Kullhadd 14 7 13

www.kullhadd.com

IMMIgrAzzjOnI IrregOLArI

Il-Óadd 14 ta’ Lulju, 2013 Óar©a Nru 1,044

IT-TrAvu f’gÓAjnejn TAL-pn Pa©ni 4 u 5

Prezz ›0.80

L-AÓÓAr rAppOrT TAL-IMf dwAr L-ekOnOMIjA MALTIjA

L-IMf B’rAppOrT pOÛITTIv dwAr MALTA Il-politika fiskali implimentata mill-Gvern Laburista ser twassal biex ti©i stabbilizzata s-sitwazzjoni ekonomika ta’ pajjiΩna u jkun hawn tkabbir ekonomiku fiΩΩmien li ©ej.

Din kienet il-konkluΩjoni li wasal g˙aliha l-Bord EΩekuttiv talFond Monetarju Internazzjonali (lIMF) fir-rapport li ˙are© din il©img˙a.

Ir-rapport ikkonferma li l-inizjattivi li ˙a l-Gvern huma effettivi u bΩonjuΩi g˙al pajjiΩna, hekk kif issu©©erimenti mg˙oddija lillamministrazzjoni l-©dida kienu di©à fuq l-a©enda tal-Partit Laburista minn qabel l-elezzjoni.

Fost dawn il-miΩuri hemm ittis˙i˙ tal-poΩizzjoni finanzjarja talEnemalta, iΩ-Ωieda tal-parteçipazzjoni femminili fid-dinja tax-xog˙ol u l-˙olqien ta’ kunsill fiskali indipendenti biex jag˙mel monitora©© kredibbli tal-pjan ta’ konsolidazzjoni fiskali tal-Gvern.

Min-na˙a tieg˙u, il-Ministru talFinanzi Edward Scicluna, laqa’ lkonkluΩjonijiet tal-IMF u sa˙aq li dan ir-rapport kompla sa˙˙a˙ iddeterminazzjoni tal-Gvern li jkom-

MArATOnA B’rISQ L-MSSp

pli jimplimenta l-politika ekonomika u finanzjarja tieg˙u.

Huwa ©ibed l-attenzjoni g˙allkummenti tal-IMF fejn intqal li fl2012 is-sitwazzjoni finanzjarja ta’ pajjiΩna tpo©©iet fil-periklu min˙abba l-infiq laxk tal-Gvern Nazzjonalista hekk kif kienet riesqa l-elezzjoni ta’ Marzu li g˙adda.

Il-Prof. Scicluna fakkar li l-Gvern preΩenti huwa impenjat b’mod attiv biex jindirizza l-parteçipazzjoni fid-dinja tax-xog˙ol billi jipprovdi servizzi ta’ childcare b’xejn, i˙e©©e© lill-istudenti li jkomplu jistudjaw lil hinn mill-edukazzjoni sekondarja u d-diversifikazzjoni tal-ekonomija billi ji©u esplorati swieq tan-negozju ©odda.

Il-Prof. Scicluna qal li l-IMF wera l-qbil tieg˙u g˙all-isforzi li qeg˙din isiru biex jissa˙˙a˙ ilqafas regolatorju g˙all-banek. IlGvern Malti fil-fatt jinsab filproçess biex jg˙addi millParlament li©i li se tifformalizza lJoint Financial Stability Board b˙ala parti mill-Att dwar il-Bank Çentrali.

Il-Ministru tal-Finanzi kompla

jg˙id li l-Ministeru qieg˙ed i˙ejji Memorandum of Understanding bejn il-Bank Çentrali, l-MFSA u lFIAU biex jissa˙˙a˙ il-monitora©© fuq l-attività finanzjajra f’pajjiΩna u biex ji©u kkoordinati miΩuri g˙allistabbiltà finanzjarja.

Ir-rapport re©a’ kkonferma wkoll il-prudenza tal-Gvern preΩenti fejn jid˙ol il-mod kif qieg˙ed ji©i amministrat d-defiçit ta’ pajjiΩna, fejn ˙are© çar li l-istimi tal-Gvern Nazzjonalista ma kinux realistiçi u huma ’l bog˙od ferm minn dawk tal-IMF. Dan ©ara minkejja l-fatt li l-Partit Nazzjonalista kemm-il darba wieg˙ed li jikkontrolla d-defiçit finanzjarju ta’ pajjiΩna.

Anzi, meta bdiet to˙ro© il-verità dwar it-traskura©ni tal-Gvern preçedenti f’dan ir-rigward, Tonio Fenech irrifjuta li jaççetta ç-çifri tal-amministrazzjoni l-©dida u beda jinsinwa li l-affarijiet ma kinux qed isiru sew mill-Gvern il©did, meta issa qieg˙ed jirriΩulta minn rapport b˙alma huwa dak tal-IMF, li l-istimi tal-Ministru Scicluna huma ferm iktar realistiçi.

MIngÓAnd QAjfAS gÓAL gÓAnd pILATu

OÓLOQ CASSAr u gALeA jAÓSLu jdejhOM TBISSIMA

Ilbiera˙ il-Prim Ministru Joseph Muscat Ωar il-maratona li qieg˙da ssir f’Dar San ÌuΩepp, il-Óamrun, b’risq il-˙idma tasSoçjetà Missjunarja ta’ San Pawl, kemm f’Malta u f’artijiet imbieg˙da b˙all-Perù, il-Filippini u l-Pakistan.

Ara r-rapport f’pa©na 2

B’rabta mal-pro©ett tas-sala tan-nisa fl-Isptar Monte Carmeli, li kienet iddikjarata ‘lesta’ minn Gvern Nazzjonalista, imma li wara nstab illi ma kellhiex swiçç wie˙ed tal-elettriku, kienet nieqsa minn kmamar tal-banju u bibien u twieqi interni, din il-gazzetta ikkuntattjat lill-eksMinistru Cassar u lill-eks-

Segretarju Parlamentari Mario Galea li kienu politikament responsabbli g˙all-Isptar Monte Carmeli.

Filwaqt li Joe Cassar, g˙ad li dak iΩ-Ωmien kien hu lMinistru tas-Sa˙˙a, qalilna biex nistaqsu lil Mario Galea li kien is-Segretarju Parlamentari tieg˙u.

Min-na˙a tieg˙u Mario Galea

wa˙˙al fl-amministrazzjoni talIsptar Monte Carmeli u qal illi ma kienx direttament involut f’dan il-pro©ett ta’ refurbishment li l-ispiΩa tieg˙u splodiet ’il fuq b’mod esa©erat u xxog˙lijiet involuti saru nofs le˙ja, g˙ad li kien iddikjarat li huma ‘lesti’.

Ara r-rapport f’pa©na 40

02

14.07.2013

A˙barijiet

il-maratona oÓloQ tbissima Ilbiera˙ filg˙odu l-Prim Ministru Joseph Muscat flimkien ma’ martu Michelle Ωaru Dar San ÌuΩepp f’Santa Venera fejn qieg˙da tittella’ l-Maratona O˙loq Tbissima.

F’din il-maratona, li se tibqa’ sejra sa nofsillejl tallum, qeg˙din jin©abru flus g˙as-Soçjetà Missjunarja ta’ San Pawl (l-MSSP) g˙axxog˙ol missjunarju li jag˙mlu l-patrijiet ta’ din issoçjetà, kemm f’Malta u f’artijiet imbieg˙da b˙allPerù, il-Filippini u lPakistan.

L-MSSP tag˙ti l-˙idma

tag˙ha fost l-emigranti Maltin fl-Awstralja.

Matul il-maratona qed ikun hemm diversi kollegamenti fuq ONE TV, Favourite TV, TVM 2 u NET TV. Il-maratona qed tkun kollha kemm hi streamed live fuq is-sit elettronoku ta’ ÇAM Productions international: www.camcpi.org Kull min jixtieq jag˙ti ddonazzjoni tieg˙u jista’ jag˙mel dan billi jçempel: €10 – 5160 2004 €15 – 5170 2007 €25 – 5180 2009 SMS (€4.66) – 5061 8099

il-pubbliku mÓeÌÌeÌ jipparteÇipa fl-istÓarriÌ dwar iÇ-Çentru san franÌisk Is-Segretarju Parlamentari g˙all-Biedja, Sajd u Drittijiet tal-Annimali, Roderick Galdes, nieda st˙arri© online biex jara u jifhem aktar dak li ja˙seb ilpubbliku dwar iç-Çentru talAnnimali San Fran©isk f’Ta’ Qali.

Is-Segretarjat qal li dan list˙arri© huwa mmirat lejn persuni li xi darba jew o˙ra uΩaw dan iç-Çentru.

Dan l-eΩerçizzju qed isir waqt li fl-istess ˙in g˙addej st˙arri© ie˙or indipendenti minn kumpannija privata.

Il-pubbliku huwa m˙e©©e© jipparteçipa f’dan l-ist˙arri© billi jid˙ol fuq is-sit tasSegretarjat www.environ-

ment.gov.mt. Minn hemmhekk wie˙ed ikun iggwidat kif g˙andu jimla l-formola.

Wara li din il-formola timtela g˙andha tintbag˙at bil-posta elettronika lil: consultation.animalwelfare@g ov.mt, jew inkella bil-posta lil: Segretarjat Parlamentari, Triq San ÌuΩepp, Santa Venera, Malta, SVR 1012. Min m’g˙andux aççess g˙all-internet jista’ jmur personalment is-Segretarjat u jimla l-formola hemmhekk.

Is-Segretarjat qal li l-objettiv tal-ist˙arri© huwa li kwalunkwe lmenti li qed jag˙tu fastidju lill-pubbliku jitran©aw.

Permezz ta’ dan l-ist˙arri©, is-

Segretarjat se jkollu idea iktar çara dwar dak li qed jg˙id ilpubbliku u jekk dak li qed jg˙id hux ©ustifikat.

L-informazzjoni mi©bura mill-ist˙arri© xjentifiku u indipendenti ser tkun qed tintuΩa g˙al skopijiet ta’ ©bir ta’ statistika u analiΩi tal-operat taç-Çentru San Fran©isk.

Is-Segretarjat sostna li dan huwa eΩerçizzju demokratiku tad-dritt tal-espressjoni dwar materja ta’ interess pubbliku u nazzjonali.

Il-formoli bit-twe©ibiet jintlaqg˙u sa mhux aktar tard minn nofsinhar tal-10 ta’ Awwissu 2013.

ÛewÌt irÌiel arrestati b’konnessjoni ma’ Ìlieda l-belt

Ûag˙Ωug˙ sab ru˙u fil-periklu tal-mewt g˙al xi ˙in ilbiera˙ wara li ng˙ata daqqa ta’ mus waqt argument li nqala’ fissig˙at bikrin tas-Sibt.

Il-kaΩ se˙˙ g˙all-˙abta tassag˙tejn ta’ filg˙odu fi Triq lAssedju l-Kbir fil-Belt meta erba’ Ωg˙aΩag˙ – tliet ©uvintur u tfajla – kienu g˙adhom kif ˙ar©u minn stabbiliment li hemm fl-istess triq.

Jidher li Giovanni Farrugia ta’ 49 sena, li joqg˙od fl-in˙awi, g˙adda xi kummenti lejn lerba’ Ωg˙aΩag˙ li min-na˙a tag˙hom allegatament irrispondew.

Il-konfront sa˙an u kien hawn li Farrugia mar fuq iΩΩg˙aΩag˙ armat b’mus u beda jxejru fid-direzzjoni tag˙hom.

Hawnhekk jidher li wie˙ed miΩ-Ωg˙aΩag˙, Adam Cini ta’ 24 sena minn Marsaxlokk, qala’ daqqa ta’ mus f’nofs dahru hekk kif ipprova jiddefendi lil sie˙bu.

Fl-istess argument interviena wkoll ˙abib ta’ Farrugia,

Massimo Caruana ta’ 33 sena mill-Belt, li allegatament kien armat b’serrieq li jidher li ma ntuΩax imma Ωamm lura milli juΩah.

Kif il-˙bieb ta’ Cini rawh imwe©©a’ huma sej˙u g˙allg˙ajnuna fejn fuq il-post marru l-Pulizija tad-Distrett li kif waslu sabu li l-mus kien g˙adu mwa˙˙al f’dahar il-vittma u g˙alhekk talbu l-assistenza medika.

F’˙in qasir waslet ambulanza li ˙adet lil Adam Cini l-Isptar Mater Dei fejn wara li ng˙ata lewwel kura medika rriΩulta li jinsab fil-periklu tal-mewt. Iktar tard il-pulizija arrestaw Ωew©t ir©iel inkonnessjoni ma’ din il©lieda, li wie˙ed minnhom kien Farrugia, li kien g˙ad g˙andu d-demm ma’ wiççu.

G˙alkemm Farrugia kellu ddmija ma’ wiççu, jidher li huwa ma sofra l-ebda ©rie˙i gravi. Wara xi sig˙at il-pulizija ˙ar©u stqarrija fejn qalu li Cini ma kienx g˙adu fil-periklu talmewt.

14.07.2013

A˙barijiet

03

Ir-rapport dwar l-operat IrregolarI tal-wasteserv

l-eks ChaIrman jIddefendI kwIstjonIjIet personalI Il-Ministru g˙all-Ambjent u l-IΩvilupp Sostenibbli Leo Brincat din il-©img˙a ppreΩenta fil-Parlament rrapport li sar minn kumpannija privata dwar l-amministrazzjoni tal-Wasteserv.

Ir-rapport Ωvela numru esa©erat ta’ nuqqasijiet, iΩda l-eks Chairman minflok jitkellem dwarhom, g˙aΩel li jiddefendi kwistjonijiet personali.

F’kummenti li ta lill-istampa lbiera˙ l-eks Chairman tal-Wasteserv Ben Farrugia, li ta l-impressjoni li kien qed jitkellem f’isem il-membri lo˙ra tal-Bord, qal li l-eks membri tal-bord ma kienux ©ew ikkonsultati meta sar dan ir-rapport, u li l-istess rapport ma kienx jag˙mel ©ustizzja g˙ax-xog˙ol li sar mill-Wasteserv.

Farrugia sa˙aq li ma kienx sew li l-Wasteserv ti©i ©©udikata fuq defiçjenzi amministrattivi meta kienet qed t˙abbat wiççha ma’ problemi nazzjonali.

IΩda meta qal dan Farrugia konvenjentement kien qed jinjora l-fatt li r-rapport li sar mill-kumpannija Idea Management Consulting Services Ltd kien dwar l-organizzaz-

zjoni, l-istruttura u r-riΩorsi umani tal-WasteServ, u mhux dwar il-frott tal-˙idma tal-Wasteserv.

Fil-fatt kien il-Ministru Brincat stess li meta ppreΩenta r-rapport filParlament, sa˙aq li l-Gvern bl-ebda mod ma jrid jag˙ti x’jifhem li b˙ala pajjiΩ stajna ng˙addu jew li missna g˙addejna ming˙ajr ilWasteServ.

Filwaqt li Farrugia sa˙aq lil

l-bord l-antik tad-Diretturi messu ©ie kkonsultat, huwa naqas milli jg˙id li dan ilBord mhux suppost li kien responsabbli g˙all-organizzazzjoni u r-riΩorsi umani tal-Wasteserv, g˙aliex dawn kienu responsabbiltajiet mani©erjali.

Dan jixhed li l-mani©ment kien ineffettiv u li d-diretturi kienu jimponu ru˙hom fuq il-kwistjonijiet tal-mani©ment.

Farrugia kkritika wkoll irriΩultati tar-rapport dwar ilmiri tal-Wasteserv, li nstabu li kienu vagi u so©©ettivi, u qal li jekk ikun hemm miri fissi l-Wasteserv xorta kienet tiddependi mill-kuntratturi u l-Awtorità tal-Ippjanar.

Hawnhekk ukoll Farrugia naqas milli jg˙id x’kienu lmiri tal-kumpannija, u g˙alfejn qatt ma ©ew ippubblikati, minkejja li saru talbiet g˙alihom.

Dwar il-fatt li l-Wasteserv kellu 306 ˙addiema tal-kuntrattur JF Security filwaqt li 103 ˙addiema biss kienu talGvern, Farrugia u Pullicino ma qablux bejniethom.

Farrugia qal li kienet ing˙atatilhom direzzjoni çara biex ma jg˙abbux lill-Gvern b’˙afna ˙addiema f’kaΩ li lkumpannija ti©i privatizzata iktar ’il quddiem.

Dan meta l-eks Ministru George Pullicino kien iddefenda din id-deçiΩjoni billi qal li kienu dda˙lu ˙afna ˙addiema tal-kuntrattur biex ikun hemm iktar flessibilità g˙al xog˙ol sekondarju.

Meta ppreΩenta r-rapport tal-Idea Consulting filParlament, il-Ministru Leo Brincat ˙abbar ukoll li fuq rakkomandazzjoni tal-istess rapport kien qed ja˙tar Employee Grievances Unit biex jindirizza diversi allegazzjonijiet ta’ in©ustizzji li kienu saru mal-˙addiema.

Dan il-unit se jkun indipendenti kemm millWasteserv u anki millMinisteru biex ikun jista’ jag˙rbel b’mod ©ust u o©©ettiv l-ilmenti li jaslu quddiemu.

attIvItajIet fl-okkaÛjonI tal-199 sena mIt-twaqqIf tal-korp tal-pulIzIja B˙ala parti mill-199 sena mittwaqqif tal-Korp tal-Pulizija, illum fis-sitta u nofs ta’ filghaxija ©ewwa l-Kappella taç-Çimiterju ta’ Santa Marija ©ewwa G˙awdex, ser ti©i çelebrata quddiesa. Wara din il-quddiesa ser isir servizz fuq l-oqbra talPulizija u jsir ukoll tweg˙id ta’ fjuri.

Fit-tmienja ta’ filghaxija ser ikun hemm març matul Triq Mikelan©

Refalo, Marsalforn, kunçert muΩikali mill-Banda tal-Korp tal-Pulizija fi Pjazza San Ìorg, wirja mill-Precision Drill Team u wirja mis-Sezzjoni talKlieb tal-Pulizija.

PreΩenti ukoll ˙a jkun hemm Ωewgt iΩwiemel tal-Kavallerija, kif ukoll mutur tat-Traffiku u dinghy tal-ALE sabiex ikunu jistg˙u jintrikbu mit-tfal.

You Don’t Need 25 Reasons To Fly, Only One Reason Why You Should Upgrade To ROCS Travel YOUR CHILD’S DREAM - ONE OF OUR BEST DESTINATIONS

DISNEYLAND PARIS FROM €319PP Inclusive of return flights on Air Malta, 4* accommodation, breakfast, all taxes & professional tour managers that have what it takes to give you the best experience ever!

Offers range from 3,4,5 & 6 night stays all throughout summer with the very best package rates on the island starting from only €319pp

Call us on 2015 1515 or email travel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com Rates are per person. Offers valid subject to availability in the appropriate classes. Prices might vary without notice. For a full list of the ROCS travel terms and conditions please visit the web link http://www.rocsgrp.com/travel/terms-and-conditions

04

14.07.2013

AnaliΩi

It-travu f’GÓajnejhom Matul il-©imag˙tejn li g˙addew il-kwistjoni tal-immigrazzjoni irregolari re©g˙et qamet meta bdejna r-rutina ta’ kull sajf li twassal sabiex mijiet minn dawn il-persuni jidda˙˙lu f’pajjiΩna wara li jinqabdu f’nofs ta’ ba˙ar waqt il-vja©© tag˙hom.

Mill-2002 ’l hawn sar diffiçli tg˙id li beda l-ista©un tas-sajf jekk ma jkunx hawn minn dawn il-wasliet; sitwazzjoni li la˙qet proporzjonijiet drammatiçi fil-perijodu wara li Malta saret membru tal-Unjoni Ewropea. LIAM GAUCI jag˙ti iktar dettalji.

Sfortunatement, is-soluzzjonijiet ma Ωammewx il-pass malproblema. Sal-lum l-Unjoni Ewropea g˙ad m’g˙andhiex mekkaniΩmi biex tag˙ti lappo©© neçessarju li g˙andhom bΩonn il-pajjiΩi tanna˙a t’isfel tal-Ewropa, b˙al Malta, li qeg˙din jerfg˙u fuq spallejhom ˙afna mill-problemi li ©©ib mag˙hom din issitwazzjoni.

Il-Prim Ministru Joseph Muscat g˙amilha çara li dan l-istat ta’ fatt m’g˙adux aççettabbli. Fl-opinjoni tieg˙u, Malta ma tistax tit˙alla wa˙idha f’dan ir-rigward, meta din il-problema hija wa˙da Ewropea u mhux sempliçiment Maltija.

L-Unjoni stess apprezzat ilfatt li ˙afna mill-immigranti li de˙lin f’pajjiΩna, fil-verità riedu jmorru banda o˙ra, – ˙afna drabi l-Italja. Allura, wie˙ed isibha diffiçli biex jifhem g˙alfejn g˙adda dan iΩ-Ωmien kollu u Malta g˙adha trid ting˙ata g˙ajnuna konkreta f’dan ir-rigward.

Negozjati li ma wasslu g˙al imkien Forsi r-risposti g˙al dawn iddubji nsibuhom meta nanalizzaw ftit il-mod kif il-Gvern Nazzjonalista ffaççja din ilkwistjoni. Minkejja l-fatt illi sena wara l-o˙ra mar jittallab

g˙and pajjiΩ wara l-ie˙or g˙all-g˙ajnuna, dawn it-talbiet ftit li xejn taw frott.

Wie˙ed allura jsibha diffiçli biex jifhem g˙aliex Simon Busuttil qieg˙ed i˙e©©e© lillPrim Ministru biex ikomplu n-negozjati li bdew hu u s˙abu mal-Unjoni Ewropea meta dawn, wara disa’ snin

mis-s˙ubija, ma wasslu g˙al imkien.

Busuttil inniffsu probabbilment huwa l-iktar wie˙ed fost l-esponenti Nazzjonalisti li g˙andu tort x’jerfa’ g˙al dan il-falliment. Matul iΩΩmien tieg˙u b˙ala Membru Parlamentari Ewropew huwa kien il-koordinatur mibg˙ut mill-Partit Popolari Ewropew biex jirrappreΩentahom fuq il-Kumitat g˙ad-Drittijiet Çivili, Ìustizzja u l-Intern.

Fost o˙rajn, dan il-kumitat kien jindirizza kwistjonijiet relatati mal-immigrazzjoni u mal-kenn politiku. Il-fatt, li llum is-sitwazzjoni hi li hi, ifisser li l-Kap tal-OppoΩizzjoni ma kienx effettiv biex iwassal il-messa©© ta’ Malta f’dan il-kumitat.

Busuttil kien jaf x’©ej Fl-2010, meta Cecilia Malmstrom, il-Kummissarju Ewropew responsabbli millIntern u l-Immigrazzjoni kienet qieg˙da ti©i intervistata waqt is-smig˙ talParlament Ewropew biex ti©i approvata f’dan ir-rwol, Busuttil kien wie˙ed millMEPs li staqsieha x’ser tag˙mel biex issolvi l-problema tal-immigrazzjoni irregolari.

Ir-risposti li tatu ftit li xejn kienu sodisfaçenti. Fil-fatt, Busuttil stess ˙ass li kellu jer©a’ jintervieni biex jitlobha tkun iktar çara dwar x’ser tag˙mel biex pajjiΩi b˙al Malta jing˙ataw l-g˙ajnuna neçessarja biex jilqg˙u din lisfida. Malmstrom re©g˙et tatu risposta vaga u din iddarba Busuttil aççettaha ming˙ajr riΩervi.

F’dan is-smig˙ deher çar li

Malmstrom ma kellha l-ebda intenzjoni li tag˙mel pressjoni fuq il-pajjiΩi membri biex jag˙tu g˙ajnuna konkreta lil Malta. PajjiΩna kellu jikkuntenta b’dak li l-Unjoni kienet lestha tag˙tih.

Fil-fatt, minkejja x-xettiçiΩmu li wera dakinhar Busuttil, illum hu u Malmstrom qeg˙din ikantaw fuq l-istess nota.

Min-na˙a tag˙ha, Malmstrom ma tantx qag˙det iddur mallewΩa u avΩat lil Malta li lUnjoni kienet lesta tie˙u lpassi kollha neçessarji biex twaqqaf lil pajjiΩna milli jimplimenta politka li twassal biex l-immigranti jintbag˙tu lura lejn il-Libja.

Simon Busuttil mar pass lil hinn minn hekk u sa˙ansitra mar fil-Parlament u l-medja lokali biex jipprova jbeΩΩa’ n-nies li Malta se ti©i iΩolata politikament jekk tkompli ti©©ieled b’dan il-mod determinat g˙all-appo©©.

Mhux hekk biss, imma qal ukoll li Malta kienet fir-riskju li titlef is-sehem tag˙ha millba©it Ewropew ta’ €1.128 biljun li kienu se jkunu filperiklu jekk il-Gvern Malti jipprova jibg˙at lill-immigranti irregolari lejn il-Libja.

Jekk dan mhux theddid, ma nafx x’inhu! G˙alfejn dan ittip ta’ diskors huwa aççettabbli wara l-prietki kollha li g˙amel biex ikun hemm diskussjoni prudenti fuq din il-kwistjoni?

BΩonn ta’ solidarjetà bejn il-pajjiΩi membri Hemm min qal li a˙na nag˙tu din l-g˙ajnuna lillimmigranti irregolari g˙aliex huwa dritt u mhux g˙aliex hija karità. Allura bl-istess

argument wie˙ed jistenna li Malta g˙andha d-dritt g˙allg˙ajnuna konkreta millEwropa. Madankollu, xorta qed ikollna nittallbu g˙aliha, qisu s-solidarjetà bejn l-Istati huwa att ta’ karità u mhux dmir.

Din l-g˙ajnuna konkreta qatt ma waslet u minflok kellna nikkuntentaw b’assistenza limitata u fuq ba Ωi volontarja minn xi pajji Ωi membri.

F’dan ir-rigward, l-Unjoni Ewropea g˙aΩlet li tkun iebsa ma’ Malta, imma mhux ma’ pajjiΩi o˙ra li g˙andhom lobbligu politiku li jag˙tuna lappo©© neçessarju biex naqsmu l-piΩ ta’ din l-isfida b’mod ugwali. Óawwadni ˙a nifhmek Kien il-Partit Nazzjonalista stess fuq kollox li, min˙abba l-indifferenza tal-Unjoni Ewropea, ta l-appo©© tieg˙u lill-inizjattiva Taljana fl-2009 sabiex ti©i implimentata politika simili g˙al dik proposta mill-Gvern Laburista.

Dak iΩ-Ωmien Simon Busuttil stess kien qal li minkejja l-fatt li kien hemm xewqa g˙al soluzzjoni Ewropea, finnuqqas tag˙ha din kienet liktar soluzzjoni effettiva u filfatt ir-riΩultati dehru millewwel.

Hu stess kien esprima ssodisfazzjon tieg˙u li din issistema kienet wasslet sabiex inqas immigranti irregolari j˙allu ˙ajjithom f’inçidenti fi triqithom lejn l-Ewropa.

Issa li l-Partit Nazzjonalista m’g˙adux fil-gvern, id-diska nbidlet u Busuttil qieg˙ed jo˙odha qatta bla ˙abel kontra l-Prim Ministru. Dan

tal-A˙bar

minkejja l-fatt li fl-2009 Dr Muscat kien appo©©ja lpoΩizzjoni tal-gvern ta’ dak iΩ-Ωmien.

Il-‘push-back policy’ li kien qed jimbotta l-PN fl-2009 kienet ferm a˙jar miΩ-Ωelqiet kbar li g˙amel f’sitwazzjonijiet simili aktar qabel. Fil-fatt, meta tisma’ lil Busuttil jifta˙ar fuq kemm Gvern Nazzjonalista kien bena reputazzjoni tajba mal-Unjoni Ewropea, wie˙ed ma jistax ma jiftakarx fin-nuqqasijiet li se˙˙ew fi Ωmienhom.

L-iktar wa˙da gravi se˙˙et meta, fl-2002, Gvern Nazzjonalista ddeçieda li jimplimenta politika ta’ rimpatrazzjoni li minflok wasslet lill-immigranti lejn pajjiΩi siguri b˙al-Libja, po©©iethom direttament f’˙alq l-iljun. Din il-politika wasslet biex po©©iet ˙ajjet ’il fuq minn mitejn immigrant mill-Eritrea fil-periklu, meta ttie˙du lura f’pajjiΩhom ming˙ajr aççertiment fuq is-sigurtà tag˙hom.

Fil-fatt, l-Amnesty International avΩat lil Tonio Borg, il-Ministru g˙all-Ìustizzja u lIntern ta’ dak iΩ-Ωmien, li madwar 180 minn dawn limmigranti kienu spiççaw fil˙abs u ttorturati wara li ntbag˙tu lura f’pajjiΩhom. Xi w˙ud minnhom sa˙ansitra spiççaw maqtula hekk kif ippruvaw ja˙arbu millpri©unerija.

Fis-snin ta’ wara l-affarijiet ftit li xejn marru g˙all-a˙jar ta˙t il-Gvern Nazzjonalista.

Fil-fatt, il-Ìnus Mag˙quda kemm-il darba spiççaw kellhom jibag˙tu numru ta’ delegazzjonijiet bejn l-2004 u l2012 b’risposta g˙al rapporti li sarulhom dwar kundizzjonijiet diΩumani li sabu ru˙hom fihom l-immigranti irregolari matul id-detenzjoni tag˙hom f’Malta.

Dawn id-delegazzjonijiet kienu sabu li r-rapporti kienu minnhom u ˙e©©ew lillGvern ta’ dak iΩ-Ωmien biex jie˙u passi immedjati u ji©u indirizzati n-nuqqasijiet li nstabu. Allura wie˙ed ikun kemxejn sorpriΩ meta l-Prim Ministru ta’ dak iΩ-Ωmien stess, Lawrence Gonzi, jo˙ro© jg˙id li kien talmist˙ija li kellha tintervieni lQorti Ewropea biex twaqqaf l-inizjattiva tal-Gvern Laburista.

14.07.2013

05

L-Amnesty International tipprotesta bil-qawwa ma’ Tonio Borg dwar l-espulsjoni tal-220 Eritrej minn Malta.

Gvern li ja˙dem fl-interess nazzjonali Minkejja l-fatt li l-Gvern Malti aççetta d-deçiΩjoni tal-Qorti Ewropea, il-Prim Ministru g˙amilha çara li l-kwistjoni mhijiex mag˙luqa. IΩ-Ωmien tal-weg˙diet bla sustanza min-na˙a tal-Unjoni Ewropea spiçça u hemm bΩonn ta’ politika ferm iktar determinata jekk l-affarijiet se jinbidlu g˙all-a˙jar.

Jekk l-OppoΩizzjoni verament trid li tinstab soluzzjoni darba g˙al dejjem g˙al din ilproblema, g˙andha tag˙ti lappo©© s˙i˙ tag˙ha lillGvern li qieg˙ed ja˙dem flinteress nazzjonali biex din lisfida ti©i meg˙luba mill-iktar fiss possibbli. Malta ma tifla˙x i©©orr dan il-piΩ wa˙idha. L-Ewropa trid toffri l-g˙ajnuna li hemm bΩonn u mhux biss dak li jog˙©ob lilha.

Il-laqg˙a li saret fuq l-immigrazzjoni irregolari din il-©img˙a f’Kastilja, bejn il-Prim Ministru Malti Joseph Muscat, il-President tal-Kunsill Ewropew Herman Van Rompuy, u l-Viçi Prim Ministru Libjan Sadiq Abdulkarim Abdulrahman

06

14.07.2013

A˙barijiet

KONSULENzI GALORE

Intefqu â‚Ź23 mIljun f’konsulenzI mIn-nazzjonalIstI fuq sItt proĂŒettI bIss

Ftit tal-jiem ilu l-Ministru Joe Mizzi ta rendikont fil-Parlament tal-infiq tal-Gvern preçedenti g˙al konsulenzi g˙al bosta proŠetti. B’hekk kompliet il˙idma tal-Gvern Laburista biex jiççara fejn marru l-flus u g˙al xiex, weg˙da li kien g˙amel fla˙˙ar kampanja elettorali biex jindirizza l-g˙ajta tal-poplu li g˙all-inqas ried iktar trasparenza fl-infiq tal-Gvern.

Il-parti l-kbira ta’ dawn il-konsulenzi ng˙ataw b’ordni diretta, ming˙ajr ma Šew segwiti l-proçeduri g˙all-akkwisti tal-Gvern li normalment jiŠu applikati biex jiŠi ℌŠurat li jing˙ata lura l-valur g˙all-flus minfuqa.

Minn dokumenti li tpoŠŠew fuq il-mejda tal-Kamra relatati malkonsulenzi li t˙allsu g˙ar-riforma fit-transport pubbliku, ˙areŠ illi mill-2008 s’issa l-ispiℌa telg˙et

g˙al ₏850,502 li fil-biçça l-kbira tag˙hom ing˙ataw b’direct order.

Fil-fatt, kien biss wie˙ed minn dawn il-kuntratti ta’ konsulenza, dak tal-PWC g˙all-Household Travel Survey, li ng˙ata b’tender ta’ ₏203,000. Min-na˙a l-o˙ra, konsulenzi o˙rajn, fosthom dawk li ng˙ataw lill-Halcrow u lillAequitas, il-kumpannija talekskandidat Nazzjonalista Georg Sapiano, saru b’direct order li

6(-ĆŞ$ *ĆŞ$/ ,03-,(* 7$Âś (;(&87,9(6 $00,1,675$==-21, 7$Âś 7$) 8 ($3 8 )81=-21, 7$Âś .21752//

5HIHUHQ]D WDO 032 1X 032 ,, 3HUPHVV WDO (7& 1X ,O .RUSRUD]]MRQL WD[ ;RJƍRO X 7DƍULƼ THG W¿WWH[ OL WLQJDƼƼD LQGLYLGZL PLPOLMLQ ƍHƼƼD X PRWLYD]]MRQL ELH[ MDƍGPX IXT EDĪL WDœ NXQWUDWW GHIHQLWWLY IXT O (PSOR\PHQW $LG 3URJUDPPH (6) 7UDLQLQJ $LG )UDPHZRUN (6) X O IXQ]MRQL WDœ .RQWUROO WDœ ĪHZƼ SURƼHWWL / DSSOLNDQWL PDJƍĪXOD VHU MLUUDSXUWDZ OLO 8QLW 0DQDJHU 3URMHFW /HDGHU X MNXQX PLVWHQQLMD MLSSURƛHVVDZ WDOELHW WDœ ƍODV WDœ IRQGL WDƍW O ($3 X 7$) X MHZ MHĪDPLQDZ GRNXPHQWD]]MRQL JƍDO UDƼXQLMLHW WDœ NRQWUROO EœUHOD]]MRQL PDœ DSSOLND]]MRQLMLHW JƍDO WDOELHW WDœ IRQGL / $SSOLNDQWL MULG LNROOKRP ĪHZƼ $ OHYHOV X HUEDœ VQLQ HVSHUMHQ]D WDœ [RJƍRO PLQQ WDœ O DQTDV IœOLYHOO NOHULNDOL -(: GLSORPD IœOLYHOO 14) MHZ JƍROD ¿ [MHQ]L VRƛMDOL SUHIHUHELOPHQW À RTVPD WDO %XVLQHVV X 0DQLƼPHQW X WOHWW VQLQ HVSHUMHQ]D WDœ [RJƍRO PLQQ WDœ O DQTDV IœOLYHOO NOHULNDOL -(: ODZULMD MHZ HNZLYDOHQWL IœOLYHOO 14)

MHZ JƍROD ¿ [MHQ]L VRƛMDOL SUHIHUHELOPHQW À RTVPD WDO %XVLQHVV X 0DQLƼPHQW / $SSOLNDQWL MULGX ZNROO LNXQX IDPLOMDUL PDO SURJUDPPL WDO 0LFURVRIW 2I¿FH / LVPLMLHW WDœ ĪHZƼ SHUVXQL OL MLVWJƍX MLWNHOOPX IXT LO NDUDWWUX WDœ O DSSOLNDQW LULGX MNXQX LQNOXĪL PDœ O LWWUD WDœ O DSSOLND]]MRQL 3HUVXQL QWHUHVVDWL OL MDSSOLNDZ JƍDQGKRP MLEJƍDWX LWWUD WDO DSSOLND]]MRQL ÀLPNLHQ PDœ &9 GHWWDOMDWD EœSRVWD UHƼLVWUDWD MHZ EO LGHMQ OLO

7KH $ 'HSDUWPHQW 0DQDJHU 3HRSOH 0DQDJHPHQW (PSOR\PHQW DQG 7UDLQLQJ &RUSRUDWLRQ +HDG 2I¿FH +DO )DU %%* / DSSOLND]]MRQLMLHW JƍDQGKRP MDVOX JƍDQG LO .RUSRUD]]MRQL PKX[ DNWDU WDUG PLOO WDœ /XOMX .XOO DSSOLND]]MRQL VHU WLJL WUDWWDWD EœPRG NXQ¿GHQ]MDOL X WLQƍDUHƼ LUƛHYXWD 3URJUDPP 2SHUDWWLY ,, 3ROLWLND WDœ .RHĪMRQL ,QVDƍƍX ƪLOLWQD JƍDOO $NWDU ,PSMLHJL X .ZDOLWDœ WDœ ƪDMMD $ƍMDU 3URƼHWW SDU]MDOPHQW LI¿QDQ]MDW PLOO 8QMRQL (ZURSHD )RQG 6RƛMDOL (ZURSHZ )6(

5DWD WDÂś NRÂżQDQ]MDPHQW )RQGL 8( )RQGL 1D]]MRQDOL 1LQYHVWX ÂżO IXWXU WLHJĆŤHN

swew â‚Ź332,739 u â‚Ź149,623 rispettivament.

