Oranjerood huwelijk: heerlijk, gezellig, enişte

Gezellig, heerlijk, enişte

Het huwelijk van europarlementariër Joost

lagendijk en Turkse journaliste Nevin Sungur gaat voorspoedig, zeggen ze zelf. Hij is omarmd door de Turkse natie, zij is een nieuwe dochter voor haar schoonmoeder. “het zou al heel mooi zijn als het huwelijk tussen Turkije en de europese Unie ook zo snel en makkelijk ging.”

TeKST TUNCAY çINIBULAK fOTO’S HANDAN BüYüKArASlI

‘Enişte’, zwager, wordt hij door de Turken genoemd sinds hij getrouwd is met de oorlogsverslaggeefster Nevin Sungur. Europarlementariër Joost Lagendijk had nooit gedacht dat hij zo snel omarmd zou worden, want hij was een van de criticasters, de duivel, zoals zijn voornaam betekent, van Turkije. Nu wordt hij beschouwd als een sleutelfiguur die het huwelijk tussen Turkije en de Europese Unie kan bezegelen.

Joost lagendijk is vanaf 1998 Europarlementariër voor GroenLinks en sinds 2002 voorzitter van de Turkije-delegatie van het Europese Parlement. Lagendijk (1957) werd geboren in roosendaal. Zijn familie komt oorspronkelijk uit Zeeland, waar ook zijn achternaam zijn oorsprong heeft. Hij heeft geschiedenis gestudeerd aan de Universiteit Utrecht. Hij is altijd hartelijk, laagdrempelig, humaan en vooral gewoon gebleven. Anderhalf jaar geleden stapte hij in het huwelijksbootje met de Istanbulse heldin van de Turkse nieuwszender NTV.

Nevin Sungur (1966) is geboren in Yalova, een stad op zo’n 40 kilometer afstand van Istanbul. Zij heeft daar de middelbare school afgemaakt en vertrok naar Istanbul om er psychologie te gaan studeren aan de Boğaziçi Universiteit. In 1991 begon zij te werken als journaliste voor bladen en televisie. In 2001 maakte zij

de overstap naar de nieuwszender NTV, waar zij nog altijd voor werkt. Zij is slank, nuchter en kijkt vaak serieus, maar wanneer zij een glimlachje loslaat, verandert haar gezicht in lentebloesem.

Het echtpaar heeft een appartementje in Amsterdam en in Brussel. Het interieur van hun woning in een rustige Brusselse straat ademt ‘gezelligheid’, nuchterheid en ‘İnşallah’. De woonkamer is hartverwarmend abrikoos geschilderd, terwijl de gang nog spierwit en koud aanvoelt. “Wij zijn bezig om heel het huis op te warmen in Turkse, mediterrane kleuren,” vertelt Nevin Sungur, haar man aankijkend. “De oude kleuren dateren van de periode vóór ons huwelijk. Onze smaken mixen zich en zo ontstaat er een nieuwe levensstijl.”

Nevin houdt zich bezig met de Turkse onderwerpen in Nederland en België en bericht over de ontwikkelingen in politieke en diplomatieke onderwerpen. In Turkije heeft zij naam gemaakt als oorlogsverslaggeefster in het Midden-Oosten. Behalve de dynamiek van Istanbul, vrienden en familie die zij mist, voelt zij zich als een vis in de Europese wateren. “Ik ben een Turkse Europeaan en mijn wereld kenmerkt zich door Istanbul, Amsterdam en Brussel,” vertelt zij warmpjes. Toch had ze in het begin thuis een gevecht moeten leveren om de culturele verschillen met Joost te overbruggen en te aarden in het Hollandse en Belgische landschap. “Natuurlijk zijn de omgangsvormen deels anders en in den vreemde ben je extra gevoelig voor bepaalde dingen, maar van een cultuurschok is er nooit sprake geweest. Wel had ik thuis moeite met de volle agenda van Joost. Turken zijn meesters in het improviseren. Dat was de eerste botsing tussen ons. Om deze aanvaring, nee, eigenlijk wrijving, uit ons huwelijk te helpen, ben ik meer gaan plannen en Joost meer improviseren.”

