Kullhadd 03.11.2013 by Kullħadd Editor

www.kullhadd.com

interViSta Ma’

KOPPja OMOSeSSwali Il-Óadd 3 ta’ Novembru, 2013 Óar©a Nru 1,060

Ara pa©na 4

Prezz ›0.80

GÓalfejn falla Mater Dei? Sptar li ©ie jiswa lill-poplu Malti u G˙awdxi €344 miljun – €7 miljun iktar mis-somma ppjanata ori©inarjament – g˙adu sal-lum ma jiffunzjonax tajjeb. Meta l-Ministru tasSa˙˙a Godfrey Farrugia beda l-˙idma tieg˙u fil-Gvern f’Marzu li g˙adda, sab €68 miljun dejn, waiting lists li ma jispiççaw qatt, u pazjenti ffullati fil-kurituri tal-emer©enza. X’wassal g˙al dan il-falliment kbir fil-qasam tas-sa˙˙a f’pajjiΩna? Il-Ministru Farrugia g˙andu parti mit-twe©iba. Ikkuntattjat minn din il-gazzetta, il-Ministru tas-Sa˙˙a jispjegalna li, minn 17-il pajjiΩ, Malta hija l-inqas pajjiΩ li investa fil-kura primarja, ji©ifieri f’Çentri tas-Sa˙˙a, u liktar pajjiΩ li nefaq flus fuq il-kura fl-isptar. Din hija infor-

mazzjoni bbaΩata fuq studju tal-Eurostat g˙as-System of Health Accounts fuq is-sena 2010. Minn din il-grafika tal-Eurostat (ara pa©na 3), jirriΩulta li mit-total ta’ nefqa fis-settur tas-sa˙˙a g˙all-2010, pajjiΩna investa biss 5% fil-kura primarja, u iktar minn 70% fil-kura sekondarja. Malta hija l-iktar pajjiΩ b’figuri daqstant sproporzjonati. PajjiΩi tal-Unjoni Ewropea b˙all-Bel©ju u lÌermanja nefqu kwaΩi l-istess ammonti fuq il-kura primarja u dik sekondarja. PajjiΩi o˙ra nefqu iktar fuq il-kura sekondarja, iΩda ˙add minnhom ma nefaq daqs Malta. Tkompli f’pa©na 3

GÓADA L-BAÌIT

SE TINGÓATA R-RIFUÛJONI TAT-TAXXA FUQ IR-REÌISTRAZZJONI TAL-KAROZZI

14 ta’ Marzu 2009: eluf ta’ konsumaturi jirrikorru g˙and il-PL biex jg˙inhom jiksbu l-©ustizzja

G˙ada se ji©i ppreΩentat l-ewwel ba©it ta’ Gvern Laburista, hekk kif l-a˙˙ar ba©it kien Ωamm il-qafas tal-ba©it ippreΩentat minn Gvern Nazzjonalista s-sena li g˙addiet. Dan il-ba©it mistenni jkun wie˙ed iffukat fuq il-benefiççji. Mistenni jkun ba©it li jibni Malta iktar b’sa˙˙itha u Malta iktar ©usta.

Fost il-miΩuri li minnhom se jibbenefika l-poplu Malti, f’dan ilba©it mistennija tibda titwettaq ilweg˙da elettorali tar-rifuΩjoni tattaxxa fuq ir-re©istrazzjoni tal-vetturi. Eluf ta’ konsumaturi Maltin u G˙awdxin ingidmu meta Gvern Nazzjonalista ©eg˙ilhom i˙allsu taxxa Ωejda fuq ir-re©istrazzjoni ta’

vetturi minn pajjiΩi tal-Unjoni Ewropea. Dan il-proçess mistenni jsir minn Gvern Laburista fuq medda ta’ snin, u se ting˙ata b˙ala pagament ex-gratia lil dawk li rre©istraw vettura g˙al skop ta’ uΩu personali bejn Mejju 2004 u l2008. Tkompli f’pa©na 7

A˙barijiet

03.11.2013

“Skemi li jdaÓÓlu l-fluS mingÓajr ma jÛidu l-piÛ fuq il-poplu malti”

Dr. Edward Zammit Lewis

Il-Gvern b˙alissa qieg˙ed ja˙dem biex jintroduçi diversi skemi li g˙andhom il-mira li jattiraw l-investiment barrani lejn pajjiΩna. Dawn l-iskemi innovattivi ˙a jwasslu biex dawn l-individwi jsa˙˙u r-relazzjoni tag˙hom mas-soçjetà Maltija b’investiment li l-Gvern ˙a juΩa’ f’pro©etti li ˙a jg˙ollu l-kwalità tal-˙ajja tal-Maltin u l-G˙awdxin. LIAM GAUCI ˙a l-kummenti tas-Segretarju Parlamentari g˙all-Kompettività u Tkabbir Ekonomiku dwar ir-riformi li qieg˙ed iressaq il-Gvern f’dan ir-rigward. Óafna nies qeg˙din jistaqsu x’benefiççji jista’ jkollhom g˙allpoplu Malti skemi ta’ residenza permanenti g˙all-investituri. Sfortunatament, l-OppoΩizzjoni Nazzjonalista g˙aΩlet li tie˙u ttriq tan-negattività b’attakki populisti u parti©©jani ming˙ajr ma interessat ru˙ha fil-fatti. Il-flus se ji©u uΩati biex jg˙ollu l-kwalità ta’ ˙ajja talpoplu Malti u G˙awdxi” Wie˙ed minn dawn il-fatti, skont Dr. Zammit Lewis, huwa li dawn ir-riformi qeg˙din ji©u implimentati biex jindirizzaw nuqqasijiet li ˙alla warajh Gvern Nazzjonalista. “Il-Gvern qed jo˙ro© b’dawn l-iskemi biex ida˙˙al flus lejn pajjiΩna ming˙ajr ma jΩid il-piΩ fuq ilpoplu Malti biex isolvi l-problemi finanzjarji li ˙alliet l-amministrazzjoni preçedenti,” fakkar isSegretarju Parlamentari g˙allInnovazzjoni u Tkabbir Ekonomiku. Huwa qal ukoll li l-Individual Investors Programme (IIP) huwa wie˙ed mill-programmi innovattivi li qed jo˙rog bihom ilGvern. Programmi b˙allIndividual Investors Programme u l-Global Residence Programme jo˙olqu spin-offs flekonomija, fejn l-investituri jkollhom pjattaforma li t˙ajjarhom biex jinvestu f’Malta u jag˙mlu uΩu mis-servizzi finanzjarji Maltin. L-Identity Malta se jkollha nies im˙arr©a li x-xog˙ol tag˙hom ikun li j˙ajjru lill-applikanti g˙all-IIP biex jinvestu f’pajjiΩna biex b’hekk ikomplu jsa˙˙u rrelazzjoni tag˙hom mas-soçjetà Maltija. “Apparti minn hekk, il-flus mi©bura minn din l-iskema se jid˙lu ©ewwa ring fenced fund li ji©©enera d˙ul biΩΩejjed biex jibdew jittie˙du inizzjattivi b’risq ilpoplu kollu. Dan se jie˙u l-

forma ta’ Fond g˙all-IΩvilupp Nazzjonali li qed insej˙ulu inNational Development Fund (NDF). Il-flus se ji©u uΩati sabiex il-kwalità ta’ ˙ajja tal-poplu Malti u G˙awdxi tkun a˙jar,” spjega Dr Zammit Lewis. Verifiki serji u dili©enti Staqsejt lil Dr. Zammit Lewis x’miΩuri se jie˙u l-Gvern biex jassigura li l-persuni li jibbenefikaw minn din l-iskema ma jie˙dux iç-çittadinanza Maltija biex jevadu t-taxxi minn pajjizi o˙ra. Hawnhekk qalli li l-verifikazzjoni li sejra ssir se titqassam fuq diversi livelli. “Lewwel faΩi tkun id-due diligence ta’ Henley and Partners u service providers approvati minn Identity Malta li se jkun wie˙ed serju ˙afna fejn isiru database u public searches ; background verification checks, risk weighting u assessjar tal-applikant partikulari.” Huwa Ωied jg˙id li Identity

Malta se tag˙mel ukoll id-due diligence tag˙ha li jibqa’ g˙addej sa anke wara li l-persuna ti©i mog˙tija ç-çittandinza. Fejn jinstab li persuna ma tkunx ippreΩentat il-fatti kollha jew li twettaq xi reat wara li ting˙ata passport, il-Gvern g˙andu dritt li jiç˙ad in-nazzjonalità lil dik ilpersuna ming˙ajr ma jing˙ata kumpens tal-kontribuzzjoni li tkun saret. Apparti minn hekk, id-dokument imressaq fil-parlament biex ti©i emendata l-Maltese Citizenship Act ja˙seb ukoll g˙al regolatur li jissorvelja l-IIP. Dan ir-regolatur jin˙atar mill-Prim Ministru wara konsultazzjoni mal-kap tal-OppoΩizzjoni. Irregulatur g˙andu l-obligu li jg˙addi rapport kull sena lillMinistru responsabbli, liema rapport jitqieg˙ed fuq il-mejda talkamra fejn ikun jista’ isir skrutinju parlamentari. Ir-regolatur ikollu s-setg˙a li jitlob g˙ad-dokumenti u g˙allinformazzjoni kollha ming˙and

Identity Malta. Effettivament, irregolatur ikollu l-jedd li juΩa l©udizzju tieg˙u g˙ad-deçiΩjoni jekk ting˙atax ç-çittadinanza jew le. Iktar minn hekk, ir-regolatur mhux se jkun su©©ett g˙all-direzzjoni jew kontroll minn partijiet o˙ra. Il-Partit Laburista dejjem appo©©ja lis-settur tas-servizzi finanzjarji Minkejja l-fatt li l-Gvern qieg˙ed jinkludi dawn il-miΩuri kollha f’din ir-riforma, l-OppoΩizzjoni Nazzjonalista xorta wa˙da qed tg˙id li dan il-programm qed iwaqqa’ r-reputazzjoni ta’ pajjiΩna; akkuΩa li Dr. Zammit Lewis ma aççettax. “Il-Gvern ma g˙andu l-ebda intenzjoni li jwaqqa’ r-reputazzjoni ta’ pajjizna fejn jid˙lu s-servizzi finanzjarji, li jikkontribwixxu madwar 13% tal-GDP ta’ Malta.” Huwa fakkar li l-Partit Laburista dejjem ta l-appo©© lil dan is-settur biex jikber, anki

meta kien fl-OppoΩizzjoni. “Meta imbag˙ad l-elettorat fdana fil-Gvern, urejna bil-provi li rridu nsa˙˙u dan is-settur, u dan kuntrarju g˙all-politika ta’ biza’ li mexa’ biha l-Partit Nazzjonalista meta qal li jekk jitla’ l-Partit Laburista fil-Gvern se jag˙ti liskossi lil dan is-settur.” Iktar minn hekk, il-Partit Laburista fil-Gvern qed ja˙dem bi s˙i˙ biex issa˙˙a˙ ir-reputazzjoni ta’ pajjiΩna ma’ investituri barranin, ˙a©a li l-Partit Nazzjonalista naqas milli jag˙mel. “Infakkru li l-amministrazzjoni preçedenti kienet issospendiet il-Permanent Residence Scheme u da˙˙let ilHigh Net Worth Individuals Scheme, din il-mossa wasslet lillinvestituri bi profil g˙oli li jfittxu residenza alternattiva g˙aliex bdew i˙arsu lejn Malta b˙ala pajjiΩ li jbiddel ir-regoli mil-lum g˙all-g˙ada, u g˙aldaqstant saret ˙sara kbira fi swieq importanti b˙all-Afrika ta’ Isfel u ç-Çina,” Ωied jg˙id Dr. Zammit Lewis. Nhar il-Óamis li g˙adda, delegazzjoni tal-Gvern komposta mill-Prim Ministru Dr. Joseph Muscat, Dr. Zammit Lewis bhala Segretarju Parlamentari g˙allKompetittività u Tkabbir Ekonomiku responsabbli millpromozzjoni tas-Servizzi Finanzjarji, flimkien ma’ rappreΩentanti tal-Gvern u Finance Malta ipparteçipaw f’konferenza internazzjonali f’Londra intitolata ‘Citizenship by Investment & Residence’ organizzata mill-IBC. “Kellna rispons tajjeb ˙afna, fejn iltqajna ma’ a©enti internazzjonali u investituri li huma interessati ˙afna f’pajjiΩna,” sostna Dr. Zammit Lewis. “Nie˙u lopportunità li nirringrazzja lilla©enti Maltin u lil Finance Malta tal-˙idma tag˙hom biex nag˙mlu minn Malta wie˙ed mill-aqwa fis-servizzi finanzjari fl-Ewropa.”

A˙barijiet

03.11.2013

Ritratt: JOE CAMENZULI

“Dan huwa l-istat tal-biki li writna bÓala gvern” Godfrey Farrugia

Tkompli minn pa©na 1 “Minkejja n-nefqa, b’dispjaçir jista’ ji©i nnutat li s-sistema finanzjarja tal-isptar, li jie˙u aktar minn nofs tal-vot ta’ flus tal-ba©it tas-sa˙˙a, hija kwaΩi non-existent u m’g˙anda lebda book of accounts adegwati, l-ebda rekord ta’ min g˙andu jit˙allas, biex ma nsemmix ukoll li s-sistema ta’ inventarju lanqas hija wa˙da a©©ornata,” sostna l-Ministru Farrugia ma’ din il-gazzetta. “Dan huwa l-istat tal-biki li writna b˙ala gvern.” Il-Ministru jis˙aq li dan kollu huwa wirt ta’ amministrazzjoni ˙aΩina fit-tmexxija talisptar, dik li tissejja˙ corporate governance. “Jista’ ji©i assigurat li wara l-analiΩi dettaljata li saret, fis-sena 2014 ilMinisteru se jkun qed jiffaççja dawn l-isfidi u tinbeda t-triq fejn l-Isptar Mater Dei jibda jirkupra mill-kum-plikazzjonijiet li spiçça huwa stess marid bihom,” temm jg˙id il-

FROM F ROM €149PP €149PP

THE 4* BBAIA AIA VERDE SICILY Package inc: Return flights on Air Malta; 2 nights’ accommodation, breakfast, all taxes & charges – departure dates most weekends in Nov & Dec

Ministru Godfrey Farrugia. Kelliem g˙all-Ministeru tasSa˙˙a qal li l-Gvern qed ja˙dem biex ida˙˙al ilkunçett ta’ Health in all Policies, filwaqt li qed jadotta strate©ija li t˙ares lejn is-soçjetà b’mod s˙i˙, bil-kontribut tal-partijiet interessati kollha, kemm unijins u wkoll NGOs. Inbdew ukoll diversi pro©etti u inizjattivi biex ilMinisteru tas-Sa˙˙a jg˙olli aktar il-kwalità tas-servizzi fillivell ta’ kura f’kull settur: dak primarju, sekondarju u terzjarju. Dawn huma mmirati biex kontinwament jit˙arsu u jittejbu s-sa˙˙a u l-kwalità tal˙ajja tal-poplu. Ewlenija fosthom hija l-kura primarja, g˙aliex il-Gvern preΩenti huwa konxju li din hija t-triq ’il quddiem, mhux biss g˙assostenibbiltà tas-servizz kollu kemm hu, imma anke biex ilfamilji Maltin u G˙awdxin ikunu moqdija a˙jar qrib darhom. B’refernza g˙all-grafika tal-

FROM FROM €179PP €179PP

Eurostat, il-Ministeru qal li jista’ ji©i nnotat li Malta qed tonfoq aktar flus fis-servizz tas-sa˙˙a fl-isptar milli filkura primarja, u l-attenzjoni tal-Gvern preçedenti kienet wa˙da li ma Ωviluppatx ilkura primarja u komunitarja pari passu ma dik sekondarja.

G˙alhekk dan ˙alla effett ˙aΩin fuq il-kwalità tas-servizz u s-sostenn finanzjarju b’mod ˙olistiku fuq is-sistema tassa˙˙a kollha kemm hi. Il-Ministeru jispjega li l-kura primarja hija essenzjali g˙aliex din tippromovi sa˙˙itna, tilqa’ kontra l-mard

infettiv u kroniku, u g˙alhekk hija miΩura ewlenija li permezz tag˙ha jonqsu l-ispejjeΩ. “L-g˙an prinçipali huwa li ççentri tas-sa˙˙a kollha f’pajjiΩna jkunu attrezzati b’apparat mo-dern u bir-riΩorsi kollha me˙tie©a biex il-kura primarja ter©a’ tie˙u l-post li jixirqilha fil-pjan ˙olistiku tal-Qasam tas-Sa˙˙a Nazzjonali, b’mod partikolari g˙al dak li huwa lkura tal-komunità,” qal il-kelliem g˙all-Ministeru. Temm jg˙id li l-Gvern se jiΩgura sistemi ta’ kwalità g˙olja li bihom jintla˙qu dawk il-pazjenti kollha li laktar g˙andhom bΩonn attenzjoni, inkluΩ l-an-zjani, persuni b’diΩabbiltà, u dawk li huma f’periklu li ji©u emar©inati.

13 Mejta sal-biDu ta’ Ottubru Roseanne Camilleri, il-mara ta’ 53 sena li nhar it-Tlieta ntlaqtet minn mutur, mietet b’riΩultat tal-©rie˙i li sofriet. L-inçident se˙˙ waqt li l-mara, li kienet toqg˙od San Ìiljan stess, kienet qieg˙da tipprova taqsam it-Triq Re©jonali ftit metri ’l bog˙od mill-mini li jag˙tu g˙al Paceville. Il-mara ntlaqtet minn mutur Honda XR400 misjuq minn Jason Cutajar, ra©el ta’ 40 sena mill-GΩira. Il-mara kienet iççertifikata li qieg˙da fil-periklu tal-mewt, u wara jum ta˙t osservazzjoni hija mietet fl-Isptar Mater Dei. Din il-gazzetta staqsiet lill-Pulizija kemm

FROM F ROM €219PP €219PP

FROM F ROM €329PP € 329PP

kien in-numru ta’ fatalitajiet ikka©unati minn inçidenti stradali din is-sena. Minn informazzjoni pprovduta mill-Pulizija jirriΩulta li salbidu ta’ Ottubru kienu rre©istrati 13-il aççident tat-traffiku fatali, li fihom 11-il ra©el u 2 nisa tilfu ˙ajjithom. Il-prassi f’dawn il-kaΩijiet hija li l-Pulizija jinfurmaw lill-Ma©istrat tal-G˙assa u ssir inkjesta sabiex ji©i stabbilit x’wassal g˙allinçident. Eventwalment, il-Pulizija tie˙u ming˙and il-Ma©istrat struzzjonijiet g˙al fini ta’ investigazzjoni, kif ukoll jin˙atru l-esperti.

