DIENSTENGIDS
Inhoud Kinderrijk Kleurrijk Kansrijk Belangrijk
2
p. 4 p. 12 p. 18 p. 26
Voorwoord Vraag een willekeurig persoon welk beeld hij of zij heeft van een Bibliotheek en het antwoord zal hoogstwaarschijnlijk zijn: een plek waar je boeken kunt lenen. De Bibliotheek is een heel veelzijdige organisatie. U vindt hier, naast het lenen van boeken, een groot aanbod in lees-, kijk-. luisteren ontwikkelmogelijkheden. Daarnaast is de Bibliotheek ook een ontmoetingsplek. In deze dienstengids willen we je meenemen in het totaalaanbod. We willen laten zien dat de Bibliotheek een inspirerende omgeving is. Maak kennis met ons aanbod: ter lering en vermaak, voor inspiratie en ontspanning en voor het scherpen van de geest. Schroom niet ons te benaderen als je iets wilt weten, onze medewerkers zijn specialisten op diverse gebieden en wij willen je graag van dienst zijn. Tot ziens in de Bibliotheek!
Team de Bibliotheek Kop van Overijssel Team de Bibliotheek Zwartewaterland 3
4
KINDERrijk
5
Boekstart Kinderen die als baby al zijn voorgelezen, zijn later aantoonbaar beter in taal. De Bibliotheek Kop van Overijssel en Bibliotheek Zwartewaterland bieden daarom in al hun vestigingen Boekstart aan. Boekstart wordt aangeboden in samenwerking met de kinderopvang, consultatiebureaus en de gemeente Steenwijkerland en de gemeente Zwartewaterland. In alle vestigingen van de Bibliotheek Kop van Overijssel en de Bibliotheek Zwartewaterland is een speciale collectie BoekstartBoeken speciaal voor baby’s vanaf 3 maanden. De collectie bestaat uit stoffen boekjes en hardkartonnen boekjes. Ouders met kinderen kunnen in de Bibliotheek een gratis Boekstartpakket ophalen (Bibliotheekabonnement + Boekstartkoffertje).
Voorleesexpress Voorlezers komen thuis bij taalarme gezinnen om daar voor te lezen aan kinderen tussen 2 en 8 jaar. Ouders krijgen van de voorleesvrijwilligers adviezen om - op hun eigen manier - de taalontwikkeling van hun kinderen te stimuleren. Toeleiders zijn onder andere het onderwijs, consultatiebureaus, huisartsen en de gemeente. 6
Nationale Voorleesdagen Sinds 2003 worden de Nationale Voorleesdagen in Nederland georganiseerd. Voorheen was er de Nationale Peutermaand. Elk jaar rond eind januari en begin februari worden de Nationale Voorleesdagen gehouden. Tijdens deze campagne is er speciale aandacht voor kinderen die zelf nog niet kunnen lezen en daarom door anderen worden voorgelezen. Elke keer staat het Prentenboek van het Jaar centraal. Elk jaar wordt gestart met het Nationale Voorleesontbijt waarbij Bibliotheken, Peuterspeelzalen en Kinderdagverblijven een voorleesontbijt houden met lokale helden die voorlezen.
De Bibliotheek op school
“Alle leerlingen houden van lezen, alleen weten ze dit zelf nog niet.” (Callagher, 2003)
De Bibliotheek op School is een landelijke aanpak van leesbevordering. In Steenwijkerland zijn inmiddels vijf basisscholen die met de Bibliotheek Kop van Overijssel de komende jaren intensief samenwerken om de taalvaardigheid, leesmotivatie en informatievaardigheden van kinderen te vergroten. In Zwartewaterland is dit inmiddels één school. Dit gebeurt onder andere door middel van een aantrekkelijke en actuele collectie op de scholen en activiteiten voor kinderen, leerkrachten en ouders. 7
Bibliowijzer Alle educatieve producten voor kinderopvang, peuterspeelzalen, primair en voortgezet onderwijs zijn te vinden via de Bibliowijzer Overijssel: www.bibliowijzeroverijssel.nl. Maar liefst 52 producten van de Bibliotheek Kop van Overijssel en 79 producten van de Bibliotheek Zwartewaterland zijn opgenomen in de Bibliowijzer. Dankzij de Bibliowijzer is het mogelijk per doelgroep een doorgaande leerlijn samen te stellen.
