Instituut voor onderwijs en opleiden november 2017
2017
Samen werk(t)
jaarmagazine
beeld: Hollandse Hoogte
2
colofon IOO Samen werk(t) is een uitgave van het Instituut voor onderwijs en opleiden van VUmc. Redactie: Dafne Bergsma en Marre Roozen Eindredactie: Margreeth van der Meijde, directeur en vice-decaan VUmc-IOO Bladconcept en vormgeving: Maters & Hermsen Tekst: Willy Francissen, Marianne Meijerink, Wilma Mik, Larissa Velkers Fotografie: Hollandse Hoogte, Hans Smit Illustraties: Kay Coenen (Infographicmedia), Maters en Hermsen Drukwerk: Boom+Verweij Redactieadres: VUmc, dienst communicatie, 4 Z 190, Postbus 7057 1007 MB Amsterdam Copyright Š 2017, VUmc, Amsterdam. Alle rechten voorbehouden.
jaarmagazine
Wie zijn wij?
3
Het Instituut voor onderwijs en opleiden bestaat uit VUmc School of Medical Sciences, VUmc Amstel Academie en VUmc Academie. Samen staan wij voor het op hoog niveau opleiden van professionals binnen de gezondheidszorg. Het Instituut onderzoekt, ontwikkelt en innoveert het onderwijs. Dat doen we niet alleen, maar in een continue wisselwerking met studenten, collega’s in VUmc, collega’s en partners in de regio, in Nederland en zelfs daarbuiten. Openheid, samenwerking, ambitie, betrokkenheid en zorgvuldigheid vinden we daarbij vanzelfsprekend.
Wat doen wij?
Het Instituut biedt een inspirerende en hoogstaande leeromgeving waarin zorgprofessionals in iedere fase van hun carrière de benodigde kennis, vaardigheden en attitudes kunnen ontwikkelen. Daarmee zorgt het I nstituut ervoor dat studenten, zorgprofessionals en medewerkers beter worden, en daarmee uiteindelijk natuurlijk de patiënten. In dit magazine lees je over p rojecten en bewegingen die een bijdrage leveren aan het verwezenlijken van deze ambitie.
jaarmagazine
opleidingen, trainingen en workshops
VUmc Academie verzorgt zo’n 200 opleidingen, trainingen en workshops voor medewerkers van VUmc én andere zorginstellingen in Nederland. Daarnaast ontwikkelen onze medewerkers maatwerktrajecten en bieden we een groeiend aanbod e-learning modules. Ook organiseert VUmc Academie cursussen, congressen en symposia op verzoek van opdrachtgevers. Ons complete onderwijsaanbod is o ndergebracht in 8 domeinen:
Persoonlijke ontwikkeling en communicatie
Vakinhoudelijke scholing
Postacademische opleidingen
Symposia en congressen
Leiderschap en management
ProActive Nursing
Zorgadministratie
Coaching en intervisie
5
6
jaarmagazine
6
academische opleidingen
VUmc School of Medical Sciences biedt de bachelor- en masteropleiding geneeskunde en het zij-instroom programma geneeskunde, maar ook de Master Oncology, de Cardiovascular Research Master en de post-initiële masteropleiding Epidemiologie. We leiden niet alleen studenten op, maar investeren ook in het bevorderen en
borgen van de professionalisering van docenten en opleiders in het geneeskundeonderwijs en de medisch- specialistische vervolgopleidingen. Het onderwijsbeleid, kwaliteitszorg van het onderwijs en de ontwikkeling en innovatie van onderwijs wordt door verschillende teams binnen VUmc School of Medical Sciences ondersteund.
Het aanbod Medisch specialistische v ervolgopleidingen
Geneeskunde
Docentprofessionalisering
29
(Bio)medische masteropleidingen
verpleegkundige en medisch onder steunende opleidingen
VUmc Amstel Academie biedt initiële opleidingen voor verpleegkundigen op mbo- en hbo-niveau, verpleegkundige vervolgopleidingen en medisch ondersteunende opleidingen. Dat doen we voor 17 ziekenhuizen in de regio, maar ook voor de medewerkers van ruim 40 andere ziekenhuizen in heel Nederland. Ons complete onderwijsaanbod is onderbracht in vier domeinen:
Initiële opleidingen verpleegkunde mbo en hbo Medische Ondersteunende Opleidingen Verpleegkundige Vervolgopleidingen Vervolgopleidingen medisch ondersteunend
jaarmagazine
“We moesten leren samenwerken, want zo zijn we zelf nooit opgeleid”
Hoe drie instituten één knoop binnen een netwerk w erden tekst: Marianne Meijerink beeld: Hans Smit illustratie: Maters & Hermsen
7
8
jaarmagazine
Samenwerken Dubbelinterview met Gerda Croiset en Wim Polderman
VUmc Academie, VUmc Amstel Academie en VUmc School of Medical Sciences – samen het Instituut voor onderwijs en opleiden (IOO) – zien het opleiden steeds meer als één gezamenlijke opdracht. Van VUmc. Het weerspiegelt de nieuwe manier van werken in de zorg, waarin teams samen verantwoordelijk zijn voor een patiënt. Onderwijsdirecteuren Gerda Croiset en Wim Polderman vertellen over het belang en de voordelen van samenwerking.
Waarom is samen werking tegenwoordig zo’n hot topic in de zorg? Gerda Croiset: “Vroeger had iedereen die in de zorg werkte afgebakende taken en bevoegdheden. En we leidden ook voor een beperkt aantal beroepen op. Maar nu is er behoefte aan en heel ander soort zorgverlening. Dat komt doordat er meer multimorbiditeit is; mensen worden ouder, hebben daardoor vaak een complex aan aandoeningen. Er zijn meer professionals nodig, met uiteenlopende disciplines en achtergronden, om die patiënt te geven wat hij of zij nodig heeft. Je bent samen verant-
woordelijk voor die ene patiënt. Per patiënt moet je bepalen welk arrangement van hulpverleners nodig is en wie wat doet en wanneer, om optimaal hulp te kunnen bieden.” Wim Polderman: “Dat beperkt zich niet alleen tot de zorgverlening in de ziekenhuizen: juist nu steeds meer mensen thuis verzorgd en verpleegd worden, ouderen, maar bijvoorbeeld ook kinderen die ernstig ziek zijn, is samenwerking binnen de keten heel belangrijk. Je hebt te maken met thuiszorg, wijkverpleging, fysiotherapeut, huisarts, mantelzorgers enzovoorts. En dat geldt voor alle niveaus. Het gaat erom hoe je presteert als team en hoe je elkaar aanvult.”
Wat betekent die benadering voor de praktijk van het opleiden? “Dat weerspiegelt zich in de opleidingen. Want als die zorgverleners later goed willen samenwerken, moeten ze elkaar al in een vroeg stadium tegenkomen, al tijdens de opleiding. Dus moeten we ook als opleiders nadenken wat wij gezamenlijk aanbieden aan onderwijs.” “Natuurlijk, als je veranderingen ziet in de zorg, moet je daar als opleidingsinstituut op inspelen. Daarom werken we ook samen met andere onderwijsinstellingen binnen de
jaarmagazine
9
10
jaarmagazine
Samenwerken Dubbelinterview met Gerda Croiset en Wim Polderman
jaarmagazine
Gerda Croiset:
“Samen hebben we meer kwaliteit dan we elk apart zou den kunnen hebben als instituut”
regio, die opleiden voor zorgfuncties in de hele keten. Het draagt bij aan de kwaliteit van ons werk. Onze drijfveer is om zorg naar een hoger niveau te tillen en wij zien onze instituten als schakels in het geheel.”