FROM F ROM €289PP €289PP

FROM FROM € €319PP 319PP

F FROM ROM €45 €459PP 9PP

THE 4* ALBERI DEL PARADISO CEFALU

THE NEW HIP HIPARK ARK SERRIS VAL D’EUROPE DISNEYLAND

THE NEW 5* RO ROYAL YAL APOLLONIA LIMASSOL CYPRUS

THE NEW LLONDON ONDON HOUSE HOTEL BAYSWATER LONDON

FESTIVE FES TIVE SEAS SEASON ON IN DISNEYLAND PARIS 4* DREAM CASTLE & 4* MAGIC CIRCUS

FESTIVE FES TIVE SEAS SEASON ON IN LLONDON ONDON 4* DOUBLE TREE WEST END & VICTORIA

Package inc: Return flights on Air Malta; 2 nights’ accommodation, breakfast, dinner, return airport transfers, free excursions to Enna, Free Shuttle plus free extra breakfast upon arrival, all taxes & charges – departure dates most weekends in Nov & Dec

Package inc: Return flights on Air Malta; 2 nights’ accommodation, all taxes & charges – departure dates most weekends in Nov & Dec

Package inc: Return flights on Air Malta; 3 nights’ accommodation, daily breakfast, all taxes & charges – departure dates all weekends in Nov & Dec

Package inc: Return flights on Air Malta; 2 nights’ accommodation, daily breakfast, all taxes & charges – departure dates most weekends in Nov & Dec

Package inc: Return flights on Air Malta; 3 nights’ accommodation, daily breakfast, all taxes & charges – departure dates 13-16 Dec, 22-27 Dec, 28 Dec-02 Jan, 30 Dec – 03 Jan

Package inc: Return flights on Air Malta; 3 nights’ accommodation, daily breakfast, all taxes & charges – departure dates 19-22 Dec, 19-26Dec (ROCS Travel Tour), 22-26 Dec, 30Dec-2ndJan

READY TO TAKE OFF?

Call us on 2015 1515 or email travel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com FLY NOW - THE ROCS TRAVEL OFFERS THIS WINTER ARE SIMPLY AWESOME Terms and conditions apply. Rates are per person. Offers are valid subject to availability in the appropriate classes. For a full list of the ROCS travel terms and conditions please visit http://rocsgrp.com/travel/terms-and-conditions

A˙barijiet

03.11.2013

“Il-poplu m’g˙adux daqshekk kontra Ω-Ωwie© bejn nies tal-istess sess” Antoine Spiteri

Il-psikologu Antoine Spiteri, flimkien mar-ra©el tieg˙u David, japprezza l-pass progressiv li qed isir fejn jid˙ol ir-rispett lejn id-diversità, speçjalment issa li qed ti©i diskussa l-unjoni çivili. Sabiex ipo©©i f’kuntest dak li kien qed jg˙id sostna li, meta kienu f’˙anut, David staqsa lissid x’ja˙seb dwar dan is-su©©ett. “Kien pront iwie©eb: “X’na˙seb jien ma jimpurtax daqskemm jimporta dak li hu ta’ rieda tajba…dak li g˙andu jkun…drittijiet ugwali g˙al kul˙add.” Mix-xellug: Dr Antoine Spiteri u r-ra©el tieg˙u David Simchik Spiteri kien sodisfatt g˙al dak li sostna dan is-sid “g˙aliex dan latte©©jament huwa poΩittiv u juri li l-poplu m’g˙adux daqshekk kontra Ω-Ωwie© bejn nies tal-istess sess”. Ikompli jg˙id li “g˙oxrin sena ilu, ir-reazzjoni probabbilment kienet tkun differenti ˙afna, u milli nista’ niftakar, kultant kienet tinkludi çertu ammont ta’ Ωufjett. Çertament, iΩ-Ωminijiet qed jinbidlu”. Hawnhekk ilpsikologu rrimarka li “il-kultura timxi b’ritmu anqas mg˙a©©el mill-individwi”. Meta mistoqsi jekk dan labbozz jag˙tix biΩΩejjed jew iktar minn dak li hu biΩΩejjed, Spiteri sostna li “jekk il-‘kwaΩi-ugwaljanza’, ji©ifieri l-unjoni çivili bbaΩata fuq il-li©i proposta tadDanimarka sse˙˙, il-komunità

GLBTIA (gay, lesbjani, bisesswali, transesswali, intersesswali, asesswali, u minoranzi sesswali o˙ra) ikollha drittijiet kwaΩi ugwali ma’ dawk il-koppji miΩΩew©in”. Minkejja li b˙alissa ma jissejjahx Ωwie© jemmen li “maΩ-Ωmien ‘Ωwie©’ bejn membri tal-istess sess g˙ad isir realtà”. Ikompli jg˙id li g˙alissa dan il-pass progressiv mill-Gvern huwa milqug˙ ˙afna mill-komunità gay u kif ukoll mill-grupp Gay Exiles. Abbozz li jag˙ti t-tama Spiteri sostna li jekk l-abbozz ta’ li©i jg˙addi mill-parlament “inkunu nistg˙u nqattg˙u iktar ˙in niffukaw fuq il-familji u l-karrieri tag˙na minflok in˙aqquha

minn MELVIC ZAMMIT mal-burkorazija u d-diskriminazzjoni. “Jien u David g˙addejna minn ˙afna applikazzjonijiet f’pajjiΩi differenti sabiex nirçievu l-istess rispett mil-li©i li jgawdu koppji eterosesswali.” Spiteri spjega kif ©imag˙tejn ilu l-IRS (Internal Revenue Service – a©enzija Amerikana responsabbli mill-©bir tat-taxxi u l-infurzar tal-li©i tattaxxa) “irrikjediet li Ω-Ωwie© bejni u bejn David, li se˙˙ fl-Amerika, g˙andu ji©i rre©istrat mar-re©istru pubbliku Malti, però dan ma setax ise˙˙ g˙aliex Ωwie© tal-istess sess g˙adu mhuwiex rikonoxxut f’pajjiΩna”. Ûied jg˙id li sakemm ikun g˙adu m’g˙addiex dan l-abbozz “b˙ala koppja a˙na ma nistg˙ux nibbenefikaw mill-istess drittijiet

Sejħa għall-

OFFERTI –

T074/13 Data ta’ ħruġ: 25 ta’ Ottubru 2013 / Data ta’ għeluq: 4 ta’ Diċembru 2013

- Sharepoint Enhancements and Maintenance and Support Services – T035/13 Data ta’ ħruġ: 28 ta’ Ottubru 2013 / Data ta’ għeluq: 9 ta’ Diċembru 2013

Operaturi Ekonomiċi li huma interessati sabiex jipparteċipaw f’dawn is-sejħiet għall-offerti huma għall-workshop mħeġġa jieħdu nota għallworkshop li sejjer jiġi jiġi organizzat organizzat fis-Centre fis-Centre for for Development Development Research Research ta’’ Novembru and Training Training (CDRT), (CDRT ), It-Telgħa It-Telgħa ta’ ta’ Sa Maison, Maison, il-Furjana, il-Furjana, nhar il-Ġimgħa il-Ġimgħa 8 ta Novembru fid-9.00 ta’ ta’ filogħdu (CET). (CET ). F’dawn F’dawn il-workshops, il-workshops, Operaturi Operaturi Ekonomiċi Ekonomiċi sejrin sejrin ikollhom ikollhom l-opportunità l-opportunità sabiex jsiru jafu aħjar kkifif għandhom jikkompilaw jikkompilaw u jissottomettu jissottomettu l-offerti l-off offer erti tagħhom online. online. Iktar Iktar informazzjoni informazzjoni infor fid-dokument tinsab fiddokument tal-offerta. tal-off offer erta.

Dawn is-sejħiet għallDawn għall-offerti offer off erti jist jistgħu għu jinkisbu jinkisbu mis-Sist mis-Sistema ema Elettronika Elettronika għas-Sejħiet għas-S ejħiet P Pubbliċi ubbliċi (w (www.etenders.gov.mt) ww.etenders.gov.mt) Għal aktar inf informazzjoni, ormazzjoni, kkkuntattja kuntattja lillContracts lill-Contracts Management D epartment Department

2123 4710 www.mita.gov.mt w ww.mita.gov.mt

Rispett lejn il-minoranza Meta mistoqsi kif ja˙seb li se tkun qed ti©i affettwata s-soçjetà Maltija jekk l-abbozz jikseb ilma©©oranza fil-Parlament, Spiteri sostna li “fi Ωmien ir-Re©ina Vittorja l-gays kienu kkundannati, oppressi u mΩebil˙a. Però issa, grazzi g˙all-evoluzzjoni soçjali, nistg˙u ng˙idu li l-ag˙ar suppost g˙adda”. Kompla jg˙id li r-rispett lejn il-minoranzi “mhuwiex sinjal li l-kultura Maltija ddg˙ajfet iΩda li ssa˙˙et”. Skont Spiteri, meta s-soçjetà tag˙raf tirrispetta fehmiet differenti u tqis lil kul˙add ugwali, din tavvanza kemm b’mod progressiv kif ukoll b’mod umanitarju. Il-˙idma ta’ amministrazzjonijiet differenti dwar id-drittijiet çivili

IL-MITA TIXTIEQ TAVŻA LI QEGĦDIN JINTLAQGĦU OFFERTI GĦAL:

- Provision of Workstation Support Services for Ministries

li g˙andhom koppji eterosesswali b’rabta ma’ taxxa, eredità u servizzi pubbliçi. Jekk ji©ri xi aççident lil wie˙ed minnha, lie˙or m’g˙andux dritt jie˙u deçiΩjonijiet g˙all-kura medika tal-ie˙or”.

Mitlub biex jikkummenta dwar il˙idma tal-Gvern preçedenti u lamministrazzjoni preΩenti dwar id-drittijiet tal-unjoni çivili, iddikjara li huwa mag˙ruf pubblikament li ma jag˙milx preferenzi bejn partit politiku u ie˙or u li japprezza l-kontribut ta’ kull gvern. Dwar il-Partit Nazzjonalista sostna li “˙oloq domino effect favur il-GLBTIA meta ng˙aqad malUnjoni Ewropea. Ûied jg˙id li ja˙seb li “l-PN beΩa’ li jitlef numru kbir ta’ voti li kieku kellu jo˙ro© favur il-gays”. Ûied jg˙id li “meta ©ejna g˙as-si u n-no, il-PN eΩita u lanqas ivvota favur il-protezzjoni g˙all-komunità gay f’numru ta’ okkaΩjonijiet”. Minkejja li l-poΩizzjoni tal-Partit Nazzjonalista nbidlet, Spiteri sostna li “g˙ad hemm çerta biΩa’ minn membri tal-Partit li jekk ilPN jo˙ro© favur iΩ-Ωwie© bejn membri tal-istess sess, jitlef ilvoti. M’hemm l-ebda skuΩa li ti©©ustifika diskriminazzjoni,

omofobija jew mibeg˙da”. Insista li “huwa aççettabbli li titlef numru ta’ voti sabiex turi rispett g˙ad-drittijiet tal-bniedem g˙allugwaljanza”. Rigward l-amministrazzjoni Laburista, sostna li “tidher li qed tikkunsidra l-kriΩi li tinsab fiha l-komunità GLBTIA, b’aktar serjetà” B’reazzjoni g˙al dak li kien sostna ftit tal-©img˙at ilu l-Kap talOppoΩizzjoni fil-Parlament: “Lomosesswalità hija realtà ©dida,” il-psikologu sostna li “bir-rispett kollu lejn il-Kap tal-OppoΩizzjoni u lejn kul˙add, ir-realtà bijolo©ika u xjentifika hija li nnies GLBTIA kienu jeΩistu ferm qabel ma kien hawn demokrazija, monarkija u paganiΩmu. Innatura ilha to˙loq gays g˙al miljuni ta’ snin. In-natura ma tag˙milx Ωbajli daqshekk g˙al miljuni ta’ snin. Fil-fatt, in-natura hija aktar konservattiva minn hekk. Meta tfe©© abnormalità finnatura din ti©i korretta u estinta fi Ωmien ra©jonevoli”. Spiteri hawnhekk irrimarka li membri tal-GLBTIA jammontaw g˙al ˙afna aktar minn 7% talpopolazzjoni. Dan ifisser li hemm mill-anqas 600,000,000 gay fid-dinja. 7% huwa ammont sostanzjali u jfisser li nies omosesswali huma nies ta’ valur g˙as-soçjetà u g˙all-evoluzzjoni tal-bniedem. L-edukazzjoni – il-pass li jmiss Jekk l-abbozz jg˙addi millParlament, Spiteri jsostni li g˙andu jkun hemm edukazzjoni g˙all-pubbliku, inkluΩ fl-iskejjel, fuq l-eΩistenza ta’ familji gay. “Huwa importanti li l-pubbliku jifhem li l-familji gay ma jwasslux g˙al abnormalità, b˙alma jsostnu çerti gruppi.” Huwa jispjega kif relazzjonijiet bejn il-gays huma normali u ugwali b˙al relazzjonijiet o˙rajn. “G˙all-kuntrarju ta’ dak li jiddeskrivu l-gruppi kontra l-gays, ix-xjenza tag˙ti prova li lfamilji gay u anke tfal imrobbija f’familji GLBTIA jiΩviluppaw normali u ming˙ajr Ωvanta©©i.”

A˙barijiet

03.11.2013

Paceville

Mekka tad-divertiMent abbandunata G˙alkemm Paceville huwa verament post kummerçjali, dan huwa wkoll post li jilqa’ fih numru sostanzjali ta’ residenti. Minkejja li dawn ir-residenti kienu joqog˙du hemm qabel ma nfet˙u ˙afna mill-˙wienet, l-interessi tag˙hom spiss jing˙ataw il-©enb. Fost id-diversi lmenti tar-residenti, hemm il-fatt li minkejja li hemm diversi toroq li wie˙ed jista’ jid˙ol minnhom g˙al Paceville, il-˙ru© minn Paceville huwa biss minn Church Street, u jekk tinqala’ emer©enza u din it-triq tkun imblukkata, ambulanza ma tkunx tista’ tg˙addi. Ilment ie˙or prominenti huwa li m’hemmx latrina f’Paceville. Qabel kien hemm latrina fejn illum hemm Pender Place, iΩda din tne˙˙iet u qatt ma re©g˙et

tpo©©iet o˙ra flokha. Min˙abba f’hekk ir-residenti jispiççaw inaddfu l-˙mie© ta’ dawk li ji©u jaqdu l-bΩonnijiet tag˙hom mal-faççata jew ©ol-parapett ta’ xi residenza. IΩ-Ωibel li jin˙are© barra kmieni u jdum ma jin©abar huwa problema o˙ra f’Paceville, speçjalment fis-sajf meta dan jibda jinten iktar missoltu. Dawra f’Paceville matul il-jum tiΩvela munzelli ta’ Ωibel fuq diversi bankini. Ìieli sa˙ansitra jintrema skart goff fuq il-bankini (ritratt). Ma jridux jiffaççjaw lir-residenti Din il-gazzetta tkellmet ma’ Joseph Oliva, membru talKumitat Amministrattiv fuq Paceville. Oliva spjegalna kif

Ωew© membri min-na˙a tal-PN irriΩenjaw, u sal-lum g˙ad hemm membru nieqes g˙ax ilPN ma jista’ jsib lil ˙add li huwa interessat biex jimla din il-kariga. Oliva qal li fil-laqg˙a ©enerali tas-sena li g˙addiet ˙add ma attenda. G˙all-laqg˙a ta’ din issena, li ser issir fid-29 ta’ Novembru, saret proposta biex il-laqg˙a ssir fil-Millenium Chapel u mhux fil-binja talKunsill Lokali, g˙ar-ra©uni li lMillenium Chapel hija iktar aççessibbli g˙ar-residenti. IΩda din il-proposta m’g˙addietx, u l-laqg˙a se ssir fil-bini tal-Kunsill. Oliva jsostni li dan sar bi skop, g˙aliex hemm min ma jridx jiffaççja lir-residenti li huma mxebbg˙in bit-telqa u nnuqqas ta’ interess li ilhom jaraw fil-lokalità tag˙hom.

Minn fomm ir-residenti Din il-gazzetta qed tirriproduçi ftit mill-ilmenti li saru minn numru ta’ residenti waqt laqg˙a informali mag˙hom li kienet saret nhar id-29 ta’ Novembru 2011. Minn dak iΩ-Ωmien ’l hawn l-ilmenti tag˙hom ftit li xejn ©ew indirizzati.

“Jien kelli coffee shop u kelli l-parapett tieg˙i fejn no˙ro© l-imwejjed. lllum, jekk iddur mat-toroq, lanqas tista’ tg˙addi bl-imwejjed u s-si©©ijiet li hemm. Quddiem id-dar lanqas nista’ nitla’ fuq il-bankina. Matul il-©urnata dejjem bit-trakkijiet, ma tistax tg˙addi lanqas. Rapporti jsiru, il-pulizija jitilg˙u, imma ma jsir xejn.”

“G˙aliex ir-ristoranti ma ji©ux ikkontrollati? Jiena fil-kçina ma nistax nifta˙ it-tieqa min˙abba r-ri˙a ta’ Ωejt, ˙ruq, eçç. Mid-dar tieg˙i nara ©rieden u wirdien ji©ru fuq il-bjut tarristoranti, u ri˙a ta’ Ωibel li lanqas tista’ tifta˙ tieqa. G˙aliex jien ˙add ma jista’ ji©i g˙andi g˙ax m’hawnx parke©©? G˙aliex biex iΩuruni tal-familja jridu j˙allsu €7 g˙all-parke©©? Kul˙add qed jinjorana.”

“ll-Kunsill jipprova ja˙dem imma jsib wisq burokrazija. Ir-residenti qed ikollhom jonfqu l-flus fi gradi biex ma jid˙lulhomx fil-proprjetà tag˙hom jieklu, i˙allu Ω-Ωibel u jag˙mlu atti o˙rajn. Hawn residenti li jibΩg˙u jitkellmu g˙ax mheddin li jag˙mlulhom il-bombi. Hawn min kissrulu l-parapett darbtejn.” “It-tifel ma jistax ji©i g˙andna min˙abba l-problema tal-parke©© – jekk ji©u g˙all-ikla tal-Óadd u jdumu ftit, jaqilg˙u ç-çitazzjonijiet. A˙na pensjonanti u rridu n˙allsu €500 biex nipparkjaw il-Hilton g˙ax m’g˙andniex fejn nipparkjaw. Nipprova nΩomm ©nien Ωg˙ir imma dejjem jitfg˙uli l-˙mie© fih.”

