Fylkesmagasinet nr.3 by Rein Design

FM NR. 3 FEBRUAR 2012

fylkesmagasinet.no

Vi har naturdestinasjonar i verdsklasse. Kvifor greier vi ikkje å tene pengar på dei? Jan Atle Stang – frå vaktbikkje til ambassadør

M2 Store kontrastar i solens rike

UNGE MEININGAR Sunde skule

VOLVO V50

FRYDENBØ EDITION KAMPANJETILBOD

Inneheld: Vinterhjul på alu. felg • Motor- og kupevarmar m/timer • Skinninteriør • Elektronisk klimaanlegg • Cruise Control • Bluetooth handsfree • Vassavst. sideruter framme • Skinn, alu og kromdetaljar • R-Design styling og utstyr • Sølv rails • Dual Xenon hovudlys • 17" alu. felgar • Rygge- og regnsensorar … og 10 andre tillegg

FRÅra

2012 MODELL

1 999,- /MND

VOLVO V50 FRYDENBØ EDITION Leasingtilbod til privat og næring. Månadspris inkl. mva. Forskot KRr a 299 k r 900, - (DRIVe) kr 39 900,–. 3 år/45 000 km.

VOLVO V50. LES MEIR PÅ VOLVOCARS.NO

Rettl. pris inkl. frakt- og leveringskostnadar levert Sogn og Fjordane. Gj.sn. forbruk 3,8 – 9,0 l /100 km. CO 2-utslepp 99 – 211 g /km. Tilbodet gjeld alle nye 2012 modellar ut mars 2012 eller så langt behaldninga rekk. Alle Volvo sine dieselmodellar har partikkelfilter som standard. Atterhald om trykkfeil. Avbilda bil kan avvike frå annonsert modell. Treff Volvo på facebook.com /volvocarsno og volvocars.no For meir info skann QR-koden til venstre eller send SMS ”VOLVO” til 2330.

LAST NED NORSK VOLVO APP

VOLVO V70

FRYDENBØ EDITION KAMPANJETILBOD

Inneheld m.a.: Dieselvarmar m/tidsur • Skinnratt • Køyrekomputer • 2 sona klimaanlegg • Fjernstyrt sentrallås • IAQS -- Interior Air Quality System • Cruise control • Innsynsvern • Radio/CD m/fjernstyring i ratt • Oppvarma baksete • El. vindauge • Takrails • Vinterhjul m/alu.felgar

2012 MODELL

VOLVO V70 DRIVe KR

369 900, -

Tillegg for Momentum kr 10.000,Tillegg for Summum kr 20.000,Tillegg for R-Design kr 30.000,Kan også leverast m/automat.

VOLVO V70 Pris inkl. frakt- og leveringskostnadar levert Sogn og Fjordane. Gj.sn. forbruk 4,5 – 10,3 l/100 km. CO 2-utslepp 119 – 237 g /km. Tilbodet gjeld så langt lageret rekk, ved bestilling av ny 2012 modell. Alle Volvo sine dieselmodellar har partikkelfilter som standard. Atterhald om trykkfeil. Avbilda bil kan ha ekstrautstyr. Treff Volvo på facebook.com/volvocarsno og volvocars.no. For meir info skann QR-koden til venstre eller send SMS ”VOLVO” til 2330.

LAST NED NORSK VOLVO APP

SANDANE: 57 86 84 00

SOGNDAL: 94 81 80 81

FØRDE: 57 83 72 00

MINDE: 55 59 97 00

ÅSANE: 55 53 68 00

BERGEN VEST: 55 50 15 42

www.frydenbo.no

I denne utgåva kan du lese om:

FYLKESMAGASINET

TREND OG MOTE: Klede skapar faktisk folk | BIL: Toyota Yaris Framsidefoto: Roy Sunde

Fylkesmagasinet kjem ut til alle husstandane i Sogn og Fjordane

Det beste som finst

Grunnlagt 2001 Øyrane 3, boks 353, 6802 Førde

Tlf. 95 93 99 99

Det er ofte slik at det ein sjølv likar, det trur ein gjerne andre set like stor pris på. Men, det er sjeldan slik. Og at ikkje alle synest at det Sogn og Fjordane har å by på er det beste som finst, det er det liten tvil om. Sjølv om vi er mange som trivast her, så det desto fleire som bur andre stadar, og særs mange i den kritiske alderen 20-40, som vel å busette seg andre stadar.

REDAKTØR

ROY SUNDE roy@fylkesmagasinet.no Tlf. dir. 95 93 99 90

– Vi er opptekne av å finne dei gode, positive tinga som skjer i vårt fantastiske fylke. Vi klarer ikkje å fange opp alt, så har du tips om saker som du meiner vi burde skrive om – ta kontakt med meg!

Det må vi ta på alvor, og som den ferske regiondirektøren for NHO her i fylket, Jan Atle Stang slår fast: Om vi vil ha folk hit, så må det skje på deira premissar. Vi kan ikkje vere oss sjølve nok, og seie at her skal vi ha det slik og slik. Likar du det ikkje, ja så får du halde deg i storbyen.

MARKNADSANSVARLEG

MAI-KRISTIN TIDEMANSEN mai.kristin@inform-media.no Tlf. dir. 95 93 99 97

Ønskjer du å nå alle husstandane i heile fylket med din bodskap – ta kontakt med meg!

Ansvarleg utgjevar og grafisk formgjeving Inform Media Trykk Mediatrykk Bergen Distribusjon Posten Opplag 42.500

Å møte folk sine forventingar og krav er noko ein må ta omsyn til innan reiselivet også, som vi har sett nærare på denne gongen. Mykje turistar kjem hit, likevel legg dei ikkje igjen så mykje pengar og skaper så mykje arbeidsplassar som dei burde ha gjort. Det er litt av den same problemstillinga: Vi trur at det vi har er så bra at det er nok, og på mange måtar er naturen nok til at folk kjem, men skal ein tene pengar og skape arbeidsplassar, så krevst det noko meir. Folk til ha opplevingar, dei vil ha mat, dei vil ha kvalitet, og pakkeløysingar som legg til rette for ein spennande og problemfri ferie. Det kan vi ikkje love dei per i dag, og dermed går vi glipp av eit stort potensiale som ligg utanfor stoveglasa vore, nemleg natur i verdsklasse. Redaktør: Roy Sunde

Et godt tilbud gir mer igjen til gode kjøkkenopplevelser AEG stekeovn Du sparer: 7 150,Ord. pris: 14 300,-

AEG Kjøl-Frys Kombi Du sparer: 3 675,Ord. pris: 14 700,-

Total spart

AEG koketopp induksjon Du sparer: 5 720,Ord. pris: 14 300,-

Kjøp kjøkken hos Sigdal i dag og få opptil halv pris på en rekke hvitevarer fra AEG

AEG oppvaskmaskin proclean Du sparer: 3 229,Ord. pris: 12 915,-

19 774,-

Ved valg av vist hvitevarekombinasjon. Tilbudet gjelder t.o.m 31 mars 2012

Etablert 1961 Tlf. 478 74 000 – www.gravdal.no

Gravdalgruppa AS Halbrendsøyra 2, 6800 Førde, tlf. 47 87 40 00

www.gravdal.no post@gravdal.no

FM 3•2012

Kulturnavet

Kvart år, like sikkert som at våren kjem før eller seinare, går to titals menneskjer i Bygstad på med krum nakke for åttande år på rad, for å skape nok ein suksessrevy. TEKST OG FOTO: Roy Sunde

– Kvifor brukar de store mengder fritid på å lage revy? – Det spør vi oss sjølve om med jamne mellomrom, ler revyskribent Hildegunn Otterstad, men vi er blitt ein gjeng som driv med dette, og synast det er moro. I alle fall til slutt. Det er kjekt å skape saman. Ser ein vekk frå melodiane, som vi «stel», lagar vi alt sjølv, seier ho til bekreftande nikk frå revysjef Arnt Henning Kårstad. – Det er tungt å komme i gang, så blir det noko kjekt, utanom det vanlege ein driv med.

Dugnadsdød?

FM 3•2012

Revyen er blitt hobbyen til ein fast gjeng i bygda. – Inkludert lyd og sminke er vi 20-25, der 11-12 står på scena, seier Kårstad, som er i den organisatoriske enden sjølv. Den gjengen er meir eller mindre fast år om år. Nye som kjem til er gjerne godt vaksne, sjølv om dei har lokka ei 8 år gammal jente inn i revyen. – Det blir stadig vanskeligare å få folk til å ta på seg frivillig arbeid og verv på dugnad, og desto tyngre å drive revygrupper og slikt. Ein får gjerne folk til å delta, men ingen vil ha ansvaret for å drive det. Vi representerer ein utdøyande trend, truleg vil idrettslag og organisasjonar også slite i framtida, seier ho, men om ein vil ha liv og røre i bygda si lyt ein stille opp. Dette er viktig å ta opp. Det er store og tunge ting som skal gjerast på dugnad i løpet av eit år, blant anna Storehesten Opp her i Bygstad. Og det er alltid nokre få det fell på. – Det er viktig å skape aktivitet i bygda, og det skjer ikkje utan at noko tek tak i ting. Samfunnshuset i Bygstad er fantastisk, scena er godkjent for å ta mot

Dogg på rutene? Vi monterer straumsparande energiglas.

No er dei på tilbod!

Halbrendsøyra 7 • 6800 Førde Tlf. 57 83 08 50 • www.holvikglas.no

Storehesten i bakgrunnen er ein bauta i Bygstad, revyen ein anna. Revysjef Arnt Henning Kårstad og skribent Hildegunn Otterstad gler seg til årets Bygstadrevy 25-26. februar.

Riksteateret, men huset blir knapt brukt. Det er synd. Folk ser nok ikkje kva vi har før det er vekke, då kjem nok saknet, seier Kårstad.

Alvor og skjemt, hand i hand Revyen er ikkje gitt namn enno, men dei lovar variert innhald, som vanleg. – Vi har daglegdagse tema, og revyen bær sjølvsagt preg av det har vore eit tungt år i Gaular kommune, der alt datt i hop på Sande og ein mista arbeidsplassar her i Bygstad. Men også av nye planer i bygda. Og for lenge sidan var Bygstad kommunesenteret i kommunen, det kan hende vi ser vårt snitt til å komme innom det, seier ho med glimt i auget. – Vi er innom alvorlege tema, men det er ikkje ein alvorstung revy, understrekar Kårstad. – Vi vekslar mellom alvor og moro. Det er vekslinga, der ein tørkar tårer og ler seg skakk om kvarandre, som skaper ein god revy. Prøver du få folk til å skrattle i 1-2 timar blir det platt. Dei må opp og ned, og møte fleire sider av livet. Kvart år trekk dei tre framsyningane 700800 tilskodarar, i ein kommune med ca 2800 bebuarar. Folk utanfrå Gaular kjem også. Kvifor skal dei komme? – Vi er lokale, men revyen er laga slik at jølstringar og førdianarar vil ha like stor glede av den som dei lokale. Det er veldig greitt om nabokommunane vitjar oss. Skal Sunnfjord bli storkommune i framtida har ein godt av å sjå kva som rører seg, og smake på kulturlivet i bygdene, seier Otterstad. – Musikken er grunn nok. Orkesteret, med Kjell Ivar Åse, Sveinung Øvrebø, Costel Laptes, Sigbjørn Mo og Harald Laukeland, er fantastisk. Ingen slår oss på den fronten her omkring, lovar Arnt Henning. Og skodespelarane har stor speleglede, det viser igjen på scena. Ein regisserer ikkje i hel, men vi kosar oss og speler kvarandre gode.

K MEK PP

KU re

Veil. V eil. e 4999,-

Hjem Bil Båt Hje em Fritid www.mekk.no www .me ekk.no

Før Førde de - Før Førde de se senter enter 57 82 66 20 Leirvåggata Florø - Leirvågga ata 57 57 75 00 20 Sogndal - Sogningen Sogninge en senter 57 67 20 30

2999,29 2 299 99 99 99 9,,,-9

Baderomsinnredning Bader o omsinnr edning

100 stk

................................................................................................................... ................................... .................................................................................

Speildør kan åp åpnes. nes. V Vask ask a leveres i polert kunststo kunststoff. off. høyglans Fronter i høygla ans lakkert mdf. Justerbare bein. Kabinett med vask: va ask: h84 x b100 x d50 cm. (V.nr. 132932) Skap p med speil: p h80 x b90 x d14 cm. (V .nr. 132932 2)

Veil. V eil. e 49,-

19,1 19, 19 9,,9 Tennbriketter T e ennbrikette er

............................................................................ ................................................................. ...........

(V.nr. (V.nr. 149831)

Peiskubbe 1 kg .......................................... ................................... ........

ga Denne får du garantert arantert enkelt Tenner raskt raskt og ef fektivt fyr på! Tenner effektivt uten sot. (V .nr. 171760) 1 (V.nr.

10,1 0,,0

NYHET!

Mekkpris

499,49 499 99 9,,9 Varepulk Pelican Varepulk Trek 45 Snow Trek ..............................................

Slitesterk pulk produsert i Can Canada. nada. Perfekt for å dra varer til hytt ten om hytten vinteren, eller for frakt av uts styr til jakt utstyr og ﬁske. Det er mulig å feste en ekstra pulk som lokk, og dermed få større D20 cm. kapasitet. L115 cm, B50 cm, D (V.nr. 171776) (V.nr.

Veil V e eil 3290,-

Veil. V eil. e 2699,-

Veil V e eil 3299,-

2499,2 24 249 2499499 99 9,- 19999, 1999,1 199 1999 999 99 9,9,

Kapp/g Kapp/gjær/ gjær/ klyvsag klyvsa g 1800W

Ge Gebe ebe kompressor pr ressor 3,0 Hk

Enkelt å skifte mellom m kapping, gjæring og klyving. Har avtagbare føtter r, samt føtter, 2 hjul. 4200 o/m o/min. min. Sagblad diameter 254 mm. V ekt 32 32 kg. (V Vekt (V.nr. .nr. 142806)

Fritt levert luftmengde 268 l./min, ma maks ks trykk k 8 bar r, 2-sylindret 1-faset motor, motorr, bar, 2850 ektt Vekt 0 o/min. Slagvolum 412 l/min. V 43,2 kg. 50 liters tank. (V .nr. 151007) (V.nr.

................................................................ ................................... ..............................

............................................................................. ........... ...................................................................

2499,24 499 49 49999 9,9, Kipor IG 77 770 0

.................................................................... .............................................................. .......

Kan brukes til bl.a. PCer og TV TV.. InverterInverterankvolum aggregat. Bensin. T m 1,55 L. Tankvolum 230V 1-fase. Maks. ytelse 770W. 70W. Lydnivå 77 Lydnivå pr.. tank: Vekt: 60-65 dBa. Driftstid pr tank k: 3t. V ekt: 10,5 kg. (V.nr. (V.nr. 149485)

NYHET!

Best Tools To ools oppladbar bormaskin 14,4V

Best Tools To ools oppladbar op ppladbar 18V bormaskin 1 8V

MEKKPRIS 399 399,9,-

MEKKPRIS MEKKPR RIS 499,-

Med selvspennende chuck (10 mm/20 momentinnstilling ger), momentinnstillinger), høyre-/venstregange, LED-lys,, batteriindikator, motorbatteriindikator r, vater, vaterr, el. mo otorkoffert. brems, 13 delers tilbehør i kof ffert. 1,3Ah Ni-Mh, hastighet 0-550 0 o/min, 3-5 times lader r, maks dreiemoment dreiemo oment lader, 16 Nm. (V .nr. 169511) (V.nr.

Med 2 gir gir, r, selvsp selvspennende pennende chuck (10 mm/20 mom mentinnstillinger), momentinnstillinger), høyre-/venstreg ange, LED-lys, høyre-/venstregange, batteriindikator, batteriindikator r, el. motorbrems, tilbehør koffert. fert. 1,3Ah 13 delers tilbehø ør i kof Ni-Mh, hastighe hastighet et 0-400 / 0-1100 o/min, 3-5 timess lader r, maks dreilader, emoment 16 Nm m. (V .nr. 169512) Nm. (V.nr.

........................................................................ ................................................................. .......

........................................................................ ................................... ......................................

Veil V e eil 1499,-

Veil V eil e 2499,-

1199,1 199 19 999,

1999,199 999 999,

Bo Bosch osch batteri -drill -d rill PSR 14,4V ........................................................................ ........... ..............................................................

Lithiu Lithium um = samme kraft hele tiden! Selvs spennende chuck. Innebygd Selvspennende lys. Dreiemoment D i 20 trinn pluss borestilling. koffert stilling. Leveres i kof fert med bore ladestasjon lades batteripakker.. stasjon og to batteripakker -Ø i tre 25 Bor-Ø Bor -Ø Ø i stål 8 mm, Bor Bor-Ø .nr. 170245) mm. (V (V.nr.

Nøkkelsliping Nøkke elsliping i all alle e Mekkbutik Mekkbutikkene kkene

Bosch drill 18V Li-2

..................................................

Ingen minneef minneeffekt, fekt, ingen se selvutlading. elvutlading. Alltid klar til bruk takket være lith hium-ion-teknololithium-ion-teknologi. Selvspennende chuck. Int tegrert arbeidslys. Integrert dreiemoment 1340 o/min. Maks. dreiemom ment 46,0 Nm. 10 dreiemomenttrinn. Skrue Skrue-Ø e-Ø inntil 10 -Ø i stål 10 mm, Bor-Ø Bor-Ø i tre 35 mm. mm, Bor Bor-Ø fert med 2 batte Leveres i kof erierr, hurtiglader koffert batterier, og dobbel skrubits. (V .nr. 154648) 154 4648) (V.nr.

www.mekk.no www .mekk.no o

Småskala DESTINASJON:

279 reiselivsbedrifter, 8 reiselivsselskap, dårleg lønsemd og desidert færrast tilsette i reiselivsbransjen på Vestlandet. Noko er feil når vi ikkje greier å utnytte naturdestinasjonar i verdsklasse. Men kva?

TEKST: Roy Sunde og Joachim Vie FOTO: Joachim Vie

FM 3•2012

Småskala DESTINASJON:

<< Reiselivet i Sogn og Fjordane

omset for ca 1.7 milliardar kroner, eller 10 prosent av total verdiskaping i fylket. Men Fjord1, som i stor grad fraktar lokal og regional trafikk, står for 60 prosent, så det reelle talet er langt lågare. Og sjølv om talet turistar er relativt høgt, fortel det berre ein del av historia. Reiselivsplanen for Sogn og Fjordane nyttar gjestedøgn som hovudindikator for utvikling. Vestlandsforsking sin rapport «Eit kunnskapsbasert Sogn og Fjordane», som analyser næringar Sogn og Fjordane har føresetnadar for å lukkast i, seier: «Gjestedøgn er ein svak indikator på reiseliv. Innovasjon Norge sine tal over variasjonar i ulike nasjonalitetars forbruk i Norge: Amerikanar legg att 1930 kroner, japanarar 1670 og ein svenske i snitt 420 kroner per døgn. Kvar turistane kjem frå, og korleis dei kjem hit, speler såleis ei rolle. Sett på spissen treng ein fem svenskar før det løner seg meir enn ein amerikanar. Cruise legg att minst, og dei som kjem hit for å oppleve natur og kulturbaserte attraksjonar og opplevingar legg igjen mest.

ling av opplevingsprodukt: Lidenskap til produktet i form av motivasjon, eigarskap og kompetanse. Har destinasjonen/området eit image – må produktet passe profilen. Bedrifta/tilbodet bør utviklast gradvis for å unngå høge kapitalkostnader og tilpasse produkt til målgruppe. Du må ha og utvikle nettverk for produktutvikling, profilering og sal, ha relasjonar som formidlar sine kundar til deg. Du må vere tålmodig, ha stor arbeidslyst og ikkje dei største inntektskrava første åra. – Reiselivet er i ein OECD-rapport karakterisert som ei næring med låg kunnskap blant tilsette. Ei stor hindring for å auke kompetansen er manglande vilje blant arbeidsgjevarar til å investere og verdsetje auka kompetanse, seier Guttorm Flatabø i Vestlandsforsking.

Vekst, men svak Sogn og Fjordane er ikkje eit stort vinterfylket. – Vinterovernattingane auka frå 2010 til 2011 med 10.000, 6,6 prosent, mens reiselivsfylke som Møre og Romsdal, Hedmark og Oppland gjekk

trekker gjester vinterstid. Skiturisme i Sogndalsdalen og Luster får mykje merksemd av unike snøforhold. Å utvikle slike fortrinn trur vi er vegen å gå. Profileringa «Storm ved Stadt», som Selje hotell har stått i front for, er eit anna eksempel på korleis det unike blir ein profil som vekker merksemd. Mykje vinterovernatting vil vere kurs og konferanse, på til dømes Hotel Alexandra i Loen, Skei Hotel og Kviknes Hotel i Balestrand. Forretningsreisande er ei viktig gruppe vinterstid, særleg regionsentra nyt godt av slik trafikk. Guideselskap som nyttar sommaren godt, og tek vinteren i bruk når det er høve, er gode døme på å kombinere sommar- og vintersesongen. Gloppen Hotell er eit anna eksempel på korleis ein kan utvikle tilbod som skapar interesse på vinteren. Men det er viktig å vere klar over at nokre bedrifter, m.a. hotell, stenger på vinteren, og har ikkje mål om å halde ope. Dei lever godt slik.

For mykje alt-i-alt AS Fylkesdirektør for næring, Jan Heggheim, utfordrar reiselivet til samarbeid og spesialisering.