Il-proŠett tal-White Rocks, li spiçça miet fuq ommu u sfuma fix-xejn wara l-propaganda kbira u ç-çerimonji kollha li saru meta Šie m˙abbar, sewa lill-poplu Malti ₏517,899.84 f’konsulenzi.

F’dan il-kaℌ ix-xog˙ol kollu ta’ konsulenza ng˙ata b’direct order approvat mill-Ministeru talFinanzi. Fosthom naraw li ₏177,280.52 t˙allsu lill-KPMG, ₏222,382.28 lil Camilleri Preziosi, ₏54,498.52 lill-MIMCOL, ₏60,198.52 lill-Capita Simmons (UK) u Design Solutions Ltd ˙adu ₏3540.

Il-Ministru g˙at-Transport u lInfrastruttura informa lill-Kamra tad-Deputati li mill-2009 ’l hawn, il-Gvern nefaq ₏1,273,195.78 fuq konsulenzi fil-ProŠett tal-Baçir Numru 1. Dan kien proŠett ie˙or li spiçça sewa ferm iktar milli kien stmat oriŠinarjament min˙abba li ilu snin twal ikarkar konsegwenza tal-immaniŠŠjar ˙aℌin min-na˙a tal-amministrazzjoni preçedenti. ProŠett li kien sa˙ansitra waqaf kwaℌi g˙al kollox sal-a˙˙ar tal-leŠiℌlatura. Óamsa mit-tmien kuntratti ta’ konsulenza relatati ma dan ilproŠett ing˙ataw permezz ta’ direct order , fosthom l-ikbar wie˙ed ta’ ₏1,196,297.33 li mar g˙and Architecture Project.

F’dan il-proŠett jerŠa’ jidher lisem tal-kumpannija Aequitas, ilkumpannija ta’ konsulenza legali

ta’ Georg Sapiano li f’dan il-kaℌ ing˙atat konsulenza ta’ ₏14,907.63 permezz ta’ direct order, fejn ing˙atat l-inkarigu tid˙ol fil-kwistjoni legali li l-Gvern preçedenti nqabad fiha fl-2012.

Il-Ministru Mizzi ta wkoll tag˙rif dettaljat dwar il-konsulenzi relatati mal-proŠett tal-moll taçÇirkewwa, li la˙qu ç-çifra kumplessiva ta’ ₏2,822,524.81.

L-ewwel faℌijiet tal-proŠett li jinkludi r-reklamazzjoni tal-art, ilbini tal-breakwater u l-bini tattieni moll fit-tramuntana taçÇirkewwa li wasslu g˙al nefqa ta’ ₏1,936,676.94.

Il-bini tat-terminal taç-Çirkewwa, li Šie ffinanzjat mill-Unjoni Ewropea, bejn l-2009 u l-2013, involva sal-lum l-ispiℌa ta’ ₏885,847.87 ming˙ajr VAT, li tikkonsisti f’₏580,214.75 fi spejjeℌ ta’ perizja u inŠinerija, ₏123,396.22 fi studji u ₏182,236.90 f’servizzi ta’ Project Management.

L-a˙˙ar, imma ℌgur mhux linqas, fost il-proŠetti li fuqhom intefqu flus kbar g˙al dik li hija konsulenza, hemm dak tad-da˙la tal-Belt Valletta li skont id-dokumenti ppreℌentati mill-Ministru Mizzi ammonta g˙al spiℌa ta’ ₏17,668,775.01 f’konsulenzi.

Kif wie˙ed jistenna, fost dawn il-kuntratti jispikka dak li ng˙ata lill-Renzo Piano Building Workshop li g˙adda f’idejh permezz ta’ direct order li sewa ççifra ta’ ₏7,126,143.72.

75% TAL-BAĂŒIT TAL-KUN SILL MALTI GĂ“ALL-ISPORT IMORRU GĂ“ALL-ISPEJJEĂ› AMMINISTRATTIVI STEFAN BUONTEMPO Mhux aççettabbli li 75% millbaŠit allokat gË™all-Kunsill Malti g Ë™ a l l - I s p o r t i m o r r u gË™all-ispejjeâ„Ś amministrattivi filwaqt li 17% biss qed imorru gË™all-gË™aqdiet sportivi.

Dan qalu s-Segretarju Parlamenta r i g ˙ a r - R i ç e r k a , l Innovazzjoni, iℌ-Ûg˙aℌag˙ u l-Isport, Stefan Buontempo waqt l i k i e n q e d i q a s s a m assiste n z a f i n a n z j a r j a l i l l g˙aqdiet sportivi.

Filwaqt li fera˙ lill-g˙aqdiet sportivi li bbenefikaw minn din l-assistenza, Buontempo qal li l-og˙la awtorità f’pajjiℌna tal - i s p o r t , i l - K M S , q e d tiswa lill-poplu Malti ammont sostan z j a l i q a w w i b i e x

tit˙addem.

Dan qed jirriℌulta f’inqas investiment fl-g˙aqdiet sport-ivi li qed jag˙mlu xog˙ol imprezzabbli g˙all-Šid talisport u tal-komunità , xog˙ol li mhux biss qed jg˙in flekonomija tal-pajjiℌ, imma wkoll qed jg˙in fis-sa˙˙a tag˙na.

Buontempo qal li l-Gvern verament jemmen f’dawn lg˙aqdiet u g˙alhekk dan ilGvern irid jag˙tihom lg˙odda neçessarja biex dawn l-g˙aqdiet ikomplu jikbru.

Huwa appella biex aktar persuni jag˙mlu attività fiℌika ˙alli jkollna poplu b’sa˙˙tu.

14.07.2013

Intervista

07

“Qalbi tuÌagÓni gÓax naf li gÓandu Óajja Qasira” Gabriel huwa tifel ferrie˙i ta’ sena u ˙ames xhur. Mad-daqqa t’g˙ajn jidher f’sa˙˙tu u normali, iΩda l-verità hija li Gabriel ibati minn kundizzjoni rari ˙afna mag˙rufa b˙ala Leukodystrophy. Din hija marda di©enerattiva li sal-lum ma teΩistix kura g˙aliha.

RITIANNE AGIUS iltaqg˙et mal-©enituri ta’ Gabriel fid-dar tag˙hom ©ewwa l-Kalkara. Mario u Marcelle Abela ilhom biss ˙ames xhur li saru jafu bil-kundizzjoni ta’ binhom Gabriel, u sal-lum g˙adhom qed jirkupraw mix-xokk u jippruvaw ja©©ustaw il-˙ajja tag˙hom mill-©did biex jil˙qu l-bΩonnijiet taç-çkejken Gabriel.

Jista’ jixjie˙ f’daqqa u jispiçça fi stat ve©etattiv Il-kundizzjoni ta’ Gabriel taffettwa partijiet mill-mo˙˙ mag˙rufa b˙ala white matter, bil-konsegwenza li dan ma jkollux myelin sheath kompluta.

Il-myelin sheath hija s-sustanza li tinsab madwar innervituri u li tg˙in biex ilmessa©©i ji©u trasferiti millmo˙˙ g˙all-kumplament tal©isem.

Min˙abba dan kollu g˙al Gabriel huwa diffiçli biex jikseb abbiltajiet baΩiçi. Qed jie˙u g˙ajnuna regolari b˙al occupational therapy, fiΩjoterapija u speech therapy.

Wa˙da mill-ikbar inkwiet g˙all-©enituri huwa li Gabriel ma jitg˙allimx jimxi. “Óadd ma jrid jaqtg˙alna qalbna, imma ˙add ma jrid jikkommetti ru˙u li se jimxi Ωgur,” tg˙id Marcelle.

Iktar minn hekk, anei jekk dan jirnexxilu jimxi, qatt ma nistg˙u nserr˙u mo˙˙na, g˙ax peress li l-kundizzjoni hija di©enerattiva, l-abbiltajiet li kiseb jista’ jer©a’ jitlifhom, u ji©i ag˙ar milli kien. Jista’ sa˙ansitra jixjie˙ f’daqqa sakemm jispiçça fi stat ve©etattiv.

“Imma©ina a˙na b˙ala ©enituri u Ω-Ωew© ˙utu kif qed ng˙ixu, b’din l-inçertezza li jista’ jitlef kollox minn ©urnata g˙all-o˙ra,” tis˙aq Marcelle.

Mario jg˙id li g˙all-fiΩjoterapija g˙andhom appuntament wie˙ed fil-©img˙a l-isptar, iΩda minkejja li g˙amlu talba biex dawn l-appuntamenti jkunu iktar spissi, qalulhom li ma kienx possibbli.

G˙alhekk ikollhom i©ibu fiΩjoterapista privat id-dar biex it-tifel ma jaqax lura.

Jiekol biss ikel mit˙un u jrid attenzjoni l-˙in kollu G˙alkemm mad-daqqa t’g˙ajn kollox jidher normali, jekk t˙ares sew lejn Gabriel tinduna li l-©isem tat-tifel huwa mimli tensjoni.

IΩomm subg˙ajh ta’ saqajh grun©ati l˙in kollu, u l-muskoli ta’ ©ismu jΩommhom iebsin ˙afna.

Waqt li beda jilg˙ab fuq issufan, Gabriel beda juΩa jdejh biex jitkaxkar, iΩda saqajh baqa’ jΩommhom stirati.

Marcelle tg˙id li dan kien wie˙ed mill-fatturi li beda juriha li Gabriel kellu xi ˙a©a li ma kinitx qed ta˙dem sew.

Fil-fatt, sa sitt xhur kien g˙adu ma joqg˙odx bilqieg˙da wa˙du g˙ax bilanç m’g˙andux.

“Illum sirt naf kemm hu miraklu biex wie˙ed jibla’ likel,” tg˙id Marcelle. Tispjega li Gabriel ma jikolx ikel solidu, u qalbhom imtertqa l˙in kollu li se jixraq.

“Irridu bilfors nitimg˙uh ikel mid˙un bil-mod, u l-

metaboliΩmu tieg˙u ja˙dem bil-mod ukoll. Fil-fatt, jien minn hemm indunajt li t-tifel kellu xi ˙a©a ˙aΩina, g˙ax bdejt nara li mhux jibla’ sew u l-piΩ ma bediex jiΩdied b’mod konsistenti.

Mario u Marcelle jg˙idu li Gabriel ©ieli jkollu dawk li jsej˙ulhom ‘off days’, fejn ittifel ikun g˙ajjien. Dan peress li persuni li jbatu minn din ilkundizzjoni jkollhom l-istamina tag˙hom baxxa iktar minn ta’ ˙addie˙or.

Min˙abba f’hekk, anke jekk Gabriel jikseb l-abbiltà li jimxi, xorta jkollu bΩonn walking aid , g˙ax jeg˙ja malajr iktar minn ˙addie˙or.

M’g˙andhomx idea x’setg˙et kienet il-kawΩa Mario jg˙id li g˙all-bidu, meta ˙adu l-a˙bar tal-kundizzjoni ta’ binhom, ma tantx beda jinkwieta, g˙ax ˙aseb li kienet kundizzjoni temporanja li tg˙addi maΩ-Ωmien.

IΩda mbag˙ad, meta spjegalhom it-tabib tal-familja u martu g˙amlet ir-riçerka fuq linternet, beda jifhem kemm kienet gravi l-kundizzjoni.

“Nibda nistaqsi lili nnifsi g˙alfejn ma nistax nag˙tih listess affarijiet li tajt lil ˙utu.

Nibda nistaqsi x’g˙amilt ˙aΩin waqt it-tqala, jekk kiltx affarijiet ˙Ωiena, jekk ma ˙adtx vitamini biΩΩejjed, jew kont esposta g˙al xi ˙a©a li g˙aml-

itli l-˙sara,” tg˙id Marcelle.

Ta˙seb ukoll jekk ir-ra©uni setg˙etx kienet li qabel ittqala ne˙˙ewlha l-marrara.

Tkompli tixtarr u tg˙id li tista’ tkun ukoll kundizzjoni ©enetika, inkella sempliçiment difett li ˙are© matul it-tqala, mag˙ruf b˙ala mutation.

Madankollu, ma tistax tkun taf fiç-çert, g˙aliex l-esperti stess jidher li g˙adhom mhumiex çerti minn xiex inhi kkawΩata din il-kundizzjoni.

“Lit-tifel in˙obbu kif inhu u ma nistax nimma©ina Gabriel mod ie˙or, imma qalbi tu©ag˙ni g˙ax naf li g˙andu ˙ajja qasira,” tg˙id Marcelle.

Tispjega li fuq it-tul tal-˙ajja ta’ Gabriel ˙add ma kkommetta ru˙u.

“Il-leukodystrophy hija kundanna. Naf li xi darba dan ittifel se naraw ritratt tieg˙u u ma jkunx g˙adu mag˙na,” tg˙id Marcelle bid-dmug˙ f’g˙ajnejha.

Iridu jimbarkaw fuq missjoni ta’ g˙arfien G˙alkemm saru jafu li hawn 40 tip ta’ Luekodystrophy, sallum g˙adhom ma jafux eΩattament liema wa˙da qed taffetwa lil binhom. Marcelle tg˙id li qed jg˙ixu ©urnata b’©urnata. “G˙all-bidu xejn ma kienet façli. Ósibna li t-tifel g˙andu xi tip ta’ bΩonnijiet speçjali li nafu bihom, iΩda ma kienx ilkaΩ.”

Mario u Marcelle jispjegaw li t-tifel qieg˙ed imniΩΩel li jbati minn spastic cerebral palsy, u, meta staqsew g˙alfejn, ittobba qalulhom li qed jitniΩΩel hekk min˙abba li c -cerebral palsy hija iktar komuni u lleukodystrophy ˙add ma jifhem x’inhi. Jg˙idu li sa fejn jafu hawn biss erbat itfal f’Malta li jbatu minn din ilkundizzjoni.

‘Nassa ta’ ba˙˙’ “Óassejtha li din qabditna f’nassa ta’ ba˙˙,” tg˙id Marcelle b’rabta mal-fatt li m’hawnx g˙arfien fuq din ilkundizzjoni. Tispjega li tkellmet ma’ ©enituri barra minn Malta li wliedhom g˙andhom l-istess problema, u qed issib sostenn minnhom. Dan g˙aliex f’Malta ma teΩisti lebda organizzazzjoni g˙al min ibati minn din il-kundizzjoni.

Mario u Marcelle jis˙qu li lvja©© tag˙hom huwa missjoni ta’ g˙arfien li jridu jimbarkaw fuqha. Marcelle tg˙id li titlob kuljum biex tinstab kura g˙al din il-kundizzjoni, iΩda biex ilkura tinstab irid ikun hawn iktar g˙arfien.

Mario u Marcelle jesprimu ddispjaçir tag˙hom g˙all-fatt li ftit nies jistg˙u jifhmu minn xiex iridu jg˙addu ta’ kuljum.

Jemmnu li jekk ikun hawn iktar kuxjenza dwar din ilkundizzjoni is-sitwazzjoni tinbidel g˙all-a˙jar.

08

14.07.2013

A˙barijiet

PROPOSTI GÓAL TITJIB FIÛ-ÛONA TURISTIKA TA’ SAN PAWL IL-BAÓAR, IL-QAWRA U BUÌIBBA F’laqg˙a organizzata millKunsill Lokali ta’ San Pawl ilBa˙ar, rappreΩentanti mis-settur turistiku f’San Pawl ilBa˙ar, il-Qawra u Bu©ibba ressqu bosta proposti g˙al titjib taΩ-Ωona li joperaw fiha u li minnha jibbenefika t-turiΩmu.

PreΩenti g˙al din il-laqg˙a kien hemm il-Ministru g˙atTuriΩmu, Karmenu Vella; ilMinistru g˙at-Trasport u lInfrastruttura, Joe Mizzi; u sSegretarju Parlamentari g˙allIppjanar u Simplifikazzjoni Amministrattiva, Michael Farrugia.

L-operaturi turistiçi semmew il-problema tal-parke©© li teΩisti fl-akwata, filwaqt li elenkaw bosta siti tal-Gvern li preΩentament mhumiex uΩati u li jistg˙u jkunu façilment konvertiti f’parke©©i li jesg˙u kwantità sostanzjali ta’ karozzi.

Issemma wkoll il-bΩonn li jkun provdut post g˙all-irmi©© ta’ jottijiet b’servizzi ançillari li minnu nnifsu jista’ ji©©enera x-xog˙ol fl-akwata.

Dwar il- promenade talQawra u Bu©ibba, illukandiera u s-sidien tar-ristoranti qalu kif l-a˙˙ar darba li kien sar xog˙ol estensiv fuqha kien fl-1996 ta˙t ilGvern Laburista ta’ dak iΩΩmien.

F’dan ir-rigward sa˙qu li lpromenade tirrikjedi xog˙ol ta’ rinnovament b˙alma sar f’postijiet o˙ra turistiçi, fosthom f’San Ìiljan u TasSliema, biex tag˙mel il-post aktar attraenti.

Proposti o˙ra li saru kienu jinkludu l-possibbiltà ta’ perched beach , u uΩu ta’ pjattaformi li jipprote©u l-blat u li jippermettu aktar aççessibbiltà g˙all-bajjiet millg˙awwiema.

Il-Ministru Karmenu Vella tkellem fuq il-˙idma li mbarka fuqha l-Ministeru g˙all˙olqien ta’ tourism action committees, li mistennija jkunu jinkludu rappreΩentanza minn diversi ministeri, kunsilli lokali u stakeholders bil-g˙an li ji©u identifikati l-isfidi u materji li hemm bΩonn ikunu indirizzati f’San Pawl il-Ba˙ar.

Il-Ministru Vella semma wkoll kif mistenni jkun imtejjeb il-proçess fejn g˙andhom x’jaqsmu talbiet g˙al permessi ta’ ˙ru© ta’ mwejjed u si©©ijiet barra.

Il-Ministru Joe Mizzi qal li lpjan tal-Gvern hu li jfassal programm ta’ ˙ames snin u jimxi bi prijoritajiet. Óe©©e©

lir-rappreΩentanti turistiçi biex jissottomettu l-pjani u lpro©etti tag˙hom sabiex dawn ikunu evalwati.

Maintenance units xog˙lijiet ur©enti

g˙al

Il-Ministru Mizzi semma kif fil©ranet li ©ejjin mistenni jin˙oloq maintenance unit li se jkun qed jie˙u passi immedjati fuq manutenzjoni li tkun trid issir b’mod ur©enti fit-toroq u f’postijiet pubbliçi.

Fl-istess ˙in se jitwaqqaf ukoll kumitat ta’ koordinament li se jara li, meta jsiru toroq ©odda, is-servizzi kollha li hemm bΩonn jing˙addew minn qabel biex ikun evitat li t-toroq joqog˙du jer©g˙u jinqalg˙u.

Is-Segretarju Parlamentari Michael Farrugia tkellem fuq il-problema tal-parke©©i u qal li se jkun possibbli li permezz ta’ applikazzjoni tat-tip DNO (development notification order), fi Ωmien qasir bosta akwati se jkunu jistg˙u temporanjament ji©u kkonvertiti f’parke©©i.

Din il-laqg˙a, li saret filQawra, kienet wa˙da minn serje ta’ laqg˙at li l-Kunsill Lokali ta’ San Pawl il-Ba˙ar iΩomm b’mod regolari maloperaturi turistiçi fiΩ-Ωona ta’ San Pawl il-Ba˙ar.

14.07.2013

A˙barijiet

09

L-inzjattiva Gvern Li jisma’:

L-istiL ta’ tmexxija taL-Gvern iL-Ìdid Matul ix-xahar ta’ Ìunju ©ew organizzati fil-Ber©a ta’ Kastilja g˙ad ta’ laqg˙at ta’ konsultazzjoni pubblika bit-tema Gvern li Jisma’, fejn il-ministri u s-segretarji parlamenteri tal-Kabinett kellhom l-opportunità li jisimg˙u ming˙and membri talpubbliku proposti u su©©erimenti dwar il-˙idma tal-Gvern.

Din l-inizjattiva, li kienet imwieg˙da qabel l-elezzjoni ©enerali, saret f’inqas minn 100 jum minn meta n˙atar il-Gvern il-Ìdid. L-g˙an huwa li l-membri kollha tal-Kabinett jisimg˙u lin-nies sa mill-bidu nett talle©iΩlatura u mhux lejlet l-elezzjoni ©enerali sabiex il-Gvern jasal g˙ad-deçiΩjonijiet tieg˙u wara li jkun sema’ bir-reqqa dak li g˙andhom xi jg˙idu lMaltin u l-G˙awdxin.

F’dawn il-laqg˙at, kull ministru u segretarju parlamentari qed ipo©©i lilu nnifsu g˙ad-dispoΩizzjoni ta’ dawk kollha li jixtiequ jaqsmu mag˙hom il˙sibijiet, l-ideat u l-proposti tag˙hom.

Dan il-kunçett ta’ open government mhux biss isa˙˙a˙ ittrasparenza u l-kontabbiltà iΩda jixpruna aktar is-sehem wiesa’ u effettiv taç-çittadin b˙alma sar, u qed isir, di©à fir-riforma tal-MEPA, fir-riforma tattrasport pubbliku, fir-riforma tal-©ustizzja, u o˙rajn.

Il-bibien ta’ Kastilja nfet˙u bera˙ g˙all-opinjonijiet u lparteçipazzjoni tal-poplu kollu.

Il-Gvern jemmen li kul˙add g˙andu j˙ossu parti u jikkontribwixxi fis-suççess ta’ pajjiΩna.

Din il-gazzetta qieg˙da tie˙u l-kummenti tal-ministri u s-segretarji parlamentari li ˙adu sehem f’dawn il-laqg˙at.

Il-Ministru Chris Cardona:

Skont il-Ministru g˙allEkonomija, Investiment u IntrapriΩi Ûg˙ar, il-laqg˙a pubblika li huwa kellu b˙ala parti mill-kampanja Gvern li Jisma’, kienet esperjenza poΩittiva li tirrifletti l-istil ta’ tmexxija ta’ dan il-Gvern li j˙addan kunçett ta’ open door policy.

“Din ir-relazzjoni onesta maççittadini ˙a naraw li tinΩamm, mhux biss fil-˙idma politika tag˙na ta’ kuljum imma wkoll b’attivitajiet u kampanji b˙al dawn.”

Huwa qal li matul il-laqg˙a f’Kastilja ˙ar©u diversi punti interessanti, partikolarment filqasam tal-industrija fejn kompla jisma’ x’inhuma dawk lisfidi li kellhom i˙abbtu wiççhom mag˙hom l-industrijalisti u l-investituri fis-snin li g˙addew.

“Il-Gvern se jara li permezz tal-Malta Enterprise u l-Malta

Industrial Parks dawn l-investituri lokali u barranin, li jimpjegaw tant ˙addiema, jibqg˙u jing˙ataw is-sostenn u g˙ajnuna kontinwa.”

B˙ala Ministru responsabli mill-ekonomija, kien sodisfatt mir-reazzjoni poΩittiva li kellhom in-nies preΩenti g˙allinizjattivi li qed jie˙u l-Gvern, fosthom l-espressjoni internazzonali g˙all-iΩvilupp ta’ çentru marittimu.

Fl-opinjoni tal-Ministru Cardona, “il-pubbliku qed jag˙raf li dawn l-inizjattivi li qed jie˙u l-Gvern g˙andhom iwasslu biex fis-snin li ©ejjin lekonomija Maltija til˙aq ilmassimu tal-potenzjal tag˙ha u jkollna tkabbir ekonomiku li jil˙aq lil kul˙add.”

Is-Segretarju Parlamentari Michael Farrugia: Fil-laqg˙a li kellu b˙ala parti

mill-inizjattiva Gvern li Jisma’, is-Segretarju Parlamentari g˙allIppjanar u Simplifikazzjoni Amministrattiva, Michael Farrugia, ˙a l-opportunità biex

i˙abbar it-tnedija ta’ diversi inizjattivi.

Fosthom il-proçess tarreviΩjoni tal-Pjan Lokali li mistenni jkun lest sal-a˙˙ar tal2014. “Biex dan ise˙˙ il-Gvern ser iΩomm konsultazzjoni pubblika mill-1 ta’ Lulju sat-30 ta’ Settembru biex il-korpi kostitwiti, kunsilli lokali u l-pubbliku jkunu jistg˙u jressqu lideat u l-˙sibijiet tag˙hom.”

Wara dawn il-konsultazzjonijiet il-Gvern se jippubblika lPjanijiet Lokali kmieni s-sena d-die˙la g˙al aktar konsultazzjoni mal-pubbliku.

Semma wkoll li fl-ewwel mitt jum il-Gvern ˙abbar li minbarra ro˙s fit-tariffi tal-MEPA, ser ja˙fer it-tariffi tal-MEPA lil dawk li ser ikunu qed jirrestawraw xi bini antik fil-

qalba tal-belt jew ra˙al.

T˙abbar ukoll li min˙abba li l-Bord tal-Appelli tal-MEPA g˙andu madwar 500 kaΩ pendenti, ser jin˙atar tribunal ©did sabiex jara kaΩijiet ©odda u o˙rajn li ilhom.

Dr Farrugia qal li l-Gvern wiret sitwazzjoni fejn g˙andu jag˙ti € 80 miljun f’kumpens g˙all-esproprjazzjoni. Biex din il-problema tittaffa, idDipartiment tal-Artijiet ing˙ata l-inkarigu li jag˙ti l-kumpens dovut liç-çittadini sal-a˙˙ar ta’ din is-sena, fejn dan ma jkunx jaqbeΩ €15,000.

Min-na˙a tieg˙u, il-pubbliku ressaq diversi punti interessanti g˙all-attenzjoni tas-Segretarju Parlamentari. Fosthom issemma’ l-bΩonn li l-MEPA jkollha iktar viΩjoni ˙olistika sabiex ji©i protett il-karattru tal-‘ village core ’ u dwar il-˙tie©a jew benefiççju bid-diviΩjoni bejn lAwtorità g˙all-Ambjent u dik g˙all-Ippjanar.

Kien hemm ukoll ilmenti dwar infurzar u nuqqas ta’ infurzar kemm fejn tid˙ol ilMEPA kif ukoll id-Dipartment tal-Artijiet, kwistjoni li l-Gvern ser jeΩamina fiΩ-Ωmien li ©ej.

Barra minn hekk, kien hemm referenza g˙all-kwantità kbira ta’ bini vojt li hawn madwar Malta u G˙awdex. Sitwazzjoni li l-Gvern qieg˙ed jindirizza permezz ta’ Ωew© working groups li se jaraw x’jista’ jsir biex dan il-bini ji©i uΩat b’mod iktar effikaçi.

Il-Óadd li ©ej se nag˙lqu din is-sensiela ta’ artikli bil-kummenti tal-Prim Ministru Joseph Muscat u d-Deputat Prim Ministru Louis Grech.

10

14.07.2013

A˙barijiet

iD f’iD maÇ-ÇittaDin

pietRu pawl Busuttil ikollu jiBla’ l-allegazzjonijiet li gÓamel Mario Fava President tas-Sezzjoni Kunsilliera tal-PL email keaneo@onvol.net

Lura f’Jannar ta’ din is-sena, proprju fid-9 u t-22 ta’ Jannar, waqt Ωew© seduti tal-Kunsill Lokali ta’ Óal Safi, l-eks-Sindku Nazzjonalista, Pietru Pawl Busuttil, kien g˙amel allegazzjonijiet foloz fil-konfront talKunsillier Laburista, Johan Mula, u familjari tieg˙u li ma kinux preΩenti waqt is-seduta.

Pietru Pawl kien allega li kieku kien g˙al missieru, il-mara tieg˙u (Busuttil) ilha armla 24 sena. Qallu wkoll li g˙andu s-seng˙a li jag˙mel il-frame ups.

Wara li Pietru Pawl Busuttil, fuq talba talKunsillier, irrifjuta li jirtira dak li qal, Mula kien g˙amel kwerela permezz tal-Pulizija kontra tieg˙u.

Dan il-kaΩ kompla jinstema’ nhar it-Tlieta, 9 ta’ Lulju, fejn Pietru Pawl Busuttil kellu jibla’ dak kollu li qal waqt dawn iΩ-Ωew© seduti g˙aliex deher evidenti li dawn kienu biss allegazzjonijiet u qlajjiet infondati.

Tant hu hekk, li l-Avukat Mario Demarco, li kien qed jidher g˙al Pietru Pawl Busuttil, talab skuΩa g˙an-nom tal-klijent tieg˙u. IlkaΩ kien qed jinstema’ quddiem il-Ma©istrat Claire Stafrace Zammit.

“L-akkuΩat qieg˙ed jiskuΩa ru˙u apertament u jirtira kull diskors li qal fil-konfront tal-kwelerant, fl-okkaΩjonijiet imsemmija.

Apparti minn hekk intrabat li dawn l-inçidenti ma jer©g˙ux jirrepetu ru˙hom,” qal Demarco fil-Qorti.

Id-dikjarazzjoni li g˙amel l-Avukat Demarco g˙an-nom tal-klijent tieg˙u flintier tag˙ha hija segwenti: “L-akkuΩat, riferibbilment g˙all-episodji mertu ta’ din il-kawΩa li se˙˙ew fid-9 ta’ Jannar u t-22 ta’ Jannar 2013, fil-bini muniçipali ta’ Óal Safi, jiddikjara illi hu qieg˙ed japolo©izza u jiskuΩa ru˙hu malkwerelant Johan Mula, u qieg˙ed ukoll jirtira bla riserva kull diskors o©©ezzjonabbli li qal fil-konfront tal-kwerelant fiΩ-Ωew©

okkaΩjonijiet imsemmija.

L-akkuΩat jiddikjara inoltre li qieg˙ed jintrabat u jobbliga ru˙hu li tali inçidenti ma jer©g˙ux jirrepetu ru˙hom, u li ser iΩomm il-kwiet mal-kwerelant In vista tal-premess, u in vista tal-fatt illi lakkuΩat u l-kwerelant iridu jkomplu ja˙dmu fl-istess Kunsill Lokali, il-kwerelant jiddikjara li qed jaççetta l-apolo©ija re©istrata mill-akkuΩat, u li qed jirtira l-kwerela.”

Wara li ntemmet il-kawΩa, il-Kunsillier Johan Mula g˙amel din l-istqarrija: “Wara li l-Kunsillier Pietru Pawl Busuttil talab skuΩa u g˙amel apolo©ija quddiem ilQorti g˙al diskors li kien qal fil-konfront tieg˙i, b’sens ta’ rieda tajba u fid-dawl talimsemmija apolo©ija, illum iddeçidejt li nirtira l-kwerela fil-konfront tal-imsemmi akkuΩat.

Dan qed nag˙mlu wkoll sabiex ix-xog˙ol tal-Kunsill ikun jista’ jibqa’ g˙addej ming˙ajr skossi.

Nirringrazzja mill-qalb lill-Avukat Dr Robert Abela tal-assistenza tieg˙u u kif ukoll lis-Sindku Francis Callus, il-Kunsillier Carlo Stivala u s-Segretarju tal-Kunsill talappo©© tag˙hom f'dan il-kaΩ.”

Comenius Regio: ikompli f’maRsaskala Tnax-il parteçipant mill-Polonja mmexxija mill-President tadDouzelage qattg˙u mit-28 ta’ Mejju sal-1 ta’ Ìunju f’pajjiΩna, b’mod partikolari f’Marsaskala.

Dawn Ωaru Marsaskala fuq pro©ett tal-UE msejja˙ ‘Comenius Regio’.

Comenius Regio huwa programm fejn nies ta’ kull età, ilbiçça l-kbira minnhom g˙alliema jew eksg˙alliema, kif ukoll NGOs, jit˙alltu flimkien biex wie˙ed jaqsam kulturi u esperjenzi fi skejjel diversi fost dawk ilpajjiΩi li jkunu qed jipparteçipaw, inkluΩ pajjiΩna.

Dan il-pro©ett bejn Chojna lPolonja u Marsaskala Malta beda s-sena l-o˙ra, ser ikompli din issena u jispiçça f’Marzu li ©ej meta grupp ie˙or Malti jΩur il-Polonja.

Involut ukoll hemm il-Kulle©© Thomas Moore.

S’issa Ωaru Malta Ωew© gruppi u grupp minn Malta mar ©ewwa lPolonja. Fadal Ωew© Ωjarat o˙ra: dik tag˙hom f’Malta f’Ottubru, u grupp Malti f’Marzu tas-sena li ©ejja jmur Chojna biex b’hekk jing˙alaq il-pro©ett s˙i˙.

Il-parteçipanti, apparti laqg˙at li kellhom fl-iskejjel primarji ta’ Wied il-G˙ajn u ta’ Marsaxlokk, Ωaru wkoll postijiet ta’ interess b˙all-Imdina, il-muΩew tal-Pulizja, il- Belt Valletta, kif ukoll l-ITS ©ewwa San Ìiljan. Kif kienu hawn, attendew ukoll g˙al xi

attivitajiet kulturali li saru fi w˙ud mil-lokalitajiet tag˙na u li ©ew organizzati mill-kunsilli lokali.

X’ inhu ‘Douzelage’?

Douzelage huwa moviment li ©ie mwelled mill-Assoçjazzjoni tal©emella©© Granville u Sherborne fis-sena 1989. Delegati minn tnaxil pajjiΩ fundaturi – wie˙ed minn kull pajjiΩ membru fl-Unjoni Ewropea – iltaqg˙u fl-1991 ©ewwa Granville biex jiffirmaw ftehim li wassal biex twaqqaf uffiçjalment id-Douzelage.

L-isem huwa kumbinazzjoni talkelma ‘douze’ (tnax) u ‘jumelage’ (©emella©©) u g˙alkemm l-Istati

Membri tal-UE u anke l-membri f’dan il-moviment Ωdiedu g˙al aktar minn tnax, xorta wa˙da baqa’ jinΩamm dan l-isem, kif wara kollox l-istess Unjoni Ewropea Ωammet it-tnax-il stilla fuq il-bandiera tag˙ha.

Il-moviment Douzelage ©ie rikonoxxut mill-Unjoni Ewropea fis-sena 1993 u ©ie ppreΩentat blaward li hija mag˙rufa iktar b˙ala ‘The Golden Stars of Twinning’.

Irrid ng˙id li wie˙ed miΩ-Ωew© viçi presidenti ta’ dan il-moviment huwa s-Sindku ta’ Marsaskala, Mario Calleja, li flimkien ma’ s˙abu g˙adhom kemm re©g˙u ©ew eletti g˙al terminu ie˙or ta’ tliet snin wara li ma kienx hemm

kontestazzjoni g˙all-karigi tag˙hom. Dan ifisser li x-xog˙ol li twettaq fit-tliet snin li g˙addew ©ew apprezzati mill-membri ta’ dan il-moviment.

