Skólaskýrsla 2014
SAMBAND ÍSLENSKRA SVEITARFÉLAGA
SKÓLASKÝRSLA 2014 SAMBAND ÍSLENSKRA SVEITARFÉLAGA Hag‐ og upplýsingasvið 2014
Skólaskýrsla 2014 © Samband íslenskra sveitarfélaga Borgartúni 30 Pósthólf 8100 128 Reykjavík 2014/29 Umsjón með útgáfu: Valgerður F. Ágústsdóttir
EFNISYFIRLIT INNGANGUR ................................................................................................................................ 5 LEIKSKÓLI ...................................................................................................................................... 7 1. Leikskólabörn .......................................................................................................................8 2
Leikskólar ...........................................................................................................................23
3. Starfsfólk ............................................................................................................................28 4. Kostnaður vegna leikskóla ..................................................................................................50 GRUNNSKÓLI ............................................................................................................................. 69 5. Nemendur ..........................................................................................................................70 6. Grunnskólar .......................................................................................................................79 7. Starfsfólk í grunnskóla ........................................................................................................83 8. Kostnaður vegna grunnskóla ........................................................................................... 114 HELSTU ÞÆTTIR Í SKÓLAMÁLASTARFI SAMBANDSINS 2013-2014 ........................................ 135 FYLGISKJÖL ............................................................................................................................... 151
INNGANGUR Markmiðið með útgáfu þessarar skýrslu er að birta tölulegar upplýsingar um skólamál og gera þær aðgengilegar fyrir sveitarstjórnarmenn, stjórnendur grunnskólans og aðra þá sem fylgjast vilja með þróun í skólamálum. Í skýrslunni er bæði fjallað um leikskóla og grunnskóla. Tölulegar upplýsingar ná til málaflokkanna á landsvísu en einnig er þeim skipt niður eftir landshlutum. Að auki eru upplýsingarnar að nokkru leyti flokkaðar eftir íbúafjölda sveitarfélaga. Upplýsingar í skýrslunni eru fengnar frá Hagstofu Íslands og Sambandi íslenskra sveitarfélaga. Í höfuðdráttum er gerð grein fyrir starfsemi hvors skólastigs um sig árið 2013 og að auki eru birtar sambærilegar upplýsingar aftur í tímann eins og kostur er. Skýrslan gefur möguleika á árlegum samanburði á ýmsum lykiltölum í skólahaldi. Birtar eru ýmsar magntölur yfir nemendur, skóla, kennara og annað starfsfólk og kostnað vegna málaflokkana. Í fyrsta sinn eru upplýsingar um innri leigu í rekstri leik‐ og grunnskóla birtar í skýrslunni. Til viðbótar þessu eru birtar töflur í viðaukum aftast í skýrslunni þar sem valdar lykiltölur eru birtar á hvert sveitarfélag. Að auki er að finna fróðleik frá öðrum sviðum sambandsins. Fjallað er um helstu þætti í skólamálastarfi sambandsins frá árinu 2014. Fjallað er m.a. um málþing sambandsins um skólamál, vinnumat grunnskólakennara, Hvítbók um menntamál, þingsályktunartillögu um leikskóla frá lokum fæðingarorlofs, eflingu leikskólastigsins og framtíðarsýn sem og þróunarverkefni sambandsins og mennta‐ og menningarmálaráðuneytis um ytra mat á grunnskólum. Skýrslan er tekin saman af Valgerði Ágústsdóttur, sérfræðingi á hag‐ og upplýsingasviði Sambands íslenskra sveitarfélaga.
LEIKSKÓLI Leikskóli er fyrsta skólastigið í skólakerfinu samkvæmt lögum nr. 90/2008 um leikskóla og er ætlaður börnum undir skólaskyldualdri. Sveitarfélög bera ábyrgð á starfsemi leikskóla. Lögin kveða á um að sveitarfélög hafi forustu um að tryggja börnum leikskóladvöl og beri ábyrgð á heildarskipan skólahalds í leikskólum sveitarfélags. Sveitarfélög skulu setja sér almenna stefnu um leikskólahald í sveitarfélagi og kynna hana fyrir íbúum þess. Á vegum 63 sveitarfélaga landsins er starfræktur leikskóli eða í 85% þeirra. Í þessum hluta verður fjallað um ýmsar lykiltölur um leikskólabörn, leikskóla, starfsfólk á leikskóla og rekstrarkostnað. Hér má sjá yfirlit lykiltalna vegna leikskóla á tímabilinu 2006–2012. Fjöldi starfsfólks vísar til fjölda stöðugilda. Athygli er vakin á því að greiðslur til Eignasjóðs eða innri leiga er hér innifalin í rekstrarkostnaði vegna leikskóla. Að meðaltali er innri leiga um 11% af rekstrarkostnaði leikskóla. Rekstrarkostnaður er staðvirtur á verðlagi ársins 2013. Tafla 1.
Helstu lykiltölur vegna leikskóla 2007–2013
2007
2009
2011
2013
Breyting % breyting 07 ‐ 13 07 ‐ 13
A B C
Fjöldi leikskólabarna alls
17.561
18.716
19.159
19.758
2.197
13%
Fjöldi leikskólabarna í leikskólum sveitarfélaga
15.386
16.123
16.334
16.584
1.198
8%
Heilsdagsígildi barna alls
17.443
18.701
19.122
19.900
2.458
14%
D
Heilsdagsígildi barna í leikskólum sveitarfélaga
15.805
16.106
16.297
16.705
900
6%
E F
Leikskólar alls
270
281
265
255
‐15
‐6%
Leikskólar sveitarfélaga
234
244
228
217
‐17
‐7%
G
Stöðugildi alls starfsfólk við uppeldis‐ og menntunarstörf ¹
3.950
4.432
4.404
4.705
755
19%
H
Stöðugildi deildarstjóra, leikskólakennara og annarra við uppeldis‐ og menntunarstörf ²
3.274
3.646
3.660
3.937
663
20%
I J
Starfsfólk við önnur og ótilgreind störf
418
415
393
394
‐24
‐6%
4.368
4.847
4.797
5.099
731
17%
K
Rekstrarkostnaður á leikskóla sveitarfélaga (brúttó)
25.192.921
25.991.724
26.671.558
27.725.782
2.532.861
10%
L
Rekstrarútgjöld í hlutfalli af skatttekjum *
14%
16%
12%
14%
0
0%
M
Rrekstrarkostnaður á hvert heilsdagsígildi leikskóla sveitarfélaga (nettó)
1.295
1.351
1.360
1.355
61
5%
N
% tekna af rekstrarkostnaði leikskóla sveitarfélaga
18%
16%
17%
18%
0
0%
Allt starfsfólk
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: G= Öll stöðugildi starfsfólks er sinna uppeldis- og menntunarstörfum, ásamt þeim er sinna stuðningsstörfum og öllum stjórnendum. Allir leikskólar. H= Stöðugildi starfsfólks er sinna uppeldis- og menntunarstörfum ásamt stöðugildi deildarstjóra. Stjórnendur og starfsmenn er sinna stuðningi eru ekki taldir með. Allir leikskólar. K= Rekstrarkostnaður á leikskóla sveitarfélaga. Tölur í þús.kr. og staðvirt á verðlagi ársins 2013. L= Útgjöld nettó (leikskólar sveitarfélaga og framlög til sjálfstætt starfandi leikskóla). Á verðlagi hvers árs. M=Rekstrarkostnaður leikskóla er allur brúttó rekstrarkostnaður færður á leikskóla sveitarfélaga. Tölur í þús.kr. og staðvirt á verðlagi ársins 2013.
1.
Leikskólabörn
Í markmiðsgrein laga um leikskóla nr. 90/2008 er kveðið á um að í leikskólum skuli velferð og hagur barna hafður að leiðarljósi í öllu starfi. Þannig skuli veita börnum umönnun og menntun, búa þeim hollt og hvetjandi uppeldisumhverfi og örugg náms- og leikskilyrði. Hér á eftir verður fjallað um leikskólabörn, fjölda þeirra og heilsdagsígildi, aldursskiptingu og lengd dvalartíma á leikskóla. Fjöldi leikskólabarna og heilsdagsígilda 1998–2013
Breyting frá fyrra ári
Fjöldi heilsdagsígilda
Breyting frá fyrra ári
1998
15.105
11.905
14.174
795
811
1999
14.761 ‐2%
12.047
1%
13.934
‐2%
11.328
2%
799
1%
719
‐11%
2000
14.574 ‐1%
12.325
2%
13.703
‐2%
11.569
2%
841
5%
756
5%
2001
15.578
7%
13.738
11%
14.405
5%
12.686
10%
1.142
36%
1.053
39%
2002
16.282
5%
14.736
7%
14.987
4%
13.559
7%
1.267
11%
1.177
12%
2003
16.685
2%
15.473
5%
15.146
1%
14.039
4%
1.510
19%
1.434
22%
2004
16.755
0%
15.902
3%
15.263
1%
14.575
4%
1.492
‐1%
1.328
‐7%
2005
16.864
1%
16.208
2%
15.322
0%
14.810
2%
1.542
3%
1.398
5%
2006
17.216
2%
16.856
4%
15.385
0%
15.517
5%
1.831
19%
1.339
‐4%
2007
17.561
2%
17.443
3%
15.386
0%
15.805
2%
2.175
19%
1.638
22%
2008
18.278
4%
18.353
5%
15.912
3%
16.471
4%
2.366
9%
1.882
15%
2009
18.716
2%
18.701
2%
16.123
1%
16.106
‐2%
2.593
10%
2.566
36%
2010
18.961
1%
18.818
1%
16.122
0%
15.986
‐1%
2.839
9%
2.832
10%
2011
19.159
1%
19.122
2%
16.334
1%
16.297
2%
2.825
0%
2.825
0%
2012
19.617
2%
19.618
3%
16.491
1%
16.479
1%
3.126
11%
3.140
11%
2013
19.758
1%
19.900
1%
16.584
1%
16.705
1%
3.174
2%
3.195
2%
4.653
7.995
2.410
5.611
2.379
2.384
31%
67%
18%
51%
299%
294%
Breyting 98 ‐ 13 % breyting 98 ‐13
11.094
Fjöldi leikskólabarna
Leikskólabörn í sjálfstætt starfandi leikskólum
Breyting frá fyrra ári
Fjöldi heilsdagsígilda
Breyting frá fyrra ári
Fjöldi leikskólabarna
Leikskólabörn í leikskólum reknum af sveitarfélögum Breyting frá fyrra ári
Öll leikskólabörn Fjöldi leikskólabarna
Breyting frá fyrra ári Fjöldi heilsdagsígilda
Tafla 2.
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Börn í opinberum leikskólum og sjálfstætt starfandi leikskólum. Heilsdagsígildi eru reiknuð þannig að dvalartími í 4 klst. jafngildir hálfu heilsdagsígildi, dvalartími í 5 klst. = 0,625 og 6 klst. = 0,75, 7 klst. = 0,875, 8 klst. viðvera reiknast sem 1 heilsdagsígildi, 9 klst. viðvera reiknast sem 1,125 heilsdagsígildi og 10 klst. viðvera sem 1,250.
Í töflu 2 er að finna yfirlit yfir fjölda leikskólabarna frá árinu 1998 til ársins 2013. Á tímabilinu hefur leikskólabörnum fjölgað um rúmlega 4.600 börn eða um 31%. Aukning í þjónustu leikskóla sést þó ekki síður í þróun heilsdagsígilda. Börn dvelja mislangan tíma á leikskóla á dag en lengd dvalartíma barna er umreiknuð yfir í heilsdagsígildi. Heilsdagsígildum alls hefur fjölgað um 67% á árunum 1998–2013 eða um tæp átta þúsund heilsdagsígildi. Þetta segir okkur að viðvera barna á leikskóla hefur lengst. Taflan sýnir einnig að tala leikskólabarna fjórfaldast í sjálfstætt starfandi leikskólum á tímabilinu 1998–2013.
Í fylgiskjali 1 er yfirlit yfir fjölda heilsdagsígilda og fjölda leikskólabarna í hverju sveitarfélagi fyrir sig árið 2013.
Mynd 1. Uppsöfnuð hlutfallsleg þróun fjölda heilsdagsígilda eftir rekstrarformi 1998–2013 Öll leikskólabörn
300
Leikskólabörn í leikskólum svf
Leikskólabörn í sjálfstætt starfandi leiksk.
250
200
150
100
50
0 1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 1 sýnir uppsafnaða hlutfallsega þróun í fjölda heilsdagsígilda á tímabilinu 1998–2013 eftir rekstrarformi. Þróunin í fjölda heilsdagsígilda í leikskólum reknum af sveitarfélögum er hliðstæð heildarþróuninni, enda eru um 85% allra heilsdagsígilda þar. Þróunin í sjálfstætt starfandi leikskólum er nokkuð frábrugðin. Hlutfallslega fjölgar þeim verulega á tímabilinu og árin 2001 og 2009 fjölgar þeim um tæplega 40% frá fyrra ári. Mynd 2.
Fjöldi barna og heilsdagsígilda í öllum leikskólum 1998–2013 Fjöldi leikskólabarna
Fjöldi heilsdagsígilda
25.000
2007
19.758 19.900
2006
19.617 19.618
2005
19.159 19.122
2004
18.961 18.818
17.561 17.443
2003
18.716 18.701
17.216 16.856
2002
18.278 18.353
16.864 16.208
2000
16.755 15.902
1999
16.685 15.473
14.574 12.325
1998
16.282 14.736
14.761 12.047
10.000
11.905
15.105
15.000
15.578 13.738
20.000
2008
2009
2010
2011
2012
2013
5.000
0 2001
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Börn í opinberum leikskólum og sjálfstætt starfandi leikskólum. Heilsdagsígildi eru reiknuð þannig að dvalartími í 4 klst. jafngildir hálfu heilsdagsígildi, dvalartími í 5 klst. = 0,625 og 6 klst. = 0,75, 7 klst. = 0,875, 8 klst. viðvera reiknast sem 1 heilsdagsígildi og 9 klst. viðvera reiknast sem 1,125 heilsdagsígildi og 10 klst. viðvera sem 1,250.
Á mynd 2 sjáum við gögnin úr töflu 2 sett fram á myndrænan hátt. Árið 2013 er 19.682 börn í öllum leikskólum landsins eða samtals 19.900 heilsdagsígildi. Þetta er annað árið í röð sem reiknuð heilsdagsígildi leikskólabarna eru fleiri en fjöldi leikskólabarna. Árið 2013 eru heilsdagsígildi barna 7% fleiri en fjöldi þeirra. Frá árinu 1998 hefur leikskólabörnum alls fjölgað um ríflega 4.500 eða 30%. Á sama tíma eykst fjöldi heilsdagsígilda mun meir eða um 67% sem jafngildir tæpum 8.000 heilsdagsígildum.
Mynd 3. Fjöldi barna og heilsdagsígilda í leikskólum sveitarfélaga 1998–2013 Fjöldi leikskólabarna
Fjöldi heilsdagsígilda
2006
2007
16.584 16.705
2005
16.491 16.479
15.386 15.805
2004
16.334 16.297
15.385 15.517
2003
16.122 15.986
15.322 14.810
2002
16.123 16.106
15.263 14.575
2000
15.146 14.039
1999
14.405 12.686
13.703
13.934
1998
14.987 13.559
8.000
11.569
10.000
11.328
12.000
11.094
14.000
14.174
16.000
15.912 16.471
18.000
2008
2009
2010
2011
2012
2013
6.000 4.000 2.000 0 2001
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Börn í opinberum leikskólum. Heilsdagsígildi eru reiknuð þannig að dvalartími í 4 klst. jafngildir hálfu heilsdagsígildi, dvalartími í 5 klst. = 0,625 og 6 klst. = 0,75, 7 klst. = 0,875, 8 klst. viðvera reiknast sem 1 heilsdagsígildi, 9 klst. viðvera reiknast sem 1,125 heilsdagsígildi og 10 klst. viðvera sem 1,250.
Á mynd 3 er að finna yfirlit um þróun barnafjölda á leikskólum reknum af sveitarfélögum. Þar kemur einnig fram fjöldi heilsdagsígilda barna á leikskólum. Hér kemur fram áþekk þróun og á mynd 2. Leikskólabörnum hefur fjölgað um 2.410 í leikskólum sveitarfélaga eða um 18% á tímabilinu 1998–2013. Á sama tíma hefur fjöldi heilsdagsígilda barna á leikskólum vaxið um 51% eða um 5.611 heilsdagsígildi. Það að heilsdagsígildum barna á leikskóla fjölgi meira en heildarfjölda þeirra er skýr vísbending um að viðvera barna sé að lengjast. Mynd 4.
Fjöldi barna og heilsdagsígilda sjálfstætt starfandi leikskólum 1998–2013 Fjöldi leikskólabarna
Fjöldi heilsdagsígilda
2011
3.174 3.195
2010
2012
2013
1.882
2.825 2.825
2005
1.638
2004
1.339
1.267 1.177
2003
2.839 2.832
2000
1.542 1.398
1999
1.492 1.328
841 756
1998
1.510 1.434
799 719
500
795 811
1000
1.142 1.053
1500
1.831
2.175
2000
2.366
2500
2.593 2.566
3000
3.126 3.140
3500
0 2001
2002
2006
2007
2008
2009
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Börn í sjálfstætt starfandi leikskólum. Heilsdagsígildi eru reiknuð þannig að dvalartími í 4 klst. jafngildir hálfu heilsdagsígildi, dvalartími í 5 klst. = 0,625 og 6 klst. = 0,75, 7 klst. = 0,875, 8 klst. viðvera reiknast sem 1 heilsdagsígildi og 9 klst. viðvera reiknast sem 1,125 heilsdagsígildi og 10 klst. viðvera sem 1,250.
Á myndinni hér fyrir ofan má sjá fjölda barna í sjálfstætt starfandi leikskólum á árunum 1998– 2013. Fjöldaaukning er veruleg. Þannig eru 795 börn í sjálfstætt starfandi leikskólum árið 1998, en árið 2013 hefur tala þeirra u.þ.b. fjórfaldast. Hlutfallslega fjölgar leikskólabörnum í sjálfstætt starfandi leikskólum mun meira en börnum í leikskólum reknum af sveitarfélögum. Tafla 3. Fjöldi heilsdagsígilda í leikskólum eftir rekstrarformi og landshlutum 2009–2013
Sjálfstætt starfandi leikskólar
Leikskólar sveitarfélaga
Sjálfstætt starfandi leikskólar
Sjálfstætt starfandi leikskólar
Leikskólar sveitarfélaga
Sjálfstætt starfandi leikskólar
% breyting 09‐13
Leikskólar sveitarfélaga
Breyting 09‐13
Sjálfstætt starfandi leikskólar
2013
Leikskólar sveitarfélaga
2011
Leikskólar sveitarfélaga
2009
Reykjavíkurborg
6.325
653
5.974
1.041
6.123
1.203
‐202
550
‐3%
84%
Höfuðborgarsv. án Rvk.
4.504
986
4.610
974
4.926
969
422
‐17
9%
‐2%
Suðurnes
798
489
773
554
703
693
‐66
21
‐9%
71%
Vesturland
768
30
829
62
857
51
89
21
12%
71%
Vestfirðir
349
368
197
0
56%
‐156
0
‐42%
44
‐11
3%
‐6%
19
0
3%
Norðurland vestra
370
359
Norðurland eystra
1.367
199
1.429
575
568
Austurland Suðurland
1.302
1.388
Landið allt
16.357
2.356
16.297
402 358 194
1.410
188
594
2.824
1.333
91
122
0
9%
16.705
3.195
348
839
2%
36%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Í töflunni hér fyrir ofan er yfirlit yfir fjölda heilsdagsígilda í leikskólum sveitarfélaga og þá í sjálfstætt starfandi leikskólum eftir landshlutum á árunum 2009, 2011 og 2013. Í Reykjavíkurborg fækkar heilsdagsígildum lítillega í leikskólum reknum af sveitarfélögum, en umtalsvert í sjálfstætt starfandi leikskólum. Á landsvísu fjölgar heilsdagsígildum á leikskólum sveitarfélaga um 2% á tímabilinu en þeim fjölgar um 36% í sjálfstætt starfandir leikskólum á sama tíma.
Tafla 4.
Fjöldi barna í leikskólum á Íslandi 1998–2013 eftir landshlutum
Reykjavík
Höfuðbsv. án Rvk
Suðurnes
Vesturland
Vestfirðir
Norðurland vestra
Norðurland eystra
Austurland
Suðurland
Landið allt
1998
5.959
3.327
837
744
518
455
1.421
539
1.305
15.105
1999
5.696
3.232
851
733
502
438
1.446
552
1.314
14.764
2000
5.455
3.289
850
725
510
442
1.477
545
1.281
14.574
2001
5.844
3.689
1.038
820
460
446
1.539
504
1.238
15.578
2002
6.182
4.001
1.061
839
449
449
1.534
491
1.276
16.282
2003
6.433
4.108
1.038
825
430
467
1.570
525
1.289
16.685
2004
6.523
4.153
1.047
859
383
454
1.544
529
1.263
16.755
2005
6.495
4.269
1.079
852
376
445
1.514
587
1.247
16.864
2006
6.458
4.538
1.093
892
380
392
1.625
586
1.252
17.216
2007
6.394
4.640
1.251
886
397
385
1.624
602
1.382
17.561
2008
6.501
5.110
1.346
890
375
382
1.619
647
1.408
18.278
2009
6.652
5.385
1.351
860
388
416
1.629
642
1.393
18.716
2010
6.719
5.483
1.340
885
403
411
1.632
608
1.480
18.961
2011
6.803
5.476
1.385
939
402
388
1.669
638
1.459
19.159
2012
7.110
5.660
1.429
916
392
383
1.652
622
1.453
19.617
2013
7.132
5.716
1417
941
417
389
1.632
651
1463
19758
Breyting 98 ‐ 13
1.173
2.389
580
197
‐101
‐66
211
112
158
4.653
20%
72%
69%
26%
‐19%
‐15%
15%
21%
12%
31%
% breyting 98 ‐ 13
Heimild: Hagstofa Íslands. Skýring: Átt er við öll leikskólabörn, bæði í opinberum leikskólum sem og sjálfstætt starfandi leikskólum.
Tafla 4 sýnir fjölda leikskólabarna í leikskólum eftir landshlutum tímabilið 1998–2013. Þeim fjölgar hlutfallslega mest á höfuðborgasvæði utan Reykjavíkurborgar og á Suðurnesjum. Á Vestfjörðum fækkar leikskólabörnum á tímabilinu um 19% og á Norðurlandi vestra fækkar þeim um 15% á tímabilinu. Athygli vekur að árið 2013 fjölgar leikskólabörnum á Vestfjörðum um 6% frá fyrra ári.
Mynd 5.
Hlutfallsleg skipting leikskólabarna 1998–2013 eftir aldri 0-2 ára
3-5 ára
100% 90%
70
69
68
67
67
67
69
69
71
72
81 19
72
79 21
76
78
60%
22
70%
70
80%
50% 40%
30
31
32
33
33
33
31
31
29
28
28
10%
24
20%
30
30%
0% 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Heimild: Hagstofa Íslands. Skýring: Átt er við öll leikskólabörn, bæði í opinberum leikskólum sem og sjálfstætt starfandi leikskólum.
Á mynd 5 sést hver þróun hefur verið í aldurssamsetningu leikskólabarna. Árið 1998 eru 22% leikskólabarna tveggja ára eða yngri eða 3.336 börn en árið 2013 hefur þessi hópur stækkað um átta prósentustig og um 5.800 börn í þessum aldurshópi eru á leikskóla. Það er því um þriðjungur barna á leikskóla sem er tveggja ára eða yngri árið 2013, en var um 22% í upphafi tímabilsins. Mynd 6.
Hlutfall leikskólabarna af árgöngum 1–5 ára barna 1998–2013
90 77
80 70
69
68
68
79
80
80
81
81
82
83
82
82
83
84
72
60 50 40 30 20 10 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Heimild: Hagstofa Íslands. Skýring: Hlutfall leikskólabarna af árgöngum 1–5 ára barna.
Ásókn í þá þjónustu sem leikskólinn veitir hefur aukist nokkuð á undanförnum árum. Árið 1998 sækja 69% barna á aldrinum 1–5 ára leikskóla en árið 2013 er það hlutfall komið upp í 84%.
Mynd 7.
Hlutfall leikskólabarna af árgangi eftir aldri 2009, 2011 og 2013 2009
2011
2013
120 100
93
94
94
95
96
96
93
96
97
93
95
94
80 60 37
40
29
34
20 1
1
1
0 Á fyrsta ári
1 árs
2 ára
3 ára
4 ára
5 ára
Heimild: Hagstofa Íslands.
Á mynd 7 sést hlutfall leikskólabarna af árgangi greint eftir aldri barnanna. Árið 2013 eru 34% eins árs barna í leikskóla og hefur hækkað um fimm prósentustig frá 2011. Athygli vekur að 94% 5 ára barna eru á leikskóla. Líkleg skýring á því að hlutfall fimm ára barna er ekki hærra er skólaganga 5 ára barna. Tafla 5.
Hlutfall leikskólabarna af árgangi eftir aldri 1998–2013 Alls
Á fyrsta ári
1 árs
2 ára
3 ára
4 ára
5 ára
1998
69
0
12
65
87
91
88
1999
68
0
11
61
87
91
90
2000
68
0
10
54
89
92
91
2001
72
0
14
73
92
93
91
2002
77
1
19
84
93
94
93
2003
79
1
24
89
93
95
93
2004
80
1
27
90
94
95
93
2005
80
1
30
89
94
95
93
2006
81
1
33
91
96
96
92
2007
81
1
31
92
96
96
94
2008
82
1
36
92
95
95
91
2009
83
1
37
93
95
96
93
2010
82
1
35
93
95
97
94
2011
82
1
29
94
96
96
95
2012
83
1
32
95
96
97
95
2013
84
1
34
94
96
97
94
Breyting
15
1
22
29
9
6
6
22%
183%
45%
10%
7%
7%
% breyting
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitafélaga.
Í töflu 5 er að finna yfirlit yfir hlutfall leikskólabarna af árgangi eftir aldri. Árið 2013 eru 94% fimm ára barna á leikskóla og hefur fjölgað um sex prósentustig miðað við árið 1998. Mjög mikil fjölgun hefur orðið meðal yngri barnanna. Þannig voru 12% eins árs gamalla barna á leikskóla árið 1998
en eru 34% af árgangi árið 2013 og varð hæst 37% árið 2009. Þá hefur tveggja ára gömlum börnum líka fjölgað mikið eða um 29 prósentustig á tímabilinu. Því má segja að ásókn í þá þjónustu sem leikskólinn veitir hefur aukist umtalsvert á tímabilinu, ekki síst meðal foreldra yngri barna. Mynd 8.
Hlutfallsleg skipting dvalartíma leikskólabarna í leikskólum sveitarfélaga 2002–2013 4 klst
5-6 klst
7-8 klst
9 klst og yfir
70
50 40
20
19 14
34
32
30
30
42
40
37
17 11
10
16
6
38 31
14
8
39
38
36
34
12 5
11 3
10 2
61
51
49
48
47
45
61
59
58
60
10 2
31
9 2
8 1
32
30
7 1
6 1
0 2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Í mynd 8 er að finna eina meginskýringu á því hve heilsdagsígildum hefur fjölgað. Viðvera barna á leikskólum hefur aukist gífurlega á tímabilinu. Hlutdeild þeirra barna sem dvelja hálfan daginn eða minna á leikskóla hefur minnkað verulega en hlutdeild þeirra barna sem dvelja 7–8 klst. eða lengur stóraukist, eða úr tæpum 37% árið 2002 í 62% árið 2013. Þá fjölgaði þeim börnum mikið sem dvelja 9 klst. eða lengur á tímabilinu en fækkaði aftur frá árinu 2010. Vert er að hafa í huga að hér er um keypta vistunartíma að ræða en ekki raundvalartíma. Árið 2013 var vegið meðaltal dvalartíma leikskólabarna í leikskólum sveitarfélaga 8,06 stundir á dag.
Í fylgiskjali 2 er yfirlit yfir hlutfallslega skiptingu leikskólabarna eftir dvalartíma í hverju sveitarfélagi fyrir sig árið 2013.
Mynd 9. Hlutfallsleg skipting dvalartíma leikskólabarna í sjálfstætt starfandi leikskólum 2002–2013 4 klst
5-6 klst
7-8 klst
9 klst og yfir
80 67
70 59
57
60
53
67
55
53 47
50
37
40 30
30
26 19
20 10
68
67
62
61
30
28
27
25
26
25
28
26
21 17
8
6
16
15
5
3
12
10
2
8
1
1
8 1
7
6
1
1
5
5
1
0
0 2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 9 gefur yfirlit yfir viðveru barna í sjálfstætt starfandi leikskólum á tímabilinu 2002–2013. Svipuð þróun hefur orðið meðal barna er dvelja 6 klukkutíma á dag eða færri í sjálfstætt starfandi skólum og meðal leikskóla sveitarfélaga. Þrátt fyrir að svipað hátt hlutfall barna nýti sér 7 tíma vistun eða meira í sjálfstætt starfandi leikskólum og í leikskólum sveitarfélaga, þá er skiptingin milli barna er dvelja 7–8 tíma og svo 9 tíma eða meira frábrugðin. Það eru hlutfallslega færri börn sem dvelja í 9 tíma eða lengur á sjálfstætt starfandi leikskólum en í leikskólum sveitarfélaga. Þessu er öfugt farið þegar litið er til barna er dvelja í 7–8 tíma á leikskóla. Árið 2013 var vegið meðaltal dvalartíma leikskólabarna í sjálfstætt starfandi leikskólum 8,05 stundir á dag. Mynd 10. Daglegur dvalartími leikskólabarna 1998–2013 4 klst
5-6 klst
7-8 klst
9 klst og yfir
14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Hagstofa Íslands. Skýring: Leikskólar sveitarfélaga og sjálfstætt starfandi leikskólar.
Viðvera barna í leikskóla hefur lengst umtalsvert hin síðari ár. Börnum sem dvelja á leikskóla í 4 klukkustundir dag hvern hefur fækkað um 95% árið 2013 miðað við árið 1998. Hlutfallsleg
fækkun nemur 73% meðal barna er dvelja í leikskólanum í 5–6 tíma dag hvern. Fjöldi barna er dvelja á leikskóla 7–8 tíma á dag hefur þrefaldast á tímabilinu og fjöldi barna er dvelja níu stundir eða lengur á dag hefur tvöfaldast. Alls hefur leikskólabörnum fjölgað um 31% á tímabilinu. Mynd 11. Hlutfallsleg skipting leikskólabarna eftir dvalartíma og landshlutum árið 2013 4 klst
5-6 klst
80
72
70
65
50
68
66
63
61
62
40
40
32
28
30
0
3
2
2
13 3
7
22
21
18
13
11 0 2
31
27 22
20
0
9-10 klst
63
59
57
60
10
7-8 klst
8
11
12
10 2
4
9 3
6 1
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Leikskólar sveitarfélaga og sjálfstætt starfandi leikskólar.
Myndin hér að ofan sýnir hlutfallslega skiptingu leikskólabarna eftir lengd dvalartíma og einnig eftir landshlutum árið 2013. Börn í Reykjavík sem dveljast á leikskóla í 4 tíma á dag eru svo fá að þau ná ekki 1%. Þessi hópur er alls staðar fámennastur. Hlutfallslega er hann stærstur á Norðurlandi vestra en þar dvöldu 8% leikskólabarna í 4 stundir á dag í leikskóla árið 2013. Barnahópurinn sem dvelur í 7–8 tíma á dag er alls staðar hlutfallslega stærsti hópurinn, og stærstur á Vestfjörðum. Barnahópurinn sem dvelur lengst á leikskóla, 9 klst. eða meira, er hlutfallslega stærstur á höfuðborgarsvæðinu öllu.
Mynd 12. Hlutfallsleg skipting leikskólabarna í leikskólum sveitarfélaga eftir dvalartíma í 10 stærstu sveitarfélögum 2013 4 klst 70
5-6 klst
9-10 klst
65
63
57
60 50
39
34
38
32
61
58
54
50 47
4947
40
7-8 klst
34
0
24 17 16
20 0 2
0
3
0
3
0
4
0
3
1
7
1
8
7
1
60
35
30
30 10
64
60
10
6
2
1
4
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 12 veitir yfirsýn yfir hlutfallslega skiptingu leikskólabarna byggða á lengd dvalar þeirra í leikskólum sveitarfélaga í tíu stærstu sveitarfélögunum árið 2013. Á mynd 8 má sjá að hlutfall barna sem dvelja í 9–10 stundir á dag á leikskóla er 31% í leikskólum sveitarfélaga. Taflan hér að ofan sýnir að meðal tíu stærstu sveitarfélaga er hlutfall þeirra 35% eða fjórum prósentustigum hærra. Mynd 13. Hlutfallsleg skipting leikskólabarna í sjálfstætt starfandi leikskólum eftir dvalartíma í 10 stærstu sveitarfélögum 2013 4 klst 80
73
5-6 klst
7-8 klst
70
70
69
60 50
51 43
40
40
31
27
25
2
2
3
30 21
20 10
66
61
57
30
9-10 klst
5
7
10
4
0
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 13 kastar ljósi á hlutfallslega skiptingu leikskólabarna byggða á lengd dvalar þeirra í sjálfstætt starfandi leikskólum í tíu stærstu sveitarfélögunum árið 2013. Landsslagið sem hér er dregið upp er mjög áþekkt því sem fyrir augu ber í mynd 9 er veitir yfirsýn yfir sömu skiptingu vegna allra sjálfstætt starfandi leikskóla landsins. Það kemur ekki á óvart þar sem langflestir þeirra eru staðsettir í þessum tíu stærstu sveitarfélögum landsins.
Mynd 14. Dvalartími barna á leikskóla árið 2013 eftir stærð sveitarfélaga 4 klst. 80
5-6 klst.
7-8 klst.
9-10 klst.
75
70
65
65
62
65 58
60 50 40
36
32
30 20 10
20
17
13
12
9
6
3
19
15
13
4
3
1.001-2.000
2.001-5.000
5
1
0
0 < 500 íbúar
501-1.000
> 5.001
2
Reykjavíkurborg
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga og Hagstofa Íslands. Skýring: Bæði einkareknir leikskólar og leikskólar reknir af opinberum aðilum.
Mynd 14 sýnir hlutfallslega skiptingu leikskólabarna eftir lengd dvalar á leikskóla út frá stærð sveitarfélaga. Hér sést að um tengsl er að ræða milli stærðar sveitarfélaga og dvalartíma barna á leikskóla. Í sveitarfélögum með 500-1.000 íbúa er hlutfall barna er dvelja 4 klukkustundir á leikskóla um 6%, en það hlutfall fer lækkandi eftir því sem sveitarfélögin eru stærri. Í sveitarfélögum með íbúa yfir 5.000 dvelur einungis 1% barna í 4 klukkustundir á dag í leikskóla og í Reykjavíkurborg eru það fá börn sem hafa svo stuttan dvalartíma að það mælist vart. Á höfuðborgarsvæðinu utan Reykjavíkurborgar er hlutfall barna er dvelja í leikskóla í 9–10 klukkustundir hæst eða 36%. Í minnstu sveitarfélögunum er það hlutfall um 9%. Mynd 15. Hlutfall barna í leikskólum sem nutu sérstaks stuðnings 1999–2013 eftir kyni
Alls 10
Hlutfall
Stúlkur
6,8 5,5
6 4,2
2,9
7,1
6,5
5,2
9,4
8,8
8,3
8
4
Drengir
4,6
8,5
5,4
6,4 5
5
3,6
3,4
8
7,3
6,9
6 4,2
3,8
2 0 1999
2001
2003
2005
2007
2009
2011
2013
Heimild: Hagstofa Íslands. Skýring: Með sérstökum stuðningi er átt við börn sem vegna fötlunar, tilfinningalegra eða félagslegra erfiðleika fá sérstaka aðstoð eða þjálfun undir handleiðslu sérfræðinga.
Mynd 15 sýnir það hlutfall barna í leikskólum sem nutu sérstaks stuðnings á tímabilinu 1999–2013 eftir kyni. Með sérstökum stuðningi er átt við börn sem vegna fötlunar, tilfinningalegra eða félagslegra erfiðleika fá sérstaka aðstoð eða þjálfun undir handleiðslu sérfræðinga.
Árið 1999 njóta 4,2% leikskólabarna sérstaks stuðnings en eftir því sem líður á tímabilið hækkar það hlutfall og er komið upp í 6% árið 2013. Hæst verður það árið 2009 eða 7,3%. Þegar litið er til kyngreindra upplýsinga sést að hlutfall drengja er nálægt því að vera tvöfalt hærra en stúlkna og helst það út tímabilið. Árið 1999 njóta 5,5% drengja á leikskóla sérstaks stuðning og hefur hækkað um 2,5 prósentustig við lok tímabilsins eða um 46%. Sé horft til stúlkna þá nutu 2,9% þeirra sérstaks stuðnings árið 1999 og hefur hækkað um 0,9 prósentustig árið 2013 eða um 31%.
Mynd 16. Hlutfall barna í leikskólum sem nutu sérstaks stuðnings 2009, 2011 og 2013 eftir aldri 2009
2011
2013
14 12,1
12
11,1 9,9
Hlutfall
10
7,9
8
7,3
6,6
6,4
6
6
5 5,1
4 2
10,6
9
3,3 1,6
2,1
1,7 1,5
2,7 1,8
0,8
0
0
Börn á fyrsta ári
Börn 1 árs
Börn 2 ára
Börn 3 ára
Börn 4 ára
Börn 5 ára
Alls
Heimild: Hagstofa Íslands. Skýring: Með sérstökum stuðningi er átt við börn sem vegna fötlunar, tilfinningalegra eða félagslegra erfiðleika fá sérstaka aðstoð eða þjálfun undir handleiðslu sérfræðinga.
Einnig er fróðlegt að skoða sérstakan stuðning við leikskólabörn út frá aldri þeirra. Mynd 16 birtir gögn vegna áranna 2009, 2011 og 2013. Langhæst hlutfall þeirra barna er njóta sérstaks stuðnings eru 5 ára eða ríflega 10% árið 2013, og þá börn sem hafa náð fjögurra ára aldri. Myndin sýnir einnig að hlutfall þeirra er njóta slíkrar þjónustu hefur lækkað í öllum aldurshópum sé árið 2013 borið saman við árið 2009. Mynd 17. Hlutfallsleg skipting leikskólabarna eftir stærð leikskóla 2007–2013 2007
2009
2011
2013
45 39
40 35
39 32
Hlutfall
30
26
25
25
25
24
20
20
17
16
15
11
10
10 5
30
29
27
5
5
3
11
3
0 30 og færri
31-60
61-90
91-120
121 og fleiri
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga og Hagstofa Íslands.
Í mynd 16 er sýnd hlutfallsleg skipting leikskólabarna eftir stærð leikskóla árin 2007, 2009, 2011 og 2013. Umtalsverð breyting hefur orðið á tímabilinu og árið 2013 eru langflest leikskólabörn í leikskóla með 121 eða fleiri leikskólabörnum, eða tæplega þriðjungur þeirra. Þetta er mikil fjölgun frá árinu 2007 þegar um 10% leikskólabarna voru í leikskóla af þessari stærð. Þá hefur einnig fjölgað börnum í leikskólum með 91-120 börn á tímabilinu. Veruleg hlutfallsleg fækkun er í leikskólum með 61-90 börn en þar munar 12 prósentustigum á tímabilinu eða 31%. Langfæst eru í leikskóla með 30 börnum eða færri og hefur fækkað miðað við fyrri ár.
Samantekt Árið 2013 eru 19.758 leikskólabörn í leikskólum landsins eða 19.900 heilsdagsígildi og er það í annað sinn sem þau eru fleiri en leikskólabörn.Í raun eru heilsdagsígildi 7% fleiri en fjöldi barna. Frá árinu 1998 hefur leikskólabörnum alls fjölgað um rúmlega 4.600 eða um 31%. Leikskólabörn í leikskólum reknum af opinberum aðilum eru 16.584 árið 2013 eða 16.705 heilsdagsígildi. Í leikskólum reknum af sveitarfélögum hefur börnum fjölgað um 2.410 á tímabilinu eða um 18%. Hlutfallslega verður mest fjölgun í sjálfstætt starfandi leikskólum en þar nánast fjórfaldast fjöldi leikskólabarna á tímabilinu 1998-2013. Heilsdagsígildum fjölgar mun meira en börnum frá árinu 1998, meðal allra leikskóla fjölgar heilsdagsígildum um rétt tæp 8.000 eða 67%, og meðal leikskóla reknum af sveitarfélögum fjölgaði heilsdagsígildum um 5.611 eða 51%. Það að heilsdagsígildum barna fjölgi meira heldur en fjölda barna gefur skýra vísbendingu um að viðvera barna á leikskólum hefur verið að lengjast. Á tímabilinu 1998–2013 jókst mjög viðvera barna í leikskóla. Börnum sem dvelja á leikskóla í 4 klukkustundir dag hvern hefur fækkað um 95 % árið 2013 miðað við árið 1998. Hlutfallsleg fækkun nemur 73% meðal barna er dvelja í leikskólanum í 5–6 tíma dag hvern. Fjöldi barna er dvelja á leikskóla 7–8 tíma á dag hefur þrefaldast á tímabilinu og fjöldi barna er dvelja níu stundir eða lengur á dag hefur tvöfaldast. Sé þróunin skoðuð eftir stærð sveitarfélaga koma tengsl stærðar þeirra og dvalartíma barna á leikskóla í ljós. Í minni sveitarfélögum dvelja börn á leikskóla í styttri tíma en í stærri sveitarfélögum. . Þá vekur það athygli að ásókn í þá þjónustu sem leikskólinn veitir hefur aukist mjög vegna yngri barna frá árinu 1998. Árið 1998 dvöldu 12% eins árs barna í leikskóla, en árið 2013 er það hlutfall 34%. Börnum sem njóta sérstaks stuðnings í leikskóla fjölgar líka á tímabilinu en tala þeirra ríflega tvöfaldast. Hlutfall drengja er fá sérstakan stuðning er tvöfalt hærra en hlutfall stúlkna.
2
Leikskólar
Samkvæmt lögum um leikskóla skulu sveitarfélög hafa forystu um að tryggja börnum leikskóladvöl. Leikskóli er starfræktur í flestum sveitarfélögum landsins eða í 87% þeirra. Árið 2013 voru starfræktir 255 leikskólar í 64 sveitarfélögum, þar af 216 reknir af sveitarfélögum. Að auki eru nokkur smærri sveitarfélög sem kaupa þessa þjónustu af stærra nágrannasveitarfélagi. Mynd 18. Fjöldi leikskóla 1998–2013 290 281
280
277
275 270
270
267 262
261
267 262
265
262
263
260
250
252
253
1999
2000
255
249
240
230 1998
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Hagstofa Íslands. Skýring: Leikskólar reknir af sveitarfélögum og sjálfstætt starfandi leikskólar.
Mynd 18 gefur yfirlit yfir fjölda allra leikskóla landsins óháð rekstrarformi á tímabilinu 1998–2013. Leikskólum fjölgar nokkuð fram til ársins 2009, en fækkar ár frá ári eftir það. Mest er breytingin árið 2011 miðað við fyrra ár en þá fækkaði leikskólum um 12. Tafla 6.
Fjöldi leikskóla eftir landshlutum 1999–2013
1999
2001
2003
2005
2007
2009
2011
2013
Breyting 99 ‐ 13
% breyting 99‐ 13
Reykjavíkurborg
84
86
93
94
94
95
83
80
‐4
‐5%
Höfuðbsv. án Rvk.
43
49
50
50
56
63
60
61
18
42%
Suðurnes
10
12
12
12
14
15
15
15
5
50%
Vesturland
14
15
15
14
16
16
16
16
2
14%
Vestfirðir
13
14
13
12
13
13
12
11
‐2
‐15%
Norðurland vestra
10
10
9
8
7
8
8
8
‐2
‐20%
Norðurland eystra
32
31
31
31
31
32
32
27
‐5
‐16%
Austurland
18
17
18
18
17
17
17
14
‐4
‐22%
Suðurland
28
27
26
23
22
22
22
23
‐5
‐18%
Landið allt
252
261
267
262
270
281
265
255
3
1%
Heimild: Hagstofa Íslands.
Frá árinu 1999 hefur leikskólum fjölgað um þrjá og er fjöldi þeirra 255 árið 2013. Það segir þó ekki alla söguna því leikskólum hefur fækkað um 26 frá 2009. Þróun í einstökum landshlutum er sú að þeim fjölgar verulega á höfuðborgarsvæðinu utan Reykjavíkurborgar og nokkuð á Suðurnesjum, en fækkar á Suðurlandi, Austurlandi og Norðurlandi öllu. Tafla 7 . Fjöldi leikskóla eftir rekstrarformi og landshlutum 2009–2013
2009
2011
2013
Breyting 09 ‐ 13
sjálfstætt st. leikskólar
Leikskólar sveitarfélaga
14
65
18
63
Höfuðborgarsv. án Rvk.
sjálfstætt st. leikskólar
Leikskólar sveitarfélaga
81
Leikskólar sveitarfélaga
sjálfstætt st. leikskólar
Reykjavíkurborg
sjálfstætt st. leikskólar
Leikskólar sveitarfélaga
17
‐18
3
49
14
48
12
50
11
1
‐3
Suðurnes
9
6
10
5
8
7
‐1
1
Vesturland
15
1
16
0
15
1
0
0
Vestfirðir
13
0
12
0
11
0
‐2
0
Norðurland vestra
8
0
8
0
8
0
0
0
Norðurland eystra
30
2
30
2
25
2
‐5
0
Austurland
17
0
17
0
14
0
‐3
0
Suðurland
22
0
22
0
22
1
1
0
Landið allt
244
37
228
37
216
39
‐28
2
Heimild: Hagstofa Íslands.
Sveitarstjórn getur leyft öðrum aðilum að byggja og reka leikskóla í formi sjálfseignarstofnunar, hlutafélags eða samkvæmt öðru viðurkenndu rekstrarformi. Slíkir leikskólar eru nefndir sjálfstætt starfandi leikskólar og fá rekstrarstuðning frá viðkomandi sveitarfélagi. Sé litið til rekstraraðila þá má sjá að leikskólum reknum af sveitarfélögum hefur fækkað um 28 frá árinu 2009 á landsvísu. Í Reykjavíkurborg fækkar þeim um 18, en á höfuðborgarsvæðinu utan Reykjavíkurborgar fjölgar þeim um þrjá. Sjálfstætt starfandi leikskólum fjölgar um tvo á tímabilinu á landsvísu.
Tafla 8.
Fjöldi leikskóla og leikskólabarna eftir rekstrarformi 1998–2013
Allir leikskólar
Leikskólar reknir af opinb aðilum
Sjálfstætt starfandi leikskólar
Fj skóla
Fj barna
Fj skóla
%
Fj barna
%
Fj skóla
%
Fj barna
%
1998
249
15.105
223
90%
14.174
94%
26
10%
795
5%
1999
252
14.761
230
91%
13.934
94%
22
9%
827
6%
2000
253
14.574
231
91%
13.703
94%
22
9%
871
6%
2001
261
15.578
237
91%
14.405
92%
24
9%
1.173
8%
2002
262
16.283
237
90%
14.987
92%
25
10%
1.296
8%
2003
267
16.685
237
89%
15.146
91%
30
11%
1.539
9%
2004
262
16.755
234
89%
15.263
91%
28
11%
1.492
9%
2005
262
16.864
234
89%
15.322
91%
28
11%
1.542
9%
2006
267
17.216
236
88%
15.385
89%
31
12%
1.831
11%
2007
270
17.446
234
87%
15.271
88%
36
13%
2.175
12%
2008
275
18.286
238
87%
16.124
88%
37
13%
2.162
12%
2009
281
18.716
244
87%
16.123
86%
37
13%
2.593
14%
2010
277
18.961
238
86%
16.263
86%
39
14%
2.698
14%
2011
265
19.159
228
86%
16.570
86%
37
14%
2.589
14%
2012
263
19.617
222
84%
16.491
84%
41
16%
3.126
16%
2013
255
19.758
216
85%
16.584
84%
39
15%
3.174
16%
6
4.653
‐7
2.410
13
2.379
2%
31%
‐3%
17%
50%
299%
Breyting 98‐13 % breyting 98‐13
Heimild: Hagstofa Íslands.
Í töflu 9 má sjá fjölda skóla eftir rekstrarformi á tímabilinu 1998–2013. Einkareknum eða sjálfstætt starfandi leikskólum fjölgaði um 13 á tímabilinu og eru 39 talsins árið 2013. Athygli vekur að þeim fjölgar um fimm milli áranna 2006 og 2007. Árið 2013 eru 216 leikskólar á Íslandi reknir af opinberum aðilum eða 85% allra leikskóla á landinu. Stór meirihluti allra leikskólabarna eru í skólum sem reknir eru af sveitarfélögum eða 84%. Fjöldi barna í sjálfstætt starfandi einkaskólum hefur þó u.þ.b. fjóraldast á tímabilinu.
Mynd 19. Fjöldi leikskóla eftir barnafjölda 2005–2013 2005
2007
2009
2011
2013
120 100
92 83
60
80
73 75 71 70
80
46 48
68 51
51 36
40
97
55
49 42
40
48
44 35
41
15 11 13
20 0 30 eða færri
31-60
61-90
91-120
121 og fleiri
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga og Hagstofa Íslands.
Á mynd 19 hér að ofan er gerð grein fyrir dreifingu leikskóla á Íslandi eftir stærð þeirra. Stórum leikskólum með 121 leikskólabarn eða fleiri fjölgar á tímabilinu og árið 2013 hefur skólum af þeirri stærð fjölgað um 30 frá 2005. Leikskólum með 30 börnum eða færri hefur fækkað um sex frá 2005. Árið 2013 eru 47% leikskóla með 31–90 leikskólabörn eða 121 leikskóli. Leikskólar með fleiri en 91 barn eru 95 talsins eða 37% leikskóla landsins. Mynd 20. Starfstími leikskóla 2003–2013 30-45 vikur
46-47 vikur
48-49 vikur
50-51 vikur
Allt árið
180
162
140
121
120
102
100
87 89
86
81
80
70 56
60 40 20
155
152
160
21
23 13
54
25
20 7
47
20 10
3
65
50
8
8
16
21 7
6
0 2003
2005
2007
2009
2011
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 20 sýnir þróun á starfstíma leikskóla á tímabilinu 2003–2013. Hér kemur fram að starfstími leikskóla lengdist fram til ársins 2007. Árið 2009 verður umtalsverð breyting. Þannig fækkar leikskólum opnum í 50–51 viku á ári úr 102 í 50 milli áranna 2007 og 2009 og eru sex talsins árið 2013. Að sama skapi u.þ.b. tvöfaldast fjöldi leikskóla sem hafa opið í 48–49 vikur á ári á tímabilinu 2007–2013.
Samantekt Árið 2013 eru starfandi 255 leikskólar á Íslandi og hefur þeim fækkað um 10 frá fyrra ári. Árið 2013 er hlutfall leikskóla sem reknir eru af sveitarfélögum 85% og hefur lækkað um fimm prósentustig miðað við árið 1998. Um 47% leikskóla á landinu eru með 31–90 leikskólabörn árið 2013. Í 95 skólum eða 37% leikskóla eru 91 leikskólabarn eða fleiri. Á tímabilinu 1998–2008 lengdist starfstími leikskóla en styttist aftur 2009–2013 meðal þeirra leikskóla sem lengstan höfðu opnunartímann.
3.
Starfsfólk
Í lögum um leikskóla nr. 90/2008 segir að leikskólastjóri, aðstoðarleikskólastjóri og leikskólakennari skuli hafa menntun leikskólakennara. Heimilt er að ráða starfsfólk án leikskólamenntunar enda fáist ekki leikskólakennarar til starfsins. Hér verður að mestu fjallað um þann hóp sem sinnir uppeldis- og menntunarstörfum, þ.e. allir starfsmenn leikskóla ásamt öllum stjórnendum en ekki starfsfólk við ræstingar eða matreiðslu. Skipta má starfsfólki er sinna uppeldisog menntunarstörfum í þrennt; stjórnendur, starfsmenn er sinna uppeldis- og menntunarstörfum og starfsmenn er sinna stuðningi. Í þessum kafla verður alla jafna talað um þennan hóp sem eina heild. Fjöldaþróun stöðugilda starfsfólks í leikskóla eftir menntun 1994–2013
1994
2.373
768
110
1995
2.403
1%
803
5%
64
‐42%
1996
2.458
2%
755
‐6%
134
109%
1997
2.580
5%
769
2%
115
1998
2.780
8%
788
2%
1999
2.871
3%
870
10%
2000
2.985
4%
803
2001
3.279
10%
934
2002
3.578
9%
987
2003
3.811
7%
2004
3.872
2%
2005
3.935
2006
4.201
2007 2008
1.239
Önnur og ótilgreind störf
% breyting frá fyrra ári
Ófaglærðir við uppeldi og menntun
% breyting frá fyrra ári
Aðrir með uppeldis‐ menntun
% breyting frá fyrra ári
Leikskóla‐ kennarar
% breyting frá fyrra ári
Starfsfólk alls
% breyting frá fyrra ári
Tafla 9.
256
1.335
8%
201
‐21%
1.278
‐4%
291
45%
‐14%
1.429
12%
268
‐8%
129
12%
1.588
11%
275
3%
102
‐21%
1.607
1%
292
6%
‐8%
122
20%
1.710
6%
350
20%
16%
130
7%
1.856
9%
359
3%
6%
171
32%
2.025
9%
395
10%
1.075
9%
178
4%
2.144
6%
414
5%
1.170
9%
193
8%
2.096
‐2%
413
0%
2%
1.227
5%
225
17%
2.083
‐1%
400
‐3%
7%
1.340
9%
253
12%
2.214
6%
394
‐2%
4.367
4%
1.347
1%
269
6%
2.333
5%
418
6%
4.761
9%
1.498
11%
453
68%
2.399
3%
411
‐2%
2009
4.847
2%
1.596
7%
537
19%
2.299
‐4%
415
1%
2010
4.770
‐2%
1.548
‐3%
560
4%
2.269
‐1%
394
‐5%
2011
4.798
1%
1.658
7%
764
36%
1.982
‐13%
393
0%
2012
4.946
3%
1.694
2%
801
5%
2.071
4%
380
‐3%
2013
5.099
3%
1.780
5%
632
‐21%
2.293
11%
394
4%
Breyting 94 ‐ 13
2.726
1.012
522
1.054
138
% breyting 94 ‐ 13
115%
132%
474%
85%
54%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga Skýring: Átt er við fjölda stöðugilda starfsfólks. Starfsmenn leikskóla að Kárahnjúkum ekki taldir með árin 2004–2006. Önnur og ótilgreind störf vísa til ræstinga, eldhússtarfa og svo framvegis. Bæði sjálfstætt starfandi leikskólar og leikskólar reknir af opinberum aðilum. Í þessum tölum eru einnig allir stjórnendur leikskóla, svo sem leikskólastjórar, aðstoðarleikskólastjórar og deildarstjórar. Hér eru einnig starfsmenn er sinna stuðningi innan leikskólans. Frá árinu 2011 eru stöðugildi leikskólaliða talin með stöðugildum starfsfólks með aðra uppeldismenntun.
Í töflu 9 hér að ofan er birt yfirlit um fjölda starfsfólks og skiptingu þess með hliðsjón af menntun þess. Fram kemur að stöðugildum starfsfólks alls í leikskóla hefur fjölgað um 2.726 og hafa liðlega
tvöfaldast á árunum 1994–2013, og fjölgun frá fyrra ári er hlutfallslega mest árið 2001. Gott er að hafa í huga að leikskólum hefur fjölgað um 7 frá árinu 1998, og leikskólabörnum og þá sér í lagi heilsdagsígildum hefur fjölgað verulega á tímabilinu. Stöðugildum leikskólakennara hefur fjölgað um 1.012 eða rúmlega tvöfaldast á tímabilinu. Mest er fjölgunin milli áranna 2000 og 2001, og svo aftur árið 2008. Stöðugildum þeirra er sinna uppeldi og menntun leikskólabarna en hafa aðra uppeldismenntun en leikskólakennaranám hefur fjölgað um 522 eða sexaldast á tímabilinu. Þar munar mestu um stórlega aukningu árið 2008 miðað við fyrra ár og aftur árið 2011 en þá fjölgar þeim um heil 110 stöðugildi frá fyrra ári. Hins vegar fækkar þeim talsert árið 2013 miðað við fyrra ár. Ófaglærðum er starfa við uppeldis- og menntunarstörf í leikskólum hefur fjölgað um 1.054 stöðugildi eða 85%. Stöðugildum þessara starfsmanna fækkar um 13% árið 2011 en fjölgar aftur um 11% árið 2013 miðað við fyrra ár. Skýring á fækkun árið 2011 er sú að frá og með því ári eru stöðugildi leikskólaliða talin með stöðugildum starfsfólks sem hafa aðra uppeldismenntun en leikskólakennarafræði. Þá hefur stöðugildum þeirra er sinna öðrum og ótilgreindum störfum fjölgað um 54% eða 138 stöðugildi árið 2013 miðað við árið 1994.
Í fylgiskjali 3 er yfirlit yfir fjölda stöðugilda starfsfólks við menntunar- og uppeldisstörf í leikskólum sveitarfélaga árið 2013 og hlutfallslega skiptingu þeirra.
Mynd 21. Uppsöfnuð hlutfallsleg þróun fjölda stöðugilda starfsfólks í leikskóla eftir menntun 1994– 2013 Starfsfólk alls
Leikskólakennarar
Aðrir með uppeldismenntun
Ófaglærðir við uppeldi og menntun
Önnur og ótilgreind störf
450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Leikskólastjórar og aðrir stjórnendur taldir með leikskólakennurum.
Á mynd 21 má sjá uppsafnaða hlutfallslega þróun á fjölda stöðugilda starfsfólks í leikskóla eftir menntun. Hér sést að stöðugildum leikskólakennara fjölgar hlutfallslega hægt og bítandi á tímabilinu 1994–2013 þó enn sé langt í að markmið laganna um að 2/3 stöðugilda við kennslu, umönnun og uppeldi barna í hverjum leikskóla skuli teljast til stöðugilda leikskólakennara náist.
Mest hlutfallsleg aukning er meðal þeirra sem hafa aðra uppeldismenntun en leikskólakennarafræði. Tafla 10. Fjöldi stöðugilda starfsfólks í leikskóla eftir menntun og rekstrarformi 2005–2013
Fjöldi
Fjöldi
alls
Ófaglærðir v. uppeldisstörf
Aðrir m. uppeldis‐ menntun
Leikskóla‐ kennarar
alls
Leikskóla‐ kennarar
Sjálfstætt starfandi leikskólar
Ófaglærðir v. uppeldisstörf
Leikskólar sveitarfélaga
Aðrir m. uppeldis‐ menntun
%
Fjöldi
%
Fjöldi
%
Fjöldi
%
Fjöldi
%
2005
1.145 35%
205
6%
1.896 58%
3.246
86
29%
22
7%
192
64%
300
2006
1.248 36%
212
6%
1.994 58%
3.454
97
27%
42
12%
225
62%
364
2007
1.233 35%
225
6%
2.049 58%
3.507
114
26%
44
10%
284
64%
442
2008
1.339 35%
386
10%
2.102 55%
3.827
159
30%
67
13%
296
57%
522
2009
1.443 37%
439
11%
1.967 51%
3.849
154
26%
98
17%
332
57%
584
2010
1.385 37%
466
12%
1.941 51%
3.792
163
28%
92
16%
328
56%
583
2011
1.469 39%
660
17%
1.660 44%
3.789
189
31%
104
17%
322
52%
615
2012
1.486 38%
690
18%
1.722 44%
3.898
208
31%
111
17%
349
52%
668
2013
1.511 38%
591
15%
1.910 48%
4.011
269
39%
41
6%
384
55%
694
%
Breyt. 05‐13
366
386
14
765
183
19
192
394
% breyt. 05‐13
32%
188%
1%
24%
213%
86%
100%
131%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Í töflu 10 má sjá skiptingu stöðugilda starfsfólks í leikskóla út frá grófri menntunarflokkun og rekstrarformi leikskóla á tímabilinu 2005–2013. Á tímabilinu hefur stöðugildum leikskólakennara fjölgað um þriðjung í leikskólum sveitarfélaga, en meðal sjálfstætt starfandi leikskóla hefur fjöldi þeirra þrefaldast. Talsverð breyting verður á hlutfalli leikskólakennara í sjálfstætt starfandi leikskólum á árunum 2012–2013 en leikskólakennurum fjölgar um heil átta prósentustig milli ára. Stöðugildi ófaglærðra við uppeldis- og menntunarstörf í sjálfstætt starfandi leikskólum tvöfölduðust á tímabilinu, en í leikskólum sveitarfélaga fjölgaði þeim aðeins um 1% á sama tímabili.
Tafla 11. Starfsfólk í leikskólum eftir menntunarstigi 2007–2013 Leikskólakennarar með framhaldsskólamenntun
2007
2009
2011
2013
% breyting 07–13
75
119
58
87
‐22%
Leikskólakennarar með háskólamenntun
1.423
1.645
1.764
1.873
49%
Aðstoðarleikskólakennarar diplómanám Starfsfólk með aðra uppeldismenntun á framhaldsskólastigi
18
65
46
35
0%
38
38
224
233
1065%
Starfsfólk með aðra uppeldismenntun á háskólastigi
258
518
616
460
117%
1.826
1.698
1.347
1.346
‐23%
713
749
750
1.045
59%
244
271
201
247
115%
4.595
5.103
5.006
5.326
28%
Ófaglærðir við uppeldi og menntun, gunnskólamenntun Ófaglærðir við uppeldi og menntun, framhaldsskólamenntun Ófaglærðir við uppeldi og menntun, háskólamenntun Fjöldi starfsfólks samtals
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Taflan byggir á fjölda starfsfólks. Leikskólar sveitarfélaga og sjálfstætt starfandi leikskólar. Frá og með 2011 eru leikskólaliðar taldir með öðrum er hafa uppeldismenntun á framhaldsskólastigi. Menntun er miðuð við hæstu námsgráðu sem starfsmaður hefur lokið.
Tafla 11 gefur nokkuð ítarlegar upplýsingar um menntunarstig starfsfólks á leikskóla á tímabilinu 2007–2013. Miðað er við hæstu námsgráðu sem starfsmaður hefur lokið. Starfsfólki með aðra uppeldismenntun á framhaldsskólastigi fjölgar verulega árið 2011, en síðan þá eru leikskólaliðar taldir með þeim. Starfsfólki með aðra uppeldismenntun á háskólastigi fækkar um fjórðung árið 2013 frá fyrra ári. Ófaglærðum með framhaldsskólamenntun fjölgar umtalsvert árið 2013 frá fyrra ári eða um tæp 40%. Mynd 22.Hlutfallsleg skipting starfsfólks við uppeldis- og menntunarstörf á leikskólum 2011–2013 eftir menntun 2013
2012
2011 5 45
Ófaglærðir við uppeldi og menntun,… Ófaglærðir við uppeldi og menntun,…
15 17
Ófaglærðir við uppeldi og menntun,… 9
Starfsfólk með aðra uppeldismenntun á háskólastigi Starfsfólk með aðra uppeldismenntun á… Aðstoðarleikskólakennarar diplómanám
20 25 24 27
12 12
4 45 111
Leikskólakennarar með háskólamenntun
35 35 35
2 12
Leikskólakennarar með framhaldsskólamenntun 0
5
10
15
20
25
30
35
40
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Skiptingin byggir á fjölda starfsfólks. Leikskólar sveitarfélaga og sjálfstætt starfandi leikskólar. Frá og með 2011 eru leikskólaliðar taldir með öðrum er hafa uppeldismenntun á framhaldsskólastigi. Menntun er miðuð við hæstu námsgráðu sem starfsmaður hefur lokið.
Mynd 22 sýnir hlutfallslega skiptingu starfsfólks á leikskóla byggða á ítarlegri menntunarflokkun. Glöggt sést að ófaglærðum sem hafa eingöngu lokið framhaldsskólanámi fjölgar um fimm prósentustig frá 2011.
Mynd 23. Hlutfallsleg skipting stöðugilda starfsfólks við menntunar- og uppeldisstörf í öllum leikskólum eftir menntun 1994–2013 Leikskólakennarar
Aðrir með uppeldismenntun
Ófaglærðir við uppeldisstörf
100%
80% 59
61
59
62
63
62
62
64
64
63
61
59
58
59
55
52
52
12
13
36
35
45
45
17
18
13
38
37
38
49
60%
40%
20%
5
36
3
6
36
35
5
5
33
31
4
34
5
4
5
5
30
32
31
32
6
6
7
7
10
34
35
35
34
34
0% 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Reiknað út frá stöðugildum starfsfólks. Stöðugildi vegna annarra og ótilgreindra starfa ekki meðtalin. Í þessum tölum eru einnig allir stjórnendur leikskóla, svo sem leikskólastjórar, aðstoðarleikskólastjórar og deildarstjórar. Hér eru einnig starfsmenn er sinna stuðningi innan leikskólans. Bæði sjálfstætt starfandi leikskólar og leikskólar reknir af opinberum aðilum.
Mynd 23 sýnir yfirlit yfir hlutfallslega skiptingu starfsfólks við menntunar- og uppeldisstörf á tímabilinu 1994–2013. Fram kemur að hlutfall leikskólakennara sveiflast lítillega á þessu 17 ára tímabili en er þó hæst árið 2011 og 2013 eða 38%. Hlutfall annarra með uppeldismenntun árið 2013 er 13% og hefur hækkað um átta prósentustig miðað við árið 1994 en lækkar um fimm frá fyrra ári. Hlutfall þeirra hækkar um fjögur prósentustig árið 2011 frá fyrra ári sem má rekja til þess að frá og með 2011 eru stöðugildi leikskólaliða talin með þeim sem hafa aðra uppeldismenntun en leikskólakennaranám. Hlutfall ófaglærðra hefur lækkað úr 59% árið 1994 og í 49% árið 2013.
Mynd 24. Hlutfallsleg skipting stöðugilda starfsfólks við menntunar- og uppeldisstörf í leikskólum sveitarfélaga eftir menntun 2005–2013 Leikskólakennarar
Aðrir með uppeldismenntun
Ófaglærðir við uppeldisstörf
100% 80% 60
63
58
5
6
6
9
32
32
31
31
2005
2006
2007
2008
63
44
44
48
17
18
15
36
39
38
38
2010
2011
2012
2013
51
51
12
12
37
2009
60% 40% 20% 0%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Reiknað út frá stöðugildum starfsfólks. Stöðugildi vegna annarra og ótilgreindra starfa ekki meðtalin. Í þessum tölum eru einnig allir stjórnendur leikskóla, svo sem leikskólastjórar, aðstoðarleikskólastjórar og deildarstjórar. Hér eru einnig starfsmenn er sinna stuðningi innan leikskólans.
