słowenia miłośników zwierząt. Wydali komiksy Maček Rodrigo (Pil, 1984) i Krokodilske solze Janeza Aligatorja (Pil, 1985). Wśród innych artystów tworzących z myślą o dzieciach należy wymienić następujące osoby: Grega Mastnak (ur. 1969), Damijan Stepančič (ur. 1969) i Peter Škerl (ur. 1973), z których każdą cechowało oryginalne podejście do medium, a także kolejnych twórców: Daniel Demšar, Marko Derganc, Branko Drekonja, Uroš Hrovat, Sašo Jankovič, Svjetlan Junaković, Irena Majcen, Rade Milošević, Izidor Mole, Vladan Nikolić, Lila Prap, Jelka Godec Schmidt, Igor Šinkovec, Janko Testen. Komiksy warte wzmianki to z kolei: Trilogija o Vidku (Pil, 1997-2000) Mastnaka – zawierający atrakcyjne ilustracje i ciekawe teksty, Liza in stvar dogovora (Pil, 2001) Stepančiča – będący liryczną, wykonaną delikatnymi pastelami balladą dla nastolatków oraz Svetopisemske prilike (2006) Škerla – opowieść namalowana akwarelami, rodzącymi poetyckie skojarzenia, zawierająca dwuznaczne ilustracje nawiązujące do katolickiego pisma Mavrica. Gorazd Vahen (ur. 1969) to kolejny autor tworzący dla młodej publiczności, który publikował swoje technicznie dopracowane komiksy w magazynie Mladina w rubryce „Slovenski klasiki v stripu” – w serii zapoczątkowanej przez Tomaža Lavriča i jego satyryczne adaptacje słoweńskich reliktów – od klasycznych powieści po niestarzejące się melodie. Bez pomocy ze strony pozostałych sześćdziesięciorga pięciorga autorów uczynił on pierwsze kroki ku temu, co w przyszłości stać się miało dwustustronicową antologią współczesnych komiksów, i co wkrótce po wydaniu rozeszło się jak świeże bułeczki wśród miłośników kultury.
Ilustracja Jaka Klemenčič
Strip Bumerang Wkrótce po tym, jak szeroka publiczność przywykła do dziwacznych i często niezrozumiałych komiksów publikowanych w Stripburgerze – ni stąd, ni zowąd w grudniu 2006 roku na rynku pojawił się spadkobierca Zabavnika i Zvitorepeca, mainstreamowy magazyn Strip Bumerang (do końca 2010 roku ukazało się czterdzieści pięć numerów – Wydawcą oraz redaktorem jest Vojko Volavšek), który tak jak poprzednicy szukał inspiracji
w Nowym Sadzie, ale już nie w magazynie Panorama, ale w periodyku Stripoteca (publikacja poświęcona komiksom wydawana w środkowej Jugosławii). Strip Bumerang z Panoramą łączyły: pomysł na wydawanie całych albumów, drukowanie – głównie francuskich – komiksów współczesnych, wywiady z twórcami oraz publikacje różnej wielkości komiksów rodzimych autorów (poza pracami sławnych już wówczas artystów, w periodyku ukazały się debiutanckie prace następujących autorów: Tomaž Bobnar, Ajda Erznožnik, Iva Gustinčič, Martin Ramoveš, Simon Sanda, Vojko Volavšek i Jurij Žitek). W pierwszym numerze zamieszczono pełną wersję klasycznego komiksu Thomas Noland, skróconą wersję popularnego w Słowenii oraz we Włoszech komiksu Dylan Dog oraz raczej nieznany detektywistyczny komiks o argentyńskiej mafii, Spaghetii Brothers. Pierwszego wywiadu udzielił weteran słoweńskiej twórczości komiksowej – Miki Kuster. Magazyn Strip Bumerang zachował pierwotny format i jest wydawany co miesiąc na siedemdziesięciu sześciu dopracowanych technicznie stronach. (Warto tu wspomnieć o pełnowymiarowych dodatkach do periodyku – wyśmienitej sadze komiksowej o amerykańskim Indianinie Black Hills 1890 autorstwa Yvesa Swolfsa i Marca Reniera oraz historii średniowiecznej zbrodni Red Master autorstwa Francesca Artibaniego i Ivo Milazzo). W trzydziestym numerze (2009) poznajemy Bernarda Kollego, jedynego po Lavriču autora komiksów, który był w stanie podbić serca francuskich czytelników. Jego thriller Diamnat zyskał we Francji dużą popularność. W ubiegłym roku Strip Bumerang opublikował fikcyjną trylogię o tematyce prehistorycznej Lomm i dramat społeczny Appoline (oba rodem z Francji), w którym autor w błyskotliwy sposób sportretował osobowość porywacza i jego nastoletniej ofiary.
dobre czasy Komiksy w Słowenii nigdy nie miały się lepiej. Poza wymienionymi wcześniej magazynami poświęconymi komiksom alternatywnym i klasycznym, w ostatnim czasie wydano wiele albumów rodzimych artystów oraz tłumaczenia nowatorskich prac z całego
świata. Zdobywca nagrody Pulitzera – Maus, czyli opowieść o holokauście autorstwa Arta Spiegelmana, wstrząsający komiks dokumentalny o wojnie w Bośni Goražde autorstwa Joe Sacco, Persepolis – autobiografia Marjane Satrapi, irańskiej imigrantki we Francji, Blankets – poetycka historia miłosna Craiga Thompsona, Davida B. biograficzna trylogia o epilepsji L’Ascension du Haut Mal, komiks Daniela Clowesa Ghost World o buncie nastolatków, biografia Kafki autorstwa legendarnego Roberta Crumba, Stigme – Lorenza Mattottiego ze wspaniałymi ilustracjami czy chociażby ukłon w stronę klasyki Flauberta – Gemma Bovery autorstwa Possy Simmonds. Ponadto w 2007 roku opublikowano teoretyczną pracą How to read Donald Duck napisaną przez Ariel Dorfman i Armanda Mattelarta, w której autorzy bezlitośnie ujawnili imperialistyczną i rasistowką ideologię bajek Disneya. Co więcej, w tym samym roku w swojej książce Zgodovina slovenskega stripa Sitar proponuje kompletny przegląd słoweńskich twórców komisów od 1927 roku. Kilka lat wcześniej, w roku 2004, na krańcach Lublany został otwarty pierwszy sklep komiksowy Strip.art.nico Buch, prowadzący pierwsze forum internetowe dotyczące komiksów
<Striparna.com>. A w roku ubiegłym w Celje zorganizowano pierwszy festiwal poświęcony komiksom Bumerangov dan – stanowiący kolejny dowód na to, że Słoweńcy stali się pełnoprawnym narodem komiksowym.
bibliografia
Antič, Ivo. Ciril Gale: serija člankov o stripu. Lublana: Revija Srp, 1995-2010. Čerčnik, Irena. Od Tisiglavce do Stripburgerja, Slovenski strip. Celje: Galerija sodobne umetnosti, 1996. Draginčić, Slavko, Zupan, Zdravko. Istorija jugoslovenskog stripa. Nowy Sad: Forum, 1986. Globočnik, Damir. „Začetki slovenskega stripa.” Forum 5/6 (2009). Modic, Max. Po vseh teh letih še zmeraj sam, Slovenski strip. Celje: Galerija sodobne umetnosti, 1996. Sitar, Iztok. Zgodovina slovenskega stripa 19272007. Lublana: Umco, 2007. Štandeker, Ivo. „XX stoletje.” Problemi – Eseji 1/2 (1993). Zupan, France. „Masovna kultura – strip.” Problemi 73/74 (1967).