Volum er ikkje alt

FM 3•2012

– Kvifor får vi ikkje meir ut av naturdestinasjonar i verdsklasse? – Generelt tenkjer for mange aktørar einsidig volum heller en eksklusivitet. God lønsemd kan skapast med små volum, om du dimensjonerer bedrifta for god kapasitetsutnytting og rettar deg mot marknadar med betalingsvilje. Fleire nye aktørar i reiselivet tenkjer høg kvalitet og pris, marknadsført mot rette målgrupper. Det finnast betalingssterke og -villige grupper. Problemet oppstår om kvaliteten ikkje står i høve til prisen. Det kan skje både for dei dyre og billege tilboda, seier Eivind Brendehaug i Vestlandsforsking. – På fjordtrafikk er problemet motsett, med høg kvalitet og svært låg pris. Cruiseskip har fri tilgang til fjordane, men legg att lite pengar lokalt. Transportøkonomisk institutt samanlikna verdiskapinga frå cruise i Stryn med hyttebygging, og fann at 20 nye hytter gir høgare lokal verdiskaping enn dei 74 cruiseanløpa i Olden i 2009. Skipa har seng, middag, bar, og stort utval av butikkar og aktivitetar, og treng ikkje betale for at landskap og busetting vert vedlikehalde. Dei betalar for hamna om dei nyttar den, men dei som ikkje treng hamn får gratis tilgang til verdas flottaste reisemål. Cruiseturismen aukar sterkt, kommunane legg seg flate, sel seg billeg og bygger cruisekaianlegg. Det taper lokalsamfunna på, seier Brendehaug. – Tilbod etterspurd av både turistar og lokale er mindre sårbare enn andre. Det er kjerna i Slow food-rørsla, som vaks fram i Italia på slutten av 80-åra. Aurland og Flåm utviklar konseptet SAKTE som motvekt til gjennomfartsturismen dei i årevis er profilert med via «Norway in a nutshell». Følgjande er viktig for vellukka utvik-

– Vi må skape fleire spesialistar i reiselivet, og færre destinasjonsselskap, slår Jan Heggheim (t.v.), fylkesdirektør for næring, fast. – Reiselivsnæringa ber prega av for låg kompetanse blant tilsette, og bedrifter som ikkje har vilje til å investerer i auka kompetanse, seier Guttorm Flatabø (over) i Vestlandsforsking.

ned. Sogn og Fjordane har ca 2,5 % av dei totale vinterovernattingar i landet, og 6,5 % av sommarovernattingane. Siste 10 åra har fylket auka sin del av vinterovernattingar i landet med 0,5 prosent. Ei lita, men positiv endring, seier Flatabø. – Vi slår Nord-Trøndelag, Vestfold og Østfold, men har lite vinterturistar i høve turistmengda om sommaren. Det har med tradisjonar og strukturelle forhold å gjere. Vi har ikkje store alpindestinasjonar, eller store vintersportarenaer. Tilbodet er i ferd med å byggjast opp, men framleis er andre som er større og betre på dette. Vi kan utvikle oss på det vi har spesielle føresetnader for, slik Fjellsportfestivalen i Sogndal prøver. Vi har ikkje dei mest aktuelle kulturattraksjonane vinterstid, som byane, eller kulturtilbod som vert halde ope på grunn av lokal etterspurnad vinterstid. Sogn og Fjordane er og «vanskeleg» tilgjengeleg på vinteren, trass at dette har vorte langt betre dei siste 20 åra, seier Brendehaug. – Mange i reiselivet ønskjer å utvikle heilårsturisme, og auken kan skuldast «mange bekkar små». Eksempel på slike tilbod er Opera Nordfjord, som samarbeider med Nordfjord Hotell og

– Vi må utvikle kvarandre til dyktige spesialistar. I dag er det for mykje alt-i-alt AS. Skal kjernenæringa – overnatting, servering og transport – tene pengar må vi spesialisere reiselivet. Alt-i-alt AS er ikkje godt nok: Det krev at vi må kommunisere alt i alt til alle, bygge infrastruktur til alt i alt og utdanne til alt i alt, seier Heggheim, og spår ei framtid med to destinasjonsselskap i fylket. – Mange små destinasjonsselskap krev koordinering, alle må ha spesialistar på web-tilgjengelegheit, produktutvikling, marknadsføring, informasjon osv. Skal vi ha positiv utvikling kan vi ikkje sitje i kvar vår dal og drive med vårt. Vi må ta eit val, satse på ei spesialgrein, bygge infrastruktur, utdanne personell og marknadsføre oss. Eit eksempel er vandring: Frå fjellvandring, ski og klatring til kultur-, tettstad- og pilegrimsvandring. Skal vi satse, må vi satse i vid forstand: Byggje infrastruktur og gjere alle tiltak som trengst for å lukkast, seier han og konstaterer at det er for dårleg lønsemd i reiselivet i Sogn og Fjordane. – I dag bestemmer konkurrentane pris, ikkje marknaden. Vi må auke inntektene og få kontroll på kostnadane. Så

FM 3•2012

Helle og Jon Frogner trivast godt i bølgjene, og ikkje minst med å bu i eit varmt bygdesamfunn. Dei håpar andre ser verdien i slike, og bidreg til å skape levedyktige bygder i framtida.

Småskala DESTINASJON:

enkelt, og så veldig vanskeleg er det, seier han og trekk fram naturen som vår største styrke. – Svakheita er kor lite tilrettelegging og samordning det er av produktet. Ønskjer ein meir trafikk året rundt må ein satse deretter, og jobbe fram eit vintertilbod, lage gode installasjonar, skiheisar, vårskiturar osv. – Alle er positive til samarbeid, kvifor er det så vanskeleg å få det til i praksis? – Det er vanskeleg å synleggjere gevinsten. Det er som i fotball, resultat avheng av laginnsats. Ein rapport av NHO Reiseliv, på oppdrag frå næringsminister Trond Giske, slår fast at marknadsføringa av norsk reiseliv må bli meir samordna og effektiv. – NHO Reiseliv meiner talet destinasjonsselskap og turistkontor bør reduserast med opptil 50 prosent dei neste fem åra. Det gjev større og meir robuste selskap og sikrar betre marknadsføring av Norge. Mange selskap har finansieringsproblem i dag. Tilsette brukar for mykje av tida på å skaffe pengar, og for lite på å marknadsføre Norge. NHO Reiseliv støttar utviklinga mot større og meir slagkraftige selskap. Både private og offentlige eigarar bør bli tydelegare på kva tenester og oppgåver desse skal utføre, seier Kristin Gyldenskog, direktør for kommunikasjon i NHO Reiseliv.

ofte i grisgrendte strok, at mange innflyttarar opplever det som det er «bygdemonstre og jantelov» som fører an i planlegginga, og at det nesten er eit must å vere i slekt med dei som bestemmer for å få gjennomført idear. Det er for mange kjeppar i hjulet når ein skal flytte hit, finne bustad og drive små bedrifter. Eg har drive Akka Surf sidan 2010 og har i blant lyst å gje opp av mangel på kunnskap, samarbeid, positivitet og nysgjerrigheit til nye ting. Turistnæringa på Stad og kysten har enormt potensiale til å tiltrekke nye fastbuande, entreprenørar og turistar.

Det beste frå to verder Ekteparet Helle og Jon Frogner frå Oslo, har kreative kompetansejobbar med urbane strøk som nedslagsfelt. Så kvifor bu på Stad? Fordi unik natur i

Anne-Kari Lerfald har åtte år bak seg i Hoddevik,. Ho meiner ein har mykje å gå på når det gjeld å legge til rette for dei som vil drive bedrifter retta mot turisme.

Destinasjon surf

FM 3•2012

På Stad ligg surfehovudstaden Hoddevik. Ei typisk fråflyttingsbygd, til surfarane byrja komme. I dag flyttar folk dit på grunn av surfing og små bedrifter tilbyr tenester og varer retta mot turistar som kjem. Anne-Kari Lerfald kom for åtte år sidan, og satsar på eige pensjonat. – Akka Surf er eit lite overnattingshus på «beste vestkant», smiler ho og kjem innom prinsippet surfeturismen bygger på. – Innovasjon Norge har 10 prinsipp for berekraftig reiseliv, som er uttalte mål for reiselivssatsing i Norge: Deriblant satsing på reiseliv i distrikta, spesielt langs kysten, og bevaring av natur, kultur, miljø og lokalsamfunna. Etter eiga erfaring og tankesett høver «korttids og kortreist» turisme Stadlandet best i definisjonen berekraftig: Turistar som ikkje er her så mange dagar, eller har reist alt for langt, som kjem i små grupper og er i «ei tidsklemme». Kysten har mange cruiseturistar. Det er ikkje den typen turistar vi vil ha. I eiga bedrift prøvar eg å støtte opp under rettesnorpunkta for berekraftig turisme: Bevaring av natur, kultur og miljø, styrking av sosiale verdiar, økonomisk levedyktigheit, og skape positive ringverknadar. Det unike Stadlandet kan tilby tilreisande, er opplevingar dei kan dele med eige reisefølgje, i flott natur, så urørt som råd, vekke frå kvardagen, og ikkje minst ro, fortel ho og seier at målsetnadar er flott, men ikkje alltid enkelt i praksis. – Etter åtte år er inntrykket at lite tyder på at kommunen har følgt opp eller blitt inspirert av tiltakslista og prinsipp for bærekraftig reiseliv. Som innflyttar, og ivrig miljøsjel, opplever eg tvert om at mange av mine idear og prosjekt for å auke bærekraftig turisme hit har vore ein evig kamp. Kommunen har ikkje vist seg behjelpeleg, eller vist forståing for det eg foreslår og prøver få dei med på. Eg skal ikkje berre kritisere dei, men eg er fortvila over mangel på ambisjonar om å fortene den flotte merkelappen «Hoddevik og Liset: En naturperle av kulturlandskap i Norge», som Selje kan smykke seg med. Eg ønskjer inderleg at kommunen såg marknadsføringsverdien i statusen, og moglegheitene det gjev. Det er diverre slik, som

– For mange aktørar fokuserer einsidig på volum, heller enn eksklusivitet, seier Eivind Brendehaug i Vestlandsforsking.

Selje lokka. Etter eit langt kjærleiksforhold til Selje vart Jon og Helle den ultimate turisten, som flytta til Ervik, bygda dei likte så godt, for å dyrke interessa for eit aktiv liv i naturen, blant anna surfing, og møte sitt eige, og stadig sterkare, behov for å disponere liv og tid som dei ønskja. Ved kyrkja i Ervik teiknar rusta jarnkors seg mot den blå himmelen. Bak ligg havet og flørtar morgonraudt og roleg i horisonten, men korsa varslar om kor hardt det kan slår til. – Berre parker ved kyrkja, forklarar Jon på telefonen. – Eg og Helle tek på oss våtdrakter og går ned på stranda. Vinter er ingen hindring, sjølv når tangen ligg stivfrosen på stranda. Kulda held dei på nokre millimeter neoprens avstand. På stranda får ein beskjed nummer to om at havet ikkje er til å spøke med på feil dag. – Normalt er det sand her, men Dagmar har ommøblert, ler Jon, peikar på ein million små og store steinar spreidd systematisk ut av stormen, og kastar seg ut i bølgjene, medan vi landbaserte hutrar i vind og fire minus. 30 friske minutt seinare returnerer dei, og losar oss til varmare tilhøve. – Stig på og føl dykk som heime, vi skal berre dusje. Ti minutt seinare er dei der, med tilbod om mat, kaffi, te og juice. Kystgjestfridomen fell dei lett. – For litt sidan henta eg Jon på Oslobussen på Åheim. I Ervika venta sushifest i eldhuset, der 20-30 personar laga og kosa seg med mat

og fyr i peisen. Slikt opplevde vi aldri i Oslo, seier Helle. – Det er episk å komme heim til slikt, smiler Jon. – For nokre dagar sidan var det bålkos på stranda, det skaper ei utruleg fellesskapskjensle. Borna er med på alt, deltek i fellesskapen og elskar å bu her. Ervik er ein sil, du må jobbe for å komme hit, så dei som kjem vil verkeleg hit og er bra folk, ler Helle. – Miljøet er utruleg, med dugnadsande og fellesskapskjensle. Ein bryr seg om menneska rundt seg, ung som gamal, ein fantastisk livskvalitet i kvardagen, seier Jon. – Det er det eg likar så godt her, du får lov å vere personen du er heile tida, og ikkje berre ein «vaksen» som gjer vaksenting. Vi er opptekne av å bevare leiken. Eg dansa ballett som liten, og tok det opp at når eg var 30. Kvifor slutte med det ein elskar, spør Helle.

Trivselsstaden Historia deira handlar om ein vanleg familie, som kjente kvardagsstresset ete seg innpå. – Tempoet og presset om å delta i ulike aktivitetar var stort i Oslo. Ungane vart kjempestressa, spesielt sonen vår. Han trivast ikkje med organisering og styring til ei kvar tid: Han vil grave hol, skru sund radioar og slikt ungar likar, fortel Helle. – Kvardagslogistikk og turar tok mykje tid og organisering. Så kvifor ikkje heller bu på trivselsstaden vår, enn å alltid pakke og reise dit? – Vi ferierte her åtte år på rad, og drøymde om å bu ved havet. Tanken på å ha det slik heile tida vaks seg sterk. Vi ønskte å bu der vi kan gjere det vi ønskjer: Å drive sport i natur, vere mykje med borna og jobbe meir med kreative yrker, utan å måtte tene så mykje, fordi ein lever rimeligare. Her får vi meir tid til interesser og våre kjære, det er snarvegen til eit betre liv for oss, seier Jon. – Og no har vi budd her to år, smiler Helle, som fortel at fire faktorar var viktige for dei når dei skulle flytte. – Vi er glade i naturen, og har ein indre motstand mot å bli A4, men er òg ansvarlege vaksne, som jobbar, tek oss av borna våre og betalar skatt. Skule, barnehage og helse er utruleg viktig. Sjukehus på Eid var argument for å kunne bu her, så det var surt at fødeavdelinga vart lagt ned. Vi venter vårt fjerde barn i juli. Eg gruar meg til fødselen. Førde og Ålesund er langt unna. Med to risikosvangerskap bak meg er det ein mental overgang frå å bu ti minutt unna Ullevål. – Godt internett er ein fjerde faktor! Eg jobbar i selskapet Maskinen, som tilbyr det strategiske grunnlaget for design, merkevarebygging og kommunikasjon, fokusert på den gode historia. Vi har hovudkontor i Ervik, og distriktskontor i Oslo. Vi samarbeider med andre via Skype, Google Docs osv via internett timevis dagleg, og eg er ei veke i Oslo per månad, der eg møter oppdragsgjevarar og kollegaer fjes til fjes. Eg får det beste av begge verder. Her jobbar eg konsentrert og fritt, der nede skjer ting i ein straum, seier Jon. – Eg driv kledemerket Fabel og var nett på Oslo Fashion Week, før eg skal til Litauen og ei utstilling på Vilnius Art Academy, som ei av to norske designarar, smiler Helle som er fotograf, har kunst- og akademisk samfunnsvitskapleg utdanning, og gjerne vil ha ein lokal jobb. – For å bygge meir lokal forankring og frigi meir tid til eigne prosjekt parallelt. Det er jo ikkje så lett å finne ein jobb her

NYHEIT i butikken no! Alle Librisdamene sin favoritt forfattar

149,-

MAMMUT

Før 349,-

SALET STARTAR måndag 27. februar Du kan forhandsbestille bøker fram til 26. februar i butikk eller på libris.no

149,Før 369,-

Opningstider:10–20 (10-16) Matvarebutikkane har eigne opningstider Følg oss på

GÅÅVEEKORTT

Vårt elektroniske gåvekort kan nyttast i våre butikkar!

Reklamebyrået Inform Media

3•2012

Småskala DESTINASJON:

med mi utdanning, men eg trur det ordnar seg til slutt, smiler ho.

Kvar er bustadmarknaden? Rapporten «Eit kunnskapsbasert Sogn og Fjordane» viser til at fylket mister folk i alderen 20-40 år, og at turistnæringa treng kultur- og opplevingsbasert turisme, som gjev grobotn for bedrifter, busetnad og heilårsarbeidsplassar. Helle og Jon seier mange ønskjer seg til Stad. – Manglande bustadmarknad er proppen. Mange hus er tomme, og nyttast knapt ei veke i året. Dei kan fyllast med familiar og folk som tilfører kompetanse og verksemder. Det hjelp ikkje med rekruttering om ikkje folk har ein stad å bu. Ei venninne bur her med sonen sin på andre året, leiger hus om vinteren, men må flytte ut fire månadar i året. Ein kunstnar leiger på Vestkapp Camping, og må ut om sommaren, ein vennefamilie av oss vil hit, han er profesjonell skikøyrar og ho blant dei hottaste reklamefolka i Sverige, men dei finn ikkje bustad. Ein vennefamilie frå Bergen gav opp etter to år. Ein kar vil overta butikken etter Otto i Hoddevika, men får ikkje tak i hus. Han er villig til å bytte namn til Otto, om han får bu der, smiler ho. – Det er dyrt å bygge her som andre stadar, så leigemarknad er viktig. Å bygge er krevjande, og ikkje for alle. Prosjekt Bygdetun, med planar om å bygge hus til leige, sal og prøvebuing er på gang, og kan bli eit veldig positivt bidrag, seier Helle. Jon trur bygder som Ervik har ei framtida. – Med dagens teknologi må ein ikkje bu sentralt, så ein kan ikkje berre legge til rette for urbane sentrum frå gamle argument. Ting endrar seg raskt. Mange ønskjer som oss å bu i små, levande lokalsamfunn, som har ein eigenverdi fleire og fleire ser. Men samfunnsutvikling er ikkje lett å endre. Eg føler politikarar heller ser tilbake enn framover, og projiserer fram negative trendar heller enn å rever-

sere dei. Ein må sjå kvar det er vekst og gode tendensar og bygge opp om dei. Ervik og Flatraket er lokale utkantar med positivt utvikling, men folk kjem ikkje om skule og barnehage blir borte. Jo meir infrastruktur ein tek vekk, jo lenger på minus startar ein i prosessen med å få folk hit. Omdømebygging er fint, men i praksis er det slike ting som må til, seier Jon. – Ervika er ei super bygd, med verdiar som gjev høg livskvalitet. Det er flott her, men eg gidd ikkje male biletet rosenraud. Ein må tåle ein støyt og ta nokre fightar. Selje kan bli heilårsturistmål. Surfing er ei side, men aktivitetsbreidda er stor i unik natur: Ein kan ri, fiske på hav og etter laks, klatre, gå turar og mykje meir. Vi som bur her gjer det på grunn av natur, aktivitetar og lokalmiljø: Området har vekst, det kan halde fram om ein legg til rette for det. – Liv skaper liv. Jo meir som skjer, jo meir folk, kompetanse og utvikling som kjem, jo fleire vil ønskje å bu her, flytte heim, reise hit i periodar, skape arbeidsplassar og selskap som tilbyr opplevingar og tenester. Vi har kjøpt ein gammal låve, vi skal pusse opp til arbeidsplass, verkstad, fotostudio, galleri, turistrelaterte ting og eit lokale der andre kan jobbe med prosjekt. Vi har planar og idear om å utvikle bedriftene våre, men det botnar i ein heim, seier Helle. – Til no har tida gått med til å slåss for skulen og skaffe bustad, men ingenting har knekt oss, vi er sta og draumen lever. Hadde vi kjøpt det gamle huset vi bur i og pussa opp, så hadde vi vore i gang med næringsutvikling alt. Men tomt har vi, rammesøknaden er inne og vi hentar inn anbod på hus. Vi kan skilje ut tomter om ønskjeleg, der andre kan bygge, men då til naboar som skal bu her, ikkje feriehus, slår han fast. – Vi har ikkje noko imot at feriefolk kjem hit, det er berre hyggeleg. Det vi er kritiske til er at bustadar, som kunne vore budd i, står tomme. Kanskje er løysinga målretta jobbing

Johann Gotteberg er styreleiar i Jølster Skisenter. Han vil samle fylket til ein heilårs skidestinasjon.

for å løyse bustadbehovet både for turistar og fastbuande, avsluttar Jon.

Ski 365 Sjå føre deg eit selskap som driv med skiturisme, heliskiing, sosiale telt som husar skiinteresserte og skikøyring på høgde med det beste i verda. – Tenk deg ski365 i Sogn og Fjordane, seier Johann Gotteberg, styreleiar i Jølster Skisenter. Han vil ha eit selskap som marknadsfører Sogn og Fjordane som «året rundt på ski»-destinasjon. Josten på langs, Stryn Sommerski, Sogndal og alle skisentera. – Ein kan ikkje tenkje lokalisering, seier Johann bestemt. – Det er ei ulukke at framdrift og moment i ynskje om å lukkast endar i ei fogderistrid, held han fram. Han vil vekk frå kommunegrenser. Ein må spele på styrken til kvar stad. – Når Sogndal og Sogndalsdalen har etablert seg som pudderparadiset kan ikkje alle andre gjere det same, meiner han. Han fortel at Sogndal gjer ein

…smular frå dei rikes bord «Mens mange roter seg bort på å dele pengene på mange ulike småprosjekt satser Rauma alt på noen få kort.»

FM 3•2012

Odd Roar Lange; reisejournalist og turbokforfattar.

Kommentar

Roy Sunde og Joachim Vie

auma kommune og Åndalsnes i Møre og Romsdal investerer millionar på naturbasert opplevingsturisme. Trollstigen har status som nasjonal turistveg, og ved foten kan du oppleve Juvet og Juvet landskapshotell, vinnar av Reiselivsprisen 2011. Norsk Tindesenter, eit spektakulært bygg med kinosal, klatrevegg, bibliotek mm, skal stå klart i Åndalsnes i 2013-14. Dei satsar for alvor, nokre mil frå fylkesgrensa vår. Kristian Jørgensen, adm.dir. i Explore Fjord Norway, heldt på Reiselivskonferansen 2011 foredraget «Verdens vakreste reisemål i 2009, verdensledende innen tematurisme i 2019 – er det mulig?»