Gagnlegt er að skoða hlutfallslega skiptingu starfsfólks á leikskóla á grundvelli menntunar út frá rekstrarormi yfir tíma. Mynd 24 varpar ljósi á tímabilið 2005–2013 í leikskólum sveitarfélaga. Árið 2005 er hlutfall leikskólakennara 32% og hefur hækkað um sjö prósentustig 2013. Mynd 25. Hlutfallsleg skipting stöðugilda starfsfólks við menntunar- og uppeldisstörf í sjálfstætt starfandi leikskólum eftir menntun 2005–2013 Leikskólakennarar
Aðrir með uppeldismenntun
Ófaglærðir við uppeldisstörf
100% 80% 60%
67
66
63
63
40%
58
55
52
52
55
16
17
17
6
15
7
7
11
10
26
26
26
27
28
29
31
31
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
20%
39
0% 2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Reiknað út frá stöðugildum starfsfólks. Stöðugildi vegna annarra og ótilgreindra starfa ekki meðtalin. Í þessum tölum eru einnig allir stjórnendur leikskóla, svo sem leikskólastjórar, aðstoðarleikskólastjórar og deildarstjórar. Hér eru einnig starfsmenn er sinna stuðningi innan leikskólans.
Að lokum fáum við samskonar niðurstöður fyrir sjálfstætt starfandi leikskóla á tímabilinu 2005– 2013. Árið 2005 er hlutfall leikskólakennara einungis 26% en hefur hækkað upp í 38% árið 2013. Leikskólakennurum fjölgar um sjö prósentustig árið 2013 frá fyrra ári.
Athygli vekur að hlutfall annarra með uppeldismenntun hækkar talsvert á árunum 2009–2012 en lækkar verulega 2013 miðað við fyrra ár. Skýringa á þessu má finna í töflu 11 þar sem fram kemur að starfsfólki með aðra uppeldismenntun á háskólastigi fækkar um fjórðung árið 2013 frá fyrra ári, og ófaglærðum með framhaldsskólamenntun fjölgar umtalsvert árið 2013 frá fyrra ári eða um tæp 40%. Mynd 26. Hlutfallsleg skipting stöðugilda starfsfólks við uppeldis og menntunarstörf í leikskólum eftir rekstrarformi árið 2013 Sjálfstætt starfandi leikskólar
Leikskólar sveitarfélaga
60%
56% 48%
50% 40%
39%
38%
30% 20%
15%
10%
6%
0% Leikskólakennarar
Aðrir með uppeldismenntun
Ófaglærðir við uppeldi og menntun
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Í mynd 23 hér að framan var gerð grein fyrir hlutfallslegri skiptingu starfsfólks eftir menntun í öllum leikskólum landsins. Í framhaldi af því er fróðlegt að máta þá skiptingu við leikskóla sem annars vegar eru reknir af sveitarfélögum og hins vegar sjálfstætt starfandi leikskólum líkt og gert er í mynd 25. Athygli vekur að hlutfall annarra með uppeldismenntun er talsvert lægra í sjálfstætt starfandi leikskólum árið 2013 en í leikskólum sveitarfélaga og munar níu prósentustigum. Líklegt má telja að sú þróun sem tafla 11 sýnir eigi því fremur við leikskóla sveitarfélaga.
Tafla 12. Fjöldi stöðugilda starfsfólks við uppeldis- og menntunarstörf í leikskóla eftir menntun og landshlutum 2011 – 2013 2011
Leikskóla‐ kennarar
Aðrir með uppeldismennt un
Ófaglærðir við uppeldisstörf
Alls
492
381
662
1.535
512
375
775
1.662
4%
‐2%
17%
8%
Höfuðbsv. án Rvk.
500
213
601
1.314
596
123
691
1.410
19%
‐42%
15%
7%
Suðurnes
115
24
156
295
117
18
172
307
2%
‐25%
10%
4%
Vesturland
96
23
88
207
104
21
97
222
8%
‐9%
10%
7%
Vestfirðir
29
11
50
90
37
6
58
101
28%
‐48%
17%
12%
Norðurland vestra
39
8
53
100
39
8
49
96
0%
‐3%
‐8%
‐4%
Norðurland eystra
205
46
121
372
194
39
154
388
‐5%
‐15%
28%
4%
54
17
72
143
60
6
98
163
11%
‐66%
35%
14%
Austurland
Alls
Alls
Reykjavíkurborg
Leikskóla‐ kennarar
Ófaglærðir við uppeldisstörf
% breyting 2011‐ 2013
Aðrir með uppeldismennt un
2013
Leikskóla‐ kennarar
Aðrir með uppeldismennt un Ófaglærðir við uppeldisstörf
Suðurland
128
41
178
347
120
36
200
356
‐6%
‐13%
12%
3%
Landið allt
1.658
764
1.981
4.403
1.780
632
2.293
4.705
7%
‐17%
16%
7%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Í þessum tölum eru einnig allir stjórnendur leikskóla, svo sem leikskólastjórar, aðstoðarleikskólastjórar og deildarstjórar. Hér eru einnig starfsmenn er sinna stuðningi innan leikskólans.
Tafla 12 sýnir þróun fjölda stöðugilda starfsfólks í leikskólum er sinna uppeldis- og menntunarstörfum árin 2011 og 2013 eftir menntun og landshlutum. Árið 2013 sinntu 4.705 stöðugildi starfsmanna þessum störfum í leikskóla og hefur fjölgað um 7% miðað við árið 2011. Þróunin eftir landshlutum er misjöfn en á flestum stöðum fjölgar leikskólakennurum hlutfallslega. Leikskólakennurum fjölgaði alls um 7% eða um 122 á tímabilinu. Mynd 27. Hlutfallsleg skipting stöðugilda starfsfólks eftir menntun og landshlutum árið 2013 Leikskólakennarar 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
47
23
31
49
9
42
Aðrir með uppeldismenntun
56
44
58
38
6 47
40 60
56
4
10
37
34
49
10
9 6
51
Ófaglærðir við uppeldisstörf
37
8
41
50
13
38
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Starfsfólk í leikskólum við uppeldis- og menntunarstörf reknum af opinberum aðilum sem og sjálfstætt starfandi leikskólum. Átt er við hlutfallslega skiptingu stöðugilda en ekki fjölda starfsmanna.
Hlutfallsleg skipting á fjölda stöðugilda í leikskólum eftir menntun og landssvæðum kemur fram á mynd 27. Þar sést að hlutfall leikskólakennara er langhæst á Norðurlandi eystra og þá á Vesturlandi. Hlutfall leikskólakennara er lægst í Reykjavíkurborg. Hlutfall starfsfólks með aðra uppeldismenntun en leikskólakennaranám er hæst í Reykjavíkurborg og þá á Norðurlandi eystra og Suðurlandi. Tafla 13. Hlutfallsleg skipting starfsfólks við menntunar- og uppeldisstörf eftir menntun og landshlutum 2010 og 2012
Aðrir með uppeldismenntun
Ófaglærðir við uppeldisstörf
Leikskólakennarar
Aðrir með uppeldismenntun
Ófaglærðir við uppeldisstörf
2013
Leikskólakennarar
2011
Reykjavíkurborg
32%
25%
43%
31%
23%
47%
Höfuðborgarsv. án Rvk
38%
16%
46%
42%
9%
49%
Suðurnes
39%
8%
53%
38%
6%
56%
Vesturland
46%
11%
43%
47%
9%
44%
Vestfirðir
32%
12%
56%
37%
6%
58%
Norðurland vestra
39%
8%
53%
41%
8%
51%
Norðurland eystra
55%
12%
33%
50%
10%
40%
Austurland
38%
12%
50%
37%
4%
60%
Suðurland
37%
12%
51%
34%
10%
56%
Landið allt
38%
17%
45%
38%
13%
49%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring:Í þessum tölum eru einnig allir stjórnendur leikskóla, svo sem leikskólastjórar, aðstoðarleikskólastjórar og deildarstjórar. Hér eru einnig starfsmenn er sinna stuðningi innan leikskólans.
Tafla 13 sýnir hlutfallslega skiptingu starfsfólks við menntunar- og uppeldisstörf í leikskólum eftir menntun og landshlutum árin 2011 og 2013. Árið 2013 er hlutfall leikskólakennara hæst á Norðurlandi eystra, en lægst í Reykjavíkurborg.
Mynd 28. Hlutfallsleg skipting stöðugilda við uppeldis- og menntunarstörf eftir menntun í leikskólum sveitarfélaga í 10 stærstu sveitarfélögum 2013 Leikskólakennarar
Aðrir m. uppeldismenntun
Ófaglærðir v. uppeldisstörf
100% 80%
22
36
48
15
60% 40%
10
63
20%
0
54
52
46
52
13
12
41
36
49
64
17
2 35
34
57
56
10
14
33
30
45
25
30
0%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 28 sýnir hvernig stöðugildi við menntunar- og uppeldisstörf í leikskólum sveitarfélaga skiptast hlutfallslega á grunni menntunar í tíu fjölmennustu sveitarfélögum landsins Af þessum tíu sveitarfélögum er hlutfall leikskólakennara hæst í Akraneskaupstað eða 63% og þá í Akureyrarkaupstað eða 54%. Sé litið til þessara tíu stærstu sveitarfélaga sem einnar heildar er hlutfall leikskólakennara í leikskólum sveitarfélaga 37% eða einu prósentustigi lægra á landsvísu. Mynd 29. Hlutfallsleg skipting stöðugilda við uppeldis- og menntunarstörf eftir menntun í sjálfstætt starfandi leikskólum í 10 stærstu sveitarfélögum 2013
Leikskólakennarar
Aðrir m. uppeldismenntun
Ófaglærðir v. uppeldisstörf
100% 80% 60% 40% 20%
33 0
54
0
43 4
67 46
43
57
63
1 41
55
0
12
37
33
0%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Myndin hér að ofan gefur sömu upplýsingar og mynd 28 en nú er sjónum beint að sjálfstætt starfandi leikskólum í fjölmennustu sveitarfélögum landsins. Í sex af tíu stærstu sveitarfélögunum má finna sjálfstætt starfandi leikskóla. Hlutfall leikskólakennara er langhæst á Akureyri eða 2/3
hlutar. Lægst er það í Reykjavíkurborg eða þriðjungur. Vegið meðaltal hlutfalls leikskólakennara meðal sveitarfélaganna er 40% sem er einu prósentustigi hærra en á landsvísu. Mynd 30. Hlutfallsleg skipting starfsfólks við uppeldis- og menntunarstörf í leikskóla árið 2013 eftir menntun og stærð sveitarfélaga
Leikskólakennarar
Aðrir með uppeldismenntun
Ófaglærðir við uppeldisstörf
120 100
Hlutfall
80 60
63
53
10
40 13
20
24
37
58
8 34
55
4 41
47
9
44
47
23
31
49
17
38
0
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga og Hagstofa Íslands. Skýring: Fjöldi vísar í fjölda stöðugilda í einkareknum leikskólum og þeim sem reknir eru af sveitarfélögum. Námundað er að einum heilum. Í þessum tölum eru einnig allir stjórnendur leikskóla, svo sem leikskólastjórar, aðstoðarleikskólastjórar og deildarstjórar. Hér eru einnig starfsmenn er sinna stuðningi innan leikskólans.
Á mynd 30 má sjá skiptingu starfsfólks í leikskóla eftir menntun þess og stærð sveitarfélaga árið 2013. Í Reykjavíkurborg er hlutfall leikskólakennara af starfsfólki er sinna uppeldis- og menntunarstörfum á leikskóla um 31% og er aðeins lægra meðal sveitarfélaga er hafa 500 íbúa eða færri eða 24%. Hlutfall starfsmanna með aðra uppeldismenntun en leikskólakennaramenntun er hæst í Reykjavíkurborg eða 23%. Hlutfall ófaglærðra er lægra í fjölmennari sveitarfélögum.
Tafla 14. Brottfall starfsfólks við uppeldi og menntun (hlutfall) 1999–2013 eftir menntun Leikskólakennarar
Aðrir með uppeldismenntun
Ófaglærðir
Allt starfsfólk við uppeldi og menntun
1999
10,9
46,7
35,9
29,2
2000
12,4
31,1
36,0
28,5
2001
10,0
29,6
32,1
25,6
2002
8,7
26,5
27,3
21,7
2003
8,8
20,8
27,2
21,5
2004
6,8
27,7
29,6
22,7
2005
8,2
24,7
33,1
24,6
2006
10,1
24,3
30,2
23,2
2007
10,0
24,8
33,6
25,1
2008
15,4
29,3
35,1
28,3
2009
8,6
19,8
27,9
20,7
2010
14,3
32,5
27,9
24,3
2011
13,3
29,6
32,0
25,3
2012
12,1
28,8
31,1
23,8
2013
15,2
26,1
32,1
26,7
4,3
‐20,6
‐3,8
‐2,5
39%
‐44%
‐11%
‐9%
Breyting 99 ‐ 13 % breyting 99 ‐ 13
Heimild: Hagstofa Íslands. Skýring: Hér er fjallað um brottfall starfsfólk við uppeldis- og menntunarstörf. Tölur eru hlutfallstölur. Í þessum tölum eru einnig allir stjórnendur leikskóla, svo sem leikskólastjórar, aðstoðarleikskólastjórar og deildarstjórar. Hér eru einnig starfsmenn er sinna stuðningi innan leikskólans.
Í töflu 14 er yfirlit um brottfall starfsfólks leikskóla er sinna uppeldis- og menntunarstörfum á tímabilinu 1999–2013. Átt er við hlutfall þeirra sem voru við störf í desember árið á undan en eru ekki við störf í desember viðkomandi ár. Þannig eru tæp 11% leikskólakennara sem voru við störf í desember 1998, ekki lengur við störf í desember árið 1999. Brottfall meðal leikskólakennara er nokkuð sveiflukennt á tímabilinu, er um 11% í upphafi þess, fer niður í tæp 7% árið 2004 en er komið upp í rúm 15% árið 2013. Á tímabilinu hefur brottfallshlutfall leikskólakennara hækkað um 4,3 prósentustig, sem nemur 40% aukningu. Brottfall annarra starfsmanna með uppeldismenntun hefur lækkað verulega á tímabilinu eða um 20 prósentustig sem nemur 44%.
Fjöldi hdig á öll stöðugildi er sinna uppeldis‐ og menntunarst. ¹
3.603
3.233
2.619
14.778
4,1
4,4
5,6
Allir
3.935
3.536
2.869
16.162
4,1
4,4
5,6
Svf
3.977
3.474
2.870
15.118
3,8
4,2
2007
5,3
Allir
4.367
3.950
3.274
17.385
4,0
4,2
5,3
2009
2011
2013
Breyting 05 ‐13
% breyting 05 ‐ 13
Stöðugildi deildarstjóra, leikskólakennara og annara er sinna
Fjöldi hdig á öll stöðugildi starfsfólks
2005
Stöðugildi alls starfsfólks er sinna uppeldis‐ og menntunarst. ¹
Svf
Stöðugildi alls starfsfólks
Fjöldi hdig barna³
Fjöldi hdig á stöðugildi deildarstjóra, leikskólakennara og annarra er sinna uppeldis‐ og menntast.
Tafla 15. Fjöldi stöðugilda í leikskóla og heilsdagsígildi barna 2005–2013
Svf
4.217
3.848
3.157
16.328
3,9
4,0
5,2
Allir
4.847
4.432
3.646
18.670
3,9
4,2
5,1
Svf
4.125
3.789
3.182
16.297
4,0
4,3
5,1
Allir
4.797
4.404
3.660
19.122
4,0
4,3
5,2
Svf
4.348
4.011
3.403
16.705
3,8
4,2
4,9
Allir
5.099
4.705
3.937
19.900
3,9
4,2
5,1
Svf
745
778
784
1.927
‐0,3
‐0,3
‐0,7
Allir
1.164
1.169
1.068
3.738
‐0,2
‐0,2
‐0,6
Svf
21%
24%
30%
13%
‐6%
‐6%
‐13%
Allir
30%
33%
37%
23%
‐5%
‐4%
‐10%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga og Hagstofa Íslands. Skýring: ¹= Öll stöðugildi starfsfólks er sinna uppeldis- og menntunarstörfum, ásamt þeim er sinna stuðningsstörfum og öllum stjórnendum. ²= Stöðugildi starfsfólks er sinna uppeldis- og menntunarstörfum ásamt stöðugildi deildarstjóra. Stjórnendur og starfsmenn er sinna stuðningi eru ekki taldir með.³= Hdig vísar til heilsdagsígilda leikskólabarna.
Hér að ofan í töflu 15 er yfirlit yfir fjölda stöðugilda í leikskóla og fjölda heilsdagsígilda leikskólabarna á tímabilinu 2005–2013, bæði í leikskólum sem reknir eru af sveitarfélögum og svo í öllum leikskólum óháð rekstrarformi. Stöðugildum alls starfsfólks fjölgaði um 1.164 eða 30% ef litið er til allra leikskóla og heilsdagsígildum barna fjölgaði um 3.738 eða 23%. Sé eingöngu horft til leikskóla sem reknir eru af sveitarfélögum sést að fjölgun meðal starfsfólks nam 745 stöðugildum eða 21% og heilsdagsígildum barna fjölgaði um 1.927 eða 13%. Fjöldi heilsdagsígilda barna á hvert stöðugildi allra er sinna uppeldis- og menntunarstörfum í leikskóla hefur fækkað um 6% meðal leikskóla reknum af sveitarfélögum og um 5% sé litið til allra leikskóla á landinu. Árið 2013 eru 4,2 heilsdagsígildi barna á öll stöðugildi þeirra er sinna uppeldis- og menntunarstörfum, stuðnings- og stjórnunarstörfum í leikskólum sveitarfélaga (sjá skýringu fyrir neðan töflu). Einnig er fróðlegt að skoða hvernig landið liggur þegar eingöngu er horft til stöðugilda deildarstjóra ásamt því starfsfólki sem sinnir uppeldis- og menntunarstörfum inn á deildum leikskóla (sjá skýringu fyrir neðan töflu). Árið 2013 eru 4,9 heilsdagsígildi barna á hvert stöðugildi þessa hóps í leikskólum sveitarfélaga og hefur fækkað um 13% frá árinu 2005.
Í fylgiskjali 4 er yfirlit yfir fjölda heilsdagsígilda leikskólabarna á stöðugildi starfsmanna við uppeldis- og menntunarstörf í leikskólum eftir sveitarfélagi árið 2013
Mynd 31. Fjöldi heilsdagsígilda á stöðugildi er sinna menntunar- og uppeldisstörfum í leikskólum sveitarfélaga 2005–2013 Fjöldi hdig á öll stöðugildi er sinna uppeldis- og menntunarst. ¹
6,0 5,0
Fjöldi hdig á stöðugildi deildarstjóra, leikskólakennara og annarra er sinna uppeldis- og menntast. ² 5,6
5,3 4,4
4,2
5,2
4,0
5,1 4,3
4,9 4,2
4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 2005
2007
2009
2011
2013
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga og Hagstofa Íslands. Skýring: ¹= Öll stöðugildi starfsfólks er sinna uppeldis- og menntunarstörfum, ásamt þeim er sinna stuðningsstörfum og öllum stjórnendum. ²= Stöðugildi starfsfólks er sinna uppeldis- og menntunarstörfum ásamt stöðugildi deildarstjóra. Stjórnendur og starfsmenn er sinna stuðningi eru ekki taldir með.³= Hdig vísar til heilsdagsígilda leikskólabarna.
Á mynd 31 er búið að draga fram fjölda heilsdagsígilda á þau stöðugildi er sinna menntunar- og uppeldisstörfum í leikskólum sveitarfélaga á tímabilinu 2005–2013. Annars vegar er sjónum beint að öllum hópnum er sinnir þessum störfum og þar með taldir stjórnendur leikskóla og starfsmenn er sinna stuðningi. Hins vegar er litið til þrengri hóps sem nær til deildarstjóra , leikskólakennara og annarra er sinna slíkum störfum. Í báðum hópum er þróunin sú að heilsdagsígildum fækkar á hvert stöðugildi, og er meira áberandi meðal síðarnefnda hópsins.
1999
2001
2003
2005
2007
2009
2011
2012
2013
Breyting 99 ‐ 13
% br. 99‐ 13
Tafla 16. Stöðugildi starfsfólks við uppeldis- og menntunarstörf 1999–2013 eftir starfssviðum
Leikskólastjórar
245
257
260
268
275
273
250
231
240
‐5
‐2%
breyting milli ára
4%
7%
4%
4%
2%
10%
‐2%
‐8%
4%
Aðstoðarleikskólastjórar
162
174
187
185
183
217
188
174
180
18
11%
breyting milli ára
16%
14%
8%
1%
‐1%
0%
‐4%
‐7%
3%
Deildarstjórar
418
496
577
644
721
800
788
771
757
339
81%
breyting milli ára
11%
23%
7%
1%
4%
4%
1%
‐2%
‐2%
1.614
1.851
2.212
2.225
2.553
2.846
2.872
3.077
3.180
1.566
97%
1%
8%
7%
1%
5%
‐1%
1%
7%
3%
Leikskólakennarar og aðrir starfsmenn við stuðning
133
142
161
214
218
296
307
314
348
215
162%
breyting milli ára
‐8%
23%
9%
18%
‐8%
17%
0%
2%
11%
2.572
2.920
3.397
3.536
3.950
4.432
4.404
4.567
4.705
2.133
83%
3%
11%
7%
2%
4%
2%
1%
4%
3%
Leikskólakennarar og aðrir starfsmenn við uppeldi/menntun breyting milli ára
Starfsfólk alls við uppeldis‐ og menntunarstörf breyting milli ára
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Í töflu 16 sést skipting stöðugilda starfsfólks er sinna uppeldis- og menntunarstörfum 1999 til og með ársins 2013 eftir starfssviðum. Deildarstjórum fjölgaði um tæp 340 stöðugildi á tímabilinu sem nemur um 80% fjölgun stöðugilda frá árinu 1999. Leikskólakennurum í almennum uppeldisog menntunarstörfum fjölgaði um 1.566 stöðugildi eða um 97%. Hafa ber í huga að leikskólum fjölgaði einnig á sama tíma. Alls fjölgaði stöðugildum starfsfólks við uppeldis- og menntunarstörf um 2.133 eða um 83% árið 2013 miðað við árið 1999.
Mynd 32. Uppsöfnuð hlutfallsleg þróun fjölda stöðugilda eftir starfssviðum 1998–2013 Leikskólastjórar
Aðstoðarleikskólastjórar
Deildarstjórar
Leikskólakenn. og aðrir v. uppeldi og menntun
Leikskólakenn. og aðrir v. stuðning
Starfsfólk alls við uppeldis- og menntunarstörf
250
200
150
100
50
0 1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Á mynd 32 sést myndræn birting á niðurstöðum í töflu 16. Hlutfallsleg fjölgun deildarstjóra hefur aukist jafnt og þétt á tímabilinu en frá 2009 fækkar þeim aðeins. Frá og með 2008 hefur fjöldi leikskólakennara og annarra er sinna stuðningi aukist heldur. Leikskólastjórum og aðstoðarleikskólastjórum fækkar frá árinu 2009 fram til ársins 2013 þegar þeim fjölgar aðeins aftur. Tafla 17. Stöðugildi annars starfsfólks 1999–2013 eftir starfssviðum
2001
2003
2005
2007
2009
2011
2012
2013
Breyting 99 ‐ 13
% br. 99‐ 13
Starfsmenn við matreiðslu
1999
220
246
285
295
328
347
337
330
345
125
57%
breyting milli ára
4%
6%
16%
‐1%
8%
1%
‐3%
‐2%
5%
Starfsmenn við ræstingar
72
102
98
87
72
68
56
50
49
‐23
‐32%
breyting milli ára
7%
2%
10%
‐12%
3%
‐1%
8%
‐11%
‐2%
0
0
0
0
Annað og óskilgreint breyting milli ára Starfsfólk alls við önnur störf breyting milli ára
7
11
31
17
18
250%
‐61%
‐3%
6%
‐5%
299
359
414
399
418
415
393
380
394
95
32%
6%
0%
13%
‐4%
6%
1%
‐2%
‐3%
4%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Einnig er fróðlegt að skoða skiptingu stöðugilda starfsfólks er sinna öðru en uppeldis- og menntunarstörfum í leikskóla. Talsverð aukning hefur orðið á stöðugildum starfsfólks er sinna matreiðslu og öðrum eldhússtörfum inn á leikskólum á tímabilinu þó þeim hafi fækkað frá 2010. Stöðugildum starfsmanna við ræstingar hefur fækkað nokkuð á tímabilinu eða um 23 stöðugildi. Í ljósi þess að leikskólar landsins eru 256 talsins árið 2013 má ljóst vera að margir stjórnendur leikskóla velja að bjóða þessi störf út til verktaka.
Mynd 33. Uppsöfnuð hlutfallsleg þróun fjölda stöðugilda við önnur störf í leikskólum 1999–2013 Starfsmenn við matreiðslu
Starfsmenn við ræstingar
Starfsfólk alls við önnur störf
160 140 120 100 80 60 40 20 0 1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Hér eru stöðugildi við önnur og óskilgreind störf ekki meðtalin þar sem þau hafa verið fá en tekið sveiflur fram til 2008 þegar þau eru ekki lengur til staðar. Fjöldasveiflur í svo fámennum hópi verða mjög ýktar á hlutfallslegum skala.
Í mynd 33 eru niðurstöður úr töflu 17 settar fram á myndrænan hátt.
Tafla 18. Fjöldi heilsdagsígilda leikskólabarna á hvert stöðugildi starfsfólks við uppeldis- og menntunarstörf eftir landshlutum 2013 Stöðugildi starfsfólks við uppeldis‐ og menntunarstörf
Heilsdagsígildi leikskólabarna
Fj. heilsdagsígilda á hvert stöðugildi starfsfólks við uppeldis‐ og menntunarstörf
Reykjavíkurborg
1.662
7.326
4,41
Höfuðborgarsv. án Rvk.
1.410
5.896
4,18
Suðurnes
307
1.395
4,54
Vesturland
222
908
4,10
Vestfirðir
101
402
3,98
Norðurland vestra
96
358
3,74
Norðurland eystra
388
1.598
4,12
Austurland
163
594
3,64
Suðurland
356
1.424
4,00
Landið allt
4.705
19.900
4,23
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Bæði leikskólar sveitarfélaga og sjálfstætt starfandi leikskólar.
Í töflu 15 var að finna upplýsingar um fjölda heilsdagsígilda á hvert stöðugildi starfsfólks er sinnir uppeldis- og menntunarstörfum greint eftir rekstrarformi. Hér fyrir ofan í töflu 18 er að finna þá kennitölu eftir landshlutum árið 2013 án þess að tillit sé tekið til rekstrarforms. Á Suðurnesjum eru flest heilsdagsígildi á hvert stöðugildi eða 4,54 og þá í Reykjavíkurborg eða 4,41. Fæst eru þau á hvert stöðugildi á Austurlandi eða 3,64.
Í fylgiskjali 5 er yfirlit yfir fjölda stöðugilda starfsmanna við uppeldis- og menntunarstörf í leikskólum á hverja 1.000 íbúa eftir sveitarfélagi árið 2013
Mynd 34. Fjöldi heilsdagsígilda leikskólabarna á hvert stöðugildi starfsfólks við uppeldis- og menntunarstörf árið 2013 í 10 stærstu sveitarfélögum Mosfellsbær
4,7
Akraneskaupstaður
4,5
Reykjanesbær
4,5
Reykjavíkurborg
4,4
Garðabær
4,4
Akureyrarkaupstaður
4,3
Kópavogsbær
4,1
Hafnarfjarðarkaupstaður
4,0
Fjarðabyggð
4,0
Sveitarfélagið Árborg
3,9 0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Leikskólar sveitarfélaga.
Mynd 34 sýnir fjölda heilsdagsígilda leikskólabarna á hvert stöðugildi starfsfólks við uppeldis- og menntunarstörf í leikskólum í 10 fjölmennustu sveitarfélögum landsins í leikskólum sem þau reka. Heilsdagsígildin eru flest á hvert stöðugildi í Mosfellsbæ eða 4,7 og þá í Akraneskaupstað. Kennitalan mælist lægst hjá Sveitarfélaginu Árborg eða 3,9. Mynd 35. Fjöldi stöðugilda við uppeldis- og menntunarstörf í leikskólum sveitarfélaga á 1.000 íbúa eftir landshlutum árið 2013 Suðurnes
7,6
Reykjavíkurborg
11,5
Norðurland eystra
12,1
Landið allt
12,5
Suðurland
13,0
Norðurland vestra
13,7
Vesturland
13,9
Höfuðborgarsv. án Rvk
14,1
Vestfirðir
14,7
Austurland
16,0
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
18,0
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Eingöngu leikskólar sveitarfélaga. Stjórnendur leikskóla einnig meðtaldir. Einungis íbúafjöldi í þeim sveitarfélögum sem reka leikskóla.
Að lokum er áhugavert að skoða fjölda stöðugilda allra er sinna uppeldis- og menntunarstörfum á hverja þúsund íbúa eftir landshlutum. Rétt er að árétta að gögnin ná eingöngu til leikskóla reknum af sveitarfélögum. Á Suðurnesjum er kennitalan lægst, þar eru 7,6 stöðugildi í vinnu fyrir hverja
1.000 íbúa. Hæst er kennitalan á Austurlandi eða 16,0. Rétt er að geta þess að munur innan landshluta er síst minni en milli landshluta. Mynd 36. Fjöldi stöðugilda við uppeldis- og menntunarstörf á 1.000 íbúa í 10 stærstu sveitarfélögum 2013 Reykjanesbær
8,6
Akureyrarkaupstaður
11,5
Reykjavíkurborg
11,5
Tíu stóru samtals
12,7
Garðabær
13,1
Akraneskaupstaður
13,4
Kópavogsbær
14,9
Mosfellsbær
15,3
Hafnarfjarðarkaupstaður
15,4
Fjarðabyggð
15,9
Sveitarfélagið Árborg
16,6
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
18,0
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Stjórnendur leikskóla einnig meðtaldir. Leikskólar sveitarfélaga.
Ekki er síður áhugavert að skoða lykiltöluna fjölda stöðugilda á hverja 1.000 íbúa í tíu fjölmennustu sveitarfélögum landsins. Í Reykjanesbæ eru fæst stöðugildi á hverja 1.000 íbúa eða 8,6. Flest eru þau í Sveitarfélaginu Árborg eða 16,6. Tafla 19. Stöðugildi starfsfólk við uppeldi og menntun í leikskólum 2013 eftir starfssviðum og kyni karlar
Konur
Alls
Fjöldi
Hlutfall
Fjöldi
Hlutfall
Leikskólastjórar
240
4
2%
236
98%
Aðstoðarleikskólastjórar
180
7
4%
173
96%
Deildarstjórar
757
13
2%
744
98%
3.180
235
7%
2.945
93%
348
8
2%
311
89%
4.705
267
6%
4.409
94%
Leikskólakennarar og aðrir starfsmenn við uppeldi/menntun Leikskólakennarar og aðrir starfsmenn við stuðning Starfsfólk alls við uppeldis‐ og menntunarstörf
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Árið 2013 eru 6% þeirra er starfa við uppeldis- og menntunarstörf karlmenn og hækkar sú lykiltala um eitt prósentustig sé miðað við fyrra ár. Yfirgnæfandi meirihluti starfsmanna á leikskóla eru konur. Hlutfall karlmanna er hæst meðal leikskólakennara og annarra starfsmanna er sinna almennum uppeldis- og menntunarstörfum inn á deildum, eða um 7%.
Tafla 20. Starfsfólk í leikskóla við uppeldis- og menntunarstörf 2005, 2007, 2009 og 2011 eftir aldri Yngri en 20 ára
2007 Fjöldi
2009 %
Fjöldi
2011 %
Fjöldi
2013 %
Fjöldi
%
265
5%
107
2%
109
2%
121
2%
20 ‐ 29 ára
1.291
25%
1.340
24%
1.254
23%
1.504
26%
30 ‐ 39 ára
1.342
26%
1.639
29%
1.525
28%
1.457
25%
40 ‐ 49
1.181
23%
1.268
22%
1.243
23%
1.254
22%
50 ‐ 59
788
15%
936
17%
1.006
18%
1.059
18%
60 ‐ 66
271
5%
314
6%
347
6%
397
7%
21
0%
35
1%
31
1%
34
1%
5.159
100%
5.639
100%
5.515
100%
5.826
100%
67 ára og eldri Alls
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Í töflunni eru upplýsingar um fjölda starfsmanna í leikskóla við uppeldis- og menntunarstörf, en ekki fjölda stöðugilda.
Í töflu 20 hér fyrir ofan sést skipting starfsliðs í leikskólum eftir aldri. Þess ber að geta að hér er um fjölda starfsmanna að ræða en ekki fjölda stöðugilda. Árið 2013 er um 51% starfsmanna á aldrinum 20–39 ára. Starfsmönnum yngri en 20 ára fækkar sem hlutfalli af heild á tímabilinu úr tæplega 5% niður í 2%. Hins vegar hefur hlutfallslega fjölgað í aldurshópnum 50–59 ára árið 2012 miðað við árið 2007.
Mynd 37. Hlutfallsleg skipting starfsfólks í leikskóla við uppeldis- og menntunarstörf 2007, 2009, 2011 og 2013 eftir aldri 2007
2009
2011
2013
35 29
30 25
25
26 24
26
28 25
23
23
22
23
22
20
17
18 18
15
15 10 5
7
7
8
5
5 2
2
2
0 Yngri en 20 ára
20 - 29 ára
30 - 39 ára
40 - 49
50 - 59
60 ára og eldri
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Í myndinni eru upplýsingar um fjölda starfsmanna í leikskóla við uppeldis- og menntunarstörf en ekki fjölda stöðugilda.
Á mynd 37 eru upplýsingar úr töflu 20 settar fram á myndrænan hátt. Hér er átt við allt starfsfólk leikskóla er kemur að uppeldis- og menntunarstörfum. Myndin sýnir að starfsmönnum yngri en 20 ára sem hlutfalli af starfsliði fækkaði á tímabilinu. Starfsmönnum eldri en 50 ára fjölgar .
Mynd 38. Leikskólastarfsmenn í launuðu leyfi 1998–2013
Karlar
Konur
350 309
Alls
315
300
191
200
245 246
234 236
234 234
250
230 230
207 212
192
156 159
150 100
73 74
50 0
1
1998
0
2000
2
2002
1
2004
6
2006
0
2008
5
2010
1
2012
3
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga Skýring: Hér er átt við fjölda starfsmanna en ekki stöðugildi.
Að lokum er yfirlit yfir þann fjölda starfsmanna sem hlutu launað leyfi á tímabilinu 1998–2013. Þróunin er nokkuð sveiflukennd, talsverð aukning varð árið 2000 sem nam 45%. Frá árinu 2008 hefur starfsmönnum fækkað mikið milli ára sem fara í launað leyfi. Árið 2012 voru tæplega þrefalt færri leikskólastarfsmenn í launuðu leyfi en árið 2010. Athyglisvert er að árið 2013 fjölgar þeim aftur verulega sem taka launað leyfi eða samtals 159. Það er rífleg tvöföldun frá fyrra ári.
Samantekt Árið 2013 eru alls 5.099 stöðugildi starfandi í leikskóla og hafa þau aldrei verið fleiri og hafa tvöfaldast miðað við árið 1994. Stöðugildi leikskólakennara eru 1.780 talsins árið 2013 og fjölgaði um 1.012 stöðugildi frá árinu 1994 og hafa þau ríflega tvöfaldast á tímabilinu. Athygli vekur að stöðugildum leikskólakennara fjölgar um 86 árið 2013 miðað við fyrra ár. Hlutfall þeirra er sinna uppeldis- og menntunarstörfum og hafa leikskólakennaramenntun var 38% árið 2013. Sé eingöngu litið til leikskóla sveitarfélaga er hlutfall leikskólakennara 38% en 39% í sjálfstætt starfandi leikskólum. Ef horft er til landshluta þá er hlutfall leikskólakennara hæst á Norðurlandi eystra eða 50% árið 2013. Það er hins vegar lægst í Reykjavíkurborg eða 31%. Hlutfall starfsfólks með aðra menntun en leikskólakennaramenntun er hins vegar hæst í Reykjavík eða 23%. Lægst er það hlutfall á Austurlandi eða 4%. Á mynd 28 má sjá yfirlit yfir hlutfallslega skiptingu stöðugilda í leikskólum sveitarfélaga meðal 10 fjölmennustu sveitarfélaga landsins. Þar er hlutfall leikskólakennara hæst í Akraneskaupstað eða 63% og þá í Akureyrarkaupstað eða 54%. Athygli er vakin á töflu í Fylgiskjali 5 aftast í skýrslunni er sýnir hlutfallslega skiptingu stöðugilda starfsfólks er sinna uppeldis- og menntunarstörfum eftir menntun og sveitarfélögum. Árið 2013 eru 4,2 heilsdagsígildi barna á öll stöðugildi þeirra er sinna uppeldis- og menntunarstörfum, stuðnings- og stjórnunarstörfum. Sé litið til landshluta sést að nokkur munur er á því hver mörg heilsdagsígildi eru á hvert stöðugildi en kennitala liggur á milli 3,64 (Austurland)
og 4,41 (Reykjavíkurborg). Sé horft til tíu fjölmennustu sveitarfélaganna sést að flest heilsdagsígildi eru á stöðugildi í Mosfellsbæ eða 4,7. Fæst eru þau í Sveitarfélaginu Árborg eða 3,9. Einnig er fróðlegt að skoða hvernig landið liggur þegar eingöngu er horft til stöðugilda starfsfólks sem sinnir uppeldis- og menntunarstörfum. Hér er átt við deildarstjóra ásamt því starfsfólki sem sinnir uppeldis- og menntunarstörfum inn á deildum leikskóla (sjá skýringu fyrir neðan töflu 15). Árið 2013 eru 4,9 heilsdagsígildi barna á hvert stöðugildi þessa hóps og hefur fækkað um 16% frá árinu 2005.
Á landsvísu eru 12,5 stöðugildi við uppeldis‐ og menntunarstörf í leikskólum sveitarfélaga á hverja þúsund íbúa. Ef sú kennitala er greind eftir landshlutum kemur í ljós að fæst eru stöðugildin á hverja þúsund íbúa á Suðurnesjum eða 7,6. Flest eru þau á Austurlandi eða 16.
4.
Kostnaður vegna leikskóla
Samkvæmt lögum um leikskóla nr. 90/2008 bera sveitarfélög ábyrgð á heildarskipan skólahalds í leikskólum sem og húsnæði og búnaði, sérúrræðum leikskóla og framkvæmd leikskólastarfs í sveitarfélagi. Sveitarfélögin annast þannig rekstur leikskólans en foreldrar leikskólabarna greiða hluta af kostnaði við reksturinn. Almennt hefur verið stuðst við þá þumalfingursreglu að foreldrarnir greiði um 1/3 af heildarkostnaði leikskólans. Það hlutfall hefur þó breyst umtalsvert hin síðari ár. Árið 2013 er rekinn leikskóli í 64 sveitarfélögum. Í 10 sveitarfélögum að auki er ekki rekinn leikskóli en greidd ákveðin upphæð með börnum búsettum í sveitarfélaginu sem nýta sér þjónustu leikskóla í öðru sveitarfélagi. Í þessum kafla verður farið yfir kostnað sveitarfélaga vegna leikskóla á landsvísu og eftir landshlutum, hlutfall launakostnaðar af rekstrartekjum, hlutfallslega skiptingu rekstrarkostnaðar og tekna og útgjalda vegna leikskóla sem hlutfall af skatttekjum sveitarfélaga. Þá er í fyrsta skipti gerð grein fyrir þeim kostnaði sem bókfærður er á leikskólastofnanir vegna innri leigu eða eignarsjóðs. Hér er fjallað um beinan rekstrarkostnað leikskóla ásamt rekstrarframlagi til sjálfstætt starfandi leikskóla. Með beinum rekstrarkostnaði vegna leikskóla er átt við allan þann rekstrarkostnað sem til fellur á þá sjálfstæðu rekstrareiningu sem hver leikskólastofnun er. Umfjöllun kaflans nær ekki lengur til sameiginlegra liða leikskóla í hverju sveitarfélagi. Sárafá sveitarfélög nota þann lið og því bætir það nánast engu við. Rétt er að benda á að ekki er tekið tillit til kostnaðar er fellur á sameiginlega liði vegna málaflokksins í heild. Hér er ekki tekið tillit til kostnaðar vegna gæsluvalla eða dagvistunar í heimahúsum.
4.1
Heildarkostnaður sveitarfélaga vegna reksturs leikskóla
Árið 2013 nam heildarkostnaður sveitarfélaga vegna leikskóla rúmlega 32 milljörðum króna eða því sem nemur 1,79% af vergri landsframleiðslu sama ár. Þjónustutekjur námu 5,1 milljörðum króna árið 2013. Allar rekstrartölur eru í þúsundum króna. Í þessum hluta er fjallað um brúttó rekstrarkostnað, þ.e. ekki er búið að draga þjónustutekjur frá. Mynd 39. Rekstrarkostnaður leikskóla sem % af vergri landsframleiðslu 2007–2013
Rekstrarkostnaður leikskóla sem % af VLF (brúttó)
Rekstrarútgjöld leikskóla sem % af VLF (nettó)
2,00 1,74
1,80 1,60 1,40
1,73
1,79
1,75
1,69
1,59
1,56
1,50 1,33
1,48
1,48
1,47
1,51
1,36
1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 2007
2008
2009
2010
2011
2012
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga og Hagstofa Íslands. Skýring: Leikskólar sveitarfélaga og sjálfstætt starfandi leikskólar. Innri leiga meðtalin.
2013
Á mynd 39 gefur að líta helstu lykiltölur vegna reksturs leikskóla settar í samhengi við eina helstu lykiltölu þjóðhagsreikninga eða verga landsframleiðslu. Hér sést að hlutfall rekstrarkostnaðar leikskóla af VLF er 1,56% árið 2007 en er komið upp í 1,79% árið 2013. Tafla 21. Rekstrarreikningur sveitarfélaga árið 2013 vegna leikskóla Leikskólar sveitarfélaga
Framlög til sjálfstætt starfandi leikskóla
Leikskólar alls
Þjónustutekjur og aðrar tekjur
‐5.087.589
‐44.448
‐5.132.037
Tekjur alls
‐5.087.589
‐44.448
‐5.132.037
Laun og launatengd gjöld
21.169.287
67.705
21.236.991
Annar rekstrarkostnaður
6.556.495
4.222.275
10.778.770
Kostnaður alls (brúttó)
27.725.782
4.289.980
32.015.761
Rekstrarútgjöld (nettó)
22.638.193
4.245.532
26.883.724
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Tölur eru í þús.kr. Sameiginlegir liðir: Hér er færður kostnaður vegna leikskólanefnda, leikskólafulltrúa og þess háttar. Innri leiga meðtalin.
Árið 2013 nam kostnaður sveitarfélaga vegna leikskóla rúmum 32ma.kr. Eignasjóður eða innri leiga vegna leikskóla nam rúmum 3 milljörðum sama ár. Rekstrarkostnaður að frádreginni innri leigu var því um 29 ma.kr. Þjónustutekjur voru rétt um 5ma.kr. og nettó rekstrarútgjöld námu því tæpum 27ma.kr. Kostnaður beint á leikskóla sveitarfélaga nam tæpum 28ma.kr. sama ár, en nettó rekstrarútgjöld vegna þeirra námu liðlega 22ma.kr. Að frádreginni innri leigu var sá kostnaður tæpir 25 ma. kr. Mynd 40. Hlutfallsleg skipting kostnaðar sveitarfélaga vegna leikskóla árið 2013 Laun og launatengd gjöld
Annar rekstrarkostnaður
24%
76%
Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Beinn rekstrarkostnaður á leikskóla sveitarfélaga.
Heimild:
Mynd 40 sýnir að langstærsti kostnaðarliður vegna leikskóla eru laun og launatengd gjöld, og nema þau rétt rúmum þremur fjórðu af heildarkostnaði. Í töflu 21 kemur fram hver heildarkostnaður við rekstur leikskólans hefur verið á tímabilinu og hverjar hafa verið tekjur leikskólans. Annar rekstrarkostnaður tekur til útgjaldaþátta eins og húsaleigu, vöru- og þjónustukaupa, styrkja og framlaga. Innri leiga vegna húsnæðis leikskóla er misjafnlega há eftir stofnunum og sveitarfélögum. Á landsvísu nemur kostnaður vegna innri leigu um 10% af brúttó kostnaði.
Tafla 22. Heildarkostnaður sveitarfélaga vegna reksturs leikskóla 2005–2013
Rekstrarkostnaður leikskóla sveitarfélaga Rekstrarkostnaður
% breyting frá fyrra ári
Þjónustutekjur
% breyting frá fyrra ári
‐5.952.857
2005
21.848.470
2006
24.263.440
11%
‐5.161.186
‐13%
2007
25.307.523
4%
‐4.708.250
‐9%
2008
26.536.849
5%
‐4.407.529
‐6%
2009
25.991.724
‐2%
‐4.233.563
‐4%
2010
25.963.673
0%
‐4.244.184
0%
2011
26.628.009
3%
4.514.627
6%
2012
27.286.737
2%
‐4.899.173
9%
2013
27.725.782
2%
Breyting 05 ‐ 13 % breyting 05 ‐ 13
‐5.087.589
4%
5.877.312
865.268
27%
‐15%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Kostnaður er á verðlagi ársins 2013, byggt á vísitölu neysluverðs með húsnæði og launavísitölu starfsmanna sveitarfélaga. Tölur eru í þús.kr. Rekstrarkostnaður vísar í brúttókostnað. Heildarkostnaður vísar í að innri leigan er innifalin.
Á tímabilinu 2005–2013 jókst heildarrekstrarkostnaður vegna leikskóla sveitarfélaga um 27% eða tæplega 7,5ma.kr. Með heildarkostnaði er átt við að innri leigan er innifalin. Hlutfallslega er breytingin mest milli áranna 2005 – 2008. Árið 2007 dregur mjög úr útgjaldaaukningu vegna leikskóla en það ár jókst kostnaður vegna hans um 4% samanborið við 11% árið áður. Athyglisvert er að þjónustutekjurnar, þ.e. það sem foreldrar greiða vegna leikskólavistunar, hafa dregist saman um 15% árið 2013 miðað við árið 2005 eða um tæplega 900 milljónir króna. Sé þróunin skoðuð milli ára sést að þjónustutekjurnar dragast talsvert saman á fyrri hluta tímabilsins. Árið 2010 standa tekjurnar í stað á milli ára og árið 2011 verður viðsnúningur á áralangri þróun og aukast tekjur vegna leikskóla um 6% miðað við fyrra ár.
Mynd 41. Hlutfallsleg skipting heildarrekstrarkostnaðar og tekna 2004–2013 Rekstrarkostnaður
Þjónustutekjur
100% 90% 29%
27%
71%
73%
2004
2005
21%
18%
16%
16%
17%
17%
18%
18%
79%
82%
84%
84%
83%
83%
82%
82%
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Skiptingin er byggð á beinum rekstrarkostnaði leikskóla sveitarfélaga. Innri leiga meðtalin.
Á mynd 41 kemur fram að hlutfall tekna af rekstrarkostnaði hefur minnkað á tímabilinu 2004– 2012. Árið 2004 eru þjónustutekjur um 29% af heildarkostnaði leikskóla á landsvísu en árið 2013 nema tekjurnar um 18% af heildarkostnaði leikskóla. Þannig hefur hlutfall tekna af heildarkostnaði lækkað um 11 prósentustig frá árinu 2004. Þó hefur hlutfallið árið 2012 hækkað um 2 prósentustig frá árinu 2008 þegar hlutfall tekna af heildarkostnaði var í lágmarki. Mynd 42. hlutfall tekna af heildarkostnaði leikskóla 2013 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 1
3
5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 59
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Leikskólar sveitarfélaga. Innri leiga meðtalin.
Á mynd 42 kemur fram að í flestum sveitarfélögum, eða í 39, liggur hlutfall tekna af heildarkostnaði á bilinu 15-22% árið 2013. Dreifingin er þó nokkur eins og kemur líka fram í töflu 24, þ.e. allt frá 3% og upp í 29%. Rétt er að taka fram að þar sem tekjurnar eru hlutfallslega lægstar getur verið um sérstakar aðstæður að ræða, svo sem fámennir leikskólar, ekki seld hádegishressing í leikskólanum eða aðrar staðbundnar aðstæður sem valda því að hlutfall tekna er svo lágt sem raun ber vitni.
4.2
Rekstrarkostnaður leikskóla án innri leigu
Sú meginregla gildir að fasteignir sveitarfélags eru færðar í sjálfstæða rekstrareiningu innan a-hluta sveitarfélagsins og er þessum eignasjóði ætlað að sjá um rekstur, nýbyggingar, kaup eða sölu eigna í umboði sveitarstjórnar. Eignasjóður leigir síðan út fasteignir til rekstrareininga sveitarfélagsins samkvæmt þörfum viðkomandi rekstrareininga og innheimtir svokallaða innri leigu í samræmi við raunverulegan kostnað sem viðkomandi fjárfesting ber með sér. Markmiðið með eignasjóðum er að gera rekstrarkostnað fasteigna sýnilegri og að sérhver rekstrareining beri þann raunkostnað sem henni ber. Frá og með 2011 fást meiri upplýsingar úr ársreikningum sveitarfélaga, en með breytingu á auglýsingu nr. 414/2001 um flokkun og greiningu í bókhaldi og reikningsskilum sveitarfélaga bættist við nýr kafli um tvílyklun og upplýsingaveitu. Því gefst tækifæri til að skoða gjaldahliðina mun ítarlegar en áður hefur þekkst, þ.m.t. innri leigu. Frá árinu 2012 skila langflest sveitarfélög ársreikningi á þann hátt er auglýsingin með breytingum kveður á um. Hér á eftir er fjallað um rekstrarkostnað leikskóla á aðskilinn hátt frá innri leigu. Tafla 23. Beinn rekstrarkostnaður sveitarfélaga vegna reksturs 2012–2013 eftir landshlutum
2012
2013
Breyting 12‐13
% breyting 12‐13
þjónustu‐ tekjur
Rekstrar‐ kostnaður
þjónustu‐ tekjur
Rekstrar‐ kostnaður
Rekstrar‐ kostnaður
Rekstrar‐ kostnaður
‐1.432.284
8.358.332
‐1.504.909
8.718.913
‐72.626
360.581
5%
4%
Höfuðborgarsv. án Rvk. ‐1.545.160
6.938.222
‐1.667.428
7.308.826
‐122.269
370.604
8%
5%
Suðurnes
‐245.766
1.121.878
‐238.911
1.004.428
6.855
‐117.451
‐3%
‐10%
Vesturland
‐295.279
1.224.676
‐312.006
1.286.868
‐16.727
62.192
6%
5%
Vestfirðir
‐123.890
551.885
‐123.164
574.880
726
22.995
‐1%
4%
Norðurland vestra
‐138.322
589.601
‐134.565
558.470
3.757
‐31.131
‐3%
‐5%
Norðurland eystra
‐506.555
2.215.696
‐502.714
2.135.134
3.841
‐80.562
‐1%
‐4%
Austurland
‐173.064
889.022
‐176.344
923.165
‐3.279
34.142
2%
4%
Suðurland
‐438.852
2.200.219
‐427.547
2.065.370
11.305
‐134.850
‐3%
‐6%
Landið allt
‐4.899.173
24.089.533
‐5.087.589
24.576.054
‐188.416
486.521
4%
2%
Reykjavíkurborg
þjónustu‐ tekjur
þjónustu‐ tekjur
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Staðvirt á verðlagi ársins 2013, byggt á vísitölu neysluverðs með húsnæði og launavísitölu starfsmanna sveitarfélaga. Tölur eru í þús.kr. Hér er eingöngu um kostnað að ræða á leikskóla sveitarfélaga. Innri leiga ekki meðtalin.
Tafla 23 sýnir rekstrarkostnað og þjónustutekjur vegna reksturs leikskóla sveitarfélaga eftir landshlutum árin 2012 og 2013 ásamt breytingu á tímabilinu. Bent skal á að hér er innri leigan ekki meðtalin. Rekstrarkostnaður jókst um 2% að raunvirði á tímabilinu 2012–2013 eða um hálfan milljarð króna. Hann hækkar í flestum landshlutum nema á Suðurnesjum og Norðurlandi vestra. Á Suðurnesjum lækkar kostnaður um 10% frá 2012. Vænta má að ákvörðun Sandgerðisbæjar um að breyta rekstrarformi á leikskóla sveitarfélagins og fela reksturinn til sjálfstætt starfandi aðila hafi umtalsvert skýringargildi. Mest hlutfallsleg hækkun var á höfuðborgarsvæði utan Reykjavíkurborgar hvar hækkunin nam 5%. Þjónustutekjur hækkuðu um 4% á landsvísu eða um 190 milljónir króna. Hlutfallslega hækkuðu þær mest á höfuðborgarsvæði öllu um 18% og þá á Vesturlandi.
Mynd 43. Rekstrarkostnaður á hverja 1.000 íbúa í 10 stærstu sveitarfélögum árið 2013
Reykjanesbær
53.873
Akraneskaupstaður
58.947
Garðabær
65.361
Akureyrarkaupstaður
68.922
Reykjavíkurborg
72.801
10 stærstu samtals
86.076
Hafnarfjarðarkaupstaður
87.607
Kópavogsbær
89.940
Fjarðabyggð
91.264
Mosfellsbær
96.912
Sveitarfélagið Árborg
98.589
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000
120.000
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: kostnaður á leikskóla sveitarfélaga. Tölur í þús. kr. Innri leiga ekki meðtalin.
Mynd 43 gefur yfirlit yfir rekstrarkostnað á hverja þúsund íbúa meðal tíu stærstu sveitarfélaga landsins. Vegið meðaltal sveitarfélaganna er rúmlega 86 millj.kr. á hverja þúsund íbúa. Mikill munur er á sveitarfélögunum. Þannig er rekstrarkostnaður á 1.000 íbúa í Árborg, Mosfellsbæ og í Fjarðabyggð u.þ.b. tvöfalt hærri en í Reykjanesbæ.
Í fylgiskjali 6 er að finna yfirlit yfir hlutfall þjónustutekna af beinum rekstrarkostnaði leikskóla fyrir hvert sveitarfélag árið 2013. Fylgiskjal 7 gefur yfirlit yfir rekstrarkostnað vegna leikskóla á hverja 1.000 íbúa árið 2013 eftir sveitarfélögum.
Mynd 44. Hlutfall tekna af beinum rekstrarkostnaði leikskóla 2012 – 2013 eftir landshlutum án innri leigu
2012
2013
30% 25%
22% 23%
20%
24% 22%
24% 24%
23% 21%
24% 24%
23% 24% 20% 19%
20% 21%
20% 21%
17% 17%
15% 10% 5% 0%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Skiptingin er byggð á rekstrarkostnaði vegna leikskóla sveitarfélaga. Innri leiga ekki meðtalin. Gögnin í myndinni byggja einnig á aukastöfum.
Í mynd 44 kemur fram hlutfall þjónustutekna af rekstrarkostnaði leikskóla skipt upp eftir landshlutum árin 2012–2013. Á landsvísu hafa tekjur hækkað sem hlutfall af kostnaði. Á Suðurnesjum hafa tekjur hækkað um tvö prósentustig á tímabilinu, og í Reykjavíkurborg hafa þær staðið í stað. Samkvæmt mynd 41 er hlutfall tekna af heildarrekstrarkostnaði á landsvísu um 18%, þ.e. þegar innri leigan er meðtalin. Þegar búið er að draga innri leigu frá kostnaði verður hlutfallið á landsvísu 21%. Mynd 45. hlutfall tekna af rekstrarkostnaði leikskóla 2013 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 1
3
5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 59
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Leikskólar sveitarfélaga. Innri leiga ekki meðtalin.
Á mynd 45 kemur fram að í mörgum sveitarfélögum, eða í 30, liggur hlutfall tekna af heildarkostnaði á bilinu 20-25% árið 2013. Dreifingin er þó nokkur eins og kemur líka fram í töflu 24, þ.e. allt frá 3% og upp í 30%. Rétt er að taka fram að þar sem tekjurnar eru hlutfallslega lægstar getur verið um sérstakar aðstæður að ræða, svo sem fámennir leikskólar, ekki seld hádegishressing í leikskólanum eða aðrar staðbundnar aðstæður sem valda því að hlutfall tekna er svo lágt sem raun ber vitni. Mynd 46. Hlutfall tekna af kostnaði við leikskóla sveitarfélaga með og án innri leigu árið 2013 Með innri leigu
Án innri leigu
35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 1
3
5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 59
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga.
Til gamans er fróðlegt að skoða og bera saman hlutfall tekna af kostnaði vegna leikskóla þar sem innri leiga eða eignasjóður er innifalinn eða ekki. Bláu súlurnar sýna dreifingu þessa hlutfalls þar sem innri leigan er meðtalin og eru þær að jafnaði tveimur til þremur prósentustigum lægri en þegar búið er að draga innri leiguna frá. Mynd 47. Hlutfall tekna af rekstrarkostnaði hjá 10 stærstu sveitarfélögum árið 2013 án innri leigu
Reykjavíkurborg
17%
Fjarðabyggð
20%
10 stærstu samtals
20%
Sveitarfélagið Árborg
21%
Kópavogsbær
21%
Hafnarfjarðarkaupstaður
23%
Reykjanesbær
23%
Akraneskaupstaður
25%
Mosfellsbær
26%
Garðabær
26%
Akureyrarkaupstaður
26%
0%
5%
10%
15%
20%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Beinn kostnaður á leikskóla 10 stærstu sveitarfélaga. Innri leiga ekki meðtalin.
25%
30%
Sé litið til tíu stærstu sveitarfélaga landsins má sjá að vegið meðaltal kennitölunnar hlutfall tekna af rekstrarkostnaði er einu prósentustigi lægra en á landsvísu. Þó er verulegur munur milli sveitarfélaga. Hlutfallið er hæst hjá Mosfellsbæ, Garðabæ og Akureyrarkaupstað eða 26%, en lægst hjá Reykjavíkurborg eða 17%. Mynd 48. Hlutfall tekna af rekstrarkostnaði leikskóla 2013 eftir stærð sveitarfélaga Lægsta gildi
Vegið meðaltal
Hæsta gildi
35% 30%
30%
29%
30%
26% 24%
25%
23%
23%
21%
20%
21% 17%
16%
15%
21% 17%
16%
13%
10% 5%
4%
0% < 500 íbúar
501‐1000
1001‐2000
2001‐5000
5001 >
Reykjavík
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Skiptingin er byggð á beinum rekstrarkostnaði vegna leikskóla sveitarfélaga. Innri leiga ekki meðtalin.
Mynd 48 sýnir okkur tekjur sveitarfélaga vegna leikskóla sem hlutfall af rekstrarkostnaði eftir stærð þeirra árið 2013. Gefið er upp vegið meðaltal fyrir hvern hóp sveitarfélags ásamt hæsta og lægsta gildi sem gefur vísbendingu um dreifingu innan hvers hóps. Mynd 49. Innri leiga sem hlutfall af heildarkostnaði leikskóla eftir landshlutum árið 2013 Hlutfall af nettó kostnaði Vestfirðir
Hlutfall af brúttó kostnaði
7%
Norðurland eystra
9% 12%
9%
Höfuðborgarsv. án Rvk.
10%
Suðurnes
12%
10%
Suðurland
12%
13%
11%
Landið allt
14%
11%
Reykjavíkurborg
12%
Norðurland vestra
14%
13%
Vesturland
17% 20%
16%
Austurland
16%
0%
5%
10%
15%
19%
20%
25%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: rekstrarkostnaður vegna leikskóla sveitarfélaga. *Innri leiga meðtalin.
Mynd 49 gefur gott yfirlit yfir innri leigu sem hlutfall af kostnaði vegna leikskóla sveitarfélaga eftir landshlutum árið 2013. Árið 2013 bókfærðu sveitarfélögin samtals rétt rúma þrjá milljarða í innri
leigu vegna leikskóla. Á landsvísu er innri leiga sem hlutfall af brúttó kostnaði leikskóla um 11%, og 14% ef mið er tekið af rekstrarkostnaði þegar tekið hefur verið tillit til tekna. Hæst er hlutfallið á Austurlandi og Vesturlandi , hvort sem tekið er tillit til tekna eður ei. Lægst er það á Vestfjörðum.
Í fylgiskjali 8 er að finna yfirlit yfir hlutfall innri leigu af rekstrarkostnaði leikskóla fyrir hvert sveitarfélag árið 2013.
Mynd 50. Innri leiga sem hlutfall af heildarkostnaði leikskóla meðal 10 stærstu sveitarfélaga 2013 Hlutfall af nettó kostnaði Hafnarfjarðarkaupstaður
Hlutfall af brúttó kostnaði 9%
7%
Reykjanesbær
9%
7%
Akureyrarkaupstaður
12%
9%
Akraneskaupstaður
14%
10%
Kópavogsbær
13%
11%
10 stærstu samtals
13%
11%
Mosfellsbær
15%
12%
Reykjavíkurborg
14%
12%
Sveitarfélagið Árborg
15%
13%
Garðabær
14%
Fjarðabyggð
17% 18%
0%
5%
10%
15%
21%
20%
25%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Beinn rekstrarkostnaður vegna leikskóla sveitarfélaga. *Innri leiga er meðtalin.
Þá er áhugavert að skoða stöðu mála hjá tíu stærstu sveitarfélögum landsins, en samtals bókfæra þau um 2,4ma.kr. vegna innri leigu leikskóla árið 2013. Það er um 11% af brúttó rekstrarkostnaði leikskóla þeirra, og um 14% sé tekið tillit til tekna. Hlutfallslega lægst er innri leigan í Hafnarfjarðarkaupstað en hæst í Fjarðabyggð. Tafla 24. Innri leiga sem hlutfall af beinum rekstrarkostnaði leikskóla eftir stærð sveitarfélaga 2013
Innri leiga sem % af brúttó kostnaði Lægsta gildi
Innri leiga sem % af nettó kostnaði
Vegið Hæsta gildi meðaltal
Lægsta gildi Vegið meðaltal
Hæsta gildi
< 500 íbúar
0%
14%
23%
0%
16%
26%
501‐1000
2%
11%
19%
2%
13%
22%
1001‐2000
4%
13%
24%
5%
16%
31%
2001‐5000
0%
15%
25%
0%
15%
24%
5001 >
7%
10%
14%
9%
13%
18%
12%
14%
Reykjavíkurborg
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Heildarkostnaður vegna leikskóla sveitarfélaga. *Innri leiga er meðtalin.
Að lokum er fróðlegt að skoða innri leigu sem hlutfall af rekstrarkostnaði leikskóla eftir íbúafjölda sveitarfélaga. Tafla 24 gefur yfirlit yfir innri leigu sem hlutfall af bæði brúttó kostnaði leikskóla og þegar tekið hefur verið tillit til þjónustutekna.
4.3
Rekstrarútgjöld í hlutfalli af skatttekjum
Hér að framan er greint frá því hve mikið sveitarfélög greiða í rekstrarkostnað vegna leikskóla ásamt þjónustutekjum. Einnig er fróðlegt að skoða rekstrarútgjöld, sem hlutfall af skatttekjum þeirra, þ.e. hversu miklu af heildarskatttekjum sínum sveitarfélög verja í rekstur leikskóla. Í þessum kafla er sjónum beint að heildarrekstrarútgjöldum vegna leikskóla þ.e. þegar búið er að taka tillit til þjónustutekna. Heildarrekstrarútgjöld fela í sér útgjöld vegna leikskóla sveitarfélaga og framlaga til sjálfstætt starfandi leikskóla. Fjallað verður um þessi útgjöld með og án innri leigu. Skatttekjur sveitarfélaga eru útsvar, fasteignaskattur, greiðslur úr Jöfnunarsjóði sveitarfélaga og aðrar tekjur er hafa skattalegt ígildi. Mynd 51. Rekstrarútgjöld vegna leikskóla sem hlutfall af skatttekjum 2013 Útgjöld án innri leigu /skatttekjur
Útgjöld með innri leigu/skatttekjur 9,8
Vestfirðir 9,2
Norðurland vestra
10,8 11,0 10,5
Norðurland eystra
11,7
10,7
Suðurland
10,5
Austurland
12,1 13,1
10,7
Vesturland
13,3 12,5
Landið allt
14,2
12,8
Reykjavíkurborg
14,6
13,4
Suðurnes
15,1 14,4
Höfuðbsv. án Rvk. 0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,1
16,0
18,0
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Um er að ræða vegið meðaltal á landsvísu og svo landshluta. Leikskólar sveitarfélaga og sjálfstætt starfandi leikskólar.
Á mynd 51 má sjá rekstrarútgjöld vegna leikskóla sem hlutfall af skatttekjum sveitarfélaga eftir landssvæðum árið 2013. Rekstrarútgjöld sveitarfélaga vegna leikskóla er sá kostnaður sem eftir stendur þegar tillit hefur verið tekið til þjónustugjalda. Annars vegar má sjá hlutfall rekstrarútgjalda með innri leigu sem hlutfall af skatttekjum og hinsvegar sömu lykiltölu þar sem innri leigu er sleppt. Rekstrarútgjöld allra sveitarfélaga vegna leikskóla nema 14% af skatttekjum þeirra þegar innri leigan er tekin með. Þegar innri leiga vegna leikskóla er dregin frá rekstrarútgjöldum er hlutfallið 12,5%. Sem hlutfall af skatttekjum er kostnaðarbyrðin hæst á höfuðborgarsvæði utan Reykjavíkurborgar hvort sem innri leigan er tekin með eða ekki. Lægst er hún á Vestfjörðum með innri leigu en án hennar er kennitalan lægst á Norðurlandi vestra. Rétt er að benda á að kostnaðarbyrði sveitarfélaga innan hvers landssvæðis er afar misjöfn og síst minni en milli landssvæða.
Í fylgiskjali 9 er að finna töflu með yfirliti um hlutfall rekstrarútgjalda af skatttekjum á hvert sveitarfélag.
Mynd 51. Hlutfall rekstrarútgjalda vegna leikskóla af skatttekjum sveitarfélaga árið 2013 Útgjöld með innri leigu/skatttekjur
Útgjöld án innri leigu /skatttekjur
25%
20%
15%
10%
5%
0% 1
3
5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 59 61 63
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 51 sýnir dreifingu sveitarfélaga á hve háu hlutfalli þau verja af skatttekjum sínum til rekstrarútgjalda vegna leikskóla með og án innri leigu. Dreifingin er nokkur, eða allt frá því að sveitarfélög verja 3% af skatttekjum sínum til þessa og upp í 20% að innri leigu meðtalinni. Sé horft til rekstrarútgjalda án innri leigu liggur dreifingin á bilinu 3% og upp í 16%. Þau sveitarfélög sem verja innan við 5% af skatttekjum sínum til rekstrarútgjalda vegna leikskóla, eiga það sameiginlegt að reka ekki sjálf leikskóla en greiða ákveðna upphæð með börnum búsettum í sveitarfélaginu sem nýta sér þjónustu leikskóla í öðru sveitarfélagi. Mynd 52. Flokkun á hlutfalli rekstrarútgjalda af skatttekjum sveitarfélaga árið 2013 Útgjöld með innri leigu/skatttekjur
Útgjöld án innri leigu /skatttekjur
35 30
30 25
Fjöldi sveitarfélaga
25 22 20
20 15 12
11
10 5
3
3
1
0
0 5% og lægra
6‐9%
10‐12%
13‐16%
17‐20%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga.