Hoe ziet de samenwerking tussen VUmc Amstel Academie, VUmc Academie en VUmc School of Medical Sciences er in de praktijk uit? “Ooit waren het gescheiden compartimenten, al was er ook veel overlap, maar in de praktijk deden we niet veel samen. Vanaf 2009 werd samenwerken binnen VUmc IOO ook echt vastgelegd beleid en kwam het in de praktijk van de grond. Wij wilden internationaliseren met de geneeskundeopleiding en vonden een ingang op Aruba, waar VUmc Amstel Academie en VUmc Academie al opleidingen verzorgen voor het Horacio Oduber Hospital. Inmiddels zijn we er betrokken bij de scholing van medisch personeel en lopen onze coassistenten er stage. Dat had allemaal nooit
gelukt als Wim daar niet al had gezeten. Het heeft ons als medische opleiding veel gebracht. Samen hebben we meer kwaliteit dan we elk apart zouden kunnen hebben als instituut. Met die gezamenlijke kwaliteit kunnen we ook grotere projecten aan. Neem bijvoorbeeld de nieuwe regeling rond herregistratie van basisartsen die enkele jaren geen patiëntcontacten hebben gehad. Daarvoor moet een scholings- en toetsprogramma worden opgezet. VUmc Academie kan dat geweldig goed organiseren, wij ontwikkelen de inhoud. Zo zijn we samen heel sterk. We hebben dat overigens wel moeten leren, dat samenwerken, want zelf zijn we natuurlijk niet op die manier opgeleid.”
Is ook de samen werking met andere opleidingen geïntensiveerd? “We werken steeds meer samen met de ROC TOP en hbov’s in Amsterdam en Leiden. Een voorbeeld is ‘Bachelor op de werkvloer’, een initiatief van VUmc. Met collega’s van
InHolland zijn we een uniek programma aan het opzetten voor mbo- en A-verpleegkundigen bij VUmc, zodat ze alsnog een hbo-diploma kunnen halen. Het zijn vaak verpleegkundigen met tien of meer jaar ervaring. Die passen niet meer drie jaar in de schoolbankjes, dus die bieden we vanaf dit najaar een opleiding op de werkvloer met respect voor wat zij al die jaren geleerd hebben door te werken. Een ander voorbeeld is de ‘Master critical care’ die we samen met HvA hebben ontwikkeld. Het leuke is dat we deze plannen ook delen binnen onze netwerken, zowel landelijk als regionaal en soms zien we dat andere instituten en ziekenhuizen zo’n aanpak overnemen.”
En ook met andere ziekenhuizen? “Alle opleidingen binnen VUmc Amstel Academie, zowel de medisch ondersteunende als de verpleegkundige, zijn in-service opleidingen. Ook de
11
12
jaarmagazine
Samenwerken Dubbelinterview met Gerda Croiset en Wim Polderman
leergangen en bij- en nascholingen van VUmc Academie voeren we grotendeels uit op de werkvloer. Dat betekent dat we bij heel veel ziekenhuizen en andere zorginstellingen over de vloer komen. We hebben een heel groot bereik. “Bij een deel van die ziekenhuizen leiden we onze coassistenten op. We doen dus zaken met dezelfde mensen, men ziet ons als één instituut. Wij kennen beiden alle partijen, weten wie er werken. Zo is ons netwerk ontstaan. Het is geen één-op-één samen werking.”
Wat is het verschil? “In een netwerk gaat het niet om persoonlijk succes. Je merkt dat je samen sterker bent. Je bereikt meer en je leert meer. Het geheel is meer dan som der delen. Daardoor pak je nieuwe projecten ook gemakkelijker op.” “Een voorbeeld is de aanpak van de grote schaarste aan gespecialiseerde verpleegkundigen in het acute cluster, met name bij de IC en op de SEH in de regio groot Amsterdam. In het verleden zou elk ziekenhuis dat zelf proberen op te lossen maar nu doen we dat samen: zorginstellingen, opleidingsinstituten en werk-
gevers in de zorg. Gezamenlijk is het onze verantwoordelijkheid de zorg op goed niveau te houden met de juiste mensen in de juiste aantallen.”
Heeft samenwerking ook nadelen? “Het gezegde luidt: Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder. Samenwerken vraagt een investering van alle partijen, je moet elkaar goed kennen. Daar moet je de tijd voor nemen. Het is arbeidsintensief.” “Dat komt doordat je heel goed moet focussen op het proces en niet alleen op het resultaat. De relatie met de andere partijen is heel belangrijk. Je moet daarom een flinke dosis positieve energie en enthousiasme voor een project hebben. En ook een zesde zintuig voor negatieve energie en dat onmiddellijk signaleren en bespreken. Maar ik denk dat we dat hebben.”
Wim Polderman is directeur van VUmc Academie, de corporate academy van VUmc en VUmc Amstel Academie, school voor gespecialiseerd verpleegkundigen en medisch ondersteunende beroepen.
Gerda Croiset is hoogleraar medisch onderwijs en direc teur van de geneeskundeop leidingen van VUmc School of Medical Sciences.
jaarmagazine
13
“ Op Aruba kom je snel van idee tot afspraak” Mariëtte Diderich
e hebben dan wel een langere reistijd, maar we zijn wel een team”, zegt programmacoördinator Ria Boel die vanuit VUmc Amstel Academie cursussen en trainingen opzet voor medewerkers van het Horacio Oduber Hospital in Aruba. Zo kunnen de verpleegkundigen zich ter plekke professionaliseren in bijvoorbeeld intensive care, SEH, obstetrie, dialyse-, neuro-oncologie of kinderverpleegkunde. Met het aanbod speelt VUmc Amstel Academie permanent in op de behoefte. Kort geleden is er een training leiderschapsontwikkeling gestart, omdat men in het ziekenhuis ook de organisatie van de zorg wil verbeteren. De relatie beperkt zich niet tot het ziekenhuis en is ‘eilandbreed’, zoals Ria het noemt. Zo is er ook samenwerking met het InSam Medical Centre, het Wit Gele Kruis, Wijkzorg en S.A.B.A. ouderenzorg: de hele keten is betrokken. “De samenwerking is voor ons ook heel leerzaam”, zegt Ria, die ongeveer vier keer per jaar naar Aruba gaat en tussendoor via Skype met haar Antilliaanse collega’s overlegt. “Het doet een groot beroep op je creativiteit en improvisatievermogen en dat geeft ons impulsen om te vernieuwen. Het leuke is ook dat je te maken hebt met alle niveaus binnen het ziekenhuis. De schaal is natuurlijk veel kleiner dan hier, dus de lijnen zijn kort. Het is een eiland zo groot als Terschelling. Iedereen kent elkaar. Daardoor krijg je gemakkelijk een vertrouwens relatie. Zo kom je snel van idee naar afspraak. Dat Programmacoördinator geeft heel veel energie!” Ria Boel
“Het mooie is dat het hele ziekenhuis doorspekt is van de onderwijsactiviteiten die we samen opzetten”, zegt Mariëtte Diderich, hoofd van het bureau internationalisering, over de samenwerking met het Horacio Oduber Hospital op Aruba. “Dat geeft een enorme impuls aan de ontwikkeling van het ziekenhuis. Naast alle bij- en nascholing die VUmc Amstel Academie en VUmc Academie verzorgen, lopen jaarlijks 24 eerstejaars geneeskundestudenten er hun zorgstage, en 60 masterstudenten hun coschappen. Om de masterstudenten te begeleiden is een onderwijscommissie opgezet met specialisten uit alle afdelingen, mensen die anders misschien niet of nauwelijks met elkaar te maken zouden hebben. Zij coachen de medewerkers die onze stagiaires en co’s begeleiden. Van ons krijgen ze daarvoor een teach-the-teachertraining. Zo zie je dat het onderwijs een bindende factor is binnen het hele ziekenhuis, maar ook tussen hen en ons. We leren samen, met en van elkaar, op alle niveaus. Zo’n samenwerking is echt uniek.”