Nationale Voorleeswedstrijd Jaarlijks doet bijna 50% van het primair onderwijs in Nederland mee aan de Nationale Voorleeswedstrijd. Leerlingen uit de groepen 7 en 8 strijden jaarlijks om de titel ‘Beste voorlezer van Nederland’. Via schoolrondes, lokale finales, regionale finales, provinciale finales en uiteindelijk de landelijke finale wordt deze strijd beslist. 8
FEEST!
Kinderboekenweek
KINDER BOEKEN WEEK
Sinds 1955 wordt jaarlijks de Kinderboekenweek in Nederland georganiseerd. Tijdens de Kinderboekenweek wordt in Bibliotheken, boekhandels en scholen het (Nederlandse) kinderboek gepromoot. Voor het basisonderwijs is er elk jaar een lespakket beschikbaar dat kan worden besteld via het CPNB. Tijdens de Kinderboekenweek worden er diverse op kinderen gerichte activiteiten door de Bibliotheek georganiseerd.
9
Groepsbezoeken De Bibliotheek organiseert regelmatig groepsbezoeken voor leerlingen uit het primair en voortgezet onderwijs. Via de groepsbezoeken maken leerlingen kennis met de mogelijkheden van de Bibliotheek en ontdekken ze hoe ze materialen in de collectie kunnen vinden. 10
Mediaquest MediaQuest is een interactieve tablet game voor leerlingen uit groep 8 en de brugklas. Leerlingen gaan in groepjes op stap met tablets. Ze gaan op zoek naar QR codes in de Bibliotheek. Hier zijn opdrachten aan gelinkt waarbij ze gestimuleerd en uitgedaagd worden om zĂŠlf te onderzoeken hoe media gebruikt en ingezet wordt. Door middel van fotografie, film, inspreken en typen op een tablet laten ze zien wat ze ontdekt hebben. De tien competenties van het mediawijsheid competentiemodel zijn verwerkt in de opdrachten.
11
12
KLEURrijk
13
De Culturele Bibliotheek Zowel in Steenwijkerland als in Zwartewaterland speelt de Bibliotheek een belangrijke rol in het culturele leven binnen deze gemeenschappen. Zo is de Bibliotheek Kop van Overijssel vertegenwoordigd in het Platform Cultuureducatie Steenwijkerland. Er is een nauwe samenwerking met de gemeente Steenwijkerland, het primair onderwijs en de cultuurcoach. Via het Cultuurmenu zorgen verschillende partijen voor een goede basis voor culturele vorming voor leerlingen in het basisonderwijs, waarbij aandacht is voor: theatervoorstellingen, beeldende kunst, erfgoed, literatuur en workshops passend bij het seizoensprogramma. In Zwartewaterland werkt de Bibliotheek nauw samen met de gemeente, de cultuurcoach en het basisonderwijs bij het culturele programma voor het primair onderwijs. Zo zorgt de Bibliotheek binnen dit cultuurmenu elk jaar voor het literatuur onderdeel en voor het onderdeel mediawijsheid.
14
Evenementen De Bibliotheek participeert in de diverse lokale evenementen. Denk hierbij aan Kopje Cultuur, het Schrijversfestival, Genemusiment, Eikoerei, de Winterfair, W.G. van de Hulstfestival. Er is een goede samenwerking met lokale partijen en lokale boekhandelaren.
Boekenweek Sinds 1932 organiseren boekhandelaren en Bibliotheken de Boekenweek. Elk jaar in de maand maart wordt er tien dagen lang aandacht besteed aan het (Nederlandse) boek. Doel is de positie van het algemene boek in de samenleving steviger te verankeren. Eerst en vooral door het publiek te laten ontdekken welk een rijk boekenaanbod er het hele jaar rond in de boekwinkel en de Bibliotheek te vinden is. Tijdens de Boekenweek is er elk jaar een speciaal boekenweekgeschenk en een boekenweekessay.