Á mynd 52 kemur fram að í 47 sveitarfélögum liggur hlutfall rekstrarútgjalda að innri leigu meðtalinni vegna leikskóla af skatttekjum á bilinu 10–16%. Ef innri leigan er tekin út eru sveitarfélögin sem liggja á þessu bili um 40 talsins.
Tafla 25. Hlutfall útgjalda vegna leikskóla af skatttekjum árið 2013 eftir stærð sveitarfélaga
Útgjöld með innri leigu/skatttekjur
Útgjöld án innri leigu /skatttekjur
Lægsta gildi
Vegið meðaltal
Hæsta gildi
Lægsta gildi
< 500 íbúar
3%
10%
20%
501‐1000
8%
12%
15%
1001‐2000
7%
11%
14%
2001‐5000 5001 > Reykjavíkurborg
Vegið meðaltal
Hæsta gildi
3%
9%
16%
8%
10%
15%
6%
10%
12%
9%
12%
16%
8%
11%
13%
12%
16%
18%
11%
14%
16%
15%
13%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga.
Tafla 25 sýnir hve háu hlutfalli af skatttekjum sínum sveitarfélög verja til rekstrarútgjalda leikskóla með og án innri leigu eftir stærð þeirra. Gefið er upp vegið meðaltal fyrir hvern hóp sveitarfélags ásamt hæsta og lægsta gildi sem gefur vísbendingu um dreifingu innan hvers hóps. Vegið meðaltal meðal sveitarfélaga með 500 og færri íbúa er 10% þegar innri leiga er meðtalin en annars 9%. Hér skal enn áréttað að meðal fámennari sveitarfélaga er nokkuð algengt að þau starfræki ekki sjálf leikskóla en geri samninga við stærri sveitarfélög um þá þjónustu gegn umsömdu rekstrarframlagi. Það skýrir að minnsta kosti að hluta hve lágu hlutfalli af skatttekjum sum þeirra verja til leikskóla. Með því að flokka gögnin eftir stærð sveitarfélaga og líta til vegins meðaltals sést að því fámennari sem sveitarfélög eru því lægra hlutfalli verja þau að jafnaði til rekstrarútgjalda vegna leikskóla. Hér skipta líka máli þættir eins og gjaldskrár sveitarfélaga.
4.4 Kostnaður á hvert heilsdagsígildi barna Að lokum er fróðlegt að skoða rekstrarkostnað vegna leikskóla á hvert heilsdagsígildi leikskólabarna, þ.e. hvað hvert heilsdagsígildi kostar sveitarfélagið. Notast er við heilsdagsígildi í stað fjölda barna í því skyni að gera samanburð milli sveitarfélaga betri. Rétt er að hafa í huga að staðbundnar aðstæður og innri gerð landssvæða geta haft talsverð áhrif á þessa lykiltölu. Þannig getur verið erfitt á fámennum og strjálbýlum svæðum að samnýta mannvirki og þekkingu. Þó eru einnig til dæmi um hið gagnstæða þar sem fámenn sveitarfélög hafa náð árangri í að samnýta bjargir, t.d. þegar um er að ræða samrekstur leikskóla og grunnskóla. Í þessum hluta er eingöngu litið til rekstrarkostnaðar leikskóla sveitarfélaga, þ.e framlög til sjálfstætt starfandi leikskóla eru ekki innifalin. Fjallað verður um þessi útgjöld með og án innri leigu.
Mynd 53. Rekstrarkostnaður/rekstrarútgjöld með innri leigu á heilsdagsígildi leikskólabarna í leikskólum sveitarfélaga 2005–2013
Brúttó kostnaður á HDIG
Nettó útgjöld á HDIG
1.800 1.600
1.542
1.614
1.611
1.624
Nettó ‐ % br. milli ára
16%
1.660
1.649
1.637
14%
1.454
1.400 1.200
1.594
brúttó ‐ % br. milli ára
1.344
1.295
1.351
1.360
1.359
1.355
1.352
1.207
12% 10%
1.049
1.000
8%
800
6%
600
4%
400
2%
200
0% ‐2%
0 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Brúttó= Rekstrarkostnaður án þess að tekið sé tillit til tekna. Nettó= Rekstrarútgjöld þegar tillit hefur verið tekið til þjónustutekna. Leikskólar sveitarfélaga. Innri leiga meðtalin. Staðvirt á verðlagi ársins 2013.
Á mynd 53 er að finna yfirlit yfir annars vegar rekstrarkostnað og hins vegar útgjöld á hvert heilsdagsígildi leikskólabarna á tímabilinu 2005–2013 og að auki hlutfallslega breytingu milli ára. Rétt er að benda á að innri leiga er hér meðtalin. Á tímabilinu jókst rekstrarkostnaður vegna leikskóla sveitarfélaga um rúma 6 ma. kr. eða um 29%. Rekstrarkostnaður á hvert heilsdagsígildi jókst um 206 þús. kr. að raungildi eða um 14% frá árinu 2005. Rekstrarútgjöld hækka um u.þ.b. 7 ma. kr. á sama tíma eða um heil 46%. Rekstrarútgjöld á hvert heilsdagsígldi hækkuðu að raungildi um 306 þús. kr. á tímabilinu eða um 29%. Á tímabilinu fjölgaði heilsdagsígildum leikskólabarna um 1895 eða um 13%. Mynd 54. Rekstrarkostnaður/rekstrarútgjöld með og án innri leigu á heilsdagsígildi leikskólabarna í leikskólum sveitarfélaga 2013
Nettó útgjöld á HDIG ‐ án innri leigu
1.167
Nettó útgjöld á HDIG ‐ með innri leigu
1.355
Brúttó kostnaður á HDIG ‐ án innri leigu
1.471
Brúttó kostnaður á HDIG ‐ með innri leigu
1.660
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
1.600
1.800
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Brúttó= Rekstrarkostnaður án þess að tekið sé tillit til tekna. Nettó= Rekstrarútgjöld þegar tillit hefur verið tekið til þjónustutekna. Leikskólar sveitarfélaga. Innri leiga meðtalin. Staðvirt á verðlagi ársins 2013.
Mynd 54 sýnir rekstrarkostnað/rekstrarútgjöld á hvert heilsdagsígildi leikskólabarna með og án innri leigu árið 2013. Rekstrarútgjöld á hvert heilsdagsígildi með innri leigu er um 1.355 þúsund krónur eða um 16% hærri en þegar innri leigan er tekin út. Munur á rekstrarkostnaði á hvert heilsdagsígildi út frá því hvort tekið sé mið af greiðslum í Eignasjóð eða ekki er um 13% árið 2013. Mynd 55. Tekjur vegna leikskóla á hvert heilsdagsíldi leikskólabarna 2005–2013 Tekjur vegna leikskóla á hvert HDIG
% br. milli ára 0,1
450 405
400 0,05
334
350
299
305
297
300
268
263
265
0
277
250 ‐0,05 200 150
‐0,1
100 ‐0,15 50 0
‐0,2 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Þjónustutekjur vegna leikskóla sveitarfélaga. Leikskólar sveitarfélaga. Staðvirt á verðlagi ársins 2013.
Þá er gagnlegt að skoða tekjur sveitarfélaga vegna leikskóla á hvert heilsdagsígildi. Árið 2005 eru tekjurnar á ári um 405 þús. kr. á hvert heilsdagsígildi en 2013 eru þær um 305 þús. kr. og hafa lækkað um 100 þúsund á tímabilinu að raunvirði eða sem nemur 25%. Mynd 56. Rekstrarkostnaður á heilsdagsígildi leikskólabarna í leikskólum sveitarfélaga árið 2013 eftir landshlutum Rekstrarkostnaður ‐ án innri leigu
Rekstrarkostnaður ‐ með innri leigu
Vestfirðir
1.429
Suðurnes
1.432
Reykjavíkurborg
1.424
1.544 1.586 1.623
Höfuðborgarsv. án Rvk.
1.484
Landið allt
1.473
1.647 1.660
1.514
Norðurland eystra
1.549
Suðurland
1.501
Vesturland Norðurland vestra
1.561
Austurland
1.554
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
1.600
1.670 1.732 1.785 1.800 1.857
1.800
2.000
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Tölur eru í þús.kr. Um rekstrarkostnað leikskóla sveitarfélaga er að ræða á hvert heilsdagsígildi. Vegið meðaltal landshluta og á landsvísu. Brúttó= Rekstrarkostnaður án þess að tekið sé tillit til tekna.
Á mynd 56 er yfirlit yfir rekstrarkostnað á heilsdagsígildi eftir landshlutum árið 2013, bæði með og án innri leigu. Myndin byggir á rekstrarkostnaði á hvert heilsdagsígildi án þess að tillit sé tekið til þjónustutekna. Þessi lykiltala með innri leigu er hæst á Norðurlandi vestra, en sé innri leiga dregin
frá er hún hæst á Austurlandi. Lykiltalan er lægst á Vestfjörðum hvort sem tekið er tillit til innri leigu eða ekki. Mynd 57. Rekstrarútgjöld á heilsdagsígildi leikskólabarna í leikskólum sveitarfélaga árið 2013 eftir landshlutum Rekstrarútgjöld ‐án innri leigu
Rekstrarútgjöld ‐ með innri leigu 1.123
Vestfirðir
1.238
1.091
Suðurnes
1.245
1.145
Höfuðborgarsv. án Rvk.
1.309
1.158
Norðurland eystra Landið allt
1.169
Reykjavíkurborg
1.178
1.313 1.355 1.377
1.229
Suðurland
1.412
1.137
Vesturland
1.421
1.185
Norðurland vestra
1.424
1.258
Austurland 0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.560
1.400
1.600
1.800
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Tölur eru í þús.kr. Um rekstrarkostnað leikskóla sveitarfélaga er að ræða á hvert heilsdagsígildi. Vegið meðaltal landshluta og á landsvísu. Nettó= Rekstrarútgjöld þegar tillit hefur verið tekið til þjónustutekna.
Þá er gagnlegt að skoða hver rekstrarútgjöld eru á hvert heilsdagsígildi, þ.e. þegar tillit hefur verið tekið til þjónustutekna. Myndin sýnir okkur lykiltöluna með og án innri leigu. Rekstrarútgjöld á heilsdagsígildi eru hæst á Austurlandi hvort sem tekið er mið af innri leigu eða ekki. Þau eru lægst á Suðurnesjum án innri leigu en á Vestfjörðum þegar innri leigan er meðtalin. Mynd 58. Þjónustutekjur á heilsdagígildi leikskólabarna í leikskólum sveitarfélaga árið 2013 eftir landshlutum Reykjavíkurborg
246
Austurland
297
Landið allt
305
Vestfirðir
306
Suðurland
321
Höfuðborgarsv. án Rvk.
338
Suðurnes
341
Norðurland eystra
356
Vesturland
364
Norðurland vestra
376
0
50
100
150
200
250
300
350
400
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Tölur eru í þús.kr. Um þjónustutekjur vegna leikskóla sveitarfélaga er að ræða á hvert heilsdagsígildi. Vegið meðaltal landshluta og á landsvísu.
Fróðlegt er að sjá hverjar þjónustutekjurnar eru á hvert heilsdagsígildi. Vegið meðaltal á landsvísu er 305 þús. kr. Hæstar eru þær á Norðurlandi vestra en þar voru þær 376 þús. kr. á árinu 2013 á hvert heilsdagsígildi. Lægstar voru þær í Reykjavíkurborg eða 246 þús. kr. sem er 50% lægra en á Norðurlandi vestra.
Í fylgiskjali 10 er að finna yfirlit yfir rekstrarkostnað á hvert heilsdagsígildi á hvert sveitarfélag.
Tafla 26.
Rekstrarkostnaður á hvert heilsdagsígildi leikskólabarna í 10 stærstu sveitarfélögum árið 2013
Rekstrarkostnaður á HDIG
Þjónustutekjur á HDIG
Með innri leigu
Akraneskaupstaður
240
1.087
Mosfellsbær
354
1.519
Reykjanesbær
337
1.561
Hafnarfjarðarkaupstaður
338
Akureyrarkaupstaður Reykjavíkurborg
Rekstrarútgjöld á HDIG
Án innri leigu
Með innri leigu
Án innri leigu
979
848
739
1.337
1.165
983
1.447
1.224
1.109
1.570
1.458
1.231
1.120
383
1.603
1.457
1.220
1.074
246
1.623
1.424
1.377
1.178
Kópavogsbær
317
1.716
1.532
1.399
1.215
Fjarðabyggð
282
1.723
1.413
1.441
1.131
Sveitarfélagið Árborg
313
1.739
1.522
1.426
1.209
Garðabær
396
1.748
1.501
1.352
1.105
10 stærstu samtals
294
1.617
1.438
1.323
1.144
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Tölur eru í þús. kr. Um brúttórekstrarkostnað leikskóla sveitarfélaga er að ræða á hvert heilsdagsígildi auk rekstrarútgjalda (nettó) á heilsdagsígildi. Vegið meðaltal sveitarfélaga.
Í töflu 26 er að finna upplýsingar um rekstrarkostnað (brúttó) og rekstrarútgjöld (nettó) á hvert heilsdagsígildi barna í 10 fjölmennustu sveitarfélögum landsins með og án innri leigu ásamt upplýsingum um tekjur á hvert heilsdagsígildi. Í Akraneskaupstað er kostnaður lægstur hvort sem tekið er tillit til innri leigu eður ei. Að sama skapi er kennitalan hæst í Garðabæ sé innri l eigan meðtalin en í Sveitarfélaginu Árborg ef innri leigu er sleppt. Tekjur á hvert heilsdagsígildi eru lægstar í Akraneskaupstað en hæstar í Garðabæ. Vegið meðaltal rekstrarkostnaðar sveitarfélaganna tíu með innri leigu er 1.617 kr. á hvert heilsdagsígildi sem er um 3% lægra en vegið meðaltal á landsvísu. Ef greiðslur í Eignasjóð eða innri leiga er undanskilin er vegið meðaltal tíu stóru um 1.438 sem er um 2% lægra en meðaltalið yfir landið allt. Sé horft til tekna á hvert heilsdagsígildi er meðaltal sveitarfélaganna tíu 294 þús. kr. sem er 4% lægra en á landsvísu.
Mynd 59. Dreifing rekstrarútgjalda (nettó) á hvert heilsdagsígildi leikskólabarna í leikskólum sveitarfélaga árið 2013 Útgjöld með innri leigu/ HDIG
Útgjöld án innri leigu / HDIG
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
0 1
3
5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 59 61
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 59 er stöplarit yfir dreifingu rekstrarútgjalda sveitarfélaga reiknað á hvert heilsdagsígildi leikskólabarna árið 2013, með og án innri legu. Dreifingin er nokkur eða allt frá 741 þús.kr. á hvert heilsdagsígildi til 5,2m.kr. árið 2013 þegar innri leiga er meðtalin. Ef horft er fram hjá innri leigu er dreifingin frá 741 þús. kr og upp í 4,5 ma. kr. Mynd 35. Flokkun á rekstrarútgjöldum (nettó) með og án innri leigu á heilsdagsígildi árið 2013 Útgjöld með innri leigu/ HDIG
Útgjöld án innri leigu / HDIG
30 25
25 20
19
20 17
15 9
10
10 8 5
5
3
2
3
3
0 < 1.100
1.101 ‐ 1.300
1.301‐1.500
1.501 ‐1.700
1.701‐1.900
1.901 >
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga.
Á myndinni hér fyrir ofan eru rekstrarútgjöld á hvert heilsdagsígildi flokkuð eftir upphæð. Þannig má sjá að hjá þremur sveitarfélögum eru rekstrarútgjöld að meðtaldri innri leigu á hvert heilsdagsígildi lægri en 1.100 þús.kr. árið 2013, en eru 17 ef innri leigan er ekki talin með.
Tafla 27. Rekstrarútgjöld (nettó) á heilsdagsígildi leikskólabarna árið 2013 eftir stærð sveitarfélaga
Útgjöld með innri leigu/HDIG
Útgjöld án innri leigu /HDIG
Lægsta gildi
Vegið meðaltal
Hæsta gildi
Lægsta gildi
Vegið meðaltal
Hæsta gildi
741
1.584
5.262
741
1.325
4.515
501‐1000
1.093
1.525
2.000
911
1.322
1.961
1001‐2000
1.216
1.365
1.521
998
1.145
1.311
2001‐5000
1.119
1.421
1.847
962
1.211
1.448
5001 >
1.165
1.294
1.426
1.038
1.132
1.215
1.178
< 500 íbúar
Reykjavíkurborg
1.377
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Tölur eru í þús.kr. Um er að ræða rekstrarútgjöld nettó á hvert heilsdagsígildi. Vegið meðaltal hvers stærðarhóps sveitarfélaga.
Að lokum er gagnlegt að skoða rekstrarútgjöld á hvert heilsdagsígildi eftir stærð sveitarfélaga. Við sjáum að mesta dreifingin er meðal fámennustu sveitarfélaganna en þar munar 4,5 m.kr. á hvert stöðugildi þar sem útgjöldin með innri leigu eru hæst og lægst. Vegið meðaltal þessarar lykiltölu er hæst meðal fámennustu sveitarfélaganna og lægst hjá sveitarfélögum með 5.000 íbúa eða fleiri.
Samantekt Árið 2013 nam heildarrekstrarkostnaður sveitarfélaga vegna leikskóla rúmlega 32 ma.kr. eða því sem nam 1,79% af vergri landsframleiðslu sama ár. Greiðslur í Eignasjóð eða vegna innri leigu nam rúmum þremur ma. kr. Þjónustutekjur námu 5,1 ma.kr. Langstærsti kostnaðarliður eru laun og launatengd gjöld en þau nema rétt rúmum þremur fjórðu af heildarkostnaði. Á árunum 2005–2013 jókst heildarrekstrarkostnaður með innri leigu vegna leikskóla um tæpa 6ma.kr. eða 27% og mest á öndverðu tímabilinu eða fram til ársins 2007. Fram til ársins 2008 er þróunin sú að rekstrarkostnaður hækkar ár frá ári. Árið 2009 stendur kostnaður að raungildi í stað miðað við fyrra ár en hefur frá 2011 aðeins aukist frá fyrra ári. Þjónustutekjur drógust hins vegar saman um 15% á tímabilinu eða um rúmar 800 milljónir króna. Athygli vekur að árið 2011 snýst þróunin við og þjónustutekjur aukast um 6% miðað við fyrra ár og aukast aftur um 9% árið 2012 miðað við fyrra ár. Þá hefur hlutfall þjónustutekna af rekstrarkostnaði lækkað árið 2013 miðað við árið 2004 eða úr 29% í 18%, en stendur í stað sé litið til fyrra árs. Fróðlegt er að skoða á hve hátt hlutfall af rekstrarkostnaði við leikskóla er bókfært á innri leigu, en það er æði misjafnt milli sveitarfélaga og stofnana. Sé litið á innri leigu sem hlutfall af brúttó rekstrarkostnaði þá er vegið meðaltal fyrir allt landið um 11% og 14% af nettó rekstrarútgjöldum. Sveitarfélög verja mismiklu hlutfalli af skatttekjum sínum til reksturs leikskóla, allt frá 3% og upp í 12% af skatttekjum ef innri leiga er tekin með. Án hennar liggur bilið á milli 3% og upp í 16%. Flest sveitarfélög, eða 47 talsins, verja á milli 10-16% af skatttekjum sínum til reksturs leikskóla að innri leigu meðtalinni. Vegið meðaltal allra sveitarfélaga er 14% af skatttekjum með innri leigu en um 12,5% án hennar. Rekstrarútgjöld (nettó) með innri leigu á hvert heilsdagsígildi leikskólabarns árið 2013 nam 1.355 þús.kr. á landsvísu stendur í stað að raungildi frá fyrra ári en er 29% hærra en það var 2005. Brúttó kostnaður á hvert heilsdagsígildi var 1.660 þús.kr. á landsvísu árið 2013 og hækkaði um 1% að raunvirði frá fyrra ári en er 14% hærri en hann var árið 2005.
GRUNNSKÓLI Hér má sjá yfirlit lykiltalna vegna grunnskóla á tímabilinu 2007–2013. Fjöldi starfsfólks vísar til fjölda stöðugilda. Rekstrarkostnaður er staðvirtur á verðlagi ársins 2013. Tafla 28. Helstu lykiltölur vegna grunnskóla sveitarfélaga 2007–2013
2007
2009
2011
2013
Breyting 07‐ 13
% breyting 07‐ 13
A
Fjöldi nemenda
43.177
42.227
41.442
41.685
‐1.492
‐3%
B
Fjöldi nemenda, meðaltal 2 skólaára
42.105
41.673
41.253
41.324
‐781
‐2%
C
Fjöldi grunnskóla
165
165
161
158
‐7
‐4%
D
Stöðugildi starfsfólks við kennslu alls ¹
4.890
4.694
4.560
4.287
‐603
‐12%
E
Stöðugildi starfsfólks við önnur störf
2.149
2.288
2.077
2.093
‐56
‐3%
F
Stöðugildi alls starfsfólks
7.039
6.982
6.637
6.380
‐659
‐9%
G
Rekstrarkostnaður alls ²
64.860.083
66.790.591
65.354.828
65.030.978
170.895
0%
H
Rekstrarútgjöld % af skatttekjum *
33%
36%
33%
32%
I
Rekstrarkostnaður stofnun ³
58.196.528
58.750.914
58.182.098
57.475.220
‐721.308
‐1%
J
Rekstrarkostnaður / nemanda
1.382
1.410
1.410
1.391
9
1%
‐1 prósentustig
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Rekstrartölur eru í þús. kr. og staðvirtar á verðlagi ársins 2012. A=Nemendur grunnskóla sveitarfélaga. B=Nemendur í sérskólum og einkaskólum ekki meðtaldir. C= grunnskólar sveitarfélaga. D=Stöðugildi starfsfólks við kennslu í grunnskólum sveitarfélaga: Skólastjórar, aðstoðarskólastjórar og sérkennarar eru meðtaldir. Stöðugildi eru námunduð að heilu tölugildi. E= Stöðugildi annars starfsfólks í grunnskólum sveitarfélaga. G=Átt er við brúttó rekstrarkostnað vegna deildarinnar grunnskóli (grunnskólastofnun, vistun utan skólatíma , framlög til einkaskóla, annar grunnskólakostnaður). H= Rekstrarútgjöld af skatttekjum á verðlagi hvers árs. I=Beinn rekstarkostnaður brúttó á stofnunina grunnskóli. Sérskólar og einkaskólar ekki meðtaldir. Staðvirt á verðlagi 2012. J= Rekstrarkostnaður á nemanda: Beinn rekstrarkostnaður grunnskóla á nemanda. Sérskólar og einkaskólar ekki meðtaldir.
5.
Nemendur
Samkvæmt lögum um grunnskóla nr. 91 frá 2008 er skólaskylda að jafnaði tíu ár en getur verið skemmri. Þannig er öllum börnum og unglingum að jafnaði á aldrinum 6–16 ára skylt að sækja grunnskóla. Tafla 29. Fjöldi nemenda í grunnskóla 1998–2013
Allir nemendur í grunnskóla Fjöldi % breyting frá fyrra ári
Nemendur í sérskólum Fjöldi
% breyting frá fyrra ári
Nemendur í sjálfstætt starfandi grunnskóla Fjöldi % breyting frá fyrra ári 527
Allir nemendur í 1. bekk Fjöldi
%breyting frá fyrra ári
4.469
1998
42.421
147
1999
43.030
1,4%
169
15,0%
549
4,2%
4.534
1,5%
2000
43.644
1,4%
189
11,8%
565
2,9%
4.435
‐2,2%
2001
44.103
1,1%
204
7,9%
529
‐6,4%
4.305
‐2,9%
2002
44.695
1,3%
192
‐5,9%
453
‐14,4%
4.341
0,8%
2003
44.809
0,3%
173
‐9,9%
452
‐0,2%
4.178
‐3,8%
2004
44.511
‐0,7%
170
‐1,7%
430
‐4,9%
4.160
‐0,4%
2005
44.336
‐0,4%
146
‐14,1%
472
9,8%
4.123
‐0,9%
2006
43.875
‐1,0%
160
9,6%
572
21,2%
4.276
3,7%
2007
43.841
‐0,1%
146
‐8,8%
664
16,1%
4.134
‐3,3%
2008
43.511
‐0,8%
143
‐2,1%
666
0,3%
4.069
‐1,6%
2009
42.929
‐1,3%
130
‐9,1%
702
5,4%
4.182
2,8%
2010
42.539
‐0,9%
136
4,6%
759
8,1%
4.283
2,4%
2011
42.365
‐0,4%
138
1,5%
923
21,6%
4.267
‐0,4%
2012
42.320
‐0,1%
143
3,6%
1.057
14,5%
4.372
2,5%
2013
42.734
1,0%
158
10,5%
1.049
‐0,8%
4.481
2,5%
Breyting 98–13
313
11
522
12
% breyting 98‐13
1%
7%
99%
0%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Í töflu 29 er að finna yfirlit yfir fjölda grunnskólanemenda frá árinu 1998 til ársins 2013. Að auki má sjá fjöldaþróun sama tímabils í sérskólum, sjálfstætt starfandi skólum og nemendum í 1. bekk í grunnskóla. Grunnskólanemendum fjölgaði lítillega fram til ársins 2003, en svo tekur við langt tímabil þar sem þeim fækkar ár frá ári þar til árið 2013 þegar þeim fjölgar um 1%. Sé litið til tímabilsins í heild hefur grunnskólanemendum fjölgað um 1% eða 313 nemendur. Í sjálfstætt starfandi grunnskólum hefur þróunin verið með öðru móti og fjöldi nemenda tvöfaldast á tímabilinu. Árið 2013 eru 2,5% grunnskólanemenda í sjálfstætt starfandi grunnskólum. Á þessum 16 árum hefur nemendum í 1. bekk grunnskóla fjölgað um 12. Þeim fækkar talsvert árið 2003 miðað við fyrra ár, en fjölgar að sama skapi árið 2006 og aftur varð fjölgun meðal fyrstu bekkinga árin 2009, 2010 og 2012 frá fyrra ári. Nemendur í sérskóla voru 147 talsins árið 1998 en eru 158 árið 2013 og hefur því fækkað lítillega á þessum tíma. En við nánari athugun kemur í ljós að fjöldi þeirra vex umtalsvert fram til ársins 2002 en eftir það fækkar þeim alla jafna milli ára fram til ársins 2010. Athygli vekur að nemendum í sérskólum fjölgaði um 10,5% árið 2013 miðað við fyrra ár.
Mynd 36. Uppsöfnuð hlutfallsleg þróun nemendafjölda 1998–2013 Allir nemendur
Nemendur í sérskólum
Nemendur í sjálfstætt starfandi grunnskólum
Allir nemendur í 1.bekk
200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 36 sýnir uppsafnaða hlutfallslega þróun í nemendafjölda í grunnskólum á tímabilinu 1998 – 2013. Hér sést glöggt að nemendum í sjálfstætt starfandi grunnskólum hefur fjölgað umtalsvert á tímabilinu. Fjöldi nemenda alls tekur litlum breytingum á tímabilinu. Fjöldi nemenda í fyrsta bekk er sveiflukenndari. Þá sést líka að á fyrri hluta tímabilsins fjölgar nemendur í sérskólum nokkuð en eftir það fækkar þeim verulega og fjölgar svo aftur í lok tímabils. Tafla 30. Fjöldi nemenda í grunnskóla eftir landshlutum 2004–2013
2005
2007
2009
2011
2013
Breyting 04‐ 13
% breyting 04 ‐ 13
Reykjavíkurborg
15.073
14.597
13.924
13.822
14.177
‐896
‐6%
Höfuðbsv. án Rvk.
11.384
11.653
11.875
12.082
12.466
1.082
10%
Suðurnes
2.983
3.184
3.195
3.124
3.098
115
4%
Vesturland
2.474
2.423
2.310
2.224
2.195
‐279
‐11%
Vestfirðir
1.190
1.096
1.019
917
874
‐316
‐27%
Norðurland vestra
1.352
1.268
1.095
1.037
1.014
‐338
‐25%
Norðurland eystra
4.360
4.145
4.281
4.162
4.028
‐332
‐8%
Austurland
1.462
1.495
1.419
1.381
1.357
‐105
‐7%
Suðurland
4.058
3.980
3.811
3.616
3.525
‐533
‐13%
Landið allt
44.336
43.841
42.929
42.365
42.734
‐1.602
‐4%
Heimild: Hagstofa Íslands. Skýring: Miðað er við fjölda nemenda í október ár hvert.
Árið 2013 voru 42.734 grunnskólanemendur á Íslandi. Það er 4% fækkun miðað við árið 2004. Í töflu 30 má skoða þróun nemendafjölda í grunnskóla síðustu níu ár eftir landshlutum. Einungis í tveimur landshlutum, Suðurnesjum og höfuðborgarsvæðinu utan Reykjavíkur hefur nemendum í grunnskóla fjölgað á tímabilinu. Nemendum fækkar mest í Reykjavík eða um tæpa 900 nemendur sem jafngildir 6% fækkun. Fækkun nemenda á tímabilinu er hlutfallslega mest á Vestfjörðum eða um 27%.
Mynd 37. Uppsöfnuð hlutfallsleg þróun nemendafjölda eftir landshlutum 2004–2013 120 110 100 90 80 70 60 50 2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Reykjavíkurborg
Höfuðbsv. án Rvk.
Suðurnes
Vesturland
Vestfirðir
Norðurland vestra
Norðurland eystra
Austurland
Suðurland
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 37 sýnir hvernig nemendafjöldi í grunnskóla hefur þróast hlutfallslega eftir landshlutum á tímabilinu 2004–2013. Hér sést glöggt hve nemendum hefur fækkað hlutfallslega á Vestfjörðum á tímabilinu öllu. Á Norðurlandi vestra fækkar nemendum talsvert árið 2008 miðað við fyrra ár, en eftir það helst nemendafjöldi nokkuð stöðugur til ársins 2011. Nemendum á höfuðborgarsvæði utan Reykjavíkurborgar fjölgar hlutfallslega allt tímabilið og þá sérstaklega frá árinu 2006. Grunnskólanemendum á Suðurnesjum fjölgar hratt framan af og nær hámarki árið 2008, þá fækkar þeim til ársins 2010. Tafla 31. Fjöldi nemenda í 1. bekk í grunnskóla eftir landshlutum 2004–2013
2005
2007
2009
2011
2013
Breyting 04‐ 13
% breyting 04 ‐ 13
Reykjavíkurborg
1.382
1.398
1.368
1.540
1.590
208
15%
Höfuðbsv. án Rvk
1.081
1.159
1.208
1.210
1.310
229
21%
Suðurnes
304
289
300
312
347
43
14%
Vesturland
243
248
233
204
224
‐19
‐8%
Vestfirðir
97
85
82
88
74
‐23
‐24%
Norðurland vestra
135
111
94
94
80
‐55
‐41%
Norðurland eystra
402
386
408
373
394
‐8
‐2%
Austurland
124
138
133
114
128
4
3%
Suðurland
346
315
356
333
334
‐12
‐3%
Landið allt
4.123
4.134
4.182
4.267
4.481
358
9%
Heimild: Hagstofa Íslands.
Til fróðleiks er vert að skoða fjöldaþróun í 1. bekk grunnskólans en hún segir sitthvað um endurnýjun nemendahópsins. Börnum í sex ára bekk fjölgaði um 9% á landsvísu á tímabilinu og eru 4.481 talsins árið 2013. Sé litið til alls tímabilsins í heild er misjafnt hver þróunin hefur verið eftir landshlutum. Hlutfallslega var fækkunin mest á Norðurlandi vestra en þar fækkaði börnunum um heilt 41% eða 55 börn á tímabilinu. Á höfuðborgarsvæði utan Reykjavíkurborgar fjölgaði þeim mest eða um 21% á tímabilinu, og Í Reykjavíkurborg um 15%.
Tafla 32. Fjöldi nemenda í grunnskólum eftir rekstrarformi og landshlutum 2009–2013
Sjálfstætt starfandi
Grunnskólar sveitarfélaga
13.535
364
13.325
497
13.605
572
70
Höfuðbsv. án Rvk.
Sjálfstætt starfandi
Grunnskólar sveitarfélaga
Reykjavíkurborg
% breyting 2009– 2013 Grunnskólar sveitarfélaga
Sjálfstætt starfandi
Breyting 2009– 2013
Grunnskólar sveitarfélaga
2013
Sjálfstætt starfandi
2011
Grunnskólar sveitarfélaga
2009
Sjálfstætt starfandi
208
1%
57%
11.562
313
11.656
426
11.989
477
427
164
4%
52%
Suðurnes
3.195
0
3.124
0
3.098
0
‐97
0
‐3%
Vesturland
2.310
0
2.224
0
2.195
0
‐115
0
‐5%
Vestfirðir
1.019
0
917
0
874
0
‐145
0
‐14%
Norðurland vestra
1.095
0
1.037
0
1.014
0
‐81
0
‐7%
Norðurland eystra
4.281
0
4.162
0
4.028
0
‐253
0
‐6%
Austurland
1.419
0
1381
0
1.357
0
‐62
0
‐4%
Suðurland
3.811
0
3.616
0
3.525
0
‐286
0
‐8%
Landið allt
42.227
677
41442
923
41.685
1049
‐785
372
‐2%
55%
Heimild: Hagstofa Íslands.
Fróðlegt er að skoða fjölda nemenda í grunnskólum eftir rekstrarformi og landshlutum. Tafla 32 sýnir að nemendur í sjálfstætt starfandi skólum er eingöngu að finna í Reykjavík eða nágrannasveitarfélögum. Hér kemur einnig fram að hlutfallsleg fjölgun nemenda er talsvert meiri í sjálfstætt starfandi grunnskólum en þeim sem sveitarfélögin reka. Nemendum í sjálfstætt starfandi grunnskólum fjölgaði um 55% á tímabilinu 2009–2013 eða um 370 nemendur, en grunnskólanemendum í grunnskólum sveitarfélaga fækkaði á sama tíma um 2% eða um tæplega 800 nemendur. Mynd 38. Hlutfall nemenda sem njóta sérkennslu eða stuðnings skólaárin 2004/2005 – 2012/2013 Alls
Drengir
Stúlkur
40
10 5 0
Heimild: Hagstofa Íslands.
33 20,9
21,2
20,1
27
27,5
30,8 19,6
24,8
25,6
29,8
30 18,7
18,7
19,3
24,3
24,5
29,6
29,7 24,6
22,5 17,7
15
18,5
20
23,7
Hlutfall
25
27
28,7
30
33,6
35
Á mynd 38 gefur að líta yfirlit yfir hlutfall grunnskólanemenda sem nutu sérkennslu eða stuðnings á skólaárunum 2004/2005–2012/2013 eftir kyni. Skólaárið 2004/2005 fá 23,7% grunnskólanemenda sérkennslu eða stuðning, en skólaárið 2012/2013 er hlutfallið komið upp í 27%. Vert er að taka það fram að tölurnar sýna einungis hlutfall nemenda sem notið hafa sérkennslu eða stuðnings, en þær segja ekkert til um hve mikla sérkennslu eða stuðning nemendur fengu. Myndin sýnir einnig að það er hærra hlutfall drengja sem nýtur sérkennslu eða stuðnings en stúlkna. Mynd 39. Hlutfallsleg skipting nemenda er nutu sérkennslu eða stuðnings skólaárin 2004/2005 – 2012/2013 Stuðningur í bæði veri og bekk
Stuðningur í bekk
Stuðningur í veri 47%
2012‐2013
16% 36% 48%
2011‐2012
18% 34% 42%
2009‐2010
15% 44% 44%
2007‐2008
14% 42% 46%
2005‐2006
16% 38%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Heimild: Hagstofa Íslands
Við nánari athugun kemur í ljós að um helmingur nemenda sem nýtur sérkennslu eða stuðnings fær hana bæði í sérstöku námsveri og inn í bekk, eða 47% skólaárið 2012/2013. Á tímabilinu fækkar nemendum hlutfallslega er eingöngu fá slíka þjónustu í námsveri. Tafla 33. Hlutfallsleg skipting nemenda er njóta sérkennslu eða stuðnings eftir kyni Stuðningur í veri Drengir
stuðningur í bekk
Stúlkur
Drengir
Stuðningur í bæði veri og bekk
Stúlkur
Drengir
Stúlkur
2005 ‐ 2006
61%
39%
61%
39%
63%
37%
2007 ‐ 2008
61%
39%
64%
36%
63%
37%
2009 ‐ 2010
60%
40%
61%
39%
62%
38%
2011 ‐ 2012
61%
39%
62%
38%
63%
37%
2012 ‐ 2013
62%
38%
61%
39%
63%
37%
Heimild: Hagstofa Íslands
Að lokum er fróðlegt að skoða nemendur er njóta sérkennslu eða stuðnings út frá kyni þeirra. Hvort sem stuðningur eða sérkennsla fer fram í sérstöku námsveri eða bekk, eða bæði, þá er hlutfall drengja alltaf talsvert hærra en stúlkna.
Tafla 34 . Fjöldi vikulegra kennslustunda til sérkennslu og stuðnings
Sérkennsla og stuðningur alls
Kennslustundir sérkennara
Kennslustundir stuðningsfulltrúa Fjöldi breyting frá fyrra ári
Fjöldi
breyting frá fyrra ári
Fjöldi
2004‐2005
35.462
15.448
2005‐2006
38.644
9%
16.742
8%
21.902
9%
2006‐2007
42.211
9%
17.777
6%
24.434
12%
2007‐2008
44.490
5%
18.522
4%
25.968
6%
2008‐2009
43.274
‐3%
17.104
‐8%
26.170
1%
2009‐2010
43.049
‐1%
17.285
1%
25.764
‐2%
2010‐2011
43.428
1%
18.003
4%
25.425
‐1%
2011‐2012
45.079
4%
18.109
1%
26.970
6%
2012‐2013
45.388
1%
17.855
‐1%
27.533
2%
9.926
2.407
7.519
28%
16%
38%
Breyting % breyting
breyting frá fyrra ári
20.014
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Tafla 34 birtir fjölda vikulegra kennslustunda sem varið er til sérkennslu á landsvísu. Hér er vísað til sérkennslu sem innt er af hendi sérkennara eða stuðningsfulltrúa. Í heildina hefur kennslustundum fjölgað um 28% frá 2004, en þegar litið er til framkvæmdarinnar sést að kennslustundum stuðningsfulltrúa hefur fjölgað mun meira en kennslustundir sérkennara, eða um 38% á tímabilinu. Mynd 40. Hlutfallsleg skipting vikulegra kennslustunda milli sérkennara og stuðningsfulltrúa Kennslustundir sérkennara
Kennslustundir stuðningsfulltrúa
2012‐2013
39%
61%
2011‐2012
40%
60%
2010‐2011
41%
59%
2009‐2010
40%
60%
2008‐2009
40%
60%
2007‐2008
42%
58%
2006‐2007
42%
58%
2005‐2006
43%
57%
2004‐2005
44%
56%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Myndin hér að ofan sýnir hlutfallslega skiptingu á vikulegum kennslustundum sem varið er til sérkennslu og stuðnings milli sérkennara og stuðningsfulltrúa. Skólaárið 2004 - 2005 er um 56% kennslustundanna á hendi stuðningsfulltrúa. Skólaárið 2012 - 2013 er það hlutfall komið upp í 61%.
Mynd 41. Hlutfall grunnskólanemenda af íbúafjölda 2012 og 2013 eftir landshlutum 2012
2013
18,00%
13,3%
13,20%
13,6%
13,80%
13,2%
13,50%
13,9%
14,10%
13,9%
14,30%
12,4%
12,80%
14,3%
14,40%
14,6%
14,40%
11,8%
9,00%
11,60%
12,00%
14,5%
14,50%
15,00%
6,00% 3,00% 0,00%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Ljóst er að samband er á milli fjölda íbúa á hverjum stað og fjölda grunnskólanemenda. Þannig má ætla að því fleiri íbúar á tilteknu svæði því fleiri nemendur á grunnskólaaldri. Því er fróðlegt að skoða hvað grunnskólanemendur eru stór hluti af íbúafjölda. Á mynd 41 eru þær upplýsingar að finna eftir landshlutum vegna áranna 2012 og 2013. Árið 2013 er lægsta hlutfall grunnskólanemenda af heildaríbúafjölda í Reykjavík og þá Vestfjörðum. Hæst er það á Suðurnesjum og þá á höfuðborgarsvæðinu utan Reykjavíkur. Mynd 42. Hlutfall grunnskólanemenda af íbúafjölda árið 2013 eftir stærð sveitarfélaga Lægsta gildi
Vegið meðaltal
Hæsta gildi
11,8%
16,9%
14,7%
12,4%
13,2%
10,2%
5,1%
5,0%
16,3%
17,6% 14,1%
7,9%
10,0%
11,7%
11,6%
15,0%
13,3%
16,7%
18,4%
20,0%
0,0% < 500 íbúar (17 svf )
501 ‐ 1000 (17 svf)
1001 ‐ 2000 (11 svf)
2001 ‐ 5000 (13 svf)
> 5001 (8 svf)
Reykjavík (1 svf)
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga og Hagstofa Íslands.
Mynd 42 sýnir hlutfall grunnskólanemenda árið 2013 af íbúafjölda eftir stærð sveitarfélaga. Reiknað er út vegið meðaltal í hverjum stærðarflokki ásamt hæsta og lægsta gildi. Fram kemur hve ólík sveitarfélögin eru út frá lýðfræðilegu sjónarhorni þó þau séu flokkuð eftir stærð. Í þeim flokki sveitarfélaga sem hafa allt að 500 íbúa árið 2013 er að finna sveitarfélag þar sem grunnskólabörn telja aðeins 5% af heildarfjölda íbúa og annað þar sem sama hlutfall er 17%.
Mynd 43. Hlutfallsleg skipting grunnskólanemenda eftir landshlutum 2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Á mynd 41 kom fram að í Reykjavíkurborg er einna lægst hlutfall nemenda miðað við íbúafjölda miðað við aðra landshluta. Það breytir því þó ekki að í borginni býr þriðjungur grunnskólanemenda eins og mynd 43 glöggt sýnir. Á höfuðborgarsvæðinu öllu búa 62% grunnskólanemenda landsins. Mynd 44. Fjöldi nemenda eftir stærð skóla 2009–2013 2009
2011
2013
20.000 18.000 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 0‐ 50 nemendur
51‐100
101‐150
151‐250
251‐450
451 ‐600
601 og fleiri
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 44 gerir grein fyrir fjölda nemenda í skólum flokkað eftir stærð skóla árin 2009–2013. Árið 2011 eru langflestir grunnskólanemendur landsins í skóla með 251–450 nemendum. Árið 2013 eru svipað margir nemendum í skóla af þeirri stærð og í skóla með 451–600 nemendum. Árið 2013 sækja um 918 nemendur skóla þar sem nemendur eru 50 eða færri.
Tafla 35. Fjöldi bekkjardeilda ásamt fjölda nemenda að meðaltali eftir bekk 2007–2013
2007
Fj. nemenda í bekkjardeild að meðaltali
Fjöldi bekkjardeilda
Fj. nemenda í bekkjardeild að meðaltali
Fjöldi bekkjardeilda
Fj. nemenda í bekkjardeild að meðaltali
Fjöldi bekkjardeilda
Fj. nemenda í bekkjardeild að meðaltali
% breyting 07‐13
Fjöldi bekkjardeilda
2013
Fj. nemenda í bekkjardeild að meðaltali
2011
Fjöldi bekkjardeilda
2009
1. bekkur
245
16,5
254
16,4
241
17,7
254
17,6
4%
7%
2. bekkur
257
17,1
234
17,2
236
18,1
243
18,1
‐5%
6%
3. bekkur
239
17,4
229
17,9
221
18,8
233
18,6
‐3%
7%
4. bekkur
229
18,4
243
18,1
210
19,2
229
18,7
0%
2%
5. bekkur
233
18,6
221
18,7
217
18,8
217
19,1
‐7%
3%
6. bekkur
229
19,1
225
19,1
222
19,5
206
19,5
‐10%
2%
235
18,4
231
18,7
214
19,4
211
19,6
‐10%
7%
8. bekkur
229
19,7
226
19,9
215
19,7
218
20,1
‐5%
2%
9. bekkur
236
19,7
218
19,9
212
20
214
19,6
‐9%
‐1%
10. bekkur
231
19,7
224
19,7
214
20,4
209
20,1
‐10%
2%
2.363
18,4
2.305
18,5
2.202
19,1
2.234
19
‐5%
3%
ALLS
Heimild: Hagstofa Íslands. Skýring: Nemendur í sérskólum og sérdeildum ekki taldir með. Nemendur í samkennslubekkjum taldir með.
Í töflu 35 er yfirlit um fjölda bekkjardeilda í hverjum bekk á landinu ásamt fjölda nemenda í bekk að meðaltali árin 2007 –2013. Sé litið til fjölda bekkjardeilda má sjá að þeim fækkar meðal allra bekkja á tímabilinu, nema í 1. bekk. Þegar litið er til fjölda nemenda í bekk að jafnaði sést að nemendum fjölgar í bekkjardeild að jafnaði á tímabilinu.
Samantekt Árið 2013 eru 42.734 nemendur í grunnskólum landsins og hafði þeim þá fjölgað um 414 frá fyrra ári. Viðlíka fjölgun grunnskólanemenda frá fyrra ári varð síðast árið 2002. Árið 2013 eru 2,5% grunnskólanemenda í sjálfstætt starfandi grunnskólum. Frá árinu 2005 hefur grunnskólanemendum fækkað á öllum landssvæðum nema á Suðurnesjum og á höfuðborgarsvæðinu utan Reykjavíkur. Hlutfall nemenda af árgangi sem nutu sérkennslu eða stuðnings hækkaði nokkuð skólaárið 2012/2013 miðað við skólaárið 2008/2009 eða úr 24,5% og í 27,5%. Vert er að taka það fram að það hlutfall gefur eingöngu til kynna það hlutfall nemenda sem notið hefur sérkennslu eða stuðnings en segir ekki til um hve mikla sérkennslu eða stuðning þau fengu. Árið 2012 er hlutfall grunnskólanemenda af íbúafjölda lægst í Reykjavík af öllum landshlutum eða 11,6%. Hæst er það á höfuðborgarsvæði utan Reykjavíkur eða 14,5%.
6.
Grunnskólar
Samkvæmt lögum er sveitarfélögum skylt að halda skóla fyrir öll börn og unglinga á aldrinum 6–16 ára. Skólaárið 2013/2014 voru starfræktir 168 grunnskólar á landinu öllu. Tafla 36. Fjöldi grunnskóla eftir landshlutum 1999–2013
1999
2001
2003
2005
2007
2009
2011
2013
Breyting 99 ‐ 13
Reykjavíkurborg
42
45
43
43
44
45
45
42
0
Höfuðbsv. án Rvk.
24
24
26
27
29
31
29
29
5
Suðurnes
8
8
8
9
10
9
9
10
2
Vesturland
15
15
15
12
12
11
10
10
‐5
Vestfirðir
13
14
14
13
13
13
13
12
‐1
Norðurland vestra
13
12
10
10
8
7
7
7
‐6
Norðurland eystra
29
28
27
25
24
27
25
26
‐3
Austurland
16
16
16
16
16
14
17
14
‐2
Suðurland
32
31
28
22
18
18
16
18
‐14
Landið allt
192
193
187
177
174
175
171
168
‐24
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Frá árinu 1999 hefur grunnskólum fækkað um 24 og er fjöldi þeirra 168 árið 2013. Mest hefur þeim fækkað á Suðurlandi eða um 14 skóla og þá fækkaði þeim um sex á Norðurlandi vestra og um fimm á Vesturlandi. Á sama tímabili fjölgaði grunnskólum um sjö á höfuðborgarsvæðinu öllu og um þrjá á Suðurnesjum. Hér er þó vert að hafa í huga að í allnokkrum tilfella þegar um sameiningar grunnskóla er að ræða, þá er yfirstjórnin sameinuð, en starfsemi þá haldið áfram í viðkomandi útibúum frá móðurskóla. Í Reykjavíkurborg fækkaði grunnskólum um þrjá miðað við árið 2011.
Tafla 37. Fjöldi skóla og nemenda eftir rekstrarformi skóla 1998–2013
Fjöldi skóla
%
Fjöldi nemenda
%
Fjöldi skóla
%
Fjöldi nemenda
%
Sjálfstætt starfandi grunnskólar
Nemendur alls
Grunnskólar reknir af sveitarfélögum * Grunnskólar alls
1998
196
42.421
191
97%
41.894
99%
5
3%
527
1%
1999
192
43.030
186
97%
42.481
99%
6
3%
549
1%
2000
190
43.644
184
97%
43.079
99%
6
3%
565
1%
2001
193
44.103
187
97%
43.574
99%
6
3%
529
1%
2002
192
44.695
186
97%
44.242
99%
6
3%
453
1%
2003
187
44.809
179
96%
44.357
99%
8
4%
452
1%
2004
178
44.511
171
96%
44.081
99%
7
4%
430
1%
2005
177
44.336
170
96%
43.864
99%
7
4%
472
1%
2006
173
43.875
166
96%
43.303
99%
7
4%
572
1%
2007
174
43.841
165
95%
43.031
98%
9
5%
664
2%
2008
174
43.511
165
95%
43.031
98%
9
5%
666
2%
2009
175
42.929
165
94%
42.227
98%
10
6%
702
2%
2010
172
42.539
162
94%
41.780
98%
10
6%
759
2%
2011
171
42.365
161
94%
41.442
98%
10
6%
923
2%
2012
167
42.320
157
94%
41.263
98%
10
6%
1.057
2%
2013
168
42.734
158
94%
41.685
98%
10
6%
1.049
2%
Breyting 98 ‐13
‐28
313
‐33
‐209
5
522
0,7% ‐17,3%
‐0,5%
100,0%
99,1%
% breyting 98 ‐ 13 ‐14,3%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: *: Sérskólar hér meðtaldir.
Í töflu 37 má sjá fjölda skóla eftir rekstrarformi árin 1998 – 2013. Sjálfstætt starfandi grunnskólum fjölgaði um fimm á tímabilinu. Árið 2013 eru 158 grunnskólar á Íslandi reknir af sveitarfélögum eða 94% þeirra. Yfirgnæfandi meirihluti grunnskólanemenda á Íslandi eru í skólum sem reknir eru af sveitarfélögum eða 98%. Fjöldi nemenda í sjálfstætt starfandi grunnskólum hefur þó tvöfaldast á tímabilinu eða fjölgað um 522 nemendur og eru 1.049 árið 2013. Þá hefur fjöldi sjálfstætt starfandi grunnskóla tvöfaldast á tímabilinu.
Mynd 46. Uppsöfnuð hlutfallsleg þróun fjölda grunnskóla eftir rekstrarformi 1998–2013 Grunnskólar sveitarfélaga
Sjálfstætt starfandi grunnskólar
200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Á mynd 46 má sjá þá hlutfallslegu þróun sem hefur orðið í fjölda grunnskóla landsins eftir rekstrarformi. Grunnskólum sveitarfélaga fækkar nokkuð í byrjun aldarinnar en á sama tíma eykst fjöldi sjálfstæðra skóla nokkuð. Rétt er að hafa í huga að tiltölulega fáir skólar eru sjálfstætt starfandi. Þeim fjölgaði um tvo árið 2003 sem gera 33% fjölgun. Mynd 47. Fjöldi grunnskóla eftir nemendafjölda 2007–2013 2007
2009
2011
2013
46
51
50
50
60
40 37
28 22
24 23
22 19
22
9 7
8 7
11
10
12
15
17
21
22
20
20 21
28
33
30
35
38
40
0 0‐ 50 nemendur
51‐100
101‐150
151‐250
251‐450
451 ‐600
601 og fleiri
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Nemendafjöldi er fenginn frá skólum 15. október ár hvert.
Á mynd 47 er gerð grein fyrir dreifingu grunnskóla á Íslandi eftir stærð, eða nemendafjölda þeirra árin 2007–2013. Frá árinu 2007 hefur skólum með yfir 600 nemendur fjölgað um einn, og skólum með 151–250 nemendum fækkað um níu. Að meðaltali eru 255 nemendur í hverjum grunnskóla árið 2013. Um 35% skóla er með nemendafjölda frá 151 og upp í 450 eða í allt 59 skólar. Um þriðjungur skóla hefur 100 nemendur eða færri.
Samantekt Árið 2013 voru 168 grunnskólar starfræktir á landinu, þar af 158 á vegum sveitarfélaga. Frá árinu 1999 hefur skólum fækkað um 24. Um 35% skóla eru með frá 151–450 nemendur árið 2013. 32% grunnskóla hafa 100 nemendur eða færri.
7.
Starfsfólk í grunnskóla
Kafli þessi er þrískiptur. Í upphafi kaflans er fjallað um kennara í grunnskóla, bæði þá er hafa tilskilda menntun og þá kennara sem ekki hafa kennsluréttindi. Farið er í gegnum nokkrar lykiltölur, m.a. niðurröðun eftir starfssviðum, réttindum, kyni og að lokum aldursdreifing kennara. Annar undirkafli snýr að öðru starfsfólki í grunnskóla sem er breiður hópur er kemur að ýmis konar þjónustu innan grunnskólans. Að lokum er fjallað um starfsfólk í grunnskóla í heild sinni. Í nær öllum tilvikum er fjallað um stöðugildi starfsfólks en ekki fjölda starfsmanna.
7.1. Kennarar Það er yfirlýst stefna stjórnvalda að þeir einir sem hlotið hafa menntun grunnskólakennara starfi við kennslu í grunnskólum. Stefna þessi birtist í lögum um menntun og ráðningu kennara og skólastjórnenda við leikskóla, grunnskóla og framhaldsskóla nr. 87/2008. Víða eru þó þær aðstæður að ekki er hægt að manna allar stöður með grunnskólakennurum sem lokið hafa réttindanámi og sækja þarf um undanþágur fyrir kennara sem ekki hafa tilskilda menntun. Hér á eftir verður fjallað um starfsfólk við kennslu og kennara jöfnum höndum en þá er átt við skólastjóra, aðstoðarskólastjóra, grunnskólakennara, kennara án kennsluréttinda og sérkennara, nema annað sé sérstaklega tekið fram. Tafla 38. Fjöldi stöðugilda kennara eftir réttindum 1998–2013 Grunnskóla‐ kennarar
% breyting Kennarar án frá fyrra ári kennsluréttinda
1998
2.988
530
1999
3.176
2000
% breyting frá fyrra ári
Kennarar alls
% breyting frá fyrra ári
3.518
5%
6%
527
‐1%
3.703
3.145
‐1%
639
21%
3.784
2%
2001
3.517
12%
756
18%
4.273
13%
2002
3.671
4%
766
1%
4.437
4%
2003
3.725
1%
715
‐7%
4.440
0%
2004
3.918
5%
542
‐24%
4.460
0%
2005
4.184
7%
512
‐6%
4.697
5%
2006
4.233
1%
566
10%
4.798
2%
2007
4.318
2%
667
18%
4.985
4%
2008
4.341
1%
675
1%
5.016
1%
2009
4.418
2%
373
‐45%
4.791
‐4%
2010
4.358
‐1%
313
‐16%
4.671
‐3%
2011
4.395
1%
165
‐47%
4.560
‐2%
2012
4.385
0%
149
‐10%
4.534
‐1%
2013
4.286
‐2%
147
‐1%
4.433
‐2%
Breyting 98 ‐ 13
1.298
‐383
915
43%
‐72%
26%
% breyting 98 ‐ 13
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Skólastjórar, aðstoðarskólastjórar og sérkennarar eru meðtaldir. Stöðugildi eru námunduð að heilu tölugildi. Starfsfólk í sjálfstætt starfandi skólum meðtalið.
Árið 2013 eru stöðugildi allra kennara 4.433 og hefur þeim fækkað um 2% frá fyrra ári sem jafngildir 101 stöðugildi. Taflan sýnir þróunina í kennarahópnum eftir réttindum frá 1998–2013. Á því tímabili hefur stöðugildum allra kennara fjölgað um 915 eða 26%. Frá árinu 1998–2008 fjölgar
stöðugildum kennara nær stöðugt á landsvísu en þá snýst þróunin við. Á tímabilinu 2008-2013 hefur stöðugildum kennara fækkað alls um tæp 12% eða 583 stöðugildi. Sé betur að gáð má sjá talsverða hreyfingu innan kennarahópsins. Þannig hefur grunnskólakennurum fjölgað um 43% á tímabilinu eða um tæp 1.300 stöðugildi, en kennurum án kennsluréttinda fækkar verulega eða um 72% eða um 383 stöðugildi á tímabilinu. Sú þróun hefst í kjölfar hinnar djúpu efnahagslægðar sem hefst síðla árs 2008.
Í fylgiskjali 11 er yfirlit yfir fjölda stöðugilda starfsfólks í grunnskóla í hverju sveitarfélagi fyrir sig.
Mynd 48. Uppsöfnuð hlutfallsleg þróun fjölda kennara 1998–2013 Grunnskóla‐ kennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Kennarar alls
160 140 120 100 80 60 40 20 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Skólastjórar, aðstoðarskólastjórar og sérkennarar eru meðtaldir. Stöðugildi eru námunduð að heilu tölugildi. Starfsfólk í sjálfstætt starfandi skólum meðtalið.
Mynd 48 sýnir vel þróun fjölda kennara á árunum 1998–2013. Hér sést glöggt hve mikið kennurum án kennsluréttinda hefur fækkað frá árinu 2008. Ljóst er að hér gætir áhrifa efnahagsástandsins; grunnskólakennarar sem störfuðu á öðrum vettvangi leituðu í auknum mæli inn í skólana á kostnað kennara án kennsluréttinda. Þannig fækkar stöðugildum kennara alls um 225 stöðugildi árið 2009 miðað við fyrra ár. Grunnskólakennurum fjölgar nánast allt tímabilið, en árin 2010 og 2013 fækkaði þeim um 1% og 2% frá fyrra ári.
Tafla 39. Fjöldi stöðugilda kennara eftir rekstrarformi grunnskóla 2003–2013
Grunnskólar sveitarfélaga
Grunnskóla‐ kennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Sjálfstætt starfandi grunnskólar Kennarar alls
Grunnskóla‐ kennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Kennarar alls
Fjöldi
%
Fjöldi
%
Fjöldi
%
Fjöldi
%
2003
3.704
84%
704
16%
4.408
46
81%
11
19%
57
2004
3.872
88%
531
12%
4.403
46
81%
11
19%
57
2005
4.133
89%
496
11%
4.629
52
75%
17
25%
69
2006
4.201
89%
520
11%
4.721
66
85%
12
15%
78
2007
4.243
87%
647
13%
4.890
75
78%
21
22%
96
2008
4.248
87%
653
13%
4.901
79
81%
19
19%
98
2009
4.339
92%
355
8%
4.694
79
81%
18
19%
97
2010
4.269
94%
294
6%
4.563
90
83%
19
17%
109
2011
4.395
96%
165
4%
4.560
100
82%
22
18%
122
2012
4.274
97%
131
3%
4.405
111
86%
18
14%
129
2013
4.163
97%
124
3%
84%
4.287
122
23
16%
145
Breyting 03 ‐13
459
‐580
‐121
76
12
88
% breyting 03 ‐13
12%
‐82%
‐3%
166%
108%
155%
Heimild: Hagstofa Íslands.
Í töflu 39 má sjá skiptingu stöðugilda kennara eftir rekstrarformi grunnskóla á tímabilinu 2003– 2013. Á tímabilinu hefur kennurum fækkað um 121 stöðugildi í grunnskólum sveitarfélaga. Meðal sjálfstætt starfandi grunnskóla fjölgaði þeim um 88 sem er ríflega tvöföldun stöðugilda á tímabilinu. Hér verður að hafa í huga að skólum sem reknir eru af sveitarfélögum fækkaði um 20 á sama tíma en sjálfstætt starfandi grunnskólum fjölgaði um tvo. Hlutfall grunnskólakennara er mun hærra meðal skóla reknum af sveitarfélögum en í sjálfstætt starfandi grunnskólum. Árið 2013 eru 97% þeirra er sinna kennslu í skólum sveitarfélaga með grunnskólakennararéttindi, en það hlutfall er 84% í sjálfstætt starfandi grunnskólum.
Tafla 40. Fjöldi stöðugilda kennara eftir réttindum og landshlutum 2009 og 2013
2009
Alls
Grunnskóla‐ kennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Alls
Grunnskóla‐ kennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Alls
Grunnskóla‐ kennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Alls
% breyting 2009‐2013
Kennarar án kennsluréttinda
Breyting 2009‐2013
Grunnskóla‐ kennarar
2013
Reykjavíkurborg
1.455
24
1.479
1.391
16
1.407
‐64
‐8
‐72
‐4%
‐33%
‐5%
Höfuðbsv. án Rvk.
1.156
63
1.219
1.145
24
1.169
‐11
‐39
‐50
‐1%
‐62%
‐4%
Suðurnes
288
56
344
293
17
309
5
‐39
‐35
2%
‐70%
‐10%
Vesturland
244
29
273
245
7
252
1
‐22
‐21
0%
‐77%
‐8%
Vestfirðir
114
34
148
92
14
106
‐22
‐20
‐42
‐20%
‐58%
‐28%
Norðurland vestra
121
26
147
125
14
139
4
‐12
‐8
4%
‐46%
‐5%
Norðurland eystra
456
41
497
433
18
451
‐23
‐23
‐46
‐5%
‐56%
‐9%
Austurland
199
55
254
168
14
182
‐31
‐41
‐72
‐16%
‐74%
‐28%
Suðurland
385
46
430
394
23
417
9
‐23
‐13
2%
‐51%
‐3%
Landið allt
4.418
374
4.791
4.286
146
4.432
‐132
‐228
‐359
‐3%
‐61%
‐7%
Heimild: Hagstofa Íslands. Skýring: Skólastjórar, aðstoðarskólastjórar og sérkennarar eru meðtaldir. Stöðugildi eru námunduð að heilu tölugildi. Grunnskólakennarar eru þeir kennarar sem lokið hafa kennsluréttindanámi.
Í töflu 40 sjáum við fjölda stöðugilda grunnskólakennara og kennara án kennsluréttinda eftir landshlutum árin 2009 og 2013. Kennurum án kennsluréttinda fækkar á landsvísu um 228 stöðugildi á tímabilinu, eða um 61% og þeim fækkar í öllum landshlutum. Á Suðurlandi, Norðurlandi vestra og á Suðurnesjum fjölgar grunnskólakennurum á tímabilinu, en í öðrum landshlutum fækkar þeim, þó misjafnlega mikið. Í heildina fækkar stöðugildum grunnskólakennara um 132 á þessum tíma sem jafngildir 3% fækkun. Sé horft til breytinga á kennurum alls má sjá að þeim fækkar í öllum landshlutum. Starfsfólki við kennslu í heild fækkaði hlutfallslega mest á Austurlandi og Vestfjörðum eða um 28%.
Tafla 41. Fjöldi stöðugilda og hlutfallsleg skipting þeirra eftir réttindum í 10 stærstu sveitarfélögum 2013
Fjöldi stöðugilda
Akraneskaupstaður
Grunnskóla‐ kennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Hlutfallsleg skipting Kennarar alls
Grunnskóla‐ kennarar
Kennarar án kennsluréttinda
89,6
0,0
89,6
100%
0%
Sveitarfélagið Árborg
122,7
0,8
123,5
99%
1%
Hafnarfjarðarkaupstaður
379,9
3,0
382,9
99%
1%
Mosfellsbær
135,9
1,2
137,1
99%
1%
1390,9
16,1
1407,1
99%
1%
Reykjavíkurborg Akureyrarbær
247,1
3,5
250,6
99%
1%
Kópavogsbær
424,6
10,8
435,3
98%
2%
Reykjanesbær
194,2
6,9
201,1
97%
3%
Garðabær
156,2
9,0
165,2
95%
5%
70,6
8,3
79,0
89%
11%
3211,6
59,6
3271,3
98%
2%
Fjarðabyggð 10 stærstu samtals
Heimild: Hagstofa Íslands.
Tafla 41 sýnir fjölda stöðugilda kennara eftir réttindum og að auki hver hlutfallsleg skipting er milli grunnskólakennara og kennara án kennsluréttinda. Á Akranesi eru allir kennarar með grunnskólakennararéttindi haustið 2013. Lægst er hlutfall grunnskólakennara í Fjarðabyggð af þessum 10 sveitarfélögum en þar er hlutfall þeirra 89 %. Tafla 42. Stöðugildi kennara og hlutfallsleg skipting þeirra eftir réttindum og stærð sveitarfélaga 2013 Fj. svf
Stærð
Grunnskólakennarar Kennarar án kennsluréttinda Fjöldi
Hlutfall
Fjöldi
Hlutfall
Kennarar alls Fjöldi
Hlutfall
< 500 íbúar
17
77,5
82%
17,1
18%
94,6
2%
501‐1000
17
215,9
90%
24,5
10%
240,5
6%
1001‐2000
11
267,2
93%
18,8
7%
286,0
7%
2001‐5000
12
582,1
94%
34,6
6%
616,7
14%
> 5001
8
1.750,0
98%
35,2
2%
1.785,2
41%
Reykjavíkurborg
1
1.309,9
99%
16,1
1%
1.326,0
30%
66
4202,6
5,56
146,3
0,44
4349,0
100%
Landið allt
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Stöðugildi eru námunduð að heilu tölugildi. Grunnskólakennarar eru þeir kennarar sem lokið hafa kennsluréttindanámi.
Í töflu 42 kemur fram fjöldi stöðugilda starfsfólks við kennslu ásamt hlutfallslegri skiptingu þeirra eftir stærð sveitarfélaga árið 2013. Í Reykjavíkurborg er hlutfall grunnskólakennara 99% og hefur hækkað um heil sex prósentustig frá 2008. Eftir því sem sveitarfélög eru fámennari, því lægra verður hlutfall grunnskólakennara. Það skal þó áréttað að dreifing innan hópa getur verið allnokkur. Tæplega þriðjungur alls starfsfólks sem sinnir kennslu í grunnskóla starfar í Reykjavíkurborg.
Mynd 49. Hlutfall grunnskólakennara í sveitarfélögum 2008–2013 2008
2010
2012
2013
120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 59 61 63 65 67 69
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Á mynd 49 kemur fram dreifing sveitarfélaga á því hve hátt hlutfall kennarahóps eru grunnskólakennarar árin 2008–2013. Dreifingin er mikil þrátt fyrir að hafa minnkað hin síðari ár. Hlutfallið er lægst 21% árið 2013. Þeim sveitarfélögum hefur fjölgað hvar markmiðum grunnskólalaga um menntun kennara við grunnskóla er náð og allir kennarar við grunnskóla eru með grunnskólakennaramenntun á tímabilinu. Árið 2008 uppfyllti ekkert sveitarfélag þetta markmið en árið 2013 er tala þeirra 17. Mynd 50. Hlutfallsleg skipting kennara eftir réttindum 1998–2013 Grunnskólakennarar
Kennarar án kennsluréttinda
100% 90%
15%
14%
17%
18%
17%
16%
12%
11%
12%
13%
13%
85%
86%
83%
82%
83%
84%
88%
89%
88%
87%
87%
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
8%
7%
4%
3%
3%
92%
93%
96%
97%
97%
2009
2010
2011
2012
2013
80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
Heimild: Hagstofa Íslands.
