Kullhadd 23.02.2014

www.kullhadd.com

INTERVISTA MAL-

INÌINIER JOhN AqUILINA

Il-Óadd 23 ta’ Frar, 2014 Óar©a Nru 1,076

Ara pa©na 5

Prezz ›0.80

IN-NUMRU TA’ DELINKWENTI TAD-DROGA F’KORDIN

FOST L-OGÓLA FL-EWROPA

Malta huwa fost l-ewwel erba’ pajjiΩi li l-iktar li g˙andhom pri©unieri li ©ew issentenzjati fuq reati marbuta mad-droga bejn l-2003 u l-2010, meta mqabbel mat-total ta’ pri©unieri fil-˙abs. Fl-2009, Malta sa˙ansitra kien l-iktar pajjiΩ li kellu pri©unieri

li huma drug offenders fil-˙abs tieg˙u.

Malta huwa wkoll fost l-iktar pajjiΩi li nefaq flus fuq dawk akkuΩati b’reati ta’ pussess jew traffikar tad-droga mill-pajjiΩi kollha tal-Unjoni Ewropea g˙all-perijodu bejn is-sena 2000 u s-sena 2010. Din l-

informazzjoni ˙ar©et miç-Çentru Ewropew g˙allMonitora©© tad-Drogi (EMCDDA) fuq statistika mi©bura mill-Eurostat.

Ara pa©na 3

REKORD TA’ INVESTIMENT

KUNÇETT INNOVATTIV

Fis-sena 2013 il-Malta Enterprise approvat rekord ta’ investiment li fi tliet snin mistenni jo˙loq aktar minn 2,600 impjieg ©did f’pajjiΩna.

Dan meta fl-2012 il-Malta Enterprise kienet irre©istrat biss Ωew© pro©etti ta’ investiment barrani ©did, bil-˙olqien ta’ 38 impjieg fuq tliet snin. Dan ifisser li bil-˙idma li twettqet matul is-sena li g˙addiet, pajjiΩna se jkun qed igawdi minn 2,500 impjieg iktar minn dawk li ©ew imbassra fl-2012 ta˙t Gvern Nazzjonalista.

Dar Kenn g˙al Sa˙˙tek hija l-ewwel dar residenzjali f’Malta li se tiffoka fuq il-kura tad-diΩordnijiet alimentari. Dan il-pro©ett, li sewa madwar €2.5 miljun, tmexxa mill-Malta Community Chest Fund u wassal biex il-bini li ntuΩa ji©i kkonvertit minn stat ta’ abbandun g˙al façilità mill-iktar moderna.

Din il-gazzetta tkellmet ma’ Ωag˙Ωug˙a Maltija li kienet tbati minn kundizzjoni ta’ diΩordni alimentari dwar l-importanza ta’ din id-dar u d-differenza li tista’ tag˙mel fil-˙ajja ta’ dawni il-vittmi.

Ara pa©na 4

Ara pa©na 2

02

Lokali

23.02.2014

“Xtaqt Óafna lI jkUn hawn l-Istess gÓajnUna f’Malta” Joanne Ellul, rebbie˙a fuq l-anoressja Dar Kenn g˙al Sa˙˙tek, dar residenzjali li ser tiffoka fuq il-kura tad-diΩordnijiet alimentari ©iet inawgurata ftit tal-jiem ilu millPresident ta’ Malta George Abela.

Il-pro©ett, li sewa madwar €2.5 miljun, kien frott il-˙idma li saret mill-Malta Community Chest Fund u wassal biex il-bini li ntuΩa ji©i kkonvertit minn stat ta’ abbandun g˙al façilità mill-iktar moderna.

Dan iç-çentru ser ikun amministrat mill-Fondazzjoni Kenn g˙al Sa˙˙tek li n˙olqot permezz ta’ inizjattiva kon©unta min-na˙a talMinisteru g˙as-Sa˙˙a u l-Malta Community Chest Fund. F’din il˙idma l-Malta Community Chest Fund ©iet assistita minn diversi professjonisti mediçi mir-re©jun tal-Umbria li permezz tal-esperjenza tag˙hom fil-kura ta’ dan ittip ta’ diΩordnijiet g˙enu biex ji©u pprovduti s-servizzi neçessarji.

Il-Gvern iffinanzja wkoll il˙olqien ta’ tim ta’ esperti f’diversi

dixxiplini li ©ie m˙arre© kemm f’Malta kif ukoll fl-Italja biex din il-kura tkun tista’ ting˙ata bl-a˙jar mod p o s s i b b l i . D a n i t - t a ˙ r i © qieg˙ed jing˙ata wara li ©ie ffirmat memorandum of understanding ta’ 28 xahar bejn il-Ministeru g˙as-Sa˙˙a u l-Azienda Sanitaria Locale Umbria N.1.

Il-Prim Ministru Joseph Muscat, li kien preΩenti wkoll g˙all-ftu˙ ta’ dan iç-çentru, sa˙aq illi lMinisteru g˙as-Sa˙˙a ilu ja˙dem minn Marzu li g˙adda biex jibda ji©i pprovdut dan is-servizz li ser jing˙ata b’xejn.

Kuntenta ˙afna bil-ftu˙ taççentru Din il-gazzetta ˙adet il-kummenti ta’ Jo a n n e E l l u l L a n f r a n c o , Ωag˙Ωug˙a ta’ 25 sena li kienet tbati mill-anoressja, dwar il-ftu˙ ta’ dan iç-çentru u l-impatt li ser ikollu fuq persuni li jsofru minn diΩordnijiet alimentari. “Ninsab

kuntenta ˙afna li fl-a˙˙ar se jkun hawn inpatient centre g˙al persuni li jbatu minn eating disorder,” qaltilna Joanne.

Hija spjegatilna li matul iΩΩmien illi kienet g˙addejja millkundizzjoni tag˙ha, kellha bilfors tmur g˙and professjonisti differenti biex issib l-g˙ajnuna. Issa, Dar Kenn g˙al Sa˙˙tek se tkun qieg˙da toffri g˙ajnuna ˙olistika – kemm f’dak li g˙andu x’jaqsam mal-mo˙˙ kif wkoll l-effetti fiΩiçi tal-kundizzjoni.

“Kont nitkellem ma’ persuni minn pajjiΩi differenti li kienu g˙addejjin mill-istess sitwazzjoni b˙ali u kienu jitkellmu dwar lg˙ajnuna li jsibu fil-pajjiΩ tag˙hom, u g˙alhekk xtaqt ˙afna li jkun hawn l-istess g˙ajnuna f’Malta. Eating disorder mhux kundizzjoni fejn tkun tixtieq titlef il-piΩ biex tidher ‘sabi˙’, imma hija mezz ta’ kontroll fuq il-˙ajja tieg˙ek b’mod ©enerali,” temmet tg˙id Joanne.

Il-PM jattendI gÓal sessjonI tal-IUsY PolItIcal school Il-Prim Ministru u Mexxej talPartit Laburista Joseph Muscat attenda g˙al sessjoni tal-IUSY Political School g˙ar-re©jun tal-Mediterran, li qed issir b˙alissa f’pajjiΩna, wara li l-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti aççetta l-istedina talPartit Laburista IngliΩ biex din l-iskola tiltaqa’ f’Malta.

Il-Prim Ministru kien mistosqi mill-parteçipanti diversi mistoqsijiet fuq diversi temi fosthom fuq l-ekonomija, drittijiet tal-konsumatur, irrwol tal-Istat b˙ala regolatur fis-settur tat-telekomunikazzjoni, u anke dwar il-politika barranija li qed jadotta pajjiΩna.

Dr Muscat tkellem ukoll dwar il-˙tie©a li partiti politiçi m ’ g ˙ a n d h o m x j e Ω i s t u sabiex ikunu fl-oppoΩizzjoni, g˙alkemm din tkun xi ˙a©a komda li ssir, g˙ax dak ikun sempliçiment pressure group, iΩda li partit g˙andu jaspira li jkun fil-gvern, u dan billi jisma’ lin-nies u joffri viΩjoni u alternattiva.

Fl-a ˙ ˙ a r n e t t i l - M e x x e j Laburista semma kif dan ilGvern qieg˙ed ja˙dem sabiex l-ekonomija tag˙na tkun iddiversifikata, fost o˙rajn, per eΩempju, fis-settur marittimu, sabiex l-ekonomija tkun tista’ tibqa’ miexja ’l quddiem.

Il-IUSY hija g˙aqda inter-

nazzjonali taΩ-Ωg˙aΩag˙ Soçjalisti u hija, fil-fatt, likbar organizzazzjoni politika taΩ-Ωg˙aΩag˙ fid-dinja, fejn tirrappreΩenta ’l fuq minn 150 g˙aqda minn madwar 100 pajjiΩ differenti, fosthom il-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti f’Malta.

Din is-sessjoni tal-IUSY Political School hija l-ewwel wa˙da fir-re©jun talMediterran, u g˙aliha qeg˙din jattendu parteçipanti minn pajjiΩi tan-na˙a t’isfel tal-Mediterran, fejn flimkien qed ikunu diskussi temi b˙ad-Demokrazija, il-valuri u t-tis˙i˙ tar-relazzjonijiet bejn il-pajjiΩi tal-Mediterran.

Lokali

23.02.2014

MALTA MAL-EWWEL Ă“AMSA FIN-NEFQA

Statistika ppubblikata miçÇentru Ewropew g˙allMonitoraŠŠ tad-Drogi uriet li pajjiℌna huwa fil-quççata tallista ta’ pajjiℌi fl-Unjoni Ewropea li l-iktar li nefqu flus, b’persentaŠŠ tal-Prodott Domestiku Gross, fuq iddelinkwenti tad-droga, sew meta dawn kienu ta˙t arrest, u meta dawn Šew issentenzjati.

Fil-fatt, bejn is-snin 2000 u 2010, Malta kien il-˙ames pajjiℌ mis-27 stat membru li liktar li nefaq flus fuq iddelinkwenti tad-droga. Pajjiℌi li nefqu iktar minna kienu lItalja, l-Isvezja, l-Ingilterra u lOlanda.

Id-droga fil-˙abs Ta’ min jinnota li pajjiℌna kien fost it-tliet pajjiℌi li kellhom linqas priŠunieri li kienu Šew issentenzajti b’mod Šenerali,

iℌda imbag˙ad pajjiℌna kien fost it-tliet pajjiℌi li l-iktar li kellhom priŠunieri li Šew issentenzjati g˙all-˙abs fuq reati marbuta mad-droga. Fl2009 pajjiℌna kellu l-og˙la persentaŠŠ ta’ delinkwenti taddroga fil-˙abs tieg˙u, b’total ta’ 53.4%.

Dawn il-figuri jistg˙u possibilment jitfg˙u dawl fuq ilproblema tad-droga li g˙al ˙afna snin eℌistiet fil-˙abs ta’ Kordin. Ta˙t il-Gvern preℌenti saru diversi sejbiet ta’ droga fil˙abs, meta l-Gvern preçedenti kien ripetutement jiç˙ad ilpreℌenta qawwija tad-droga fil˙abs.

Madanakollu l-preℌenza taddroga fil-˙abs tista’ tkun ukoll indikattiva tal-ammont kbir ta’ utenti u traffikanti li jinsabu fil˙abs, liema ammont huwa evidentement og˙la minn dak ta’ ˙afna pajjiℌi o˙ra Ewropej.

03

L-MCWo TAppoĂŒĂŒjA L-INIzjATTIvA TAL-GvErN

Issa xi jmiss?

Meta kien intervistat minn din il-gazzetta fâ€™ĂŒunju 2013, isSegretarju Parlamentari gË™allĂŒustizzja kien mistoqsi jekk iË™ossx li l-vittmi tad-droga gË™andhom jiŠu meqjusa fuq listess livell tal-kriminali f'pajjiâ„Śna.

Dr Bonnici kien gË™amel aççenn gË™all-parir tal-ImË™allef Vanni Bonello, fejn dan tala˙˙ar qal li dawk li jinqabdu juâ„Śaw id-droga, u mhux ibiegË™uha, m’gË™andhomx jersqu l-Qorti, iâ„Śda jersqu quddiem bord soçjali jew mediku. “NaË™seb li rridu nË™arsu lejn din il-Ë™aŠa b’mod differenti, gË™aliex min huwa maqbud filvizzju tad-droga gË™alija iktar huwa pazjent milli kriminal.

Iktar g˙andu bℌonn tabib milli g˙andu bℌonn maŠistrat," kien sostna Dr Owen Bonnici.

Il-Konfederazzjoni Maltija talOrganizzazzjiniet tan-Nisa (MCWO) laqg˙et b’sodisfazzjon il-pjan tal-Gvern illi jibda jipprovdi s-servizz ta’ child care b’xejn mill-ewwel t’April li Šej.

L-MCWO sostniet li minn studji li saru fil-passat, innuqqas ta’ kwalità u aççessibbilità g˙al dan is-servizz deher li huwa fattur importanti li ℌamm lil bosta nisa milli jid˙lu fid-dinja tax-xog˙ol.

Kien g˙alhekk li l-MCWO ikkampanjat bis-sa˙˙a matul is-snin biex isiru r-riformi li qeg˙din ise˙˙u b˙alissa.

Fil-fehma tal-MCWO, din linizjattiva ser ittejjeb il-kwalitĂ

tal-˙ajja tal-familja, speçjalment dawk li jkunu b’Šenitur wie˙ed. Barra minn hekk, lommijiet ser ikunu indipendenti finanzjarjament mir-raŠel tag˙hom u f’poℌizzjoni a˙jar biex jikkontribwixxu direttament g˙all-pensjoni tag˙hom filwaqt li jiffukaw fuq il-karrieri tag˙hom.

Lorraine Spiteri, içChairperson tal-MCWO sa˙qet li din il-miℌura ser tg˙in biex il-Šenituri jsibu bilanç a˙jar bejn ix-xog˙ol u l-˙ajja familjari tag˙hom. Dan il-bilanç ser jg˙in biex tissa˙˙a˙ ir-relazzjoni bejn il-koppja, kif ukoll dik li g˙andhom mat-tfal tag˙hom.

FArSoNS b’INvESTIMENT TA’ 27 MILjuN EWro Din il-Šimg˙a l-kumpanija Simon d s Farsons Cisk ˙abbret li kienet se tinvesti xejn inqas minn 27 miljun f’façilità Šdida g˙all-ippakjar tal-birer. Dan huwa xhieda tal-fiduçja li l-privat qed juri fit-tmexxija tal-pajjiℌ.

Ix-xog˙ol fuq dan il-proŠett se jibda f’April 2014 u jitlesta f’Apri l 2 0 1 6 . I l - f a ç i l i t à l Šdida ser ikollha glass line u canning line , b’din tal-a˙˙ar ikollha kapaçità li timla lbirra u xorb mhux alko˙oliku

5 NIGHT NIGHTS S FREE

tliet darbiet aktar mir-rata talcanning line eℌistenti. Dawn il-linji l-Šodda ta’ produzzjoni ser iwasslu g˙al titjib filkwalità u l-produttività flimkien ma’ ℌieda fl-effiçjenza permezz ta’ awtomazzjoni u inqas konsum ta’ enerŠija u ilma.

Il-kumpannija Farsons hi kollha kemm hi propjeta’ ta’ grupp Malti mmexxija minn management Malti li jbieg˙ marki Maltin kemm f’Malta kif ukoll fi swieq barranin.

BOOK ANY PA PACKAGE P ACKAGE TO DUBAI DUBAI WITH TO ROCS AND AND GET ROCS

30% OFF

ACCOMMODATION A CCOMMODATION WHEN YOU YOU FL FLY YT TO O DUBAI

IIT T DOESN’T DOESN’T GET GET EA EASIER SIER THAN THAN THIS! THIS! FLY FLY EMIRATES EMIRATES TO TO DUBAI DUBAI WITH WITH ROCS TRAVEL TRAVEL YOU WILL ENJOY ENJOY UP TO TO AND YOU NIGHTS 5 NIGHT S FREE ACCOMMODATION ACCOMMODATION IN A 4 STAR STAR HOTEL HOTEL 4 STAR STAR P PA PACKAGE ACKAGE OFFE OFFER: R: MA MARKET RKET P PRICE RICE ₏999

ROCS R OCS P PRICE RICE â‚Ź6 â‚Ź699 99 - S SAVE AVE â‚Ź300 PE PER R PE PERSON RSON

ĆŤ Ä?ĆŤÄ Ä€ĆŤ ƍĢƍĂĉƍ ĆŤÄ‘ĆŤ ĆŤ Ä?ĆŤÄ Ä€ĆŤ ĆŤÄ˘ĆŤÄƒÄ ĆŤ

ĆŤ Ä?ĆŤÄ Ä€ĆŤ ƍĢƍĂĉƍ ĆŤÄ‘ĆŤ ĆŤÄ‘ĆŤ ĆŤ Ä?ĆŤÄ Ä€ĆŤ

ĆŤ Ä?ĆŤÄ Ä€ĆŤ ĆŤÄ˘ĆŤÄƒÄ ĆŤ

Terms T erms and C Conditions onditions apply. apply. Ra Rates tes ar are e per person. Off Offer er subject tto oa availability vailability of the flight in the appr appropriate opriate clas classes ses a att the time of booking. F For or a full list list of ROCS Travel Travel Tr Terms T erms and c conditions onditions please visit http:// /www.rocsgrp.com/travel/terms-and-condititions www.rocsgrp.com/ om/tr travel/ el/tterms-and-condititions

Call us on 20 2015 15 1515 or email travel@rocsgrp.com travel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com w ww.rocsholidays.com

04

Lokali

23.02.2014

FI 3 SNIN = AKTAR MINN 2,600 IMPJIEG Tkompli minn pa©na 1 Fis-sena 2013 il-Malta Enterprise approvat rekord ta’ investiment li fi tliet snin mistenni jo˙loq aktar minn 2,600 impjieg ©did f’pajjiΩna.

Il-Ministru Cardona qal li “dan huwa sinjal çar talviΩjoni li g˙andu dan ilGvern, li f’g˙axar xhur g˙amel aktar minn kemm g˙amlet l-amministrazzjoni preçedenti f’˙ames snin s˙a˙”.

Skont il-Ministru talEkonomija, Investiment u IntrapriΩi Ûg ˙ar din hija prova çara li dan huwa gvern business friendly , li jrid jippromovi l-investiment biex jin˙olqu impjiegi ©odda.

Fl-2012, il-Malta Enterprise kienet irre©istrat Ωew© pro©etti ta’ investiment bar-

rani ©did li kien imbassar li se jo˙olqu 38 impjieg fuq medda ta’ tliet snin.

Fl-a˙˙ar le©iΩlatura l-medja ta’ investiment dirett barrani approvat kien ta’ sebg˙a fissena. Dan ˙ a r e © m i l l Ministru Cardona waqt li ta rendikont tal-istat li kienet tinstab fih il-Malta Enterprise qabel il-bidla fil-gvern.

Minn Marzu 2013 il-Malta Enterprise, ta˙t amministrazzjoni ©dida, approvat numru ta’ pro©ett i l i m i s t e n n i j a jo˙olqu aktar minn 2,600 impjieg ©did. Fost dawn ilpro©etti ©ew approvati 36 investiment barrani kompletament ©did. Apparti l-investiment barrani ng˙atat spinta ’l quddiem lill-investiment lokali fejn ©ew approvati 50 pro©ett kompletament ©did u 31 espa n s j o n i . H u w a mbassar l i , a b b a Ω i t a l -

pro©etti li ©ew approvati, globalment se jsiru investimenti ©odda bi kwaΩi 166

miljun ewro fuq medda ta’ tliet snin.

Il-Gvern se jniedi politika

dwar l-industrija li ser twassal biex tin˙oloq baΩi industrijali li tkun dinamika u b’sa˙˙itha; xi ˙a©a li hija indispensabbli g˙allekonomija Maltija b’sa˙˙itha fl-Ewropa. Il-Ministru qal li f’dan l-istadju g˙addej ilproçess biex jin˙oloq kumitat, li se jkun immexxi millMalta Enterprise, biex jibda jiddiskuti l-baΩi g˙all-˙olqien ta’ din l-industrial policy.

“Fadal ˙afna xi jsir. Però, ir-riΩultati qeg˙din juru biççar li qeg˙din fit-triq it-tajba.

Nifra˙ lill-˙addiema kollha u l - managment tal-Malta Enterprise tax-xog˙ol siewi li wettqu matul is-sena li g˙addiet u nawguralhom li dan is-suççess li qed niççelebraw illum ner©g˙u niççelebrawh flimkien fis-snin li ©ejjin,” temm jg˙id ilMinistru Chris Cardona.

“L-2014 TIDhER LI SE TKUN SENA POÛITTIvA”

il-Kummissarju tal-Films Engelbert Grech

Il-Gvern, permezz talKummissjoni Maltija tal-Films, qieg˙ed joffri diversi korsijiet b’xejn b˙ala introduzzjoni g˙al dawk li jixtiequ ja˙dmu flindustrija tal-films. Fid-dawl ta’ din l-opportunità innovattiva, din il-gazzetta tkellmet malKummissarju tal-Films Engelbert Grech dwar l-andament ta’ din l-industrija f’pajjiΩna.

Grech qalilna li matul is-sena li g˙addiet in©ibdu total ta’ sitt produzzjonijiet f’pajjiΩna minn barranin, u li s-sena 2014 tidher li se tkun wa˙da poΩittiva.

“Il-Kummisjoni Maltija talFilms qed iΩΩid l-isforzi tag˙ha sabiex tirreklama lil pajjiΩna madwar id-dinja kollha, b’enfasi fuq swieq li qed jikbru b’rata mg˙a©©la,” spjega Grech. “Minbarra films qed nippruvaw nattiraw ukoll sensielet kbar tat-televiΩjoni. IlGvern tant jemmen f’din l-

pajjiΩna g˙andu storja twila ta’ films li n˙admu hawn u din hija baΩi tajba sabiex nibnu indusrija b’sa˙˙itha li ti©©enera x-xog˙ol tul is-sena kollha.

“Mill-industrija tal-films igawdi l-pajjiΩ kollu u mhux dawk li huma direttament involuti f’dan il-qasam. Meta ji©i investiment barrani ji©i ©©enerat ˙afna kummerç, u jin˙olqu numru kbir ta’ impjiegi,” temm jg˙id il-Kummissarju Grech.

Offruti 19-il kors b’xejn Il-film The Whale, produzzjoni tal-BBC, ingibed f'Malta s-sena l-ohra

industrija li qed intejbu linçentivi sabiex nag˙mlu lil Malta aktar kompetittiva.”

Mistoqsi x’potenzjal g˙andha Malta g˙al din l-industrija,

Grech wie©eb li pajjiΩna g˙andu potenzjal kbir.

“Nemmu fil-kapaçitajiet talMaltin u g˙andna viΩjoni u strate©ija ©dida.” Ûid jg˙id li

Il-Kummissjoni tal-Films attwalment qed toffri 19-il kors bla ˙las g˙al min huwa interessat li ja˙dem f’din l-industrija. Il-korsijiet ivarjaw bejn dawk li jittrattaw su©©etti amministrattivi, g˙al dawk tekniçi u artistiçi. Fost dawn id-19-il kors hemm tlieta li huma obbligatorji. Il-kumpla-

ment jistg˙u jintg˙aΩlu millparteçipanti skont il-kompetenzi tag˙hom u s-settur li jixtiequ ja˙dmu fih.

Kul˙add jista’ japplika g˙al dawn il-korsijiet, iΩda l-parteçipanti jintg˙aΩlu skont il-punti li jiksbu bbaΩati fuq sett ta’ kriterji. L-iktar parteçipanti li jiksbu punti g˙all-g˙aΩla huma residenti G˙awdxin, dawk bejn 40-55 sena, dawk li ˙ar©u kmieni mill-iskola, dawk li huma qieg˙da, u n-nisa.

Imbag˙ad, dawk li jiksbu biΩΩejjed punti fl-ewwel eΩerçizzju ta’ g˙aΩla jkunu msej˙a g˙al intervista li fiha ji©u evalwati kriterji o˙ra, fosthom il-motivazzjoni tal-individwu.

Kull min jixtieq japplika g˙al dawn il-korsijiet baqag˙lu çans biex jag˙mel dan sa nhar ilÌimg˙a 28 ta’ Frar. G˙al iktar informazzjoni wie˙ed jista’ jΩur is-sit www.mfc.com.mt

F’GÓAWDEX – PJAN TA’ POLITIKA AWTONOMA FIL-QASAM TAT-TURIÛMU Il-gΩira G˙awdxija g˙andha lpotenzjal biex tkun reklamata a n k e b ’ m o d separat minn M a l t a f e j n tista’ tkun Ωviluppata f’destinazzjoni turistika s-sena kollha. G˙allewwel darba G˙awdex mistenni jkollu pjan ta’ politika separat dwar il-qasam tatturiΩmu.

Dan il-pjan li se jitnieda fil©ranet li ©ejjin mistenni jindirizza diversi oqsma, fosthom il-kwistjoni tal-aççessibbiltà bejn Malta u G˙awdex, ilkwalità tal-prodott li tista’ toffri l-gΩira G˙awdxija, ilkwistjoni tal-ista©jonalità, u rreklamar t’G˙awdex.

Dan ˙abbruh il-Ministru g˙at-TuriΩmu Karmenu Vella u l-Ministru g˙al G˙awdex Anton Refalo meta indirizzaw il-laqg˙a ©enerali annwali talAssoççjazzjoni G˙awdxija tat-

TuriΩmu.

Serje ta’ inizjattivi li Ωiedu Ω-Ωjarat lejn G˙awdex Dan il-pjan qed ikun im˙abbar wara diversi inizjattivi li ttie˙du biex aktar nies jivvja©©aw lejn il-gΩira G˙awdxija. Fost l-inizjattivi li t˙abbru kien hemm prezzijiet speçjali fin-noll tal-vapur f’Jum il-Ma˙bubin, promozzjoni kontinwa mill-Gvern u dawk ikkonçernati biex il˙ames edizzjoni ta’ Betlehem f’G˙ajnsielem tkun wa˙da ta’ suççess, u l-ivja©©ar b’xejn bejn iΩ-Ωew© gΩejjer f’Novembru li g˙adda.

Intant, il-Ministru Karmenu Vella semma kif l-iskop wara dan il-pjan hu li jkollna turiΩmu aktar b’sa˙˙tu u aktar sostenibbli f’G˙awdex. Il-

pjan se jkun qed jindirizza fatturi ambjentali, ekonomiçi, soçjali u finanzjarji. Il-pjan jimmira wkoll biex G˙awdex ikun jista’ joffri ta˙lita ta’ turiΩmu billi j˙ares lejn setturi li jistg˙u jikkumplimentaw il-qasam turistiku, fosthom il-yachting u dak talcruises.

Min-na˙a tieg˙u l-Ministru g˙al G˙awdex Anton Refalo fisser kif is-suq turistiku G˙awdxi huwa ferm differenti minn dak Malti. Filwaqt li f’Malta t-turiΩmu jikkonsisti prinçipalment f’turisti barranin, b’disa’ turisti barranin g˙al kull turist Malti, f’G˙awdex kull sena jaslu madwar 37,000 turist barrani u l-istess numru ta’ turisti Maltin.

Spjega kif biex ikun hemm titjib fis-servizz turistiku, irid

isir sforz mill-partijiet kollha involuti, u sa˙ansitra anke lGvern u l - O p p o Ω i z z j o n i jin˙tie© li jkomplu ji©bdu ˙abel wie˙ed.

Il-Ministru Refalo fisser kif G˙awdex g˙andu bΩonn ta’ inizjattivi u politika li ma jkunux k o p j a t a ’ d a k l i jg˙odd g˙al Malta, imma li jiffukaw fuq l-elementi uniçi tal-gΩira.

Meta tkellem dwar inizjattivi li qed jie˙u l-Ministeru g˙al G˙awd e x , A n t o n R e f a l o semma kif qieg˙ed isir sforz kbir biex ji©u mantnuti tajjeb it-toroq kollha f’G˙awdex.

Fost l-o˙rajn semma l-kaΩ tatTriq ta’ San Lawrenz li suppost t l e s t i e t m i n n f o n d i Ewropej ta˙t l-amministrazzjoni p r e ç e d e n t i u l i min˙abba nfiq Ωejjed se jkollha titkompla minn fondi naz-

zjonali, liema spiΩa se tla˙˙aq madwar €3 miljun. Óabbar ukoll kif din is-sena se ti©i mnedija kampanja biex jitnaddaf G˙awdex kollu, b’enfasi wkoll g˙al aktar indafa fuq il-vapuri talGozo Channel.

Il-Kap EΩekuttiv talAssoççjazzjoni G˙awdxija tatTuriΩmu Joe Muscat semma kif kontra kull perçezzjoni li G˙awdex hija destinazzjoni g˙alja, G˙awdex hija destinazzjoni ta’ valur. Sa˙aq fuq il-bΩonn li l-prodott turistiku G˙awdxi jkun ikkultivat, fost l-o˙rajn billi jkunu sfruttati aktar niçeç turistiçi inkluΩ dik tal-opra u l-Karnival G˙awdxi. Tkellem ukoll fuq ir-rwol importanti li g˙andu kampus tal-ITS fil-Qala fitta˙ri© tal-istudenti fl-industrija turistika

Lokali

23.02.2014

05

“IrrIdu noĂ“orĂŒu mIll-uffIÇÇjuâ€?

Louis Aquilina, Direttur fl-MCAST

KITBA TA’ RITIANNE AGIUS Mhux kul˙add ikollu x-xorti li jispiçça l-iskola sekondarja b’suççess u jkompli bl-istudji postsekondarji. Óafna ℌg˙aℌag˙, g˙al xi raŠuni jew o˙ra, jiddeçiedu li jo˙orŠu ja˙dmu hekk kif jag˙lqu s-sittax-il sena.

G˙alkemm il-Gvern qed jag˙mel minn kollox biex dawn iℌ-ℌg˙aℌag˙ ikomplu blistudji tag˙hom, sfortunatament dan mhux dejjem ise˙˙.

Iℌda meta dawn jitilqu milliskola ma jfissirx li g˙andha tinℌel kundanna fuq rashom li tag˙milha impossibbli li jerŠg˙u jibdew jistudjaw f’xi perijodu f’˙ajjithom.

L-MCAST, fil-fatt, joffri ˙afna opportunitajiet ta’ studju b’˙inijiet konvenjenti g˙al dawk li, min˙abba xog˙ol jew impenji familjari, ma jkunux jistg˙u jerŠg˙u jid˙lu fis-sistema edukattiva b’mod full-time.

Iℌda dawn il-korsijiet mhumiex biss g˙al dawk li ma jkollhomx edukazzjoni post-

sekondarja, u jista’ japplika g˙alihom kull min irid itejjeb lg˙arfien tieg˙u f’setturi partikolari, speçjalment fid-dawl tal-fatt li t-teknoloŠija qed tavvanza b’pass daqstant mg˙aŠŠel.

Bejn 4,000 u 5,000 applikazzjoni kull sena Iltqajna mal-Inginier Louis Aquilina, direttur tal-uffiççju MG2I (MCAST Gateway to Industry), liema uffiççju huwa l-pont bejn l-industrija u ledukazzjoni u g˙alhekk jie˙u ˙sieb tal-korsijiet part-time .

Aquilina ilu f’din il-kariga g˙al dawn l-a˙˙ar xhur, fejn qabel kien lettur tal-InŠinerija Elettronika.

L-ammont ta’ korsijiet li qed joffri l-MCAST din is-sena huwa ta’ iktar minn 211.

Mistqosi kemm japplikaw persuni kull sena, Aquilina jg˙id li l-MCAST jirçievi bejn 4,000 u 5,000 applikazzjoni kull sena,

Louis Aquilina jitkellem magË™na fl-uffiççju tiegË™u fil-kampus ta’ RaË™al ĂŒdid matul iâ„Ś-â„ŚewŠ sejË™iet li jsiru f’Settembru u Marzu.

Liema normalment ikunu liktar korsijiet popolari?

Aquilina jg˙idilna li kollha g˙andhom l-attrazzjoni tag˙hom, iℌda dan l-a˙˙ar wie˙ed seta’ jinnota li kienet qed tiℌdied il-popolarità talkorsijiet tal-fotografija u l-arti.

Popolari wkoll huma korsijiet marbuta matteknoloŠija.

JoË™olqu korsijiet skont ilbâ„Śonn tal-industrija Fuq dan l-a˙˙ar suŠŠett Aquilina jgË™id li dawk li gË™andhom taË™t il-50 sena tteknoloŠija ma jibâ„ŚgË™ux minnha, imma dawk li gË™andhom iktar minn 50 sena Šeneralment joqogË™du ftit iktar lura. “Illum il-Šurnata niggosta lil xi anzjan narah juâ„Śa smartphone , imma mbagË™ad ikun hemm min ma jkun irid xejn avvanzat gË™ax iË™oss li qed jikkumplikalu Ë™ajtu,â€? jgË™id Aquilina.

Mistqosi kemm huma rilevanti dawn il-korsijiet g˙al min diŠà qed ja˙dem fl-industrija, fid-dawl tal-fatt li t-teknoloŠija dejjem tinbidel, Aquilina jwieŠeb li s-sabi˙ ta’ dawn ilkorsijiet huwa li l-MCAST iℌommhom flessibbli ˙afna, u Šieli anke jo˙loq korsijiet ad-

hoc. â€œĂŒieli jiŠi xi Ë™add mill-industrija u jgË™idilna li l-impjegati tiegË™u gË™andhom bâ„Śonn jitgË™allmu xi Ë™aŠa partikolari, u aË™na nkunu nistgË™u noË™olqu korsijiet speçifikament gË™alih,â€? jgË™id Aquilina. “Il-kaâ„Ś klassiku li aË™na magË™rufa gË™alih huwa tal-Lufthansa Technik, fejn kien hemm offerta li daË™al gË™aliha l-Gvern, u kellna nittrenjaw innies malajr. Ir-riâ„Śultat tagË™ha, iâ„Śda, huwa li mhux biss Ë™adna l-Lufthansa Technik, iâ„Śda meta Šiet l-SR Technics, kien hemm diŠà l-mogË™dija lesta.â€?

Illum il-Šurnata r- roadmap tal-istaff f’dan l-uffiççju, gË™alkemm qegË™din ftit nies, huwa li joË™orŠu mill-uffiççju, jispjega Aquilina. “Qed nagË™mlu Ë™afna site visits biex naraw il-bâ„Śonnijiet tal-industrija u nisimgË™u s-suŠŠerimenti.â€?

Ir-rispons s’issa kien tajjeb ˙afna, jg˙id Aquilina.

VantaŠŠi g˙all-intrapriℌi ℌℌg˙ar Huwa jsemmi wkoll il-vantaŠŠ g˙all-intrapriℌi ℌ-ℌg˙ar (SMEs).

Jispjega li kumpaniji kbar ikollhom sezzjoni fid-dipartiment tar-riâ„Śorsi umani li tkun iddedikata gË™at-taË™riŠ u jkun hemm baŠit gË™aliha, iâ„Śda lintrapriâ„Śi â„ŚgË™ar din ma jkunux jaffordjawha. “Hemmhekk

nidË™lu aË™na,â€? jgË™id Aquilina. “Minflok ma dawn joË™olqu dipartiment gË™at-taË™riŠ tagË™hom, aË™na noffrulhom li, jgË™idulna x’gË™andhom bâ„Śonn, u noË™olqu pakkett ta’ taË™riŠ gË™alihom.â€?

Allura dawn l-intrapriℌi ℌg˙ar isiru korsijiet g˙al kull wie˙ed minnhom, jew jing˙aqdu skont is-settur? Aquilina jispjega li f’kaℌ fejn kumpanija jkollha biℌℌejjed impjegati biex timla’ klassi, dan ikun jista’ jsir; biss, fejn ikun hemm ftit nies, nitolbu l-g˙ajnuna tal-assoççjazzjonijiet tas-settur, li jiŠbru biℌℌejjed nies biex ikun jista’ jsir il-kors.

L-applikazzjonijiet online gË™al dawn il-korsijiet diŠà nfetË™u nhar it-Tnejn li gË™adda, u se jibqgË™u miftuË™a sad-9 ta’ Marzu. GË™al min irid japplika personalment, dawn l-applikazzjonijiet se jiftË™u gË™ada u jibqgË™u miftuË™a sal-5 ta’ Marzu. L-applikazzjonijiet jintlaqgË™u fil-Main Campus ta’ RaË™al ĂŒdid bejn it-8.30am u s7.00pm.

Ktejjeb dwar il-korsijiet offruti qed jintbag˙at f’kull dar f’Malta u G˙awdex. G˙al kull tag˙rif ie˙or rigward korsijiet in-nies jistg˙u jçemplu waqt il-˙iniijet tal-uffiççju fuq 2398 7116, 2398 7103 jew 2398 7777 inkella b’email lil shortcourses@mcast.edu.mt

Is-serq tal-elettriku huwa reat serju.