Han peikar på trendar som kjem; autentiske opplevingar, naturleg mat og «grøne» feriar, turistar som i større grad planlegg ferien sjølv, reiser oftare utanom høgsesong og bestiller tettare opp mot avreise. Og stadig fleire vel oppleving først, så destinasjon. Forventing om mangfald og variasjon i opplevingar aukar, fleire verdset sunnheit, helse, meining, berikelse: Ekte, genuine opplevingar – «det gode liv». Temareiser på spesielle interesseområde aukar også. Reiseliv er viktig for Vestlandet, men sysselsettingstala bør skremme oss: Hordaland: 25.848, Møre og Romsdal: 13.405, Rogaland: 20.577, Sogn og Fjordane: 5.475. Korleis vart vi jumbo? Har dei andre naturlege fortrinn? Har vi ikkje same attraktive natur? Er det organiseringa av destinasjonsselskapa, eller manglande satsing frå fylkeskommunen? Vi treng ikkje leite etter svar. Jørgensen peikar på reiselivet sine – og våre – største utfordringar: Mangel på heilskapeleg reiselivsutvikling frå produkt til marknad – ingen kopling. Korleis ligg Sogn og Fjordane an? Det er bestemt at vi skal styrke oss på turisme. Ein kan søke fylkeskommunen om løyvingar. Innovasjon Norge ser ut til å gje pengar til alle som står klar med geiter

og ysteri. Og vi har dei som lukkast. Fylkesdirektør for næring, Jan Heggheim, trekk fram Jostedalen Breførarlag, Flåm Utvikling, Gloppen Hotell, Knutholmen og Åmot Operagard. Sogndal er pudderhovudstaden med «Bratt moro» i spissen. Flåm er best på lønsemd, ved å kontrollere heile verdikjeda. I Nordfjord har fyrtårnet Hotel Alexandra gjort motbakkeløp og spa til butikk. Sunnfjord har stort sett berre mindre aktørar. Om det skulle vere noko, må det bli kysten. Vi søkjer på fjordkysten (korleis utanlandske turistar skulle komme på det søkeordet veit vi ikkje, så vi håpar dei ligg inne på Visitnorway ol). Endrar språk til engelsk. Finn ut at vi vil sykle der ute. Vi kan reise dit frå Bergen, flott, då kan eg kombinere med ein bytur. Dit skal vi. «Very little traffic and non exisistent steep hills» perfect, tenkjer vi. Vi må ha syklar, men kvar? Må vi ta med? Bikerental in Solund. Kor er det då i høve kaia for båten frå Bergen? Jau, slik kunne vi halde det gåande, men vi, dei engelske turistane har ramla av for lenge sida. Jørgensen snakkar om at den nye turisten undersøkjer meir sjølv, men det krev gode, sjølvforklarande internettsider folk finn fram til, med høve til å booke heile reisa. Turisten vil ikkje ringje Guri i

DRØYMER DU OM EIT LIV UTAN LINSER OG BRILLER?

fantastisk merkevarebyggingsjobb og trekk fram Stranda Skisenter på Møre som investerer for vekst, men at mange aktørar er for små. – Ei rekke mindre selskap tilbyr unike produkt, men mot resten av verda har dei ingenting å stille opp med, seier Johann. Han peikar på at eit marknadsføringsbudsjett på 10.000 kroner ikkje tek deg nokon veg. Men om det sto ei samanslutning av mange bak, blir 10.000 raskt til millionar. Og det er mange som står rundt, ifølgje Johann. Alt frå transport og overnatting til tilbydarar av mat. Ein må hugse på at skituristen er lat, og helst vil ha alt samla på ein stad i botnen av bakken, seier han. I vårt fylke betyr det at ein må sørgje for ein god logistikk, slik at det som ligg lengst unna blir enkelt å nå. Då kan ein ikkje tenkje kommunegrenser. Lukkast Sogndal, lukkast også vi. Det er klokkaren og presten, smilar han. – Fylket har mangel på risikovillig kapital, så her må fylkeskommune og større private aktørar inn, til dømes Fjord1, foreslår Gotteberg og ønskjer tanken om færre destinasjonsselskap velkommen. – Eg er heilt for eitt eller to store destinasjonsselskap i Sogn og Fjordane som skal jobbe for å få turistane hit, seier Johann entusiastisk. Han meiner ein må løfte fram lokal infrastruktur, eller bygge ut infrastruktur for turistane, seier han og er redd det endar med høne og egg-diskusjon, der overnattingsbedrifter vil at skisenteret skal få turistane til Jølster, medan skisenteret ikkje har økonomi til det utan auka trafikk. – Konkurransar i anlegg bidrog til fleire tusen overnattingsdøgn i fjor, men fleire må bidra om vi skal auke, seier han bestemt. Han legg til at senteret er avhengig av omlandet og deira tenester før dei kan investere og byggje. – Og når vi får fleire til å vitje oss må vi sørgje for at rundreisene er på plass, slik at turistane ikkje er låst til ein stad, men kan oppleve meir av kva fylket kan by på, avsluttar han.

Vi opererer langsynte, nærsynte, skeive hornhinner, alderslangsynte, grå stær og deg med dårleg mørkesyn. Smertefri, rask behandling for eit nytt liv! Rentefri delbetaling. Uforpliktande forundersøkelse! Ein av Europas dyktigaste synskirurgar TTa kontakt for meir informasjon og referansar! Synskirurgi er ei tillitssak

Alderslangsynt? Ikkje la alderdomsbetinga langsyn legge avgrensingar på ein aktiv alderdom. Ein enkel, smertefri og rask operasjon er alt som trengs. Etterpå kan du legge briller og linser på hylla, og starte eit nytt liv.

Tilknytta kirurgar: dr.Thilesen, dr.Plesner, dr. Meberg

Sogn og Fjordane Synskirurgi, Sørstrandsvegen 9, 6823 Sandane Tlf.57 86 74 00 • www.synskirurgen.no

klinikk førde hud • laser • varicer Uønska hårvekst?

Solund og Kåre på Stad for å leige sykkel og avtale transport. Eller strande på ei øy fordi ferja ikkje går. Logistikk er ei utfordring i fylket vårt, det veit vi lokale, så tenk då på den stakkars turisten. Ikkje minst må vi evne å samlast. Sogn og Fjordane, og gjerne ein enno større region, treng ein felles portal der vi, og turistane, kan bestille sommarskitur, og avslutte dagen med sjømat. Frå bre til hav, seier vi, men må du finne vegen sjølv held det ikkje. Som Jørgensen seier, det er ikkje kvar, men kva. Og ein må ha med eventyraren. Ein svensk snitturist legg att 420 kroner per dag, ein opplevingsbasert turist legg i snitt igjen 18.000 kroner lokalt. Vi avsluttar med Langes ord; «Artig med små besøksgårder her og der. Og med kortreist mat fra små gardsysteri. Men penger blir det ikke av det. For å si det sånn. Jeg gir blaffen i om maten er langreist bare den er god.» Han seier det rett ut; vil du bli stor så må du tenkje stort. Om du aldri blir leiarelefant, så vil du alltid ha same utsikta; ræva til elefanten framom deg!

Restylane er verdas leiande dermale fyllstoff for hudforyngelse og estetiske korrigeringar. Både sikkerheit og effekten av Restylane er klinisk dokumentert og vert støtta av omfattande kliniske studiar føreteke over 15 år og med over 15 millionar behandlingar. Restylane er det klare førstevalet for estetiske behandlarar verda over og er ansett som «GOLDEN STANDARD» innad i bransjen.

■ Selje kommune er tilfeldig valt som case, og er verken verre eller betre enn dei fleste. Faktisk er Selje Hotell på lista over dei 20 mest lønsamme reiselivsbedriftene i Sogn og Fjordane.

Vinterbleik hud er det beste utgangspunkt for permanent hårreduksjon. Vi har marknadens beste hårfjerningslaser – DIODELASER (vitenskapleg dokumentert!)

Andre behandlingstilbod: 2 4 5

Det er berre utvalde klinik- 1. Bekymringsrynker 2. Nase til munn kar, og med medisinsk 3. Smilerynker ansvarleg lege, som får behandle med 4. Leppelinje 5. Leppevolum Restylane. Klinikk Førde har autoriserte Restylanebehandlarar med ID-kort. Dette, samt produktet sin unike kvalitet, sikrar optimal trygghet.

• Kosmetisk plastisk kirurgi i samarbeid med Håvard Seland og Hans Vintertun (Aleris) • Botox • CO2-laser • Restylane • Fraxellert CO2-laser • Peeling (Bluepeel, Light peel) • Medisinsk kremprogram (Obagi, Duvè Medica) • Aknebehandling • iClearXL, raudt og blått lys • IPL mot cuporose og spiders • Sveittebehandling m/Botox • Sprengte blodkar • Laseroperasjon av åreknutar • Tannbleiking • TEI Muskelstimulator

OPNINGSTIDER: Tirsdag, onsdag og fredag kl 10-16 og elles etter avtale. Pasientar kan henvende seg direkte for konsultasjon, eller dei kan tilvisast frå lege.

Klinikk Førde AS

Medisinsk ansv.: lege/karkirurg Jens Ola Evjensvold Førdetunet, 2. etasje, Hafstadvn 25, 6800 Førde • Tlf. 57 72 04 40 / 976 79 662

klin-fo@online.no • www.klinikkforde.no

FM 3•2012

Ein av mange skattar i smykkeskrinet til Johanna.

OVER: Høge helar og motemagasin. TIL HØGRE: Johanna viser fram kjolen ho brukte på juleballet.

Søt og rocka Johanna Knudsen elskar å skilje seg ut. Ho kler seg etter humør og personlegheit, og stygge kommentarar bryr ho seg ikkje om. TEKST: Siv Kristin E. Hovland FOTO: Hanna Sætre

Ei smilande og blid Johanna møter oss i døra. Med knallgrøn bukse lyser ho opp den elles så grå og triste vinterdagen. Johanna er berre fjorten år, men allereie veldig oppteken av mote. Ved å bruke fargerike kle, paljettar, skinnskjørt og høghela sko, skil ho seg ut frå veldig mange andre på sin eigen alder. Korleis ho sjølv vil beskrive stilen sin, syns Johanna er litt vanskeleg å svare på. – Stilen min er søt, men samtidig litt rocka. Eg er veldig glad i fargar, og går alltid med det eg sjølv likar. Personlegheita mi kjem fram i måten eg kler meg på. Eg likar godt å vere den «søte» Johanna, og ikkje heilt gal. Så er eg veldig glad i høge helar sko, smiler ho.

Musikk og mote

FM 3•2012

Johanna viser oss rommet sitt, og ein kan tydeleg sjå at mote og musikk har ei stor rolle i livet hennar. I det eine hjørnet av rommet står det eit klesstativ, fylt med søte kjolar, rocka kjolar, vesker, pelsjakke, skjorter og vesker. På golvet står favorittskoa, og på kommoden ved senga heng alle ringane fint plassert på smykkestativet, ved sidan av leppestiftane. På rommet heng det også noko ikkje alle kan skryte på seg å ha. Nemleg diplom for deltaking i Melodi Grand Prix Junior. I 2010 deltok Johanna i MGP Junior, med songen sin «Følg din drøm». Ho stod på scena i Oslo Spektrum og framførte eigenskriven song, framfor mange tusen menneske og endå fleire tv-sjåarar. Songkonkurransen har i ettertid hatt mykje å seie både for sjølvtilliten og moteinteressa. – Eg har alltid hatt veldig dårleg sjølvtillit, men etter at eg var med i MGP vart den mykje betre! Då fann eg også ut at det å kle seg fint og eksperimentere med kle var noko eg hadde stor interesse for. Med mykje positive tilbakemeldingar, kom også lysta til å kle seg betre.

Baksnakking Men med positive kommentarar, kjem det også negative. Noko Johanna har erfart blant anna gjennom bloggen sin, der ho har fått negative, anonyme kommentarar. Baksnakking er også noko Johanna er kjent med, og ho veit at det er mange som snakkar om korleis ho kler seg. – Negative kommentarar er nok det mest utfordrande med det å kle seg akkurat slik ein vil. Det at ein går rundt og tenkjer på kva andre syns om deg.

3 på gata Tekst og foto Terese Helle

1. Korleis vil du beskrive din eigen stil? 2. Er mote viktig for deg? 3. Kvar hentar du inspirasjon frå?

Ignacio Villarroel, 24 år, Førde Rosa leppestift er med på å løfte antrekket.

Med knallgrøn bukse er ikkje Johanna redd for å skilje seg ut.

Heldigvis er det ikkje like skummelt no, som før. På bloggen (butterflystar.blogg.no) legg ho ut «dagens outfit», skriv om kva som inspirerer ho, om musikken sin, og andre kvardagslege ting. Der kan ein bla seg gjennom dei mange kreative antrekka hennar. Bloggen starta ho etter at søstera Christina og søskenbarnet Ingeborg hadde blogga ei stund. Johanna syntest det såg kjekt ut, og følte det var ein plass ho kunne skrive om akkurat det ho ville. – Bloggen handlar hovudsakleg om mote og inspirasjon. Men eg har ofte tenkt at eg har lyst til å skrive om andre ting også, til dømes meiningar om det som skjer i samfunnet. Det synes eg er veldig viktig. Men akkurat no handlar bloggen min om mote, musikk og det kvardagslege. Inspirasjonen hentar ho både frå folk ho ser, blad og magasin, nettbutikkar og bloggarar som Ulrikke Lund og CathInTheCity. Johanna elskar å blande og mikse forskjellige stilar, og ho innrømmer at ho brukar litt tid om morgonen til å finne dagens antrekk. Men når det kjem til mote og stil i Sogn og Fjordane i forhold til resten av landet, er ho ikkje spesielt imponert. – Folk i Sogn og Fjordane er altfor redde for å skilje seg ut. Dei likar ikkje så godt å prøve nye ting, og vil helst vere slik som alle andre.

Fargerik Johanna ser på det å skilje seg ut som ein positiv ting. Ho syns det er morosamt med alle blikka ho kan risikere å få, dersom ho ein kald vinterdag bestemmer seg for å ta på seg den grøne buksa, og kombinere den med ei kvit skjorte og ein knallrosa blazer. På spørsmålet om ho har nokre tips til andre unge, når det gjeld mote, svarer ho: – Prøv ut forskjellige ting, og eksperimenter litt! Det viktigaste er at du går med det DU føler deg bra i. Ikkje bry deg om kva andre meiner.

1. Eg er ein «rockegutt» frå Carlings. Sjølv om eg jobbar i klesbutikk, vel eg ikkje klede ut frå det. Eg likar å kombinere fleire stilar. Det er nesten ingen som går i den stilen eg har, og eg likar å skilje meg ut blant det «vanlege». 2. Hadde eg kledd meg i mote hadde eg sett ut som alle andre. Det å sjå bra ut og følgje moten tykkjer eg er viktig, men å gå slik som alle andre er ikkje noko for meg. 3. Inspirasjon hentar eg frå forskjellige stilar og forskjellige kjelder, men å kopiere andre sine stilar er ikkje kult.

Mari Oline Grønsberg Ljøsne, 19 år, Førde 1. Eg er ei alt mogleg-jente, som har hatt tusenvis av forskjellige stilar opp gjennom åra. Det er litt vanskeleg å setje ord på korleis stilen min er, men eg kjøper dei kleda eg likar, uansett kva merke eller butikk det kjem frå. 2. Eg følgjer nok moten ubevisst ja, men eg tykkjer det viktigaste er at du føler deg vel i dei kleda du går i. 3. Inspirasjon hentar eg frå forskjellige motebloggar på nettet. Mine favorittar er Livingdoll.no og Fashiontoast.com. Eg trur også at vener lærer veldig mykje av å sjå på kvarandre.

Marte Aleksandra Djupvik, 18 år, Naustdal 1. Eg er ikkje så flink å definere min eigen stil, men frå andre blir eg ofte definert som «personen med svarte klede». 2. Eg tykkjer ikkje mote har så mykje å seie. For meg handlar det om å finne noko eg tykkjer ser bra/kult ut, og lage min eigen stil ut av det. 3. Inspirasjonen til stilen min kjem frå musikksmak og politisk interesse. Sidan eg høyrer mykje på metal-musikk så er det naturleg for meg å gå med svarte klede, men det tyder ikkje at det er det einaste eg går med. Nokre dagar får eg lyst til å gå med fargerike klede.

FM 3•2012

Dressmannen Kvar dag møter Camilo Sunde (17) frå Førde opp på skulen i svart dress, kvit skjorte og som oftast eit slips knytt fint i halsen. Lærarar og medelevar har for lengst lagt merke til stilen hans. TEKST: Hanna H. Sætre FOTO: Siv Kristin E. Hovland

Camilo byrja å utvikle stilen sin rundt påsketider i niande klasse. Som sin eigen inspirasjon, byrja han forsiktig med kvit skjorte og slips, og frå tiande klasse og fram til i dag, har han gått i dress på skulen kvar einaste dag. Han går no andre året på reiselivslinja på Hafstad vidaregåande skule. – Plutseleg ein dag dukka det opp ein idé i hovudet mitt som fekk meg til å tenkje «eg vil gå med dress!» så då gjorde eg det. Kvifor ikkje, liksom? – Eg ville skilje meg ut frå resten av medelevane mine som ser ut som fjerdeklassingar, ved å bruke spesielle, fine klede, ler Camilo og innrømmer at han får litt lykkerus kvar gong han ser seg sjølv i spegelen. Då føler han seg vaksen, men samstundes som ein heilt vanleg gut.

Camilo er ikkje redd for å skilje seg ut blant resten av elevane på skulen sin. Her er han flankert av (f.v.) Siri Settem, Henriette Jagedal, Helge Tefre, ÅseLinn Hollevik, Emilio Sunde, Bertil Hamar, Anna Hjelle, Sivert Årdal og Solveig Skare Moe.

Må stryke sjølv

FM 3•2012

– Korleis reagerer andre på stilen din? – Nokre er positive, mens andre kan eg tenke meg syns det er rart. Heilt ærleg bryr eg meg ikkje kva dei andre syns. Det var ein som sa til meg ein gong at eg burde kle meg meir normalt, men det einaste eg svara var: «tja, eg likar å gå sånn». Når det kjem til kva foreldra til Camilo syns om stilen hans, så fortel han at far hans stilte spørsmål i byrjinga og skjøna ikkje kvifor han ville gå med dress kvar dag. Mora derimot, var positiv og sa han fekk gå med dress, på ein betingelse: Han måtte stryke skjortene sine sjølv og lære å knyte slips. Det syns Camilo var en god deal. Camilo understrekar klart og tydleg at dressen han har på seg i dag, ikkje er den einaste dressen han har. Sidan han fekk ein ny dress til jul av besteforeldra sine, har han no kome opp i tre kvardagsdressar pluss ein han brukar når han skal pynte seg litt ekstra. Når det kjem til slips, har han over 20 stykk, men seier han aldri får tid til å bruke alle. – Eg går jo sjølvsagt ikkje i dressen heile

Inform Media har hatt tre elevar frå Mo og Jølster vgs utplassert i to veker. Blant arbeidsoppgåvene deira var å lage ein reportasje til Fylkesmagasinet om mote blant unge. Resultatet av arbeidet er presentert på desse sidene.

dagen, den tek eg av så fort skulen er slutt! fortel Camilo og smiler lurt.

Nøytral kar – På kva måte utrykkjer stilen personlegdomen din? – Tja, eg kan vel seie eg er litt spesi. En spesi kar. Kleda mine sender jo sjølvsagt ut eit visst signal, og eg er jo ganske hyggeleg og trur verken på Gud eller Satan. Eg er nok heilt nøytral. I følgje Camilo er ikkje han den einaste som skil seg ut via klesvegen her. Han fortel at han har sett eit par fargerike typar, som går i fargerike bukser, hevdar han. Elles føler han at det ikkje er så mange som skil seg ut. Grunnen til det, er han usikker på. Kanskje nokre er redd for å bli mobba. Han er klar på at det er stygt, og er svært glad for at han aldri har blitt mobba for kleda han går i. Sidan vêret her på vestlandet er noko ustabilt, må Camilo nokre gongar tenkje på kva som er praktisk framfor kva som ser bra ut. Om vinteren går han til dømes med vintersko i staden for dressko, så han slepp å setje livet på spel kvar gong han går utanfor døra på dei islagte vegane. Mens om sommaren når det er varmt, plar han å slenge jakka på skuldra og brette opp skjorta til tskjorte. Det syns han er ganske stilig. Camilo har aldri hatt ei skikkeleg motekrise, det einaste han har er ein motegal onkel. – Det er jo eit kjempesukk om alle dressane mine hadde vore til vask ein dag, men då hadde eg berre tenkt at eg måtte komme meg gjennom dagen så fort som råd, seier han og klør seg i hovudet.

Eit liv i dress – Kor lenge skal du fortsette å gå i dress? – Eg har eit privat ynskje om å bli begravd i dress, så eg trur nok eg aldri kjem til å bli lei. Kanskje eg skal utdanne meg innanfor eit yrke der dei fleste brukar dress kvar dag? Men då må dei bruke slips og! Så eg vil ikkje bli eigendomsmeglar, for dei bruker ikkje slips, men kun dress, merkeleg nok. Eg trur nok eg kjem til å bruke dress livet ut, men vi får sjå kva framtida bringer. Så langt, har eg ingen planar om å slutte sidan det har blitt ei merkeleg form for tradisjon om eg kan kalle det for det. Men eg er framleis i tenkeboksen.