Mynd 50 sýnir hlutfallslega skiptingu starfsfólks við kennslu eftir réttindum á landsvísu á tímabilinu 1998–2013. Hlutfall grunnskólakennara er 85% árið 1998 en árið 2013 er það komið í 97% og hefur aldrei verið hærra. Hlutfall grunnskólakennara eykst um fimm prósentustig milli áranna 2008 og 2009 og má leiða líkum að því að efnahagsástandið sé stór skýringarþáttur.
Grunnskólakennarar sem störfuðu á öðrum vettvangi leituðu í auknum mæli inn í skólana á kostnað kennara sem ekki höfðu kennsluréttindi.
Í fylgiskjali 11 er yfirlit yfir hlutfallslega skiptingu stöðugilda starfsfólks við kennslu eftir réttindum í hverju sveitarfélagi fyrir sig.
Tafla 43. Hlutfall grunnskólakennara og kennara án kennsluréttinda í grunnskólum 2009, 2011 og 2013 eftir landshlutum
2009
2011
2013
Grunnskóla‐ kennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Grunnskóla‐ kennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Grunnskóla‐ kennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Reykjavíkurborg
98%
2%
98%
2%
99%
1%
Höfuðbsv. án Rvk.
95%
5%
98%
2%
98%
2%
Suðurnes
84%
16%
96%
4%
95%
5%
Vesturland
89%
11%
95%
5%
97%
3%
Vestfirðir
77%
23%
88%
12%
87%
13%
Norðurland vestra
82%
18%
90%
10%
90%
10%
Norðurland eystra
92%
8%
95%
5%
96%
4%
Austurland
78%
22%
91%
9%
92%
8%
Suðurland
90%
11%
96%
4%
95%
5%
Landið allt
92%
8%
96%
4%
97%
3%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Skólastjórar, aðstoðarskólastjórar og sérkennarar eru meðtaldir. Um stöðugildi er að ræða. Grunnskólakennarar eru þeir kennarar sem lokið hafa kennsluréttindanámi. Grunnskólar sveitarfélaga og sjálfstætt starfandi grunnskólar.
Tafla 43 sýnir skiptingu kennara eftir réttindum eftir landshlutum árin 2009, 2011 og 2013. Á landsvísu hefur grunnskólakennurum fjölgað um fimm prósentustig – úr 92% árið 2009 í 97% árið 2013. Árið 2013 er hlutfall grunnskólakennara hæst í Reykjavík eða 99% og þá annars staðar á höfuðborgarsvæðinu eða 98%. Lægst er það á Vestfjörðum eða 87%. Athygli er vakin á því að munur innan landshluta er ekki síst minni en milli landshluta. Þannig er t.d. hlutfall grunnskólakennara 100% í 14 sveitarfélögum úti á landi og þar af í tveimur sveitarfélögum á Vestfjörðum.
1998
192
1999
189
2000
189
2001
3.015
0
‐2%
140 11%
0
0%
3.137
4%
237
0%
149
6%
0
0%
3.225
3%
221
202
7%
141
‐5%
45
0%
3.651
13%
234
2002
190
‐6%
143
1%
140
211%
3.719
2%
2003
191
1%
141
‐1%
175
25%
3.705
0%
2004
183
‐4%
139
‐1%
191
9%
3.712
2005
186
2%
139
0%
190
‐1%
2006
178
‐4%
147
6%
236
24%
2007
190
7%
142
‐3%
246
2008
180
‐5%
138
‐3%
271
2009
178
‐1%
148
7%
279
2010
175
‐2%
2011
169
‐3%
2012
165
2013
165
Breyting 98‐ 13
‐27 ‐14%
185
Breyting frá fyrra ári
Alls
Breyting frá fyrra ári
Sérkennarar og stuðningsfullt
Breyting frá fyrra ári
Sérkennarar
Breyting frá fyrra ári
Kennarar
Breyting frá fyrra ári
% breyting 98‐13
126
Breyting frá fyrra ári
Aðstoðar‐ skólastjórar
Breyting frá fyrra ári
Skólastjórar
Deildarstjórar
Tafla 44. Fjöldi stöðugilda starfsfólks við kennslu eftir starfssviðum 1998–2013
351
3.518
28%
446
27%
3.703
5%
‐7%
471
6%
3.784
2%
6%
532
13%
4.273
13%
245
5%
627
18%
4.437
4%
228
‐7%
660
5%
4.440
0%
0%
233
2%
640
‐3%
4.458
0%
3.912
5%
269
15%
681
6%
4.696
5%
3.778
‐3%
455
69%
923
36%
4.794
2%
4%
3.896
3%
512
13%
984
7%
4.986
4%
10%
4.012
3%
415
‐19%
927
‐6%
5.016
1%
3%
3.709
‐8%
478
15%
995
7%
4.792
‐4%
126 ‐15% 252
‐10%
3.630
‐2%
488
2%
967
‐3%
4.671
‐3%
126
‐2%
218
‐13%
3.560
‐2%
489
0%
1011
5%
4.560
‐2%
‐2%
123
‐2%
199
‐9%
3.682
3%
366
‐25%
885
‐12%
4.535
‐1%
0%
119
‐3%
208
5%
3.463
‐6%
478
31%
1083
22%
4.433
‐2%
‐7
208
448
293
732
915
‐6%
0%
15%
158%
209%
26%
Heimild: Hagstofa Íslands. Skýringar: Sinni starfsmaður störfum sem falla á fleiri en eitt starfssvið, vísar starfssvið til aðalstarfs. Með kennurum er bæði átt við grunnskólakennara og kennara án kennsluréttinda. Stöðugildi eru námunduð að heilu tölugildi. Deildarstjórar eru flokkaðir með kennurum árin 1998–2000.
Í töflu 44 má sjá hvernig starfsfólk við kennslu skiptist á starfssvið frá árinu 1998 til ársins 2013. Skólastjórum hefur fækkað um 27 eða 14% frá árinu 1998. Athyglisverð þróun á sér stað meðal aðstoðarskólastjóra, fram til ársins 2009 fjölgaði þeim um 22 eða 17%. Árið 2010 fækkar þeim um 22 frá fyrra ári eða 15% og eru jafnmargir og þeir voru við upphaf tímabilsins. Sé litið til tímabilsins í heild þá hefur þeim einungis fækkað um sjö. Stöðugildi deildarstjóra eru 140 árið 2002 en 208 talsins árið 2013. Þeim hefur þó fækkað umtalsvert á síðastliðnum árum eða um 23% frá árinu 2008. Kennurum hefur fjölgað um 448 stöðugildi eða 15% á tímabilinu, þ.e. grunnskólakennurum og kennurum án kennsluréttinda til samans. Fjöldi sérkennara hefur ríflega tvöfaldast á tímabilinu og fjölgaði um 293 stöðugildi á tímabilinu og eru 478 árið 2012. Þróun fjölda stöðugilda sérkennara hefur verið mjög misjöfn undanfarin ár, þeim fjölgar hratt frá árinu 2005 og fram til ársins 2007. Hins vegar fækkar þeim talsvert árið 2008 miðað við fyrra ár eða um 19% og aftur um heil 25% árið 2012 miðað við fyrra ár. En árið 2013 fjölgar þeim um tæpan þriðjung frá fyrra ári. Stuðningsfulltrúar í grunnskólum eru hluti af stuðningskerfi skólans. Sérstaklega er þar átt við stuðning við nemendur með sérþarfir vegna námsvanda, líkamlegrar fötlunar og atferlisvanda. Stuðningsfulltrúar eru til aðstoðar í bekkjarstofum og annars staðar í skólanum auk þess sem þeir fylgja nemendum um skólann eftir þörfum. Því má leiða getum að því að störf stuðningsfulltrúa
styðji við sérkennslu í skólum. Af þeim sökum er í töflunni einnig upplýsingar um samanlagðan fjölda sérkennara og stuðningsfulltrúa á tímabilinu 1998-2013. Samanlagður stöðugildafjöldi þessara tveggja starfsmannahópa hefur ríflega þrefaldast og fjölgað um 732 stöðugildi frá 1998. Mynd 51. Uppsöfnuð hlutfallsleg þróun fjölda stöðugilda sérkennara og stuðningsfulltrúa 1998–2013 Sérkennarar
Stuðningsfulltrúar
Sérkennarar og stuðningsfulltrúar
300 250 200 150 100 50 0 1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Eins og áður segir er hlutverk stuðningsfulltrúa þess eðlis að það styður vel við sérkennslu í grunnskólum og eru stuðningsfulltrúar hluti af stuðningskerfi hvers skóla. Því er fróðlegt að skoða þróun í fjölda stöðugilda þessara tveggja hópa, hér er þróunin skoðuð í hvorum hópi fyrir sig sem og saman. Á fyrri hluta tímabilsins fjölgar stöðugildum stuðningsfulltrúa hlutfallslega mjög mikið, á meðan þróunin meðal sérkennara er sú að fjöldinn helst nokkuð stöðugur framan af en svo verður mikil fjölgun á árunum 2006–2007. Mynd 52. Uppsöfnuð hlutfallsleg fjöldaþróun starfsfólks við kennslu eftir starfssviðum 1998–2013 Skólastjórar
Aðstoðarskólastjórar
Deildarstjórar
Kennarar
Sérkennarar
450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýringar: Sinni starfsmaður störfum sem falla á fleiri en eitt starfssvið, vísar starfssvið til aðalstarfs. Með kennurum er bæði átt við grunnskólakennara og kennara án kennsluréttinda. Stöðugildi eru námunduð að heilu tölugildi. Deildarstjórar eru flokkaðir með kennurum árin 1998–2000.
Mynd 52 sýnir hlutfallslega þróun í fjölda starfsfólks við kennslu eftir starfssviðum á tímabilinu 1998–2013. Deildarstjórar skera sig mjög úr, en skýring á því er sú að deildarstjórar voru ekki skilgreindir sérstaklega í gagnaöflun fyrr en frá og með árinu 2001. Í kjölfar kjarasamninga fjölgaði þeim verulega en tala þeirra ríflega þrefaldaðist milli áranna 2001 og 2002. Þá vekur athygli hvað sérkennurum hefur fjölgað. Tafla 45. Starfsfólk við kennslu eftir starfssviðum og landshlutum 2013
Skólastjórar
Aðstoðar‐ skólastjórar
Deildarstjórar
Kennarar
Sérkennarar
Reykjavíkurborg
41
37
59
1.101
170
Höfuðborgarsv. án Rvk.
30
25
61
917
135
Suðurnes
10
11
17
238
33
9
7
12
198
25
11
3
4
83
5
Norðurland vestra
8
6
8
106
11
Norðurland eystra
24
13
18
347
51
Austurland
13
8
5
145
11
Suðurland
18
9
25
327
37
Landið allt
165
119
208
3.463
478
Vesturland Vestfirðir
Heimild: Hagstofa Íslands. Skýring: Stöðugildi eru námunduð að heilu tölugildi.
Tafla 45 sýnir skiptingu starfsfólks við kennslu á starfssvið eftir landshlutum árið 2013. Stöðugildi stjórnenda eru 492 talsins eða 11% stöðugilda starfsfólks við kennslu árið 2013. Stöðugildi sérkennara eru 478 sem nemur einnig 11% þeirra er starfa við kennslu. Tafla 46. Starfsfólk við kennslu eftir starfssviðum og rekstrarformi í 10 stærstu sveitarfélögum 2013
Grunnskólar sveitarfélaga Aðstoðar‐ skólastjórar
Deildarstjórar
Kennarar
Sérkennarar
Skólastjórar
Aðstoðar‐ skólastjórar
Deildarstjórar
Kennarar
Sérkennarar
Sjálfstætt starfandi grunnskólar
Skólastjórar
35,5
36,8
1027,6
58,2
167,9
5,6
0,0
73,8
0,6
1,6
Kópavogsbær
9,0
11,0
329,8
15,5
60,1
1,0
0,0
8,4
0,0
0,0
Garðabær
4,0
4,0
96,8
10,0
9,0
3,0
0,0
35,4
1,0
2,0
Hafnarfjarðarkaupstaður
8,0
8,0
288,2
24,0
42,6
1,0
0,0
11,0
0,0
0,0
Mosfellsbær
3,3
1,0
110,3
7,5
15,1
Reykjanesbær
6,0
6,0
152,0
10,8
26,3
Akraneskaupstaður
2,0
2,0
72,4
3,0
10,2
Akureyrarbær
9,4
4,0
191,9
11,0
34,3
Fjarðabyggð
4,9
4,0
62,7
3,0
4,3
Sveitarfélagið Árborg
3,0
2,0
92,6
9,5
16,3
85,1
78,8
2424,4
152,4
386,1
128,6
1,6
3,6
Reykjavíkurborg
10 stærstu samtals
10,6
0,0
Heimild: Hagstofa Íslands. Skýring: Stöðugildi eru námunduð að heilu tölugildi.
Í töflu 46 er að finna yfirlit yfir skiptingu starfsfólks við kennslu eftir starfssviðum og rekstrarformi skóla í tíu stærstu sveitarfélögum landsins árið 2013.
Mynd 53. Hlutfallsleg skipting stöðugilda starfsfólks við kennslu eftir starfssviðum 1998–2013 Skólastjórar
Aðstoðarskólastjórar
Deildarstjórar
Kennarar
Sérkennarar
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýringar: Sinni starfsmaður störfum sem falla á fleiri en eitt starfssvið, vísar starfssvið til aðalstarfs. Með kennurum er bæði átt við grunnskólakennara og kennara án kennsluréttinda. Stöðugildi eru námunduð að heilu tölugildi. Deildarstjórar eru flokkaðir með kennurum árin 1998–2000.
Mynd 53 sýnir að hlutfallsleg skipting þeirra er starfa við kennslu í grunnskólum eftir starfssviðum breytist nokkuð á tímabilinu. Hlutfall deildarstjóra sem áður voru flokkaðir með kennurum í gögnum hagstofunnar hækkaði um þrjú prósentustig fram til ársins 2009 miðað við árið 2002. Þá hefur hlutfall sérkennara af starfsfólki við kennslu hækkað um sex prósentustig á tímabilinu fram til 2013. Tafla 47. Starfsfólk við kennslu í grunnskólum árið 2013 eftir starfssviðum og kyni
Alls
Fjöldi
Hlutfall
Fjöldi
Hlutfall
Skólastjórar
165
64
39%
101
61%
Aðstoðarskólastjórar
119
33
28%
86
72%
Deildarstjórar
208
27
13%
181
87%
3.462
674
19%
2.788
81%
Kennarar Sérkennarar Alls
Karlar
Konur
478
39
8%
439
92%
4.432
837
19%
3.595
81%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Stöðugildi eru námunduð að heilu tölugildi.
Tafla 60 sýnir kynjahlutfall starfsfólks við kennslu haustið 2013 eftir starfssviðum. Nokkuð hærra hlutfall kvenna gegnir stöðu skólastjóra en karla, en á öðrum starfssviðum er hlutfall kvenna mun hærra. Hæst er hlutfall kvenna meðal sérkennara eða 92%. Hlutfall karla er hæst meðal skólastjóra, 39% og aðstoðarskólastjóra 28%.
Mynd 54. Starfsfólk við kennslu eftir kyni 2003–2013 Karlar
Konur
100% 90% 80% 70% 60%
76
77
78
78
78
78
79
79
80
80
81
24
23
22
22
22
22
21
21
20
20
19
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
50% 40% 30% 20% 10% 0%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Skólastjórar, aðstoðarskólastjórar og sérkennarar eru meðtaldir.
Á mynd 54 má sjá kynjahlutföll hjá öllu starfsfólki við kennslu. Myndin sýnir hvernig hlutfall karla við kennslu í grunnskólum hefur lækkað um fjögur prósentustig á tímabilinu. Árið 2003 er hlutfall karla við kennslu um 24%, en árið 2013 er hlutfall þeirra komið niður í 19%. Tafla 48. Starfsfólk við kennslu í grunnskólum eftir aldri árin 2007, 2009, 2011 og 2013 29 ára og yngri
2007
2009
Fjöldi
%
Fjöldi
2011 %
Fjöldi
2013 %
Fjöldi
Breyting 2007‐2013 %
Fjöldi
%
538
11%
410
8%
316
7%
259
5%
‐279
‐52%
30‐39 ára
1.386
28%
1.383
28%
1.272
27%
1196
25%
‐190
‐14%
40‐49 ára
1.451
29%
1.446
29%
1.399
29%
1481
31%
30
2%
50‐59 ára
1.266
25%
1.303
26%
1.242
26%
1239
26%
‐27
‐2%
60 ára og eldri Samtals
358
7%
436
9%
514
11%
604
13%
246
69%
4.999
100%
4.978
100%
4.743
100%
4.779
100%
‐220
‐4%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Skólastjórar, aðstoðarskólastjórar og sérkennarar eru meðtaldir. Hér er vísað í fjölda starfsfólks en ekki stöðugildi.
Í töflu 48 er farið yfir aldurssamsetningu kennara og þróun hennar árin 2007, 2009, 2011 og 2013. Á árinu 2013 er fjölmennasti hópur kennara á aldrinum 40–49. Kennurum fækkar í öllum aldurshópum á tímabilinu að undanskildum kennurum á aldrinum 40 - 49 ára og 60 ára og eldri. Kennurum yfir sextugu fjölgar verulega á tímabilinu eða um 69% frá árinu 2007. Að sama skapi fækkar kennurum 29 ára og yngri um 52% á sama tíma. Þróun sl. ára bendir til þess að kennarastéttin sé að eldast, sem er nokkuð umhugsunarefni.
Mynd 55. Hlutfallsleg aldursdreifing starfsfólks við kennslu í grunnskólum 2007, 2009, 2011 og 2013 2007
60 ára og eldri
2009
50‐59 ára
25
26
40‐49 ára
29
29
30‐39 ára
20%
26
26
31
29
25
27
30%
40%
5
7
8
11
10%
13
28
28
29 ára og yngri
2013
11
9
7
0%
2011
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Skólastjórar, aðstoðarskólastjórar og sérkennarar eru meðtaldir.
Mynd 55 sýnir hlutfallslega aldursdreifingu starfsfólks við kennslu eftir aldri. Mesta breytingin á tímabilinu verður í yngsta og elsta aldurshópnum á þann veg að yngri kennurum fækkar og eldri kennurum fjölgar. Árið 2007 eru 11% þeirra er sinna kennslu í grunnskólum 29 ára eða yngri. Það hlutfall er komið niður í 5% árið 2013. Að sama skapi er hlutfall sextugra kennara og eldri um 7% árið 2007 en er komið upp í heil 13% árið 2013. Mynd 56. Meðalaldur starfsfólks við kennslu eftir réttindum 1998–2013 Meðalaldur alls
Meðalaldur með kennsluréttindi
Meðalaldur án kennsluréttinda 60 55 50 45 40 35 30 25 20 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Heimild: Hagstofa Íslands.
Á mynd 56 má sjá þróun í meðalaldri starfsfólks við kennslu á tímabilinu 1998–2013. Hér sést að meðalaldur þeirra sem ekki hafa kennsluréttindi er nokkuð lægri en þeirra sem hafa réttindi til að kenna í grunnskóla. Árið 2013 er meðalaldur starfsfólks við kennslu 46 ár, en grunnskólakennara 46,2 ár.
Tafla 49. Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu 2005–2013 eftir landshlutum Reykjavíkurborg
2005‐2013 2005
2007
2009
2011
2013
9,5
9,0
9,4
9,7
10,1
Breyting
2009‐2013
% breyting Breyting % breyting
0,6
7%
0,7
7%
Höfuðbsv. án Rvk.
10,4
9,6
9,7
10,3
10,7
0,3
3%
1,0
10%
Suðurnes
11,2
10,0
9,3
9,7
10,0
‐1,2
‐10%
0,7
8%
Vesturland
9,0
8,3
8,5
8,4
8,7
‐0,2
‐3%
0,2
3%
Vestfirðir
7,8
7,1
6,9
7,2
8,3
0,4
5%
1,4
20%
Norðurland vestra
8,4
7,7
7,5
7,4
7,3
‐1,1
‐13%
‐0,2
‐3%
Norðurland eystra
9,3
8,2
8,6
8,8
8,9
‐0,4
‐4%
0,3
4%
Austurland
5,4
6,7
7,0
7,1
7,5
2,0
38%
0,5
7%
Suðurland
9,8
8,2
7,9
8,2
8,5
‐1,3
‐14%
0,6
7%
Landið allt
9,4
8,8
9,0
9,3
9,6
0,2
2%
0,6
7%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Skólastjórar, aðstoðarskólastjórar og sérkennarar eru meðtaldir. Grunnskólar sveitarfélaga og sjálfstætt starfandi grunnskólar.
Árið 2013 eru 9,6 nemendur á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu á landsvísu og hefur þeim fjölgað hlutfallslega um 2% miðað við árið 2004. En sé litið til ársins 2009 þá hefur nemendum fjölgað um 7% á hvert stöðugildi. Misjafnt er eftir landshlutum hvort nemendum hefur fækkað eða fjölgað á hvert stöðugildi frá árinu 2005. Nemendum á hvert stöðugildi hefur fækkað hlutfallslega mest á Suðurlandi og þá á Norðurlandi vestra á tímabilinu 2005–2013. Nemendum fjölgar um ríflega þriðjung á hvert stöðugildi á sama tímabili á Austurlandi. Þá fjölgar nemendum á hvert stöðugildi á höfuðborgarsvæðinu öllu og á Vestfjörðum. Árið 2013 eru flestir nemendur á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu á höfuðborgarsvæði utan Reykjavíkurbogar og þá í Reykjavíkurborg og á Suðurnesjum. Lægst er þessi kennitala á Norðurlandi vestra. Mynd 57. Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu 2003–2013 10,5 10 9,5 9 8,5 8 7,5 7 6,5 6 5,5 5 2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Skólastjórar, aðstoðarskólastjórar og sérkennarar eru meðtaldir. Grunnskólar sveitarfélaga og sjálfstætt starfandi grunnskólar.
Mynd 57 sýnir glöggt hvernig fjöldi nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu hefur þróast á tímabilinu 2003–2013. Á fyrri hluta tímabilsins fækkar nemendum á hvert stöðugildi talsvert en árið 2009 verður viðsnúningur og þá fer nemendum fjölgandi á hvert stöðugildi. Tafla 50. Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi kennara 2007–2013 eftir landshlutum % breyting 07 ‐ 13
Kennarar ¹
kennarar²
Kennarar ¹
kennarar²
kennarar²
Kennarar ¹
kennarar²
% breyting 11 ‐ 13
kennarar²
2013
Kennarar ¹
2011
kennarar²
2009
Kennarar ¹
2007
Reykjavíkurborg
12,2
11,4
12,6
11,7
12,7
12,0
12,9
12,2
6%
7%
1%
2%
Höfuðbsv. án Rvk.
12,0
11,1
12,6
11,6
13,0
12,3
13,6
12,7
13%
15%
4%
4%
Suðurnes
13,0
12,2
12,2
11,3
12,4
11,7
13,0
12,1
0%
‐1%
5%
4%
Vesturland
10,3
9,8
10,8
10,0
10,4
9,8
11,1
10,4
7%
6%
6%
6%
8,7
8,4
8,7
8,4
9,1
8,7
10,5
10,0
21%
20%
Norðurland vestra
10,4
9,9
8,8
8,1
9,1
8,5
9,6
8,9
‐8%
‐11%
5%
4%
Norðurland eystra
9,9
9,5
10,8
10,2
11,4
10,8
11,6
11,1
17%
16%
2%
3%
Austurland
8,4
8,0
8,2
7,8
9,1
8,7
9,4
9,1
12%
13%
3%
4%
Suðurland
10,0
9,6
10,3
9,5
10,4
9,8
10,8
10,0
7%
4%
3%
2%
Landið allt
11,3
10,6
11,6
10,8
11,9
11,2
12,3
11,6
10%
10%
4%
4%
Vestfirðir
Kennarar ¹
16% 15%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Kennarar¹ = Grunnskólakennarar og kennarar án kennsluréttinda. Skólastjórnendur, deildarstjórar og sérkennarar eru ekki meðtaldir. Kennarar² = Grunnskólakennarar og kennarar án kennsluréttinda ásamt deildarstjórum. Skólastjórnendur og sérkennarar eru ekki meðtaldir. Grunnskólar sveitarfélaga og sjálfstætt starfandi grunnskólar.
Að lokum er áhugavert að rýna ögn betur í þessa lykiltölu og skoða fjölda nemenda á hvert stöðugilda kennara sem ekki sinnir stjórnun eða sérkennslu. Í töflunni hér að ofan er annars vegar að finna fjölda nemenda á hvert stöðugildi kennara (kennarar¹) og hins vegar fjölda nemenda á hvert stöðugildi kennara og deildarstjóra (kennarar²). Hér eru skólastjórnendur og sérkennarar ekki meðtaldir. Sé litið til fyrri lykiltölunnar allt tímabilið má sjá að alla jafna fjölgar nemendum á hvert stöðugildi kennara¹ nema á Norðurlandi vestra þar sem þeim fækkar um 8% á hvert stöðugildi. Þeim fjölgar hlutfallslega mest á Vestfjörðum eða um 21%. Sé horft á seinni kennitöluna yfir allt tímabilið, þ.e. fjölda nemenda á hvert stöðugildi kennara og deildarstjóra kemur svipuð þróun í ljós.
Tafla 51. Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi kennara 2013 í 10 stærstu sveitarfélögum eftir rekstrarformi
Grunnskólar sveitarfélaga
Sjálfstætt starfandi grunnskólar
Kennarar¹
Kennarar²
Kennarar¹
Kennarar²
Garðabær
19,0
17,2
9,0
8,8
Hafnarfjarðarkaupstaður
14,5
13,4
8,5
8,5
Akraneskaupstaður
14,2
13,6
Mosfellsbær
13,7
12,9
Akureyrarbær
13,7
13,0
Kópavogsbær
13,3
12,7
Reykjanesbær
13,3
12,4
Reykjavíkurborg
13,2
12,5
Sveitarfélagið Árborg
12,8
11,6
9,5
9,0
13,4
12,6
Fjarðabyggð 10 stærstu samtals
7,5
7,5
7,8
8,2
7,7
8,5
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Kennarar¹ = Grunnskólakennarar og kennarar án kennsluréttinda. Skólastjórnendur, deildarstjórar og sérkennarar eru ekki meðtaldir. Kennarar² = Grunnskólakennarar og kennarar án kennsluréttinda ásamt deildarstjórum. Skólastjórnendur og sérkennarar eru ekki meðtaldir.
Tafla 51 gefur yfirlit yfir fjölda nemenda á hvert stöðugildi kennara í tíu fjölmennustu sveitarfélögunum árið 2013 eftir rekstrarformi. Annars vegar er um að ræða fjölda nemenda á hvert stöðugildi kennara (kennarar¹) og hins vegar fjölda nemenda á hvert stöðugildi kennara og deildarstjóra (kennarar²). Aðrir stjórnendur og sérkennarar eru ekki meðtaldir. Í Garðabæ eru flestir nemendur á hvert stöðugildi kennara í grunnskólum sveitarfélagins hvort sem litið er til hópsins kennarar¹ eða hópsins kennarar² eða stöðugildi kennara og deildarstjóra. Ef litið er til sjálfstætt starfandi grunnskóla eru flestir nemendur á hvert stöðugildi kennara í Garðabæ hvort sem sjónum er beint eingöngu að kennurum eða deildarstjórum að auki.Vegið meðaltal meðal sjálfstætt starfandi grunnskóla er 8,2 á kennarar¹ og 8,5 á kennarar². Athygli vekur að vegið meðaltal sveitarfélaganna tíu árið 2013 hækkar um u.þ.b. einn nemanda á hvert stöðugildi frá fyrra ári. Skiptir þá litlu til hvors rekstrarforms eða kennarahóps er litið.
Í fylgiskjali 12 er yfirlit yfir fjölda nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu í hverju sveitarfélagi fyrir sig árið 2013.
Tafla 52. Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu árið 2013 eftir stærð sveitarfélaga Fj. svf
Lægsta gildi
Vegið meðaltal
Hæsta gildi
< 500 íbúar
17
1,9
5,8
8,4
501‐1000
17
4,5
6,7
9,0
1001‐2000
11
6,6
7,9
9,7
2001‐5000
12
7,5
8,5
11,6
> 5001
8
9,6
10,6
11,5
Reykjavíkurborg
1
10,1
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Grunnskólar sveitarfélaga og sjálfstætt starfandi grunnskólar. Skólastjórar, aðstoðarskólastjórar og sérkennarar eru meðtaldir.
Að lokum sýnir tafla 52 fjölda grunnskólanemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu eftir stærð sveitarfélaga. Taflan sýnir vegið meðaltal hvers hóps fyrir sig ásamt hæsta og lægsta gildi sem gefur til kynna dreifingu innan hvers hóps fyrir sig. Í sveitarfélögum með yfir 5000 íbúa er vegið meðaltal fjölda nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu hæst árið 2013. Sé horft til hæsta og lægsta gildis kemur í ljós hve ólík niðurstaða getur verið milli sveitarfélaga innan hvers stærðarflokks. Þó gefur taflan einnig vísbendingar um hagkvæmni stærðar hjá stærri sveitarfélögum. Tafla 53. Fjöldi stöðugilda starfsfólks við kennslu á 1.000 íbúa eftir landshlutum árið 2013 Íbúafjöldi 2013
Fjöldi starfsfólks við kennslu *
Fjöldi stöðugilda á hverja 1.000 íbúa
119.969
1.407
11,7
Höfuðborgarsv. án Rvk.
85.706
1.169
13,6
Suðurnes
21.206
309
14,6
Vesturland
15.381
252
16,4
7.031
116
16,5
Norðurland vestra
7.271
129
17,7
Norðurland eystra
29.026
451
15,5
Austurland
10.268
182
17,7
Suðurland
25.999
417
16,0
Landið allt
321.857
4.432
13,8
Reykjavíkurborg
Vestfirðir
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Grunnskólar sveitarfélaga. Íbúafjöldi skólahverfa meðtalinn. Þ.e. íbúar Kjósarhrepps taldir með íbúum Reykjavíkurborgar og svo framvegis.
Að lokum er áhugavert að skoða fjölda stöðugilda alls starfsfólks við kennslu á hverja 1.000 íbúa eftir landshlutum í grunnskólum sveitarfélaga. Tafla 66 sýnir að á hverja 1.000 íbúa landsins eru 13,8 stöðugildi starfsfólks við kennslu. Talan er lægst hjá Reykjavíkurborg þar sem 11,7 stöðugildi eru á hverja 1.000 íbúa. Hæst er talan á Austurlandi og Norðurlandi vestra þar sem stöðugildin eru 17,7 á hverja 1.000 íbúa.
Tafla 54. Fjöldi stöðugilda starfsfólks við kennslu á 1.000 íbúa í 10 stærstu sveitarfélögum 2013 Reykjavíkurborg Garðabær Akraneskaupstaður
Íbúafjöldi 2013
Fjöldi starfsfólks við kennslu *
Fjöldi stöðugilda á hverja 1.000 íbúa
119.969
1.407,1
11,7
13.872
165,2
11,9
6.625
89,6
13,5
Kópavogsbær
31.726
435,3
13,7
Akureyrarkaupstaður
17.966
250,6
13,9
Reykjanesbær
14.231
201,1
14,1
Hafnarfjarðarkaupstaður
26.808
382,9
14,3
Mosfellsbær
8.978
137,1
15,3
Sveitarfélagið Árborg
7.826
123,5
15,8
Fjarðabyggð
4.629
79,0
17,1
252.630
3.271
12,9
10 stærstu samtals
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Grunnskólar sveitarfélaga. Íbúafjöldi skólahverfa meðtalinn. Þ.e. íbúar Kjósarhrepps taldir með íbúum Reykjavíkurborgar og svo framvegis.
Ekki er síður áhugavert að skoða lykiltöluna fjölda stöðugilda starfsfólks við kennslu í tíu fjölmennustu sveitarfélögum landsins. Fæst stöðugildi á hverja 1.000 íbúa eru í Reykjavíkurborg eða 11,7 og flest eru þau í Fjarðabyggð eða 17,1. Vert er að hafa í huga í þessu samhengi að Fjarðabyggð samanstendur af fimm byggðakjörnum með grunnskóla starfandi í hverjum þeirra. Vegið meðaltal tíu stærstu sveitarfélaga er 12,9 stöðugildi á hverja þúsund íbúa sem er 7% lægra en meðaltal alls landsins.
Í fylgiskjali 13 er yfirlit yfir fjölda stöðugilda starfsfólks við kennslu á hverja 1.000 íbúa í hverju sveitarfélagi fyrir sig árið 2013.
Samantekt Árið 2013 eru stöðugildi alls starfsfólks við kennslu 4.433 talsins og hefur þeim fækkað um 101 frá fyrra ári eða sem nemur 2%. Stöðugildum grunnskólakennara fækkar einnig um 2% frá fyrra ári. Kennurum án kennsluréttinda fækkar árið 2013 um 1% frá fyrra ári. Mikið hefur fækkað í þessum starfsmannahópi frá árinu 2008, eða um 528 stöðugildi eða 78% fækkun. Ljóst er að hér gætir áhrifa efnahagsástandsins. Grunnskólakennarar sem störfuðu á öðrum vettvangi leituðu í auknum mæli inn í skólana á kostnað kennara án kennsluréttinda. Árið 2013 er hlutfall grunnskólakennara í grunnskólum landsins 97%. Sé litið til landshluta er hlutfall grunnskólakennara hæst í Reykjavíkurborg eða 99% og lægst á Vestfjörðum eða 87%. Sé horft til tíu fjölmennustu sveitarfélaganna þá er hlutfallið hæst hjá Akraneskaupstað eða 100%. Samkvæmt grunnskólalögum skulu allir þeir er starfa við kennslu hafa grunnskólakennaramenntun. Því markmiði hefur verið náð í 17 sveitarfélögum árið 2013. Þegar starfsfólk við kennslu er skoðað eftir starfssviðum kemur í ljós að stöðugildi sérkennara hafa ríflega tvöfaldast árið 2013 miðað við árið 1998. Árið 2013 eru konur 81% starfsfólks við kennslu í grunnskóla. Kennurum fækkar í öllum aldursflokkum á tímabilinu 2007–2013 nema í elsta aldurshópnum, þ.e. 60 ára og eldri og raunar verður nokkur fjölgun í aldurshópnum 40-49 ára á
tímabilinu. Þeim fækkar um 14% meðal 30–39 ára og heil 52% meðal 29 ára kennara og yngri. Þeim fjölgar hins vegar um 69% í aldurshópnum 60 ára og eldri. Gögnin sýna að kennarastéttin er að eldast mikið sem er verulegt áhyggjuefni fyrir grunnskólann á Íslandi. Árið 2013 eru 9,6 nemendur á hvert stöðugildi alls starfsfólks við kennslu á landsvísu. Frá árinu 2005 til ársins 2013 hefur fjöldi nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu aukist um 2%. Þessi þróun verður skýrari í langflestum landshlutum árin 2009–2013 og þá fjölgar nemendum á hvert stöðugildi um 7%. Nánar var rýnt í lykiltöluna fjöldi nemenda á hvert stöðugildi kennara og sérkennarar og stjórnendur ekki meðtaldir. Annars vegar var litið til fjölda nemenda á stöðugildi kennarar¹ (grunnskólakennarar og kennara án kennsluréttinda) og hins vegar fjöldi nemenda á stöðugildi kennarar² (grunnskólakennarar, kennarar án kennsluréttinda og deildarstjórar). Á tímabilinu 2007–2013 er greinileg sú þróun í öllum landshlutum að nemendum fjölgar á hvert stöðugildi kennarar¹ og kennarar ². undantekning frá þessu er þó Norðurland vestra, þar sem þeim fækkar á hvert stöðugildi á tímabilinu. Nemendum fjölgar hlutfallslega mest á Vestfjörðum eða um 21%. Ef horft er til tíu stærstu eða fjölmennustu sveitarfélaganna kemur í ljós að í Hafnarfjarðarkaupstað eru flestir nemendur á hvert stöðugildi kennara í grunnskólum sveitarfélagins ef litið er til hópsins kennarar¹, en Akraneskaupstaður á vinninginn þegar litið er til hópsins kennarar². Vegið meðaltal tíu stærstu sveitarfélaganna er 12,3 nemendur á kennarar¹ og 11,6 á kennarar². Á hverja 1.000 íbúa landsins eru 13,8 stöðugildi starfsfólks við kennslu. Talan er lægst hjá Reykjavíkurborg þar sem 11,7 stöðugildi eru á hverja 1.000 íbúa. Hæst er talan hjá Austurlandi og Norðurlandi vestra þar sem 17,7 stöðugildi eru á hverja 1.000 íbúa.
7.2
Annað starfsfólk
Þegar fjallað er um starfsfólk í grunnskólum er víst að starfsfólk við kennslu er þar í forgrunni. Reyndin er þó að fjölmargt annað starfsfólk starfar í grunnskólum við ýmis störf og hefur fjölgað verulega frá því að sveitarfélögin tóku við rekstri grunnskólans samstíga því að þjónusta í skólum landsins hefur aukist. Í kaflanum verður þessi starfsmannahópur einnig nefndur „annað starfsfólk“. Fjöldi stöðugilda starfsfólks í grunnskóla árið 2013 sem sinna öðru en kennslu voru 2.151 talsins og fjölgar um 7% frá fyrra ári.
Mynd 58. Fjöldi stöðugilda annars starfsfólks 1998–2013 Annað starfsfólk
% breyting frá fyrra ári 0,2
2.500
1.419
1.846
1.680
1.683
0,1 7%
6% 4%
0,15
2.151
2.121
2.187
2.324
2.316
2.179
2.179
2.104
2.016
10%
1.500
2.093
13%
2.116
2.000
2.174
19%
0,05
4%
1.000 0%
0%
0%
‐1%
0
‐3%
500
‐3% ‐5%
‐6%
‐0,05 ‐0,1
0 1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 58 sýnir þróun á heildarfjölda þess starfsfólks í grunnskóla er sinnir öðrum störfum en kennslustörfum og breytingu frá fyrra ári. Á tímabilinu 1998–2013 fjölgaði stöðugildum annars starfsfólks um 732 eða rúm 52%. Hlutfallsleg breyting er mest árið 1999 miðað við fyrra ár eða 19% aukning og þá árið 2002 um 13% frá fyrra ári. Nokkur fækkun er í þessum starfsmannahóp árið 2004 en þá fækkar stöðugildum um 58 eða 3% frá fyrra ári. Frá og með árinu 2009 fer stöðugildum annars starfsfólks í grunnskólum fækkandi ár frá ári fram til ársins 2013 þegar stöðugildum þessa hóps fjölgar um 7% frá fyrra ári. Tafla 55. Annað starfsfólk í grunnskólum eftir starfssviði 2007–2013
Bókasafnsfræðingar og fl. Félagsráðgjafar Sálfræðingar
2007
2009
2011
2013
Breyting 07 ‐ 13
% breyting 07 ‐ 13
38
45
42
46
8
22%
4
3
1
2
‐2
‐56%
9
11
8
7
‐1
‐15%
Námsráðgjafar
68
83
79
78
10
15%
Skólahjúkrunarfræðingar
18
3
6
17
‐1
‐6%
Þroskaþjálfar
102
115
128
125
23
23%
Stuðningsfulltrúar
470
517
522
605
134
29%
Ritarar, tölvuumsjón
164
160
148
145
‐19
‐11%
5
6
1
8
3
53%
Starfsfólk í mötuneytum
206
252
227
204
‐2
‐1%
Húsverðir
120
142
122
111
‐9
‐8%
Skólaliðar, gangaverðir og fl.
975
989
837
803
‐172
‐18%
2.179
2.324
2.121
2.151
‐28
‐1%
Tómstundafulltrúar
Samtals
Heimild: Hagstofa Íslands. Skýring: Stöðugildi eru námunduð að heilu stöðugildi. Skólabílstjórar og aðrir verktakar eru ekki inni í þessum tölum. Sinni starfsmaður störfum sem falla á fleiri en eitt starfssvið vísar starfssvið til aðalstarfs.
Ef við skoðum töflu 55 hér að ofan kemur í ljós að stöðugildum þeirra sem ekki sinna kennslu í grunnskólum landsins hefur fækkað um 28 stöðugildi árið 2013 miðað við árið 2007 og eru 2.151
talsins. Þó fjölgar um 7% í þessum starfsmannahópi árið 2013 miðað við fyrra ár. Fjöldi stöðugilda þessa starfshóps stendur í stað milli áranna 2006 og 2007. Þróunin á tímabilinu er talsvert misjöfn eftir starfssviðum. Þannig fjölgaði stuðningsfulltrúum um 134 stöðugildi eða 29% og þroskaþjálfum fjölgaði um 23 stöðugildi eða 23%. Ef við skoðum sérstaklega breytingar sem verða milli áranna 2008 og 2009 þá sést að námsráðgjöfum fjölgar um 13 stöðugildi. Í því samhengi er vert að minnast þess að í 13. gr. nýrra laga um grunnskóla nr. 91/2008 er kveðið á um að nemendur eigi rétt á námsráðgjöf í skólanum af til þess bærum sérfræðingum. Þeim fækkar svo aftur lítillega árið 2010. Skólahjúkrunarfræðingum fækkar verulega milli áranna 2008 og 2009, en fjölgar svo aftur talsvert árið 2010 frá fyrra ári. Skólaliðum fækkar um 172 stöðugildi á tímabilinu. Mynd 59. Hlutfallsleg skipting stöðugilda annars starfsfólks eftir starfssviðum 2013 0,1% 2,2%
0,3% 3,6%
0,8% Bókasafnsfræðingar og fl Félagsráðgjafar
5,8%
Sálfræðingar Námsráðgjafar
37,3%
Skólahjúkrunarfræðingar Þroskaþjálfar 28,1%
Stuðningsfulltrúar Ritarar, tölvuumsjón Tómstundafulltrúar Starfsfólk í mötuneytum Húsverðir
5,2% 6,7%
9,5%
Skólaliðar, gangaverðir og fl.
0,4%
Heimild: Hagstofa Íslands.
Mynd 59 sýnir hvernig stöðugildi annars starfsfólks í grunnskóla raðast eftir hlutfallslegri skiptingu á ólík starfssvið á landsvísu árið 2013. Fjölmennasti hópurinn eru skólaliðar sem eru um 37% þeirra er sinna öðru en kennslu í grunnskóla. Næstfjölmennasti hópurinn eru stuðningsfulltrúar sem eru rétt um 28%.
Tafla 56. Annað starfsfólk í grunnskólum 2007–2013 eftir landshlutum Reykjavíkurborg % breyting frá fyrra ári Höfuðborgarsv. án Rvk. % breyting frá fyrra ári Suðurnes % breyting frá fyrra ári Vesturland % breyting frá fyrra ári Vestfirðir % breyting frá fyrra ári Norðurland vestra % breyting frá fyrra ári Norðurland eystra % breyting frá fyrra ári Austurland % breyting frá fyrra ári Suðurland % breyting frá fyrra ári Samtals % breyting frá fyrra ári
2007
2009
691
706
2%
562
611
2011
2013
Breyting 07‐ 13
% breyting 07 ‐ 13
673
631
‐60
‐9%
‐5%
‐6%
497
552
‐10
‐2%
9%
‐19%
11%
145
141
143
152
7
5%
‐3%
1%
6%
125
145
149
162
37
30%
16%
3%
9%
43
53
54
54
11
27%
24%
2%
0%
91
94
89
57
‐33
‐37%
4%
‐5%
‐36%
223
241
226
237
13
6%
8%
‐6%
5%
82
92
82
103
21
25%
12%
‐11%
25%
217
240
208
202
‐16
‐7%
10%
‐13%
‐3%
2.179
2.323
2.121
2.151
‐28
‐1%
7%
‐9%
1%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Stöðugildi eru námunduð að heilu stöðugildi. Skólabílstjórar og aðrir verktakar eru ekki inni í þessum tölum. Sinni starfsmaður störfum sem falla á fleiri en eitt starfssvið vísar starfssvið til aðalstarfs.
Hér að ofan eru tölur yfir annað starfsfólk í grunnskólum eftir landshlutum 2007–2013. Árið 2013 eru 2.151 stöðugildi er sinna öðru en kennslu í grunnskóla og fjölgaði um 7% miðað við fyrra ár. Árið 1998 voru stöðugildi annars starfsfólks 1.419 talsins og hefur þeim því fjölgað um 732 stöðugildi síðan eða 52%. Á tímabilinu 2007–2013 fækkar þeim um 28 stöðugildi eða 1%. Þróunin er misjöfn eftir landshlutum. Hlutfallslega fækkar stöðugildum þessa hóps mest á Norðurlandi vestra eða um heil 37. Á Vesturlandi fjölgar þeim um heil 30% á tímabilinu. Tafla 57. Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi annars starfsfólks i grunnskóla 2007–2013 eftir landshlutum 2007
2009
2011
2013
Breyting 07‐13
% breyting 07 ‐ 13
Reykjavíkurborg
21,12
19,72
20,54
20,45
‐0,68
‐3%
Höfuðborgarsv. án Rvk.
20,73
19,44
24,31
23,82
3,09
15%
Suðurnes
21,96
22,66
21,85
21,20
‐0,76
‐3%
Vesturland
19,38
15,93
14,93
13,92
‐5,46
‐28%
Vestfirðir
25,49
19,23
16,98
19,85
‐5,64
‐22%
Norðurland vestra
13,93
11,65
11,65
16,16
2,22
16%
Norðurland eystra
18,59
17,76
18,42
17,35
‐1,23
‐7%
Austurland
18,23
15,42
16,84
16,89
‐1,34
‐7%
Suðurland
18,34
15,88
17,38
16,69
‐1,65
‐9%
Landið allt
20,84
18,47
19,97
19,87
‐0,97
‐5%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Tafla 57 sýnir okkur fjölda nemenda á hvert stöðugildi annars starfsfólks í grunnskóla eftir landshlutum. Árið 2013 er 19,87 nemandi á hvert stöðugildi annars starfsfólks og hefur fækkað um tæplega heilan nemanda frá árinu 2007 eða um 5%. Nemendum á hvert stöðugildi fjölgar á höfuðborgarsvæði utan Reykjavíkurborgar um rúma 3 nemendur eða 15%. Þeim fækkar hins vegar um rúmlega 5 nemendur á hvert stöðugildi á Vesturlandi og á Vestfjörðum á tímabilinu. Árið 2013 eru fæstir nemendur á hvert stöðugildi annars starfsfólks á Vesturlandi eða 13,9. Þeir eru flestir á hvert stöðugildi á höfuðborgarsvæðinu eða 23,8. Tafla 58. Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi annars starfsfólks 2013 eftir stærð sveitarfélaga
Fj. svf
Lægsta gildi
Vegið meðaltal
Hæsta gildi
< 500 íbúar
17
0,0
14,8
65,0
501‐1000
17
8,1
15,2
46,2
1001‐2000
11
10,3
13,4
19,3
2001‐5000
12
12,9
17,0
22,9
> 5001
8
17,3
22,6
27,6
Reykjavíkurborg
1
20,4
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Þá má sjá fjölda nemenda á hvert stöðugildi eftir stærð sveitarfélaga. Vart kemur á óvart að fæstir nemendur eru á stöðugildi annars starfsfólks í minnstu sveitarfélögunum en svo eykst fjöldi þeirra eftir að sveitarfélögin verða fjölmennari. Eins má sjá að dreifing er talsverð innan hvers stærðarhóps. Tafla 59. Fjöldi stöðugilda annars starfsfólks á hverja 1.000 íbúa eftir landshlutum árið 2013
Reykjavíkurborg
Íbúafjöldi 2013
Fjöldi stöðugilda annars starfsfólks
Fjöldi stöðugilda á 1.000 íbúa
119.969
657,9
5,5
Höfuðborgarsv. án Rvk.
85.706
501,1
5,8
Suðurnes
21.206
146,1
6,9
Vesturland
15.381
157,7
10,3
7.031
44,0
6,3
Vestfirðir Norðurland vestra
7.271
62,8
8,6
Norðurland eystra
29.026
232,1
8,0
Austurland
10.268
80,4
7,8
Suðurland
25.999
211,2
8,1
Landið allt
321.857
2093,4
6,5
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Grunnskólar sveitarfélaga. Íbúafjöldi skólahverfa meðtalinn. Þ.e. íbúar Kjósarhrepps taldir með íbúum Reykjavíkurborgar og svo framvegis.
Þá er fróðlegt að skoða fjölda stöðugilda á hverja þúsund íbúa. Tafla 59 gefur yfirlit yfir þá lykiltölu eftir landshlutum árið 2013 í grunnskólum reknum af sveitarfélögum. Vegið meðaltal allra sveitarfélaga er 6,5 stöðugildi á hverja þúsund íbúa. Lægst er lykiltalan í Reykjavík eða 5,5 en hæst á Vesturlandi eða 10,3 stöðugildi á hverja 1.000 íbúa.
Tafla 60. Fjöldi stöðugilda annars starfsfólks á hverja 1.000 íbúa í 10 stærstu sveitarfélögum 2013 Íbúafjöldi 2013 Fjöldi stöðugilda annars starfsfólks Garðabær
Fjöldi stöðugilda á 1.000 íbúa
13.872
66,3
4,8
119.969
657,9
5,5
Hafnarfjarðarkaupstaður
26.808
151,7
5,7
Reykjanesbær
14.231
83,0
5,8
Reykjavíkurborg
Mosfellsbær
8.978
54,9
6,1
Kópavogsbær
31.726
197,6
6,2
Akureyrarbær
17.966
133,1
7,4
Fjarðabyggð
4.629
35,2
7,6
Sveitarfélagið Árborg
7.826
65,9
8,4
Akraneskaupstaður
6.625
59,5
9,0
10 stærstu samtals
252.630
1505,2
6,0
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Grunnskólar sveitarfélaga. Íbúafjöldi skólahverfa meðtalinn. Þ.e. íbúar Kjósarhrepps taldir með íbúum Reykjavíkurborgar og svo framvegis.
Að lokum er ekki úr vegi að skoða fjölda stöðugilda annars starfsfólks á hverja þúsund íbúa hjá tíu fjölmennustu sveitarfélögum landsins. Vegið meðaltal þeirra er 6 stöðugildi á hverja þúsund, sem er 0,5 stöðugildi lægra en hjá öllu landinu í heild eða 8% lægra. Garðabær er með fæst stöðugildi á hverja 1.000 íbúa með 4,8, en í Akraneskaupstað er fjöldinn mestur eða 9,0.
Samantekt Hér að framan er rakin þróun í starfsmannahaldi starfsfólks við grunnskólann sem ekki sinna kennslu árin 2007–2013 á landsvísu. Skólaliðum fækkar á tímabilinu um 172 stöðugildi eða 18% en eru áfram langfjölmennasti starfshópurinn meðal annars starfsfólks árið 2013 eða tæp 37% þeirra. Stuðningsfulltrúum fjölgar hins vegar um 134 stöðugildi og eru annar stærsti starfsmannahópurinn árið 2013 eða 28% af þeim er sinna öðru en kennslu og stjórnun. Á tímabilinu 2007–2013 hefur nemendum á hvert stöðugildi annars starfsfólks fækkað um tæplega einn nemanda og eru 19,8 á hvert stöðugildi árið 2013. Fæstir nemendur eru á hvert stöðugildi á Vesturlandi og Vestfjörðum eða 13,9 en flestir á höfuðborgarsvæðinu utan Reykjavíkurborgar eða 23,8. Einnig var horft til fjölda stöðugilda á hverja 1.000 íbúa. Vegið meðaltal alls landsins var 6,5 stöðugildi á hverja þúsund íbúa árið 2013. Sé horft til landshluta voru stöðugildin flest á hverja þúsund á Vesturlandi eða 10,3 en fæst í Reykjavíkurborg eða 5,5. Ef litið er eingöngu til tíu fjölmennustu sveitarfélaganna er vegið meðaltal 6,0, og flest stöðugildi á hverja 1.000 íbúa eru í Akraneskaupstað en fæst í Garðabæ.
7.3.
Allt starfsfólk í grunnskóla
Í þessum kafla er fjallað um allt starfsfólk í grunnskóla þ.e. starfsfólk við kennslu og annað starfsfólk. Hér að framan hefur verið gerð grein fyrir þessum tveimur starfsmannahópum sitt í hvoru lagi. Árið 2012 eru stöðugildi alls starfsfólks í grunnskóla 6.551 talsins og hefur fækkað um 564 stöðugildi frá 2009 en það nemur 8% fækkun. Tafla 61. Fjöldi stöðugilda starfsfólks í grunnskóla 1998–2013
Starfsfólk við kennslu
% breyting frá fyrra ári
Annað starfsfólk
% breyting frá fyrra ári
1.419
Starfsfólk alls
% breyting frá fyrra ári
4.937
1998
3.518
1999
3.703
5%
1.683
19%
5.386
9%
2000
3.784
2%
1.679
0%
5.463
1%
2001
4.273
13%
1.846
10%
6.119
12%
2002
4.437
4%
2.093
13%
6.530
7%
2003
4.440
0%
2.174
4%
6.614
1%
2004
4.460
0%
2.116
‐3%
6.576
‐1%
2005
4.697
5%
2.104
‐1%
6.801
3%
2006
4.798
2%
2.179
4%
6.977
3%
2007
4.985
2%
2.179
0%
7.164
3%
2008
5.016
1%
2.316
6%
7.332
2%
2009
4.791
‐4%
2.324
0%
7.115
‐3%
2010
4.671
‐3%
2.187
‐6%
6.858
‐4%
2011
4.560
‐2%
2.121
‐9%
6.681
‐3%
2012
4.535
‐1%
2.016
‐8%
6.551
‐2%
2013
4.433
‐2%
2.151
1%
6.584
1%
Breyting 98 ‐ 13
915
732
1.647
% breyting 98 ‐ 13
26%
52%
33%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Stjórnendur, s.s. skólastjórar, aðstoðarskólastjórar og deildarstjórar ásamt sérkennurum eru flokkaðir með starfsfólki við kennslu. Stöðugildi eru námunduð að heilu tölugildi. Starfsfólk í sjálfstætt starfandi skólum meðtalið.
Tafla 61 sýnir þróunina meðal starfsmanna grunnskólans þar sem þeir eru flokkaðir saman er sinna kennslustörfum og svo þeir er sinna öðrum störfum, frá 1998–2013. Á tímabilinu hefur stöðugildum alls starfsfólks fjölgað um 1.647 eða 33%. Hlutfallsleg breyting milli ára er mest árið 2001, en þá fjölgar stöðugildum alls í grunnskóla um 12% miðað við fyrra ár. Athygli vekur að á tímabilinu fjölgar öðru starfsfólki grunnskóla um helming á meðan starfsfólki við kennslu fjölgar um 26%.
Mynd 60. Uppsöfnuð hlutfallsleg þróun fjölda starfsfólks í grunnskóla 1998–2013 Starfsfólk við kennslu
Annað starfsfólk
Starfsfólk alls
160 140 120 100 80 60 40 20 0 1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 60 sýnir uppsafnaða hlutfallslega þróun stöðugilda í grunnskóla. Sammerkt er með hópunum að fram til ársins 2009 fjölgar stöðugildum, en eftir það fer þeim fækkandi. Árið 2013 fjölgar starfsfólki við önnur störf um 1% frá fyrra ári. Mynd 61. Hlutfallsleg skipting stöðugilda starfsfólks í grunnskóla 2013 Skólastjórar Aðstoðarskólastjórar 2%
Deildarstjórar
3% 12%
Grunnskólakennarar og leiðbeinendur
3%
2%
Sérkennarar 3%
0%
Bókasafnsfr.og bókaverðir
2%
Skólasálfrf.,náms‐og starfsráðgjafar Skólahjúkrunarfræðingar 9%
Þroskaþjálfar Stuðningsfulltr., uppeldisfulltrúar 2%
Skólaritarar, tölvuumsjón Tómstunda‐og íþróttafulltrúar
0% 1% 1%
53% 7%
Starfsfólk í mötuneytum Húsverðir Starfsfólk við ganga‐og baðvörslu, þrif, skólaliðar
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 61 gefur yfirlit yfir hlutfallslega skiptingu stöðugilda starfsfólks í grunnskóla eftir starfssviðum árið 2013. Skólastjórar nema 3% af heildarstöðugildafjölda sem og deildarstjórar og langfjölmennasti hópurinn eru grunnskólakennarar og leiðbeinendur eða 53%. Sérkennarar eru 7% af starfsliði grunnskóla og stuðningsfulltrúar 9% árið 2013. Mynd 62. Hlutfallsleg skipting kennara og annars starfsfólks 1998–2013 Starfsfólk við kennslu
Annað starfsfólk
29
31
31
30
32
33
32
31
31
30
33
33
32
32
31
33
71
69
69
70
68
67
68
69
69
70
67
67
68
68
69
67
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Á mynd 62 kemur fram hlutfallsleg skipting milli starfsfólks við kennslu annars vegar og annars starfsfólks í grunnskóla hins vegar á tímabilinu 1998–2013. Árið 1998 eru stöðugildi starfsfólks er sinnir öðru en kennslu 29% af heildarstöðugildafjölda í grunnskóla. Árið 2013 er það hlutfall 33%. Tafla 62. Allt starfsfólk í grunnskóla 2009 og 2013 eftir landshlutum
Annað starsfólk
Starfsfólk alls
Starfsfólk við kennslu
Annað starsfólk
Starfsfólk alls
1.479
706
2.185
1.407
693
2.100
‐72
‐13
‐85
‐5%
‐2%
‐4%
Höfuðbsv. án Rvk.
1.219
611
1.830
1.169
523
1.692
‐50
‐88
‐138
‐4%
‐14%
‐8%
Suðurnes
344
141
486
309
146
456
‐35
5
‐30
‐10%
4%
‐6%
Vesturland
273
145
418
252
158
409
‐21
13
‐9
‐8%
9%
‐2%
Vestfirðir
148
53
202
106
44
150
‐42
‐9
‐52
‐28%
‐17%
‐26%
Norðurland vestra
147
94
241
139
63
202
‐8
‐31
‐39
‐5%
‐33%
‐16%
Norðurland eystra
497
241
739
451
232
683
‐46
‐9
‐56
‐9%
‐4%
‐8%
Austurland
254
119
372
182
80
262
‐72
‐39
‐110
‐28%
‐32%
‐29%
Starfsfólk alls
Reykjavíkurborg
Annað starsfólk
Starfsfólk við kennslu
% breyting 2009 ‐ 2013
Starfsfólk alls
Breyting 2009 ‐ 2013
Annað starsfólk
2013 Starfsfólk við kennslu
2009 Starfsfólk við kennslu
Suðurland
430
213
643
417
211
628
‐13
‐2
‐15
‐3%
‐1%
‐2%
Landið allt
4.791
2.324
7.115
4.433
2.151
6.583
‐358
‐173
‐532
‐7%
‐7%
‐7%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Stöðugildi eru námunduð að heilu stöðugildi.
Hér að ofan hefur þróunin verið rakin á landsvísu. Tafla 62 sýnir þróunina eftir landshlutum árin 2009 og 2013. Starfsfólki við kennslu fækkar um 7% á landsvísu frá árinu 2009 eða um 358 stöðugildi. Því fækkar í öllum landshlutum. Á sama tíma fækkar stöðugildum annars starfsfólks um 173 eða 7%. Því fækkar alls staðar nema á Vesturlandi og á Suðurnesjum þar sem því fjölgar um 9% og 4% á tímabilinu. Alls fækkar starfsfólki í grunnskóla um 7% árið 2013 miðað við árið 2009 og því fækkar í öllum landshlutum. Mynd 63. Hlutfall kennara og annars starfsfólks eftir landshlutum 2013 Starfsfólk við kennslu
Annað starsfólk
100% 90% 80%
33
31
32
67
69
68
39
29
31
34
31
34
33
71
69
66
69
66
67
70% 60% 50% 40% 30%
61
20% 10% 0%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Í mynd 63 hefur stöðugildum starfsfólks við kennslu annars vegar og annars starfsfólks hins vegar verið stillt upp sem hlutfalli af heildar starfsmannafjölda í grunnskóla eftir landshlutum árið 2013. Á landsvísu og í Reykjavíkurborg skiptast þau þannig að starfsfólk við kennslu er um 67% af heildarstöðugildafjölda og annað starfsfólk um 33%. Hæst er hlutfall starfsfólks við kennslu á Vestfjörðum eða 71%. Lægst er það á Vesturlandi eða 61%. Tafla 63. Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi alls starfsfólks í grunnskóla 2007–2013 eftir landshlutum 2007
2009
2011
2013
Breyting 07 ‐ 13
% breyting 07 ‐ 13
Reykjavíkurborg
6,3
6,4
6,6
6,7
0,5
7%
Höfuðborgarsv. án Rvk
6,6
6,5
7,2
7,4
0,8
12%
Suðurnes
6,8
6,6
6,7
6,8
0,0
‐1%
Vesturland
5,8
5,5
5,4
5,4
‐0,4
‐8%
Vestfirðir
5,6
5,1
5,0
5,8
0,3
5%
Norðurland vestra
5,0
4,5
4,5
5,0
0,0
1%
Norðurland eystra
5,7
5,8
6,0
5,9
0,2
3%
Austurland
4,9
4,7
5,0
5,2
0,3
6%
Suðurland
5,8
5,4
5,6
5,6
‐0,1
‐2%
Landið allt
6,1
6,0
6,3
6,5
0,4
6%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Tafla 63 sýnir fjölda nemenda á hvert stöðugildi starfsmanns í grunnskóla eftir landshlutum árin 2007–2013. Í heildina hefur nemendum fjölgað um 6% á hvert stöðugildi starfsmanns í grunnskóla og árið 2013 eru 6,5 nemendur á hvert stöðugildi starfsmanns í grunnskóla. Þróunin milli landshluta er misjöfn, en nemendum fjölgar hlutfallslega mest á höfuðborgarsvæði utan Reykjavíkurborgar eða um 12% á tímabilinu. Nemendum fækkar hlutfallslega mest á hvert stöðugildi á Vesturlandi eða um 8%. Nemendur á hvert stöðugildi starfsmanns í grunnskóla er lægst á tímabilinu árið 2009 eða 6,0 nemendur á hvert stöðugildi. Frá þeim tíma fer nemendum fjölgandi á hvert stöðugildi. Tafla 64. Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi alls starfsfólks í grunnskóla í 10 stærstu sveitarfélögum 2013
Grunnskólar sveitarfélaga
Sjálfstætt starfandi grunnskólar
2013
2012
2013
2012
Garðabær
9,7
7,9
5,6
6,4
Mosfellsbær
7,9
7,7
Hafnarfjarðarkaupstaður
7,2
7,9
6,3
6,7
Reykjanesbær
7,1
6,9
Kópavogsbær
7,1
6,9
4,9
6,7
Akraneskaupstaður
6,9
6,8
Reykjavíkurborg
6,9
6,7
4,9
6,0
Akureyrarbær
6,9
6,9
Sveitarfélagið Árborg
6,3
6,4
Fjarðabyggð
5,2
4,8
10 stærstu samtals
7,0
6,9
5,2
6,2
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Í töflu 64 má sjá fjölda nemenda á hvert stöðugildi í grunnskóla í 10 fjölmennustu sveitarfélögum landsins eftir rekstrarformi skóla. Í grunnskólum sveitarfélaga er vegið meðaltal tíu sveitarfélaga 7,0 nemendur á hvert stöðugildi starfsfólks og var 6,9 árið 2011. Flestir eru nemendur á hvert stöðugildi í Garðabæ eða 9,7. Fæstir eru þeir í Fjarðabyggð eða 5,2 á hvert stöðugildi. Vert er að hafa í huga í þessu samhengi að Fjarðabyggð samanstendur af fimm byggðakjörnum með grunnskóla starfandi í hverjum þeirra. Sé horft til sjálfstætt starfandi grunnskóla sést að fjöldi nemenda á hvert stöðugildi er nokkuð lægri en meðal grunnskóla sveitarfélaga. Tafla 65. Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi alls starfsfólks 2013 eftir stærð sveitarfélaga Fj. svf
Lægsta gildi
Vegið meðaltal
Hæsta gildi
< 500 íbúar
17
1,5
4,2
5,5
501‐1000
17
2,9
4,7
6,6
1001‐2000
11
4,1
5,0
6,1
2001‐5000
12
4,9
5,7
7,5
> 5001
8
6,3
7,2
8,0
Reykjavíkurborg
1
6,7
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Í töflu 65 má sjá fjölda nemenda á hvert stöðugildi í grunnskóla eftir stærð sveitarfélaga árið 2013. Nemendur eru fæstir á hvert stöðugildi í minnstu sveitarfélögunum sé litið til vegins meðaltals, en
flestir í sveitarfélögum er hafa 5.000 íbúa eða fleiri. Sé litið til hæsta og lægsta gildis í hverjum stærðarflokki, kemur í ljós hvað dreifingin er mikil innan hvers stærðarflokks. Tafla 66. Fjöldi nemenda og starfsfólks í grunnskóla 2003–2013 Nemendur
2003
2005
2007
2009
2011
2013
44.809
44.336
43.841
42.929
42.365
42.734
Breyting frá fyrra ári Starfsfólk við kennslu
‐5%
‐1,1%
‐1,1%
‐2,1%
‐1,3%
0,9%
4.697
4.985
4.791
4.560
4.433
‐7
0%
5,8%
6,1%
‐3,9%
‐4,8%
‐2,8%
2.174
2.104
2.179
2.324
2.121
2.151
‐23
‐1%
Breyting frá fyrra ári Allt starfsfólk
‐2.075
4.440
Breyting frá fyrra ári Annað starfsfólk
breyting % breyting 03 ‐ 13 03 ‐ 13
6.614
Breyting frá fyrra ári
‐3,2%
3,6%
6,7%
‐8,7%
1,4%
6.801
7.164
7.115
6.681
6.583
‐31
0%
2,8%
5,3%
‐0,7%
‐6,1%
‐1,5%
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Starfsfólk við kennslu; átt er við grunnskólakennara og kennara án kennsluréttinda. Skólastjórar, aðstoðarskólastjórar, deildarstjórar og sérkennarar taldir með. Grunnskólar sveitarfélaga og sjálfstætt starfandi grunnskólar.
Árið 2013 eru grunnskólanemendur 42.734 talsins og hefur fækkað um 2.075 eða 5% miðað við árið 2003. Á sama tíma fækkar starfsfólki við kennslu um 7 stöðugildi og eru 4.433 talsins árið 2013. Öðru starfsfólki fækkar um 23 stöðugildi. Í heildina fækkar starfsfólki í grunnskóla um 31 stöðugildi á tímabilinu. Tafla 67. Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks í grunnskóla 2003–2013 2003
Starfsfólk við kennslu
10,1
9,4
8,8
9,0
9,3
9,6
‐0,5
‐5%
Annað starfsfólk
20,6
21,1
20,1
18,5
19,9
19,8
‐0,8
‐4%
6,8
6,5
6,1
6,0
6,3
6,5
‐0,3
‐4%
Allt starfsfólk
2005
2007
2009
2011
2013
breyting % breyting 03 ‐ 13 03 ‐ 13
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Árið 2013 eru 9,6 nemendur á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu á landsvísu og hefur þeim fækkað hlutfallslega um 5% miðað við árið 2003. Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks er sinnir öðru en kennslu fækkar um 4% miðað við árið 2003. Í heildina hefur nemendum fækkað um 4% á hvert stöðugildi starfsfólks í grunnskóla á tímabilinu 2003–2013.