“ Enorme impuls voor het ziekenhuis”
14
jaarmagazine
Samenwerken
Met InHolland het verpleegkundeonderwijs vernieuwen
Jettie Vreugdenhil
Jettie Vreugdenhil werkt als lid van het team praktijkopleiders van VUmc nauw samen met collega’s van Amsterdamse hogescholen en het mbo ROC TOP. Een voorbeeld is Bachelor op de werkvloer, een opleiding voor mbo-verpleegkundigen die zich willen ‘opscholen’ tot hbo-niveau. Hij is samen met collega’s van Hogeschool InHolland ontwikkeld en komende herfst gaat hij van start. Daarnaast is Jettie vanuit VUmc betrokken bij de duale opleiding verpleegkunde van InHolland en HvA, waarbij studenten al vanaf het tweede jaar bij VUmc aan het werk gaan, bij de opzet van de vernieuwde bacheloropleiding Nursing 2020 en bij het Leer- en Innovatie Netwerk, een samenwerking tussen de wijk, de opleiding Verpleegkunde (hbo-v) en het lectoraat multimorbiditeit van Hogeschool InHolland. Hoe zijn de taken verdeeld? Jettie: “Bijvoorbeeld bij Bachelor op de werkvloer bepaalt de hogeschool eindtermen, de inhoud van de lessen, de credits. Wij zorgen voor het praktijkdeel, dat bijna de helft van de opleiding beslaat. Maar verder trekken we helemaal samen op. Welke beoordelingsformulieren gebruiken we? Welke opdrachten zijn relevant voor de opleiding èn de praktijk? We kunnen niet zonder elkaar en dat vind ik een groot voordeel. Wij zijn letterlijk een brug tussen het verpleegkundeonderwijs en de praktijk. Dat maakt onze banen ontzettend leuk want beide poten zijn volop in ontwikkeling. Ook nu bij de vormgeving van het nieuwe curriculum 2020 kunnen we goed onze wensen en expertise in praktijkleren inbrengen. Daar zijn we heel blij mee want het gaat om beslissingen die je maar eens in de paar jaar kunt nemen.”
jaarmagazine
15
Jacqueline den Bandt-Bloemzaad Anton Horrevoets
Samenwerking kliniek en research centraal in internationale minor Sinds enkele jaren kunnen geneeskundestudenten in het derde bachelorjaar een internationale minor volgen, waarin de samenwerking tussen clinici en medisch wetenschappelijk onderzoek centraal staat. Professor Anton Horrevoets, programmaleider bacheloropleiding en initiator van de internationale minor: “VUmc neemt een toppositie in op het gebied van medisch wetenschappelijk onderzoek. De manier waarop we dat doen, in samenwerking met behandelaars, is uniek. Toch komt het in de opleiding sporadisch aan de orde. Aan die leemte wilden we iets doen.” De minor begint met een introductie in translationeel onderzoek en daarna kunnen de studenten zich de rest van het semester verdiepen in een van de twaalf aangeboden thema’s. Ze variëren van cardiovasculair research tot global health en personalized medicine, tot global health, waarvoor ze stage lopen in Indonesië. De minor is met name ook bedoeld om buitenlandse studenten te trekken. Daarvoor ging Horrevoets onlangs nog naar nieuwe partneruniversiteiten in Lund (Zweden) en Norwich (Engeland). “Toen ik daar vertelde over de manier waarop bij ons clinici en onderzoekers samenwerken keken ze alsof ze water zagen branden. Ja het is toch wel behoorlijk uniek hoe wij dat doen, dus ik zie het als mijn taak om dat uit te dragen.”
“Samen maken we mensen breder inzetbaar” Het voorbeeld kwam van collega’s van het Wenckebach Instituut, het opleidingsinstituut van UMC Groningen. “Daar hadden ze samen met de hogeschool een vijfjarige opleiding ontwikkeld voor een gecombineerde bachelor verpleegkunde en anesthesiemedewerker”, vertelt opleider Jacqueline den Bandt-Bloemzaad. “Dat wilden wij ook, want er is grote behoefte aan verpleegkundigen die breed zijn opgeleid. Bovendien vergroot je de carrièremogelijkheden voor anesthesiemedewerkers als ze een hbo-diploma op zak hebben. Tot nu toe werden ze in onze regio alleen in service opgeleid.” In samenwerking met HvA werden, naar Gronings voorbeeld, de twee opleidingen in elkaar geschoven. “Inhoudsdeskundigen van ons en van HvA hebben met elkaar vak voor vak bekeken waar overlap zat tussen beide opleidingen en waar niet. Daar is een programma uitgerold voor een minor intensieve zorg met vakken gericht op de anesthesie, die gegeven worden door docenten van VUmc Amstel Academie. Na de minor, in het derde jaar van de opleiding hbo-v, volgen de studenten een stage op de operatiekamers. In het vierde jaar wordt de hbo-v afgerond. De studenten zijn daarnaast werkzaam als anesthesiemedewerker in opleiding en volgen het opleidingsprogramma bij VUmc Amstel Academie, een duaal programma dus. Het laatste (vijfde) jaar is volledig gericht op de opleiding tot anesthesiemedewerker. De eindtermen van beide opleidingen zijn onveranderd. De grote winst is dat studenten in vijf jaar tijd een gecombineerd diploma halen, wat ze anders zeven jaar zou h ebben gekost. “Zo maak je dus optimaal gebruik van elkaars kwaliteit als opleidingsinstellingen”, zegt Jacqueline, “en zorgen we er samen voor dat zowel verpleegkundigen als anesthesiemedewerkers breder inzetbaar zijn.”
16
jaarmagazine
Ambities van de alliantie Topreferente zorg, baanbrekend onderzoek en toonaangevend onderwijs; dat zijn de ambities van de alliantie tussen AMC en VUmc. Wat zijn de ambities voor het onderwijs en welke stappen zijn al gezet? Margreeth van der Meijde schetst het beeld. tekst: Wilma Mik beeld: Hans Smit
Twee zelfstandige locaties Net als de beide ziekenhuizen van AMC en VUmc zijn de huidige locaties van het gezondheidszorgonderwijs een historisch gegeven. De geneeskundeopleidingen worden aangeboden bij AMC en VUmc, maar maken onderdeel uit van de VU en de UvA. Beide locaties blijven dus zelfstandig gehandhaafd, en elke opleiding houdt een uitgesproken eigen profiel. Studenten kunnen kiezen tussen twee opleidingen in Amsterdam met dezelfde eindtermen, maar met duidelijk verschillende didactische principes en inhoudelijke zwaartepunten. De ambitie is dat onderlinge flexibiliteit en uitwisseling het arsenaal voor
studenten vergroot. Margreeth: “We zijn inmiddels vijf thema’s aan het verkennen die als een rode draad door het alliantie onderwijs zullen lopen. Thema’s die zich misschien vertalen als track in de bachelor of de masterfase.” Social accountability “Onze onderwijsprogramma’s hebben een maatschappelijk verantwoord karakter en sluiten goed aan bij de zorgbehoefte en het demografische landschap van de toekomst. We willen professionals opleiden tot global citizenship. Iedere student zou iets moeten betekenen in de maatschappij, van een regionaal centrum tot derdewereldlan-
den.” Ondanks alle aandacht hiervoor in afgelopen jaren, heeft dit nog niet tot wezenlijke resultaten geleid. Margreeth: “We gaan inventariseren wat er is gedaan, waarom het niet lukt en vervolgens bepalen wat een nieuwe en succesvolle aanpak kan zijn.” Leiderschap Leiders zijn de mensen die de ruimte creëren en de condities scheppen waarin nieuwe, gewenste ontwikkelingen kunnen ontstaan. Leiders stellen de mensen in hun omgeving optimaal in staat het beste van zichzelf te geven. De gezondheidszorg heeft dringend behoefte aan meer van deze leiders. Hoe reali-
jaarmagazine
AHEAD
Het Amsterdams Platform voor Gezondheidszorg Onderwijs is een gezamenlijke inspanning van vier onderwijsinstellingen (AMC, VUmc, HvA, Inholland) en de SIGRA en is ingebed in de regio groot Amsterdam. Het platform levert een bijdrage aan de vernieuwing van het gezondheidszorgonderwijs richting 2030. Het is actief als proeftuin regionale en (inter)nationale experimenten met gezondheidszorgonderwijs. Het platform ontwikkelt zich tot expertisecentrum voor innovatie van gezondheidszorgonderwijs, wisselt ervaring en kennis uit over ontwikkelingen binnen de eigen instituten en zoekt concrete samenwerkingsmogelijkheden ter versterking van het Amsterdamse gezondheidsonderwijs.