Hanna Sætre, 17 år, frå Førde

Siv Kristin Eikås Hovland, 17 år frå Jølster

Terese Helle, 17 år frå Naustdal

130HK DIESEL Fra kr. 261.000,4x4 fra kr. 360.000,-

FOTO KIKKERTAR UR GULL SØLV MUSIKK FOTO KIKKERTAR UR GULL SØLV MUSIKK FOTO KIKKERTAR UR GULL SØLV MUSIKK

Atterhald om utselde varer og eventuelle prisendringar.

Canon-sterke vinterferietilbod CANON speilreflekskamera til berre

A 3200IS

Priseks. gjeld Canon EOS 500D m/Canon 18-55IS objektiv og Canon EOS 1100D m/Canon 18-55DC objektiv.

CANON EOS 550D m/Canon 18-55IS obj.

Kr 6.490,-

CANON EOS 60D m/Canon 18-135IS obj.

Eos 600D kamerahus: m/Canon 18-135IS m/Canon 18-200IS m/2 Canon-objektiv: 18-55IS og 55-250IS

S 95IS

4995,-

5495,kr 3.995,kr 5.990,kr 7.990,-

SX 230HS

kr 4.995,kr 6.990,kr 8.990,-

Nedsett frå kr 5.995,-

G 12

Andre gode Canon Legria HD videokamera-tilbod: HF-R 26 Nedsett frå kr 2.495,-

HF-M 406

Kr 7.490,-

Nedsett frå kr 3.995,-

CANON EOS 7D m/Canon 15-85IS obj.

8990,-

15490,kr 6.995,kr 10.990,-

Sluttsal på følgjande Tamron og Sigma objektiv:

Eos 7D kamerahus: m/Canon 18-135IS m/Canon 18-200IS

Gjer eit kupp!

999,-

MED CANON-FATNING: Tamron 18-200XR, Tamron 55-200 pr. objektiv! LD Macro, Sigma 70-300 APO DG Macro MED NIKON-FATNING: Tamron 70-300 LD Macro, Sigma 70-300 APO DG Macro

995,1995,2295,3395,-

Canon Legria HF-M 41 HD Videokamera

CANON EOS 600D m/Canon 18-55IS obj.

4495,-

Eos 60D kamerahus: m/Canon 18-200IS

Canon Powershot:

Skaff deg eit godt speilreflekskamera til under 3.000 kroner.

2995,-

Eos 550D kamerahus: m/Canon 18-135IS m/Canon 18-200IS m/2 Canon-objektiv: 18-55IS og 55-250IS

3995,-

CANON EOS 1100D m/Canon 18-55IS obj., inkl. kamerabag, 4 GB minnekort og fotokurs på DVD

Sluttsal på HF-R 406 kr 9.995,kr 12.990,kr 13.990,-

1995,-

Pakketilbod inkl. 8 GB minnekort, Canon etui og Canon Legria lærebok. Avgrensa tal. Førstemann til mølla…

Personleg service og god pris. Vårt mål er at alle våre kundar skal få hjelp og rettleiing til å finne akkurat det produktet og den løysinga som høver for kvar einskild. Sjå vår heimeside www.alfhelgheim.no for oppdaterte og konkurransedyktige prisar.

1995,2995,-

Canon Ixus: 220HS

230HS Best i test TV2 hjelper deg, 3 nov. 2011

Canon EOS Skei Hotell fotokurs på .30-20.30 17 15. mars kl 9,-.

kar: Kr 79 Pris pr delta ndar: Kr 299,-. ku For våre EOS- ingsfrist: 5. mars. eld Utvida påm n og påmelding: Informasjo lgheim.no post@alfhe 11 tlf. 57 72 83

1195,1695,2995,1100HS

Sluttsal på følgjande Canon kompaktkamera: Gjer eit kupp! POWERSHOT: A2200, A1100 og A800 IXUS: 130 OG 105

699,pr. kamera!

Alf Helgheim & Co AS Skei Sentrum, 6843 Skei i Jølster Tlf. 57 72 83 11 • Fax 57 72 83 29 www.alfhelgheim.no • post@alfhelgheim.no

FOTO KIKKERTAR UR GULL SØLV MUSIKK FOTO KIKKERTAR UR GULL SØLV MUSIKK FOTO KIKKERTAR UR GULL SØLV MUSIKK

FM 3•2012

To tullingar på tur – til K Når ein har vore gjennom ei stressande førjulstid, julefeiring med besøk av gode vener og Dagmar, og er lei av nyttårsregn kan det vere godt å kople av med ein tur til varmare strok for å lade opp batteria slik at ein er klar for 2012. TEKST: Tore Fossen FOTO: Ole Jonny Klopstad og Tore Fossen

Om ein berre har ei veke til rådvelde, og ønskjer sol og varme er det gjerne Kanariøyane eller Egypt som er det tryggaste valet. Vi – det vil seie to tullingar – valte det første alternativet, nærare bestemt Puerto Rico. Underteikna har vore der eit par gonger før, så vi visste vel eigentleg kva som venta oss når vi steig ut av flyet.

Fint hotell

FM 3•2012

Vi bestemte oss for å ete reker steikt i olje kvar dag, men etter fire dagar med reker til lunsj, samt som forrett til middagen på kvelden, måtte vi berre gje opp. Det var plutseleg ikkje godt lenger.

Bussturen frå flyplassen i Las Palmas til Puerto Rico er ikkje noko ein ser fram til etter fem og ein halv time på flyet, derfor fall valet på ein taxi, i lag med eit par frå Bergen. Eit innhogg i reisekassa på eit par-og-femti euro, men vel verdt det i staden for å vere med andre reisande for å sjå kva hotell dei skulle hospitere på. Vel framme på vårt hotell som skulle vere heimen vår den neste veka, Hotel Revoli, vart vi innlosjert i ein minisuite med eige soverom, opphaldsrom med kjøkken, samt stor veranda med utsikt over det blå Atlanterhavet. Hotellet var renovert for eit par år sidan, og sto fram som reint og pent.

Slite Men det er ikkje alt på Puerto Rico som får den karakteristikken. Dessverre. Sentrum av den vesle feriebyen ser ikkje ut til å vore gjennom særleg fornying dei siste 20 åra. Det store kjøpesenteret som inneheld butikkar og restaurantar har nok mista mykje av glansen frå den gongen det vart bygd. Dei fleste av butikkane bognar av kopivarer. Det går mykje i T-skjorter, spesielt DC, og alle klesbutikkane har nøyaktig dei same varene. Bortsett frå ein vi tullingane på tur vart dregne inn i. Der vart vi tilbydd skjorter frå Jock and Jeans! E’ det mulig? Det vart lite handel, men desto meir latter.

Lurt Ein føremiddag fann vi ut at vi skulle ta ein spasertur oppover fjellsida for å sjå korleis det stod til på toppen – og kjøpesenteret Europa. Den eine av tullingane traska av garde utan sokkar i tøyskoa sine, noko som medførte eit akutt behov for eit par sokkar. Inne på senteret fann vi eit vasshol der vi fekk kompensert for væsketapet på veg opp, og la planar for innkjøpet. Etter å ha tråla ei par butikkar – som var nesten utan kundar – fann tullin-

Av ein eller annan merkeleg grunn går turen ned til Gran Canaria mykje fortare enn heimatt. Det følest i alle fall sånn.

gen ein trepakning med sokkar, slik at han var førebudd på nedturen. Men ikkje før sokkane var tredd innpå dei såre klovane, vart vi praia av ein hyggeleg mann som lurte på om ikkje vi var interessert i eit videokamera. Jau, det kunne vel kanskje vere like dumt, tenkte tullingane, og vart vist inn til mann nummer to. Han plukka ut eit kamera som såg greitt ut. Dette leverte han til mann nummer tre, og tullingane vart vist veg til bakrommet. Her skulle vi få både opplæring i bruk og få betale for det som skulle skaffe oss varige ferieminne. Etter å ha forklart tullingane at det kameraet vi først såg på var av dårleg kvalitet, fann han fram eit nytt kamera. Sjølvsagt litt dyrare, men langt betre kunne han forsikre. Då kom mann nummer fire på bana, og han både teikna og forklarte etter beste evne, at JVCAM ikkje betydde JVC, men JV Cam, som hadde Sony optikk. Tullingane nikka, betalte for kameraet, ei stor minnebrikke førebudd for 3D-filming og ekstrem god lyd. Og som bonus fekk vi til og med ein plastpose til å bære greiene i. Godt nøgde med kjøp og liv, la vi senteret bak osss og traska i veg – retning nedover. – Kor mange menn må eigentleg til for å selje eit kamera til oss, spurte den eine tullingane. – Truleg må det fire til, i alle fall for å lure oss, svara den andre, for dette kameraet går det ikkje an å zoome med medan ein filmar. Planen var at vi skulle gå attende og klage, men ikkje denne dagen. Det fekk bli ein annan dag. Men det vart aldri ein annan dag på kjøpesenteret Europa. Så tullingane er i dag eigarar av eit relativt tøft, men ubrukeleg videokamera.

Amadore-stranda Ikkje alt er like slitt i Puerto Rico. Ama-

1. Taurodalen utanfor Puerto Rico. Denne delen er ikkje så slitt som resten av den vesle feriebyen. 2. Ein av tullingane på veg opp på fjellet. Det er gode turmoglegheiter i området, og dei fleste kan ein gå med hendene på ryggen. 3. Nokre har det meir artig enn andre når dei er på tur. NB! Dette er ikkje nokon av dei to tullingane som er omtalt i teksten.

Ledig areal i Førde Rådhus 3

Kanariøyane dore-stranda er slett ikkje så verst. Maten ein får servert er langt betre enn inne i sjølve sentrum. I alle fall er det vår erfaring frå dei plassane vi frekventerte. Den italienske restauranten Max vart fort vår favoritt, og den vart flittig besøkt både på dag- og kveldstid. (Stakkars italienarar.) Første veka i januar såg ikkje ut til å vere høgsesong – verken på denne stranda eller den i sentrum av Puerto Rico. Det vart langt frå fullt på solsengane, og veldig mange av dei som låg der såg ut til å ha gjort seg ferdig med sin innsats i arbeidslivet, og hadde bestemt seg for å nyte godt av sine innskot i folketrygdfondet. Det kan sjå ut som Puerto Rico er blitt pensjonistane sin tumleplass – i alle fall på denne tida av året.

Førde Rådhus ligg i Sentrum Sør i Førde kommune og er innflyttingsklart hausten 2013. Det er ledig følgjande areal i Førde Rådhus; – 165 kvm uinnreia i 1. etasje – 80 kvm førebudd for kontorformål i 1. etasje – 280 kvm førebudd for kontorformål i 5. etasje Tilgang til felles funksjonar som til dømes kantine, møterom og garderobar. Det er ynskjeleg at leigetakar i 1. etasje er aktivitetsskapande/har publikumsappell. Frist for å melde si interesse til Førde kommune: 15. mars 2012. Ved spørsmål, ta kontakt med ass. rådmann Lise Mari Haugen, tlf. 57 72 20 04/ 934 22 461.

No er det lov å køyre SUV

Prisnivå Det er ikkje nødvendigvis så billeg lenger å leve på Kanariøyane. Om ikkje det er norske prisar, så er det langt mellom «jøss, det var billig»-kommentarane. Men så lenge drikken var kald og maten varm, så var tullingane nøgde. Vi var tross alt ikkje på noko kulinarisk pilegrimsreise, der vi forventa mat i Michelin-klassen. Det er godt mogeleg det finst billege restaurantar og rimelege kle å få kjøpt i butikkane, men så lenge det står Adadis og Jock and Jeans på kleda, så får andre enn oss kjøpe dei. Vi er jo tross alt ikkje BERRE tullingar.

Sol, varme – og mas No var det primære målet vårt for turen å komme oss vekk frå vinter-Norge ei veke, få sol og varme, bruke solfaktor 15 på vår aldrande hud og elles ha det kjekt. Alt dette vart oppfylt. Temperaturen var upåklageleg, med sine nokre og tjue grader kvar dag. Det i seg sjølv er verd turen åleine vinterstid. Samstundes er det litt trist å sjå at staden ikkje greier å halde seg betre enn den gjer. Men det er vel eit resultat av ei lengre tids finanskrise, minkande turistmengde og eit folk som meir eller mindre ser ut til å ha gitt opp. Dei einaste som gliser (innøvd) er innpiskarane på restaurantane på det tidlegare omtalte kjøpesenteret. Dei prøver så godt dei kan å få folk til etablissementa. Synd då at ikkje kelnerane greier å følgje opp, og langt mindre kokkane på kjøkkenet. Etter ei veke blir ein frykteleg lei av maset frå desse innpiskarane, og nordafrikanarane som har special price på klokker og solbriller. Samstundes må ein ha forståing for at dei tross alt berre gjer jobben sin for å ha til sitt daglege brød. Om tullingane vil anbefale Puerto Rico? Tja. Kanariøyane kan vi anbefale. Men kanskje det finst betre alternativ. Om du ikkje stiller andre krav enn sol og varme, kunne gå på tur med hendene på ryggen, ligge på ei solseng med kryssord eller ei bok, så er det eit godt alternativ. Om du vil ha noko meir, så er vårt råd å sjekke andre destinasjonar på øya. Og ikkje tenk på den kjedelege flyturen heim att.

FM Nye M-Klasse 250 BlueTEC 4MATIC med 204 hk og 500 Nm har 7% meir kraft og opptil 25% lågare forbruk enn forgjengaren. I tillegg reinsar BlueTEC teknologien lokale utslepp (NOX) med 65%*. Ein heilt ny M-Klasse – endeleg ein diesel SUV med personbilutslepp. Berre 158 CO2 g/km.

AMG Edition-pakke no kr 49.000,-. Veil kr 106.000,-. • AMG styling med 19” AMG felgar • Interiør sportspakke • Sportseter med kontrastsøm • Comand Online navigasjon

• Ryggekamera • Parkeringsguide framme/bak • Dashbord i ARTICO-kunstskinn • Sort designo taktrekk

Velkommen! * I forhold til forgjengaren ML 300 CDI 4MATIC. Pris frå kr 803.800,- inkl. lev. Førde. Forbruk blanda køyring: 0,60-0,80 l/mil. CO2-utslepp: 158-206 g/km. NOX utslepp 0,052 g/km. Bilde kan avvike frå tilbod. Importør: Bertel O. Steen AS.

Bilhuset Førde, Øyrane 6, 6800 Førde, Tlf. 57 72 41 00, www.bilhusetforde.no

3•2012

Mann 5.0 RETT PÅ Tore Fossen produsert falske bryst, med morsmjølkerstatning som dei kan henge på seg, slik at dei får ta del i den gleda det måtte vere å amme. Skulle vel berre mangle at ikkje mannen også kan få oppleve såre brystvorter og mjølkespreng.

KVAR VART DET AV MANNEN? Den opphavlege mannen, som gjekk på jobb, kom heim og åt middag, la seg på sofaen og ha det stilt i huset medan han tok luren sin? No er vel ikkje eg akkurat typisk mannemann, med svære musklar, skit under neglene, som har hatt hardt, fysisk arbeid frå klokka 07.30 til 15.30. Med matboks og termos i bæreposen på veg til jobb. Men ein eller annan gong mellom 1970 og 2010 døydde denne rasen meir eller mindre ut, og er no snart ein minoritet. Mann versjon 1.0 er erstatta med mann 2.0 og 3.0, og kanskje enno fleire oppgraderingar. Ein fredagskveld for eit par veker sidan sende eg ei tekstmelding til ein kamerat, med følgjande innhald: «Info: går på Pikant». Eit par minutt seinare kjem svaret: «Vil på Pikant. En halvmeter ligger og sover oppe. Mammaen er på Pikant. Konklusjon: Kva faen skjedde med mannen i 2012?» Eg kan trøyste han med at det skjedde noko lenge før 2012. Men det har ikkje han skuld i. Å fordele skuld for at det har skjedd store endringar i familielivet, er ikkje lett. Det som derimot er lett, er å innsjå at tida før 1970 nok aldri kjem attende. Men kanskje det er større grunn til å spørje kva som har skjedd med damene dei siste 30-40 åra. No veit eg at eg kjem til å bli kalla mannssjåvinist, gammaldags, hoverande og liknande. Og det er derfor dette ikkje står på trykk i neste utgåve av Fylkesmagasinet, som kjem ut på sjølvaste kvinnedagen, 8. mars. Ein gong i tida var det kvinnene som stelte huset. Dei laga mat og sørgja for at ungane hadde reine kle når dei skulle på skulen. Mannen kunne få på seg ei nystroka skjorte når det var fest på gang. Skulle det kome gjester, hadde kvinna i huset laga mat, gjerne gjort seg flid med kabareten, og laga raud saus til mandelpuddingen. Kor mange av dagens kvinner i 30-års alderen veit kva kabaret er for noko? Og korleis ein lagar raud saus og mandelpudding?

Kor mange av dagens kvinner i 30års alderen veit kva kabaret er for noko?

Ein gong rundt 1970 vart 1.0-versjonen av mannen sett på som utdatert og kassert. 2.0-versjonen byrja å breie om seg, i form av fotformsko, skjegg, busserull og brune kordfløyelsbukser. 2.0-versjonen trilla rundt med barnevogn og såg ut til å vere særs lukkeleg. Kva mor til ungen i vogna styrte med? Ho gjekk på sjølvransakingskurs, yogakurs, macramékurs og strikka alt for store og fargerike genserar til 2.0-mannen. Ho fekk realisere seg sjølv og alt ho hadde drøymt om, medan mannen var heime og «blitt moderne». Ho elska livet – og ikkje minst seg sjølv. 3.0-versjonen kom i form av ein puddinggjeng som helst ville vere heime med borna frå dei var fødde, gjerne ha minst like mykje pappapermisjon som mammaene, og skreik opp om kor viktig det var å ta del i oppveksten til borna dei fire første månadene av deira tilvære på planeten Tellus.

Men kven har skapt 4.0-versjonen av mannen? Er det han sjølv, eller er det kvinnene som har pressa oss stakkarslege menn til å gå inn i ei surrogatmor-rolle? Du er ikkje mykje til mann lenger dersom du ikkje deltek i konkurransar på kjøpesenter om å skifte bleie fortast mogleg. Eller har tatt minst eitt års fødselspermisjon utan løn. Eller går på babysymjing kvar laurdag. Eller deltek i foreldregrupper i nabolaget og barnehagen. Eller har din eigen pappablogg på verdsveven. 4.0-versjonen må innom Facebook minst fire-fem gonger om dagen for å oppdatere status om korleis det går som heimepappa. 4.0-versjonen må kunne lage mat, vaske, vatne blomane, vaske kle, stryke kle, vite alt om barnesjukdomar, sette opp handleliste, elske grøn te og tilbe Lysbakken sine pappagrupper. Men er det eigentleg slike menn kvinner anno 2012 vil ha? I så fall må de skunde dykk. Når 5.0-versjonen snart er klar, kan alt gammalt «bug» vere rydda opp i, og den versjonen av mannen vil ikkje ha slike kvinner som framleis sver til 4.0-versjonen. 5.0-versjonen av mannen vil ha kvinner som kan lage mat, vaske, amme ungar, stryke skjorter og elske. Ikkje berre seg sjølv, men livet og siste versjon av mannen. 8. mars slår eg av telefonen! Kan hende eg må gjere det i dag også.

For tida blir 4.0-versjonen av mannen testa ut no. Det er mannen som helst ikkje vil jobbe i det heile tatt, og gjerne vil amme den nyfødde, og som snart krev at det vert

FM 3•2012

Sogn og Fjordane

Revisjon & Rådgjeving www.rg.no Økonomisenter www.r-r.no

Alle bilmerke - opptil 7,5 tonn

- reparasjon - vedlikehald - service - EU-kontroll - hjulstillings-kontroll - aircondition-service Vi er med i verdas største og mest kunnskapsrike verkstadkjede. Hos oss får alle bilmerke profesjonell hjelp til hyggeleg pris.

Ta kontakt eller gå inn på r-r.no om våre løysingar for begrensa revisjon og økonomitenester

Tlf: 57 82 40 90

Den kraftigaste og beste sjølvvasken? Prøv sjølv! Sjølvvask / maskinvask – Gratis bruk av støvsugar

Få 30 øre i rabatt frå første liter med Statoil-kortet.

– MED KVALITET OG SERVICE SOM VAREMERKE –

Statoilbutikk Førde tlf. 57 82 11 28 Statoilbutikk Jølstraholmen tlf. 57 72 69 69 Statoilbutikk Sogndal tlf. 57 67 39 00

Kvar 6. bilvask gratis

MY naMe is BåND, BRÆd BÅnd

Med rett til Å gje deg BrEIBAND i

ENIVEST ADSL

Enkel Pluss

Standard

MAKS

1500 /350 kbit/s

3000/ 450 kbit/s

16000 / 1000 kbit/s

348,pr. mnd.

398,pr. mnd.