Mynd 64. Uppsöfnuð hlutfallsleg þróun fjölda nemenda, starfsfólks við kennslu og annars starfsfólks í grunnskóla 2003–2013 Nemendur
Starfsfólk við kennslu
Annað starfsfólk
120
100
80
60
40
20
0 2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Hagstofa Íslands og Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 64 sýnir hvernig nemendum fækkar lítillega á tímabilinu eða um rúm 5%. Starfsfólki við kennslu fjölgar framan af á tímabilinu en árið 2009 fækkar því frá fyrra ári og sú þróun heldur áfram út tímabilið.
Samantekt Í heildina eru stöðugildi starfsfólks í grunnskóla 6.583 talsins árið 2013 og hefur fjölgað um 32 stöðugildi frá fyrra ári en það nemur 0,5% fjölgun milli ára. Á landsvísu er hlutfall starfsfólks við kennslu 67% af öllu starfsfólki grunnskóla árið 2013 og lækkar um 2 prósentustig frá fyrra ári. Nemendum á hvert stöðugildi alls starfsfólks í grunnskóla fækkaði um 4% á tímabilinu 2003– 2013.
8.
Kostnaður vegna grunnskóla
Samkvæmt lögum um grunnskóla nr. 91/2008 er rekstur almennra grunnskóla á ábyrgð og kostnað sveitarfélaga. Sjálfstætt starfandi grunnskólar sem fengið hafa samþykki sveitarstjórnar um stofnun hans og viðurkenningu frá ráðherra eiga rétt á framlagi úr sveitarsjóði til starfsemi sinnar vegna nemenda sem hafa lögheimili í því sveitarfélagi sem skólinn starfar í. Ríkið ber þó enn kostnað af tilteknum þáttum er lúta að grunnskóla, s.s. samræmdum prófum, kennaramenntun og námsgögnum. Í þessum kafla verður farið yfir kostnað sveitarfélaga vegna grunnskóla eftir landshlutum, þ.e. það sem grunnskólinn kostar sveitarfélögin, kostnað vegna grunnskóla sem hlutfall af skatttekjum sveitarfélaga og kostnað á hvern nemanda. Einnig verður gerð grein fyrir sundurliðun rekstrar eins og hægt er. Frá og með rekstrarárinu 2013 nær umfjöllun kaflans ekki lengur til sameiginlega liða grunnskóla í hverju sveitarfélagi. Sárafá sveitarfélög nota þann lið og því bætir það nánast engu við. Rétt er að benda á að ekki er tekið tillit til kostnaðar er fellur á sameiginlega liði vegna málaflokksins í heild.
8.1.
Heildarkostnaður sveitarfélaga vegna reksturs grunnskóla
Árið 2013 nam kostnaður sveitarfélaga alls vegna reksturs grunnskóla 65 ma.kr. eða því sem nemur um 3,6 % af vergri landsframleiðslu sama ár. Tekjur alls vegna grunnskóla voru rétt um 4,8 ma. kr. Allar kostnaðartölur eru í þús.kr. Mynd 65. Rekstrarkostnaður grunnskóla sem hlutfall af vergri landsframleiðslu 2007–2013 Rekstrarkostnaður (brúttó) grunnskóla sem % af VLF 3,8%
3,7%
Rekstrarútgjöld (nettó) grunnskóla sem % af VLF
3,7%
3,7% 3,6%
3,6% 3,5%
3,5% 3,4%
3,6%
3,6%
3,4%
3,4%
3,4%
3,4% 3,3%
3,6% 3,5%
3,3%
3,3%
3,2% 3,1% 3,0% 2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga og Hagstofa Íslands. Skýring: Heildarrekstrarkostnaður= allur rekstrarkostnaður brúttó af öllum grunnskólum ásamt sameiginlegum liðum, vistunar utan skólatíma, framlögum til einkarekinna grunnskóla og annan rekstrarkostnað. Á sameiginlega liði grunnskóla er kostnaður bókfærður vegna skólanefnda og annarra sameiginlegra liða sem ekki verða flokkaðir með hverjum skóla fyrir sig. Beinn rekstrarkostnaður= Allur brúttó rekstrarkostnaður færður á hverja grunnskólastofnun. Á verðlagi hvers árs fyrir sig.
Í mynd 65 eru helstu lykiltölur vegna reksturs grunnskóla settar í samhengi við eina helstu lykiltölu þjóðhagsreikninga eða verga landsframleiðslu. Hér sést að hlutfall heildarrekstrarkostnaðar grunnskóla af VLF er 3,4% árið 2007 og fer upp í 3,7% árið 2009 en lækkar árið á eftir.
Tafla 68. Rekstrarreikningur sveitarfélaga árið 2013 vegna grunnskóla Heildarrekstrarkostnaður v grunnskóla
Beinn rekstrarkostnaður grunnskóla
Þjónustutekjur og aðrar tekjur
4.791.725
3.140.009
Tekjur alls
4.791.725
3.140.009
Laun og launatengd gjöld
38.911.885
37.110.622
Annar rekstrarkostnaður
26.119.094
21.776102
Kostnaður alls (brúttó)
65.030.978
58.886.724
Rekstrarútgjöld (nettó)
60.239.7571
55.746.715
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Heildarkostnaður felur í sér kostnað vegna grunnskóla sveitarfélaga, sjálfstætt starfandi grunnskóla, vistun utan skólatíma, annan rekstrarkostnað ásamt innri leigu. Allar tölur eru í þús.kr.
Kostnaður sveitarfélaga alls vegna reksturs grunnskóla voru 65 ma.kr. árið 2013. Þjónustutekjur og aðrar tekjur vegna málaflokksins eru 4,8 ma.kr. og eru rekstrarútgjöldin nettó því 60 ma.kr. á árinu 2013. Í þessum kafla verður fjallað um brúttó kostnað vegna reksturs grunnskóla og þjónustutekjur því ekki dregnar frá. Sé eingöngu litið til þess rekstrarkostnaðar sem er færður beint á grunnskóla sveitarfélaga þá nemur hann rúmum 58 ma.kr. árið 2013, þjónustutekjur eru 3ma.kr. og nettó rekstrarútgjöld því tæpir 56 ma.kr. Rekstrarkostnaður sveitarfélaga vegna grunnskóla sveitarfélaga ásamt framlagi til sjálfstætt starfandi grunnskóla voru tæpir 60 ma.kr. árið 2013. Mynd 66. Hlutfall rekstrarkostnaðar sveitarfélaga vegna grunnskóla sveitarfélaga árið 2013 Laun og launatengd gjöld
Annar rekstrarkostnaður ‐ innri leiga
Annar rekstrarkostnaður ‐ annað
13%
22%
65%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Beinn rekstrarkostnaður vegna grunnskóla sveitarfélaga.
Langstærsti kostnaðarliður vegna reksturs grunnskóla eru laun og launatengd gjöld en þau nema um tveimur þriðju af heildarkostnaði. Undir flokkinn annan rekstrarkostnað falla m.a. útgjaldaliðir eins og innri leiga, vöru- og þjónustukaup, akstur, styrkir og framlög. Samtals nemur kostnaður vegna annars rekstrarkostnaðar um 35%. Mynd 66 sýnir að kostnaður vegna innri leigu nemur 22% af rekstrarkostnaði grunnskóla sveitarfélaga.
Tafla 67. Skipting rekstrarkostnaðar (brúttó) vegna grunnskóla árið 2013 samkvæmt ársreikningi Brúttó rekstrarkostnaður % af heildarkostnaði Grunnskólar sveitarfélaga Vistun utan skólatíma Framlög til einkarekinna grunnskóla
58.886.724
90,1%
2.010.023
3,1%
999.896
1,5%
Annar grunnskólakostnaður
3.134.3350
4,8%
Rekstrarkostnaður alls vegna grunnskóla
65.030.975
100,0%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Allar tölur eru í þús.kr. Brúttó.
Í töflu 67 má sjá hvernig rekstrarkostnaður sveitarfélaga vegna grunnskóla skiptist á undirliði samkvæmt ársreikningum sveitarfélaga árið 2013. Tæplega 59 ma.kr. eru bókfærðir beint á grunnskóla sveitarfélaga, eða 90% af heildarkostnaði. Athygli vekur að einungis rúmir 2 ma.kr. eru bókfærðir á liðinn „vistun utan skólatíma“ eða sem nemur 3,1% af heildarkostnaði. Ein stærsta skýringin er sú að nokkur sveitarfélög, þar á meðal nokkur stór, hafa fram til þessa bókfært kostnað vegna lengdrar viðveru eða vistunar utan skólatíma beint á grunnskólastofnun eða undir aðra bókhaldsliði, jafnvel undir æskulýðsmál. Slíkt leiðir af sér að kostnaðartölur vegna grunnskóla eru ekki fyllilega samanburðarhæfar. Með vísun í auglýsingu reikningsskilanefndar og félagsmálaráðuneytis nr. 414/2001 vill hag- og upplýsingasvið árétta að kostnað vegna vistunar utan skólatíma/lengdrar viðveru skal bókfæra undir málaflokkinn fræðslumál 04, á lykilinn 04-28. Tafla 68. Skipting brúttó rekstrarkostnaðar eftir landshlutum samkvæmt ársreikningum árið 2013 Grunnskólar sveitarfélaga
% af heild
Vistun utan skólatíma
% af heild
Framlög til einkarekinna
% af heild
Annar grunnskólako stnaður
% af heild
Alls
Reykjavíkurborg
19.497.938
86%
1.549.193
7%
627.794
2%
1.119.855
2%
22.794.780
Höfuðbsv. án Rvk.
14.688.996
89%
152.420
1%
372.103
2%
1.280.039
8%
16.493.457
Suðurnes
4.121.190
93%
34.292
1%
2%
122.232
2%
4.277.714
Vesturland
3.200.370
94%
17.958
1%
3%
221.199
3%
3.4397.526
Vestfirðir
1.452.942
95%
21.417
1%
1%
20.057
1%
1.494.446
Norðurland vestra
1.823.137
95%
42.961
2%
1%
16.663
1%
1.882.760
Norðurland eystra
6.009.966
95%
26.562
0%
2%
5.388
2%
6.041.916
Austurland
2.512.417
92%
38.048
1%
4%
155.829
4%
2.706.294
Suðurland
5.579.044
94%
127.172
2%
1%
193.075
1%
5.899.291
Landið allt
58.885.931
90%
2.010.023
3%
2%
3.134.335
5%
65.030.185
999.894
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga.
Í töflu 68 sést hvernig rekstrarkostnaður vegna grunnskóla skiptist á undirliði eftir landshlutum. Hér verður enn ljósara að víða er pottur brotinn þegar kemur að bókfærðum kostnaði vegna vistunar utan skólatíma. Í Reykjavíkurborg nemur sá kostnaður 7% af heildarrekstrarkostnaði, í öðrum landshlutum 0-2%.
Mynd 67. Kostnaður sveitarfélaga vegna reksturs grunnskóla 2005–2013 Rekstrarkostnaður alls
% breyting frá fyrra ári 7%
55.000.000
5%
65.030.978
63.701.763
65.354.828
3%
6%
6%
66.033.157
62.677.655
61.950.611
60.000.000
64.860.083
65.000.000
66.790.591
68.717.624
70.000.000
4% 3% 2%
1%
1% 0%
0%
50.000.000
‐1%
‐1%
‐1%
‐2%
45.000.000
‐3%
‐3%
‐3% ‐4%
40.000.000 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Allar tölur í þús.kr. Rekstrarkostnaður staðvirtur á verðlagi ársins 2013. Um brúttó heildar rekstrarkostnað er að ræða, þ.e. kostnaður vegna grunnskólastofnana,vistunar utan skólatíma, annars rekstrarkostnaðar ásamt framlaga til sjálfstætt starfandi grunnskóla eru meðtalin.
Á tímabilinu 2005–2013 jókst rekstrarkostnaður vegna grunnskóla um tvo ma.kr. eða 3% að raunvirði. Hlutfallsleg breyting er mest milli áranna 2007 og 2008 en þá jókst rekstrarkostnaður vegna grunnskóla um 6% eða rúma 3,5ma.kr. Árið 2013 hækkaði rekstrarkostnaður um rúmlega einn milljarð frá fyrra ári að raunvirði eða um 2%.
2%
Í fylgiskjölum 14 og 15 er að finna annars vegar yfirlit yfir heildarrekstrarkostnað vegna grunnskóla og hins vegar yfirlit yfir beinan rekstrarkostnað vegna grunnskóla fyrir hvert i fél á ið
Mynd 68. Brúttó heildarrekstrarkostnaður sveitarfélaga vegna grunnskóla 2011–2013 eftir landshlutum 2013
2011
5,9 6,0
Suðurland 2,7 2,8
Austurland
6,0 6,2
Norðurland eystra 1,9 2,0
Norðurland vestra
1,5 1,6
Vestfirðir
3,4 3,3
Vesturland
4,3 4,3
Suðurnes
16,5 16,3
Höfuðborgarsv. án Rvk. Reykjavíkurborg
20,9 0,0
5,0
10,0
15,0
22,8
20,0
25,0
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Rekstrarkostnaður er staðvirtur á verðlagi ársins 2013. Fjárhæðir í þús.kr. Um brúttó heildar rekstrarkostnað er að ræða, þ.e. kostnaður vegna grunnskólastofnana, sjálfstætt starfandi skóla, vistunar utan skólatíma og annars rekstrarkostnaðar er meðtalinn.
Á mynd 68 má sjá brúttó kostnað sveitarfélaga vegna reksturs grunnskóla eftir landshlutum 2011– 2013. Á landsvísu hefur kostnaður aukist um 1% eða um 400 m. kr. árið 2013 miðað við árið 2011. Rekstrarkostnaður dregst saman að raunvirði í flestum landshlutum eða stendur í stað. Undantekning er Reykjavíkurborg þar sem kostnaður eykst um 9% að raungildi. Rekstrarkostnaður dregst hlutfallslega mest saman á Vestfjörðum eða um 10% á tímabilinu eða um rúmlega 155 m.kr. Mynd 69. Kostnaður sveitarfélaga vegna reksturs grunnskóla 2005–2013 Heildarrekstrarkostnaður
Beinn rekstrarkostnaður
80,0
Ma.kr.
65,0 58,9
63,7 58,2
65,3 59,3
66,0 59,9
67,0
62,1
69,0 62,3
65,1 59,4
62,3
58,7
50,0
62,2
60,0
57,6
70,0
40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Rekstrarkostnaður er staðvirtur á verðlagi ársins 2013. Fjárhæðir í þús.kr. Rekstrarkostnaður alls: Allur rekstrarkostnaður af öllum grunnskólum ásamt vistunar utan skólatíma, framlaga til einkaskóla og annan rekstrarkostnað. Beinn rekstrarkostnaður: Allur rekstrarkostnaður færður á hverja grunnskólastofnun, þ.e. grunnskóla sveitarfélaga.
Á mynd 69 er u upplýsingar um heildarkostnað sveitarfélaga vegna reksturs grunnskóla árin 2005– 2013 settar fram á myndrænan hátt og að auki sjáum við þróunina í beinum rekstrarkostnaði. Frá árinu 2009 dregur úr rekstrarkostnaði vegna grunnskóla að raungildi miðað við fyrra ár. Árið 2013 hækkar rekstrarkostnaður alls vegna grunnskóla um ríflega milljarð króna að raungildi frá fyrra ári eða um 2%. Tafla 69. Rekstrarkostnaður vegna grunnskóla 2013 eftir stærð sveitarfélaga
Fj.svf
Brúttó kostnaður
Nettó útgjöld
< 500 íbúar
17
1.393.713
1.302.605
501‐1000
17
3.299.293
3.044.718
1001‐2000
11
4.317.168
4.028.311
2001‐5000
12
9.190.106
8.385.816
5001 >
8
24.012.382
22.626.637
Reykjavíkurborg
1
22.794.780
20.829.597
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Fjárhæðir eru í þús.kr. Annars vegar er um brúttó heildar rekstrarkostnað er að ræða, þ.e. kostnaður vegna sameiginlegra liða, grunnskólastofnana, vistunar utan skólatíma og annars rekstrarkostnaðar er meðtalinn. Og hins vegar nettó útgjöld þegar tillit hefur verið tekið til þjónustutekna.
Tafla 69 sýnir rekstrarkostnað eftir stærð sveitarfélaga þar sem sveitarfélög eru flokkuð í stærðarflokka. Mynd 70. Rekstrarkostnaður brúttó á hverja 1.000 íbúa eftir landshlutum árið 2013 Beinn rekstrarkostnaður á 1.000 íbúa
Heildarrekstrarkostnaður á 1.000 íbúa 163
Reykjavíkurborg
190
171
Höfuðborgarsv. án Rvk.
192 194 202
Suðurnes 182
Landið allt
203 207 209
Norðurland eystra
207 213
Vestfirðir
210
Vesturland
215
Suðurland
225 227 247
Austurland
266 261 270
Norðurland vestra 0
50
100
150
200
250
300
Í m. kr.
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring:*Íbúafjöldi skólasvæða, þannig er íbúafjöldi Kjósarhrepps lagður saman við íbúafjölda Reykjavíkurborgar. Brúttó rekstrarkostnaður, þ.e. ekki hefur verið tekið tillit til þjónustutekna. Tölur í m.kr. Almennir skólar og sérskólar.
Mynd 70 gefur yfirlit yfir rekstrarkostnað á hverja 1.000 íbúa eftir landshlutum árið 2013. Sé horft til rekstrarkostnaðar í heild er kostnaður á hverja þúsund íbúa á landsvísu um 203 m.kr. Sé eingöngu horft til þess kostnaðar sem fært er beint á grunnskóla sveitarfélaga er kostnaðurinn um 182 m.kr. á hverja þúsund íbúa. Mikill munur er eftir landshlutum hver rekstrarkostnaður er á hverja þúsund íbúa. Beinn rekstrarkostnaður á hverja þúsund íbúa er lægstur í Reykjavíkurborg eða um 163 m.kr. en hæstur á Norðurlandi vestra eða 261 m.kr. á hverja þúsund íbúa.
Í fylgiskjali 16 er að finna yfirlit yfir rekstrarkostnað vegna grunnskóla á hverja 1.000 íbúa fyrir hvert sveitarfélag árið 2013.
Mynd 71. Rekstrarkostnaður brúttó á hverja 1.000 íbúa árið 2013 eftir stærð sveitarfélaga Heildarrekstrarkostnaður á 1.000 íbúa
Beinn rekstrarkostnaður á 1.000 íbúa
350 300
290 271
272
267 251
249
250
230
Í m.kr.
210 188
200
177
190 174
150 100 50 0 < 500 íbúar
501‐1000
1001‐2000
2001‐5000
5001 >
Reykjavíkurborg
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring:*Íbúafjöldi skólasvæða, þannig er íbúafjöldi Kjósarhrepps lagður saman við íbúafjölda Reykjavíkurborgar. Brúttó rekstrarkostnaður, þ.e. ekki hefur verið tekið tillit til þjónustutekna. Tölur í þús.kr.
Mynd 71 sýnir hver rekstrarkostnaður brúttó er á hverja þúsund íbúa flokkað eftir íbúafjölda sveitarfélaga. Upplýsingar í töflunni ríma vel við kenningar um hagkvæmni stærðar, en taflan sýnir að því fjölmennari sveitarfélög því lægri er rekstrarkostnaður vegna grunnskóla á hverja þúsund íbúa.
Mynd 72. Rekstrarkostnaður brúttó á hverja 1.000 íbúa meðal 10 stærstu sveitarfélaga árið 2013 Beinn rekstrarkostnaður á 1.000 íbúa
Heildarrekstrarkostnaður á 1.000 íbúa
Hafnarfjörður Akureyrarkaupstaður Kópavogsbær Mosfellsbær Tíu stærstu samtals Reykjavíkurborg Reykjanesbær Garðabær Akraneskaupstaður Fjarðabyggð Sveitarfélagið Árborg 0
50
100
150
200
250
300
Í m.kr. Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring:. Brúttó rekstrarkostnaður, þ.e. ekki hefur verið tekið tillit til þjónustutekna. Tölur í m.kr.
Mynd 72 sýnir rekstrarkostnað á hverja 1.000 íbúa meðal tíu fjölmennustu sveitarfélaga landsins. Sveitarfélögunum er raðað eftir því hve hár heildarrekstrarkostnaður er á hverja 1.000 íbúa. Vegið meðaltal þeirra allra er 190 m.kr. á hverja 1.000 íbúa sem er 7% lægra en vegið meðaltal allra sveitarfélaga landsins. Nokkur munur er á kennitölunni meðal þessara tíu stærstu sveitarfélaga, enda talsverður stærðarmunur á þeim. Hafnarfjarðarkaupstaður hefur hagfelldustu útkomuna og ver um 167 m.kr. á hverja 1.000 íbúa í rekstur grunnskóla í heildina. Sveitarfélagið Árborg ver 257 m.kr. á hverja 1.000 íbúa eða 54% hærri upphæð en Hafnarfjarðarkaupstaður.
8.2
Rekstrarkostnaður grunnskóla án Eignarsjóðs
Sú meginregla gildir að fasteignir sveitarfélags eru færðar í sjálfstæða rekstrareiningu innan a-hluta sveitarfélagsins og er þessum eignasjóði ætlað að sjá um rekstur, nýbyggingar, kaup eða sölu eigna í umboði sveitarstjórnar. Eignasjóður leigir síðan út fasteignir til rekstrareininga sveitarfélagsins samkvæmt þörfum viðkomandi rekstrareininga og innheimtir svokallaða innri leigu í samræmi við raunverulegan kostnað sem viðkomandi fjárfesting ber með sér. Markmiðið með eignasjóðum er að gera rekstrarkostnað fasteigna sýnilegri og að sérhver rekstrareining beri þann raunkostnað sem henni ber. Frá og með 2011 fást meiri upplýsingar úr ársreikningum sveitarfélaga, en með breytingu á auglýsingu nr. 414/2001 um flokkun og greiningu í bókhaldi og reikningsskilum sveitarfélaga bættist við nýr kafli um tvílyklun og upplýsingaveitu. Því gefst tækifæri til að skoða gjaldahliðina mun ítarlegar en áður hefur þekkst, þ.m.t. innri leigu. Árið 2012 skila langflest sveitarfélög ársreikningi á þann hátt er auglýsingin með breytingum kveður á um. Hér á eftir er fjallað um beinan rekstrarkostnað grunnskóla á aðskilinn hátt frá greiðslum í Eignarsjóð eða innri leigu.
Tafla 70. Beinn rekstrarkostnaður grunnskóla sveitarfélaga með og án innri leigu 2013
Beinn rekstrarkostnaður grunnskóla
Beinn rekstrarkostnaður grunnskóla ‐ án innri leigu
3.140.009
3.140.009
Þjónustutekjur og aðrar tekjur Tekjur alls
3.140.009
3.140.009
Laun og launatengd gjöld
37.110.622
37.110.622
Annar rekstrarkostnaður
21.776.102
8.921.526
Kostnaður alls (brúttó)
58.886.724
46.032.148
Rekstrarútgjöld (nettó)
55.746.715
42.892.139
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Beinn rekstrarkostnaður vegna grunnsveitarfélaga. *Innri leiga er innifalin í rekstrarkostnaði grunnskóla.
Árið 2013 voru tæpir 13 ma. kr. bókfærðir vegna innri leigu grunnskóla. Tafla 70 sýnir muninn á rekstrarreikningi vegna grunnskóla sveitarfélaga eftir því hvort innri leigan er reiknuð með eða ekki. Kostnaður vegna innri leigu er um 60% af öðrum rekstrarkostnaði við grunnskóla og um 22% af beinum rekstrarkostnaði vegna grunnskóla. Ef innri leiga er ekki meðtalin þá er brúttó rekstrarkostnaður vegna grunnskóla sveitarfélaga ríflega 46 ma. kr. Tafla 71. Innri leiga sem hlutfall af beinum rekstrarkostnaði grunnskóla eftir landshlutum árið 2013 Beinn kostnaður brúttó
Innri leiga*
Innri leiga sem % af brúttó
Reykjavíkurborg
19.497.938
5.552.008
28%
Höfuðborgarsv. án Rvk.
14.688.996
2.935.386
20%
Suðurnes
4.121.190
880.973
21%
Vesturland
3.200.370
426.012
13%
Vestfirðir
1.452.972
229.792
16%
Norðurland vestra
1.823.137
253.605
14%
Norðurland eystra
6.009.966
1.193.995
20%
Austurland
2.512.417
665.088
26%
Suðurland
5.579.044
717.716
13%
Landið allt
58.523.946
12.854.576
22%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Beinn rekstrarkostnaður vegna grunnsveitarfélaga. *Innri leiga er innifalin í rekstrarkostnaði grunnskóla.
Tafla 71 gefur gott yfirlit yfir innri leigu vegna grunnskóla sveitarfélaga eftir landshlutum árið 2013. Fram kemur að árið 2013 bókfærðu sveitarfélögin samtals tæpa 13 milljarða í innri leigu vegna grunnskóla. Á landsvísu er innri leiga sem hlutfall af brúttó rekstrarkostnaði leikskóla um 22%. Hæst er hlutfallið í Reykjavíkurborg eða 28% og þá á Austurlandi eða 26%. Lægst er það áVesturlandi og Suðurlandi eða 13%.
Í fylgiskjali 17 er að finna yfirlit yfir hlutfall innri leigu af beinum rekstrarkostnaði grunnskóla fyrir hvert sveitarfélag árið 2013.
Mynd 73. Innri leiga sem hlutfall af beinum rekstrarkostnaði grunnskóla meðal 10 stærstu sveitarfélaga 2013 Akraneskaupstaður
12%
Reykjanesbær
12%
Sveitarfélagið Árborg
16%
Mosfellsbær
17%
Hafnarfjörður
21%
Garðabær
22%
Kópavogsbær
22%
Tíu stærstu samtals
24%
Akureyrarkaupstaður
24%
Fjarðabyggð
27%
Reykjavíkurborg
28%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Beinn rekstrarkostnaður vegna grunnskóla sveitarfélaga. *Innri leiga er innifalin í rekstrarkostnaði grunnskóla.
Þá er áhugavert að skoða stöðu mála hjá tíu stærstu sveitarfélögum landsins, en samtals bókfæra þau um 10 ma.kr. vegna innri leigu grunnskóla árið 2013. Það er um 24% af brúttó rekstrarkostnaði grunnskóla þeirra. Lægst er innri leigan í Akraneskaupstað en hæst í Reykjavíkurborg. Tafla 72. Innri leiga sem hlutfall af beinum rekstrarkostnaði grunnskóla eftir stærð sveitarfélaga 2012
Fjöldi sveitarfélaga
Lægsta gildi
< 500 íbúar
17
501‐1000
17
1001‐2000
11
2001‐5000
Vegið meðaltal
Hæsta gildi
0%
15%
29%
7%
14%
31%
8%
19%
41%
12
3%
19%
34%
5001 >
8
12%
20%
24%
Reykjavíkurborg
1
28%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Beinn rekstrarkostnaður vegna grunnskóla sveitarfélaga. *Innri leiga er innifalin í rekstrarkostnaði grunnskóla.
Að lokum er fróðlegt að skoða innri leigu sem hlutfall af rekstrarkostnaði grunnskóla eftir íbúafjölda sveitarfélaga. Gefið er upp vegið meðaltal fyrir hvern hóp sveitarfélags ásamt hæsta og lægsta gildi sem gefur vísbendingu um dreifingu innan hvers hóps. Eins og sjá má er dreifingin mikil innan stærðarhópa.
Mynd 74. Rekstrarkostnaður á hverja 1.000 íbúa eftir landshlutum 2013 með og án innri leigu Beinn rekstrarkostn. á 1.000 ‐ án innri leigu
Beinn rekstrarkostn. á 1.000 ‐ með innri leigu 116
Reykjavíkurborg
163 133
Höfuðborgarsv. án Rvk.
167 142
Landið allt
182 153
Suðurnes
194 166
Norðurland eystra
207
174
Vestfirðir
207
182
Vesturland
187
Suðurland
210 215
181
Austurland
247 225
Norðurland vestra 0
50
100
150
200
261
250
300
Í ma. kr.
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring:. Brúttó rekstrarkostnaður, þ.e. ekki hefur verið tekið tillit til þjónustutekna. Tölur í m.kr.
Fróðlegt er að skoða rekstrarkostnað vegna grunnskóla með eða án greiðslu í Eignarsjóð eða innri leigu. Mynd 74 sýnir beinan rekstrarkostnað á hverja þúsund íbúa með og án innri leigu. Á landsvísu er kostnaður á hverja 1.000 íbúa um 182 m. kr. en er 142 m.kr. þegar innri leiga er tekin út. Í töflu 71 kemur fram að misljafnt er milli landshluta hve mikið innri leiga vigtar í rekstrarkostnaði grunnskóla, en mest munar um hana á Austurlandi og í Reykjavíkurborg. Mynd 75. Rekstrarkostnaður á hverja 1.000 íbúa hjá 10 stærstu sveitarfélögum 2013 með og án innri leigu Beinn rekstrarkostn. á 1.000 ‐ án innri leigu
Beinn rekstrarkostn. á 1.000 ‐ með innri leigu
Garðabær Reykjavíkurborg Reykjanesbær Akraneskaupstaður Tíu stærstu samtals Kópavogsbær Hafnarfjörður Akureyrarkaupstaður Mosfellsbær Sveitarfélagið Árborg Fjarðabyggð 0
50
100
150
200
250
Í m. kr.
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring:. Brúttó rekstrarkostnaður, þ.e. ekki hefur verið tekið tillit til þjónustutekna. Tölur í m.kr.
300
Hér birtist munur á rekstrarkostnaði á hverja þúsund íbúa meðal tíu fjölmennustu sveitarfélaga landsins eftir því hvort innri leigan er tekin með eða ekki. Langmestu munar í Fjarðabyggð en þar er kostnaður á hverja þúsund íbúa með innri leigu um 38% hærri en án. Mynd 76. Rekstrarkostnaður á hverja 1.000 íbúa árið 2013 með og án innri leigu eftir stærð sveitarfélaga Beinn rekstrarkostn. á 1.000 ‐ með innri leigu 300
271 251
250
249
229 214
202
200
Í ma. kr.
Beinn rekstrarkostn. á 1.000 ‐ án innri leigu
210 171
177 163 143
150
116
100 50 0 < 500 íbúar
501‐1000
1001‐2000
2001‐5000
5001 >
Reykjavíkurborg
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring:. Brúttó rekstrarkostnaður, þ.e. ekki hefur verið tekið tillit til þjónustutekna. Tölur í m.kr.
Að lokum er fróðlegt að fá þennan samanburð eftir stærð sveitarfélaga. Hlutfallslega munar mestu hjá Reykjavíkurborg eða um 40%. Minnstur er munurinn hjá fámennustu sveitarfélögunum eða um 17–18%.
8.3.
Rekstrarútgjöld í hlutfalli af skatttekjum
Hér að framan er greint frá því hve mikið sveitarfélög greiða í rekstrarkostnað vegna grunnskóla. Það er ekki síður fróðlegt að skoða hlutfall rekstrarútgjalda af skatttekjum þeirra, þ.e. hversu miklu af heildarskatttekjum sínum sveitarfélög verja í útgjöld vegna reksturs grunnskóla. Um nettó heildar útgjöld er að ræða, þ.e. kostnaður vegna grunnskóla sveitarfélaga, framlaga til sjálfstætt starfandi grunnskóla, vistunar utan skólatíma og annars rekstrarkostnaðar er meðtalinn. Skatttekjur sveitarfélaga eru útsvar, fasteignaskattur, greiðslur úr Jöfnunarsjóði sveitarfélaga og aðrar tekjur er hafa skattalegt ígildi.
Mynd 77. Hlutfall rekstrarútgjalda af skatttekjum sveitarfélaga 2013 Útgjöld með innri leigu / skatttekjur
Útgjöld án innri leigu / skatttekjur
60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1
3
5
7
9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 59 61 63 65
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Reiknað er hlutfall rekstrarútgjalda, þ.e. sá kostnaður sem stendur eftir þegar þjónustutekjur hafa verið dregnar af skatttekjum. Grunnskólar sveitarfélaga og sjálfstætt starfandi grunnskólar.
Á mynd 77 kemur fram dreifing sveitarfélaga á því hve háu hlutfalli þau verja af skatttekjum sínum til rekstrarútgjalda vegna grunnskóla. Myndin sýnir að dreifingin er mikil, allt frá því að sveitarfélög verja 25% af skatttekjum sínum til málaflokksins og upp í 53% árið 2013 þegar innri leiga er meðtalin. Sé horft fram hjá henni liggur dreifingin á bilinu 21% og upp í 44%. Mynd 78. Flokkun á hlutfalli rekstrarútgjalda af skatttekjum sveitarfélaga 2013 Útgjöld með innri leigu/skatttekjur
Útgjöld án innri leigu/skatttekjur
25 20
19
20 17
18 16
15
15 10
10 6
5
5 1
4
0
1
0
1
0
0 <25%
26 ‐30%
31‐35%
36‐40%
41‐45%
46‐50%
51‐55%
55% >
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Reiknað er hlutfall rekstrarútgjalda af skatttekjum, þ.e. sá kostnaður sem stendur eftir þegar þjónustutekjur hafa verið dregnar frá.
Mynd 78 sýnir flokkun á hlutfalli rekstrarútgjalda af skatttekjum sveitarfélaga árið 2013 með og án innri leigu. Ekki er tekið tillit til þeirra sveitarfélaga sem ekki reka eigin grunnskóla og gera þjónustusamning við nærliggjandi sveitarfélag eða reka grunnskóla í félagi við önnur sveitarfélög. Myndin sýnir að landslagið breytist nokkuð við það að taka innri leiguna út.
Í flestum sveitarfélögum er hlutfallið sem þau verja til reksturs grunnskóla að innri leigu meðtalinni á bilinu 31–45% eða í 43 sveitarfélögum. Ef innri leigan er ekki tekin með verja flest sveitarfélög á bilinu 21-30% af skatttekjum sínum til grunnskóla eða um 39 sveitarfélög.
Í fylgiskjali 14 og 15 er að finna yfirlit yfir rekstrarútgjöld vegna grunnskóla í hlutfalli af skatttekjum fyrir hvert sveitarfélag árið 2013.
Mynd 79. Rekstrarútgjöld vegna grunnskóla sem hlutfall af skatttekjum með og án innri leigu 2013 Útgjöld með innri leigu / skatttekjur 40% 35%
34% 31%
30% 25%
32% 26%
23%
27%
Útgjöld án innri leigu / skatttekjur 36%
33% 28%
30% 25%
31%
35% 32%
31% 24%
26%
26%
32% 25%
20% 15% 10% 5% 0%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Um er að ræða vegið meðaltal landshluta og svo á landsvísu. Reiknað er hlutfall rekstrarútgjalda af skatttekjum, þ.e. sá kostnaður sem stendur eftir þegar þjónustutekjur hafa verið dregnar frá.
Á mynd 79 má sjá rekstrarútgjöld sem hlutfall af skatttekjum sveitarfélaga með og án innri leigu árið 2013. Hafa skal í huga að kostnaðarbyrði sveitarfélaga innan landshluta er afar misjöfn. Munur á kostnaðarbyrði sveitarfélaga innan landshluta er síst minni en munur þeirra milli landshluta. Rekstrarútgjöld allra sveitarfélaga með innri leigu vegna grunnskóla nemur ríflega 32% af skatttekjum þeirra en um 25% án innri leigu. Árið 2013 er kostnaðarbyrðin með eða án innri leigu, sem hlutfall af skatttekjum, hæst á Norðurlandi vestra. Lægst er hún í Reykjavíkurborg.
Mynd 80. Rekstrarútgjöld í hlutfalli af skatttekjum hjá 10 stærstu sveitarfélögum árið 2013 Útgjöld án innri leigu / skatttekjur
Útgjöld með innri leigu / skatttekjur 23
Akraneskaupstaður
27
21
Akureyrarkaupstaður
28 24
Mosfellsbær
30 27
Reykjanesbær
30
24
Hafnarfjarðarkaupstaður
31
23
Reykjavíkurborg
31 24
Tíu stærstu samtals
31 27
Garðabær
31
26
Kópavogsbær
33
24
Fjarðabyggð
34 31
Sveitarfélagið Árborg 0
5
10
15
20
25
30
36 35
40
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga.
Mynd 80 gefur yfirlit yfir hversu háu hlutfalli af skatttekjum tíu fjölmennustu sveitarfélög landsins vörðu til grunnskólans árið 2013, annars vegar að innri leigu meðtalinni og hins vegar án hennar. Vegið meðaltal þeirra með innri leigu er 31% af skatttekjum sem er einu prósentustigi lægra en á landsvísu. Að frádreginni innri leigu er vegið meðaltal tíu fjölmennustu sveitarfélaganna um 24% sem einnig er einu prósentustigi lægra en landsmeðalatalið. Tafla 73. Hlutfall rekstrarútgjalda af skatttekjum sveitarfélaga árið 2013 eftir stærð þeirra
Útgjöld með innri leigu / skatttekjur Lægsta gildi
Vegið meðaltal
Útgjöld án innri leigu / skatttekjur
Hæsta gildi
Lægsta gildi
Vegið meðaltal
Hæsta gildi
< 500 íbúar
27%
37%
58%
23%
32%
58%
501‐1000
25%
36%
48%
22%
31%
43%
1001‐2000
27%
37%
44%
23%
30%
40%
2001‐5000
26%
33%
40%
21%
26%
35%
5001 >
27%
31%
36%
21%
25%
31%
31%
23%
Reykjavíkurborg
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Reiknað er hlutfall rekstrarútgjalda af skatttekjum, þ.e. sá kostnaður sem stendur eftir þegar þjónustutekjur hafa verið dregnar frá.
Á töflu 73 má sjá hve háu hlutfalli af skatttekjum sínum sveitarfélög verja til reksturs grunnskóla eftir stærð þeirra, með og án innri leigu. Gefið er upp vegið meðaltal fyrir hvern hóp sveitarfélags ásamt hæsta og lægsta gildi sem gefur vísbendingu um dreifingu innan hvers hóps. Vegið meðaltal hjá sveitarfélögum með 500 eða færri íbúa er 37% þegar innri leiga er meðtalin. Hæst er hlutfallið 58% og lægst 27% í þeim stærðarhópi. Dreifingin innan hvers hóps minnkar eftir því sem sveitarfélögin eru stærri, ásamt því að það hlutfall af skatttekjum, sem þau verja til reksturs grunnskóla, lækkar.
8.4.
Rekstrarkostnaður á hvern nemanda
Rekstrarkostnaður vegna grunnskóla á hvern nemanda er kennitala sem gjarnan er litið til, þ.e. hvað hver nemandi kostar sveitarfélagið. Hafa verður í huga að staðbundnar aðstæður og innri gerð landssvæða getur haft mikil áhrif á rekstrarkostnað vegna lögbundinnar þjónustu. Þannig er erfitt á fámennum og strjálbýlum svæðum að samnýta mannvirki og þekkingu og þar eru minni og óhagkvæmari rekstrareiningar en í fjölmennari sveitarfélögum. Í þessum kafla er fjallað um þann rekstrarkostnað sem er bókfærður beint á grunnskóla. Ekki er tekinn með kostnaður vegna sameiginlegra liða né er tillit tekið til þjónustutekna. Þá er ekki tekinn með kostnaður vegna vistunar utan skólatíma eða annar rekstrarkostnaður. Þá eru sérskólar sem og sjálfstætt starfandi grunnskólar undanskildir í rekstrarkostnaði á hvern nemanda. Áréttað skal að ósamræmi meðal sveitarfélaga í bókhaldi eins og greint er frá í kafla 8.1 leiðir af sér ónákvæmni í samanburði milli sveitarfélaga og getur jafnvel skekkt slíkan samanburð. Mynd 81. Rekstrarkostnaður á hvern nemanda 2006–2013 Rekstrarkostnaður á hvern nemanda
% breyting frá fyrra ári 6%
1.449
1.460 1.440
5%
4,8%
4%
1.382
0
2% 1%
0,4%
0% ‐0,4%
1.361
1.360
3% 2,4%
1.392
1,6%
1.380
1.410
1.400
1.405
1.410
1.425
1.420
‐1%
‐1,3%
1.340
‐2% 1.320
‐2,7%
‐3%
1.300
‐4% 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Fjárhæðir í þús.kr. og staðvirt á verðlagi ársins 2013. Vegið meðaltal landshluta og á landsvísu. Nemendafjöldi fyrir hvert ár er reiknaður út frá tveimur skólaárum og reiknað meðaltal þeirra. Beinn rekstrarkostnaður vísar í þann brúttó kostnað sem er bókfærður á hvern skóla. Innri leiga meðtalin. Nemendur í einkaskólum og sérskólum ekki meðtaldir.
Mynd 81 sýnir yfirlit yfir beinan rekstrarkostnað með innri leigu á hvern nemanda á tímabilinu 2006–2013 og að auki hlutfallslega breytingu milli ára. Þannig sést að kostnaður á hvern nemanda hækkar að raungildi um 5% árið 2008 miðað við fyrra ár. Árið 2013 er rekstrarkostnaður á hvern nemanda 1.425 þús.kr. og hefur hækkað um 64 þús.kr. að raungildi á hvern nemanda á tímabilinu 2006–2013 eða um 2%.
Tafla 74 . Beinn rekstrarkostnaður á hvern nemanda 2009–2013 eftir landshlutum
2009 ‐ 2013 2009
2011
Reykjavíkurborg
1.387
1.384
Höfuðborgarsv. án Rvk.
1.318
Suðurnes
1.335
Vesturland Vestfirðir
2013
Breyting
% breyting
1.392
5
0%
1.271
1.238
‐80
‐6%
1.336
1.340
5
0%
1.433
1.490
1.454
21
1%
1.507
1.702
1.645
138
9%
Norðurland vestra
1.770
1.811
1.772
2
0%
Norðurland eystra
1.404
1.422
1.468
64
5%
Austurland
1.765
1.880
1.851
86
5%
Suðurland
1.551
1.576
1.566
15
1%
Landið allt
1.410
1.410
1.425
15
1%
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Fjárhæðir í þús.kr. og staðvirt á verðlagi ársins 2013. Vegið meðaltal landshluta og á landsvísu. Nemendafjöldi fyrir hvert ár, er reiknaður út frá tveimur skólaárum og reiknað meðaltal þeirra. Nemendur í sérskólum og einkaskólum eru ekki meðtaldir. Beinn rekstrarkostnaður vísar í þann brúttó kostnað sem er bókfærður á hvern skóla. Innri leiga meðtalin.
Rekstrarkostnaður á hvern nemanda árið 2013 á landsvísu er 1.425 þús.kr. Búið er að leiðrétta fyrir verðlagsbreytingum á tímabilinu og raunhækkun á tímabilinu eru 15 þús.kr. á hvern nemanda eða sem nemur 1% hækkun. Misjafnt er eftir landshlutum hver kostnaðarþróunin hefur verið á tímabilinu. Rekstrarkostnaður á hvern nemanda lækkar að raungildi á höfuðborgarsvæðinu og stendur í stað í Reykjavíkurborg, Suðurnesjum og Norðurlandi vestra. Í öðrum landshlutum er raunhækkun á hvern nemanda og hlutfallslega hæst á Vestfjörðum eða 9%. Mynd 82. Rekstrarkostnaður á hvern nemanda með og án innri leigu árið 2013 eftir landshlutum Rekstrarkostnaður ‐ með innri leigu
Rekstrarkostnaður ‐ án innri leigu
2.000 1.645
1.600
1.454
1.392
1.400
1.340 1.238
1.200 1.000
1.851
1.772
1.800
985
980
1.525
1.566 1.468
1.384
1.361
1.365
1.391
1.261 1.173
1.054
1.083
800 600 400 200 0
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Fjárhæðir í þús.kr. og staðvirt á verðlagi ársins 2013. Vegið meðaltal landshluta og á landsvísu. Nemendafjöldi fyrir hvert ár, er reiknaður út frá tveimur skólaárum og reiknað meðaltal þeirra. Nemendur í sérskólum og einkaskólum eru ekki meðtaldir. Beinn rekstrarkostnaður vísar í þann brúttó kostnað sem er bókfærður á hvern skóla.
Mynd 82 sýnir rekstarkostnað vegna grunnskóla sveitarfélaga á hvern nemanda, bæði með og án innri leigu. Mjög misjafnt er hve mikill hluti innri leigan er af heildarkostnaði grunnskóla en vegið meðaltal er 22% vegna ársins 2013. Rekstrarkostnaður á hvern nemanda er hæstur á Austurlandi þegar innri leigan er meðtalin, en sé henni sleppt er kostnaður hæstur á Norðurlandi vestra. Kostnaður á hvern nemanda er lægstur á höfuðborgarsvæði utan Reykjavíkurborgar hvort sem tekið er tillit til innri leigu eða ekki. Mynd 83. Beinn rekstrarkostnaður á hvern nemanda í tíu stærstu sveitarfélögum árið 2013
Rekstrarkostnaður ‐ án innri leigu
Rekstrarkostnaður ‐ með innri leigu 958
Akraneskaupstaður
1091
945
Mosfellsbær
1022
Reykjanesbær
961
Garðabær
931
Akureyrarkaupstaður
961
Kópavogsbær Hafnarfjarðarkaupstaður
990
tíu stærstu samtals
983
1145 1167 1225 1234 1234 1260 1157
Sveitarfélagið Árborg
1296 1376
985
Reykjavíkurborg Fjarðabyggð 0
500
1000
1392 1386
1500
1906
2000
2500
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Fjöldi nemenda er meðaltal áranna 2012 og 2013. Nemendur í sérskólum og sjálfstætt starfandi skólum ekki meðtaldir.
Mynd 83 sýnir hver beinn rekstrarkostnaður á hvern nemanda er í tíu fjölmennustu sveitarfélögum landsins. Sveitarfélögunum er raðað eftir rekstrarkostnaði á nemanda að innri leigu meðtalinni. Vegið meðaltal þeirra er 1.296 þúsund á nemanda sem er 95 þús.kr. lægra en vegið meðaltal á landsvísu. Sé innri leigan dregin frá er vegið meðaltal tíu stærstu sveitarfélaga 983 þúsund á nemanda eða ríflega 300 þúsund krónum lægra en þegar innri leigan er reiknuð með. Í Akraneskaupstað er rekstrarkostnaður á hvern nemanda lægstur hvort sem innri leiga er meðtalin eða ekki. Hæstur er kostnaður í Fjarðabyggð með eða án innri leigu.
Í fylgiskjali 18 er að finna yfirlit yfir beinan rekstrarkostnað á hvern nemanda árið 2013 eftir sveitarfélögum.
Mynd 84. Rekstrarkostnaður með innri leigu á hvern nemanda árið 2013 eftir stærð sveitarfélaga
Lægsta gildi
Vegið meðaltal
Hæsta gildi
4.135
4.500 4.000
500
1.392
1.376
1.205
1.072
1.906
1.570
2.094
1.271
1.000
1.325
1.500
1.484
2.000
1.955
2.421
2.500
1.790
3.000
1.475
3.330
3.500
‐ < 500 íbúar
501‐1000
1001‐2000
2001‐5000
5001 >
Reykjavíkurborg
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Fjárhæðir í þús.kr. Vegið meðaltal hvers hóps ásamt hæsta og lægsta gildi. Nemendafjöldi er reiknaður út frá tveimur skólaárum og reiknað meðaltal þeirra.
Á mynd 84 er búið að flokka rekstrarkostnað á hvern nemanda eftir stærð sveitarfélaga. Reiknað er vegið meðaltal fyrir hvern stærðarhóp. Að auki er uppgefið lægsta og hæsta gildi innan hvers hóps sem er vísbending um mun innan hópa. Vegið meðaltal rekstrarkostnaðar á hvern nemanda er hæst í fámennustu sveitarfélögunum eða um 2,4 m.kr. á hvern nemanda, og lækkar eftir því sem sveitarfélögin eru fjölmennari. Munurinn er þó ekki síst minni innan hvers hóps og milli hópa. Þannig munar 2,6 m.kr. á hvern nemanda á lægsta og hæsta gildi meðal sveitarfélaga með 500 íbúa eða færri. Skýring á þessum mikla mun á rætur að rekja til sveitarfélags með mjög fámennan skóla hvar staðbundnar aðstæður stýra kostnaðarþætti að miklu leyti. Munur innan hóps, eða dreifingin, minnkar eftir því sem sveitarfélögin eru fjölmennari.
Mynd 85. Rekstrarkostnaður án innri leigu á hvern nemanda árið 2013 eftir stærð sveitarfélaga Lægsta gildi
Vegið meðaltal
Hæsta gildi
4.135
4.500 4.000 3.500
985
1.157
968
828
1.781
1.516
501‐1000
1.278
< 500 íbúar
918
500
1.168
1.000
1.141
1.500
1.456
2.062
2.000
1.676
2.500
1.225
2.978
3.000
‐ 1001‐2000
2001‐5000
5001 >
Reykjavíkurborg
Heimild: Samband íslenskra sveitarfélaga. Skýring: Tölur í þús.kr. Vegið meðaltal hvers hóps ásamt hæsta og lægsta gildi. Nemendafjöldi fyrir hvert ár er reiknaður út frá tveimur skólaárum og reiknað meðaltal þeirra.
Á mynd 85 eru hliðstæðar upplýsingar og eru í mynd 84 nema að hér er búið að draga innri leigu frá almennum rekstrarkostnaði grunnskóla. Af því leiðir að vegið meðaltal í hverjum flokki er talsvert lægra í mynd 85 en í mynd 84. Það sveitarfélag sem býr við hæstan rekstrarkostnað á hvern nemanda ver rúmum fjórum m.kr. á hvern nemanda. Um er að ræða afar fámennt sveitarfélag með afar fáa nemendur. Mest er dreifing meðal fámennari sveitarfélaga, og minnkar eftir því sem sveitarfélögin verða stærri.
Samantekt Árið 2013 nam heildarkostnaður sveitarfélaga vegna reksturs grunnskóla 65 ma.kr. eða um 3,6% af vergri landsframleiðslu sama ár. Stærsti kostnaðarliður eru laun og launatengd gjöld en þau nema um 2/3 af heildarkostnaði. Á tímabilinu 2005–2013 jókst kostnaður að raungildi um 2ma.kr. sem samsvarar 3% aukningu. Rekstrarkostnaður vegna grunnskóla hækkaði að raungildi um 2% árið 2013 miðað við fyrra ár. Fróðlegt er að skoða hve hátt hlutfall af rekstrarkostnaði við grunnskóla er bókfært á innri leigu, en það er æði misjafnt milli sveitarfélaga og stofnana. Sé litið á innri leigu sem hlutfall af brúttó rekstrarkostnaði grunnskóla þá er það allt frá 0% og upp í 41%. Vegið meðaltal fyrir allt landið er um 22%. Sveitarfélög verja mismiklu hlutfalli af skatttekjum sínum vegna rekstrarútgjalda grunnskólans, allt frá 25% til 53% þegar innri leiga er meðtalin. Vegið meðaltal allra sveitarfélaga er 32%. Ef innri leiga er dregin frá útgjöldum liggur dreifingin á bilinu 21% og upp í 44% og vegið meðaltal á landsvísu er 25%. Flest sveitarfélög verja 31–45% af skatttekjum sínum til grunnskóla með innri leigu eða 43 þeirra. Að frádreginni innri leigu verja flest sveitarfélög á bilinu 21–30% af skatttekjum sínum til grunnskóla eða um 39 sveitarfélög. Fámennari sveitarfélög verja hærra hlutfalli af skatttekjum til málaflokksins en hin fjölmennari. Kostnaður á hvern nemanda með innri leigu árið 2013 nam 1.391 þús.kr. og hefur hækkað um 2% að raungildi frá árinu 2006. Á sama tíma fækkaði nemendum um 2%. Árið 2013 er kostnaður með
innri leigu á hvern nemanda hæstur á Austurlandi og lægstur á hvern nemanda á höfuðborgarsvæði utan Reykjavíkurborgar. Rekstrarkostnaður án innri leigu á hvern nemanda er á landsvísu um 1.083 þúsund krónur eða ríflega 300 þúsund krónum lægri á hvern nemanda en þegar innri leigan er tekin með. Hlutfallslegur munur er 28%. Að frádreginni innri leigu er kostnaður á hvern nemanda hæstur á Norðurlandi vestra og lægstur á höfuðborgarsvæði utan Reykjavíkurborgar.
HELSTU ÞÆTTIR Í SKÓLAMÁLASTARFI SAMBANDSINS 2013-2014 Skólamálanefnd Sambands íslenskra sveitarfélaga Hlutverk skólamálanefndar samkvæmt erindisbréfi er að vera ráðgefandi fyrir stjórn og starfsemi sambandsins í skóla- og fræðslumálum sem snerta sveitarfélög. Í skólamálanefnd eiga sæti: Gunnar Einarsson, bæjarstjóri Garðabæjar, Helga Guðmundsdóttir, fræðslufulltrúi á Fljótsdalshéraði, Kristín Hreinsdóttir, framkvæmdastjóri Skólaskrifstofu Suðurlands, Ragnar Þorsteinsson, fræðslustjóri Reykjavíkurborgar og Gunnar Gíslasonar fræðslustjóri Akureyrarkaupstaðar. Skólamálanefnd fundar eftir þörfum um málefni er varða skóla- og menntamál sveitarfélaga og samskipti ríkis og sveitarfélaga á þeim vettvangi. Allar fundargerðir skólamálanefndar eru birtar á upplýsingavef sambandsins, undir tenglinum „Skólamál“. Slóðin er: http://www.samband.is/verkefnin/skolamal/skolamalanefnd/. Starfsmaður skólamálanefndar og tengiliður sambandsins við skólaskrifstofur landsins er Svandís Ingimundardóttir, skólamálafulltrúi.
Vorþing Grunns Dagana 21.-23. maí hélt Grunnur, félag starfsmanna og stjórnenda á skólaskrifstofum, vorþing sitt á Hallormsstað. Sérfræðingar sambandsins, þau Bjarni Ómar Haraldsson, Valgerður Freyja Ágústsdóttir, Klara E. Finnbogadóttir, Svandís Ingimundardóttir og Þóra Björg Jónsdóttir sóttu þingið. Sambandsfólk fór yfir stöðu og framgang helstu mála og greindu frá því sem í deiglunni er. Valgerður ræddi um niðurstöður PISA og hvað skyldi við þær gera. Klara ræddi um eflingu leikskólastigsins, framtíðarsýn leikskólans, hljóðvistarmál og fagráð um starfsþróun kennara. Þóra Björg fór yfir ýmis álitamál í tengslum við tvöfalda leik- og grunnskóladvöl og Svandís greindi frá nýgerðu samkomulagi við velferðarráðuneytið um talþjálfun skólabarna, málefni frístundaheimila o.fl. Bjarni Ómar Haraldsson fór yfir helstu þætti nýgerðs kjarasamnings við grunnskólakennara sem undirritaður var kvöldinu áður og lýsti þeim markverðu breytingum sem honum er ætlað að ná fram á vinnutímaskilgreiningu kennara m.a. Grunnur er mikilvægur samráðsvettvangur sérfræðinga sambandsins í skólamálum og þingin bæði vor og vetur þýðingarmikil til þess að efla samskipti sambandsins og sveitarfélaganna í málefnum skóla og menntunar.
Skólavogin Skólavogin var í upphafi sett á laggirnar sem tilraunaverkefni af hálfu Sambands íslenskra sveitarfélaga í samstarfi við valin sveitarfélög árið 2007. Í Skólavogina er safnað þrennskonar upplýsingum þ.e. viðhorfum nemenda, foreldra og kennara gagnvart skólastarfinu, námsárangri nemenda og ýmsum lykiltölum er varða rekstur skólans svo sem rekstrarkostnað á hvern nemanda. Með þessari upplýsingaöflun opnaðist möguleiki á að ná góðri yfirsýn yfir hverju þeir fjármunir sem settir eru í skólastarfið skiluðu. Í desember árið 2011 var gerður fimm ára samstarfssamningur við Skólapúlsinn ehf. um framkvæmd og úrvinnslu Skólavogarinnar. Þátttaka í Skólavog felur ekki í sér sjálfstæðar viðhorfakannanir þar sem niðurstöður úr Skólapúlsinum nýtast inn í Skólavogina. Samningsaðilar telja samnýtingu niðurstaðna mikinn kost þar sem hún kemur í veg fyrir tvíverknað og aukið álag á skólastarf. Þátttaka í Skólapúlsinum er ekki forsenda þess að taka þátt í Skólavoginni. Skólar geta einnig valið að taka þátt í einni, tveimur eða öllum þremur könnunum Skólapúlsins. Fyrir skóla sveitarfélagsins sem taka þátt í könnunum Skólapúlsins eru niðurstöður um stöðu nemenda og
viðhorf foreldra og kennara birtar í Skólavoginni í samhengi við námsárangur samkvæmt samræmdum prófum og lykiltölur um rekstur skólanna. Þátttaka í Skólavoginni og Skólapúlsinum veitir stjórnendum sveitarfélaga meiri yfirsýn yfir skólamál sveitarfélagsins og upplýsingar um viðhorf foreldra og kennara, viðhorf og líðan nemenda ásamt upplýsingum um rekstrarlega þætti skólastarfsins og námsárangur samkvæmt samræmdum prófum. Þá verður þeim fært að bera saman lykiltölur um skólahald milli skóla innan sveitarfélagsins sem og við skóla í öðrum sveitarfélögum undir nafnleynd. Samanburðurinn er þó ekki eingöngu milli skóla, heldur einnig yfir tíma. Þannig má sjá þróun mála í grunnskólum yfir ákveðið tímabil. Til dæmis má bera saman rekstrarkostnað á hvern nemanda í ákveðnum skóla við aðra þar sem þættir eins og innri húsaleiga og skólaakstur eru einangraðir frá kostnaðinum. Annað dæmi er fjöldi nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu í hverjum skóla samanborið við aðra skóla. Fleiri lykiltölur eru t.d. menntunarstig starfsfólks, fjöldi sérkennslunemenda og móðurmál nemenda. Þá verður hægt að keyra saman lykiltölur svo sem rekstrarkostnað við skóla og árangur nemenda eða líðan þeirra og einnig viðhorf foreldra og kennara. Þannig má fá svar við því hvort að betri árangur nemenda þurfi að kosta meira. Þá skiptir miklu að upplýsingarnar eru aðgengilegar á bæði tölulegu formi og í myndritum. Frá upphafi samningstímans var lögð áhersla á að stefna skyldi að því að leikskólar gætu nýtt sér Skólavogina. Nú þegar er foreldrakönnun fyrir leikskóla tilbúin og komin í notkun og unnið er að starfsmannakönnun. Rekstrarupplýsingar vegna leikskóla liggja fyrir. Haustið 2014 tóku 22 sveitarfélög þátt í Skólavoginni en í þeim búa um 86% íbúa landsins. Einfalt er að sækja um aðild að Skólavoginni á heimasíðu kerfisins, http://skolavogin.is/um og er þar að finna nánari upplýsingar. Frekari upplýsingar veitir Kristján Ketill Stefánsson á kristjan@skolapulsinn.is eða í síma 499-0690. Upplýsingar veitir einnig Valgerður Ágústsdóttir sérfræðingur á hag- og upplýsingasviði sambandsins valgerdur@samband.is. Samningur Sambands íslenskra sveitarfélaga og Skólapúlsins ehf um Skólavog: http://www.samband.is/media/mat-og-rannsoknir-a-skolastarfi/Samningur-vid-Skolapulsinn-ehf..pdf
Þróunarverkefni um ytra mat á grunnskólastarfi Árið 2010 hófst samstarf sveitarfélaga og ráðuneytis um þróun á reglubundu ytra mati á grunnskólum. Ytra mat er samkvæmt lögum um grunnskóla nr. 91/2008 bæði á ábyrgð sveitarfélaga og ríkis. Faghópur á vegum þessara aðila lagði til að unnið væri að sameiginlegu mati með þar til gerðu matstæki með viðmiðum um gæði skólastarfs og ferli við framkvæmd ytra mats. Matstækið var fullbúið 2011 og í kjölfar þess hófst tilraunaverkefni þar sem notkun þess var reynd við mat á sex grunnskólum og matið kostnaðargreint og endurskoðað í ljósi reynslunnar. Í framhaldi af góðri reynslu af því að nota matstækið var gerður samstarfssamningur Sambands íslenskra sveitarfélaga, mennta- og menningarmálaráðuneytis, Námsmatsstofnunar og innanríkisráðuneytis vegna Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga um þróunarverkefni um ytra mat á skólastarfi sem fólst í ytra mati á 18 grunnskólum árin 2013 og 2014. Matsdeild Námsmatsstofnunar var falið að hafa umsjón með matinu í samvinnu við viðkomandi sveitarfélög. Verkefnisstjórn sem er sérfræðingum til ráðgjafar er skipuð fulltrúum frá mennta- og menningarmálaráðuneyti, Sambandi íslenskra sveitarfélaga, fulltrúum Námsmatsstofnunar auk þess eru áheyrnarfulltrúar frá Skólastjórafélagi Íslands og Reykjavíkurborg. Verkefnisstjórn heldur utan um þróunarverkefnið og velur þá grunnskóla sem metnir verða árin 2013 og 2014.
Á vorönn 2013 voru þrír grunnskólar metnir og á haustönn 2013 eru fimm skólar metnir. Árið 2014 var ákveðið að framlengja þróunarverkefnið um eitt ár og lýkur því í árslok 2015. Metnir verða tíu grunnskólar á árinu 2015. Þungamiðja matsins eru þrír þættir sem hafa hvað mest áhrif á gæði skólastarfs með megináherslu á nám og árangur nemenda þ.e. kennsla og nám, stjórnun skóla og innra mat. Sveitarfélög og skólar geta óskað eftir að metinn sé einn viðbótarþáttur að þeirra vali.
Hvítbók um menntamál Þann 18. júní 2014 gaf mennta- og menningarmálaráðuneytið út Hvítbók um umbætur í menntun. Í inngangi hvítbókarinnar segir að í henni sé fjallað um núverandi stöðu íslenska menntakerfisins og á grundvelli þeirrar greiningar séu lögð fram drög að áherslum og aðgerðum. Segir jafnframt að tilgangur hvítbókarinnar sé aðallega að skapa grundvöll til umræðu og aðgerða til úrbóta í menntamálum á Íslandi. Í bókinni eru sett fram tvö meginmarkmið um umbætur í menntun á Íslandi til ársins 2018: Í fyrsta lagi að 90% grunnskólanema nái lágmarksviðmiðum í lestri, en hlutfallið er nú 79%. Til að ná þessu markmiði er meðal annars lagt til að hlutur móðurmálskennslu verði aukinn í viðmiðunarstundaskrá aðalnámskrár grunnskóla. Einnig verði mótuð viðmið um þá lestrarkunnáttu sem nemendur eiga að búa yfir á hverju stigi grunnskólans, og að lesskilningur verði mældur reglulega allt frá leikskólastigi til loka grunnskóla. Í öðru lagi er sett það markmið að hlutfall nemenda sem ljúka námi úr framhaldsskóla á tilsettum tíma hækki úr 44% upp í 60%. Þessu markmiði verði náð með því að endurskipuleggja námstíma og stytta nám til lokaprófa, draga úr brotthvarfi og breyta skipulagi starfsmenntunar. Lagt er til að nám til stúdentsprófs miðist við þriggja ára námstíma og jafnframt verði unnið að styttingu starfsnáms. Sambandið sendi ráðuneytinu umsögn um hvítbókina í ágúst. Þar er tekið jákvætt í efni hvítbókarinnar en í umsögninni segir m.a.: „Í hvítbókinni er lögð áhersla á að setja fram fá en skýr markmið bæði til lengri og skemmri tíma. Sambandið er sammála þeirri nálgun enda tekur hún mið af reynslu annarra þjóða sem hafa náð árangri í umbótum í menntakerfinu. Það er margt sem bendir til þess að með skipulegum langtímaaðgerðum verði unnt að bæta stöðu íslensks menntakerfis sem ætti að efla skólastarf á Íslandi. Ástæða er til þess að árétta að þrautseigju er þörf til þess að markmiðin náist. Sambandið er sammála fyrrgreindum tveimur meginmarkmiðum. Mikilvægt er að skilgreiningar markmiðanna verði skýrar þannig að öllum sem vinna að þeim verði ljóst hvað „lágmarksviðmið í lestri“ og að „ljúka námi á tilsettum tíma“ þýða. Á bls. 4 segir: „Það skal tekið skýrt fram að þær megináherslur og aðgerðir, sem hér verður fjallað um, útiloka alls ekki umbætur á öðrum sviðum menntunar. Þær lýsa fyrst og fremst hugmyndum um tiltekin forgangsverkefni sem breið samstaða ætti að geta náðst um. Þær aðgerðir, sem ætlunin er að móta í framhaldinu, munu án efa nýtast almennt í skólastarfi og hafa víðtæk og jákvæð áhrif.“ Það er von sambandsins að hvítbókin hafi þau áhrif að hvetja til frekari umbóta á þeim sviðum menntamála þar sem þörf er. Mikilvægt er að hafa það að leiðarljósi í þeirri vinnu sem framundan er að úrbætur á veikleikum verði ekki gerðar á kostnað styrkleika skólakerfisins. Sambandið leggur áherslu á að nú í kjölfar hvítbókar verði gerð aðgerðaáætlun sem er raunhæf, framkvæmanleg og fjármögnuð í samræmi við vandað kostnaðarmat á þeim aðgerðum sem ráðast þarf í.“
Opinn fyrirlestur um lestrarnám og læsi? Mennta- og menningarmálaráðuneytið fékk til landsins bandarískan sérfræðing um taugafræðilegar forsendur lesturs, dr. Maryanne Wolf, prófessor við Tufts University í Boston í samstarfi við sambandið, HÍ og HA. Hélt dr. Wolf fyrirlestur þann 27. ágúst 2014 í Hörpu sem var afar vel sóttur, undir yfirskriftinni „We were never born to read“. Þá voru haldnir sérstakir fundir með hagsmunaaðilum í kjölfar fyrirlestursins ásamt fulltrúum þeirra sem stóðu að viðburðinum. Tengdist hann útkomu hvítbókar ráðherra um umbætur í menntamálum. Upptökur frá fyrirlestri dr. Maryanne Wolf er að finna á heimasíðu mennta- og menningarmálaráðuneytisins: http://www.menntamalaraduneyti.is/verkefni/malthing_og_radstefnur/maryanne-wolf/.