“Jien g˙andi Ωew© garaxxijiet u la nista’ no˙ro© u lanqas nid˙ol. Kelli tie© talfamilja kelli mmur bit- taxi g˙ax ma stajtx no˙rog ilkarozza. Iççempel l-g˙assa, tag˙tihom in-numru talkarozza li qed tag˙laqlek ilgaraxx, u tag˙mel sag˙tejn tistenna.”

Skart goff mormi fuq bankini f’Ωona çentrali

“Ir-residenti mdejqin u mxebbg˙in. ll-pulizija jag˙mlu dak li jistg˙u imma mhux biΩΩejjed. llpublic conveniences saru l-parapetti tan-nies madwar Paceville, inkluΩ il-letter boxes . Jekk tipprova titkellem ipattuhielek jew jhedduk.”

“G˙andi bus stop ta˙t il-gallarija u spiççajt ma nistax nifta˙ ittwieqi min˙abba l-istorbju u l-exhaust. G˙andi grada mat-tar©a u kull filg˙odu rrid no˙ro© b’basket u ni©bor il-bottijiet, fliexken, biççiet tal-pizez, eçç. Min˙abba l- bus stop qed ji©©ammjaw il-karozzi u nispiççaw b’˙afna traffiku.” Tabella tal-parke©© g˙al persuni b’diΩabbiltà mal-art, u injorata!

Ûibel li jkun ilu mormi mill-jum ta’ qabel ©ieli jdum sa nofsinhar ma jin©abar

Bankini mkissra u ta’ periklu g˙ar-residenti, speçjalment l-anzjani

Kollezzjonisti u Dilettanti

03.11.2013

Iwelldu xarabanks antIkI minn RITIANNE AGIUS

F’dik li ˙afna jikkunsidraw b˙ala sfortuna, il-karozzi tal-linja l-antiki ftit g˙adhom jidhru fit-toroq tag˙na. Tista’ forsi tkun ta’ konsolazzjoni g˙al dawk li ˙assew in-nuqqas ta’ dawn ix-xarabanks, jekk ikunu jafu li tal-inqas hemm min g˙adu qed jibni, b’˙ila u preçiΩjoni kbira, minjaturi ta’ dawn ix-xarabanks l-antiki. Justin Schembri huwa wie˙ed minnhom. Justin g˙andu 29 sena u joqg˙od f’San Ìwann, g˙alkemm trabba f’Ra˙al Ìdid. Ja˙dem xog˙ol ta’ general maintenance mal-Bank of Valletta. Fil-familja tieg˙u qeg˙din tliet a˙wa, u huwa tewmi ma’ tifla. Justin jg˙id li ˙utu wkoll juru xi ftit interess g˙all-passatemp tieg˙u, g˙ax fejn jaraw xi xarabank g˙addeja dejjem imorru d-dar jg˙idulu biha. “Ovvjament, inkluΩ ommi, li tie˙u ˙afna paçenzja bina meta naqbdu nitkellmu fuq xi xarabank jew fuq xi mudell!” jg˙id Justin. Delizzju li jkun ©o fik Mistoqsi kif bdiet din in-namra fih, Justin jispjega li ta’ età Ωg˙ira, meta familtu kienet g˙adha tg˙ix f’Ra˙al Ìdid, qrib id-dar tag˙hom kien hemm wie˙ed li jibni u jirran©a ttrakkijiet tal-linja. “Kont immur ma’ missieri u kont niskartahom xi ftit biex nitla’ f’xarabank, daqslikieku qed insuq jien,” jirrakonta Justin. Jg˙id li beda ja˙dem dawn ilmudelli b˙ala speçi ta’ wirt m’g˙and

missieru, li wkoll jibni dan it-tip ta’ mudelli. IΩda jemmen ukoll li dan it-tip ta’ passatemp ikun ©o fik, u mhux sempliçiment tit˙ajjar f’daqqa g˙ax tara lil xi ˙add ie˙or. Mistoqsi jekk il-mudelli ja˙dimhomx g˙alih innifsu inkella g˙an-nies, Justin jg˙id li l-mudelli tieg˙u iΩommhom hu, l-istess b˙alma jag˙mel missieru. Jispjega li l-eççezzjoni hija ta’ Ωew© mudelli li missieru kien tahom lil wie˙ed IngliΩ li kien ji©i spiss ma’ grupp Malta biex jara x-xarabanks l-antiki.

Iridu jg˙aqqdu s-sittax-il kulur tad-distretti Staqsejtu kemm idum ja˙dem fuq kull mudell. Justin iwie©eb li bejn wie˙ed u ie˙or dejjem jie˙u ˙ames xhur biex ilesti mudell. “Trid tqis li dan hu delizzju u tipprattikah wara l-˙in tax-xog˙ol jew meta jkollok xi ftit tal-˙in liberu. Hu importanti li tkun komdu u ma tag˙milx xog˙ol fuq qalbek, g˙ax

ma ji©ix xog˙ol tajjeb u sabi˙ kif ghandu jkun,” jispjega Justin. Rigward il-materjal, Justin jispjega li ˙afna minnu jkun materjal mormi jew ming˙ajr uΩu. JuΩaw injam, b˙al biççiet tal-kurrenti, li minnhom isiru l-pilastri u s- seats kollha. JuΩaw ukoll xi umbrella ˙aΩina li minnha jie˙du l-vireg biex jag˙mlu n-nikil, u xi biççiet tal-majka biex jag˙mlu l-˙©ie©. Il-landi juΩawhom biex jag˙mlu lpjançi tal-©enb, u g˙all-fanali juΩaw il-buttuni. Ix-xibka ta’ quddiem jag˙mluha minn ©enb ta’ televiΩjoni mormi, u l-˙abel tal-qanpiena ta’ ©ewwa mil-lenza tal-benneja. Finalment jo˙ro© il-mudell, li ddaqs tieg˙u jkun 1:12; kull pulzier tal-minjatura g˙al kull pied tattrakk il-proprja. “Jien g˙andi Ωew© mudelli, filwaqt li missieri fil-preΩent g˙andu tlieta. B˙alissa qeg˙din nag˙mlu wie˙ed g˙an-neputi forsi n˙ajru lilu wkoll,” ikompli jg˙id Justin. “Tista’ tg˙id li t-tnejn li huma qeg˙din g˙al qalbi, u jkolli kemm ikolli jkunu g˙al qalbi, g˙ax huma ta’ sodisfazzjoni kbir.” JiΩvela li l-mira tieg˙u hija li, flimkien ma’ missieru, jg˙aqqad issittax il-kulur li kienu tad-distretti, kif ukoll Ωew© privates . “Fl-a˙˙ar nett nixtieq nirringrazzja lil missieri li g˙addieli dan id-delizzju ferm sabi˙ u lin-nies viçin tieg˙i li jappo©©jawni,” itemm jg˙id Justin.

A˙barijiet

03.11.2013

SIMON BUSUTTIL MA KIENX QABEÛ GÓALL-KONSUMATURI

Ritratti: JOE CAMENZULI

Din ir-rifuΩjoni tat-taxxa fuq irre©istrazzjoni tal-vetturi mistennija tit˙abbar g˙ada meta lMinistru tal-Finanzi jressaq lewwel ba©it ta’ Gvern Laburista mmexxi minn Joseph Muscat. Il-Partit Laburista kien g˙amel kampanja intensiva dwar ittaxxa li n©abret b’mod in©ust, u kienu madwar 18,000 ru˙ li niΩΩlu isimhom biex tinfeta˙ kawΩa kontra l-Gvern biex dawn il-flus jing˙ataw lura bi dritt. Dak iΩ-Ωmien il-Gvern Nazzjonalista oppona bilqawwa u g˙amel minn kollox biex itawwal il-proçess biex ˙add ma jie˙u dawn il-flus li ttie˙du ming˙and min xtara karozza ©dida. Sa˙ansitra pprova jtawwal il-proçess legali kemm jista’. L-eks-Ministru tal-Finanzi sa˙ansitra kien qal li dik it-taxxa ma tistax ting˙ata lura. Dak iΩΩmien, Simon Busuttil, li kien g˙adu Memrbu Parlamentari Ewropew, kien baqa’ sieket u deher li ˙a l-poΩizzjoni ta’ Tonio Fenech u Lawrence Gonzi. Il-Prim Ministru Joseph Muscat, dak iΩ-Ωmien Kap talOppoΩizzjoni, qal li tant il-Partit Laburista jemmen fil-prinçipju li m’g˙andiex tit˙allas taxxa doppja fuq ir-re©istrazzjoni, li jekk ilPartit Laburista jirba˙ l-elezzjoni ©enerali, jibda l-proçess ta’ rifuΩjoni. Fil-fatt, fl-ewwel ba©it ta’ dan il-Gvern li se jitressaq g˙ada, ilGvern mistenni jibda dan ilproçess u se jkunu vvotati flus biex mis-sena d-die˙la, kull min ˙allas taxxa Ωejda, jirçievi ˙las b’lura. “Óa nibqg˙u g˙addejjin fuq din l- issue sakemm il-konsumatur jie˙u dak li ˙aqqu” -Dr Joseph Muscat, 14 ta’ Marzu 2009 Meta fl-14 ta’ Marzu 2009 eluf ta’ konsumaturi rrikorrew fiçÇentru Nazzjonali Laburista biex jiksbu dak li kien ˙aqqhom, kien Dr Joseph Muscat personalment, dak iΩ-Ωmien Kap talOppoΩizzjoni, li flimkien ma’ volontarji o˙ra, laqa’ l-applikazzjonijiet ta’ eluf ta’ persuni. Dakinhar Dr Muscat kien qal hekk: “Illum rajna nies minn kull na˙a tal-pajjiΩ, minn kull sfera tas-socjetà, ta’ kull età, xju˙ sa

Ωg˙aΩag˙, imma rajna wkoll nies ta’ kull fehma politika, nies li ji©u fuqek u li jg˙idulek li ‘ma naqbilx mieg˙ek fil-fehma politika imma nemmen li l-Partit Laburista g˙andu ra©un’. Ûgur mhux ˙a noqg˙od nitkellem politikament fuq din lissue. Jien nemmen li din hija protezzjoni ta’ drittijiet tal-konsumatur. B˙ala Partit Labursita ˙a nibqg˙u g˙addejjin fuq din lissue sakemm il-konsumatur jie˙u dak li ˙aqqu. Min-na˙a tal-Gvern, il-Ministru Fenech qal li jekk nitilfuha minna˙a tal-Qorti Maltija, se mmoru l-Qorti Ewropea. A˙na se nibqg˙u nsostnu l-istess ˙a©a. Jekk il-Qorti Maltija ma tatiniex ra©un, a˙na se mmoru l-Qorti Ewropea sabiex nie˙du dak irra©un.” Dr Muscat kien di©a’ ing˙ata ra©un mill-Kummissjoni Ewropea, li lejn l-a˙˙ar ta’ Frar 2009 ikkonfermat li l-Gvern irid jaghti lura l-ammont dovut mittaxxa tal-VAT fuq ir-registrazzjoni tal-karozzi g˙al kull min xtara karozza minn Mejju 2004 ‘il quddiem. Dan kien intqal mill-Kummissarju tat-Taxxa Laszlo Kovacs fi twe©iba g˙allmistoqsija Parlamentari ta’ Louis Grech. “Il-Kummissjoni tikkunsidra li l-pagaturi tat-taxxa kif imsemmija fil-mistoqsija, jistg˙u verament ifittxu ˙las lura tat-taxxi mi©bura bi ksur tal-li©i tal-Kummissjoni Ewropea,” kien qal Kovacs.

A˙barijiet

03.11.2013

L-IÛVILUPP EKONOMIKU U T-TISÓIÓ TAL-AMBJENT JISTGÓU JIMXU ID F’ID Nhar il-Ìimg˙a li g˙adda lMinistru g˙all-I Ωvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u tTibdil fil-Klima Leo Brincat, u l-Ministru g˙allEdukazzjoni u x-Xog˙ol Evarist Bartolo ˙ejjew il-pjan biex tissa˙˙a˙ l-ekonomija l˙adra f’pajjiΩna. Fid-diskors li g˙amel fil-preΩenza talpartijiet interessati kollha, ilMinistru Brincat wera lapprezzament tieg˙u lillentitajiet kollha li g˙aΩlu li jag˙mlu parti minn dan ilpro©ett li fosthom kien hemm min huwa di©à involut f’dan is-settur u o˙rajn li jixtiequ jibdew jag˙mlu parti minnu fil-©ejjieni. Brincat qal li, minkejja lfatt li kien hemm diversi nuqqasijiet min-na˙a talGvern preçedenti fejn jid˙ol dan is-settur, issa kien wasal iΩ-Ωmien biex pajjiΩna j˙ares ’il quddiem. “Dmirna huwa li fejn tid˙ol l-ekonomija l˙adra u l-˙olqien ta’ green jobs , mhux biss in˙arsu ’l quddiem, iΩda li fl-iqsar Ωmien possibbli nfasslu strate©ija çara maqbula bejn kul˙add sabiex inkunu nistg˙u ng˙addu g˙al pjan konkret ta’ azzjoni,” sostna Brincat. Huwa rrikonoxxa l-fatt li ˙afna korpi kostitwiti millemployers u dawk li jirrappreΩentaw l-industrija, it-teknolo©ija, ir-riçerka u ttrejdunjins fost o˙rajn, g˙amlu diversi studji interessanti anke permezz tal-kun-

tatti tag˙hom barra minn xtutna. Madankollu, huwa qal li fil-futur dan l-isforz irid ikun kollettiv u mhux jibqa’ mifrud biex l-partijiet interessati jaslu g˙al pjan ta’ azzjoni nazzjonali. Brincat qal li l-Gvern qieg˙ed jipproponi s-sena

2020 biex dan il-pjan ji©i ffinalizzat. Madankollu, sa dak iΩ-Ωmien huwa mistenni li jintla˙qu diversi miri intermedjarji. Il-Ministru ˙abbar li filwaqt li ser ikunu milqug˙a wkoll is-su©©erimenti tal-pubbliku matul dan il-pro©ett, il-korpi

kostitwiti se jkollhom lokkaΩjoni li jinnominaw persuni biex ikollhom sehem dirett fil-˙olqien tal-pjan ta’ azzjoni nazzjonali. Dan se jsir sabiex jikkumplimentaw il-˙idma li jinsab g˙addej minnha l-Core Group li ser ikun jag˙mel parti mill-Inter

Ministerial Task Force li waqqaf il-Gvern. F’kummenti li ta lil din ilgazzetta, il-Ministru Brincat ©ibet l-attenzjoni g˙all“qawsalla tas-soçjetà çivili ta’ pajjiΩna” li attendiet g˙al din l-attività, li kkonsistiet minn rappreΩentanza minn ˙mistax-il settur differenti. Huwa qal ukoll li l-idea talekonomija l-˙adra m’g˙adhiex xi ˙a© a talekonomiji avvanzati biss. “Filwaqt li l-kelliema esperti barranin ©abu ˙afna eΩempji prattiçi dwar kif l-ekonomija l-˙adra qieg˙da tinfirex f’g˙add ta’ pajjiΩi Ewropej, ma stajtx ma ninnutax li dan qed ise˙˙ ukoll f’pajjiΩi li g˙adhom g˙addejjin minn ˙afna taqlib ekonomiku,” sostna l-Ministru Brincat. Fl-opinjoni tal-Ministru, liΩvilupp ekonomiku u ttis˙i˙ tal-ambjent jistg˙u jimxu id f’id. Madankollu, biex dan isir hemm bΩonn ta’ ppjanar serju u sforz kollettiv. “Dawk preΩenti xtaqu li, flok xewqat sbie˙, ikun hemm miri li jistg ˙u jintla˙qu u li, filwaqt li jsa˙˙u l-ambjent, jirnexxilhom qabel xejn jo˙olqu g˙add ta’ opportunitajiet ekonomiçi g ˙all-© id ta’ kul˙add. Impenjajna ru˙na li s-sena d-die˙la tkun is-sena tal-bidu tat-twettieq talistrate©ija u l-pjan ta’ azzjoni. Sie˙bi Evarist Bartolo u jien intrabatna dwar dan f’isem il-Gvern.”

abhom sabiex fi Ωmien ˙mistax-il jum isej˙u laqg˙a b’ur©enza u fiha japprovaw il-˙atra ta’ Ωag˙Ωug˙ jew Ω ag˙Ω ug˙a mil-lokal tag˙hom ˙alli dawn ikunu

ambaxxaturi tal-Vot 16 fillokalità tag˙hom. Il-persuna mag˙Ωula se tkun qieg˙da takkumpanja lis-sindki waqt id-diskussjoni li se ssir filParlament nhar l-Erbg˙a 20 ta’ Novembru, proprju flokkaΩjoni tal-20 anniversarju mit-twaqqif tal-kunsilli lokali. “Dan huwa mument storiku f’pajjiΩna fejn qeg˙din nag ˙tu prova li le˙en iΩ -Ωg˙aΩ ag˙ irridu nisimg˙uh illum u mhux g˙ada,” tenna Herrera. Herrera qal li kull kunsill lokali g˙andu jinnomina din il-persuna malajr kemm jista’ jkun u mhux aktar tard minn nhar il-Ìimg ˙a 8 ta’ Novembru 2013. Fl-intervent tieg ˙u Josè Herrera ta rendikont tal-laqg˙at li saru fl-a˙˙ar xhur fosthom malPresident ta’ Malta, lArçisqof ta’ Malta u l-Isqof ta’ G˙awdex u laqg˙at separati li saru mill-Kumitat ta’ Monitora©© appuntat minnu mal-Prim Ministru, l-Kap talOppoΩizzjoni u l-Ispeaker tal-Kamra tad-Deputati. Wara l-20 ta’ Novembru, mal-10,000 Ωag˙Ωug ˙ ser ikollhom id-dritt li jivvutaw.

