Uitgesproken succesverhalen Australië

Hoe doen Turken het in andere landen? - auSTralië

uitgesproken succesverhalen

Nederland is geen immigratieland, houdt Den Haag nog steeds vol. Australië is dat wel. Hoe gaan typisch migratielanden om met hun migranten? Er zijn uitgesproken succesverhalen van Turken in Australië, soms met een droevige kant zoals dat verhaal van John İlhan.DOOR MARC VAN DEN BRoEk

Iin 2007 schrok Australië op van de dood van de rijkste jonge zakenman van het land: John İlhan.

İlhan was in 1965 in Yozgat (Centraal-Turkije) geboren en kwam als vijfjarige met zijn ouders naar Melbourne. Zijn studie maakte hij niet af: hij ging in de handel en maakte fortuin met winkels in Sydney, Brisbane en Melbourne. In 2003 had hij met een winkelketen voor goedkope mobiele telefoons al een vermogen vergaard van meer dan 120 miljoen euro. In oktober 2007 overleed hij plotseling na een hartaanval. Dat was groot nieuws, maar niet zozeer vanwege zijn Turkse afkomst: hij was gewoon een van de rijkste Australiërs.

Er zijn uitgesproken succesverhalen van Turken in Australië, soms met een droevige kant zoals het verhaal van ilhan. Ruim veertig jaar geleden, in 1967, tekenden Turkije en Australië een migratieverdrag en in 1968 trokken voor het eerst op grote schaal inwoners uit een moslimland naar het zuidelijke continent. Dat feit wordt in oktober 2008 groots gevierd in Sydney met een Turkfest. De plek van de manifestatie maakt duidelijk dat de Turkse gemeenschap goed is geïntegreerd. Het festijn slaat de tenten niet op voor de grote Gallipoli-moskee in de Turkse wijk Auburn, maar in een park in hartje Sydney, waar ruim 200 jaar geleden de eerste Engelse kolonisten voet aan wal zetten.

“We willen de Australiërs kennis laten maken met de Turkse cultuur,” zegt organisator Kaan Kandemir (42). “Dat lukt niet goed voor de moskee hier in de buurt, maar wel in het park in het centrum. We wilden een plaats voor het Operahuis, maar dat was te duur. Deze plek vlakbij is ook fantastisch.”

De organisator van Turkfest heeft er een dagtaak aan. Kandemir woont in Auburn, de meest Turkse wijk van Sydney. Wie er door de hoofdstraat slentert, heeft echter niet de indruk in Little Istanbul te wandelen. In Auburn wonen ook veel Iraniërs en Chinezen, het is een van de talrijke multiculturele wijken die de Australische stad rijk is.

Ruim DeRtigDuiZeND iNwoNeRs van Australië (op een totale populatie van 21 miljoen) zijn in Turkije geboren en een gelijk aantal, meestal de in Australië geboren kinderen van Turkse ouders, zegt sterke banden te hebben met dat land. Met deze cijfers zijn de Turken de derde bevolkingsgroep uit het Midden-Oosten, na Libanon en Irak. Hun aantal valt echter in het niet bij andere migrantengroepen, zoals Engelsen en Nederlanders en nieuwkomers uit bijvoorbeeld China.

“Ik ben een paar jaar geleden in Auburn komen wonen,” zegt Kandemir. “Hier proef ik iets van waar ik vandaan kom. Hij spreekt met ons af bij een vestiging van een Italiaanse koffieketen. Niet alles in zijn leven hoeft Turks te zijn. “Die koffie is hier gewoon beter,” verklaart hij. “Ga direct even verderop in de straat naar Mado, een echt Turks koffiehuis.” Hij heeft geen woord te veel gezegd. Daar waan je je even in een mooi café in Istanbul.

Natuurlijk, er zijn meer Turkse winkeltjes en bedrijfjes in de straat die goed zijn voor een beetje werkgelegenheid. Kandemir is met twee medeorganisatoren van Turkfest gekomen; geen van drieën heeft een `traditioneel Turks beroep. Kandemir is freelance marketingdeskundige en zijn twee medeorganisatoren zijn respectievelijk zakenman met een keten van autowasstraten en buschauffeur. eeN ANDeR succesveRhAAl vertelt Adem Somyürek. Als jongetje van anderhalf is hij met zijn ouders uit Izmir naar Melbourne getrokken. “Ik geloof dat mijn ouders destijds Oostenrijk en Australië door elkaar haalden,”vertelt Somyürek. Oostenrijk Turks. “Maar toen ze hun vergissing door hadden, besloten ze toch naar het verre Australië te gaan.”

Het is Somyürek niet slecht vergaan. Zijn ouders probeerden het met een winkel die flopte en deden daarna eenvoudig fabriekswerk. Hun zoon kreeg een goede opleiding om zijn kansen te vergroten. Nu, als 41-jarige, is hij lid van de Eerste Kamer van het parlement van Victoria, de deelstaat met Melbourne als hoofdstad.

“Ik heb nooit iets van discriminatie gemerkt in Australië,” zegt hij. “Ik denk dat het komt, omdat dit een immigratieland is, waarin iedereen een fair go moet krijgen.” Ook schrijft hij zijn soepele integratie toe aan het belang dat veel Australiërs toekennen aan Turkije.

Op 25 april 1915 betrad de jonge staat Australië het wereldstrijdtoneel door de geallieerden bij te staan tijdens een inval in Turkije bij de stad Gallipoli (Dardanellen). Het militaire avontuur pakte desastreus uit voor Australië en zijn bondgenoten en na acht maanden trokken de geallieerden troepen zich terug. Achtduizend Australiërs verloren het leven, veel meer keerden zwaargewond terug. Elk jaar wordt op 25 april de inval herdacht als eerbetoon aan alle Australiërs die hun leven lieten op de slagvelden overal in de wereld.

“Het klinkt vreemd,” zegt Somyürek, “maar er is een goede band ontstaan tussen Turkije en Australië, deze verliezen ten spijt. Iedereen erkent nu dat Turkije zijn grondge-

“Het is hier niet als in Europa. Daar hoor ik van Turken die niet veranderd zijn, niet zijn aangepast.

Dat zul je hier niet zien. ”

is Avusturya en Australië Avustralya in het

bied verdedigde. Er is wederzijds respect en dat heeft de integratie mogelijk versoepeld.”

Hij is in 2002 in het parlement gekozen als vertegenwoordiger van de Australian Labor Party. “Ik vreesde dat mijn tegenstander in de nasleep van de aanslagen op Amerikaanse doelen op 11 september 2001 misbruik zou maken van mijn moslimachtergrond. Mijn partij was bang dat ik het niet zou halen. Ik won gelukkig.” De organisator van Turkfest, Kandemir, sluit zich gedeeltelijk bij de visie van Somyürek als het gaat om de gevoelens met betrekking tot Gallipoli (Gelibolu). “Tijdens het WK 2002 vierden we met Turkse vlaggen dat ons voetbalteam de derde plaatst gehaald had. Dat vond de politie niet leuk, het liep uit de hand en toen siste een agent refererend aan Gallipoli: 'We hadden er destijds meer van jullie dood moeten maken’.”

kANDemiR is oP-eN-toP AustRAliëR met een dubbele nationaliteit en getrouwd met een Australische vrouw die moslim is geworden. Zijn kinderen hebben Turkse namen en hij gaat naar de moskee. ”Maar het is hier niet als in Europa. Turkije is voor ons heel ver weg. In Europa hoor ik van Turken die niet veranderd zijn, niet zijn aangepast. Dat zul je hier niet zien.”