298,pr. mnd.

enivest.no | 57 00 91 00 Tilbodet gjeld nye DSL kundar med 12 mnd. bindingstid. Pris første år frå kr 3111,-

Enivest AS - Din lokale breibandsleverandør i Sogn og Fjordane

inform-media.no

Månader UtAn abonnementskostnad

Unge meiningar 2. klasse, Sunde skule Tema: Kjærleik Kva er ekte kjærleik? Olai: Det er sånn at ein er forelska. Inga: Ja, vi møter kvarandre, snakkar i lag og gjer ting i lag. Anja: Viss nokon synst for eksempel at eg er søt? Sindre: Eg veit ikkje. Eg er ikkje så interessert i det heller. Korleis veit ein at ein elskar nokon? Olai: Dei er kjekke, og ein står og ser på dei med open munn. Inga: Du synst dei er snille og hjelper folk. Det er dei ein blir forelska i. Anja: Om du synst dei er søte, hjelpsame og har fint hår. Sindre: For eksempel viss ein mann, ein kjempekjekk mann, hjelper ei gammal dame over vegen. Det kan jo vere forelskelse. Korleis viser ein at ein er glad i nokon? Anja: Om dei har glømt matpakken, kan vi gje dei maten vår. Olai: Ein drømmer om dei. Og ein ser på kvarandre og går i lag. Inga: Vi snakkar i lag og snakkar om kvarandre. Og så leikar vi med dei. Sindre: Det er litt vanskeleg å forklare. No er eg heilt blank på det her. Korleis blir ein når ein er forelska? Inga: Ein er snill og litt rar. Sindre: Ganske rar og så dunkar hjertet hardare og raskare enn det pleier. Anja: Hjertet dunkar veldig, veldig, veldig fort! Og visst vi møter ein kjekk gut som vi synst er søt, så kan vi bli litt rarare enn kva vi var før. Olai: Dei som er forelska går rart og gjer rare ting. Dei er litt rare mot andre folk og. Dei seier sånn: æææææ….eeeeeehh…. Kva er ein dårleg kjæraste? Sindre: For eksempel om ein er forelska og kjærasten tøysar litt og så slår han ho. Det er dårleg kjæraste. Anja: Viss ein gut finn ei jente først, ei som er søt, og ein anna også synst det. Då kan det bli slåsskamp, og då vil ikkje jenta bli kjæraste med nokon av dei. Inga: Om ein gut finn ei jente, og så vil ikkje ho bli kjæraste, og så slår og sparkar han ho. Olai: Om ein tar opp handa, slår jenta midt i nasa, fordi ho seier at ho berre ikkje var forelska, ja ikkje i det heile tatt, då slår han og masar om at ho skal følgje etter han. Det er ein dårleg kjæraste.

Frå venstre: Anja Hole 7 år, Inga Hoff 7 år, Olai Ringstad Fattnes 8 år og Sindre Thomas Aasen Farsund 7 år.

Har de kjæraste? Olai: Eg hadde kjæraste før. Anja: Eg og! Sindre: Ja, og det var meg. Eg var heilt fortvila. Du satt og såg på meg heile tida. Anja: Eg hadde ein anna kjæraste og. Eg kyssa han på handa og nasa. Eg klarte aldri å kysse han på munnen, for han sprang frå meg.

Kor tid er det på tide å gjere det slutt? Inga: Om ein ikkje blir einige om ting. Anja: Når ein får barn? Eller når ein er tjuefem.

FM 3•2012

Sindre: Eg trur det er best å slå opp når ein er 31. Det er synd. Mange i Førde gjer det slutt. Anja: Det er trist.

SUVEREN KJØREKOMFORT OG TREKKRAFT Kontakt oss på tlf 578 72 000 for tilbud og demonstrasjon.

KAMPANJEPRIS

Øien 530F med Yamaha F40FETL

KJØP

FØR 1. MARS og få Humminbird 560x inkl i prisen!

kr 119.900,-

59 YETI 550

90.700,Inkl. frakt, mva, engangsavgift og 1 års kasko. Monteringskostnader tilkommer.

Pb. 122 | 6781 STRYN Telefon: 578 72 000 | Telefaks: 578 72 017 salg@lars-kveen.no | www.lars-kveen.no

brp brp.com

Ypperlig sjølvlensende ﬁske og fritidsbåt. Med bredde på 212 er det en sikkert og stabil bruksbåt. Vi har båter for levering! Komplett inkl vindskjerm, kjølband, ﬁskekasse, teinehalerfeste, årer, batteri, vannutskiller, hovedstrømsbryter, tank, slange, kabler og montering!

Døskeland Marine Angedalsvegen 59, 6800 FØRDE tlf. 97585607 • www.doskeland.net

//////////////////////////

Det

største

//////////////////////////

og mest unike handletilbodet mellom Førde og Ålesund Kulturhovudstad Eit naturleg handelssenter i Nordfjord Handel med sjarm i Eidsgata Shoppingsenter

BANK DNB KAFE, RESTAURANT OG KIOSK Narvesen Didriks Kafe og Gaver Dolca Vita KJØKKEN Nordfjordkjøkkenet FRISØR Fin Frisør og Hudpleie Mona Frisør MOTE Frislid Herreekvipering Bergset

INTERIØR Primula Design Magasinet Kala Det Gylne Snitt Blomsteratelier Lappestua Eid Interﬂora Hildenes Gartneri as

BYGG Byggern, Eid bruk

GAVEBUTIKK Monrad Johnsen Eftf

BIL OG SERVICE Eid Motor Eid Servicesenter AS - ESSO Stårheim Bilverksted AS

GULLSMED Bergart Gullsmedverkstad AS HELSE Magnetmannen.no APOTEK Vitusapotek

Og mykje, mykje meir…

besøk våre heimesider: nordfjordeid.no / operanordfjord.no

ELEKTRONIKK Euronics R. Hestenes Expert

HOTELL Nordfjord Hotell KUNSTGALLERI/ TURISTINFORMASJON Kulturhuset Gamlebanken

FM 3•2012

Nye pengar til gamle vegar Sparebankstiftelsen DNB NOR gav Fortidsminneforeningen avd. Borgund stavkyrkje 160.000 kroner i gåve, til kultur- og friluftskart for dei gamle vegstrekningar rundt Borgund stavkyrkje. Gåva vart overrekt av banksjef Margunn Horstad i slutten av januar. – Fantastisk! seier Tanna Gjeraker, dagleg leiar Borgund Stavkyrkje. – Vi opplev stor interesse for vandring blant folk som besøker oss og vi har lenge hatt lyst å lage eit kart. Å vandre rundt stavkyrkja passar godt både for vidarekomne og for dei som er heilt uvant med fysisk aktivitet. Pengane skal gå til å lage eit kultur og friluftskart med opplag på 10.000 eksemplar, lovar ho.

Eineståande vandrevegar Det er ei eineståande samferdslehistorie bak vegane også. – Til alle tider har folk tatt seg fram i landet ved å krysse fjellovergangane våre. Før 1700-talet var Kongevegen over Filefjell i røynda berre ein sti ein kunne ferdast med hest eller til fots. Seinare vart den bygd om til hest og kjerre, og mange av dei gamle strekningane er der framleis. Dei representerer ei samling frå ulike epokar som er eineståande i Norge: Høge steinmur i fine slyng, gamle husmannsplassar og stupbratte stigningar som fortel norsk samferdslehistorie. Bratt og farleg å ferdast på «Den vanskeligste Vei som kan findes i noget Land…» sa Biskop Pontoppidan i 1749: Her er tusen års veghistorie, St. Thomaskyrkja på Filefjell, Fjellstovamuseum på Maristova, Borlo Bygdetun, Borgund stavkyrkje Vindhellavegen, Sverrestigen, Seltåsvegen (bilete til høgre) og Galdane husmansplass, reklamerer ho.

Gje deg sjølv eit forsprang: bestill nye Audi A1 Sportback no

FM 3•2012

Nye Audi A1 Sportback er på veg. Til å vere ein liten Audi, er nye Audi A1 Sportback stor på teknisk innhald. Med Audi connect får du innebygd WIFI, online software oppdateringar og 20 GB Jukebox til musikken din. Legg til Google Earth 3D, spreke turbomotorar og stilig tofarge-design, så har du ein bil det kjem til å bli rift om. Nye Audi A1 Sportback frå kr 213.400,-.

Velg mellom fleire effektive motoralternativ. Drivstofforbruk 0,38 – 0,59 l/mil ved blanda køyring. CO 2-utslepp 99 - 139 g/km.

Tradisjon & trend

New Chapter Bone Strength styrkar skjellettet

™

Algebasert kalsium vår beste kalsiumkilde. Magnesium, Vitamin D3 og Vitamin K2

Set ny standard for styrking av beinmassen FØR 459,-

Dagens middag nye og smakfulle rettar kvar dag

Største kjøpesenter mellom Bergen og Ålesund

399,-

New Chapter Wholemega

Varmmat serverast 11.00–18.30 (15.30)

Marknadens beste ﬁskeolje, omega 3,5,7 og 9.

Kaldpressa frå 100% vill-laks frå Alaska. NATURLEG REIN

599,-

08.00–20.00 (16.30)

LITT MEIR PERSONLEG

Vår hos Match

Handelshuset Sør, 1. etg. Telefon 57 82 03 77 fordehelseriet@sunkost.no

Butikken boblar over av vårens nyheiter!

SKO • dna • Euro Sko • Økonomisko MAT, DRIKKE OG KIOSK • Spar • Napoleon Conditori • Deli Vita • Narvesen • Peppes Pizza • Vinmonopolet • Bambus OPTIKK, UR OG GULL • Bjørklund • Mestergull • Brilleland KROPP OG HELSE • Nikita • Apotek1 • The Body Shop • Sunkost • Trendy frisør • Cosmetique Parfymeri & Spa • Ranels Parfymeri • VITA HUS OG HEIM • Bellis Blomster • Nille • Handelshuset Libris • Kremmerhuset • Princess • Førde Glassmagasin • TilBords KLE • Bare Barn • Bonito Dameklær • KappAhl • VIC • Marcel • More Woman • b-Young • Blend • Arkja Dameklær • Hennes & Mauritz • Jack Jones & Vero Moda • Zizzi • Match • No Name SPORT OG FRITID • Ringo • Din sport • Førde Sport SPESIALBUTIKKAR • Glitter • Zoo-senteret • Ti-Ti • Førde Lydsenter • Bagorama • Fotograf Helle • City Bag • CMYK accessories SERVICE • Sparebanken Vest • Posten

MATCH FØRDE HANDELSHUSET SØR MATCH FLORØ AMFISENTERET

Handelshuset delshuset Sør • 2. etg. - Tlf. 57 82 67 43

www.hhforde.no

inform-media.no

...vi har det! Opningstider: Kvardagar: 10-20 (21) Laurdag: 10-16 (20)

Enkelte butikkar har andre opningstider.

HANDELSHUSET

FM 3•2012

Vaktbikkja som vart ambassadør Etter 16 år som markant pressemann, med sju redaktørår i Firdaposten og ni i Firda, heva kanskje eit og anna augnebryn seg når Jan Atle Stang brått vart NHO regiondirektør i Sogn og Fjordane. TEKST OG FOTO: Roy Sunde

Sjølv synest han ikkje overgangen er så stor, og går ikkje med på merkelappen politisk raud. – Eg er ikkje så veldig raud politisk. Eg kallar meg sjølv sosialdemokrat. Og dei finst det mange av i både næringslivet og NHO. Fellesskapen i organisasjonen dannar eit fargekart, og NHO er langt unna den gamle Arbeidsgjevarforeininga, slår Jan Atle Stang fast. – Men jobbskiftet var vel overraskande? Såg du føre deg et slik trekk for 1020 år sidan? – Kven ante for 20 år sidan kvar dei er i dag? Ting blir til medan du går, og jobbar og høve som dukkar opp undervegs formar deg. Dei færraste i leiarstillingar ante vel at dei skulle dit 20 år tidlegare? Kvar er eg om 20 år? Det er ikkje sikkert ein er i live ein gong, smiler han.

Vegskiljet 50 – Vart du headhunta, eller søkte du sjølv? – Eg såg stillinga utlyst i fjor vår, syntes det virka som ein spennande jobb, og søkte. Det handla ikkje om at eg var lei Firda eller journalistikk, men når ein er blitt 50 må ein reflektere over karrieren sin. Skal ein gjere det ein gjer resten av livet, eller prøve noko anna? Skal ein gjere noko anna kan ein ikkje vente for lenge, seier Stang, nett tilbake etter fire månadar på tur til Sør-Amerika. Særs passande i høve jobbskifte. Var det planlagt? – Siste jobbintervju var på flyplassen, så eg visste eg fekk jobben når eg borda flyet til Buenos Aires, men ikkje før, ler han og seier jobben er midt i blinken. – Eg er svært oppteken av samfunn og næringsliv. Og spesielt næringslivet opp mot politiske avgjersletakarar. Og som interessert i – og oppteken av – næringslivet sitt ve og vel, ser eg at politiske avgjerder ikkje alltid blir tatt på deira premisser. Det vil eg endre på. Det er viktig å lytte til næringslivet og deira utfordringar, spesielt i urolige tider med krise i Europa. Næringslivet er ryggraden vår, og står for den økonomiske verdiskapinga som skal lønne andre sektorar og betale ut pensjonane våre, seier han engasjert. – Det vert gjort mykje godt arbeid i næringslivet i fylket, som ikkje alltid får god drahjelp. I blant lukkast ein trass manglande offentleg assistanse. Det er mange lokale organisasjonar som stimulerer næringslivet i form av industriforeiningar, næringsselskap ol., som jobbar hardt for å gje næringslivet betre vilkår. Ei oppgåve for meg er å hjelpe desse med å nå enno betre fram, ved å argumenterer for, opne dører, snakke med stortingsbenken og avgjersletakarar lokalt og sentralt. NHO skal skape god dialog, begge vegar. Kor trykker skoen no? Og kva trengs? – Kan ein kalle deg ein ambassadør for næringslivet? – Mi oppgåve er å tene næringslivet, og tale deira sak, så det kan ein vel, smiler han. – Kvifor er du den rette til ein slik jobb? – Eg kjenner fylket og næringslivet, har stor interesse for samfunn og næringsliv, og at vi skal lukkast her i fylket. Eg er god på å kommunikasjon, som er viktig for å skape optimalt tilhøve for næringslivet. Ein må nå ut med ønskjer, behov og kva ein driv med, og eg må nå ut med kva NHO er til flest mogleg. Her er mediebakgrunnen ei føremonn. Og eg har eit ganske bra nettverk å dra vekslar på. Men det er resultat som avgjer, så fasiten på om eg var rett val får ein om nokre år, i form av tilstanden i næringslivet. – Har vi sett deg i ein redaksjon for siste gang? – Kva ein gjer om 10 år veit ein jo ikkje. No jobbar eg i NHO, og satsar på å gjere ein så god og markant jobb som råd, lovar han og kjem til den store skilnaden på rollene. – Som redaktør meiner ein fritt det ein måtte ha på hjartet.

Når ein skal leie ein medlemsfinansiert interesseorganisasjon må du lytte til moderorganisasjonen. Det ville vere oppsiktsvekkjande om eg sa ja til formueskatt, medan NHO sentralt kjempa mot. Der ligg den store forskjellen mellom rollene, men det plagar meg ikkje. Eg har ingen problem med å fronte det NHO står for!

Ikkje berre for mastergradar – Vil ein merke at du tek over sjefsstolen? – Det trur eg. Eg ønskjer å forme organisasjonen slik eg ser det fornuftig, saman med resten av kontoret. Eit viktig fokus no er at næringslivet slit med å rekruttere fagarbeidarar. Det må vi få gjort noko med. Ein snakkar mykje om kompetanse, det er vel og bra, men når ein veit at reiseliv, bygg og anlegg, verftsindustri, fiskeri og oppdrett slit med å få tak i folk, og er heilt avhengig av utanlandsk arbeidskraft, så må vi gjere noko med talet fagarbeidarar. Desse yrkesgruppene har for låg status i dag, og for få vel yrkesfag. Det vert snakka om at ein ikkje kjem nokon veg utan mastergrad. Det er feil, og om ikkje den haldninga endrar seg, så vil samfunnet slite, seier Stang. Som tidlegare fagarbeidar brenn han for å heve statusen til yrkesfag – Vi har ei oppgåve med å nå ut til folk med bodskapen om at fagbrev gjev status, og vil kaste av seg på framtidas jobbmarknad. Det krev haldningsendring blant dei som tek avgjersler, skular og foreldre. Vi må nå dei unge alt på barneskulen med bodskapen om at å vere yrkesarbeidar er flott og sikrar god inntening i framtida. Med fallande elevtal i vidaregåande skule er det desto viktigare å få folk til å velje praktiske fag. Om alle skal studere får vi ikkje snekkarar, oppdrettsrøktarar, bønder osv i framtida. Yrke som gjev oss mat, lønn og pensjonar er viktig. – Kva skal til for å lukkast for Sogn og Fjordane? – Sogn og Fjordane har potensiale, om vi gjer det rette og spelar på lag. Det betyr ikkje at vi skal vere einige om alt, men at vi må ha pilarane i samfunnet på plass, seier han. – Kva består suksessoppskrifta av? – Den som sat på den, hadde hatt nøkkelen til noko stort. Litt av oppskrifta handlar om å skape betre samarbeid mellom offentleg og privat sektor. Offentleg sektor må ikkje vere så redd for å gi private aktørar oppdrag som har vore offentlig ansvar. Ein må stå samla om å skape arbeidsplassar og stimulere rammevilkår. Vi treng mindre byråkrati. Mange bransjar har stort potensial om vi legg betre til rette: Oppdrettsnæringa er eit døme på enormt potensial, men mykje aktuelt areal er freda. Vern og bruk må gå hand i hand, og der ligg ei konflikt i dag vi må løyse. Det same gjeld energibransjen, med vindkraft og 100 småkraftverk på vent, fordi vi ikkje har kapasitet. 420 kv-linja opnar opp potensialet for kraft, håpar Stang og hentar samfunnsøkonomen. – Sogn og Fjordane har komparative fordelar, det ein har gode føresetnadar for å drive med, frå naturen si side. Vi har slike mellom anna innan vind, stein, fiskeri, kraft, havbruk og verft. Desse må ein vere gode på å utnytte, og få mest mogeleg igjen for dei for å skape spennande jobbar, med potensiale for vekst og tilflytting.

FM 3•2012

16 år som seg sjølv Det har vore opp- og nedturar etter 16 år som redaktør. Stang seier han har vore oppteken av å vere seg sjølv, og stå for det, og han har få konkrete episodar han angrar på. – Eg er ein jamn person, folk veit kvar dei har meg, eg likar ikkje spele teater: Det du ser er det du får. Eg er direkte, det er utfordrande for mange, men folk veit kvar eg står. Det synast eg er viktig som leiar. Eg klarar å skilje sak og person. Det er saker det stormar rundt, ikkje folka. Eg har sagt og meint ting som ikkje var så gjennomtenkt, men har ikkje noko spesifikt eg angrar på. Det har vore mange debattar og diskusjonar som der og då føltes ubehaglege, men eg kan ikkje kalle dei unyttige, for dei har bidrege til at eg har vakse som sjef og som person, slår han fast. Han har leia to aviser med hell. Det er det han er mest stolt av i mediekarrieren. – Når eg byrja som redaktør i Firdaposten sto avisa på kanten av stupet.

Når eg drog frå avisa kom ho ut i færre utgåver, men gjekk med overskot og var ei moderne avis, seier han og slår fast at det handlar om teamarbeid. – I mi tid vart Firda ei meir solid, spennande, handlekraftig og moderne avis, med moderne layout, kåra til Norges beste lokale nettstad. Ein spydspiss i A-Pressen på digital utvikling, brukt som døme på lokale soner og korleis skape engasjement rundt dei i føredrag i Silicon Valley, og eit viktig korrektiv internt i APressen. Og eg er stolt over å ha bidrege til å modernisere Firda-kulturen. Det er lettare å komme inn som ny i dag. – Kjem du til å sakne jobben? – Firda har dyktige folk, hyggelig organisasjon og veldig kompetent redaksjon, så det er klart det er litt trist. Men litt turnover på leiarsida i organisasjonar er sunt, så tida føltes inne, smiler han, og vedgår at karrieren ikkje har vore utan eit og anna slag. – Det er ingen enkel jobb å leie Firda, men det skal det ikkje vere heller. Ein redaksjon der alle gjer som redaktøren seier, utan innvending, fungerer ikkje. Det skal gå ei kule varm i blant, og det har det gjort. Ein utfordrande jobb, men utruleg lærerikt, og eg angrar ikkje eit sekund. Eg vaks utruleg der, fagleg og menneskeleg, og visste alltid at eg hadde ein solid redaksjon å jobbe med. – Kven er den rette til å bli den neste redaktøren då? – Det skal eg ikkje seie noko om. Firda har konstituert ein svært oppegåande person i Yngve Årdal. Ein god leiar, med lang Firda-erfaring. Generelt må ein Firda-redaktør kjenne distriktet og kulturen godt, ha handlekraft og vise meiningars mot, og vere open for at verda endrar seg, og det må avisa også gjere.

Ikkje det vi har, men det dei vil ha I si rolle er Stang oppteken av å bidra til å skaffe fylket arbeidskraft og innbyggarar. – Mange ynskjer tilbodet byane gjev, som vi ikkje er flinke nok til å gi. Det er ikkje nok med fine fjell og rein luft, vi må også fange dei som er meir interessert i det urbane. Vi har stadar i fylket som kan gje eit godt, urbant tilbod, om vi legg til rette for det. Vi må ikkje frykte urbanisering, men det betyr ikkje at vi ikkje skal ta omsyn til små bygder, men dei må koplast opp mot dei store sentera, seier Stang, som ikkje trur status som fogderifylket er noko brems. – Å tru at sjukehus- og vegstridar er det som gjer at Sogn og Fjordane ikkje hevdar seg tilstrekkeleg er å spore av. Dei same mekanismane rår i Bergen, som har enorm hjerneflukt til Oslo. Verda rundt søkjer folk seg til byar og større

LITT BRUNERE - mye vakrere Besøk Brun og blid Førde

Eg har tru på Sogn og Fjordane – om vi greier å forvalte det naturmessige potensialet

miljø, med mangfald i næringsliv, kulturtilbod, utdanning og meir. Om ein kranglar om veg betyr det ikkje at folk takkar nei til ein interessant jobb. Vi må ikkje vere redde for urbanisering, eller spreie tiltak for å motvirke det. Vi må ta omsyn til premissane til dei vi vil lokke hit, ikkje våre eigne, og folk vil ha urbane levevilkår. Vi må ta hovudet ut av sanden, og spørje oss sjølv kvifor folk flyttar til byar: Er det på grunn av jobbar, eller er det totaltilbodet? Vi kan ikkje seie at dei som kjem hit må komme på våre premissar, vi må møte deira. Urbanisering er umogleg å stoppe. På relativt få år skal folketalet i Oslo auke tilsvarande heile Bergen/Trondheim: Dei vil også auke, i mindre grad, og så vidare nedover, slår han fast, og avsluttar med å seie at ein ikkje må svartmåle. – Den totalte arbeidsmarknaden må vere attraktiv, både i privat og offentleg sektor. Og så må kommunane stimulere sosiale tilbod og kulturaktivitetar. Eg har tru på Sogn og Fjordane – om vi greier å forvalte det naturmessige potensialt vårt. Vi har ein god del å gå på. Vi må sjå på kommunestrukturen, og vi må sjå på korleis vi handterer arbeidskraft som kjem utanfrå Norge. I dag er det litt sånn at om du ikkje snakkar norsk, så treng vi deg ikkje. Kanskje må vi sjå annleis på det, og hjelpe fleire inn på arbeidsmarknaden vår. Snart skal er det for få yrkesaktive til å betale pensjonane våre, det kjem til å gje oss store problem om nokre år! Truleg vil det hjelpe oss noko å få til betre integrering av den utanlandske arbeidskrafta vi alt har.