Tul is-snin id-Douzelage kompla jikber, anke f’armonija mattkabbir tal-Unjoni Ewropea fejn issie˙bu membri ©odda minn pajjiΩi b˙all-Finlandja, l-IΩvezja, lAwstrija, il-Polonja (li grupp minn fosthom g˙adu kemm kien fostna fil-jiem li g˙addew), l-Ungerija, ilLatvja, l-Estonja, ir-Repubblika Çeka, is-Slovakja, il-Litwanja u Malta, li fis-sena 2009 saret tifforma parti minn dan il-moviment permezz tal-Kunsill Lokali ta’ Marsaskala.

Wara Malta Ωdiedu wkoll Ωew© lokalitajiet o˙ra mir-Rumanija u lBulgarija.

L-g˙an ewlieni tad-Douzelage huwa li jag˙ti opportunijiet lil membri tieg˙u sabiex, fuq kollox, iΩidu l-˙biberija u jsa˙˙u l-kuntatti kulturali u storiçi ta’ bejniethom.

Dan isir bi skambji li jkunu jiffukaw fuq l-isports, il-kultura, ledukazzjoni u l-wirt storiku tag˙hom biex ikun hemm iktar apprezzament bejn il-pajjiΩi u jintla˙qu l-aspirazzjonijiet ta’ dawk li l-g˙an tag˙hom hu li jkattru lg˙arfien kulturali dwar pajjiΩi ©irien tag˙hom u li b˙alhom huma membri fi ˙dan l-Unjoni Ewropea.

14.07.2013

Kumment

Rajt ma rajtx, smajt ma smajtx Il-Grupp tas-69 Il-lista tad-69 avukat li g˙amlu protest ©udizzjarju fuq l-immigranti li da˙lu Malta nhar it-Tlieta fiha tassew x’tg˙arbel u tanalizza.

Ilkoll kemm huma ta˙raqhom qalbhom g˙at-tbatijiet li jg˙addu minnhom l-immigranti irregolari fir-re©jun tal-Mediterran.

Kollha kemm huma mag˙rufin g˙as-snin twal li g˙amlu jikkumbattu g˙ad-drittijiet tal-klandestini u kienu pprotestaw bil-qawwa meta l-eks-Ministru Tonio Borg kien bag˙at Ωew© ajruplani mimlijin immigranti illegali lura lejn l-Eritrea, fejn u˙ud minnhom sfaw ittorturati u sa˙ansitra maqtula. Óafna minn dawn l-avukati tal-grupp tas-69 ta’ spiss jag˙mlu xog˙ol volontarju mal-immigranti irregolari, jog˙rkulhom l-art u ja˙slulhom it-twa©en u l-borom u ja˙dmulhom b’xejn meta ji©u bΩonn ta’ xi avukat.

Qalu li g˙amlu protest ©udizzjarju, imma proprjament riedu jg˙idu li g˙amlu protest politiku mill-aktar parti©©jan, g˙ax ippruvaw jie˙du rikba wa˙da u sew fuq dahar dawn l-immigranti irregolari g˙al finijiet purament parti©©jani.

Meta rajt il-lista tal-avukati li ffirmaw dan il-protest ©udizzjarju, g˙all-ewwel ˙sibt li din lista ta’ tesserati ta’ xi kaΩin ©did Nazzjonalista fi Strada Rjali.

G˙al Gonzi wie˙ed, hemm Gonzi II u Gonzi III. Ma setax jonqos il-Kapo l-©did Busuttil u tista’ tg˙id lavukati kollha fi ˙dan il-grupp parlamentari Nazzjonalista u g˙add ta’ kandidati, uffiçjali, eks uffiçjali u eks deputati tal-PN kumbinazzjoni sabu ru˙hom f’din il-lista Mag˙hom ma setg˙ux jonqsu wkoll Nazzjonalisti ‘indipendenti’ b˙all-Boçça, mag˙ruf g˙all-biΩibilju konsulenzi li kellu ma’ a©enziji pubbliçi. Austin Bencini il-kostituzzjonalista Nazzjonalista. Ir-ra©el tassa˙˙ara tal-Bidnija li g˙andu wiççu forma ta’ platt. Ilkoppja Sladden li g˙amlu snin twal imaxtru minn ma nafx kemm-il a©enzija tal-Gvern. Fl-a˙˙ar iΩda mhux l-inqas, Antonio Ghigo li kien appuntat b’mod politiku min-Nazzjonalisti b˙ala Regolatur talKomunikazzjonijiet, u ppretenda bil-wiçç tost kollu li l-Gvern il-©did ma jkollux l-istess prerogattiva li jhennih b’deçiΩjoni politika u jag˙mel lil ˙addie˙or min-

floku.

Insomma, minn twila sa qasira, tg˙oddhom kollha f’daqqa dawn l-avukati tant ©eneruΩi ma’ min hu

11

minn Invictus

sieket g˙all-˙niΩrijiet kbar illi saru, g˙ax issa se jkun kandidat g˙all-elezzjoni tal-Parlament Ewropew ˙are© b’din il-gimmick tal-protest tas-69.

Iffossilizzati fil-passat Tant g˙adhom iffossilizzati fil-passat li ˙asbu g˙ax iggangjaw 69 avukat bejniethom, lanqas daqs kemm jo˙or©u avukati mill-Università ta’ kull sena, se jer©g˙u jirrepetu l-istorja tal-Blue Sisters, fejn dakinhar ukoll kienu n©emg˙u g˙ad ta’ avukati Nazzjonalisti biex jimpressjonaw bin-numri ˙a jag˙mlu pressjoni fuq il-©udikatura.

Qed jg˙arrxu kemm jifil˙u biex isibu xi forma ta’ trampolin imtaqqab biex jog˙lew xi ftit minn mal-art fejn tkaxkru wara d-disfatta monumentali tad-9 ta’ Marzu li g˙adda.

Imma l-Qorti Ewropea g˙ad-Drittijiet tal-Bniedem qatg˙etilhom l-g˙atx bil-perΩut g˙ax interveniet hi, u l-˙afna teatrini li kienu bi˙siebhom jag˙mlu l-grupp tas-69 fil-Qorti f’Malta, kellhom jieqfu ˙esrem.

Kontradizzjoni grassa

inqas ixxurtajt minnhom, malajr tasal g˙an-numru 69. Óruq kbir Imma ejja ng˙idu l-verità kif inhi. Dak li verament jg˙aqqad lil ˙afna minn dawn l-avukati li ffirmaw dan il-famuΩ protest ©udizzjarju huwa l-˙ruq kbir li jista’ jkollhom g˙ax il-Partit Nazzjonalista m’g˙adux aktar fil-poter wara tant snin imaxtruhielu. Óu mir-ring leader ta’ dan il-protest politiku, irrid ng˙id ©udizzjarju – John Bonello, l-eks-Segretarju Internazzjonali tal-PN. Fis-snin li g˙addew Bonello ta’ spiss kien jintlema˙ Óal Far u l-Marsa bil-kmiem imxammrin jag˙ti daqqa t’id lill-klandestini kull fejn kien hemm bΩonn. Wara Ωmien twil imaxtar b’ma nafx kemm-il ˙alq, japolo©izza g˙ar-re©im Nazzjonalista, iΩomm fommu

Interessanti kieku jsir studju psikolo©iku ta’ fenomenu pjuttost kurjuΩ u biΩarr. Is-sa˙˙ara talBidnija, kif kien jirreferi g˙aliha l-mibki Lino Cassar, g˙andha mibeg˙da spjetata lejn kull minn hu Laburist f’dan il-pajjiΩ, u ˙dura u astju liema b˙alu lejn kull min imiss mal-Partit Laburista.

L-insulti u l-˙mie© ta’ kitba li to˙ro© mill-pinna tag˙ha lejn dawk li jissimpatizzaw mal-Partit Laburista huma indeskrivibbli. G˙andha ripulsjoni kbira u tbati minn pre©udizzji kbar, kwaΩi razzjali, lejn il-Laburisti, u tiddeskrivihom qishom mhumiex bnedmin s˙a˙ u ©ejjin minn xi razza inferjuri.

Filwaqt li g˙andha pre©udizzji kwaΩi razzjali lejn aktar minn nofs Malta, is-Sa˙˙ara tal-Bidnija mbag˙ad tridna nemmnuha li tabil˙aqq g˙andha g˙al qalbha lkawΩa tal-immigranti irregolari u li tassew hija kontra l-mibeg˙da razzjali.

Forsi jeΩisti xi psikanalista bravu li kapaçi jsib tarf ta’ din il-kontradizzjoni grassa?!

Óarsa lejn il-©img˙a li g˙addiet Il-familja Cassar turi l-apprezzament tag˙ha

msemmi Julian, ftit wara li waslet l-Isptar Mater Dei. Ilfamilja Cassar ippreΩentat ukoll kejk biex tirringrazzja lill-pulizija. Ìlieda bejn Ωew© immigranti tispiçça ˙aΩin

Il-koppja Alexia u Jesmond Cassar urew l-apprezzament tag˙hom il-Ìimg˙a filg˙odu meta ltaqg˙u malPulizja mit-Taqsima tat-Traffiku li ftit aktar minn ©imag˙tejn ilu wassluhom l-Isptar Mater Dei, fejn ftit sekondi wara Alexia welldet tarbija b’sa˙˙itha.

Dakinhar tliet membri tal-Korp tal-Pulizija mitTaqsima tat-Traffiku intervienew wara li l-koppja talbet l-assistenza medika meta Alexia kienet waslet biex twelled lit-tarbija tag˙ha.

Fi triqithom lejn l-Isptar Mater Dei, Jesmond çempel g˙al ambulanza meta l-mara nfaqg˙alha l-ilma.

Madankollu, ir-ra©el ma stenniex il-wasla tal-ambulanza u biddel ir-rotta biex jasal l-Isptar malajr kemm jista’ jkun. B’hekk l-ambulanza ma setg˙ex issib ilkoppja.

Fortunatent, kif waslu quddiem il-fabbrika Baxter, ©ew interçettati mill-Kuntistabbli Simon Schembri.

PC Schembri minnufih ˙a kontroll tal-karozza u saq lill-koppja lejn l-Isptar skortat mill-kollegi tieg˙u: isSur©ent Ma©©ur Dunstan Camilleri u s-Sur©ent Norman Xuereb.

Bis-sa˙˙a tal-intervent tal-pulizija l-istorja spiççat b’wiçç il-©id g˙ax il-mara welldet lil binha, li ©ie

Argument li nqala’ bejn Ωew© immigranti Somali kompla kiber, tant li wie˙ed minnhom g˙al xi ˙in kien filperiklu tal-mewt wara li qala’ daqqa ta’ tazza f’g˙onqu. Il-kaΩ se˙˙ il-Ìimg˙a ftit qabel is-1.00am meta erba’ barranin, tnejn minnhom Somali, kienu f’appartament f’BirΩebbu©a.

F’˙in minnhom Somalu ta’ 29 sena u ie˙or ta’ 38 sena bdew jargumentaw u sa˙ansitra ©ew fl-idejn.

Kien hawn li s-Somalu ta’ 38 sena xejjer tazza mkissra tal-˙©ie© lejn ir-ra©el ta’ 29 sena u laqtu f’g˙onqu.

Waqt din il-©lied, ir-ragel ta’ 38 sena sofra ©rie˙i f’rasu.

Minkejja li kienu feruti, iΩ-Ωew© Somali komplew ji©©ieldu barra fit-triq. Fuq il-post marru l-Pulizija tadDistrett u hemm sabu liΩ-Ωew© Somali fit-triq, u ssej˙et ambulanza li ˙adithom l-Isptar Mater Dei. Wara li ng˙ataw il-kura medika, il-Pulizija ©ew informati li s-Somalu ta’ 29 sena kien jinsab fil-periklu talmewt filwaqt li l-ie˙or kien qed isofri minn ©rie˙i ˙fief. Aktar tard il-Pulizija ©ew infurmati li l-©uvni ta’ 29 sena kien qaleb g˙all-a˙jar.

Anzjan milqut minn rota mekkanizzata Oscar Attard ta’ 73 sena minn Fleur-de-Lys jinsab filperiklu tal-mewt wara li ntlaqat minn rota mekkanizzata misjuqa minn Ωag˙Ωug˙ ta’ 17-il sena mill-Mosta.

Dan l-inçident se˙˙ l-Erbgha g˙all-˙abta tal-4.40pm fi Triq Fleur-de-Lys, Birkirkara. Dak il-˙in l-anzjan kien qed jaqsam it-triq meta kien ©ej iΩ-Ωag˙Ωug˙ fuq irrota li ta˙dem b’mutur Ωg˙ir, u li ma indunax bl-anzjan u laqtu.

Mad-daqqa l-anzjan ˙a tisbita mal-art u deher li sofra ©rie˙i gravi. Issej˙et ambulanza b’infermiera li ˙adet lil Attard l-Isptar Mater Dei biex jing˙ata l-kura me˙tie©a.

Aktar tard il-Pulizija ©ew informati li Oscar Attard qaleb g˙all-ag˙ar u jinsab fil-periklu tal-mewt.

Karozza tinqaleb fil-Mosta Koppja li kienet wieqfa bil-karozza tistenna d-dawl tattraffiku jaqleb, spiççat imbuttata minn wara g˙an-na˙a l-o˙ra tat-triq, bil-karozza tispiçça tinqaleb fuq is-saqaf.

L-inçident se˙˙ il-Ìimg˙a g˙all-˙abta tas-7.00pm fi Triq Valletta fil-Mosta, qrib it-Technopark.

Dak il-˙in James Grech kien qed isuq karozza Mitsubishi u mieg˙u kellu lil martu Graziella. Huma kienu sejrin fid-direzzjoni ta’ Óal Lija meta waqfu qrib id-dawl tat-traffiku.

Ftit wara sema’ brejk u kif ˙ares fil-mera ra Land Rover ©ejja g˙al fuqhom u, qabel seta’ jirrea©ixxi, ilLand Rover, misjuqa minn Shawn Cordina, baqg˙et die˙la b’impatt qawwi fuq wara tal-Mitsubishi.

Id-daqqa tant kienet vjolenti li l-karozza bil-koppja Grech fiha ©iet imbuttata g˙al fuq is-centre strip u spiççat fuq in-na˙a l-o˙ra tat-triq fuq is-saqaf tag˙ha.

Fuq il-post issej˙et ambulanza li ˙adet lill-koppja Grech l-Isptar Mater Dei fejn ©ie ççertifikat li ma sofrewx ©rie˙i ©ravi. Min-na˙a l-o˙ra Cordina ma ©ralu xejn.

12

14.07.2013

Opinjoni

il-faqar, l-nGos u l-Ìustizzja soÇjali Michael Grech

Ftit ilu, fuq wie˙ed mill-mezzi tal-medja soçjali, irçevejt nota li tg˙id l-Ministeru g˙allAffarijiet Soçjali ser ilaqqa’ NGOs biex jibdew jaraw x’hemm bΩonn li jibda jsir biex ti©i meg˙luba l-problema tal-faqar.

Ovvjament, li l-Ministeru qieg˙ed jirrikonixxi l-problema tal-faqar u ser jibda ja˙dem biex dan jinqata’ jew jitnaqqas, huma affarijiet ta’ min ifa˙˙ar fuq li jfa˙˙ar, speçjalment dan tal-a˙˙ar.

Tkun tassew ˙asra kieku din il-kampanja tispiçça wa˙da ta’ slogans jew awareness campaign kif kienu kampanji fuq kwistjonijiet o˙ra fil-passat!

Madankollu, importanti li dan l-enfasi fuq ir-rwol talNGOs ma jwassalx f’sitwazzjoni fejn il-problemi li lMinisteru ser jiffaçja jkunu mhux solvuti imma perpetwati.

L-NGOs jistg˙u jag˙tu kontribut importanti rigward ilproblema tal-faqar. Jistg˙u, lewwel nett, jag˙tu stampa lillGvern ta’ sitwazzjonijiet li w˙ud minnhom jista’ jkollhom kuntatt dirett mag˙ha.

Forsi rwol aktar importanti minn dan, li NGOs jista’ jkollhom, hu li jkunu watch dog kritiku li jara fejn l-Istat u ssoçjetà qed jonqsu, u jixprunaw lil dawn biex ja˙dmu aktar u a˙jar.

Anke jekk kemm ilhom li da˙lu l-fondi mill-UE dan irrwol kwaΩi g˙eb min˙abba li bosta NGOs huma illuppjati g˙all-fondi u allura joqog˙du wisq attenti xi jg˙idu biex ma jurtawx lil min jista’ jtellfilhom dawn il-fondi.

Madankollu, l-involviment tal-NGOs fis-soluzzjoni talfaqar jista’ jwassal g˙al perikli li jsostnu flok ji©©ieldu l-prob-

lema. L-ewwel nett jista’ jkun hemm il-periklu li xi ˙add ti©ih it-tentazzjoni li l-NGOs jie˙du r-rwol li tradizzjonalment kellu l-Gvern f’dak li hu tqassim ta’ g˙ajununa soçjali.

Issa, bid-difetti u n-nuqqasijiet kollha, wara t-Tieni Gwerra Dinjija u l-aktar wara l-Indipendenza, speçjalment fis-snin sebg˙in, kien l-intervent tal-Gvern li wassal biex il-faqar kwaΩi jg˙ib minn dawn il-gΩejjer. Il-faqar li kien endemiku fil-gΩira tag˙na g˙al sekli s˙a˙, fi ftit snin kwaΩi g˙eb g˙al kollox.

G˙alfejn imma l-NGOs m’g˙andhomx jag˙mlu xxog˙ol li tradizzjonalment g˙amel il-Gvern? G˙al numru ta’ ra©unijiet: l-ewwel nett lNGOs normalment ja˙dmu fuq sistema t’assistenzjaliΩmu.

Huma jipprovdu g˙ajnuna lil dak li jkun, iΩda ming˙ajr ma dan jippretendi g˙ajnuna bi dritt. Issa, jekk hemm ˙a©a li hi dritt, u li wie˙ed m’g˙andux jistenna b’karità, din hi ˙ajja diçenti.

Madankollu, anke jekk lNGOs li jipprovdu g˙ajnuna jkunu marbutin mill-Gvern li jipprovdu din, anke g˙ax nissoponi li ser ikun l-Istat li ser i˙allas g˙al din il-kampanja biex il-faqar, nisperaw, jinqered, l-involviment tal-NGOs fit-tqassim ta’ dak li jrid ji©i mqassam aktarx iwassal g˙al burokrazija u spejjeΩ Ωejda.

Flok dak li wie˙ed je˙tie© jg˙addi minn idejn il-Gvern g˙al idejh, issa aktarx ser jg˙addi minn idejn il-Gvern, g˙al dawk tal-NGO, g˙all-fqir.

Fin-nofs Ωdiedu par idejn ©odda, li aktarx ser jinvolvu xi spiΩa o˙ra.

Dan nistg˙u narawh f’oqsma o˙ra b˙as-subcontracting, fejn xog˙ol spiss ji©i jiswa wisq

aktar milli jekk isir direttament mill-Gvern. U kif jaf kul˙add, il-kwalità tax-xog˙ol mhux dejjem tkun itjeb.

Barra minn hekk, bosta NGOs normalment ikunu ffokati fl-g˙ajnuna tag˙hom.

Jekk NGO hi inkarigata biss mit-tqassim tal-ikel u wie˙ed je˙tie© xi ˙a©a o˙ra, hu façli g˙al NGO b˙al din li tirrifjuta, anke g˙ax ©enwinament ma tkunx kapaçi tag˙ti din lg˙ajnuna.

Gvern, min-na˙a l-o˙ra, hu tradizzjonalmennt mifhum li hu responsabbli g˙all-qag˙da s˙i˙a ta’ dak li jkun.

Hemm imbag˙ad periklu ie˙or. F’dan li ser ng˙id issa mhux ser inkun kategoriku, imma ser insemmi ftit karatteristiçi li bosta NGOs, mhux neçessarjament kollha, g˙andhom.

Vetrini g˙all-protagoniΩmu Bosta NGOs façli jispiççaw vetrini g˙all-protagoniΩmu ta’ persuni li, finalment, m’g˙andhom qatt interess li lfqir jintrefa’ fuq saqajh imma li jibqg˙u jidhru biss b˙ala leroj li lil dak il-fqir i©iblu lg˙ajnuna.

Periklu simili jeΩisti g˙al dawk l-NGOs li j˙addmu nnies mag˙hom. Jekk jien na˙dem ma’ NGO li l-iskop tag˙ha hu li jispiçça l-faqar, g˙andi jien interess li l-faqar jispiçça u ni©i bla xog˙ol?

Rigward il-protagoniΩmu ta’ bosta li huma involuti f’NGOs, hawnhekk tajjeb ninnota periklu li jista’ jkun hemm f’laqg˙at li l-Ministeru b˙alissa qed jorganizza.

Il-biΩa’ tieg˙i – nispera li sejjer Ωball – hu li aktar milli lfoqra, g˙al laqg˙at b˙al dawn, jattendu nies minn NGOs u

g˙aqdiet o˙ra li ©eneralment huma ma jkunux foqra.

Il-foqra, jew ma jkunux jistg˙u, jew ma j˙ossuhomx komdi, jew jibΩg˙u jattendu.

Min, ng˙idu a˙na, ikollu xog˙ol prekarju, ikollu ja˙siba darba, darbtejn, tlieta jekk jattendix laqg˙a pubblika.

Na˙seb dan g˙andu jkun kaΩ fejn jekk il-muntanja mhix ti©i g˙and Mawmettu, Mawmettu je˙tie©lu jsib mezz biex imur hu g˙and il-muntanja.

Ner©a’ allura insostni li jrid ikun involviment qawwi talIstat biex il-faqar jg˙ib minn din il-gΩira. Dan l-involviment irid iffisser primarjament tqassim a˙jar tal-©id, u mhux kliem sabie˙ fuq employability u kompetittività.

Vera li t-ta˙ri© qatt mhu mitluf. Madankollu, il-faqar mhux ser jinqata’ billi tag˙mel lil kul˙add employable, anke g˙aliex hemm bosta li jinsabu fil-periklu, jekk mhux ta˙t illinja tal-faqar, minkejja li g˙andhom xog˙ol.

Jekk ma jridx jg˙olli l-pagi, il-Gvern je˙tie©lu b’mod qawwi jΩid is-servizzi soçjali – kemm dawk li jeΩistu kif ukoll o˙rajn li je˙tie© jidda˙˙lu.

Jekk il-mistoqsija tqum dwar minn fejn ser jinstabu l-flus, ir-risposta hi li t-taxxi g˙al min jaqla’ ˙afna jiΩdiedu u mhux jonqsu kif sar fl-a˙˙ar snin.

Hemm imbag˙ad il-problema tal- housing . Minkejja lg˙exieren ta’ eluf ta’ djar vojta, l-ispekulazzjoni selva©©a li teΩisti twassal biex il-prezz ta’ bosta minn dawn id-djar hu lil hinn minn dak li ˙afna jifil˙u. Il-Gvern je˙tie© jid˙ol b’mod qawwi u xellugi g˙al din il-problema, u mhux jipprova jog˙©ob lil min jispekula.

PajjiÛna jibda jesPlora l-kunÇett ta’ turiÛmu reliÌjuÛ

Reuben Sciberras Communications Coordinator Ministeru g˙at-TuriΩmu

Wa˙da min-niçeç fis-settur turistiku, li l-Gvern jinsab impenjat li jesplora u jiΩviluppa, hija dik tat-turiΩmu reli©juΩ. Fl-isfond ta’ dan, fl-a˙˙ar ta’ Ìunju, pajjiΩna ospita konferenza internazzjonali bit-titlu ‘The Production and Consumption of the Pilgrimage Tourism Experience’ u li ttellg˙et fl-Istitut g˙all-Istudji Turistiçi.

Flimkien ma’ Malta, g˙al din il-konferenza attendew xejn anqas minn 25 pajjiΩ differenti mill-˙ames kontinenti li j˙addnu tliet reli©jonijiet differenti li kienu jinkludu l-Italja, Spanja, lAwstralja, l-Irlanda, lAlbanija, l-IΩrael, il-Lebanon, il-Ìermanja, l-Ingilterra, isSlovenja, l-Ungerija, idDanimarka, il-Portugall u lIΩvezja, fost o˙rajn.

Fost l-oqsma li kienu ttrattati kien hemm il-prodott turistiku reli©juΩ, it-traΩmissjoni tal-valuri, il-wirt kulturali, ir-rotot u esperjenzi ta’ pellegrina©©i f’siti reli©juΩi fosthom fl-Art Imqaddsa, flIrlanda, u fi Spanja.

PajjiΩna kien rappreΩentat mis-Sur Vincent Zammit f’isem l-Istitut g˙all-Istudji Turistiçi, li minbarra li kien inkarigat mill-organizzazzjoni in©enerali, mexxa anke wa˙da minn total ta’ sbataxil sessjoni li ttellg˙u u li kienet tittratta l-˙olqien talKult ta’ San Pawl u San Publiju fl-ewwel Ωminijiet ta’ Malta moderna.

F’din isA-sessjoni kien diskuss, fost l-o˙rajn, il-lat storiku ta’ kif, sa mis-sittax-il seklu, kien di©à beda jsir sforz biex dan il-kult jitwessa’ b’mod internazzjonali.

Kien spjegat ukoll kif fla˙˙ar snin l-awtoritajiet ekkleΩjastiçi lokali Ωiedu lparteçipazzjoni tag˙hom billi offrew b’mod a˙jar il-patrimonju reli©juΩ tal-Knisja sew g˙all-pubbliku lokali kif ukoll g˙at-turisti.

Dan wassal g˙al reviΩjoni fil-mod ta’ kif dawn il-postijiet reli©juΩi jinΩammu u ji©u ppreΩentati lill-pubbliku.

Kien trattat ukoll il-mod ta’ kif il-GΩejjer Maltin jistg˙u ji©u reklamati b˙ala destinazzjoni reli©juΩa, il-kultura g˙anja reli©juΩa tag˙na b˙ala pajjiΩ u l-mod kif Malta tista’ sservi b˙ala ambjent ta’ riflessjoni u ispirazzjoni f’din in-niçça ta’ turiΩmu.

Sessjonijiet o˙ra evalwaw il-mod ta’ kif ta˙sibha l©enerazzjoni Ωag˙Ωug˙a u lattitudnijiet tag˙ha lejn it-

turiΩmu reli©uΩ. Tqajmu wkoll mistoqsijiet fuq kemm l-amministrazzjoni tal-Knisja tista’ tippromovi b’mod effettiv il-kunçett ta’ pellegrina©© b˙ala parti mill-prodott turistiku, filwaqt li kien esplorat il-potenzjal li jista’ jkollu lhekk imsejja˙ faith tourism.

Ta’ interess partikolari kien ukoll il-punt dwar kemm itturiΩmu reli©juΩ jista’ jkun suççess f’pajjiΩi li mhumiex reli©juΩi.

Fl-a˙˙ar snin, pajjiΩi differenti di©à esperjenzaw tkabbir sostanzjali f’din in-niçça ta’ turiΩmu. L-iskambju ta’ ideat u l-esperjenzi li tqajmu f’din il-konferenza g˙andhom iservu ta’ baΩi tajba biex eventwalment Malta wkoll tkun fuq il-mappa internazzjonali f’dan is-settur li kulma jmur id-domanda g˙alih qieg˙da dejjem tikber.

14.07.2013

Editorjal

13

www.kullhadd.com Kull˙add, CNL, Triq Il-Mile End il-Ó AMRUN Editur: 2090 1409 editur@kullhadd.com | Reklami: 2090 1520 sales@kullhadd.com | Accounts: 2090 1518 accounts@kullhadd.com Distribuzzjoni: 2090 1517 | Email ©enerali: editorial@kullhadd.com | Twitter: http://twitter.com/#!/KullHadd

TAL-PN IRIDu JIskuNÌRAW META L-PAssAT TAGÓhoM ALTRu MILLI PuR

“ Kitba ta’

Wenzu Mintoff wmintoff @gmail.com

Kmieni din il-©img˙a, hekk kif f’temp ta’ ftit sig˙at l-iΩbarki ta’ immigranti irregolari la˙qu proporzjonijiet allarmanti, il-Prim Ministru Joseph Muscat iddikjara illi lGvern Malti kien qieg˙ed jikkunsidra lpossibbiltajiet kollha biex il-bqija talUnjoni Ewropea tag˙raf l-entità ta’ din il-problema li qieg˙da jkollha tiffaççja Malta.

Il-messa©© kien wie˙ed u çar – Malta ma tistax tibqa’ tit˙alla tterraq wa˙edha quddiem din it-tra©edja umana; l-iΩg˙ar Stat Membru tal-Unjoni Ewropea li qieg˙ed ikollu jassumi r-resposabbiltà g˙al dan l-esodu ta’ immigranti irregolari li r-riΩorsi limitati tag˙na ma jifil˙ux g˙alih; bil-vera g˙eruq tal-problema li jmorru lura g˙al Ωmien l-imperjaliΩmu u l-kolonjaliΩmu ta’ dawk il-pajjiΩi li llum jinsabu fit-tmexxija tal-Unjoni Ewropea.

Aktar minn kull ˙a©a o˙ra l-poΩizzjoni qawwija li ˙a l-Prim Ministru Muscat kienet intiΩa biex il-bqija tal-pajjiΩi talUE ma jibqg˙ux jie˙du lil Malta foregranted.

G˙ax a˙na Ωg˙ar, u g˙al snin twal kellna gvern li joqg˙od g˙al kollox, ma jfissirx li a˙na m’a˙niex kapaçi nieqfu g˙ad-drittijiet tag˙na u n©ieg˙lu lill-pajjiΩi l-kbar jerfg˙u sehemhom mirresponsabbiltà ta’ din il-problema.

Is-solidarjetà ma tistax tibqa’ tintwera biss fil- bail-outs lil dawk il-pajjiΩi li g˙addejjin minn kriΩi finanzjarja. Anke jekk wie˙ed irid jg˙id li l-vera ra©uni g˙al dat-tip ta’ ‘solidarjetà’ xorta huma l-interessi e©oistiçi ta’ bosta banek Ewropej biex ma jitilfux il-flus li g˙andhom mislufa lill-pajjiΩi li spiççaw f’xifer ta’ falliment finanzjarju.

Il-poΩizzjoni soda li ˙a l-Prim Ministru Joseph Muscat ma kinitx diretta lejn limmigranti irregolari nfushom, imma lejn l-attitudni irresponsabbli tal-pajjiΩi fil-qalba tal-Unjoni Ewropea li, quddiem din it-tra©edja umana, baqg˙u

jdawru wiççhom in-na˙a l-o˙ra.

Meta ssemmiet il-possibbiltà li l-a˙˙ar immigranti li Ωbarkaw f’pajjiΩna ji©u rimpatrijati lejn il-Libja, Ω©ur li bl-ebda mod ma kienet se tqieg˙ed fil-periklu l˙ajja ta’ dawn l-immigranti.

L-iktar vulnerabbli minnhom kienu se jit˙allew hawn u l-bqija kienu se ji©u rimpatrijati lejn il-Libja fejn suppost illum hemm qag˙da relattivament sigura.

Dan jikkuntrasta bil-kbir ma’ meta, fl2002, Gvern Nazzjonalista kien iddeporta g˙add ta’ Eritrej li sfaw ittorturati u w˙ud minnhom inqatlu mar-ritorn lura f’pajjiΩhom.

Ter©a’ u tg˙id hawn minn isostni li meta l-Prim Ministru Muscat iddikjara li kien qieg˙ed jikkunsidra l-‘ options ’ kollha, kien jaf li r-ripatriazzjoni ma kinitx wa˙da mill- options possibbli min˙abba sentenza tal-Qorti Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem.

L-aktar li kellu f’mo˙˙u kien li j©ib issitwazzjoni allarmanti li qieg˙ed jiffaççja pajjiΩna g˙all-attenzjoni ta’ dawk ilpajjiΩi li ilhom is-snin jag˙lqu g˙ajnejhom u jsoddu widnejhom quddiem din it-tra©edja umana.

Fil-©ranet li g˙addew tabil˙aqq lipokresija kienet fil-quççata tag˙ha.

G˙ax il-Prim Ministru Joseph Muscat ˙a poΩizzjoni soda fl-interessi ta’ pajjiΩna, kien hawn min ˙are© irewwa˙ kemm jifla˙ dwar razziΩmu u mhux razziΩmu, deportazzjonijiet u d-drittijiet fundamentali tal-bniedem.

Ovvjament m’iniex nirreferi g˙allNGOs li fihom hemm ibaqbaq is-sens ta’ altruwiΩmu. G˙andi f’mo˙˙i l-aktar lin-Nazzjonalisti li ˙ar©u jiskun©raw meta l-passat tag˙hom altru milli kien pur, kemm il-passat remot tag˙hom u anke dak reçenti.

Kwantu g˙ar-razziΩmu, biΩΩejjed wie˙ed jg˙id li meta l-mexxej faxxist Taljan Benito Mussolini kien invada l-

Abbissinja, li kienet tinkorpora bosta mill-artijiet minn fejn illum ironikament qeg˙din ji©u ˙afna mill-immigranti irregolari, il-mexxejja storiçi Nazzjonalisti kienu jmorru jinçensawh ta˙t il-gallarija tal-palazz tieg˙u fi Pjazza Venezja.

L-antenati politiçi tan-Nazzjonalisti kienu jemmnu b’qalbhom kollha fl-irredentiΩmu, li Malta g˙andha ting˙aqad u ssir parti mill-Italja fi Ωmien li din kienet ta˙t il-˙akma faxxista, f’perijodu meta kienu ©ew approvati li©ijiet razzisti u anti-Semitiçi.

Min-na˙a tieg˙u Mussolini kien irreçiproka g˙all-ammirazzjoni ferventi li kellhom in-Nazzjonalisti Maltin lejh, billi semma Ωew© toroq viçin ilKolossew g˙al Fortunato u Enrico Mizzi.

U mbag˙ad xi ng˙idu g˙ad-deportazzjoni u g˙ar-ripatriazzjoni. Mhux fi Ωmien gvernijiet Nazzjonalisti kienu nbag˙tu sa˙ansitra tfal wa˙edhom b˙ala emigranti ©ewwa l-Awstralja, b’diversi minnhom li kienu spiççaw stuprati, vittmi ta’ qassisin pedofeli!

Imbag˙ad xi ng˙idu g˙all-Kap Nazzjonalista attwali Simon Busuttil – fl-2010 kien tkellem favur il- push-back talimmigranti irregolari u issa qieg˙ed jo˙odha kontra l- push-back u jrid jg˙allimna dwar x’inhu morali u x’inhu immorali.

In-Nazzjonalisti imbarkaw fuq l-ag˙ar triq possibbli fejn tid˙ol il-problema talimmigrazzjoni irregolari. G˙amlu protest ©udizzjarju u ppruvaw jie˙du rikba fuq l-immigranti irregolari g˙al skopijiet purament parti©©jani.

Jikkritikaw il-Gvern attwali g˙allpoΩizzjoni li ˙a, imma wara 25 sena filgvern, ma kinux kapaçi jo˙or©u b’xi soluzzjoni o˙ra, g˙ajr politika ta’ sottomissjoni li taççetta l- istatus quo impost fuqna min˙abba le©oiΩmu tal-pajjiΩi li jmexxu lill-Unjoni Ewropea.

Il-©ranet li g˙addew komplew jixhdu limpenn ta’ dan il-Gvern li joffri servizz tas-sa˙˙a f’pajjiΩna li jkun wie˙ed li jaqdi lill-pazjent bl-aqwa mod possibbli u f’˙in adegwat.

Nemmnu illi s-servizz tas-sa˙˙a irid ikun wie˙ed li jdur mal-pazjent u mhux viçiversa sabiex b’hekk il-pazjent ji©i fiççentru tas-servizzi kollha li joffru l-isptarijiet tag˙na.

Mhuwiex biΩΩejjed g˙all-pazjent li jing˙ata servizz tas-sa˙˙a f’ambjent komdu imma jistenna wkoll li jinqeda blaktar mod effiçjenti u fil-˙in g˙aliex issa˙˙a ma tistax tistenna u trid ting˙ata prijorità.