Op de vraag wat zij heeft gemerkt van de Nederlandse verdraagzaamheid reageert zij met een zucht: “Vergeleken met Fransen en Belgen zijn ze wel toleranter. Maar sommige Nederlanders hebben het gevoel dat zij tolerant moeten zijn, terwijl dat misschien niet altijd recht uit het hart komt. Nederlanders en Belgen zijn wel veel directer en openhartiger. Zij zeggen meteen waar het op staat, tonen minder emoties. Wij Turken zijn over het algemeen spontaner en nemen vreemden gauw op in onze vriendenkring. In Turkije komen je buren je al gauw welkom heten en een cake voor de buren doet wonderen. Bij Nederlanders duurt het allemaal wat langer. Turken forceren dingen niet en hopen op een goed verloop: İnşallah en hayırlısı olsun, wat het beste is moge gebeuren. De schaduwzijde is dat onze

“Mijn huwelijk met Nevin heeft mijn kennis over Turkije en ervaring met Turken verrijkt.”

emoties extreme vormen kunnen aannemen. Nederlanders hebben daar meer controle over.“

Sinds Nevin in Nederland leeft, heeft zij een meer emotionele band met Turkije. Zij is patriottischer geworden, maar ook kritischer. “Ik bekritiseer Turkije ondanks mijn hechtere band. Als journalist heb ik toch een zekere objectieve houding. Ik ben niet iemand die blindelings achter alles gaat staan. Ik stoor mij niet aan de kritiek op Turkije. Meestal moet ik wel heel wat desinformatie rechtzetten, want er bestaat een zwart-wit beeld over mijn moederland.”

Dat beaamt Joost Lagendijk. “Mijn huwelijk met Nevin heeft mijn kennis over Turkije en ervaring met Turken verrijkt. Nevin kan mij meer inside-information geven, zij vertaalt voor mij interessante columns en artikelen, waarschuwt mij als er op de Turkse televisie interessante discussies zijn. Op die manier krijg ik ander soort berichten. Anders ben ik te afhankelijk van de Europese media. Maar nu hoor ik ook de Turkse kant van de verhalen. Mijn houding tegenover bepaalde kwesties in Turkije is niet wezenlijk veranderd. Ik denk er alleen genuanceerder over.”

De kiem van dit huwelijk dateert van december 2005 toen Lagendijk in Turkije was om de zitting tegen de latere Nobelprijswinnaar voor de literatuur, schrijver Orhan Pamuk bij te wonen. Hij werd ervan beschuldigd een anti-Turks standpunt te hebben ingenomen in de Armeense kwestie. “Ik heb Joost toen geïnterviewd. Ik kende hem wel van de media, maar niet persoonlijk. Orhan Pamuk is later vrijgesproken, maar Joost werd beschuldigd van schending van artikel 301 van het Turkse Wetboek van Strafrecht dat het beledigen van de Turkse identiteit strafbaar stelt. Een dag later hadden wij een diner met een klein gezelschap. Die avond vroeg Joost mij of ik met hem de dag erna uit eten wilde. Dat jawoord van toen is ons uiteindelijk noodlottig geworden.”

zicht. Ik zag het met haar helemaal zitten. De dag erna ben ik teruggekomen naar Brussel en is Nevin voor verslaggeving naar Israël gegaan.”

Nevin: “Het was door de waan van de dag en de serieuze onderwerpen bij mij nooit opgekomen om aan iets persoonlijks te denken, terwijl ik Joost van meet af aan fysiek wel erg aantrekkelijk vond. Gelukkig heeft Joost onze emoties aangewakkerd en de eerste stap gezet.”

Joost: “Daarna volgden er lange telefoongesprekken en reizen over en weer.”

Nevin: “In april 2006 had ik een serieus gesprek met Joost en heb ik hem verteld dat ik niet langer zo gescheiden wilde leven. Joost was het met mij eens en toen hebben we de mogelijkheden bekeken.”

Joost: “Op 11 juni 2006 waren wij in Utrecht samen voor een conferentie over de Turks-Europese betrekkingen. Toen dacht ik dat het moment gekomen was om op de Domtoren haar ten huwelijk te vragen, maar dat kon helaas even niet. Toen heb ik maar aan de voet van die toren voor haar geknield.”

Nevin: “Daar wachtte ik al een tijdje op. Ik dacht: ‘Wanneer komt hij nou eens met een aanzoek?’ Toen hij dat eindelijk deed, heb ik meteen ja gezegd. In april 2006 heb ik Joost aan mijn ouders in Yalova voorgesteld. Zij vonden hem geweldig. De Nederlandse achtergrond van Joost deed er niet toe. Wij waren allebei gelukkig. Daar ging het om.”

Joost: ”Ik werd al snel opgenomen in de familie. Alleen in het begin hadden wij wel wat communicatieproblemen, want sommige familieleden spreken alleen Turks. Wij konden daardoor geen vlotte gesprekken voeren.”