Margreeth van der Meijde, directeur en vice-decaan Instituut voor onderwijs en opleiden VUmc
seer je dat? “We gaan in een vroeg stadium van de studie op zoek naar talentvolle toekomstige leiders en in de onderwijsprogramma’s besteden we meer aandacht aan ontwikkeling van leiderschapskwaliteiten.” Interprofessioneel opleiden Complexe zorgvragen kunnen niet door één professional worden beantwoord. Daarom moeten professionals elkaars rol, vaardigheden en expertise kennen en vervolgens – in teamverband – de complexe zorgvraag beantwoorden. “We willen met alle opleidingen interprofessioneel onderwijs
realiseren. Studenten leren met, van en over elkaar. De verwachting is dat dit in de praktijk zal leiden tot een betere samenwerking.” Een eerste experiment is gaande bij het anatomieonderwijs op de snijzaal. Patiëntcentraal opleiden Het belang van de patiënt moet in alle opleidingsactiviteiten centraal staan. Maar hoe doe je dat? Margreeth geeft een voorbeeld: “Gedurende een half jaar gaan studenten van verschillende disciplines samen oplopen met twintig typologische patiënten. Ze volgen gezamenlijk de reis
van de patiënt in plaats van telkens één student (verpleegkunde, geneeskunde, OK-assistent) op één moment één patiënt met één aandoening te laten zien.” Kernwoorden zijn patiënt participatie, zelfredzaamheid en shared decision making. Dat is een breed spectrum, beaamt Margreeth. “Wat verstaan we daar precies onder? En waar leggen we de focus op?” Public health en preventie/zelfredzaamheid Een laatste thema sluit aan bij de extramuralisatie van de zorg. Public health en preventie worden hierin steeds belangrijker en moeten dus ook voldoende aandacht krijgen in alle opleidingen. In Amsterdam is de ambitie om hier samen een visie en programma’s voor te ontwikkelen.
17
18
jaarmagazine
Uitgelicht
Opleiden voor de palliatieve zorg Jojanneke van Staveren, opleider oncologie en hematologie, VUmc Amstel Academie tekst: Willy Francissen beeld: Hans Smit
VUmc heeft in opdracht van ZonMw een ‘kennissynthese onderwijs palliatieve zorg’ uitgevoerd. Wat hebben jullie gedaan? “Wij hebben samen met een landelijk opgerichte denktank een plan geschreven om zorgverleners beter voor te bereiden op de palliatieve zorg. Bij die term denken studenten vaak aan zorg voor stervenden. Maar het is veel meer dan dat. Een patiënt is al in de palliatieve fase als blijkt dat hij ongeneeslijk ziek is. Dan gaat de curatieve zorg over in palliatieve: wat doen we wel, wat doen we niet, waar heeft de patiënt het meeste last van, wat wil hij zelf? Zorgverleners moeten weten wat er kan en kunnen adviseren. Je wilt vooral met elkaar dezelfde taal spreken, ongeacht het opleidingsniveau dat je hebt – mbo, hbo of wo. Daarvoor zijn aanpassingen nodig in het hele onderwijscurriculum, van helpende tot gespecialiseerd arts.”
Wat heeft de kennissynthese opgeleverd?
“Er is een onderwijsraamwerk ‘palliatieve zorg’ ontwikkeld. Daarin staan eindtermen per opleidingsniveau, zodat helder is wat een zorgverlener moet kunnen en kennen. Daarnaast hebben we de stakeholders in kaart gebracht: wie zijn de spelers als het gaat om onderwijs en palliatieve zorg? Tot slot hebben we met een geografische onderwijskaart zichtbaar gemaakt waar in het land opleidingen en scholing wordt gegeven, op de verschillende niveaus.”
Hoe gaat het nu verder?
“In opdracht van ZonMw stellen we nu met de kwaliteitswerkgroep ‘onderwijs palliatieve zorg’ vervolgadviezen op – naar aanleiding van onze eigen aanbevelingen dus. Het was inspirerend om te merken dat de samenwerking tussen de verschillende opleidingsniveaus goed was. Er was herkenning en een gemeenschappelijke taal. Doordat alle niveaus goed betrokken zijn, is er nu draagvlak voor verbetering en samenhang.”
jaarmagazine
19
20
jaarmagazine
Uitgelicht
Stop de bloeding – red een leven
Ingrid Ambagtsheer, senior opleidingsadviseur VUmc Academie tekst: Willy Francissen beeld: Hans Smit
“Sinds 2016 geven we de cursus ‘Stop de bloeding – red een leven’. Dat doen we in samenspraak met de Hartford Consensus en het American College of Surgeons. De cursus is in Amerika ontwikkeld na de terroristische aanslag bij de marathon in Boston in 2013. Daar stierven veel mensen op straat, door verbloeding. Sindsdien worden burgers, brandweermannen en politieagenten daar getraind om dat te voorkomen. Trauma-arts Leo Geeraedts van VUmc wilde de cursus naar Nederland halen. Ik heb mij aangeboden om mee te werken. We zijn in juli 2016 gestart en we hebben haast gemaakt, omdat in de landen om ons heen het aantal terroristische incidenten toenam. Ook zonder aanslagen
jaarmagazine
overlijden in Nederland jaarlijks 3500 mensen aan de gevolgen van verwondingen, 40 procent daarvan door verbloeding. Wij leren cursisten in 2,5 uur tijd hoe ze ernstig bloedverlies moeten behandelen. Daarnaast is er een speciale cursus voor instructeurs, die hun eigen vaardigheden aanscherpen en didactische handvatten krijgen om anderen de basiscursus te geven. Instructeurs kunnen bij ons ook terecht voor documentatie en oefenmaterialen, zoals tourniquets. Inmiddels hebben 220 particulieren de basiscursus gevolgd: leken, verpleegkundigen en artsen. Daarnaast hebben we 150 EHBO- en BHV-instructeurs van verschillende organisaties en bedrijven getraind, en
21
ook afgevaardigden van de ambulance, brandweer, politie, GHOR en een ministerie. Op verzoek van instellingen geven we ook op hun locatie de cursus. De reacties zijn heel positief en er is veel belangstelling. Ons belang als VUmc is vooral de samenleving dienen, we doen het kostendekkend. We hopen dat binnenkort op belangrijke plaatsen naast de AED ook een kastje hangt met materialen om bloedingen te stoppen, zoals hemostatische gazen en tourniquets.� Meer informatie via:
www.stopdebloedingredeenleven.nl www.vumc.nl/onderwijs
22
jaarmagazine
Uitgelicht
Scholings programma voor BIG-herregistratie Wim Tromp, projectleider namens VUmc tekst: Willy Francissen illustratie: Maters & Hermsen
Basisartsen moeten zich laten herregistreren in het BIG-register. Degenen die onvoldoende relevante werkervaring hebben in de laatste vijf jaar, kunnen het scholings- en toetsingsprogramma volgen dat VUmc in samenwerking met de NFU en onder auspiciën van de KNMG aanbiedt. Het programma bestaat uit een kennismodule (de Voortgangstoets Geneeskunde of VGT), een module ‘klinisch redeneren’ en een module ‘klinische vaardigheden’. Projectleider Wim Tromp vertelt over het nevenproduct dat de tweede module heeft opgeleverd: “We bieden iBooks aan die uniek zijn in de wereld. Ze maken leren en oefenen veel makkelijker en realistischer dan de oude methode van boeken lezen en stampen. De nadruk ligt op filmpjes, foto’s en interactieve testen. Voor de iBooks bestaat nu al veel belangstelling bij uitgevers en het ministerie van VWS. KNO-arts Jochen Bretschneider heeft samen met studenten, aio’s en andere
medisch specialisten veel tijd en energie gestoken in de ontwikkeling ervan.” Intussen heeft de eerste lichting van 218 deelnemers de VGT afgerond. Tromp: “Dat liep logistiek als een zonnetje. Van deelnemers hoorden we achteraf dat het examen goed te doen was – heel fijn. Zeker omdat deze groep aanvankelijk kritisch was over de hoeveelheid stof en de betrekkelijk korte tijdlijnen. We doen er alles aan om deelnemers goed voor te bereiden, onder andere via een informatiebijeenkomst voor elk examen.” Voor deelnemers duurt het programma ongeveer een jaar. Dan hebben ze drie examens afgelegd en kunnen ze hun inschrijving in het BIG-register vijf jaar verlengen. “We gaan het programma elk kwartaal aanbieden”, zegt Tromp. “Voor hoeveel deelnemers is onzeker, daarover kan het CIBG nog geen helderheid geven, maar ik vermoed dat we nu de grootste lichting hebben.”