Il-Gvern preΩenti qieg˙ed ja˙dem bl-istess impenn u dedikazzjoni anke fl-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex li g˙andu bΩonn aktar immodernizzar u aktar awtonomija sabiex l-G˙awdxin ukoll ikollhom sptar li verament jindirizza l-˙ti©ijiet tal-G˙awdxin u jirrispetta d-dinjità tag˙hom. Il-Gvern huwa impenjat fit-tfassil u l-implimentazz-

joni ta’ strate©ija li permezz tag˙ha jsir ristrutturar intensiv u mmodernizzar estensiv fl-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex.

It-twaqqif tal-Bone Density Unit f’dan lisptar ewlieni f’G˙awdex jimmarka Ωvilupp importanti fil-qasam tas-sa˙˙a filgΩira G˙awdxija.

Din it-taqsima ©dida tag˙mel parti minn pro©ett aktar wiesa’, li permezz tieg˙u twaqqaf ukoll dipartiment ©did tar-radjolo©ija flimkien mas-swali ©odda tal-operazzjonijiet, b’investiment totali li jla˙˙aq madwar €4 miljun.

L-inawgurazzjoni tal-Bone Density Unit se jg˙in mhux biss biex tittejjeb il-kwalità tas-servizzi tas-sa˙˙a fil-gΩira G˙awdxija, iΩda se jnaqqas l-inkonvenjent g˙all-pazjenti G˙awdxin li sal-lum kellhom liskari©© li jmorru fl-isptar ta’ Malta g˙al dan is-servizz.

Dan il-pro©ett huwa xhieda tal-impenn kontintwu tal-Gvern lejn is-sistema ta’ sa˙˙a b’xejn u ta’ kwalità g˙all-Maltin u lG˙awdxin.

Il-Hyperbaric Unit fl-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex

” IMPENN FIL-GÛIRA GÓAWDXIJA

Lydia Abela Segretarja tal-EΩekuttiv Nazzjonali PL

Il-Hyperbaric Unit fl-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex re©a’ beda jiffunzjona u dan wara li g˙al Ωmien ma kienx qed jing˙ata trattament g˙all-pazjenti G˙awdxin li kellhom bΩonn kura f’dan il-Unit.

Minflok, il-pazjenti kienu qed jintbag˙tu fl-Isptar Mater Dei g˙al din il-kura partikolari minkejja li f’G˙awdex teΩisti l-façilità ta’ dan it-tip ta’ trattament.

Issa dan il-Unit, li huwa mg˙ammar blistaff kollu me˙tie©, jista’ jag˙ti mill-©did kura lill-pazjenti G˙awdxin.

Dan huwa l-impenn li se jkompli ja˙dem bih il-Gvern preΩenti lejn il-gΩira G˙awdxija g˙aliex jemmen li ç-çittadini G˙awdxin m’g˙andhom qatt jigu ttrattati b˙ala çittadini tat-tieni klassi. L-G˙awdxin g˙andhom kull dritt li jg˙ixu ˙ajja ta’ kwalità u jing˙ataw is-servizzi kollha ming˙ajr skari©© Ωejjed li jag˙mel ˙ajjithom diffiçli u jkompli jΩid mal-problemi li jkollhom.

14

14.07.2013

Ittri

Gvern li jÓoss il-polz tal-poplu Sur Editur, Bit-tlablib u l-atti tal-karità biss ma nag˙mlu xejn. Bihom biss ma nistg˙ux nibqg˙u mag˙qudin, g˙ax niftakar lil San Ìor© Preca jg˙idilna: “Tjubija iva, ©jufija le.” U g˙alija u g˙al bosta, il-Partit Nazzjonalista kien qed jag˙mel dik biss – li jipprova jog˙©ob lil kul˙add.

F’Malta g˙andna numru qawwi ta’ nies li minkejja li mhumiex razzisti, xorta wa˙da jibΩg˙u g˙all-futur tag˙hom, ta’ wliedhom, ta’ uwlied uliedhom u ta’ pajjiΩhom.

G˙ax dawn mhumiex biss g˙all-kliem tal-kanzunetti li jinΩlu sbie˙ g˙all-widna u mbag˙ad nag˙mlu l-kuntrarju.

Kien g˙alhekk li niΩlet g˙asel l-a˙bar li l-Gvern Laburista ˙abbar li lest juΩa l-veto tieg˙u fil-kaΩ tal-immigrazzjoni irregolari.

G˙ax hu Gvern li jridna Maltin ta’ veru, ming˙ajr itta˙lit etniku ming˙ajr ˙tie©a.

Hu Gvern li ma jibΩax jiddeçiedi g˙all-©id tal-poplu kollu tieg˙u. Hu Gvern li lsienu jΩommu wara snienu u j˙oss mill-ewwel dak li jkun jixtieq il-poplu Malti u G˙awdxi.

Ebda Malti u G˙awdxi mhu

razzist ta’ barra minn hawn, iΩda lkoll nafu li kif kien jg˙id San Ìor©, il-gvern preçedenti g˙addiena mit-tjubija g˙all©jufija. Ma indunax bis-sinjali taΩ-Ωminijiet. Ma g˙arafx li talewwel kienu msieken, iΩda mbag˙ad bil-kuntatti bdew i©ibu lil ta’ warajhom.

Ma rrealizzax li hekk kif beda l-inkwiet fil-pajjiΩi G˙arab, ix-xtut Maltin kienu fost l-eqreb li joffru serenità, akkomodazzjoni, ikel u xorb u xi flus fil-but u g˙aç-çellulari.

Ma fehemx li g˙all-bidu kienu ftit u llum mhux Ωgur hawn min jaf eΩatt kemm jammontaw l-immigranti illegali f’pajjiΩna.

Titla’ f’karozza tal-linja biΩΩejjed biex tifhem xi ftit din ilproblema. IΩda l-ministri u lkbarat tal-antik qatt ma uΩaw dan it-trasport u g˙alhekk rashom kienet mg˙addsa firramel!

Dan l-a˙˙ar, persuna Amerikana liebsa bi lbies b˙al talim˙allfin tal-antik, g˙amel ta˙dita quddiem id-dikjarazzjoni Amerikana, u ta xebg˙a enormi lill-President Amerikan u lill-Amerikani nfushom min˙abba l-kwantità ta’ immigranti irregolari li da˙lulhom.

Spiçça jg˙id li huma ˙allsu

tul ˙ajjithom biex ikollhom pensjoni ©usta u, illum, il-fond spiçça biex tnaqqas b’mod drastiku, peress li minnu qed jit˙allsu wkoll l-istess immigranti, li qatt ma ˙admu u ˙allsu. Óe©©e© lill-Amerikani jibag˙teabag lid-Deputati tu tag˙hom. Intqal ukoll li lPresident Obama bag˙at g˙al dan ir-ra©el, li tabil˙aqq ˙aqqu ©ie˙ talli feta˙ g˙ajnejn kul˙add.

F’pajjiΩna g˙andna deputati li ddikjaraw pubblikament li min hu kontra l-immigrazzjoni irregolari mhux denju li jkun partitarju tal-partit tag˙hom.

Imsieken.

Ma jafux li huma stess qed imorru kontra l-prinçipji tag˙hom infushom…taç-çarçir taddemm g˙al-libertà.

G˙ax jekk ma ççarçarx demmek g˙al-libertà ta’ pajjiΩna mill-g˙adu, g˙al xiex trid iççarçru? Biex ti©©ieled ma’ ˙uk? Óadd mhu jmur kontra lprinçipju li Malta mhix Ewropea, iΩda ejja nΩommuha hekk. Jekk nimtlew b’dawn limmigranti irregolari, li finalment mhumiex Ewropej, se nispiççaw biex Malta, b˙ala blata, tkun Ewropea u n-nies

ta’ fuqha ma jkunux. Ma tkunx çajta o˙ra b˙al ta’ ‘g˙alina, g˙al uliedna, g˙al pajjiΩna’?

Il-politika ma tistax tit˙addem fuq klixejiet li je˙lu mal-widna u ma jinΩlux filqalb ta’ kull wie˙ed u wa˙da minna, li tabil˙aqq in˙obbu lil pajjiΩna, lit-tfal tag˙na u nneputijiet. Irridu min tabil˙aqq i˙arsilna l-futur.

Irridu li lil min nivvutaw g˙alih iwettaq dak li rridu a˙na…u mhux dak li jiddetta

hu.

G˙alhekk ng˙id prosit lillPrim Ministru Joseph Muscat, li kellu l-kura©© ile˙˙en li jekk ma jintla˙aqx ftehim fuq din ilkwistjoni tal-immigrazzjoni illegali, Malta tuΩa l-veto tag˙ha.

Hemm bΩonn li jkollna mexxejja ta’ statura li l-‘iva’ jg˙idulu ‘iva’, u l-‘le’ jg˙idulu ‘le’.

CHARLES B. SPITERI, BIRKIRKARA

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

intrapriÛi ÛGÓar u medji – il-mutur tal-ekonomija?

Jikteb RYAN ELLUL

L-ekonomija ta’ pajjiΩ trid ti©i mqabbla ma’ rota dejjem iddur – jekk jinqala’ xi ˙a©a u din ma tibqax iddur sewwa, irrota jkollha tieqaf, u l-istess ji©ri flekonomija jekk din ma tibqax b’sa˙˙itha. G˙alhekk kul˙add g˙andu jing˙ata g˙ajnuna biex jirnexxi fl-industrija, kemm jekk ikollu intrapriΩa Ωg˙ira kif wkoll wa˙da kbira.

Il-mira tal-Gvern il-©did qabel l-elezzjoni kienet li jkun hemm tkabbir ekonomiku li jil˙aq lil kul˙add, mira li kienet ukoll imniΩΩla fil-manifest elettorali.

Biex il-pajjiΩ jikber u jkun aktar kompetittiv, kemm lokalment u kif wkoll fi xtut barranin, l-ekonomija trid tkun sostenibbli. Dan jista’ jkun possibbli jekk kull tip ta’ intrapiΩa tkun mg˙otija l-importanza li tist˙oqqilha.

G˙alkemm intrapriΩa tkun Ωg˙ira, xorta wa˙da trid ting˙ata l-g˙ajnuna me˙tie©a biex tkun parti wkoll minn dan il-qafas ekonomiku li jwassal biex ikollna ekonomija iktar sostenibbli.

Tnaqqis fit-taxxi (tax burden) jg˙in

biex l-ekonomija tkompli tikber, kif ukoll biex il-familji tal-klassi medja jer©g˙u jqumu fuq saqajhom.

B’hekk dawn il-familji ma jibqg˙ux iΩjed parti minn klassi soçjali kkaratterizzata minn sagrifiççji, iΩda klassi soçjali assoçjata mal-aspirazzjoni.

Din l-attitudni twassal biex aktar nies ikunu jistg˙u jinvestu fis-soçjetà u flekonomija tag˙ha. Sfortunatament f’Malta g˙andna ˙afna burokrazija Ωejda li tista’ xxekkel l-investiment.

Fost is-sitwazzjonijiet relatati nsibu ˙afna ©iri minn dipartiment g˙all-ie˙or; xi ˙a©a li tista’ xxekkel lin-negozjanti milli jinvestu biex ikabbru l-intrapriΩa tag˙hom. Dan it-telf ta’ ˙in ifisser li nnegozjanti Ω-Ωg˙ar jistg˙u ji©u m©ieg˙la jΩommu l-kapital rieqed sakemm ji©ru minn dipartiment g˙all-ie˙or biex jinqdew.

Dawn id-diffikultajiet jistg˙u ji©u meg˙luba permezz ta’ sistemi bbaΩati fuq teknolo©ija tal-informatika moderna, sistemi li jistg˙u ji©u uΩati minnegozjant fl-istess ˙in li hu qieg˙ed imexxi n-negozju tieg˙u ming˙ajr ma jwaqqaf l-attività ekonomika eΩistenti.

Proposta o˙ra li kienet imniΩΩla filmanifest elettorali, kienet li ti©i emendata l-li©i biex persuni self-employed u b’negozji bona fide ma jintbag˙tux il˙abs fuq kwistjonijiet purament amministrattivi.

Dan g˙aliex jekk investituri jintbag˙tu l-˙abs rigward dewmien ta’ ˙las ta’ taxxa, dawn l-istess investituri xorta wa˙da ma jkunux jistg˙u j˙allsu l-kontijiet pendenti, u dan l-a©ir ma jwassal g˙al xejn iΩjed ˙lief telf ta’ investiment lokalment.

Nafu li f’Malta hawn ˙afna negozji mmexxijin minn familji. Dawn lintrapriΩi huma fil-qalba tal-ekonomija Maltija, u g˙al ˙afna snin kienu fattur

importanti fil-mutur ekonomiku ta’ pajjiΩna. Dawn l-intrapriΩi jridu ji©u msa˙˙a iktar biex jkomplu jkattru flekonomija, anke fil-futur.

G˙aldaqsant il-Gvern kommess li jag˙mel ligi – Family Business Act – li fiha ti©i inkora©©ita r-responsabbiltà finanzjarja min-na˙a tal-intrapriΩa, kif wkoll ti©i mnaqqsa l-burokrazija minna˙a tal-Gvern.

Tajjeb li ng˙idu wkoll li b’din l-inizjattiva Malta tkun minn tal-ewwel pajjiΩi fl-Unjoni Ewropea li tkun Ωviluppat li©i simili.

Negozji Ωg˙ar jikkontribwixxu g˙allekonomiji lokali billi j©ibu tkabbir u innovazzjoni g˙all-komunità fejn ilkummerç huwa stabbilit. In-negozji ΩΩg˙ar jg˙inu wkoll biex jistimulaw ittkabbir ekonomiku billi jipprovdu opportunitajiet ta’ impjieg g˙al persuni li jistg˙u ma jkunux kapaçi ja˙dmu ma korporazzjonijiet akbar.

Apparti minn hekk, dawn l-intrapriΩi Ωg˙ar g˙andhom tendenza li ji©bdu ttalent u li jo˙olqu prodotti ©odda u innovattivi, filwaqt li jesperimentaw b’varjazzjonijiet differenti g˙all-prodotti

eΩistenti u b’soluzzjonijiet diversi g˙assitwazzjonijiet preΩenti.

Negozji kbar ta’ spiss jag˙mlu uΩu mill-˙idma tan-negozji Ω-Ωg˙ar fi ˙dan l-istess komunità lokali – bosta drabi naraw kif korporazzjonijiet kbar jiddependu fuq intrapriΩi iΩg˙ar g˙at-tlestija tal-funzjonijiet varji tan-negozju permezz tal-esternalizzazzjoni.

Ta’ kull sena f’Malta, fl-MFCC, issir ilMalta Trade Fair, li fiha ˙afna negozjanti jirreklamaw il-prodotti tag˙hom.

G˙al din il-fiera jattendu madwar 100,000 viΩitatur f’perijodu ta’ 12-il ©urnata. Il-klijenti jsibu ˙afna prodotti ta’ kwalità ta˙t saqaf wie˙ed bi prezzijiet kompetittivi.

Din is-sena kien hemm wkoll negozjanti barranin ©ejjin mill-Ewropa u miΩΩona tal-Mediterran, pajjiΩi b˙all-Italja, l-E©ittu, TuneΩ u l-Libja, fejn mag˙hom ©abu prodotti tal-ikel u affarijiet relatati mal-pajjiΩi rispettivi tag˙hom.

Dan it-ta˙lit ta’ ideat u ˙sibijiet bejn intrapriΩi ta’ daqs, provenjenza u ˙idma differenti, isarraf f’benefiççju g˙alliΩvilupp tal-ekonomija u tal-kreattività fis-suq.

14.07.2013

Ittri

15

IL-kAÛ TA’ mISSIEr mIfrud mInn Ibnu

TwIEÌEb L-Omm Nhar it-23 ta’ Ìunju 2013 din il-gazzetta ppubblikat listorja ta’ Emanuel Cassar, li kien qed jag˙mel strajk tal©u˙ g˙ax ˙ass li kienet qed issir in©ustizzja mieg˙u meta ma bediex jit˙alla jara lil ibnu.

F’risposta li bag˙tet lil din il-gazzetta, l-eksmara ta’ Cassar u omm it-tifel tieg˙u qed issostni li l-verΩjoni ta’ Cassar hija inveritiera.

Dwar l-ilment ta’ Cassar li ma ji©ix ikkuntattjat meta jittie˙du deçiΩjonijiet dwar ibnu, l-omm tg˙id li kien Cassar stess li talab lill-Qorti tal-Familja biex takkorda lkura u l-kustodja ta’ ibnu esklussivament lilha, u b’hekk ˙asel idejh mirresponsabbiltà illi jittie˙du deçiΩjonijiet illi jistg˙u jkunu neçessarji fl-a˙jar interess tal-iben minuri.

Dwar il-fatt li hija siefret flimkien ma’ binha minkejja li Cassar ma tax kunsens biex jin˙are© il-passaport ta’ ibnu, hija tg˙id li g˙alkemm g˙andha l-kura esklussiva ta’ binha, xorta talbet lawtorizzazzjoni tal-Qorti qabel applikat g˙all-˙ru© tal-passaport ta’ binha biex tmur btala mieg˙u.

Cassar kien ippreΩenta Risposta g˙al din it-talba, iΩda l-Qorti laqg˙et it-talba tal-omm g˙ax rat li ma kien hemm l-ebda ra©uni valida li g˙aliha l-minuri kellu jiçça˙˙ad minn btala m’ommu.

Dwar l-allegat ksur taddritt tal-aççess ta’ Cassar g˙al ibnu, fejn Cassar kien allega li g˙adda minn trawma g˙ax ma t˙alliex jara lil ibnu ripetutament, l-omm issostni li din hija inveritiera. Dan g˙aliex tg˙id li mill-bidu nett Cassar beda jirrifjuta li jara lil ibnu, u dan skont rapporti rre©istrati mal-Pulizija f’dawn id-dati: It-13, 15, 20, 27 ta’ Ottubru 2011; l-1 ta’ Diçembru 2011; 13, 15, 17, 20, 22, 24, 26, 28 ta’ Marzu

2012; 3, 6, 12 ta’ April 2012; 22, 26, 31 ta’ Mejju 2012; 2, 5, 7, 9, 14, 16, 19, 21, 23, 26, 28 ta’ Ìunju 2012; 3, 5, 7, 10, 12, 14, 17, 19, 21, 24, 26, 28, 31 ta’ Lulju 2012; 2, 4, 7, 9, 11, 14, 28, 30 ta’ Awwissu 2012; 6, 8, 11, 13, 15, 18, 20, 22, 27, 29 ta’ Settembru 2012; 2, 6, 9, 11, 13, 16, 18, 20, 23, 25, 27, 30 ta’ Ottubru 2012; 1, 3, 6, 8, 10, 13, 15, 17, 20, 22, 24, 27, 29 ta’ Novembru 2012; u 1, 4, 6, 8, 11, 13, 18 ta’ Diçembru 2012.

Tg˙id li Cassar mhux biss irrifjuta ripetutament li jara lil ibnu kif kellu dritt jag˙mel skont il-li©i, iΩda f’diversi okkaΩjonijiet g˙amel rapporti foloz malPulizija fejn irrapporta li ça˙˙ditu milli jara lil ibnu.

B’konsegwenza t’hekk ittie˙du proçeduri kriminali fil-konfront tag˙ha, iΩda ©iet illiberata mill-akkuΩi.

Tg˙id li g˙ad-deçiΩjonijiet tal-Qorti tal-11 ta’ Jannar u l-1 ta’ Frar 2012 Cassar ma

Kienet obbligata tippreΩenta rikors biex Ωew©ha j˙allas il-manteniment ta’ ›200 kull erba’ ©img˙at. kienx preΩenti, filwaqt li g˙ad-deçiΩjoni tat-13 ta’ Ìunju 2012 il-Qorti ˙asset li ma kienx hemm biΩΩejjed provi kontra omm it-tifel.

Dwar l-allegazzjoni ta’ Cassar li meta dan kien içemplilha biex tag˙tih aççess g˙al ibnu u jispiçça akkuΩat b’theddid, omm ittifel tg˙id li minn meta telaq mid-dar matrimonjali “infexx f’serje ta’ theddid, fastidju u vendikazzjonijiet”.

Issemmi kif instab ˙ati ta’ tali a©ir fi tliet sentenzi se-

QTATES SALVATI Sur Editur, Nixtieq nirringrazzja lil Mario Borg mill-Forzi Armati ta’ Malta talli ˙a azzjoni f’waqtha li salvat qattusa mill-mewt.

Borg kien jinsab fil-kumpless sportiv talMarsa meta sema’ ˙oss ta’ qattusa ting˙i minn ©o katusa.

Huwa g˙alhekk sejja˙ l-g˙ajnuna talAnimal Welfare, li meta waslu fuq il-post kellhom jitolbu l-assistenza tal-Pulizija biex tinqata’ l-katusa u jkunu jistg˙u jo˙or©u lqattusa. L-operazzjoni ta’ salvata©© g˙addiet b’wiçç il-©id, u l-qattusa in˙ar©et ˙ajja u ng˙atat il-kura.

Huwa ma˙sub li kienet ilha maqbuda f’din il-katusa g˙al tlett ijiem s˙a˙.

Nixieq nirringrazza wkoll lis-Segretarju Parlamentari g˙ad-Drittijiet tal-Annimali Roderick Galdes li waqqaf santwarju apposta u ˙are© g˙exieren ta’ qtates mill-ga©e© Ωg˙ar li w˙ud minnhom kienu ilhom jinΩammu

fihom snin twal.

Tant dawn il-qtates kienu fi spazju ristrett, li stajt nara b’g˙ajnejja kif ˙afna minnhom g˙amlu ©img˙a s˙i˙a biex ikunu jistg˙u jimxu sew, g˙ax lanqas setg˙u jΩommu fuq saqajhom.

Nirringrazzjah ukoll tal-konsultazzjoni li qed jag˙mel fuq iç-çirkli bl-annimali.

Konvint li ˙afna nies dawn ma jriduhomx.

L-uniku dispjaçir tieg˙i huwa li s-servizz tal-ambulanzi jidher li s’issa g˙adu ma tjiebx.

Minn mindu twaqqaf dan is-servizz kienu ˙afna dawk li lmentaw li ma jirnexxilhomx jag˙mlu kuntatt bit-telefown mas-servizz talambulanza, inkella jirnexxilhom içemplu iΩda din l-ambulanza ma titfaçça qatt.

Ikun tajjeb jekk dan is-servizz ji©i riformat ukoll ˙alli d-drittijiet tal-annimali f’Malta tassew ji©u rrispettati.

AUSTIN BORG, Il-MARSA

parati li g˙alihom ma sarx appell.

Tg˙id ukoll li nfet˙u kaΩi kriminali kontriha fuq rapporti foloz li g˙amel Cassar, li fihom ukoll ©iet illiberata.

Tis˙aq li Cassar g˙amel ukoll Mandat ta’ Inibizzjoni u Mandat ta’ Sekwestru Kawtelatorju kontra l-©enituri tag˙ha u b’hekk iffriΩa l-proprjetà immobbli u l-flus kollha tag˙hom.

Dwar l-ilment ta’ Cassar li jg˙id li ©ie ttrattat b˙ala kriminal g˙ax Ωamm lillibnu fil-kura tieg˙u g˙al iktar ˙in milli suppost, lomm tg˙id illi din kienet kostretta tfittex il-protezzjoni tal-Qorti, liema Qorti ordnat lill-Marixalli biex ji©bru lit-tifel mir-residenza ta’ Cassar bl-g˙ajnuna talPulizija.

Tg˙id li l-Pulizija a©ixxew bl-iktar mod kawt g˙aliex minkejja li kellhom dritt jinforzaw l-ordni tal-Qorti, g˙amlu sig˙at s˙a˙ jitkellmu ma’ Cassar biex jikkon-

viçuh jobdi l-ordni tal-Qorti.

Tg˙id li dakinhar Cassar allegatament a©ixxa b’mod vjolenti fil-konfront ta’ pulizija, tant li hemm proçeduri kriminali pendenti filkonfront tieg˙u.

Tissokta tg˙id li kien min˙abba dan l-inçident li nhar il-21 ta’ Marzu 2013 il-Qorti ordnat li l-aççess ta’ Cassar g˙al ibnu jitnaqqas g˙al sag˙tejn fil-©img˙a ta˙t issuperviΩjoni tal-Appo©©, u ordnat li t-tifel ma jit˙alliex wa˙du ma’ missieru.

Issostni li Cassar huwa skorrett meta jallega li qatt ma ©ie informat b’dan iddigriet, g˙aliex dan ©ie notifikat bir-Rikors ippre-Ωentat minn martu u ng˙ata d-dritt illi jwie©eb.

Dwar l-allegazzjoni ta’ Cassar li waqaf i˙allas ilmanteniment g˙al ibnu b˙ala protesta g˙allin©ustizzja li saret mieg˙u, omm it-tifel tg˙id li meta Cassar telaqha ˙allieha f’burraxka ta’ inkwiet finanzjarju g˙ax waqaf jikkontribwixxi g˙al loans li l-koppja kellhom.

Hija tg˙id li kienet obbligata tippreΩenta rikors biex Ωew©ha j˙allas il-manteniment ta’ €200 kull erba’ ©img˙at.

Madankollu ssostni li sar pagament wie˙ed biss, u filfatt Cassar tressaq quddiem il-Qorti min˙abba f’hekk.

Tg˙id li fi Frar 2013 il-Qorti ˙ar©et mandat biex il-manteniment jibda jitnaqqas direttament mill-paga ta’ Cassar, u sakemm ing˙atat din l-ordni hija kienet qed tid˙ol fi spiΩa regolari biex tippreΩenta mandati ta’ sekwestru kontra Ωew©ha.

Intant, din il-gazzetta tixtieq tikkjarifika li filwaqt li fil-˙ar©a tat-23 ta’ Ìunju kienet qed tippubblika lopinjoni personali ta’ Emanuel Cassar dwar is-sitwazzjoni tieg˙u, il-fatti ppubblikati mill-istess gazzetta kienu kollha veritieri.

16

14.07.2013

Ta’ Barra

1 MINN kULL 4 xAÓÓAM LILL-AwToRITAjIET

St˙arri© tal-a©enzija Transparency International Ωvela diversi fatturi inkwetanti dwar il-korruzzjoni madwar id-dinja. Mill-ist˙arri© li sar ma’ 114,000 persuna f’107 pajjiΩi, ˙are© li fl-a˙˙ar 12-il xahar wie˙ed minn kull erba’ persuni xa˙˙am lil xi istituzzjoni pubblika. L-ag˙ar tix˙im kien fil-pulizija u l-©udikatura.

RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn id-dettalji ta’ dan ir-rapport li jag˙ti indikazzjoni ta’ liema huma l-iktar pajjiΩi mifnija bilkorruzzjoni, kif ukoll lejn dak li huma lesti li jag˙mlu n-nies biex ji©©ieldu kontra din il-pjaga.

31% xa˙˙mu lill-pulizija, 24% lill-©udikatura Ir-rapport jg˙id li madwar iddinja kollha, ta’ kuljum nies ordinarji jridu j˙allsu l-prezz tal-korruzzjoni. F’˙afna kaΩijiet il-korruzzjoni taffettwa lin-nies mit-twelid sal-mewt.

FiΩ-Ûimbabwe, pereΩempju, in-nisa tqal li kienu g˙addejjin mill-˙las fl-isptar ©ew penalizzati €3.90 kull darba li werΩqu ta˙t il-pretest ta’ ‘allarm falz’.

F’Bangladexx, fabbrika li kkrollat u ˙alliet iktar minn 1,100 persuna mejta, ©iet konnessa mal-korruzzjoni hekk kif naqset milli tipprovdi s-sigurtà neçessarja g˙allimpjegati tag˙ha.

Ir-rapport jiΩvela li wie˙ed minn kull erba’ persuni fla˙˙ar 12-il xahar xa˙˙am lil xi ˙add. It-tix˙im huwa liktar esperjenza diretta ta’ korruzzjoni g˙al ˙afna nies.

Meta n-nies ma jaffordjawx ixa˙˙mu, jistg˙u jispiççaw ming˙ajr mezz biex jixtru dar, biex jift˙u negozju, jew biex jibbenefikaw minn servizzi baΩiçi.

G˙al dawk li jg˙ixu b’inqas minn €1.56 kuljum, kif ukoll g˙an-nisa li g˙andhom ilkustodja tat-tfal, l-effetti talkorruzzjoni huma partikolarment devastanti.

B’mod ©enerali, wie˙ed minn kull erba’ persuni qal li xa˙˙am lil xi ˙add matul la˙˙ar tnax-il xahar, waqt li kienu qeg˙din jintera©ixxu ma’ istituzzjonijiet jew servizzi pubbliçi.

IrriΩulta li l-iktar istituzzjonijiet li suppost jipprote©u liç-çittadini huma l-iktar istituzzjonijiet miftu˙a g˙allkorruzzjoni fejn 31% qalu li fl-a˙˙ar 12-il xahar xa˙˙mu lill-pulizija, filwaqt li 24% qalu li xa˙˙mu lill-©udikatura.

Min-na˙a l-o˙ra, il-perçezzjoni prevalenti hija li l-partiti politiçi, li huma l-kolonni tad-demokrazija, huma l-iktar korrotti.

Il-ma©©oranza tan-nies madwar id-dinja jemmnu wkoll li l-gvernijiet tag˙hom mhux qed jag˙mlu biΩΩejjed biex ji©©ieldu l-korruzzjoni.

Il-Liberja u Sierra Leone – lag˙ar pajjiΩi g˙all-korruzzjoni Il-medja ta’ nies madwar iddinja li xa˙˙mu lill-awtoritajiet fl-a˙˙ar 12-il xahar hija ta’ 27%, madankollu ç-çifri f’diversi pajjiΩi huma ˙afna og˙la minn hekk.

Il-pajjiΩi li jinsabu fuq quddiem nett fit-tix˙im huma lLiberja u Sierra Leone, li ttnejn g˙andhom iktar minn 75% ta’ persuni li xa˙˙mu lill-awtoritajiet.

Dan ifisser li iktar minn tliet kwarti ta’ din il-popolazzjoni kellha xxa˙˙am biex tie˙u dak li kellha bΩonn.

Ta’ min wie˙ed jinnota li lkumplament tal-poplazzjoni mhux neçessarjament ma xa˙˙mitx g˙ax ma kellhiex bΩonn, iΩda jista’ jag˙ti l-kaΩ li dawn sempliçiment ma kellhomx flus biex ixa˙˙mu.

Grupp ta’ 12-il pajjiΩ ie˙or ©ie fit-tieni post fit-tix˙im, hekk kif bejn 50% u 75% qalu li kienu xa˙˙mu lillawtoritajiet.

Dawn jinkludu l-Kambodja, il-Kamerun, il-Gana, l-Indja, il-Kenja, il-Libja, il-MoΩambik, is-Senegal, it-Tanzanija, l-Uganda, il-Jemen u Ûimbabwe.

Huwa evidenti li l-ma©©oranza ta’ dawn il-pajjiΩi huma Afrikani. PajjiΩi o˙ra Afrikani b˙all-Afrika t’Isfel, in-Ni©erja, il-Mongolja, ilKongo u l-Etjopja wkoll ikklassifikaw fit-tielet grupp: dak ta’ bejn l-40% u l-50% li

xa˙˙mu lill-awtoritajiet.

L-inqas pajjiΩi li fihom innies qalu li kienu xa˙˙mu lill-awtoritajiet kienu lAwstralja, il-Bel©ju, ilKanada, il-Kroazja, idDanimarka, il-Finlandja, ilÌeor©ja, il-Ìappun, il-Korea t’Isfel, il-Malasja, il-Maldives, l-Olanda, New Zealand, inNorve©ja, il-Portugall, Spanja u l-Urugwaj. L-ammont ta’ nies li qalu li xa˙˙mu lillawtoritajiet f’dawn il-pajjiΩi kien inqas minn 5%.

18% biss jemmnu li l-korruzzjoni naqset Dwar il-firxa tal-korruzzjoni, fil-ma©©oranza tal-pajjiΩi nnies temmen li l-iktar korrotti huma l-partiti politiçi u lpulizija.

Madanakollu, interessanti wie˙ed jinnota l-eççezzjonijiet, fejn fid-Danimarka, isSudan u s-Sudan t’Isfel, ilperçezzjoni hija li l-iktar istituzzjonijiet korrotti huma dawk reli©juΩi. Eççezzjonijiet o˙ra kienu l-Al©erija, inNorve©ja u l-GΩejjer Fiji, li jemmnu li l-ikbar korruzzjoni tinstab fis-settur privat.

53% tan-nies intervistati qalu li l-korruzzjoni f’pajjiΩhom kienet Ωdiedet fl-a˙˙ar sentejn, 29% jemmnu li baqg˙et l-istess, filwaqt li 18% ja˙sbu li l-korruzzjoni naqset. Fl-Al©erija, il-Libanu, il-Portugall, it-TuneΩija, ilVanuatu u Ω-Ûimbabwe lma©©oranza jemmnu li l-korruzzjoni Ωdiedet.

Il-pajjiΩi li fihom in-nies temmen li l-korruzzjoni naqset kienu l-Bel©ju, ilKambodja, il-Ìeor©ja, irRwanda, is-Serbja u tTajwan. Fil-kumplament talpajjiΩi, li huma l-ma©©oranza, in-nies temmen li l-livelli ta’ korruzzjoni baqg˙u l-istess.

It-tama li l-Gvern isolvi ssitwazzjoni hija ftit li xejn, hekk kif 88% tan-nies jemmnu li l-gvernijiet tag˙hom huma ineffettivi fil-©lieda kontra l-korruzzjoni.

Madanakollu, xaqq ta’ tama jeΩisti, hekk kif tnejn minn kull tliet persuni intervistati qalu li jemmnu li ç-çittadini jistg˙u jag˙mlu differenza fil©lieda kontra l-korruzzjoni.

Il-petizzjonijiet huma l-iktar mezz favorit man-nies fil-

©lieda kontra l-korruzzjoni, bil-medja globali ta’ nies li lesti jiffirmaw petizzjonijiet ikun ta’ 72%. 56% huma lesti li jipparteçipaw fi protesta paçifika jew imexxu l-kelma permezz tal-internet, filwaqt li 54% sa˙ansitra lesti j˙allsu iktar biex jixtru prodott ta’ kumpannija ˙ielsa mill-korruzzjoni. 51% qalu wkoll li huma lesti jissie˙bu f’organizzazzjoni li ti©©ieled il-korruzzjoni.

14.07.2013

Ta’ Barra

17

L-AmerikA f’dekLin? G˙add ta’ ©rajjiet li dehru fl-a˙barijiet internazzjonali re©g˙u qajmu ddiskussjoni dwar jekk huwiex minnu li l-influwenza globali tal-Amerika qieg˙da fi stat ta’ deklin. Qieg˙ed jidher dejjem iktar çar li r-rispett, f’xi kaΩi reverenzjali, li kienet tgawdi l-Amerika fil-fora diplomatika, illum il©urnata g˙eb kwaΩi g˙al kollox. LIAM GAUCI janalizza din is-sitwazzjoni u xi w˙ud mir-ra©unijiet warajha.

Is-sa˙˙a tal-Amerika m’g˙adhiex li kienet. Matul dawn l-a˙˙ar snin bdejna naraw sinjali çari li l-Amerika m’g˙adx g˙andha l-importanza li kellha fil-passat fejn jid˙lu kwistjonijiet politiçi u ekonomiçi.

Din is-sitwazzjoni ma tfaççatx ˙abta u sabta. Minn meta waqa’ l-Óajt ta’ Berlin fl-1989, fejn ˙afna nies raw trijonf talPunent, speçjament tal-Amerika, o˙rajn raw sfida kbira li setg˙et twassal g˙al kriΩi t’identità g˙al pajjiΩi li wara snin twal ji©©ieldu l-KomuniΩmu, sabu ru˙hom ming˙ajr miri diplomatiçi u ekonomiçi preçiΩi. kriΩi ta’ identità Illum li qeg˙din fl-2013, ˙afna analisti politiçi qeg˙din jesprimu l-veduta li l-Amerika ma rnexxilhiex to˙ro© minn din il-mentalità b’mod effettiv u g˙alhekk inqatg˙et mir-realtajiet politiçi ta’ Ωminijietna.