FIDUÇJA FIÛ-ÛGÓAÛAGÓ Gvern Laburista mhux biss qed iwettaq il-weg˙di elettorali tieg˙u f’diversi setturi seba’ xhur biss wara li ©ie elett, iΩda qieg˙ed sa˙ansitra jag˙mel pass ie˙or ’il quddiem u jwettaq iktar minn dak li wieg˙ed qabel l-elezzjoni. Settur fejn dan bla dubju qieg˙ed ise˙˙ huwa dak taΩ-Ωg˙aΩag˙. Il-Partit Laburista wera fiduçja fiΩ-Ωg˙aΩag˙ qabel lelezzjoni, u issa qed jittraΩmetti din il-fiduçja anke fil-˙idma tal-Gvern. Il©img˙a li g˙addiet isSe gretarju Parlame ntari g˙all-Kultura u l-Kunsilli Lokali, Dr Josè He rrera, ˙abbar li sat-8 ta’ Novembru t-68 kunsill lokali mifruxin madwar Malta u G˙awdex ser ikunu qed j a˙tru lambaxxatur jew l-ambaxxatriçi tag˙hom ta’ bejn is-sittax u t-tmintax-il sena. Liskop ta’ dawn l-ambaxxaturi se jkun li jwasslu l-vuçi taΩΩg˙aΩag ˙ f il-lokalità tag˙hom. Dawn l-ambaxxaturi ser ikollhom id-dritt li jipparteçipaw fil-laqg˙at tal-kunsill lokali u ser jipparteçipaw filParlament da-kinhar li ti©i

ppre Ωenta l- em enda filParlament. Is-seminar organizzat mill-Kumitat g˙allMonitora©© Vot 16 ta˙t ittema ‘ IΩ-Ûg ˙aΩ ag ˙ lejn Politika Responsabbli’ sar fil-

Palazz tal-Verdala nhar isSibt 26 ta’ Ottubru. Nhar it-Tnejn li g˙adda sSegretarju Parlamentari bag˙at ittra lis-sindki kollha ta’ Malta u G˙awdex fejn tal-

Kunsilli Lokali

03.11.2013

iD f’iD maÇ-ÇittaDin

b’rispett Lejn iL-kottonera Li ma sarx f’10 snin isir f’6 xhur persuni b’diΩabbiltà u l-kunsilli lokali

Mario Fava President tas-Sezzjoni Kunsilliera tal-PL email keaneo@onvol.net

It-Tnejn, 28 ta’ Ottubru 2013 se tibqa’ data li Ωgur il-poplu ta’ Bormla se jibqa’ jiftakar, hekk kif weg˙da li ilha ssir g˙al dawn l-a˙˙ar 10 snin minn Gvern Nazzjonalsta, issa se tkun twettqet fi spazju ta’ ftit xhur biss. Dan g˙aliex bix-xog˙ol li sar fil-Cospicua Rangers Club, din iΩ-Ωona, li g˙al snin t˙alliet mitluqa u abbandunata, issa nbidlet f’Ωona ta’ spazju miftu˙ li fih jistg˙u jirrekreaw irwie˙om it-tfal ta’ Bormla u r-residenti kollha, mhux biss ta’ dan il-lokal iΩda wkoll talKottonera. Dan il-pro©ett huwa ˙olqa f’Katina s˙i˙a biex ti©i ©©enerata din iΩ-Ωona talpajjiΩ. Pro©ett li x-xog˙ol fuqu nbeda f’April ta’ din issena u tlesta proprju lejn la˙˙ar ta’ Ottubru, sitt xhur biss wara. Dan kollu juri kif bi ftit ippjanar, rieda u determinazzjoni, ix-xog˙ol li kien ilu mwieg˙ed dawk is-snin kollha, issa sar f’perijodu daqstant qasir. Kif spjegat is-Sindku ta’ Bormla, Alison Zerafa, ir-rwol tal-Cospicua Rangers Club fillokalità ta’ Bormla huwa wie˙ed essenzjali. Dan jilqa’ fih numru ta’ Ωg˙aΩag˙ sabiex ikunu jistg˙u jirrikreaw ruhom permezz ta’ dixxiplini differenti ta’ sports. Is-Sindku ta’ Bormla kompliet tg˙id kif din iΩ-Ωona, li ©iet irran©ata, tilqa’ fiha g˙ad ta’ tfal Ωg˙ar fejn anke ©ew installati bandli ©odda li issa jistg˙u jgawduhom il-familji BormlΩi. Barra l-pro©ett fiΩ-Ωona talklabb, sar rinovar u titjib anke fuq il-binja tal-klabb u anke fl-in˙awi tal-madwar. IlPerit tal-pro©ett, William Louis, spjega kif ©iet inkorporata playing field , Ωona ta’ rikreazzjoni u parti fejn nies anzjani jistg˙u jpo©©u u jg˙idu kelma g˙all-kwiet. Sar xog˙ol ukoll fuq il-pitch talboççi, fejn dan issa se jkun jista’ jilqa’ fih log˙ob kompetittiv wara li l-qisien tieg˙u issa huma dawk approvati mill-awtoritajiet konçernati f’dan l-isport. Wie˙ed ma setax ma jinnotax is-sodisfazzjon fuq wiçç

ir-residenti preΩenti, g˙attlestija ta’ dan il-pro©ett. Óafna tennew kif kien ilhom is-snin jistennew biex setg˙u jie˙du dak li kien tag˙hom bi dritt. Biex jie˙du dak li lokalitajiet o˙ra fit-Tramuntata gawdew minnu tul is-snin li g˙addew bl-abbundanza, u li iΩda kien skars ˙afna f’din ilparti tal-gΩira. Çertament li l-bliet talKottonera g˙andhom bΩonn çertu investiment fil-komunità fi pro©etti b˙al dawn. Pro©etti li ilhom ji©u proponuti s-snin u li kellu jkun dan il-Gvern biex jibda jindirizzahom millg˙ada li ˙a t-tmexxija talpajjiΩ f’idejh. Çertament li grazzi kbira g˙al dan kollu tmur g˙all˙addiema tal-Gvern, li wettqu dan ix-xog˙ol u li taw eΩempju çar li, meta jkollhom direzzjoni, dawn kapaçi ja˙dmu u jil˙qu mad-dati ta’ skadenzi li jkollhom. Grazzi wkoll tmur g˙all-Ministeru tal-Infrastruttura li g˙araf dawn il-bΩonnijiet u jwettaq xog˙lijiet meqjusa g˙all-©id tal-komunità. Wie˙ed issa jistenna li dan il-pro©ett u o˙rajn b˙alu ji©u m˙arsa bl-a˙jar mod possibbli u billi r-residenti nfushom jibΩg˙u g˙ax-xog˙ol li jkun sar u anke jirrapurtaw atti vandali li forsi jistg˙u jsiru minn Ωmien g˙al Ωmien. Niftakru li a˙na stess in˙allsu g˙al dawn il-pro©etti u allura tajjeb li nnisslu fina nfusna ssens ta’ responsabbiltà u n˙ossuna li a˙na parti u nappartienu lejn il-lokalitajiet rispettivi tag˙na billi a˙na wkoll nag˙tu s-sehem tag˙na biex pro©etti b˙al dawn jinΩammu fl-istess stat ta’ meta ng˙ataw lilna biex ingawduhom. ambaxxaturi Ωg˙aΩag˙ g˙al kull kunsill lokali Wara l-20 ta’ Novembru li ©ej, iktar minn 10,000 Ωag˙Ωug˙ u Ωag˙Ωug˙a se jkollhom iddritt li jivvtaw u dan hekk kif im˙abbar fil-programm elettorali tal-Partit Laburista g˙allelezzjoni ©enerali li g˙addiet. Din il-miΩura ng˙atat spinta

’l quddiem fil-jiem li g˙addew waqt seminar organizzat mill-kumitat imwaqqaf apposta, Vot 16. Seminar li kellu t-tema IΩ-Ûg˙aΩag˙ lejn Politika Responsabbli. Waqt dan is-seminar, is-Segretarju Parlamentari g˙all-Kultura u Gvern Lokali Dr Jose Herrera, ˙abbar li issa kull kunsill lokali se jkollu ambaxxatur li ji©i mag˙Ωul minnu sabiex dan ikun jista’ jressaq ’il quddiem il-˙sibijiet tieg˙u u ta’ s˙abu Ωg˙aΩag˙ b˙alu billi jipparteçipa fis-seduti tal-kunsilli lokali bla ma jkollu dritt g˙all-vot waqt is-seduti. Dawn l-istess ambaxxaturi, li jridu jkunu bejn is-16 u t18-il sena, se jakkumpanjaw anke lis-sindki tag˙hom f’seduta li ser issir apposta filParlament fl-20 ta’ Novembru, li ja˙bat ukoll l-20 anninversarju mit-twaqqif tal-kunsilli lokali ©ewwa pajjiΩna. Çertament li din hija prova çara o˙ra li dan l-eΩerçizzju se jwettaq fil-prattika dak li issa ilna nitkellmu fuqu: dak li nisimg˙u iktar x’g˙andhom xi jg˙idu Ω-Ωg˙aΩag˙. Dan ma jfissirx li qabel ma kinux jing˙ataw widen iΩda b’dan il-pass se jkollhom sehem s˙i˙ fit-te˙id tad-deçiΩjonijiet dwar min g˙andu jirrappreΩentahom fil-kunsill lokali tal-lokal tag˙hom.

Nhar it-Tlieta, 5 ta’ Novembru 2013, ©ewwa ç-Çentru Nazzjonali Laburista, fis-19.00, il-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti flimkien mas-Sezzjoni Kunsilliera tal-Partit Laburista ser jorganizzaw seminar g˙al kunsillieri bit-tema Il-Persuni b’DiΩabbiltà fil-Lokalitajiet. Dan is-seminar ser jag˙ti ˙arsa dettaljata lejn il-problemi li dawn il-persuni jsibu fid-diversi lokalitajiet rispettivi. Dawk li ser jattendu jkollhom iç-çans li jiddiskutu, anke f’ workshops apposta, problemi li jiltaqg˙u mag˙hom dawn in-nies u anke jistaqsu mistoqsijiet relatati mas-su©©ett. Il-˙sieb hu li wara dan isseminar ji©i m˙ejji dokument li g˙andu jitwassal lill-Prim Ministru biex çertu materji li jqumu ji©u indirizzati bl-a˙jar mod possibbli. L-A©enda hija kif ©ej: 19.00 – Introduzzjoni minn membru tat-tim Empower Us, kampanja tal-FÛL li qed tiffoka fuq persuni b’diΩabbiltà 19.10 – Introduzzjoni minn Mario Fava, President tasSezzjoni Kunsilliera tal-Partit Laburista 19.20 – Diskussjoni fi gruppi dwar punti u mistoqsijiet partikolari relatati ma’ persuni b’diΩabbiltà fil-lokal 20.00 – Sessjoni plenarja fejn il-parteçipanti jippreΩentaw dak li jkun ©ie diskuss filgruppi 20.25 – G˙eluq tas-seminar Filwaqt li nappella lill-kunsillieri sabiex jattendu u jipparteçipaw, nitlob ukoll biex jekk hemm min jixtieq iressaq xi punti li j˙oss li g˙andhom ji©u diskussi, jista’ jibg˙at email fuq keaneo@onovl.net sabiex inkun nista’ n©ibhom g˙all-attenzjoni ta’ dawk preΩenti waqt is-seminar.

Opinjoni

03.11.2013

tivi awards

MINN

SALVU

CANALE

Fuq TVM2 jintwera l-programm kulturali Madwarna – programm mill-iprem u li tie˙u gost tara g˙ax Ωgur titg˙allem. L-ewwel darba li rajtu apprezzajt ˙afna aktar il-lussu li g˙andhom il-GΩejjer Maltin fejn tid˙ol storja, arti u kultura. M’g˙andniex xi ng˙idu, ilpreΩentatur Salvu Mallia (dak tal-˙e˙˙eee˙˙˙ej, g˙ax ˙lief hekk ma jg˙idx) jag˙tih dak ilftit umoriΩmu. Fuq l-istess stazzjon, ukoll is-Sibt, ikun hemm Realtà ppreΩentat minn Brian Hansford. Il-features jag˙mluh aktar interessanti g˙aliex xi kultant il-mistiedna ja˙arbulu lil Brian, u jitlef id-diskursata. Kemm hawn min ma jafx jist˙i

In-Net g˙andhom programm ta’ diskussjoni, Iswed fuq l-Abjad, ippreΩentat minn Frank Psaila. Inzertajtu jibda u ddeçidejt li nsegwi ftit, iΩda mal-ewwel telg˙atli gundalla fl-istonku (issoltu fir-ras titla’ hux hekk)! Tafu lil min kellu mistieden? Lil Toni tal-arlo©©i – mhux dak tattelebejg˙ tal-ingwanti bojod, imma lill-eks-Ministru talFinanzi. Tafu li beda jitkaΩa bilmod ta’ kif tinsab is-sitwazzjoni tal-Enemalta? Jista’ xi ˙add jilluminahom lil dawn in-nies? Jafu li f’Marzu tgerbu t-tara© u

qalg˙u tkaxkira tal-beati pawli! Fuq in-Net ukoll rajt programm tat-tisjir ippreΩentat minn Gloria Mizzi (e˙e, dik li ilha fuq it-TV minn Ωmien id-dinosawri). Minkejja li qatt ma’ kont xi fanatiku tal-programmi tag˙ha, il-platti li tag˙mel jidhru appetituΩi. Óar©a ta’ darba Il-One jxandru programm ˙elu u li tie˙u gost issegwi – One Night Stand, ippreΩentat minn Owen Bonnici (mhux talParlament). Irnexxieli narah darbtejn u darba minnhom kellu lill-Ambaxxatriçi tal-Istati

Uniti g˙al Malta. Apparti l-kariΩma ˙elwa li g˙andha hi, ilmistoqsijiet li g˙amliha Owen – u b’IngliΩ tajjeb – kienu millaktar interessanti. Ilsien in-Nisa issa da˙al fit-tieni sena tieg˙u; ma jqanqallekx emozzjonijiet kbar g˙ax kulma jag˙mlu biss huwa li jkollhom mistieden jew tnejn li jibbumbardjawh bil-mistoqsijiet. L- istudio ta’ din issena huwa sabi˙ immens u jikkumplimenta l-preΩentaturi kollha. L-opposti jiltaqg˙u Jekk ma’ tbiddilx titqammel. Listess ser ji©rilu Óadd G˙alik

g˙ax ilu g˙addej bl-istess stil xi erba’ snin – nisa vs ir©iel, twal vs qosra, jew gwardjani lokali vs sewwieqa. Iva f’©ie˙ kemm hemm, biddlu l-istil tieg˙u, biddlu l-log˙ob (qishom tat-tfal), u l-preΩentat-riçi g˙idulha ma tg˙ajjatx aktar! KwiΩΩ ie˙or li segwejt fuq TVM kien dak taΩΩwi©ijiet, The Wedding Date. G˙al min ma rahx, dan i©ib Ωew© koppji li jkunu ser jiΩΩew©u u jag˙mlu ftit log˙ob bejniethom. Programm mexxej u jekk tkun dilettant tat-ti©ijiet issegwih aktar b’attenzjoni, minkejja li l-preΩentatur nist˙ajlu xi Mazinga Zeta bilmod kif jiççaqlaq. Ftit ilu ktibt li X Factor kien qieg˙ed jintwera l-Erbg˙a flok il-Óadd; milli jidher inteb˙u li l-a˙jar ˙in huwa l-Óadd filg˙axija u mhux waqt il-log˙ob taç-Champions League. Programmi tat-tfal Kemm ili nsegwi t-televiΩjoni lokali g˙adni qatt ma rnexxieli nsib programm suret in-nies immirat g˙at-tfal, u qed ng˙id fuq l-istazzjonijiet kollha. Je˙tie© li l-produtturi lokali jinvestu f’dan il-qasam g˙ax jekk irridu ni©bdu l-udjenzi allura rridu nedukaw b’mod lokali lil uliedna. Niltaqg˙u d-die˙la!

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

Protagonisti fuq livell internazzjonali Tikteb VERONICA BARBARA

Bosta drabi ssib min jirra©una li Ω-Ωg˙aΩag˙ ma jistg˙ux jag˙mlu wisq differenza fis-soçjetà, g˙aliex we˙idhom ma jistg˙ux ibiddlu d-dinja. Sfortunatament ikun hemm persuni ta’ çertu età li forsi jinsew dak iΩ-Ωmien meta huma kienu iΩg˙ar u kienu lesti ji©©ieldu g˙all-ideali tag˙hom, forsi g˙aliex l-esperjenzi kiefra tal-˙ajja meta nikbru jda˙˙lu fina sens ta’ diΩilluΩjoni. Ag˙ar minn hekk, xi waqtiet din l-attitudni ta’ nuqqas ta’ tama tkun ©ejja minn fost iΩ-Ωg˙aΩag˙ stess li forsi jkunu g˙adhom ma rrealizzawx kemm l-ener©ija u d-determinazzjoni tag˙hom tista’ ssarraf f’©id, kemm g˙all-©enerazzjonijiet preΩenti kif ukoll g˙al dawk futuri. Il-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti dejjem kien mutur li jwassal il˙sieb li Ω-Ωg˙aΩag˙ mag˙quda flimkien jistg˙u j©ibu bidliet kbar fil-pajjiΩ, kemm f’affarijiet konkreti, b˙al tibdil fil-politika ta’ min imexxi, kif ukoll f’dawk intan©ibbli, b˙all-mentalità tal-

poplu. Jekk wie˙ed jag˙ti titwila lejn l-istorja tal-G˙aqda jinduna mal-ewwel kemm l-FÛL kienet katalista f’bosta mumenti differenti. L-iΩjed memorja riçenti Ωgur li hija dik tal-kampanja g˙all-a˙˙ar elezzjoni ©enerali, fejn l-FÛL wera kif iΩ-Ωg˙aΩag˙ jistg˙u jkunu protagonisti tassew. Dan mhux biss permezz tal-kampanja I’m In – kampanja ener©etika li ˙e©©et liΩΩg˙aΩag˙ iΩommu ru˙hom infurmati, kif ukoll ikunu huma stess li jxerrdu l-messa©© tal-manifest Laburista, filwaqt li jivvutaw b’mod responsabbli. Sa minn ˙afna qabel il-ftu˙ uffiçjali talkampanja, iΩ-Ωg˙aΩag˙ membri tal-FÛL kienu di©à bdew joffru lideat u l-proposti tag˙hom lillPartit Laburista; proposti li ©ew ippreΩentati permezz tal-kampanja It’s Time. Fuq livell lokali, l-FÛL dejjem irnexxielu jinfluwenza d-deçiΩjoni li jittie˙du mill-poplu Malti u G˙awdxi. Nistg˙u nsemmu lkwistjoni tal-introduzzjoni tal-li©i

tad-divorzju sentejn ilu, u l-li©i g˙al unjoni çivili g˙al koppji talistess sess li bdiet ti©i diskussa ftit tal-©img˙at ilu u li l-FÛL kien dejjem jis˙aq fuqha. Dan l-a˙˙ar, però, urejna wkoll kif iΩΩg˙aΩag˙ jistg˙u jag˙mlu d-differenza anke fuq livell internazzjonali. Fil-fatt, ©imag˙tejn ilu, ilPresident tal-FÛL Alex Saliba attenda laqg˙a importanti talYoung European Socialists (YES) fil-Litwanja, fejn bosta g˙aqdiet taΩ-Ûg˙aΩag˙ Soçjalisti fl-Ewropa n©abru biex jiddiskutu dak li se jkunu qed jiffokaw fuqu waqt ilkampanja g˙all-elezzjoni talmembri parlamentari Ewropej issena d-die˙la. Fost il-punti mressqa ma kien hemm xejn li jitkellem dwar is-sitwazzjoni tal-immigrazzjoni llegali u kien g˙alhekk li l-FÛL ipprepara proposta f’dan ir-rigward. Wara diskussjoni ta’ tlett ijiem li fiha ©ew diskussi proposti varji, il-vot favur il-proposta talFÛL g˙adda b’mod poΩittiv.