jaarmagazine
23
24
jaarmagazine
jaarmagazine
Uitgelicht
Digitaal toetsen met gamification Ingrid van Baak, opleider RDL en projectmanager digitaal toetsen, VUmc Amstel Academie tekst: Willy Francissen illustratie: Maters & Hermsen
Je hebt samen met onderwijskundig adviseur Anika Willemsen een digitaal format ontwikkeld waarmee docenten casustoetsen kunnen maken. Hoe werkt het?
“We zochten naar een manier om formatieve toetsing leuker te maken. Specifiek voor de opleiding Radiodiagnostisch Laborant willen we toetsmateriaal met beelden en video’s, omdat we daarmee praktijksituaties kunnen evenaren. Je wilt studenten bijvoorbeeld kunnen vragen: staat de bijnier helemaal afgebeeld op deze scan? Met Articulate, een app die is afgeleid van PowerPoint, kunnen docenten nu zelf plaatjes en video’s inladen, zonder technische ondersteuning. Ze maken eigenlijk een presentatie zoals in PowerPoint. Er zitten vaste vraagvormen in en er zijn gamification-elementen. De student krijgt een avatar en kan door vragen goed te beantwoorden naar hogere levels. Onderweg kan hij punten verdienen voor goede antwoorden
en hints kopen. Studenten krijgen vanzelf de drive om zo hoog mogelijk te scoren.”
Hoe zijn de reacties van studenten?
“Zo’n zestig studenten RDL hebben een toets gedaan. Ze vinden het heel leuk, vooral de game- elementen. Ze zijn ook enthousiast over de directe feedback die ze via het programma krijgen. Je ziet wel dat de één er onrustiger in is dan de ander. Er zit ook een kennisbank in, niet iedereen neemt daar rustig de tijd voor.”
En nu? Gaan jullie de tool breder verspreiden? “We zijn nog aan het optimaliseren, maar dat is inderdaad de bedoeling. Voor docenten gaat er wel veel werk in zitten. Voor foute vragen kun je er alternatieven in stoppen, en bij elke vraag ook feedback. Dan is er nog de kennisbank die gevuld moet worden. Je kunt dus het beste een casus maken waarmee je een jaar of drie vooruit kunt. Een simpeler versie is natuurlijk ook mogelijk.”
25
26
jaarmagazine
Uitgelicht
TEKST: WILLY FRANCISSEN
Studenten projecten Joan Groeneveld is bestuurslid van IFMSA-VUmc, een (internationale) studenten organisatie die zich inzet voor ‘global health’. Ze vertelt over het succesvolle project Het Voorspel: “Medische studenten geven lessen seksuele voorlichting in tweede en derde klassen van het voort gezet onderwijs. Ze staan dicht bij de leeftijdsgroep waar het om gaat, het zijn ‘peers’. Dat zorgt voor een ontspannen sfeer, kinderen durven meer te vragen.” De lessen zijn volgens een vast stramien opgebouwd. Er is een spel om het ijs te breken, een onderdeel over SOA’s, een anticonceptiekoffer en een box om anoniem vragen in te stoppen. Joan: “Er was een jongen die vroeg: hoe kan ik het beste uit de kast komen? Het was mooi dat hij dat aandurfde, aangemoedigd door onze lessen.” Het afgelopen jaar gaven studenten zo’n 30 lessen. De reacties van de scholen zijn heel positief. Joan: “De studenten leren hoe het is om voor de klas te staan. En ze oefenen hoe ze open kunnen praten over lastige onderwerpen.”
Een ander succesvol project van IFMSA-VUmc is de ‘Anesthesiology Directed to Acute Medicine Summer School’ (ADAM Summer School). Voor het derde jaar op rij volgt een groep internationale studenten colleges over anesthesiologie in Amsterdam, in het bijzonder over acute zorg. “De nadruk ligt op vaardigheden zoals intuberen of spinaal prikken”, licht Joan toe. “In de avonden is er een sociaal programma. De afsluiting is een SIMOlympics in het simulatiecentrum, waarin studenten in acute scenario’s moeten handelen. Een actieve week dus, die superpopulair is onder studenten.” Dit jaar solliciteerden 120 studenten uit de hele wereld naar een deelnemersplek. Onder de 25 uitverkorenen waren 5 Nederlandse studenten. Joan: “Dit specialisme leent zich goed voor zo’n week. Er komen veel handelingen bij kijken die geoefend kunnen worden in het simulatiecentrum. Anesthesioloog Ralf Krage heeft dat drie jaar geleden samen met student Kay Kistemaker goed bedacht.”