Il-kaΩ ta’ Edward Snowden huwa xhieda ta’ dan il-fatt hekk kif il-President Amerikan Barack Obama u s-Segretarju tal-Istat John Kerry esprimew liskandlu tag˙hom meta dan irra©el iddeçieda li jo˙ro© ammont sostanzjali ta’ evidenza li wriet li pajjiΩu kien qieg˙ed jispija fuq pajjiΩi li suppost kienu meqjusin b˙ala alleati.

Kerry malajr intona l-kantaliena tas-soltu: li pajjiΩu kien qieg˙ed jispija b’mod illegali g˙all-©id komuni u li inqas ma jsiru mistoqsijiet iktar a˙jar.

Imma din id-darba, b’differenza minn drabi o˙ra, l-alleati talAmerika m’aççettawhiex din ilprietka.

L-Istati Uniti matul il-Gwerra Bierda sabet ˙afna alleati flEwropa u pajjiΩi o˙ra li xtaqu jsegwu l-mudell politiku u ekonomiku Amerikan.

Dawn il-pajjiΩi, minkejja l-fatt li kienu sinçerament jemmnu fis-superjorità tas-sistema Amerikana, kemm-il darba kellhom jakkomodaw lil din is-superpotenza, anke meta ma kinux jaqblu mija fil-mija maddeçiΩjonijiet tag˙ha.

Matul dan il-perijodu, l-alternattiva g˙all-Istati Uniti kienet lUnjoni Sovjetika, forza kbira li g˙al Ωmien twil riedet tesporta l-ideali komunisti tag˙ha akkost ta’ kollox u ming˙ajr kompro-

messi.

Minkejja l-fatt li l-Istati Uniti u l-Unjoni Sovjetika t-tnejn tista’ tg˙id li kellhom ambizzjonijiet globali, l-Amerikani dejjem dehru b˙ala l-aqwa g˙aΩla g˙all-pajjiΩi li riedu jillimitaw lind˙il barrani bl-iktar mod possibbli.

Din ir-realtà kompliet ti©i msa˙˙a meta fl-1957, ilPresident tal-Istati Uniti, Dwight Eisenhower, nieda dak li llum huwa mag˙ruf b˙ala l‘Eisenhower Doctrine’ li biha lAmerika mliet il-vojt li kienu ˙allew l-Ingilterra u Franza li sa dak iΩ-Ωmien ma kienx g˙ad g˙andhom ir-riΩorsi biex jibqg˙u l-potenzi militari u ekonomiçi ewlenin.

B’din il-politika, l-Amerika wieg˙det li kienet ser ti©©ieled l-influwenza Sovjetika u t-tixrid tal-KomuniΩmu f’kull parti taddinja.

PajjiΩ f’riskju ta’ iΩolament diplomatiku Jekk ni©u lura g˙aΩ-Ωminijiet tal-lum, insibu li dan il-kuntest spiçça. L-Unjoni Sovjetika m’g˙adhiex teΩisti u l-Amerika qieg˙da ssibha diffiçli biex tpin©i lilha nnifisha b˙ala lgwardjan tal-libertà u ddemokrazija fid-dinja meta qed tuΩa ir-riΩorsi li kienu jintuΩaw

kontra l-g˙edewwa tal-Punent, kontra demokraziji o˙ra ming˙ajr ra©unijiet validi.

Il-problema prinçipali wara din il-kwistjoni hija li, b’differenza minn Ωmien il-Gwerra Bierda, id-definizzjoni talAmerika u tal-alleati tag˙ha ta’ x’inhuma ‘g˙edewwa’ m’g˙adhiex l-istess.

Fil-passat, daqs kemm kienet çara din id-definizzjoni, lAmerika ftit li xejn kellha bΩonn tikkonsulta mal-alleati tag˙ha u setg˙et tintervieni b’mo˙˙ha mistrie˙ li l-appo©© kien se ji©i meta kollox jo˙ro© fil-miftu˙.

Illum l-affarijiet inbidlu.

Wie˙ed jista’ jg˙id li din is-sitwazzjoni ilha ©ejja mill-2003, meta l-amministrazzjoni Amerikana mmexxija minn George W. Bush indunat g˙all-ewwel darba li l-appo©© tal-alleati tradizzjonali tag˙ha ma kienx garantit.

L-Amerika sabet ru˙ha iΩolata kwaΩi g˙al kollox hekk kif qabdet u interveniet militarment flIraq ming˙ajr l-appo©© tal-Ìnus Mag˙quda.

F’din l-okkaΩjoni, kulma sabet kien l-appo©© tal-Ingilterra u ta’ grupp Ωg˙ir ta’ pajjiΩi li ftit ftit raw kif ˙ar©u minn dan ilpro©ett, meta bdiet tqum rabja kbira fost il-votanti ta’ pajjiΩhom li raw it-taxxi tag˙hom jin˙lew

fi gwerra ming˙ajr miri çari.

Differenza kbira mill-ewwel invaΩjoni tal-Iraq, meta lAmerika kellha l-appo©© s˙i˙ tal-Ìnus Mag˙quda li fl-1991 offriet ir-riΩorsi kollha tag˙ha biex to˙ro© lill-forzi ta’ Saddam Hussein barra mill-Kuwajt. deklin ekonomiku Illum il-©urnata nbidlu ˙afna affarijiet. Minbarra realtajiet politiçi ©odda, hemm ukoll issitwazzjoni ekonomika talAmerika li marret lura matul dawn is-snin. L-Amerikani mhumiex qeg˙din i˙abbtu wiççhom l-ista©nar ekonomiku li qed ji©i esperjenzat fl-Ewropa imma m’hemmx dubju li Ω-Ωmien taddeheb ©ie u mar.

Minkejja l-fatt li l-Amerika g˙ad g˙andha l-akbar ekonomija fid-dinja, hija g˙andha wkoll l-ikbar ammont ta’ dejn fid-dinja u mhux b’mar©ni Ωg˙ir. Dan id-dejn huwa stmat li jammonta g˙al kwaΩi sbataxil triljun dollaru, li huwa ekwivalenti g˙al madwar tlettax-il triljun ewro, u qieg˙ed jiΩdied bir-rata ta’ triljun dollaru fis-sena. Óafna pajjiΩi g˙andhom inqas dejn milli g˙andha defiçit lAmerika. F’termini iktar sempliçi, u approssimattivi, dan ilpajjiΩ qieg˙ed jiddejjen f’sena

daqs kemm iddejnu ˙afna pajjiΩi o˙ra matul l-istorja kollha tag˙hom.

Min˙abba f’hekk, l-Amerikani m’g˙adhomx jistg˙u joffru lg˙ajnuna ekonomika b’wiççhom minn quddiem kif kienu jag˙mlu fil-passat, anzi, qeg˙din jitolbu dejjem iktar g˙allappo©© tal-alleati tag˙hom.

Internament, president wara ie˙or kellu jiffaççja sfidi kbar b˙al infrastruttura fi stat ta’ degrad qawwi, sistema edukattiva li qieg˙da taqa’ lura, eΩodu industrijali u sistema tas-sa˙˙a li m’g˙adhiex tla˙˙aq mal-bΩonnijiet tal-Amerikani.

Sfidi li jirrikkjedu investiment kbir min-na˙a tal-Gvern Amerikan, investiment li m’hemmx flus g˙alih.

Wie˙ed jista’ jg˙id ˙afna iktar fuq dan is-su©©ett, imma li huwa çert huwa l-fatt li lAmerika trid tara x’se tag˙mel biex issewwi r-relazzjonijiet mal-alleati tradizzjoni tag˙ha g˙aliex fil-futur se jkollha bΩonnhom jekk trid iΩΩomm lepiçentru tas-sa˙˙a ekonomika u politika fuq in-na˙a talPunent.

Jekk tonqos milli tag˙mel dan, iç-Çina mhi ser tiddejjaq xejn illi te˙dilha postha b˙ala l-ikbar potenza ekonomika, politika u militari tad-dinja.

18

14.07.2013

Mill-Misra˙

L-ippakkjar taL-edizzjoni Limitata ta’ BeyoncÈ fis-suq maLti l-ewwel xorta tiegÓu fid-dinja

Simonds Farsons Cisk plc, li tibbottilja l-fliexken g˙all-Pepsi-Cola f’Malta, dan l-a˙˙ar nediet edizzjoni limitata ta’ ppakkjar li juri lill-istilla globali Beyoncé. Dan qed ise˙˙ bis-sa˙˙a tal-kollaborazzjoni globali li ˙abbret il-PepsiCo ma’ din l-ikona tal-muΩika.

Farsons hija wkoll l-ewwel kumpannija tal-ibbottiljar fid-dinja li ˙ar©et din l-edizzjoni limitata ta’ Beyoncé g˙all-bottijiet ta’ 33çl f’pakketti ta’ tmienja. Min˙abba lesklussività tal-okkaΩjoni, Maria Lowden minn VCG-Kestrel, (l-Uffiçjal tal-Marka u l-Kulur tal-PepsiCo Inc.) kienet f’Malta biex tapprova l-ewwel produzzjoni. L-istampar sar minn Bonnici Brothers Limited.

L-ambaxxatriçi l-©dida tal-Pepsi, Beyoncé, b˙alissa qed tidher filkampanji ta’ reklamar, fil-materjal tal-marka Pepsi-Cola u fuq l-ippakkjar u l-prodotti tal-edizzjoni limitata tal-Pepsi.

Il-Pepsi ilu f’relazzjoni ma’ Beyoncé g˙al aktar minn g˙axar snin. Kienet kelliema tieg˙u fl-2002 u sa minn dak iΩ-Ωmien Beyoncé

rnexxielha ssir fenomenu globali talkultura pop . Diversi jistqarru li hi wa˙da mill-akbar stilel tal-pop fiddinja, wara li reb˙et 16-il premju Grammy u bieg˙et aktar minn 100 miljun album madwar id-dinja.

Din is-s˙ubija ma’ Beyoncé hi eΩempju çar ta’ kif il-Pepsi qed jo˙loq modi ©odda ta’ reklamar biex ja˙dem ma’ artisti muΩikali u jimxi mill-idea ta’ sponsorizzar g˙al s˙ubija. Dan il-mod jo˙loq kollaborazzjoni kreattiva u kummerçjali li tinΩel tajjeb kemm mal-artisti kif ukoll mal-marka.

B˙ala parti minn din is-s˙ubija, Farsons qed tniedi wkoll offerta promozzjonali fuq il-pakkett tal-Pepsi u l-konsumaturi jistg˙u jirb˙u diversi premjijiet ta’ Beyoncé u rigali ming˙and Sony.

Biex tipparteçipa trid tikxef ilkodiçi li hemm mo˙bi ta˙t l-istrixxa l-blu ta’ fuq il-bottijiet jew ta’ fuq ittikketti tal-fliexken tal-edizzjoni limitata msemmija. Imbag˙ad tid˙ol fis-sit www.pepsi.com.mt u ssegwi listruzzjonijiet biex idda˙˙al dan ilkodiçi.

Maria Lowden minn VCG-Kestrel, (l-Uffiçjal tal-Marka u l-Kulur tal-PepsiCo Inc.) li kienet f’Malta biex tapprova l-ewwel l-produzzjoni tal-edizzjoni limitata ta’ ppakkjar li juri lill-istilla globali Beyoncé

iÇ-ÇikListi ta’ aLiVe Óerqanin gÓaLL-isfida f’Londra, BrusseLL u pariÌi Fit-19 ta’ Lulju, 38 ciklist ser jitilqu minn Malta lejn Londra biex imorru Brussell, qabel ma jispiççaw f’Pari©i – rotta iebsa ta’ 720 kilometru.

Iç-çiklisti, li ser jie˙du sehem filMalta Airport ALIVE 2013 Cycling Challenge for Cancer, biex ji©bru fondi g˙all-pro©etti ta’ riçerka dwar il-kançer tas-sider g˙all-Fond ta’ Riçerka, Innovazzjoni u Ûvilupp (RIDT) tal-Università ta’ Malta.

Grupp ta’ residenti u çiklisti Maltin fi Brussell ser jing˙aqdu mat-tim ta’ ALIVE fi triqithom lejn il-belt.

Il-kumpannija Bel©jana Billiet, li tinsab fi Tielt, ser tkun qed tospita t-tim ta’ ALIVE g˙all-ikla, filwaqt li grupp ie˙or ta’ çiklisti mill-komunità ta’ Tielt ser jakkumpanjaw littim ta’ ALIVE fi triqithom lejn Brussell. Billiet qed tisponsorja wkoll wie˙ed miç-çiklisti, André Agius.

Il-Malta Airport ALIVE 2013 Cycling Challenge for Cancer hi

kollaborazzjoni bejn il-Fondazzjoni ta’ Karità ALIVE, li hi mag˙mula minn çiklisti li permezz tal-isport favorit tag˙hom ji©bru fondi g˙al kawΩi ©usti, ilFondazzjoni ta’ Azzjoni g˙allKançer tas-Sider (ABCF) li ©©ib flimkien diversi nies li fiequ millkançer tas-sider, pazjenti u nies o˙rajn, u l-Fond ta’ Riçerka, Innovazzjoni u Ûvilupp (RIDT) talUniversità ta’ Malta.

L-Alegria Dance Company ©entilment offriet li tippreΩenta spettaklu ta’ flamenco matul il-fundraising dinner li ser isir fis-17 ta’ Lulju fix-Xara Lodge r-Rabat, fit-8.30pm.

Matul din l-attività, numru ta’ pitturi minn g˙add ta’ artisti minn Malta ser jinbieg˙u bi rkant, filwaqt li rigali o˙ra mog˙tija minn diversi kumpanniji ser jittellg˙u b’lotterija.

Il-biljetti ta’ €30 il-wie˙ed jinkisbu billi ççempel: Alive Cycle Challenge: alivecyclingchallenge@gmail.com, mob: 9946 3882; Action for Breast Cancer

Foundation: info@actionforbreastcancer.com, mob: 9922 1835; jew RIDT: info@ridt.org.mt mob: 9988 0077.

Il-maratona ALIVE 2013 hi sponsorjata mill-Ajruport ta’ Malta u appo©©jata finanzjarjament millFond g˙al KawΩi Ìusti, milLotteriji Nazzjonali, minn QuickFocus.com, parti mis-6PM Group, minn Impressions Print Possibilities, SpringBox Media, Garmin Malta.

Fost sponsors o˙ra mill-komunità hemm BUFF Malta, B&G Hardware Store, Falzon Group of Companies, ROCS Group, Express Gourp, UVIA, Atlas Insurance u Billiet.

Id-donazzjonijiet lill-ALIVE 2013 jistg˙u jsiru fuq is-sit www.alivecharity.com, inkella permezz ta’ SMS lil 5061 7364 g˙al donazzjoni ta’ €2.33; 5061 8081 g˙al donazzjoni ta’ €4.66; 5061 8913 g˙al donazzjoni ta’ €6.99; u 5061 9208 g˙al donazzjoni ta’ €11.65.

Mill-Misra˙

14.07.2013

Is-seasus tagÓtI l-Óajja lIl app ÌdIda fIl- jum dInjI tad-donaturI tad-demm Seasus g˙al darb’o˙ra qieg˙da tkabbar il-portafoll tag˙ha talCorporate Social Responsibility billi saret il-mani©er tal-medja socjali tas-Servizz Nazzjonali tat-TrasfuΩjoni tad-Demm (NBTS) f’Malta.

Dan il-progett kien mixtieq ˙afna u mog˙ti bidu minn Alison Bone Casha, il-Business Developement Manager, li hi wkoll donatur regolari taddemm.

Wara li avviçinaw lit-tim talNBTS u waslu g˙al ftehim aktar kmieni din is-sena, is-Seasus ©ew uffiçjalment ma˙tura social media managers g˙all-NBTS, u ˙olqu preΩenza ufficjali online f’Facebook, xi ˙a©a li sa ftit tal©img˙at ilu l-organizzazzjoni ma kellhiex, u issa qeg˙din imexxuha ta’ kuljum blg˙ajnuna tal-istaff tal-NBTS. F’temp ta’ ftit ©img˙at, b’kontenut regolari, ritratti u a©©ornament dwar dak li qed ji©ri, il-pa©na ©ibdet lejha ’l fuq minn 1000 persuna li kienu interessati jag˙mlu Like.

Barra minn hekk, nhar ilÌimg˙a 14 ta’ Ìunju – Il-Jum Dinji tad-Donaturi tad-Demm, is-Seasus inawgurat custom app g˙all-NBTS f’Facebook, fejn fiha wie˙ed jista’ jirre©istra b˙ala persuna b’interess li ji©i infurmat u msejja˙ kull meta jkun hawn riserva baxxa ta’ demm.

Dawn ir-re©istrazzjoniijiet ta’ donaturi regolari, kif ukoll ta’ dawk prospettivi jg˙inu lillorganizzazzjoni ti©bor data ©dida g˙as-sej˙iet li jista’ jkun hemm minn Ωmien g˙al Ωmien.

L-app li hija aççessibbli minn kull min jag˙mel ‘Like’ linNational Blood Transfusion Service – Malta page u ti©i f’forma online b’disinn personalizzat.

Dawk li juΩawha jistg˙u jirre©istraw id-dettalji tag˙hom u hekk ikunu qed jaççettaw li ji©u kkuntattjati mill-NBTS meta jkun hemm sej˙iet g˙all-g˙oti tad-demm, partikolarment dawk ur©enti ˙afna, u dan japplika anke g˙al dawk il-persuni li ma jkunux jafu il-grupp taddemm tag˙hom jew qatt ma jkunu taw demm.

“Dan huwa mod ie˙or kif inressqu lejna aktar donaturi, mhux biss dawk li jag˙tu demm b’mod regolari, imma wkoll billi dawk li jag˙tu sapport lill-organizzazzjoni u ma jkunux jistg˙u jag˙tu d-demm g˙al xi ra©uni jew o˙ra, jistg˙u jag˙tu s-sapport tag˙hom billi jg˙addu l-app lil ˙biebhom u hekk ji©bdu donaturi ©odda,” qalet Alison Bone Casha misSeasus.

“Jien g˙andi ˙afna g˙al qalbi l-g˙oti tad-demm g˙ax huwa rrigal tal-˙ajja u s-Seasus ma setg˙etx tirrifjuta li tie˙u dan ilpro©ett b˙ala parti millistrate©ija tal-CSR tag˙ha.

Wara L-Istrina, RTK4Charity u Mission Fund, l-NBTS Ωgur se tkun parti minn din l-istrate©ija g˙al Ωmien twil, fejn b’aktar innovazzjonijiet ng˙inu organizzazzjoni daqstant ©eneruΩa.”

19

VALUES YOU CAN BANK ON The values that helped create Malta’s first community bank are the values that today help support thousands of customers from all walks of life.

psbank

facebook.com/a

2122 6644

apsbank.com.mt

APS Bank Ltd. is licensed by the Malta Financial Services Authority

Deposits. Loans. Investments

14.07.2013

Personalità

21

TinTeressah MalTa u Dak kollu li gÓaDDieT Minnu

ramona Portelli www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Dan l-a˙˙ar sirt naf b’awtur u muΩiçist fl-istess waqt u li huwa tampari mill-età. Laqatni fih il-fatt kemm hu bniedem ta’ kura©© u fuq kollox intelli©enti. Minkejja li g˙adu Ωg˙ir, matul ˙ajtu s’issa kellu ˙afna suççessi u unuri, kif ukoll daq xi ftit xhur fil-˙abs ta’ Malta. IΩda l-bniedem façilment jiΩbalja, u wara jinduna bl-iΩbalji tieg˙u u b’riflessjoni tajba jaf jer©a’ jaqbad it-triq it-tajba. Hekk ©ralu JOSEF GRECH, iΩda mieg˙i stqarr li ismu huwa t-timbru tieg˙u u g˙alhekk i˙ossu aktar komdu meta ji©i msejja˙ b’ismu.

B’din l-intervista sirt nafu mill-qrib u fil-fatt tkellem mieg˙i fil-fond dwaru bla ebda problemi jew ˙abi ta’ xejn.

Josef g˙andu tnejn u tletin sena, joqg˙od iΩ-Ûejtun u ja˙dem b˙ala pubblikatur u kittieb tal-kotba, kif ukoll jikteb il-muΩika. IΩ-Ωew© passatempi tieg˙u huma li jissapportja lil Bayern Munich u li jkun jaf aktar fuq Malta.

Il-muΩika g˙alih hija kollox. Beda jitg˙allem il-muΩika meta kellu erba’ snin. Ta’ sittax-il sena di©à kien la˙aq Assistent Surmast Direttur mas-Soçjetà Filarmonika Lourdes ta’ Ra˙al Ìdid, u fis-sena 2002 in˙atar Surmast Direttur mal-istess banda.

“Il-muΩika g˙alija hija xi ˙a©a li ddinja qatt ma tista’ tg˙addi ming˙ajrha, u jien u kull bniedem l-istess. Inkunu g˙addejjin fit-triq: tisma’ l-˙sejjes talkarozzi, tar-ri˙, tal-g˙asafar, tan-nies jitkellmu. Jien g˙alija l-muΩika hija xi ˙a©a li diffiçli li ng˙addi ming˙ajrha u g˙alhekk g˙alija tfisser ˙afna.

Iktar minn hekk, ommi Dorothy kienet ukoll muΩiçista, u anke il-buΩnannu tieg˙i kien ukoll surmast ma’ diversi baned Maltin, kif ukoll ©ewwa G˙awdex,” beda jg˙idli Josef.

Matul is-snin, Josef ikkompona muΩika sagra, klassika u diversi innijiet ta’ parroççi, kaΩini tal-baned u o˙rajn.

Mistoqsi x’sodisfazzjon jie˙u minn din it-tip ta’ muΩika, Josef we©ibni, “Issodisfazzjon huwa kbir, iktar u iktar id-diversi xog˙lijiet li nikteb li jag˙tuni sodisfazzjon g˙ax-xog˙ol muΩikali.

Ma n˙obbx niktbu bl-istess sistema, u n˙obb invarja ˙afna. Ktibt numru kbir ta’ kompoΩizzjonijiet, kif ukoll arran©amenti, iΩda l-aktar xog˙ol li qieg˙ed marbut ma’ qalbi huwa lCantata ad unur il-Madonna ta’ Lourdes. Din il-kompoΩizzjoni g˙amlet impatt kbir f’˙ajti. G˙alhekk inqisha wa˙da daqsxejn preferita, iΩda wara kollox kollha qishom it-tfal tieg˙i,” sostna Josef.

Fil-bidu sostna mieg˙i li jixtieq isir jaf aktar fuq Malta. Kien i˙obb jiltaqa’ mal-Perit Duminku Mintoff sabiex mieg˙u kien joqg˙od jitkellem fuq dak li Malta g˙addiet minnu.

B’hekk staqsejtu kif nibtet din il˙biberija tieg˙u mieg˙u, u kemm kien iqatta’ ˙in jitkellem mieg˙u.

“Niftakar li kont insegwi ˙afna rradju u f’dak iΩ-Ωmien kien hemm programm popolari ˙afna li kien jippreΩentah il-˙abib tieg˙i l-eks-Ministru Joe Grima. Kont in˙obb insegwih, g˙ax kont tkun taf x’inhu g˙addej f’dawk iΩ-Ωminijiet.

Jien f’dak iΩ-Ωmien kont ukoll Chairman tal-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti tal-Óamrun, u kienet inqalg˙et il-famuΩa problema fuq ilpro©ett tal-Kottonera bejn Duminku Mintoff u Dr Alfred Sant.

Minn hemm ’il quddiem bdejt insegwi iktar lill-Perit Mintoff, u darba fost lo˙rajn kont çempiltlu biex inkellmu fuq iΩ-Ωmien tal-Integration u g˙allbidu ma kienx tani data biex immur g˙andu. IΩda darba fost l-o˙rajn kellimt lin-neputi tieg˙u, il-mibki Perit Lawrence Mintoff u kont mort mieg˙u g˙andu, u minn hemm bdejt nitla’ g˙andu spiss,” irrakkontali Josef.

S’issa Josef ippubblika diversi kotba,

u fil-fatt wasal biex jippubblika s-seba’ ktieb bl-isem Mintoff u Karmenu Mifsud Bonnici. Óare© kotba o˙ra li huma Il-Bijografija Duminku Mintoff u Malta fi Ûmienu li jittratta l-˙ajja ta’ Duminku Mintoff, Mintoff u Sant u ppubblika mill-©did il-kotba li kiteb ilPerit Duminku Mintoff Malta Ittraduta li nkiteb fl-1958, Britain, Malta and the Socialist International, li nkiteb fl-1961, u l-ktieb Malta ssofri, ma ççediex li nkiteb fl-1958.

Wie˙ed mill-kotba kitbu meta kien il-˙abs Ta’ min jg˙id li wie˙ed mill-kotba li ppubblika Josef, kien kitbu matul issena li kien qatta’ l-˙abs ftit taΩ-Ωmien ilu. Dan huwa l-ktieb Il-Bijografija Duminku Mintoff u Malta fi Ûmienu li fih 1,024 pa©na. “Dal ktieb kont ktibtu l-˙abs, minkejja li kont ili li bdejtu.

G˙ax meta se tikteb ktieb ta’ dak il-livell, trid tkun taf x’ser tikteb u tkun g˙amilt riçerka fil-profond.

Tikteb ©rajja differenti milli tikteb int x’ta˙seb fuq dik il-persuna. Il-ktieb li g˙amilt jien mhux xi ˙sieb fuq Mintoff, iΩda l-©rajja ta’ Duminku Mintoff.

G˙ax ma ˙ajjet Duminku Mintoff hemm ukoll ikatenata l-istorja ta’ Malta. Huwa aktar minn ovvju li Malta ma tistax tkun ming˙ajr Mintoff u Mintoff ma setax ikun ming˙ajr Malta.

Dan il-ktieb ittajpjajtu kollu l-˙abs, sa˙ansitra fejn l-istess Duminku Mintoff kien ©ie jara lil eks-Ministru u eks-President tar-Repubblika, Agatha Barbara.

Fi kliem Josef stess, dik is-sena li qatta’ l-˙abs i˙ares lejha b˙ala ta’ ©id g˙alih, g˙all-fatt li g˙amel il-bijografija tal-ikbar patrijott Malti – Duminku Mintoff.

Staqsejtu kif eΩattament kien ji©bor ittag˙rif kollu me˙tie©. “Jien nista’ ng˙id li lil Duminku Mintoff kont nistaqsih, u mhux biss nistaqsih u nie˙u l-punti, iΩda kont ni©bor ir-rekordings tieg˙u li llum il-©urnata g˙andi

kollezzjoni ta’ 126 meeting tieg˙u li huma g˙al qalbi ˙afna.

Minnhom kont nisma’ u nie˙u l-punti u b’hekk kont inkun aktar dettaljat u çert f’dak li nkun qed nikteb u b’hekk stajt inwassal lill-qarrejja informazzjoni iktar dettaljata,” sostna Josef.

Dispjaçir kbir f’˙ajtu S’issa, Josef g˙andu dispjaçir wie˙ed f’˙ajtu – li meta sema’ bl-a˙bar talmewt ta’ Duminku Mintoff, Josef kien g˙adu qed jiskonta s-sentenza tieg˙u l-˙abs.

Mitlub jaqsam mieg˙i x’˙ass dakinhar u jekk ippruvax jirran©a g˙al xi permess speçjali sabiex isegwi, Josef we©ibni: “Fuq il-funeral vera kelli dispjaçir, imma ng˙idlek li segwejt kollox, sa˙ansitra minn ©ol-˙abs stess ˙dimt biex inwaqqaf xi tip ta’ g˙aqda li tibqa’ tag˙ti gie˙ lil Duminku Mintoff, u hekk g˙amilt.

Jien nista’ ng˙id li sibt kooperazzjoni s˙i˙a, kif ukoll g˙ajnuna kemm milluffiçjali tal-˙abs, mid-Direttur, kif ukoll mill-Prim Ministru ta’ dak iΩ-Ωmien, u mill-familjari tieg˙i. Ner©a’ ntenni lgrazzi tieg˙i lejhom u mill-qalb,” sostna Josef.

Fil-fatt, Josef waqqaf il-Fondazzjoni Duminku Mintoff li llum hija mag˙rufa b˙ala G˙aqda Duminku Mintoff.

“Fil-bidu t-triq kienet iebsa, imma issa nista’ ng˙id li kul˙add jaf x’inhu lg˙an tag˙na, u kul˙add jaf fejn irridu naslu.

Grazzi kbira tmur lill-familjari tal-Perit Duminku Mintoff li aççettaw lilna, u li aççettaw li nippubblikaw il-kotba tieg˙u, kif ukoll grazzi lil Dr Toni Abela talli fehem ukoll x’nixtiequ a˙na.”

Staqsejtu hux bi ˙siebu li jo˙ro© aktar kotba g˙all-pubblikazzjoni u filfatt Josef ikkonfermali fil-poΩittiv, u li anke hemm sorpriΩa li ˙add mhu qed jistenna!

Qabel ma mort g˙al din l-intervista,

innutajt diversi kummenti negattivi ta’ nies o˙ra li segwew ˙ajjet Josef u forsi min˙abba s-sentenza tal-˙abs li we˙el ma niΩlitilhomx g˙asel.

Verament li Josef kien involut fuq kaΩ ta’ frodi, imma l-bniedem jiΩbalja u g˙andu jing˙ata çans f’˙ajtu. B’hekk iddiskutejt mieg˙u dwar kif qed i˙ossu fuq dan il-fatt u b’liema mod qed ja˙dem sabiex jer©a jikseb il-fiduçja tan-nies.

“Il-fiduçja tan-nies hemm tkun. Ilpoplu jkun irid li l-bniedem li jiΩbalja jpatti g˙al dak li g˙amel ˙aΩin, u hekk g˙amilt jiena. Jien ˙allast g˙al dak li g˙amilt ˙aΩin, u n˙oss li ©ej mas-soçjetà.

F’Malta kellna nies kbar li marru l˙abs fosthom Manwel Dimech li da˙al il-˙abs g˙al g˙axar darbiet. F’˙ames snin spiçça l-˙abs disa’ darbiet, u fil-31 ta’ Lulju 1897, Manwel Dimech ˙are© mill-˙abs g˙all-a˙˙ar darba.

Kellu 36 sena, li g˙oxrin sena minnhom kien qattag˙hom fil-˙abs.

Meta ˙are© mill-˙abs, it-tieni darba kien bniedem mibdul. Mar jg˙ix ma’ ommu Birkirkara, li kellha tmut tliet snin wara. G˙alhekk in˙e©©e© biex nimxu fit-triq it-tajba.

Vera t-triq ©ieli jkollha l-˙ofor, u g˙alhekk g˙andek l- isteering biex tiskapula l-˙ofor u ssib triq a˙jar milli tkun fiha,” sa˙aq jg˙id Josef millesperjenza tieg˙u.

Fl-a˙˙ar nett Josef xtaq jg˙addi messa©© lill-qarrejja ta’ din il-gazzetta.

“Dak li jsir ma jsirx b’kumbinazzjoni.

G˙alhekk hemm bΩonn li noqog˙du aktar attenti g˙as-sinjali li jibag˙tilna nNazzarenu, kif kien isejja˙lu Duminku Mintoff.

Kul˙add jaf min xiex g˙adda Ìesù Kristu. B˙alu g˙addew ˙afna nies, fosthom Duminku Mintoff stess. Óbieb, komplu aqraw dan il-©urnal.

Kul˙add jaf min xiex g˙addew missirijietna.

Taqra gazzetta b˙al din kien dnub, u mejjet ukoll. G˙alhekk komplu aqraw dan il-©urnal biex dak li jinkiteb ma jintilifx fix-xejn,” temm jg˙idli Josef.

Marsa

New Traffic Management Arrangements as part of the National Flood Relief Project FROM Monday, 15th July, 2013 applicable between 6am – 9.30am & 12.00 - 6pm (Mondays to Fridays ONLY)

Transport Malta notifies that the following traffic management arrangements are coming into force with effect from Monday, 15th July between 6am and 9.30am and between Noon and 6pm during weekdays ONLY. These traffic management arrangements are being introduced in order to manage traffic flows in the Marsa area to support the road works related to the National Flood Relief Project which are currently underway: Passenger car vehicular traffic (light vehicles) from Blata l-Bajda in the direction towards Fgura, Paola, Kalkara and Cottonera will proceed towards the Menqa Roundabout Junction and proceed towards Triq Belt il-Ħażna, Xatt il-Mollijiet to Dock No. 7 in the direction towards the Roundabout Junction at Telgħa ta’ Raħal il-Ġdid. When road works in the Kordin Industrial Estate have been completed, vehicles from Dock No.7 will proceed towards Triq il-Baċir. Heavy goods vehicles and public transport proceeding from Blata l-Bajda will proceed towards Triq is-Salib tal-Marsa (Marsa Parish Church) to Triq Aldo Moro.

Passenger car vehicular traffic (light vehicles) to Valletta from Fgura, Kalkara and Cottonera will proceed towards the Roundabout Junction at it-Telgħa ta’ Raħal il-Ġdid and proceed to Dock No. 7, to Xatt il-Mollijiet and towards Triq Belt il-Ħażna. Heavy goods vehicles proceeding towards Valletta will be through the Marsa Traffic Light Junction towards Triq Aldo Moro.

NO ACCESS FOR HEAVY GOODS VEHICLES IS PERMITTED THROUGH THE DOCK No.7 TEMPORARY ROAD AT ANY TIME. THIS TRAFFIC MANAGEMENT ARRANGEMENT WILL ONLY BE IN FORCE DURING THE AFORE-MENTIONED TIMES. During all other times and weekends, passenger car vehicular traffic and heavy goods vehicles from Blata l-Bajda in the direction towards the south/south-east of Malta will proceed towards the Menqa Roundabout Junction and proceed towards Triq is-Salib tal-Marsa (Marsa Parish Church) in the direction towards Triq Aldo Moro. Such vehicles proceeding towards Valletta will be through the Marsa Traffic Light Junction to Triq Aldo Moro.

Motorists are advised to proceed with caution and to follow directional signage.

THE INCONVENIENCE IS REGRETTED.

14.07.2013

Ir-Ru˙ u l-Ìisem

Ikel g˙ar-ru˙

minn

23

Patri Mario Attard

meta nÛIlt kokka!

L-Isptar Mater Dei n˙obbu g˙aliex jg˙allimni nag˙laq ˙alqi u nitg˙allem. Kos hux …kemm iktar façli nipprietka milli nisma’!

F’Mejju, fil-Main Foyer talIsptar, eΩattament int u die˙el mill-bieb fejn jie˙dok g˙allkappella, tpo©©iet g˙amla ta’ r˙ama mag˙mula minn ˙amsin maduma bajda.

Fil-qalba ta’ dawn il-˙amsin maduma tinstab miktuba lkelma IngliΩa ‘Hope’ (tama). U fuq kull maduma ˙afna nies kitbu dak li ja˙sbu, skont huma, li hi t-tama.

In˙obb nitg˙allem minn qaddisi. G˙alhekk x˙in rajt quddiem wiççi dak it-tag˙lim kollu mferrex mal-madum, qbadt bil-©iri karta u pinna u bdejt nikteb xi w˙ud mis-sentenzi sbie˙ li laqtuni.

Xi w˙ud minnhom ˙assejthom jinfduli qalbi u ru˙i.

Imma ˙ej, biex nikteb u˙ud minnhom kelli noqg˙od g˙arkupptejja u niktibhom fuq il-karta f’poΩizzjoni xejn komda. U naqra wa˙da talmis˙tija! Kelli ninΩel kokka!

Issa, kif kont kokka kien hemm tifla Ωg˙ira li meta lem˙itni g˙ajtet b’˙an©ra daqsiex: “Ara l-Father!”

Intba˙t li kont qieg˙ed nag˙ti spettaklu b’xejn. Kobba malart! Ma nag˙tihiex tort miskina.

Rari tara patrijiet jew qassisin kokka fl-art jiktbu xi ˙a©a!

Nifhimhom. G˙aliex lanqas jien ma ˙adt gost! Imma l-kilba g˙at-tag˙lim wasslitni nag˙mel dak li ma ridx! Li noqg˙od kokka! Basta nitg˙allem! Huwa t-tag˙lim l-g˙ajn ta’ kull ©id!