NY SALONG I SENTRUM SØR KLIPP FARGE BRUD STUDENT RABATT DROP IN EXTENSIONS MAKE-UP

Hafstadvegen 34 OPPTIL

SPENST OG

20% RABATT STUDENT

ÅPNINGSTIDER ER:

Man-Fre: Lørdag: Søndag:

07:30 – 23:00 09:00 – 19:30 10:00 – 23:00

3•2012

Nærmeste Brun og blid solsenter ﬁnner du ved å sende: BB HVOR til 1960 Besøk oss på facebook: www.facebook.com/Brunogblid Grønt nr: 800 34 033, www.brunogblid.no

Silje

Veronica

Live

Frisør

Frisør og Make-up

Hafstadvegen 34 | 6800 Førde Timebestilling 47 70 73 80

Vi jubilerer onsdag 22. til laurdag 25. februar

HANDELSHUSET

S M U E JUBIL OD TILB et! på heile

hus

25 METER KAKE

1987–2012 KONK URRA for st NSAR og smore å!

KARNEVAL

en på Skywalk

for dei minste!

inform-media.no

...vi har det! Sjå Jubileumsavisa som kjem i posten 21. februar!

HANDELSHUSET

Frisk ny start etter Etter 144 år i same familie fekk Best Western Raftevold Hotell i Hornindal ny eigar, som frå 2012 skal føre hotellet inn i framtida. Jens Brokmann og Petra Wieth satsar på ei framtid som hotelleigarar ved Europas djupaste innsjø. TEKST OG FOTO: Roy Sunde

Paret er frå Hannover område i Tyskland, men har lang fartstid frå Norge. – Vi har vore mykje i Norge, som feriegjester. Faktisk frå eg var eitt år gamal, smiler Jens Brokmann. – Vi flytta til Oslo i 2004. Vi er begge kokkar, og Petra er i tilegg snekkar, eit internasjonalt yrke som gjer det lett å flytte dit ein vil. I byrjinga jobba vi på Aker Brygge, deretter vart eg kjøkkensjef på Quality Hotell Ringerike, med Petra som førstekokk. Så gjekk turen til Ålesund, der Petra vart kjøkkensjef på Quality Waterfront Hotel medan eg var mat- og drikkeansvarleg på First Hotell Atlantica. Den jobben overtok Petra etter eit års tid, når eg vart dagleg leiar på Best Western Sunndalsøra. Siste jobb før Hornindal var som dagleg leiar for Best Western Horten Hotell og Horten Cateringdrift, siste halvår med ansvar som driftssjef i tillegg for flyplasshotellet til Best Western Oslo Airport på Gardermoen.

Livslang draum – Draumen om eige hotell er livslang, og aukande i styrke siste to-tre åra. Når høvet baud seg til å kjøpe Best Western Raftevold syntest vi det var spennande. Vi ferierte her på 2000-talet, og kjenner hotellet sidan vi har jobba i same kjede. Eit flott hotell, med god beliggenheit og lang tradisjon, seier han og fortel at dei trivast med overgangen frå eit travelt flyplasshotell. – Det er mykje kjekkare med distriktshotell. Her får ein betre tid til å komme i kontakt med gjestar. Flyplasshotell har typisk kundar som kjem seint og reiser tidleg, og er der kort tid. På slike plassar er det høg stressfaktor, smiler han.

Base, eller avkopling i hagen

Hotellet har 44 rom, utsyn mot Nord-Europas djupaste innsjø, og er både mål og base. – Vi er sentralt plassert i ein flott region, med kort veg til Geiranger, Stryn, Stranda, kysten og fjellheimen. Området er veldig godt lagt til rette for turisme, seier han. Hornindal har ikkje vore ein sentral del av fylket, men Kvivsvegen opnar mot nord, og E39 vil etter kvart også sette sitt preg på regionen. – Vi ser at nye vegsamband opnar nye moglegheiter for oss som hotell også, så vi ønskjer sjølvsagt å tilpasse oss og bli eit enno betre stoppunkt for tilreisande: Sommaren blir den store sesongen, men vi satsar også på kurs og konferanse, samt forretningsreisande. Og så skal vi bli eit samfunnshotell. Ein stad bygda samlar seg, går til for å få seg ein kopp kaffi, eit godt måltid, eller berre møte folk. Med betre vegar blir vi også meir attraktive som hytteområde, det vil slå positivt ut for alle her, frå butikken til hotellet. Når Kvivsvegen opnar er det like langt til Volda som til Stryn, så vi ligg midt i smørauget. Sommarstid er vi perfekt for fjell- og fisketurar, om vinteren for ski og toppturisme. Det var jo som turist her interessa mi vart vekt.

3•2012

Lokal mat og god kaffi – Første ledd i satsinga vår er at vi satsar meir på norsk husmannskost, i form av kortreist og heimelaga mat, heilårsope hotell. Sidan vi feirar 145 år serverer vi i heile år dagens middag til 145 kroner, inkludert kaffi og kake. Vi har dagens middag måndag til fredag, og søndagar serverer vi sosekjøt. I tillegg bakar vi

Aluminiumsskyvedører Vi monterer nye, vedlikehaldsfrie skyvedører.

Halbrendsøyra 7 • 6800 Førde Tlf. 57 83 08 50 • www.holvikglas.no

Fonten på hotellveggen bak Jens Brokman har vore nytta av hotellet i 145 år. Jens og Petra Wieth satsar på lokal og kortreist mat av høg kvalitet, blant anna bakar dei eigne brød og lagar eigne kaker.

145 år

DEEPWATER & BEST COMPANY PRESENTERER

KRISTIAN VALEN ALLE SKAL FÅ – det beste fra 10 år og noe nytt, dessverre

OVER SETT AV

500.000 11 2001-20

Laurdag 17. mars kl 18.30 Billett kr 445,Med Firdakortet: kr 400,Grupper på min. 15 pers. kr 400,Buffet i Restaurant Laxen + show: kr 890,Overnatting i dobbeltrom inkl. frukost: kr 1145,- pr pers.

vårt eige brød og kaker, som vi sel utanom. Og så har vi vår eigen kaffi, utvikla i lag med Trondheims Kaffebrenneri. Til hausten av tilset vi to lærlingar, ein kokk og ein resepsjonist, som skal vere med oss og utvikle hotellet vidare, smiler han og seier at dei er opptekne av å ta vare på tradisjonane.

Foto: Erik Burås / STUDIO B13

Kjøp billettar på Rica Sunnfjord Hotel & Spa, på Førdehuset – www.fordehuset.no eller Servicetorget til Førde kommune

Krise i sikte? – Vi håpar det blir ein fin sesong, det er litt spennande i høve finanskrisa som har vore ute i verden. Spesielt for oss i reiseliv. Vi har fått både bestillingar og avbestillingar så langt, så det går litt opp i opp. Det blir spennande, men ein ser ikkje korleis sesongen teiknar seg før vi kjem ut i mars/april. Sesongen byrjar for alvor i mai/juni. Det er viktig å ha fleire bein å stå på, og rolla som samfunnshotell blir viktig utanom turistsesongen. Vinter og haust er ei krevjande tid, så då er det viktig å ha eit godt tilbod til bygda og omlandet. Men eg er ikkje bekymra, vi har kunnskapen vi treng for å drive hotell, og har vore med på å drive fleire hotell med hell, seier han og lovar at perspektivet er langt. – Hotellet er livsprosjektet vårt – vi har ingen planar om å flytte eller selje, vi skal drive dette heile livet vårt. – Korleis skal de lykkast? – Med å sørgje for at gjestane våre trivast. Det er det ein lever av i denne bransjen: Service og oppleving. Ein må gjere opphaldet unikt, og gje god, gammaldags gjestfridom, avsluttar han.

3•2012

31 Laurdag 3. mars:

Konsert med Henning Kvitnes Laurdag 31. mars:

Dansegalla med Steinar Engelbrektson Band, Vagabond og Bris Tlf. 57 83 40 00 • www.rica.no/sunnfjordhotel.no

SKIFANTOMET

Tortnegrøegga Tortnegrøegga på 1414 moh er for mange eit populært fjell for toppturar på ski. Spesielt i påska og utover våren er dette eit fjell som gjev flotte ski- og turopplevingar. Fjellet ligg i Jølster, med tilkomst frå Befring i Stardalen. Ein variant av turen er å gå opp via Fossheimsdalen (Indre Fossheimstøylen, Mebotnen, Styggvatnet, Blåvatnet og opp fjellkjeda til Tortnegrøegga). Tortnegrøegga byr på veldig fin nedkøyring, og flott utsyn til Jølstravatnet og Jostedalsbreen. Utsynet til fjella Snønipa, Bjørga og Hanekammen er spesielt fin.

Opptur Køyr inn Stardalen til du når Befring, og vegen til Befringsdalen, ca 12 km frå Skei. Om vegen er snøfri er det mogleg å køyre med bil, fram til parkeringsplass ikkje langt frå Flatjordstøylen. Vegen er bomveg, ein betaler på ein liten parkringsplass. Om vegen ikkje er snøfri kan ein følgje ei rørgate langs vegen opp til Befringsdalen. Kryss Befringselva, og gå inn til Grepstadstøylen. Sving opp skogen i retning mot Tortnegrøegga, som ligg godt synlig ovanfor Flatjordstøylen. Det er jamn og fin oppstigning frå skogen, forbi skoggrensa, til det flatar ut og ein kjem til eit dalsøkk. Der kan ein enten følgje ryggen opp til Tortne-

MITSUBISHI OUTLANDER

KAMPANJEMODELL

338.500,4WD FRA KR. 423.500,-

INTENSE+ MED FØLGENDE EKSTRAUTSTYR:

2WD FRA KR.

Navigasjonsanlegg med musikkserver og 7” berøringsskjerm, 40 GB harddisk, Bi-Xenon svingkjørelys, ryggekamera, Bluetooth handsfree 2,0-147 hk CVT Veil. pris 383.500,2,2-140 hk DI-D man. Veil. pris 472.500,2,2-156 hk DI-D TC-SST Veil. pris 526.000

nå 363.500,SPAR 20.000,-

nå 452.500,SPAR 20.000,-

nå 506.000,SPAR 20.000,-

FM 3•2012

KVALITETSLEVERANDØR 1982-2012

Pris er inkl. frakt og andre lev. omk. Utstyrsdetaljer kan avvike fra standard. Forbruk: 6,2-8,2 l/100 km variert kjøring. CO2-utslipp: 163-190 g/km. Med forbehold om evt. trykkfeil.

ÅR

PĂĽ veg opp siste kneika.

grĂ¸egga, som er litt bratt, eller gĂĽ opp dalsĂ¸kket. Det er viktig ĂĽ gĂĽ opp der hellinga er minst bratt, sidan det kan vere fare for ras pĂĽ sidene og rett under toppen av TortnegrĂ¸egga. GĂĽ opp dalsĂ¸kket og vidare opp til det lĂĽgaste punktet pĂĽ fjellryggen som gĂĽr bort til toppen av TortnegrĂ¸egga.

NedkĂ¸yring Det finaste er ĂĽ ta nedkĂ¸yringa ned mot dalsĂ¸kket. FrĂĽ toppen kĂ¸yrer du ned til det lĂĽgaste punktet pĂĽ fjellryggen i retning mot Fossheimsdalen. Det heng ofte ein snĂ¸skavl langs fjellryggen som ein mĂĽ vere merksam pĂĽ, fĂ¸r ein kĂ¸yrer utfor. Fortsett ned dalsĂ¸kket og vidare ned mot FlatjordstĂ¸ylen og GrepstadstĂ¸ylen. PĂĽ skifantomet.com ligg toppturbeskriving med kart, og to filmsnutter som viser oppstigning frĂĽ Fossheimsdalen til TortnegrĂ¸egga, samt utsyn frĂĽ toppen og nedkĂ¸yringa.

FAKTA: Tid: 3-4 timar frĂĽ Befring, 23 timar frĂĽ parkeringsplass i Befringsdalen. HĂ¸gdemeter: 1050 m frĂĽ Befring og 800 m frĂĽ parkeringsplassen i Befringsdalen. Fare: Brattaste partiet frĂĽ toppen av TortnegrĂ¸egga mot dalsĂ¸kket er rasutsett. Generelle faremoment: Vere merksam pĂĽ terrengfelle som skavlar, stup, bekkedalar og punkt der det brĂĽtt vert brattare. Anbefalt utstyr: Tryggleiksutstyr (skredsĂ¸kjar, sĂ¸kjestong, spade, fĂ¸rstehjelpsutstyr, ev. skredballongsekk, ryggplate, hjelm), feller, slalĂĽmbriller, kart, kompass, ullklede, dunjakke, skalklede, lue og vottar. FĂ¸rebuing: Studer kart og orienter deg over terrenget, oppstiging og nedkĂ¸yringa. Sjekk nettsider som Meteorologisk institutt, skiinfo.no, yr.no, snĂ¸skredvarsel.no for kva dei skriv om rasfare. Lokal UTM sone / Euref89 Sonebelte: 32V. Ă&#x2DC;st: 0372824. Nord: 6830164

+@3= Ă 0TY\NKXO ,SV_^VOSQO UJMCZS CJMBS UJM EFJ Ă&#x161; FTUF GĂ?SFNÂ˝M TUBTKPOFSU QÂ˝ GZMHKBOEF TUBEBS p '-03Â° p 'Â°3%& p -&*,"/(&3 p .Â?-Â°:

p 4"/%"/& p 40(/%"p 453:/ Har du tenkt pĂĽ at din frontrute med tiden har blitt slitt av vĂŚr, vind og riper? Bytt bilglasset ĂĽ fĂĽ opptil 50% bedre sikt. Velkommen pĂĽ en gratis kontroll!

:\S]^SVLYN YQ \O]O\`K]TYX

^VP$ ! ! " YQ aaa K`S] XY

Flytte langt? Flytte heim? Flytte ut? Vi tar jobben. Uansett kvar du skal til eller frĂĽ. Over heile landet â&#x20AC;&#x201C; eller ut av landet.

FM 3â&#x20AC;˘2012

8PJ Â&#x2C6; FMPKPEWW RS â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘

Flytting Lagring Pakking Forsikring Utleige av vare- og lastebilar â&#x20AC;˘ Skadereparasjon â&#x20AC;˘ Glass, frontrute reparasjon/skift â&#x20AC;˘ Lakkering â&#x20AC;˘ Klimaanlegg reparasjon/pĂĽfyll â&#x20AC;˘ SolďŹ lm Vi takserer skadar for private og forsikringselskap kvar dag! Er det ynskjeleg kan vi Ă˛g hjelpe med skademeldinga.

Opningstider: Mandag - fredag 730 - 1600

Skal du hogge ved? Vi har det du treng av olje.

Store kont Når Anja Hole skulle ta fjerde året av arkitektutdanninga si valte ho den mest utfordrande måten: Som utvekslingsstudent i Japan, utan å kunne språket.

Tilbod: Miljøbensin kanne 25 lit. 573,- kartong, 3 x 5 lit. 389,-

TEKST: Roy Sunde FOTO: Privat

inkl. mva inkl. mva

Betula Sagkjedeolje, kanne 20 lit. 799,- inkl. mva - kartong, 4 x 4, 16 lit. 710,- inkl. mva TA VARE PÅ NATUREN Vi har også BIO-logisk Sagkjedeolje på 20 lit.

No kr 1129,- inkl. mva

– Vi flytta til Tokyo ein månad før skulen byrja, for å lære språket. Vi lærte mykje på kort tid, men har ikkje utvikle oss vidare. Vi klarar gjere oss forstått i kvardagen. Japanarane snakkar ikkje mykje engelsk, men dei som snakkar dårligast supplerer med kroppsspråk. Språk var ei utfordring i starten, men er blitt ei vanesak. Vi godtek at vi ikkje forstår alt som blir sagt, og professor Arai gjer ein god jobb med å oversette våre presentasjonar til japansk og deira til engelsk. Det gjev lange dagar, i blant er han så sliten at han ikkje veit kva språk han snakkar, ler Anja. – Men ein treng ikkje mykje språk for å studere arkitektur, ein kan kommunisere via teikningar. Ei god erfaring å ha med seg vidare. Største skilnaden på Japan og heime er arbeidsmoralen. Dei jobbar dag og natt. Er ein trøtt legg ein hovudet på pulten, eller legg seg under pulten. Dei søv over alt, også ståande. Ei fasinerande oppleving du får på tidlige tog. Mange studentar bur langt heime frå, og er på skulen dagevis i gangen. Difor kjenner alle kvarandre godt, det er ein stor familie vi er så heldig å få vere del av.

Kultursjokket

Tilboda gjeld t.o.m. 15.03.2012

Vi har olje til det meste... FM2

Gjennom 40 år har Farsund & Naustheller AS levert alle typar smøremidlar til vårt nærområde. Landbruk, Industri, Transport, Skipsbyggeri, Bakeri, Næringsmiddelindustri, Privat hushold, Kommune og Fylke.

3•2012

Vi leverer også diesel, bensin og fyringsolje til mange hundre kundar i distriktet. Våre kundar er vår arbeidsgjevar. Vi har vinterdiesel. Ring for pris. Vi er konkurransedyktige og leverer raskt! Farsund & Naustheller AS Tlf. 578 21 688 www.farsundnaustheller.no

– Første veke i Tokyo var eit kultursjokk. Enkeltmenneske overraska meg mest; høflege og hjelpsame folk som bukka og nikka, og sa «sumimasen» og «kawaii» (unnskyld og søt). Dei vil ikkje å vere i vegen. Spør du om hjelp gjer dei alt dei kan. I haust spurte eg ein i klassen om han hadde «passar». Like etter fant eg ein, og trudde han fekk det med seg. 20 min seinare kom han: «sumimasen, I dont have», seier ho. – Japansk kultur er både tradisjonell og moderne. Dei held på tradisjonar, te-seremoniar, tempel og små gudestatuar ser ein overalt. Japanske hus er spesielle, og ein bør kunne reglane for bruk av sko og tøflar. Dei har gjerne eit par sko i kvart rom, som er avgrensa med skyvedører. Tradisjonsberande, men langt framme på verdsbasis med hurtigtog, skyskraparar og høgteknologi. Det er store forskjellar mellom menn og kvinner, som må jobbe ekstra hardt for å få nå fram. Tokyo er fantastisk, med noko spennande rundt kvart hjørne. Folketettleiken er stort, 12 millionar i byen og 35 i stor-Tokyo, men eg har aldri følt meg tryggare. Lommetjuvar må du leite lenge etter. Eg mista lommeboka i haust, ein medstudent fann den to veker seinare med pengane urørt. Det er spesielt å oppleve jordskjelv kvar veke. Vårt første var på ein restaurant, og det rista kraftig i ti sekund. Vi vart redde, men japanarane oppførte seg som om ingen ting hadde skjedd. No er vi hardhuda for risting, og føler oss trygge med erfarne japanarar som veit å takle dette. Det kraftigaste var i jula, med 7 på Richters skala. Då fekk vi bekymra telefon frå Norge.