Greining á menntastefnu Vinna við greiningu á framkvæmd menntastefnu um skóla án aðgreiningar sem hófst sumarið 2013 stendur enn undir stjórn Hrannar Pétursdóttur, verkefnisstjóra. Leitað var til Menntavísindastofnunar til þess að vinna samantekt á lögum og fræðilegu efni um skóla án aðgreiningar sem lá fyrir í júní 2014. Þar er m.a. að finna hugtakaskilgreiningar, skilgreiningar í lögum og alþjóðasamþykktum, yfirlit yfir íslenskar rannsóknir á þessu sviði og aðeins um þróun umræðu um skóla án aðgreiningar. Ljóst er að vinna við þessa greiningu er bæði flókin og viðamikil og að hún mun taka talsverðan tíma ef árangur á að nást. Afrakstur þessarar vinnu á m.a. að svara því hvernig skólastarf á landinu hefur þróast yfir 20 ára tímabil, faglega jafnt sem rekstrarlega og hvernig starf kennarans hefur þróast á sama tíma. Vonandi geta niðurstöður jafnframt varpað einhverju ljósi á það hvort væntingar til yfirfærslu grunnskóla til sveitarfélaga frá ríki árið 1996 hafa gengið eftir. Löngu er orðið tímabært að gera úttekt sem þessa á íslenska grunnskólanum og fagnar sambandið ákvörðun mennta- og menningarmálráðuneytisins um aðkomu að verkinu ásamt samningsaðilum.
Úttekt OECD á markvirkni í nýtingu aðfanga í menntakerfinu Efnahags- og framfarastofnunin OECD vinnur nú að úttekt á nýtingu aðfanga í menntakerfum (e. review of polices to improve the effectiveness of resource use in schools) sem aðildarþjóðum gefst kostur á að taka þátt í. Áætlað er að verkefnið taki um þrjú ár. Markmiðið með verkefninu er að greina hvernig best er að nýta aðföng sem varið er í menntakerfið til að ná sem mestum árangri í skólastarfi og stuðla að nýsköpun. Úttektinni er ætlað að skila greiningu og ráðgjöf um stefnumótun til að aðstoða stjórnvöld og skóla til að ná fram markmiðum sínum um markvirkni og skilvirkni í menntun. Úttektin nær til leik-, grunn- og framhaldsskólastigs. Verkefnið samanstendur af þremur verkhlutum. Í fyrsta lagi vinna þátttökulöndin ítarlegar bakgrunnsskýrslur byggðar á fyrirfram ákveðnum spurningum frá OECD um stöðuna í hverju landi. Í öðru lagi leggja sérfræðingar OECD mat á stöðuna í þeim löndum sem það kjósa, byggt á upplýsingum úr bakgrunnsskýrslu viðkomandi lands, fyrirliggjandi gögnum og úttektarheimsóknum til landsins. Í þriðja lagi vinna sérfræðingar OECD með alþjóðlegar rannsóknir sem hafa verið gerðar tengt viðfangsefninu og draga saman niðurstöður þeirra. Í þriðja verkhlutanum er verið að skoða hvort hægt sé að finna tengingar á milli lengdar skóladags, fjölda skóladaga, stærðar nemendahópa, stærðar skóla, launa kennara, þess fjármagns sem veitt er í skólamál o.s.frv. og gæða skólastarfs eða námsárangurs. Ísland er eitt þeirra landa sem er þátttakandi í verkefninu undir forsvari mennta- og menningarmálaráðuneytisins. Verkefnið er unnið af tveimur utanaðkomandi einstaklingum en þeim til stuðnings er stýrihópur sem í sitja fulltrúar mennta- og menningarmálaráðuneytis, Sambands íslenskra sveitarfélaga og Kennarasambands Íslands. Gert er ráð fyrir að vinnu við
bakgrunnsskýrslu Íslands ljúki fyrir árslok 2014 og að úttektarheimsókn sérfræðinga OECD til Íslands verði á fyrri hluta ársins 2015.
Málþing sambandsins um skólamál 2014 Málþing sveitarfélaga um skólamál er haldið annað hvert ár á móti skólaþingum og fór það að þessu sinni fram 8. september á Grand hóteli í Reykjavík undir yfirskriftinni Hvað fékkstu á prófinu? Að þessu sinni var sjónum beint að námsárangri í leik- og grunnskólum. Fyrirlesarar voru 9 talsins, leikir og lærðir, og ræddu þeir m.a. um hvað það er sem ræður námsárangri, tengsl við málþroska, viðbrögð við niðurstöðum PISA, dæmisögur frá Reykjanesbæ og Reykjavík og fleira. Bein útsending var frá málþinginu auk þess sem upptaka er aðgengileg inni á vef sambandsins, ásamt glærum og öðru efni frá fyrirlesurum: http://www.samband.is/verkefnin/skolamal/skolathingog-malstofur/malthing-2014/. Málþingi um skólamál er ætlað að skapa virkan samræðugrundvöll þátttakenda þar sem ávinningur getur orðið bein hagnýting niðurstaðna, hugmynda og upplýsinga inn í stefnumörkun sveitarfélaga og almenna umræðu í skólamálum. Óhætt er að segja að mikill einhugur hafi ríkt á þessu málþingi og að almenn sátt virtist vera um mikilvægi þess að ráðast í gagngerar endurbætur á stefnu í skólamálum hér á landi.
Samstarf við Skólastjórafélag Íslands Sambandið hefur lagt á það áherslu að efla samráð og samstarf við Skólastjórafélag Íslands undanfarin ár. Í mars og fram í maí stóðu sambandið og Skólastjórafélag Íslands sameiginlega að námskeiði fyrir skólastjórnendur leik- og grunnskóla út um land allt í samstarfi við Skóla- og frístundasvið. Námskeiðið Rétt málsmeðferð - ánægðir starfsmenn fjallaði um starfsmannamál, réttindi og skyldur, ráðningarferli, leiðbeiningarsamtöl o.m.fl. Er þetta framhald samstarfs um námskeiðahald frá árinu 2013 þegar námskeið Rétt málsmeðferð - öruggara skólastarf var haldið og þá í samstarfi við mennta- og menningarmálaráðu-neytið jafnframt.
Viljayfirlýsing um faglegt samstarf við Menntavísindasvið Háskóla Íslands Á undanförnum árum hefur skólamálanefnd sambandsins átt fundi með fulltrúum Menntavísindasviðs Háskóla Íslands um ýmis fagleg málefni í tengslum við fyrirkomulag, inntak kennaramenntunar, starfsþróunarmöguleika og fleira. Báðir aðilar eru áfram um að efla þennan samstarfsvettvangs og tekin var ákvörðun um að formgera hann með sérstakri viljayfirlýsingu þar um. Viljayfirlýsingin, sem undirrituð var á fyrsta fundi nýrrar stjórnar sambandsins 8. október 2014, felur það m.a. í sér að komið er á fót sameiginlegum vettvangi til faglegrar umræðu og skoðanaskipta um nám og kennslu barna og ungmenna og menntun kennaraefna. Þá verða skipulagðir tveir formlegir fundir á ári þar sem skólamálanefnd og/eða skólateymi sambandsins funda með forsvarsmönnum Menntavísindasviðs og dagskrá ákvörðuð í samráði aðila. Jóhanna Einarsdóttir, forseti Menntavísindasviðs og Halldór Halldórsson formaður sambandsins undirrituðu viljayfirlýsinguna.
Málefni barna og ungmenna með tal- og málþroskaraskanir Samkomulag milli velferðarráðuneytisins og sambandsins um skiptingu ábyrgðar á verkefnum og kostnaði vegna talþjálfunar grunnskólabarna var undirritað 8. maí 2014. Með því er lokið áralöngu stappi, allt frá yfirfærslu grunnskólans frá ríki til sveitarfélaga árið 1996, um þennan þátt málsins. Eytt hefur verið ágreiningi varðandi kostnað við talþjálfun grunnskólabarna sem talmeinafræðingi sveitarfélags var ætlað að sinna (18 skipti) áður en Sjúkratryggingar Íslands (SÍ) tækju að
niðurgreiða. Viðurkennt er að hlutverk sérfræðiþjónustu sveitarfélaga er ráðgjöf og greining skv. reglugerð 584/2010 en heilbrigðiskerfinu þjálfun og meðferð fyrir þennan aldurshóp líkt og alla aðra. Samkomulagið er áfangi á leið að bættu fyrirkomulagi og þjónustu. Ennþá á þó eftir að finna flöt á því að einfalda framkvæmd þjónustunnar þannig að talmeinafræðingur sem starfar fyrir sveitarfélag þurfi ekki bæði að vera sjálfstætt starfandi, svo nemendur falli undir endurgreiðsluþátttöku SÍ, og starfsmaður sveitarfélags á sama tíma, sem sér um greiningu og meðferð. Um er að ræða ákvæði í rammasamningi talmeinafræðinga og SÍ sem setja ákveðin höft á þá framkvæmd. Valin verða sveitarfélög í tilraunaskyni í það verkefni Í kjölfar þingsályktunartillögu frá 24. janúar 2013 var skipaður stýrihópur á vegum mennta- og menningarmálaráðuneytis til að endurskoða málefni barna með tal- og málþroskaraskanir. Í þeim starfshópi eiga sæti fulltrúar VEL, mennta- og menningarmálaráðuneytisins og sambandsins. Stýrihópurinn hefur unnið að því að skilgreina betur verka-, ábyrgðar- og kostnaðarskiptingu milli ríkis, sveitarfélaga og ráðuneyta. Auk þess að gera tillögur að einfaldara og skilvirkara þjónustukerfi. Vinna stýrihópsins gengur vel og eru tillögur hans um breytt þjónustufyrirkomulag til umsagnar hjá fjölda hagsmunaaðila þegar þetta er skrifað.
Frístundastarfsemi eða lengd viðvera Starfshópur um starfsemi frístundaheimila sem settur var á laggirnar af þáv. mennta- og menningarmálaráðherra árið 2013 hefur verið afkastamikill. Haldnir hafa verið 12 vinnufundir, einn opinn morgunverðarfundur sem vel var sóttur auk þess sem lögð var fyrir könnun í öllum sveitarfélögum um stöðu og þróun mála á vettvangi frístundastarfsemi. Megin verkefni starfshópsins felst í að kanna hvort ástæða sé fyrir sérstakri lagasetningu um frístundastarfsemi eða hvort endurskoðun 33. greinar laga um grunnskóla sem fjallar um lengda viðveru væri nærri lagi. Starfshópurinn skilaði áfangaskýrslu til ráðherra á haustmánuðum með tillögu að breyttri 28. og 33. grein grunnskólalaga. Þar er gert ráð fyrir að sett verði leiðbeinandi viðmið um gæði frístundastarfsins; markmið, inntak stjórnunar, menntun starfsfólks og aðstöðu. Þá munu jafnframt almenn viðmið grunnskólalaga um öryggi og velferð nemenda, tilkynningarskyldu o.fl. gilda jafnt fyrir frístunda- sem grunnskólastarf fái þessi tillaga hópsins brautargengi.
Þingsályktun um leikskóla frá lokum fæðingarorlofs Mennta- og menningarmálaráðherra skipaði á árinu 2014 starfshóp á grundvelli þingsályktunar sem samþykkt var á Alþingi 19. desember 2013. Hlutverk starfshópsins er að meta kosti þess að bjóða leikskólavist strax og fæðingarorlofi lýkur. Starfshópnum er ætlað að greina faglegar kröfur og fjárhagsleg sjónarmið sem taka þarf tillit til, þar á meðal varðandi mannafla- og húsnæðisþörf leikskóla miðað við áætlaða fjölgun leikskólabarna á aldrinum eins til tveggja ára, ásamt leiðum til fjármögnunar. Samband íslenskra sveitarfélaga tilnefndi þrjá fulltrúa í starfshópinn, Berglindi Hansen frá Reykjavíkurborg, Ingibjörgu Hilmarsdóttur frá Reykjanesbæ og Guðjón Bragason sviðsstjóra hjá sambandinu. Einnig starfar Valgerður Freyja Ágústsdóttir, sérfræðingur á hag- og upplýsingasviði sambandsins, með starfshópnum. Í þingsályktuninni var gert ráð fyrir því að starfshópurinn skilaði tillögum til ráðherra fyrir 1. september 2014. Þar sem dregist hefur að kalla hópinn saman er ljóst að hann mun þurfa lengri tíma en fram kemur í skipunarbréfi að skipunartími er til 28. febrúar 2015. Sambandið hefur lagt áherslu á að áður en tillögur eru settar fram um að öll sveitarfélög bjóði upp á leikskólavist frá 12 mánaða aldri þurfi að liggja fyrir ítarleg stöðu- og kostnaðargreining. Rétt er
þó að taka fram að allvíða bjóða sveitarfélög nú þegar upp á leikskólavist fyrir öll börn frá 12 mánaða aldri.
Frumvarp til laga um breytingar á grunnskólalögum nr. 91/2008 Í mennta- og menningarmálaráðuneytinu hefur verið í undirbúningi frumvarp til laga um breytingar á lögum um grunnskóla. Samráð hefur verið haft við sambandið við gerð frumvarpsins en með því er gert ráð fyrir þrenns konar breytingum á lögunum: Í fyrsta lagi að skýra valdmörk á milli ráðuneytis sveitarstjórnarmála og menntamála en samkvæmt grunnskólalögum eru stjórnvaldsákvarðanir sem teknar eru á grundvelli laganna annað hvort kæranlegar til ráðuneytis sveitarstjórnarmála eða ráðuneytis menntamála. Þetta hefur stundum valdið óvissu og er talin ástæða til að breyta þessu fyrirkomulagi, m.a. hefur umboðsmaður Alþingis ítrekað bent á að breytinga sé þörf til að tryggja betur réttaröryggi borgaranna. Með frumvarpinu er lagt til að allar stjórnvaldsákvarðanir, sem teknar eru á grundvelli grunnskólalaga verði kæranlegar til mennta- og menningarmálaráðuneytisins. Í öðru lagi er í frumvarpinu fjallað um samninga sveitarfélaga við einkaaðila um rekstur grunnskóla. Gert er ráð fyrir að ef samningur sveitarfélags við rekstraraðila felur í sér eða leiðir til þess að nemendur og foreldrar hafa ekki val um hvort barn sækir nám í sjálfstætt starfandi grunnskóla eða grunnskóla sem sveitarfélagið starfrækir sjálft skuli í þjónustusamningi og við viðurkenningu ráðherra koma fram að sveitarfélagi beri að tryggja að ákvæði grunnskólalaga séu uppfyllt. Þá skuli jafnframt koma fram að skólanefnd sveitarfélagsins hafi sambærilegt hlutverk gagnvart skólahaldi í sjálfstætt starfandi grunnskóla, kennsla sé nemendum að kostnaðarlausu og gjaldtaka af nemendum og foreldrum vegna skólastarfs lúti sömu reglum og ef sveitarfélag ræki skólann sjálft. Þá er gert ráð fyrir því að ef upp koma verulegir annmarkar á skólastarfi eða rekstraraðila verður ókleift að efna skyldur sínar samkvæmt þjónustusamningi geti sveitarfélag yfirtekið starfsemina í því skyni að tryggja samfellu í skólahaldi. Þá er loks gert ráð fyrir að í stað orðsins „sérfræðiþjónusta“ í lögunum komi orðið „skólaþjónusta“. Þessi breyting er gerð til að skýra betur þá þjónustu sem um ræðir en misskilnings hefur gætt um hvað felist í orðinu sérfræðiþjónusta og hefur það oft og tíðum eingöngu verið tengt við sérúrræði. Breytingin er því gerð til að undirstrika tvíþætt lögbundið hlutverk þjónustunnar, þ.e. að annars vegar sé um að ræða stuðning við nemendur í leik- og grunnskólum og foreldra þeirra og hins vegar stuðning við starfsemi skóla og starfsfólk þeirra.
Mat á kostnaðaráhrifum laga um leik- og grunnskóla Í mars 2009 var skipaður starfshópur til að meta kostnaðaráhrif nýrra laga um leik- og grunnskóla frá 2008 og reglugerða sem settar yrðu á grundvelli þeirra. Allar reglugerðirnar fengu umfjöllun í starfshópnum og var það mat hans að kostnaðaráhrif flestra þeirra væru ekki stórvægileg eða greinanleg miðað við fyrirliggjandi upplýsingar. Í nokkrum tilvikum væri hins vegar um verulegan kostnaðarauka að ræða fyrir sveitarfélögin og að vakta þyrfti þær reglugerðir. Heildarendurskoðun á aðalnámskrám leik- og grunnskóla fór fram í kjölfar setningar laganna 2008. Telur starfshópurinn að innleiðing greinanámskráa muni í flestum tilvikum rúmast innan þess ramma sem grunnskólarnir búa við. Að mati starfshópsins hefur innleiðing aðalnámskrár leik- og grunnskóla ekki í för með sér áþreifanleg kostnaðaráhrif fyrir sveitarfélögin nema hvað varðar endurskoðun skólanámskráa sem útheimtir tíma og vinnu starfsfólks. Það sem af er árinu 2014 hefur starfshópurinn haft til umsagnar breytingar á tveimur reglugerðum og handbækur um velferð og öryggi leik- og grunnskólabarna. Hvað varðar breytingar á reglugerð um gerð og búnað grunnskólahúsnæðis og skólalóða nr. 657/2009 er ekki talið að
reglugerðarbreytingin ein og sér muni leiða beint til kostnaðarauka fyrir sveitarfélög en hún mun hafa áhrif á Vinnueftirlitið og ábendingar þeirra til skóla gætu leitt til aukins kostnaðar fyrir sveitarfélög, þ.e. ef kröfur um öryggisatriði í verkmenntastofum verða hertar. Ekki er hægt að leggja mat á slík kostnaðaráhrif fyrr en samkomulag liggur fyrir um ný viðmið Vinnueftirlitsins og reyndar einnig Umhverfisstofnunar vegna heilbrigðiseftirlits sveitarfélaga. Hvað varðar breytingar á reglugerð um nemendur með sérþarfir í grunnskólum nr. 584/2010 telur starfshópurinn að ekki séu almennt sjáanlega kostnaðaráhrif fyrir sveitarfélög vegna breytinga á reglugerðinni nema helst í tengslum við endurskoðun sveitarfélaga á núverandi reglum um innritun og útskrift sbr. 4. gr. og við gerð viðmiða um starfsreglur fyrir sveitarfélög sem reka sérskóla og sérúrræði sbr. ný málsgrein við 12. gr. sem ráðuneytinu er ætlað að vinna að höfðu samráði við sambandið. Leiða má að því líkum að hér sé frekar um vinnuframlag að ræða heldur en beinan kostnað (fyrir starfsmenn ráðuneytisins, sambandsins og sveitarfélaganna). Starfshópurinn telur að handbækur um velferð og öryggi leik- og grunnskólabarna leiði ekki til verulegra kostnaðaráhrifa fyrir sveitarfélög/rekstraraðila. Í öryggishandbókunum kemur fram hvaða aðbúnaður þurfi að vera í og við skóla. Þau viðmið sem þar koma fram taka í meginatriðum mið af reglugerðum þar að lútandi. Skólar eru mislangt komnir með að uppfylla ákvæði reglugerða hvað þetta varðar. Því er ekki hægt að líta á þetta sem nýjan kostnað en ljóst að þetta getur orðið einhverjum íþyngjandi meðan gerðar eru breytingar með hliðsjón af þeim viðmiðum sem fram koma í handbókunum. Leiða má að því líkum að kostnaðurinn verði meiri í eldra húsnæði en því sem nýrra er. Í handbókinni er fjallað um ýmsar fyrirbyggjandi aðgerðir á húsnæði sem ekki er getið í reglugerðum og geta leitt til einhvers kostnaðar. Gera má ráð fyrir í einhverjum tilvikum að leggja þurfi út í einskiptiskostnað af þeim sökum. Erfitt er að leggja mat á slík kostnaðaráhrif þar sem breytilegt er frá einum skóla til annars til hvaða aðgerða/breytinga er ákveðið að grípa til. Útgjöld sveitarfélaga/rekstraraðila eru því háð aðstæðum á hverjum stað og bein kostnaðaráhrif því óljós. Telja má líklegt að öryggishandbækurnar leiði til einhvers kostnaðar í öllum skólum. Kostnaðurinn felst einkum í tilmælum um reglubundna fræðslu starfsmanna í slysavörnum og skyndihjálp leik- og grunnskólabarna, sérstaklegra nýrra starfsmanna. Þá munu viðmið um regluleg hæfnispróf starfsmanna sundlauga leiða til kostnaðarauka. Mennta- og menningarmálaráðuneytið stefnir að því að senda könnun til skólastjóra og sveitarfélaga haustið 2014 til að meta stöðu á framkvæmd laga um grunnskóla nr. 92/2008 og laga um leikskóla nr. 91/2008 með það að markmiði að fylgjast með því hvernig skólar/sveitarfélög sinna þeim verkefnum sem þeim eru ætluð samkvæmt lögum og safna upplýsingum um skólastarf m.a. vegna lögbundinnar eftirlitsskyldu ráðuneytisins. Starfshópurinn fékk tækifæri til að koma með spurningar með það að markmiði að kanna hvort vart hafi verið við kostnaðarauka eftir gildistöku laganna (sex árum eftir gildistöku þeirra). Stefnt er að því að niðurstöður liggi fyrir vorið 2015. Starfshópurinn er skipaður fjórum fulltrúum, tveimur tilnefndum af mennta- og menningarmálaráðuneyti og tveimur tilnefndum af Sambandi íslenskra sveitarfélaga. Starfshópurinn mun starfa áfram til ársloka 2015 eða þar til gert er ráð fyrir að innleiðing aðalnámskrár leik- og grunnskóla verði komin til framkvæmda. Starfshópurinn á að leggja áherslu á samspil faglegra og fjárhagslegra þátta við þróun skólastarfs.
Handbók um öryggi og velferð leikskólabarna Mennta- og menningarmálaráðuneytið hefur í samstarfi við Samband íslenskra sveitarfélaga unnið að gerð handbókar um velferð og öryggi barna í leikskólum sem er ætlað að vera leiðarvísir fyrir þá aðila í skólasamfélaginu sem vinna að velferð nemenda, s.s. sveitarstjórnum, rekstraraðilum, skólastjórnendum, kennurum og öðrum sem starfa í leikskólum. Handbókin er unnin með stoð í lög um leikskóla nr. 90/2003 og reglugerð um starfsumhverfi leikskóla nr. 655/2009. Handbókin er
mun ítarlegri en reglugerðin segir til um og er byggð á efni sem Herdís Storgaard og Þorlákur Helgi Helgason unnu fyrir mennta- og menningarmálaráðuneyti. Handbókin er ætluð til stuðnings við gerð öryggishandbókar, öryggisáætlana og viðbragðsáætlana fyrir leikskóla. Handbókina má nýta í heild sinni eða nota þá þætti sem henta hverju sinni. Hægt er að nálgast rafræna útgáfa handbókar um velferð og öryggi barna í leikskólum á vef mennta- og menningarmálaráðuneytisins: http://www.menntamalaraduneyti.is/frettir/forsidugreinar/nr/8113. Þar er einnig PDF útgáfa handbókarinnar: http://www.menntamalaraduneyti.is/media/frettir2014/Oryggishanbok_leikskola_2014.pdf Handbók um öryggi og velferð grunnskólabarna er í vinnslu.
Vinnumat grunnskólakennara Félag grunnskólakennara og samninganefnd sambandsins undirrituðu kjarasamning 20. maí 2014 sem felur í sér margháttaðar hugmyndir að breyttu vinnutímafyrirkomulagi kennara. Hugtakið „vinnumat“ er þar rauði þráðurinn en samhliða undirritun var skipuð verkefnisstjórn sem yfirumsjón hefur með gerð leiðarvísis um vinnumat. Vinnumat er mat á þeim tíma sem kennari ver til skilgreindra verkefna og byggir á hlutlægum viðmiðum. Verkefnisstjórn er m.a. ætlað að skilgreina inntak og umfang einstakra hluta vinnumatsins og vinna drög að leiðarvísi með sýnidæmum sem á að vera tilbúinn til kynningar 1. nóvember 2014. Kynningar- og umsagnarferli leiðarvísisins skal standa fram í janúarmánuð 2015. Á þeim tíma hafa kennarar, skólastjórnendur og sveitarstjórnir kost á að kynna sér hann og koma með athugasemdir. Lokaútgáfu verður skilað í síðasta lagi 15. febrúar 2015. Atkvæðagreiðsla samningsaðila fer svo fram 20. febrúar 2015 og skal niðurstaða hennar liggja fyrir eigi síðar en 1. mars 2015. Hægt er að fylgjast með vinnu verkefnisstjórnar á vefsíðunni: www.vinnumat.is en þar eru fundargerðir birtar. Á síðunni er tengill sem gerir það mögulegt að senda inn ábendingar og fyrirspurnir til verkefnisstjórnar sem tekur þær fyrir á fundum sínum og svarar í kjölfarið. Fulltrúar Félags grunnskólakennara í verkefnisstjórninni eru Guðbjörg Ragnarsdóttir, Hulda Hauksdóttir og Rósa Ingvarsdóttir. Fulltrúar sambandsins eru Helgi Grímsson, Helga Gunnarsdóttir og Ragnar Þorsteinsson. Svanhildur M. Ólafsdóttir er áheyrnarfulltrúi skólastjóra og Svandís Ingimundardóttir er starfsmaður verkefnisstjórnar.
Hljóðvist og raddvernd í skólum Samband íslenskra sveitarfélaga og Kennarasamband Íslands hafa tekið höndum saman um aðgerðir til að bæta hljóðvist og draga úr hávaða í skólum og vekja athygli á mikilvægi raddverndar og raddbeitingar. Er það gert á grundvelli bókunar með kjarasamningi Félags leikskólakennara og sambandsins frá 2011 og samhljóða bókunar sömu aðila frá árinu 2006. „Hugarflugsfundur“ var haldinn í húsakynnum sambandsins í desember 2013 þar sem 20 fulltrúar frá 12 stofnunum og samtökum hittust og ræddu þetta þverfaglega vandamál. Í fundargerð má sjá aðkomu þessara stofnana/samtaka að málaflokknum: http://www.samband.is/media/skolamal/Minnisblad---Hugarflugsfundur-um-havada-og-hljodvist-iskolum-12--desember-2013.pdf. Samstarfsaðilar sendu bréf til kennaramenntunarstofnana þar sem athygli var vakin á mikilvægi raddar, raddbeitingar og raddverndar í grunnnámi kennaranema og í endurmenntun starfandi kennara. Einnig voru Samtökum heilbrigðiseftirlitssvæða á Íslandi og Vinnueftirlitinu send bréf þar sem hvatt var til samstarfs Vinnueftirlits og heilbrigðiseftirlits sveitarfélaga við mælingar og miðlun úrræða vegna hávaða í leik- og grunnskólum landsins.
Samstarfsaðilar gáfu út fræðsluritið Kennsluumhverfið – hlúum að rödd og hlustun, í samstarfi við Valdísi Jónsdóttur, radd- og talmeinafræðing. Um er að ræða handbók fyrir kennara og stjórnendur í leik-, grunn-, framhalds- og tónlistarskólum og rekstraraðila þessara stofnana. Handbókinni er ætlað tvíþætt hlutverk:
Að uppfræða kennara, stjórnendur og aðra um rödd, hlustun og umhverfi.
Að aðstoða þá sem vilja gera úrbætur á kennsluumhverfinu hvað varðar hljóðvist, hávaða og raddvernd.
Handbókina er hægt að nálgast á vef sambandsins: http://www.samband.is/media/skolamal/Handbok-Kennsluumhverfid---hluum-ad-rodd-oghlustun.pdf. Henni hefur einnig verið dreift í alla leik-, grunn-, framhalds- og tónlistarskóla landsins sem og til annarra hagsmunaaðila s.s. rekstraraðila skóla, ýmissa stofnana og samtaka. Ýmislegt er hægt að gera til að draga úr hávaða með litlum tilkostnaði og hafa samstarfsaðilar tekið saman lista yfir hagnýt ráð sem eru til þess fallin að draga úr hávaða: http://www.samband.is/media/skolamal/Urraedi-vegna-havada-i-skolum.pdf. Á heimasíðu sambandsins er einnig að finna ýmsar hagnýtar upplýsingar um hljóðvist og raddvernd í skólum: http://www.samband.is/verkefnin/skolamal/hljodvist-og-raddvernd/.
Framtíðarsýn leikskólans Á grundvelli bókana með kjarasamningi Félags leikskólakennara annars vegar og Félags stjórnenda leikskóla hins vegar frá 2011 hófst vinna vorið 2013 með bókun 1, sem fjallar um sameiginlega framtíðarsýn. Skipaður var undirbúningshópur með aðilum allra aðila og var mennta- og menningarmálráðuneytinu og Heimili og skóla boðið að eiga fulltrúa í hópnum. Hópnum var ætlað að finna leiðir um það hvernig best verði staðið að því að móta sameiginlega framtíðarsýn sveitarstjórnarmanna, stjórnenda leikskóla og leikskólakennara um það hvernig leikskólastarfi verði best hagað með hagsmuni leikskólabarna að leiðarljósi. Samið var við Capacent um að halda átta fundi, einn í hverjum landshluta í mars og apríl 2014. Um 40-50 manns sótti hvern fund og voru fundarmenn samtals vel á fjórða hundrað. Til að tryggja jafnvægi fulltrúa hagsmunaaðila og að þeir ættu málsvara á fundunum voru fundarmenn valdir af landshlutasamtökunum, samráðsnefnd FSL og svæðadeildum FL. Foreldrar áttu einnig fulltrúa á fundunum. Á fundunum var unnið út frá fjórum sviðsmyndum þar sem gert var ráð fyrir að árið 2024 væru leikskólar á Íslandi framúrskarandi. Verkefni fundarmanna var að ræða hvað þeir teldu að þyrfti að gerast til að sviðsmyndirnar yrðu að veruleika. Á fundunum skapaðist samráðsvettvangur allra hagsmunaaðila þ.e. foreldra sem hafa ákveðnar væntingar, fagfólksins, þ.e. félagsmenn FL og FSL, sem vilja standa undir þessum væntingum og sveitarfélaganna sem þurfa að tryggja nauðsynlegar auðlindir. Með þessu móti gafst öllum fulltrúum skólasamfélagsins tækifæri til að ræða stefnumótun á uppbyggilegum nótum. Er óhætt að segja að fundirnir hafi gengið mjög vel, verið vel sóttir og kröftugir. Afrakstur fundanna verður nýttur í stefnuskjal sem er hugsað sem grundvöllur að framtíðarsýn leikskólans, með leiðum og aðgerðum um það hvernig leikskólastarfi verði best hagað með hagsmuni leikskólabarna að leiðarljósi. Almenn ánægja var með fundina og var haft á orði að þeir hafi verið uppbyggilegir og það að ólíkir aðilar kæmu að borðinu hafi aukið víðsýni og skilning á milli aðila. Það sem var helst gagnrýnt var að fundartíminn var ekki nógu langur, en hver fundur var um 3½ tími og það hversu fáir kjörnir fulltrúar sáu sér fært að mæta.
Efling leikskólastigsins Í byrjun árs 2012 skipaði mennta- og menningarmálaráðherra starfshóp til að setja fram aðgerðaáætlun til að fjölga þeim einstaklingum sem sækja um leikskólakennaranám og stuðla
þannig að nauðsynlegri nýliðun meðal leikskólakennara. Starfshópnum var einnig falið að setja fram aðgerðir til að jafna kynjahlutfall starfsfólk leikskóla. Starfshópurinn skilaði af sér skýrslu um aðgerðir til eflingar leikskólastigsins og er hún aðgengileg á vef sambandsins: http://www.samband.is/media/leikskoli/Skyrsla-Adgerdir-til-eflingar-leikskolastigsins.pdf. Átaksverkefni um eflingu leikskólastigsins var hleypt af stokkunum 16. apríl sl. undir kjörorðinu Framtíðarstarfið. Var Þóra Tómasdóttir ráðin verkefnisstjóri. Átakið fór m.a. fram á Facebook og á vefsíðunni http://framtidarstarfid.is/, en þar eru m.a. að finna myndbönd með viðtölum við starfsmenn leikskóla og nema í leikskólakennarafræðum sem gefa upplýsingar um fjölbreytni leikskólastarfsins og námsleiðir. Þá var Google herferð sett í gang, auglýsingar settar á strætóskýli víðsvegar um Reykjavík, atvinnuauglýsingar voru birtar í Morgunblaðinu, mbl og Fréttablaðinu og auglýsingum var dreift í framhaldsskóla, sjoppur, líkamsræktarstöðvar, kaffihús, háskóla víðsvegar um landið auk þess sem umfjallanir um átakið birtust í Morgunblaðinu, mbl, Monitor og morgunútvarpi Rásar tvö. Markmiðið var að koma fagnaðarerindinu á framfæri sem víðast. Kynningarátakinu var ætlað að auka jákvæða ímynd leikskólastigsins og menntunarstig starfsmanna leikskóla með von um að fleiri sæki leikskólakennaranám svo nauðsynleg nýliðun megi verða meðal leikskólakennara. Reynslan af átakinu hefur ekki verið metin en ljóst er að átakið skilaði sér í aukinni aðsókn í leikskólakennaranám við HA og HÍ. Það á hins vegar eftir að koma í ljós hversu margir fengu inngöngu og hversu margir úr þeim hópi hófu nám haustið 2014. Háskólinn á Akureyri og Háskóla Íslands buðu upp á diplómanám í leikskólakennarafærðum haustið 2014. Um er að ræða tveggja ára 120 eininga fræðilegt og starfstengt nám og er markhópurinn starfsfólk leikskóla sem uppfyllir inntökuskilyrði í grunnnám á háskólastigi. Lögð er áhersla á að nemendur hljóti fræðilega og starfstengda þekkingu á uppeldi og menntun leikskólabarna og þjálfun í að beita henni á vettvangi. Námið er hægt að stunda í stað- og fjarnámi. Nemar með 120 eininga diplómu í leikskólafræðum geta haldið háskólanámi sínu beint áfram. Fagnar sambandið framtakinu enda hefur sambandið lagt á það sérstaka áherslu að hækka menntunarstig sem flestra starfsmanna í leikskólum, þ. á m. ófaglærðra, með fjölþættari námslokum en meistaragráðu á háskólastigi, sem jafnframt gæfu tilgreind starfsréttindi og starfsheiti. Markmiðið er að gera nám í leikskólakennarafræðum aðgengilegra og markvissara með því að stigskipta því og fjölga starfsheitum í leikskólum, þar sem hærra menntunarstig kæmi fram í breyttum starfsskyldum, aukinni ábyrgð og launum. Í tengslum við kynningarátakið gerði Menntavísindastofnun Háskóla Íslands þrjár kannanir vorið 2013 með það fyrir augum að greina stöðu stéttarinnar, móta kynningarátakið enn frekar og hafa áhrif á fyrirkomulag námsins. Um er að ræða könnun á meðal starfsfólks leikskóla, annarra en leikskólakennara, könnun á meðal stjórnenda leikskóla og könnun á meðal nema á lokaári í framhaldsskóla. Samkvæmt könnuninni á meðal starfsfólks í leikskólum, annarra en leikskólakennara, kemur fram að um 32% starfsfólks hefur áhuga á að fara í leikskólakennaranám en finnst fimm ára nám vera of löng skuldbinding. Af þeim telja 45% að hlutanám með starfi henti þeim best. Diplómanámið getur því auðveldað fólki að taka það skref að hefja fyrsta áfanga leikskólakennaranáms og er það ný leið til að hækka menntunarstig starfsmanna leikskóla sem mun án efa skila sér í auknum gæðum í skólastarfinu og fagmennsku og um leið styrkja leikskóla sem áhugaverða vinnustaði sem ætti að vera kappsmál sveitarfélaga. Samkvæmt könnuninni sem lögð var fyrir leikskólastjóra eru flestir sammála því að til séu aðferðir til að hvetja fólk í nám en þeir telja sig ekki hafa raunveruleg úrræði til þess. Þurfa sveitarfélög því með einhverjum hætti að auka svigrúm leikskólastjóra frekar til hvatningar og stuðnings við starfsfólk þeirra til náms.
Málefni tónlistarskóla Þann 13. maí 2011 var undirritað samkomulag milli ríkis og sveitarfélaga um eflingu tónlistarnáms og jöfnun á aðstöðumun nemenda til tónlistarnáms. Þetta samkomulag var síðan útfært frekar í samkomulagi sömu aðila frá 5. október um tímabundnar breytingar á verkaskiptingu ríkis og sveitarfélaga. Bæði samkomulögin giltu frá 1. júlí 2011 til 31. ágúst 2013 en skýrt var kveðið á í þeim að viðræður um endurskoðun þeirra hæfust fyrir 1. júní 2012. Á gildistíma samkomulagsins frá 13. maí 2011 veitti ríkissjóður framlag að fjárhæð 480 m.kr. á ársgrunni vegna kennslukostnaðar í tónlistarskólum. Á móti skuldbundu sveitarfélög sig til að taka tímabundið yfir ný verkefni frá ríki sem nemur 230 m.kr. á ársgrundvelli, samanber samkomulag frá 5. október 2011. Þessi verkefni eru fjármögnuð á þann hátt að framlög sveitarfélaga hafa verið innheimt af úthlutun framlaga Jöfnunarsjóðs til sveitarfélaga í hlutfalli við íbúafjölda. Fljótlega kom í ljós að forsendur samkomulagsins um fjölda nemenda voru ekki nógu traustar og stefndu nokkrir af stærstu tónlistarskólum landsins í greiðsluþrot vegna þess að framlög samkvæmt samkomulaginu voru töluvert langt frá því að standa undir kennslukostnaði í þeim skólum. Eftir viðræður um málið við fulltrúa þriggja ráðuneyta ákvað ríkisstjórnin að hækka greiðslu ríkisins um 40 m.kr. á ári, þannig að heildarframlag ríkisins er 520 m.kr. Þetta kom að nokkru til móts við rekstrarvanda tónlistarskólanna á þeim tíma en einnig veitti Reykjavíkurborg nokkrum tónlistarskólum neyðarlán sem ekki hefur enn verið endurgreitt. Jafnframt voru reglur Jöfnunarsjóðs endurskoðaðar þannig að framlög til sveitarfélaga taka nú mið af því kennslumagni sem nemendur fá í stað þess að vera föst viðmiðunarfjárhæð fyrir hvern nemanda. Þær breytingar sem gerðar voru á reglum um úthlutun framlaga Jöfnunarsjóðs til tónlistarskóla fólu í sér ákveðna leiðréttingu fyrir þá tónlistarskóla sem veita mesta kennslu á hvern nemanda en það hefur þó ekki dugað til. Samkomulagið rann sitt skeið á enda í ágúst 2013 en heimild var þó á fjárlögum til að greiða áfram til verkefnisins og hafði þetta því ekki bein áhrif á starfsemi tónlistarskólanna. Í kjölfar viðræðna á árinu 2013 var ákveðið að framlengja samkomulagið um eitt ár, til ársloka 2014. Af hálfu sambandsins var skýrt tekið fram að um skammtímalausn væri að ræða og að nauðsynlegt væri að fá niðurstöðu um framtíðar ábyrgðarskiptingu ríkis og sveitarfélaga í málaflokknum. Þessari afstöðu hefur ekki verið mótmælt af hálfu ríkisins. Samantekið eru helstu annmarkar á núverandi fyrirkomulagi einkum þessir:
Stjórntæki vantar í samkomulagið til að stýra heildarfjölda nemenda og einnig samræmd viðmið um heimilaðan hámarkstíma nemenda á hverju námsstigi. Án slíkrar stýringar er mjög erfitt að tryggja að veitt kennslumagn sé í samræmi við það fjármagn sem er til ráðstöfunar.
Framlag ríkisins er föst fjárhæð sem hvorki tekur mið af verð- né kjaraþróun.
Hluti nemenda í tónlistarskólum er á svokölluðu fjórða stigi, sem er ígildi háskólanáms eða undirbúningur fyrir langskólanám. Þessi nemendahópur ætti ekki að falla undir samkomulagið samkvæmt orðanna hljóðan en hefur þó frá upphafi verið fjármagnaður af framlagi úr Jöfnunarsjóði.
Þrátt fyrir að nemendum sem falla undir samkomulagið hafi fjölgað mikið frá því sem gert var ráð fyrir í upphafi, sem leiðir til þess að framlag með hverjum nemanda verður sífellt lægra, býður samkomulagið ekki upp á þann möguleika að tónlistarskólar geti dregið úr rekstrarkostnaði sínum með því að minnka heildarkennslumagn eða auka samkennslu nemenda til að ná fram hagræðingu.
Framangreindir þættir hafa, ásamt fleiri atriðum, stuðlað að þeirri ógæfuþróun að hluti tónlistarskólanna í Reykjavík stendur frammi fyrir greiðsluþroti á næstu mánuðum, eins og rakið er í skýrslu rýnihóps um rekstrar- og fjárhagsúttekt á tónlistarskólum í Reykjavík sem kom út sumarið 2014. Rétt er jafnframt að undirstrika að erfiðleikar við framkvæmd samkomulagsins eru ekki bundnir við yfirstandandi skólaár. Nánast frá upphafi hafa ákveðnir tónlistarskólar lent í þeirri stöðu að éta upp eigið fé sitt og safna því næst skuldum sem eru að sliga þessa skóla. Óumdeilt er að ef ekki verður brugðist tafarlaust við þeim bráðavanda mun hluti tónlistarskólanna í Reykjavík hætta starfsemi fyrir áramót. Slík þróun væri augljóslega í mikilli mótsögn við markmið samkomulagsins frá 2011. Hallarekstur tónlistarskóla er þó án efa ekki bundinn við Reykjavík en sérstaða þess sveitarfélags er sú að þar eru allir tónlistarskólar einkareknir á meðan sveitarfélög sem reka eigin tónlistarskóla fjármagna væntanlega hallarekstur úr eigin vasa. Á þessu ári hafa verið haldnir nokkrir fundir milli fulltrúa ríkis og sveitarfélaga um leiðir til þess að bæta úr þeim augljósu annmörkum sem eru á því fyrirkomulagi sem samið var um árið 2014 en án niðurstöðu enn sem komið er og er því óljóst hvað tekur við að loknum gildistíma samkomulagsins. Í fjárlagafrumvarpi fyrir árið 2015 er gert ráð fyrir óbreyttu framlagi ríkisins, þ.e. 520 m.kr. Fyrir liggja hugmyndir um að samkomulag verði gert um að fjárhagsleg ábyrgð á framkvæmd náms á framhaldsstigi tónlistarnáms færist mögulega alfarið til ríkisins og að jafnframt verði lagt fram frumvarp til laga um tónlistarskóla þar sem breytt fyrirkomulag yrði fest í sessi jafnframt því sem skýrari lagarammi yrði settur um starfsemi tónlistarskóla. Drög að slíku frumvarpi liggja þegar fyrir þótt aðlaga þurfi þau að því samkomulagi sem hugsanlega yrði gert. Að áliti fulltrúa sambandsins er ástæða til þess að ræða nánar kosti og galla slíkrar kerfisbreytingar, sem rætt hefur verið um að geti komið til framkvæmda 1. janúar 2016. Forsenda þess að hægt sé að hefja slíkar viðræður er þó að niðurstaða fáist í þann bráðavanda sem að framan er rakinn ásamt því að rekstrargrundvöllur tónlistarskólanna verði tryggður á árinu 2015, þannig að markmið samkomulagsins um eflingu tónlistarnáms verði áfram haft í heiðri.
Fagráð um símenntun og starfsþróun kennara Sumarið 2012 var sett á laggirnar samstarfsnefnd um símenntun og starfsþróun kennara sem var samstarfsverkefni mennta- og menningarmálaráðuneytis, Sambands íslenskra sveitarfélaga, Kennarasambands Íslands, Menntavísindasviðs Háskóla Íslands, Háskólans á Akureyri og Listaháskóla Íslands. Hlutverk og meginmarkmið nefndarinnar var að vinna að sameiginlegri stefnumótun um símenntun/starfsþróun kennara. Verkefnið byggði að verulegu leyti á tillögum nefndar sem starfaði á vegum mennta- og menningarmálaráðherra, skipuð fulltrúum sömu aðila, um endurskipulagningu endurmenntunar kennara. Sú nefnd skilaði af sér skýrslu 2010. Þegar starfi samstarfsnefndarinnar lauk í október 2012 lagði hún til að stofnað yrði fagráð til að koma samstarfinu í formlegan farveg. Var það ger í lok febrúar 2013 en þá skipaði þáverandi mennta- og menningarmálaráðherra fagráð um símenntun og starfsþróun kennara. Er það skipað 20 fulltrúum, þremur frá mennta- og menningarmálaráðuneytinu, fjórum frá Sambandi íslenskra sveitarfélaga, fimm frá skólastjórnendum, fjórum frá kennurum og þremur frá háskólunum sem standa að kennaramenntun. Sólrún Harðardóttir hefur verið ráðin starfsmaður fagráðs og er starfshlutfall hennar 50%. Á vegum fagráðsins starfar fimm manna stýrihópur og er Gunnar Gíslason fulltrúi sambandsins í honum. Einnig munu vinnuhópar starfa að ákveðnum málefnum. Fagráðið hefur fundað fimm sinnum en stýrihópur mun oftar. Hlutverk fagráðsins er að stuðla að markvissri faglegri starfsþróun og starfstengdri símenntun fyrir kennara á leik-, grunn- og framhaldsskólastigi. Er átt við allt nám sem kennt er samkvæmt aðalnámskrá á leik-, grunn- og framhaldsskólastigi, einnig nám í tónlistarskólum og annað listnám
sem kennt er samkvæmt aðalnámskrá. Þær áherslur sem fagráðið setur geta nýst bæði við stefnumótun og ráðstöfun fjármuna. Þannig stuðlar fagráðið að samræðu hagsmunaaðila og fær þá til að sameinast um leiðir og áherslur í starfsþróun kennara og skólastjórnenda. Fagráðinu er ætlað að tryggja upplýsingaflæði, ýta undir faglegar rannsóknir og umræðu og leiða erlenda umræðu til Íslands. Eitt af verkefnum fagráðsins er að skilgreina hlutverk, ábyrgð og skyldur ólíkra aðila sem koma að fagráðinu og hugtakið „starfsþróun“. Þá tók fagráðið þátt í undirbúningi og framkvæmd vorráðstefnu Miðstöðvar skólaþróunar við Háskólann á Akureyri 5. apríl 2014 sem tileinkuð var starfsþróun og árangursríku starfi undir yfirskriftinni Það verður hverjum að list sem hann leikur: http://www.msha.is/is/radstefnur/lidnar-radstefnur/vorradstefna-msha-2014. Fagráðið tók einnig þátt í undirbúningi og framkvæmd norrænu formennskuráðstefnunnar sem haldin var 13. og 14. ágúst 2014 undir yfirskriftinni Future Teachers – A profession at crossroads: http://starfsthrounkennara.is/future-teachers-a-profession-at-crossroads/. Samið hefur verið við Rannsóknastofnun Háskólans á Akureyri að varpa ljósi á hvaða tækifæri kennarar og skólastjórnendur hafa til starfsþróunar og hversu miklum fjármunum er úthlutað til hennar, er skýrsla með niðurstöðum þeirrar vinnu er í vinnslu. Nánari upplýsingar um fagráðið og fundargerðir er að finna á vef fagráðsins: http://starfsthrounkennara.is/. Einnig hefur verið opnuð upplýsingaveita um námskeið og fræðslu fyrir kennara og stjórnendur: http://kennarar.menntagatt.is/.
Úthlutanir úr Námsleyfasjóði og Endurmenntunarsjóði grunnskóla vegna skólaársins 2014-2015 Samband íslenskra sveitarfélaga hefur umsjón með tveimur sjóðum sem styðja sérstaklega við starfsþróun kennara, ráðgjafa og stjórnenda í grunnskólum. Þeir eru Námsleyfasjóður og Endurmenntunarsjóður grunnskóla. Umsýslukostnaður greiðist af ráðstöfunarfé sjóðanna. Námsleyfasjóður starfar á grundvelli bráðabirgðaákvæðis II við lög um grunnskóla nr. 91/2008. Samband íslenskra sveitarfélaga annast rekstur Námsleyfasjóðs og varðveitir sjóðinn. Markmið Námsleyfasjóðs er að tryggja fjárhagslega afkomu kennara, námsráðgjafa og stjórnenda grunnskóla í námsleyfi. Í hann renna 1,3% af dagvinnulaunum kennara og stjórnenda í grunnskólum. Stjórn Námsleyfasjóðs er skipuð tveimur aðilum frá Kennarasambandi Íslands og þremur frá Sambandi íslenskra sveitarfélaga. Úthlutun námsleyfa vegna skólaársins 2014-2015 lauk í nóvember 2013. Fjármagn til úthlutunar leyfði að veitt væru samtals 32 námsleyfi. Alls bárust Námsleyfasjóði 162 fullgildar umsóknir. Aðeins var hægt að verða við um 20% þeirra beiðna sem fyrir lágu. Eins og fram kom í auglýsingu var ákveðið að allt að 1/3 leyfa yrði úthlutað sérstaklega vegna náms sem tengist kennaranum/stjórnandanum sem leiðtoga í lærdómssamfélagi annars vegar og mati á námi með hliðsjón af nýrri aðalnámskrá grunnskóla hins vegar og var 11 leyfum úthlutað til slíkra verkefna. Þeim 21 námsleyfum, sem eftir voru, var skipt á milli landshluta með hliðsjón af fjölda starfandi kennara og stjórnenda eftir landshlutum. Stjórn Námsleyfasjóðs fer með málefni Endurmenntunarsjóðs grunnskóla. Hlutverk Endurmenntunarsjóðs grunnskóla er að veita fé til endurmenntunar kennara, námsráðgjafa og stjórnenda grunnskóla. Þeir sem hyggjast standa fyrir slíkri endurmenntun geta sótt um framlög úr sjóðnum, þar á meðal grunnskólar, skólaskrifstofur, sveitarfélög, símenntunarstofnanir, félög og fyrirtæki. Fjármögnun sjóðsins fluttist til sveitarfélaga um áramótin 2011/2012 og var Jöfnunarsjóði sveitarfélaga falið að innheimta hlutdeild hvers sveitarfélags. Áður höfðu framlög í sjóðinn verið ákveðin á fjárlögum. Breytingin var liður í samkomulagi um tímabundnar breytingar á verkaskiptingu ríkis og sveitarfélaga sem undirritað var 5. október 2011. Framlag sveitarfélaga í Endurmenntunarsjóð grunnskóla nam 44,6 m.kr. árið 2014 fyrir skólaárið 2014-2015. Úthlutun úr sjóðnum lauk um miðjan maí 2014. Alls bárust umsóknir um styrki til 178 verkefna frá 73 aðilum
upp á rúmar 91 m.kr. Ákveðið var að veita styrki til 170 verkefna og nam heildarupphæð styrkloforða 44.558.000,-kr. Áherslusvið Endurmenntunarsjóðs grunnskóla 2014 voru hagnýtt læsi og lesskilningur í öllum námsgreinum og þróun kennsluhátta. Sjá nánar um sjóðina á http://www.samband.is/verkefnin/skolamal/simenntun-kennara-ogstjornenda/ þar eru einnig upplýsingar um fleiri sjóði sem veita styrki til starfsþróunar kennara og stjórnenda leik-, grunn- og tónlistarskóla. Starfsmenn Námsleyfasjóðs eru Klara E. Finnbogadóttir og Ragnheiður Snorradóttir.
Námsgagnasjóður Lög um námsgögn voru samþykkt á Alþingi 28. mars 2007. Markmið laganna er að tryggja framboð og fjölbreytileika námsgagna í samræmi við þarfir nemenda og skóla. Í lögunum er kveðið á um stofnun Námsgagnasjóðs og Þróunarsjóðs námsgagna, auk þess sem fjallað er um Námsgagnastofnun. Námsgagnasjóður hefur það hlutverk að leggja grunnskólum til viðbótarfé til námsgagnakaupa í því augnamiði að tryggja val þeirra um námsgögn. Með tilkomu sjóðsins hafa grunnskólar aukið svigrúm til námsgagnakaupa til viðbótar við úrval Námsgagnastofnunar. Sjóðurinn starfar skv. reglugerð um sjóðinn nr. 1111/2007, þar sem kveðið er á um að greiðsla fyrir hvern grunnskóla sé innt af hendi til rekstraraðila þeirra ár hvert og tekur greiðsla fyrir hvern skóla mið af fjölda skráðra nemenda í hverjum grunnskóla skólaárið á undan, skv. upplýsingum frá Hagstofu Íslands, en heimilt er að ívilna fámennum skólum. Auk þess segir í reglugerð að grunnskólar skuli láta sjóðsstjórn í té skilagrein á rafrænu formi um ráðstöfun úthlutunar eigi síðar en 30. apríl ár hvert. Heimild er til þess í reglugerð að fella niður úthlutun til þeirra skóla sem ekki skila inn skilagrein. Skilagreinin er fyrst og fremst til að gera stjórn sjóðsins grein fyrir því hvað keypt er fyrir fjármuni sjóðsins, en er ekki bókhaldsgagn. Ekki er hægt að draga ályktun um notkun fjármuna Námsgagnasjóðs út frá skilagreinunum þar sem skólar eyða mun meiri fjármunum í kaup á námsgögnum en þeir fá úthlutað úr sjóðnum og geta því aðeins gert grein fyrir broti af því í skilagrein sjóðsins. Samkomulag um tímabundna breytingu á verkaskiptingu ríkis og sveitarfélaga var undirritað 5. október 2011. Eitt af þeim verkefnum sem samkvæmt samkomulaginu færðust frá ríki til sveitarfélaga var fjármögnun og rekstur Námsgagnasjóðs. Umsýsla sjóðsins, sem frá stofnun sjóðsins hafði verið hjá mennta- og menningarmálaráðuneytinu, færðist við undirritun samkomulagsins til Sambands íslenskra sveitarfélaga og sér Jöfnunarsjóður sveitarfélaga um að innheimta hlutdeild hvers sveitarfélags. Umsýslukostnaður greiðist af ráðstöfunarfé sjóðsins. Framlag til Námsgagnasjóðs árið 2014 nam 54 m.kr. Mennta- og menningarmálaráðherra skipar stjórn sjóðsins til fjögurra ára í senn. Einn stjórnarmaður er tilnefndur af Kennarasambandi Íslands og einn af Sambandi íslenskra sveitarfélaga. Einn stjórnarmaður er skipaður án tilnefningar og skal hann vera formaður. Starfsmenn sjóðsins eru Klara E. Finnbogadóttir og Valur Rafn Halldórsson. Nánari upplýsingar um Námsgagnasjóð er að finna á síðu sambandsins: http://www.samband.is/verkefnin/skolamal/namsgagnasjodur/
FYLGISKJÖL
Fylgiskjal 1 . Fjöldi barna í leikskóla árið 2013 eftir lengd dvalar og sveitarfélagi ásamt fjölda heilsdagsígilda Leikskólar reknir af sveitarfélögum Viðvera leikskólabarna í klukkustundum 4 tímar
5 tímar
6 tímar
7 tímar
8 tímar
9 tímar
10 tímar
Fjöldi barna alls
Samtals heilsdagsígildi
20
18
121
275
3497
2004
15
5.950
6.123
1000 - Kópavogsbær
3
4
45
128
1053
585
1
1.819
1.862
1100 - Seltjarnarneskaupstaður
2
1
3
10
89
86
191
198
1300 - Garðabær
2
1
18
42
294
226
3
586
604
1400 - Hafnarfjarðarkaupstaður
7
9
47
99
659
710
18
1.549
1.611 651
Sveitarfélag 0000 - Reykjavíkurborg
1604 - Mosfellsbær
2
5
11
41
274
292
0
625
2000 - Reykjanesbær
7
7
29
56
229
192
5
525
530
2300 - Grindavíkurbær
1
3
10
23
43
19
99
94
2506 - Sveitarfélagið Vogar
2
4
10
10
38
13
4
81
77
3000 - Akraneskaupstaður
4
6
23
45
185
125
9
397
399
1
3
11
19
7
41
39
6
21
23
97
16
165
156
57
52
73
69
10
8
3511 - Hvalfjarðarsveit 3609 - Borgarbyggð
2
3709 - Grundarfjarðarbær
3
3711 - Stykkishólmsbær
1
3713 - Eyja- og Miklaholtshreppur
1
3714 - Snæfellsbær
3
1
21
37
42
6
110
99
3811 - Dalabyggð
4
1
7
4
9
13
38
35
4100 - Bolungarvíkurkaupstaður
1
3
6
27
19
56
56
54
231
228
4200 - Ísafjarðarbær
3
15 6
12
7
4604 - Tálknafjarðarhreppur 7
0
4803 - Súðavíkurhreppur 4911 - Strandabyggð 5200 - Sveitarfélagið Skagafjörður
5
6
17
32
129
8
6
14
13
7
10
4
21
18
3
14
33
57
51
12
12
1 2
32
9
4502 - Reykhólahreppur
4607 - Vesturbyggð
39
1
2
0
11 1
0
20
26
24
225
203
15
12
29
21
148
5508 - Húnaþing vestra
8
4
3
0
30
0
45
39
5604 - Blönduósbær
3
1
1
4
23
40
72
74
5609 - Sveitarfélagið Skagaströnd
6
1
1
6
19
33
29
10
3
1
14
13
108
411
259
854
850 140
5612 - Húnavatnshreppur 6000 - Akureyrarkaupstaður
9
16
51
6100 - Norðurþing
3
1
14
1
106
18
143
6250 - Fjallabyggð
5
5
4
24
31
41
110
107
6400 - Dalvíkurbyggð
6
3
22
27
27
31
116
107
2
5
27
21
55
57
2
1
10
5
24
22
5
14
20
22
6513 - Eyjafjarðarsveit 6514 - Hörgárbyggð 6601 - Svalbarðsstrandarhr.
1
5
1
Leikskólar reknir af sveitarfélögum Viðvera leikskólabarna í klukkustundum Sveitarfélag
4 tímar
5 tímar
6 tímar
7 tímar
8 tímar
6602 - Grýtubakkahreppur
1
3
9
15
6607 - Skútustaðahreppur
2
1
6
9 tímar
10 tímar
7
Fjöldi barna alls
Samtals heilsdagsígildi
28
26
16
16
42
36
6612 - Þingeyjarsveit
4
3
4
14
17
6709 - Langanesbyggð
2
1
3
1
24
1
32
30
10
12
9
31
31
7000 - Seyðisfjarðarkaupstaður 7300 - Fjarðabyggð 7502 - Vopnafjarðarhreppur
20
18
38
45
149
52
322
297
1
2
2
7
8
8
28
26 2
7509 - Borgarfjarðarhreppur
3
3
7613 - Breiðdalshreppur
3
3
2
42
38
7617 - Djúpavogshreppur
1
3
2
14
22
7620 - Fljótsdalshérað
3
21
43
47
97
11
222
197
7708 - Sveitarfélagið Hornafjörður
4
2
11
27
46
14
104
97
8000 - Vestmannaeyjabær
5
14
22
63
33
2
139
135
1
518
507
8200 - Sveitarfélagið Árborg
10
8508 - Mýrdalshreppur
2
8509 - Skaftárhreppur
2
8613 - Rangárþing eystra
13
39
58
273
124
1
19
22
21
20
17
92
93 86
3
2
1
12
1
6
7
52
25 15
91
1
8614 - Rangárþing ytra
4
4
3
20
45
8710 - Hrunamannahreppur
6
3
2
17
10
38
31
142
145
78
81
11
11
8716 - Hveragerðisbær
69
52
3
46
13
8719 - Grímsnes- og Grafningshr.
2
9
8720 - Skeiða- og Gnúpverjahr.
3
6
17
3
29
28
3
26
2
45
40
8717 - Sveitarfélagið Ölfus
8721 - Bláskógabyggð
4 3
14
3
5
6 1
1
31
9
203
215
745
1.420
8.737
5.192
8722 - Flóahreppur Leikskólar sveitarfélaga alls
3
13
72
42
43
16.584
16.705
Skýring: Heilsdagsígildi eru reiknuð þannig að dvalartími í 4 klst. jafngildir hálfu heilsdagsígildi, dvalartími í 5 klst. = 0,625 og 6 klst. = 0,75, 7 klst. = 0,875, 8 klst. viðvera reiknast sem 1 heilsdagsígildi, 9 klst. viðvera reiknast sem 1,125 heilsdagsígildi og 10 klst viðvera sem 1,25
Sjálfstætt starfandi leikskólar Viðvera leikskólabarna í klukkustundum Sveitarfélag
0000 - Reykjavíkurborg
Fjöldi barna alls
Samtals heilsdagsígildi
293
1.182
1.203
133
117
290
299
23
206
87
327
332
329
338
411
414
103
94
118
110
80
76
4 tímar
5 tímar
6 tímar
7 tímar
8 tímar
2
8
19
57
803
7
33
2
9
1000 - Kópavogsbær 1300 - Garðabær
9 tímar 10 tímar
1400 - Hafnarfjarðarkaupstaður
1
4
13
26
142
143
2000 - Reykjanesbær
2
6
23
31
221
127
2300 - Grindavíkurbær
1
5
22
24
37
14
2503 - Sandgerðisbær
3
1
18
16
80
2504 - Sveitarfélagið Garður
6
6
7
9
25
25
3
36
11
50
51
14
31
101
41
192
188
4
16
58
13
1
92
91
136
269
1.842
871
4
3.174
3.195
3609 - Borgarbyggð
6000 - Akureyrarkaupstaður
5
8000 - Vestmannaeyjabær Sjálfstætt starfandi alls
15
37
1
2
Skýring: Heilsdagsígildi eru reiknuð þannig að dvalartími í 4 klst. jafngildir hálfu heilsdagsígildi, dvalartími í 5 klst. = 0,625 og 6 klst. = 0,75, 7 klst. = 0,875, 8 klst. viðvera reiknast sem 1 heilsdagsígildi, 9 klst. viðvera reiknast sem 1,125 heilsdagsígildi og 10 klst viðvera sem 1,25
Fylgiskjal 2. Hlutfallsleg skipting leikskólabarna eftir dvalartíma og sveitarfélagi árið 2013 Leikskólar reknir af sveitarfélögum Sveitarfélag
4 tímar
5 tímar
6 tímar
7 tímar
8 tímar
9 tímar
10 tímar
0000 - Reykjavíkurborg
0%
0%
2%
5%
59%
34%
0%
1000 - Kópavogsbær
0%
0%
2%
7%
58%
32%
0%
1100 - Seltjarnarneskaupstaður
1%
1%
2%
5%
47%
45%
0%
1300 - Garðabær
0%
0%
3%
7%
50%
39%
1%
1400 - Hafnarfjarðarkaupstaður
0%
1%
3%
6%
43%
46%
1%
1604 - Mosfellsbær
0%
1%
2%
7%
44%
47%
0%
2000 - Reykjanesbær
1%
1%
6%
11%
44%
37%
1%
2300 - Grindavíkurbær
1%
3%
10%
23%
43%
19%
0%
2506 - Sveitarfélagið Vogar
2%
5%
12%
12%
47%
16%
5%
3000 - Akraneskaupstaður
1%
2%
6%
11%
47%
31%
2%
3511 - Hvalfjarðarsveit
0%
2%
7%
27%
46%
17%
0%
3609 - Borgarbyggð
1%
4%
13%
14%
59%
10%
0%
3709 - Grundarfjarðarbær
5%
0%
26%
0%
68%
0%
0%
3711 - Stykkishólmsbær
1%
8%
16%
7%
44%
23%
0%
10%
0%
0%
90%
0%
0%
0%
3%
1%
19%
34%
38%
5%
0%
11%
3%
18%
11%
24%
34%
0%
4100 - Bolungarvíkurkaupstaður
2%
0%
5%
11%
48%
34%
0%
4200 - Ísafjarðarbær
1%
3%
3%
14%
56%
23%
0%
4502 - Reykhólahreppur
0%
0%
0%
57%
43%
0%
0%
4604 - Tálknafjarðarhreppur
0%
0%
33%
48%
19%
0%
0%
12%
0%
5%
25%
58%
0%
0%
4803 - Súðavíkurhreppur
0%
0%
8%
0%
92%
0%
0%
4911 - Strandabyggð
8%
4%
8%
4%
77%
0%
0%
5200 - Sveitarfélagið Skagafjörður
7%
5%
13%
9%
66%
0%
0%
18%
9%
7%
0%
67%
0%
0%
4%
1%
1%
6%
32%
56%
0%
18%
3%
3%
18%
58%
0%
0%
5612 - Húnavatnshreppur
0%
0%
0%
71%
21%
7%
0%
6000 - Akureyrarkaupstaður
1%
2%
6%
13%
48%
30%
0%
6100 - Norðurþing
2%
1%
10%
1%
74%
13%
0%
6250 - Fjallabyggð
5%
5%
4%
22%
28%
37%
0%
6400 - Dalvíkurbyggð
5%
3%
19%
23%
23%
27%
0%
6513 - Eyjafjarðarsveit
0%
0%
4%
9%
49%
38%
0%
6514 - Hörgárbyggð
4%
21%
8%
4%
42%
21%
0%
6601 - Svalbarðsstrandarhr.
0%
0%
5%
0%
25%
70%
0%
6602 - Grýtubakkahreppur
0%
4%
11%
32%
54%
0%
0%
6607 - Skútustaðahreppur
0%
13%
6%
0%
38%
44%
0%
3713 - Eyja- og Miklaholtshreppur 3714 - Snæfellsbær 3811 - Dalabyggð
4607 - Vesturbyggð
5508 - Húnaþing vestra 5604 - Blönduósbær 5609 - Sveitarfélagið Skagaströnd
Leikskólar reknir af sveitarfélögum Sveitarfélag
4 tímar
5 tímar
6 tímar
7 tímar
8 tímar
9 tímar
10 tímar
6612 - Þingeyjarsveit
10%
7%
10%
33%
40%
0%
0%
6709 - Langanesbyggð
6%
3%
9%
3%
75%
3%
0%
7000 - Seyðisfjarðarkaupstaður
0%
0%
0%
32%
39%
29%
0%
7300 - Fjarðabyggð
6%
6%
12%
14%
46%
16%
0%
7502 - Vopnafjarðarhreppur
4%
7%
7%
25%
29%
29%
0%
7509 - Borgarfjarðarhreppur
0%
0%
100%
0%
0%
0%
0%
7613 - Breiðdalshreppur
0%
0%
100%
0%
0%
0%
0%
7617 - Djúpavogshreppur
2%
7%
5%
33%
52%
0%
0%
7620 - Fljótsdalshérað
1%
9%
19%
21%
44%
5%
0%
7708 - Sveitarfélagið Hornafjörður
4%
2%
11%
26%
44%
13%
0%
8000 - Vestmannaeyjabær
4%
0%
10%
16%
45%
24%
1%
8200 - Sveitarfélagið Árborg
2%
3%
8%
11%
53%
24%
0%
8508 - Mýrdalshreppur
9%
0%
0%
5%
86%
0%
0%
8509 - Skaftárhreppur
10%
15%
10%
5%
60%
0%
0%
0%
1%
7%
8%
57%
27%
1%
8613 - Rangárþing eystra 8614 - Rangárþing ytra
4%
4%
3%
22%
49%
16%
0%
16%
8%
5%
45%
26%
0%
0%
8716 - Hveragerðisbær
0%
3%
2%
10%
49%
37%
0%
8717 - Sveitarfélagið Ölfus
4%
0%
4%
0%
59%
17%
17%
8719 - Grímsnes- og Grafningshr.
0%
0%
18%
0%
82%
0%
0%
8720 - Skeiða- og Gnúpverjahr.