Een derde in het oog lopend project is Eten bij de arts. De commissie Diversiteit, Openheid, Cultuur en Studenten (DOCS) van de Medische Faculteitsvereniging van VUmc organiseert het. Fadoua Bouhab, voorzitter DOCS: “Doel is om artsen en studenten informeel bij elkaar te brengen en open gesprekken te voeren over hun loopbaan. Welke drempels komen ze tegen, wat kan ze helpen? Informeler dan aan de eettafel van de arts kan het niet. Voor zowel studenten als artsen is het een moment van zelfreflectie.” Begin 2016, bij de start, was het project nog onbekend onder artsen, maar al voor de tweede editie gaven enkelen zich spontaan op. Er deden zes artsen mee die kleine groepjes studenten ontvingen. Fadoua vertelt wat ze er zelf van heeft opgestoken: “Diversiteit kan betrekking hebben op ons allemaal. Een van de artsen vertelde dat haar bij een sollicitatie was gevraagd of ze van plan was zwanger te worden en of ze de baan wel aankon. Ze zei: ‘Als je zelf weet wat je kwaliteiten zijn, maakt het niet uit wat ze je vragen’. Heel mooi vond ik dat.”
jaarmagazine
27
Veel en verrassende voorstellen Subsidie kwaliteitsimpuls personeel ziekenhuiszorg tekst: Larissa Velkers beeld: Hans Smit illustratie: Maters & Hermsen
Toen in 2014 ook voor UMC’s subsidie vrij kwam voor een kwaliteitsimpuls personeel ziekenhuiszorg, greep VUmc dit moment met beide handen aan om organisatiebreed de kwaliteit naar een hoger plan te tillen. Wim Polderman, directeur VUmc Academie en VUmc Amstel Academie, vertelt. “Het budget dat beschikbaar kwam voor het kwaliteits impulstraject was eigenlijk gereserveerd voor de pensioenovergang van de UMC’s van het ABP naar het PFZW. Omdat deze overgang niet doorging, besloot de NFU het gereserveerde geld terug te storten naar de UMC’s , met daarbij de opmerking dat het wel gealloceerd was voor leren en ontwikkelen. Op die manier kwam er vanaf 2015 jaarlijks budget vrij voor kwaliteitsimpuls.” Waarom impuls? De vraag was vervolgens: hoe laat je kwaliteitsimpuls ook echt een impuls zijn voor VUmc. De raad van bestuur besloot een stuurgroep kwaliteitsimpuls in het leven te roepen met als opdracht de raad van bestuur te adviseren over de benutting van het budget kwaliteitsimpuls. Polderman: “Deze stuurgroep, onder leiding van Margreeth van der Meijde, scherpte in samenspraak met de divisies en de OR het bestaande strategisch opleidingsplan aan. Vervolgens werd bij VUmc gevraagd plannen en voorstellen aan te leveren gericht op het leren en ontwikkelen van alle medewerkers. Er kwam een enorme berg plannen binnen. Al die plannen werden langs een meetlat gelegd. Plannen die al eerder een akkoord hadden van de raad van bestuur en vaak onderdeel waren van een groter project, gingen gelijk door. Denk aan de implementatie van EPIC, of het ‘aantoonbaar bevoegd werken met risicovolle medische apparatuur’, opgelegd vanuit het Convenant Medische Technologie. De ‘meetlat’ werd verder bepaald door de thema’s van het strategisch opleidingsplan: Kwaliteit en Veiligheid, Informatisering, Bedrijfsvoering,
Professionaliseren Beroepsgroepen en Organisatie van Management- en Leiderschapsontwikkeling. Uiteraard konden niet alle plannen gehonoreerd worden. Om in aanmerking te komen voor financiering moesten trajecten passen binnen een van de vijf thema’s. Alleen al van de mogelijkheid om plannen in te dienen ging een impuls uit.” Verschillen in de voorstellen “Na een schifting waarbij ook gelet werd op haalbaarheid, projectleiding en verantwoording werd een aantal trajecten in gang gezet. Trajecten die wellicht zonder de extra subsidie niet uitgevoerd konden worden. Zo is er het TeAMS project, bedoeld voor medisch specialisten, AIOS, medische ondersteuners en verpleegkundigen om hun vaardigheden te verbeteren wat betreft multidisciplinaire samenwerking. Maar ook een prachtig project voor voedingsassistenten of een project voor voorbehouden handelingen bij verpleegkundigen.” Plannen voor 2018 Het is nu nog niet zeker of er ook in 2018 nog financiering is vanuit kwaliteitsimpuls. “Komt er voor 2018 opnieuw subsidie vrij – en daar hopen we wel op – dan kunnen we lopende projecten voortzetten en is er wellicht ook weer ruimte voor nieuwe initiatieven”, zegt Polderman. “Het ‘rondje’ langs de afdelingen is al geweest en door de ervaringen van afgelopen jaren zien we de kwaliteit van de voorstellen stijgen. Kwaliteitsimpuls is zeker een impuls voor leren en ontwikkelen, maar ook een katalysator voor de kwaliteit van zorg.”
28
jaarmagazine
Kwaliteitsimpuls Project: Voedingsassistent
“Ik voel me zo rijk in mijn hoofd” tekst: Larissa Velkers beeld: Hans Smit
Geslaagd! De eerste groep studenten van de opleiding Voedingsassistenten haalt haar diploma. Ze hebben er acht maanden studeren op zitten. Voor sommigen een hele kluif. “Maar absoluut de moeite waard!”, zegt deelneemster Trudy van Mens. “Eigenlijk vind ik dat elke voedingsassistente deze opleiding moet volgen.” Bescheiden laat ze haar diploma zien. “Maar daar is geen enkele reden voor”, vertelt opleider VUmc Academie Jenny Vocht. “Ik zag al aan Trudy’s motivatie
tijdens het intakegesprek dat ze dit zou halen. Bovendien beschikt ze over belangrijke eigenschappen: enthousiasme en leiderschapskwaliteiten.” Voedingsmythes Het was nog niet mals om weer, of voor sommigen zelfs voor de eerste keer, te studeren. En dat naast een fulltime baan. “Maar de bijzondere groepsdynamiek zorgde ervoor dat niemand opgaf”, zegt Trudy. “Ik vind dat elke voedingsassistente de opleiding zou moeten volgen”, gaat ze verder. “Je leert niet alleen heel veel over voeding, maar ook over de anatomie van de mens. Je doet vaardigheden op over
jaarmagazine
29
Kwaliteitsimpuls Project: TeAMS
Inzicht en vaardig heden voor effectieve communicatie communicatie met patiënten en hun naasten. En je gaat anders kijken naar een situatie en welke rol voeding speelt voor een patiënt. Bovendien leer je verschillende methodes, bijvoorbeeld om iemand met een vochtprobleem meer te laten drinken. Maar ook welke voedingsmythes er bestaan en, hoe je deze kunt weerleggen.” Zeker door kennis en kunde Voor voedingsassistenten is het af en toe best pittig te werken tussen het verplegend personeel en diëtisten. Soms worden ze niet serieus genomen. “Maar met een diploma en dus een hele hoop kennis en kunde op zak, voel ik me een stuk zekerder”, zegt Trudy met een dikke multomap aan studiemateriaal voor zich op tafel. “De verpleging weet vaak weinig van voeding, dus het is heel fijn om op deze manier patiënten én collega’s van informatie te kunnen voorzien. Zonder natuurlijk op de stoel van de diëtiste te gaan zitten.” Verrijking Trudy heeft de smaak te pakken en zou graag door willen leren. “In ieder geval ga ik de nieuwe deelnemers begeleiden. En ik hoop ook anderen te motiveren. De opleiding was voor mij een absolute verrijking.”