F’daqqa wa˙da n-nanna ta’ din it-tifla resqet ma©enbi u qaltli: “Dejjem tg˙allem u fla˙˙ar tie˙u tal-img˙allem!”

Issummajt! Xi ©miel ta’ tag˙lim g˙odu g˙odu wara lejl ta’ ˙idma iebsa fis-swali! “Min fejn smajtu sinjura dan il-qawl sabi˙? Qatt ma smajtu!” staqsejtha mg˙a©©eb g˙ax fhimt li kont skoprejt teΩor imprezzabbli.

“Father, dak kienet g˙allmithuli n-nanna!” Hawnx g˙alina kemm kienet taf xi tg˙id innanna! Kemm kienet g˙aqlija!

Mela g˙erf l-ir˙ula jiswa

mitqlu deheb! Meta ja˙asra se no˙or©uh fil-bera˙ ˙alli bih ilMulej isalva xebg˙a ˙ajjiet fostna li qeg˙din jinqerdu bilminuti?

G˙ax tassew, in-nanna, g˙alkemm qajla kienet taf tikteb isimha u kunjomha, jew, g˙all-argument, kienet t˙arbex xi salib, kienet g˙aqlija bilbosta. Il-qawl tag˙ha qrali ˙ajti f’nifs wie˙ed!

Sa˙˙a˙li l-poΩizzjoni xejn komda li kont fiha: kokka. Flentratura ewlenija ta’ Mater Dei. Patri kokka mal-art! Ma jimpurtax kif jidher. Basta jitg˙allem!

U x’tg˙allem il-Patri? Tg˙allem li t-tama tfisser li ma jaqta’ qalbu qatt. G˙ax it-tama hija misjuba fil-wiçç ta’ xi ˙add li j˙obb. U meta din l-imbierka tama tintilef it-triq titqal, tiççajpar u tisparixxi mill-mappa ta’ ˙ajtu.

It-tama hija stat tal-mo˙˙ li g˙andha l-qawwa li ddawwar dak li hu negattiv f’poΩittiv. Ittama hija l-krema tal-im˙abba.

Il-famuΩa kelma li ma tfisser xejn g˙ajr verb, kelma wet-

tieqa, li ma tibΩa’ minn xejn.

Sentiment ©entili li jçaqlaq u j˙e©©e© lil dak li jkun. It-tama li turi l-kreattività fl-aqwa tag˙ha.

Kien hemm min sa˙ansitra wasal biex kiteb li t-tama hija l-˙ajja stess! Jew meta l-Mulej, fil-˙niena tieg˙u, jibg˙atlek xi an©lu li mieg˙u jew mag˙ha tista’ tferra’ l-u©ig˙ ta’ qalbek.

It-tama hija l-innu u l-muΩika tal-˙olqien.

Hija timla u tg˙erreq kullimkien bil-˙ajja g˙aliex tg˙aqqad mag˙ha l-˙lejjaq tag˙ha biha nnifisha g˙all-©ejjieni a˙jar. Mhux ta’ b’xejn mela li persuna iddeskrivietha b˙ala lispirtu tal-˙ajja! U mhux hi tatik l-ener©ija li tibqa’ sejjer u sejra jew? Kos hux! Ara naqra din il-famuΩa tama kemm g˙andha tifsiriet!

Issa xi tg˙idli jekk ng˙idlek li din it-tama hija persuna li jisimha Ìesù Kristu? Sewwa qieg˙ed ta˙seb! L-Img˙allem!

U min qallek li dak li kien hemm miktub fuq dawk il˙amsin maduma ma kienx ukoll it-tag˙lim tieg˙u dwar it-

tama? U mela ˙allini noqg˙od kokka xbin ˙a nitg˙allem!

G˙ax, kif qaltli tajjeb il-mara ra˙lija: “Dejjem tg˙allem u fla˙˙ar tie˙u tal-Img˙allem!” Óa nitg˙allem il-ma˙fra, il˙niena, is-sabar, l-g˙erf, irraΩan, il-bΩulija, it-talb, lumiltà, il-˙lewwa, l-im˙abba, tal-Img˙allem. U tibΩax…fla˙˙ar nie˙u tal-Img˙allem!

Mal-persekuzzjoni jinsabu lbarka u l-˙ajja li jibdew minn issa…Óa nibqa’ kokka!

Il-menopawSa Dr RENALD BLUNDELL iwie©eb g˙al problema li waslitilna b’email ming˙and mara ta’ mezza età li dan la˙˙ar qieg˙da tinsa wisq, tant li mhux t˙ossha komda tit˙allat ma’ persuni o˙ra.

DR RENALD BLUNDELL renald@naturalremedies.com.mt www.naturalremedies.com.mt

L-ittra preçiΩa tag˙ha tg˙id hekk :

Risposta ta’ Dr Renald Blundell

G˙aΩiΩ Dr Blundell,

G˙aΩiΩa Angelica,

Jien jisimni Angelica Attard min-Naxxar. G˙andi 55 sena u b˙al i ssa qi eg˙d a fil menopawsa. Niekol regolari u mmur sieg˙a mixi kuljum u g˙al kem m ji en daqsxejn qawwija, in˙ossni pjuttost b’sa˙˙ti.

Dan l-a˙˙ar qieg˙da nbati minn daqsxejn ta’ problema g˙ax xi kultant qieg˙da ninsa ˙afna mill-affarijiet.

PereΩempju, ©iet ˙abiba t ieg˙i u ©abitli xi fni ek u nsejt in˙allasha tag˙hom. Issoltu mill-ewwel kont nift aka r kol lo x u m a k ontx n ag˙ mel d awn iç -ç uçat i.

Min˙abba dan il-fatt qieg˙da n ˙ossni vera mdejqa u xi k ultant l anqas i nkun irri d no˙ro© mid-dar g˙ax nibda nibΩa’ li ser naqa’ g˙aç-çajt ma’ kul˙add.

Qab el k ont ni e˙u go st nitkellem ma’ kul˙add fit-triq u nid˙ak lil kul˙add, imma i ssa qi sni nbdi l t u veru n ˙ossni xi fti t jew wi sq ˙aΩin.

Tista jekk jog˙o©bok tg˙idli x’nista’ nag˙mel biex ner©a’ ngib il-˙ajja li kelli lura? Jew din hija xi ˙olma tieg˙i li qatt ma tista’ sse˙˙ realtà?

Grazzi talli ktibtli u fta˙t qalbek mag˙na bil-problema li g˙andek li pjuttost huwa normali li dak li jkun jinsa xi ftit, u aktar ma’ persuna ja˙seb li qieg˙ed jiΩbalja u ja˙seb li qieg˙ed jinsa, aktar dak li jkun jibda jemmen li veru mhu tajjeb g˙al xejn u li veru qieg˙ed jinsa.

Jibda aktar jaqbdu d-dwejjaq, ma jkunx irid jiltaqa’ ma’ nies u dan iç-çirku vizzjuΩ jibqa’ jiΩdied u jaggrava. B’hekk lindividwu j˙ossu aktar imdejjaq, inutli; u tispaçça sfortunatament t˙ossok ˙aΩin, kif forsi b˙alissa qieg˙da t˙ossok inti.

L-ewwel ˙a©a li g˙andek tag˙mel hija li temmen fik innifsek u tara l-affarijiet filpoΩittiv. Mhux façli li twaqqaf dan iç-çirku vizzjuΩ li qieg˙da fih. Il-bidu dejjem huwa daqsxejn diffiçli, imma mhux impossibbli. B’hekk parir ta’ ˙abib u mill-qalb: taqtax qalbek.

Kompli g˙amel l-eΩerçizzju regolari u kul ikel bnin.

Min˙abba d-dwejjaq nissu©©erixxi li tipprova is-Solgar5HTP. Dawn fihom komponent li jissejja˙ serotonin li meta bniedem ikun fer˙an, dan illivell jiΩdied fil-mo˙˙.

Tajjeb ukoll li tie˙u is-suppli-

Angelica

ment Solgar double Omega 3 g˙ax dan jg˙in lill-mo˙˙ kemm biex ja˙seb a˙jar kif ukoll biex jipproduçi aktar serotonin. Importanti li ΩΩid aktar ˙ut frisk fid-dieta tieg˙ek.

Jekk qed tbati minn xi tip ta’ anzjetà jew ma tistax torqod jew tibki l-˙in kollu jew tibza’ to˙ro© mid-dar, tista’ tie˙u wkoll il-Valerian (˙axixa). Din tikkalmak xi ftit u persuna ma ti©ix dipendenti fuqha.

Jekk lanqas b’din ma tara lebda effett, tista’ tipprova s-St John’s Wort. Imma trid toqg˙od attenta u tkellem mattabib tieg˙ek, speçjalment jekk digà qieg˙da tie˙u xi pilloli anti-depressants.

Jekk ma tistax torqod tista’ wkoll tie˙u xi herbal tea b˙al Bija Sleep Well biex aktar tistrie˙ u torqod u kif jg˙idu: “Bniedem mistrie˙ ja˙seb a˙jar u aktar jikkonçentra.”

Nirringrazzjakom tan-numru kbir ta’ ittri u emails li rçevejt u nweg˙idkom li ser inwie©eb g˙al kull wa˙da minnhom.

Grazzi wkoll tal-kumplimenti u inkora©©iment li rçevejt rigward din il-pa©na.

Kull min g˙andu xi domanda jew xi su©©eriment li jixtieq jistaqsi jew jiddiskuti ma’ Dr Blundell, dan jista’ jibg˙at email fuq renald@naturalremedies.com.mt jew ittra fl-indirizz Natural Remedies, 69, Triq K. Galea, Birkirkara.

24

14.07.2013

Mill-Misra˙

IL-PRESIDENT GEORGE ABELA JNIEDI IL-BALLU TAL-QAMAR T’AWWISSU 2013 “Dan huwa l-˙ames u l-a˙˙ar ballu li qed ji©i organizzat ta˙t din il-Presidenza fejn jien u marti Margaret g˙al darb’o˙ra se ner©g˙u nospitawh filPalazz tal-Verdala. Dan il-ballu tal-Qamar t’Awwissu g˙andu storja li tmur lura ˙afna snin imma mill-2009 sal-lum bi pjaçir ng˙id li dan il-ballu rrdoppja l-introjtu tieg˙u u dan sabiex ikompli jΩid mad-d˙ul minn attivitajiet o˙ra li torganizza l-Malta Community Chest Fund matul is-sena”.

Hekk qal il-President George Abela waqt li flimkien masSinjura Abela nieda il-Ballu talQamar t’Awwissu jew kif mag˙ruf aktar b˙ala The August Moon Ball.

Il-MarkeΩino Daniel De Petri Testaferrata, Çermen tal-Ballu, rringrazzja lill-President u sSinjura Abela u lit-tim ta’ dan il-ballu li g˙al darb’o˙ra ©ie afdat b’dan ir-rwol.

Il-Ballu se jsir fil-Palazz talVerdala fil-Buskett u din issena se jkun fit-3 t’Awwissu bil-booking feta˙ din il-©img˙a g˙al dawk li jixtieq jkunu parti minn din is-serata memorabbli.

Irringrazzja lil dawk kollha li jag˙tu sapport lil din l-attività li tospità ‘l fuq minn elf ru˙.

“G˙al darb’o˙ra l-Island Caterers reb˙u it-tender sabiex jie˙du ˙sieb l-ikel u l-Marsovin b˙as-snin li g˙addew se jag˙ti l-inbid b’xejn.

Il-prezz tal-ballu se jkun ta’

65 ewro u min jixtieq jattendi jista’ jibbukkja online permezz tas-sit augustmoonball.com jew mill-Palazz il-Belt u l-Palazz ta’ Sant’Anton,” kompla jg˙id içÇermen il-MarkeΩino Daniel De Petri Testaferrata.

Il-President George Abela spjega kif il-˙ti©ijiet tan-nies kibru tant li l-Malta Community Chest Fund ma setatx tibqa’ tiddependi fuq Ωew© attivitajiet biss: L-August Moon Ball u lIstrina, imma kellha xxammar il-kmiem u tag˙mel sensiela ta’ attivitajiet matul is-sena kollha

fostom, ©onna mdawla, il-Festa taç-Çitru, Rockestra, Mela darba fil-Kastell, il-Fun Run u ˙afna aktar attivitajiet li bissa˙˙a tal-©eneroΩità ta’ kif jikkonkorri l-poplu, jag˙ti issa˙˙a lil dan il-fond sabiex jag˙ti dik l-g˙ajnuna immedjata, b’mod speçjali lil dawk li jkollhom isiefru min˙abba trattament.

Il-Malta Community Chest Fund ma g˙enitx biss lil dawk li jkollhom bΩonn it-trattament fl-Ingilterra, fejn hemm il-ftehim bejn il-Gvern u dawn lisptarijiet, imma qed tg˙in

wkoll persuni li kellhom bΩonn trattamenti l-Ìermanja, l-Amerka, l-IΩrael u anki Bologna, fejn f’dawn il-kaΩijiet, peress li ma hemmx ftehim bejn il-Gvern Malti u dawn ilpajjiΩi, il-Malta Community Chest Fund ˙allset l-ispejjeΩ kollha.

Il-President Abela kompla jispjega li l-Malta Community Chest Fund tg˙in ukoll finanzjarjament diversi g˙aqdiet bilpro©etti tag˙hom. Illum lMCCF g˙andha il-pro©ett tag˙ha, Kenn g˙al Sa˙˙tek, residenza li se tie˙u ˙sieb lil

dawk il-persuni li jbatu minn kundizzjoni ta’ eating disorder.

Dan huwa servizz ta’ sa˙˙a li ma kienx qed jing˙ata b’mod ˙olistiku f’pajjiΩna u sfortunatament dawn il-persuni jispiççaw g˙all-kura fl-isptar Monte Karmeli.

Dan il-pro©ett li se jkun bejn il-Gvern u l-Malta Community Chest Fund, se jkun qed jilqa’ l-ewwel residenti lejn l-a˙˙ar tas-sena. Il-Malta Community Chest Fund ˙adet ˙sieb li tirran©a d-dar li kienet fi stat dilapidat, mog˙tija lilha millGvern u qieg˙da l-Imtarfa.

Il-Gvern se jkun qed joffri professjonisti li se jkunu qed ji©u m˙arr©a permezz ta’ ftehim li sar ftit ©ranet ilu bejn Malta u l-Italja u b’hekk dawn il-professjonisti se jkollhom lopportunità jispeçjalizzaw f’dan il-qasam tal-eating disorders u jkunu jistg˙u jag˙tu servizz b’xejn lil min ibati b’din il-kundizzjoni fid-Dar Kenn g˙al Sa˙˙tek.

Il-President George Abela rringrazzja lil dawk kollha li attendew g˙at-tnedija tal-Ballu u ˙e©©e© lil min se jattendi biex ma j˙alliex g˙all-a˙˙ar peress li dan il-Ballu jattira ˙afna nies imma l-ispazju hu li hu u g˙andu limitu ta’ kemm jid˙lu.

G˙all-iktar informazzjoni wie˙ed jista’ jΩur is-sit augustmoonball.com jew içempel fuq 21226226.

TNEDIJA TAL-KUNÇERT CLASSICS UNDER THE STARS 2013 Saret it-tnedija tal-kunçert li jittella’ kull sena mill-Orkestra Filarmonika Nazzjonali ta’ Malta, Classics under the Stars, ta˙t il-Patroçinju tal-Prim Ministru.

PreΩenti g˙at-tnedija talkunçert li saret fil-Palazz talGirgenti kien hemm il-mara tal-Prim Ministru Michelle Muscat, iç-Çermen talOrkestra Nazzjonali Maestro Sigmund Mifsud, kif ukoll sSegretarju Parlamentari g˙allAgrikultura, Sajd u Drittijiet talAnnimali Roderick Galdes.

Iç-Çermen tal-Orkestra Nazzjon-ali ta’ Malta, Sigmund Mifsud qal li din hija r-raba’ edizzjoni ta’ dan il-kunçert li ser ikun jinvolvi muΩika klassika l-aktar popolari.

Dan il-kuncert li jkun offrut bla ˙las, huwa miftu˙ g˙allpubbliku ingenerali u ser ikun animat mill-kantanti, is-

Soprano Claire Caruana u lMezzo Soprano Claire Ghigo.

Il-kunçert ser jittella’ fis-26 ta’ Lulju u se jsir fil-Palazz talGirgenti fit-8.30pm. Fil-

messa©© tag˙ha lil dawk preenti, is-Sinjura Muscat qalet li b’differenza g˙as-snin ta’ qabel, sar qbil bejn l-Orkestra Nazzjonali u l-Uffiççju tal-Prim

Ministru biex waqt il-kunçert jin©abru donazzjonijiet b’risq is-santwarji u g˙aqdiet nongovernattivi li jie˙du ˙sieb lannimali.

Fil-messa©© tag˙ha, is-Sinjura Muscat qalet li d-donazzjoni mhux se tkun wa˙da fissa, iΩda wie˙ed jista’ jag˙ti kemm jixtieq.

Spjegat li l-flus kollha li se jin©abru ser ikunu qed jg˙inu lil diversi g˙aqdiet li urew interess jipparteçipaw f’din linizjattiva.

Min-na˙a tieg˙u s-Segretarju Parlamentari g˙all-Agrikultura, Sajd u Drittijiet tal-Annimali Roderick Galdes fa˙˙ar din linizjattiva kif ukoll il-˙idma ta’ dawk kollha li ja˙dmu b’mod volontarju mal-annimali.

Galdes enfasizza li l-annimali m’g˙andhomx vuçi, u g˙alhekk jistg˙u jsemmg˙u biss le˙inhom permezz ta’ dawk li jie˙du ˙siebhom.

Huwa fa˙˙ar din l-inizjattiva li permezz tag˙ha, se tkun qed tg˙in diversi g˙aqdiet li ser jibbenefikaw minnha.

14.07.2013

Mill-MisraË™

25

MID-DJARJU TAL-PRIM MINISTRU

Herman Van Rompuy jiffirma l-ktieb tal-viℌitaturi fil-BerŠa ta’ Kastilja

Herman Van Rompuy, President tal-Kunsill Ewropew, il-Prim Ministru Joseph Muscat, u d-Deputat Prim Ministru Libjan Sadiq Abdulkarim Abdulrahman

Il-Prim Ministru Joseph Muscat jilqa’ lil Herman Van Rompuy, President tal-Kunsill Ewropew fil-BerŠa ta’ Kastilja

Joseph Muscat jindirizza s-seduta speçjali tal-Parlament Malti li kienet indirizzata mill-President tal-Kunsill Ewropew

Ritratti: DOI

PRISON NO MORE GË™adu kif Šie ippublikat ilktieb “Prisons No Moreâ€? ta’ Josephine Ciancio. Dan ilktieb fih Šabra ta’ stejjer, ilbiçça kbira minnhom tal-fantaxjenza. “Prisons No Moreâ€? jittratta dwar kif nistgË™u ngË™addu mingË™ajr Ë™absijiet jew talinqas innaqsu Ë™afna ninnhom.

Storja oË™ra hi “Planet Hellâ€? fejn gË™andna Ë™afna pjaneti ippopolati bin-nies, jgË™ixu f’armonija, sakemm jirçievu ultimatum mill-pjanetaâ€?Hellâ€?.

Hemm l-istorja ta’ “The Standbys� fejn xi nies jiŠu misruqa mill-memorja tag˙hom. Fl-istorja “On the road to the City� naraw omm li toqtol lit-tifel tag˙ha.

F’“Meat and Vengeance� naraw xjenzat jivvendika ru˙u

PRISONS NO MORE Josephine Ciancio was born on the 5th January 1946. Her parents were Stella and Anthony Ciancio. She attended Mater Admirabilis College of Education where she specialised in Chemistry. Later she attended the University of Malta obtaining a B.A. General. In l994 she got an M.Sc in %QIPKVKXG 0GWTQUEKGPEG HTQO VJG 2CEKĹżE Western University.

She taught for two years in a primary school, seven years at St Theresa Junior Lyceum where she taught Maltese, Chemistry, and General Science and one year at the Upper Secondary at Valletta.

5JG DGECOG CP #FOKPKUVTCVKXG 1HſEGT KP l977. For some time she was in charge of the female page of the newspaper it-�Torca� under the pen name Anna. She married /CPWGN )CVV KP N CPF UJG DGECOG ſTUV Josephine Gatt and then Josephine Gatt Ciancio. She was widowed soon after marriage.

In I977, she published the book “Power To The Man In The Street� and in 1992 the book “Tomorrow We Shall Be Here�.

This booklet is a collection of mostly science ĹżEVKQP UVQTKGU 6JKU RWDNKECVKQP KU FGFKECVGF to my late father and mother Anthony and Stella Ciancio.

ISBN 978-99957-0-497-1

9 789995 704971

minn martu, waqt li f’“Serious fun� naraw xjenzjati jo˙duha kontra xulxin.

L-istorja “Opening a window� tittratta dwar it-tniŠŠis fl-arja u x’jista’ jiŠri jekk ma nag˙tux kas din il-problema.

Fl-istorja “Pearls down the drainâ€? naraw attivista li trid bidliet gË™all-ahjar fis-soçjetĂ , tbati minË™abba il-fehemiet tagË™ha. Waqt li fl-istorja “The Reign of the Cyborgsâ€? naraw is-cyborgs jippruvaw jaË™kmu id-dinja.

Ma dawn l-istejjer hemm wkoll artiklu dwar kif id-d˙ul finanzjarju ta’ individwu ma jibqax marbut max-xog˙ol.

Jekk trid tixtri kopja tal-ktieb tista’ tikkuntatja lil kittieba fuq email gatt-ciancio@melita.com

IL-KANTILENA – SERATA SPEÇJALI FIL-PALAZZ VERDALA FL-OKKAÛJONI TAR-RESTAWR TAL-VOLUM

Xahar wara s-serata f’Šie˙ Ruℌar Briffa fil-Palazz ta’ Sant’Anton, il-President George Abela g˙oŠbu jospita mill-Šdid lillAkkademja tal-Malti, din iddarba flimkien mal-Kunsill g˙ar-Riℌorsi tal-Arkivju Nutarili g˙al serata flokkaℌjoni tar-restawr talvolum li fih tinsab ilKantilena ta’ Pietru Caxaro – g˙anja miktuba bil-Malti medjevali u l-eqdem wa˙da li nstabet s’issa.

Is-sejba tal-Kantilena minn Patri Mikiel Fsadni u l-Prof.

Godfrey Wettinger fit-22 ta’ Settembru 1966, qanqlet riçerka s˙i˙a u ispirat lil ˙afna studjuℌi biex jiddedikaw ˙inhom ifittxu f’dan l-arkivju u jirrestawraw il-manuskritti miŠmug˙in Šo fih.

Matul is-snin l-Akkademja ˙adet ˙sieb torganizza g˙add ta’ seminars u ta˙ditiet fuq il-Kantilena. Nhar il-5 ta’ Novembru 2008 lAkkademja ççelebrat g˙eluq l-40 sena mis-sejba talpoeℌija medjevali b’serata fil-Knisja ta’ San Duminku, li fiha l-kelliem ewlieni kien il-Prof. Alexander Borg.

Fl-a˙˙ar attività marbuta mal-Kantilena li saret fl-4 ta’ Lulju fil-Palazz Verdala, imtella’ bi s˙ab mal-Kunsill g˙ar-Riℌorsi tal-Arkivju Nutarili, tnieda r-restawr talvolum li fih tinsab l-g˙anja ta’ Pietru Caxaro – xog˙ol li

by Josephine Ciancio sar bl-akbar reqqa u pro-

fessjonalitĂ minn Dr Theresa Zammit Lupi u li kien sponsorjat mill-Akkademja.

Is-serata kienet imℌewqa wkoll bil-melodiji ta’ Ruben Zahra li daqq iℌ-ℌaqq, il-flejguta u ℌ-ℌummara, imsie˙eb ma’ Yuri Charyguine li daqq l-accordion.

Minbarra li semmg˙u melodiji mill-isba˙, Zahra ta tag˙rif interessanti dwar listrumenti nfushom.

Saru wkoll kummenti minn Olvin Vella li wera kif il-Kantilena hi xhieda çara ta’ Malti medjevali u kif g˙add Šmielu ta’ ˙sejjes petrifikati fiha llum tlifniehom. Ósejjes li ˙adu l˙ajja hekk kif Prof. Martin Zammit qara l-Kantilena wara li ta l-interpretazzjoni tieg˙u fuq u˙ud mill-kliem

li nsibu fiha.

Keith Borg qara silta millktieb Esperjenzi ta’ Kittieb – is-sejba tal-Kantilena – u li biha tfakkar Patri Mikiel Fsadni li ˙alliena ftit taℌℌmien ilu.

Lejn tmiem is-serata, ilPresident George Abela ppreâ„Śenta tifkira lill-Prof.

Godfrey Wettinger u Carmel Azzopardi, il-President talAkkademja tal-Malti ppreℌenta tifkiriet tal-okkaℌjoni lill-E.T. Dott. George Abela, President ta’ Malta u lillProf. Godfrey Wettinger.

L-g˙anja miktuba b’Malti medjevali tinsab fl-ewwel volum tal-atti nutarili ta’ Brandanu de Caxaro, miℌmuma fl-Arkivju Notarili, ilBelt, f’reŠistru mmarkat R 175/1.

26

14.07.2013

Çinema

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

FILMS LI SE JOÓORÌU FIS-SAJF 2013 GIRL MOST LIKELY

It-Tieni Parti: FILMS TA’APPELL ÌENERALI

KRLSTEN WIIG; MATT DILLON Mara minn New York, wara li jilqag˙ha lma˙bub, taparsi tikkommetti suwiçidju.

Tkun ommha li tinda˙al biex tie˙u kustodju tag˙ha u b’hekk ter©a’ tintroduçi ru˙ha fil-familja eççentrika tag˙ha.

GROWN UPS 2

JURASSIC PARK 3D

THE MORTAL INSTRUMENTS: CITY OF BONES

ADAM SANDLER; KEVIN JAMES F’dan ts-sikwel, ikunu l-adulti li din iddarba jitg˙allmu mit-tfal tag˙hom affarijiet pratttiçi proprju fl-a˙˙ar ©urnata taliskola.

SAOIRSE RONAN; FREDDIE HIGHMORE

LILY COLLINS; JAMIE CAMPBELL BOWER

F’renju li qed jinbidel minn wie˙ed ta’ Ωmien il-kavallieri, draguni u s˙a˙ar g˙all-wie˙ed modern, tfajjel imdejjaq jo˙lom li jsir kavallier.

Fil-preΩent, fi New York, tina©er tiskopri li hi wa˙da mid-dixxendenti ta’ gwerrieri antiki misterjuΩi li jipprote©u lid-dinja minn kreaturi ˙Ωiena.

MONSTERS UNIVERSITY

NOW YOU SEE ME

ONE DIRECTION: THIS IS US

BILLY CRYSTAL; JOHN GOODMAN

MICHAEL CAINE; MARK RUFFALO

ONE DIRECTION

Film animat dwar Ωew© mostri li g˙allewwel ma kienux ja˙mlu lil xulxin u imbag˙ad saru ˙bieb.

Grupp ta’ esperti tal-F.B.I. kontra ‘The Four Horsemen’, tim gwapp ta’ illuΩjonisti li qed jisirqu lill-korrotti u jag˙tu l-©id lill-udjenzi.

Is-sensazzjoni tal-mument - il-grupp Brittaniku One Direction waqt kunçert.

PLANES

RIDDICK

THE SMURFS 2 3D

CARLOS ALAZRAQUI; VAL KILMER

VIN DIESEL; KARL URBAN

NEIL PATRICK HARRIS; CHRISTINA RICCI

Film animat dwar Dusty, ajruplan li jbixx il-pjanti u li jibza’ mill-g˙oli u dwar kif jasal biex jeg˙leb din id-djufija tieg˙u.

Din id-darba Riddick jit˙alla g˙allmewt wara li jkun ittradut minn s˙abu u l-vendetta furjuΩa li se jag˙mel kontra kaççaturi gwappi minn kull rokna tal-univers.

Is-sa˙˙ar ˙aΩin Gargamel jikkrea kreaturi li jixb˙u lill-Puffi, iΩda jkunu neqsin millessenza naturali tag˙hom. Hu ja˙taf lil Smurfette. Il-Puffi l-o˙rajn, flimkien mal˙bieb umani jmorru jsalvawha.

THIS IS THE END

THE WORLD’S END

CHASING MAVERICKS

SETH ROGEN; JAMES FRANCO

MARTIN FREEMAN; ROSAMUND PIKE Óamest i˙bieb miΩ-Ωog˙Ωija jer©g˙u jing˙aqdu biex jippruvaw mill-©did ilmaratona tax-xorb, iΩda jsibuha diffiçli jaslu sal-˙anut tax-xorb jismu ‘The World’s End’.

GERARD BUTLER; JONNY WESTON

Sitt i˙bieb jinqabdu f’dar wara li avvenimenti katastrofiçi jeqirdu lil Los Angeles. Meta l-˙biberija ta’ bejniethom tkun se tfalli, jo˙or©u barra biex jippruvaw jirran©aw kollox.

L-istorja vera ta’ fenominu fis-surfing Jay Moriarity, li jiskopri li jeΩistu mew©iet enormi u jittrenja bis-s˙i˙ biex “jirkibhom”.

BEHIND THE CANDELABRA

BRILLANTI

DIREZZJONI SODA, FOTOGRAFIJA LUSSUÛA U REÇTAR IMPEKKABBLI Wie˙ed mill-aqwa pjanisti, dejjem liebes xintillament eleganti, g˙amel Ωmien ukoll l-aqwa muΩiçist im˙allas fid-dinja, kien Liberace (1919-1987), imwieled minn omm Pollakka u missier Taljan bl-isem ta’ Wladziu Valentino Liberace.

Il-wirjiet tieg˙u f’Las Vegas kienu jkunu mimlijin minn ˙afna qabel u l-istil ta’ ˙ajja tieg˙u fuq il-palk, speçjalment fl-ilbies, ©ie kkupjat minn Elvis Presley, Elton John, Madonna u anki Lady Gaga.

Din l-estravaganza flikien malkapaçità tieg˙u mal-pjanu, dejjem b’kandelabra kbira fuqu, b˙al Chopin, ©abulu l-ammirazzjoni ta’ miljuni. Liberace li kien jg˙ix ˙ajja mill-aktar lussuΩa ©o speçi ta’ ‘palazz tad-deheb’, kellu sigriet wie˙ed li pprova ja˙bih bil-qawwa kollha minn kul˙add - kien omosesswali u ammiratur ta' guvnotti ˙afna iΩg˙ar minnu.

Behind The Candelabra jiffoka prinçipalment fuq ir-relazzjoni tieg˙u ma’ teenager bjond, li spiççat ˙aΩin wara ˙ames snin.

Fis-sajf tal-1977, f’Los Angeles f’˙anut gay, iΩ-Ωag˙Ωug˙ Scott Thorsen (Damon), li kien jittrenja l-klieb g˙all-iffilmjar tarreklami, jiltaqa’ ma’ Bob Black (Bakula) u minnufih isiru ˙bieb.

Meta fil-weekend dawn imorru Las Vegas, Bob jie˙u lil Scott fil-Hilton fejn Liberace (Douglas) jag˙ti wirja tassew stupenda li timpressjona biss˙i˙ lil dan tal-a˙˙ar.

Permezz ta’ Bob, Scott wara jiltaqa’ wiçç imb’wiçç ma’ dan il-pjanista di©à famuz. Lee (Liberace) mill-ewwel jie˙u grazzja mieg˙u, minkejja d-differenza kbira fl-età u jistiednu joqg˙od g˙andu.

Hu jsir ix-xufier tieg˙u u g˙ad-dinja ta' barra Scott hu mpjegat ma’ Liberace u ˙abib tieg˙u, waqt li ©ewwa l-villa tibda relazzjoni ta˙raq ta’ eççessi u xalar. Meta dawn jinfirdu, ssigriet li Liberace dejjem Ωamm bil-qawwa kollha mistur, jo˙ro© fil-bera˙ u fl-a˙˙ar anki jasal lfinal ikrah g˙al dan l-esibitur tal-prima klassi.

L-andament tal-film hu me˙ud mill-memorji ta' Scott Throsen innifsu, (li fil-preΩent joqg˙od f’Reno, Nevada) ta’dawk il-˙ames snin li qatta’ ma’ dan il-bniedem uniku.

Behind The Candelabra g˙andu direzzjoni soda ta’ Steven Soderberg˙ (li sostna li dan se jkun l-a˙˙ar film tieg˙u), b’fotografija tant skwiΩita ta’ Soderberg˙ stess ta˙t is-soltu isem ta’ Peter Andrews.

Atturi Ewlenin; Michael Douglas; Matt Damon; Dan Aykroyd; Scott Bakula; Rob Lowe;Debbie Reynolds.

Direttur: Steven Soderberg˙. Óin: 118 min.

Distributur: E-ONE ENTERTAINMENT FILMS. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert. 18 Matt Damon minkejja li g˙adu 41 sena, jinterpreta tajjeb il-parti ta' guvnott bjond, b'xag˙ar twil, li minn wara xi kultant ta˙sbu tfajla.

L-aqwa unuri jer©g˙u jmorru

lill-bravu Michael Douglas li jqaxxar din il-parti, b’interpretazzjoni tant intensa li t˙abbatha sewwa ma’ dik tieg˙u ta’ Wall Street (1987). Xog˙ol stupend g˙ad-dilettanti kolti u serji.

14.07.2013

Çinema

the iceMAn

27

ATMOSFERIKU

QAttieL KAttiV BLA sKrUpLU Atturi Ewlenin: Michael Shannon; Winona Ryuder; Ray Liotta; James Franco; Chris Evans; Robert Davi.

Direttur: Ariel Vromen. Óin: 106 min.

Distributur: LIONSGATE U.K. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert 16

Jista’ bniedem ikun missier ©entili, kollu m˙abba u dedikat lejn il-familja tieg˙u, però jg˙ix ˙ajja doppja, fejn fil-˙ajja l-o˙ra jkun qattiel bla ˙niena u

ming˙ajr l-içken ˙jiel ta’ rimors?

F’The Iceman li hu bbaΩat fuq il-ktieb fittizju ta’ Anthony Bruno, The Iceman: The True Story Of A Cold Blooded Killer, insibu wie˙ed li eΩista veru u li joqg˙od sewwa g˙al din iddeskrizzjoni. Dan huwa Richard Kuklinski, mlaqqam The Iceman g˙ax g˙all-flus kien joqtol qisu qed jixrob tazza ilma.

Jekk hawn attur li kapaçi jinkarna din il-parti, dan huwa bla dubbju ta’ xejn, Michael Shannon (li b˙alissa qed narawh ukoll b˙ala l-General Zod, lavversarju qalil ta’ Superman f’Man Of Steel), attur sotto-valutat li l-fattizji ta' wiççu kapaçi jixhdu dan.

Sal mill-bidu, meta narawh fi New York fis-snin sittin f’˙anut mal-ma˙buba tieg˙u, Deborah (Ryder), mill-ewwel ninnotaw li xi ˙a©a mhix flokha f’dan ilkarattru ta’ dispoΩizzjoni eççentrika, pjutost kwieta - mutu mutu, qrunu f’butu.

Wara li jag˙mel Ωmien jipprovdi minn ta˙t films pornografiçi lil

çinema ta’ ˙abba gozz, Richard jie˙u xog˙ol b˙ala hitman ma’ Ray DeMeo (Liotta), membru tal-familja Gambino tal-kriminalità.

Meta dan il-gangster ikun irid je˙les minn xi ˙add, Richard malajr jitfilu x-xemg˙a. Infatti, fil-verità dan il-bniedem hu ma˙sub li qatel aktar minn mitt persuna.

The Iceman fil-bidu jiΩvolgi fi thriller atmosferiku, b’andamentta’ tensjoni mg˙ejjun b’muΩika b’battuti kwaΩi tal-biΩa’, b’kuluri skuri u bi stil li jfakkar f’films ta’ dan il-©eneru tas-snin sittin/sebg˙in, b˙all-produzzjonijiet qawwija In Cold Blood (1967) u The Boston Strangler (1968).