4HG QDJĂ?WXN IWLW ]PLHQ ELH[ WLUUHJRODUL]]D O SR]L]]MRQL WLHJĂ?HN ,NNXQWDWWMDQD LVVD

8007 2245

t. e. reports.emc@enemalta.com.mt

-HNN J�DQGHN MHZ WLVVXVSHWWD [L LUUHJRODULWj ILO ŠPHWHUª WDG GDZO MHZ ILO TDUL WDO NRQVXP WDO HOHWWULNX LNNXQWDWWMDQD TDEHO LNXQ WDUG ZLVT 7LVWDª WHYLWD NRQVHJZHQ]L DNWDU JUDYL ELOOL W�DOODV GDN OL J�DQGHN WDJ�WL VNRQW LW WHUPLQL WDO OL‹L $YYL– /HJDOL WDO

X WDJ�WL LQIRUPD]]MRQL GZDU O LUUHJRODULWj 'LQ O J�D–OD WLETDª PLIWX�D VDW 7QHMQ WDª $SULO

www.enemalta.com.mt

Lokali

NIFS ÌDID GÓALL-ISPTAR TA’ GÓAWDEX

Mistenni jinxtara apparat ©did g˙all-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex; apparat li jla˙˙aq madwar €3.6 miljun u li se jinxtara b’kofinanzjament mill-fondi tal-Unjoni Ewropea.

Fi twe©iba parlamentari lMinistru tas-Sa˙˙a Godfrey Farrugia qal li fost l-apparat li mistenni jinxtara hemm apparat g˙at-teatri kirur©içi, b˙al magni g˙all-anestesija, magni tan-nifs g˙at-tfal u g˙all-kbar, magni tal-qalb g˙all-monitora©© u difibrillazzjoni, apparat g˙allendoskopija, monitors g˙al parametri diversi, u inkubatur, fost l-o˙rajn.

Apparat ie˙or li mistenni jinxtara huwa l-fri©© g˙allmediçini u g˙ad-demm, couches , stretchers , trolleys , cabinets b’alarm mag˙hom g˙all-mediçini kkontrollati, imwejjed g˙alloperazzjonijiet, u saqqijiet speçjalizzati biex jevitaw ilferiti.

M i st e n n i j i n x t a r a w k o l l apparat g˙al-laboratorju, dentistrija u radjolo©ija blimage intensifier g˙all-interventi fuq il-qalb. Ma’ dawn hemm ma˙sub ukoll li jinxtara apparat ta’ disinfezzjoni u sterilizzazzjoni, u kif ukoll apparat ie˙or g˙all-fiΩjoterapija. Is-sej˙a g˙al offerti mistennija ti©i ppubblikata sal-a˙˙ar ta’ dan ix-xahar.

Ta˙t il-PN l-Isptar ta’ G˙awdex t˙alla mitluq Fi Frar tas-sena li g˙addiet kien hemm ir-riskju li jintilfu madwar €200 miljun f’fondi Ewropej ka©un ta’ xog˙ol li ma sarx. Però, Gvern Laburista, bi sforz tekniku, kiseb dawn il-fondi allokati.

F o s t d a w n i l -€2 0 0 m i l j u n kien hemm it-€3.6 miljun li kienu se ji©u investiti flIsptar Ìenerali ta’ G˙awdex.

L-interess li qed jintwera issa f’dan l-isptar jikkuntrasta mat-telqa li kien hemm fl-istess binja ta˙t amministrazzjoni preçedenti.

Skont l-Unjin tal-Infermiera u l-Qwiebel (l-MUMN), dan l-isptar kien t˙alla f’telqa rampanti tant li waslet biex tg˙id li kien sar donnu wie˙ed tat-Tielet Dinja. Dan g˙aliex kien hemm telqa kbira. Apparti li kien hemm l-art u l-˙itan imtaqqba, bibien ma jing˙alqux u s-sistema tal-arja kkundizzjonata ma ta˙dimx, kien hemm il-problema tal-©rieden ji©ru massaqajn.

Apparti dawn l-intriççi kien jin˙ass in-nuqqas ta’ apparat importanti. Minkejja li ta˙t gvern preçedenti kienu ji©u vvutati miljuni ta’ ewro g˙all-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex, kien irriΩulta li lammont li eventwalment intefaq kien ˙afna inqas minn dak li kien ©ie vvutat g˙al dik is-sena fil-ba©it. Iddiskrepanzi fl-infiq setg˙u ji©u nnutati fis-snin 2009, 2010 u l-2011.

Skola medika f’G˙awdex A˙bar o˙ra poΩittiva marbuta mas-settur tas-sa˙˙a kienet dik li l-Gvern iffirma memorandum of understanding ma’ wa˙da mill-aqwa skejjel tal-mediçina fir-Renju Unit – il-Queen Mary University ta’ Londra. Dan ilftehim se jwassal biex Malta jkollha l-ewwel skola medika, indipendenti midDipartiment tal-Mediçina flUniversità ta’ Malta. Din liskola se tkun lokalizzata f’G˙awdex.

Apparti li dan il-ftehim se jkun mezz ta’ d˙ul g˙al pajjiΩna, se jattira wkoll lejn Malta l-aqwa nies u professjonisti internazzjonali f’dan il-qasam.

Lokali

“M’GÓANDNIEX NAÓBU N-NUQQASIJIET” il-Ministru Edward Scicluna

Wara li l-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO) kellu Ωball fil-figuri tal-Prodott Domestiku Gross (PDG) irrapportati ssena l-o˙ra, din l-entità se tkun qed ti©i separata minn malAwtorità tal-Istatistika ta’ Malta (MSA), fejn din tal-a˙˙ar se ting˙ata iktar g˙ajnuna biex ta©ixxi a˙jar b˙ala regolatur tal-NSO. Il-Ministru g˙all-Finanzi Edward Scicluna qal li l-MSA se ting˙ata riΩorsi u appo©© addizzjonali, u se ti©i bbaΩata f’post separat.

L-iΩball li sar is-sena l-o˙ra kellu effett sostanzjali fuq ilfigura tal-PDG tat-tieni kwart tal-2013 li kien elenkat b’mod Ωbaljat b˙ala 1.7%, iΩda kien fil-fatt rikalkulat g˙al 3.6%.

Il-Ministru qal li meta talab linkjesta dwar dan l-iΩball, ˙a l-opportunità li mhux biss jitlob li jsir jaf il-kawΩa tal-iΩball, iΩda wkoll jitlob evalwazzjoni li tidentifika dg˙ufija fis-sistema tal-proçessi tat-trattament tal-informazjoni tal-NSO. “A˙na m’g˙andniex na˙bu nnuqqasijiet, iΩda nikxfuhom u nindirizzawhom,” sa˙aq ilMinistru Scicluna, filwaqt li enfasizza li l-proçessi tat-trattament tal-informazzjoni rigoruΩi u kontabbli huma l-aktar importanti fil-kuntest ta’ kif ilkriΩi finanzjarja tal-Unjoni Ewropea g˙andha l-g˙eruq tag˙ha fil-mod kif il-Greçja nstabet li bidlet u rrilaxxat figuri ta’ finanzi pubbliçi qarrieqa.

Il-kriΩi finanzjarja tejbet issistemi ta’ kontroll Il-Ministru Scicluna spjega kif il-kriΩi finanzjarja wasslet sabiex iΩΩid il-governanza talistatistika u tal-iskrutinju sabiex ji©i Ωgurat li l-entitajiet tal-istatistiki nazzjonali u Ewropej japplikaw il-kontrolli me˙tie©a biex l-informazzjoni tkun korretta.

Il-Prof. Scicluna qal li ddefiçit u d-dejn, li jistg˙u jirriΩultaw fil-Proçeduri tadDefiçit Eççessiv u konsegwentement l-impoΩizzjoni ta’ miΩuri punittivi, ma jistg˙ux jit˙allew ji©u ddubitati.

“Il-Gvern, il-Kummissjoni, innegozji Maltin, u l-investituri in©enerali jistennew informazzjoni affidabbli b˙ala baΩi g˙at-te˙id tad-deçiΩjonijiet tag˙hom,” sostna l-Ministru.

Il-Prof. Scicluna qal ukoll li linkjesta twettqet bl-assistenza ta’ espert estern, li assista lillAwtorità tal-Istatistika ta’ Malta fil-valutazzjoni tal-punti b’sa˙˙ithom u d-dg˙ufijiet tassistemi fi ˙dan l-NSO, u wkoll ippropona rakkomandazzjonijiet.

08

AnaliΩi

23.02.2014

Gvern lI jIsMa’ “dan Il-MInIsteru jInvovlvI ruÓu f’xoGÓol lI Ma jIdhIrx” Il-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin Dr George Vella “Waqt il-laqg˙a Viçin Tieg˙ek – Gvern li Jisma’, tkellimt fuq bosta kisbiet li g˙amel il-Ministeru g˙allAffarjiet Barranin tul dawn l-a˙˙ar ˙dax-il xahar, fosthom il-ftehim mal-Vatikan, li permezz tieg˙u ntemmet il-©uriΩdizzjoni tat-tribunal tal-knisja fuq il-qrati çivili f’kaΩ ta’ nullità ta’ Ωwie©.

Fost l-o˙rajn ©ejt mistoqsi g˙aliex, fi st˙arri© li sar minn ©urnal lokali, na˙seb li 34% wie©bu li ma jafux x’inhu x-xog˙ol tal-Ministeru g˙all-Affarijiet Barranin. Spjegajt li r-ra©uni g˙al dan hi g˙aliex dan il-Ministeru jinvolvi ru˙u f’xog˙ol li ma jidhirx, kuntrarju g˙ax-xog˙ol ta’ ministeri o˙ra li jkollhom ftu˙ ta’ pro©etti varji.

Xog˙ol li jkun ilu jsir minn wara l-kwinti huma l-g˙add ta’ diskussjonijiet bilaterali, fosthom il-ftehim marRussja fuq l-adozzjonijiet tat-tfal. F’dan l-aspett g˙amilna g˙add ta’ kuntatti diplomatiçi biex l-adozzjonijiet minn dan il-pajjiΩ ikomplu jse˙˙u wara li qamet il-kwistjoni tal-unjoni çivili. F’dan l-aspett spjegajt lill-pubbliku preΩenti kif fuq din il-kwistjoni kelli ta˙ditiet kemm mad-Deputat Ministru g˙all-Affarijiet Barranin Meshkov, fi Ωjara f’Malta, u anke fl-a˙˙ar jiem stess saru ta˙ditiet mal-Ambaxxatur Russu.

Ix-xog˙ol tal-Ministeru g˙all-Affarjiet Barranin eventwlament, g˙alkemm jie˙u Ω-Ωmien u ma tantx jidher, jissarraf f’investiment f’pajjiΩna, opportunitajiet ta’ xog˙ol u negozju, li fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar jiΩirg˙u l-©id flekonomija Maltija.

Fil-laqg˙a Viçin Tieg˙ek tkellimt ukoll fuq ir-relazzjonijiet b’sa˙˙ithom li g˙andha Malta maç-Çina, malIstati Uniti u mar-Russja. F’dan ir-rigward ˙abbart il-˙sibijiet tal-Ministeru li ji©u estiΩi l-façilitajiet diplomatiçi ta’ Malta, fil-Qatar, f’Shanghai iç-Çina, fil-BraΩil, u f’Misurata l-Libja.”

“Il-Gvern qIeGÓed jIndIrIzza l-burokrazIja f’kull settur” Is-Segretarju Parlamentari g˙all-Kompetittività u Tkabbir Ekonomiku Edward Zammit Lewis “Kumment interessanti li ng˙adda hu illi, g˙alkemm il-Gvern qieg˙ed jikkonsulta b’mod regolari mas-settur privat, hemm il-˙tie©a ta’ metodi ta’ djalogu f’forma aktar istituzzjonali.

It-tieni kumment kien jirrigwarda anomaliji fil-pensjonijiet min˙abba interventi le©iΩlattivi tul iΩ-Ωminijiet.

Il-Gvern, fil-fatt, qieg˙ed jikkonduçi studju biex jindirizza dawn l-anomaliji, però, fl-istess ˙in, ma jo˙loqx diskriminazzjoni minn xi settur jew ie˙or.

Issemmiet ukoll il-burokrazija u kemm din to˙noq l-inizjattiva. Il-Gvern qieg˙ed jindirizza dan f’kull settur u anke permezz tal-˙atra ta’ Kummissarju g˙as-Simplifikazzjoni. Kelliem ie˙or tkellem dwar nuqqas ta’ informazzjoni li teΩisti dwar servizzi u inizjattivi li qieg˙ed jie˙u l-Gvern u li hemm bΩonn aktar edukazzjoni. Ìiet diskussa wkoll il-problema ta’ mismatches fis-settur tal-impjiegi u n-nuqqas ta’ relazzjoni bejn lakkademja u d-dinja tax-xog˙ol.

Il-Gvern determinat illi jindirizza dawn iΩ-Ωew© problemi billi minn età Ωg˙ira jsiru programmi fejn l-istudenti jing˙ataw opportunità li jid˙lu fid-dinja tax-xog˙ol. Dan di©à sar is-sajf li g˙adda permezz tal-istudent placement programme fil-kamp tal-ICT. Dan il-Gvern huwa determinat li jestendih g˙al muturi o˙ra talekonomija tag˙na, b˙at-telekomunikazzjoni, remote gaming, u fis-settur marittimu fejn dan tal-a˙˙ar ilGvern qed ja˙dem biex titwaqqaf akkademja marittima.

Kien hemm interventi interessanti dwar l-ekonomija l-blu, ji©ifieri dik relatata mas-settur marittimu, u dan biex il-Gvern ja˙dem fuq politika orizzontali li tolqot diversi setturi ˙alli jin˙olqu impjiegi, u impjiegi ta’ kwalità.”

“Il-Gvern laÓaq l-GÓan ewlIenI tIeGÓu lI jkun vIÇIn Il-poplu” Is-Segretarju Parlamentari g˙all-Ìustizzja Owen Bonnici “Nhar it-Tnejn li g˙adda indirizzajt udjenza numeruΩa fl-iskola sekondarja tas-subien fil-ÌΩira sabiex inwassal il-messa©© ta’ Gvern li Jisma’, ix-xog˙ol li wettaqna u dak li g˙andna ˙sieb nid˙lu g˙alih fiΩ-Ωmien li ©ej.

Dawk kollha preΩenti kellhom l-opportunità jag˙mlu l-mistoqsijiet tag˙hom.

Parti mill-mistoqsijiet kienu bbaΩati fuq kif il-Gvern beda jindirizza l-problemi eΩistenti fil-qrati. Bdejt billi spjegajt x’g˙amel il-Gvern s’issa b˙ala parti mir-riforma fil-qrati. Waqqafna l-Kummissjoni g˙ar-Riforma Óolistika fil-Qasam tal-Ìustizzja, fejn din studjat dawn il-problemi u ˙ar©et Ωew© rapporti ta’ konsultazzjoni u ie˙or finali bir-rakkomandazzjonijiet tag˙ha lill-Gvern.

Il-Gvern studja dawn ir-rapporti fejn qabel ma’ ˙afna minn dawn ir-rakkomandazzjonijiet li minnhom di©à beda jimplimenta, fosthom l-implimentazzjoni tas-sistema tal-SMS f’kaΩijiet ta’ differimenti li ©iet estiΩa lillavukati u lill-pubbliku, it-transcripts tax-xhieda bl-email jintbag˙tu lill-avukati tal-partijiet u d-digrieti taç-çivil jintbag˙tu bl-email lill-avukat. Óabbart ukoll it-tis˙i˙ tar-rwol tal-magistrat inkwerenti. Il-vanta©©i ta’ ma©istrat inkwerenti ad hoc, jew tim ta’ ma©istrati inkwerenti, huma biex jintuΩaw a˙jar ir-riΩorsi ta’ pajjiΩna fil-©lieda kontra l-kriminalità waqt li ç-çittadin ikollu garanzija a˙jar tad-drittijiet tieg˙u.

Tkellimt ukoll dwar riformi o˙ra li mistennija ji©u implimentati fi Ωmien qasir, fosthom ˙ru© ta’ linji gwida dwar sentencing policy, ˙ru© ta’ linji gwida dwar oqsma tal-Qorti tal-Familja, kif ukoll tis˙i˙ tal-qasam talinformatika fil-Qorti.

Spjegajt kif g˙al G˙awdex ser jin˙atar im˙allef ©did, ser ti©i implimentata s-sistema ta’ teleconferencing, u li g˙addejjin ta˙ditiet biex ikun hemm re©istru wie˙ed g˙al Malta kif ukoll g˙al G˙awdex.

L-importanza tar-rwol tan-nutara ©ie spjegajt ukoll meta qamu xi mistoqsijiet li jikkonçernaw dan ir-rigward. Il-˙idma li qed issir f’dan is-settur min-na˙a tal-Gvern biex tigi implimentata d-direttiva tal-Unjoni Ewropea fuq ir-regolament tas-suççessjoni. B˙alissa l-Gvern g˙addej wkoll b’˙idma kon©unta mal-Kunsill Notarili biex dawn ikollhom aççess g˙al data li tg˙inhom fix-xog˙ol tag˙hom kontinwament.

Meta ©ejt mistoqsi fuq il-kaΩ fejn nies tressqu b’serq g˙ad-dannu tal-Enemalta, spjegajt kif il-©lieda kontra l-korruzzjoni qieg˙da ti©i indirizzata mill-Gvern, bil-˙sieb li l-poplu ma jbatix aktar konsegwenzi ta’ dan iççirku vizzjuΩ. Il-Gvern Laburista di©à da˙˙al jew se jda˙˙al fis-se˙˙ tliet li©ijiet mill-iktar importanti favur politika iktar nadifa: Il-ligi li tne˙˙i l-preskrizzjoni fuq reati ta’ korruzzjoni mag˙mula mill-politiçi, ilWhistleblower’s Act u issa dalwaqt li©i dwar il-Finanzjament tal-Partiti.

Permezz ta’ din il-laqg˙a l-Gvern la˙aq l-g˙an ewlieni tieg˙u li jkun gvern viçin il-poplu, gvern li jisma’, gvern li jwettaq.”

AnaliΩi

23.02.2014

“l-akwakultura hIja ImportantI gÓall-pajjIÛ”

“tgÓallImna mIll-IÛbaljI tal-passat”

Is-Segretarju Parlamentari g˙all-Biedja, is-Sajd u d-Drittijiet tal-Annimali Roderick Galdes

Is-Segretarju Parlamentari g˙all-Kultura u l-Gvern Lokali Josè Herrera

“Fil-laqg˙a li kelli maç-çittadini ssemmew diversi kwistjonijiet interessanti. Xi w˙ud minnhom qajmu punti dwar il-fishfarms fejn semmew kaΩijiet ta’ tni©©is fil-Wied ta’ Dellimara li qieg˙ed iwassal g˙al ˙sara f’qieg˙ il-ba˙ar. Issemma wkoll li hemm preΩenza ta’ frak iswed fil-bajjiet fin-na˙at ta’ Dellimara, St Peter’s Pool u l-Bajja ta’ San Tumas.

Hawnhekk jiena spjegajt li meta jsiru dawn it-tipi ta’ rapporti d-dipartiment ikkonçernat jinvestiga mill-ewwel g˙aliex l-akwakultura hija importanti g˙all-pajjiΩ. Fil-fatt, dan is-settur jo˙loq madwar elf impjieg fil-pajjiΩ u jwassal g˙al esportazzjoni ta’ valur ta’ madwar €8 miljun. Semmejt ukoll li b˙alissa g˙addejjin diskussjonijiet dwar l-istrate©ija g˙all-fishfarms.

Tqajjem ukoll punt dwar il-bΩonn li jkun hemm pjan nazzjonali g˙allagrikultura, b’mod speçjali fejn tid˙ol il-˙aΩna tal-ilma. Fuq din il-kwistjoni rrimarkajt li l-Gvern qieg˙ed ja˙dem fuq Programm g˙all-IΩvilupp Rurali biex jinkludi fih l-isfidi moderni li qieg˙da tiffaççja l-agrikultura. Çittadin li attenda din il-laqg˙a talabni nikkjarifika l-poΩizzjoni ta’ Malta dwar iç-çirkli, fejn b˙alissa hemm powsters li jirriklamaw çirkli bl-annimali fl-2014. Fuq dan il-punt spjegajt li l-white paper relatata ma’ dan it-tip ta’ attivitajiet tikkonçerna t-trattament xieraq tal-annimali. G˙alhekk, din il-li©i mhux biss tipprojbixxi l-uΩu tal-annimali f’dawn l-esibizzjonijiet, imma waqqfet ukoll l-Uffiççju tal-Kummissarju tal-Annimali.

G˙amiltha çara li din is-sena huwa l-g˙an tieg˙i li mmexxi din il-white paper biex iç-çirkli bl-annimali ma jkunux jistg˙u ji©u fil-pajjiΩ.

Persuna o˙ra lmentat dwar il-fatt li s-settur tal-majjal mar lura matul dawn l-a˙˙ar snin hekk kif id-dawl, l-ilma u d-diΩil g˙olew sew. Huwa semma wkoll li barra minn Malta dan is-settur igawdi mis-sussidji statali li qeg˙din jag˙mluha diffiçli g˙all-produtturi Maltin biex jikkompetu mag˙hom.

Fuq din il-kwistjoni jiena semmejt li di©à kelli l-opportunità li niltaqa’ malbdiewa biex nippruvaw insibu soluzzjoni. Jiena tal-fehma li huwa veru li filprezz ma nikkompetux, iΩda fil-kwalità iva, a˙na l-a˙jar. G˙alhekk, qeg˙din nippruvaw nesploraw il-possibbiltà li nesportaw il-prodott, fost o˙rajn, flUnjoni Ewropea u ç-Çina, li tidher interessata fil-prodotti tag˙na.”

“Li tisma’ huwa don, iΩda ji©i Ωmien li wara li jitqies kollox tittie˙ed deçiΩjoni sabiex tmexxi ’l quddiem. L-attività Gvern li Jisma’ hija pjattaforma importanti g˙aliex huwa mezz tajjeb ta’ kif il-politiku jista’ jispjega l-˙sibijiet u d-deçiΩjonijiet u ti©i indikata t-triq ’il quddiem.

Matul din is-serata kelli l-opportunità li nispjega l-˙sibijiet tag˙na b˙ala Segretarjat fuq pro©etti importanti b˙alma huma r-Riforma tas-Sistema tal-Infurzar Lokali, l-introduzjoni tal-Vot 16, il-Valletta 2018, MUÛA, u x-xog˙ol fuq l-Att li Jirregola l-Wirt Kulturali ta’ pajjiΩna.

F’dawn il-pro©etti msemmija, il-Gvern dejjem xtarr qabel ma ˙a deçiΩjoni.

EΩempju prattiku huwa l-proçess li adottajna fuq l-introduzzjoni tal-Vot 16 fejn tkellimna maΩ-Ωg˙aΩag˙, lg˙aqdiet li jirrappreΩentawhom, l-awtorijtajiet u partijiet interessati importanti o˙ra, qabel ma ressaqna l-proposta quddiem il-Parlament.

Fil-kaΩ tar-Riforma tas-Sistema tal-Infurzar Lokali ˙adna l-polz fuq diversi punti li xtaqna li ji©u diskussi. Il-kuntatt dirett mal-pubbliku permezz tad-diskussjonijiet pubbliçi, laqg˙at informali kif ukoll rakkomandazzjonijet o˙ra li qeg˙din jid˙lulna, qed jg˙inuna n˙ejju pjan ˙olistiku f’dan ir-rigward. Tant hija riforma li tinteressa nies li kienet tkun preΩunzjoni li kieku qbadt u implimentajt ming˙ajr ma tkellimt.

Dan qed nag˙mluh g˙aliex tg˙allimna mill-iΩbalji tal-passat. Il-Gvern preçedenti qabad u ˙a çerti deçiΩjonijiet li ma tti˙dux skont ir-rieda tal-poplu. Hekk g˙amel pereΩempju fuq il-kaΩ tat-teatru mwaqqa’ u lbini tal-parlament. Meta smajt il-karba tal-artisti fir-rigward taç-çaqliqa tal-MuΩew Nazzjonali tal-Arti tkellimt ma’ dawk li kienu qeg˙din jg˙ajtu biex ji©u mismug˙a u llum wasalna fejn xtaq kul˙add permezz tal-pro©ett MUÛA. Fl-a˙˙ar nett, din l-inizjattiva Gvern li Jisma’ hija importanti wkoll g˙aliex tag˙ti lok lis-soçjetà çivili ssemma’ le˙inha. Tin˙oloq opportunità ideali wkoll biex il-politiku jikkomunika wiçç imb wiçç maç-çittadin. B’hekk ir-rwol tal-politiku jsir wie˙ed aktar demokratiku, dinamiku u fuq kollox aktar uman.”

“l-affarIjIet fl-aIr malta setgÓu saru ferm aÓjar”

“Il-burokrazIja Ûejda dejjem kIenet Il-pont lI jwassal gÓall-korruzzjonI”

Il-Ministru g˙at-TuriΩmu Karmenu Vella

Is-Segretarju Parlamentari g˙all-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni Amministrattiva Michael Farrugia

“G˙at-tieni darba fi spazju ta’ anqas minn sena, b˙al a M i n i s t r u g ˙ a t - T u r i Ω m u flimkien mas-Segretarju Parlamentari g˙all-Kultura u Gvern Lokali Josè Herrera kellna l-opportunità li nipparteçipaw f’sessjoni o˙ra ta’ konsultazzjoni mal-pubbliku biex nisimg˙u ming˙andhom ideat u su©©erimenti ta’ kif nistg˙u intejbu lqasam turistiku u l-kultura f’pajjiΩna, flimkien mar-rwol s˙i˙ li g˙andu jkollhom il-kunsilli lokali. Tqajmu diversi punti interessanti, fosthom dwar il-mod li bih ilGvern se j k u n q e d j i n d i r i z z a d i v e r s i nuqqasijiet f’Ωoni turistiçi b˙al San Pawl il-Ba˙ar, Bu©ibba, il-Qawra, San Ìiljan, Paceville u Tas-Sliema.

F’dan ir-rigward ˙abbart kif fil-©ranet li ©ejjin se jkun qed jitnieda tourism product plan proposal li l-istudju dwaru sar fix-xhur li g˙addew u li minnu ˙ar©u mal-230 proposta, li eventwalment se jkunu diskussa mal-partijiet interessati kkonçernati, fosthom ma’ entitajiet tal-Gvern. Semmejt kif u˙ud minn dawn il-proposti di©à beda x-xog˙ol fuqhom, fost l-o˙rajn il-˙olqien tal-Kumitat Nazzjonali dwar iΩ-Ûoni Turistiçi.

Dan il-kumitat se jkun qed jissorvelja l-˙idma ta’ tliet kumitati fi ˙danu, ta’ tliet Ωoni turistiçi ewlenin: fit-Tramuntana, fiç-çentru u finNofsinhar ta’ Malta. Spjegajt ukoll kif proposta o˙ra li se tkun implimentata b’mod immedjat sas-sajf li ©ej hija l-˙olqien tat-tourism police, fejn nixtiequ naraw pulizija li se jkunu m˙arr©a apposta biex jag˙tu g˙ajnuna diretta lit-turisti, xi ˙a©a li pajjiΩi o˙ra ilhom li implimentaw.

Tkellimt ukoll dwar l-Air Malta fejn s˙aqt kif, filwaqt li nemmen li lkumpanija tista’ to˙ro© mill-problemi finanzjarji li tinsab fihom, l-affarijiet setg˙u saru ferm a˙jar. EΩempju ta’ dan huwa l-ftehim li kien sar fejn is-sena li g˙addiet l-Air Malta tat madwar €4.4 miljun lil 12-il pilota fi skema ta’ rtirar kmieni mix-xog˙ol, liema çifra tfisser medja ta’ €400,000 g˙al kull pilota. IrriΩulta iΩda li, wara ftit xhur biss, l-Air Malta rrealizzat li kien se jkollha bΩonn bejn 11 u 14-il pilota ie˙or.

Punti o˙ra li kienu diskussa kienu jinkludu l-importanza tal-aççessibbiltà bejn Malta u G˙awdex, u l-qasam tal-avjazzjoni li minnu jiddependi b’mod dirett it-turiΩmu.”

“G˙al darb’o˙ra l-laqg˙a pubblika bit-tema Viçin Tieg˙ek – Gvern li Jisma’ kienet okkaΩjoni mill-aqwa biex verament nisma’ u nitkellem man-nies dwar dak li qieg˙ed jinkwetahom f’dak li g˙andu x’jaqsam ma’ kwistjonijiet ta’ MEPA u artijiet.

Matul il-laqg˙a kienu indirizzati diversi su©©etti, iΩda l-iktar punt kruçjali li sostnejt kien li l-burokrazija Ωejda dejjem kienet il-pont li jwassal g˙all-korruzzjoni. Dan m’g˙andux ikun, u jien, flimkien mat-tim kollu tieg˙i, qieg˙ed na˙dem biex il-burokrazija tkun imnaqqsa kemm jista’ jkun u hekk inraΩΩnu l-abbuΩi.

Nemmen li nista’ ni©i kkritikat min˙abba dan li g˙edt, iΩda jien il-kritika ma ddejjaqnix. Jien qieg˙ed hawn biex inbiddel.

G˙all-ewwel darba dan il-Gvern se jkun qieg˙ed jag˙ti il-performance bonus skont kemm tkun imnaqqsa l-burokrazija Ωejda. Bdejna mexjin f’diversi setturi, fosthom dak tas-sa˙˙a, tal-©ustizzja u anke fis-settur tas-servizzi socjali. Din il-˙idma se jkunu qeg˙din igawdu minnha lMaltin u l-G˙awdxin kollha.

Qamu diversi mistoqsijiet ming˙and il-pubbliku dwar bini fl-Outside Development Zone (ODZ), binjiet mag˙luqa jew delapidati, u anke dwar lantenni tal-mowbajl. Meta kont qieg˙ed nirrispondi g˙al dawn il-mistoqsijiet g˙amiltha çara mill-bidu nett illi jien, b˙ala Segretarju Parlamentari, m’iniex qieg˙ed hawn la biex nintg˙o©ob mal-ambjentalisti u lanqas biex nintg˙o©ob mal-iΩviluppaturi. Jien qieg˙ed hawn biex nag˙mel dak li hu sewwa u ta’ ©id g˙all-poplu li emmen fina.

Staqsewni wkoll dwar kif il-MEPA se tkun qed tinqasam f’Ωew© awtoritajiet.

Hawnhekk spjegajt kif il-proçessi tal-applikazzjonijiet se jkunu iktar user friendly kif ukoll se jkun qieg˙ed jing˙ata vot lill-kunsilli lokali g˙all-approvazzjoni ta’ pro©etti kbar.

Waqt il-laqg˙a tkellimt ukoll dwar kif il˙aqna ftehim anke mal-Kummissjoni Nazzjonali Persuni b’DiΩabbiltà fejn kien hemm ˙afna grey areas ,u dawn ©ew indirizzati.

PerswaΩ illi permezz tal-laqg˙at ‘Gvern li Jisma’ a˙na l-membri tal-Kabinett qeg˙din ikollna opportunità tajba fejn nindirizzaw problemi li jkunu qed idejqu lin-nies. Din kienet esperjenza poΩittiva, u qieg˙ed in˙ares ’il quddiem g˙allaqg˙a li jmiss fejn inkomplu nuru wkoll li dan huwa Gvern li jwettaq

09

10

Opinjoni

23.02.2014

Il-PN: ESPERT FL-ISPLUÛJONIJIET

Pinna Óajja

Wara l-kampanja qarrieqa Nazzjonalista kontra lProgramm ta’ Investiment Individwali – fejn bil-ftehim bejn il-Gvern Malti u l-Unjoni Ewropea l-Partit Negattiv (PN) kellu bilfors jibla’ t-tg˙awwi© u l-gideb li qal u ppubblika – issa jidher çar li fid-Dar Çentrali PN Anti-Malta di©à n˙ema pjan ta’ kampanja o˙ra negattiva, distruttiva, qarrieqa u giddieba kontra l-power station bil-gass. Çert li din il-kampanja djabolika Nazzjonalista ser tkun ferm aktar ˙arxa minn dik ta’ kontra l-Investiment Individwali. Dan g˙as-sempliçi ra©uni li r-ro˙s fil-prezzijiet tad-dawl li kien g˙olla GonziPartitNegattiv u li issa Gvern Laburista ser ira˙˙as f’Marzu 2014 mhux flinteress politiku ta’ SimonKlikkaPN. Il-vapuri tal-Port Óieles qatt ma ©ralhom xejn Il-gazzetta elettronika Malta Independent tas-Sibt 15 ta’ Frar 2014 kitbet li “l-konsorzju li reba˙ l-aktar pro©ett li ser jag˙mel qlig˙ fl-istorja ta’ Malta…”

Li ma qaltilniex il- Malta Independent hu jekk kienx hemm xi persuna li ˙a erba’ miljun ewro b˙ala kummissjoni kif kien ˙a çertu Sur Mizzi g˙all-bini tal-power station talBWSC ta˙t GonziPartitNegattiv.

Il-Malta Independent kitbet ukoll li “il-Partit Nazzjonalista, mill-banda l-o˙ra, dejjem insista li LNG (il-gass g˙allpower station) g˙andu jkun…”

IΩda li ma kitbitx il- Malta Independent hu li l-PN, matul l-a˙˙ar kampanja elettorali, kien assolutament kontra l-proposta Laburista ta’ bini ta’ power station bil-gass tant li lPartit Negattiv kien isostni li din hi ˙ela ta’ flus u li l-pajjiΩ ma kellux bΩonnha.

Il-Malta Independent kitbet li t-trasport tal-gass minn fuq ilvapur g˙all- power station hi operazzjoni delikata li tirrikjedi ba˙ar kalm. IΩda b’dawn ilkundizzjonijiet ma jistg˙ux jing˙ataw garanzija peress li Dellimara hi esposta g˙al ba˙ar qawwi u mew© g˙oli.

Il-Portt Óieles jid˙lu vapuri kbar li jkunu mg˙obbija sa ru˙ ommhom b’kontejners mog˙la diversi sulari. Sa fejn naf qatt ma qrajt li waqg˙u xi kontejners il-ba˙ar anke meta l-ba˙ar

kien qawwi u b’mew© g˙oli.

Vapuri b’kontejners ilhom ji©u u jmorru lejn u mill-Port Óieles is-snin, iΩda qatt ma naf li kien hemm xi vapur li sab diffikultà biex jid˙ol jew jo˙ro©, anke meta l-ba˙ar kien qawwi madwar u barra Dellimara.

IΩda minn dak li qrajt fl-artiklu tal-Malta Independent, din trid tikkonvinçini li dak li qatt ma ©ara lil mijiet kbar ta’ vapuri ser ji©ri lill-vapur meta ji©i biex i˙ott il-gass. Mill-istess artiklu ˙adt l-impressjoni li f’Dellimara l-ba˙ar ikun immensament qawwi, u lmew© mog˙la s-smewwiet minn Jannar sa Diçembru inkluΩ ukoll fix-xhur tas-sajf.

Il-kaptan fantaΩma Il-Malta Independent kompliet tikteb li l-kaptan tal-vapur li minnu l-gass ser ikun trasferit g˙all-power station ma kienx impressjonat bl-istudji li ng˙ata dwar mew© u studji o˙rajn, tant li l-kaptan talab g˙al breakwater.

L-ewwel nett, il- Malta Independent lanqas biss tat liçken ˙jiel min kien is-sors li ta din l-informazzjoni. Jekk kienx mill-Enemalta jew millElectrogas, il-kumpanija li ser tibni l-power station tal-gass, jew xi ˙add mid-Dar Çentrali PN Anti-Malta.

It-Tieni jidher çar li isem dan il-kaptan huwa ‘FantaΩma’ g˙ax la l-Malta Independent u lanqas is-sors anonimu li, skont l-istess ©urnal, g˙addielha t-tag˙rif ma tawna ismu.

L-Independent kitbet li, jekk il-Gvern kellu jibni breakwater, ix-xog˙ol ifixkel il-pjan li jkollna power station bil-gass sassena 2015. G˙alhekk dan jista’ jaffettwa l-pjan tal-Gvern li jra˙˙as il-kontijiet tad-dawl b’25% qabel l-elezzjonijiet talParlament Ewropew.

Jidher çar li anke l-Partit Negattiv issa hu konvint li lGvern Laburista ser ira˙˙as ilkontijiet tad-dawl f’Marzu li ©ej. IΩda l-Malta Independent, jew l-anonimu li kiteb dan lartiklu g˙al ra©unijiet politiçi tieg˙u, g˙adu mhux konvint. Çert li meta dan il-kittieb anonimu jirçievi l-kontijiet tad-dawl minn Marzu ’l hemm ser ikollu jibla’ l-argumenti foloz, banali, bla sugu u kontradittorji li kiteb.

L- Independent kitbet li lGvern bi˙siebu jra˙˙as it-tariffi tad-dawl g˙all-2014 billi jbig˙ kumpanija tal-Enemalta g˙al 30 miljun ewro.

Mela l-ewwel l-Independent kitbet li l-pjan tal-Gvern jista’ jaffetwa r-ro˙s tal-kontijiet taddawl. IΩda eΩatt paragrafu wara kitbet u wriet kif il-Gvern Laburista bi ˙siebu jra˙˙as ilkontijiet. Kontradizzjoni gwappa li tikxief l-g˙an ewlieni ta’ min kiteb dan l-artiklu, ji©ifieri dak li jag˙ti palata lill-Partit Mifxul Nazzjonalista.

Gvern u l-Electrogas dwar issigurtà tal-operazzjoni.