Reiselyst gav yrkesval og spenstig studiestad At ho enda som arkitekt var ikkje gitt, men det botna i reiselyst. – Som barn drømte eg om å bli frisør, så kvifor eg vart arkitekt kan eg ikkje gje eit enkelt svar på. Eg har alltid vore kreativ, glad i å teikne og å bruke hendene. Interessa for faget er utløyst av menneskje eg har møtt og verdsdelar eg har vitja. Eg er reiseglad, og har sett mykje fantastisk arkitektur verda rundt. Det meiner eg er viktig, både som arkitektstudent og menneske. Etter ei jordarundt-reise i 2006 flytta eg til Oslo, og byrja på «Kunst & Design College» i Asker, for å «varme opp» til opptaksprøvane på Arkitektur- & designhøgskulen i Oslo (AHO). Eg lukkast ikkje i første runde, tok»Modelldesign» på Einar Granum Kunstfagskule, og kom inn på AHO året etter, fortel ho og seier draumen om å studere i Japan kom tidleg. – Første året på AHO møtte eg medstudent Elisabeth Amundsen, som vart ein gode venn. Vi snakka om draumen om å utveksle til Tokyo. Tre år gjekk fort, og vi stod for det vi hadde sagt, problemet var at AHO ikkje hadde utvekslingsavtale med Japan. Og kva universitet skulle ein velje? Tokyo åleine har titalsvis. Vi ville til ein mindre skule, som AHO, og kom i kontakt med utvekslingsstudent Wakiko Fukuda, frå Tokyo City University (TCU). Ho blei vår kontaktperson og tolk, og sette oss i kontakt med TCU og professor Chiaki Arai. Han studerte med professor Per Olaf Fjeld på AHO i USA under Louis Kahn. Utvekslinga kom i stand på vårt initiativ, og etablerte faglege band mellom personale på AHO og TCU. Vi var dei første europeiske utvekslingsstudentane på TCU, og vart teken mot med opne armar. Når vi kjem heim skal vi ha utstilling på AHO, og vise arbeid og inspirasjon

rastar i solens rike

frå opphaldet. Viktig for å styrke banda mellom skulane, og kanskje inspirere fleire studentar til Japan-utveksling. Siste semester før ho reiste til Japan markerte ho seg på skulen. – Kvart semester arrangerer skulen «AHO works», for å feire dei gode studentprosjekt på skulen, med prisar i ulike klassar. Eg vann ein pengepremie for «Kuba Hotell», for framragande bruk av tre i arkitektur. Prosjektet er eit ønske om å lage eit familievennleg hotell på Tøyen i Oslo, forma som ein vertikal landsby av trekubar. Eg ønskte å ta barn på alvor. Ikkje lage eit hotell med barnemeny i restauranten, men fokusere på barnets bruk av hotellet for å gje ei unik oppleving. Eg lagde, med hjelp frå min snille far Rune, eit rom i full storleik. Ein lærerik prosess, der eg opplevde kor stort rommet eigentleg er. Det er

Anja (til høgre) og venninna Elisabeth. Biletet er tatt i Inokashira Park i Tokyo.

viktig å bruke ulike verktøy når ein jobbar, det er fort å miste føling av breidda og høgda på eit rom når ein teiknar på maskin. Å bruke hendene, gjev nærleik til prosjekt. Eg gløymar ikkje verdien av å bruke blyant og hammar, fortel ho.

Hardt og lærerikt Som student i Japan lyt du vere tålmodig. – Vi har presentasjon kvar laurdag, der halve dagen går med på å vente. Professor

FM2 3•2012

Fare for brann? Gamle sikringar i inntak og sikringsskåp kan gi varmgang som fører til auka brannfare. Tenk tryggleik – skaff deg nye automatsikringar!

35 Registrert elektroentreprenør

Sandane tlf. 57 88 46 10 www.hendenelektro.no

Stryn tlf. 57 87 29 20 www.strynelektro.no

Sogndal tlf. 57 68 29 50 www.josvanger.no

Florø tlf. 57 75 22 11 www.vestelektro.no

Førde tlf. 478 36 160 www.sunnfjordelektro.no

Bremanger tlf. 57 79 13 57 Svelgen tlf. 57 79 51 90

Arai har mange jarn i elden, så studentane må føye seg etter timeplanen hans. Klokka11 må vi vere på plass med modellar og teikningar, og må oftast vente i timevis, og i blant ha nattpresentasjonar. Søndag er kviledag, der vi gjerne søv til langt på dag. Japan feirar ikkje jul, så det var presentasjon på julaftan også. Med hjelp frå norsk mjølkesjokolade fekk vi fri, til ei spesiell julefeiring i Tokyo med kjærastane våre, som kom på besøk, fortel ho, og skryt av studiet. – Professor Arai gjev enormt mykje kunnskap om det å vere ein god arkitekt og designar. Læringskurva er bratt, han legg mykje press på oss. Ikkje berre konstruktive tilbakemeldingar på prosjekt, han ser på kvalitetane våre som individ. Saman har vi funne ut kva som gjer oss til gode arkitektar. I januar presenterte vi vår siste oppgåve for fem professorar frå ulike universitet i Tokyo, å designe eit teater med tilleggsfunksjonar. Dei var imponert og snakka om at AHO må vere ein god skule. Veldig kjekt for oss, som føler vi har representert AHO på ein god måte. Og både eg og Elisabeth fekk kvar vår pris for vår innsats og nytenking innan arkitektur, seier ho og fortel at Tokyo er ein dyr by. – Japan eit dyrt land. Vi delar ei eittroms leilegheit på 21 m2 og betalar 3800 kr kvar, så det blir lite reisepengar. Men vi kom nett på delt tredjeplass i «120 hours», ein arkitekturkonkurranse for studentar i Norge. Pengepremien skal nyttast til reiser, seier ho. – Snart reiser vi sørover for sjå kva Sør-Japan byr på, blant anna til Kyoto, for å oppleve japanske hagar, tempel, pagodar og tradisjonell japansk trearkitektur. Professor Arai ynskjer at vi får størst mogeleg utbytte av turen, og opna dører for oss undervegs. Kjærasten min tek master på NTNU i Trondheim, og skal skrive om pumpekraftverk. Japan har lang erfaring med slike, så han blir med og vitjar utvalte pumpekraftverk, ser på løysningar og lærer meir, fortel ho. – Før har vi vore på «architectural tour» i Japan og skuletur til Beijing, sett byggverk av store arkitektar som Rem Koolhaas, Tadao Ando, SANAA, Kengo Kuma, Toyo Ito, Steven Holl og Herzog & de Meuron. Ekstra kjekt når professor Arai kjenner dei personleg. Vi møtte Tadao Ando på UIA2011 Tokyo «The 24th World Congress of Architecture». Mitt første møte med ein verdskjent arkitekt, eg vart starstruck og fekk autograf i den nye Tadao Ando boka mi.

Til høgre: Kuba Hotell. Bileta under viser korleis barna leikar i trappa på hotellrommet vi bygde. Og kor viktig det er å tenke gjennom dybden og høgda på eit trappetrinn, med tanke på barnets storleik. Det er forskjellige mål på dei tre ulike trappene som fører deg opp til hemsen i rommet.

til eit luftig utforma hus, og skaper spennande, fleksible og originale løysningar, som ikkje treng store plassen. Inspirerande, og noko eg tek med heim. Overgang og skilje mellom inne og ute er liten her, i Norge er den stor. Det skuldast blant anna måten ein oppfattar naturen på. Vi brukar den aktivt, går på ski og klatrar i fjellveggar. Dei betraktar den som åndeleg, seier ho og slår fast at ho gjerne blir ute i verda litt lenger. – Tida vil vise. Eg likar å ta år for år. Nett no er eg i Tokyo, og tenkjer at framtidsplanane kjem etterkvart. Vi får gode tilbakemeldingar frå professorar og arkitektar i Japan, og har fått jobbtilbod både her og i Hongkong, så ein veit aldri kvar ein endar. Det er viktig å tørre, det får ein mykje igjen for seinare i livet. Eg ønskjer eg å reise no når eg kan, før eg stiftar familie, og har ein snill kjæraste som seier han blir med over alt, som gjer meg fleksibel, seier ho.

Inviterer naturen inn

FM2 3•2012

Norsk og japansk arkitektur er svært ulike. – Japansk arkitektur har alltid fasinert meg. Det var ein av grunnane eg ønskte å studere her. Min favorittarkitekt er frå Japan, heiter Kazuyo Sejima og jobbar i firma SANAA. Ho meinar det handlar om folket; form er viktig, men menneskets aktivitet må stå i fokus, så ho involverar folket i kreative prosessar. Ved første augekast verkar SANAAs bygg frå utsida, enkle og minimalistiske. På innsida avslørast komplekse kombinasjonane av form og funksjon. Japansk arkitektur gjenspeglar djup påverknad frå kinesisk og vestleg arkitektur, men har funne eigen identitet over tid. Japanske hagar byr på avslappa atmosfære sjølv den travlaste by. Dei bur trongt. Likevel er japanske arkitektar flinkast til å bringe natur og lys inn i heimen. Sjølv med minimal plass gir dei plass til uterom, som ofte er nøkkelen

Norges styggaste? Bildet er tatt frå det kjente Shibuya krysset i Tokyo. Elisabeth har sjeldan problem å finne meg i store folkesamlinga, sidan eg skil meg ut frå resten av befolkninga. Det er litt som å finne Willy.

Ho er frå det vonde tunger kaller ein stygg by. Er Førde stygt? – Etter seks år vekke ser eg Førde frå «utsida». Tankar og syn på byen har endra seg, og eg byrjar å sjå kor stort bo-potensiale -Førde har som by. Byen er under utvikling og på riktig veg med hjelp frå engasjerte arkitektar og innbyggjarar. Byutvikling tek år, og ein har komme godt i gang med to fine prosjekt i «Bystien» og «Idrettsparken». Førde er omringa av fjord og fjell, og Jølstra som delar byen i to: Eit nydeleg utgangspunkt, men lenge har vi snudd ryggen til Jølstra store upersonlege kjøpesentera, men no har vi fått opp auga og ser verdien av gangvegar langs elva. Bymiljøet vil forandre seg, og Førde blir ein rikare by. Om eg skal prege Førde i framtida ville eg tenkt som Sejima: Det handlar om folket. Vi lagar ikkje arkitektur for arkitektar, men for folket. Tenkt lokalt, i nær dialog med folk i byen, og fokus på Førdes særeigen identitet. Japansk arkitektur har prega meg, det tek eg med og, seier Anja, og slår fast at Japan pregar ho. – Etter 5 månadar i Tokyo er eg litt japanar, og tek meg sjølv i å seie unnskyld for ting eg ikkje treng å unnskylde. Eg har det upåklageleg i

Vi har fått inn nye kjøkken – nye modellar og fargar

Tokyo, likevel seier eg: «borte bra, men heime best». Heime har eg kjæraste, familie og vennar som eg saknar sårt, så ein ting er sikkert, eg endar i Norge, kanskje til og med i Førde. Opningstider: Man - fre 07.30 - 16.30

- at vi held det vi lovar

Fo t o : K a i a M e a n s

Det er din tryggleik

FAGMILJØ

– litt meir enn du trur – alt i varme og energi Inneklima

Bioenergi

Vassboren varme

Skår VVS er del av Varme & Bad-kjeda. Som fylkesdekkande rørleggarkjede for privat- og bedriftsmarknaden har vi montørar over heile fylket, som tek eit vidt spekter av kundar og oppdrag. Vi har løysingane – enten du ønskjer elegante baderom, miljøvennlege oppvarming, eller treng krevjande røyrløysingar i bedrifta di. Vi installerer, drifter og vedlikehald alt av rørinfrastruktur, og tek på oss totalleveransar der vi handterer alt av praktisk gjennomføring. Meir informasjon på www.skaar-vvs.no

Vi løyser dine behov innan: • Sanitær Installasjon av klosett, servantar m.m.

• Ventilasjonsanlegg 90% gjennvinning • Sentralstøvsugar • Varmepumpe luft-luft

• Vedovnar • Peisar • Pelletsovnar

Rehabilitering eller ny pipe?

FM2

Vi har alt av piper: Stålpipe, element-pipe, varmepiper samt vi kan rehabilitere eksisterande piper. • Vi har eigne montørar, som leverar og monterar • Ansvarsrett

3•2012

Kvalitet til riktig pris

• Varmeanlegg for store og små industrianlegg, og einebustadar.

Møblar, gulv og garderober.

• Varmepumpeanlegg med gode øysningar for luft- og vassboren varme.

600 kvadratmeter fordelt på to etasjar. Fagmiljø er kjedeuavhengig. Det gir oss fridom til å skape ein levande og annleis butikk med varer til riktig pris.

• Sprinkleranlegg til alle typar bygg.

MILJØ FM FAG Førde Varme og Interiør tlf. 57 72 10 60 www.fagmiljo.no

• Varmepumpe luft-vatn • Vedovn med vasskappe • Vedkjel

Opningstider: Mån–ons Torsdag Fredag Laurdag

10.00–16.30 10.00–18.00 10.00–16.30 10.00–14.00

Hafstadvegen 39 (ved Esso) | 6800 Førde | www.fagmiljo.no

Vakre tonar til vakkert Mange har drøymt seg vekk eller latt seg bergta av vakkert interiør. Kva om nokon sette musikk til og gjorde opplevinga av interiøret komplett? TEKST: Kristine Slettehaug

Det er nettopp det Jorunn Torsheim har gjort til boka «Fargerik innredning» i samarbeid med forfattaren Gunvor C. Røkholt. – Eg trur at musikken vi har plukka ut kan vere med på å gje ein heilskap og vise at ulike former for kreativitet utfyller kvarandre og inspirerer. Eg håpar at lesarane kan nyte med både auge og øyre, svarar Jorunn Torsheim på spørsmål om kva ho tenker at musikk kan gjere med opplevinga av ei interiørbok. Gunnvor C. Røkholt hadde høyrt Jorunn synge i mange ulike samanhengar, blant anna på Åmot Gard, før ho bad ho om å sette musikk til boka ho jobba med. – Det var veldig hyggeleg at Gunvor spurte meg, for eg veit at musikk betyr mykje for henne. Eg tenkte at det kom til å bli veldig spennande å få sette saman masse ulik musikk i lag med gode musikarar.

Møblar og musikk – Korleis går ein fram når ein skal lage musikk til interiør? – Gunvor hadde tema for kapittela i boka klart for seg. Samstundes tenkte vi på dei ulike teksturane i møblar og tekstilar i forhold til instrumentering og kva ein forbinder med songane. Der det var enkelt og minimalistisk interiør var det naturleg å tenke enkle linjer i musikken. På eit torp i Sverige var det naturleg å tenke ein svensk folketone og bruk av dragspel, forklarar ho. I boka er Åmot Gard ein av dei som har fått interiøret sitt på trykk, og til det kapitelet har Jorunn og Gunnvor valt å bruke ei Mozart-arie frå framsyninga «Susanna frå Sunnfjord» med norsk tekst. – Framsyninga var bestilt av Åmot Gard, og i den forbindelse hadde Gunvor laga eit flott sceneteppe i grønt som spela på

For å gje ei heilskapleg oppleving til lesarane har Jorunn Torsheim saman med forfattaren Gunvor C. Røholt sett musikk til boka «Fargerik Innredning». Her saman med musikarar og produsent. Frå venstre: Jorunn Torsheim, Espen Alfred Leite, Aage Kvalbein, Ivar Anton Waagaard, Gunvor C. Røholt og Pål Bråtelund. (Foto: Thomas Barstad Eckhoff) Bileta på motståande side er frå Åmot Gård, presentert i boka, og fotograf er Dagrunn Reiakvam.

det grøne Sunnfjord slik som teksten i arien. Utgangspunktet for framsyninga var at Mozart ein gong budde på Åmot Gard og vart forelska i Susanna frå Sunnfjord, så det måtte bli den songen. Sceneteppet vart forøvrig laga året før til Kiri Te Kanawa sin konsert.

Utfyllande interiøroppleving I forordet til boka skriv blant anna forfattaren at ho alltid høyrer på musikk når ho arbeider med interiør. Ho blir oppstemt og

Pusse opp badet?

FM2 3•2012

TLF. 57 72 55 90 - VAKTTLF. 992 13 790 BESØKSADR. FLOVEGEN 4, 6800 FØRDE www.comfort.no - ﬁrmapost@dale-ror.no

interiør

glad, samstundes som ho blir inspirert også: «Noen ganger er det som om tonene i musikken blir farger og harmonier som jeg kan bruke i et interiør». For nokre kan det virke spesielt å sette på ein cd når ein skal lese ei interiørbok, men både forfattaren og Jorunn har trua på musikken kan gjere at lesaren får ei større oppleving, utfyller det dei ser i boka og føle at det stemmer. – Det har kome mange flotte tilbakemeldingar, og mange har tenkt at det var noko nytt og annleis å få musikk til interiørboka si, avsluttar Jorunn.

dou kan vere trygg på litet Kva w.vestlandshus.n ww

FM2 3•2012

39 Skåla

Sandshornet

Bestill vår huskatalog 148 sider med mykje inspirasjon til heimen www.vestlandshus.no

n og Fjordane Forhandlarar i Sog rk@bthus.no

Tlf. 916 61 700 / • BTHUS AS Førde / post@vestbyggas.no ra Tlf. 57 73 72 60 line.no • Vestbygg Grytøy / vestlandshus@flora.on rø Tlf. 57 75 21 70 Flo s Hu ds an .as stl • Ve / roger@solvberg åløy Tlf. 95 72 22 52 • VestlandsHus M / endre@solvberg.as ryn Tlf. 57 87 62 00 • VestlandsHus St . 57 67 33 88 / gn, Kaupanger Tlf • VestlandsHus So s-sogn.no

post@vestlandshu

TREND OG MOTE

med Regine Engevik Førsund

Klede skapar faktisk folk DET ER SÅ MYKJE fokus på vekt, utsjånad og mote for tida. Eit konstant press, når ein ser kor «perfekt» ein faktisk kan sjå ut når ein ser på tv, film, les magasin eller aviser. Det er eit press både for gutar og jenter, men eg trur det er aller verst for jenter då det er så mykje fokus på kropp, og det faktum at jenter samanliknar seg meir med andre og har fleire kompleks. Eg trur at vi jenter tek det meir innover oss, vi får dårleg sjølvbilete, og at vi stadig vekk higar etter å bli betre, og vil sjå betre ut. Eg er i alle høve slik. Sjølv om eg veit at bilete av modellar og ting eg ser på film kan vere manipulert og fiksa på, samanliknar eg meg med «dei» likevel. Idiotisk, men slik er det. Det er synd at det er så mykje press, mobbing og dårleg sjølvtillit, spesielt blant unge jenter, på grunn av slikt. Vi har alle kompleks. Eg har kompleks for at eg er så lav og har så lite former. Andre fordi dei har så lange bein eller for stor rumpe – ein vil ofte ha det ein ikkje har. Har ein frekner synest ein det er stygt, mens eg som ikkje har det synest det er kjempefint. Slik vil det nok alltid vere. Tenk så trist det ville vere om alle gjekk rundt med lange bein og var syltynne – det ville jo vore kjempekjedeleg. Det er fint at alle er forskjellige – det er fascinerande at alle er unike. Det er berre ein av deg. Hugs det, at du er heilt spesiell!

FM 3•2012

EG VIL IKKJE BIDRA med meir press i spalta mi, og eg håpar verkeleg at eg ikkje gjer til at nokon der ute kjenner seg støtt eller pressa til å passe inn i moteverda med å måtte kjøpe dei siste trendane, eller kle seg slik og slik. Spalta mi er for å gi råd, og for å inspirere dykk som er interessert i mote og klede. Om du ikkje er interessert i klede i det heile teke, reknar eg jo ikkje med at du les spalta mi – men om du tilfeldigvis skulle lese dette likevel, har eg noko å seie til deg. Det er nemleg slik at sjølv om du ikkje er interessert i mote og trendar, både kjøper og går du med klede. Der kan vi vere einige. Når du først skal kjøpe deg klede, vil eg råde deg til å tenkje litt over kva du kjøper sjølv om du eigentlig ikkje bryr deg, for korleis du kler deg har meir å seie enn det du trur. Eg meiner ikkje at du skal vere trendy, eller leggje noko slikt press på at du ikkje er moteriktig. Nei, det eg vil er at du skal føle deg fin. Om du føler deg fin, kan det påverke sjølvtilliten din i fleire samanhengar enn det som har med utsjånad og gjere. Den du er i lag med tykkjer jo at du er fin, men det viktigaste av alt er at du synest det sjølv. I staden for å blåse av det, synest eg at du skal prøve det, for innerst inne trur eg at du bryr deg likevel. Det er alt for mange som gjev opp, og som trur at dei ikkje kan vere slik og slik. Om ein har dårleg sjølvtillit og tek på seg joggebuksa og håret opp i ei knute, blir det berre slik, og det vil ikkje hjelpe stort på verken utstrålinga eller humøret ditt.

DET ER MANGE som trur at eg har full kontroll og at eg alltid veit kva eg skal ha på meg, men det er så feil som det kan bli! Det er fleire gonger i veka eg tenkjer at eg ikkje har noko å ha på meg, og at alt eg tek på meg berre ser heilt drit ut.

KLEDE SKAPAR FOLK. Ikkje bere i stil og personlegdom, men det gjer noko med deg om du får på deg noko som verkeleg kler deg, og som du føler deg fin i. Eg meiner ikkje at du skal endre noko på utsjånaden din, men eg vil at du skal framheve det som er bra både med klede, sminke og hår. Du bør ikkje berre føle deg heilt grei eller seie at du ser ok ut. Eg vil at du skal føle deg fin, søt, nydeleg, flott eller bra ut – fordi du fortener det! Men då må du gjere litt meir enn å berre stå opp av senga og slenge på deg det første du ser. Det må litt innsats til med å ordne og pynte deg litt før du går ut døra. Det kan vere vanskeleg i starten – men det vil bli kjekt etter kvart når du merkar kor godt det gjer deg på innsida også.

Dette er korleis du ikkje skal gjere det!

EG ER KRONISK SJUK. På dagar der alt er heilt svart, prøvar eg likevel å ordne meg sjølv om eg ikkje skal utom døra. Om eg har feitt hår, er blass i andletet og blå under auga, i tillegg til at alt anna som går meg i mot, er det jo nok ein ting som hadde dratt meg lenger ned og gjort meg enno meir deprimert. Det hjelp på humøret at eg ikkje ser like fæl ut som eg føler meg. Ein føler seg litt betre når ein har dusja og ordna seg og har fine klede på. Det er heilt sikkert at det hjelper på humøret for folk flest ut å sjå bra ut, og dette er jo enkle grep for å føle seg betre å bruke litt meir tid på å prøve klede og sko før ein kjøper det. Få litt tips her og der, og legg litt ekstra tid i det, slik at ein føler seg vel. Det er klart at det er mange andre ting som spelar inn om ein har det bra eller ikkje, men dette er ting ein lett kan gjere noko med. Det er overflatisk og teit i følgje enkelte, men hud, sminke, hår og klede har veldig mykje å seie for både sjølvbilete og humør. Prøv det!