Nevin: ”Toen ik Joost zijn familie ontmoette, hebben zij ook mij direct geaccepteerd.”

Joost: ”Mijn vader is inmiddels overleden. Ik heb nog een zus. Mijn moeder woont in Roosendaal. Toen ze Nevin ontmoette, zei ze dat zij er nog een dochter bij kreeg, zo blij was zij met Nevin. Ook wij hadden zo onze taalproblemen. Mijn moeder spreekt geen Engels, dus ik moest veel vertalen. Bij ons ging alles er wat bescheidener aan toe vergeleken met Turkije. Natuurlijk zijn er culturele verschillen, maar die zijn niet onoverbrugbaar. Een merkwaardig verschil bijvoorbeeld is dat er voor vijf mensen gekookt wordt alsof het er vijfentwintig zijn. Mijn moeder zal dat nooit doen.”

Nevin: “Het is een teken van waardering voor je gast.”

Joost: “Als mijn moeder ons uitnodigt, dan geldt de uitnodiging voor twee. In Turkije komt iedereen van de familie erbij zitten. Ook uit waardering, maar je kunt zo geen diepgaande gesprekken voeren.”

Nevin: “Dat vind ik nou zo leuk aan jouw ouders en vriendenkring. Je kunt ongestoord over alles praten.”

Het huwelijk van Nevin en Joost wordt dikwijls in verband gebracht met het Turkse lidmaatschap van de Europese Unie. Lagendijk wordt wel gezien als de nationale zwager die het beste voorheeft met Turkije.

Joost: “Dat is natuurlijk een mooie symboliek. Het zou al heel mooi zijn als het Ook Joost en Nevin moeten inburgeren. Hun woordenschat in elkaars taal.

Joost: Hayırlısı olsun (het beste moge gebeuren), enişte (zwager), damat (bruidegom), çok teşekkürler (hartelijk dank), nasılsın (hoe gaat het met je?), iyi misin (alles goed?), iyiyim (ja, met mij wel), evet (ja), hayır (nee), iyi akşamlar (goedenavond), günaydın (goedemorgen), portakal (sinaasappel), ekmek (brood), inşallah (met Gods hulp), çok güzel (heel mooi), çok yaşa (proost!, bravo!, leef lang!).

Nevin: Gezellig, ongelooflijk, heerlijk, mooi.

huwelijk tussen Turkije en de EU ook zo snel en makkelijk ging. In de politiek zijn er meerdere partijen en belangen. Dat vertraagt het hele proces. Sinds ik getrouwd ben met Nevin noemen Turken mij enişte, zwager. En dit geeft in mijn optiek ook aan dat Turken voorstander zijn van een Turks-Europees huwelijk. Maar ook Nederlanders zijn hier niet afkerig van. Iedereen toont interesse voor ons huwelijk en is benieuwd naar Nevin. Het is zo’n goed gevoel om geaccepteerd te worden. Afstanden zijn ineens overbrugbaar, zoals die in ons huwelijk.”

Nevin: “Ik ben niet helemaal weg van alles wat westers is. Maar de best practises kunnen wij goed integreren in de Turkse samenleving. Het is jammer dat wij veel veranderingen in de afgelopen decennia gerealiseerd hebben onder druk van het westen. Maar kennelijk werkt de hechte band met de EU goed uit op Turkije. Het zij zo.”

Joost: “Turkije verandert niet omdat de EU dat wil, maar omdat de Turken zelf daartoe bereid zijn. Wij kunnen de veranderingsgezinde Turken wel inspireren en steunen, maar als zij het niet willen, kan er niets veranderen. De wil in Turkije is er zeker voor dit Turks-Europese huwelijk.”

maar wie is de baas in huis?

Nevin: “Haha! Allebei.”

laat ik de vraag anders stellen: wie slaapt er op de bank na een ruzie?

Joost: “Dat is tot nu toe nog niet gebeurd, dus ik weet het niet.” •

De keuken van elal et Gida, Marianne Meijerink De Turkse supermarkt Helal et Gida aan de Pretoriusstraat 34, een van de parels van de transvaalbuurt, is al 15 jaar een begrip in Oost-Watergraafsmeer. De winkel heeft een kookboek samengesteld met 120 mediterrane recepten, De keuken van Helal et Gida. Het eerste exemplaar is in ontvangst genomen door Femke Halsema. Bij de recepten ligt de nadruk op relatief onbekende producten, groente en fruit. Ook enkele buurtgenoten, zoals poelier Mellah, bakkerij Safak Firini en restaurants Meram, Elit en De Kas hebben een bijdrage geleverd. Buurtgenoot Femke Halsema heeft het eerste exemplaar van het boekje in ontvangst genomen.