Anke hawn is-sors li g˙amlet referenza g˙alih il- Malta Independent hu anonimu.

Jien nasal biex ng˙id li dan hu ‘fantaΩma’. Rigward il-Malta Freeport u l-garanziji, sakemm ktibt din l-ittra ma qrajt imkien b’xi talba pubblika min-na˙a tal-Port Óieles lill-Gvern jew lill-Electrogas. Aktar in˙oss li lanonimu li kiteb dan l-artiklu qed jissu©©erixxi lill-Port Óieles x’g˙andu jag˙mel biex ikun imda˙˙al fil-log˙ba politika.

Kontradizzjonijiet gwappi Verament qatt ma stennejt li lMalta Independent t˙alli artikli ta’ tant livell baxx ta’ ©urnaliΩmu li jkunu stampati fil-©urnali tag˙ha. Dan mhux l-ewwel artiklu li kien mimli kontradizzjonijiet gwappi li qrajt. Li kont nag˙mel parti mill-Bord Editorjali ta’ dan il-©urnal suppost awtorevoli u indipendenti kont nibg˙at jixxejjer lil min jissottometti artikli b˙al dawn.

L- Independent kitbet li sadanittant (il-Gvern) ser ikollu jag˙mel tajjeb g˙at-telf ta’ d˙ul min˙abba r-ro˙s tal-kontijiet tad-dawl minn flus it-taxxi talpoplu.

Dan l-argument smajtu u qrajtu minn fuq il-mezzi taxxandir u l-istampa Nazzjonalista. Le, Sinjura Malta Independent ir-ro˙s tal-kontijiet tad-dawl ser jag˙mlu tajjeb g˙alihom il-277 applikazzjoni permezz tal-Programm ta’ Investiment Individwali fejn dawn jammontaw g˙al miljuni u miljuni ta’ ewro. U ser jag˙mel ukoll tajjeb l-g˙aqal fit-tmexxija tal-Gvern Laburista.

G˙aqal li gvernijiet Nazzjonalisti kienu neqsin minnu sew.

Fl-a˙˙ar paragrafu lIndependent kitbet li s-sors (anonimu) li tkellem mag˙ha stqarr li filwaqt li Electrogas irran©at xi w˙ud mid-diffikultajiet imqajma mill-kaptan…

Eh, mela issa mhux kollox hu ˙aΩin dwar il-pro©ett tal-power station bil-gass kif qrajna aktar ’il fuq fl-istess artiklu tal-Malta Independent.

Il-gazzetta spiççat l-artiklu tag˙ha billi kitbet li sorsi li huma ferm attivi fis-setttur marittimu stqarrew li l-Malta Freeport qed jikkunsidraw laffari legalment u ser ikun mitlub garanziji ming˙and il-

Tassew li l-PN jifhem flispluΩjonijiet tal-gass Il-Malta Independent fil-˙ar©a tal-Óadd 16 ta’ Frar 2014, flartiklu bit-titlu ‘SpluΩjoni talLNG tanker tista’ tkun qawwija daqs 50 bomba atomikainginier’ irrapportat dak li qal il-Kunsillier Nazzjonalista g˙al BirΩebbu©a Stanley Zammit u l-kandidata Nazzjonalista g˙allParlament Ewropew Therese Comodini Cachia.

Li n-Nazzjonalisti jifhmu fi spluΩjonijiet qawwija m’g˙andi l-ebda dubju. Infakkar flispluΩjoni taç-çilindri tal-gass li wara li GonziPartitNegattiv ipprivatizzah dan sploda minn €5 g˙al aktar minn €20 f’Diçembru 2012. Infakkar ukoll kif sploda l-kont taddawl ta˙t l-eks-Ministru Nazzjonalista Austin Óarbat Gatt tant li ©ie wie˙ed millog˙la konijiet fl-Unjoni Ewropea kollha.

Però, l-In©inier Zammit ma qalilniex min kien dak ix-xjenzat li wasal g˙all-konkluΩjoni ta’ spluΩjoni ta’ 50 bomba atomika. Mela issa l-PN sar ilPartit tal-Apokalissi. U g˙ala mhux 20 jew 70 jew 100 bomba atomika? Mela skont largument ta’ dan l-inginier Nazzjonalista, l-Amerikani farrku Hiroshima u Nagasaki, b’bomba atomika wa˙da fuq dawn l-ibliet; imma nNazzjonalisti Maltin flimma©inazzjoni infantili tag˙hom ser iffarrku 50 belt flAfrika ta’ Fuq u fl-Ewropa t’Isfel.

Ara fiex wasal il-PN jew a˙jar kif in˙obb insejja˙lu ‘Partit ilGideb’. Bir-rispett kollu lejkom, dan mhux tad-da˙k Onorevoli Nerik Mizzi u Onorevoli Ìor© Borg Olivier…dan tal-biki!

Opinjoni

23.02.2014

11

tiVi awardS MINN

SALVU

CANALE

Óallejt diversi ©ranet jg˙addu sabiex inwassal il-˙sibijiet tieg˙i dwar il-festival talkanzunetta, jew kif qeg˙din isej˙ulu dan l-a˙˙ar ilEurovison Song Contest.

Taqblu Ωgur mieg˙i li hawn xebg˙a nies iffisati fuqu u ta’ kull sena qieg˙ed ikun hawn furur liema b˙alu. Dan jista’ jispiçça BISS meta xi darba jirnexxilna nirb˙uh (meta f’Awwissu tag˙mel il-borra). Óafna kienu dawk li kkummentaw li l-livell talkanzunetti dis-sena kien kemxejn inferjuri meta mqabbel ma’ snin o˙ra.

Minkejja dan il-kanzunetta rebbie˙a kien ˙aqqha g˙ax kienet l-isba˙ wa˙da. IΩda xorta l-aqwa diska ta’ Richard Edwards kienet Finally li kanta ftit tas-snin ilu. L-istess ©ara meta kienet reb˙et Olivia Lewis li l-aqwa diska tag˙ha kienet ta’ qabel Déjà Vu. L-istej© G˙all-grazzja tal-˙anin Alla spiçça dak iΩ-Ωmien meta lpalk kien ikun armat bilbukketti tal-fjuri jew b’xi fun-

tana Ωg˙ira ttajjar l-ilma. Illum qieg˙ed ikollna palk armat biss bid-dwal, skrins u effetti o˙ra, li dis-sena qarreb ˙afna ta’ dak li jkun dakinhar talEurovision. Grazzi g˙allavvanzi fit-teknolo©ija ©ew eliminati wkoll il-˙afna wires, cables u çekçik ie˙or. Il-kwalità fl-istampa traΩmessa kienet eççellenti, min g˙andu sett tat-televiΩjoni modern seta’ japprezzaha ferm aktar. Ilmod kif kien iffilmjat kien ukoll superjuri, speçjalment fejn tid˙ol il-camera crane.

PreΩentaturi Jien fattija jg˙id: jekk int kapaçi tpitter allura pitter mhux tmur tkanta, jew jekk tkanta tmurx messa©©ier.

Ming˙ajr ma nmaqdar lillpreΩentaturi (Moira, Ira u Gianluca) it-tlieta kienu u nstemg˙u tajjeb, iΩda Ωgur li Gianluca kien l-aktar inferjuri minnhom it-tlieta. Dejjaqni ˙afna l-fatt li Ira Losco, speçjalment is-Sibt, kantat xi sitt diski. Naf li Ira hija l-aqwa kantanta Maltija, iΩda sitt diski tag˙ha f’serata wa˙da huma

wisq. Biex imbag˙ad Red Electrick u Winter Moods dehru g˙al ˙ames minuti biss.

G˙o©bitni l-interpretazzjoni ta’ Gianluca ma’ ˙utu, din ilfamilja ˙elwa nist˙ajjilhom The Partridge Family jew Kings of Leon!

T˙awwadt Waqt il-festival f’˙in minnhom t˙awwadt u nsejt x’kont qieg˙ed nara (le, ma kontx rieqed u stenba˙t) g˙aliex bejn diska u o˙ra bdejna naraw sensiela ta’ reklami wara xulxin u ripetuti tal-istess kumpaniji; kien jonqos biss Mario Morales tal-Bargain Teleshopping jippreΩentahom. Óawditni wkoll il-kartolina ta’ bejn diska u o˙ra, mhux biex inmaqdar iΩda tfajliet ˙elwin g˙andna aktar, ming˙ajr ma nne˙˙i xejn missbu˙ija ta’ Valentina, g˙ax anke ma ˙ajt imka˙˙al nitla’ g˙aliha. Ma nafx ta’ min kienet l-idea li juΩaw biss listess tfajla.

Fl-a˙˙ar sparixxiet ukoll lidea li t-trofew ji©i ppreΩentat minn xi ministru – g˙al din il-

biçça xog˙ol Çikku Zammit Dimech, fiΩ-Ωmien li kien ministru hu, kien i˙obb jiddandan biex jidher ftit. Dissena ppreΩentah is-Sur Portughese li huwa l-bniedem si©©u tal-PBS. IΩda fuq ˙a©a wa˙da lkoll qbilna, naqblu, u nibqg˙u naqblu g˙all-mijiet tas-snin li ©ejjin, li l-libsa ta’ Ira Losco trid seba’ mitt g˙ajn biex tifliha (il-libsa orrajt)! Li kieku kien hemm televoting b’garanzija li kienet tirba˙ ilEurovision g˙at-tliet snin li ©ejjin.

Il-vidjow Jekk dis-sena jimxu fuq ilpassi tas-sena li g˙addiet firrigward tal-vidjow tad-diska rebbie˙a g˙andu jkollna prodott tajjeb. Tomorrow kellha vidjow muΩikali sempliçi immens iΩda nftiehem u mar tajjeb; jalla dis-sena jkun fuq l-istess skala.

Issa daqshekk kanzunetti u Eurovisions, imma minn issa nawguraw suççess enormi lill˙bieb tag˙na li se jkollhom lil Malta kollha warajhom.

Il-Óadd it-tajjeb.

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

Skola Politika tal-iUSY f’Malta

Ryan Ellul Uffiçjal Internazzjonali tal-FÛL u Kunsillier il-Fgura

G˙all-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti, li l-Partit Laburista reba˙ l-elezzjoni ©enerali kien biss il-punt tat-tluq u mhux il-wasla. Il˙idma tal-g˙aqda ma waqfitx fl10 ta’ Marzu 2012. Wara l-˙atra ta’ eΩekuttiv ©did bdiet ˙idma kontinwa biex il- Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti jkompli jikber. Il-frott tal-˙idma kontinwa qed jidher tassew permezz ta’ pro©etti diversi; l-akbar wie˙ed ikun dak li t˙abbar ftit jiem ilu, il-IUSY World Festival.

G˙al dan il-festival, li se jsir f’Awwissu li ©ej, huma mistennija jattendu madwar 2,500 Ωag˙Ωug˙ u Ωag˙Ωug˙a minn madwar id-dinja. Din l-attività se tkun l-akbar wa˙da li qatt kien hawn f’pajjiΩna mtellg˙a miΩΩg˙aΩag˙ g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙. Irrelazzjonijiet tag˙na mal-IUSY (International Union of Socialist Youth) ©ew tant imsa˙˙a f’dawn l-a˙˙ar xhur li din il-©img˙a ©iet organizzata wkoll skola politika ©ewwa pajjiΩna, wara stedina mill-IUSY u l-Partit Laburista IngliΩ li xtaqu li din l-attività ssir f’Malta.

Ta˙lit ta’ ideat Attivitajiet internazzjonali b˙al dawn huma ta’ benefiççju kbir g˙al pajjizna. Dan g˙aliex g˙alkemm pajjiΩna huwa çkejken fid-daqs, nindunaw kemm il-wirt storiku u kulturali tieg˙u huwa ta’ importanza kbira anke fix-xena internazzjonali. Irridu nimir˙u fuq orizzonti ’l barra minn xtutna mhux biss biex Malta tikseb fama aqwa internazzjonalment imma wkoll biex tkun xempju g˙al pajjiΩi o˙rajn.

Attivitajiet b˙al dawn huma bΩonjuΩi sabiex ikollna aktar ta˙lit ta’ ideat, g˙ax kif jg˙id il-

Malti: mitt bniedem mitt fehma.

Permezz tad-diskussjonijiet li se˙˙ew stajna naraw perspettivi differenti, bir-riΩultat li l-˙sibijiet fost iΩ-Ωg˙aΩag˙ tag˙na jitkattru u jkunu fuq firxa iΩjed wiesg˙a.

Apparti minn hekk, permezz talkuntatti li jsiru kull meta jkollna attivitajiet simili, il-membri tag˙na jkollhom aktar opportunitjiet sabiex jimir˙u f’artijiet lil hinn minn xtutna.

L-iskola politika li ©iet organizzata din il-©img˙a kienet ibbaΩata fuq tliet pilastri. L-ewwel pilastru jinkludi l-ideolo©ija, fejn il-

parteçipanti jitg˙allmu aktar fuq il-valuri u l-ideolo©ija tal-moviment xellugi, l-istorja tieg˙u u x’importanza kellu matul iΩΩminijiet differenti. It-tieni pilastru jinkorpora tag˙lim fuq kif ilparteçipanti jsa˙˙u a˙jar il-livell ta’ komunikazzjoni tag˙hom. Ittielet u l-a˙˙ar pilastru huwa lg˙odda li wie˙ed g˙andu jkollu sabiex ikompli jibni karattru sod fil-qasam edukattiv.

Diskussjonijiet Dawn it-tliet pilastri kienu

preΩenti f’kull working group li sar. Wie˙ed minn dawn ilgruppi kien jittratta ddemokrazija. Óafna Ωg˙aΩag˙ ˙adu l-inizjattiva u qajmu punti dwar id-demokrazija tal-pajjiΩi rispettivi. Id-diskussjoni u liΩvilupp ta’ diversi ideat g˙en biex ikun hemm diskussjoni aktar miftu˙a, diskussjoni li tg˙in fil-formazzjoni tal-opinjoni tal-individwu. Is-sessjonijiet kienu kollha ta’ livell g˙oli, u kienu jinkludu l-parteçipazzjoni ta’ bosta professjonisti u esperti f’oqsma differenti.

Diskussjoni minnhom iffukat fuq l-ekonomija, fejn ©ie diskuss x’g˙andha tkun l-a˙jar forma ta’ ekonomija li pajjiΩ g˙andu jadotta. Ma setax jonqos ukoll li numru ta’ sessjonijiet jiffokaw fuq l-elezzjoni g˙allParlament Ewropew f’Mejju li ©ej. Dawn kienu jinkludu wkoll workshops fuq it-tfassil ta’ kampanji u ˙idma relatata.

U˙ud mill-ideat li ˙ar©u waqt dawn il- workshops se jkunu qed ji©u implimentati f’organizzazzjonijiet fil-pajjiΩi rispettivi tal-parteçipanti.

Il-grupp ta’ parteçipanti kellu wkoll l-opportunità li jΩur siti storiçi Maltin, b˙all-Belt Valletta u t-tlett ibliet tal-Kottonera – bliet li g˙andhom storja twila x’jirrakkuntaw hekk kif raw ilmadwar jinbena u jsir dak li hu llum. Saret ukoll Ωjara fil-kumpless preistoriku ta’ Óa©ar Qim u l-Imnajdra – tempji li huma fost l-eqdem bini tal-˙a©ar fid-dinja.

Il-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti jinsab kuntent bir-riΩultat ta’ din l-attività u qed jikkommetti ru˙u li ja˙dem biex ikun hemm l-opportunitajiet li ji©u organizzati aktar attivitajiet simili.

12

Opinjoni

23.02.2014

l-IsTess dAQs GÓAl KulÓAdd?

Alfred Sant Kandidat g˙all-Parlament Ewropew

Hi ˙a©a naturali li meta tkun qed tfassal miΩuri ma˙suba biex jg˙aqqdu politikament u ekonomikament it-territorju ta’ kontinent fejn jeΩistu numru sabi˙ ta’ pajjiΩi, ilmiΩuri li dda˙˙al tipprova tag˙milhom li japplikaw g˙al kul˙add. G˙ax jekk le, kif se jing˙aqdu tassew dawn ilpajjiΩi?

Min-na˙a l-o˙ra, hi ˙a©a wkoll natu r a l i l i j e k k l g˙aqda ta’ bejn il-pajjiΩi se tkun maqbula u demokratika, il-miΩuri jridu jirrispettaw id-differenzi ta’ bejn il-©nus involuti. Fost o˙rajn, dawn id-differenz i jinqalg˙u min˙abba d-daqs u l-qag˙da ©eografika t a l - p a j j iΩ i kkonçernati; min˙abba rrikkezzi naturali li jkollhom; min˙abba s-snajja’ u ˙iliet tal-popli differenti. Fil-kaΩ tal-Ewropa wkoll, g˙alkemm kulturalment il-pajjiΩi involuti jifta˙ru li g˙andhom identità Ewro p e a (li hu minnu), teΩisti bejniethom diversità l i n g w i s t i k a u kulturali qawwija, kif ukoll sens qadim ta’ kburija bl- indipen d e n z a n a z z j o nali.

L-Ewropa tal-©nus L-Ewropa hi l-Ewropa tal©nus. Dan jag˙tiha l-karattru speçifiku tag˙ha.

Flimg˙oddi, in-nazzjonaliΩmu kien g˙ajn ta’ ispirazzjoni u ˙idma prezzjuΩa. Imma was-

sal ukoll lill-popli Ewropej biex jitqatlu bejniethom fi gwerer kiefra. Kien appuntu g˙alhekk – biex in-nazzjonaliΩmu Ewropew ‘perikoluΩ’ jitraΩΩan permezz tal-g˙aqda Ewropea – li beda jitwettaq il-pro©ett tal-Unjoni Ewropea.

Mill-bidu nett sal-lum baqg˙et tin˙ass tensjoni.

Minn na˙a kien hemm il˙tie©a li sse˙˙ g˙aqda kontinentali – u tqanqlu personalitajiet u xejriet ta’ ˙sieb li Ωviluppaw f’forza politika qawwija favur l-g˙aqda talEwropa, ©ieli akkost ta’ kollox. Min-na˙a l-o˙ra kien hemm l-bΩonn li l-interessi tal-entijiet nazzjonali jibqg˙u jing˙ataw g˙arfien u spazju s˙i˙.

Qatt ma kienet ˙a©a façli li ΩΩomm bilanç bejn dawn iΩΩew© ©ibdiet. Fl-a˙˙ar snin, speçjalment bil-˙olqien taΩÛona Ewro, se˙˙ew bidliet kbar li ressqu fil-qrib ilprospett ta’ aktar g˙aqda bejn in-nazzjonijiet li jifformaw l-Unjoni.

Biss, kull azzjoni twassal g˙al xi forma ta’ reazzjoni b˙ala risposta g˙aliha. Hekk qed ji©ri fl-Ewropa llum.

Forzi ©odda u qodma, mixxellug u mil-lemin, qed jis˙qu li hemm bΩonn ta’ brejk fuq il-pro©ett ta’ g˙aqda Ewropea g˙ax, minkejja r-rankatura li ˙a, mhuwiex jag˙ti r-riΩultati mixtieqa.

Il-kriΩi tal-ewro G˙alkemm l-Unjoni Ewropea politikament baqg˙et tattira pajjiΩi ©odda li xtaqu jsiru membri tag˙ha, ekonomikament bdiet tmajna.

Imbag˙ad, kellna l-krizi kbira tal-a˙˙ar ˙ames snin fiΩ-Ûona Ewro u l-issikkar taç-çinturin li dda˙˙al biex din ting˙eleb.

F’Malta tensjonijiet simili kienu u g˙adhom jin˙assu.

Fostna hemm min ˙lief blEwropa wa˙da akkost ta’ kollox ma ja˙lifx. U hemm min, kieku jista’, jo˙ro©na mill-Unjoni.

immigranti li jaslu f’pajjiΩ talUnjoni jridu jinΩammu hemm.

Irridu nkunu realisti

Issa hi ˙a©a naturali wkoll li, b˙ala l-içken pajjiΩ u l-unika gΩira nazzjon fl-Unjoni Ewropea, a˙na differenti sew mill-bqija. Malta g˙andha g˙ax tkun attenta li ma tispiççax minn ta˙t bit-twettieq ta’ politika kontinentali wa˙da. Hemm il-biΩa’ li lmizuri Ewropej li jittie˙du, anke jekk jitfasslu bil-˙sieb li jirriflettu ç-çirkostanzi partikolari ta’ pajjiΩi differenti, xorta wa˙da ma jkunux jirriflettu l-bΩonnijiet tag˙na: u dan min˙abba l-istess çokon tal-pajjiΩ.

KaΩ ewlieni fejn dan ©ara kien bit-twettiq tal-ftehim ta’ Dublin II dwar l-immigrazzjoni irregolari meta dda˙˙let miΩura li biha l-

G˙al li ©ej, jiena nemmen li rridu nkunu realisti. D˙alna fi klabb fejn ir-regoli u lmiΩuri bilfors ikollhom jitfasslu fuq skala kontinentali.

U˙ud minnhom se jaffettwawna tajjeb, o˙rajn xejn, u o˙rajn se jkunu ta’ dannu g˙alina g˙ax ma jg˙oddux g˙all-qag˙da tag˙na.

Allura, l-isfida quddiemna fiΩ-Ωmien li ©ej mhix li naraw kif inxejru bi briju l-bandiera Ewropea. Lanqas li nintilfu nmaqdruha. L-isfida hi li b’saqajna mal-art, b˙ala nazzjon Ewropew çkejken, niflu kull bidla u miΩura proposta fi ˙dan l-Unjoni Ewropea biex fejn ma taqbilx g˙alina naraw kif intejbuha jew inwaqqfuha.

L-isfida hi biex meta jkun il-waqt nipproponu a˙na wkoll – g˙aliex le? – miΩuri ta’ titjib fl-Unjoni Ewropea adatti g˙all-qag˙da tag˙na waqt li jkunu ta’ ©id g˙allpajjiΩi membri l-o˙ra. l-g˙an a˙˙ari f’din il-˙idma jrid jibqa’ dak li l-benefiççji li tista’ tag˙ti s-s˙ubija tag˙na fl-Unjoni Ewropea nakkwistawhom kollha u nqassmuhom b’©ustizzja, waqt li kemm jista’ jkun intaffu g˙al kul˙add il-piΩijiet tal-obbligi Ewropej.

mill-proprjetajiet li jinbnew.

Ma hemm xejn ˙aΩin dwar din is-sistema, u negozjanti Ωg˙ar ja˙sbu fil-qlig˙ li ser jag˙mlu ladarba jbig˙u l-proprjetà.

Madankollu, wie˙ed g˙andu ja˙seb ukoll dwar landamet tas-suq tal-proprjetà. Suq tal-proprjetà kwiet jaf iwassal g˙al diffikultajiet biex tbig˙ u g˙alhekk iwassal anke g˙al falliment ta’ kumpaniji. G˙alhekk l-inçentivi m˙abbrin fl-a˙˙ar ba©it ser jg˙inu biex is-suq tal-proprjetà jqum fuq tieg˙u u g˙alhekk ikun hemm iktar flus fl-idejn iduru.

relazzjoni mal-klijent u g˙andek tie˙u azzjoni legali biss meta taf li ma hemmx futur mal-klijent. G˙alhekk kumpanija ssib ru˙ha f’sitwazzjoni ming˙ajr sa˙˙a. Ixxog˙ol isir b’dedikazzjoni kbira, il-klijent ikun kuntent bis-servizz, però ddum xhur tistenna l-˙las. Il-ma©©oranza tan-nies g˙andhom rispett lejn kumpaniji fil-˙ajja normali tag˙hom u jmorru jixtru l-bΩonnijiet tag˙hom bil-flus f-idejhom. Madankollu, dan ir-rispett jintilef minn impjegati tal-Gvern li ja˙sbu li huwa normali li kumpanija jkollha tistenna biex tit˙allas.

Dipartimenti tal-Gvern

BΩonn ta’ kodiçi tal-etika

It-tpartit mhux l-unika kawΩa ta’ problemi tal-flus fl-idejn g˙all-kumpaniji. Ólas tard min-na˙a ta’ dipartimenti talGvern ukoll jikkawΩaw nuqqas ta’ flus fl-idejn. Hawn ˙afna kumpaniji Ωg˙ar li jbig˙u lill-Gvern. Ta’ min jg˙id illi hemm dipartimenti li j˙allsu fi Ωminijiet ra©onevoli.

Però, hemm çerti dipartimenti o˙ra li trid iççemplilhom kuljum biex tfakkarhom biex i˙allsuk u forsi fi tliet xhur il-pagament jasal. Huwa veru li wie˙ed jista’ jie˙u azzjoni legali u g˙andu dritt g˙al ˙las ta’ mg˙axijiet, però kull minn studja l-marketing jaf li wie˙ed g˙andu jibni

Wie˙ed jistaqsi: dawn l-impjegati huma lesti li ma ji˙dux paga fl-a˙˙ar tax-xahar? Ûgur li le. X’nissu©©erixxi? Hemm bΩonn ta’ kodiçi ta’ etika li permezz tieg˙u ordnijiet isiru biss meta jkun hemm il-flus u proçeduri lesti biex isir ˙las fi Ωmien ra©onevoli. Din ma tfissirx infiq ta’ flus iktar imma biss ippjanar a˙jar talinfiq.

Il-messa©© tieg˙i huwa çar: biex ikollok kumpaniji sodi kultant trid biss azzjonijiet sempliçi u li ma jqumux flus.

Nixtieq ng˙id lill-impjegati tal-Gvern li b˙alma huma jkunu anzjuΩi biex jie˙du lpaga fl-a˙˙ar tax-xahar, hekk ukoll ikunu nies o˙ra!

A˙na differenti mill-bqija

Il-flus fl-Idejn

Fleur Vella Kandidata g˙all-Parlament Ewropew

Peress li dan huwa l-ewwel artiklu tieg˙i f’dan il-©urnal nixtieq nintroduçi ru˙i malqarrejja. Ili seba’ snin na˙dem f’kumpanija Ωg˙ira wara li g˙amilt ˙ames snin na˙dem mal-Gvern; g˙alhekk naf kif in-nies taçÇivil i˙arsu lejn in-negozjanti, imma nifhem ukoll id-diffikulatjiet tas-settur tannegozji Ω-Ωg˙ar.

In˙oss li n-nominazzjoni tieg˙i g˙all-elezzjoni talMEPs hija turija tal-fiduçja kbira li g˙andu l-Gvern preΩenti fin-negozjanti Ωg˙ar, u g˙alhekk se nag˙mel ˙ilti biex inwassal le˙nu. Il-flus fl-idejn ta’ kumpanija – cashflow – hija wa˙da mill-ikbar sfidi li tiffaççja kumpanija kuljum.

DeçiΩjoni diffiçli Negozju jista’ jkun qed jag˙mel ˙afna bejg˙ u profitti tajbin. Madankollu, jekk il-bejg˙ ikun biss fuq il-karta u ma jin©abarx id-dejn, kumpanija ma tkunx tista’ t˙allas lill-impjegati u kumpaniji li jipprovdu servizzi u prodotti; g˙alhekk kumpanija tispiçça tfalli.

Li tbig˙ bid-dejn hija deçiΩjoni diffiçli g˙al kull kumpanija. Çerti kumpaniji j˙ossu li ma jistg˙ux ibig˙u jekk ma jbig˙ux bid-dejn g˙al Ωminijiet twal, anke iktar minn sitt xhur. Jekk

çerti kumpaniji ma jirnexxilhomx jiddejnu mill-bank, iduru fuq kumpaniji li jipprovdulhom prodotti u servizzi biex jipprovdulhom dejn. Madankollu, dan iddejn jaf jaqla’ problemi serji g˙al dawn il-kumpaniji li jbig˙u bid-dejn.

Investiment riskjuΩ?

F’Malta l-kaΩ tal-Price Club huwa memorja ˙aΩina g˙al ˙afna kumpaniji involuti fissettur tal-ikel. Kul˙add mar jixtri mis-supermarket bil-flus f’idu, imma min ipprovda prodotti lis- supermarket ma kienx qed jit˙allas. Ta’ min jg˙id illi biex kumpanija ma tispiççax b’dejn li ma jin©abar qatt, wie˙ed g˙andu jistaqsi: jekk lanqas il-bank ma jsellef – li jaqla’ l-flus sew mid-dejn li jag˙ti u li g˙andu kapaçità professjonali biex jara minn hu ta’ min jafdah u minn mhux ta’ min jafdah – g˙aliex g˙andi nbig˙ bid-dejn? Jekk il-bank iddeçieda li ma jsellifx, bilfors li huwa investiment riskjuΩ. Ólas bi tpartit F’Malta, pro©etti kapitali kbar ˙afna drabi t˙allsu bi tpartit.

Kuntratturi kbar kemm ildarba ˙allsu ˙addiema fuq ilpro©ett permezz ta’ biççiet

Editorjal

23.02.2014

13

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌurnaLIstI rEkLaMI IMPaÌnar u DIsInn

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

Mar Jara LogÓba FutboL!

”

EDItorJaL

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

X’wa˙da din! X’biçça ©ratilna! Din il-©img˙a l-Prim Ministru mar jara log˙ba futbol l-Italja! Ma kienx il-mument li g˙andna Prim Minsitru ffissat fuq il-Milan! Dawn il-prim ministri wkoll! Ta’ qablu kien iffissat fl-Inter! Hawn min ma g˙andux g˙axja ta’ lejla u jmur jara log˙ba futbol barra minn Malta g˙ax ikun ser jilg˙ab it-tim favorit tieg˙u u l-Prim Ministru Joseph kellu l-wiçç jag˙mel l-istess!

Jekk qatt kien hemm bΩonn prova ta’ kemm l-OppoΩizzjoni tilfet kull sens ta’ diçenza, huwa proprju meta re©g˙u bag˙tu l©urnalisti tag˙hom jiffilmjaw lillPrim Ministru ©ej minn btala privata ta’ ftit sig˙at biex jara lit-tim favorit tieg˙u jilg˙ab fl-Italja.

Re©g˙u, g˙aliex issa ˙aduha drawwa li kull meta jridu jimbarazzaw lil Malta, jibag˙tu l©urnalisti tag˙hom l-ajruport; b˙al meta ©ie jΩurna dak linvestitur ÇiniΩ. Hawn min imur l-Italja g˙al skopijiet g˙al kollox kontra l-li©i u Alla ˙ares tkunu tafu min huma! IΩda l-Prim Ministru mistenni li jkun pri©unier tal-OppoΩizzjoni u jibqa’ hawn anke biex jara log˙ba futbol!

Tant tilfu kull sens ta’ proporzjon li lanqas biss imqar jid˙ol fl-intrata ta’ mo˙˙hom li b’dak li wrew fuq it-televiΩjoni qieg˙da to˙ro© id-differenza bejn kif kienu jsiru l-affarijiet qabel u issa. Il-filmati wrew lill-Prim Ministru jistenna fid-Departure Lounge tal-ajruport flimkien ma’ passi©©iera o˙rajn. Liebes pajΩan u casual b˙al kull Malti ie˙or.

Kuntrast kbir ma’ dak li kien isir qabel, fejn l-arroganza setg˙et tintlema˙ minn mil bog˙od anke kif kienu jivvja©©aw xi ministri.

Ma na˙sibx li rridu mmorru wisq ’il bog˙od fil-memorja biex niftakru lil çertu Ministru Tonio, Fenech li wkoll g˙andu t-tim talfutbol favorit tieg˙u. Dakinhar dan il-Ministru ma g˙aΩilx li jag˙mel b˙all-Prim Ministru.

Siefer fuq Jet privat ma’ wie˙ed mill-akbar negozjanti li hawn, flimkien ma’ membri tal-familja.

Dak il-vja©© ta’ Tonio Fenech baqa’ stampat f’mo˙˙ ˙afna votanti fil-mument li tefg˙u l-vot tag˙hom! G˙all-aqwa pubbliçista li g˙andu l-Partit Laburista filpreΩent, id-Deputat Mexxej talPartit Nazzjonalista Beppe Fenech Adami, x’aktarx li dakinhar Tonio Fenech ma g˙amel xejn ˙aΩin.

Il-lussu fil-mezzi tat-trasport u ta’ divertiment dejjem kien stil ta’ politika, anke g˙all-og˙la uffiçjali tal-PN; kemm g˙all-eks-Segretarju Ìenerali Joe Saliba, u kif ukoll Pawlu Borg Olivier, is-superjotts kellhom attrazzjoni speçjali. Ittnejn li huma nqabdu f’okkaΩjonijiet differenti jirrilassaw fuq jott ta’ din ix-xorta – jekk ma tridux jismu ‘il-Perla’ – mas-Sur Nazzaren Vassallo li, kif jaf kul˙add, ma kienx nieqes millaqwa kuntratti ta’ pro©etti kbar tal-Gvern. Sa hawn ˙aΩin, iΩda hija ˙a©a aktar ˙aΩina li mhux

biss ma st˙awx, talli i©©ustifikaw il-preΩenza tag˙hom mieg˙u fuq il-jott, meta ddeskrivewh b˙ala ˙abib u donatur tal-Partit. Na˙seb hemm differenza bejn il-vja©© ta’ ta’ dawn it-tnejn u s-safra privata li g˙amel il-Prim Ministru!

Biex jipprovaw ikabbruha, xlew lill-Prim Ministru li g˙aΩel li jmur g˙al din is-safra meta Simon Busuttil kien g˙addej “©uri” quddiem il-Kumitat tal-Kamra dwar il-ksur ta’ privile©©i. Ibda biex, ilPrim Minsitru ma kienx im˙arrek biex jidher quddiem dan ilKumitat. Kull darba li Simon Busuttil jidher quddiem dan ilKumitat, biex ming˙alih ji©bed issimpatija tan-nies, dejjem ipen©i lilu nnifsu qisu l-pri©unier ta’ Zenga jew il-Konti ta’ Monte Cristo! Il-˙in kollu jg˙id li mhux qieg˙ed jiddejjaq mill-˙abs. Issa hu jaf li minn dan kollu ma hu ser ji©ri xejn. Lanqas biss jinteba˙

li n-nies mhux biss ma humiex jissimpatizzaw mieg˙u, iΩda mhux ji˙duh bis-serjetà. Anzi, pjuttost qeg˙din jit˙assruh g˙al kemm g˙adu tifel fil-politika.

JuΩaw il-kelma “©uri” biex ming˙alihom jo˙olqu xenarju li jkexkex u minn dan kollu ma hu ji©ri xejn. In-nies mhux Ωgur qeg˙din isegwu dak li qieg˙ed ji©ri f’dan il-Kumitat tal-Kamra.

In-nies l-aktar li huma mo˙˙hom hu f’kumitat ie˙or: dak talKontijiet, fejn ta’ kuljum jo˙or©u ˙wejje© li jkexkxu dwar x’kien ji©ri fl-Enemalta. Il-“©uri” li qieg˙ed jivvinta Simon Busuttil huwa ma˙sub biex inessi ©uri ta’ veru li ser ikun hemm: ta’ dawk li xa˙˙mu, ixxa˙˙mu u ˙olqu fabbrika tat-tix˙im fl-Enemalta!

Il-kelma “©uri” hija aktar adatta g˙all-kaΩ tal-investiment personali marbut maç-çittadinanza. Il©uri li g˙addew lil Malta qud-

diem il-Parlament Ewropew lMEPs Nazzjonalisti flimkien malmexxejja tag˙hom. Kien ©uri internazzjonali li kellu verdett li ma qasal imkien ˙lief biex ifixkel lill-pajjiΩ. G˙addewna ©uri quddiem id-dinja kollha u jie˙du pjaçir li isem pajjiΩna tferrex malerba’ na˙at tad-dinja. IΩda sar appell g˙al quddiem ilKummissjoni minn dak il-verdett.

L-appell mhux biss intreba˙, iΩda llum g˙andna skema ta’ investiment li b’ri˙itna di©à hemm pajjiΩi o˙rajn qeg˙din jipprovaw jimitawna.

Ma kinitx log˙ba futbol li mar jara l-Prim Ministru Joseph Muscat. Tassew li t-tim tieg˙u ma g˙amilx suççessi, iΩda rridu ng˙idu wkoll li kull deni ˙udu b’©id: b’ri˙et il-Milan il-mexxejja tal-PN g˙amlu awtogowl politiku ie˙or ma’ dawk li di©à g˙amlu!

”

14

Ittri

23.02.2014

Ibg˙at l-ittri tieg˙ek b’email lil editorial@kullhadd.com jew bil-posta tradizzjonali indirizzata lill-Editur, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun

LAQGÓA ANNWALI AR’HEMM! EVITA L-ÓOFRA GÓAR-RESIDENTI Sur Editur,

KUNSILL LOKALI FLORIANA

Sur Editur, Nag˙mel referenza g˙al-Laqg˙a Annwali g˙ar-Residenti, liema laqg˙a pubblika ©iet organizzata mis-sede tal-Kunsill Lokali tal-Furjana, nhar il-5 ta’ Frar, 2014.

F’din il-laqg˙a, fost su©©etti o˙ra, ma setax jonqos li jissemmew l-oqsma tal- housing, housing soçjali, MEPA, qasam soçjali u familja u relazzjonijiet lokali u internazzjonali.

