Turkse woede: Turken bos op Barosso en Lagendijk

Turken woedend op Barroso en Lagendijk

kritiek vanuit Europa op de Turkse politiek heeft felle reacties uitgelokt. Seculiere vrouwenbewegingen in Turkije verweten voorzitter José Manuel Barroso van de Europese Commissie dat hij zich door de AKP-regering liet misbruiken zonder de Turkse context te kennen. Europarlementariër Joost Lagendijk werd door de sociaaldemocratische CHP bestempeld als ‘de buitenlandse speler’ van de AKP van premier Erdoğan. De CHP eiste het vertrek van Lagendijk als voorzitter van de Turkije-delegatie van het Europarlement.

Barroso bepleitte in het Turkse parlement het recht op kledingkeus voor elke vrouw. De uitlatingen van Barroso kwamen op een moment dat bepaalde kledingstukken erg gevoelig lagen in Turkije. Kort voor het bezoek van de voorzitter van de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de Europese Unie, maakte de Turkse regering haar voornemen bekend het dragen van de hoofddoek op hogescholen en universiteiten toe te laten.

Seculiere krachten in Turkije zien hierin het ultieme bewijs van ‘staatsondermijnende’ praktijken van de AKP. Die zou volgens de critici het seculiere karakter van de Turkse staat willen ondermijnen en Turkije langzaamaan willen islamiseren. Mede dit voornemen vormde voor de hoogste Turkse openbare aanklager aanleiding om bij het Constitionele Hof in Ankara te pleiten voor het verboden verklaren van de regeringspartij.

“Barroso kent Turkije niet en kent de Turkse context ook niet,” reageert prof.dr. Necla Arat. Zij is hoofd van de stichting vrouwenonderzoek en tevens lid van het Turkse parlement namens de oppositionele en seculiere CHP. Volgens Arat worden in Turkije ‘vrouwen met vrouwen’ bestreden. Nazan Moroğlu, advocate van een vrouwenvereniging in Istanbul, zei dat het niet om de vrijheid gaat zoals Barroso stelde in zijn toespraak. “Als er al volledige vrijheid bestond in Turkije,“ zo zei de advocate, “dan stond de toekomst van de seculiere Turkse staat nu niet op het spel.” Birten Gökyay van Turkse academici: “De woorden van Barroso zijn zomaar uit het blote hoofd gedane uitlatingen zonder kennis van zaken, of zoals ze hem worden ingefluisterd. Ze vergissen zich continu over de Turken.” Volgens haar zijn Turken erg gesteld op hun vrijheid. “Maar dit keer gaat het niet om een vrijheid die wordt toegekend, maar juist om een vrijheid die wordt afgenomen.”

Europarlementariër Joost Lagendijk, voorzitter van de Turkije-delegatie in het Europees Parlement, joeg de republikeinse partij CHP in de gordijnen door zijn ‘ontboezemingen’ tijdens een symposium op een universiteit in de Turkse stad Izmir. Lagendijk noemde volgens de Turkse pers de politiek van CHP ‘een ramp’ en veroordeelde de pogingen om de AKP te verbieden. Zo’n verbod kan volgens Lagendijk de onderhandelingen tussen Turkije en de EU negatief beïnvloeden. Volgens Lagendijk is de AKP de enige partij in Turkije die toetreding tot de EU nastreeft. CHP en de rechtse MHP zouden een Turks lidmaatschap van de Unie niet willen omdat ze in feite geen hervormingen willen doorvoeren. AKP beschouwde de Nederlandse Europarlementariër als de enige partij die de problematiek van het omstreden wetsartikel 301 en van de positie

van religieuze en etnische minderheden kan oplossen.

Verder kritiseerde Lagendijk de CHP. “Wij, Europese sociaaldemocraten, schamen ons voor de CHP.”

Vicefractievoorzitter van de CHP, Kemal Anadol, vertelde de Turkse pers dat zijn partij de woorden van Lagendijk als een regelrechte aanval ervoer. “De buitenlandse spelers van de AKP verschijnen ten tonele,” zei Anadol. “Dergelijke buitenlanders moeten hun grenzen kennen. Wij schamen ons voor een regering die een buitenlander toestaat hierover te praten.” Anadol bestempelde Lagendijk verder als een ‘arrogante gouverneur van de onderdrukker’. Anadol: “Wij kunnen deze aanval niet plaatsen. Wat hun positie ook is, buitenlanders dienen hun plaats te kennen.” Uiteraard mogen die van Anadol wel kritiek leveren op de politieke situatie in Turkije, maar dan wel ‘in diplomatieke bewoordingen’.

Anadol weersprak ook de kritiek van Lagendijk dat zijn partij tegen de Turkse toetreding tot de Unie zou zijn. Anadol zag een complot in de samenwerking tussen ‘Europa en de AKP’. Volgens hem staat Europa achter de AKP, die zich voordoet als gematigd islamitisch. “En op het moment dat iedereen in Turkije is geïslamiseerd en een hoofddoek draagt, zullen zij (de Europese lidstaten) zeggen: “Jullie leefstijl, jullie normen en waarden passen niet bij ons.” Zo zou de EU een grond willen creëren om later ‘nee’ te kunnen zeggen tegen Turkije.

Lagendijk, groot voorstander van een toetreding van Turkije tot de Europese Unie, ontkent de politiek van de CHP als een ramp te hebben bestempel. Zijn woorden zouden door de Turkse pers verkeerd zijn overgebracht. Dat mocht echter niet meer baten. Het kwaad was al geschied bij de CHP.

De CHP heeft bij het Europees Parlement erop aangedrongen dat de positie van Lagendijk als voorzitter van de Turkije-delegatie van het Europees Parlement niet langer houdbaar is. Europarlementariërs lieten Lagendijk niet vallen. ‘’Een aanval op hem is een aanval op ons allen,’’ zei de Britse liberaal Andrew Duff. „De aanvallen op mijn goede collega en vriend Joost Lagendijk zijn verkeerd”, reageerde ook CDA-Europarlementariër Ria Oomen. Lagendijk zei de de aanvallen van de CHP als vervelend te ervaren. Die zullen zijn werkwijze niet doen veranderen, garandeerde hij. Indien nodig zal hij kritiek blijven leveren op politici die hervormingen willen tegenhouden.

Vier jaar geleden lag Lagendijk ook al onder vuur in Turkije. Toe verzette hij zich fel tegen een dreigende berechting van de Turkse schrijver en Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk op basis van een omstreden wetsartikel 301. Pamuk werd ervan beticht de Turkse natie te hebben beledigd door te spreken van een genocide op de Armeniërs in 1915. Destijds ging Lagendijk in Turkije niet de straat op zonder persoonsbeveiliging. Lagendijk, die binnenkort weer zal afreizen naar Turkije, zei dit keer geen bodyguards nodig te hebben.