B’hekk wa˙da mill-g˙axar proposti ewlenin li l-g˙aqdiet taΩÛg˙aΩag˙ Soçjalisti Ewropej kollha ser jikkampanjaw g˙alihom se tkun dwar solidarjetà konkreta filkwistjoni tal-immigrazzjoni irregolari, kif ukoll fuq reviΩjoni talpolitika Ewropea tal-aΩil, fosthom ir-reviΩjoni tas-sistema ta’ responsibility sharing bejn il-pajjiΩi membri, kif ukoll pressjoni sabiex ti©i emendata id-Dublin 2 Regulation. Fi Frar 2014, flimkien mad-disa’ proposti l-o˙ra, din il-proposta se ti©i ppreΩentata lill-Partit tasSoçjalisti Ewropej sabiex ti©i inkluΩa wkoll fil-manifest elettorali prinçipali tal-Partiti Soçjalisti u Soçjal Demokratiçi Ewropej waqt il-kampanja g˙all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew. Dan jista’ jwassal biex verament bilfatti jkun hemm solidarjetà millUnjoni Ewropea fejn tid˙ol din ilkwistjoni. Fir-relazzjonijiet internazzjonali, l-FÛL mhux se jkun qieg˙ed biss jiltaqa’ ma’ Ωg˙aΩag˙ soçjalisti

f’pajjiΩi o˙ra imma anke jara li jin˙olqu opportunitajiet biex dawn l-istess Ωg˙aΩag˙ iΩuru pajjiΩna u jiddiskutu ma’ Ωg˙aΩag˙ membri tal-FÛL. Lewwel opportunità ta’ dan it-tip se ssir fl-a˙˙ar weekend ta’ Novembru waqt seminar ta’ tlett ijiem li l-G˙aqda qed torganizza. Is-seminar se jkun miftu˙ kemm g˙all-barranin kif ukoll g˙allMaltin, biex b’hekk ji©u diskussi kwistjonijiet varji minn perspettivi differenti. Dan l-iskambju ta’ ideat jista’ jwassal kemm biex l-FÛL imexxi iΩjed ’il quddiem il-proposti tieg˙u b˙alma ©ara fil-Litwanja, kif ukoll biex nitg˙allmu minn esperjenzi ta’ popli o˙ra. Permezz ta’ Ωjarat li membri tal-FÛL g˙amlu fil-passat f’pajjiΩi differenti, nistg˙u ng˙idu li l-G˙aqda kabbret l-g˙arfien tag˙ha, speçjalment fejn jid˙ol campaigning, kif ukoll firxet l-orizzonti tag˙ha iΩjed. Fil-preΩent ©ie wkoll iffurmat working-group immexxi millUffiçjal Internazzjonali talG˙aqda, Ryan Ellul, grupp li se jg˙in biex l-FÛL jibqa’ dejjem a©©ornat fir-rigward tal-politika internazzjo-nali, kif ukoll jista’ jindika lill- EΩekuttiv liema huma dawk il-punti li g˙andhom jing˙ataw il-prijorità. B’hekk il-˙idma issa qed ter©a’ tie˙u direzzjoni li tmur lil hinn minn sempliçiment politika lokali. Nistg˙u nkomplu nwittu ttriq g˙al iΩjed kuntatti ma’ g˙aqdiet ta’ Ωg˙aΩag˙ soçjalisti f’pajjiΩi o˙ra, bl-g˙an li l-˙sibijiet tal-G˙aqda jimir˙u iΩjed u biex nassiguraw il-parteçipazzjoni talmembri tag˙na fil-livelli kollha tas-soçjetà.

Opinjoni

03.11.2013

GÓada l-baÌit Claudette Abela Baldacchino Membru Parlamentari Ewropew

Lanqas ridt nemmen lil widnejja meta nhar il-Óadd li g˙adda kont qieg˙da nisma’ l-a˙barijiet u smajt dak li kien qal l-eks-Ministru Nazzjonalista Chris Said li llum jokkupa l-kariga ta’ Segretarju Ìenerali tal-Partit Nazzjonalista. G˙al min ma semax l-a˙barijiet, Chris Said qal li l-Gvern m’g˙andux jistenna sa Marzu li ©ej biex ira˙˙as il-kontijiet tad-dawl u tal-ilma, imma g˙andu jag˙mel dan mill-g˙ada talBa©it, li kif tafu se jkun ippreΩentat g˙ada. L-ewwel u qabel kollox, ma ridtx nemmen lil widnejja g˙ax dlonk ftakart li Chris Said kien wisq probabbli wie˙ed minn dawk id-deputati li fil-le©iΩlatura l-o˙ra çapçap jew sabbat filParlament meta l-eks-Prim Ministru Lawrence Gonzi kien fta˙ar li kien se jivvota “bil-qalb” kontra mozzjoni mressqa mill-OppoΩizzjoni Laburista li kienet titlob g˙al ro˙s fil-kontijiet tad-dawl u tal-ilma. Kienu kontinwament jg˙idu li l-kontijiet tad-dawl u talilma ma jistg˙ux jor˙su. Anzi kienu jg˙idu li kwaΩi kien impossibbli li jsir dan, tant li kontinwament kienu jistaqsu lil Joseph Muscat jg˙id kif u meta se jra˙˙as il-kontijiet jekk ikun fil-gvern. Fi ftit kliem kienu jg˙idu li l-

weg˙da tat-tra˙˙is tal-kontijiet tad-dawl u tal-ilma kienet weg˙da fierg˙a. Kienet, kif jg˙idu l-IngliΩi: election gimmick. Bdiet il-kampanja elettorali u meta, sa mill-ewwel ©ranet, il-Partit Laburista kien ˙abbar il-pjan tieg˙u g˙all-qasam tal-ener©ija, li kien jinkludi r-ro˙s fil-kontijiet tad-dawl u tal-ilma, bilweg˙da solenni li dawn kellhom jibdew jor˙su minn Marzu ta’ din is-sena, inNazzjonalisti kienet tathom rashom. M’g˙andi l-ebda dubju li tiftakruhom ta’ kuljum jag˙mlu konferenza tala˙barijiet biex ixejnu dak li kien qieg˙ed iwieg˙ed ilPartit Laburista. Sa˙ansitra ©abu esperti minn barra biex jippruvaw jg˙idu li dan ilpjan ma kienx fattibbli. G˙amlu minn kollox biex iwaqqg˙u dak li kien qieg˙ed ikun regolarment spjegat minn Konrad Mizzi, li llum huwa l-ministru responsabbli mill-qasam talener©ija. Chris Said kien wie˙ed minn dawn. U llum mhux biss ikollu jammetti li l-pjan tal-Partit Laburista huwa fattibbli, mhux biss jg˙id li lkontijiet tad-dawl u tal-ilma jistg˙u jor˙su, imma jippretendi li l-Gvern imur aktar ’il bog˙od minn dak li wieg˙ed

u jra˙˙as il-kontijiet tad-dawl u tal-ilma erba’ xhur qabel. La qeg˙din nitkellmu fuq il-Ba©it li se jitressaq g˙ada, irridu niftakru li dan huwa lewwel Ba©it li se jitressaq minn gvern immexxi minn Joseph Muscat, g˙ax il-Ba©it g˙al din is-sena li a˙na fiha, g˙alkemm kien approvat mill-Kamra tarRappreΩentanti ta˙t din lamministrazzjoni, fil-biçça lkbira tieg˙u kien dak li kien ippjana l-gvern preçedenti. G˙alhekk huwa ovvju li hemm stennija g˙all-Ba©it li se jitressaq g˙ada millMinistru tal-Finanzi Edward Scicluna. Ovvjament, jien m’g˙andi lebda idea x’se jkun fih ilBa©it. Mill-esperjenza ©urnalistika tieg˙i, naf Ωgur li xxog˙ol fuqu jibqa’ g˙addej sal-a˙˙ar jum, anzi ng˙id sa jum il-Ba©it innifsu. IΩda ninsab çerta li l-Ba©it se jkun qieg˙ed jag˙ti importanza ewlenija lill-qasam taledukazzjoni u l-qasam taxxog˙ol, li, iva, jimxu id f’id. Hawnhekk mill-ewwel tigini f’mo˙˙i l-weg˙da tal-Partit Laburista ta’ garanzija ta’ xog˙ol, ta˙ri© jew edukazzjoni liΩ-Ωg˙aΩag˙ – weg˙da o˙ra li n-Nazzjonalisti kienu sej˙ulha election gimmick, sakemm kienet l-istess Unjoni Ewropea li tkellmet u approvat weg˙da simili.

Fil-fatt, anke l-UE tag˙mel enfasi kbira li l-edukazzjoni u x-xog˙ol g˙andhom jimxu id f’id. Proprju meta l©img˙a l-o˙ra ltaqg˙et isseduta plenarja tal-Parlament Ewropew saret diskussjoni dwar rapport g˙al reviΩjoni tal-edukazzjoni. Dan ir-rapport jag˙mel enfasi kbira fuq il-˙tie©a li Ω-Ωg˙aΩag˙ tag˙na, permezz tal-edukazzjoni, jit˙ejjew g˙ad-dinja tax-xog˙ol. Fost affarijiet o˙ra jistieden lill-isati membri biex isibu soluzzjoni sostenibbli g˙all-problema ta’ Ωbilanç bejn ˙iliet akkwistati u d-domanda tas-suq taxxog˙ol, u b’hekk jevitaw ilqg˙ad. Qieg˙da nikkwota din ilparti tar-rapport g˙ax g˙alkemm ma nafx x’se jkun fih il-Ba©it, m’g˙andi l-ebda dubju li l-˙olqien tax-xog˙ol u t-tnaqqis tal-qg˙ad se jkunu fost il-miri ewlenin ta’ dan l-ewwel Ba©it tal-Gvern Laburista mmexxi minn Joseph Muscat. M’g˙andi lebda dubju minn dan g˙ax anke Joseph Muscat innifsu ilu jwieg˙ed li l-mira tal˙idma tal-Gvern se tkun kontinwament il-˙olqien tal©id u mbag˙ad it-tqassim talistess ©id b’mod ©ust. U dan jista’ jsir biss bittkattir tax-xog˙ol, bil-˙olqien ta’ aktar impjiegi, b’mod partikolari g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙.

l-inkluÛjoni ta’ Persuni b’diÛabbiltÀ

il-Óidma tal-Parlament ewroPew Peter Cordina Kandidat g˙all-Parlament Ewropew

Qed nippreΩenta ru˙i b˙ala kandidat g˙all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew g˙aliex nemmen li b˙ala rappreΩentant dirett taç-çittadini Ewropej nista’ ng˙in fil-bidla u l-progress g˙all-benefiççju tal-Maltin kollha, speçjalment dawk li jg˙ixu b’diΩabbiltà. Iç-Çensiment tal-2005 juri li nnumru ta’ persuni b’diΩabbiltà f’Malta kien ta’ madwar 23,500 – jew persuna minn kull 15. Dawn, flimkien malfamilji tag˙hom u dawk kollha li jie˙du ˙siebhom, g˙andhom isibu tama u j˙ossuhom m˙e©©a bil-˙idma li qieg˙da ssir mill-Parlament Ewropew g˙all-benefiççju tag˙hom. Fl-Unjoni Ewropea, iktar minn 80 miljun persuna tg˙ix b’xi tip ta’ diΩabbiltà. Ir-rata tal-qg˙ad ta’ dawn il-persuni hija mill-inqas id-doppju tarrata tal-qg˙ad ta’ o˙rajn. F’Malta, 15% biss tal-persuni b’diΩabbiltà g˙andhom impjieg. Madankollu, id-diΩabbiltà ma tistax tkun diskussa b’mod ©eneralizzat g˙aliex il-bΩonnijiet speçjali fil-qasam tal-mobbiltà u tal-inkluΩjoni jvarjaw

b’mod sostanzjali bejn individwu u ie˙or. Fl-istess ˙in, g˙andna niΩguraw li lkwistjonijiet b’rabta maddiΩabbiltà jkunu trattati f’kull politika, kull pro©ett u kull miΩura li jitfasslu kemm millistituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea kif ukoll fil-livell nazzjonali. Il-protezzjoni ta’ persuni b’diΩabbiltà mid-diskriminazzjoni hija importanti imma Ωgur mhix biΩΩejjed. Hemm bΩonn ta’ miΩuri effikaçi li jwasslu g˙all-inkluΩjoni u l-parteçipazzjoni ta’ dawk fos-tna li jg˙ixu b’diΩabbiltà, mhux biss fil-qasam tal-impjiegi u ledukazzjoni, iΩda wkoll filqasam soçjali, kulturali u dak politiku – sabiex kul˙add ikun jista’ jipparteçipa b’mod komplet, effettiv u bl-istess dinjità daqs membri o˙ra tassoçjetà. F’Ottubru 2011, il-Parlament Ewropew adotta riΩoluzzjoni fuq il-mobbiltà u l-inkluΩjoni ta’ persuni b’diΩabbiltà. Din issostni li l-miri tal-Unjoni Ewropea fil-qasam tal-impjiegi ma jistg˙ux jintla˙qu ming˙ajr ma jiΩdiedu l-oppor-

tunitajiet tax-xog˙ol g˙al persuni b’diΩabbiltà. G˙aldaqstant it-titjib fl-aççess g˙allimpjiegi g˙al persuni b’diΩabbiltà jirrappreΩenta opportunità ekonomika, waqt li tta˙ri© ta’ persuni b’diΩabbiltà biex ilestu rwie˙hom g˙addinja tax-xog˙ol huwa investiment sabiex dawn isiru çittadini produttivi u kapaçi dejjem iktar li jfendu g˙al rashom. Ir-riΩoluzzjoni tenfasizza lbΩonn li ji©u implimentati miΩuri individwalizzati g˙al persuni b’diΩabbiltà li jirriflettu l-bΩonnijiet ta’ kull persuna fl-istadji u fil-kuntesti kollha ta’ ˙ajjithom, inkluΩ fl-edukazzjoni, fix-xog˙ol, kif ukoll flinvolviment tag˙hom fil-˙ajja soçjali u tal-familja. Ir-riΩoluzzjoni tappella biex dawn il-persuni jie˙du sehem attiv fit-te˙id ta’ deçiΩjonijiet, b’mod speçjali fl-oqsma li jaffettwaw il-˙ajja tag˙hom. Flistess waqt tinnota l-bΩonn ta’ azzjoni ulterjuri li tindirizza l˙ti©ijiet ta’ nisa u tfal b’diΩabbiltajiet jew ta’ persuni b’limitazzjonijiet intellettwali. Ir-riΩoluzzjoni tqis ukoll li

nuqqasijiet fil-mobilità ta’ persuni b’diΩabilità jwasslu g˙al limitazzjoni fid-dritt Ewropew baΩiku tag˙hom tal-moviment.Titjib fl-aççess fiΩiku u fl-uΩu tat-teknolo©ija ta’ informazzjoni huwa indispensabbli g˙al Ωvilupp sostenibbli li jkun jinkludi l-persuni kollha fis-soçjetà, speçjalment dawk li g˙alihom, l-ambjent fiΩiku jirrappreΩenta sfida. Din il-˙idma tal-Parlament Eworpew g˙andha sservi ta’ ispirazzjoni g˙all-mexxejja politiçi u g˙al dawk li jfasslu l-politika f’Malta bl-g˙an li jitjieb l-g˙ajxien taç-çittadini kollha. Barra minn hekk, din taqbel bis-s˙i˙ mal-ideali li jinsabu fil-manifest elettorali tal-PL. It-twettieq ta’ dawn lideali g˙andu jwassal g˙al mekkaniΩmi li jtejbu l-kwalità tal-˙ajja ta’ persuni b’diΩabbiltà billi jiΩguraw l-inkluΩjoni tag˙hom fl-oqsma kollha. Nemmen li l-˙idma talParlament Ewropew hija mod effettiv biex tinkiseb din ilmira u g˙aldaqstant nittama li nkun nista’ nkompli nikkontribwixxi f’dan il-qasam fil©ejjieni qrib.

Editorjal

03.11.2013

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌuRnALISTI REkLAmI ImPAÌnAR u DISInn

Ritianne Agius Philip Schembri Leanne Grech

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

E DITORJAL InfAnTILIÛmu POLITIku “ Ma hiex xi fraΩi diffiçli. Hija fraΩi aktar sofistikata g˙al kelma o˙ra li kien i˙obb juΩa il-mibki Lino Cassar g˙al dawk il-politiçi li kienu j©ibu rwie˙hom ta’ tfal. Lino kien isej˙ilhom vavi…tfal Ωg˙ar. Din li ©img˙a se˙˙ avveniment li, aktar milli ser jag˙mel ˙sara lil pajjiΩna, jindika x’tip ta’ politika ser tadotta l-OppoΩizzjoni. L-avveniment huwa marbut mal-iskema ta’ akkwist taç-çittadinanza minn barranin ta’ sustanza finanzjarja, Il-Kap tal-OppoΩizzjoni g˙amel dikjarazzjoni li ebda wie˙ed minn dawk li kien hemm qablu jokkupa l-kariga li g˙andu llum qatt ma g˙amel qabel. G˙andu kull dritt ma jaqbilx mal-Gvern jew ma’ xi politika ta’ dak il-Gvern. Huwa dritt tieg˙u jg˙id dak li j˙oss fl-interess ta’ pajjiΩna. Alla˙ares ma kienx hekk g˙aliex dan talrwol huwa OppoΩizzjoni f’demokrazija b’sa˙˙itha. Meta qal li jekk il-Partit Nazzjonalista jer©a’ jkun fil-Gvern jikkonsidra li jir-

tira ç-çittadinanza li ting˙ata ta˙t din l-iskema, g˙amel Ωball kbir. Wera biç-çar li huwa infantili u nieqes minn dik il-maturità tant me˙tie©a g˙al min jokkupa l-kariga li g˙andu. Ìab ru˙u ta’ tifel, li jekk ma jilg˙abx, i˙assar. Din id-dikjarazzjoni g˙amlet ˙sara irreperabbli, mhux biss lil pajjiΩna, iΩda wisq aktar lill-partit tieg˙u. G˙amlet ˙sara lil pajjiΩna g˙aliex qieg˙ed jipprova jgerrex miljuni ta’ ewro li ser to˙loq din l-iskema. G˙amlet ˙sara lil pajjiΩna g˙ax din uriet attitudni li fi kwalunkwe ˙a©a li ser il-Gvern, jag˙mel min˙abba l-pika tat-tfal tal-Kap tal-OppoΩizzjoni, ebda barrani li jrid jinvesti f’pajjiΩna ma g˙andu fi mistrie˙ mo˙˙u kwalunkwe ˙a©a o˙ra, jekk ikun hemm il-Partit Nazzjonalista fil-Gvern. Tal-inqas jekk ikun g˙adu Simon Busuttil kap. G˙amlet ˙sara lill-Partit Nazzjonalista g˙aliex, taqbel jew ma taqbilx mag˙hom, ˙dejn il-maturità politika ta’ dawk li kien hemm qablu, tispikka f’Simon in-nuqqas tag˙ha.