F’intervent li ressaqt lill-kostitwenti fakkart li jiena ˙adt sehem f’laqg˙a pubblika dwar il-pjan lokali – attwali – g˙allPort il-Kbir. Il-laqg˙a ©iet organizzata fl-iskola primarja Kulle©© Santa Margerita f’Bormla nhar is-26 ta’ Lulju 2013, fejn ˙e©©i©t lill-MEPA biex tistudja bis-serjetà dak kollu li jista’ jsir biex il-Furjana ma jibqax iΩjed b’numru kbir ta’ djar vojta li huma abbandunati u mitluqa, u biex tittie˙ed azzjoni biex il-Belt Valletta, ilFurjana, il-Marsa, Bormla, l-Isla, il-Birgu u l-Kalkara jer©a’ jkollhom popolazzjoni b’ta˙lita xierqa ta’ klassijiet soçjali, biex b’hekk f’dawn il-lokalitajiet in-

negozju jie˙u r-ru˙ u dawn iΩΩoni ma jibqg˙ux iΩjed depressed areas.

G˙al dak li g˙andu x’jaqsam ma’ housing u ma’ housing soçjali avΩajt li l-Awtorità ta’ djar re©g˙et bdiet twettaq xog˙ol ta’ manutenzjoni f’çerta appartamenti u dan ©ie milqug˙ b’sodisfazzjon min- nies preΩenti.

Rigward ir-relazzjonijiet lokali u internazzjonali nistg˙u ng˙idu li f’Mejju 2013 saret Ωjara f’isem il-Kunsill Lokali talFurjana lil Macerta fl-Italja, u f’Ìunju tal-istess sena saret Ωjara lil Weiden fil-Ìermanja fejn il-Kunsill Lokali Weiden fakkar il-50 sena ©emella©© bejn Weiden u Macerta.

Fl-a˙˙ar nett, fakkart ukoll li f’attivitajiet relatati mal-©emella©© bejn Ta’ Kerçem f’G˙awdex u l-Furjana, f’Novembru 2013, il-Kunsill Lokali tal-Furjana laqa’ delegazzjoni mill-Kunsill Lokali ta’ Ta’ Kerçem, u fis-26 ta’ Jannar 2014 Ta’ Kerçem laqa’ d-delegazzjoni FurjaniΩa.

Nixtieq inwassal messa©© Ωg˙ir li na˙seb li kull sewwieq ser jaqbel mieg˙i fuqu. Se nipprova ma nkunx negattiva biss, iΩda nag˙ti ssu©©erimenti wkoll milloservazzjonijiet tieg˙i. M’ iniex esperta fit-toroq, però ma tridx tkun xi g˙aref biex tinduna bid-differenza bejn triq tajba g˙al dik li qisha wiçç il-qamar.

Kemm-il triq hawn bit-tarmak iΩda xorta wa˙da ma jkunux tajbin g˙as-sewqan?

Qed nirreferi b’mod speçjali g˙at-toroq residenzjali, li, kollox sew, huma miksijin bit-tarmak imma mbag˙ad tara bosta kanali m˙affrin biex minnhom jg˙addu sservizzi tal-ilma jew iddrena©©. Possibbli li qabel ma ssir il-pjanta tat-triq ma ja˙sbux fihom dawn l-affarijiet? Jew g˙allinqas, jekk ser

t˙affer kanal, ix-xog˙ol fuq it-triq isir b’tali mod li t-triq tibqa’ l i x x a . L - i k t a r ˙ a © a famuΩa fit-toroq Maltin hija l-patching – jew a˙jar da˙k fil-wi ç ç – i k u n h e m m x i ˙ofra li lanqas l-aqwa shock absorber m a j k u n j i f l a ˙ g˙aliha, u jg˙attuha b’naqra cold asfalt li wara l-ewwel qatra xita jinqala’ kollu u jispiçça mar-roti tal-vetturi.

Kull darba li nsuq in˙ossni qed n i l g ˙ a b l o g ˙ b a t a ’ Super Mario nevita l-˙ofor; u mn a l l a ˙ a f n a d r a b i ng˙addi mill-istess rotta u g˙ax b ’ h e k k s i r t n a f k i f g˙andi ng˙addi biex nevitahom.

Ni s t a ’ n g ˙ i d l i k u l l seww i e q j a p p r e z z a m e t a jsuq f’toroq b˙alma hi Triq Diçembru 13 li, grazzi g˙allGvern Laburista, nΩammet id-data tal-ftu˙ tag˙ha; u mhux b˙alma konna mdorrijin ta˙t Gvern preçedenti li

rari jew qatt ma kienet tinΩamm id-data proposta u ndumu xhur nistennew biex titlesta triq. Tajjeb li toroq b˙al dawn u anke residenzjali jing˙ataw l-attenzjoni me˙tie©a u jsir pjan tajjeb qabel ma jsir ix-xog˙ol; fla˙˙ar mill-a˙˙ar pjan tajjeb huwa l-qofol ta’ kollox.

G˙alkemm triq ladarba tlestiha xorta wa˙da g˙andha tibqa’ tinΩamm f’kundizzjoni tajba.

Nag˙laq biex ng˙id li b’toroq lixxi u tajbin ma jfissirx li jkun hawn aktar sewwieqa jsuqu b’veloçità qawwija u, jekk dak ikun ilkaΩ, is-soluzzjoni ta’ dan huwa li ssir korsa ma˙luqa b’reqqa u ˙sieb g˙at-tlielaq ta’ karozzi u muturi. Forsi xi darba l-˙olma ta’ bosta dilettanti tas-sewqan issir realtà.

SEWWIEQA MARA, BIRÛEBBUÌA

Kanal im˙affer ©o triq li ©ie mg˙otti b’naqra cold asfalt ftit tal-©img˙at ilu

EDWARD TORPIANO, KUNSILLIER, IL-FURJANA

LA DIVINA COMMEDIA!

Patri Mario Attard

U le x’kummiedji! Ara veru kummidjant/a! U kemm tifla˙ tikkummiedja! Tik tikkummiedja u ttik xejn!

Dawn il-kummenti, u biΩibilju b˙alhom, ifakkruni fi ©rajja tassew ˙elwa li ©rat f’wie˙ed mill-kunventi. Mela patri mag˙ruf sewwa g˙allg˙erf li l-Mulej Ωejnu bih, fettillu jg˙addi mill-g˙arbiel talg˙erf ‘tieg˙u’ lil fra sempliçi.

Dan il-patri ried jara x’fehem il-fra mill-˙ajja kkonsagrata lil Alla. “Fra” – qallu b’le˙en solenni qisu kien se jag˙mel prietka mill-kbar nett – “g˙idli ftit: x’inhi g˙alik il-˙ajja reli©juΩa?”

Il-fra g˙all-ewwel instaram. Óeqq…sabu fuq sieq wa˙da.

Miskin xaqq l-g˙araq g˙alih g˙aliex ˙aseb li kien se jo˙ro© ta’ maΩetta quddiem il-patri li kien jaf xi jg˙id! Imma mbierek li hu ma qatax qalbu!

Kien tassew stonkuΩ!

G˙alhekk qag˙ad bil-paçenzja kollha jistenna r-risposta titpo©©ielu fuq fommu minn fuq! U tpo©©ietlu xbin! G˙ax ˙ar©et minn fommu çum bum!

Mela dan il-fra Ωbukkat dar lejn il-Patri l-‘g˙aref’ u waqt li sammar ˙arstu f’g˙ajnejh

wie©bu: “ Mhux La Divina Commedia!”

G˙al din it-twe©iba mhux mistennija l-patri l-‘g˙aref’ in˙asad bil-kif! Qatt ma basar f’mitt sena li sempliçi fra kien se j©ibu dahru mal-˙ajt! Dan kif fra, li qatt ma mar jistudja f’xi università pontifiçja u ming˙ajr lawrja fettillu jo˙ro© bi twe©iba b˙al dik?! Na˙seb li l-patri ‘bravu’ abbli nesa li lIspirtu s-Santu jing˙ata lil kul˙add! Anzi, jing˙ata l-iktar lil dawk li fil-listi tag˙na lbnedmin – inkluΩi f’dawk ta’ xi setturi fil-Knisja – m’g˙andux jing˙atalhom g˙aliex ma jist˙oqqilhomx!

Ming˙ajr il-kwalifiki me˙tie©a!

Ma jafux jo˙olqu l-image! Mittwe©iba tal-fra nifhem g˙alfejn il-Mulej jobg˙odhom xbihat li taparsi jixbhu lilu. G˙ax luniku xbieha tieg˙u hi l-bniedem. Imma bniedem sinçier u mhux faççol! U mhux g˙alhekk li Ìesù rrabja bilbosta bil-faççoliΩmu u l-wiçç b’ie˙or ta’ dawk li lag˙buha tal-qaddisin?! G˙aliex ried jurihom li l-a©enda ta’ Alla ma g˙andhiex x’taqsam ma tag˙na! Meta ja˙asra se nitg˙allmu!

Fra! G˙andek ra©un! Il-˙ajja tal-bniedem hija divina commedia! Imma xi trid tg˙id biha ˙abib? G˙al Dante commedia tfisser mixja ta’ ˙ajja. Mixja fejn kull ˙a©a hija marbuta malo˙ra. U ˙bieb, Alla ma ja˙li xejn! G˙alkemm jobog˙du, anke dnubna juΩah g˙all-©id tag˙na stess! Imbierek Pawlu tag˙na, l-Appostlu, li qalilna: “A˙na nafu li Alla, ma’ dawk li j˙obbuh, ma’ dawk li huma msej˙in skont il-providenza tieg˙u, f’kollox ja˙dem id f’id g˙all-©id tag˙hom” (Rum 8:28). Kemm ifarra©ni dan ilvers! L-iktar meta ninteba˙ li nkun ˙adt falza stikka!

Il-˙ajja kkonsagrata lil Alla, g˙aliex mg˙ixa minn bnedmin, fiha t-tlajja’ u l-inΩul tag˙ha. Fiha l-infern tag˙ha.

Ji©ifieri dawk is-sitwazzjonijiet tal-biΩa’ fejn il-Mulej innifsu jrid itellag˙na minnhom!

Sitwazzjonijiet ta’ mard, u w©ig˙ – l-aktar tal-qalb!

Sitwazzjonijiet fejn l-aqwa ˙bieb ta˙seb li nsewk ˙aj! Xi drabi iktar ma tipprova ssolvihom iktar tinteba˙ li tkun qieg˙ed tag˙Ωaq fihom!

Imma l-fra qalbieni feta˙li orizzont mill-isba˙ b’li qal!

G˙al min i˙obb lill-Mulej kollox jissarraflu f’©id! Jekk jien ma nemminx f’din il-kelma x’tifsira jibqg˙alha ç-çoqqa ta’ penitenza li nilbes? Mhux ovvja li tispiçça sempliçi ornament? Anke jekk chic kemm tridha? Jekk hija çoqqa ta’ penitenza trid tkun iç-çoqqa li hija mtebbg˙a bid-dmug˙ ta’ min beka fuqi. Im˙amm©a biddnubiet ta’ dawk li qerrew g˙andi. L-aqwa li n-nies li jersqu lejha jiksbu l-fara© u lma˙fra li g˙andhom bΩonn!

G˙all-grazzja ta’ Alla, iç-çoqqa li g˙andi fuqi taqlag˙ni millkonçentrament Ωejjed u marid fuqi nnifsi g˙aliex timbuttani biex niltaqa’ ma’ Ìesù f’˙ija u f’o˙ti mu©ug˙a. Il-proçess jaf ikun purgatorju mill-e˙rex!

Imma r-riΩultat jissarraf f’esperjenza ta’ fara© dejjiemi li hemm jistenniena fil-˙ajja ta’ bla tmiem! U dan il-fara© jibda’ minn din id-dinja stess!

Il-Mulej jinse© ©rajjiet ˙ajjitna!

U jinsi©hom biex jo˙ro©na mill-fosdqa tag˙na ˙alli niltaqg˙u mieg˙u fis-solidarjetà li msej˙in nuru lejn xulxin! Jalla ˙ajti tkun tassew La Divina Commedia ! B˙alma wie©eb b’g˙aqal il-fra umli!

Djarju

23.02.2014

MID-DJARJU TAL-GVERN

Il-Prim Ministru Dr Joseph Muscat flimkien mal-President tar-Repubblika Hellenika Dr Karolos Papoulias fil-bieb prinçipali ta’ Kastilja

Is-Segretarju Parlamentari Edward Zammit Lewis waqt it-tnedija tal-Eskills Malta Foundation

Il-Ministru g˙at-Trasport u l-Infrastruttura Joe Mizzi f’laqg˙a ta’ kortesija mal-Ministru Grieg g˙all-Affarijiet Marittimi, Miltiadis Varvotsiotis

T˙abbru l-finalisti fil-kategoriji kollha tal-ewwel edizzjoni tal-awards Ìie˙ l-Isport Malti organizzata mis-Segretarjat Parlamentari g˙ar-Riçerka, lInnovazzjoni, iΩ-Ûg˙aΩag˙ u l-Isport, flimkien mal-Kunsill Malti g˙allIsport.

Il-Ministru tal-Ekonomija, Investiment u IntrapriΩi Ωg˙ar Dr Chris Cardona waqt il-preΩentazzjoni tal-premijiet Ìie˙ l-Arti©janat Malti 2013 u Innovazzjoni Malta 2013

Il-Ministru tal-Finanzi l-Professur Edward Scicluna flimkien mal-President tal-Eurogroup Jeroen Dijsselbloem waqt li kien qed jattendi g˙al laqg˙a tal-Kunsill tal-Ekonomija u Affarijiet Finanzjarji fi Brussell

Ritratti: DOI

15

16

Ta’ Barra

23.02.2014

ANALIÛI TA’ LIAM GAUCI

it-tmiem tal-Óolma ÇiniÛa?

Wa˙da mir-realtajiet li d-dinja kienet aççettat hija li ç-Çina qieg˙da fi triqitha biex issir laktar pajjiΩ b’sa˙˙tu f’diversi setturi hekk kif l-ekonomija tag˙ha qabdet rata ta’ tkabbir impressjonanti matul dawn la˙˙ar snin.

Din is-sensazzjoni kompliet tissa˙˙a˙ hekk kif iç-Çina baqg˙et tesperjenza tkabbir ta’ madwar 10%, anke meta bdiet ir-riçessjoni ekonomika globali li ˙alliet diversi pajjiΩi talPunent g˙arkubbtejhom.

Madankollu, wara din il-faççata sabi˙a jidhru li qeg˙din jiffurmaw xquq li ˙assbu lil xi osservaturi ekonomiçi. Fil-fatt, l-impatt tar-riçessjoni fuq lekonomija ÇiniΩa kien ferm iktar b’sa˙˙tu milli kien ma˙sub ori©inarjament.

Dak li jleqq…

Minkejja l-fatt li huwa minnu li t-tkabbir ekonomiku kompla g˙addej ©mielu, is-sostenibbiltà ta’ din l-espansjoni ma baqg˙etx çerta daqs kemm

kienet fil-passat. Dan jirriΩulta mill-fatt li t-tkabbir impressjonanti tal-ekonomija ÇiniΩa kien jiddependi prinçiparjament fuq id-domanda kbira li kien hemm g˙all-prodotti tag˙ha mill-pajjiΩi tal-Punent.

Permezz ta’ din l-esportazzjoni ç-Çina rat d˙ul ta’ triljuni kbar matul is-snin, li ©ew investiti fl-ekonomija biex din ti©i mmodernizzata ˙alli issir iktar kompetittiva. Barra linvestiment kummerçjali kien hemm ukoll investiment enormi fl-infrastruttura tal-pajjiΩ, kif ukoll is-servizzi pprovduti mill-Gvern biex jog˙la l-livell ta’ g˙ajxien taç-çittadini ÇiniΩi.

L-investiment kontinwu talGvern wassal biex ˙afna Ωoni urbani jinbidlu kompletament fi Ωmien qasir. Dawn iΩ-Ωoni, li huma residenzjali, kif ukoll kummerçjali, inbdew bil-lest hekk kif deher li kien inevitabbli illi d-domanda g˙alihom kienet ser tiΩdiet min˙abba li l-flus fl-idejn bdew jiΩdiedu f’rata mg˙a©©la.

Però, ir-riçessjoni li bdiet fl2008 wasslet biex id-domanda g˙all-prodotti miç-Çina tonqos ferm u diversi kumpaniji ÇiniΩi kellhom ikeççu ˙afna mill-˙addiema tag˙hom jew anke jag˙lqu g˙al kollox.

Min˙abba f’hekk il-Gvern ÇiniΩ beda jibΩa’ li r-rata ta’ tkabbir setg˙et tonqos f’daqqa, g˙alhekk niedew programm ta’ investiment biex jistimolaw l-ekonomija.

Strate©ija riskjuΩa Fost il-miΩuri li ˙adu kien hemm dik li jag˙mlu pressjoni fuq il-banek nazzjonali biex joffru self lill-imprendituri b’rati vanta©©juΩi. Ir-riskji f’din l-istrate©ija kienu çari. Jekk irriçessjoni globali ddum biex tintemm, min iddejjen biex jinvesti kien ser isibha diffiçli biex jer©a’ j©ib lura l-flus li ˙are©.

Kienu bosta li g˙aΩlu li jie˙du dan ç-çans u diversi setturi komplew jikbru b’rata li kienet l-g˙ira ta’ diversi

Koalizzjoni oÓra Wara jiem ta’ negozjati, Matteo Renzi ppreΩenta l-lista tal-membri li ser jag˙mlu parti mill-kabinett tieg˙u.

Din il-lista turi li, minkejja l-fatt li g˙all-ewwel deher li kienet ser tkun diffiçli g˙alih biex isib l-alleati, hemm diversi gruppi politiçi li mhumiex lesti illi j˙abbtu wiççhom ma’ elezzjoni ©enerali o˙ra. Fost il-figuri li jispikkaw f’din il-lista hemm Angelino Alfano li wara li abbanduna l-koalizzjoni ta’ Silvio Berlusconi deher li kien ser jag˙ti dahru wkoll lill-Partit Demokratiku (PD) ta’ Renzi.

Din id-deçiΩjoni dehret li se tiΩvol©i ru˙ha wara li Renzi ©ibed it-tapit minn ta˙t l-eks-Prim Ministru Enrico Letta biex jo˙odlu postu fit-tmexxija tal-pajjiΩ. Madankollu, Alfano jidher li rrealizza li jaqbillu jibqa’ qrib il-PD g˙alissa g˙aliex elezzjoni ©enerali taf tarah ji©i kkastigat tal-gambetta li ta lil Berlusconi.

Minkejja dan is-suççess, m’hemmx

dubju li t-triq li g˙andu quddiemu Renzi mhijiex façli. Il-membri tal-PD jidhru li g˙adhom mhumiex daqshekk komdi bir-riformi radikali li qieg˙ed jippromovi. Dawn id-dubji komplew jiΩdiedu meta Renzi ˙abbat il-bibien ta’ diversi esponenti tallemin politiku b˙al Alfano, u sa˙ansitra anke Berlusconi, biex isib l-alleati li kellu bΩonn biex jibni koalizzjoni stabbli.

Madankollu, Renzi jidher li qieg˙ed jipprova jniedi sta©un politiku ©did billi jinvolvi lil kull partit ta’ rieda tajba. Fil-fatt, huwa pprova jinvolvi wkoll lil Beppe Grillo, il-mexxej talMovimento 5 Stelle, li huwa meqjus b˙ala l-antipolitiku per eççellenza flItalja, hekk kif rari jitlef okkaΩjoni biex jibbumbardja lill-klassi politika bi kritika ˙arxa. Però, kif kien mistenni, il-laqg˙a li kellu mieg˙u ftit li xejn tat frott u, wara ftit minuti ta’ akkuΩi u insulti min-na˙a ta’ Grillo, iΩ-Ωew© partijiet qablu li ma jaqblux

pajjiΩi. Madankollu, minkejja li dehru xi Ωviluppi ekonomiçi poΩittivi, m’hemm l-ebda sinjal çar li r-riçessjoni riesqa lejn tmiemha. B’hekk, ir-rendiment li kienet qieg˙da tittama li tara ç-Çina g˙adu ma deherx.

Forsi l-iktar monumenti li jolqtu l-g˙ajn hemm ilmetropoli kbar li nbdew minn settur tal-kostruzzjoni li ddejjen bil-mijiet ta’ biljuni u li wara snin mit-tlestija tag˙hom g˙adhom vojta, jew kwaΩi.

Wa˙da mir-ra©unijiet prinçipali li wasslet g˙al dan iddiΩappunt kien il-fatt li l-klassi medja ma kibritx kemm kien mistenni fis-snin ta’ modernizzazzjoni tal-pajjiΩ. Min˙abba f’hekk, id-domanda interna ma Ωdiditx bir-rata neçessarja biex tpatti g˙at-tnaqqis fiddomanda ta’ pajjiΩi o˙ra g˙allprodotti ÇiniΩi.

Fil-fatt, minkejja li l-flus f’idejn il-popolazzjoni ÇiniΩa Ωdiedu mhux ˙aΩin, ˙afna mill-popolazzjoni g˙adha tiddependi fuq xi forma jew o˙ra ta’ g˙ajnuna mill-Istat biex

jg˙ixu ˙ajja dinjituΩa. Barra minn hekk, l-intrapriΩi ÇiniΩi wkoll g˙adhom dipendenti ferm fuq l-g˙ajnuna statali biex ikunu jistg˙u jespandu loperat tag˙hom.

G˙adu mhuwiex çar jekk din il-kriΩi hijiex ser tag˙mel ˙sara permanenti lillekonomija ÇiniΩa. Li hu çert huwa li ç-Çina ma tistax tibqa’ tinvesti triljuni kbar f’setturi li mhumiex irendu biΩΩejjed.

Biex il-Gvern isolvu din ilproblema qieg˙ed jipprova jiddiversifika l-ekonomija u ma j˙allihiex tibqa’ tiddependi fuq l-g˙ajnuna tal-Istat.

Dan il-pjan ta’ ti©did ekonomiku u soçjali kien deskritt mis-Segretarju Ìenerali tal-Partit Komunista ÇiniΩ Xi Jinping b˙ala ‘l-˙olma ÇiniΩa’. Huwa essenzjali li dan il-pjan ja˙dem, mhux biss g˙aç-Çina, imma wkoll g˙allekonomija mondjali, hekk kif ˙afna pajjiΩi saru jiddependu fuq l-investiment ÇiniΩ biex jiffinanzjaw il-pro©etti kapitali u kummerçjali tag˙hom.

Ta’ Barra

23.02.2014

17

YANUKOVYCH GÓAL BARRA? Il-possibbiltà tal-paçi fl-Ukraina kienet tidher ’il bog˙od din il-©img˙a, bil-belt ta’ Kiev mifnija bil-©lied, l-isparaturi u n-nies mejta. Dan minkejja li t-Tlieta kien iddikjarat stat ta’ paçi bejn il-Gvern u l-OppoΩizzjoni.

L-Unjoni Ewropea qed tag˙mel pressjoni fuq il-President tal-Ukraina Viktor Yanukovych biex isejja˙ elezzjonijiet bikrija bl-iskop li tieqaf il-vjolenza. IΩda x’wassal s’hawn? X’jista’ ji©ri minn issa ’l quddiem?

KITBA TA’ RITIANNE AGIUS Vjolenza mhux tas-soltu Madwar 30 persuna tilfu ˙ajjithom fl-a˙˙ar jiem waqt ©lied bejn l-awtoritajiet u lOppoΩizzjoni. Il-dimostrazzjonijiet bdew wara li f’Novembru Yanukovych waqqaf in-negozjati fuq it-trattat tal-assoççjazzjoni talUkraina mal-Unjoni Ewropea, u l-pajjiΩ spiçça maqsum bejn dawk li jridu jersqu qrib talEwropa u dawk li jridu jkunu eqreb tar-Russja.

G˙alkemm intqal li l-pulizija kienu sparaw bullets talgomma fuq id-dimostranti, mal-art instabu bullets taççomb, u mhuwiex çar minn liema na˙a ©ew sparati.

Minkejja l-periklu, it-tliet ministri minn Franza, il-Ìermanja u l-Polonja li marru l-Ukraina

biex jitkellmu mal-Gvern, xorta ssoktaw bil-laqg˙at.

Il-©lied re©a’ beda t-Tlieta wara li l-Gvern ma tax ilkonçessjonijiet imwieg˙da liddimostranti, bil-konsegwenza li dawn ma ridux itemmu lokkupazzjoni tag˙hom talbinjiet uffiçjali u l-pjazza mag˙rufa b˙ala Euromaidan.

Hawnhekk il-pulizija uΩaw ilforza, u d-dimostranti a©ixxew bl-istess mod.

Is-sitwazzjoni tista’ ter©a’ ti©i g˙an-normal? U˙ud qed jesprimu dubju dwar kemm dan jista’ jse˙˙. Is-sitwazzjoni fil-preΩent qed ti©i deskritta b˙ala wa˙da mill-iktar perikoluΩi fl-a˙˙ar g˙exieren ta’ snin. L-Ukraina vvutat g˙all-indipendenza u nfirdet paçifikament minn mal-Unjoni Sovjetika fl-1991.

Bejn l-2004 u l-2005 il-pajjiΩ ra protesti fit-toroq min˙abba elezzjonijiet imbag˙bsa, iΩda dawn intemmu ming˙ajr tixrid ta’ demm. Minn dak iΩ-Ωmien il-politika fl-Ukraina kienet imptappna b’allegazzjonijiet ta’ korruzzjoni, iΩda f’çertu aspetti iktar demokratika millpajjiΩi ta’ madwarha. Kien biss issa li, g˙all-ewwel darba fla˙˙ar snin, il-pajjiΩ ra dan ittip ta’ vjolenza.

Qed jimxu ’l barra G˙alkemm il-protesti kienu kkonçentrati fil-belt kapitali ta’ Kiev, fl-a˙˙ar jiem fe©©ew ukoll protesti Ωg˙ar f’postijiet o˙ra. Minkejja li kien mistenni li dawn il-protesti jsiru fi Lviv, li tinsab fil-Punent tal-Ukraina fejn hemm ma©©oranza ta’

nies favur l-Ewropa, ftit kienu qed jistennew li jkun hemm protesti wkoll fi bliet fejn kien ma˙sub li Yanukovych g˙andu appo©© qawwi.

Dan wera li s-sitwazzjoni hija ˙afna iktar ikkumplikata minn dik ma˙suba ori©inarjament, u li dawk favur u dawk kontra d-d˙ul tal-Ukraina flUnjoni Ewropea ma jistg˙ux ji©u maqsuma sempliçiment permezz tar-re©jun li jg˙ixu fih, b’qasma bejn il-Punent u l-Lvant. Il-protesti mhumiex marbuta biss ma’ dan il-fattur, imma anke mad-diΩappunt tan-nies bil-Gvern preΩenti. Lg˙ajta mhix biex Yanukovych ibiddel fehmtu dwar lEwropa, imma biex jitlaq ’il barra.

Din hija sitwazzjoni inkwetanti fejn gvern elett

PUNTI EWLENIN TA’ BARRA Riunjoni

iktar prattika. Jidher li Kim Jong Un g˙andu bΩonn jit˙abbeb mal-Punent malajr kemm jista’ jkun hekk kif g˙al darb’o˙ra wasal biex jitlob g˙all-g˙ajnuna internazzjonali biex jitma’ lill-poplu tieg˙u. Dan qieg˙ed ikollu jag˙mlu wara li l-politika ekonomika tal-predeçessuri tieg˙u kissret lis-settur agrikolu ta’ pajjiΩu.

Eku tal-2002?

Wara snin ta’ negozjati, il-Korea ta’ Fuq aççettat li ter©a’ ssir riunjoni o˙ra ta’ diversi familjari li kienu ©ew isseparati mill-gwerra çivili li se˙˙et fis-snin ˙amsin. Dan it-tip ta’ laqg˙at kienu bdew isiru mill1985, imma kienu twaqqfu ˙esrem hekk kif Ωviluppat tensjoni kbira bejn il-Korea ta’ Fuq u dik t’Isfel, wara diversi battibekki politiçi u militari qarrbuhom lejn stat ta’ gwerra.

G˙adu mhuwiex çar x’wassal lill-mexxej tal-Korea ta’ Fuq Kim Jong Un illi jer©a’ jippermetti li jsiru dawn il-laqg˙at. Kien hemm min spekula li hija mossa biex jipprova jirran©a l-imma©ni negattiva tieg˙u wara li l-Ìnus Mag˙quda ˙ar©u rapport li kkundannah g˙al diversi attroçitajiet komparabbli ma’ dawk li wettqu n-Nazisti.

Madankollu, hemm min ja˙seb li r-ra©uni hija ferm

Il-vjolenza fil-Venezwela kompliet ti˙rax din il©img˙a hekk kif diversi gruppi politiçi li qeg˙din jopponu l-Gvern urew id-determinazzjoni tag˙hom li jibqg˙u jipprotestaw sakemm il-President Nicolas Maduro jirriΩenja. Maduro la˙aq minflok Hugo Chavez is-sena l-o˙ra wara reb˙a elettorali li qalg˙et ˙afna kontroversji hekk kif kien hemm allegazzjonijiet ta’ tbag˙bis u intimidazzjoni. Dawn id-dubji komplew Ωiedu l-mibeg˙da bejn il-Gvern Soçjalista u l-OppoΩizzjoni Liberali u Konservattiva.

G˙adu mhuwiex çar kemm dawn il-protesti ser ikollhom impatt fuq ix-xena politika tal-pajjiΩ, hekk kif mhijiex l-ewwel darba li dehru manifestazzjonijiet ta’ dan id-daqs fil-Venezwela. Fil-fatt, fl-2002 kienu propju xeni simili li kwaΩi wasslu fi tmiemha l-ewwel le©iΩlatura ta’ Hugo Chavez. Li hemm differenti f’din l-okkaΩjoni huwa l-fatt li jidher li g˙allewwel darba qeg˙din jing˙aqdu anke diversi çittadini minn Ωoni foqra tal-pajjiΩ. Tradizzjonalment dawn kienu leali ˙afna lejn is-Soçjalisti. Madankollu, il-kriΩi finanzjarja li laqtet lill-pajjiΩ fl-a˙˙ar tidher li qieg˙da xxebba’ lilhom ukoll.

Mossa interessanti Id-deçiΩjoni ta’ Facebook illi tixtri l-kumpanija WhatsApp din il-©img˙a ˙asdet diversi osservaturi ekonomiçi. Din ir-reazzjoni ma kinitx min˙abba lfatt li sar l-akkwist, imma l-ammont li n˙are© biex

demokratikament jista’ jispiçça jitwaqqa’ b˙alma ©ara fil-kaΩ tal-E©ittu. Ta’ min jg˙id ukoll li l-Unjoni Ewropea m’g˙enitx f’din il-kwistjoni, b’attitudni ta’ kollox jew xejn minn pajjiΩ li iktar g˙andu bΩonn ta’ finanzi milli weg˙diet fl-arja.

Spekulazzjoni qed issir ukoll dwar il-possibbiltà li l-Unjoni Ewropea u r-Russja jikkooperaw flimkien biex jintemm il©lied fl-Ukraina, issa li lqasma bejn il-Punent u lLvant m’g˙adhiex l-iktar kawΩa prominenti g˙al dawn id-dimostrazzjonijiet. B˙alissa l-iktar soluzzjoni vijabbli hija elezzjoni bikrija; g˙alkemm g˙adu mhux çar jekk din hux se ssir u liema wa˙da se tkun: jekk hux dik parlamentari jew presidenzjali.

minn LIAM GAUCI sar, dak ta’ $19 (€13.8) biljun. Il-figura impressjonanti li ˙ar©et Facebook dehret esa©erata hekk kif WhatsApp, applikazzjoni di©itali g˙all-komunikazzjoni, s’issa ma tidhirx li hija kapaçi trendi lura dan l-ammont ta’ flus.

Madankollu, xi osservaturi huma konvinti li Mark Zuckerberg, il-mo˙˙ wara Facebook, di©à g˙andu pjan biex juΩa din l-applikazzjoni biex ji©©enera d˙ul ©did li s’issa ma kienx aççessibbli g˙allkumpanija tieg˙u. Il-potenzjal Ωgur li qieg˙ed hemm hekk kif WhatsApp g˙andha madwar 400 miljun utent li juΩa s-servizzi tag˙ha b’mod regolari. G˙adu mhuwiex çar xi strate©ija ser juΩa Zuckerberg, imma mhuwiex ji©i eskluΩ li jadotta pjan simili g˙al dak li uΩat Google li permezz tal-akkwist ta’ YouTube offriet suq ferm ikbar g˙al min ried jirreklama mag˙ha.

18

Mill-Misra˙

23.02.2014

tItnIeda t-tIenI edIzzjonI ta’ storyworks

Il-Fondazzjoni Valletta 2018 illum nediet it-tieni edizzjoni tal-programm Storyworks: Programm ta’ ta˙rig g˙al kittieba ta’ films, produtturi diretturi u edituri ta’ esperjenza, kif ukoll o˙rajn li g˙adhom jit˙arr©u, biex jiΩviluppaw idea g˙al screenplay. Dan il-programm qed jitella’ mill-Fondazzjoni Valletta 2018 flimkien mal-Kavallier ta’ San Ìakbu, il-Malta Film

Commission, u l-Creative Europe Desk Malta, u se jsir bejn it-Tlieta 18 u t-Tnejn 24 ta’ Marzu.

Iç-chairman tal-Fondazzjoni Valletta 2018, Jason Micallef, qal li Storyworks huwa l-frott ta’ siner©ija u koordinazzjoni bejn entitajiet Governattivi li qed jikkollaboraw g˙al g˙an wie˙ed. Huwa qal li Storyworks g˙alhekk huwa g˙odda o˙ra li permezz

tag˙ha nistg˙u nag˙tu spinta lil dan il-qasam ta’ kitba speçjalizzata.

Jason Micallef innota li g˙al g˙exieren ta’ snin, pajjiΩna kellu industrija ta’ servizzi g˙all-films li ji©u minn barra li qed tissa˙˙a˙ dejjem iΩjed b’inçentivi u ˙idma f’waqtha. Huwa qal li Storyworks i˙ares lejn ilqasam tal-industrija çinematogrifika lokali. Storyworks huwa intiΩ li jrawwem ©enerazzjoni ta’ kittieba fisseng˙a tant speçjalizzata tal-kitba ta’ screenplays.

Il-Fondazzjoni Valletta 2018 temmen bis-s˙i˙ f’siner©iji u kollaborazzjoni, tant li b’mod regolari tlaqqa’ l-entitajiet kulturali tal-Gvern madwar mejda ta’ diskussjoni. Frott ta’ dan, u klima ta’ kollaborazzjoni di©à qed isiru pro©etti siewja fosthom il-laqg˙a dwar Technical Theatre Skills li se˙˙et l-Erbg˙a, b’attendenza sabi˙a – kollaborazzjoni bejn Valletta 2018 Foundation, MCCA u l-Kavallier ta’ San Ìakbu.

Storyworks huwa eΩempju prattiku ie˙or ta’ kollaborazzjoni simili.

F’isem il-Film Commission tkellem ukoll Dr Joseph Chetcuti, li qal li dan il-pro©ett, flimkien ma’ o˙rajn, jg˙in biex ji©i Ωviluppat it-talent lokali. Huwa qal li larti tibda minn ispirazzjoni li, però, trid ˙afna xog˙ol u dedikazzjoni biex l-ideat jirnexxu. G˙alhekk huwa tajjeb li jkun hemm programmi b˙al dan u o˙rajn, li jag˙tu opportunitajiet siewja lill-artisti tag˙na.

Waqt il-konferenza tal-a˙barjiet indirizzaw lil dawk preΩenti wkoll Ωew© persuni li attendew il-kors issena li g˙addiet. Marie Briguglio qalet li dan il-programm ta opportunità li ta˙dem fuq script u tikkollabora f’workshops ma’ parteçipanti o˙rajn, biex dan ji©i Ωviluppat g˙all-potenzjal massimu tieg˙u. Filwaqt li wriet is-sodisfazzjon tag˙ha li l-programm qed jer©a’ jsir, hija appellat biex inizzjattivi b˙al dawn ikunu meg˙juna minn mekkaniΩmi u strutturi legali li jg˙inu lill-kittieba jiΩviluppaw u jmexxu x-xog˙ol tag˙hom.

Il-FondazzjonI Farsons u l-unIversItÀ ta’ Malta jnIedu pubblIkazzjonI dwar Il-wIrt IndustrIjalI

Kollezzjoni ta’ kontribuzzjonijiet riçerkati dwar l-aspetti tal-passat industrijali ta’ Malta kienu ppubblikati fi ktieb bl-isem ta’ Approaches to Industrial Heritage: What works? Dawn il-kitbiet kienu ppreΩentati u diskussi waqt konferenza li kienet saret fi Frar tas-sena l-o˙ra fil-birrerija ta’ Simonds Farsons Cisk.

Meqjusa b˙ala l-ewwel inizjattiva f’Malta li qed tindirizza dan is-su©©ett kumpless waqt forum miftu˙, Approaches to Industrial Heritage: What works? tnieda miç-Chairman tal-Fondazzjoni Farsons, Bryan A. Gera, flimkien mal-Prorettur tal-Università ta’ Malta, il-Prof. Joe Friggieri, fil-preΩenza tas-Segretarju Parlamentari g˙allGvern Lokali u Kultura Dr Josè Herrera u ç-Chairman ta’ Simonds Farsons Cisk Louis A. Farrugia.