Ta turen innom den nye bloggen min regine.femelle.no dersom du vil lese meir om mote, mine antrekk og innkjøp.

Enkelt og fint, og det tar like kort tid å ta på seg som antrekk nr.1 - eg er også like varm då eg har ull under.

FM 3•2012

Produsert av Fride H. Haugen / fride.haugen@gmail.com

FM 3•2012

Namn: Adresse: Postnr./Stad

59 Kryssordet kan også lastast ned frå fylkesmagasinet.no

Løysinga sender du innan 27. februar til: Inform Media, Boks 353, 6802 Førde. Merk konvolutten «Fylkeskryss nr. 59». Vi trekkjer tre vinnarar med korrekt løysing som kvar får fem FLAX-lodd.

E-PRAT

med STEINAR SØRLI

Bustadkommune: Gaular Alder: 45 år rundt Gjøset, og bare være på Åmot gard, gjerne med en times yoga.

Aktuelt: Operabøndene Steinar Sørli og Yngvar Brakstad har skapt ei operascene ut av eit småbruk i Bygstad. Åmot Operagard er basert på kultur- og matopplevingar, og får stadig meir skryt og merksemd. No satsar dei på heilårsdrift.

Kva har du liggande på nattbordet? – Boken «Gokk» av Maria Tryti Vennrød. Kva musikk/musikarar lyttar du til? – Eg likar mykje forskjellig alt frå opera, klassisk til Lars Vaular til The Black Eyed Peas. Det kommer ann på stemning og situasjon.

Korleis er det å bli plukka å vere 1 av 15 finalistar den nasjonale kåringa: Årets Reiselivsperle 2012? – Det er jo veldig kjekt å få lov til å representere Vestlandet saman med to andre perler som Walaker Hotel og Villa Norangsdal, og ikkje minst fordi vi får være med i det gode selskap med andre usynlige perler i Norge.

Du har invitert fire vener til middag heime hos deg sjølv. Kva serverer du dei? – Persetorsk. Kva drøymde du om å bli då du var liten? – Å bli kokk. Kva får deg skikkeleg irritert? – Urettferdighet og husmannsånd.

Kva var avgjerande for at de no valte å satse på heilårsdrift? – Vi opplever at etterspørselen er større en hva vi har av vinterkapasitet nå i hovedhuset. Ved å isolere operalåven får vi nye og spennende fasiliteter som møterom i hestestallen, smakskjøkken i kufjøsen, toalettanlegg i

Foto: Dagrunn Reiakvam

Korleis er det mogeleg å skape ei suksessbedrift i Bygstad, tufta på opera og mat? – Oppskrifta er å tørre å spisse produktet, og skape noe som er unikt og annerledes, basert på lokale råvarer og gode historier. Vårt fokus er å gi publikum og gjester en personlig opplevelse som de ikke får andre steder. sauefjøsen, vinkjeller i gjødselskjelleren og foaje i lagerrommet for hesjestaur. Operasalen Høystålet og konsertsalen Sementlemmen blir også isolerte. Beskriv den ultimate frihelga? – En lang skitur

Du får 50.000 kr du skal gje til eit lag eller ein organisasjon. Kven får dei og kvifor? – Røde Kors – fordi de hentet meg ned frå en fjellhylle i Stølsheimen i 1990. Kva hugsar du best frå barneskulen? – Leken i friminuttene. Kva ville du vist fram for ein turist som kom til heimstaden din? – Osfossen og vertskapet Unn Karin Kleppe og Olav Johan Mo på Osen gard.

Suzuki 4x4 Pluss modellar Alt av utstyr - Men du ser det ikkje på prisen! • Klimaanlegg • Alu felger • Radio/CD m/ 7 høyttalere • Takrails • Tåkelys • KeylessGo • Cruisekontroll • Varmeseter • Premiumstoff Skinn og gir kule i skinn • Tonede vinduer fra b-stolpe• Norsk Tectyl

Plusspakke Verdi 31.800,- Betal 3.000,- SPAR 28.800,Grand Vitara 5 dørs 4x4 frå 394.900,-

Swift 4x4 frå 229.900,-

Plusspakke • Klimaanlegg • Radio/CD spiller m/rattbetjening • Bluetooth handsfree • 6 høytalere • Cruisecontrol • USB kontakt • 16” Alu.felger • Keyless + startknapp • Ratt og girkule i skinn • Privacy vinduer bak • Tåkelys • El vinduer foran og bak • Varmeseter foran • Norsk Tectyl

FM 3•2012

Verdi 32.800,- Betal 3.000,SPAR 29.800,-

Nyheit! Swift no også med automatgir, forhjulstrekk og Traction Control SX4 4x4 frå 276.900,-

Plusspakke • Klimaanlegg • Radio/CD m/5 høytalere • 16” alu. felger • Nøkkelfri start og låsesystem • Skinn ratt • Girkule i skinn • Varmeseter • Norsk Tectyl • El. vinduer foran og bak • Tåkelys • Takrails • Tonede vinduer

Verdi 31.300,Betal 3.000,SPAR 28.300,-

Løysing

VINNARAR AV KRYSSORD NR. 58: Reidun Melheim, 6800 Førde Kjartan Bentås, 6980 Askvoll Ruth Marit Igland, 6727 Bremanger

Førde Halbrendsøyra, 6800 Førde Tlf. 57 82 99 00 www.opusas.no

Happy New Yaris Toyota Yaris har vore ein av landets mest selde småbilar i ei årrekkje. Vi har prøvekøyrt tredje generasjon. TEKST OG FOTO: Tore Fossen

Det første og mest iaugefallande med den nye modellen, er fronten på den nye Yaris’en. Den er blitt mykje meir markant med skråstilte hovudlykter, og såleis ser den meir maskulin ut enn den førre modellen. Om det i seg sjølv er nok til å trigge menn til å kjøpe Yaris vil vise seg. Men kvinner vil sikkert like det, og i mitt hovud er det kvinner som først og fremst vil velje ein Yaris, fordi dei ofte fell for små, lettkøyrde og problemfrie bilar. Og det har Yaris til no vore. Største nyvinninga er nok inni bilen. Og skjønnheit kjem visstnok innanfrå. Yaris har no fått instrumentplasseringa der eg meiner den høyrer heime: Nemleg rett framom nasa, og ikkje midt på dashbordet. Det er sjølvsagt smak og behag, men eg er tilhengjar av at ting står der dei stort sett alltid har stått. Og at ein veit kvar ein skal sjå etter informasjon. Småbilar får meir og meir utstyr, og nye Yaris er ikkje noko unntak. Toyota sin Touch-skjerm set vi pris på. Ein stor og tydeleg skjerm som du trykker direkte på og får fram navigasjon, internett, telefon, tekstmeldingar, musikk frå telefonen, radio og eit ryggekamera var flotte greier. Og ikkje minst utruleg enkel å betene. Setene er – til ein så rimeleg bil å vere – overraskande bra, men gode justeringsmoglegheiter og brukbar lengde på sitteputene. Sidestøtta kunne vore betre, men sidan førarstolen var utstyrt med pilotarmlene fungerte det greitt for meg opp og ned Utvikfjellet. Litt verre var det at Hr. Sunde stundom var på veg over på mi side i eit par av svingane. Sjølv med piggdekk var støynivået i kupeen av det behagelege slaget. Kjekt er det også at ein har funne plass til Statoil-koppane våre, i tillegg til at det er plass til flasker i sidelommene på dørene. Det er nemleg frustrerande å oppleve at det i enkelte nye bilar i dag ikkje finst høve til å plassere ein kopp innan rekkevidde. Væske er jo utruleg viktig når ein skal køyre langt. På vår tur frå Førde til Grodås opplevde vil bilen som kvikk (1,4 liters dieselmotor med 90 hk), veldig direktestyrt og kanskje i stivaste laget for dårleg asfalt. Ein kjenner slagholene på Fylkesveg 50 litt betre enn ønskjeleg. Men det går fint an å dra på langtur med ein Toyota Yaris. Innvendig plass er grei nok for fire vaksne. Kanskje ein må tenke litt på kva ein skal ha med seg, dersom fire vaksne karar skal på tur, ettersom bagasjerommet er på 286 liter. Men kor mykje treng eigentleg fire vaksne karar når dei skal på tur? På vår tur Førde-Grodås-Førde, med nokre få avstikkarar viste køyrekomputeren at den nye Yaris’en slurpa i seg 0.46 liter diesel. Ikkje akkurat revolusjonerande lågt i våre dagar, men heilt greitt. Toyota Yaris er – forutan dieselvarianten vi køyrde – tilgjengeleg med 1,0 liters og 1,33 liters bensinmotorar på høvesvis 68 og 100 hk, alle i 3- og 5-dørs variantar.

Alle bilar treng bilpleie

3•2012

ATV

Vi utfører: Utvendig vask, innvendig vask/reins, polering, frontruteskift, Ditec lakkbehandling og Tectyl understellsbehandling. T3 Traktor 4x4 H/L

inform-media.no

Kom innom oss og få fast pris Bilpleie – det kan vi!

Frå kr.

60 720,Eks. mva.

75 900,- inkl.mva T3 Traktor TTra = ATV registrert med kvite skilt • Høgkvalitet 166år aldersgrense • momsfrådrag for prof. brukarar 16års Tillatt for offentleg vei • Rimleg forsikring

• Halbrendsøyra 6, 6800 Førde • Tlf. 57 82 01 76 www.bilpleiehallen.no

FØRDE MOTORSPORT BILPLEIEHALLEN

Storehagen 3 • Tlf 41 53 42 45 w v w w. f o r d e m o t o r s p o r t . n o

Motor: 4-sylindra 1,4 liter diesel Maks effekt: 90 hk 0–100 km/t: 10,8 sek Toppfart: 175 km/t Lengde: 3885 mm Breidde: 1695 mm Høgde: 1510 mm Vekt: 1095 kg Forbruk, blanda køyring: 0,39 l pr mil Vårt forbruk: 0,46 l pr mil CO2-utslepp: 104 g/km Pris testbil: ca kr 230.000,Rimelegaste versjon: Kr 180 100,(Yaris Sense 1.0 VVT-i, 3-dørs) Forhandlar: Toyota Førde, Toyota Nordfjord og Toyota Sogn Tryggleiken er godt ivareteken, og bilen har fått fem stjerner i Euro NCAPtestane. Eg tippar at den nye Yaris ikkje blir mindre populær enn den førre versjonen. Eg tippar også at vi kjem til å få sjå mange Yaris’ar med NAV-merke på sidene, Yaris’ar med heimehjelper bak rattet, Yaris’ar med freshe damer på veg til jobb, Yaris’ar med godt vaksne damer på veg til venninnetreff. Ja, Yaris kjem definitivt til å hevde seg i toppen på listene over selde småbilar dei komande åra.

Og når eg først er inne på definisjonen småbil, kan det nemnast at det er befriande enkelt å komme seg inn i parkeringslommane. Bilen er 3,88 meter lang, 1,69 meter brei og 1,51 meter høg, utan at sistnemnde tal bør ha noko med parkering å gjere – med mindre ein har heilt spesielle måtar å parkere på. Prisen på den nye Toyota Yaris startar på rundt 180.000 kroner.

Skogbruksdag lørdag 18.feb! 1799,Vedkappsag, elektrisk Sammenleggbar, kraftig motor på 1,8 kW med motorbeskyttelse og automatisk bladbremsT. Maks. sagekapasitet Ø 120 mm. IP54. 17-093

er litter 4 li

2499,-

1799,-

109,- 319,Sagkjedeolje

Kjedesliper

Maks. kløyvelengde: 52 cm. Eﬀekt: 2,9 kW/3,8 hk/230 V. Kløyvelengde: 520 mm, Vekt: 50 kg. 17-039

Kraftfull 50 cc motorsag med 2-taktsmotor på 2,2 kw. Sverdlengde 40 cm. 17-437

Smører sagkjedens lenker og nagler, beskytter sverd og kjedehjul mot slitasje. 36-814

For benkmontering. Sliper raskt alle sagkjeder (unntatt 1/4”) m/ønsket vinkel. 17-223

Vedkløyver, 6 tonn

uk! er i brru tte k u d o r ro p e re r å v sjå Kom og sj

Motorsag 16”, bensin

FØRDE, FØRDE,, Kronborgveien K r o n b o r g ve i e n 5 5,, 6 6800 80 0 F Førde ørde M Man-fre an- fr e 9 9-20, -20, llør ør 9-18 9-18 8 815 15 32 32 815 815 - w www.biltema.no w w.bil t ema.no

FM 3•2012

For deg som trivast bratt Årets Fjellsportfestival er fødd på ny, i yngre, sprekare, villare, breiare og brattare variant, med ditto folk i arrangørstaben. – Bratt Moro, som eig festivalen, ville ha eit styre som representerte hovudmålgruppa til festivalen: unge menneske med interesse for bratt friluftsliv. Med «unge» meiner vi sjølvsagt ikkje å utelukke nokon, men hovudtyngda av deltakarar trur vi blir 18-35 år, fortel marknadsføringssjef Lars Tore Lesteberg, som understrekar at dei siktar breitt. – Vi har jobba iherdig for å forme eit program som høver for alle som likar å bevege seg i bratt terreng vinterstid, enten det er med ski, snøbrett, eller stegjern og isøkser. Vi ønskjer alle hjarteleg velkommen til Sogndal 21. til 26. februar.

Meir festival Tilbodet av aktivitetar er rikt. – Største forskjellen frå førre festival i 2010, er større fokus på å skape meir festivalstemning: Transport, arrangement og overnatting er organisert så festivalen blir meir sosial og inkluderande for deltakarane. Campen byr på tørr og varm teltplass, trass norsk vinter, på grønt kunstgras i Sognehallen, med klatrevegg, stor plen og treningssenter som næraste nabo. Derifrå går det kontinuerleg bussar til alle arrangement. Vi byr på dagleg afterski, med livemusikk og afterski-DJ, og shuttlebussar som fraktar deltakarane heim til festivalcampen, seier han og gjev døme på ulike arrangement: – Det blir organiserte og guida toppturar, skredkurs, konserter, foredrag, kurs i isklatring og skiteknikk, afterski og konkurransar. Utstyrsleverandørar er til stades med demovarer. Vi samarbeider med Studentveka. Den føregår samtidig, og har konsertar kvar dag under festivalen. Eit slikt samarbeid er eit godt høve til å vise fram studentlivet i Sogndal til framtidige studentar. Framtidsvyane er å skape ein folkefest som aukar interessa for bratt friluftsliv, og ein læringsarena der folk får meir kunnskap om ferdsel i fjellet. Utviklinga i Sogndal er at fleire og fleire går på toppturar i fjellet, og dermed har behov for å lære om snøskredfare, vegval,

Kinesisk utfor: heftig, og populært.

skiteknikk og andre aspekt av skikøyring du ikkje treng uroe deg om i preparerte løyper.

Konkurransar Det blir mange konkurransar. – Norgescup i klatring, og for dei meir erfarne deltakarane Sogndal Freeride, første stopp i Norgescup Freeride og Freeride World Tour Qualifier. Og ikkje minst den legendariske Kinesiske utforen, med fellestart og førstemann ned fjellet vinn. Alle konkurransane er særs publikumsvennlige og underhaldande, og vel verdt å få med seg. Det blir også YouPow, ein videokonkurranse, der underhaldningsverdi og god skikøyring blir premiert, seier han og lovar det dukkar opp enno fleire konkurransar på programmet.

Vinterhjul j og g metallic inkludert. Spar: 19.900,-

FM 3•2012

Treng du plassen og framkommelegheita til ein SUV, men også ønskjer god oversikt og enkel manøvrering? Då er Škoda Yeti bilen for deg. Med heile 18 cm bakkeklaring sit du høgt, trass i beskjedne yttermål er det god plass til både passasjerar og bagasje. Fleksible seteløysingar og høge dører gjer det enkelt å laste born og bagasje inn og ut av baksetet. Škoda Yeti har dessutan ein usedvanleg hyggeleg prislapp og høg andrehandsverdi. Og med 5 stjerner i sikkerheitstesten Euro NCAP kan vi ikkje seie anna enn at det er eit sikkert val. Tilbodet gjeld lagerbilar utan 4x4 og DSG fram til 15. mars.

Škoda Yeti med framhjulstrekk frå 262.400,Lyst på ein prøvetur? Bestill på skoda.no For fullstendig liste over standard- og ekstrautstyr og prøvekøyring sjå skoda.no. Rettleiande pris levert Sogn og Fjordane. Årsavgift kjem i tillegg. Avbilda modell kan ha ekstrautstyr. Forbruk og CO2-utslepp fra: 0,46-0,80 l/100 km, 119-189 g/km. Med atterhald om trykkfeil.

Du har 1,9 born, ser 2,5 timar på TV kvar dag og skal på 1,7 ferieturar i år. Eller ikkje.

Du er ikkje gjennomsnittleg, og vil heller ikkje ha ein bil som er det. Nye Avensis, laga etter Toyota sine høgste kvalitetsstandarder.

NYE AVENSIS. KOMPROMISSLAUS KVALITET

Avensis Advance - Touch & Go

Avensis Advance - inBusiness pakke

Avensis 2.0 D-4D 124 hk stv. frå: 314 300,- ** Avensis 1.8 VVT-i aut. 147 hk stv. frå: 344 400,-**

Multimediaskjerm, ryggekamera og navigasjon utan tillegg i prisen***

• Bi-Xenon m/AFS • LED køyrelys • 17” aluminiumsfelgar • Mørke ruter

*TÜV report 2012.

Verdi 9 600,-

k un 9 900,-

Vår streben etter å lage stadig betre bilar betaler seg, og vi har igjen komt best ut av ein av verdas mest etterrettelege biltestar, tyske TÜV *.

**Avensis frå: 283 400,- Inkl. frakt- lev. og reg.omk. Årsavgift kjem i tillegg. Forbruk blanda køyring, utslepp CO2 og NOx: Avensis 2.0 D-4D: frå 0,45 l/mil, fra 119 g/km, frå 164 mg/km. Avensis 1.6 VVT-i: fra 0,65 l/mil, frå 150 g/km, fra 9,7 mg/km. Med atterhald om trykkfeil. ***Gjeld Advance og Executive grad.

Toyota Nordfjord AS Toyota Førde AS Toyota Sogn AS 6718 Deknepollen. Tlf. 57 85 26 50 Hegrevegen 16 - 6783 Stryn. Tlf. 57 87 60 00 www.toyotanordfjord.no

Steinavegen 10, 6800 Førde Tlf. 57 72 10 00 www.toyota-forde.no

Skarpeteigvegen 1, 6854 Kaupanger Tlf. 57 67 66 66 www.toyotasogn.no

8000 m2 med • DAGLEGVARE • BYGGVARE • GULLSMED • GÅVEARTIKLAR • KAFÉ

X LÅGE PRISAR! Prisane gjeld t.o.m. 18. februar eller så lenge lageret rekk. Atterhald om skrivefeil og utselde varer.

LÅG PRIS

PIZZA Capricciosa

LÅG PRIS

119

2990

MDF DEKORPLATE Pris pr. plate. Pris pr. m2 kr 79,31

BADEROMSINNREDNING 120 CM med spegel m/lys, vask og underskap med 2 skap og 2 skuffer med softclose. Kvit eller svart høgglans. Ekskl. blandebatteri. Mål inkl. vask: B120 x D46 x H56 cm. Spegel: B110 x H54 cm.

Medlemskupp på utvalte ferskvarer

30,-

Pr. pk

LÅG PRIS

4 99 FOR

BROKKOLI Pr. pk

LÅG PRIS PAKKAR

Ikkje-medlem. Sjå hylleetikett. Gjeld til 26. februar

VEDBRIKETTAR, 10 KG PR. PK Enkeltvis kr 29,50 pr. pk.

LÅG PRIS

4990

799

MASSASJEDUSJKABINETT Med 6 justerbare massasjedyser og integrerte slangar. Avtagbar front – enkel reingjering. Blir levert med Sintef godkjent blandebatteri og dusjgarnityr i forkromma messing. Mål: 100x100 cm. Høgde: 223 cm

BLACK & DECKER Drill skrutrekkar. 14,4 V

2011

TEST* BEST I inet magas *Kilde selv 4/2011 Gjør det

LÅG PRIS

199

REKER Frosne, 5 kg.

20 stk. roser einsfarge og miks

Medlemskupp

59,Ikkje-medlem kr 99,Gjeld til 26. februar

LÅG PRIS

990

FRØLOFF Pr. stk

LÅG PRIS

AKTIVITETSBØKER for barn.

LÅG PRIS

2850

COOP KJØTTDEIG 400g

LÅG PRIS

249

3 PK RØYKVARSLARAR Opptil 15 varslarar kan koplast saman (avstand opptil 60m). 9V batteri.

LÅG PRIS

179

INFRA INTERIØR VEGG 10 Miljøvenleg silkematt akrylmåling. 3 liter spann

LÅG PRIS

299

BUTINOX TAK & VEGGMÅLING 07 Lausemiddelfri, silkematt vassbasert måling. 10 liter spann

LITT AV VÅRT UTVAL

LÅG PRIS

149

MDF TAKPANEL Pris pr. m2. Kvitmåla. Mål (brutto inkl. not og fjær): 12x140x2420mm. Pr. pakke à 2,71 m2 Pris pr. pakke kr 403,79

cafe

Kvar dag: LÅG PRIS

8 900

LOKALPRODUSERTE MENY KJØTKAKER FRÅ FJORDA med poteter, ertestuing og

Torsdag og fredag: Raspeball

Sjå elles vårt utsende flygeblad eller på www.coop.no

Coop Extra-varehuset, Førde

9-21 (20)

cafe

gulrot.