0%
0%
10%
21%
59%
10%
0%
8721 - Bláskógabyggð
7%
11%
13%
7%
58%
4%
0%
8710 - Hrunamannahreppur
8722 - Flóahreppur
0%
0%
2%
2%
74%
21%
0%
Leikskólar sveitarfélaga alls
1%
1%
4%
9%
53%
31%
0%
Sjálfstætt starfandi leikskólar Sveitarfélag
4 tímar
5 tímar
6 tímar
7 tímar
8 tímar
9 tímar
10 tímar
0000 - Reykjavíkurborg
0%
1%
2%
5%
68%
25%
0%
1000 - Kópavogsbær
0%
0%
2%
11%
46%
40%
0%
1300 - Garðabær
0%
1%
3%
7%
63%
27%
0%
1400 - Hafnarfjarðarkaupstaður
0%
1%
4%
8%
43%
43%
0%
2000 - Reykjanesbær
0%
1%
6%
8%
54%
31%
0%
2300 - Grindavíkurbær
1%
5%
21%
23%
36%
14%
0%
2503 - Sandgerðisbær
3%
1%
15%
14%
68%
0%
0%
2504 - Sveitarfélagið Garður
8%
8%
9%
11%
31%
31%
3%
3609 - Borgarbyggð
0%
0%
0%
6%
72%
22%
0%
6000 - Akureyrarkaupstaður
0%
3%
7%
16%
53%
21%
0%
8000 - Vestmannaeyjabær
0%
0%
4%
17%
63%
14%
1%
Sjálfstætt starfandi alls
0%
1%
4%
8%
58%
27%
0%
Fylgiskjal 3. Stöðugildi starfsfólks í leikskólum sveitarfélaga árið 2013 og hlutfallsleg skipting þeirra. Raðað eftir hlutfalli leikskólakennara Leikskólar sveitarfélaga % skipting stg starfsfólks við uppeldis- og menntunarstörf Röðun
Sveitarfélag
Fjöldi stöðugilda starfsfólks í leikskóla Aðrir með Ófaglærðir við Allir við Önnur og Starfsmenn uppeldis‐ og uppeldismennt uppeldi og ótilgreind störf leikskóla alls menntunarstörf un menntun
Aðrir með Ófaglærðir við uppeldismennt uppeldi og Leikskóla‐ un menntun kennarar
Leikskóla‐ kennarar
1
6514 - Hörgárbyggð
71%
0%
29%
4
0
2
6
1
7
2
3000 - Akraneskaupstaður
63%
15%
22%
56
13
20
89
9
98
3
1100 - Seltjarnarneskaupstaður
62%
0%
38%
32
0
19
51
0
51
4
7502 - Vopnafjarðarhreppur
56%
0%
44%
5
0
4
9
1
10
5
8720 - Skeiða- og Gnúpverjahr.
55%
0%
45%
3
0
3
6
1
7
6
6000 - Akureyrarkaupstaður
54%
10%
36%
112
21
74
206
19
225
7
1400 - Hafnarfjarðarkaupstaður
52%
0%
48%
213
1
197
412
23
435
8
5200 - Sveitarfélagið Skagafjörður
49%
12%
39%
28
7
23
58
5
63
9
2300 - Grindavíkurbær
48%
0%
52%
10
0
11
21
1
23
10 ‐ 12
4200 - Ísafjarðarbær
47%
0%
53%
27
0
30
56
8
64
10 ‐ 12
6513 - Eyjafjarðarsveit
47%
30%
23%
6
4
3
13
3
15
10 ‐ 12
3511 - Hvalfjarðarsveit
47%
13%
41%
5
1
5
11
1
12
13
6400 - Dalvíkurbyggð
46%
18%
36%
11
5
9
25
2
27
14
3609 - Borgarbyggð
45%
4%
51%
20
2
22
43
7
50
15 ‐ 16
8509 - Skaftárhreppur
43%
0%
57%
2
0
2
4
0
4
15 ‐ 16
6709 - Langanesbyggð
43%
0%
57%
3
0
4
7
0
7
14
6601 - Svalbarðsstrandarhr.
42%
0%
58%
3
0
4
6
1
7
18 ‐ 20
7620 - Fljótsdalshérað
41%
4%
55%
24
2
32
58
2
59
18 ‐ 20
2000 - Reykjanesbær
41%
13%
46%
50
16
56
122
8
130
18 ‐ 20
6602 - Grýtubakkahreppur
41%
0%
59%
2
0
3
6
1
7
21 ‐ 24
4100 - Bolungarvíkurkaupstaður
40%
0%
60%
6
0
8
14
1
15
21 ‐ 24
5609 - Sveitarfélagið Skagaströnd
40%
0%
60%
3
0
5
8
1
10
21 ‐ 24
3714 - Snæfellsbær
40%
0%
60%
11
0
16
26
4
30
% skipting stg starfsfólks við uppeldis- og menntunarstörf Sveitarfélag
Röðun
Fjöldi stöðugilda starfsfólks í leikskóla Aðrir með Ófaglærðir við Allir við Önnur og Starfsmenn uppeldis‐ og uppeldismennt uppeldi og ótilgreind störf leikskóla alls menntunarstörf un menntun
Aðrir með Ófaglærðir við uppeldismennt uppeldi og Leikskóla‐ un menntun kennarar
Leikskóla‐ kennarar
21 ‐ 24
8722 - Flóahreppur
40%
0%
60%
5
0
8
13
1
14
25 ‐ 27
1300 - Garðabær
39%
18%
42%
55
25
59
139
13
151
25 ‐ 27
8721 - Bláskógabyggð
39%
10%
51%
5
1
6
12
0
12
25 ‐ 27
8717 - Sveitarfélagið Ölfus
39%
21%
41%
7
4
8
19
1
21
28 ‐ 30
2506 - Sveitarfélagið Vogar
38%
0%
62%
7
0
11
18
2
20
28 ‐ 30
7000 - Seyðisfjarðarkaupstaður
38%
1%
61%
3
0
5
8
2
10
28 ‐ 30
5612 - Húnavatnshreppur
38%
0%
63%
1
0
2
3
0
3
31
5604 - Blönduósbær
37%
0%
63%
6
0
10
16
2
18
32
8200 - Sveitarfélagið Árborg
36%
12%
52%
47
16
67
130
15
145
33 ‐ 36
6612 - Þingeyjarsveit
35%
57%
7%
4
7
1
12
1
14
33 ‐ 36
7300 - Fjarðabyggð
35%
1%
64%
26
1
47
74
7
80
33 ‐ 36
6250 - Fjallabyggð
35%
0%
65%
10
0
18
28
2
30
33 ‐ 36
3711 - Stykkishólmsbær
35%
16%
50%
6
3
8
16
2
18
37 ‐ 39
6100 - Norðurþing
34%
9%
58%
13
3
21
37
5
42
37 ‐ 39
1000 - Kópavogsbær
34%
17%
49%
159
80
234
473
38
511
37 ‐ 39
8613 - Rangárþing eystra
34%
0%
66%
8
0
16
24
2
25
40 ‐ 42
1604 - Mosfellsbær
33%
10%
57%
46
14
78
138
12
149
40 ‐ 42
8710 - Hrunamannahreppur
33%
8%
59%
3
1
5
8
1
10
40 ‐ 42
8000 - Vestmannaeyjabær
33%
0%
67%
6
0
13
19
1
20
43
7708 - Sveitarfélagið Hornafjörður
31%
0%
69%
9
0
19
28
3
30
44 ‐ 45
0000 - Reykjavíkurborg
30%
25%
45%
419
342
618
1.379
114
1.493
44 ‐ 45
6607 - Skútustaðahreppur
30%
0%
70%
2
0
4
6
0
6
46
8614 - Rangárþing ytra
28%
0%
72%
8
0
19
27
1
28
47 ‐ 48
4604 - Tálknafjarðarhreppur
27%
6%
67%
1
0
2
3
0
3
47 ‐ 48
3709 - Grundarfjarðarbær
27%
0%
73%
4
0
10
14
3
17
49
4607 - Vesturbyggð
24%
8%
68%
3
1
8
12
1
13
% skipting stg starfsfólks við uppeldis- og menntunarstörf Sveitarfélag
Röðun
Fjöldi stöðugilda starfsfólks í leikskóla Aðrir með Ófaglærðir við Allir við Önnur og Starfsmenn uppeldis‐ og uppeldismennt uppeldi og ótilgreind störf leikskóla alls menntunarstörf un menntun
Aðrir með Ófaglærðir við uppeldismennt uppeldi og Leikskóla‐ un menntun kennarar
Leikskóla‐ kennarar
50
8716 - Hveragerðisbær
23%
18%
59%
8
6
21
35
3
37
51
4502 - Reykhólahreppur
22%
7%
71%
1
0
3
4
1
5
52 ‐ 53
7617 - Djúpavogshreppur
19%
3%
78%
2
0
8
11
2
13
52 ‐ 53
8508 - Mýrdalshreppur
19%
6%
75%
1
0
4
5
0
5
54
8719 - Grímsnes- og Grafningshr.
17%
83%
0%
1
5
0
6
1
7
55
3811 - Dalabyggð
13%
26%
61%
1
2
5
8
1
8
56 ‐ 62
3713 - Eyja- og Miklaholtshreppur
0%
6%
94%
0
0
5
5
0
5
56 ‐ 62
4803 - Súðavíkurhreppur
0%
8%
92%
0
0
3
3
0
3
56 ‐ 62
4911 - Strandabyggð
0%
50%
50%
0
4
4
8
1
9
56 ‐ 62
5508 - Húnaþing vestra
0%
11%
89%
0
1
9
10
2
12
56 ‐ 62
7509 - Borgarfjarðarhreppur
0%
11%
89%
0
0
2
2
0
2
56 ‐ 62
7613 - Breiðdalshreppur
0%
100%
0%
0
2
0
2
0
2
38%
15%
48%
1.511
591
1.910
4.011
337
4.348
Leikskólar sveitarfélaga alls
Sjálfstætt starfandi leikskólar Fjöldi stöðugilda starfsfólks í leikskóla
% skipting stg starfsfólks við uppeldis- og Sveitarfélag
Röðun
Allir við Aðrir með Ófaglærðir við Önnur og Starfsmenn uppeldis‐ og uppeldismennt uppeldi og ótilgreind störf leikskóla alls menntunarstörf un menntun
Aðrir með Ófaglærðir við uppeldismennt uppeldi og Leikskóla‐ un menntun kennarar
Leikskóla‐ kennarar
1
6000 - Akureyrarkaupstaður
67%
0%
33%
25
0
12
37
5
42
2
1000 - Kópavogsbær
53%
4%
43%
28
2
23
52
4
56
3
1400 - Hafnarfjarðarkaupstaður
46%
0%
54%
33
0
38
71
7
78
4
2504 - Sveitarfélagið Garður
45%
0%
55%
6
0
8
14
2
17
5
2300 - Grindavíkurbær
43%
0%
57%
9
0
11
20
2
22
6
1300 - Garðabær
41%
1%
57%
31
1
43
74
6
80
7
8000 - Vestmannaeyjabær
39%
14%
47%
8
3
9
20
2
22
% skipting stg starfsfólks við uppeldis- og menntunarstörf Röðun
Sveitarfélag
Fjöldi stöðugilda starfsfólks í leikskóla Aðrir með Ófaglærðir við Allir við Önnur og Starfsmenn uppeldis‐ og uppeldismennt uppeldi og ótilgreind störf leikskóla alls menntunarstörf un menntun
Aðrir með Ófaglærðir við uppeldismennt uppeldi og Leikskóla‐ un menntun kennarar
Leikskóla‐ kennarar
8
2000 - Reykjanesbær
37%
0%
63%
32
0
56
88
8
97
9
0000 - Reykjavíkurborg
33%
12%
55%
93
33
157
284
19
303
10
3609 - Borgarbyggð
20%
0%
80%
2
0
8
10
1
10
11
2503 - Sandgerðisbær
12%
8%
81%
3
2
19
23
1
24
Sjálfstætt starfandi alls
39%
6%
55%
269
41
384
694
57
751
Fylgiskjal 4. Fjöldi heilsdagsígilda leikskólabarna á hvert stöðugildi starfsfólks við uppeldis- og menntunarstörf í leikskólum 2013. Leikskólar sveitarfélaga Röðun
Sveitarfélag
1
8000 - Vestmannaeyjabær
2
4604 - Tálknafjarðarhreppur
3
1604 - Mosfellsbær
4
8720 - Skeiða- og Gnúpverjahr.
Fjöldi heilsdagsígilda leikskólabarna
Fjöldi heilsdagsígilda á hvert stöðugildi við uppeldis- og menntunarstörf
Fjöldi stöðugilda við uppeldisog menntunarstörf 135
19
7,01
18
3
5,16
651
138
4,73
28
6
4,72
5
3811 - Dalabyggð
35
8
4,65
6
5604 - Blönduósbær
74
16
4,61
7
6602 - Grýtubakkahreppur
26
6
4,56
8
3000 - Akraneskaupstaður
399
89
4,50
9
0000 - Reykjavíkurborg
6.123
1.379
4,44
10
6513 - Eyjafjarðarsveit
57
13
4,41
11
2300 - Grindavíkurbær
94
21
4,40
12
1300 - Garðabær
604
139
4,36
13
2000 - Reykjanesbær
530
122
4,34
14
3711 - Stykkishólmsbær
69
16
4,33
15
6709 - Langanesbyggð
30
7
4,29
16 - 17
2506 - Sveitarfélagið Vogar
77
18
4,28
16 - 17
6400 - Dalvíkurbyggð
107
25
4,28
18
8717 - Sveitarfélagið Ölfus
81
19
4,20
19
8716 - Hveragerðisbær
145
35
4,18
20
6000 - Akureyrarkaupstaður
850
206
4,13
21 - 22
4100 - Bolungarvíkurkaupst.
56
14
4,11
21 - 22
4607 - Vesturbyggð
51
12
4,11
23
8509 - Skaftárhreppur
17
4
4,09
24
4200 - Ísafjarðarbær
228
56
4,05
25
7300 - Fjarðabyggð
297
74
4,03
26
5612 - Húnavatnshreppur
13
3
4,02
27 - 28
8508 - Mýrdalshreppur
21
5
3,94
27 - 28
1000 - Kópavogsbær
1.862
473
3,94
29
8613 - Rangárþing eystra
93
24
3,92
30
1400 - Hafnarfjarðarkaupstaður
1.611
412
3,91
31
8200 - Sveitarfélagið Árborg
507
130
3,90
32
1100 - Seltjarnarneskaupstaður
198
51
3,89
33
8710 - Hrunamannahreppur
31
8
3,87
34
6250 - Fjallabyggð
107
28
3,86
35 - 36
3714 - Snæfellsbær
99
26
3,78
35 - 36
7000 - Seyðisfjarðarkaupstaður
31
8
3,78
Leikskólar sveitarfélaga Röðun
Sveitarfélag
37
6100 - Norðurþing
38 39
Fjöldi heilsdagsígilda leikskólabarna
Fjöldi heilsdagsígilda á hvert stöðugildi við uppeldis- og menntunarstörf
Fjöldi stöðugilda við uppeldisog menntunarstörf 140
37
3,77
5508 - Húnaþing vestra
39
10
3,73
3709 - Grundarfjarðarbær
52
14
3,68
40
6514 - Hörgárbyggð
22
6
3,63
41
4803 - Súðavíkurhreppur
12
3
3,62
42
7617 - Djúpavogshreppur
38
11
3,60
43
3609 - Borgarbyggð
156
43
3,58
44 - 45
3511 - Hvalfjarðarsveit
39
11
3,53
44 - 45
5200 - Sveitarfélagið Skagafjörð.
203
58
3,53
46
7708 - Sveitarfélagið Hornafjörð.
97
28
3,48
47
5609 - Sveitarfélagið Skagastr.
29
8
3,47
48 - 49
6601 - Svalbarðsstrandarhr.
22
6
3,42
48 - 49
7620 - Fljótsdalshérað
197
58
3,42
50
8721 - Bláskógabyggð
40
12
3,34
51
8722 - Flóahreppur
43
13
3,23
52
8614 - Rangárþing ytra
86
27
3,20
53
4502 - Reykhólahreppur
13
4
3,17
54
4911 - Strandabyggð
24
8
3,01
55
6612 - Þingeyjarsveit
36
12
2,94
56
7502 - Vopnafjarðarhreppur
26
9
2,81
57
6607 - Skútustaðahreppur
16
6
2,78
58 - 59
3713 - Eyja- og Miklaholtshr.
8
5
1,74
58 - 59
8719 - Grímsnes- og Grafningshr.
11
6
1,74
60
7613 - Breiðdalshreppur
2
2
1,30
61
7509 - Borgarfjarðarhreppur
2
2
1,18
16.705
4.011
4,16
Leikskólar sveitarfélaga alls
Sjálfstætt starfandi leikskólar Röðun
Sveitarfélag
1
1000 - Kópavogsbær
2
öldi heilsdagsígilda leikskólabar
Fjöldi stöðugilda við uppeldisog menntunarstörf
Fjöldi heilsdagsígilda á hvert stöðugildi við uppeldis- og menntunarstörf
299
52
5,69
2504 - Sveitarfélagið Garður
76
14
5,24
3
3609 - Borgarbyggð
51
10
5,20
4
6000 - Akureyrarkaupstaður
188
37
5,09
5
1400 - Hafnarfjarðarkaupstaður
338
71
4,76
6
2503 - Sandgerðisbær
110
23
4,73
7
2300 - Grindavíkurbær
94
20
4,71
Leikskólar sveitarfélaga Röðun
Sveitarfélag
8
2000 - Reykjanesbær
9
8000 - Vestmannaeyjabær
10
1300 - Garðabær
11
Fjöldi heilsdagsígilda leikskólabarna
Fjöldi stöðugilda við uppeldisog menntunarstörf
Fjöldi heilsdagsígilda á hvert stöðugildi við uppeldis- og menntunarstörf
414
88
4,69
91
20
4,53
332
74
4,47
0000 - Reykjavíkurborg
1.203
284
4,24
Sjálfstætt starfandi alls
3.195
694
4,60
Fylgiskjal 5. Fjöldi stöðugilda starfsfólks við uppeldis- og menntunarstörf í leikskólum á hverja 1.000 íbúa eftir sveitarfélögum 2013. Raðað eftir kennitölunni fyrir alla leikskóla.
Röðun
Sveitarfélag
1
5612 - Húnavatnshreppur
2
Íbúafjöldi
Allir leikskólar Fjöldi stöðugilda við Fjöldi stöðugilda á uppeldis- og hverja 1.000 íbúa menntunarstörf
Leikskólar sveitarfélaga Fjöldi stöðugilda við uppeldis- og menntunarstörf
Fjöldi stöðugilda á hverja 1.000 íbúa
405
3
7,9
3
7,9
5508 - Húnaþing vestra
1.177
10
8,8
10
8,8
3
8000 - Vestmannaeyjabær
4.221
39
9,3
19
4,6
4
8509 - Skaftárhreppur
443
4
9,5
4
9,5
5
7613 - Breiðdalshreppur
180
2
9,6
2
9,6
6-7
2504 - Sveitarfélagið Garður
1.429
14
10,1
0
0,0
6-7
8717 - Sveitarfélagið Ölfus
1.900
19
10,1
19
10,1
8
8710 - Hrunamannahreppur
784
8
10,3
8
10,3
9
6514 - Hörgárbyggð
566
6
10,5
6
10,5
10
3811 - Dalabyggð
665
8
11,3
8
11,3
11
8508 - Mýrdalshreppur
462
5
11,5
5
11,5
12
8720 - Skeiða- og Gnúpverjahr.
504
6
11,7
6
11,7
13
1100 - Seltjarnarneskaupstaður
4.322
51
11,8
51
11,8
14
4604 - Tálknafjarðarhreppur
293
3
11,9
3
11,9
15
7000 - Seyðisfjarðarkaupstaður
676
8
12,1
8
12,1
16
6513 - Eyjafjarðarsveit
1.012
13
12,6
13
12,6
17 - 18
7708 - Sveitarfélagið Hornafjörður
2.166
28
12,9
28
12,9
17 - 18
6100 - Norðurþing
2.864
37
12,9
37
12,9
19
4607 - Vesturbyggð
941
12
13,2
12
13,2
20 - 21
6709 - Langanesbyggð
523
7
13,3
7
13,3
20 - 21
8721 - Bláskógabyggð
897
12
13,3
12
13,3
22 - 24
3000 - Akraneskaupstaður
6.625
89
13,4
89
13,4
22 - 24
6400 - Dalvíkurbyggð
1.864
25
13,4
25
13,4
22 - 24
6612 - Þingeyjarsveit
13,4
12
13,4
25
6000 - Akureyrarkaupstaður
13,5
206
11,5
26 - 29
3711 - Stykkishólmsbær
13,6
16
13,6
914
12
17.966
243
1.170
16
Röðun
Sveitarfélag
26 - 29
8613 - Rangárþing eystra
26 - 29
Íbúafjöldi
Allir leikskólar Fjöldi stöðugilda við Fjöldi stöðugilda á uppeldis- og hverja 1.000 íbúa menntunarstörf
Leikskólar sveitarfélaga Fjöldi stöðugilda við uppeldis- og menntunarstörf
Fjöldi stöðugilda á hverja 1.000 íbúa
1.735
24
13,6
24
13,6
5609 - Sveitarfélagið Skagaströnd
606
8
13,6
8
13,6
26 - 29
7502 - Vopnafjarðarhreppur
687
9
13,6
9
13,6
30 - 31
5200 - Sveitarfélagið Skagafjörður
4.205
58
13,7
58
13,7
30 - 31
6250 - Fjallabyggð
2.012
28
13,7
28
13,7
32
0000 - Reykjavíkurborg
119.969
1.662
13,9
1.379
11,5
33
8719 - Grímsnes- og Grafningshr.
422
6
14,3
6
14,3
34
2300 - Grindavíkurbær
2.860
41
14,5
21
7,5
35 - 36
7509 - Borgarfjarðarhreppur
130
2
14,6
2
14,6
35 - 36
4502 - Reykhólahreppur
280
4
14,6
4
14,6
37
2503 - Sandgerðisbær
1.581
23
14,7
0
0,0
38
2000 - Reykjanesbær
14.231
210
14,8
122
8,6
39
4100 - Bolungarvíkurkaupstaður
918
14
14,9
14
14,9
40
4200 - Ísafjarðarbær
3.748
56
15,0
56
15,0
41 - 43
3609 - Borgarbyggð
3.526
53
15,1
43
12,3
41 - 43
8716 - Hveragerðisbær
2.291
35
15,1
35
15,1
41 - 43
6607 - Skútustaðahreppur
378
6
15,1
6
15,1
44 - 45
6601 - Svalbarðsstrandarhr.
414
6
15,2
6
15,2
44 - 45
3714 - Snæfellsbær
1.722
26
15,2
26
15,2
46 - 47
1604 - Mosfellsbær
8.978
138
15,3
138
15,3
46 - 47
1300 - Garðabær
13.872
213
15,3
139
10,0
48
4911 - Strandabyggð
518
8
15,4
8
15,4
49
3709 - Grundarfjarðarbær
905
14
15,5
14
15,5
50 - 51
6602 - Grýtubakkahreppur
360
6
15,7
6
15,7
50 - 51
8614 - Rangárþing ytra
1.709
27
15,7
27
15,7
52
7300 - Fjarðabyggð
4.629
74
15,9
74
15,9
53
2506 - Sveitarfélagið Vogar
1.105
18
16,3
18
16,3
54
7620 - Fljótsdalshérað
3.514
58
16,4
58
16,4
Sveitarfélag
Röðun 55 - 56
1000 - Kópavogsbær
55 - 56
8200 - Sveitarfélagið Árborg
57
1400 - Hafnarfjarðarkaupstaður
58
4803 - Súðavíkurhreppur
59
3511 - Hvalfjarðarsveit
60
Íbúafjöldi
Allir leikskólar Fjöldi stöðugilda við Fjöldi stöðugilda á uppeldis- og hverja 1.000 íbúa menntunarstörf
Leikskólar sveitarfélaga Fjöldi stöðugilda við uppeldis- og menntunarstörf
Fjöldi stöðugilda á hverja 1.000 íbúa
31.726
525
16,6
473
14,9
7.826
130
16,6
130
16,6
26.808
483
18,0
412
15,4
179
3
18,2
3
18,2
610
11
18,3
11
18,3
5604 - Blönduósbær
878
16
18,4
16
18,4
61
8722 - Flóahreppur
639
13
20,7
13
20,7
62
7617 - Djúpavogshreppur
452
11
23,4
11
23,4
63
3713 - Eyja- og Miklaholtshreppur
158
5
5
321.550
4.705
30,4 14,6
30,4 12,5
Landið allt
4.011
Fylgiskjal 6. Hlutfall þjónustutekna af rekstrarkostnaði leikskóla sveitarfélaga árið 2013 eftir sveitarfélögum. Með og án innri leigu. Röðun
Sveitarfélag
Tekjur
Rekstrarkostnaður vegna leikskóla
% tekna af rekstrarkostnaði
Með innri leigu
Án innri leigu
Með innri leigu
Án innri leigu
47.268
45.306
29%
30%
1
6709 Langanesbyggð
13.634
2
5609 Sveitarfélagið Skagaströnd
13.581
50.017
46.656
27%
29%
3
8716 Hveragerðisbær
56.441
227.019
195.406
25%
29%
4
6000 Akureyrarkaupstaður
325.721
1.362.933
1.238.257
24%
26%
5 - 11
1604 Mosfellsbær
230.246
988.848
870.076
23%
26%
5 - 11
5508 Húnaþing vestra
17.188
74.130
65.000
23%
26%
5 - 11
3711 Stykkishólmsbær
29.817
130.940
99.148
23%
30%
5 - 11
4200 Ísafjarðarbær
77.742
341.535
320.100
23%
24%
5 - 11
3709 Grundarfjarðarbær
23.725
104.367
86.696
23%
27%
5 - 11
1300 Garðabær
239.160
1.055.712
906.690
23%
26%
5 - 11
5604 Blönduósbær
24.618
109.009
92.344
23%
27%
12 - 16
3000 Akraneskaupstaður
143.462
644.502
559.552
22%
26%
12 - 16
8000 Vestmannaeyjabær
42.858
193.769
193.769
22%
22%
12 - 16
2506 Sveitarfélagið Vogar
28.086
128.111
111.326
22%
25%
12 - 16
2000 Reykjanesbær
178.799
827.406
766.664
22%
23%
12 - 16
1400 Hafnarfjarðarkaupstaður
544.769
2.528.585
2.348.564
22%
23%
9.195
42.802
38.744
21%
24%
17.020
79.798
72.350
21%
24%
17 - 21
6602 Grýtubakkahreppur
17 - 21
4607 Vesturbyggð
17 - 21
3713 Eyja- og Miklaholtshreppur
1.675
7.880
7.880
21%
21%
17 - 21
6400 Dalvíkurbyggð
34.804
164.792
141.516
21%
25%
17 - 21
8717 Sveitarfélagið Ölfus
25.978
124.938
120.012
21%
22%
22 - 26
8508 Mýrdalshreppur
7.762
38.070
32.037
20%
24%
22 - 26
2300 Grindavíkurbær
32.026
157.215
126.438
20%
25%
22 - 26
8509 Skaftárhreppur
4.975
24.637
21.324
20%
23%
22 - 26
5200 Sveitarfélagið Skagafjörður
77.172
390.034
337.006
20%
23%
22 - 26
4100 Bolungarvíkurkaupstaður
15.054
76.664
72.008
20%
21%
27 - 29
8613 Rangárþing eystra
29.741
154.288
135.645
19%
22%
27 - 29
3511 Hvalfjarðarsveit
13.839
73.401
62.764
19%
22%
27 - 29
6607 Skútustaðahreppur
30 - 38
1000 Kópavogsbær
30 - 38
6515 Hörgársveit
9.710
30 - 38
3714 Snæfellsbær
31.065
30 - 38
1100 Seltjarnarneskaupstaður
62.189
30 - 38
8200 Sveitarfélagið Árborg
30 - 38
8614 Rangárþing ytra *
30 - 38
3811 Dalabyggð
30 - 38
6100 Norðurþing
30 - 38
6250 Fjallabyggð
39 - 42
7617 Djúpavogshreppur
11.091
63.890
55.146
17%
20%
39 - 42
8722 Flóahreppur
14.363
82.929
78.313
17%
18%
39 - 42
3609 Borgarbyggð
58.874
346.380
276.651
17%
21%
5.983
31.766
29.052
19%
21%
591.064
3.196.121
2.853.442
18%
21%
52.900
44.618
18%
22%
169.269
148.610
18%
21%
345.258
330.054
18%
19%
158.827
881.821
771.555
18%
21%
28.213
156.727
138.535
18%
20%
9.550
53.621
45.567
18%
21%
43.393
246.819
245.776
18%
18%
30.773
175.105
149.300
18%
21%
Röðun
Sveitarfélag
Tekjur
Rekstrarkostnaður vegna leikskóla Með innri leigu
39 - 42
8710 Hrunamannahreppur
43 - 46
7300 Fjarðabyggð
43 - 46
4911 Strandabyggð
43 - 46
7000 Seyðisfjarðarkaupstaður
43 - 46
7620 Fljótsdalshérað
47 - 50
7502 Vopnafjarðarhreppur
47 - 50
7708 Sveitarfélagið Hornafjörður
47 - 50
0000 Reykjavíkurborg
47 - 50
6513 Eyjafjarðarsveit
51 - 52
8721 Bláskógabyggð
51 - 52
7509 Borgarfjarðarhreppur
428
53 - 54
4502 Reykhólahreppur
53 - 54
6612 Þingeyjarsveit
55 - 56
8720 Skeiða- og Gnúpverjahr.
55 - 56
6601 Svalbarðsstrandarhreppur
57
5612 Húnavatnshreppur
58
7613 Breiðdalshreppur
59
8719 Grímsnes- og Grafningshr.
60
4803 Súðavíkurhreppur
61
4604 Tálknafjarðarhreppur Landið allt
% tekna af rekstrarkostnaði
Án innri leigu
Með innri leigu
Án innri leigu
12.027
72.476
58.987
17%
20%
84.288
515.102
422.461
16%
20%
9.013
57.014
56.079
16%
16%
9.686
61.559
55.728
16%
17%
60.435
385.063
317.463
16%
19%
9.455
61.105
58.023
15%
16%
25.277
164.799
154.699
15%
16%
1.504.909
9.937.286
8.718.913
15%
17%
14.664
100.612
88.748
15%
17%
12.092
89.793
81.241
13%
15%
3.222
3.222
13%
13%
3.820
31.117
24.095
12%
16%
9.192
77.073
70.317
12%
13%
6.919
61.220
52.336
11%
13%
5.645
52.694
43.500
11%
13%
2.006
20.705
17.465
10%
11%
962
12.800
11.120
8%
9%
2.075
36.749
31.511
6%
7%
515
15.588
13.990
3%
4%
0
19.285
16.258
0%
0%
5.087.589
27.726.535
24.576.053
18%
21%
Skýring: Tölur í þús.kr. Eingöngu um brúttó rekstrarkostnað að ræða vegna leikskóla sem sveitarfélögin reka. * Annar skóli sveitarfélagsins er rekinn í byggðasamlagi með Ásahreppi
Fylgiskjal 7. Rekstrarkostnaður vegna leikskóla sveitarfélaga á hverja 1.000 íbúa árið 2013 eftir sveitarfélögum Rekstrarkostnaður vegna leikskóla Röðun
Sveitarfélag
1
7509 Borgarfjarðarhreppur
2
8000 Vestmannaeyjabær
3
Íbúafjöldi 2013
Með innri leigu
Rekstrarkostnaður á hverja 1.000 íbúa
Án innri leigu
Með innri leigu
Án innri leigu
130
3.222
3.222
24.785
24.785
4.221
193.769
193.769
45.906
45.906
3713 Eyja- og Miklaholtshreppur
158
7.880
7.880
49.873
49.873
4
5612 Húnavatnshreppur
405
20.705
17.465
51.123
43.123
5
2300 Grindavíkurbær
2.860
157.215
126.438
54.970
44.209
6
8509 Skaftárhreppur
48.136
7
2000 Reykjanesbær
8
443
24.637
21.324
55.614
14.231
827.406
766.664
58.141
53.873
5508 Húnaþing vestra
1.177
74.130
65.000
62.982
55.225
9
8717 Sveitarfélagið Ölfus
1.900
124.938
120.012
65.757
63.164
10
4604 Tálknafjarðarhreppur
293
19.285
16.258
65.817
55.488
11
5609 Sveitarfélagið Skagaströnd
710
50.017
46.656
70.446
65.712
12
7613 Breiðdalshreppur
180
12.800
11.120
71.113
61.780
13
6000 Akureyrarkaupstaður
17.966
1.362.933
1.238.257
75.862
68.922
14
7708 Sveitarfélagið Hornafjörður
15
1300 Garðabær
16
1100 Seltjarnarneskaupstaður
17
3811 Dalabyggð
18
8508 Mýrdalshreppur
462
38.070
32.037
82.403
69.344
19
0000 Reykjavíkurborg
120.189
9.937.286
8.718.913
82.680
72.543
20
4100 Bolungarvíkurkaupstaður
918
76.664
72.008
83.512
78.440
21
6607 Skútustaðahreppur
378
31.766
29.052
84.036
76.858
22
6612 Þingeyjarsveit
914
77.073
70.317
84.325
76.933
23
4607 Vesturbyggð
941
79.798
72.350
84.801
76.887
2.166
164.799
154.699
76.084
71.421
13.872
1.055.712
906.690
76.104
65.361
4.322
345.258
330.054
79.884
76.366
665
53.621
45.567
80.634
68.522
24
6100 Norðurþing
2.864
246.819
245.776
86.180
85.816
25
6250 Fjallabyggð
2.012
175.105
149.300
87.030
74.205
26
8719 Grímsnes- og Grafningshr.
422
36.749
31.511
87.083
74.670
27
4803 Súðavíkurhreppur
179
15.588
13.990
87.084
78.156
28
6400 Dalvíkurbyggð
1.864
164.792
141.516
88.408
75.920
29
5200 Sveitarfélagið Skagafjörður
4.402
390.034
337.006
88.604
76.557
30
8613 Rangárþing eystra
1.735
154.288
135.645
88.927
78.181
31
7502 Vopnafjarðarhreppur
687
61.105
58.023
88.944
84.459
32
6709 Langanesbyggð
523
47.268
45.306
90.379
86.626
33
7000 Seyðisfjarðarkaupstaður
676
61.559
55.728
91.064
82.438
34
4200 Ísafjarðarbær
3.748
341.535
320.100
91.125
85.406
35
8614 Rangárþing ytra *
1.709
156.727
138.535
91.707
81.062
36
8710 Hrunamannahreppur
784
72.476
58.987
92.444
75.238
37
6515 Hörgársveit
566
52.900
44.618
93.462
78.831
38
1400 Hafnarfjarðarkaupstaður
26.808
2.528.585
2.348.564
94.322
87.607
39
3609 Borgarbyggð
3.586
346.380
276.651
96.592
77.147
40
3000 Akraneskaupstaður
6.625
644.502
559.552
97.283
84.461
41
3714 Snæfellsbær
1.722
169.269
148.610
98.298
86.301
42
8716 Hveragerðisbær
2.291
227.019
195.406
99.091
85.293
43
6513 Eyjafjarðarsveit
1.012
100.612
88.748
99.419
87.695
44
8721 Bláskógabyggð
897
89.793
81.241
100.103
90.570
45
1000 Kópavogsbær
31.726
3.196.121
2.853.442
100.741
89.940
46
3711 Stykkishólmsbær
1.227
130.940
99.148
106.716
80.805
47
7620 Fljótsdalshérað
3.592
385.063
317.463
107.200
88.381
48
4911 Strandabyggð
518
57.014
56.079
110.066
108.261
8.978
988.848
870.076
110.141
96.912
280
31.117
24.095
111.132
86.053
49
1604 Mosfellsbær
50
4502 Reykhólahreppur
Rekstrarkostnaður vegna leikskóla Röðun
Sveitarfélag
Íbúafjöldi 2013
Með innri leigu
Rekstrarkostnaður á hverja 1.000 íbúa
Án innri leigu
Með innri leigu
Án innri leigu
51
7300 Fjarðabyggð
4.629
515.102
422.461
111.277
91.264
52
8200 Sveitarfélagið Árborg
7.826
881.821
771.555
112.678
98.589
53
3709 Grundarfjarðarbær
905
104.367
86.696
115.323
95.797
54
2506 Sveitarfélagið Vogar
1.105
128.111
111.326
115.937
100.747
55
6602 Grýtubakkahreppur
360
42.802
38.744
118.894
107.622
56
3511 Hvalfjarðarsveit
610
73.401
62.764
120.330
102.891
57
8720 Skeiða- og Gnúpverjahr.
504
61.220
52.336
121.467
103.841
58
5604 Blönduósbær
878
109.009
92.344
124.156
105.175
59
6601 Svalbarðsstrandarhreppur
414
52.694
43.500
127.279
105.074
60
8722 Flóahreppur
639
82.929
78.313
129.779
122.556
61
7617 Djúpavogshreppur
452
63.890
55.146
141.350
122.005
319.256
27.726.535
24.576.053
86.847
77.092
Landið allt
Skýring: Tölur í þús.kr. Eingöngu um brúttó rekstrarkostnað að ræða vegna leikskóla sem sveitarfélögin reka. Íbúafjöldi þjónustusvæða. Þannig er íbúafjöldi í Skagabyggð lagður saman við íbúafjölda í Sveitarfélaginu Skagaströnd. *Annar skóli sveitarfélagsins er rekinn í byggðasamlagi með Ásahreppi
Fylgiskjal 8. Innri leiga sem hlutfall af beinum rekstrarkostnaði leikskóla (brúttó) árið 2013 eftir sveitarfélögum
Röðun
Sveitarfélag 3713 Eyja- og Miklaholtshreppur 7509 Borgarfjarðarhreppur
Rekstrarkostnaður vegna Innri leiga* leikskóla
Þjónustutekjur
Innri leiga sem % af rekstrarkostnaði
1.675
7.880
¹
428
3.222
¹
1-2
8000 Vestmannaeyjabær
42.858
193.769
0
0%
1-2
6100 Norðurþing
43.393
246.819
1.043
0%
3
4911 Strandabyggð
4-6
8717 Sveitarfélagið Ölfus
4-6
6709 Langanesbyggð
4-6
1100 Seltjarnarneskaupstaður
7
7502 Vopnafjarðarhreppur
8 - 11
8722 Flóahreppur
9.013
57.014
935
2%
25.978
124.938
4.925
4%
9.192
47.268
1.963
4%
62.189
345.258
15.204
4%
9.455
61.105
3.082
5%
14.363
82.929
4.616
6%
8 - 11
4100 Bolungarvíkurkaupstaður
15.054
76.664
4.656
6%
8 - 11
7708 Sveitarfélagið Hornafjörður
25.277
164.799
10.100
6%
8 - 11
4200 Ísafjarðarbær
77.742
341.535
21.435
6%
12 - 14
5609 Sveitarfélagið Skagaströnd
13.581
50.017
3.361
7%
12 - 14
1400 Hafnarfjarðarkaupstaður
544.769
2.528.585
180.021
7%
12 - 14
2000 Reykjanesbær
178.799
827.406
60.741
7%
15 - 20
6607 Skútustaðahreppur
15 - 20
6612 Þingeyjarsveit
15 - 20
6000 Akureyrarkaupstaður
15 - 20
4607 Vesturbyggð
15 - 20
5.983
31.766
2.713
9%
13.634
77.073
6.756
9%
325.721
1.362.933
124.676
9%
17.020
79.798
7.448
9%
7000 Seyðisfjarðarkaupstaður
9.686
61.559
5.831
9%
15 - 20
6602 Grýtubakkahreppur
9.195
42.802
4.058
9%
21 - 22
8721 Bláskógabyggð
12.092
89.793
8.552
10%
21 - 22
4803 Súðavíkurhreppur
515
15.588
1.598
10%
23
1000 Kópavogsbær
591.064
3.196.121
342.678
11%
24 - 30
1604 Mosfellsbær
230.246
988.848
118.772
12%
24 - 30
8614 Rangárþing ytra *
28.213
156.727
18.192
12%
24 - 30
6513 Eyjafjarðarsveit
14.664
100.612
11.864
12%
24 - 30
8613 Rangárþing eystra
29.741
154.288
18.643
12%
24 - 30
3714 Snæfellsbær
31.065
169.269
20.658
12%
24 - 30
0000 Reykjavíkurborg
1.504.909
9.937.286
1.218.373
12%
24 - 30
5508 Húnaþing vestra
17.188
74.130
9.130
12%
31 - 35
8200 Sveitarfélagið Árborg
158.827
881.821
110.266
13%
31 - 35
2506 Sveitarfélagið Vogar
28.086
128.111
16.785
13%
31 - 35
7613 Breiðdalshreppur
962
12.800
1.680
13%
143.462
644.502
84.950
13%
4.975
24.637
3.313
13%
31 - 35
3000 Akraneskaupstaður
31 - 35
8509 Skaftárhreppur
Röðun
Sveitarfélag
Rekstrarkostnaður vegna Innri leiga* leikskóla
Þjónustutekjur
Innri leiga sem % af rekstrarkostnaði
36 - 42
5200 Sveitarfélagið Skagafjörður
77.172
390.034
53.028
14%
36 - 42
7617 Djúpavogshreppur
11.091
63.890
8.744
14%
36 - 42
8716 Hveragerðisbær
56.441
227.019
31.613
14%
239.160
1.055.712
149.022
14%
34.804
164.792
23.276
14%
2.075
36.749
5.238
14%
13.839
73.401
10.638
14%
6.919
61.220
8.884
15%
30.773
175.105
25.805
15%
36 - 42
1300 Garðabær
36 - 42
6400 Dalvíkurbyggð
36 - 42
8719 Grímsnes- og Grafningshr.
36 - 42
3511 Hvalfjarðarsveit
43 - 46
8720 Skeiða- og Gnúpverjahr.
43 - 46
6250 Fjallabyggð
43 - 46
3811 Dalabyggð
43 - 46
5604 Blönduósbær
47 - 50
9.550
53.621
8.054
15%
24.618
109.009
16.665
15%
5612 Húnavatnshreppur
2.006
20.705
3.240
16%
47 - 50
6515 Hörgársveit
9.710
52.900
8.281
16%
47 - 50
4604 Tálknafjarðarhreppur
0
19.285
3.026
16%
47 - 50
8508 Mýrdalshreppur
7.762
38.070
6.033
16%
23.725
104.367
17.671
17%
5.645
52.694
9.193
17%
51 - 52
3709 Grundarfjarðarbær
51 - 52
6601 Svalbarðsstrandarhreppur
53 - 54
7620 Fljótsdalshérað
60.435
385.063
67.600
18%
53 - 54
7300 Fjarðabyggð
84.288
515.102
92.641
18%
55
8710 Hrunamannahreppur
12.027
72.476
13.489
19%
56 - 57
2300 Grindavíkurbær
32.026
157.215
30.777
20%
56 - 57
3609 Borgarbyggð
58.874
346.380
69.729
20%
58
4502 Reykhólahreppur
3.820
31.117
7.022
23%
59
3711 Stykkishólmsbær
29.817
130.940
31.792
24%
5.087.589
27.726.535
3.114.484
11%
Landið allt
Skýring: Tölur í þús.kr. Eingöngu um brúttó rekstrarkostnað að ræða vegna leikskóla sem sveitarfélögin reka. Brúttó rekstrarkostnaður.*Innri leiga er innifalin í rekstrarkostnaði leikskóla. ¹Gögn ekki tiltæk * Annar skóli sveitarfélagsins er rekinn í byggðasamlagi með Ásahreppi
Fylgiskjal 9. Hlutfall rekstrarútgjalda vegna leikskóla af skatttekjum árið 2013 eftir sveitarfélögum Nettó útgjöld v leikskóla Röðun
Sveitarfélag
Skatttekjur
Með innri leigu
% útgjalda af skatttekjum
Án innri leigu
Með innri leigu
Án innri leigu
1
7509 - Borgarfjarðarhreppur
92.347
2.794
2.794
3%
3%
2 -3
8509 - Skaftárhreppur
318.710
19.662
16.350
6%
5%
2 -3
5612 - Húnavatnshreppur
299.199
18.699
15.459
6%
5%
4-6
5508 - Húnaþing vestra
826.036
56.942
47.812
7%
6%
4-6
3713 - Eyja- og Miklaholtshreppur
7%
4-6
8717 - Sveitarfélagið Ölfus
7-9
87.143
6.205
6.205
7%
1.339.248
98.960
94.035
7%
7%
8719 - Grímsnes- og Grafningshr.
444.098
34.675
29.436
8%
7%
7-9
6709 - Langanesbyggð
406.708
33.634
31.672
8%
8%
7-9
4803 - Súðavíkurhreppur
180.261
15.073
13.475
8%
7%
10 - 15
7708 - Sveitarfélagið Hornafjörður
1.558.731
139.522
129.422
9%
8%
10 - 15
7613 - Breiðdalshreppur
128.498
11.839
10.159
9%
8%
10 - 15
3811 - Dalabyggð
476.800
44.072
36.018
9%
8%
10 - 15
6607 - Skútustaðahreppur
276.964
25.783
23.069
9%
8%
10 - 15
4604 - Tálknafjarðarhreppur
202.281
19.285
16.258
10%
8%
10 - 15
8508 - Mýrdalshreppur
314.630
30.308
24.275
10%
8%
16 - 18
4607 - Vesturbyggð
631.042
62.778
55.331
10%
9%
16 - 18
6612 - Þingeyjarsveit
665.355
67.881
61.124
10%
9%
16 - 18
5609 - Sveitarfélagið Skagaströnd
354.351
36.436
33.075
10%
9%
19 -28
3511 - Hvalfjarðarsveit
564.999
59.563
48.925
11%
9%
19 -28
4100 - Bolungarvíkurkaupstaður
574.753
61.610
56.954
11%
10%
19 -28
8000 - Vestmannaeyjabær
2.648.001
289.382
289.382
11%
11%
19 -28
4200 - Ísafjarðarbær
2.406.476
263.793
242.358
11%
10%
19 -28
6250 - Fjallabyggð
1.303.720
144.332
118.527
11%
9%
19 -28
6400 - Dalvíkurbyggð
1.167.130
129.988
106.711
11%
9%
19 -28
3714 - Snæfellsbær
1.238.169
138.204
117.546
11%
9%
19 -28
7502 - Vopnafjarðarhreppur
455.417
51.650
48.569
11%
11%
19 -28
6100 - Norðurþing
1.785.648
203.426
202.383
11%
11%
19 -28
8614 - Rangárþing ytra *
1.123.491
128.514
110.322
11%
10%
29 - 38
1100 - Seltjarnarneskaupstaður
2.442.062
283.069
267.864
12%
11%
29 - 38
8721 - Bláskógabyggð
661.532
77.701
69.149
12%
10%
29 - 38
8613 - Rangárþing eystra
1.060.171
124.547
105.903
12%
10%
29 - 38
6514 - Hörgárbyggð
367.346
43.190
34.909
12%
10%
29 - 38
6000 - Akureyrarkaupstaður
10.816.192
1.288.453
1.163.777
12%
11%
29 - 38
7000 - Seyðisfjarðarkaupstaður
435.095
51.874
46.043
12%
11%
29 - 38
8710 - Hrunamannahreppur
506.901
60.449
46.960
12%
9%
29 - 38
4911 - Strandabyggð
394.453
48.001
47.066
12%
12%
29 - 38
5200 - Sveitarfélagið Skagafjörður
2.561.618
312.862
259.834
12%
10%
29 - 38
8716 - Hveragerðisbær
1.365.655
170.577
138.964
12%
10%
39 - 48
6602 - Grýtubakkahreppur
262.774
33.607
29.549
13%
11%
39 - 48
3000 - Akraneskaupstaður
3.858.773
501.039
416.090
13%
11%
39 - 48
2504 - Sveitarfélagið Garður
843.184
109.525
99.743
13%
12%
39 - 48
6513 - Eyjafjarðarsveit
660.928
85.948
74.084
13%
11%
39 - 48
2503 - Sandgerðisbær
1.139.411
150.536
118.380
13%
10%
39 - 48
7300 - Fjarðabyggð
3.242.550
430.814
338.173
13%
10%
39 - 48
2300 - Grindavíkurbær
1.780.637
236.666
187.919
13%
11%
39 - 48
8720 - Skeiða- og Gnúpverjahr.
405.119
54.301
45.417
13%
11%
39 - 48
7620 - Fljótsdalshérað
2.420.629
324.629
257.029
13%
11%
39 - 48
4502 - Reykhólahreppur
202.516
27.297
20.275
13%
10%
49 - 52
3709 - Grundarfjarðarbær
578.455
80.642
62.971
14%
11%
49 - 52
3711 - Stykkishólmsbær
717.048
101.124
69.332
14%
10%
49 - 52
1604 - Mosfellsbær
5.360.936
758.602
639.830
14%
12%
Nettó útgjöld v leikskóla Röðun
Sveitarfélag
49 - 52
2506 - Sveitarfélagið Vogar
53 - 55
0000 - Reykjavíkurborg
53 - 55
5604 - Blönduósbær
53 - 55
1300 - Garðabær
56 - 60
1400 - Hafnarfjarðarkaupstaður
56 - 60
Skatttekjur 701.653 67.529.807
Með innri leigu
% útgjalda af skatttekjum
Án innri leigu
Með innri leigu
Án innri leigu
100.025
83.240
14%
12%
9.887.046
8.622.798
15%
13%
573.647
84.391
67.726
15%
12%
8.271.278
1.267.304
1.118.282
15%
14%
15.205.038
2.384.003
2.165.548
16%
14%
2000 - Reykjanesbær
7.619.692
1.230.931
1.124.801
16%
15%
56 - 60
8200 - Sveitarfélagið Árborg
4.464.794
722.994
612.728
16%
14%
56 - 60
3609 - Borgarbyggð
2.246.037
364.942
285.516
16%
13%
56 - 60
8722 - Flóahreppur
419.885
68.566
63.950
16%
15%
61
7617 - Djúpavogshreppur
314.782
52.799
44.055
17%
14%
62
1000 - Kópavogsbær
17.368.287
3.123.967
2.781.289
18%
16%
63
6601 - Svalbarðsstrandarhr.
241.094
47.049
37.856
20%
16%
188.910.181
26.884.477
23.570.692
14%
12%
Landið allt Skýring: Allar tölur í þús. Kr. Um rekstrarútgjöld er að ræða, kostnað á leikskóla sveitarfélaga og framlög til einkarekinna leikskóla.
*Leikskólinn Laugalandi er rekinn í byggðasamlagi Ásahrepps og Rangárþings ytra
Fylgiskjal 10. Rekstrarkostnaður leikskóla sveitarfélaga á hvert heilsdagsígildi árið 2013 eftir sveitarfélögum. Kostnaður (brúttó)*/ heilsdagsígildi Röðun
Sveitarfélag
1
3713 Eyja- og Miklaholtshreppur
2 3
Fj. heilsdagsígilda
Útgjöld (nettó)** / heilsdagsígildi
Með innri leigu
Án innri leigu
Með innri leigu
Án innri leigu
8
941
941
741
741
4604 Tálknafjarðarhreppur
18
1.071
903
1.071
903
4803 Súðavíkurhreppur
12
1.327
1.191
1.283
1.147
4
4100 Bolungarvíkurkaupstaður
56
1.360
1.277
1.093
1.010
5
8509 Skaftárhreppur
17
1.428
1.236
1.140
948
6
7509 Borgarfjarðarhreppur
2
1.432
1.432
1.242
1.242
7
8000 Vestmannaeyjabær
135
1.437
1.437
1.119
1.119
8
5604 Blönduósbær
74
1.466
1.242
1.135
911
9
4200 Ísafjarðarbær
228
1.497
1.403
1.156
1.062
10
1604 Mosfellsbær
651
1.519
1.337
1.165
983
11
3811 Dalabyggð
35
1.532
1.302
1.259
1.029
107
1.542
1.324
1.216
998
81
1.550
1.489
1.227
1.166
530
1.562
1.447
1.224
1.109
12
6400 Dalvíkurbyggð
13
8717 Sveitarfélagið Ölfus
14
2000 Reykjanesbær
15
4607 Vesturbyggð
16
1400 Hafnarfjarðarkaupstaður
17
8716 Hveragerðisbær
18
6709 Langanesbyggð
19
6000 Akureyrarkaupstaður
20
5612 Húnavatnshreppur
21
3000 Akraneskaupstaður
22
0000 Reykjavíkurborg
51
1.565
1.419
1.231
1.085
1.611
1.569
1.458
1.231
1.120
145
1.571
1.352
1.180
962
30
1.582
1.517
1.126
1.060
850
1.604
1.457
1.221
1.074
13
1.608
1.357
1.452
1.201
399
1.614
1.402
1.255
1.042
6.123
1.623
1.424
1.377
1.178
23
6250 Fjallabyggð
107
1.640
1.399
1.352
1.110
24
2506 Sveitarfélagið Vogar
77
1.656
1.439
1.293
1.076
25
6602 Grýtubakkahreppur
26
1.662
1.505
1.305
1.148
26 - 27
8613 Rangárþing eystra
93
1.666
1.464
1.345
1.143
26 - 27
2300 Grindavíkurbær
94
1.666
1.340
1.326
1.000
28
7617 Djúpavogshreppur
38
1.676
1.446
1.385
1.156
Kostnaður (brúttó)*/ heilsdagsígildi Fj. heilsdagsígilda
Útgjöld (nettó)** / heilsdagsígildi
Röðun
Sveitarfélag
29
7708 Sveitarfélagið Hornafjörður
30
3714 Snæfellsbær
31
1000 Kópavogsbær
1.862
1.716
1.532
1.399
1.215
32
7300 Fjarðabyggð
297
1.737
1.424
1.452
1.140
33 - 34
8200 Sveitarfélagið Árborg
507
1.740
1.522
1.426
1.209
33 - 34
1100 Seltjarnarneskaupstaður
198
1.740
1.664
1.427
1.350
35
5609 Sveitarfélagið Skagaströnd
29
1.747
1.630
1.273
1.155
Með innri leigu
Án innri leigu
Með innri leigu
Án innri leigu
97
1.701
1.597
1.440
1.336
99
1.710
1.501
1.396
1.187
36
1300 Garðabær
604
1.748
1.501
1.352
1.105
37
6100 Norðurþing
140
1.766
1.759
1.456
1.448
38
6513 Eyjafjarðarsveit
57
1.781
1.571
1.521
1.311
39
8614 Rangárþing ytra *
86
1.820
1.609
1.492
1.281
40
8508 Mýrdalshreppur
21
1.824
1.535
1.452
1.163
41
3511 Hvalfjarðarsveit
39
1.864
1.594
1.513
1.243
42
3711 Stykkishólmsbær
69
1.905
1.442
1.471
1.008
43
5508 Húnaþing vestra
39
1.913
1.677
1.469
1.234
203
1.920
1.659
1.540
1.279
43
1.940
1.832
1.604
1.496
197
1.951
1.608
1.645
1.302
44
5200 Sveitarfélagið Skagafjörður
45
8722 Flóahreppur
46
7620 Fljótsdalshérað
47
7000 Seyðisfjarðarkaupstaður
31
1.994
1.805
1.680
1.491
48
6607 Skútustaðahreppur
16
2.001
1.830
1.624
1.453
49
3709 Grundarfjarðarbær
52
2.017
1.675
1.558
1.217
50
6612 Þingeyjarsveit
36
2.134
1.946
1.879
1.692
51
8720 Skeiða- og Gnúpverjahr.
28
2.196
1.878
1.948
1.629
52
3609 Borgarbyggð
156
2.226
1.778
1.847
1.399
53
8721 Bláskógabyggð
40
2.245
2.031
1.943
1.729
54
7502 Vopnafjarðarhreppur
26
2.317
2.200
1.958
1.841
55
8710 Hrunamannahreppur
31
2.319
1.888
1.934
1.503
56
4911 Strandabyggð
24
2.376
2.337
2.000
1.961
57
4502 Reykhólahreppur
13
2.394
1.853
2.100
1.560
58
6515 Hörgársveit
22
2.446
2.063
1.997
1.614
Kostnaður (brúttó)*/ heilsdagsígildi Röðun
Sveitarfélag
59
6601 Svalbarðsstrandarhreppur
60
8719 Grímsnes- og Grafningshr.
61
7613 Breiðdalshreppur Landið allt
Fj. heilsdagsígilda
Útgjöld (nettó)** / heilsdagsígildi
Með innri leigu
Án innri leigu
Með innri leigu
Án innri leigu
22
2.451
2.023
2.188
1.761
11
3.500
3.001
3.302
2.803
2
5.689
4.942
5.262
4.515
16.705
1.660
1.473
1.355
1.169
Skýring: * Um rekstrarkostnað á leikskóla sveitarfélaga er að ræða. **rekstrarkostnaður að frádregnum þjónustutekjum. Allar tölur í þús. Kr.