Fl-ewwel ta’ Frar 2013, il-Fondazzjoni Farsons, b’kollaborazzjoni mal-Fakultà tal-Ambjent Mibni fl-Università ta’ Malta, organizzat konferenza ta’ ©urnata dwar il-wirt industrijali. Din il-konferenza kellha l-g˙an li tidentifika u telenka diversi metodi li jistg˙u jservu ta’ gwida g˙all˙arsien u preΩentazzjoni tal-wirt industrijali f’Malta b’mod partikolari dak li jinsab g˙and Simonds Farsons Cisk plc.

Iç-Chairman tal-Fondazzjoni Bryan A. Gera qal:

“Wie˙ed mill-g˙anijiet ewlenin tal-Fondazzjoni Farsons hu li tikkontribwixxi, tippreserva, issostni u tg˙in biex ilwirt nazzjonali jsir aktar mag˙ruf. Il-konferenza tas-sena l-o˙ra dwar il-wirt industrijali u din il-pubblikazzjoni huma konformi mal-missjoni tal-Fondazzjoni. Nawguraw li dawn iservu biex iqanqlu aktar apprezzament, riçerka u Ωvilupp dwar il-wirt industrijali ta’ Malta.”

Koeditjata mill-Professur JoAnn Cassar u Dr Reuben Grima mill-Fakultà tal-Ambjent Mibni fl-Università ta’ Malta, il-pubblikazzjoni tinkludi 15-il kontribuzzjoni.

Dawn hu miktuba minn Timothy Ambrose, Dr In©. John C. Betts, il-Prof. JoAnn Cassar, l-Onor. Dr Mario Demarco, Louis A. Farrugia, Michael Farrugia, Bryan A. Gera, il-Prof. Robert Ghirlando, Dr Reuben Grima, lOnor. Dr Josè Herrera, James Licari, Joseph Magro Conti, Ray Polidano, il-Prof. Alex Torpiano, u Godwin Vella.

Il-Prorettur tal-Università ta’ Malta Joe Friggieri qal: “Din il-pubblikazzjoni tiffoka dwar aspett importanti talkultura tag˙na. Turi wkoll g˙aliex g˙andna nie˙du ˙sieb il-wirt industrijali u g˙alfejn g˙andna bΩonn ninvestu filpreservazzjoni tieg˙u.”

Louis A. Farrugia qal li l-kontribuzzjoni professjonali

tal-membri tal-panel u tal-parteçipanti g˙enu biex il-konferenza tas-sena l-o˙ra kienet suççess. “Wara li rçevejna kummenti poΩittivi, imxejna fuq l-idea li ni©bru l-˙sibijiet li kienu ppreΩentati waqt il-konferenza u nippubblikawhom. Minn konferenza ta’ natura ©dida u unika li organizzajna fi Frar li g˙adda, illum qed in˙abbru pass storiku ie˙or fl-istorja ta’ Simonds Farsons Cisk plc permezz ta’ din il-pubblikazzjoni. B˙ala kumpannija rridu nippreservaw u ng˙oΩΩu l-wirt tag˙na, u fuq kollox naqsmuh mal-kommunità.”

L-Onor. Dr Josè Herrera qal: “Il-Gvern ma jistax ikun luniku operatur ta’ tant kwantitajiet kbar ta’ materjal ta’ wirt kulturali li jeΩisti f’Malta. Il-konferenza u l-pubblikazzjoni dwar il-wirt industrijali huma pass fid-direzzjoni t-tajba. Permezz tal-a©enziji u l-poteri le©iΩlattivi tieg˙u, il-Gvern g˙andu jsir wie˙ed mill-instigaturi ewlenin biex jo˙loq qafas; madankollu, il-Gvern g˙andu bΩonn l-g˙ajnuna tas-settur privat, biex ja˙dmu id f’id u jo˙olqu l-a˙jar prattiçi u jag˙tu direzzjoni.”

Dawk li jixtiequ kopja jistg˙u jibag˙tu email lil sfc@farsons.com u ji©bru l-ktieb g˙al donazzjoni ta’ €7.00.

KAROZZI

SUPPLIMENT

ÛGÓIRA U EKONOMIKA

KITBA TA’ ALAN SALIBA Il-Mini hija karozza Ωg˙ira u ekonomika, ma˙duma mill-BMC (British Motor Company) u s-suççessuri tag˙ha, li n˙admet mill-1959 sas-sena 2000. Fl2001 id-ditta BMW xtrat il-kumpanija Mini, u bdiet timmanifattura karozzi ©odda li jixbhu lil dik klassika, iΩda moderni. Dawn bdew jissej˙u, The New Mini, BMW Mini jew MINI. L-ittri talkelma MINI, bdew jinkitbu kapitali, sabiex il-karozzi ji©u distingwiti minn dawk l-antiki.

L-ewwel Mini – 1959 Il-Mini ori©inali hija meqjusa b˙ala ‘ikona Brittanika’ tas-snin sittin. L-ispazju ma˙luq ˙dejn ir-roti ta’ quddiem, fuq ©ewwa, jag˙milha façli biex 80% tal-art tag˙ha jkun spazju fejn wie˙ed iqieg˙ed saqajh u xi affarijiet o˙ra. Dawn il-fatturi influwenzaw ditti ta’ karozzi o˙ra, g˙aliex f’tant çokon irnexxielhom ida˙˙lu dak l-ispazju kollu. Din il-vettura hija kkunsidrata b˙ala lVolksWagen Beetle Ìermaniza, talIngilterra, g˙all-popolarità komuni li dawn it-tnejn kellhom. Fl-1999, il-Mini ©iet ivvutata b˙ala t-tieni l-iΩjed karozza influwenti tas-seklu g˙oxrin, wara l-Ford Model T tal-1908.

Din ik-karozza b’2 bibien, unika g˙attip tag˙ha, kienet iddisinjata g˙all-BMC mid-disinjatur Sir Alec Issigonis. Din kienet manifatturata ©ewwa l-impjanti ta’ Longbridge u Cowley fl-Ingilterra, f’Victoria Park/Zetland British Motor Company Factory ©ewwa Sydney lAwstralja, u wara fi Spanja, il-Belj©u, içÇilì, l-Italja, il-Portugall, l-Afrika t’Isfel, lUrugwaj, il-Jugoslavja, u anke f’pajjiΩna.

Il-Mini Mk1, kellu tliet a©©ornamenti o˙ra fl-Ingilterra: Il-Mark 2, il-Clubman u l-Mark 3. F’din is-serje ta’ varjazzjonijiet, ©ew inkluzi wkoll il-Mini estate car, pick-up, vann, u l-Mini Moke – Karozza li kienet tintuΩa ˙afna fil-korsi tal-golf b˙ala l-karozza ©ewwa l-korsa. Il-Mini Cooper u l-Cooper ‘S’, kienu verΩjonijiet

izjed sportivi, li kisbu s-suççess tag˙hom b˙ala karozzi tar-rally, fejn reb˙u r-rally ta’ Monte Carlo g˙al erba’ darbiet bejn l1964 u l-1967, g˙alkemm fl-1966 il-Mini kienet sfat skwalifikata wara l-finish line, flimkien ma’ sitt karozzi parteçipanti o˙ra IngliΩi, li fosthom kien hemm lewwel erba’ karozzi li g˙addew il-finish line. Dan se˙˙ wara regola diskutibbli, fejn jing˙ad li l-karozzi uΩaw illegalment xi dwal b˙al headlamps u spotlights.

Fl-intorduzzjoni tag˙hom, f’Awwissu tal-1959, il-Mini bdiet ti©i rreklamata ta˙t id-ditti Austin u Morris. EΩempju ta’ dawn hemm l-Austin Seven u l-Morris Mini-Minor. L-Austin Seven inbidlilha lisem g˙al Austin Mini f’Jannar tal-1962, u hawn il-Mini saret ikona g˙aliha wa˙eda fl-1969. Fl-1980 re©g˙et bdiet tissejja˙ Austin Mini u fl-1988, Rover Mini.

Mini fir-rally ta’ Monte Carlo 19621968 Li karozza b˙alma hija l-Mini tipparteçipa f’rallies b˙al dawn kienet xi ˙a©a li qajmet ˙afna interess. Peress li din ilkarozza tingrana fuq ir-roti ta’ quddiem, li g˙al dak iΩ-Ωmien kienet xi ˙a©a revoluzzjonarja; g˙andha suspension iebsa; tyres Ωg˙ar, u hija baxxa ˙afna mill-art, jag˙milha karozza li g˙andha iΩjed grip mal-art, hija iΩjed kontrollabbli u iΩjed stabbli.

Bis-sehem tal-Mini fir-rally ta’ Monte Carlo, din il-karozza reb˙et diversi titli g˙al seba’ snin s˙a˙. Dawn kienu, fl1962, is-sewwieqa Pat Moss assistita minn Ann Wisdom reb˙et il-Ladies Award; fl-1963, Rauno Aalthonen assistit minn Tony Ambrose kklassifikat it-tielet; fl-1964, Paddy Hopkirk assistit minn Henry Liddon reba˙ din it-tellieqa – lewwel darba g˙al karozza Mini; waqt li fl-istess sena Timo Makinen assistit minn Patrick Vanson ikklassifika r-raba’ post; fl-1965, Timo Makinen, din id-darba assitit minn Paul Easter, reba˙ l-ewwel

Cross-section ta’ Mini, li turi l-ispazju fuq ©ewwa tal-karozza

post; fl-1966, it-tliet rebbie˙a fuq karozza Mini, Timo Makinen, Rauno Aaltonen u Paddy Hopkirk ©ew skwalifikati; fl1967, Rauno Aaltonen assitit minn Henry Liddon reba˙ din it-tellieqa; waqt li fl1968, Rauno Aaltonen assitit minn Henry Liddon ikklassifika it-tielet post, Tony Fall flimkien ma’ Mike Wood kklassifika r-raba’, waqt li Paddy Hopkirk flimkien ma’ Ron Crellin ikklassifikaw il-˙ames post. Ta’ min jg˙id,li l-iskwalifikazzjoni tal-1966 ˙olqot kontroversja kbira wara deçiΩjoni li ttie˙det mill-©udikaturi FrançiΩi. L-iskwalifikazzjoni, wara l-uΩu ta’ dawl baxx ˙afna, kienet min˙abba bozza b’Ωew© filamenti.

Ta’ min wie˙ed jinnota li s-Citroen DS, li ng˙atat l-ewwel premju, g˙amlet ukoll uΩu illegali minn dwal tal-headlamps, imma skappat l-iskwalifikazzjoni. Issewwieq tal-istess karozza, Paul Toivonen, ˙assu redikolu li jg˙olli l-premju, wara li hu wkoll kellu g˙aliex ikun skwalifikat, u ˙alef li ma jer©ax itellaq iΩjed g˙ad-ditta Citroen.

The Outspan Mini Mudell li jispikka ˙afna, huwa The Outspan Mini: karozza forma ta’ larin©a, b’qoxra ta’ barra tixbah lil dik ta’ larin©a, b’kulur il-larin©,u li n˙admet fl-1972. Din saret b˙ala vettura promozzjonali g˙allkumpanija tal-larin© Outspan. Ftit huma dawk li jafu li din in˙adment minn Mini modifikata. Min˙abba l-forma tag˙ha din kienet tla˙˙aq biss l- ispeed ta’ 30mph. Kif taqbez dan l- ispeed ma kinitx tibqa’ stabbli u kien hemm il-biΩa’ li tinqaleb. U, jekk ji©ri hekk, kien diffiçli li twaqqafha peress li g˙andha forma ta’ ballun. Kif wie˙ed jista’ jimma©ina, liΩjed li niΩlet tajjeb kien mat-tfal.

It-talbiet jiΩdiedu

minn karozza produttiva g˙al karozza, kif ng˙idu a˙na, tal-moxt u l-mera. Jista’ jkun li kien dan il-fatt li nkora©ixxa lil BMW biex jixtru d-ditta tal-BMC, u wara saru Rover Group. Baqg˙et anke popolari fil-Ìappun, fejn baqg˙u ji©u prodotti mal-40,000 karozza fis-sena fil-bidu tassnin disg˙in.

BMW jixtru d-drittijiet ta’ Mini Sa’ Marzu tal-2000 id-Ditta Rover kellha telf kbir, u BMW iddeçidew li jiddisponu minn diversi kumpaniji. Il-bejg˙ kollu kien lest sa’ Mejju ta’ dik is-sena. MG u Rover marru ma’ Phoenix, kumpanija IngliΩa ©dida, u Land Rover kienet mibjug˙a lid-ditta Ford. BMW Ωammew lisem tal-Mini u ppjanaw mudell ©did li jΩomm id-drittijiet ta’ Rover, g˙ad-ditta, bil-patt li jit˙allew jimmanifatturaw u jbig˙u l-mudell li kien inbieg˙ kompletament tal-Mini l-antika. Sa April tal-2000 din il-firxa kienet tikkonsisti f’Mini Classic Seven, Mini Classic Cooper, Mini Classic Cooper Sport, u, g˙as-swieq barra r-Renju Unit, il-Mini Knightsbridge.

L-a˙˙ar Mini – Mini Cooper Sport ˙amra – kienet mibnija fl-4 ta’ Ottubru tal-2000 u kienet ippreΩentata lill-British Motor Industry Heritage Trust f’Diçembru talistess sena. B’kollox, f’41 sena, ©ew immanifatturati 5,387,862 Mini.

Minn Mini g˙al MINI Wara li l-a˙˙ar produzzjoni ta’ Mini kienet mibjug˙a kollha, l-isem ta’ Mini ©ie ta˙t il-kumpanija ta’ BMW. Il-BMW Mini jew MINI jew The New Mini, mhix relatata teknikament mal-mudell l-antik, imma Ωammew b’mod klassiku l-kunçett ta’ eerba’ çilindrati, li tingrana fuq quddiem (front wheel drive) u l-poΩizzjoni emblematika tal-ori©inali.

Tul is-snin tmenin u disg˙in, is-suq Mini f’pajjiΩna Brittaniku rcieva numru ta’ edizzjonijiet speçjali tal-Mini, li biddel din il-karozza F’pajjizna nsibu wkoll diversi kollezzjonisti ta’ merchandise tal-karozzi Mini, b’mod speçjali l-mudell antik. Hawn ukoll diversi nies iffissati fuq il-karozzi ta’ vera, tant li nsibu l-Malta Mini Owners Club, li jie˙du sehem b’wirjiet tal-vetturi tag˙hom f’diversi attivitajiet.

Ra©el partikolari, iffissat bl-ikrah fuq dan it-tip ta’ karozza, g˙andu kull forma ta’ souveniers li ˙ar©u b˙ala replika talMini: mudelli taç-çeramika, plastik, u ˙adid ta’ kull daqs, gomom, lampshade, figolla, arlo©©i, handbag, kalamiti ta’ mal-fri©©, u kull ˙a©a li wie˙ed jista’ jimma©ina. B’kollox dan g˙andu ’l fuq minn 1400 o©©ett tal-Mini, inkluz ˙ames karozzi ta’ vera – kollha Mini. Illum huwa wkoll iççertifikat minn The Malta Records b˙ala l-ikbar kollezzjonist ta’ affarijiet tal-karozza Mini f’pajjiΩna.

20

Karozzi

23.02.2014

ToyoTa Rav4

G˙addew g˙oxrin sena minn meta t-Toyota ˙olqu suq kompletament innovattiv permezz tat-tnedija tarRav4, SUV kumpatt, ori©inali

u rikreazzjonali. Waqt li ditti ta’ karozz i o ˙ r a b a q g ˙ u jsegwu s-suççess ta’ Toyota, Rav4 kompla bl-iΩvilupp u jag˙ti prestazzjoni, speçi-

fikazzjoni u g˙aΩla li jΩommu pass pass mad-domanda tal-konsumatur li dejjem tinbidel.

Din hija l-ispirazzjoni g˙ar-

Rav4 il-©did, li l-kumpanija tkompli tibni fuq il-mudell preçedenti, iΩda ΩΩomm l-istess sa˙˙a, b’affarijiet innovattivi flimkien ma’ ta˙hmir iΩjed b’sa˙˙tu u modern.

4x4 2.0 D-4D il-©did Konsumaturi li g˙aΩlu l-vettura Toyota effiçjenti, b’magna 2.0 L D-4D g˙arRav4 tag˙hom, s’issa kellhom g˙aΩla biss ta’ vettura 2 wheel-drive. G˙as-sena 2014 r-Rav4 se jkun bl-g˙aΩla ta’ 4 wheel-drive , li jΩid l-aççess g˙al vetturi 4x4 b’diversi fatturi li jispikkaw, b˙al emissjoni baxxa u ekonomija ta’ fjuwil, li jΩommuh b’wie˙ed mill-iΩjed SUVs bl-ispejjeΩ baxxi.

Ir-Rav4 2.0 D-4D AWD huwa wkoll vijabbli fi gradi Icon u Invincible. B’magna 122bhp (91kW), ti©©enera 310Nm g˙al mod flessibbli ta’ prestazzjoni fis-sewqan, li jag˙milha karozza façli li timman©©ja f’toroq ©o belt jew triq miftu˙a. Ma˙dum b’magna b’sitt gerijiet, jag˙mel çiklu ta’ 137g/km (klassifikat b˙ala Band E filVehicle Excise Duty) u 53.3mpg.

Toyota Touch 2 Il-verΩjonijiet kollha ta’ Rav4 huma mg˙ammra bis-sistema Toyota Touch 2 – l-a˙˙ar sistema touchscreen biex ti©i operata s-sistema kollha. Ji©i mg˙ammar ukoll bi skrin high-resolution li juΩa erba’ darbiet iΩjed pixles mis-sistema ori©inali, u dan joffri stampa isba˙ u iΩjed çara.

Din is-sistema tinkludi bluetooth g ˙ a l t e l e f o n a t i hands-free, kif ukoll tibg˙at u tirçievi SMSs, kamera li titraΩmetti wara, informazzjoni dwar il-vettura li tinkludi informazzjoni dwar ilvjagg, profil tal-kontroll talklima, kif ukoll sistema biex tikkontrolla d-dawl u kif issakkar il-bibien.

Din is-sistema tippermetti wkoll konnessjoni ta’ iPods u MP3 players permezz ta’ USB jew bluethoot; kif ukoll, fejn ikun possibbli, turi lisem tal-album, artist u informazzjoni dwar id-diska.

Sistema ta’ sound tista’ tkun ikkontrollata wkoll minn dan l-iskrin.

Karattarestiçi u tag˙mir Il-verΩjonijiet Icon u Invincible tar-Rav4 jibbenefikaw minn ftit iΩjed tag˙mir u karatteristiçi bi stil.

Il-mudelli Icon ji©u mg˙ammra b’sistema ta’ keyless entry u push-button start b’mod standard, flimkien ma’ 18-inch allow wheels b ’ Ω e w © k u l u r i , imqabbdin kemm fuq ilmudelli 2 wheel drive kif ukoll all-wheel drive . Dan jibni fuq tag˙mir li jinkludi: dual-zone climate control , headlights u wipers ja˙dmu b’mod awtomatiku, cruise control , DAB digital tuner , mirja ta’ barra ritrattabli biss˙ana, u mera ta’ wara autodimming.

Waqt li g˙all-Invincible lkonsumaturi llum jistg˙u jag˙Ωlu bejn tapizzerija tal©ilda ta’ kulur iswed jew kafellatte. Saret ukoll protezzjoni mad-dawra kollha tieg˙u, li hija fuq baΩi standard g˙al Toyota u li til˙aq i l - q o f o l t a g ˙ h a b ’ parking sensors fuq quddiem, b’Ωieda m’a dawk ta’ wara.

Toyota ddisinjaw ukoll 18inch alloy wheel b’ghaxar spokes, li qed jinbieg˙ malmudelli kollha 2WD. Karatteristiçi stabbiliti flInvincible Grade jinkludu seats ta’ quddiem heated , power slides u limbar adjustments g ˙ a s - seat talpassi©©ier u binarji tas-saqaf.

B’riΩultat g˙ar-roti ©odda u ikbar, il-figura ta’ CO 2 g˙al mudell 2.0 L D-4D, 2 wheeldrive tiΩdied bi ftit, però ma jkollha l-ebda impatt fuq ilklassifikazzjoni tal-VED.

Karozzi

23.02.2014

IRBAÓ RENAULT CAPTUR MA’ ROCS TRAVEL B˙ala parti mill-kampanja tal-Eurovision 2014, ROCS Travel ser jag˙tuk iç-çans li tirba˙ karozza lussuΩa Renault Captur b’valur ta’ €18,000 meta inti tibbukkja btala g˙al Disnelyand Pari©i fl’2014!

Din il-kampanja ©iet im˙abbra nhar il-Ìimg˙a 7 ta’ Frar waqt is-semifinali tal-Malta Eurovision Song Contest, fejn fl-istess avveniment ROCS ˙abbru offerti mill-aqwa u kompetitzjonijiet g˙al matul issena 2014. Meta wie˙ed jibbukkja l-btala tieg˙u g˙al Disneyland Paris, jing˙ata biljett ma’ kull €50 ’il fuq u hekk jid˙ol f’din il-kompetizzjoni. Ir-rebbie˙ ser ji©i m˙abbar nhar lErbg˙a 24 ta’ Diçembru 2014, wara li jirrispondi mistoqsija sempliçi, eΩattament fil-˙in perfett g˙allbtajjel tal-Milied.

“B’iktar minn 10,000 passi©ier Malti li g˙aΩlu ROCS Travel sabiex iΩuru Disneyland Pari©i, f’dawn l-a˙˙ar erba’ snin sirna

mag˙rufa b˙ala l-a©ent ewlieni g˙al din id-destinazzjoni ma©ika,” tistqarr Rachel Vella, direttriçi ta’ ROCS Group.

“A˙na nigarantixxu li noffru mhux biss l-aqwa prezzijiet fis-suq lo k a l i i Ω d a u k o l l itinerarji mill-aqwa li jinkludu lukandi eççellenti, esperjenzi indimentikabbli u tour leaders mimlija esperjenza u tag˙rif.”

“Din il-kompetizzjoni hija çans ie˙or li a˙na g˙aΩilna sabiex nirringrazzjaw lil numbru kbir ta’ klijenti tag˙na tas-sapport kontinwu tag˙hom,” kompliet Rachel Vella. “B’esperjenza ta’ iΩjed minn 30 sena u g˙exieren ta’ eluf ta’ klijenti sodisfatti, ir-ROCS Group g˙aΩel din il-kompetizzjoni sabiex tag˙ti dak il-ftit aktar lil dawk kollha li jafdaw f’ROCS Travel biex ikollhom l-aqwa btala.”

“B˙ala Autosales, a˙na n˙ossu li din il-kooperazzjoni ma’ ROCS Group hija l-g˙aΩla perfetta g˙al eluf

ALfA ROMEO 4C SITT UNURI ÌOddA fL-AÓÓAR TLIET xhUR Wara li l-qarrejja tal-magaΩin ÌermaniΩ presti©©juΩ Auto Zeitung innomina l-Alfa Romeo 4C b˙ala r-rebbie˙a fil-kategorija ta’ ‘karozzi sportivi impurtati’ waqt is-26 edizzjoni ta’ l-Auto Trophy, u l-magaΩin FHM Magazine fir-Renju Unit ippremja l-Alfa Romeo 4C b˙ala ‘il-Karozza tas-Sena 2013’, l-Alfa Romeo 4C bdiet l-2014 b’erba’ unuri o˙ra li jkomplu jikkonfermaw dan il-mudell b˙ala liΩjed wie˙ed ammirat u mixtieq.

Fi Franza, l-Alfa Romeo 4C reb˙et il-premju presti©©juΩ ‘L-Isba˙ Karozza tas-Sena 2013’ waqt id-29 edizzjoni tal-International Automobile Festival. Il-4 C intg˙aΩlet wara st˙arri© madwar iddinja permezz tal-internet bil-kollaborazzjoni ta’ msie˙ba multimedjali tal-festival fosthom Le Point, Auto Addict, Automobiles Classiques, AD u JC Decaux.

Fil-Ìermanja, il-qarrejja talmagaΩin speçjalizzat Auto, Motor und Sport g˙aΩlu lAlfa Romeo 4C g˙at-titlu talaqwa karozza sportiva g˙all2014 – wara 28 mudell ie˙or ta’ karozzi supersportivi. Filvotazzjoni g˙all-aqwa karozzi, iΩjed minn 115,000 qarrej g˙aΩel l-Alfa Romeo 4C b˙ala l-aktar mudell sportiv eçitanti tas-sena li ‘jirrappreΩenta l-isportività essenzjali li tant huwa parti mill-ispirtu tal-Alfa Romeo: prestazzjoni u eççellenza teknika g˙all-aktar sewqan pjaçevoli bi stil mill-aqwa’.

U dan l-a˙˙ar ir-rubrika ta’ kull ©img˙a Motor u dik ta’

kull xahar Auto Moto filPolonja, ip p u b b l i k a w i r riΩultati tal-kompetizzjoni Auto Lider 2013, li fiha l-qarrejja Pollakki ntalbu jesprimu l-preferenza tag˙hom g˙allaktar mudelli ta’ karozzi, innovazzjonijiet teknolo©içi u pro©etti awtomobilistiçi li g˙o©buhom matul l-2013.

F’din il - k o m p e t i z z j o n i vvutaw ’il fuq minn 160,000 persuna. Fl-ewwel post fiΩΩew© magaΩins fis-sezzjoni ta’ ‘Karozzi sportivi u convertibles ’ ©iet l-Alfa Romeo 4C – ferm ’il quddiem mill20 finalist l-ie˙or f’din il-kategorija. Fil-fatt, fit-tieni post ©iet il-BMW 4 Series u ttielet post i n k i s e b m i l l Porsche 911 Turbo S. L-Alfa Romeo 4C, li se tkun imnedija fl-Awstralja iΩjed tard din is-sena, kisbet ukoll l-og˙la premju fil-kategorija ta’ karozzi sportivi ‘ Le auto che preferisco ’ tal-magaΩin Taljan ta’ k u l l x a h a r Quattroruote.

Il-4C kienet disinjata millin©iniera ta’ Alfa Romeo u mibnija fl-impjant ta’ Maserati f’Modena, l-Italja.

Il-qafas tag˙ha huwa mag˙mul primarjament minn materjali ˙fief ˙afna fosthom carbon fibre biex b’hekk, ittoqol kollu tag˙ha, huwa biss ta’ 89 5 k g . L - isports coupe kap a ç i t a ç ç e l l e r a minn 0-100km/h f’4.5 sekondi u kapaçi til˙aq veloçità massima ta ’ 2 5 8 k m / h . I t toqol tag˙ha huwa mqassam 40% fuq l-axle ta’ quddiem u 60% fuq wara, u dan jg˙in ˙afna lis-sewwieq fil- handling.

ta’ Maltin li jistg˙u jirb˙u din l-karozza unika. IrRenault Captur hija l-a˙˙ar mudell fil-kollezzjoni

Renault. Din ti©i deskritta prattika iΩda ireΩistibbli

il-karozza qed b˙ala karozza ta’ klassi. Hija f’kull sens u

verament nispera li r-rebbie˙ furtunat ikun jista’ jgawdi kull aspett ta’ din il-karozza fantastika,” ikkummentat is-Sa Bernardette Bonnici Kind, id-direttriçi ta’ Autosales Limited, l-a©enti lokali ta’ Renault.

Vja©© lejn Disneyland Pari©i ma’ ROCS Travel bi prezz li jibda minn €389 g˙al kull persuna, g˙al sebat iljieli f’lukanda ta’ erba’ stillel. Dan il-prezz jinkludi titjiriet, akkommodazzjoni g˙al sebat iljieli, kolazzjon u taxxi. Ilklijenti ta’ ROCS g˙andhom ukoll l-opportunità li jag˙Ωlu minn iktar minn 80 data ta’ tluq fl-2014.

G˙al iktar informazzjoni Ωur il-ferg˙at ta’ ROCS ilFurjana jew il-Mellie˙a.

Tista’ wkoll iççempel fuq 2015 1515 jew tid˙ol fis-sit elettroniku www.rocsholidays.com, kif ukoll tista’ tibg˙at email lil travel@rocsgrp.com, jew iΩΩur il-pa©na ta’ Facebook ta’ ROCS Group.

21

22

Karozzi

23.02.2014

Peugeot 308

PremjAtA l-Ambizzjoni

Permezz tal-Peugeot 308, id-disinjaturi u l-in©iniera ˙olqu karozza hatchback li hija ori©inali, intwittiva u fuq kollox moderna b’disinn pur u klassiku.

Imlaqqam b˙ala ‘The New EMP2’ (Efficient Modular Platform 2), ilpjattaforma tieg˙u li hija kumpatta ˙afna, b’tul ta’ 4 metri u 25 centimetru, u piΩ imnaqqas b’ 140 kilo, jiΩgura esperjenza ©dida fis-sewqan, partikolarment f’emissjonijiet baxxi ta’ ossi©nu.

B’disinn modern g˙all-a˙˙ar fuq ©ewwa, u instrument and control panel innovattiv, il-Peugeot i-Cockpit tag˙ti w˙ud mill-isba˙ sensazzjonijiet waqt issewqan.

Il-fatt li juri li s-suq tad-ditta jinsab dejjem tiela ’l fuq, il-livell g˙oli filkwalità, ir-riΩultat ta’ domandi speçifiçi g˙all-vettura, ipo©©i lill-Peugeot 308 fost l-aqwa.

Mibni fi Franza fl-impjant ta’ Sochaux u inawgurat f’Settembru li g˙adda, la˙˙ar mudell ta’ Peugeot illum jinsab g˙all-bejg˙ fis-suq tal-Kontinent Ewropew.

Il-bejg˙ ta’ dan il-mudell mistenni jkompli jiΩdied tul din is-sena, l-ewwel fir-Renju Unit u l-Irlanda, diversi swieq Mediterranji, Afrikani u Sud Amerikani, u izjed tard f’diversi swieq AΩjatiçi u Awstraljani-AΩjatiçi.

IppreΩentat g˙all-ewwel darba filFrankfurt Motor Show, u mniedi fl-

a˙˙ar ta’ Settembru fi Franza u l-Ìermanja, il-Peugeot 308 Saloon il-©did ing˙ata l-og˙la punte©©i minn ˙ames stilel waqt it-testijiet tal-Euro NCAP. B’riΩultati massimi o˙ra ta’ ˙amsa minn ˙ames stilel f’erba’ kategoriji, li huma: protezzjoni g˙all-adulti, protezzjoni g˙at-tfal, protezzjoni g˙al min ikun miexi, kif ukoll fl-assistenza ta’ sigurtà.

Dan jikkonferma li l-Peugeot 308 g˙andu l-og˙la livelli ta’ sigurtà fit-triq.

Elett b˙ala l-karozza tas-sena 2014 fil-Kroazja Wara li l-Peugeot 208 kien elett b˙ala l-karozza tas-sena 2013, fil-Kroazja kien imiss il-Peugeot 308 li jirba˙ it-titlu talHR Auto 2014, kif ukoll il-Golden Steering Award. G˙al 20 sena konsekuttivi ta’ kompetizzjoni, l-iΩjed wa˙da presti©©juΩa fil-Kroazja, il-©urija, komposta minn ©urnalisti mill-ikbar gazzetti ta’ kuljum u mill-iΩjed magaΩins speçjalizzati tal-karozzi importanti, taw l-ewwel premju lill-Peugeot 308.

Ivvutat b˙ala l-Karozza tas-Sena 2014 fl-IΩvizzera.

Xahar u nofs wara li ©ie mniedi fissuq Ûvizzeru, il-Peugeot 308 ©ie distingwit bit-titlu ta’ Swiss Car of The Year g˙as-sena 2014.

Il-©urija, mag˙mula minn 14-il ©urnalist, speçjalisti u sewwieqa tal-karozzi tal-©iri, kellhom ji©©udikaw is-37

mudell ©did g˙all-bejg˙ fl-IΩvizzera fit12-il xahar li g˙addew, ibbaΩati fuq kriterja vasta g˙all-a˙˙ar. Fi tmiem ta’ spezzjoni statika u testijiet mill-kandidati fiç-çirkwit mag˙luq, il-Peugeot 308 kaxkar l-unuri tas-sena 2014, li qabeΩ il-BMW i3 u Tesa Model S fuq il-podju.

Il-©urija fa˙˙ru ˙afna l-effiçjenza akkwistata bil-Peugeot 308, sforz innuqqas fil-piΩ tieg˙u, aerodinamika ottimizzata, kif ukoll referenza g˙allprestazzjoni dinamika.

Ivvutata l-Karozza tas-Sena 2014 fisSlovakkja Membri tal-©urija, mag˙mula minn 16-il ©urnalist, ©ejjin mill-iΩjed medja importanti Slovakka, iltaqg˙u f’Diçembru li g˙adda g˙all-14-il laqg˙a konsekuttiva annwali ta’ dan il-vot. Huma ˙ar©u rrebbie˙a fost seba’ finalisti minn mudelli ©odda, mibjug˙a fis-suq Slovakk tul dawk l-a˙˙ar 12-il xahar.

Wara eΩaminazzjoni statika, u kif ukoll spezzjonar fost il-mudelli li kien hemm qed jikkompetu, il-Peugeot 308, reba˙ it-titlu Slovakia’s Car of the Year 2014.

Il-©urija fa˙˙ru partikolarment l-innovazzjoni ta’ din il-karozza, l-ubbidjenza eΩemplari u dinamika, aerodinamiçità ottimizzata, u g˙at-tapizzerija lixxa fuq ©ewwa tal-karozza.

Id-ditta Peugeot kienet l-unika ditta

fl-istorja Slovakka li reb˙et tliet titli, bis-607 u t-307 ikunu ta’ suççess preçedenti.

Argus 2014 Trophies ©ewwa Franza Fl-20 edizzjoni konsekuttiva tal-Argus Trophies g˙as-sena 2014, li saret fl-4 ta’ Diçembru li g˙adda fl-Arab World Insistitute, Peugeot 308 reba˙ l-ewwel premju fil-kategorija Compact and Family Cars. Il-©urija kienet komposta mir-rivista Argus , esperti ta’ valutazzjoni tal-vetturi, ©urnalisti u speçjalisti fl-istudju tas-settur.

L-Argus Trophies ikunu ppremjati ta’ kull sena g˙all-mudelli l-©odda fis-suq, b’rikonoxximent lejn il-vetturi li joffru l-iΩjed valur g˙all-flus f’termini ta’ apparat u spejjeΩ fil-konsum.

Peugeot 308, konkorrent g˙at-titlu European Car of the Year 2014 Fost 30 karozza li kienu qed jikkompetu, din il-vettura ©iet mag˙Ωula flimkien ma’ sitt finalisti o˙ra. B’©urija mag˙mula minn 58 membru, minn 22 pajjiΩ Ewropew, ser jag˙mlu l-verdett tag˙hom dan ix-xahar f’konfront deçiΩiv li se jsir fit- tracks ta’ prova f’Ceram, fit-Tramuntana ta’ Pari©i. IlKarozza tas-Sena 2014, g˙al dan laward , se jkunu m˙abbra fit-3 ta’ Marzu waqt il-Geneva Motor Show.

AÓbArijiet dwAr il-kArozzi tul ix-xAhAr tA’ frAr fis-suq dinji 1.

Il-Vauxhall Corsa l©dida ting˙ata ideat g˙al disinn ta’ kwalità superjuri mill-karozzi Vauxhall Adam, u magni ©odda wkoll bi preparazzjoni g˙all-inawgurazzjoni fil-Motor Show f’Pari©i f’Settembru li ©ej.

2.

Mercedes jippjanaw li jo˙or©u X-Class ©did, ibbaΩat fuq l-SUV iΩ-Ωg˙ir ta’ Renault 3.

Felino cB7 – superkarozza ©dida KanadiΩa, imnedija fil-bidu tax-xahar.

Karozza mag˙mula mill- carbon-fibre u tiΩen 1.135kg 4. Ìiet ippruvata sSubaru Legacy, karozza tas-sitt ©enerazzjoni g˙al Subaru, li ser ti©i mnedija fiç-Chicago Motor Show dan ix-xahar 5.

Id-ditta Skoda ppublikat l-ewwel idea g˙all-karozza innovattiva tag˙hom – Skoda VisionC, karozza coupe b’erba’ bibien.

6.

Citroen tag˙ti idea g˙al mudelli tal-futur billi tippubblika xi disinni.

7.

Imnedija l-Kia Soul EV u tiddebutta fiç-Chicago Motor Show. Mistennija tkun g˙all-bejg˙ fl-Amerika ta’ Fuq aktar tard din is-sena.

8.

Lexus NX 4x4 – SUV minn Toyota li ©ie mfassal biex jikkompeti ma’ Audi Q5.

Crossover li jiswa mat-£30,000 se jkun g˙allbejg˙ minn Ottubru ta’ din issena.

9.

Catalytic Converter iddisinjat minn Dr Benjamin Kingsbury, inaqqas l-emissjonijiet fil-karozza u jag˙milha iΩjed ekonomika.

Dan ©ie ppreΩentat lill-pubbliku dan ix-xahar.

10.

Toyota jwaqqfu l-produzzjoni fl-Awstralja. Dawn segwew il-passi ta’ Ford u Holden.

11.