De keuken van Elal et Gida, Marianne Meijerink, 68 pagina’s, € 5 verkrijgbaar bij Helal Et Gıda (Pretoriusstraat 34) en o.m. de Kookboekhandel (haarlemmerdijk 133) in amsterdam. bestellen via: mmc@mariannemeijerink.com Tel: 020 4631765.

Politiek Vernieuwen: Huub Dijstelbloem In Politiek vernieuwen betoogt filosoof Huub Dijstelbloem dat daarvoor een andere kijk op democratie nodig is. Democratie hoeft niet te betekenen: iedereen inspraak geven. In onze complexe samenleving kunnen we er niet langer van uitgaan dat we weten van welke groepen burgers de stem moet worden gehoord. Dijstelbloem is Wijsbegeerte en verzorgt de cursus ‘Filosofie van wetenschap en politiek’. Hij studeerde filosofie en wetenschapsdynamica aan de Universiteit van Amsterdam en aan de École des Mines de Paris en promoveerde op het proefschrift ‘De democratie anders. Politieke vernieuwing volgens Dewey en latour’ (2007).

Politiek Vernieuwen: Huub Dijstelbloem, Van Gennep, 266 p., € 22,50, ISBN: 9789055159079.

Best Practices; Opdrachtgevers van ontwerpers aan het woord De eerste acht succesverhalen van design staan in het boekje Best Practices. De cases tonen dat zorgvuldige investeringen in design zich keer op keer terugbetalen in zakelijk succes. Het boekje is in het bijzonder gericht op het Nederlandse midden- en kleinbedrijf, en zal door de BNO actief onder deze doelgroep worden verspreid. Bestellen via: www.bno.nl/bestellen Gaat de elite ons redden, Krijn van Beek en Marcel Ham Nederland is weer een elitair land. In het voetspoor van de onderklasse die rond de eeuwwisseling terugkeerde in het spraakgebruik, hebben we tegenwoordig ook weer een elite. Maar wie er precies tot de elite behoort? Dat kunnen de rijken zijn of de intellectuelen, mensen met connecties of bekende Nederlanders, snelle zakenlieden, politici. Maar onmiskenbaar proberen we op allerlei plekken leiders te ontdekken en voorbeeldfiguren te vinden. En andersom, van mensen van wie we denken dat ze op de een of andere manier een podiumpositie bezetten, hebben we ook verwachtingen. Die moeten het voorbeeld geven, en o wee als ze dat niet doen. Het boek Gaat de elite ons redden? gaat behalve over elite en elitevorming, vooral over de verwachtingen die we koesteren van onze elites en over de idealen die we op hen projecteren. Wat kan de samenleving verwachten van kunstmecenassen, van ondernemers in de publieke zaak, van maatschappelijk verantwoordelijke ondernemers, van onze hooggeleerden, van bekende Nederlanders?

Gaat de elite ons redden, Krijn van Beek en Marcel Ham, Van Gennep, 288 pagina’s, €22,50 euro, ISBN 9789055158799

edgar Allan Poe: Alle verhalen Edgar Allan Poe is de uitvinder van de detective, en dat is zijn reputatie niet ten goede gekomen. De detective hoort immers niet bij de hogere literatuur. Maar in zijn eigen tijd bestond de detective als genre in de ontspanningslectuur nog niet. Poe werd in de elitairste kringen van het verre Europa volkomen serieus genomen als de grote schrijver die hij is. De dichters Baudelaire en Mallarmé vonden zijn werk zo bijzonder dat ze het in het Frans hebben vertaald. Alle verhalen van Poe zijn ongelooflijk en vaak ondraaglijk spannend. De opbouw van die spanning is eigenlijk wel zijn grootste uitvinding. Hij ging uit van de angst als allesbeheersende emotie, zowel bij zijn hoofdpersonen als bij zijn lezers. Die angst is bij die lezers een aangename sensatie: zij zijn immers niet zelf in gevaar. Het grootste gevaar dat ze lopen is afgeleid te worden van de schitterende stilistische en compositorische kwaliteiten van het proza van Poe.

Edgar Allan Poe: Alle verhalen. Gebonden, 1152 pagina’s, € 69,95, met illustraties van Harry Clarke. Athenaeum-Polak & Van Gennep. ISBN: 9789025363239