Kostnaður (brúttó)*/ heilsdagsígildi Röðun
Sveitarfélag
Fj. heilsdagsígilda
Með innri leigu
Án innri leigu
Útgjöld (nettó)** / heilsdagsígildi Með innri leigu
Án innri leigu
Fylgiskjal 11. Stöðugildi starfsfólks við kennslu í grunnskóla árið 2013 eftir menntun og sveitarfélögum Grunnskólar reknir af sveitarfélögum % skipting stöðugilda Uppsafnað % af íbúafjölda landsins
Grunnskólakennarar
Fjöldi stöðugilda
Kennarar án kennsluréttinda
Grunnskólakennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Aðrir starfsmenn
Samtals stöðugildi
Röðun
Sveitarfélag
1 - 17
1100 - Seltjarnarneskaupstaður
1,3%
1
100%
0%
49
0
31
79
1 - 17
3000 - Akraneskaupstaður
3,4%
2
100%
0%
90
0
60
149
1 - 17
3713 - Eyja- og Miklaholtshreppur
3,5%
1
100%
0%
4
0
2
6
1 - 17
4100 - Bolungarvíkurkaupstaður
3,7%
1
100%
0%
15
0
5
21
1 - 17
4902 - Kaldrananeshreppur
3,8%
1
100%
0%
3
0
0
3
4,1%
1
100%
0%
20
0
15
34
1 - 17
5508 - Húnaþing vestra
Fj. Skóla
1 - 17
5612 - Húnavatnshreppur
4,3%
1
100%
0%
8
0
6
14
1 - 17
6250 -Fjallabyggð
4,9%
1
100%
0%
24
0
16
40
1 - 17
6601 - Svalbarðsstrandarhreppur
5,0%
1
100%
0%
6
0
5
11
1 - 17
6607 - Skútustaðahreppur
5,1%
1
100%
0%
6
0
2
8
1 - 17
7000 - Seyðisfjarðarkaupstaður
5,3%
1
100%
0%
11
0
3
14
1 - 17
7613 -Breiðdalshreppur
5,4%
1
100%
0%
4
0
0
4
1 - 17
8613 - Rangárþing eystra
5,9%
1
100%
0%
28
0
18
46
1 - 17
8710 - Hrunamannahreppur
6,2%
1
100%
0%
17
0
8
25
1 - 17
8719 - Grímsnes og Grafningshreppur
6,3%
1
100%
0%
7
0
0
7
1 - 17
8722 - Flóahreppur
6,5%
1
100%
0%
15
0
6
21
1 - 17
7620 - Fljótsdalshérað
7,6%
4
100%
0%
62
0
27
89
44,8%
36
99%
1%
1317
8
658
1.983
18 - 23 8200 - Sveitarfélagið Árborg
47,2%
3
99%
1%
123
1
66
189
18 - 23 1000 - Kópavogsbær
57,1%
9
99%
1%
423
3
198
624
18 - 23 1400 - Hafnarfjörður
65,4%
7
99%
1%
368
3
152
523
18 - 23 1604 - Mosfellsbær
68,2%
3
99%
1%
136
1
55
192
18 - 23 6000 - Akureyrarbær
73,8%
10
99%
1%
247
4
133
384
24 - 27 3609 - Borgarbyggð
74,9%
2
98%
2%
62
1
38
102
79,2%
5
98%
2%
122
2
66
190
18 - 23 0 - Reykjavíkurborg
24 - 27 1300 - Garðabær
Grunnskólar reknir af sveitarfélögum % skipting stöðugilda Röðun
Sveitarfélag
Uppsafnað % af íbúafjölda landsins
Fjöldi stöðugilda
Fj. Skóla
Grunnskólakennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Grunnskólakennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Aðrir starfsmenn
Samtals stöðugildi
24 - 27 6513 - Eyjafjarðarsveit
79,5%
1
98%
2%
23
1
9
32
24 - 27 8000 -Vestmannaeyjabær
80,8%
1
98%
2%
54
1
33
88
28 - 30 6612 - Þingeyjarsveit
81,1%
2
97%
3%
25
1
13
39
28 - 30 3711 - Stykkishólmsbær
81,4%
1
97%
3%
17
1
14
32
28 - 30 2000 - Reykjanesbær
85,8%
6
97%
3%
194
7
83
284
31 - 32 3511 - Hvalfjarðarsveit
86,0%
1
96%
4%
15
1
10
25
31 - 32 8717 - Sveitarfélagið Ölfus
86,6%
1
96%
4%
27
1
20
49
33 - 37 4901 - Árneshreppur
86,6%
1
95%
5%
2
0
1
3
33 - 37 2300 - Grindavíkurbær
87,5%
1
95%
5%
38
2
22
62
33 - 37 8721 - Bláskógabyggð
87,8%
1
95%
5%
18
1
3
22
33 - 37 3709 - Grundarfjarðarbær
88,1%
1
95%
5%
11
1
6
17
88,2%
1
95%
5%
9
0
2
11
38 - 40 8716 - Hveragerðisbær
88,9%
1
94%
6%
34
2
17
52
38 - 40 3714 - Snæfellsbær
89,4%
1
94%
6%
35
2
23
60
38 - 40 6100 - Norðurþing
90,3%
3
94%
6%
43
3
23
69
41 - 43 7502 - Vopnafjarðarhreppur
90,5%
1
93%
7%
12
1
11
24
41 - 43 5604 - Blönduósbær
90,8%
1
93%
7%
14
1
5
20
91,4%
2
93%
7%
31
2
17
50
44 - 47 2503 - Sandgerðisbær
91,9%
1
92%
8%
23
2
18
43
44 - 47 2504 - Sveitarfélagið Garður
92,3%
1
92%
8%
19
2
12
33
44 - 47 5200 - Sveitarfélagið Skagafjörður
93,6%
3
92%
8%
69
6
25
100
44 - 47 8720 - Skeiða- og Gnúpverjahreppur
93,7%
1
92%
8%
6
1
3
10
48 - 50 4604 - Tálknafjarðarhreppur
93,8%
1
91%
9%
5
1
3
9
48 - 50 7708 - Sveitarfélagið Hornafjörður
94,5%
2
91%
9%
32
3
19
54
48 - 50 6515 -Hörgársveit
94,7%
1
91%
9%
10
1
5
16
51 - 52 7300 - Fjarðabyggð
96,1%
5
89%
11%
71
8
35
114
51 - 52 4502 - Reykhólahreppur
96,2%
1
89%
11%
5
1
5
11
33 - 37 6602 - Grýtubakkahreppur
41 - 43 6400 - Dalvíkurbyggð
Grunnskólar reknir af sveitarfélögum % skipting stöðugilda Röðun
Sveitarfélag
Uppsafnað % af íbúafjölda landsins
Fjöldi stöðugilda
Fj. Skóla
Grunnskólakennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Grunnskólakennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Aðrir starfsmenn
Samtals stöðugildi
53 - 55 5609 - Sveitarfélagið Skagaströnd
96,4%
1
87%
13%
10
1
4
15
53 - 55 3811 - Dalabyggð
96,6%
1
87%
13%
11
2
5
18
53 - 55 8614 - Rangárþing ytra
97,0%
2
87%
13%
26
4
13
43
56
4200 - Ísafjarðarbær
98,2%
4
85%
15%
44
8
25
77
57
6706 - Svalbarðshreppur
98,2%
1
81%
19%
2
1
1
3
58
2506 - Sveitarfélagið Vogar
98,6%
1
80%
20%
18
4
11
33
59
4607 - Vesturbyggð
98,9%
1
77%
23%
13
4
4
22
60
4803 - Súðavíkurhreppur
98,9%
1
75%
25%
4
1
0
5
61
7509 - Borgarfjarðarhreppur
99,0%
1
74%
26%
3
1
2
6
63
8509 - Skaftárhreppur
99,1%
1
72%
28%
5
2
4
11
99,2%
1
55%
45%
5
4
2
11
99,4%
2
55%
45%
7
6
6
19
1
49%
51%
5
5
8
18
1
21%
79%
2
7
3
11
158
97%
3%
4.163
124
2.093
6.380
64 - 65 7617 - Djúpavogshreppur 64 - 65 6709 - Langanesbyggð 66
4911 - Strandabyggð
99,6%
67
8508 - Mýrdalshreppur
99,7%
Grunnskólar sveitarfélaga alls
Sjálfstætt starfandi grunnskólar Fjöldi stöðugilda
% skipting stöðugilda Röðun
Sveitarfélag
1
1400 - Hafnarfjörður
2 3 4
Uppsafnað % af íbúafjölda landsins
Fj. Skóla
Grunnskólakennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Grunnskólakennarar
Kennarar án kennsluréttinda
Aðrir starfsmenn
Samtals stöðugildi
8,3%
1
100%
0%
12
0
3
15
0 - Reykjavíkurborg
45,5%
6
90%
10%
74
9
35
118
1300 - Garðabær
49,8%
2
83%
17%
34
7
16
57
59,7%
1
21%
79%
2
7
3
13
10
84%
16%
122
23
58
203
1000 - Kópavogsbær Sjálfstætt starfandi alls
Fylgiskjal 12. Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu árið 2013 eftir sveitarfélögum. Samanburður við fyrra ár. Grunnskólar reknir af sveitarfélögum Fjöldi starfsfólks við kennslu *
Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi Fj. Nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu starfsfólks við kennslu 2012
Röðun
Sveitarfélag
1
2300 - Grindavíkurbær
40,2
465
11,6
10,1
2
3000 - Akraneskaupstaður
89,6
1.029
11,5
10,7
Fjöldi nemenda
3 ‐ 4
1300 - Garðabær
123,8
1.402
11,3
10,5
3 ‐ 4
1400 - Hafnarfjörður
370,9
4.180
11,3
11,0
5
1604 - Mosfellsbær
137,1
1.516
11,1
10,9
6
6000 - Akureyrarbær
250,6
2.631
10,5
10,4
7 ‐ 8
1000 - Kópavogsbær
425,9
4.397
10,3
10,0
1.324,6
13.605
10,3
9,8
7 ‐ 8
0 - Reykjavíkurborg
9
1100 - Seltjarnarneskaupstaður
10
2000 - Reykjanesbær
11 ‐ 12 11 ‐ 12
48,6
494
10,2
9,7
201,1
2.019
10,0
9,6
8000 -Vestmannaeyjabær
55,5
540
9,7
10,4
2504 - Sveitarfélagið Garður
20,8
202
9,7
8,4
13
8200 - Sveitarfélagið Árborg
123,5
1.187
9,6
9,5
14
8716 - Hveragerðisbær
35,5
322
9,1
8,4
15
4100 - Bolungarvíkurkaupstaður
15,1
136
9,0
8,4
16 ‐ 17
2506 - Sveitarfélagið Vogar
22,2
194
8,7
7,8
16 ‐ 17
2503 - Sandgerðisbær
25,2
218
8,7
8,5
18
7708 - Sveitarfélagið Hornafjörður
35,2
301
8,6
8,1
19
6250 -Fjallabyggð
24,3
205
8,5
8,1
20 ‐ 21
4604 - Tálknafjarðarhreppur
5,8
49
8,4
9,1
20 ‐ 21
5508 - Húnaþing vestra
19,7
166
8,4
8,7
22 ‐ 26
6400 - Dalvíkurbyggð
33,1
276
8,3
8,1
22 ‐ 26
5604 - Blönduósbær
15,0
125
8,3
7,8
22 ‐ 26
4200 - Ísafjarðarbær
51,9
431
8,3
8,7
22 ‐ 26
8613 - Rangárþing eystra
27,7
230
8,3
8,1
22 ‐ 26
5609 - Sveitarfélagið Skagaströnd
11,2
93
8,3
6,9
27
7620 - Fljótsdalshérað
62,3
509
8,2
7,8
28
3711 - Stykkishólmsbær
18,0
142
7,9
7,8
Grunnskólar reknir af sveitarfélögum Fjöldi starfsfólks við kennslu *
Fjöldi nemenda
3609 - Borgarbyggð
63,3
495
7,8
7,7
8717 - Sveitarfélagið Ölfus
28,7
223
7,8
7,3
31 ‐ 33
7502 - Vopnafjarðarhreppur
12,8
99
7,7
7,4
31 ‐ 33
3709 - Grundarfjarðarbær
11,9
92
7,7
7,8
31 ‐ 33
6601 - Svalbarðsstrandarhreppur
6,1
47
7,7
7,7
34 ‐ 35
5200 - Sveitarfélagið Skagafjörður
75,2
574
7,6
7,5
34 ‐ 35
8710 - Hrunamannahreppur
17,1
130
7,6
7,8
36 ‐ 37
7300 - Fjarðabyggð
79,0
593
7,5
7,2
36 ‐ 37
6100 - Norðurþing
45,7
342
7,5
7,3
38
3811 - Dalabyggð
12,1
89
7,3
6,3
39 ‐ 40
5612 - Húnavatnshreppur
7,8
56
7,2
6,6
39 ‐ 40
6515 -Hörgársveit
11,2
80
7,2
7,8
41 ‐ 42
4502 - Reykhólahreppur
5,3
38
7,1
6,6
41 ‐ 42
8614 - Rangárþing ytra
29,7
211
7,1
6,8
43
6513 - Eyjafjarðarsveit
23,8
165
6,9
6,8
44 ‐ 45
7617 - Djúpavogshreppur
9,1
61
6,7
5,7
44 ‐ 45
4911 - Strandabyggð
10,3
69
6,7
6,6
46
3714 - Snæfellsbær
37,2
246
6,6
7,0
47
8721 - Bláskógabyggð
19,4
127
6,5
6,3
48 ‐ 49
4607 - Vesturbyggð
17,4
110
6,3
5,2
48 ‐ 49
8508 - Mýrdalshreppur
8,2
52
6,3
5,0
91
6,1
6,4
Röðun
Sveitarfélag
29 ‐ 30 29 ‐ 30
Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi Fj. Nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu starfsfólks við kennslu 2012
50
8722 - Flóahreppur
14,8 13,3
80
6,0
5,5
5,9
35
6,0
7,5
51 ‐ 52
6709 - Langanesbyggð
51 ‐ 52
6607 - Skútustaðahreppur
53
7000 - Seyðisfjarðarkaupstaður
10,9
64
5,9
5,3
54
8720 - Skeiða- og Gnúpverjahreppur
7,1
40
5,6
7,4
55 ‐ 56
8509 - Skaftárhreppur
7,5
41
5,4
5,8
55 ‐ 56
6602 - Grýtubakkahreppur
57
3511 - Hvalfjarðarsveit
58
3713 - Eyja- og Miklaholtshreppur
9,1
49
5,4
5,7
15,3
81
5,3
6,3
4,4
21
4,8
4,9
Grunnskólar reknir af sveitarfélögum Fjöldi starfsfólks við kennslu *
Fjöldi nemenda
7509 - Borgarfjarðarhreppur
3,8
18
4,7
4,7
8719 - Grímsnes og Grafningshreppur
6,6
30
4,5
5,3
25,4
113
4,5
4,1
4803 - Súðavíkurhreppur
5,2
23
4,4
4,3
4902 - Kaldrananeshreppur
3,0
13
4,3
5,5
64
7613 -Breiðdalshreppur
4,1
13
3,2
2,2
65
4901 - Árneshreppur
2,1
5
2,4
2,9
66
6706 - Svalbarðshreppur
2,7
5
1,9
3,1
4.286,8
41.685,0
9,7
9,4
Röðun
Sveitarfélag
59 60 ‐ 61 60 ‐ 61
6612 - Þingeyjarsveit
62 63
grunnskólar sveitarfélaga alls
Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi Fj. Nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu starfsfólks við kennslu 2012
Sjálfstætt starfandi grunnskólar Fjöldi nemenda á hvert stöðugildi Fj. Nemenda á hvert stöðugildi starfsfólks við kennslu starfsfólks við kennslu 2012
Fjöldi starfsfólks við kennslu *
Fjöldi nemenda
1400 - Hafnarfjörður
12,0
94
7,8
8,1
2
1300 - Garðabær
41,4
320
7,7
8,4
3
0 - Reykjavíkurborg
82,5
572
6,9
8,1
4
1000 - Kópavogsbær
9,4
63
6,7
8,6
145,3
1.049
7,2
8,2
Röðun
Sveitarfélag
1
Sjálfstætt starfandi alls
Skýring: * Skólastjórnendur og sérkennarar meðtaldir
Fylgiskjal 13. Fjöldi stöðugilda starfsfólks við kennslu í grunnskólum á hverja 1.000 íbúa eftir sveitarfélögum 2013. Raðað eftir kennitölunni fyrir alla grunnskóla. Grunnskólar sveitarfélaga
Allir grunnskólar Röðun
Sveitarfélag
1
1100 - Seltjarnarneskaupstaður
2
0 - Reykjavíkurborg
3
Íbúafjöldi Fjöldi stöðugilda við kennslu 2013
Fjöldi Fjöldi stöðugilda stöðugilda á Fjöldi stöðugilda á hverja 1.000 hverja 1.000 við kennslu íbúa íbúa
4.322
49
11,2
49
11,2
119.969
1.407
11,7
1.325
11,0
1300 - Garðabær
13.872
165
11,9
124
8,9
4
6250 -Fjallabyggð
2.012
24
12,1
24
12,1
5-6
8000 -Vestmannaeyjabær
4.221
56
13,2
56
13,2
5-6
3709 - Grundarfjarðarbær
905
12
13,2
12
13,2
7
3000 - Akraneskaupstaður
6.625
90
13,5
90
13,5
8
1000 - Kópavogsbær
31.726
435
13,7
426
13,4
9 - 10
4200 - Ísafjarðarbær
3.748
52
13,9
52
13,9
9 - 10
6000 - Akureyrarbær
17.966
251
13,9
251
13,9
11 - 13
2300 - Grindavíkurbær
2.860
40
14,1
40
14,1
11 - 13
8720 - Skeiða- og Gnúpverjahreppur
504
7
14,1
7
14,1
11 - 13
2000 - Reykjanesbær
14.231
201
14,1
201
14,1
14
1400 - Hafnarfjörður
26.808
383
14,3
371
13,8
15
2504 - Sveitarfélagið Garður
1.429
21
14,6
21
14,6
16
6601 - Svalbarðsstrandarhreppur
414
6
14,8
6
14,8
17
8717 - Sveitarfélagið Ölfus
1.900
29
15,1
29
15,1
18
1604 - Mosfellsbær
8.978
137
15,3
137
15,3
19
3711 - Stykkishólmsbær
1.170
18
15,4
18
15,4
20 - 21
6607 - Skútustaðahreppur
378
6
15,5
6
15,5
20 - 21
8716 - Hveragerðisbær
2.291
36
15,5
36
15,5
22 - 23
8719 - Grímsnes- og Grafningshreppur
422
7
15,7
7
15,7
22 - 23
6100 - Norðurþing
2.919
46
15,7
46
15,7
24
8200 - Sveitarfélagið Árborg
7.826
123
15,8
123
15,8
25
2503 - Sandgerðisbær
1.581
25
15,9
25
15,9
26
8613 - Rangárþing eystra
1.735
28
16,0
28
16,0
27
7000 - Seyðisfjarðarkaupstaður
676
11
16,1
11
16,1
28
7708 - Sveitarfélagið Hornafjörður
2.166
35
16,2
35
16,2
29
4100 - Bolungarvíkurkaupstaður
918
15
16,4
15
16,4
30
5508 - Húnaþing vestra
1.177
20
16,7
20
16,7
31
8509 - Skaftárhreppur
443
8
17,0
8
17,0
32 - 33
7300 - Fjarðabyggð
4.629
79
17,1
79
17,1
32 - 33
5604 - Blönduósbær
878
15
17,1
15
17,1
Grunnskólar sveitarfélaga
Allir grunnskólar Röðun
Sveitarfélag
Íbúafjöldi Fjöldi stöðugilda 2013 við kennslu
Fjöldi Fjöldi stöðugilda stöðugilda á Fjöldi stöðugilda á hverja 1.000 hverja 1.000 við kennslu íbúa íbúa
34
8614 - Rangárþing ytra
1.709
30
17,4
30
17,4
35 - 36
7620 - Fljótsdalshérað
3.514
62
17,7
62
17,7
35 - 36
6400 - Dalvíkurbyggð
1.864
33
17,7
33
17,7
37
8508 - Mýrdalshreppur
462
8
17,8
8
17,8
38 - 39
5200 - Sveitarfélagið Skagafjörður
4.205
75
17,9
75
17,9
38 - 39
3609 - Borgarbyggð
3.526
63
17,9
63
17,9
40
3811 - Dalabyggð
665
12
18,2
12
18,2
41 - 42
5609 - Sveitarfélagið Skagaströnd
606
11
18,5
11
18,5
41 - 42
4607 - Vesturbyggð
941
17
18,5
17
18,5
43
7502 - Vopnafjarðarhreppur
687
13
18,6
13
18,6
44
4502 - Reykhólahreppur
280
5
19,1
5
19,1
45
5612 - Húnavatnshreppur
405
8
19,3
8
19,3
46
6515 -Hörgársveit
566
11
19,8
11
19,8
47
4604 - Tálknafjarðarhreppur
293
6
19,8
6
19,8
48
4911 - Strandabyggð
518
10
20,0
10
20,0
49
2506 - Sveitarfélagið Vogar
1.105
22
20,1
22
20,1
50
7617 - Djúpavogshreppur
452
9
20,2
9
20,2
51
3714 - Snæfellsbær
1.722
37
21,6
37
21,6
52
8721 - Bláskógabyggð
897
19
21,7
19
21,7
53
8710 - Hrunamannahreppur
784
17
21,8
17
21,8
54
7613 -Breiðdalshreppur
180
4
22,7
4
22,7
55
8722 - Flóahreppur
639
15
23,2
15
23,2
56
6513 - Eyjafjarðarsveit
1.012
24
23,5
24
23,5
57
3511 - Hvalfjarðarsveit
610
15
25,1
15
25,1
58
6602 - Grýtubakkahreppur
360
9
25,2
9
25,2
59
6709 - Langanesbyggð
523
13
25,5
13
25,5
60
6706 - Svalbarðshreppur
98
3
27,0
3
27,0
61
3713 - Eyja- og Miklaholtshreppur
158
4
27,5
4
27,5
62
6612 - Þingeyjarsveit
914
25
27,8
25
27,8
63
4803 - Súðavíkurhreppur
179
5
28,9
5
28,9
64
7509 - Borgarfjarðarhreppur
130
4
29,2
4
29,2
65
4902 - Kaldrananeshreppur
100
3
30,0
3
30,0
66
4901 - Árneshreppur
54
2
38,9
2
38,9
321.857
4.432
13,8
4.287
13,3
Landið allt
Fylgiskjal 14. Rekstrarútgjöld vegna grunnskóla sem hlutfall af skatttekjum sveitarfélaga árið 2013. Raðað eftir hlutfalli af skatttekjum.
Röðun
Sveitarfélag
Heildarútgjöld Skatttekjur grunnskóla - með innri leigu
Heildarútgjöld grunnskóla - án innri leigu
% útgjalda v. grunnskóla - með innri leigu af skatttekjum
% útgjalda v. grunnskóla - án innri leigu af skatttekjum
1
7000 Seyðisfjarðarkaupstaður
435.095
108.813
94.547
25%
22%
2 ‐ 3
8000 Vestmannaeyjabær
2.648.001
683.154
661.374
26%
25%
2 ‐ 3
4200 Ísafjarðarbær
2.406.476
626.701
512.338
26%
21%
4 ‐ 6
8719 Grímsnes- og Grafningshreppur
444.098
119.203
103.488
27%
23%
4 ‐ 6
3000 Akraneskaupstaður
3.858.773
1.042.080
905.213
27%
23%
4 ‐ 6
8717 Sveitarfélagið Ölfus
1.339.248
366.729
303.494
27%
23%
7 ‐12
7708 Sveitarfélagið Hornafjörður
1.558.731
430.685
405.115
28%
26%
7 ‐12
6250 Fjallabyggð
1.303.720
362.227
272.426
28%
21%
7 ‐12
3709 Grundarfjarðarbær
578.455
161.755
125.377
28%
22%
10.816.192
3.037.805
2.241.319
28%
21%
314.782
88.632
82.246
28%
26%
7 ‐12
6000 Akureyrarkaupstaður
7 ‐12
7617 Djúpavogshreppur
7 ‐12
6100 Norðurþing
1.785.648
503.573
447.093
28%
25%
13 ‐14
8716 Hveragerðisbær
1.365.655
394.873
335.920
29%
25%
13 ‐14
5604 Blönduósbær
573.647
168.145
136.349
29%
24%
15 ‐18
4100 Bolungarvíkurkaupstaður
574.753
170.790
148.819
30%
26%
15 ‐18
4607 Vesturbyggð
631.042
188.486
153.274
30%
24%
15 ‐18
1604 Mosfellsbær
5.360.936
1.609.060
1.311.854
30%
24%
15 ‐18
2000 Reykjanesbær
7.619.692
2.317.585
2.025.381
30%
27%
19 ‐22
1400 Hafnarfjarðarkaupstaður
15.205.038
4.641.403
3.639.469
31%
24%
19 ‐22
3711 Stykkishólmsbær
717.048
220.689
201.213
31%
28%
19 ‐22
0000 Reykjavíkurborg
67.529.807
20.829.597
15.277.589
31%
23%
19 ‐22
1300 Garðabær
8.271.278
2.580.801
2.226.782
31%
27%
23 ‐25
5609 Sveitarfélagið Skagaströnd
354.351
113.203
100.810
32%
28%
23 ‐25
8720 Skeiða- og Gnúpverjahreppur
405.119
130.226
113.216
32%
28%
23 ‐25
3811 Dalabyggð
476.800
154.903
138.314
32%
29%
26 ‐ 29
7502 Vopnafjarðarhreppur
455.417
148.224
136.820
33%
30%
26 ‐ 29
4803 Súðavíkurhreppur
180.261
59.510
54.706
33%
30%
Röðun
Sveitarfélag
26 ‐ 29
6607 Skútustaðahreppur
26 ‐ 29
1000 Kópavogsbær
30 ‐ 32
1100 Seltjarnarneskaupstaður
30 ‐ 32
6706 Svalbarðshreppur
30 ‐ 32
7300 Fjarðabyggð
Heildarútgjöld Skatttekjur grunnskóla - með innri leigu
Heildarútgjöld grunnskóla - án innri leigu
% útgjalda v. grunnskóla - með innri leigu af skatttekjum
% útgjalda v. grunnskóla - án innri leigu af skatttekjum
276.964
91.643
72.137
33%
26%
17.368.287
5.771.170
4.582.805
33%
26%
2.442.062
818.845
724.983
34%
30%
54.983
18.455
18.455
34%
34%
3.242.550
1.103.800
790.740
34%
24%
33 ‐ 35
3714 Snæfellsbær
1.238.169
427.474
390.862
35%
32%
33 ‐ 35
6400 Dalvíkurbyggð
1.167.130
403.517
334.816
35%
29%
33 ‐ 35
4911 Strandabyggð
394.453
136.913
127.693
35%
32%
36 ‐ 37
8614 Rangárþing ytra
1.123.491
405.709
347.843
36%
31%
36 ‐ 37
8200 Sveitarfélagið Árborg
4.464.794
1.626.733
1.366.211
36%
31%
38 ‐ 41
2300 Grindavíkurbær
1.780.637
657.683
442.783
37%
25%
38 ‐ 41
5200 Sveitarfélagið Skagafjörður
2.561.618
950.939
801.404
37%
31%
38 ‐ 41
4604 Tálknafjarðarhreppur
202.281
75.624
58.124
37%
29%
38 ‐ 41
8508 Mýrdalshreppur
314.630
117.944
101.352
37%
32%
42 ‐ 43
8509 Skaftárhreppur
318.710
121.648
92.713
38%
29%
42 ‐ 43
7613 Breiðdalshreppur
128.498
49.457
42.487
38%
33%
44 ‐ 47
5508 Húnaþing vestra
826.036
319.780
267.399
39%
32%
44 ‐ 47
6602 Grýtubakkahreppur
262.774
102.572
85.218
39%
32%
44 ‐ 47
8710 Hrunamannahreppur
506.901
198.632
178.964
39%
35%
44 ‐ 47
8613 Rangárþing eystra
1.060.171
416.849
352.412
39%
33%
48 ‐ 50
7620 Fljótsdalshérað
2.420.629
958.263
645.260
40%
27%
48 ‐ 50
2503 Sandgerðisbær
1.139.411
453.780
270.459
40%
24%
48 ‐ 50
3609 Borgarbyggð
2.246.037
895.072
787.395
40%
35%
51 ‐ 52
8721 Bláskógabyggð
661.532
269.598
232.431
41%
35%
51 ‐ 52
7509 Borgarfjarðarhreppur
53 ‐ 54
6709 Langanesbyggð
53 ‐ 54
4902 Kaldrananeshreppur
73.205
55 ‐ 57
6515 Hörgársveit
367.346
55 ‐ 57
2506 Sveitarfélagið Vogar
701.653
55 ‐ 57
5612 Húnavatnshreppur
299.199
92.347
38.167
38.167
41%
41%
406.708
169.116
149.970
42%
37%
31.086
31.086
42%
42%
156.914
131.008
43%
36%
301.309
273.992
43%
39%
128.893
121.393
43%
41%
Sveitarfélag
Röðun
Heildarútgjöld Skatttekjur grunnskóla - með innri leigu
Heildarútgjöld grunnskóla - án innri leigu
% útgjalda v. grunnskóla - með innri leigu af skatttekjum
% útgjalda v. grunnskóla - án innri leigu af skatttekjum
87.143
38.148
38.148
44%
44%
185.021
154.755
44%
37%
58 ‐ 60
3713 Eyja- og Miklaholtshreppur
58 ‐ 60
8722 Flóahreppur
419.885
58 ‐ 60
6513 Eyjafjarðarsveit
660.928
292.246
261.235
44%
40%
61
3511 Hvalfjarðarsveit
564.999
261.398
188.986
46%
33%
62
6601 Svalbarðsstrandarhreppur
241.094
113.605
80.832
47%
34%
63
6612 Þingeyjarsveit
665.355
322.581
285.750
48%
43%
64
2504 Sveitarfélagið Garður
843.184
420.229
256.997
50%
30%
65
4502 Reykhólahreppur
202.516
108.019
81.297
53%
40%
66
4901 Árneshreppur
36.786
21.280
21.280
58%
58%
189.075.155
60.238.965
47.384.389
32%
25%
Landið allt
Skýring: Átt er við allan rekstrarkostnað vegna grunnskóla. Þ.e. alla deildina (grunnskólar sveitarfélaga, sjálfstætt starfandi grunnskólar, vistun utan skólatíma og annan rekstrarkostnað)
Fylgiskjal 15. Rekstrarútgjöld vegna grunnskóla sveitarfélaga sem hlutfall af skatttekjum sveitarfélaga árið 2013. Raðað eftir hlutfalli af skatttekjum
Beinn rekstrarkostnaður vegna grunnskóla sveitarfélaga Röðun
Sveitarfélag
Skatttekjur
% útgjalda v. Útgjöld grunnskóla - Útgjöld grunnskóla - án grunnskóla - með innri með innri leigu innri leigu leigu af skatttekjum
% útgjalda v. grunnskóla - án innri leigu af skatttekjum
1
8719 Grímsnes- og Grafningshr.
444.098
104.024
88.308
23%
20%
2 ‐ 3
7000 Seyðisfjarðarkaupstaður
435.095
108.813
94.547
25%
22%
2 ‐ 3
8000 Vestmannaeyjabær
2.648.001
666.903
645.123
25%
24%
4 ‐ 6
7708 Sveitarfélagið Hornafjörður
1.558.731
397.728
372.158
26%
24%
4 ‐ 6
4200 Ísafjarðarbær
4 ‐ 6
0000 Reykjavíkurborg
7
1300 Garðabær
2.406.476
620.030
505.667
26%
21%
67.529.807
17.554.065
12.130.587
26%
18%
8.271.278
2.205.263
1.728.615
27%
21%
8 ‐ 10
8717 Sveitarfélagið Ölfus
1.339.248
357.438
294.203
27%
22%
8 ‐ 10
3000 Akraneskaupstaður
3.858.773
1.042.080
905.213
27%
23%
8 ‐ 10
6000 Akureyrarkaupstaður
10.816.192
2.966.295
2.176.500
27%
20%
11 ‐ 17
1100 Seltjarnarneskaupstaður
2.442.062
671.950
578.087
28%
24%
11 ‐ 17
6250 Fjallabyggð
1.303.720
359.520
269.719
28%
21%
11 ‐ 17
3709 Grundarfjarðarbæe
578.455
160.609
124.231
28%
21%
11 ‐ 17
7617 Djúpavogshreppur
314.782
87.563
81.177
28%
26%
11 ‐ 17
6100 Norðurþing
1.785.648
500.628
444.148
28%
25%
11 ‐ 17
8716 Hveragerðisbær
1.365.655
384.690
325.737
28%
24%
11 ‐ 17
8720 Skeiða- og Gnúpverjahr.
405.119
114.932
97.922
28%
24%
18 ‐ 24
5604 Blönduósbær
573.647
165.926
134.129
29%
23%
18 ‐ 24
1000 Kópavogsbær
17.368.287
5.054.263
3.865.897
29%
22%
18 ‐ 24
3811 Dalabyggð
476.800
139.105
122.515
29%
26%
18 ‐ 24
4100 Bolungarvíkurkaupstaður
574.753
168.160
146.190
29%
25%
15.205.038
4.474.851
3.472.918
29%
23%
354.351
104.450
92.057
29%
26%
18 ‐ 24
1400 Hafnarfjarðarkaupstaður
18 ‐ 24
5609 Sveitarfélagið Skagaströnd
18 ‐ 24
4607 Vesturbyggð
631.042
186.042
150.830
29%
24%
25 ‐ 28
1604 Mosfellsbær
5.360.936
1.581.531
1.284.325
30%
24%
25 ‐ 28
3711 Stykkishólmsbær
717.048
213.349
193.873
30%
27%
25 ‐ 28
4911 Strandabyggð
394.453
118.629
109.409
30%
28%
Röðun
Sveitarfélag
Skatttekjur
% útgjalda v. Útgjöld grunnskóla - Útgjöld grunnskóla - án grunnskóla - með innri með innri leigu innri leigu leigu af skatttekjum
% útgjalda v. grunnskóla - án innri leigu af skatttekjum
25 ‐ 28
2000 Reykjanesbær
7.619.692
2.299.585
2.007.381
30%
26%
29
8614 Rangárþing ytra
1.123.491
364.944
307.078
32%
27%
30 ‐ 33
7502 Vopnafjarðarhreppur
455.417
148.224
136.820
33%
30%
30 ‐ 33
4803 Súðavíkurhreppur
180.261
59.295
54.491
33%
30%
30 ‐ 33
6607 Skútustaðahreppur
276.964
91.206
71.700
33%
26%
30 ‐ 33
7300 Fjarðabyggð
3.242.550
1.084.522
771.462
33%
24%
34 ‐ 35
6706 Svalbarðshreppur
54.983
18.455
18.455
34%
34%
34 ‐ 35
6400 Dalvíkurbyggð
1.167.130
398.236
329.535
34%
28%
36 ‐ 39
3714 Snæfellsbær
1.238.169
427.474
390.862
35%
32%
36 ‐ 39
8200 Sveitarfélagið Árborg
4.464.794
1.562.511
1.301.989
35%
29%
36 ‐ 39
7620 Fljótsdalshérað
2.420.629
849.863
536.860
35%
22%
36 ‐ 39
2300 Grindavíkurbær
1.780.637
625.716
410.816
35%
23%
40 ‐ 41
3609 Borgarbyggð
2.246.037
800.498
692.821
36%
31%
40 ‐ 41
5200 Sveitarfélagið Skagafjörður
2.561.618
925.987
776.452
36%
30%
42 ‐ 43
4604 Tálknafjarðarhreppur
202.281
75.624
58.124
37%
29%
42 ‐ 43
8508 Mýrdalshreppur
314.630
117.944
101.352
37%
32%
44 ‐ 46
7613 Breiðdalshreppur
128.498
48.237
41.267
38%
32%
44 ‐ 46
2506 Sveitarfélagið Vogar
701.653
266.712
239.395
38%
34%
44 ‐ 46
8509 Skaftárhreppur
318.710
121.601
92.666
38%
29%
47 ‐ 52
5508 Húnaþing vestra
826.036
318.079
265.698
39%
32%
47 ‐ 52
6602 Grýtubakkahreppur
262.774
102.440
85.086
39%
32%
47 ‐ 52
8710 Hrunamannahreppur
506.901
197.728
178.060
39%
35%
47 ‐ 52
8613 Rangárþing eystra
1.060.171
414.733
350.296
39%
33%
47 ‐ 52
2503 Sandgerðisbær
1.139.411
446.693
263.373
39%
23%
47 ‐ 52
6709 Langanesbyggð
406.708
160.265
141.119
39%
35%
53
3511 Hvalfjarðarsveit
564.999
228.270
155.858
40%
28%
54 ‐ 55
8721 Bláskógabyggð
661.532
268.281
231.114
41%
35%
54 ‐ 55
7509 Borgarfjarðarhreppur
92.347
38.167
38.167
41%
41%
56
4902 Kaldrananeshreppur
73.205
31.086
31.086
42%
42%
57 ‐ 58
6515 Hörgársveit
367.346
156.914
131.008
43%
36%
Sveitarfélag
Röðun
57 ‐ 58
5612 Húnavatnshreppur
59 ‐ 61
3713 Eyja- og Miklaholtshreppur
59 ‐ 61
Skatttekjur
% útgjalda v. Útgjöld grunnskóla - Útgjöld grunnskóla - án grunnskóla - með innri með innri leigu innri leigu leigu af skatttekjum
% útgjalda v. grunnskóla - án innri leigu af skatttekjum
299.199
128.893
121.393
43%
41%
87.143
38.148
38.148
44%
44%
8722 Flóahreppur
419.885
184.874
154.608
44%
37%
59 ‐ 61
6513 Eyjafjarðarsveit
660.928
292.246
261.235
44%
40%
62
6601 Svalbarðsstrandarhreppur
241.094
111.893
79.120
46%
33%
63 ‐ 64
2504 Sveitarfélagið Garður
843.184
406.681
243.449
48%
29%
63 ‐ 64
6612 Þingeyjarsveit
665.355
321.786
284.955
48%
43%
65
4502 Reykhólahreppur
202.516
108.019
81.297
53%
40%
66
4901 Árneshreppur
36.786
21.280
21.280
58%
58%
189.075.155
54.381.476
41.662.121
29%
22%
Landið allt
Skýring: Átt er við beinan rekstrarkostnað vegna grunnskóla sveitarfélaga, þ.e þann kostnað sem bókfærður er á hverja grunnskólastofnun. Sérskólar ekki meðtaldir
Fylgiskjal 16. Rekstrarkostnaður vegna grunnskóla á hverja 1.000 íbúa árið 2013 eftir sveitarfélögum. Raðað eftir beinum rekstrarkostnaði með innri leigu á hverja 1.000 íbúa. Heildarkostnaður v. grunnskóla
Rekstrarkostnaður v. grunnskóla sveitarfélaga
Íbúafjöldi*
Með innri leigu
Án innri leigu
Með innri leigu
Án innri leigu
13.872
194.202
168.682
158.972
124.612
119.969
190.006
144.798
162.525
117.317
676
164.973
143.869
164.973
143.869
14.231
166.701
146.168
165.436
144.903
Röðun
Sveitarfélag
1
1300 Garðabær
2
0000 Reykjavíkurborg
3
7000 Seyðisfjarðarkaupstaður
4
2000 Reykjanesbær
5
1100 Seltjarnarneskaupstaður
4.322
230.847
209.129
165.944
144.227
6
8000 Vestmannaeyjabær
4.221
172.461
167.301
167.075
161.915
7
3000 Akraneskaupstaður
6.625
168.378
147.719
168.378
147.719
8
1000 Kópavogsbær
31.726
194.513
157.056
169.301
131.844
9
4200 Ísafjarðarbær
3.748
177.985
147.472
174.406
143.893
10
1400 Hafnarfjarðarkaupstaður
26.808
181.131
143.756
174.918
137.543
11
6000 Akureyrarkaupstaður
17.966
184.171
140.210
184.171
140.210
12
6100 Norðurþing
2.864
185.697
165.976
184.668
164.948
13
7708 Sveitarfélagið Hornafjörður
2.166
207.393
195.588
184.704
172.899
14
3711 Stykkishólmsbær
1.170
198.559
181.913
186.555
169.909
15
6706 Svalbarðshreppur
98
188.367
188.367
188.367
188.367
16
6250 Fjallabyggð
2.012
190.478
145.845
188.537
143.904
17
3709 Grundarfjarðarbær
905
192.625
152.428
189.497
149.300
18
1604 Mosfellsbær
8.978
197.695
164.591
190.018
156.914
19
8717 Sveitarfélagið Ölfus
1.900
203.221
169.940
197.136
163.854
20
8716 Hveragerðisbær
2.291
204.666
178.934
197.275
171.543
21
4607 Vesturbyggð
941
203.622
166.202
199.492
162.072
22
4100 Bolungarvíkurkaupstaður
918
204.364
180.430
199.813
175.880
23
5604 Blönduósbær
878
213.403
177.188
204.427
168.213
24
7617 Djúpavogshreppur
25
8200 Sveitarfélagið Árborg
452
207.030
192.901
204.665
190.536
7.826
219.782
186.492
208.741
175.452
Heildarkostnaður v. grunnskóla
Rekstrarkostnaður v. grunnskóla sveitarfélaga
Íbúafjöldi*
Með innri leigu
Án innri leigu
Með innri leigu
Án innri leigu
Röðun
Sveitarfélag
26
5609 Sveitarfélagið Skagaströnd
606
231.024
210.574
208.813
188.364
27
3811 Dalabyggð
665
252.640
227.694
214.582
189.635
28
2300 Grindavíkurbær
2.860
234.096
158.956
220.731
145.591
29
8614 Rangárþing ytra
1.709
261.282
227.423
223.183
189.323
30
7502 Vopnafjarðarhreppur
687
226.243
209.644
226.243
209.644
31
3609 Borgarbyggð
3.526
275.966
245.428
231.072
200.534
32
8720 Skeiða- og Gnúpverjahreppur
504
287.961
254.211
234.288
200.538
33
6400 Dalvíkurbyggð
1.864
247.235
210.379
243.796
206.939
34
5200 Sveitarfélagið Skagafjörður
4.205
253.572
218.011
245.205
209.644
35
4911 Strandabyggð
518
283.436
265.636
246.245
228.446
36
7300 Fjarðabyggð
4.629
257.151
189.521
248.041
180.411
37
2506 Sveitarfélagið Vogar
1.105
310.759
286.038
248.872
224.151
38
8613 Rangárþing eystra
1.735
259.057
221.918
256.102
218.962
39
3714 Snæfellsbær
1.722
257.712
236.451
257.712
236.451
40
4604 Tálknafjarðarhreppur
293
258.281
198.553
258.281
198.553
41
7620 Fljótsdalshérað
3.514
303.064
213.991
260.771
171.698
42
8508 Mýrdalshreppur
462
260.993
225.079
260.993
225.079
43
8719 Grímsnes- og Grafningshr.
422
337.879
300.639
261.250
224.010
44
6607 Skútustaðahreppur
378
264.100
212.496
262.943
211.340
45
7613 Breiðdalshreppur
180
285.223
246.503
274.008
235.288
46
6601 Svalbarðsstrandarhreppur
414
283.183
204.023
277.122
197.961
47
2503 Sandgerðisbær
1.581
290.683
174.731
284.933
168.981
48
2504 Sveitarfélagið Garður
1.429
302.955
188.727
286.984
172.756
49
8710 Hrunamannahreppur
784
289.700
264.613
287.351
262.264
50
8509 Skaftárhreppur
443
290.875
225.559
290.770
225.454
51
6602 Grýtubakkahreppur
360
296.314
248.108
295.948
247.742
52
5508 Húnaþing vestra
1.177
300.631
256.127
297.995
253.492
53
7509 Borgarfjarðarhreppur
130
300.823
300.823
300.823
300.823
Heildarkostnaður v. grunnskóla
Rekstrarkostnaður v. grunnskóla sveitarfélaga
Íbúafjöldi*
Með innri leigu
Án innri leigu
Með innri leigu
Án innri leigu
1.012
304.730
274.086
304.730
274.086
Röðun
Sveitarfélag
54
6513 Eyjafjarðarsveit
55
6515 Hörgársveit
566
308.125
262.356
308.125
262.356
56
4902 Kaldrananeshreppur
100
310.980
310.980
310.980
310.980
57
8721 Bláskógabyggð
897
317.039
275.604
315.570
274.136
58
8722 Flóahreppur
639
316.803
269.439
315.812
268.447
59
6709 Langanesbyggð
523
350.652
314.043
322.324
285.715
60
5612 Húnavatnshreppur
405
334.022
315.504
334.022
315.504
61
4803 Súðavíkurhreppur
179
346.348
319.510
342.257
315.419
62
3511 Hvalfjarðarsveit
610
444.155
325.447
380.751
262.043
63
6612 Þingeyjarsveit
914
381.626
341.329
380.756
340.459
64
3713 Eyja- og Miklaholtshreppur
158
389.911
389.911
389.911
389.911
65
4502 Reykhólahreppur
280
392.183
296.747
392.183
296.747
66
4901 Árneshreppur
54
421.185
421.185
421.185
421.185
321.802
202.081
162.556
181.863
142.338
*Íbúafjöldi skólasvæða, þannig er íbúafjöldi Skagabyggðar lagður saman við íbúafjölda í Sveitarfélaginu Skagaströnd og svo framvegis. Brúttó rekstrarkostnaður, þ.e. ekki hefur verið tekið tillit til þjónustutekna. Sérskólar meðtaldir +i beinum rekstrarkostnaði. Heildarkostnaður grunnskóla tekur til alls kostnaðar vegna grunnskóla, þ.e. Grunnskólar sveitarfélaga, sjálfstætt starfandi grunnskólar, vistun utan skólatíma og annar kostnaður vegna grunnskóla. Rekstrarkostnaður grunnskóla sveitarfélaga vísar eingöngu í kostnað vegna grunnskóla sveitarfélaga.
Fylgiskjal 17. Innri leiga sem hlutfall af beinum rekstrarkostnaði grunnskóla (brúttó) árið 2013 eftir sveitarfélögum Röðun
Sveitarfélag
Beinn rekstrarkostnaður vegna grunnskóla
Innri leiga*
Innri leiga sem % af rekstrarkostnaði
21.780
3%
1
8000 Vestmannaeyjabær
705.224
2-3
5612 Húnavatnshreppur
135.279
7.500
6%
2-3
7708 Sveitarfélagið Hornafjörður
400.069
25.570
6%
4-6
7617 Djúpavogshreppur
92.508
6.386
7%
4-6
4911 Strandabyggð
127.555
9.220
7%
4-6
7502 Vopnafjarðarhreppur
155.429
11.404
7%
7-8
4803 Súðavíkurhreppur
61.264
4.804
8%
7-8
3714 Snæfellsbær
443.781
36.612
8%
9 - 10
8710 Hrunamannahreppur
225.283
19.668
9%
9 - 10
3711 Stykkishólmsbær
218.269
19.476
9%
11 - 13
5609 Sveitarfélagið Skagaströnd
126.541
12.393
10%
11 - 13
2506 Sveitarfélagið Vogar
275.004
27.317
10%
11 - 13
6513 Eyjafjarðarsveit
308.386
31.012
10%
14 - 16
6612 Þingeyjarsveit
348.011
36.831
11%
14 - 16
6100 Norðurþing
528.890
56.480
11%
14 - 16
6709 Langanesbyggð
168.575
19.147
11%
17 - 20
3811 Dalabyggð
142.697
16.589
12%
17 - 20
4100 Bolungarvíkurkaupstaður
183.428
21.971
12%
17 - 20
3000 Akraneskaupstaður
1.115.503
136.867
12%
17 - 20
2000 Reykjanesbær
2.354.318
292.204
12%
21 - 25
7000 Seyðisfjarðarkaupstaður
111.522
14.266
13%
21 - 25
8716 Hveragerðisbær
451.958
58.953
13%
21 - 25
1100 Seltjarnarneskaupstaður
717.212
93.862
13%
21 - 25
8721 Bláskógabyggð
283.067
37.167
13%
21 - 25
3609 Borgarbyggð
814.761
107.677
13%
26 - 29
8508 Mýrdalshreppur
120.579
16.592
14%
26 - 29
7613 Breiðdalshreppur
49.321
6.970
14%
26 - 29
8719 Grímsnes- og Grafningshreppur
110.247
15.715
14%
26 - 29
8720 Skeiða- og Gnúpverjahreppur
118.081
17.010
14%
30 - 36
8613 Rangárþing eystra
30 - 36
5200 Sveitarfélagið Skagafjörður
30 - 36
6515 Hörgársveit
30 - 36
5508 Húnaþing vestra
30 - 36
8722 Flóahreppur
30 - 36 30 - 36 37 - 38
8200 Sveitarfélagið Árborg
37 - 38 39 - 41 39 - 41
1604 Mosfellsbær
444.337
64.437
15%
1.031.089
149.535
15%
174.399
25.905
15%
350.741
52.381
15%
201.804
30.266
15%
6400 Dalvíkurbyggð
454.435
68.701
15%
8614 Rangárþing ytra
381.419
57.866
15%
1.633.609
260.522
16%
6602 Grýtubakkahreppur
106.541
17.354
16%
8717 Sveitarfélagið Ölfus
374.558
63.235
17%
1.705.985
297.206
17%
Röðun
Sveitarfélag
Beinn rekstrarkostnaður vegna grunnskóla
Innri leiga*
Innri leiga sem % af rekstrarkostnaði
39 - 41
4200 Ísafjarðarbær
653.673
114.363
17%
42
5604 Blönduósbær
179.487
31.796
18%
43
4607 Vesturbyggð
187.722
35.213
19%
44
6607 Skútustaðahreppur
99.392
19.506
20%
45 - 46
3709 Grundarfjarðarbæe
171.495
36.378
21%
45 - 46
1400 Hafnarfjarðarkaupstaður
4.689.195
1.001.934
21%
47 - 49
1300 Garðabær
2.205.263
476.648
22%
47 - 49
1000 Kópavogsbær
5.371.242
1.188.365
22%
47 - 49
8509 Skaftárhreppur
128.811
28.935
22%
50
4604 Tálknafjarðarhreppur
51 - 53
6250 Fjallabyggð
51 - 53
6000 Akureyrarkaupstaður
51 - 53
4502 Reykhólahreppur
54
7300 Fjarðabyggð
55
0000 Reykjavíkurborg
56
6601 Svalbarðsstrandarhreppur
57
75.676
17.500
23%
379.337
89.801
24%
3.308.811
796.486
24%
109.811
26.722
24%
1.148.181
313.060
27%
19.497.938
5.552.008
28%
114.728
32.772
29%
3511 Hvalfjarðarsveit
232.258
72.412
31%
58 - 59
2300 Grindavíkurbær
631.289
214.900
34%
58 - 59
7620 Fljótsdalshérað
916.348
313.003
34%
60
2504 Sveitarfélagið Garður
410.100
163.232
40%
61
2503 Sandgerðisbær
450.479
183.320
41%
61.606
¹
3713 Eyja- og Miklaholtshreppur 4901 Árneshreppur
22.744
¹
4902 Kaldrananeshreppur
31.098
¹
6706 Svalbarðshreppur
18.460
¹
7509 Borgarfjarðarhreppur
39.107
¹
58.523.946
12.977.205
Landið allt
Skýring: Tölur í þús.kr. Eingöngu um beinan rekstrarkostnað að ræða vegna grunnskóla sem sveitarfélögin reka. Brúttó rekstrarkostnaður.*Innri leiga er innifalin í rekstrarkostnaði grunnskóla. ¹Gögn ekki tiltæk Sérskólar meðtaldir.
22%
Fylgiskjal 18. Beinn rekstrarkostnaður (brúttó) grunnskóla sveitarfélaga á hvern nemanda 2013. Raðað eftir beinum kostnaði með innri leigu á hvern nemanda. Röðun
Sveitarfélag
Fjöldi nemenda
Beinn kostnaður / nem - með innri leigu
Beinn kostnaður / nem - án innri leigu
1
3000 Akraneskaupstaður
1.022
1.091
958
2
1604 Mosfellsbær
1.490
1.145
945
3
2000 Reykjanesbær
2.018
1.167
1.022
4
1300 Garðabær
1.800
1.225
961
5-6
6000 Akureyrarkaupstaður
2.611
1.234
931
5-6
1000 Kópavogsbær
4.353
1.234
961
7
1400 Hafnarfjarðarkaupstaður
3.723
1.260
990
8
8000 Vestmannaeyjabær
555
1.271
1.231
9
7708 Sveitarfélagið Hornafjörður
308
1.299
1.216
10
5609 Sveitarfélagið Skagaströnd
96
1.325
1.195
11
8200 Sveitarfélagið Árborg
1.187
1.376
1.157
12 - 13
0000 Reykjavíkurborg
13.318
1.392
985
12 - 13
2300 Grindavíkurbær
454
1.392
918
14
8716 Hveragerðisbær
323
1.399
1.217
15
5604 Blönduósbær
127
1.419
1.168
16
1100 Seltjarnarneskaupstaður
499
1.439
1.250
17
4200 Ísafjarðarbær
453
1.443
1.191
18
2506 Sveitarfélagið Vogar
187
1.475
1.328
19
4604 Tálknafjarðarhreppur
51
1.484
1.141
20
4100 Bolungarvíkurkaupstaður
123
1.491
1.313
21
3711 Stykkishólmsbær
144
1.521
1.385
22
6100 Norðurþing
343
1.544
1.379
23
7617 Djúpavogshreppur
59
1.581
1.472
24
7502 Vopnafjarðarhreppur
96
1.619
1.500
25
6400 Dalvíkurbyggð
279
1.629
1.383
26
3609 Borgarbyggð
499
1.633
1.417
27
8717 Sveitarfélagið Ölfus
227
1.654
1.374
28
3811 Dalabyggð
29
8710 Hrunamannahreppur
30
4911 Strandabyggð
31
3714 Snæfellsbær
32
8614 Rangárþing ytra
33
4607 Vesturbyggð
34
7000 Seyðisfjarðarkaupstaður
35
83
1.719
1.519
131
1.720
1.570
74
1.735
1.610
255
1.740
1.597
219
1.746
1.481
107
1.754
1.425
63
1.770
1.544
6513 Eyjafjarðarsveit
174
1.772
1.594
36
5200 Sveitarfélagið Skagafjörður
582
1.773
1.516
37
6250 Fjallabyggð
214
1.777
1.356
38
3709 Grundarfjarðarbær
95
1.805
1.422
39
7620 Fljótsdalshérað
507
1.807
1.190
40
7300 Fjarðabyggð
603
1.906
1.386
Röðun
Sveitarfélag
Fjöldi nemenda
Beinn kostnaður / nem - með innri leigu
Beinn kostnaður / nem - án innri leigu
229
1.940
1.659
87
1.949
1.728
41
8613 Rangárþing eystra
42
6709 Langanesbyggð
43
6602 Grýtubakkahreppur
54
1.973
1.652
44
2504 Sveitarfélagið Garður
199
2.061
1.241
45
2503 Sandgerðisbær
218
2.066
1.225
46
5508 Húnaþing vestra
168
2.094
1.781
47
7509 Borgarfjarðarhreppur
18
2.173
2.173
48
6515 Hörgársveit
80
2.180
1.856
49
8722 Flóahreppur
91
2.218
1.885
50
8721 Bláskógabyggð
126
2.256
1.959
51
5612 Húnavatnshreppur
58
2.332
2.203
52
8508 Mýrdalshreppur
51
2.388
2.059
53
6601 Svalbarðsstrandarhreppur
48
2.415
1.725
54
4902 Kaldrananeshreppur
12
2.592
2.592
55
6607 Skútustaðahreppur
38
2.616
2.102
56
8720 Skeiða- og Gnúpverjahreppur
43
2.746
2.350
57
4803 Súðavíkurhreppur
22
2.785
2.566
58
3713 Eyja- og Miklaholtshreppur
22
2.800
2.800
59
3511 Hvalfjarðarsveit
81
2.867
1.973
60
8509 Skaftárhreppur
43
2.996
2.323
61
4502 Reykhólahreppur
37
3.009
2.276
62
6612 Þingeyjarsveit
105
3.330
2.978
63
8719 Grímsnes- og Grafningshr.
31
3.556
3.049
64
6706 Svalbarðshreppur
5
3.692
3.692
65
7613 Breiðdalshreppur
13
3.946
3.388
66
4901 Árneshreppur
6
4.135
4.135
41.324
1.425
1.111
Landið allt
* Nemendafjöldi er meðaltal nemenda skólaárin 2012/2013 og 2013/2014. Sérskólar og einkaskólar ekki meðtaldir
Fylgiskjal 19. Heildarútgjöld vegna leikskóla og grunnskóla sem hlutfall af skatttekjum árið 2013. Raðað eftir hlutfalli af skatttekjum.
Sveitarfélag
Röðun
Skatttekjur
Nettó útgjöld v. grunnskóla
444.098
119.203
1 ‐ 2
8719 Grímsnes- og Grafningshreppur
1 ‐ 2
8717 Sveitarfélagið Ölfus
1.339.248
3 ‐ 6
7708 Sveitarfélagið Hornafjörður
1.558.731 2.648.001
683.154
435.095
108.813
Nettó útgjöld v. Samtals útgjöld v. leikskóla leikskóla og grunnskóla
% útgjalda v. leik- og grunnskóla af skatttekjum
34.675
153.878
35%
366.729
98.960
465.688
35%
430.685
139.522
570.206
37%
289.382
972.536
37%
51.874
160.687
37%
3 ‐ 6
8000 Vestmannaeyjabær
3 ‐ 6
7000 Seyðisfjarðarkaupstaður
3 ‐ 6
4200 Ísafjarðarbær
2.406.476
626.701
263.793
890.494
37%
7
6250 Fjallabyggð
1.303.720
362.227
144.332
506.559
39%
8 ‐ 12
6100 Norðurþing
1.785.648
503.573
203.426
706.999
40%
8 ‐ 12
4607 Vesturbyggð
8 ‐ 12
3000 Akraneskaupstaður
631.042
188.486
62.778
251.264
40%
3.858.773
1.042.080
501.039
1.543.119
40%
10.816.192
3.037.805
1.288.453
4.326.258
40%
574.753
170.790
61.610
232.399
40%
8 ‐ 12
6000 Akureyrarkaupstaður
8 ‐ 12
4100 Bolungarvíkurkaupstaður
13 ‐ 15
6706 Svalbarðshreppur
54.983
18.455
4.245
22.700
41%
13 ‐ 15
4803 Súðavíkurhreppur
180.261
59.510
15.073
74.583
41%
13 ‐ 15
8716 Hveragerðisbær
1.365.655
394.873
170.577
565.450
41%
16 ‐ 19
3811 Dalabyggð
476.800
154.903
44.072
198.975
42%
16 ‐ 19
3709 Grundarfjarðarbær
578.455
161.755
80.642
242.398
42%
16 ‐ 19
5609 Sveitarfélagið Skagaströnd
354.351
113.203
36.436
149.639
42%
16 ‐ 19
6607 Skútustaðahreppur
276.964
91.643
25.783
117.426
42%
20 ‐ 24
7502 Vopnafjarðarhreppur
455.417
148.224
51.650
199.874
44%
20 ‐ 24
5604 Blönduósbær
573.647
168.145
84.391
252.536
44%
5.360.936
1.609.060
758.602
2.367.663
44%
318.710
121.648
19.662
141.310
44%
92.347
38.167
2.794
40.961
44%
20 ‐ 24
1604 Mosfellsbær
20 ‐ 24
8509 Skaftárhreppur
20 ‐ 24
7509 Borgarfjarðarhreppur
25 ‐ 28
3711 Stykkishólmsbær
717.048
220.689
101.124
321.813
45%
25 ‐ 28
7617 Djúpavogshreppur
314.782
88.632
52.799
141.431
45%
25 ‐ 28
1100 Seltjarnarneskaupstaður
25 ‐ 28
0000 Reykjavíkurborg
29 ‐ 33
8720 Skeiða- og Gnúpverjahreppur
2.442.062
818.845
283.069
1.101.914
45%
67.529.807
20.829.597
9.887.046
30.716.643
45%
405.119
130.226
54.301
184.526
46%
Sveitarfélag
Röðun 29 ‐ 33
5508 Húnaþing vestra
29 ‐ 33
3714 Snæfellsbær
29 ‐ 33
6400 Dalvíkurbyggð
29 ‐ 33
1400 Hafnarfjarðarkaupstaður
34 ‐ 39
% útgjalda v. leik- og grunnskóla af skatttekjum
Skatttekjur
Nettó útgjöld v. grunnskóla
826.036
319.780
56.942
376.721
46%
1.238.169
427.474
138.204
565.678
46%
Nettó útgjöld v. Samtals útgjöld v. leikskóla leikskóla og grunnskóla
1.167.130
403.517
129.988
533.504
46%
15.205.038
4.641.403
2.384.003
7.025.406
46%
1300 Garðabær
8.271.278
2.580.801
1.267.304
3.848.105
47%
34 ‐ 39
2000 Reykjanesbær
7.619.692
2.317.585
1.230.931
3.548.516
47%
34 ‐ 39
4911 Strandabyggð
394.453
136.913
48.001
184.914
47%
34 ‐ 39
4604 Tálknafjarðarhreppur
202.281
75.624
19.285
94.908
47%
34 ‐ 39
8508 Mýrdalshreppur
314.630
117.944
30.308
148.252
47%
34 ‐ 39
7300 Fjarðabyggð
3.242.550
1.103.800
430.814
1.534.614
47%
40 ‐ 41
8614 Rangárþing ytra
1.123.491
405.709
128.514
534.224
48%
40 ‐ 41
7613 Breiðdalshreppur
128.498
49.457
11.839
61.295
48%
42 ‐ 43
5612 Húnavatnshreppur
299.199
128.893
18.699
147.592
49%
42 ‐ 43
5200 Sveitarfélagið Skagafjörður
2.561.618
950.939
312.862
1.263.801
49%
44 ‐ 46
6709 Langanesbyggð
44 ‐ 46
2300 Grindavíkurbær
44 ‐ 46
4902 Kaldrananeshreppur
47 ‐ 50
3713 Eyja- og Miklaholtshreppur
47 ‐ 50
8613 Rangárþing eystra
1.060.171
47 ‐ 50
8710 Hrunamannahreppur
47 ‐ 50
1000 Kópavogsbær
51 ‐ 52
6602 Grýtubakkahreppur
51 ‐ 52
8721 Bláskógabyggð
53 ‐ 55 53 ‐ 55
406.708
169.116
33.634
202.751
50%
1.780.637
657.683
236.666
894.349
50%
73.205
31.086
5.796
36.882
50%
87.143
38.148
6.205
44.353
51%
416.849
124.547
541.396
51%
506.901
198.632
60.449
259.081
51%
17.368.287
5.771.170
3.123.967
8.895.137
51%
262.774
102.572
33.607
136.179
52%
661.532
269.598
77.701
347.299
52%
8200 Sveitarfélagið Árborg
4.464.794
1.626.733
722.994
2.349.726
53%
7620 Fljótsdalshérað
2.420.629
958.263
324.629
1.282.892
53%
53 ‐ 55
2503 Sandgerðisbær
1.139.411
453.780
150.536
604.316
53%
56
6515 Hörgársveit
57
3609 Borgarbyggð
367.346
156.914
43.190
200.104
54%
2.246.037
895.072
364.942
1.260.014
56%
58 ‐ 60
3511 Hvalfjarðarsveit
564.999
261.398
59.563
320.960
57%
58 ‐ 60
2506 Sveitarfélagið Vogar
701.653
301.309
100.025
401.334
57%
58 ‐ 60
6513 Eyjafjarðarsveit
660.928
292.246
85.948
378.194
57%
Sveitarfélag
Röðun
Skatttekjur
Nettó útgjöld v. grunnskóla
Nettó útgjöld v. Samtals útgjöld v. leikskóla leikskóla og grunnskóla
% útgjalda v. leik- og grunnskóla af skatttekjum
61
4901 Árneshreppur
36.786
21.280
0
21.280
58%
62
6612 Þingeyjarsveit
665.355
322.581
67.881
390.462
59%
63
8722 Flóahreppur
419.885
185.021
68.566
253.587
60%
64
2504 Sveitarfélagið Garður
843.184
420.229
109.525
529.754
63%
65 ‐ 66
6601 Svalbarðsstrandarhreppur
241.094
113.605
47.049
160.654
67%
65 ‐ 66
4502 Reykhólahreppur Landið allt
Skýring: Innri leiga innifalin.
202.516
108.019
27.297
135.316
67%
189.075.155
60.238.965
26.894.518
87.133.483
46%
Fylgiskjal 20. Skólaskrifstofur sveitarfélaga og skólar utan þeirra. Heiti skrifstofu Skóla og frístundasvið Reykjavíkurborgar
Heimilisfang Borgartún 12 14
Höfuðborgarsvæðið utan Reykjavíkur Fræðslusvið Austurströnd 2 Seltjarnarness Menntasvið Kópavogs Fannborg 2
Póststöð 105 Reykjavík
Sími/ Bréfsími 411 1169
Netfang ragnar.thorsteinsson@reykjavik.is
Veffang www.reykjavik.is
Sveitarfélag Reykjavíkurborg
170 Seltjarnarnes 200 Kópavogi
595 9100 / 595 9101
baldur@seltjarnarnes.is
www.seltjarnarnes.is
Seltjarnarneskaupstaður
570 1600 / 570 1601
annabs@kopavogur.is hanness@kopavogur.is margretsv@gardabaer.is
www.kopavogur.is
Kópavogsbær
www.gardabaer.is
Garðabær
ingibje@hafnarfjordur.is magnusb@hafnarfjordur.is bth@mos.is magnea@mos.is rj@mos.is
www.hafnarfjordur.is
Hafnarfjarðarkaupstaður og Sveitarfélagið Vogar Mosfellsbær
Fræðslu og menningarsvið Garðabæjar
Garðatorgi 7
210 Garðabæ
525 8500 / 565 2332
Skólaskrifstofa Hafnarfjarðar Skólaskrifstofa Mosfellsbæjar
Linnetstíg 3
220 Hafnarfirði
585 5800 / 585 5809
Þverholti 2
270 Mosfellsbæ 525 6700 / 525 6729
Tjarnargötu 12
230 Reykjanesbæ
421 6700 / 421 4667
gylfi.j.gylfason@reykjanesbaer.is
www.reykjanesbaer.is
Reykjanesbær, Sveitarfélagið Garður og Sandgerðisbær
Víkurbraut 62
240 Grindavík
420 1100 / 420 1119
nmj@grindavik.is
www.grindavik.is
Grindavíkurbær
Stillholti 1618
300 Akranesi
433 1000 / 433 1001
helga.gunnarsdottir@akranes.is
www.akranes.is
Akraneskaupstaður
Borgarbraut 14
310 Borgarnesi
433 7100 / 433 7101
asthildur@borgarbyggd.is
www.borgarbyggd.is
Borgarbyggð
360 Hellissandi 430 7800 / 430 7801
sveinn@fssf.is
www.fssf.is
Stykkishólmbær, Grundarfjarðarbær, Helgafellssveit, Snæfellsbær, Lýsuhólsskóli
400 Ísafirði
margreth@isafjordur.is
www.isafjordur.is
Ísafjarðarbær, Súðavíkurhreppur og Bolungarvíkurkaupstaður
Suðurnes Fræðsluskrifstofa Reykjanesbæjar Skólaskrifstofa Grindavíkur Vesturland Fjölskyldusvið Akranesskaupstaðar Fjölskyldusvið Borgarbyggðar
Félags og skólaþjónusta Klettsbúð 4 Snæfellinga
Vestfirðir Skóla og tómstundasvið Hafnarstræti 1 Ísafjarðarbæjar
Grunnskóli Vesturbyggðar
Aðalstræti 53
Norðurland vestra Félags og skólaþjónusta Flúðabakka 2 AHún
Fjölskyldusvið Sveitarfélagsins Skagafjarðar
Ráðhúsinu, Skagfirðingabr. 21
450 8000 / 456 3508
www.mos.is
450 Patreksfirði 450 2320
grunnskolafulltrui@isafjordur.is nanna@vesturbyggd.is
540 Blönduós
gol@mi.is
www.felahun.is
Blönduósbær, Sveitarfélagið Skagaströnd, Húnavatnshreppur og Skagabyggð (börn í Skagab. fara í skóla á Skagaströnd)
has@skagafjordur.is
www.skagafjordur.is
Sveitarfélagið Skagafjörður og Akrahreppur
455 4174 / 895 5796
550 Sauðárkróki 455 6000/ 455/6001
www.grunnskolivesturbyggd Patreksfjörður, Tálknafjörður og Bíldudalur ar.is
Heiti skrifstofu
Heimilisfang
Póststöð
Sími/ Bréfsími
Netfang
Veffang
Sveitarfélag
Gránugötu 24
580 Siglufirði
464 9100
hjortur@fjallabyggd.is
www.fjallabyggd.is
Fjallabyggð
Glerárgötu 26
600 Akureyri
460 1455 / 460 1460
www.akureyri.is
Akureyri og Hlíðarskóli
Glerárgötu 26
600 Akureyri
460 1401 / 460 1440
gudruns@akureyri.is
www.akureyri.is
Annast einstaklþj. við grunnskóla Akureyrar ásamt Þelamerkurskóla, Hrafnagilsskóla, Valsárskóla og Grenivíkurskóla
Fræðslu og menningarsvið Norðurlands Undir Félagsþjónustu Norðurþings
Ketilsbraut 79
640 Húsavík
464 6100 / 464 6101
erla@nordurthing.is sigurdura@nordurthing.is
www.nordurthing.is
Norðurþing + Þingeyjarsveit, Skútustaðahr., Svalbarðshr., Tjörneshr. og Langanesbyggð
Fræðslu og menningarsvið Dalvíkurbyggðar
Ráðhúsinu
620 Dalvík
460 4900 / 460 4901
hildur@dalvik.is, helgabjort@dalvik.is www.dalvik.is
Búðareyri 4
730 Reyðarfirði
474 1211 / 474 1311
sigurbjorn@skolaust.is
www.skolaust.is
Vopnafjarðarhreppur, Seyðisfjarðarkaupstaður, Fjarðabyggð, Fljótsdalshreppur, Fljótsdalshérað, Borgarfjarðarhreppur, Breiðdalshreppur, Djúpavogshreppur
Fræðslu og menningarsvið Fljótsdalshéraðs
Lyngási 12
700 Egilsstöðum 470 0700 / 470 0701
helga@egilsstadir.is
www.egilsstadir.is
Fljótsdalshérað
Fjölskyldusvið Fjarðabyggðar
Hafnargötu 2
730 Reyðarfirði
470 9027/
470 9001
thoroddur.helgason@fjardabyggd.is
www.fjardabyggd.is
Fjarðabyggð
Hafnarbraut 27
780 Höfn
470 8002/
470 8001
ragnhildur@hornafjordur.is
www.hornafjordur.is
Sveitarfélagið Hornafjörður
Skóla- og velferðarþjónusta Árnesþings
Stjórnsýsluhúsinu á Borg
8041 Selfossi
480 8240/
480 8201
olina@arnesthing.is
www.skolasud.is
Sveitarfélagið Árborg, Mýrdalshreppur, Skaftárhreppur, Ásahreppur, Rangárþing eystra, Rangárþing ytra, Hrunamannahreppur, Hveragerðisbær, Grímsnes og Grafningshreppur, Skeiða og Gnúpverjahreppur, Bláskólabyggð og Flóahreppur
Fjölskyldu og fræðslusvið Vestmannaeyjabæjar
Ráðhúsinu
900 Vestmannaeyju m
488 2000/
488 2001
erna@vestmannaeyjar.is jonp@vestmannaeyjar.is
www.vestmannaeyjar.is
Vestmannaeyjabær
Fræðslusvið Árborgar
Ráðhúsinu Austurvegi 2
800 Selfossi
480 1900 / 480 1901
thorsteinnhj@arborg.is
www.arborg.is
Sveitarfélagið Árborg
Norðurland eystra Fjölskyldudeild Fjallabyggðar Skóladeild Akureyrarbæjar Fjölskyldudeild Akureyrarbæjar
Austurland Skólaskrifstofa Austurlands
Suðurland Fræðslusvið Hornafjarðar
Dalvíkurbyggð
Heiti skrifstofu
Heimilisfang
Póststöð
Sími/ Bréfsími
Netfang
Veffang
Sveitarfélag
Skólar utan skólaskrifstofu Landakotsskóli Túngötu 15
101 Reykjavík
510 8200 / 510 8209
solvo.sveinsson@landakotsskoli.is
www.landakotsskoli.is
Reykjavíkurborg
Tjarnarskóli Ísaksskóli Suðurhlíðarskóli
101 Reykjavík 105 Reykjavík 105 Reykjavík
551 6820 / 552 6074 553 2590 / 553 4600 568 7870 / 568 7807
tjarnarskoli@tjarnarskoli.is siganna@isaksskoli.is sudurhlidarskoli@simnet.is
www.tjarnarskoli.is www.isaksskoli.is www.sudurhlidarskoli.is
Reykjavíkurborg Reykjavíkurborg Reykjavíkurborg
Waldorfskólinn Sólstafir Sóltúni 6
105 Reykjavík
577 1110 / 699 8804
solstafir@waldorf.is
www.waldorf.is
Reykjavíkurborg
Waldorfskólinn í Lækjarbotnum Barnaskóli Hjallastefnunnar Barnaskóli Hjallastefnunnar Barnaskóli Hjallastefnunnar Heiðarskóli Laugargerðisskóli
Pósthólf 10011
130 Reykjavík
587 4499 / 567 1747
waldorf@simnet.is
www.waldorf.is
Reykjavíkurborg
Vífilsstaðavegi 123
210 Garðabæ
555 7710
barnaskolinngbr@hjalli.is
www.hjalli.is
Garðabær
Hjallabraut 55
220 Hafnarfirði
555 7610
barnaskolinnhfj@hjalli.is
www.hjalli.is
Hafnarfjörður
Nauthólsvegi 87
101 Reykjavík
555 7910 / 555 8525
barnaskolinnrvk@hjalli.is
www.hjalli.is
Reykjavíkurorg
Hvalfjarðarsveit
301 Akranesi 311 Borgarnesi
433 8920 / 433 8911 435 6600 / 435 6603
heidarskoli@heidarskola.is laugarg@ismennt.is
www.heidarskola.is www.laugarg@ismennt.is
Hvalfjarðarsveit Borgarbyggð
370 Búðardal
434 1133 / 434 1406
audarskoli@dalir.is
www.audarskoli.is
Dalabyggð
reyksk@ismennt.is skolastjori@reykholar.is bolungur@bolungarvik.is
www.reykholar.is
Reykhólahreppi
Höfðastíg 35
380 434 7731 / 434 7806 Reykhólahreppi 415 Bolungarvík 456 7029
www.bolungarvik.is
Bolungarvíkurkaupstaður
Skólabraut 20 22
420 Súðavík 510 Hólmavík
annalind@sudavik.is grunnskolinn@holmavík.is
www.sudavik.is www.strandabyggd.is
Súðavíkurhreppur Strandabyggð
520 Drangsnesi 451 3436 / 451 3379
skoli@drangsnes.is
www.drangsnes.is
Kaldrananeshreppi
Lækjargötu 14b Bólstaðarhlíð 20 Suðurhlíð 36
Auðarskóli/Grunnskólin Miðbraut 10 n í Búðardal Reykhólaskóli Skólabraut 1 Grunnskóli Bolungarvíkur Súðavíkurskóli Grunnskólinn á Hólmavík Grunnskóli Drangsnes
456 4924 / 456 5909 451 3129 / 451 3429
Árneshreppi
Finnbogastaðaskóli
Finnbogastöðum
524 Árneshreppi 451 4032 / 451 4031
finnbs@ismennt.is
Grunnskóli Húnaþings vestra
Pósthólf 90
530 Hvammstanga
455 2900 / 455 2908
grhv@ismennt.is siggi@hunathing.is
www.hunathing.is
Húnaþing vestra
Þelamerkurskóli Hrafnagilsskóli
Laugalandi Eyjafjarðarsveit
601 Akureyri 601 Akureyri
460 1772 / 460 1771 464 8100 / 464 8101
www.thelamork.is www.krummi.is
Hörgárbyggð Eyjafjarðarsveit
StóruTjarnarskóli
Ljósavatnsskarði
601 Akureyri
464 3220 / 4643224
thelamork@thelamork.is hrafnagilsskoli@krummi.is hrund@krummi.is oliarn@storutjarnaskoli.is
www.storutjarnarskoli.is
Þingeyjarsveit
Valsárskóli
Svalbarðsströnd
601 Akureyri
462 3104
valsar@valsar.is
www.valsarskoli.is
Svalbarðsstrandarhreppi
610 Grenivík
463 3118 / 463 3181
grenivikurskoli@grenivikurskoli.is
www.grenivikurskoli.is
Grýtubakkahreppi
skolinn@olfus.is
www.skolinn.olfus.is
Sveitarfélagið Ölfus
Grenivíkurskóli Grunnskólinn í Þorlákshöfn
Egilsbraut 35
815 Þorlákshöfn 480 3850 / 480 3334