Il-kumpanija ta’ karozzi ÛvediΩa, Koenigsegg, g˙adhom kemm g˙amlu lewwel provi bil-karozza l©dida tag˙hom, One:1. Huwa ma˙sub li din tkun l-iΩjed karozza prodotta fid-dinja kollha b’1322bhp u mistennija tispikka fil-Geneva Motor Show tax-xahar id-die˙el.

12.

David Brownie Automotive jiΩvelaw mudell ©did li ˙iere© iΩjed ’il quddiem, ibbaΩat fuq Jaguar XKR 13.

Membri parlamentari tal-House of Commons ivvutaw favur mozzjoni li ji©i pprojbit it-tipjip fil-karozzi filpreΩenza tat-tfal.

14.

BMW i3 u Citroen C4 Picasso, finalisti g˙all-World Car Awards 15.

Lamborghini Huracan jag˙mel hit enormi, li la˙˙aq seba’ mitt ordni f’xahar, wara li ©ie ppreΩentat f’avvenimenti

privati.

16. Ûvelata karozza ©dida g˙al Ferrari – Ferrari California T. Karozza b’ turbocharged 553bhp, b’magna 3.9L V8.

17.

Mercedes jiΩvelaw aççessorji ©odda g˙al Mercedes GLA, b˙al rimmijiet Alloy, u kif ukoll diversi aççessorji o˙ra g˙al ©ewwa u barra.

18.

L-iktar parke©© g˙ali fl-Ingilterra jinsab g˙all-bejg˙ g˙all-prezz ta’ £400,000 g˙al Ωew© postijiet ta’ parke©© li jinsab viçin ir-Royal Albert Hall.

19.

Ian Callum, disinjatur ewlieni tad-ditta Jaguar, jiΩvela l-Jaguar F-Type Targa. Dan iddisinn g˙adu qed ji©i kkunsidrat.

20.

Qed ji©i ppjanat biex fl-M3 Motorway ikun hemm limitu ta’ veloçità ta’ 60 mil fis-

sieg˙a. Dan b˙ala parti mill€174 miljun g˙all-espansjoni li jiffrankaw lill-vjaggaturi ˙ames minuti kuljum.

21.

Jer©a’ jinbeda sonda©© dwar il-karozzi, li jistaqsu lil diversi persuni jekk humiex sodisfatti bil-karozza tag˙hom.

22.

Impjant ©did g˙allmagni Jaguar Land Rover mistenni j˙addem 1400 persuna.

Konsegwenza ta’ hekk huwa stmat li jibdew ji©u prodotti magna kull 36 sekonda mill2015.

23.

Fl-okkaΩjoni tal-40 anniversarju ta’ Mitsubishi jirritorna l-Evo b’mudell ©did, Mitsubishi Evo X. 24.

Fiat mistennija to˙ro© mudell kompletament ©did ta’ Fiat 500 fl-2016, b’teknologija mtejba u dehra mxebbha malewwel mudell tal-1957, imma iΩjed a©©ornata.

KurΩitajiet

23.02.2014

23

KALEJDOsKOpJU Mi©bura minn ChARLEs B. spITERI

QALB TAgÓÛEL L-IMÓABBA!

ÓDAX-IL sENA TINsEÌ MINN XAgÓARhA sTEss Dan l-a˙˙ar kien irrappurtat li wara li mara ÇiniΩa kienet cardigan minn ˙admet xag˙arha stess, ˙admet ukoll xi ˙a©a g˙al Ωew©ha.

Xiang Renxian, ta’ 60 sena, ©ibdet 116,058 xag˙ra minn rasha – g˙ax g˙addet kull wa˙da li uΩat – u nis©ithom f’kowt u kappell. Biex g˙amlet dan, Xiang mill-provinçja Chongqing, qattg˙et 11-il sena ti©bor ix-xag˙ar u ta˙dem il˙wejje©.

L-g˙alliema rtirata qalet: “F’Ωg˙oΩiti, minn dejjem kont mag˙rufa g˙ax-xag˙ar twil u sabi˙ li kelli, u meta bdejt nikber irrealizzajt li, l-istess b˙ad-dehra tieg˙i, xag˙ri kien qed jitlef il-leqqezza tieg˙u.

Appena Connor Rabinowitz, meta ra lil o˙t il-bniedem li tieg˙u kellu qalbu, ˙ass li kien mi©bud lejha bi m˙abba kbira.

Connor, li sa˙˙tu battiet wara kundizzjoni ©enetika tal-qalb, ing˙ata dik ta’ Kellen Roberts, li qabel mewtu xtaq li jkun donatur. Wara sena mill-operazzjoni, Rabinowitz iltaqa’ ma’ Erin, o˙t Kellen u ˙assu mi©bud lejha.

Dak iΩ-Ωmien, fl-2004, hu kellu biss 17-il sena u hi 26.

Il-©ibda kbira bejniethom ippersistiet sakemm, sitt snin wara, ˙assew li l-mejjet Kellen g˙enhom isiru ma˙bubin.

Connor kien Ωag˙Ωug˙ adolexxent b’sa˙˙tu sakemm f’Novembru 2004 beda j˙oss

is-sintomi ta’ min ikun ˙a ri˙.

Jum minnhom qam mimli g˙araq, b’qalb t˙abbat iΩΩejjed u ˙aduh ji©ri l-isptar.

It-tobba qalu liΩ-Ωag˙Ωug˙ minn Minnesota li kellu bΩonn trapjant, inkella jmut.

G˙alhekk bdiet l-istennija ta’ qtig˙ il-qalb, biex jara jinstabx donatur.

B’niket g˙all-familja Roberts, iΩda b’xorti g˙al Connor, Kellen miet wara li sofra feriti f’rasu wara ©lieda bejn nies fis-sakra, fin-na˙a t’isfel ta’ Dakota.

Waqt li beda jfiq, Connor iddeçieda li jikteb ittra lillfamilja tad-donatur – li kienet protetta mill-anonimità.

Nancy, omm Kellen kitbitlu u, ftit xhur wara, ommu siefret

MADONNA OÓRA TIBKI Û-ÛEJT

Wara l-g˙ag˙a li kienet inqalg˙et f’BirΩebbu©a, meta Maltin qalu li raw statwa talMadonna tibki Ω-Ωejt, issa kien imiss lil eluf ta’ persuni IΩraeljani li n©emg˙u f’belt çkejkna fin-na˙a ta’ fuq ta’ IΩrael biex jixhdu l-istess ˙a©a Il-membri ta’ familja Kristjana minn Tarshiha, qrib il-fruntiera LibaniΩa, qalu li fis-salott tag˙hom xehdu miraklu.

Osama Khoury qal li martu Amira waslet id-dar biex

sabet l-istatwa, litteralment mimlija biΩ-Ωejt. Amira qalet li l-istatwa kellmitha u qaltilha biex ma tibΩax. Qariba tag˙ha rat iΩ-Ωejt u l-kelma malajr ©riet.

Minkejja li l-istatwa tnaddfet miΩ-Ωejt, xorta wa˙da dan baqa’ ˙iere©. IΩda l-iktar li laqtet lill-familja kollha kienet demg˙a li dehret nieΩla ma’ ˙addejn l-isatwa. F’©img˙a wa˙da, aktar minn 2,000 ru˙ marru jΩuru l-imma©ni talMadonna.

“Ridt insib mod kif nippriservah, u ©ietni l-idea li nuΩah u no˙loq ukoll xi ˙a©a g˙al Ωew©i. Óadt ftit ˙in mhux ˙aΩin biex ipperfezzjonajt ittekniki, u kelli 49 sena meta bdejt na˙dem fuq dan ilpro©ett.

“Fil-11-il sena ta’ wara, g˙addejt ix-xag˙ar li kont ©bart u ˙ri©t kowt li jiΩen 382.3g u kappell li jiΩen 119.5g.”

Hi stqarret li ladarba g˙arfet it-teknika li Ωviluppat, ma kinitx ˙a©a diffiçli biex twettaq ix-xog˙ol. Li kellha bΩonn kienet il-paçenzja, li dak iΩΩmien kellha.

Issa qed tara x’tista’ to˙loq iktar.

biex tiltaqa’ mag˙ha. Sitt xhur wara anke Connor mar jag˙mlilha Ωjara. Hemmhekk, Nancy g˙amlet idha fuq sider Connor biex t˙oss qalb binha t˙abbat fih…u ltaqa’ ma’ Erin g˙all-ewwel darba.

“Bqajna ffissati lejn xulxin u na˙seb li Erin ˙asset li kont g˙adni Ωg˙ir wisq. Meta ˙aditni nΩur xi postijiet irrealizzajna li konna qisna ilna nafu lil xulxin Ωmien.”

Meta fl-2010 kkuntattjaw lil xulxin permezz ta’ Facebook, ˙assew li kellhom jer©g˙u jiltaqg˙u u jibdew relazzjoni flimkien. G˙all-bidu, il-familja ta’ Erin ma qablitx, iΩda mbag˙ad fehmet li seta’ kien Kellen li lil Connor u Erin riedhom flimkien.

KULÓADD JARA X’JIVVINTA Na˙seb li ˙afna huma mdorrijin jaraw ritratti b˙al dawn bittitlu Only in Malta, iΩda lperiklu u l-istramberiji jitwettqu kullimkien.

Kul˙add ikollu l-©ranet tal©enn waqt ix-xog˙ol, u numru sew ta’ ˙addiema jinxte˙tu jwettqu ˙idmiethom ming˙ajr ma josservaw il-proçeduri tassigurtà. L-aqwa li jlestu dak li jkunu jridu jag˙mlu.

Dan l-a˙˙ar iççirkulaw ritratti li jvarjaw mir-ridikula©ni

g˙all-qag˙diet tassew perikoluΩi. U˙ud jidhru li ma jag˙tux kas ta’ ˙ajjithom, limportanti li x-xog˙ol tag˙hom jag˙mluh fl-iqsar ˙in.

Wie˙ed minnhom juri ra©el ja˙dem ta˙t vann, li ©ie mg˙olli u twaqqaf fuq biççiet tal-injam.

Ie˙or juri ra©el li biex jag˙mel xog˙ol f’saqaf qieg˙ed sellum fuq ie˙or, li kien qasir, u tela’ fuqhom bla

ebda rbit.

Ritratt li jo˙loq stag˙©ib juri ra©el im©ebbed b’mod perikoluΩ fuq po©©aman, biex iwa˙˙al sinjal li jg˙id ‘Lewwel a˙seb fis-sigurtà!’

Xi ritratti jnisslu biΩa’ – fosthom wie˙ed ta’ ra©el ipejjep sigarett ta˙t tabella li taqra ‘Periklu. Gass infjammabbli’ u ritratt ie˙or ta’ ˙addiem, rasu ’l isfel jag˙mel xi xog˙ol f’tappiera u ˙abibu jΩommu milljeans.

24

KurΩitajiet

23.02.2014

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

IL-ÓAJT IL-KBIR TAÇ-ÇINA

Huwa wie˙ed mill-g˙e©ubijiet tad-dinja.

Tul iΩ-Ωmien il-˙itan kienu jitmermru u jispiççaw. Iç-ÇiniΩi tg˙allmu ja˙dmu l-briks. G˙all-a˙˙ar tas-seklu ˙mistax inbena l-˙ajt Liaodong. Dan kien mibni bil-©ebel u l-briks. Kien fih ukoll passa©©i bil-madum. Fuq kull g˙olja kien jinbena torri biex minnu ssir lg˙assa. B˙ala mezz ta’ komunikazzjoni kien jitqabbad in-nar, li skont iddu˙˙an kien iwissi lit-torri l-ie˙or.

Dan il-˙ajt, li hu mag˙ruf ukoll b˙ala l˙ajt ta’ 10,000 Li (Li huwa qies ta’ 500 metru) kien iservi ta’ fortifikazzjoni.

Fih storja ta’ aktar minn 2,000 sena.

Kien inbena bejn il-˙ames seklu Qabel Kristu u s-sittax-il seklu Wara Kristu biex jipprote©i l-imperu ÇiniΩ millattakki tax-Xiongnu. Kienu nbnew diversi ˙itan imma l-iktar wie˙ed mag˙ruf huwa dak li kien inbena millewwel imperu ÇiniΩ Qin Shi Huang, bejn is-snin 230 u 206 Qabel Kristu.

Dan il-˙ajt ftit baqa’ minnu u jinsab iktar ’il bog˙od mill-˙ajt eΩistenti. Kien inbena mid-dinastija Mink.

ViΩitaturi

Il-kobor Il-˙ajt g˙andu medda ta’ aktar minn 6,400 kilometru (4,000 mil) bejn ilLvant ta’ Shanhaigian u Lop Nur, li tinsab fil-Punent lejn l-isfel tal-Mongolja. Ilwisa’ ta’ dan il-˙ajt ivarja bejn 15 u 30 pied, b’g˙oli ta’ 25 pied. Skont studju li sar riçenti b’teknolo©ija avvanzata minn arkeologi, sabu li l-˙itan kollha fihom medda ta’ 8,850 kilometru (5,500 mil).

Dan il-˙ajt kien mg˙asses minn iktar minn miljun suldat. Hu ma˙sub li tul iΩΩmien tal-bini tal-˙ajt kienu mietu bejn 2 u 3 miljun ˙addiem, li kienu jkunu

Wie˙ed mit-torrijiet tal-Óajt il-Kbir

suldati u skjavi.

Teknika li nbidlet Iç-ÇiniΩi kienu familjari fil-bini tal-˙itan.

It-teknika nbidlet tul iΩ-Ωmien. Bejn il˙ames seklu u 220 sena Qabel Kristu l˙itan kienu jinbew bit-tafal, injam u ˙axix. It-tafal kien jin˙adem forom ta’

blokki u jit˙alla jinxef. G˙al dak iΩΩmien il-˙itan kienu b’sa˙˙ithom biΩΩejjed biex jilqg˙u l-lanez u l-vle©e©.

Meta l-armamenti bdew iΩidu fis-sa˙˙a tag˙hom, il-˙itan bdew jinbnew b’mod iktar sod. Il-©arr ta’ materjal kien diffiçili ˙afna qalb il-muntanji, g˙alhekk çertu ©ebel kien ikun maqtug˙ mill-istess muntanji.

Illum dan il-˙ajt huwa l-ikbar attrazzjoni g˙at-turisti li jΩuru ç-Çina. L-iktar erba’ lokalitajiet prinçipali huma: is-sezzjoni Badaling, li jinsab ftit mili ’l bog˙od minn Beijing; Mutianyu; Simatai; u Shixiagaun. G˙andhom storja differenti u huma ta’ interess kbir kemm g˙all-istudenti kif ukoll g˙al minn jistudja l-istorja. L-a˙jar Ωmien biex wie˙ed iΩur dawn il-postijiet huwa bejn Mejju u Ottubru, min˙abba l-maltemp. G˙al min jinteressah, biljett ta’ ©urnata jiswa bejn $20 u $60 Amerikan biex iΩΩur dan il-˙ajt – jiddipendi millpost.

Skont il-Beijing Municipal Bureau of Landscape and Forestry, riçentament illimitaw in-numru ta’ turisti li jΩuru dan il-˙ajt. Dan nizel g˙al 53,000 viΩitatur kuljum; ji©ifieri kull sena dan il-˙ajt jilqa’ mal-1,934 miljun viΩitatur.

Kultura

23.02.2014

25

KarNIVaL Ta’ MaLTa 2014

Lura FIL-qaLba TaL-beLT F’Malta l-Karnival jidher li wasal fil-bidu tas-seklu ˙mistax, g˙alkemm kienu l-Kavallieri tal-Ordni ta’ San Ìwann li Ωiedu l-element ta’ spettaklu f’dawn iç-çelebrazzjoniijiet nazzjonali.

Il-Karnival ta’ din is-sena se ji©i ççelebrat bejn nhar ilÌimg˙a 28 ta’ Frar u t-Tlieta 4 ta’ Marzu. Din is-sena, ilKarnival ser jirritorna fil-qalba tal-Belt Valletta, g˙allewwel darba f’40 sena, fi Pjazza San Ìor© , wara li dawn l-a˙˙ar snin kien qed isir fil-Furjana. Dan il-Karnival Ωgur ser ikun wie˙ed differenti, u bla dubju ser tin˙ass fih ittelfa tal-mibki Chalie Axisa, mag˙urf b˙ala ‘il-Landa’.

Chalie kien ilu g˙al 17-il sena s˙a˙ ikkummissjonat biex ja˙dem il-karru tradizzjonali tar-Re tal-Karnival – karru li jifta˙ kull sfilata tal-Karnival. Apparti dan, Chalie kien ukoll wie˙ed mill-uffiçjali tal-G˙aqda Parteçipanti talKarnival u kemm-il darba kien strumentali biex jg˙in florganizzazzjoni ta’ din l-attività li kienet tant g˙al qalbu.

Bir-ritorn tas-satira u l-farsa tal-qarçilla, il-Karnival ta’

din is-sena ser jinkludi numru ta’ novitajiet li ˙afna minnhom jag˙tu ˙arsa lura lejn il-passat. Il-Karnival huwa tradizzjoni daqshekk antika li jfisser li ˙afna minn dak li hu ©did fil-Karnival ta’ din is-sena filfatt ©ej millpassat.

Il-qarçilla, jew farsa, kienet g˙adha ssir fil-Karnival talBelt sa madwar seklu ilu. Wie˙ed ra©el kien jilbes ta’ nutar u ma©enbu jkollu l-g˙arajjes. In-nutar jaqralhom b’le˙en g˙oli l-kuntratt taΩ-Ωwie© – kitba mqabbla kollha botti. In-nies kienu jog˙xew isegwu n-nutar huwa u jaqra l-qarçilla biçça biçça mal-kantunieri tal-Belt. Xi kultant il-kelma tan-nutar ma kinitx tajba g˙al widnejn kul˙add.

Waqt li s-satira, mistennija minn bosta, dejjem tqajjem kontroversja jekk din g˙andhiex tidda˙˙al jew le. Ftit taΩ-Ωmien ilu ng˙ata l-permess li g˙as-satira jintuΩaw biss persona©©i televiΩivi, waqt li dawk politiçi baqg˙u barra.

Biss, wara bosta kummenti, wara dak li naraw fil-gΩira

viçin tag˙na, Sqallija, ©ie deçiΩ, li minn dis-sena tidda˙˙al ukoll is-satira politika; settur vast fejn persuna kreattiv jirnexxielha tiΩΩufjetta b’xi ˙a©a serja, li tkun fuq fomm kul˙add f’dak il-mument.

Is-Sibt filg˙axija huwa wkoll meta l-festivitajiet talKarnival ser jil˙qu l-qofol tag˙hom. Din is-sena – g˙allewwel darba wkoll – ser ikomplu matul il-lejl, f’çelebrazzjoni bla waqfien. G˙all-ewwel darba wkoll sar ©emella©© mal-Karnival ta’ Notting Hill, l-akbar festival ta’ kultura popolari fl-Ewropa.

Ta’ min jg˙id ukoll li barra ç-çelebrazzjonijiet Nazzjonali jkun hawn diversi çelebrazzjonijiet fl-ir˙ula flimkien ma’ bosta attivitajiet o˙ra relatati b˙al ballijiet u festini. Min-na˙a l-o˙ra, il-Karnival Spontanju f’Óal G˙axaq beda jΩid il-popolarità tieg˙u u din is-sena se jsir mill-Óadd 2 sat-Tlieta 4 ta’ Marzu. G˙all-ewwel darba wkoll ser isiru sfilati taΩ-Ωfin fl-Imqabba nhar it-Tnejn 3 ta’ Marzu.

PROGRAMM TAL-ATTIVITAJIET NAZZJONALI Il-Óamis 27 ta’ Frar, 2014

Il-Óadd 2 ta’ Marzu, 2014

It-Tnejn 3 ta’ Marzu, 2014 It-Tlieta 4 ta’ Marzu, 2014

5.30pm: Iç-çerimonja tal-ftu˙ tal-attivitajiet tal-Karnival bi tlug˙ tal-bandiera tal-Karnival fi Pjazza Teatru Rjal, tinkludi wirja ( re-enactment ) tal-kunsens tal-Gran Mastru li ji©i ççelebrat il-Karnival u Ω-Ωifna tal-Parata Tradizzjonali.

12.30pm: Sfilata tal-Karnival minn Misra˙ Kastilja, Triq il-Merkanti, Triq l-Arçisqof, g˙all-Arena tal-Karnival. Wara l-isfilata tkompli ˙ier©a tul Triq ir-Repubblika g˙al Putirjal.

10.15am: Parata tal-Karnival tat-Tnejn filg˙odu bil-parteçipazzjoni ta’ diversi skejjel taΩΩfin u l-maskaruni iΩolati satiriçi.

10.15am: Parata tal-Karnival tatTlieta filg˙odu bil-parteçipazzjoni ta’ diversi skejjel taΩ-Ωfin u lmaskaruni iΩolati satiriçi u lBanda Marija Regina tal-Marsa.

Il-Ìimg˙a 28 ta’ Frar, 2014

2.30pm: L-ispettaklu l-kbir ta’ Óadd ilKarnival bil-parteçipazzjoni tal-kumpaniji taΩ-Ωfin tal-Karnival Sezzjoni Ç, B u A, il-karrijiet tal-kumpaniji A, il-karrijiet trijonfali, ilmaskaruni, il-banda Big Friends Guggen Musik, il-karrijiet satiriçi. Jie˙du sehem ukoll il-mistiedna speçjali tal-Karnival ta’ Notting Hill. Biljetti tas-seats tal-arena €12

4.30pm: L-a˙˙ar serata taΩΩfin kompetittiv sezzjoni Ç, B u A, segwita bid-d˙ul tal-karrijiet kollha trijonfali u talkumpaniji, maskaruni u l-karrijiet satiriçi. Biljetti tas-seats tal-arena bi prezz speçjali ridott ta’ €5.

6.00pm: Il-Gran Finale talKarnival fi Triq Sant’Anna, ilFurjana, fejn jie˙du sehem l-elementi kollha li jkunu ˙adu sehem fl-edizzjoni tal-Karnival 2014.

Jie˙du sehem ukoll il-mistiedna speçjali tal-Karnival ta’ Notting Hill.

5.30pm: L-ewwel serata tal-kompetizzjonijiet taΩ-Ωfin Sezzjoni Ç, B u A segwita bid-d˙ul tal-karru tar-Re talKarnival, maskaruni, il-karrijiet tal-kumpaniji A u l-karelli tal-kumpaniji sezzjoni B. Biljetti tas-seats tal-arena €5.

Is-Sibt 1 ta’ Marzu, 2014

9.30am: Karnival tat-Tfal bil-parteçipazzjoni ta’ diversi skejjel taΩ-Ωfin u défilé bil-parteçipazzjoni tal-karru tar-Re tal-Karnival, maskaruni iΩolati u l-Banda Socjetà MuΩikali Banda Maria Regina. Biljetti tas-seats tal-arena €5.

4.00pm: Il-kompetizzjonijiet taΩ-Ωfin sezzjoni Ç, B u A segwiti bid-d˙ul tal-karru tar-Re tal-Karnival, maskaruni, banda u l-karrijiet trijonfali sezzjoni Ç, B u A. Jipparteçipaw ukoll ilmistiedna speçjali mill-Karnival ta’ Notting Hill. Biljetti tas-seats tal-arena €10.

5.00pm: Sfilata fit-toroq tal-Belt bil-parteçipazzjoni tal-karrijiet trijonfali, baned, maskaruni u l-mistiedna speçjali mill-Karnival ta’ Notting Hill. Fl-istess ˙in ikun hemm attivitajiet karnivaleski o˙ra f’diversi lokalitajiet o˙ra fil-Belt Valletta li jibqg˙u g˙addejjin sa tard filg˙axija, fosthom il-live band tal-Pusè u l-˙bieb f’Misra˙ l-Assedju mit-8.30pm ’il quddiem. Ilqarçilla tittella’ f’diversi postijiet fil-Belt Valletta fosthom fi Pjazza De Valette Strada Stretta, u Misra˙ l-Assedju l-Kbir. Fi Pjazza Teatru Rjal ikun hemm serata karnivaleska fejn matulha ti©i wkoll mag˙Ωula r-Re©ina tal-Karnival. Fl-arena jkun hemm ukoll serata karnivaleska b’xejn g˙al kul˙add.

NO babY NO DOLLarS! KuMMIeDJa bIL-MaLTI FL-ISTITuT KaTTOLIKu

All In Act Entertainment ser tippreΩenta l-kummiedja ©dida ta’ Renzo Bonello No Baby No Dollars!

F’din il-kummiedja niltaqg˙u ma’ Pawlu (Brian Farrugia), il-kbir fost tliet a˙wa u ra©el tal-familja li, miskin, l-inkwiet ji©ri warajh. BiΩΩejjed ng˙idu li likbar salib ta’ Pawlu hija l-kunjata. G˙alhekk tistg˙u timma©inaw kemm jifra˙ meta l-kunjata u martu jmorru xahar vaganza.

Imma kif jg˙idu: ix-xitan m’g˙andux ˙alib u

jag˙mel il-©bejniet. Imur g˙al g˙arrieda f’daru Frankie, ˙uh Ω-Ωg˙ir (Ian Fenech), bniedem mo˙˙ irri˙ li Ω-Ωwie© ma jg˙oddx g˙alih. Jg˙idlu li l-multimiljunarja, iz-zija Vangiela (Mary Rose Mallia), talAwstralja tinsab fi triqitha lejn Malta biex tiktibhom fit-testment u wara mewtha t˙alli kollox lill-erba’ a˙wa; biss b’kundizzjoni wa˙da: xi ˙add mill-a˙wa jrid ikun miΩΩewwe© u jkollu tifla li ©©ib isem iz-zija.

Frankie kien ipprova jikkonvinçi liz-zija li

m’g˙andux ˙ajra jiΩΩewwe© u r-risposta taz-zija millewwel kienet: “No baby no dollars!” Jg˙addi Ω-Ωmien u jisma’ li z-zija tatha xi taqliba tajba u tinsab f’xifer il-mewt, u g˙alhekk ja˙taf iç-çans u, biex jakkwista lflus tag˙ha, jigdbilha li kien iΩΩewwe© u kellu tarbija.

Il-kobba tibda tit˙abbel meta din l-a˙bar ta’ fer˙ tfejjaq liz-zija u din taqta’ vja©© lejn Malta biex tara lit-tarbija eredi.

Biex tkompli tg˙axxaq, ˙add mill-a˙wa l-o˙ra m’g˙andu tfal u l-mara ta’ Pawlu – l-uniku wie˙ed miΩΩewwe© mill-a˙wa – tinsab imsiefra, u g˙alhekk je˙tie© pjan ta’ malajr biex ma jitilfux dik il-fortuna.

Fi Ωmien sieg˙a xi ˙add mill-a˙wa jrid ikun miΩΩewwe© u jkollu tarbija. Jitolbu g˙alhekk lg˙ajnuna ta’ ˙uthom l-o˙ra (Guido Fenech, Snits). Xi jkun dan il-pjan u xi jkunu lesti li jag˙mlu g˙al dawk il-miljuni? Min hi s-Sinjura Evellina li qed tilg˙abha tal-mara ta’ Frankie? U minn fejn ser i©ibu t-tarbija eredi? Kif ser ikun it-tmiem tal-kummiedja bil-praspar kollha li fiha?

Dawn il-kurΩitajiet taqtg˙uhom biss jekk tattendu g˙all-kummiedja ©dida No Baby No Dollars!

Qattg˙u sag˙tejn da˙k kontinwu b’garanzija ta’ divertiment mill-bidu sal-a˙˙ar. Iddevertu mal-komiçi favoriti tag˙kom Mary Rose Mallia, Snits, Guido Fenech, Brian Farrugia, Ian Fenech, Doreen Cini u Edwin Gatt.

Din il-kummiedja g˙andha direzzjoni ta’ Brian Farrugia u ser tittella’ nhar is-Sibt 15 ta’ Marzu fis6.30pm u l-g˙ada l-Óadd 16 ta’ Marzu fil-5.00pm, fitteatru tal-Istitut Kattoliku, il-Furjana. Ir-riservazzjonijiet jistg˙u jsiru bl-internet jinsab fuq www.istitutkattoliku.com, mill-uffiççju tar-riservazzjonijiet, u l-bar talIsitut Kattoliku (2123 8429, 2124 2551), Carmen Azzopardi tar-Rabat (2145 4836, 7930 6435), Tereza Bazaar ÓaΩ-Ûabbar (2189 2730) jew çemplu 7955 5514.

26

Almanakk

23.02.2014

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

HI

16°C

16°C

16°C

LO

10°C

11°C

11°C

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 16°C L-INQAS TEMPERATURA: 11°C UV INDEX: 4 TEMP: Imsa˙˙ab u bil-˙albiet tax-xita li jsir ftit imsa˙˙ab tard wara nofs in-nhar

VIÛIBBILTÀ:

Il-Óamis

Tajba minbarra fix-xita

Il-Ìimg˙a

­Is-Sibt

RIÓ: Ritratt: Bay Retro

Moderat g˙al ftit qawwi mill-Punent Majjistru

BAÓAR: Moderat g˙al qawwi

IMBATT: Ftit li xejn li jsir baxx mill-Majjistral

HI

15°C

16°C

16°C

LO

11°C

11°C

11°C

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 16°C

Karru tal-Karnival bit-tema tal-ispazju fil-Belt Valletta. Dan ir-ritratt imur lura g˙as-sena 1957

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd Ikla bejn il-˙bieb mill-G˙aqda tan-Nar Madonna tal-Ìilju – l-Imqabba

Collis Williams Pharmacy, 15, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta Thomas Pharmacy, 796, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Evans Pharmacy, 96/98, Triq San Bastjan, Óal Qormi Herba Pharmacy, 183, Triq il-Kbira, Birkirkara Regal Pharmcay, 39B, Triq Antonio Bosio, l-Imsida Medical Plaza Dispensing Chemists, Cass-i-Mall Buildings, Vjal ir-Rihan, San Ìwann Norman’s Pharmacy, 133, High Street, Tas-Sliema St Catherine Pharmacy, Triq id-Dielja k/m Triq Santa Katerina, Ó’Attard Brown’s Chemists, Triq San Pawl, in-Naxxar Euro Chemist, Triq il-Kurazza, il-Qawra Distinction Pharmacy, 32, Pjazza Antoine De Paule, Ra˙al Ìdid San Filippi Pharmacy, 155, Triq il-Vitorja, l-Isla San Gwakkin Pharmacy, 1, Triq Sant’Anna, Marsaskala Martin’s Pharmacy, 182, Triq BirΩebbu©a, BirΩebbu©a St Andrew’s Pharmacy, 51, Triq San Ìor©, Óal Luqa Brown’s Pharmacy, 47, Vjal il-Óelsien, ÓaΩ-Ûebbu© Imtarfa Pharmacy, 207 St David Road, l-Imtarfa

L-G˙aqda tan-Nar fi ˙dan is-Socjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser torganizza ikla g˙as-soçji u partitarji kollha, nhar il-Ìimg˙a 7 ta’ Marzu 2014 filKaΩin tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju li jinsab fil-pjazza ewlenija tal-Imqabba fit-8.00pm.

Il-menù ser ikun jikkonsisti mill-ewwel platt li jkun g˙a©in; it-tieni platt, majjal jew ti©ie©; u deΩerta, g˙allprezz ta’ €13 il-kbar u €7 iΩ-Ωg˙ar.

Kul˙add huwa m˙e©©e© jattendi f’atmosfera brijuΩa.

B˙ala mistieden speçjali ser ikun hemm il-kantant komiku Joe Demicoli li ser jallegra lil dawk kollha preΩenti.

Riservazzjonijiet isiru fuq 7985 3044, u aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com Sale f’Garaxx

G˙awdex Palm Pharmacy, 2, Triq il-Palma, Victoria, G˙awdex Xag˙ra Pharmacy, 55, Triq il-Knisja, Xag˙ra, G˙awdex

Lottu

62

04 85 81 29 58 88 13

Grand Lottery

03 05

Super 5

32

37

14

22

42

08 08 04 01 08

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

Il-Mission Fund ser torganizza Sale f’Garaxx f’‘St Joseph’, Triq il-Ìummar, B’Kara (eΩatt ˙dejn il-Forn – Triq wara l-Eurosport) mit-Tnejn 3 sal-Ìimg˙a 7 ta’ Marzu, 2014 (mid-09.15 sas-13.00 u mill-16.30 sas19.00) u nhar s-Sibt 8 ta’ Marzu, 2014 bejn id-09.15 u s13.00.

Ejja u g˙in lil min hu fil-bΩonn. NavΩaw ukoll li lbaΩar ikun miftu˙ regolari kull nhar ta’ Tnejn, l-Erg˙ba u l-Óamis (filg˙odu biss) bejn id-09.15 u s-13.00 u nhar ta’ Ìimg˙a (waranofsinhar biss) bejn l-16.30 u s19.00.

Wirja ta’ arti minn Suzanne Schembri L-G˙aqda Filantropika Talent Mosti bi pjaçir tippreΩenta wirja ta’ arti minn Suzanne Schembri, fiçÇentru ta’ Kultura Nazzjonali fir-Razzett tal-MarkiΩ Mallia Tabone, Triq Wied il-G˙asel, il-Mosta.

Il-wirja ser tkun miftu˙a mill-Óadd 9 ta’ Marzu sasSibt 22 ta’ Marzu 2014. Óinijiet ta’ ftu˙ huma mit-Tnejn sas-Sibt mill-5.30pm sat 8.30pm u ˙dud mill-10.00am sa 12.00pm u bejn il5.30pm u 8.00pm.

Kul˙add huwa m˙e©©e© sabiex jattendi din il-wirja.

Tour/Pellegrina©©

24.02.2011 – L-a˙˙ar tlug˙ fl-ispazju tal-vettura spazjali bl-isem Discovery (OV-103)

26.02.2013 – Inçident b’ballunbaraxx fl-E©ittu j˙alli 19-il persuna mejta

Il-Mission Fund ser torganizza tour/pellegrina©© g˙allArt Imqaddsa mill-24 ta’ Settembru sat-2 ta’ Ottubru 2014. Prezz ta’ €1,250 lijinkludi: il-pellegrina©©; lassikurazzjoni; it-tips; it-trasport; il-badge; il-ktieb tattalb g˙all-pellegrina©©; u fuq kollox Patri Fran©iskan Malti li g˙ex fl-Art Imqaddsa li jmexxi l-pellegrina©© b˙ala gwida u b˙ala animatur spiritwali. Min hu interessat içempel l-uffiççju filg˙odu jew lil Charles Decelis fuq 2157 5351/9988 5078.

TeleviΩjoni

08.30 10.00 11.20 12.30 14.00 14.40 16.15 17.00 17.30 17.40 18.45 19.30 20.30 21.30 23.30

Breakfast News – Weekend Aroma Kitchen (r) Triq Wa˙da ONE NEWS Pink Panther (r) Saturday Xpress (r) Telebejg˙ L-Argument ONE NEWS L-Argument ikompli PL Attività Politika ONE NEWS It-Tfal Maskra (r) ONE NEWS

06.00 07.00 07.50 08.00 09.45 10.45 11.10 12.55 13.25 14.00 14.15 14.30 15.00 15.05 19.00 20.00 20.10 22.45

Fuori Orario. Cose (Mai) Viste La Grande Vallata Il Fidanzato E Lo Scapolo FILM C'è Un Sentiero Nel Cielo I Fratelli Kennedy E Marilyn Telecamere TGR 12 Idee Per La Crescita Fuori Quadro Siamo Tutti Nervosi TG Regione TG3 In 1/2 Ora TG3 LIS Kilimangiaro TG3 Blob Che Tempo Che Fa Masterpiece

23.02.2014

07.00 08.30 11.30 12.00 13.30 14.00 14.05 14.30 16.30 18.00 18.05 18.40 19.30 20.15 20.30 21.30 21.35 23.15

06.15 07.00 07.35 08.15 08.55 10.30 12.25 13.00 14.00 15.55 18.30 19.00 19.30 21.30

Net News Telebejg˙ Nis©a Maltija Accordo (r) Premier (r) Net News (ikompli) Premier Mitqlu Deheb (r) Iswed fuq l-Abjad (r) Net News Flusek (r) Wheelspin (r) Net News G˙alik fl-Ewropa Dokumentarju Net News Replay Net News

Chante! I Super Partes $#*! My Dad Says Padre In Affitto Aloha, Scooby Doo! Un Poliziotto A Quattro Zampe 2 Studio Aperto Sport Mediaset Xxl Campionato Mondiale Superbike 2014 (I1-I2) Twister Studio Aperto Cosi' Fan Tutte 2 X-Men Lucignolo

27

07.00 07.30 08.00 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 17.10 17.30 18.00 18.10 18.40 19.15 20.00 20.45

L-G˙odwa t-Tajba Human Senses L-Irkant Dot EU G˙awdex Illum Tuffi˙at Migduma Valletta Malta U Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik…ikompli Gadgets A˙barijiet The Wedding Battle Malta u lil Hinn Minnha L-Irkant A˙barijiet Madwarna Venere Mixage A˙barijiet American Idol

06.00 06.30 07.00 07.05 09.55 11.30 12.00 12.10 12.20 13.30 14.00 15.30 20.00 20.35 20.40 21.30 23.30

Parlamento Punto Europa Unomattina In Famiglia Tg 1 Unomattina In Famiglia Santa Messa A Sua Immagine Recita Dell'angelus A Sua Immagine Linea Verde Telegiornale L'arena Domenica In Telegiornale Tg Sport Affari Tuoi Braccialetti Rossi Tg1 60 Secondi

06.00 Due Uomini E Mezzo Sensi Di Colpa 06.30 Real School Il Divertinglese 07.00 Film: George Re Della Giungla 2 08.25 Voyager Factory 09.05 Il Nostro Amico Charly 09.45 Pettegolezzi 10.30 Cronache Animali 11.30 Mezzogiorno In Famiglia 13.00 TG2 GIORNO 13.30 TG 2 Motori 13.40 Meteo 2 13.45 Quelli Che Aspettano 15.40 Nicola Savino In Quelli Che Il Calcio 17.05 TG2 L.I.S. 17.10 Stadio Sprint 18.10 90° Minuto 19.35 Squadra Speciale Cobra 11 20.30 TG2 20.30 21.00 N.C.I.S 21.45 Hawaii Five

06.00 07.55 08.00 08.45 08.50 10.10 11.30 12.00 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00 20.40 21.10 23.30

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Tgcom24 Le Frontiere Dello Spirito Il Grande Nilo Le Storie Di Melaverde Melaverde Tg5 L' Arca Di Noè Domenica Live Avanti Un Altro Tg5 Paperissima Sprint Il Segreto - Prima Tv Matrix

07.00 07.20 07.50 08.30 09.25 10.00 10.50 11.30 12.00 13.00 13.55 14.45 16.30 18.55 19.35 20.30 21.15 23.35 23.40

Tg4 Night News Televendita Media Shopping Super Partes Mondo Sommerso Don Giussani – Tre Interviste Santa Messa Pianeta Mare – Estate Tg4 Pianeta Mare Ricette All'italiana Donnavventura Ursus Nella Terra Di Fuoco Uomini D'amianto Contro L'inferno Tg4 Il Segreto Tempesta D’amore 8 I Due Superpiedi Quasi Piatti Cinefestival Sognando L’Africa

07.00 07.30 07.55 09.45 10.55 11.50 13.30 14.00 14.40 17.15 18.10 20.00 20.30 23.00

Omnibus Tg La7 Omnibus L’Aria che Tira Otto e Mezzo Film: Un Tocco Di Classe Tg La7 Tg La7 Cronache Salmone E La Regina Di Saba The District L’Ispettore Barnaby TG La7 Mondo Senza Fine La7 Doc

07.00 07.15 07.30 07.50 08.05 08.15 08.25 08.35 09.25 10.20 11.05 11.35 12.05 12.35 13.20 14.10 15.00 17.30 18.15 19.05 20.00 20.30

The Large Family Mr Bloom’s Nursery Nuzzle and Scratch Nina and the Neurons Bobinogs The Large Family 3rd & Bird Tough Guy Or Chicken?