De opleiding voedingsassistent is een van de projec ten die gefinancierd wordt met de subsidie kwaliteit simpuls. Tijdens de opleiding staan drie vakken centraal: gezondheidskunde, huishoudkunde en communicatieve vaardigheden. Aan bod komen onder andere de menselijke anatomie, hygiëne, voe ding en bereiding, samenwerking, luisteren en feed back geven. De theorie wordt afgewisseld met praktijkopdrachten en er is ruimte voor twee excur sies. Op verschillende momenten zijn er tentamens. De tweede groep studenten start in oktober 2017. Meer informatie vind je op: www.vumc.nl/onderwijs
Kennis van elkaar én van jezelf is een van de succesfactoren van goede samenwerking. Waarom? Omdat het kennen van andermans gebruiksaanwijzing en inzicht in je eigen valkuilen het communicatieproces gemakkelijker maakt. En dat zorgt weer voor betere samenwerking. “Dus”, zegt trainer en gedragswetenschapper Naomi Ehrlich “we doen eerst even een voorstelrondje waarbij we niet onszelf, maar een ander gaan voorstellen.” We zijn aanwezig bij de complexe situatietraining, een TeAMS-training voor specialisten en AIOS. Klaas Nauta, psychiater en programmaleider bij TeAMS: “We hebben deze trainingen in het leven geroepen omdat we bij VUmc steeds vaker patiënten zien met meerdere complexe problemen. Behandeling van deze patiënten vereist gelijktijdige expertise van verschillende specialisten. En afstemming tussen deze artsen is cruciaal om de kwaliteit en veiligheid te kunnen waarborgen. Het doel van de complexe situatietraining is artsen inzicht te geven en vaardigheden te leren om effectiever te communiceren in dit soort situaties.” Complexe casus Naast Naomi is medisch specialist Arijaan Valkenburg vandaag trainer. De deelnemers zijn dit keer specialisten en AIOS kinderneurologie, neurochirurgie en kinder intensive care. “Voor iedere training is een thema bepaald, deze keer kinder intensive care, en staat een casus binnen dat thema centraal”, legt Arijaan uit. “De casus is fictief, maar beschrijft een situatie waar de deelnemers in de praktijk mee te maken kunnen krijgen. Door de casus gezamenlijk te analyseren komen de deelnemers erachter hoe belangrijk het is om verschillende visies en (persoonlijke) belangen open te bespreken en samen te zoeken naar een oplossing. Ook leren zij meer over mogelijke (culturele) barriè-
30
jaarmagazine
Kwaliteitsimpuls Project: Aantoonbaar bevoegd werken res en hoe de interactie is tussen verschillende partijen.” Kleuren als hulpmiddel Er is tijdens de training ook aandacht voor wat je als individu kunt bijdragen aan goede samenwerking in complexe situaties: wat zijn je kwaliteiten en valkuilen en hoe kun je optimaal communiceren met anderen? Een hulpmiddel daarbij is het persoonlijkheidsmodel Insights Discovery. Naomi: “In dit model geven kleuren en segmenten verschillende typen gedrag weer: rationeel, introvert ‘blauw gedrag’, extravert, rood gedrag, geel en groen gedrag. Iedereen laat gedrag van de verschillende kleuren zien, alleen de een neigt meer naar bijvoorbeeld geel en de ander naar rood. De combinatie van kleuren vormt jouw unieke stijl. Het is goed om in een team allerlei verschillende type mensen te hebben, zodat je elkaar kunt aanvullen.” Beslisser of observator? Ook voor iedere deelnemer is een profiel beschreven op basis van een vooraf ingevulde vragenlijst. “Toch grappig”, lacht iemand. “Dat ik zoveel blauw zou scoren, verbaast me niets. Maar dat ik zoveel geel in me had …” “Meestal herkennen mensen zich wel in het profiel”, zegt Naomi. “Het kan je helpen in de communicatie met anderen te weten waar jouw zwaartepunt ligt en hoe anderen jou zien. Ben je bijvoorbeeld meer een bemiddelaar of een beslisser? Of juist een observator? Als je beseft dat iedereen anders is en anders reageert dan heb je al een hele slag gewonnen. Dat klinkt logisch, maar hoe vaak sta je daar nu echt bij stil? In deze training doen we dat. We staan stil bij ieders eigen gedrag en interactiestijl in complexe situaties. Bovendien hoor je van elkaar wat je nodig hebt qua communicatie voor effectiever contact met elkaar.” “Met als uiteindelijk doel natuurlijk het verbeteren van de patiëntenzorg”, besluit Arijaan.
De complexe situatietraining is een van de drie trainingen van TeAMS gericht op bewustwording en versterking van vaardighe den op inter- en intraprofessionele samenwerking, communicatie en (zelf)reflectie. Naast complexe situaties vormen acute situaties en het multidisciplinair overleg de basis voor deze trainingen. De complexe situatietraining duurt een dagdeel en levert vier accre ditatiepunten op. Door de raad van bestuur is besloten dat ten minste 80% van de specialisten bij VUmc elk jaar één van de trainingen volgt. De TeAMS-trainingen worden gefinancierd door Kwaliteitsimpuls. Meer informatie: vumc.nl/TeAMS
Registratie aantoonbaar bevoegd werken met risicovolle medische apparatuur
“ We willen het iedereen zo g emakkelijk mogelijk maken” tekst: Larissa Velkers beeld: Hans Smit
jaarmagazine
Een van de projecten die gefinancierd wordt uit het scholingsbudget Kwaliteitsimpuls, is het aantoonbaar bevoegd werken met risicovolle medische apparatuur. Geertruida Oldenburger, opleider bij VUmc Academie, is betrokken bij dit project. Om te mogen en kunnen werken met (risicovolle) medische apparatuur moet je straks je bekwaamheid en bevoegdheid kunnen aantonen. Dat geldt voor al het personeel dat met apparatuur werkt. Als onderdeel van het project is een pilot gestart in samenwerking met vijf afdelingen en mensen uit de praktijk, P&O en FMT. “We leggen onder andere een infrastructuur aan die medewerkers straks ondersteunen om hun bekwaamheden te onderhouden én te kunnen aantonen”, zegt Geertruida. “Bijvoorbeeld door een digitaal studie-arrangement aan te bieden waar de achtergronden omtrent het werken met bepaalde apparatuur worden belicht. Als je voor een apparaat bevoegd
31
en bekwaam bent, zal dit ook direct zichtbaar zijn in het personeelsadministratiesysteem Peoplesoft. Er worden ook trainers en assessoren opgeleid die het personeel zullen ondersteunen in het verwerven van de bekwaamheid.” Geertruida: “VUmc gaat ervan uit dat medewerkers bekwaam zijn maar deze bekwaamheden waren tot nu toe niet inzichtelijk, elk ziekenhuis moet dit kunnen aantonen. iets wat vanuit het convenant wordt verplicht. Het project Aantoonbaar bevoegd werken met risicovolle medische apparatuur zorgt ervoor dat we straks aan deze verplichting kunnen voldoen.” Hoe een en ander daadwerkelijk ingevuld wordt is nog niet helemaal duidelijk. “Maar dat straks iedereen als bekwaam geregistreerd moet staan, dat is zeker.” VUmc manager Sandra van de Berge is projectleider voor dit project. Informatie over het project aantoonbaar bevoegd werken met risicovolle medische apparatuur vind je op: www. vumc.nl/onderwijs
Instituut voor onderwijs en opleiden
in cijfers
1
Instituut voor onderwijs en opleiden
In cijfers 2016
Wat deden wij? In dit overzicht vind je de facts and figures van 2016 van het Instituut voor onderwijs en opleiden van VUmc. Elk jaar leiden wij mensen op hoog niveau op in de gezondheidszorg. Hoeveel studenten, cursisten, artsen, verpleegkundigen, medisch ondersteuners volgden een opleiding en lieten zich bijscholen. Hoeveel docenten zorgden voor innovatief onderwijs en leidden daarmee de artsen verpleegkundigen van de toekomst op om hun vak met hoofd, hart en handen uit te kunnen voeren. Hoeveel symposia en congressen organiseerden we in 2016, hoeveel trainingen en workshops verzorgden we. En met wie doen we dat? Het organogram geeft inzicht in onze organisatie.
in cijfers
VUmc algemeen
Algemeen VUmc ziekenhuis
Aantal opnames
51.825
Aantal medewerkers
7.182
Aantal bedden
733
Aantal spoedeisende hulp
34.822
Aantal opnames
51.825 Vakbladen
17 Medisch onderwijs VUmc in de media
Kranten
16
RTV
4
3
4
in cijfers
Organogram IOO School of Medical Sciences
Bachelor GNK
SSC Shared Service Centrum P&C ICT Facilitair M&C
Bachelor GNK
Zij instroom
Master GNK
Biomedische Masters
Hoofd TEAM Clinical Skills Master GNK
TEAM Biomed. Masters
Master GNK
Progr.leider Biomed. Master
P&O
Am
Verpleegkundige Vervolgopleidingen
TEAM moeder en kind
Manager VVO Team Onderwijs Service Centrum
Team Bachelor
Team Master
Team Studieadvies
Team onderzoek van onderwijs
TEAM Acute Cluster
InitiĂŤle verpleegkundige opleiding
TEAM Intensieve Cluster
TEAM praktijk opl. VUmc
Manager praktijkopl.