Jiena ma nafx jekk dak li qal kienx il-parir ta’ dawk li hemm madwaru. Jekk hu hekk allura s-sitwazzjoni hija ag˙ar. Dan latte©©jament distruttiv ikompli jtappan l-imma©ni tal-partit tieg˙u. Biex jirba˙ il-punti lest li jtellef lill-poplu Malti miljuni ta’ ewro. F’din il-kwistjoni l-Partit re©a’ Nazzjonalista qieg˙ed jiggaloppa fuq iΩΩwiemel tal-apokalissi. IbeΩΩg˙u lill-poplu Malti g˙ax ma jridux li dan ilGvern jirnexxi fejn huma fallew. Kemm jekk hija ener©ija, kemm jekk ˙olqien tax-xog˙ol u ekonomija…issa kien imiss din l-iskema. G˙adhom ma fehmux li l-poplu jrid jara tama u mhux qtug˙ ta’ qalb. Il-Partit Laburista filpoΩizzjoni dejjem qag˙ad attent li ma jg˙idx li ser i˙ott dak li sar qabel. Anzi, bil-kuntrarju. Dejjem qal li ser isa˙˙a˙ u jirran©a dak li jsib. Dan qieg˙ed jurih bil-fatti b’mod partikolari meta Ωamm l-istess Ba©it li kien il-Partit g˙amel Nazzjonalista.

Meta nbieg˙ il-Mid Med Bank bil-mo˙bi, il-Partit Laburista qatt ma qal li jekk ikun fil-Gvern ire©©a’ kollox lura. Hekk l-istess kull meta nbieg˙u l-fided tal-pajjiΩ bis-soldi. Lanqas fil-kaΩ tal-BWSC ma g˙amel hekk, minkejja li f’dak il-kaΩ l-Awditur Ìesa˙ansitra nerali ssu©erixxa li dan it-tender g˙andu jkun annullat. IΩda ma a˙na naraw xejn ©did. L-istil ta’ Simon huwa l-istess b˙al dak li kien fil-kampanja elettorali. G˙amel kampanja jixli lill-Partit Laburista li qieg˙ed jikkopja meta firrealtà kien qieg˙ed ikun innovattiv. Dakinhar ©ab ru˙u ta’ tifel u xorta ma kienx irrealizza li kien qieg˙ed ikun patetiku. Ma fehemx u g˙adu ma jistax jifhem li fil-poltika hemm jsej˙ulha li dik konver©enza. Ma jistax jifhem x’qieg˙ed ji©ri madwaru g˙aliex g˙adu g˙addej bilpolitika tan-nuna. Óasra, tassew ˙asra. La l-Partit Nazzjonalista u wisq aktar Malta ma jixirqilhom hekk.

”

mALTA AkTAR B’SAÓÓIThA Lydia Abela Segretarja tal-EΩekuttiv Nazzjonali PL

Il-Gvern preΩenti g˙andu mandat biex jo˙loq il-prosperità fil-pajjiΩ permezz ta’ ideat ©odda. L-Individual Investor Programme hija inizjattiva li permezz tag˙ha lGvern se jibqa’ jsa˙˙a˙ irreputazzjoni ta’ pajjiΩna fixxena internazzjonali. Permezz ta’ din l-iskema Malta se tkun qed tag˙ti çittadinanza lil individwi u familji li wara li jg˙addu minn proçess strett ta’ verifika dwarhom, se jkunu qed jag˙mlu kontribut sinjifikanti g˙all-Fond Nazzjonali g˙alliΩvilupp imwaqqaf millGvern. Matul il-gimg˙a li g˙addiet il-Prim Ministru kellu l-opportunità li jindirizza konferenza ©ewwa Londra, li permezz tag˙ha ©iet reklamata din l-iskema ©dida g˙al Malta. Din l-iskema bla dubju se tkun ta’ benefiççju ekonomiku g˙al pajjiΩna u lGvern qed jimmira li minnha s-sena d-die˙la jda˙˙al mat-

30 miljun ewro, li ˙afna minnhom se jmorru f’Fond Nazzjonali g˙all-IΩvilupp. B’din l-inizjattiva se jkun qed jibbenefika l-poplu kollu u se tkun qed titnaqqas ilpressjoni minn fuq il-familji Maltin u G˙awdxin. Minkejja dawn l-aspetti poΩittivi li se tkun qed i©©ib din l-inizjattiva lejn Malta, matul din il-©img˙a rajna kif l-OppoΩizzjoni Nazzjonalista qed tag˙mel kruçjata kontra programm innovattiv li se jattira miljuni lejn pajjiΩna u persuni li se jkollhom ilpotenzjal jinvestu u jo˙olqu x-xog˙ol. Rajna kif l-OppoΩizzjoni Nazzjonalista, b’attitudni negattiva g˙all-a˙˙ar, qed tipprova xxekkel din l-inizjattiva u minflok trid li l-flus jin©abru minn iktar taxxi u kontijiet og˙la. Ir-reazzjoni tal-OppoΩizzjoni kienet wa˙da inspjegabbli fejn f’perijodu ta’ ©img˙a wa˙da biss irnexxielha tati tliet verΩjoni-

jiet differenti: filli tg˙id li qed taqbel mal-iskema, filli tg˙id li ma taqbilx ma’ çertu kundizzjonijiet, u filli tg˙id li ma taqbilx. Din hija reazzjoni li tikkonferma li l-OppoΩizzjoni hija kontra l-investiment f’pajjiΩna. Ta’ min ifakkar li kien Gvern Nazzjonalista li farrak il-Permanent Resident Scheme li kienet ta˙dem tajjeb, u minflok g˙abbewha b’burokrazija u ©©ammjaw qasam tal-ekonomija li kien miexi ’l quddiem. Id-dmir ta’ dan il-Gvern huwa li jo˙loq il-©id u g˙alhekk l-importanza li jkollna investiment ©did b˙al dak li ji©i permezz ta’ din liskema taç-çittadinanza li permezz tag˙ha se n©ibu aktar investiment u nies ta’ kwalità lejn Malta. Irridu ner©g˙u n©ibu lil Malta fuq saqajha. L-investiment li se n©ibu lejn pajjiΩna mhux se nkunu qed nonfquh f’teatri bla saqaf iΩda se nkunu qed naraw

x’inhuma l-prijoritajiet ta’ pajjiΩna – fosthom il-housing, li hija problema enormi u li se nkunu qed nifaççjawha, u wkoll servizzi ta’ IVF li sa issa digà applikaw g˙alih mitt koppja u dan biex nag˙tu opportunità lil dawn in-nies li jixtiequ jkollhom ittfal. Permezz ta’ din l-iskema l-Gvern qed jara potenzjal ta’ miljuni ta’ ewro u l-qlig˙ se jmur f’ fond speçifiku biex linteressi ji©u investiti fi pro©etti ta’ benefiççju g˙al pajjiΩna. Ba©it 2014 L-ewwel Ba©it ta’ dan ilGvern se jit˙abbar g˙ada. F’dan l-ewwel Ba©it se naraw it-twettiq tal-ewwel parti talmanifest elettorali li vvota g˙alih il-poplu Malti fl-elezzjoni ©enerali ta’ Marzu li g˙adda. Fl-artiklu li jmiss ikolli l-opportunità li niddiskuti mag˙kom il-qarrejja lewwel Ba©it ta’ dan il-Gvern.

Ittri

03.11.2013

Ibag˙tilna l-ittri tieg˙ek b-email lil editorial@kullhadd.com jew bil-posta tradizzjonali indirizzata lill-Editur, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun

Il-BarKa tal-MulEj FuQEK

XOGÓOl KBIr Sur Editur, G˙all-grazzja t’Alla, din issena jiena g˙alaqt 60 sena ˙ajja missjunarja fost ittribù Khasi ta’ Northeast India. Tul daΩ-Ωmien kollu twettaq xog˙ol kbir li diffiçli wie˙ed jikkalkulah. Dan se˙˙ permezz talbenefatturi u wkoll grazzi g˙all-g˙otjiet finanzjarji li tibg˙atli l-Mission Fund minn Ωmien g˙al Ωmien. Id-donazzjonijiet li jiena nirçievi jmorru l-aktar g˙all-kura tal-mard u g˙alledukazzjoni fost dawk l-

Sur Editur, Nixtieq nindirizza lill-Prim Ministru Joseph Muscat. Prim Ministru Joseph kemm jien kuntent bik u mo˙˙i mistrie˙ li qed tmexxi lil Malta tag˙na. G˙andi fiduçja kbira fik g˙ax inti tal-kelma. Dak li kont tg˙id filkampanja elettornali qed ise˙˙. Fik nara Mintoff it-tieni, sod fi kliemek u titkellem çar u ma tibΩa’ minn ˙add g˙all-©id ta’ pajjiΩna Int is-salvatur tag˙na li tant t˙obb g˙ax demmek minn Óal Lija. SALVU MIFSUD, ÓAL LIJA

Santa luÇIja, GÓaWDEX Sur Editur, L-ir˙ajjel ( hamlet ) ta’ Kerçem, bi pjazza mdaqqsa, u knisja li g˙alkemm Ωg˙ira imma tg˙idlek id˙ol u gawdini. Ra˙al kwiet qalb l-g˙elieqi u bi rdum g˙al fuq ilba˙ar fejn tista’ tag˙mel l-isba˙ passi©©ata, kemm fi tlug˙ jew inΩul ix-xemx, lejn l-g˙adira naturali, u fil-˙emda tisma l-˙sejjes taΩ-Ωrin©ijiet u l-papri. Ni©i g˙as-su©©ett li ridt nikkummenta fuqu. Kont preΩenti ma’ ˙bieb tieg˙i nhar is-Sibt 19 ta’ Ottubru g˙al serata ta’ muΩika mill-Gozo Band, banda komposta l-aktar minn muΩiçisti Ωg˙aΩag˙. Hawn ˙are© it-talent muΩikali ta’ dawn il-gΩejjer. MuΩika ferrie˙a minn bosta musicals popolari, bçejjeç mill-opri ta’ Verdi f’g˙eluq il-200 sena mit-twelied tieg˙u, u ta’ kompoΩituri o˙ra. MuΩika li sa˙˙ret lil dawk pre Ωenti, flimkien mal-log˙ob bid-dwal mal-faççata tal-knisja u maddawra tal-pjazza. Programm ta’ sag˙tejn ta’ muΩika kontinwa ming˙ajr ebda waq-

fien, bi preΩentatur ippreparat jintroduçi fil-qosor dak Ii jkun se ji©i esegwit. Anke Ω-Ωew© diskorsi li saru kienu fil-qosor ming˙ajr ma dejqu lill-udjenza. Fl-a˙˙ar, biex vera tkun festa G˙awdxija, is-serata spiççat bil-log˙ob tannar. Li impressjonani kien in-numru sabi˙ ta’ barranin preΩenti, l-aktar IngliΩi. G˙andi nifhem li l-a˙˙ar erba’ siltiet muΩikali tradizzjonalment IngliΩi kienu b˙ala apprezzament lill-barranin li attendew. Prosit lil dan ir-ra˙al G˙awdxi li organizza kunçert ta’ din il-kwalità, u nispera li s-sena d-die˙la jkolli l-opportunità li nkun preΩenti g˙al kunçert li di©à ©ie mwieg˙ed. Tajjeb li l-organizzaturi jag˙mlu aktar pubbliçità filgazzetti, g˙ax Ωgur Ii jkollhom bΩonn aktar si©©ijiet fil-pjazza. Fl-a˙˙ar, tif˙ir lis-surmast, bandisti, solisti u dawk kollha Ii kienu wara din l-okkaΩjoni, tallejla sabi˙a li offrewlna. G. DIMECH, IL-ÓAMRUN

aktar fil-bΩonn. T˙oss qalbek ting˙afas tara ˙afna tfal u Ωg˙aΩag˙ ma jistg˙ux jitg˙allmu ftit skola u xi seng˙a g˙ax m’g˙andhomx il-mezzi! G˙alhekk jiena n˙e©©e© lill-qarrejja kollha sabiex ikomplu jg˙inu lil Mission Fund g˙aliex din qieg˙da tkun ta’ benefiççju kbir u immens g˙alina l-missjunarji Maltin u G˙awdxin. Il-Mulej ibierek il©eneroΩità tag˙kom. BRO. CARMEL MUSCAT, L-INDJA

Il-Kunjata ta’ PuPull Sur Editur, Nhar il-Óadd filg˙axija mort nara lkummiedja fi tliet atti ta’ Carmel Bajada Il-Kunjata ta’ Pupull, li saret fuq il-palk taç-Çirklu taΩ-Ûg˙aΩag˙ fix-Xag˙ra. Prosit lil min ˙a din linizjattiva li ©ibdet pubbliku numeruΩ, g˙aliex kemm il-Óadd kif ukoll fil-lejla ta’ qabel, is-sala kienet mimlija bil-familji li Ωgur ˙adu gost jitbissmu bis-sitwazzjonijiet li l-awtur irnexxielu jo˙loq fuq il-palk. Tie˙u gost tara l-familja kollha tin©abar ta˙t saqaf wie˙ed tiddeverti u tirrekrea ru˙ha f’ambjent tassew san u nadif. Fil-˙ajja dejjem hemm x’tirfina u allura bi ftit irtokki l-livell letterarju seta’ kien ferm og˙la! Imma kienet kummiedja ambjentata f’pajjiΩna b’˙afna diΩgrazzji li taf to˙loqlok kunjata li trid tie˙u t-tmun tal-familja li laqg˙etha fi ˙danha f’idejha, u tinsa li bintha miΩΩew©a issa m’g˙adhiex tag˙ha. Intg˙o©bot listorja; tant hu hekk li l-kummiedja Il-Kunjata ta’ Pupull se ter©a’ ssir nhar il-Óadd 24 ta’ Novembru fis-

6.30pm. Jiena mid˙la sew tal-palk u allura nista’ nifhem kemm sagrifiççji g˙amlu l-atturi bravi kollha biex waslu g˙al din ir-rappreΩentazzjoni – sig˙at twal ta’ provi barra mid-dar u dan bla dubju min˙abba lim˙abba li wie˙ed ikollu g˙all-palk u Ωgur mhux biex i˙axxen butu. U allura l-prosit huwa doppju. Ma nafx hux ta’ min biçça xog˙ol b˙al din jipprova jdur biha malir˙ula tag˙na issa li t-temp beda jiksa˙ xi ftit u l-©abra tal-familja hija mixtieqa. Çert li fi ©Ωiritna g˙andna g˙add ta’ swali parrokkjali li jie˙du gost b’attività b˙al din. Min ma ji˙ux gost jid˙ak xi da˙ka! Intant, matul Novembru, fuq ilpalk tal-Oratorju Don Bosco, ser jittella’ l-musical dwar il-qaddis Malti San Ìor© Preca, u nemmen li kull min ser imur jarah mhux sa jiddispjaçih; okkaΩjoni o˙ra fuq nota differenti, biex il-familja tin©abar flimkien, to˙ro©, tie˙u gost u titg˙allem! KAV. JOE M. ATTARD, VICTORIA, GÓAWDEX

KISSru l-PartIt u l-PajjIÛ Sur Editur, Waqt intervista li saret lisSegretarju Ìenerali tal-Partit Negattiv (PN) Chris Said fuq irradju tal-istess partit nhar ilÓadd 27 ta’ Ottubru 2013, leks-Ministru Nazzjonalista stqarr li d-djun li saru mill-PN matul 12 jew 15 il-sena ma tistax issolvihom f’5 xhur. Rapporti f’diversi ©urnali taw indikazzjoni li d-dejn li g˙amel il-PN kien ta’ bejn €8 u 12-il miljun. Però, l-istess PN qed jippretendi li d-djun li ˙olqu diversi gvernijiet Nazzjonalisti li tela’ g˙al €4.9 biljun – fejn ilpoplu kull sena qed ikollu j˙allas aktar minn €200 miljun f’img˙axijiet – Gvern Laburista jsolvi l-problema tad-djun f’anqas minn 5 xhur! In-Nazzjonalisti, bil-politika finanzjarja tag˙hom ta’ djun li g˙amlu kemm fil-partit tag˙hom u anke meta kienu fil-gvern, mhux biss kissru lillistess partit tag˙hom, talli

Ωvojtaw g˙al kollox il-kaxxa finanzjarja tal-Gvern u ˙allew djun kbar fuq kull ras Maltija. Tant il-politika finanzjarja talPartit Negattiv (PN) falliet lillistess partit tag˙hom, li skont is-Segretarju Ìenerali Chris Said g˙ad hemm ˙addiema fidDar Çentrali li g˙adhom ma t˙allsux il-flus li g˙andhom jie˙du. Dan juri l-falliment talpolitika popolista ta’ djun, u djun li finanzjarjament u ekonomikament i˙addmu nNazzjonalisti. Dan il-fatt juri biç-çar kemm qarrqu bil-poplu u bl-istess tesserati Nazzjonalisti, meta esponenti tal-Partit Negattiv (PN) g˙al diversi drabi kienu jistqarru li l-finanzi tal-pajjiΩ huma fis-sod. Lanqas il-finanzi tal-partit tag˙hom ma kienu fis-sod, a˙seb u ara kemm kienu fis-sod il-finanzi talpajjiΩ. Mhux ta’ b’xejn li jien inlaqqam lill-PN b˙ala ‘Partit ilGideb’! Fl-istess intervista s-Segretarju