Fl-a˙˙ar nofs sieg˙a tieg˙u, però, jimbarka fuq katalgu ta’ sensiela ta’ qtil kiesa˙ u biered.

Michael Shannon b˙as-soltu hu addattat ˙afna g˙al din ilparti ta’ wie˙ed psikotiku li kapaçi fl-istess waqt irazzan issentimenti tieg˙u quddiem dawk li j˙obb u kwaΩi jadura.

the internship

TOPIKU

entUÛJAZMU KOMpetittiV FL-isFerA DiÌitALi Atturi Ewlenin: Vince Vaug˙n; Owen Wilson; Rose Byrne; Max Ming˙ella; John Goodman; Jessica Szohr.

Direttur: Shawn Levy. Óin: 119 min.

Distributur: 20TH CENTURY FOX. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert. 12 Vince Vaug˙n u Owen Wilson ikkumbinaw verament tajjeb bejniethom fil-farsa sfrenata tal2005, Wedding Crashers.

Din id-darba, f’kummiedja o˙ra le©©era, The Internship, g˙al ˙afna ˙in dawn jidhru superfluwi jew qishom ˙uta barra mill-ilma. It-tema tal-film fejn tnejn ta' età mezzana jmorru jie˙du kors tal-kompjuter minkejja li m’g˙andhom xejn esperjenza tad-dinja di©itali, mhijiex wa˙da prattika. Millbanda l-o˙ra, dan ix-xog˙ol li kwaΩi ma fih xejn spint, iktar hu addattat g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙.

Billy McMahon (Vaug˙n) u Nick Campbell (Wilson), Ωew© bejjieg˙a tal-arlo©©i, jsibu ru˙hom bla xog˙ol meta s-sid tag˙hom Sammy Boscoe (Goodman) ifalli min˙abba li l©enerazzjoni adoloxxenti aktar qed tuΩa l-mowbajls g˙all-˙in milli jilbsu arlo©©. Meta japplikaw g˙all-kors tal-kompjuter g˙and Google, o˙ro© il-g˙ageb u l-iskantament, ji©u aççettati minkejja l-età li g˙andhom.

Ming˙ajr kapaçità xejn f’dan il-qasam, se jg˙addu s-sajf jikkompetu f’tim ma’ o˙rajn, f’˙ilijiet varji. Se jkunu biss ilmembri tat-tim rebbie˙ li jkollhom xog˙ol garantit ma’ Google.

Naturalment, dawn iΩ-Ωew©t i˙bieb tag˙na jkollhom filgrupp tag˙hom, studenti skar-

tati minn kul˙add.

Però, se jkunu huma li se jqajmu lil s˙abhom mill-˙edla li jinsabu fiha, l-aktar meta jorganizzaw ˙ar©a f’lejla li dawn innerds (studenti xipli mo˙˙hom biss fl-istudju) se jibqg˙u jiftakru kemm azzardaw fiha.

Nick jipprova ukoll jinnamra ma’ Dana (Byrne), executive li tidher li ma tridx taf.

The Internship li g˙andu storja ta’ Vince Vaughn stess u anki hu wie˙ed milli kitbu liskrinplej, hu passabbli ˙afna speçjalment g˙all-istudenti taliskejjel sekondarji. ll-credits tala˙˙ar li jiΩviluppaw fil-format ta’ Google huma tassew in©enjuΩi.

Kompetizzjoni Empire Cinema Mistoqsija g˙al din il-kompetizzjoni: Min hu l-attur fil-parti ta’ Liberace fil-film Behind The Candelabra Ibag˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Il-Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: SHAUN MIFSUD 25, Triq Ûimelli, Óamrun ÓMR 2263

L-AQWA GÓAXAr FiLMs bejn it-3 u s-7 ta’ Lulju 2013

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

World War Z Despicable Me Man Of Steel The Hangover Part III Fast And Furious 6 Snitch Epic Jack The Giant Slayer The Big Wedding The Great Gatsby

Televiâ„Śjoni

.25325$==-21, 7$œ ;2*ƪ2/ 8 7$ƪ5,Ƥ ,O .RUSRUD]]MRQL WDœ ;RJƍRO X 7DƍULƼ THG WLOTDœ NZRWD]]MRQLMLHW LVVLƼLOODWL JƍDO 3529(',0(17 7$ҋ 6(59,==, 7$ҋ 8)),Ċ-$/, 7$6 6,*857$C

07.00 08.30 08.45 09.00 10.00 12.30 12.40 13.45 15.00 17.30 17.40 18.40

Maratona OË™loq Tbissima ONE News Teleshopping Folji Konsultazzjoni Pubblika ONE News Mad-Daqqa t’GË™ajn (R) Teleshopping Maratona OË™loq Tbissima ONE News Sajf Ma’ Gaffiero (R) Ikoni (Mill-Festa Ta’ San ĂŒuâ„Śepp fil-kalkara) 19.30 ONE News 20.15 Ikoni (Mill-Festa Ta’ San ĂŒuâ„Śepp fil-kalkara) 23.30 ONE News

07.00 08.00 09.00 10.00 13.00 14.00 14.05 15.00 15.05 17.00 18.00 18.10 18.40 19.30 19.45 20.30 21.30 21.35 24.00

NET NEWS NEToons Maratona O˙loq Tbissima Telebejg˙ Indifest (r) NET NEWS (ikompli) Indifest (r) NET NEWS Maratona O˙loq Tbissima 4 Given (r) NET NEWS Flusek (r) Maratona Ohloq Tbissima G˙alik fl-Ewropa NET NEWS Maratona O˙loq Tbissima NET News Maratona O˙loq Tbissima NET NEWS

07.00 08.30 09.00 09.15 09.45 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.05 16.00 16.05 16.55 17.40 18.00 18.10 19.15 20.00 20.40 22.30 23.00

L-G˙odwa t-Tajba Extreme Animals Madwarna Mill-Im˙aℌen tal-Festi Sensilhena Malta u Lil Hinn Minnha A˙barijiet X Factor A˙barijiet Teleshopping World’s Worst Disasters A˙barijiet Merlin Sinbad Madwarna A˙barijiet Mixage Atlantis A˙barijiet Film: Scorpion King 3 Spies of warsaw A˙barijiet

07:00 07:05 08:00 08:20 08:45 09:00 09:05 09:50 09:55 10:30 10:55 12:00 12:20 13:30 14:00 16:25 17:00 17:05 18:05 20:00 20:35 20:40 21:15 23:20

Tg1 14° distretto Tg1 Mixitalia Quark Atlante Tg1 Dreams Road Tg1 L.I.S. Linea verde Orizzonti-Estate A sua immagine Santa Messa Recita dell'Angelus Linea verde Estate Tg1 Film: Quando Torna L’Amore QB: All'estero quanto basta Tg1 Nero Wolfe Reazione a catena Telegiornale TG Sport Techetechetè, vista la rivista Una grande famiglia Speciale TG 1

06.30 10.00 10.45 11.30 13.00 13.30 13.45 14.45 15.45 17.15 18.05 19.35 20.30 21.05 21.50 22.40 23.30

Real School Voyager Factory Il Nostro Amico Charly Film: La nave Dei Sogni Tg2 Giorno Tg2 Motori Delitti In Paradiso Il Commissario Herzog Film: Squadra Omicidi Istanbul Squadra Speciale Lipsia Film: Ogni Libro Hai I Suoi Segreti Lasko Tg2 Hawaii Five-O Under The Dome NYC 22 La Domenica Sportiva Estate

07:10 08:05 09:45 11:30 12:00 12:25 12:55 13:25 14:00 14:15 14:30 18:10 18:55 19:00 19:30 20:00 20:20 21:05 23:15 23:25 23:30

La Grande Vallata Policarpo, Ufficiale Di Scrittura La Spiaggia Tgr Regioneuropa Tg3 Telecamere Prima Della Prima Passepartout Tg Regione Tg3 Tour De France, Ciclismo Squadra Speciale Vienna Meteo 3 Tg3 Tg Regione Blob The Defenders Kilimangiaro Tg3 Tg Regione La Classe: Entre Les Murs

07:00 07:40 08:00 08:25 08:50 09:10 09:50 10:15 10:40 10:45 13:00 13:40 15.00 15.50 18.00 18.30 19.00 19.35 21.25

Buona fortuna Charlie Gormiti: Nature Unleashed!

Pokemon Advanced Power Rangers Samurai Ben 10: Omniverse Scooby Doo Jetsons: I pronipoti I Flinstones Tom & Jerry G.P Di Germania Sport Mediaset G.P Di Germania Fuori Giri Film: Doc Hollwood Mr.Bean Studio Aperto CosĂŹ Fan Tutte Film: Scuola Di Polizia 4 Archimede

06:00 Tg5 Prima Pagina 08:00 Tg5 Mattina 09:08 Film: Le Dieci Vite Del Gatto Titanic 10:55 Bye Bye Cinderella 11:31 Arrampicatori Sociali 12:00 Melaverde 13:00 Tg5 13:40 L'arca Di Noè 14:01 Sangue Caldo 16:00 Belli Dentro 16:30 Fratelli Benvenuti 18:50 The Money Drop 20:00 Tg5 20:40 Paperissima Sprint 21:11 Le Inchieste Dell'ispettore Zen 23:30 Film: In Linea Con Il Passato

07:25 07:45 08:15 09:20 10:00 11:00 11:25 12:00 13:00 13:55 14:42 15:19 17:05

Tg4 Night News Media Shopping Vita Da Strega Viaggio A...

Santa Messa Pianeta Mare Tg4 Telegiornale Pianeta Mare Slow Tour Tg4 Telegiornale Donnavventura Superfantagenio Film: Gli Uomini Della Terra Selvaggia Tg4 Telegiornale Tierra De Lobos: L'amore E Il Coraggio Tempesta D'amore Film: Il Castello

06:55 07:00 07:30 07:50 09:50 11:15

(ETC/CS/Q/07/13)

.RSMD WDG GRNXPHQW WDO NZRWD]]MRQL MLVWDœ MLWQLĪĪHO PLV VLW HOHWWURQLNX WDO (7& ZZZ HWF JRY PW PLQJƍDMU ƍODV .ZRWD]]MRQLMLHW NRPSOXWL ELG GRNXPHQWL QHƛHVVDUML NROOKD JƍDQGKRP LNXQX PLWIXJƍD ¿O ND[[D WDW WHQGHUV À 8I¿ƛƛMX 3ULQƛLSDOL WDO (7& IœƪDO )DU VD PKX[ DNWDU WDUG PLOO WDœ ¿OJƍRGX WDO ƤLPJƍD WDœ /XOMX 2013. ,W WLWROL X O NRGLƛL WDW NZRWD]]MRQL NLI LPVHPPLMD KDZQ IXT JƍDQGX MLQNLWHE IXT O HQYHORS LVVLƼLOODW 'DZQ JƍDQGKRP LNXQX LQGLUL]]DWL OLO / 8I¿ƛMDO .DS (ĪHNXWWLY .RUSRUD]]MRQL WDœ ;RJƍRO X 7DƍULƼ ƪDO )DU %%Ƥ

18:50 19:35 20:30 21:30

11:35 13:30 14.40 17:55 18:00 20:00 20:30 21:30

Movie Flash Omnibus La7 Tg La7 Omnibus La7 Ti Ci Porto Io Ti Ci Porto Io... In Cucina Con Vissani Josephine, Ange Gardien Tg La7 Film: Piume Di Struzzo Movie Flash L'ispettore Barnaby Tg La7 In Onda Film: F.B.I

14.07.2013

TeleviΩjoni

ILLUM

GÓADA

IT-TLIETA

14 TA’ LULJU

15 TA’ LULJU

16 TA’ LULJU

29

THE LAST CASTLE

DOUBT

P.S I LOVE YOU

RETE 4 21.30

RAI TRE 21.05

RAI UNO 21.15

FILM - DRAMMATIKU

FILM - DRAMMATIKU

FILM - DRAMMATIKU

Il-Ìenerali Irwin (Robert Redford) ©ie kkundannat minn qorti marzjali g˙ax ma segwiex lordnijiet. Maqful fil-˙abs imexxi mill-Kurunell Eugene Winter (James Gandolfini), jispiçça b’˙afna kwistjonijiet mad-direttur bla ˙niena.

Irwin irid jorganizza rewwixta fost il-pri©unieri, iΩda ...

Father Flynn (Philip Seymour) jg˙allem fi skola Kattolika mmexxija minn Sister Aloysius (Meryl Streep). It-tnejn li huma g˙andhom metodi differenti ta’ kif jedukaw u jispiççaw f’konflitt. Meta jid˙ol fl-iskola tifel ta’ ©ilda skura, Sister Aloysius jid˙olha suspett li Father Flynn qieg˙ed jie˙u interess partikolari fit-tifel...

Holly (Hilary Swank) u Gerry (Gerard Butler) isiru j˙obbu lil xulxin fl-iskola u finalment jiΩΩew©u.

Ftit wara, madankollu, Gerry imut, u Holly, issir armla fl-età ta 29, u tispiçça taqa’ f’dipressjoni filfond. Is-sitwazzjoni hija inkwetanti g˙all-˙bieb tag˙ha Denise (Lisa Kudrow) u Sharon (Gina Gershon). IΩda jum wie˙ed ...

L-ERBGÓA

IL-ÓAMIS

IL-ÌIMGÓA

17 TA’ LULJU

18 TA’ LULJU

19 TA’ LULJU

THE PRESENCE

ROCKY

THE ALPHABET KILLER

CIELO 21.10

ITALIA 1 21.10

RAI MOVIE 21.15

FILM - DRAMMATIKU Mara tmur f’chalet iΩolata fil-muntanji biex issib il-paçi tal-mo˙˙. Id-dar tidher li ma kinitx abitata ghal xi Ωmien twil. IΩda fir-realtà, d-dar fiha l-i˙iersa.

FILM DRAMMATIKU

FILM - TRILLER

Rocky Balboa (Sylvester Stallone) huwa boxer li qed jipprova jikber fil-karriera tieg˙u. Meta Apollo Creed lboxer champion tal-heavyweight jmur Philapelphia, ilmani©er tieg˙u jkun irid jag˙mel ©lieda bejnu u boxer mhux tant popolari, Mac Lee Green. Imma dan iwe©©a’ jdejh u minfloku g˙all-©lieda jintg˙aΩel Rocky, g˙ax Apollo jog˙©bu l-laqam tieg˙u “The Italian Stallion”.

Id-ditektiv Megan Paige qed tinvestiga kaΩ ta’ qtil ta’ tifla u tibda tara l-imma©ini tat-tifla l-mejta. Paige tiskopri li isem u kunjom il-vittma flimkien mal-post fejn nstab il-©isem jibdew bl-ittra ‘C’ L-ossessjonijiet ta’ Paige jibdew ixekklu l-˙idma tagh˙a. Bl-g˙ajnuna tal-mediçina, tat-terapija u ta’ s˙abha, tg˙id Paige ter©a’ ti©i f’sikkitha sabiex tkun tista’ taqbad il-qattiel?...

30

14.07.2013

Log˙ob SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: 1 M˙abbat, 5 MiΩata, 8 Bankokk, 14 Butir, 15 Kattiv, 17 u 19 Gradatament, 20 Ejja, 21 Ajru, 23 Grass, 25 u 28 Tabil˙aqq, 29 u 30 Favuri, 31, Sold, 33 QalbuperΩuta, 39 Zija, 41 u 42 M˙atra, 43 Ìifa, 45 u 46 Manuskritt, 47 Tetu, 50 Umda, 53 u 54 Tirann, 56 Penit, 58 Aringa, 60 Tassew, 62 Elija, 64 Karus, 67 Libbra, 69 Sadist, 70 Tikek, 72 u 73 Maltin, 75 Oral, 77 Wens, 79 Putin, 80 Limbu, 82 Axxa, 84 u 85 FriΩer, 87 Ajma, 88 Kollegamenti, 93 Xita, 94 u 95 Gratis, 96 Leli, 98 Bdoti, 100 u 101 Pulikarja, 105 Nhar, 108 Basal, 109 Mrabat, 110 Ebbanu, 111 Tuttu, 112 Burdura, 113 Dragut, 114 Apparat.

272 Irba˙ €25 fi flus

WEQFIN:

Mimdudin 1 Bejn Tas-Sliema u San Ìiljan, si©ra tal-©andar (7) 5 Óamiema Ωg˙ira, appa nag˙tihielek!

(6) 8 Sod u permanenti (7) 14 Dan jintlibes minn fuq u minn ta˙t, bil-kmiem qsar (5) 15 Kexkex lil xi˙add (6) 17 Dan ir-ra©el ta’ Emilia? (6) 19 Issa fatta la .....! (5) 20 Alla ma j˙allasx bin-nhar ta’ .... (4) 21 Kreattiva f’nofs partit? (4) 23 Mibruma sew (5) 25 Biçça stikka bilkemm tidher (5) 28 Dak Malti kitbu Dun Karm Psaila (4) 29 u 30 Cospicua (6) 31 Wiççu jtih (4) 33 Ma jinfiridx, ma jintg˙aΩilx (12) 39 Il-mediçina tal-Maddalena (4) 41 u 42 Mhuwiex favur (6) 43 Ta˙raq nar mill-vulkan (4) 45 Luciano Pavarotti, pereΩempju (5) 46 Kemm kemm iΩjed fl-uΩin (5) 47 A˙jar hekk inkella qatt (4) 50 F’nofs is-sopran u tkantaha hi (4) 53 u 54 Dak ta’ Verdala sabi˙ ˙afna (6) 56 Tista’ ter©a’ tiΩΩewwe© (5) 58 Ma tantx issib nies b˙alhom illum (6) 60 Ksu˙at u çajt li jqallg˙ek (6) 62 Tibg˙athom bil-posta (5) 64 Kontra tilef (5) 67 Kompjuter Ωg˙ir li ©©orru mieg˙ek (6) 69 Kantant popolari Taljan (6) 70 Possibbli li fl-infern g˙andu x-xita?

(5) 72 u 73 Rasu taΩ-Ωonqor (6) 75 Óanut tax-xorb a la IngliΩa (4) 77 G˙arwenin (4) 79 Dan ir-ra©el tal-papra? (5)

80 F’idejn is-saçerdot issir divina (5) 82 Aktar minn att wie˙ed (4) 84 u 85 Min m’g˙andux minnhom?! (6) 87 Prinçep G˙arbi (4) 88 L-abitanti kollha ta’ xi pajjiΩ (12) 93 Warajh il-˙arifa (4) 94 u 95 Beda minn filg˙odu kmieni (6) 96 u 98 G˙ajjar u kasbar lil xi˙add (9) 100 u 101 Iç-çittadini tal-Istati Uniti (9) 105 U©ig˙ ta’ Ωaqq (4) 108 Meta taqa’ b’qawwa kbira (5) 109 Warrab xi˙a©a, jew po©©ieha f’na˙a wa˙da (6) 110 Nixorbu bis-sa˙˙a ta’ xi˙add! (6) 111 PajjiΩ ©ar tag˙na fl-Afrika (5) 112 Platt Ωg˙ir (7) 113 Jintbag˙tu biex jistiednu (6) 114 G˙asfur a˙mar u iswed imfittex ˙afna min-nassaba (7) Weqfin 2 Qtil ta’ trabi li mhumiex mitwielda (5) 3 u 4 Ti©©ebbed u tista` torbot biha (8) 6 u 7 It-tieni port tag˙na (10) 9 u 10 Attakk tal-qalb (8) 11 Bilfors li hi Sophia (5) 12 Ta˙wida u tgerfixa s˙i˙a (7) 13 Suldat b’penz wie˙ed (7) 16 Polanski d-direttur tals-film The Pianist (5) 18 Il-kunsill tal-..... (5) 22 Jg˙idu li din g˙all-isfortunat (5) 24 Kien hu li bena l-Arka (3) 26 u 27 Mimli sa ru˙ ommu (8) 32 Titla’ minnu bl-iskaluni (6) 33 X’qieg˙ed tag˙mel f’biçça çint? (3) 34 Ir-ra©el tas-santa (4) 35 Kliem fil-vojt (6) 36 Ónejja (6)

37 Il-.... Valletta (4) 38 u 40 Mag˙mul b’kurva u ©ej fit-tond (9) 44 Óuta tajba g˙all-aljotta (4) 48 Ng˙iduha b˙ala twe©iba pulita ta’ grazzi! (4) 49 u 51 Illum kul˙add jitkellem fuqha mad-dinja kollha (16) 52 ÓaΩin tag˙milha m’g˙onqok(6) 55 Dittatur qalil (6) 57 Din il-biçça g˙odda belt kapitali (4) 59 Kolp ta’ .... (4) 61 Kellu paçenzja kbira u impjieg tajjeb (4) 63 Jo˙or©u minn arma tan-nar (4) 65 Il-kanali tan-nifs tag˙na (6) 66 L-a˙jar Ωmien g˙all-bdiewa (4) 68 Mur sibu fil-Furjana (6) 69 Jitressaq ta’ spiss fil-Parlament g˙al xi li©i (6) 70 Aktar minn xatt wie˙ed (4) 71 Ratba ˙afna ˙afna (6) 74 Jag˙mlu ˙afna g˙an-nag˙a© (4) 76 Dan l-isem issibu f’sottolinjat (4) 78 Ir-reli©jon tal-G˙arab (5) 79 u 81 Kbira ˙afna daqs il-Papa (6) 82 Kontra iswed (5) 83 Il-kamra tal-karozzin (7) 86 Çittadin tal-kontinent l-iswed (7) 89 Il-Paçifiku jew l-Atlantiku (5) 90 Ìnien f’nofs il-qorti? Le! (3) 91 Nofsu meqjum 24 sieg˙a (3) 92 Kultant malajr jitilg˙ulek (5) 97 Libes ˙aΩin u telg˙ulu (5) 99 u 100 Bih tirçievi l-gazzetta regolari (10) 102 Dan tar-razza jew tal-elettriku (5) 103 u 104 It-TuneΩija ˙ar©et minnha (8) 106 u 107 Wie˙ed gwapp, tassew iridha (8)

2 Óatar, 3 u 4 BarΩakka, 6 u 7 Investiga, 9 u 10 Antikwat, 11 Krema, 12 Abbasso, 13 Mtaqqab, 16 Tirja, 18 Dritt, 22 Sawma, 24 Sab, 26 u 27 AΩΩardat, 32 Le©jun, 33 Qam, 34 Lanç, 35 Ursula, 36 Rikatt, 37 UΩin, 38 u 40 Attitudni, 44 Fitt, 48 Enne, 49 Fratello, 51 Mawmettu, 52 Spikka, 55 BaΩokk, 57 Innu, 59 Nsib, 61 Sajd, 63 Lumi, 65 Rawwem, 66 Smin, 68 Aronne, 69 Sellum, 70 Tnax, 71 Kubani, 74 Stil, 76 Tmun, 78 Sforz, 79 u 81 PikuΩi, 82 Ardit, 83 Lablabi, 86 Salamun, 89 Ordna, 90 u 91 Luteru, 92 Tqila, 97 Lussu, 99 u 100 Interpretu, 102 Rotta, 103 u 104 Vladimir, 106 u 107 Pulpetta.

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun.

Isem

Indirizz

Tel No:

Rebbie˙ ta’ €25: EMM BONELLO Tesman, 77 Triq N. Cremona, L-Iklin

14.07.2013

Log˙ob

31

Tisliba bin-numri Bi 3 numri

B’4 numri 0090 0534 0633 0807 0897 1175 1538 1642 1879 1905 1992 2141 2185 2219 2654 3081 4155 4197 4277 4516 4741 4898 4972 4993 5103 5231

025 080 115 119 129 178 185 208 238 303 309 392 397 440 541 983

5325 5967 6895 7219 7371 7510 7742 8081 8222 8630 9602 9923

B’5 numri

B’6 numri

06393 08172 09427 11090 15164 17008 18439 18870 19478 28472 37295 42532 42813 48451 49731 56285 57178 64991 72078 78319 93124 98072

017869 126211 246882 899430

Bi 8 numri 17190873 58630254 85300938 89677763

Po©©i n-numri f’posthom

SUDOKU sponsorjata minn WELLA

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna KOMPETIZZJONI WELLA KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a: VICTORIA BETTS, 14/4 St/Thomas Street, Rabat

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem.......................................................................................................................................

6

Indirizz................................................................................................................................... ................................................................................................................................................

I.D. Card................................................ Tel. .......................................................................

32

07.07.2013

AvviΩi

PROPRJETÀ

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ

FURJANA: Townhouse qieg˙da f’kantuniera, fiha Ωew©t ikmamar tas-sodda, kçina, kamra talikel, spare toilet, kamra talbanju u salott, kamra tal-˙asil fuq il-bejt u bil-bejt kollu. Fiha wkoll kantina bil-bir. Prezz €116,500 (Lm50,000) bla çens. Çempel fuq 79998477 jew 79243700

Geyser ta’ 50 litru €90. Televixin Grundig, daqs 14 -il pulzier prezz ta’ €85. It-tnejn f’kundizzjoni tajba. Datsun tal-1969 f’kundizzjoni tajba ˙afna. Çempel 79278808 jew 21826034

ÓAL TARXIEN: Blokka kbira ta’ 120 pied tul, li tikkonsisti f’garaxxijiet semi-basement, maisonette, Ωew© appartamenti u penthouse. Bil-komun u l-lift lesti minn kollox. Ta’ min wie˙ed jarahom g˙ax mibnija kbar. Çempel fuq 9982 6927.

SIÌÌIEWI: Masionette isfel bieb g˙alih. Jikkonsisti f’intrata, salott, kamra tal-banju, bit˙a interna, main bedroom, spare bedroom, kçina combined, terazzin, bit˙a, ©nien u Ωew© kmamar o˙ra. Çempel fuq 99440884 TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 99924999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

XAGÓRA GÓAWDEX: Farmhouse g˙al bejg˙ fil-pjazza taxXag˙ra, bir-raba mag˙ha. fih wkoll spira. B’veduti ta’ Marsalforn u Ω-Ûebbu©. Çempel g˙al aktar informazzjoni lis-sid fuq 79254256 jew 99405813 ÛABBAR; Maisonette isfel sabi˙, bieb g˙alih, bla çens, blg˙amara, 3 kmamar tas-sodda, main bl-ensuite, living/dining kçina kbira bl-appliances talistainless steel, karma tal-banju, box room/kamra tal-˙asil u bit˙a kollox modern u kollox viçin. Talba €115,000 biex jinbieg˙ malajr. Çempel lis-sid 77 07 49 46 PROPRJETÀ GÓALL-KIRI ÓAL TARXIEN: Garage b’15 pied bi 23 pied. Jista’ jintuΩa kemm b˙ala ma˙Ωen jew uffiççju. Ideali wkoll g˙al xi ˙anut tas-sbu˙ija. Çempel fuq 79278808 jew 21826034. ÓAL TARXIEN: Óanut Class 4 tajjeb g˙al kull tip ta’ negozju (g˙andu l-liçenzja tal-kummerç).

Fih dawl, ilma u madum ta’ kwalità. €7 kuljum. Çempel fuq 99824167.

MARSASKALA: Óanut ©did class 4 g˙all-kiri bla rigal. Fih dawl, ilma, sink u toilet u g˙andu parapet. €10 kuljum. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 79290706 SAN LAWRENZ GÓAWDEX: Townhouse b’7 kmamar tassodda, b’7 kmamar tal-banju kollha ensuite, Kçina, kamra talikel apparti u salott combined.

Fiha bit˙a bil-pool u BBQ area.

Lesta minn kollox biex tinkera www.saviourborgqronfli.com. Çempel sabiex tikseb aktar dettalji fuq 79440012 jew 99456051

Karozza Vauxhall Viva 4 door bil-liçenzja m˙allsa sal-a˙˙ar tas-sena. Mutur Honda Road Bike S110 f’kundizzjoni tajba.

Prezz negozzjabli. Çempel fuq 99403854 jew 79447371 Inbieg˙u kull tip ta’ arlo©©i. Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm di©itali, jew analogs, varjetà kbira ta’ alarm clo cks , kemm Citizen, Seiko ‘Dugena’ tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-bat terija, prezzijiet tajbin.

Nag˙mlu wkoll tiswijiet t’arlo©©i tal-idejn u kif ukoll tal-˙ajt u Grandfather Clocks. Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip t’arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija - 110 Triq il-Kungress Ewka ris tiku, Mos ta. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 21417235 jew 9982 5389.

Injam lest bi prezzijiet ir˙as.

Kull tip ta’ chipboard, MDFs, fuljetti ta’ chipboard, melamine, u aktar (varnishes tal-hardener u komuni) u finishing tal-undercoat. Solid oak, ˙xuna varjata. Çempel g˙al aktar informazzjoni 99446951.

Kamra tas-sodda doppja talfibre board, b’mirja mmulati u aççessorji addattati. Kulur griΩa.

Ideali g˙al ©o kamra 12-il pied bi 12-il pied. Kundizzjoni perfetta u kienet miΩmuma tajjeb.

Prezz negozjabbli. Çempel fuq 9924 2681.

Kamra tal-ikel, fridge freezer, washing machine, main bedroom, salott komplut, vetrina tal-injam, senduq u mejda tattelefon. Kollha f’kundizzjoni tajba u jinbieg˙u bi prezz ra©jonevoli. Çempel fuq 9947 2005 jew 99386077 Libsa tal-g˙arusa milbusa darba riçenti - €150. Libsa t’omm lg˙arusa sewda bil-gold - €50.

Erbg˙a si©©ijiet tal-fjura antiki €30. Erbg˙a si©©ijiet - €15.

Numru ta’ rails ©odda talpurtieri - €4 il-wa˙da. Ting˙ata komodina tas-salib ta’ Malta b’xejn (trid it-tiswija). Çempel fuq 79062928 Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat. Ikollna wkoll salotti second hand . Çempel 21 374823 jew inkella 99824139. Sander, kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 7961 7945.

Wallunit ta’ 12-il pied fi tliet biççiet ta’ 4 piedi l-wa˙da talkewba. Tajba b˙ala librerija. Çempel sabiex tikseb aktar informazzjoni fuq 21486 683.

14.07.2013

AvviΩi

Washing machine twin tab tadditta ‘Binateh’ uΩata tlett darbiet biss. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 21651274 jew 79650396.

Pjanu fuq il-˙adid, g˙andu bΩonn tuning, €500. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 27634001 jew 9811 3588 KAROZZI FORD FIESTA f’kundizzjoni mhux ˙aΩina. Ideali g˙al ispare parts €325. Çempel ghal aktar dettalji fuq 9947 3229 - 7722 7723 AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbieg˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches eçç. Parts ©enwini. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq: 21 446839 jew 9947 4505. Fax: 21470295.

Email - alex@agrautoparts.com

PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra. Triangle Truck tyres ©odda. Irrikorri g˙and Salvu Cassar G˙awdex. Çempel fuq 21 556674, 9947 5746 jew 9928 8699.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙all-Matematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn. Noffru wkoll korsijiet talECDL prezz €35 kull module.

Noffru wkoll korsijiet baΩiçi filkompjuter €50. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 21 662241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com SERVIZZI Care and Cure group ltd.

Infermiera m˙arr©a, caring

assistants, nannies, nies n˙arr©a biex iΩommu kumpanija, g˙ajnunafid-djar u night sitters.

Servizz ta’ 24 sieg˙a. g˙andna wkoll g˙all-kiri wheel chairs, hoists, commocks, walking frames u hospital beds. Çempel fuq 21376946 jew 99470178

Ìimg˙a ma’ Freddie Portelli u DJ Nando. Is-Sibt line dancing, country music u kull tip ta’ muΩika mis-snin sittin ma’ DJ Frans Grech. Tista’ tag˙Ωel minn à la carte menu, pasta, pizza, grills u light snacks . Çempel biex tiriserva post fuq 21454858, 21454908 jew 7945 4908.

DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich. Dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari fil-Fgura.

Noffru kull g˙ajnuna lill-anzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar millkçina tag˙na stess u skont ilbΩonn ta’ kull individwu. Çempel sabiex ting˙ata aktar informazzjoni fuq 21 666142 jew 79 666142 jew ibg˙at email fuq robinich@go.net.mt

DAR GÓALL-ANZJANI

Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €23 kull persuna.

Naççettaw respite u bed ridden. Çempel sabiex ting˙ata aktar dettalji fuq dawn in-numri: 21454908, 21454858 jew 7945 4908.

fuq 9949 9714.

TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group noffru servizz ta’ tag˙lim ta’ karozzi, muturi u mini buses. Kif ukoll kiri ta’ karozzi u taxi service. Prezzijiet jibdew minn €10. Çempel sabiex tikseb aktar informazzjoni fuq 9942 2422. jew ibg˙at email fuq www.tewmi.com PERSONALI Tfajla ta’ 28 sena, twila, eleganti, ma tpejjipx, ta˙dem u ©a g˙andha dar Ωg˙ira tag˙ha.

Tixtieq tiltaqa’ ma ra©el bejn 37 jew 41 sena, preferibbilment minn Malta jew G˙awdex biss.

Ibg˙at messa©© jew çempel fuq 99397507 WATERPROOF MEMBRANE

DIVERTIMENT Nigret Night Club & Restaurant, 11 Labour Ave, Rabat.

Nipprovdu g˙al kull tip ta’ funzjoni b˙al coffee mornings, high teas, lunches, dinner dances, hens u bachelors parties .

Divertiment live kull nhar ta’

33

G & G GENERAL CONTRACTORS Electrical - Plumbing - House Painting - Welding - Aluminium Works. Çempel fuq 79996810 jew 99273278.

KISI TIBJID U TIKÓIL Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bilpont, kisi bil-©ibs u graffiato.

Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel fuq 9945 4235 jew 21 805 811.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti.

Problemi ta’ kumpanniji jew negozju. Nag˙tu xhieda filQorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel fuq 7959 0000 jew www.privateinvestigation-malta.com

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membra ne , damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 21488972, 21438326, 9944 5527 jew 99493840. jew id˙ol fissit www.wpMalta.com WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

Ghandek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 79729967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com XOGÓOL TA’ ALUMINIUM Vin Aluminium, jag˙mlu bibien, twieqi, insect screens eçç.

Nag˙mlu wkoll xog˙ol ta’ tiswijiet. Çempel 2189 8999 jew 9946 5666.

MUSIC LINK XOGÓOL TA’ ALUMINIUM Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra.

G˙andna ssib wkoll kotba talmuΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Fleur-de-Lys Rd. B’kara. Çempel fuq 21 482 796.

RESTAWR FUQ APERTURI Nag˙mel xog˙ol fuq twieqi, bibien u gallariji, tqaxxir, zebg˙a u dak kollu li jkun hemm bΩonn. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 777057 77.

TBATTIL TA’ FOSOS G˙al tbattil ta’ fosos u bjar, tindif u spezzjonijiet ta’ pajpijiet tad-drena©© permezz ta’ çertu cameras, tindif ta’ kanali tax-xita u kif ukoll tbattil u tindif ta’ grease traps çempel fuq 21 651029, 0042 1954 jew inkella

G˙al kull xog˙ol ta’ aluminium shutters, g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’thermal insulation biex tnaqqas iss˙ana fis-sajf u l-kes˙a fix-xitwa, u ma jag˙mlux condensation.

Stimi b’xejn. Horvin Ltd., A42 Industrial Estate, il-Marsa. Çempel fuq 21 226320, 21 227196 jew 9989 1800. email: horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu XOGÓOL TA’ KISI U TIBJID Aktar minn sitt snin esperjenza f’kull tip ta’ tik˙il. G˙al xog˙ol professjonali çempelg˙al aktar informazzjoni fuq 9958 6149 u tista’ titlob stima b’xejn.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason fuq 21 432352 jew 9947 7167.

34

14.07.2013

Almanakk

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 33 °c L-INQAS TEMPERATURA: 22 °c UV INDEX: 10 TEMP:

HI

31°C

30°C

31°C

Xemxi

LO

22°C

21°C

22°C

VIÛIBBILTÀ: Tajba

Il-Óamis

RIÓ:

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

Óafif u varjabbli BAÓAR: Óafif IMBATT: ftit li xejn TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 25°c

HI

30°C

31°C

31°C

LO

23°C

23°C

23°C

Nisa bl-g˙onnella ˙dejn il-knisja tal-Vitorja, il-Belt, fejn illum hemm il-monument ta’ Sir Paul Boffa.