A Farmer’s Life for Me The Weakest Link My Family The Vicar of Dibley One Foot in the Grave The Weakest Link Tough Guy Or Chicken?

A Farmer’s Life for Me Doctors The Weakest Link Monty Halls’ Island Escape 1 Call the Midwife The Vicar of Dibley My Family

07.15 08.05 08.30 09.20 09.45 10.10 10.35 11.00 11.25 11.50 12.15 13.05 13.55 14.45 15.35 16.25 16.50 17.40 18.05 18.55 19.20 20.10

Food Network Challenge Siba’s Table Have Cake Will Travel Roadtrip With G. Garvin Diners, Drive-Ins and Dives Roadtrip With G. Garvin Diners, Drive-Ins and Dives Andy Bates Unique Sweets Barefoot Contessa Hungry Girl The Next Iron Chef Diners, Drive-Ins and Dives Chopped Siba’s Table Guy’s Big Bite Diners, Drive-Ins and Dives Heat Seekers Diners, Drive-ins and Dives Roadtrip With G. Garvin Chopped The Next Iron Chef

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 21.30 22.00 23.00

How It’s Made American Chopper.

American Guns MythBusters The Big Brain Theory Baggage Battles Flip Men Storage Hunters Auction Kings Auction Hunter Gold Rush Jungle Gold.

Masters of Survival.

Wheeler Dealers Overhaulin’ Texas Car Wars Car Vs Wild Bear Gryll Worst-Case Scenario Yukon Men Ice Cold Gold

06.00 06.50 08.55 09.45 10.35 11.25 13.05 13.55

Cake Boss Kitchen Boss Candy Queen My Greek Kitchen Breaking Amish. LA Long Island Medium Say Yes to the Dress Something Borrowed, Something New Cake Boss Hoarding. Buried Alive Long Island Medium Here Comes Honey Boo Boo Breaking Amish. LA Say Yes to the Dress Something Borrowed, Something New Long Island Medium Body Bizarre

06.00 06.30 07.00 07.30 08.00 09.00 11.00 11.30 12.00

Tempted Got Rich Quick Extreme Close-Up Style Star Pop Innovators The Drama Queen E! News Fashion Police Keeping Up With the Kardashians The Drama Queen Party On. Ibiza E! News The Soup Investigates The Soup

08.05 08.30 09.00 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.00

14.00 22.00 22.30 23.00 23.30

14.45 16.50 17.40 18.30 19.20 20.10 21.00 21.50 22.40

12.25 12.50 13.45 14.10 14.35 15.00 15.25 15.50 16.40 17.05 17.30

Feng Shui Living Giada’s Weekend Getaways House Hunters International Candice Tells All Color Splash Color Correction Celebrities at Home Masters of Luxury Rachael’s Vacation Easy Entertaining With Michael Chiarello House Hunters International Extreme Homes Million Dollar Rooms Candice Tells All My Yard Goes Disney Selling New York Kitchen Impossible The White Room Challenge House Hunters International Chasing the Yum Easy Entertaining

28

Çinema

23.02.2014

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

THAT AWKWARD MOMENT

KUMMIEDJA SOÇJALI

RELAZZJONIJIET ROMANTIÇI BIL-MOÓBI

Atturi ewlenini: Zac Efron, Miles Teller, Michael B. Jordan, Imogen Poots, Mackenzie Davis, Jessica Lucas.

Direttur: Tom Gormican Distributuri E-One Entertainment Films.

Ma˙ru© mill-KRS.

Ir-relazzjonijiet romantiçi qed ikunu 1-baΩi ta’ diversi films.

Dawn qed jiΩviluppaw b’modi diversi, kemm f’xog˙lijiet drammatiçi kif ukoll f’kummiedji umoristiçi.

Kultant dawn iservu biex jaqtg˙u ˙esrem ˙biberija antika jew i©ibu antagoniΩmu bejn il-˙bieb tal-qalb.

That Awkward Moment b’xi mod jiΩviluppa u jespandi din l-a˙˙ar teorija. Tlett i˙bieb intimi minn New York, Jason (Efron) u Daniel (Teller), flimkien ma’ Mikey (Jordan) li martu trid tiddivorzja, g˙addejjin ˙ajja tassew komda bla hsibijiet ta’ xejn. Tant dawn jingwalawha tajjeb flimkien li jiddeçiedu li jevitaw, akkost ta’ kollox, xi relazzjoni serja mas-sess femminil biex jibqg˙u liberi. Li ma tawx kas hu li n-natura umana, fil-ma©©oranza tag˙ha, hi ma˙luqa biex tin©ibed lejn is-sess oppost.

B’hekk, il-pjan tag˙hom ifalli meta Mikey, bil-mo˙bi, jer©a’ jaqbad mal-mara li kellu, want li Jason u Daniel ukoll

Óin

94 min.

Çert. 15

ifittxu relazzjoni romantika.

Issa wasal dak il-mument skomdu b˙alhom – mument kruçjali fejn se jkollhom jag˙Ωlu ’l fejn sejrin.

That Awkward Moment hija kummiedja soçjali, b’xi sekwenzi ftit spinti, dwar il-vulnerabbiltà u l-konfuΩjoni ta’ kif wie˙ed jinnaviga relazzajoni romantika moderna. Din il-produzzjoni taqbad ilpunto di vista ta’ dawn ittlett i˙bieb u kif jirrea©ixxu bejniethom meta wie˙ed minnhom jaqbad it- trio talim˙abba bil-mo˙bi u b’hekk jittradixxi lil s˙abu l-o˙rajn.

Id-direttur Tom Gormioan stess stqarr li l-idea prinçipali ta’ dan il-film ˙adha millesperjenzi tieg˙u meta kien g˙adu singlu jg˙ix fi New York u kif a©ixxa f’dak ‘ilmument imbarazzanti’: jekk ikomplix fir-relazzjoni jew jer©a’ jaqbad il-˙ajja bla xkiel ta’ qabel. Sitwazzjoni xi ftit simili tinsab fix-xog˙ol ta’ Shakespeare Love Labour’s Lost li ispirat ukoll lid-direttur.

Çinema

23.02.2014

MONUMENTS MEN

29

STORIKU

EROJ DIFFERENTI TAT-TIENI GWERRA DINJIJA Atturi Ewlenin: George Clooney, Matt Damon, John Goodman, Bill Murray, Jean Dujardin, Bob Balaban, Hugh Bonneville, Cate Blanchett Direttur: George Clooney Distributur: 20th Century Fox/Columbia Ma˙ru© mill-KRS

Goerge Clooney g˙andu lparti ewlenija kif ukoll hu ddirettur ta’ Monuments Men; storja vera li se˙˙et matul itTieni Gwerra Dinjija li ftit jafuha. Ûmien qasir wara liΩbark u l-invaΩjoni finNormandija, tas-6 ta’ Ìunju 1944, grupp Ωg˙ir ta’ seba’ suldati jinΩlu wkoll f’dan irre©jun. Ix-xe˙ta tag˙hom tindika li qishom xi ferg˙a li nqatg˙et minn The Dirty Dozen (1967); l-ebda sura ta’ suldat li lest g˙allazzjoni, ˙afna minnhom pjuttost imbaççin, u˙ud b’xag˙ar abjad u mda˙˙lin fiΩ-Ωmien li aktar jixirqu jkunu f’ Dad’s Army . Però, dan hu grupp speçjali kif ukoll speçjalizzat fix-xog˙ol delikat tieg˙u: kuraturi ta’ muΩewijiet, arkitetti, skulturi u storiçi tal-arti.

Dawn minn jeddhom offrew li jmorru fuq il-front biex isalvaw xog˙lijiet imprezzabbli tal-arti misruqin min-NaΩi u jer©g˙u jirritornawhom f’posthom fejn jixraq jew g˙and is-sidien tag˙hom, G˙al din l-operazzjoni jkollhom jiffiltraw fejn l-g˙adu qieg˙ed jokkupa lpost, jinΩlu f’sottoterrani u kantini, ikunu l-mira ta’ dawk li jisparaw fuqhom u anke j˙affru f’lokalitajiet fejn hemm mini perikoluΩi midfuna, li jistg˙u jisplodu malinqas çaqlieqa.

Ix-xog˙ol tag˙hom barra li hu wie˙ed ta’ fejda g˙allumanità, hu wkoll ta’ natura ur©enti biex jirnexxilhom isalvaw elf sena ta’ kultura.

Mill-muΩewijiet, knejjes, katidrali, djar tal-arti u rikkezzi kbar, dawn l-eroji jindagaw u jfittxu u anke jmorru f’˙alq l-iljun, fil-Ìermanja stess, biex it-teΩori tal-umanità jibqg˙u jitgawdew.

Monuments Men , dramm tal-gwerra b’xi azzjoni, g˙andu wkoll l-atmosfera lussuΩa ta’ diversi films ta’ dan il-©eneru tal-passat, laktar tas-snin ˙amis u sittin, It-tema partikolari ta’ dan ixxog˙ol tfakkar Ωgur lid-dilettanti akkaniti bil-wisq superjuri The Train (1963), wie˙ed mill-kapolavuri ta’ John Frankenheimer, b’atturi çelebri u rispettati b˙al Paul Scofield, Michael Simon, Burt Lancaster u Jeanne Moreau, fejn ir-reΩistenza FrançiΩa rnexxielha, b’makakkerija ma˙suba, iddawwar ferrovija mimlija teΩori tal-arti misruqa minNaΩi madwar Franza u qatt ma tasal fid-desitnazzjoni tag˙ha fil-Ìermanja.

Monuments Men hu koproduzzjoni bejn Ωew© kumpanija: 20th Centruy Fox u Columbia Pictures.

Óin: 118 min. Çert. 12

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Min idderie©a l-film Monuments Men? Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: JOHN. P. FORMOSA, Ent. C, Flat 1, Binja Sg˙atar, Triq ta’ Mezzi, inNaxxar

L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn it-12 u s-16 ta’ Frar 2014

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Robocop I, Franenstein 12 Years a Slave The Wolf of Wall Street Jack Ryan: Shadow Recruit Delivery Man Frozen 47 Ronin Last Vegas American Hustle

30

AvviΩi

23.02.2014

AVVIÛI KLASSIFIKATI OFFERTA LI M’GÓANDEKX TITLEF REKLAM GÓAL 5 ÌIMGÓAT ISSA BI PREZZ TA’

€10 MINFLOK €14

2 REKLAMI GÓAL 5 ÌIMGÓAT

€15 BISS!

PROPRJETÀ NADUR: Flat g˙all-kiri finNadur G˙awdex, b’Ωew© kmamar tas-sodda, salott, kçina u kamra tal-banju. Jinkera bissena. Inbig˙u wkoll ©bejniet tan-nag˙a© tal-bΩar, moxxi u friski, tal-aqwa kwalità. Çempel 9942 0781 jew 2155 8723.

IL-ÓAMRUN: Garaxx Ωg˙ir livell mat-triq fi triq prinçipali filÓamrun. Ideali biex jintuΩa b˙ala ˙anut. Prezz negozzjabbli ta’ €23,000. Çempel 2122 5793 jew 9980 0273.

TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999.

Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok. ÓAD-DINGLI: Maisonette modern, bl-g˙amara u lest minn kollox. Bil-parapett privat, salott bil-gallarija, kmamar kbar tas-sodda, shower ensuite , kamra tal-banju bil-jacuzzi, living-dining combined b’gallarija kbira u veduta mill-aqwa. Fih ukoll bir. Liberu u frank, bl-arja tieg˙u. BBQ area . Çentrali ˙afna, qrib g˙all-˙wienet, knisja u skola. Dirett mis-sid. Çempel 7980 9001 jew 7980 9002.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Mutur Yamaha Virago 535 F1.

Kundizzjoni tajba ˙afna. Çempel 7949 5662 jew 2149 5662 Karozza Hyundai Excel 13. petrol. Sid wie˙ed, kundizzjoni tajba ˙afna wkoll. Dg˙ajsa Albatross 13-il pied bil-mutur 9.9 irregistrat. Steering, karru, 4 snin liçenzja m˙allsa u xi affarijiet o˙ra. Çempel 7927 7642.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat.

Ikollna wkoll salotti second hand. Çempel 2137 4823 jew 9982 4139.

Sander, kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. G˙al aktar informazzjoni çempel 7961 7945.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙all-Matematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn. Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module.

Noffru wkoll korsijiet baΩiçi filkompjuter, €50. G˙al aktar dettalji çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295.

Email: alex@agrautoparts.com

AvviΩi

23.02.2014

NURSING Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar

u night sitters . Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙allkiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/ 9947 0178.

DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat.

Nurses u care workers 24 sieg˙a.

Prezzijiet ra©onevoli li jibdew

minn €25 kull persuna. Naç çettaw respite u bed ridden. Çempel dawn in-numri: 2145 908, 2145 4858 jew 7945 4908.

31

in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

DARREN WATER PROOFING

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bilpont, kisi bil-©ibs u graffiato.

Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel 9945 4235 jew 2180 5811.

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet eçç. Membrane jew liquid membrane . Mela pprote©i lproprjetà tieg˙ek mill-ilma taxxita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

INVESTIGAZZJONI PRIVATA

WATERPROOFING U MEMBRANE

Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpaniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com/privateinves.htm

Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool . G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com

MUSIC LINK

KUMPANIJA

Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards.

Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra.

G˙andna ssib wkoll kotba talmuΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-deLys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

Jien ©uvni bil-g˙aqal ta’ 38 sena. Nixtieq niltaqa’ ma tfajla, single-mother jew separata, bejn 23 u 37 sena, bi skop serju jew b˙ala ˙bieb, jekk m’g˙andiex ma’ min to˙ro©.

Kull min hu interessat jibg˙at SMS fuq 7946 8435.

KISI, TIBJID U TIKÓIL

KLIEB Offerta mhux ta’ min jitlef fuq ©riewi German Shepherd tarrazza Pura. G˙al aktar informazzjoni fuq il-©riewi tista’ çempel fuq 7953 1191.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason g˙al aktar informazzjoni fuq

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

XOGÓOL FUQ BAÛI FULLTIME U PART-TIME Jin˙tie©u persuni full-time u part-time biex ibieg˙u f’gabbana f’Óal Balzan. RTC Ltd, Mdina. Çemplu fuq 9916 9169.

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

€3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun ÓMR 1717

32

Tisliba

23.02.2014

*NOTA IMPORTANTI

MOGÓDIJA TAÛ-ÛMIEN

Din it-Tisliba mhix g˙all-kompetizzjoni, iΩda peress li kellna domanda g˙aliha, se tibda to˙ro© fl-a˙˙ar Óadd ta’ kull xahar

001

Mimdudin 1 5 8 14 15 17 19 20 21 23 25 28 29 31 33 39 41 43 45 46 47 50 53 56 58 60 62 64 67 69 70 72 75

Baqg˙u b’˙alqhom miftu˙ (7) Ra˙al ˙dejn il-Qrendi (6) Dan ifisser li kollox imwa˙˙al, ma jiççaqlaqx, b˙al pajjiΩna (7) Fil-Bibbja, din kienet ir-re©ina Lhudija tal-Persja (5) Dan naturalment jie˙u ˙sieb il-kotba (6) Il-pajjiΩ ta˙t il-livell tal-ba˙ar (6) Vittorja (5) Fil-kçina ta˙sel kollox fih (4) G˙an jew ˙sieb fil-mikroskopju? (4) Il-..... l-Bajda li dda˙˙lek fil-Óamrun (5) Suppost kattiva, imma fidila ˙afna ma’ sidha (5) Ìerrih u jinfeta˙ (4) u 30 Ag˙mel is-...... tas-salib (6) Il-kura speçjali tal-Maddalena (4) Tkeççijiet mill-pajjiΩ (12) Nofs ajruplan li jtir fih (4) u 42 Kien il-mexxej tal-Palestinjani (6) Issibu f’Kordin (4) Dominazzjoni ta’ nazzjon (5) Fela˙ g˙al ©urament minn wara (5) Parti mill-©isem li jsej˙ulek bih? (4) Bankina f’xatt il-ba˙ar (4) u 54 Aktar minn xitan wie˙ed (6) Hawn min jiekol lilu biss (5) Il-kapitali IngliΩa (6) Mi©bud sa ru˙ ommu (6) Wa˙xi jew tad-dwejjaq (5) G˙ag˙a liema b˙alu (5) Kif? Bil-g˙a©eb u t-......! (6) Tg˙addi minnhom mimlijin ˙ofor (6) G˙onq imxaqleb ta’ ©lekk (5) u 73 I˙irsa (6) Aktar minn sur wie˙ed (4)

77 79 80 82 84

M’hijiex din u lanqas dik (4) Dan taqilg˙u apparti mill-paga (5) Ìibitek fid-dinja (5) Biçça bagalja f’wiçç il-ba˙ar? (4) u 85 Strument Ωg˙ir tal-korda li jindaqq bl-ark (6) 87 Missierna lkoll (4) 88 Din to˙loq fehmiet differenti (12) 93 Da˙la ba˙ar Ωg˙ira, ra˙al f’G˙awdex (4) 94 u 95 Imexxi b’id tal-˙adid (6) 96 ...!, we©©ajtni (4) 98 Ftit li xejn issib minnu (5) 100 u 101 Din tid˙ol minnha (9) 105 Ti©ie© jew papri fil-gallinar (4) 108 Tid˙ol fih u tin˙asel (5) 109 L-ewwel dawl qabel titla’ x-xemx (6) 110 Qerq liema b˙alu (6) 111 Kbir, m’huwiex Ωg˙ir fl-età (5) 112 Ìie˙ fit-titlu mog˙ti lill-Papa (7) 113 G˙adda minn operazzjoni f’©ismu (6) 114 Fjur Ωg˙ir ˙afna u jfu˙ ˙afna (7) Weqfin 2 4 6 7 9 10 11 12 13 16 18 22 26 32 33

u 3 Bormla, il-Birgu, l-Isla, eçç. (9) Kamra kbira fil-qorti (4) Wa˙da mill-qriesi (5) Allura dan ir-ra©el tal-blokka? (5) Trab konna u .... insiru (4) Kelb Ωg˙ir tat-twelid (4) Xi ˙add kapaçi ˙afna (5) X’aktarx iΩ-Ωg˙ira fil-familja (7) Mudell jew xempju (7) Isir iΩ-Ωfin fih fil-Balluta? (5) Óare© mill-˙amrija (5) u 24 Twil twil twil (8) u 27 Taf iΩΩomm ru˙ha, pulita (8) Kexkex lil xi ˙add (6) u 34 Çitazzjoni, jew çaqliqa (7)

35 Vampa nar (6) 36 Mog˙ti l-libertà (6) 37 Log˙ba tat-tfal meta konna nin˙bew (4) 38 u 40 Imni©©es jew imdenni (9) 44 Kantant li m’huwiex g˙oli? (4) 48 Dr Alfred (4) 49 Jintlibsu ta˙t iΩ-Ωarbun (8) 51 Tentattiv ta’ delitt (8) 52 Din fil-kçina tobrox il-©obon (6) 55 Ìlekk gala iswed twil sal-irkoppa (6) 57 Isem ta’ mara jew fjur li jwarrad (4) 59 u 61 It-tobba tas-snien (8) 63 Tg˙ajjatha lil xi ˙add biex jersaq lejk (4) 65 Óuta bnina tag˙ti fl-ik˙al ˙adrani (6) 66 Óa kulur il-Papa? (4) 68 Fiehem jew spjega (6) 69 L-artist tal-films li kien kunjomi Power (6) 70 Il-belt tat-torri m©enneb (4) 71 Xi praspura tat-tfal (6) 74 Igerrbu wa˙da wara l-o˙ra (4) 76 Wa˙da mill-qomos (4) 78 Reklam f’gazzetta (5) 79 u 81 Din fuq quddiem taç-çinturin (6) 82 Tajba ˙afna fit-tog˙ma (5) 83 Mela le? G˙id appa! (7) 86 Jag˙mel tajjeb g˙al xi ˙add (7) 89 Dan sewdieni fl-oskurità (5) 90 u 91 Dar ta’ sular wie˙ed (6) 92 Kien fiha 36 pulzier (5) 97 Kienet taqa’ mis-sema fi Ωmien Mosè (5) 99 u 100 Il-Union Press, pereΩempju (10) 102 Jing˙ataw lil min ˙aqqu (5) 103 u 104 Jiffirmawh qabel xi biçça xog˙ol (8) 106 u 107 Il-˙lejjaq li jg˙ixu mal-bniedem (8)

Ktieb

23.02.2014

KOMPETIZZjONI KTIEB Rumanz

KulÓadd Óalla ISEM WarajH Tmien snin ilu, fl-2006, l-awtriçi Maltija Ωag˙Ωug˙a Clare Azzopardi kienet qed tag˙mel id-debutt tag˙ha fix-xena letterarja Maltija bil-ktieb Il-Linja lÓadra (Merlin Publishers). Xi stejjer tag˙ha kienu di©à dehru f’rivisti Maltin u internazzjonali, u lkumment kritiku kien li kienet awtriçi promettenti ˙afna li g˙ad nisimg˙u iktar dwarha. Kienet ukoll bdiet tikteb kotba tal-iskola.

Mill-2006 sal-2014, u Clare Azzopardi llum il©urnata hija meqjusa, bir-ra©un, b˙ala wa˙da millaqwa kittieba kontemporanji li g˙andu pajjiΩna, b’˙afna premjijiet mirbu˙a g˙all-kotba tag˙ha.

Ippubblikat numru ©mielu ta’ rumanzi g˙at-tfal ta’ kull età, li lkoll telg˙u fil-quççata tal-klassifiki talbejg˙ tal-kotba, u w˙ud minnhom marru g˙arristampa – ˙a©a rari ˙afna f’Malta. Fosthom hemm il-kotba dwar Saver De Molizz u ˙uh, kif ukoll issensiela ‘Jake Cassar’, liema sensila g˙andha eluf ta’ fans li bil-˙erqa jistennew kull kapitlu ©did minn dawn l-istejjer.

L-istil ta’ kitba frisk, innovattiv u fuq ru˙u ta’ Azzopardi jag˙mel il-letteratura tag˙ha uniku filpanorama lokali. Minbarra l-kotba g˙at-tfal, Azzopardi kitbet drammi li ttellg˙u fuq palkijiet nazzjonali f’Malta, Franza u l-E©ittu; u s-sena lo˙ra kitbet id-dramm In-Nisa Maltin Jafu Kif, li ttella’ fit-Teatru Manoel li qajjem kontroversja u dibattitu kbir. Azzopardi tul is-snin kienet ukoll mistiedna g˙al numru ta’ festivals internazzjonali li saru fi bliet dinjija mill-Belt Valletta sa Bali.

Il-fans tag˙ha, però, ilhom jistennewha tirritorna b’xog˙ol ©did ta’ proΩa g˙all-adulti. U fl-a˙˙ar ilmument wasal, g˙ax Merlin Publishers g˙adhom kemm ippubblikaw il-ktieb Kul˙add ˙alla isem warajh , il-©abra ©dida ta’ stejjer ta’ Clare Azzopardi. Kul˙add ˙alla isem warajh huwa

kollezzjoni prezzjuΩa ta’ stejjer ta’ tmien nisa: nisa fuq ru˙hom, nisa kwieti, nisa li l-˙ajja rikbithom jew li rikbuha huma, kollha bi storja x’jg˙idulna.

Azzopardi, bl-istil ta’ kitba uniku tag˙ha, tlaqqag˙na ma’ dawn it-tmien nisa u l-˙ajjiet differenti tag˙hom.

Niltaqg˙u, pereΩempju, ma’ Sandra, li t˙obb t˙alli çwievet ji©ru biex isibuhom l-ir©iel; niltaqg˙u ma’ Camilla, li jg˙idu li qattg˙et ra©el

biççiet u rmietu fuq l-g˙atba ta’ biebha f’borΩa taΩ-Ωibel; niltaqg˙u ma’ RoΩa, li g˙all-a˙˙ar g˙axar snin ta’ ˙ajjitha m’g˙amlet xejn ˙lief t˙ejji g˙ad-difna; niltaqg˙u ma’ Lily, kompliçi f’kumplott kumpless ˙afna. Kull mara bil-˙ajja tag˙ha u l-˙sibijiet tag˙ha. Ilkoll qed jistennew: min ra©el, min xi ˙a©a, min lill-mewt, min lim˙abba.

Qalb dawn l-istejjer u n-nisa, Azzopardi ˙biet, b’imqarbizza çkejkna lejn il-qarrejja, xi ˙a©a komuni bejn l-istejjer kollha li b’xi mod tg˙aqqadhom flimkien. Hi t˙alliha g˙all-qarrej biex isibha.

Dawk li kellhom ix-xorti jaqraw il-ktieb qabel ma ˙are©, di©à qed jakklamaw lil Kul˙add ˙alla isem warajh b˙ala l-aqwa xog˙ol ta’ Azzopardi sal-lum, frott ta’ maturità letterarja li Ωgur se jag˙mel minn dan il-ktieb wie˙ed mis-suççessi kbar ta’ din is-sena.

Id-disinn tal-qoxra ta’ Kul˙add ˙alla isem warajh intg˙aΩel f’Novembru li g˙adda, waqt il-kompetizzjoni #abbozz organizzata mill-Merlin Publishers, fejn disinjaturi ng˙ataw iç-çans jissottomettu lideat tag˙hom g˙all-qoxra. Ir-rebbie˙a – f’dal-kaΩ l-artista Lisa Falzon – ˙olqot disinn tal-qoxra li rabat perfettament il-burdata tal-ktieb.

Dan il-ktieb ©did ta’ Clare Azzopardi tnieda nhar il-Ìimg˙a fil-Blitz, il-Belt Valletta. L-atturi Glen Calleja, Chris Galea u Albert Gatt introduçew lillmistiedna mal-istejjer tramite siltiet li qraw ’l hawn u ’l hinn matul is-serata. Fl-istess waqt, tqassmu lkopji ffirmati tal-ktieb lir-rebbie˙a tal-kompetizzjoni tal- e-postcards li l-Merlin g˙amlu fuq Facebook fil-©img˙at li g˙addew.

Kul˙add ˙alla isem warajh jinsab g˙all-bejg˙ mill-˙wienet tal-kotba kollha, jew direttament mill-internet minn www.merlinpublishers.com

Silta mill-ktieb f’˙alqha, bl-irwejja˙ tal-curry u r-ross basmati mtappna f’g˙ajnejha. It-tren jasal ftit tas-sekondi wara li titfaçça fuq il-pjattaforma ta’ Stepney Green, fuq il-linja l-˙adra, bid-direzzjoni lejn Ealing Broadway. Jimbotta s-silenzju u t˙allih jid˙ol kollu ©o fiha. Ma tit˙arrikx. In-nies jg˙addu minn ˙dejha qishom ©rieden, min lejn vagun, min lejn ie˙or u min lejn ittara©. Wara ftit sekondi jing˙alqu lbibien kollha f’daqqa u jitlaq. Rita trodd is-silenzju kollu lura. Ûew© ©rieden çkejkna jo˙or©u g˙al biçça

ikel li kienu sabu qabel ma wasal ittren u ma kinux la˙qu gerrmuha sewwa. Tpo©©i fuq wie˙ed missi©©ijiet imwa˙˙la mal-˙ajt miksi b’madum abjad inkallat. Taqbad ilMetro li jkun hemm fuq is-si©©u ta’ ˙dejha u tag˙ti daqqa t’g˙ajn lis-seksik tal-©urnata li b˙al-lejl ma jitlewwen qatt. B˙al Salvu, ta˙seb.

Salvu b˙al-lejl u l-Metro b˙al Salvu li huwa b˙al-lejl.

Fit-tmienja nieqes erba’ minuti jieqaf tren ie˙or. Din id-darba titla’. T˙alli lgazzetta warajha. Tpo©©i fuq l-ewwel

seat li ssib. Taqbad il-gazzetta li jkun hemm fuq is-seat ta’ ˙dejha, identika g˙al dik li ˙alliet warajha l-istazzjon, u tkompli taqra. Fejn waslet?

F’Megan, li g˙adha ma nstabitx u qed ja˙sbu li telqet mal-g˙alliem talMatematika lejn l-Italja.

Tieqaf Ωew© waqfiet wara, Aldgate East, preçiΩament wara erba’ minuti u 56 sekonda. T˙alli l-Metro fuq is-seat.

Tqum. Tag˙mel pass, passejn, tinΩel u tieqaf.

Tistenna n-nies kollha jimbuttawha g˙ax mg˙a©©lin.

“

“

It-tren jg˙addi fit-tmienja nieqes seba’ minuti ji©bor it-telqa u l-frak tal-˙obΩ mixwi fuq ix-xufftejn.

Itajjar il-˙olm sabi˙ u ikrah u r-ri˙a titnten tal-˙alq. Jimbotta s-silenzju biex jid˙ol floku, g˙al ftit sekondi, imbag˙ad jitlaq biex jer©a’ jag˙ti spazju lill-istess silenzju, jew ie˙or b˙alu. Fit-tmienja nieqes sitt minuti titfaçça Rita bit-telqa fil-kowt tqil u kbir li xtrat minn Petticoat Lane xxitwa ta’ qabel, bil-frak tal-˙obΩ mixwi fuq il-pavru, bil-˙olm ikrah

Mistoqsija: X’sabet Rita fuq is-seat ma©enb dak li po©©iet hi fuqu?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb KULÓADD ÓALLA ISEM WARAJH ©entilment ipprovdut minn Merlin Publishers Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd li ©ej, 2 ta’ Marzu Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00.

Intant, ir-rebbie˙a tal-ktieb XITWA TA’ SORPRÛI GÓAL VALENTINA hija:

A.ATTARD, 1, Triq l-G˙aqdiet tal-Óaddiema, Ra˙al Ìdid, PLA 2061

33

34

Log˙ob

23.02.2014

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 005 039 142 244 250 261 288 301 517 641 667 680 758 828 892 958

B’4 numri 1010 1152 1169 1218 1335 2510 2525 2557 3316 4203 4207 4264 4747 5055 5128 5923 5928 6013 6310 6527 6808 6819 6949 7368 7416 7807 7840 7931 8004 8787 8791 8942

9173 9187 9469 9802 9841 9854

B’5 numri

B’6 numri

00768 09898 16057 17906 28461 31111 32787 33520 39104 49538 51488 51761 52235 58662 59317 63261 72301 79780 83650 85533 93335 98999

103037 156721 813847 928315

Bi 8 numri 60619798 69361295 69587467 82790581

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙oba u ibag˙tha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a: PAULINE CARUANA, 56, Triq il-Knisja, l-Imsida, MSD 1537

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

2

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

Log˙ob

23.02.2014

IRBAÓ €25 fI flus

07

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1.

1.

4,9.

7,16.

9.

10.

12.

16.

18,19.

19.

20.

21,23.

23.

24.

Teqred ˙afna nies (5) Jista’ jkun ukoll g˙annej (4) Ûmien ilu kienu jitfg˙uha mal˙wejje© bojod (5) Ara 4 Fundamentali? (6) Ara 6 Ara 7 Tad-dawl? (5) Ara 18 Tista’ tkun taΩ-Ωejt (5) Toqg˙od komdu fuqha (7) Ara 21 Jimtlew sax-xfar (5)

2.

3,5.

5.

6,12M 8.

11.

12,17.

13.

14.

15.

17.

21.

22.

Tikteb l-appuntamenti fih? (6) Ìnien (3) Jg˙in fil-Quddies (6) Ara 3 Ûgur mhux leali (9) Ma’ Dr Joseph Muscat dawn (9) Ìor© Incorvaia (1,1) Kittieb kbir Taljan (5) G˙amel b˙all-ajruplan (3) Ida˙˙lu kemm kemm subg˙ajhom (6) Pin©ew (6) Ara 12 wieqfa Tnejn (3) Frott (3)

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin 1.

Qabar, 4.

Fina, 7,9.

Ikser, 10.

Narçis, 12.

Barkun, 16,22. Sajdon, 18,21W Rabti, 20. Ìurat, 21.

Bad, 23.

Innu, 24.

Ivara.

Weqfin 1.

2,3.

5,17.

6.

8.

11,13.

12,19.

14.

15.

Qassis, Barrin, Iççara, Ass, KarkariΩi, Karru, Bjuda, Nutara, Ma˙fra.

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: Dawn iΩ-Ωew© kantanti t-tnejn g˙andhom dwett ma’ shakira Kantant 1 :

Kantant 2 :

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Paul McCartney

REBBIEÓ TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA JOSEPH PIZZUTO, 11, Triq il-Kammumilla, iΩ-Ûejtun

Ringo Starr

35

36

Sports

23.02.2014

Wayne Rooney se jibqa’ ma’ manchesteR United Wara l-˙afna spekulazzjonijiet li l-istilla IngliΩa talfutbol Wayne Rooney se j˙alli Old Trafford, issa rapporti konsistenti fl-Ingilterra qed jg˙idu li dan ilplejer iffirma estensjoni tal-kuntratt ta’ ˙ames snin u nofs mal-United.

Dilettanti tar-Red Devils jafu li din l-istorja di©à semg˙uha tliet snin ilu meta kul˙add kien qed ja˙seb li Rooney kien se jitlaq lil United fis-sajf. U b˙al tliet snin ilu wkoll issa mhux biss se jibqa’ imma se jΩid il-prospetti tieg˙u fil-klabb.

X’jista’ wie˙ed jg˙id? Il-plejer kapaçi ferm biex jinnegozja! Skont il-BBC, li kienu lewwel li ˙ar©u b’din l-a˙bar nhar ilÌimg˙a, in-negozjati lesti u l-kundizzjonijiet maqbula. David Moyes irrifjuta li jikkonferma din l-a˙bar minkejja pressjoni kbira li g˙amlulu l-©urnalisti fil-konferenza stampa ta’ qabel il-partita li United kellhom kontra Crystal Palace. Wie˙ed jista’ jsemmi hawnhekk li Rooney ma kienx daqstant effettiv fit-tim daqs l-ista©un 2012-

13. Huwa kellu xi Ωmien imwe©©a’ imma wkoll tilef il-forma, speçjalment meta kien g˙adu qed jidra r-rwol ©did tieg˙u min˙abba li Van Persie kien issa sar il-punta kruçjali tal-attakk tal-United.

Minkejja dan kollu Rooney kellu sta©un tajjeb g˙alkemm ta˙t in-normal tieg˙u. Huwa skorja 16-il gowl u ta 13-il assist fil-kompetizzjonijiet kollha.

IΩda g˙al plejer li skorja 35 darba fl-2011-12, u 34 fl-2009-10 dan mhux tajjeb biΩΩejjed g˙al Wayne Rooney.