16
Nederland leest Ook Nederland Leest is een evenement dat het lezen van boeken wil bevorderen. Het evenement is gebaseerd op een Amerikaanse leesbevorderingsactiviteit: One Book, One City. Tijdens de eerste jaren was het de bedoeling dat zoveel mogelijk mensen zouden gaan discussiëren over één gezamenlijke titel. Sinds 2016 is het debatteren rondom een thema belangrijk geworden. Nog steeds geven Bibliotheken aan hun klanten boeken weg tijdens Nederland Leest, maar nu is er ook een jeugdeditie beschikbaar. 17
18
KANSrijk
19
Bibliotheek 3.0 Het onderwijs van de toekomst vraagt om veel vaardigheden van leerlingen. Maar ook volwassenen moeten proberen te voorkomen digitaal laaggeletterd te worden. In het kader van levenslang leren bieden de Bibliotheek Kop van Overijssel en de Bibliotheek Zwartewaterland het KennisLab aan en diverse projecten rondom Mediawijsheid. Zo kan er worden geleerd om te werken met een 3d printer, een lasercutter en een vinylsnijder.
20
Taalpunt Er zijn in Nederland 2,5 miljoen laaggeletterden. De schatting is dat in Steenwijkerland zo’n 4.000 mensen laaggeletterd zijn. In Zwartewaterland ligt de verwachting dat er rond de 2.000 laaggeletterden zijn. De groep laaggeletterden is een erg kwetsbare groep. Denk maar eens aan de verkiezingen; wie laaggeletterd is, kan geen partijprogramma lezen en kan daardoor moeilijker een goede stemkeuze maken. Daarom biedt de Bibliotheek een Taalpunt aan waar mensen terecht kunnen die een hulpvraag hebben op het gebied van lezen, schrijven, rekenen, spreken, solliciteren en digitale vaardigheden. Vrijwillige taalcoaches worden gekoppeld aan een maatje.
Samenwerking met de Belastingdienst In de Bibliotheek kan iedereen die dat lastig vindt, terecht voor belastinghulp. Er zijn inloopspreekuren en spreekuren op afspraak voor vragen en hulp bij de opgave voor de belastingen. Daarnaast bieden lokale partijen als SeniorWeb en ‘Samen Zwartewaterland’ ondersteuning bij de digitale aangifte via de ‘Wegwijzer Digitale Belastingaangifte’. 21
Digitale Bibliotheek In de Bibliotheek Steenwijk wordt twee keer in de week een inloopspreekuur gehouden waar iedereen terecht kan met vragen over de digitale Bibliotheek. Ook in de Bibliotheek Zwartewaterland kunnen er afspraken worden gemaakt wanneer er vragen zijn over de digitale Bibliotheek. De Bibliotheek biedt veel producten en mogelijkheden ook digitaal. Er zijn daardoor met regelmaat vragen over het reserveren via de website, het gebruiken van verschillende Bibliotheek apps zoals bijvoorbeeld Wise of de VakantieBieb app, en het downloaden van e-books en luisterboeken.
22
Digitale Basisvaardigheden Voor alle mensen die moeite hebben om hun weg te vinden op internet zijn er in de Bibliotheek mogelijkheden om je digitaal verder te ontwikkelen. Niet iedereen heeft evenveel ervaring met de digitale mogelijkheden zoals bijvoorbeeld het online shoppen, een goedkoop vliegticket vinden of het doen van de belastingaangifte. Via Digisterker kan worden geleerd hoe je een digiD kunt gebruiken en hoe je daarmee digitale aanvragen bij de gemeente kunt doen. Via de cursus Klik & Tik kan worden geleerd hoe je met internet en de computer kunt werken.
23
Online Cursussen Via de Bibliotheek kan iedereen zich levenslang blijven ontwikkelen. Bibliotheekleden kunnen elk jaar gratis twee online cursussen volgen. Er is een grote selectie aan online cursussen bij de Bibliotheek. Zo kunt u onder andere Portugees leren, een cursus volgen over het puberbrein, maar er is ook een cursus digitaal fotograferen en een cursus solliciteren.