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd BBQ Night mill-Kumitat Lokali Laburista tal-Mellie˙a

New British Dispensary, 109/110, Triq San Ìwann, Il-Belt Valletta San Raffael Pharmacy, 247, Triq Óal Qormi, il-Marsa Evans Pharmacy, 96/98, Triq San Bastjan, Óal Qormi Rational Pharmacy, 74/75, Triq il-Wied, Birkirkara O’Hea Pharmacy, 128, Triq Manoel, il-GΩira SpiΩerija Kappara, Ûbibu Lane, San Ìwann Stella Maris Pharmacy, 34, Millner Street Tas-Sliema St. Catherine Pharmacy, Triq id-Dielja k/m Triq Santa Katerina, Ó’Attard M©arr Pharmacy, Triq il-Kbira k/m Triq Vitale, l-Im©arr Malta Euro Chemist, Triq il-Kurazza, il-Qawra De Paola Pharmacy, 36, Pjazza Antoine De Paule, Ra˙al Ìdid Kalkara Pharmacy, 8, Misra˙ l-Arçisqof Gonzi, il-Kalkara Felice Pharmacy, 95, Triq is-Santwarju, ÓaΩ-Ûabbar St. Philip Pharmacy, Triq iç-Çeppun, Óal G˙axaq Ûurrieq Dispensary, 68, Triq il-Kbira, Ûurrieq Menelo Pharmacy, Triq it-Tabib Nikol Zammit, Si©©iewi.

Imtarfa Pharmacy, 207 St. David Road, l-Imtarfa

Ser isir BBQ night ˙dejn il-pool tar-Riu Seabank Hotel, lG˙adira, Mellie˙a nhar is-Sibt 27 ta’ Lulju mit-8.00 ta’ filg˙axija il-quddiem. Biljetti bil-prezz ta’ 20 ewro jistg˙u jinkisbu mill-membri tal-kumitat lokali taç-Çentru Laburista talMellie˙a.

A˙seb kmieni g˙ax il-postijiet huma limitati.

Ikla Spettaklu 2013 Fil-pjazza quddiem il-kaΩin tas-soçjetà Sant’Andrija. Nhar ilÌimg˙a 26 ta’ Lulju, 2013. Fit-8.00pm Divertiment garantit ma’ Tony Carbonaro & Friends live band, bilparteçipazzjoni tal-kantanta popolari Jessica Muscat.

Biljetti mill-bar tal-kaΩin, kumitat jew permezz tal-email info@santandrijalija.com. Jew çempel fuq 21435499 jew 99470573 Inrabbu tfal resistenti permezz ta’ dixxiplina poΩittiva

G˙awdex Castle Pharmacy, 2, Misra˙ l-Indipendenza, Victoria G˙awdex St. John Pharmacy, 85, Triq l-Indipendenza, ix-Xewkija G˙awdex

Lottu

25 32 64 71 52

21 3

26

Super 5

42

15

37

28

38

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

Il-psikologu rinomat Amerikan il-Professur William Nicoll se jag˙ti ta˙dita pubblika fuq ‘Inrabbu Tifel/Tifla Resistenti Permezz ta’ Dixxiplina PoΩittiva’ nhar it-Tnejn, 15 ta’ Lulju, 2013, fis-6.30pm g˙and Genesis2 l-Istitut taΩ-Ûwie© u l-Familja, 1, Triq l-Oratorju, in-Naxxar.

Dr Nicoll, professur fil-counselling fl-Università ta’ Florida Atlantic, u kodirettur taç-Çentru ta’ Resilience Counselling & Training Centre, ta programmi ta’ counselling u ta˙ri© madwar id-dinja.

Qabel kien g˙alliem nazzjonali fil-Brief Counselling g˙allAssoçjazzjoni Amerikana tal-Counselling, Viçi-President tas-Soçjetà tal-Adlerian Psychology fl-Amerika ta’ Fuq u Direttur tal-Istitut talAdlerian Training.

Dr Nicoll kiteb il-ktieb, Developing Resilient Youth, u sar mag˙ruf madwar id-dinja b˙ala konsulent u g˙alliem tal-counsellors, terapisti u g˙alliema. Dr Nicoll se jkun Malta biex imexxi kors g˙al counsellors professjonali organizzat mid-Dipartiment talCounselling fi ˙dan il-Fakoltà ta’ Social Wellbeing, li qed tikkollabora ma’ Genesis2, l-Istitut taΩ-Ûwie© u l-Familja rigward din itta˙dita.

Re©istrazzjonijiet jibdew fis-6.15 p.m. Nirrakkomandaw li tirriΩerva il-post tieg˙ek billi tibag˙at imejl fuq info@genesis2.org.mt jew iççempel fuq 9942 9907 jew 7920 2477.

Festa Ìelati

15.07.1997 – Jinqatel Gianni Versace b’tiri ta’ pistola f’Miami, Florida.

17.07.1955 – Jinfeta˙ Disneyland minn Walt Disney f’Anaheim, Kalifornja.

16.07.1974 - l-Arçisqof Makarius, President ta’ Çipru jispiçça g˙all-g˙arrieda f’Malta wara kolp ta’ Stat f’Çipru

18.07.1918 - Twieled Nelson Mandela, mexxej tal-moviment kontra l-aparthied u eks President tal-Afrika t’isfel

Nhar is-Sibt 13 u l-Óadd 14 ta’ Lulju, is-Soçjetà Filarmonika San Pietru Banda BirΩebbu©a ser itella’ l-attività ‘Festa Ìelati’ fil-Bajja s-Sabi˙a ©ewwa BirΩebbu©a. Kif jixhed l-isem stess, ser tkun attività li tippromwovi l-©elat kif ukoll ˙elu tal-friΩa.

L-attrazzjoni prinçipali ser ikun record li se jkun mag˙mul mill©elat u ji©i vverifikat minn ©urija apposta mibg˙uta mill-Malta Records, u li l-qlieg˙ minnu ser imur g˙al Puttinu Cares.

Apparti minn hekk, l-attività se tkun komposta minn diversi stands u kjosks li jkunu qed jesebixxu jew ibieg˙u prodotti li jkollhom x’jaqsmu mal-©elati, ˙elu tal-friΩa kif ukoll affarijiet varji o˙ra.

Ser ikun hemm ukoll palk prinçipali minn fejn ser ikun g˙addej spettaklu kontinwu fosthom Ìor© u Pawlu, Danica Muscat u Klinsmann Coleiro.

Sports

14.07.2013

35

seminAr tAl-industrijA tAl-jottijiet

“Malta, Destinazzjoni A˙jar G˙asSuperjotts!”, is-seminar relatat mas-superjotts b’mod ©enerali u l-industrija tal-jottijiet lokali b’mod partikolari, se jer©a’ jkollu l-approvazzjoni u l-kooperazzjoni tal-International Superyacht Society, liema involviment mhux biss se jkun dak li jipprovdi kelliema ta’ kalibru, iΩda se jag˙ti lill-attività lokali espoΩizzjoni aktar globali permezz tan-network ta’ marketing strutturali tag˙hom.

Transport Malta se jer©g˙u jappo©©jaw u jikkollaboraw flistruttura organizzattiva tasSeminar.

L-International Superyacht Society, ibbaΩata fi Florida flIstati Uniti, hija rikonoxxuta b˙ala l-unika organizzazzjoni li sservi u li tirrappreΩenta l-industrija tal-jottijiet il-kbar madwar iddinja.

Il-membri tas-Soçjetà huma individwi u kumpanniji li huma rikonoxxuti g˙at-tmexxija u ddedikazzjoni tag˙hom biex jg˙ollu l-livel ta’ kostruzzjoni, disinn, manutenzjoni, tiswija u t˙addim ta' jottijiet kbar.

“Malta, Destinazzjoni A˙jar G˙as-Superjotts!”, li g˙andu jsir fil-Grand Hotel Excelsior nhar lErbg˙a 11 ta’ Settembru, qed ikun organizzat minn Wilfred Sultana & Associates pubblikaturi mill-1976 ta’ Yachting in Malta, id-direttorju g˙al servizzi u façilitajiet tal-jottijiet f’Malta.

Mis-sena 2009, dan huwa ttielet seminar organizzat fuq baΩi ta' kull sentejn.

Is-seminar ta’ Settembru se jing˙ata aktar statura internazzjonali bil-parteçipazzjoni g˙allewwel darba tal-entitajiet awtorevoli l-Professional Yachting Association (PYA) u ilMediterranean Yacht Brokers Association (MYBA).

Il-PYA huwa l-korp globali ta’ professjonisti g˙all-ekwipa©© taljottijiet, li g˙andhom sistema re©jonali internazzjonali stabbilità, b’rappreΩentanti fl-Awstralja, Ìibiltà, il-Greçja, l-Italja, Malta, ilMontenegro, New Zealand, lAfrika t'Isfel, Spanja, il-Karibew, it-Turkija, ir-Renju Unit u l-Istati Uniti.

L-MYBA - L-Assoçjazzjoni talJottijiet Dinjija hija organizzazzjoni professjonali mag˙rufa internazzjonalment, li twaqqfet fl-1984, b’membri li huma involuti fil-livelli kollha fi ˙dan lindustrija tas-superjotts.

Membri tal-MYBA huma ©eneralment rappreΩentati floqsma kollha ta' senserija, kiri, immani©©jar tekniku u kostruzzjoni ta' jottijiet kbar fejn g˙andhom ferg˙at fi Franza, l-Monako, Spanja, l-Italja, l-Gran Brittanja, l©ermanja, l-IΩvizzera, Hong Kong, u l-Istati Uniti.

Dr Chris Cardona, Ministru talEkonomija, Investiment u Negozji Ω-Ωg˙ar, responsabbli g˙all-marittimu in ©enerali se jkun il-kelliem ewlieni fis-seminar u se jippreΩenta l-kummenti finali tal-avveniment.

L-ismijiet tal-kelliema lokali u barranin li se jiehdu sehem g˙andhom jit˙abbru dalwaqt.

Kunçett ©did fis-seminar din issena se tkun diskussjoni miftu˙a ta’ tletin minuta minn panel ta' tliet esperti li se jkollhom lopportunità li jesponu l-argumenti tag˙hom immedjatament wara numru ta' preΩentazzjonijiet minn kelliema mistiedna.

Ritratt:Lawrence Dalli - Malta Ship Photos

AppoÌÌ gÓAs-seminAr tAs-superjotts

Is-superjott ta’ 92.38 metru Tatoosh waqt wa˙da miΩ-Ωjarat tieg˙u f’Malta

36

14.07.2013

Sports

FOtOGraFiJa SPOrtiVa

dak li Mhux in-nOrMa Minn heMM wara l-lenti?

MELVIC ZAMMIT tkellem ma’ PAUL ZAMMIT CUTAJAR, fotografu professjonali. Fost l-o˙rajn, ix-xog˙ol fotografiku ta’ Zammit Cutajar jinvolvi fotografija fil-qasam sportiv. F’din l-intervista qed nippubblikaw xi w˙ud mill-a˙jar materjal li pproduça Zammit Cutajar innifsu.

Paul Zammit Cutajar ©ej minn familja li kienet involuta sew fil-fotografija u allura kienet ˙a©a naturali li jkompli jsegwi din il-linja ta’ xog˙ol.

Bi tbissima u ˙arsa nostal©ika jfakkar il-punt tat-tluq. “Missieri, xi kultant, kien jag˙tini l-kamera, u l-kurΩità kienet teg˙libni biex nifta˙ha biççiet ˙alli nara l-mekkaniΩmu tag˙ha, biex nipprova nifhem il-funΩjoni tag˙ha. Sfortunatament, meta kont nipprova ner©a’ ng˙aqqadha, kien jifdal diversi viti Ωejda”.

“Il-fotografija tg˙allimtha wa˙di, bl-esperjenza u l-esperimentazzjoni. Qatt m’attendejt korsijiet. Bdejt nag˙mel dan ix-xog˙ol b’mod professjonali mill-2006”.

“Xog˙li jag˙tini sodisfazzjon u nag˙mlu minn qalbi. Dan ©ie rifless fil-premijiet li rba˙t s’issa matul il-karriera tieg˙i”.

Fost is-suççuess miksuba fl-a˙˙ar snin minn Zammit Cutajar: Fil-15 ta’ Ìunju ta’ din is-sena Zammit Cutajar reba˙ l-award tal-Fotografu tas-Sena 2013 fl-Isports fil-Malta Journalism Awards.

Fl-2010, 2011 u 2013 reba˙ l-IGM Travel Journalism of the Year

M: F’hiex kienet tikkonsisti l-˙idma fotografika li kellek matul din is-sena fil-qasam sportiv? t: Jien wie˙ed mill-fotografi uffiçjali tal-Assoççjazzjoni tal-Futbol Malti (MFA) u allura ˙afna mill-˙in tieg˙i nqattg˙u ni©bed ir-ritratti fl-avventimenti tal-MFA. Dan jinkludi l-avvenimenti sportivi tat-tim nazzjonali, lU21S, l-U17s, il-futbol tan-nisa, u l-Premier League, fost o˙rajn. Barra minn hekk, nivvja©©a mat-tim nazzjonali Malti meta jilg˙ab lil hinn minn xtutna.

Mix-xena internazzjonali kont preΩenti g˙all-finali tal-UEFA tal-U17s fi Slovenja u l-log˙ob tal-Olimpjadi f’Londra. Apparti l-futbol, inkun preΩenti g˙all-g˙awm, waterpolo, rugby, dixxiplini Olimpiçi, golf u basketball.

M: Liema kienu l-avvenimenti prinçipali li ˙dimt fihom barra l-pajjiΩ matul dan l-a˙˙ar Ωmien?

M: Kif tiddeskrivi s-sodisfazzjon li jag˙tik ixxog˙ol tal-fotografija?

t: Fl-a˙˙ar erba’ snin ˙dimt f’diversi avvenimenti internazzjonali. Kont preΩenti g˙at-Tazza tad-Dinja, fl-Afrika t’Isfel, fl-2010, 3 Kampjonati Dinjija talG˙awm, 3 finali tal-UEFA Champions League, finali tal-UEFA Champion League tan-nisa, finali tal-UEFA Europa League, finali tal-Kampjonat tar-Rugby f’New Zealand, Log˙ob Olimpiku taΩ-Ûg˙aΩag˙ f’Singapore, l-Olimpjadi f’Londra u l-Log˙ob talPajjiΩi Ω-Ûg˙ar li saru riçenti fil-Lussemburgu.

Però wie˙ed mill-ikbar unuri g˙alija kien meta kont preΩenti fir-reb˙a storika li g˙amlet Malta kontra l-Armenja. Óassejtni onorat li ˙adt ritratti tal-partita, il-gowl u fuq kollox l-ewforija li tqanqlet fi tmiem il-partita.

t: Na˙seb li qatt ma jien sodisfatt sa barra bix-xog˙ol li nipproduçi g˙ax dejjem nibqa’ nfittex li nipproduçi l-a˙jar.

B˙al kumplament tal-fotografi, nipprova naqbad l-a˙jar mument, u jekk jirnexxieli, nimpika mieg˙i nnifsi u nipprova nkompli naqbad iktar mumenti.

Il-fotografija ttini sodisfazzjon. Saret parti integrali minn ˙ajti. Meta nkun fuq xog˙li, ninsa d-dinja ta’ madwari u nikkonçentra fuq dak li nkun qed niffoka fuqu biex nipprova naqbdu mil-lenti tieg˙i.

Michael Mifsud f’dellirju ta’ fer˙ wara li skurja l-unika gowl fil-partita bejn Malta u Armenja, f’Yerevan

14.07.2013

Sports

37

M: Xi tfittex l-aktar fis-su©©ett meta tie˙u ritratt? t: Azzjoni, mozzjoni, emozzjoni, torment, dak li mhux in-norma. Dejjem nipprova nisfida l-kreattivtà tieg˙i u nesperimenta bil-modi kollha aççessibbli.

M: Liema sports l-aktar li tie˙u gost ti©bed ir-ritratti? t: Qisek qed tistaqsini biex nag˙Ωel liema mit-tfal l-aktar li n˙obb. Huwa impossibbli li nwie©eb b’mod speçifiku. Jog˙©buni kollha. Kull sports huwa uniku u g˙andu lkaratteristiçi differenti tieg˙u.

Kull sports g˙andu l-fallimenti u lmumenti glorjuΩi tieg˙u. Ûew© binarji opposti li dejjem inkun lest biex nippreΩentahom u nwelldilhom interpretazzjoni ©dida.

Waqt l-intervall ta’ log˙ba basketball bejn l-Awstralja u l-Amerika fil-Log˙ob Olimpiku f’Londra. Troupe FrançiΩ talbasketball jag˙ti pjaçir bil-˙iliet li g˙andu lill-pubbliku preΩenti

Imma©ini 3D ...IlluΩjoni fotografika ta’ Ωew© çiklisti bejn iç-çrieki tal-emblema Olimpika

M: Inti fotografu talisports. G˙aliex l-isports u mhux qasam ie˙or?

X’©ibdek biex tag˙mel dan? t: Na˙seb li l-fotografija hi tfittxek u mhux int tfittixha. Ta’ età Ωg˙ira kont nipparteçipa fi sports differenti u dan g˙eni ˙afna fil-fotografija sabiex ikolli g˙arfien a˙jar tal-isport u nkun nista’ nantiçipa l-azzjoni

M: X’differenza tinnota bejn l-isport lokali u dak internazzjonali?

G˙awm sinkronizzat - G˙awwiema ÇiniΩa tidher g˙arkupptejha fl-ilma

t: Hemm bΩonn ta’ iktar façilitajiet u assistenza teknika a˙jar.

Minkejja dan, qed ninnota titjib fil-prestazzjoni tas-subien u lbniet ta’ età Ωg˙ira.

Dawn huma l-futur u je˙tie© li nkomplu ninvestu fihom.

38

14.07.2013

Sports

moto GP

Pedrosa u Lorenzo barra miL-GP taL-Ìermanja

Mill-MotoGP tal-lum f’Sachsenring il-Ìermanja se jkunu neqsin l-ewwel Ωew© sewwieqa filklassifika Dani Pedrosa (136 punt) u Jorge Lorenzo (127 punt). Il-leader Pedrosa naqas li jikkwalifika fil-provi meta wara kwarta minn x’hin bdiet is-sessjoni fl-ewwel dawra, huwa tar minn fuq ir-Repsol Honda tieg˙u u ˙abat bis-sa˙˙a mal-art. Testijiet tal-bidu ma wrewx ksur f’g˙onqu, imma xorta huwa ttie˙ed l-isptar g˙al aktar testijiet.

Min-na˙a l-o˙ra c-champion tad-dinja renjanti Jorge Lorenzo se jitlef it-tellieqa tal-lum wara li kkraxxja fil-provi tal-Ìimg˙a. Huwa kien we©©a’ ghonqu fil-provi tad-29 ta’ Ìunju flOlanda u issa f’dan il-kraxx g˙awwe© it-titanium plate li kienu g˙amlulu dak in-nhar.

G˙adu mhux çert jekk Pedrosa jie˙ux sehem fit-tellieqa peress li ma kkwalifikax, iΩda jekk dan ikun jista’ jtellaq huwa jkollu jibda mit-12il post.

maLta

fiL-euroPean Youth oLYmPic festivaL Malta qed tiehu sehem fit12-il Edizzjoni tal-European Youth Olympic Festival li qed isiru f’Utrecht l-Olanda.

Il-kontingent ta’ 3 atleti u 3 uffiçjali qed jitmexxa min Charles Camenzuli.

Fl-atletika hemm Nicole Gatt u l-kowç tag˙ha Mark Farrugia. Fil-judo g˙andha lil Francesco Aufieri u lkowç tieg˙u Vito Aufieri u fit-tennis Katrina Sammut u l-kowç tag˙ha Esther Muscat.

PreΩenti wkoll f’Utrecht hemm Joe Cassar Segretarju tal-KOM li huwa iç-çerman tal-kummissjoni ta’ ko-ordinazzjoni tal-kumitat internazzjonali tal-EYOF u Envic Galea, President tal-Malta Judo Federation fil-kapaçità tieg˙u b˙ala Segretarju Ìenerali tal-European Judo Union.

Iç-çerimonja tal-ftu˙ tat-12

l-Edizzjoni tal-European Youth Olympic Festival g˙andha ssir llum il-Óadd 14 ta’ Lulju fit-8.00 ta’ filg˙axija fl-iStadium Galgenwaard, Utrecht, l-Olanda.

It-Tnejn 15 ta’ Lulju atleta minn kull pajjiΩ mit-48 Kumitat Olimpiku li se jkunu qed jie˙du sehem flimkien ma’ uffiçjal, se jkunu preΩenti g˙al laqg˙a li g˙andha ssir mal-President tal-Kumitat Olimpiku Internazzjonali Jacques Rogge illi kien il-persuna li ta appo©© s˙i˙ g˙al dan il-Log˙ob li huwa organizzat millEuropean Olympic Committees ta˙t it-tmexxija ta’ Patrick Hickey.

L-EΩekuttiv tal-Kumitati Olimpiçi tal-Ewropa g˙aΩel l-ibliet ta’ Tbilisi (Georgia) g˙all-edizzjoni tal-2015 u dik ta’ Gyor (Ungerija) g˙all-2017

L-ewwel rawnds ta’ kompetizzjoni li fihom l-atleti Maltin se jkunu fl-azzjoni, huma dawn : G˙ada 15 ta’ Lulju : 10.00 : Rawnd 1 – Tennis – Katrina Sammut (Den Hommel Tennis Park) 15.00 : Rawnd 1 – Athletics – Nicole Gatt (Maarschalkerweerd Athletics Track) Il-Óamis 18 ta’ Lulju : 10.00 : Judo 81 kg – Francesco Aufieri (Jaarbeurs Utrecht)

erba’ timijiet investiGati fin-niÌerja wara riÛultati ta’ 79-0 u 67-0 Il-Federazzjoni tal-Futbol tanNi©erja (NFF) issos-pendiet erba’ klabbs wara Ωewg riΩultati skandaluΩi u li ma jitwemmnux ta’ 79-0 u 67-0 fi play-offs g˙al promozzjoni.

Dawn il-partiti min-Ni©eria Nationwide League, intlag˙bu t-Tnejn li g˙addew meta Plateau United Feeders g˙elbu lil Akurba FC 79-0 u Police Machine FC reb˙u lil Babayaro 67-0.

It-timijiet kollha kienu nvoluti fil-promotion play offs biex jikkwalifikaw ˙a jilg˙abu fit-Tielet DiviΩjoni.

Iç-çerman tal-kumitat organizzattiv tal-NFF, Mike Umeh, qal li meta sema’ allarma ru˙u u kien pront ordna li l-erba’ timijiet ikunu sospiΩi. “Huwa inaççettabbli.

Dan hu skandlu kbir.

L-erba’ timijiet involuti huma sospiΩi indefinittivament, sakemm kollox ikun investigat sal-qieg˙ nett” qal Umeh.

Id-direttur tal-kampjonat, Mohammed Sanusi, assigura li l-kumitat organizzattiv se

jkun strett mal-persuni u istituzzjonijiet li jinsabu ˙atja mill-investigaturi. “G˙alissa kul˙add huwa sospiΩ – ittimijiet involuti, l-plejers, luffiçjali, l-uffiçjali tal-partiti, l-ko-ordinatur.

Kull min jinstab li kellu xi parti f’dan l-avveniment moqΩieΩ se jirçievi kastigi kbar” qal Sanusi.

Fi tmien l-ewwel taqsima, Police Machine kienu biss 60 minn fuq, filwaqt li Feeders kienu biss 7-0. Dan ifisser li fit-tieni taqsima kienu skurjati aktar minn gowl kull minuta.

Barra minn hekk, x’aktarx li l-ballun qatt ma mar barra b’xi xutt Ωbaljat lejn il-lasti inkella biex jing˙ata xi throw in.

Kif il-plejers tar-rebbie˙a jiskurjaw gowl huma stess ihaffu jie˙du l-ballun lejn nofs il-grawnd biex l-avversarji jergg˙u jibdew illog˙ob, imbag˙ad ituh f’saqajhom, jithallew jg˙addu d-difiΩa u jiskurjaw bla problema

14.07.2013

Sports

39

elezzjoni ta’ President tal-mFa

GÓaliex in-nies ma tmurx il-Grawnd Nhar is-Sibt 20 ta’ Lulju se ssir lelezzjoni g˙all-President talMalta Football Association g˙attliet snin li ©ejjin.

Dan huwa Ωmien li fih id-dilettant i˙ares lejn l-amministrazzjoni tal-futbol fil-pajjiΩ biex jg˙id tieg˙u dwar min g˙andu jkollu t-tmun tal-futbol Malti f’idejh g˙as-snin 2013-16. Dan minkejja li l-pubbliku ©enerali m’g˙andux vot.

Il-President jing˙aΩel bil-voti tal-klabbs membri fl-MFA. G˙andu jkollhom sehem flg˙aΩla ta’ min imexxi dawk innies li j˙allsu biex jid˙lu jaraw il-log˙ob fil-grawnd? Il-President preΩenti Norman Darmanin Demajo semma fl-intervisti li kellu matul din il-kampanja li hemm nuqqas ta’ nies li qed jattendu l-grawnds.

Huwa jidher li jemmen li jista’ jirran©a dan billi jibdel il-format tal-kampjonat u/jew xi affarijiet o˙ra. Imma r-ra©unijiet veri huma dawk li jitkellmu fuqhom l-amministraturi, jew hemm xi ˙a©a ohra?

Minn st˙arri© sempliçi li fih tkellimna man-nies bla mikrofonu u bl-ebda indikazzjoni li qed nag˙mlu st˙arri©, sibna punt importanti ˙afna fuq dan is-su©©ett. Sirna nafu li n-nies naqset bis-s˙i˙ mil-grawnd, la g˙ax kien hemm Joe Mifsud President la g˙ax hemm Norman Darmanin Demajo u x’aktar lanqas jekk ikun hemm Peter Fenech.

In-nies tmur il-grawnd g˙ax t˙obb il-futbol, imma t˙obb ilfutbol sabi˙. Il-livell tal-log˙ob, il-livell tal-futbol, jg˙id x’jg˙id kul˙add, huwa baxx u baxx ˙afna. In-nies li lesta tmur ilgrawnd, tara l-futbol ta’ livell g˙oli ˙afna fuq it-televiΩjoni u ma tag˙ti tort lil ˙add li g˙al ftit flus fix-xahar jkollha xalata ta’ futbol ta’ livell g˙oli.

Imbag˙ad trid t˙allas g˙al kull partita l-grawnd f’Ta’ Qali ta’ livell, kultant tad-da˙k. Mela xog˙ol l-amministraturi huwa li jg˙ollu l-livell tal-futbol Malti u l-fejqan jibda ©ej. M’hemmx g˙alfejn ikollna timijiet li j˙abbtuha mal-aqwa tal-Ewropa biex ng˙ollu l-livell, imma biΩΩejjed li meta nilg˙abu ma timijiet medji nkunu kapaçi nag˙tu log˙ba tajba u jkollna ç-çansijiet tajbin li nirb˙u.

Ara ma ji©ix xi ˙add jg˙idli li li tipparteçipa biΩΩejjed u r-riΩultat ma jg˙oddx. Jekk hawn min ja˙seb hekk, Ωgur li ma jafx kif ja˙sbuha ll-ma©©oranza kbira tan-nies li j˙obbu l-futbol, li kollha kemm huma, bla ebda eççezzjoni ta’ ˙add iridu jaraw il-gowls favur it-tim tag˙hom u jridu r-reb˙. Ming˙ajr dawn laffarijiet baΩiçi, l-gost jintilef kollu.

IΩ-Ωewg kontestanti g˙al Presidenza t-tnejn jidhru li ja˙sbu li g˙ax jibdlu l-format talkampjonat se jsolvu l-problema tal-attendenza. Anki li l-klabbs jaqilbu professjonali jew semiprofessjonali. Minn dawn l-ideat meta nqabbel ma’ x’qalu n-nies dilettanti tal-futbol fit-triq, nikkonkludi li n-nies li tinteressahom l-amministrazzjoni ma jafux verament x’qed ji©ri.

Li tg˙id l-korruzzjoni tbieg˙ed lin-nies mill-grawnd hija xi ˙a©a li ilha ting˙ad snin kbar anki meta n-nies kienet tirrikorri g˙al-log˙ob. Mela mhux veru li dik hi r-ra©uni. Korruzzjoni fillog˙ob hi dejjem ˙aΩina u trid tkun kumbattuta imma dan ma

jfissirx li l-grawnds vojta min˙abba fiha.

G˙ollu l-livell tal-log˙ob u nnies tattendi, punto e basta.

Konna aktar nie˙du gost kieku f’din il-kampanja g˙al Presidenza tal-MFA, il-kontestanti qalulna aktar fid-dettall kif bi ˙siebhom jg˙ollu l-livell tallog˙ba.

Peter Fenech qalilna li jekk jitla’ jara li l-klabbs ikollhom persuna impjegata full-time .

X’wahda din x’soluzzjoni dik!

Jew kif kompla jg˙id li hawn perçezzjoni ta’ korruzzjoni!

Perçezzjoni ta’ korruzzjoni? Fejn sejrin b’mo˙˙na, qisu qed jg˙id li m’hawnx korruzzjoni fil-futbol meta g˙andha kaΩi ppruvati anki fil-Qorti.

Kieku jien kelli vot kien ikolli ta˙wida s˙i˙a f’mo˙˙i lil min se nivvota g˙ax b’idejja fuq qalbi

ng˙id li ebda wie˙ed minn dawn il-kontestanti ma ˙aqqu jmexxi l-futbol Malti.

Ovvjament trid tivvota. Forsi la˙jar li wie˙ed jista’ jag˙mel huwa li jastjeni. Dan ikun messa©© qawwi liΩ-Ωewg sinjuri li ppreΩentaw ru˙hom biex imexxi l-MFA li they do not make the grade. Fit-tmexxija lfutbol g˙andu bΩonn xi ˙add li, mhux fi tliet snin, imma millista©un 2013/14 ji©bed in-nies lejn il-grawnd.

Issa billi nippro©ettaw g˙allong term u nibqg˙u bilgrawnds vojta mhux kollu tag˙Ωiq fl-ilma jkun.

Aktarx li b’vot qawwi ta’ astensjoni, jitwassal il-messa©© anki lil min jirba˙ din l-elezzjoni li jrid jag˙mel aktar biex i©ib in-nies ilgrawnd u jekk m’g˙andux biΩΩejjed ideat biex jag˙mel dan

Norman Darmanin Demajo

Peter Fenech

jikkonsulta u jikkonsulta mhux ma xi hekk imsejja˙ espert, imma man-nies li lesti jmorru lgrawnd biex jaraw il-partiti tal-

fubol Malti – il-veri esperti talfutbol Malti.

Peter Fenech GC

40

14.07.2013

A˙barijiet

l-iskandlu tas-sala ‘lesta’ fl-isptar Monte CarMeli li kienet nieqsa Mill-iktar affariJiet essenzJali

Joe Cassar u Mario Galea Jfarfru Mir-responsabbiltÀ Sala ©dida li kellha tospita l-pazjenti nisa fl-Isptar Monte Carmeli, ma qieg˙da tilqa’ xejn ˙lief trabijiet ©o fiha.

Dan skoprieh il-Ministru tasSa˙˙a Godfrey Farrugia waqt Ωjara li g˙amel fl-Isptar Monte Carmeli fejn sab nuqqasijiet gravi li kienu wasslu biex ix-xog˙ol jieqaf g˙al kollox.

Dan il-pro©ett, li kien imbeda minn Gvern Nazzjonalista fl2007, kien spiçça qabeΩ sew listimi ori©inali. Minkejja l-fatt li jidher biç-çar li x-xog˙lijiet f’din is-sala mhux kompluti, g˙al xi ra©uni x-xog˙ol xorta kien iççertifikat b˙ala ‘lest’.

G˙ad li ta˙t il-Gvern Nazzjonalista din is-sala kienet iççertifikata b˙ala ‘lesta’, ilMinistru Farrugia skopra li s-sala g˙adha nieqsa mill-façilitajiet essenzjali kollha, b˙as-sistema elettrika, mekkanika u kmamar tal-banju. Barra minn hekk, instab ukoll li lanqas bibien u twieqi interni ma kienu ©ew imwa˙˙la.

Il-problemi bdew meta s-CEO tal-Isptar ma aççettax l-istima ori©inali ta’ €827,000 li kien g˙addielu l-kuntrattur g˙aliex ˙ass li kienet g˙olja wisq.

Min˙abba f’hekk, huwa talab lill-kuntrattur biex jag˙tih stima iktar baxxa.

Il-kuntrattur hekk g˙amel u listima l-©dida, li kienet ta’

€426,000, ©iet mg˙oddija lillMinisteru tal-Finanzi li approva listima flimkien ma’ somma ta’ kontin©enza li tellg˙et il-kont g˙al €466,000. Il-kuntrattur, fittieni stima tieg˙u g˙amilha çara li ma kinux inkluΩi x-xog˙lijiet elettriçi u mekkaniçi.

Imma l-istorja ma kellhiex ting˙alaq hemmhekk g˙aliex ftit tax-xhur wara l-istess Ministeru rçieva ittra bl-istima ori©inali ta’ €827,000, li g˙al xi ra©uni xorta wa˙da ma inkludietx fiha x-

xog˙ol fuq is-sistema elettrika u mekkanika.

Fl-a˙˙ar, f’Ìunju tal-2009, kumpannija o˙ra ©iet mag˙Ωula biex twettaq ix-xog˙ol fuq dawn is-sistemi, imma l-istima tag˙ha, li la˙qet €2.3 miljun, kienet ferm ikbar minn dik ta’ €265,000 li kienu g˙amlu ori©inarjament fl2007.

Jidher li d-differenza rriΩultat mill-fatt li l-ewwel stima saret fuq xog˙ol simili li sar qabel f’sala ie˙or fl-istess sptar, minflok

ma saret stima speçifikament g˙all-parti l-©dida.

F’Mejju tal-2010 l-kuntrattur ˙are© bi stima ©dida ta’ €1.2 miljun li xorta kienet ferm og˙la minn dik ori©inali u wasslet biex il-Ministeru tal-Finanzi jitlob lillkumpannija tal-awditjar PwC biex tinvestiga l-pro©ett.

Mill-investigazzjoni ˙are© çar li l-mod kif ing˙ataw dawn il-kuntratti u kif ©ew aççettati diversi stimi differenti g˙all-a˙˙ar, ma kienx trasparenti. Nuqqas kbir

ie˙or kien il-fatt li l-Gvern preçedenti ddeçieda li j˙alli x-xog˙jiet strutturali jibdew qabel ma ng˙ata l-kuntratt relatat mal-façilitajiet elettriçi u mekkaniçi li wassal g˙al ta˙wida s˙i˙a li eventwalment i©©amjat ilpro©ett.

Tlabna l-kummenti tal-eksMinistru tas-Sa˙˙a, Joe Cassar, li qalilna li dan il-pro©ett ma kienx jaqa’ ta˙t il-kompetenza tieg˙u u qalilna biex ng˙addu l-mistoqsijiet tag˙na lil Mario Galea, li dak iΩ-Ωmien kien is-Segretarju Parlamentari g˙all-Anzjani u l-Kura fil-Komunità.

Madankollu, meta kkuntattjajna lil Galea huwa rrisponda li “xxog˙ol imsemmi kien f’idejn lamministrazzjoni tal-Isptar Monte Carmeli u ma kontx direttament involut fl-imsemmi refurbishment.”

Minn dawn ir-risposti jo˙ro© çar li ma kien hemm l-ebda tip ta’ monitora©© politiku fuq dan il-pro©ett, minkejja l-fatt li kien qieg˙ed ji©i ffinanzjat permezz ta’ fondi pubbliçi.

Min-na˙a tieg˙u, il-Ministru tasSa˙˙a preΩenti, Godfrey Farrugia, ikkommetta ru˙u li jikkonkludi dan il-pro©ett milliktar fis possibbli wara li jitlestew r-reviΩjonijiet li g˙addejjin fuqu b˙alissa. Dawn ir-reviΩjonijiet se jassiguraw g˙aqal u ppjanar serju ta’ kif jintefqu flus il-poplu.