Ìenerali tal-Partit Negattiv (PN) stqarr li jistenna li filBa©it 2014 Gvern Laburista jag˙ti miljuni ta’ ewro f’arretrati ta’ sahra lill-pulizija. Kif ukoll li l-istess Gvern Laburista jag˙ti miljuni ta’ ewro mi©bura f’taxxa tal-VAT fuq il-karozzi. Ara dawn in-Nazzjonalisti mhux politikament wiçç tost g˙andhom, iΩda politikament wiççhom vili g˙ax is-Segretarju Ìenerali Nazzjonalista ˙eba lfatt li kien il-Gvern Nazzjonalista, li hu kien jag˙mel parti minnu, li seraq miljuni ta’ ewro minn ˙alq ilpulizija u minn ˙alq issewwieqa ta’ diversi karozzi. Ir-ra©unament ta’ Chris Said juri bla ebda tlaqliq kemm verament Gvern Nazzjonalista jislo˙ finanzjarjament lillpoplu, mentri Gvern Laburista bil-politika ekonomika g˙aqlija tieg˙u jag˙ti flus lura lillpoplu. I-istess Segretarju Ìenerali tal-Partit Negattiv (PN) stqarr li

jistenna li l-Gvern Laburista jra˙˙as il-kontijiet tad-dawl f’Jannar u mhux f’Marzu li ©ej. B’din id-dikjarazzjoni sSegretarju Ìenerali tal-PN qed jikkonferma kemm verament hemm Nazzjonalisti li aktar g˙andhom fiduçja fil-Gvern Laburista mmexxi mill-Prim Ministru Muscat, milli kellhom fiduçja fil-Gvern ta’ GonziPartitNegattiv. Mhux ta’ b’xejn li, kif stqarr l-istess Segretarju Ìenerali, id-differenza fil-voti bejn il-Partit Laburista u dak tal-PN fl-a˙˙ar elezzjoni kienet l-akbar distakk mill-1962 ’l hawn. Bir-ra©un ˙afna Nazzjonalisti qed jistaqsu: imma allura g˙ala meta Chris Said kien ministru vvota kontra mozzjoni talOppoΩizzjoni Laburista biex jors˙u l-kontijiet? G˙ala appo©©a stqarrija tal-Prim Ministru Gonzi meta stqarr li ser jivvota kontra l-mozzjoni Laburista bil-qalb? G˙ax forsi s-Segretarju Ìenerali tal-Partit

Negattiv (PN) ja˙seb li tista’ tg˙addi politikament biΩ-Ωmien anke l-aktar Nazzjonalist ta’ rasu s˙una? It-ta˙wid, il-konfuΩjoni u ttgerfix li hemm fil-PN dwar ilproposta tal-Gvern Laburista, li ting˙ata ç-çittadinanza g˙al eluf ta’ ewro lil industrijalisti barranin, kollha ˙ar©u filbera˙ matul l-intervista li ta Chris Said. Dan stqarr li jaqbel li ç-çittadinanza ting˙ata biss b˙ala investiment. Il-Gvern Laburista mill-ewwel hekk stqarr, iΩda l-fehmiet u kontra fehmiet li hemm fil-Partit Negattiv (PN) qed i˙awdu anke lill-aktar Nazzjonalisti fanatiçi. Verament, minn wara l-a˙˙ar elezzjoni, il-Partit Negattiv (PN) baqa’ li kien – minn GonziPN sar SimonPN, jew a˙jar, GonziSimonPartitNegattiv! ÓADDIEM REPUBBLIKAN, RAÓAL ÌDID

Ittri

03.11.2013

MID-DJARJU TAL-PRIM MINISTRU

Il-Prim Ministru Grieg Antonis Samaras jiffirma l-ktieb tal-viΩitaturi f’Kastilja

Il-Prim Ministru Joseph Muscat jilqa’ lill-Prim Ministru Grieg Antonis Samaras f’Kastilja

Il-Prim Ministru Joseph Muscat jitkellem mal-Prim Ministru OlandiΩ Mark Rutte

Il-Prim Ministru Joseph Muscat jitkellem mal-Prim Ministru IngliΩ David Cameron

Il-Prim Ministru mal-mexxejja Ewropej fil-Kunsill tal-Ewropa

Il-Prim Ministru intervistat g˙all-programm ta’ Cristina Amanpour fuq CNN

Il-Prim Ministru jinawgura esibizzjoni artistika mtellg˙a mill-Caritas

Il-Prim Ministru jΩur esibizzjoni artistika akkumpanjat minn Dun Victor Grech

Ritratti: DOI

Ta’ Barra

03.11.2013

It-tenSjonI Bejn IÇ-ÇInA U L-ÌAPPUn tkoMPLI tIkBer It-tensjonijiet bejn il-Ìappun u ç-Çina komplew jeskalaw din il-©img˙a hekk kif din tal-ewwel bag˙tet numru ta’ ajruplani militari biex ifittxu vetturi tal-ajru militari ÇiniΩi li kienu qeg˙din jersqu viçin l-ispazju tal-ajru ÌappuniΩ ming˙ajr awtorizzazzjoni. Dan huwa biss l-a˙˙ar fost il-˙afna atti ta’ ostilità li se˙˙ew bejn dawn iΩ-Ωew© potenzi AΩjatiçi matul ix-xhur li g˙addew. LIAM GAUCI jag˙ti iktar dettalji.

Il-Prim Ministru ÌappuniΩ Shinzō Abe Ir-relazzjonijiet bejn iç-Çina u l-Ìappun qatt ma kienu façli. Fis-sekli li g˙addew iΩ-Ωew© pajjiΩi kemm-il darba ppruvaw jinvadu lil xulxin matul gwerra jew o˙ra. L-a˙˙ar attentat serju sar bejn l-1937 u l-1945 fejn ilÌappun irnexxielha tie˙u ammont sostanzjali miç-Çina ta˙t idejha. Dan is-suççess ftit li xejn tgawda mill-ÌappuniΩi hekk kif l-alleanza tag˙hom mal-Ìermanja u l-Forzi tal-Assi rriΩultat f’telfa militari kbira li wasslet g˙aΩ-Ωew© attakki atomiçi ta’ Hiroshima u Nagasaki. Realtajiet ©odda Din id-daqqa ta’ ˙arta farrket lill-Imperu ÌappuniΩ li wara lGwerra re©a’ bena lilu nniffsu fil-forma ta’ pajjiΩ demokratiku li ja˙dem spalla ma’ spalla mal-potenzi tal-Punent, speçjalment l-Amerika. Permezz ta’ din l-alleanza nbniet barriera b’sa˙˙itha kontra l-firxa talKomuniΩmu lejn il-pajjiΩi talOçean Paçifiku. Din il-paçi kienet iggarantita mhux biss bl-appo©© diplomatiku millAmerika imma wkoll permezz ta’ preΩenza militari ta’ dan ilpajjiΩ fil-Ìappun. Madankollu, is-sitwazzjoni bdiet tinbidel bil-mod il-mod matul dawn l-a˙˙ar snin. Bittmiem tal-Unjoni Sovjetika ççans ta’ konflitt fl-Oçean Paçifiku naqas ferm. Barra minn hekk, it-theddia terroristika mil-Lvant Nofsani ©ieg˙let lill-Amerikani jçaqalqu numru mhux ˙aΩin mill-forzi tag˙hom mill-Paçifiku g˙all-artijiet u lib˙ra ta’ madwar pajjiΩi b˙allIraq u l-Afganistan. Din il-bidla fl-istrate©ija Amerikana ppreΩentat opportunità tajba liç-Çina biex tespandi l-influwenza tag˙ha u bdiet iΩΩid mal-forzi militari li kellha fit-territorju bl-iskuΩa ta’ bΩonnijiet difensivi, minkejja lfatt li ma kellha l-ebda avversarju çar kontra min ti©©ieled. Il-Ìappun, li g˙al ˙afna Ωmien Ωamm numru limitat ta’ forzi militari xamm l-ambizzjonijiet taç-Çina u investa bil-qawwi fid-diviΩa tieg˙hu wkoll, speçjalment il-flotta. Il-kwistjoni Senkaku/Diaoyu Wara snin ta’ gwerra bierda bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi f’Settembru li g˙adda, is-sitwazzjoni

dde©enerat hekk kif il-ÌappuniΩi xtraw grupp ta’ gΩejjer li huma jsej˙u ‘Senkaku’, ‘Diaoyu’ g˙aç-ÇiniΩi, ming˙and sid privat biex jaqduhom mat-territorju nazzjonali. Din il-mossa ma niΩlet xejn tajjeb maç-ÇiniΩi li kienu ilhom snin jixtiequ jie˙du f’idejhom lis-tess gΩejjer. B’˙arsa superfiçjali l-gΩejjer ma jidhru li g˙andhom ebda valur li jispikka. Fuqhom hemm biss ftit residenti li jrabbu l-annimali g˙all-bΩonnijiet tag˙hom ta’ kuljum. Madankollu, analiΩi iktar millviçin turi b’mod çar g˙alfejn huma daqshekk importanti g˙al dawn iΩ-Ωew© pajjiΩi. Filfatt, l-art ta’ ta˙t dawn il-gΩejjer g˙andha fiha riservi ta’ Ωejt u minerali li huma essenzjali g˙al dawn il-pajjiΩi biex lekonomiji tag˙hom jibqg˙u jiΩviluppaw f’dan iΩ-Ωmien ta’ riçessjoni. Min˙abba f’hekk iç-ÇiniΩi bdew jheddu lill-ÌappuniΩi fuq il-medja tal-istat u g˙amluha çara li huma ma jirrikonoxxux il-bejg˙ tal-gΩejjer Diamyo/Senkaku u li kienu lesti li juΩaw il-forza biex imexxu l-argument tag˙hom. Madankollu, il-Prim Ministru ÌappuniΩ Shinz ō Abe ma impressjonax ru˙u u avΩa liçÇina li pajjiΩu ma kienx se jkun intimidat bit-theddid u kien lest jiddefendi l-interessi tieg˙u b’kull mezz possibbli. Mentalità ©dida Fil-fatt, il-medja internazzjonali osservat li dan il-konflitt ipprovda l-okkaΩjoni li xtaq Abe biex jag˙mel il-bidliet li xtaq fil-politika barranija tieg˙u. Minn meta ˙a f’idejh ilGvern f’Diçembru li g˙adda huwa ˙e©©e© lill-Parlament biex i˙allih jag˙mel il-bidliet li kien hemm bΩonn sabiex ilÌappun jimponi ru˙u iktar bissa˙˙a b˙ala potenza fir-re©jun min˙abba l-espanzjoni ÇiniΩa. Madankollu, s’issa l-appo©© g˙al din il-bidla kienet limitata min˙abba t-timbru ikrah li g˙andha fuqha l-forza militari wara t-tbatija li ©abet matul itTieni Gwerra Dinjija. Din ilpoΩizzjoni taf tinbidel hekk kif it-theddida ta’ konfront militari maç-Çina sar reali u serju. Din ir-reΩistenza iebsa minna˙a tal-Ìappun ma kinitx

Vapuri tal-coast guards ÇiniΩi u ÌappuniΩi g˙assa g˙al xulxin mistennija miç-Çina u g˙alhekk, meta raw li ma setg˙ux jid˙lu mill-bieb, bdew jippruvaw jid˙lu mit-tieqa. Dan g˙amluh billi bdew jibag˙tu numru ta’ vetturi marittimi u tal-ajru viçin it-territorju ÌappuniΩ biex jippruvaw jipprovokaw lil dan il-pajjiΩ jag˙mel

xi mossa aggressiva. L-inçident ta’ din il-©img˙a kien frott ta’ din l-istrate©ija hekk kif il-ÌappuniΩi qeg˙din ikollhom jibag˙tu iktar u iktar forzi jduru mat-territorju tag˙hom biex joqog˙du g˙assa g˙all-movimenti militari ÇiniΩi. Fortunatement, il-Ìap-

puniΩi qag˙du attenti li ma jaqg˙ux g˙an-nassa ÇiniΩa u Ωammew lura milli jattakkaw il-vetturi militari taç-Çina minkejja l-fatt li bdew jersqu viçin ˙afna tat-territorju tag˙hom. Bil-mod kif inhi mibnija lekonomija mondjali tal-lum, konflitt militari bejn Ωew© potenzi kbar mhuwiex vijabbli finanzjarjament. Dan g˙aliex ir-rabtiet kummerçjali bejn pajjiΩ u ie˙or huma tant b’sa˙˙ithom li l-˙sara ekonomika li tista’ tirriΩulta minn konflitt tkun ferm ikbar minn kull avvanz territorjali li jista’ jsir f’reb˙a militari. Huwa g˙alhekk li diversi pajjiΩi jippreferu jsolvu l-problemi tag˙hom permezz tad-djalogu u d-diplomazija llum il-©urnata. Madankollu, meta jkun hawn kaΩijiet b˙al dawn fejn ikun hemm tensjoni kbira, il-lo©ika ekonomika taf t˙alli post g˙arrabja patrijottika li tag˙mi lillmexxejja g˙al biΩΩejjed Ωmien biex jibdew konflitt qerried. Ma tkunx l-ewwel darba flistorja li ©ara dan. Wie˙ed jittama li dan ma jkunx il-kaΩ f’din l-okkaΩjoni.

Ta’ Barra

03.11.2013

TerremoT DiplomaTiku Id-Direttur Ìenerali tanNational Security Agency (NSA) tal-Amerika Keith Alexander sab ru˙u ta˙t assedju politiku u medjatiku hekk kif l-operat tieg˙u matul dawn l-a˙˙ar snin ˙oloq diversi kriΩijiet diplomatiçi g˙al pajjiΩu. Din hija sitwazzjoni stramba g˙al Alexander li s’issa rari tkellem fil-pubbliku dwar ixxog˙ol ta’ sorveljanza li kienet tag˙mel l-a©enzija mmexxija minnu. Fil-fatt, loperat tal-NSA kien tant mistur li Alexander kemm-il darba rnexxielu jevita li jidher quddiem il-Kungress u sSenat Amerikan biex jispjega kif qieg˙ed juΩa l-ba©it li kienu qed jag˙tuh. Ix-xenarju nbidel ferm issa hekk kif ir-rivelazzjonijiet ta’ Edward Snowden kixfu ˙afna borom tal-NSA fejn ˙are© li l-Amerikani kienu sa˙ansitra jispijaw fuq ilmexxejja u ç-çittadini ta’ pajjiΩi alleati mag˙hom. Dawn ir-rivelazz-jonijiet ˙olqu rabja kbira madwar iddinja fejn pajjiΩi ˙bieb talAmerika b˙ar-Renju Unit, Franza u l-Ìermanja talbu g˙al iktar kjarezza f’dan irrigward. Fil-kaΩ ta’ din tal-a˙˙ar, ilKançillier Angela Merkel sa˙ansitra bag˙tet u˙ud milliktar figuri prominenti tasservizzi sigrieti ta’ pajjiΩha biex imorru l-Amerika ˙alli

jing˙ataw spjegazzjoni iktar dettaljata ta’ x’informazzjoni kienu qeg˙din ji©bru. Dan ilbΩonn in˙ass hekk kif ˙ar©u g˙ajdut li l-NSA waslu anke biex jissorveljaw il-mowbajl ta’ Merkel innifisha. It-tensjoni diplomatika bejn l-Ewropa u l-Amerika hija tant kbira b˙alissa li diversi

Ewroparlamentari di©à talbu biex ji©i sospiΩ it-Terrorist Finance Tracking Program (TFTP), min˙abba allegazzjoni li l-NSA uΩat dan il-ftehim b’mod abbuΩiv biex ti©bor informazzjoni bankarja ta’ çittadini Ewropej ming˙ajr ra©uni valida. G˙adu mhux çar jekk din

il-bidla hijiex ser issir filviçin g˙aliex il-Parlament Ewropew m’g˙andux issa˙˙a li jtemm ftehim ta’ dan it-tip. Madankollu, b’riΩoluzzjoni li g˙addew lillKummissjoni Ewropea g˙amluha çara li jekk it-talba tag˙hom ma ti©ix milqug˙a, huma jafu ma jkunux lesti li

puNTi eWleNiN Ta’ Barra Iktar arresti fl-E©ittu Tkompli l-persekuzzjoni politika fl-E©ittu hekk kif it-tmexxija militari tal-pajjiΩ arrestat membru ie˙or prominenti fi ˙dan il-Fratellanza Musulmana. Din id-darba kien imiss lil Essam elErain li jitlef il-libertà tieg˙u wara li g˙amel xhur jg˙ix fil-mo˙bi wara l-kolp ta’ stat militari ta’ Lulju li g˙adda. Minkejja l-fatt li l-armata insistiet li l-arrest kien skont il-li©i, il-Gvern jaf kemm hemm dubji dwar l-a©ir tal-awtoritajiet E©izzjani. Dan ˙are© b’mod çar hekk kif il-Ministeru g˙allIntern ˙ass il-bΩonn li jo˙ro© ritratt li juri lil elErain jitbissem waqt l-arrest biex jippruvaw jikkonvinçu lill-poplu li ma ntuΩatx intimidazzjoni jew vjolenza kontrih. El-Erain huwa mistenni jidher fil-qorti, flimkien mal-eks-President Mohammed Morsi, il-©img˙a d-die˙la fejn se jkun akkuΩat li appo©©a l-atti ta’ vjolenza li se˙˙ew madwar il-palazz presidenzjali f’Diçembru tal-2012, li ˙allew diversi E©izzjani mejtin u mijiet o˙ra midruba.