E-book Platform Sinds 2014 kunnen Bibliotheekleden e-books lenen via de Bibliotheek. De Koninklijke Bibliotheek streeft er naar dat eind 2018 20.000 titels te leen zijn voor Bibliotheekleden. Op dit moment zijn er al ruim 15.000 titels beschikbaar. Met dit aanbod kunnen Bibliotheekleden op legale wijze duizenden e-books downloaden en lezen. De e-books zijn beschikbaar voor e-reader, tablet, smartphone en pc. Lezers kunnen kiezen uit een breed genre-aanbod. Zo zijn er romans, jeugdboeken, non-fictieboeken en zijn er reisboeken. 24
Passend Lezen | Luisterboeken De Bibliotheek heeft de beschikking over maar liefst 45.000 gesproken boeken! Deze boeken zijn speciaal ontwikkeld voor mensen die blind, slechtziend of dyslectisch zijn. Maar ook voor mensen die door een andere beperking niet of moeilijk kunnen lezen. Er zijn leesvormen mogelijk als braillelezen, letterlezen of combilezen. In het aanbod van Passend Lezen zitten boeken, kranten en tijdschriften. Wie gebruik wil maken van Passend Lezen moet een Verklaring Leesbeperking kunnen tonen.
Bibliotheek-Aan-Huis Sommige Bibliotheekleden zijn gebonden aan huis, bijvoorbeeld door ziekte, ouderdom of een (tijdelijke) handicap. Voor hen is er de Bibliotheek-Aan-Huis dienst van de Bibliotheek. Vrijwilligers van de Bibliotheek bezorgen gewenste materialen aan huis: boeken, tijdschriften, bladmuziek, cd’s en dvd’s. 25
26
BELANGrijk
27
Ontmoeting & Debat Iedere burger mag gebruik maken van de diensten van de Bibliotheek, niemand wordt uitgesloten! De Bibliotheek maakt geen onderscheid, zij heeft een aanbod voor alle bevolkingsgroepen en vindt het ook belangrijk dat zoveel mogelijk bevolkingsgroepen in aanraking komen met de denkbeelden van anderen en daardoor van elkaar leren en elkaar meer respecteren. Daarnaast is de Bibliotheek een neutrale, objectieve en onpartijdige ontmoetingsplek waar iedereen elkaar kan ontmoeten. De Bibliotheek is een vrijplaats voor lokale initiatieven. Het is een plek om voorlichting te geven over complexe onderwerpen. Het is een prettige locatie voor debat over maatschappelijke onderwerpen of voor discussie over onderwerpen die lokaal, regionaal, landelijk of zelfs mondiaal belangrijk zijn.
28
Lezingen & Workshops De Bibliotheek biedt toegankelijke en kwalitatief goed verzorgde cursussen, workshops en lezingen aan. Het gaat hierbij om scholing, ontwikkeling, ontmoeting, ontspanning en inspiratie. Zo zijn er kunstlezingen, lezingen over de lokale historie, schrijversbezoeken, maar ook diverse workshops in het KennisLab waarbij de moderne (digitale) technologie centraal staat. Wil je zelf een workshop of lezing geven: neem dan contact op met de Bibliotheek. Wij staan open voor initiatieven passend bij een leven lang leren.
29
Leeszaal In de Bibliotheek is er volop ruimte om kranten en tijdschriften te lezen. De Bibliotheek heeft abonnementen op meerdere kranten, tijdschriften en databanken. In elke Bibliotheek is er gelegenheid om een kopje koffie of thee te drinken. Houdt jezelf op de hoogte van de ontwikkelingen in je eigen regio, landelijk of mondiaal. Praat even bij met andere bezoekers in de Bibliotheek of leen tijdschriften om ze thuis nog verder te lezen.
30
31
DIENSTENGIDS de Bibliotheek UITGAVE
de Bibliotheek Kop van Overijssel en de Bibliotheek Zwartewaterland
TEKST
Tekstbureau Arius | Marjolein Lolkema
ONTWERP
MOOI graphic studio | m-ooi.nl