Team docentprofessionalisering
Team innovatie en kwaliteit
Hoofd Onderwijs en Studentzaken
Manage SSC
Directeur VUmc School of Medical Sciences
Directeur -------------vice decaan on
in cijfers
mstel Academie
Medisch Ondersteunende Opleidingen
-
gen
k-
Academie
TEAM Vakdocenten
TEAM RDL
vakinhoudelijke ontwikkeling
symposia en congressen
leiderschap en management
persoonlijke ontw. & comm.
postacademische opl.
coaching en intervisie
TEAM OK
TEAM VUmc Academie
zorgadministratie
proactivenursing
ExpertiseCentrum IOO overstijgende projecten
Manager opleidingen Manager RDL/vakdocenten
er
IOO ----nderwijs
Manager OK opl.
Manager opleidingen
Team Onderwijs en Studentzaken
Manager secretariaat
Team Onderwijs Advies & Innovatie
Stafadviseurs IOO Kwaliteit Medisch Specialistische Vervolgopleidingen Internationalisering
Projectorganisatie Sturing directieteam IOO Directeur VUmc Amstel Academie VUmc Academie
5
6
Aantal studenten VUmc School of Medical Sciences
Aantal academische opleidingen
peildatum 1-10-16
2.421
73
Master Epidemiologie
Master Oncology studenten
Master geneeskunde
Bachelor geneeskunde
1.224 1.035 36
Cardiovascular Research Master
6
28
Zij-instroom geneeskunde
VUmc School of Medical Sciences
Bachelor geneeskunde Master geneeskunde Zijinstroomprogramma geneeskunde Zigma Master Oncology Cardiovascular Research Master Master Epidemiologie
in cijfers
25
Opleiding geneeskunde algemeen 
 Aantal betrokken docenten
700
Aantal onderwijsuren per jaar
200.000
Aantal studenten gestart in honours programme
47
in cijfers
masterstudenten Cardiovascular Research
VUmc School of Medical Sciences
355 233
masterstudenten geneeskunde:
bachelorstudenten geneeskunde
101
masterstudenten Oncology
Aantal buitenlandstages
16
7
5
Afgestudeerden met buitenlandstageervaring
27%
46%
Bachelorstudenten dat voor een zorgstage naar het buitenland gaat
Afgestudeerde masterstudenten met minimaal één buitenlandstage
29% Afgestudeerde studenten M car-vas met minimaal één buitenlandstage
63% Afgestudeerde studenten M Onc met minimaal één buitenlandstage
Minoren studiejaar
Aantal VUmc-studenten dat hun minor in het buitenland volgde
Aantal buitenlandse studenten dat hun minor bij VUmc volgde
Reguliere uitwisselingsstudenten
JPEMS studenten
Pretoria studenten
8
in cijfers
VUmc School of Medical Sciences België
Top 11 bestemmingen buitenlandstages
Australië
12
Spanje
18 6 Verenigd Koninkrijk
20
Canada
6 Zuid-Afrika Suriname
63 USA
20
St. Maarten
Curaçao
10 9
Aruba
89
69
in cijfers
VUmc School of Medical Sciences Aantal cursussen Teach the teacher
Docentprofessionalisering
17 247
Aantal deelnemers
Aantal maatwerktrajecten Teach the teacher
4
Aantal cursussen discipline overstijgend onderwijs
30 334
Aantal deelnemers
Aantal basiskwalificatie onderwijs (BKO)
3
Aantal mentortrainingen
Aantal deelnemers
35 19
3
Aantal deelnemers
581
68%
129
Totaal aantal mensen in professionaliseringstraject bachelor
17
Totaal aantal mensen in professionaliseringstraject master
Totaal aantal mensen in professionaliseringtraject MSV
Aantal behaalde BKO’s
54% Docenten met een BKO
Hoogleraren met een BKO
320
9
10
in cijfers
VUmc School of Medical Sciences
Aantal promoties onderzoek van onderwijs
2
Onderzoek
Aantal wetenschappelijke publicaties
23
Aantal georganiseerde refereersessies
16
Aantal bijdragen aan congres/symposium
215
International invited presentations
2
Prizes and Honours
5
Research grants
1
Georganiseerde symposia
2
26
2
26
vrouwen
Totaal aantal aios dat (deel) opleiding volgt bij VUmc
52
Totaal aantal aios dat (deel) opleiding volgt bij VUmc
554
mannen
Aantal aios gestart met een opleiding in VUmc
24
Aantal  profielopleidingen binnen VUmc
Aantal RGS-erkende medische vervolgopleidingen binnen VUmc
Medische vervolgopleidingen
in cijfers
VUmc Amstel Academie InitiĂŤle opleidingen verpleegkunde
HBO Duaal studenten jaar 1-4
50
MBO BBL studenten jaar 1-4
45
Voltijd stagiaires (MBO en HBO)
210
Studenten gediplomeerd in 2016
14
Gemiddelde tevredenheid over de stages was
7.8
Aantal Verpleegkundige vervolgopleidingen
29
Verpleegkundige vervolgopleidingen Instroom VVO
670
Totaal VVO
1.047
11
12
in cijfers
VUmc Amstel Academie Medisch ondersteunende opleidingen
Aantal Medisch ondersteunend basis opleidingen
5
Aantal medisch ondersteunende vervolgopleidingen
5
Instroom MOO basis
131
Totaal MOO basis Instroom MOO vervolg
76
246
Totaal MOO vervolg
128
Algemeen VUmc Amstel Academie
 Algemene deelnemerstevredenheid VUmc Amstel Academie
7,7
Aantal instellingen waar studenten vandaan komen VUmc  Amstel Academie
132
in cijfers
VUmc Academie
Aantallen cursussen per domein open aanbod
Persoonlijke ontwikkeling en communicatie
17 111
Deelnemers Zorgadministratie
4
Deelnemers
83
Coaching en intervisie
3 3
Deelnemers Leiderschap en management
10
Deelnemers
88
Vakinhoudelijke scholing
57
Deelnemers ProActive Nursing
2
Deelnemers
20
676
Totaal aantal deelnemers aan open aanbod (excl. symposia en congressen)
981
13
14
in cijfers
VUmc Academie
Aantallen maatwerk cursussen per domein
Persoonlijke ontwikkeling en communicatie
26 263
Deelnemers Leiderschap en management
10
Deelnemers
137
Coaching en intervisie
63 72
Deelnemers ProActive Nursing
40
Deelnemers
863
Totaal aantal deelnemers aan open aanbod (excl. symposia en congressen)
2459
Vakinhoudelijke scholing
80
Deelnemers
1124
Totaal aantal opdrachtgevers (zorginstellingen) maatwerk
108
in cijfers
VUmc Academie
Symposia/congressen/ evenementen
Totaal aantal nationale symposia/congressen/ evenementen
23
Deelnemers
Totaal aantal internationale symposia/congressen/ evenementen
3816
5
Deelnemers
1287
Totaal aantal deelnemers (nationaal + internationaal)
5103
Totaal aantal cursussen
44
Postacademisch onderwijs
Deelnemers
649 Algemene deelnemerstevredenheid VUmc Academie
8.4
15
Instituut voor onderwijs en opleiden