112

mogelijkheden. Eigenlijk bepaalt de grens van de fantasie de grens van de mogelijkheden.

Wanneer ouderen optimaal gebruik willen maken van de techniek, zullen de apparaten daar wel geschikt voor moeten zijn. De meeste technische apparaten zijn vooralsnog zo goed als niet te bedienen voor ouderen. Dat komt met name omdat de techniek vooral gericht lijkt te zijn op jongeren. Dr. ir. Judith Masthof doet voor Philips onderzoek naar vriendelijke adaptieve techniek. Zij doet onderzoek naar manieren waarop apparaten zich kunnen aanpassen aan de wensen en voorkeuren van de gebruiker. Wanneer een apparaat adaptief is, wil dat zeggen dat het zich aanpast aan de gebruiker. Een voorbeeld van adaptieve technologie is de slimme telefoon, een telefoon die ‘weet’ dat de gebruiker doof is en daarom harder belt. Als er echter mensen in huis aanwezig zijn, belt de telefoon minder hard omdat de kans groot is dat een van de andere aanwezigen de telefoon hoort en de gebruiker waarschuwt.

Masthof: ‘Of misschien wil je juist een telefoon die helemaal niet belt, of niet als er mensen zijn. Niet iedereen wil hetzelfde.’ Bovendien, zo stelt Masthof, verandert de manier waarop een gebruiker met een apparaat omgaat ook in de tijd. Wie een computer aanschaft, doet dat in de eerste instantie misschien alleen voor zijn boekhouding. Zo iemand gaat later ook het Internet op en wil spelletjes kunnen spelen. Masthof: ‘Het apparaat moet zich dus blijven aanpassen aan de gebruiker.’

Knoppenangst Vooralsnog is dat gebruiksgemak ver te zoeken en lijden de meeste ouderen nog aan ‘knoppenangst’. Dat komt volgens Masthof door de toenemende functionaliteit van apparaten. Het aantal toeters en bellen dat bijvoorbeeld op een video of een gsm-telefoon zit, neemt nog steeds toe. Masthof vraagt zich af of dat een goede ontwikkeling is: ‘Je maakt nooit overal gebruik van. Maar voor al die functies zijn wel knopjes nodig. En probeer al die kleine knopjes op een telefoon maar eens te begrijpen.’

De onderzoekster vindt niet dat technologie een drempel mag zijn. ‘Technologie is een middel om iets te bereiken. We moeten daarom techniek ontwikkelen waar mensen me om kunnen gaan. We kunnen beter de ontwerpers op cursus sturen om dat soort apparaten te maken, dan de mensen die hun apparaten moeten bedienen. Daarnaast moeten we goed onderzoeken wat de behoeften zijn en welke generatieverschillen er bestaan.’

Iets soortgelijks geldt voor het Internet. Wie surft op het net wordt voortdurend bedolven onder flikkerende buttons en overbodige links. Het net lijkt vooral ingericht voor en door jonge mensen. Zoekmachines maken de onoverzichtelijkheid op het net alleen maar groter. Door het overweldigende aanbod van pagina’s op het net levert een ingetikt zoekwoord bij een zoekmachine al snel tienduizenden hits. Oudere gebruikers haken in zo’n geval al snel af. Net zoals apparaten zouden moeten leren van hun gebruikers, kan een internetbrowser dat ook.

(Vervolg op pagina 6) 5