Jidher çar li Rooney kien qed ikollu nuqqas ta’ qbil ma’ Ferguson u dan kien qed jeffettwah filgrawnd u ma kienx çar jekk din ir-relazzjoni kinitx se titjieb ta˙t Moyes. Fil-fatt, Moyes kien anke g˙amel libell lil Rooney fuq xi ˙a©a li kiteb flawtobijografija tieg˙u imma dawn irran©aw barra lqorti.

Is-sajf li g˙adda Rooney kien jidher li kien qed jipprova jmur ma’ Chelsea, imma Moyes dan ma ppermettiehx. Din probabbli li kienet l-aqwa deçiΩjoni li Moyes ˙a s’issa kemm ilu jmexxi f’Old Trafford.

malta cRUising clUb

seminaR fUq tagÓmiR ta’ sigURtÀ Il-Malta Cruising Club ippubblikat programm ta’ attivitajiet ma˙sub biex jara lill-membri tal-klabb u ’l-˙bieb tag˙hom jg˙addu minn rebbieg˙a g˙all-ista©un tal-cruising.

L-ewwel avveniment g˙al din is-sena se jkun seminar fuq tag˙mir ta’ sigurtà li g˙andu jsir fl-istazzjon ta’ servizz D’Agata Marine Liferaft fi Triq Tal-Balal, San Gwann.

Matul dan is-seminar, li se jsir nhar is-Sibt l-ewwel ta’ Marzu fis-sieg˙a u kwart ta’ waranofsinhar, Alexander D’Agata se jitkellem dwar ittag˙mir ta’ sigurtà disponibbli g˙all- cruisers , manutenzjoni tal-operat tag˙hom, u kif

jinΩammu f’kundizzjoni tajba.

Il-firxa ta’ tag˙mir li se tkun ittrattata tinkludi: çattri ta’ salvata©©, ©kieket tas-salvata©© u g˙ajnuniet ta’ buoyancy, murtali ( flares u sinjali), u lbies tal-immersjoni. Is-sessjoni se tinkludi wkoll wirja prattika dwar l-iskjerament ta’ çattra tas-salvata©© u sessjoni ta’ murtali ˙ajjin.

Wara dan l-avveniment, aktar tard f’Marzu se ssir illaqg˙a ©enerali annwali talklabb, flimkien ma’ lejla ta’ kwiΩΩ. Matul April se ssir preΩentazzjoni dwar tisjir abbord u se ti©i organizzata lkruçiera qasira tradizzjonali g˙al G˙awdex matul tmiem

il-©img˙a tal-G˙id il-Kbir.

F’Mejju ssir sessjoni interessanti fuq problemi komuni li jkollhom magni diΩil g˙alluΩu marittimu, filwaqt li f’Ìunju l-Malta Cruising Club g˙andu jer©a’ jorganizza lkruçiera fi tmiem il-©img˙a tas-Sette Giugno g˙al Pozzallo. L-attività ewlenija tal-klabb g˙as-sena se tkun ilcruise annwali li se ssir flewwel ©imag˙tejn ta’ Lulju, fejn il-ba˙ar u l-madwar talGΩejjer Aeolian se jipprovdu l-attrazzjoni ewlenija g˙al din is-sena.

Aktar dettalji u l-©ranet eΩatti jing˙ataw iktar qrib l-avvenimenti.

fUtbol tan-nisa Log˙ob li jmiss It-Tlieta Luxol Hibs B’Kara

vs vs vs

Kirkop Pembroke M©arr

fil-grawnd tal-Luxol fit-20.15 fil-grawnd tal-Im©arr fit-20.15 fil-grawnd Charles Abela fit-20.15

RiΩultati It-Tlieta Gozo M©arr Pembroke

vs vs vs

B’Kara Hibs Luxol

1-4 1-3 4-3

Klassifika 1 2.

3.

4.

5.

6.

7.

Hibs B’Kara Gozo M©arr Kirkop Pembroke Luxol

L 11 11 12 11 11 11 11

R 10 10 7 7 2 1 1

D 0 0 0 0 1 1 0

T 1 1 5 4 8 9 10

F 54 38 34 27 8 10 12

K 6 6 25 18 29 41 58

+/48 32 9 9 -21 -31 -46

Pti 30 30 21 21 7 4 3

ÛWiemel

sitt heats tal-kompjonat assikURa Illum fil-Marsa jkollna programm ta’ 11-il ti©rija o˙ra li sitta minnhom ikunu heats tal-Kampjonat Assikura. It-ti©rijiet kollha jkunu fuq distanza ta’ 2140 metru bil-programm jibda fis-13.15.

Il-programm kollu huwa dan: Ti©rija 1 Klassi: Copper, tibda fis-13.15 Ti©rija 2 Klassi: Bronze, l-ewwel heat tal-Kampjonat Assikura, tibda fis-13.35 Ti©rija 3 Klassi: Bronze, t-tieni heat tal-Kampjonat Assikura tibda fis-14.00 Ti©rija 4 Klassi: Silver, tibda fis-14.20 Ti©rija 5 Klassi: Bronze, it-tielet heat tal-Kampjonat Assikura, tibda fit-14.45 Ti©rija 6 Klassi: Bronze, ir-raba’ heat tal-Kampjonat Assikura, tibda fit-15.10 Ti©rija 7 Klassi: Silver, tibda fit-15.35 Ti©rija 8 Klassi: Bronze, il-˙ames heat tal-Kampjonat Assikura, tibda fl-16.00 Ti©rija 9 Klassi: Premier, tibda fl-16.25 Ti©rija 10 Klassi: Bronze, is-sitt heat tal-Kampjonat Assikura, tibda fil-16.50 Ti©rija 11 Klassi: Silver, tibda fil-17.10

Sports

23.02.2014

logÓob olimpiKu tax-xitwa illum jintemmu l-olimpjadi tax-xitwa F’sochi, ir-russja

Kwotazzjonijiet interessanti mil-logÓob tax-xitwa ta’ sochi

Illum jintemm il-Log˙ob Olimpiku tax-Xitwa, Sochi 2014. Ir-reb˙ tal-midalji baqa’ g˙addej matul il-©img˙a kollha. B˙as-soltu, f’log˙ob b˙al dan dejjem ikollna dawk l-atleti u pajjiΩi li jispikkaw. Madankollu, dawn il-Log˙ob kienu mimlija b’kontroversji sa minn qabel bdew u, g˙alkemm meta bdew dawn naqsu, imma donnu l-Log˙ob ta’ Sochi attira wisq minn dawn ilkontroversji. L-a˙˙ar wa˙da li smajna kienet li kellna atleta mill-Ukraina rtirat bi protesta kontra l-Prim Ministru ta’ pajjiΩha u l-Gvern tieg˙u.

ViKtor ahn tar-russja b’reKords Ìodda Fuq id-distanzi qosra

Iç-ÇiniΩa Li Zijun ta’ 17-il sena, dwar l-ewwel esperjenza tag˙ha fl-Olimpjadi tax-Xitwa qalet:

“Tg˙allimt ˙afna mill-parteçipazzjoni tieg˙i hawnhekk f’Sochi. Meta nirritorna d-dar, se na˙dem ˙afna, mhux biss fuq l-abbiltajiet tieg˙i tal-iskating, imma wkoll kif nag˙ti l-aqwa tieg˙i meta ma nkunx in˙ossni tajba ˙afna!”

Iç-champions g˙andhom bΩonn is-sapport tieg˙ek! Adelina Sotnikova ta’ 17-il sena, li kienet qed tie˙u parti f’pajjiΩha, irrimarkat:

“L-atmosfera kienet mill-aqwa. Óassejt xi ˙a©a tal-iskantament ©ejja mill-folla. Stajt nisma’ g˙ajjat u twerΩieq il˙in kollu ta’ ‘Ibqa’ sejra Adelina’ u ‘tista’ tag˙milha’.

Emmnuni, bi kliem b˙al dan jidwi f’widnejja ma stajtx niskija ˙aΩin!”

Viktor Ahn tar-Russja, l-ewwel atleta li reba˙ deheb fil-500m, l-1000m, l-1500m u l-5000m relay fl-istorja tal-Olimpjadi tax-Xitwa.

L-atleta Russu li jiskija fuq distanzi qosra, Viktor Ahn, reba˙ Ωew© midalji o˙ra tad-deheb nhar il-Ìimg˙a biex tella’ t-total tieg˙u g˙al sitt midalji tad-deheb – l-og˙la numru fl-istorja ta’ dan l-isport.

Ahn, li huwa mwieled fil-Korea ta’ Isfel reba˙ l-ewwel deheb tieg˙u fil-500m meta g˙eleb liç-ÇiniΩ Wu Dajing, biex imbag˙ad ftit minuti wara huwa kien fit-tim ta’ erbg˙a tar-relay tal5000m f’˙in rekord, biex re©a’ ˙a deheb meta t-tim irnexxielu jeg˙leb l-isfida tal-Istati Uniti.

Ahn sar l-ewwel atleta li reba˙ deheb fl-erba’ avventimenti tad-distanza qasira fl-istorja talOlimpjadi tax-Xitwa: 500m, 1000m, 1500m u r-relay tal-5000m.

L-atleta Russu issa ©ie reba˙ rekord ta’ sitt midalji tad-deheb u total ta’ tmien midalji biex la˙aq rekord ie˙or tal-iskater tal-Istati Uniti Apolo Anton Ohno.

atleti Fra n ÇiÛ i jKaxKru l-midalji tal-olympic sKi cross Fil-finali tal-avveniment tal-iski-kross talir©iel, il-FrançiΩi ˙adu d-deheb, il-fidda u lbronΩ. Il-freestyler Jean-Frédéric Chapuis reba˙ id-deheb filwaqt li s˙abu Arnaud Bovolenta u Jonathan Midol reb˙u l-fidda u l-bronΩ rispettivament. F’din il-finali, liskiers FrançiΩi li kienu favoriti f’dan lavveniment g˙addew lill-atleta KanadiΩ Brady Leman li spiçça bla ebda midalja.

Ir-Russu Egor Korotkov reba˙ dawk li jissej˙u small finals u spiçça fil-˙ames post.

Din il-bravura tal-FrançiΩi rrepetewha nNorve©iΩi meta anke huma reb˙u ddeheb, il-fidda u l-bronΩ f’avventiment wie˙ed. Dan kien fl-iskiing cross country tan-nisa. Mant Bjoergen, deheb; Therese Johaug, fidda; u Kristin Stoermer Steira, bronΩ.

midalji

Il-FrançiΩ Jean Frederic Chapuis die˙el l-ewwel biex jirba˙ id-deheb

RANK

PAJJIÛ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

ir-Russja in-Norve©ja il-Kanada l-Istati Uniti l-Olanda il-Ìermanja l-IΩvizzera il-Belarus Franza il-Polonja l-Awstrija iç-Çina il-Korea l-IΩvezja ir-Rep. Çeka is-Slovenja il-Ìappun il-Finlandja il-Gran Brittanja l-Ukraina is-Slovakkja

DEHEB

FIDDA

BRONÛ

TOTAL

11 11 9 9 8 8 6 5 4 4 3 3 3 2 2 2 1 1 1 1 1

10 5 10 7 7 6 3 0 4 1 7 4 3 6 4 2 4 3 1 0 0

8 9 5 11 9 5 2 1 7 1 5 2 2 6 2 4 3 0 2 1 0

29 25 24 27 24 19 11 6 15 6 15 9 8 14 8 8 8 4 4 2 1

37

38

Sports

23.02.2014

PREMIER INGLIÛ RIÛULTATI Chelsea v Everton

1-0

Arsenal v Sunderland

4-1

Cardiff City v Hull City

0-4

Manchester City v Stoke City

1-0

West Brom v Fulham

1-1

West Ham v Southampton

3-1

Crystal Palace v Man. Utd

0-2

LOGÓOB GÓAL-LUM

CHELSEA JIRBÓU FL-AÓÓAR SEKONDI ARSENAL, MAN CITY U MAN UTD JIKSBU 3 PUNTI sab it-tielet gowl g˙al Arsenal biex b’hekk il-gunners da˙lu jistrie˙u b’vanta©© komdu.

Fit-tieni taqsima, Arsenal komplew fejn ˙allew g˙ax fis-57 minuta Koscienly g˙amilhom erbg˙a.

Sunderland skurjaw il-gowl talbandiera 9 minuti mit-tmiem.

Manchester United irritornaw g˙arreb˙ wara tliet partiti jitilfu l-punti.

Robin van Persie u Wayne Rooney sabu x-xibka g˙ar-Red Devils.

Van Persie skurja r-raba’ gowl f’˙ames partiti wara li ma falliex minn ˙dax-il metru. Patrice Evra twaqqa’ fil-kaxxa minn Marouane Chamakh.

Rooney g˙amilhom tnejn wara xutt b’sa˙˙tu li spiçça fir-rokna tas-saqaf tax-xibka.

Chelsea, li qed jokkupaw l-ewwel poΩizzjoni tal-kampjonat IngliΩ, kisbu tliet punti importanti wara li g˙elbu lil Everton bl-iskor minimu ta’ 1-0.

Kien konfront kumbattut bejn iΩΩew© timijiet u kollox kien jidher li ΩΩew© timijiet se jaqsmu l-punti fi Stamord bridge.

Fit-92 minuta log˙ob Terry irnexxielu jsib ix-xibka b’daqqa ta’ ras, minn free kick ta’ Frank Lampard.

Everton marru fil-viçin li jiskurjaw fl-ewwel taqsima permezz ta’ Leon Osman, però sab lil Petr Cech isalva tajjeb. Mas-sieg˙a log˙ob, l-istess plejer re©a’ sab lil Chech attent. Minna˙a tag˙hom, Chelsea ma naqqsux milli javvanzaw u jo˙olqu ç–çansijiet tag˙hom, b’Howard isalva tajjeb.

Yaya Toure skurja l-unika gowl filpartita bejn Manchester City u Stoke biex b’hekk baqg˙u jΩommu l-pass ma’ Chelsea. L-unika gowl tal-partita kien skurjat fis-70 minuta log˙ob.

Stoke marru fil-viçin li jmorru filvanta©© però Joe Hart, bi tbatija, jsalva wara xut b’sa˙˙tu ta’ Charlie Adam. B’din it-telfa Stoke po©©ew ru˙hom tliet punti biss ’il bog˙od miΩ–Ωona ta’ relegazzjoni.

Oliver Giroud g˙amel ritorn b’sa˙˙tu wara li skurja darbtejn kontra Sunderland, f’partita li ntemmet bliskor ta’ 4-1 g˙at-tim tal-Gunners.

Arsenal marru fil-vanta©© wara biss ˙ames minuti log˙ob, permezz ta’ Giroud. L-istess plejer g˙amilhom tnejn wara 31 minuta log˙ob. Rosicky

BUNDESLIGA

DORTMUND U LEvERKUSEN JITILFU 3 PUNTI

RIÛULTATI

Liverpool v Swansea City

14:30

Newcastle Utd. v Aston Villa

14:30

Norwich v Tottenham

17:00

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

T

F

K

P

Chelsea Arsenal Manchester City Liverpool Tottenham H Manchester U Everton Southampton Newcastle U West Ham U Hull City Swansea City Aston Villa Stoke City Crystal Palace West Brom Norwich City Sunderland Cardiff City Fulham

27 27 26 26 26 27 26 27 26 27 27 26 26 27 26 27 26 26 27 27

18 18 18 16 15 13 12 10 11 8 8 7 7 6 8 4 6 6 5 6

6 5 3 5 5 6 9 9 4 7 6 7 7 9 2 13 7 6 7 3

3 4 5 5 6 8 5 8 11 12 13 12 12 12 16 10 13 14 15 18

49 52 69 66 36 43 37 38 32 31 29 33 27 27 18 31 19 26 19 27

21 27 27 32 32 31 27 32 38 34 31 36 36 42 36 39 39 42 48 59

60 59 57 53 50 45 45 39 37 31 30 28 28 27 26 25 25 24 22 21

SERIE A RIÛULTATI Tard

Bologna v Roma

Borussia Monch. v Hoffenheim 2-2 2-4 Freiburg v Augsburg Hamburger v B.Dortmund

3-0

Nurnberg v B.Schweig

2-1

VfBStuttgart v Hertha Berlin

1-2

Wolfsburg v B. Leverkusen

3-1

LOGÓOB GÓAL-LUM

LOGÓOB GÓAL-LUM Eintracht Frankfurt v W Bremen

15.30

Hannover 96 v Bayern Munich

17.30

Livorno v Hellas Verona

12.30

ChievoVerona v Catania

15.00

Inter v Cagliari

15.00

Sampdoria v AC Milan

15.00

Udinese v Atalanta

15.00

Juventus v Torino

18.30

Lazi v Sassuolo

20.45

LOGÓOB GÓAL-GÓADA Verona v Torino

KLASSIFIKA

20.45

KLASSIFIKA

TIM

L

R

D

T

F

K

P

Bayern Munich Bayer Leverkusen Borussia D Schalke 04 Wolfsburg Borussia M Hertha Berlin Augsburg Mainz 05 Hoffenheim Hannover 96 Nurnberg Eintracht F Werder Bremen VfB Stuttgart Hamburger SV Freiburg Braunschweig

21 22 22 22 22 22 22 22 22 22 21 22 21 21 22 22 22 22

19 14 13 12 12 10 10 10 10 6 7 4 5 5 5 5 4 4

2 1 3 5 3 5 4 4 4 8 3 11 6 6 4 4 6 3

0 7 6 5 7 7 8 8 8 8 11 7 10 10 13 13 12 15

57 39 51 41 38 39 34 34 31 46 29 27 24 25 35 38 22 16

9 25 27 30 26 28 27 32 35 46 37 37 38 46 47 51 44 41

59 43 42 41 39 35 34 34 34 26 24 23 21 21 19 19 18 15

Pierre-Michel Lasogga jiççelebra t-tieni gowl tat-tim ta’ Hamburg

Mirko Slomka beda bit-tajjeb ma’ Hamburg wara li dawn tal-a˙˙ar g˙elbu lil Borussia Dortmund bliskor ta’ 3-0.

Tliet minuti mit-tmiem tal-ewwel taqsima Hamburg marru fil-vanta©© permezz ta’ Jiracek. Pierre-michel Lasogga g˙amilhom tnejn fl-ewwel faΩi tat-tieni taqsima. Minuta mittmiem, Hamburg g˙amluhom tlieta permezz ta’ Calhanoglu.

Din kienet l-ewwel reb˙a g˙al Hamburg wara li tilfu tmien partiti ta˙t it-tmexxija ta’ Bert van Marwijk.

Dortmund ma kinux ikkonçentrati biΩΩejjed. Jista’ jag˙ti l-kaΩ li kienu distratti min˙abba l-fatt li f’nofs il©img˙a li ©ejja se jkunu qed jaffaççjaw l i l Z e n i t S t P e t e r s b u r g f i ç -

Champions League, wara li ma tantx offrew reΩistenza lill-avversarji.

Leverkusen ukoll tilfu tliet punti wara li dawn tal-a˙˙ar tilfu kontra Wolfsburg. Kien Dost li feta˙ l-iskor g˙al Dost wara 13-il minuta log˙ob.

Leverkusen, peremezz ta’ Sam, ©abu l-gowl tad-draw qabel ma ntemmet l-ewwel taqsima. Fit-tieni taqsima Wolfsburg insistew u permezz ta’ Luiz Gustavo marru fil-vanta©© fit-58 minuta log˙ob. Fit-73 minuta log˙ob, Rodriguez g˙amilhom tlieta u ser˙u rashom minn tliet punti.

Illum Bayern Munich g˙andhom iç-çans li jkomplu jkabbru il-vanta©© fil-quççata tal-klassfika jekk jeg˙lbu lil Hannover barra minn darhom.

TIM Juventus Roma Napoli Fiorentina Inter Parma Torino Hellas Verona AC Milan Lazio Genoa Sampdoria Udinese Atalanta Cagliari Bologna Livorno Catania ChievoVerona Sassuolo

L 24 24 24 24 24 23 24 24 24 24 24 24 24 24 24 25 24 24 24 24

R 20 16 15 13 10 9 9 11 8 8 8 7 8 8 5 4 5 4 4 4

D 3 7 5 5 9 9 9 3 8 8 7 7 3 3 9 10 5 7 6 5

T 1 1 4 6 5 5 6 10 8 8 9 10 13 13 10 11 14 13 14 15

F 59 48 49 43 42 36 39 40 37 30 27 27 28 24 22 22 24 19 17 23

K 19 11 27 26 28 27 31 40 35 32 31 35 35 36 34 40 42 41 35 51

P 63 55 50 44 39 36 36 36 32 32 31 28 27 27 24 22 20 19 18 17

Sports

23.02.2014

MOSTA JISSORpRENdU LIL HIBS

BILANÇ BEJN TARXIEN U VITTORIOSA

Ritratti: STEPHEN GATT

Tarxien R Vittoriosa S (HT 1-1)

Zammit Kurt (M), Dos Santos Edison Luis (H) u Grech Ryan (M) Mosta Hibernians (HT 1-0)

2 1

Mosta bdew l-impenji tag˙hom fiç-Championship Pool billi letteralment temmew xi tamiet li Hibs seta’ kien fadlilhom li jirb˙u l-kampjonat din is-sena meta g˙elbuhom 2-1. L-iskorer taΩΩew© gowls Mostin kien Kaljevic biex fuq din il-forma Ωgur li lMosta g˙andhom tamiet li jikkwalifikaw g˙all-Ewropa.

It-tim immexxi mill-plejer kowç Piccioni skorja kmieni u wara biss 13-il minuta mar fil-vanta©©.

Pass ta’ Kurt Zammit lejn BOJAN KALJEVIC li mill-qrib g˙eleb lil Borg fil-lasta tal-Hibs. Ûew© minuti wara u xutt bid-dawra ta’ Cohen jg˙addi ftit barra.

Fil-35 minuta kross ta’ Piccioni

lejn Ian Zammit iΩda x-xutt ta’ dan kien salvat bla diffikultà minn Borg.

It-tieni taqsima bdiet b’xutt b’sa˙˙tu ta’ Siquira wara pass ta’ Tabone Desira jg˙addi ftit barra.

Fit-53 minuta Mosta jirduppjaw biex nistg˙u ng˙idu li Ω-Ωew© taqsimiet kellhom bidu simili b’gowl tal-Mosta u anki mill-istess plejer. Pass tajjeb ta’ Piccioni lejn BOJAN KALJEVIC li avvanza u g˙eleb lil Borg g˙at-tieni darba. Óames minuti wara freekick ta’ Cohen g˙al Hibs, il-gowler Borg tal-Mosta ma ˙ari©itx tajjeb, in˙olqot konfuΩjoni fil-kaxxa talMosta iΩda l-azzjoni twaqqfet min˙abba fawl.

Il-pressjoni tal-Hibs biex jiskurjaw baqg˙et g˙addejja imma Mosta baqg˙u perikoluΩi fil-kontra attakk u fl-84 minuta Piccioni

laqat sieq il-lasta g˙al Mosta.

Fil-fatt Hibs kisbu l-gowl talbandiera fit-88 minuta meta minn kross ta’ Cohen, OBINNA OBIEFULE bir-ras g˙eleb lil Borg.

MOSTA: Borg, Micallef, R Grech, K Zammit (Cini 77), Kaljevic (Pereira 79), I Grech, Piccioni (Messias 90), Farrugia, Carrozza, I Zammit, Brincat. KOWÇ: Enrico Piccioni HIBERNIANS: Borg, Obiefule, Radusinovic, Failla, Kristensen, Pearson, Siquera, Cohen, Dos Santos (Degabriele 57), Tabone Desira (Levnaic 57), Camilleri.

KOWÇ: Branko Nisevic SKURJAW: Bojan Kaljevic (M) 13 u 53 min, Obinna Obiefule (H) 88 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Bojan Kaljevic, Mosta REFEREE: Trustin Farrugia Cann

FLORIAN A JIBdEw TAJJEB IL-MIXJA BIEX IÛOMMU pOSTHOM FIL-pREMIER

Xerri Jonathan (F) u Effiong Alfred (Q) Floriana Qormi (HT 1-0)

3 2

Floriana bdew bl-ewwel partita tag˙hom fir-Relegation Pool bliskop ewlieni li sta©un ie˙or jer©g˙u jilg˙bu fil-Premier b’mod poΩittiv meta g˙elbu lil Qormi 3.2.

Nistg˙u ng˙idu li l-partita bdiet b’gowl peress li wara disa’ minuti Floriana marru fil-vanta©©.

Kross mil-lemin, id-difiΩa Qormija ma kklerjatx tajjeb, ilballun ©ie f’saqajn DIEGO PINHEIRO DE SOUSA li mil-qrib feta˙ li skor.

Xutt b’sa˙˙tu ta’ Effiong g˙al Qormi g˙adda ftit g˙oli fis-36 minuta biex fl-44 minuta l-istess plejer qassam lejn Grech li dar

ma’ tliet difensuri iΩda x-xutt tieg˙u ˙abat mal-lasta u spiçça f’idejn il-gowler Hanford.

Appena bdiet it-tieni taqsima Qormi kisbu d-draw. Pass tajjeb ta’ Pereira jsib lil LEIGHTON GRECH wa˙du, dan avvanza u b’xutt imkaxkar g˙eleb lil Hanford.

Ftit minuti wara fit-58 minuta u Floriana jiksbu lura l-vanta©©.

Azzjoni tajba ta’ Coronado, li dar mad-difensuri, kkrossja fil-baxx u DIEGO PINHEIRO DE SOUSA mill-qrib g˙eleb lil Sultana.

Fil-75 minuta kross ta’ Coronado g˙al Floriana u d-difensur DUNCAN PISANI g˙eleb lil lill-gowler sie˙bu g˙al awto gowl u l-iskor ©ie jaqra 3-1 favur Floriana.

Meta deher li l-partita se tispiçça b’dan l-iskor fl-84 minuta

1 1

Partita bilançjata bejn Tarxien Rainbows u Vittoriosa Stars li b˙alma juri l-iskor finali ntemmet fi draw ta’ 1-1. Dan irriΩultat ifisser li l-Birgu jibqg˙u punt qabel Óal Tarxien biΩ-Ωew© timijiet jibqg˙u jittamaw l-ista©un ie˙or jibqg˙u jilg˙abu filPremier.

Wara biss ˙ames minuti Tarxien marru fil-vanta©©.

Xutt b’sa˙˙tu ta’ Mamo kien imblukkat minn difensur, ballun g˙and FERNANDO LOPES ALCANTARA li g˙eleb lil Muscat fil-lasta tal-Istars millqrib. Fl-20 minuta l-istess Alcantara li kien po©©a lit-tim tieg˙u fuq quddiem waqqa’ lil Martin fil-kaxxa biex milpenalty OSCAR GUERRERO ©ab id-draw g˙all-Istars. Ûew© minuti minn tmiem ittaqsima r-Rainbows kienu sfortunati li ma marrux jistrie˙u fil-vanta©© meta Demba Toure’ laqat il-lasta b’xutt b’sa˙˙tu mil-lemin.

It-tieni taqsima kompliet bilançjata bit-timijiet jippruvaw jiskurjaw, g˙alkemm illivell tal-log˙ob ma kienx xi wie˙ed g˙oli. Fis-70 minuta l-gowler tar-Rainbows Vella salva parzjalment freekick ta’ Santos Silva.

Fid-79 minuta kross ta’ Martin fuq ras Pereira li niΩΩel g˙al Guerrero li x-xutt tieg˙u minn qag˙da idejali g˙adda g˙oli.

TARXIEN R: Mamo, Bueno, Bonnici, Ve lla, Alcantara, Mifsud, Santos Silva, Marinelli (Ciantar 41), Nevia, Caruana, Demba Toure’ (Concalves 73).

KOWÇ: Clive Mizzi VITTORIOSA S: Muscat, Torri, Buttigie g (Camil ler i 64 ), Pereira, Samir Arab, Martin (Sammut 30), Caldeira, Vella Critien (Spiteri 43), Guerrero, Brincat, Sidibe.

KO WÇ: Oliver Spiteri SKURJAW: Fernando Lopes Alcantara (T) 5 min, Oscar Guerrero (V) pen 20 min.

PLEJER T AL-LOGÓBA: Fernando Lopes Alcantara, Tarxien Rainbows REFEREE: Clayton Pisani

RABAT JAkkwISTAw dRAw Rabat A Naxxar L (HT 1-0)

1 1

Steve D’Amato, l-kowç tarRabat Ajax jista’ jg˙id li l-pjan tieg˙u rnexxa peress li minkejja li kellu diversi plejers importanti sospiΩi u wkoll tkeççilu plejer lejn it-tmiem, xorta kiseb draw ta’ 1-1 kontra Naxxar Lions.

Mhux talli hekk, talli Ajax kienu huma li skurjaw l-ewwel meta fit-38 minuta Micallef ipprova jqassam lil MALCOLM LICARI, ballun kien imblukkat minn difensur iΩda l-ballun xorta mar g˙and il-plejer li g˙alih kien intenzjonat u dan g˙eleb lil gowler Azzopardi fillasta tan-Naxxar.

Lejn tmiem it-taqsima Naxxar resqu qrib il-gowl tad- draw meta Buhagiar qassam tajjeb ferm lejn Scerri iΩda x-xutt tajjeb ta’ dan g˙adda j˙akkek mal-lasta.

Fil-˙in miΩjud Naxxar ing˙ataw penalty iΩda l-gowler Rabti Velimirovic laqa’ l-attentat ta’ Rocha da Silva mill-11-il metru.

Fit-tieni taqsima l-Lions kellhom l-inizjattiva tal-log˙ob

f’idejhom imma Rabat Ωammew sod g˙al ˙afna ˙in.

Kien fis-86 minuta li Naxxar kisbu d- draw wara li Rabat kienu sfaw b’10 plejers meta tkeççilhom Tanti g˙at-tieni karta safra. Kien TERENCE SCERRI li skorja l-gowl importanti meta rçieva ming˙and Bakare. Fl-a˙˙ar minuti talpartita Scerri kien g˙oddu ta rreb˙a lin-Naxxar meta l-gowler Velimirovic laqa’ tajjeb daqqa ta’ ras tieg˙u preçiΩ fuq il-linja tal-gowl.

RABAT A: Velimirovic, Licari, Micallef, P Borg, Oproiescu, Caruana, Gauci, W Borg, Tanti, Carapic, Vella (Cortis 92).

KOWÇ: Steve D’Amato NAXXAR L: Azzopardi, Buhagiar, Decesare, Thiago, Scerri, Cassar (Falzon 46), Rocha da Silva, Bonnici (Debono 79), Alejandro, Stojanovic (Ribeiro 46), Bakare. KOWÇ: Winston Muscat SKURJAW: Malcolm Licari (R) 38 min, Terence Scerri (N) 86 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Malcolm Licari, Rabat Ajax REFEREE: Alan Mario Sant

IL-pREMIER LEAGUE MALTI Qormi skurjaw. Korner ta’ Gabriel u ALFRED EFFIONG jg˙ola fuq kul˙add biex g˙eleb bir-ras lil Hanford.

FLORIANA: Hansford, C Borg, Farrugia (Galea 63), Caruana, Pinheiro (Emeka 78), Xerri, Pisani, Muir, Scicluna, Coronado, S Borg. KOWÇ: Iain Davies Qormi: Sultana, Bondin, Caruana, Bajada (Quinteri 63), Vella, Pisani, Grech, Pereira, Gabriel, Cantoro, Effiong.

KOWÇ: Karel Zeman SKURJAW: Diego Pinheiro de Sousa (F) 9 u 58 min, Leighton Grech (Q) 53 min, Duncan Pisani (F) awto gowl 75 min, Alfred Effiong (Q) 84 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Diego Pinheiro de Sousa, Floriana REFEREE: Fyodor Zammit

39

LOGÓOB LI JMISS Log˙ob g˙al-lum: Premier - Grawnd Nazzjonali

Balzan Youths Valletta

vs Birkirkara vs Sliema W

14.00 16.00

L-AQwA SkORERS Plejer

Tim

Edison Luis dos Santos Stanley Ohawuchi Denni Rocha dos Santos Jhonnattan da Conceicao Obinna Obiefule Alfred Effiong Igor Coronado Shodiya Haruna Shola Ronaille Calheira Seara Clayton Failla Bojan Kaljevic

Hibs SliemaW Valletta B’Kara Hibs Qormi Floriana B’Kara Tarxien R Hibs Mosta

Gowls

18 15 14 14 12 11 10 10 10 10 10

40

Lokali

23.02.2014

Chi L’ha “L-aÌir tiegÓek mhux aÇÇettabbLi viSto? fiL-konfront ta’ min hu vuLnerabbLi” Il-Ministru tas-Sa˙˙a lill-President tal-MUMN Il-Ministru tas-Sa˙˙a Godfrey Farrugia qal li l-President tal-MUMN, Paul Pace, irrifjuta li jattendi laqg˙a konsultattiva fil-Ministeru tas-Sa˙˙a, bl-a©enda ‘Strategic Business Unites’, wara li kien di©à ntla˙aq qbil malMUMN stess, li din il-laqg˙a g˙andha ssir.

Ir-ra©uni li ta biex ˙assar il-laqg˙a kienet li, apparti l-Ministru, Paul Pace ried jiddet-

ta hu min mill-uffiçjali g˙olja tal-Gvern, kellhom ipo©©u mal-mejda.

Mill-Óamis g˙all-Ìimg˙a, Paul Pace ˙are© Ωew© direttivi o˙ra li jaffettwaw l-Isptar Paul Boffa u t-teatri tal-Isptar Mater Dei. Il-Ministru g˙as-Sa˙˙a g˙al xhur s˙a˙ ilu jag˙mel l-almu kollu possibbli biex jinΩammu relazzjonijiet industrijali tajba

ma’ kull unjin, fosthom l-MUMN. B’reazzjoni g˙al dan Godfrey Farrugia lbiera˙ bag˙at ittra lil Paul Pace. Din qieg˙da tkun ippubblikata hawn ta˙t.

Il-Ministru qal li jibqa’ disponibbli b˙alma dejjem kien biex jiddiskuti u jikkonsulta madwar mejda mal-unjins kollha, inkluΩ lMUMN.

Din t’hawn ta˙t hija l-ittra tal-Ministru Farrugia indirizzata lill-President tal-MUMN:

“

Sur Pace, Huwa d-dmir u l-obbligu tieg˙i illi ni©bidlek l-attenzjoni g˙all-fatt illi l-mira ta’ kull min g˙andu x’jaqsam mal-qasam tas-Sa˙˙a g˙andha tkun sa˙˙et il-pazjent.

B’dispjaçir qed ji©i nnutat illi bosta mid-direttivi qed jimminaw direttament jew indirettament ilkura illi huwa intitolat g˙aliha l-pazjent. Ni©bidlek l-attenzjoni li huwa l-obbligu tal-MUMN li anke f’materji ta’ relazzjonijiet industrijali hija g˙andha timxi in bona fede u b’mod proporzjonat.

Wie˙ed jistenna illi jekk verament wie˙ed g˙andu g˙al qalbu s-servizz tas-sa˙˙a u li dan ikun jit˙addem bl-a˙jar mod g˙all-©id tal-pazjent u l-impjegati illi jag˙tu s-servizz tag˙hom fih, wie˙ed g˙andu jpo©©i madwar mejda u b’mod kostruttiv jiddiskutu l-mixja ’l quddiem. Id-direttivi ma˙ru©a ma jag˙mlux dan, anzi jxekklu s-servizz mog˙ti fl-isptar u dan b’detriment g˙as-sa˙˙a tal-pazjent.

G˙andna nfakkruk kif irriteniet il-Qorti anke f’kaΩijiet li kienu jinvolvu l-unjin tal-infermiera stess, li huwa l-obbligu ta’ kull imjegat li meta jmur g˙ax-xoghol jag˙mel ix-xog˙ol li jkun ordnalu lprinçipal tieg˙u.

L-a©ir tieg˙ek mhux aççettabbli fil-konfront ta’ min hu vulnerabbli. Dan l-a©ir qed ji©i deplorat.

L-Onor. Dr Godfrey Farrugia Ministru tas-Sa˙˙a

“

G˙alkemm din il-©img˙a ssu©©ett fuq fomm kul˙add kien dak b’rabta mar-racket fittbag˙bis tal- ismart meters , Tonio Fenech, li kien ilMinistru responsabbli millEnemalta meta kien g˙addej dan ir-racket, sparixxa miççirkolazzjoni.

Kien evidenti ˙afna n-nuqqas ta’ Tonio Fenech f’diskussjonijiet fuq il-mezzi tax-xandir dwar dan ir-racket, fejn Fenech anke rrifjuta li jidher fuq l-istazzjon nazzjonali g˙all-programm Dissett , u minfloku deher Beppe Fenech Adami li qag˙ad iwie©eb bl-istess retorika li ilu juΩa l-Partit tieg˙u.

G˙al xi ra©uni l-Partit Nazzjonalista jidher li qed jipprova ja˙bi lil Fenech u ma j˙allihx jitkellem fuq din ilkwistjoni li saret, kif jg˙idu blIngliΩ: on his watch.

Filwaqt li Tonio Fenech ma t˙alliex jidher biex iwie©eb g˙all-mistoqsijiet tal-©urnalisti dwar dan ir- racket , huwa ntbag˙at biex joqg˙od jippoΩa biswit il-karrijiet tal-karnival.