5.2. Poprawiać błędy – czy ich nie poprawiać

Wszystkie części Europejskiego Portfolia Językowego dla dzieci w wieku 6–10 lat Gra edukacyjna – Z Europkiem przez Europę (plansza, karty podróży, karty wiedzy, instrukcja do gry)

Częste poprawianie błędów językowych uczniów niestety nie sprzyja rozwijaniu samooceny i motywacji uczących się. Powinniśmy raczej wspierać zdolności do autoewaluacji pracy uczniów, a tym samym samokontroli i samokorekty.

Wielu nauczycieli nie wyobraża sobie pracy nad językiem bez poprawiania błędów językowych uczniów, argumentując swój pogląd tym, iż dojdzie do utrwalenia błędów językowych uczących się. Owszem, brak świadomości popełnianego błędu i jego utrwalenie powoduje negatywne konsekwencje. Jednakże nadmierne poprawianie błędów rodzi frustrację uczniów oraz poczucie, że nigdy nie uda im się osiągnąć doskonałości językowej, do jakiej dąży nauczyciel. Jeśli zmienimy sposoby poprawiania błędów językowych, to umożliwimy osiągnięcie pożądanych rezultatów. Przecież nawet najzdolniejsi uczniowie będą popełniać błędy podczas komunikacji. Popełniamy je, gdyż uczymy się. Błędy są więc częścią uczenia się. Gdy pozwolimy uczniom postrzegać błędy językowe z innej perspektywy, wtedy staną się one czynnikiem motywującym do dalszej pracy nad językiem i obserwacji swoich postępów w nauce. Powinniśmy zatem tak wpływać na naukę uczniów, aby mieli oni możliwość rozwijania kompetencji komunikacyjnej z równoległym kształtowaniem poprawności językowej. Wówczas uczeń zdobędzie umiejętność samooceny postępów i będzie mógł powiedzieć: „porozumiewam się w tym języku obcym i robię coraz mniej błędów językowych”, zamiast „dostałem kolejną piątkę z kartkówki ze słówek”, a tak naprawdę, nie umie się komunikować (Pado, 2015). Kilka zasad, co powinniśmy zrobić w praktyce: 1) postaraj się przewidzieć, jakie trudności językowe napotkają uczniowie; 2) zaprezentuj poprawną odpowiedź, powtarzając zdanie ucznia, ale w formie poprawnej z intonacją wzrastającą na końcu zdania, jakbyś się upewniał, że dobrze usłyszałeś; 3) wykorzystuj dryle językowe (powtórzenia cicho, głośno, śmieszne głosy) w celu utrwalenia odpowiedniej struktury językowej; 4) postaraj się, aby twoje poprawki nie zakłócały wypowiedzi uczniów; 5) zanotuj sobie błąd, jaki uczniowie popełniają i zaplanuj kolejne ćwiczenia, które pomogą uczniom nauczyć się poprawnej formy językowej.

Pamiętajmy, iż poprawianie błędów nie przyspiesza nauki języka obcego. Nauka języka obcego to proces, nie produkt. Jeśli błąd wywołuje zaburzenia w komunikacji, to możemy zapytać ucznia w sposób naturalny, co miał na myśli, zamiast go poprawiać. Wydaje się, iż o wiele istotniejsze od poprawiania błędów jest chwalenie dzieci za podejmowane próby użycia języka, nawet jeśli użycie to nie jest doskonałe. W Polsce pokutuje kultura błędu, w której każdy każdego poprawia, w efekcie czego każdy boi się odezwać, aby ktoś inny nie śmiał się z niego lub go nie poprawiał. To dotyczy również w dużej mierze osób dorosłych,