It-TEPCO jistg˙u jitilfu l-kontroll ta’ Fukushima Il-Gvern ÌappuniΩ jidher determinat li jimponi tibdiliet kbar fil-mod kif qieg˙ed ji©i amministrat l-g˙eluq tal-impjant ta’ Fukushima. Dan il-fatt ˙are© çar minn rapport li mistenni ji©i ppreΩentat lill-Prim Ministru Shinzo Abe mill-partit tieg˙u stess li fih se jkun issu©©erit li l-amministrazzjoni tal-impjant jista’ jittie˙ed minn idejn Tokyo Electric Power Co. (TEPCO). Jidher li l-unika mod kif dan jista’ ji©i evitat huwa jekk tin˙oloq sezzjoni speçjalizzata biex issolvi n-nuqqasijiet gravi li hemm fl-impjant b˙alissa. Jekk dan ma jse˙˙x, il-Gvern ÌappuniΩ ser jirriserva d-dritt li jie˙u f’idejh l-impjant direttament jew jg˙addih f’idejn kumpanija o˙ra. F’dawn is-sentejn minn meta se˙˙ id-diΩastru l-Gvern ÌappuniΩ sab ru˙u fil-mira ta’ kritika ˙arxa min˙abba ddewmien tieg˙u biex jintervieni b’mod dirett f’din il-kwsitjoni serja. President ©did fil-Ìeor©ja Id-demokrazija fil-Ìeor©ja kompliet tissa˙˙a˙ hekk kif Georgy Margvelashvili ˙a post Mikheil Saakashvili b˙ala l-president ta’ dan il-pajjiΩ f’isem il-partit Georgia Dream. Bosta osservaturi internazzjonali fa˙˙ru l-mod kif saret l-elezzjoni, li kienet l-ewwel wa˙da ming˙ajr ebda sinjali ta’ tbag˙bis u intimidazzjoni minn meta l-Ìeor©ja nqatg˙et mill-Unjoni Sovjetika fl-1991. Margvelashvili se jkun jista’ jiddependi fuq lappo©© tal-Prim Ministru Bidzina Ivanishvili, ilkap tal-Georgia Dream, biex ikompli r-riformi filpajjiΩ li g˙andu xewqa kbira li ja˙dem iktar millqrib mal-Unjoni Ewropea. Biex jintla˙aq dan lg˙an il-Gvern tal-Ìeor©ja huwa mistenni li jiffirma ftehim ta’ assoçjazzjoni mal-Unjoni Ewropea dan ix-xahar matul is- summit li se jsir ©ewwa Vilnius, fil-Litwanja.

japprovaw trattati ta’ kooperazzjoni ta’ dan it-tip fil-futur. F’dawn il-©img˙at Obama kellu jag˙mel li jista’ biex jipprova ji©bor ©ie˙u malalleati ta’ pajjiΩu hekk kif g˙amel diversi telefonati lil mexxejja, inkluΩ il-President ta’ Franza Francois Hollande fejn assi-gurah li n-nuqqasijiet li ˙ar©u fil-medja ma kinux ser ji©u ripetuti. Din kienet diska differenti minn dik li nstemg˙et fil-bidu fejn l-Amerikani ppruvaw juΩaw il-kantaliena tas-soltu li biha merew ir-rapporti inizjali li dehru fil-medja kollha. Obama talab lill-uffiçjali ma©©uri Amerikani tas-sigurtà biex ja˙dmu fuq riformi estensivi fis-sistema tassorveljanza. L-ewwel abbozz ta’ dan id-dokument huwa mistenni li jkun f’idejh fil©img˙at li ©ejjin. Il-President Amerikan qieg˙ed jittama li din il-miΩura tag˙ti messa©© b’sa˙˙tu biΩΩejjed li huwa qieg˙ed jie˙u kwistjoni bisserjetà. Fil-fatt, partijiet minn dan id-dokument mistennijin li jin˙ar©u fil-pubbliku b˙ala wirja ta’ trasparenza minna˙a tal-amministrazzjoni Amerikana. Diffiçli biex wie˙ed jg˙id jekk din ilmossa ©ietx tard wisq, imma m’hemmx dubju li r-relazzjoni bejn l-Amerika u l-alleati tag˙ha se jdumu biex ikunu kordjali daqskemm kienu.

minn liam GauCi Il-vapur tal-futur Il-USS Zumwalt, l-ikbar stealth destroyer li qatt inbena g˙all-Forzi Marittimi Amerikani, tniΩΩel fixXmara Kennebec f’Maine din il-©img˙a. Dan iddestroyer , li sewa madwar $7 (€5.1) biljun lillGvern Amerikan, g˙andu sistema ta’ missili avvanzata li tippermettilu li jwassal l-attakki tieg˙u sa distanza ta’ mitt mil ’il bog˙od. Bis-sa˙˙a tat-teknolo©ija l-©dida li qieg˙da ti©i implimentata fuq dan il-vapur huwa jista’ jopera b’nofs l-ammont ta’ ba˙˙ara li normalment ikollhom destroyers tal-istess daqs. Il-USS Zumwalt niΩel fl-ilma ming˙ajr çerimonji hekk kif dik uffiçjali, li kellha sse˙˙ f’Ottubru, ©iet ikkançellata meta l-Gvern Amerikan waqaf jopera kwaΩi g˙al kollox min˙abba nuqqas ta’ qbil dwar il-ba©it tas-sena d-die˙la. Ix-xog˙ol fuq il-vapur huwa mistenni li jintemm kmieni ssena d-die˙la biex l-ewwel testijiet f’nofs ta’ ba˙ar isiru iktar tard fl-2014. Jekk kollox imur kif huwa ppjanat, il-U.S.S. Zumwalt se jsib postu b’mod uffiçjali fil-Forzi Marittimi Amerikani matul l-2015.

Mill-Misra˙

03.11.2013

L-hsbC maLta

jorGanizza Ìurnata Fuq iL-baÓar GÓat-tFaL ÛvantaÌÌati

Il-Fondazzjoni HSBC Malta flimkien ma’ Captain Morgan Cruises organizzaw ©urnata fuq il-ba˙ar g˙al madwar 200 tifel u tifla minn diversi istituzzjonijiet g˙all-kura tat-tfal f’Malta. Il-vja©© bid-dg˙ajsa beda mix-Xatt ta’ Tas-Sliema u t-tfal kellhom ©urnata s˙i˙a ta’ attivitajiet, waqfa f’Kemmuna g˙all-ikla ta’ nofsinhar, u çans biex igawdu w˙ud mill-isba˙ bajjiet ta’ Malta. “Din hi l-g˙axar sena konsekuttiva li qed norganizzaw din l-attività. A˙na nemmnu li din l-attività toffri lit-tfal, li ˙afna minnhom qeg˙din jiffaççjaw diffikultajiet f’˙ajjithom, ©urnata speçjali fejn jistg˙u jilag˙bu u jirrilassaw flimkien. Na˙dmu biex

kull sena l-˙ar©a tkun a˙jar mis-snin ta’ qabel b’log˙ob ©did u attivitajiet divertenti u t-tfal jit˙alltu soçjalment,” qal Josef Camilleri, Kap tasSostenibbiltà tal-HSBC Malta. “Il-fer˙ li naraw fuq l-uçu˙ tat-tfal matul il-˙ar©a hu ta’ sodisfazzjoni kbir g˙alina,” qal Kevin Zammit Briffa, Mani©er Ìenerali tal-Captain Morgan Cruises. Matul l-a˙˙ar g˙axar snin, lHSBC Malta Foundation g˙amlet donazzjonijiet ta’ iktar minn €3 miljun lejn it-tliet skopijiet prinçipali tag˙ha: biex ittejjeb il-kwalità tal-˙ajja u l-edukazzjoni ta’ tfal Ωvanta©©ati, biex tippromovi u ta˙dem favur ambjent aktar sostenibbli, u biex tippriserva l-wirt kulturali ta’ Malta.

L-avveniment the Guinness GLobaL GatherinG F’The Guinness Global Gathering fl-istabbiliment tal-Guinness f’Dublin, lIrlanda, kien hemm Kim Spiteri u Ian Camilleri minn Malta. Sitta u erbg˙in fan tal-Guinness minn madwar id-dinja kienu Dublin g˙al avveniment ta’ tlett ijiem organizzat millGuinness u minn The Gathering. Dawn intg˙aΩlu minn eluf ta’ sottomissjonijiet minn aktar minn 20 pajjiΩ li ˙adu sehem filkompetizzjoni tar-ritratti li saret nhar San Patrizju, aktar kmieni din is-sena. L-ammiraturi tal-Guinness kellhom Ωjara VIP fid-dar

tal-Guinness, The Guinness Storehouse f’St James’s Gate, fejn kellhom l-opportunità jduqu l-birer Guinness, mill-birrar ewlieni tal-Guinness Fergal Murray, u ng˙ataw xi lezzjonijiet fuq kif tferra’ pinta birra. Wara jumejn idur f’Dublin u fil-˙wienet tradizzjonali tax-xorb ta’ din il-belt kulturali talIrlanda, il-grupp g˙amel Ωjarat qosra fil-©nien talIrlanda f’Wicklow, filPowerscourt House, flin˙awi pittoreski ta’ Glendalough, u fuq ilmuntanja Great Sugar Loaf.

madwar 200 tifel u tifla gawdew minn ©urnata fuq il-ba˙ar organizzata mill-Fondazzjoni hsbC malta u Captain morgan Cruises

Kun Af

03.11.2013

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

Saviour Mamo

TUTANKHAMEN Fl-antik, l-E©izzjani kienu jqimu u jaduraw ir-rejiet tag˙hom meta jmutu g˙ax kienu jqisuhom b˙ala wlied alla tax-xemx. G˙alhekk jissej˙u farag˙uni. Din ©ejja mill-kelma ‘Ra’ li tfisser ‘xemx’. Meta kien imut xi farag˙un kienu jag˙mlulu funeral kbir bl-ikbar çerimonji, u qabar imΩejjen bl-akbar rikkezzi. Ir-renju E©izzjan eΩista g˙al ˙afna Ωmien. Kien beda mat-3,500 sena Qabel Kristu u dam g˙al 3,000 sena. F’dan iΩ-Ωmien kien hemm aktar minn 30 dinastija li okkupaw it-tron. Kien fi Ωmien il-Farag˙un Tutmasi III tat-tmintax-il dinastija (1492-1442) li l-E©ittu kien tmexxa ming˙ajr inkwiet, però wara beda jitkisser minn Amenophis 1V, imsejja˙ ‘il-Farag˙un Eretiku’ li kellu ideat reli©juΩi differenti. Il-maskra ta’ Tutankhamen

F’dan iΩ-Ωmien, l-E©ittu kien g˙addej minn diffikultajiet kbar fl-istorja tieg˙u. Kien Ωmien ikrah g˙al min kien fuq it-tron, b˙alma nzerta Tutankhamen, mag˙ruf ukoll b˙ala ‘ir-Re Tut’. Tutankhamen g˙ex ˙ajja qasira. Kien miΩΩewwe© lil Amenophis. Meta kien fuq it-tron, kien re©a’ biddel irreli©jon u g˙amilha kif kienet qabel. Dam jirrenja 18-il sena biss, Huwa kien laktar farag˙un li baqa’ jissemma wara 3,000 sena. Forsi min˙abba t-teΩori kbar li nstabu fil-qabar tieg˙u. Il-mewt ta’ Tutankhamen hi misterjuΩa. X’aktarx miet b’inçident meta waqa’ minn fuq il-karru (chariot) u kiser siequ l-leminija u ffjammatlu, jew inkella nqatel, g˙ax waqt eΩamijiet li saru nstab li kellu l-iskutella ta’ rasu miksura min-na˙a ta’ wara, probabbli minn xi daqqa ta’ ˙adida. Spedizzjoni Fil-bidu tas-seklu g˙oxrin, spedizzjoni ta’ arkeolo©isti IngliΩi, immexxija minn Lord Carnarvon u Howard Carter, skoprew il-qabar ta’ Tutankhamen f’post imsejja˙ Il-Wied tar-Rejiet. Din kienet l-aktar skoperta fenomenali li qatt rat id-dinja u g˙alhekk dan il-qabar hu famuΩ. Ter©a’ u tg˙id, dan il-qabar kien intatt u ma kienx misruq b˙al oqbra

Lord Camarvon, miet ftit xhur wara b’gidma ta’ nemusa

o˙ra. L-ewwel ma induna bil-qabar kien Howard Carter meta sab vaΩun u xi affarijiet o˙ra midfunin firramel bl-isem ta’ Tutankhamen. Hawn Carter kabbar il-kura©© u baqa’ j˙affer u j˙affer ming˙ajr ma qata’ qalbu. Fil-5 ta’ Novembru 1922,

waqt li Carter kien g˙allkwiet i˙affer b’dak id-daqsxejn ta’ baqqun, ˙ass daqqa b’˙oss differenti. Óoss li jirbombja. Carter inteba˙ li wara l-©ebel hemm xi vojt. Mimli tama, Carter kompla j˙affer sakemm kixef vojt fejn sab li kien passa©© li kien jag˙ti lejn il-qabar ta’

Tutankhamen. Dan il-kuritur kien twil u dejjaq u jispiçça b’Ωew© bibien prinçipali li kienu ssi©illati. Meta feta˙hom, Carter baqa’ sorpriΩ b’dak li ra quddiemu. Sab tliet kmamar mimlijin teΩori ta’ kull g˙amla. F’kamra minnhom kien hemm statwi, sodod, si©©ijiet u kaxxi tad-deheb mastizz. Kien hemm ukoll statwi ta’ ljuni u ta’ karrijiet tal-©lied. Fit-tieni kamra kien hemm Ωew© statwi kbar ta’ suldati tal-g˙assa. Bla dubju ta’ xejn, f’din il-kamra kellu jinstab propju l-qabar. Kien hemm kaxxa kbira taddeheb, li meta nfet˙et fe©©et kaxxa ftit iΩg˙ar. Naturalment, din il-kaxxa nfet˙et ukoll, u nstabet ittielet kaxxa. Din il-kaxxa kienet it-tebut ta’ Tutankhamen. Dan it-tebut kien tal-©ebel (sarcophagus). Meta l-g˙atu, li kien taddeheb mastizz, infeta˙, instabet mummja. Din kienet ta’ Tutankhamen. Il-wiçç kien miksi b’maskra taddeheb u mΩejjen bl-isba˙ ©ojjelli, b’mudell tas-serp kobra li kienet l-emblema tal-monarkija. Ftit nafu fuq il- ˙ajja ta’ Tutankhamen, biss nafu li wiret it-tron ta’ età Ωg˙ira – dik ta’ bejn tmin jew disa’ snin. Is-sa˙ta Superstizzjoni, sa˙ta jew se˙er, g˙idilha li trid, kienet

©rat fuq dan il-qabar ta’ Tutankhamen. Wara li nfeta˙ uffiçjalment il-qabar, xi nies li kellhom x’jaqsmu ma’ dawn l-iskavi, mietu f’qasir Ωmien. L-a˙bar ©riet maddinja kollha bil-©urnalisti jfittxu lil kull min ˙a sehem. Lord Camarvon miet fil-5 ta’ April 1923 seba’ ©img˙at biss wara l-ftu˙ uffiçjali talqabar. Mieg˙u mietet ilkelba Susie. Óames xhur wara, miet ˙u˙ iΩ-Ωg˙ir g˙all-g˙arrieda. Canon Doyle, il-kreatur ta’ Sherlock Holmes, li kien jemmen flokkult, kien qal li l-mewt ta’ Camarvon Ωgur kienet sa˙ta minn Tutankhamen. Dik il©urnata, meta nfeta˙ ilqabar, il-kanarin li kellu Howard Carter, li kien tant i˙obb, belg˙etu kobra. Minn 26 ru˙ li ˙adu sehem f’dan l-iskavi, sitta minnhom mietu f’qasir Ωmien. Kienet sa˙ta jew kumbinazzjoni? Ta’ min jg˙id li meta jinfeta˙ xi qabar li jkun ilu Ωmien twil mag˙luq, jo˙ro© çertu gass tossiku (ammonia formaldehyde u hydrogen sulfide) li bir-ri˙a qawwija tieg˙u jeffettwalek in-nervaturi tal-©isem u jista’ joqtlok. Il-©ebel li kienu jinbnew loqbra E©izzjani kien ikun fi˙ traççi tal-uranuim. Dan hu materjal radju attiv u jista’ jqabbdek kançer filpulmun.

Personalità

03.11.2013

l-ewwel esibizzjoni tagÓha RaMona PoRtelli

tintervista lil DIANE BUTTIGIEG

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Tista’ tg˙id li Diane minn dejjem kienet tinteressha l-arti. Illum il-©urnata tispeçjalizza f’diversi stili li g˙adha qed timrah fuqhom. Temmen li artist jew artista trid tkun taf t˙ares lejn il-˙ajja minn kull angolu, kemm jekk poΩittiv u anke negattiv, sabiex finalment to˙or©u fuq it-tila. “Fil-preΩent inpin©i ˙afna fuq il-˙©ie© u anke arti three dimensional bluΩu tal- fibre . It-teknika u losservazzjoni huma Ωew© elementi li jsa˙˙u artist. Pjuttost hija xi ˙a©a li ma tistax tiddeskriviha,” bdiet tinfurmani Diane. Qabel ma mort g˙al din lintervista, kont infurmata li Diane studjat l-arti b’suççess ©ewwa l-iskola tal-arti, Art & Design, MCAST, fejn irnexxielha tikseb diploma fl-arti. IΩda ssostni li minkejja din il-kisba kollha ma kinitx issejja˙ lilha nnifisha artista, g˙all-fatt li Diane temmen li artist ji©i maΩΩmien bl-esperjenza. B’hekk ˙adt il-kummenti tag˙ha dwar dan il-fatt li tant temmen fih. “Hekk hu. Nemmen li ˙addie˙or irid jag˙raf lil xi persuna b˙ala artist jew artista, min˙abba l-fatt li l-arti tie˙u ΩΩmien tag˙ha, u fuq kollox huma l-esperjenzi li jg˙allmuk u jag˙mluk il-vera artist jew artista. Nemmen ukoll li maΩΩmien artist jiΩviluppa l-istil uniku tieg˙u fejn eventwalment jin˙are© ukoll il-karattru u l-personalità tal-bniedem wara kull biçça arti,” sa˙qet mieg˙i Diane. Friska mill-ewwel esibizzjoni solo tag˙ha Nhar l-Erbg˙a li g˙adda, propju fit-30 ta’ Ottubru, Diane tellg˙et l-ewwel esibizzjoni solo tag˙ha. B’hekk xtaqt inkun naf kemm ilha ta˙dem g˙aliha u dwar ittema tal-istess esibizzjoni. Filfatt infurmatni li ilha t˙ejji g˙al din l-esibizzjoni g˙al dawn l-

Madwar id-dinja u anke f’Malta hawn ˙afna artisti. Min-na˙a l-o˙ra mhux kul˙add jaf japprezza l-arti, u kemm fil-verità jkun hemm xog˙ol u storja wara kull biçça arti. Dan l-a˙˙ar intervistajt artista Maltija, li minkejja li ilha fuq din il-linja, kien proprju ftit jiem ilu li tellg˙et l-ewwel esibizzjoni solo tag˙ha. Qed nirreferi g˙all-artista Diane Buttigieg. Diane hija mill-Imsida, g˙andha tletin sena, u l-hena tag˙ha tara diversi films u t˙obb ukoll iddur filkampanja ti©bor xi affarijiet utli sabiex eventwalment tuΩahom fl-arti tag˙ha. Tqis ru˙ha b˙ala persuna ottimista, u t˙ares lejn il-˙ajja b˙ala sfida, u fl-istess waqt t˙obb tara lil ˙addie˙or kuntent. G˙aliha l-arti hija n-nifs li tie˙u kuljum, u kull o©©ett li tosserva tara fih forma ta’ arti.

a˙˙ar tmien xhur. Qabel dawn it-tmien xhur, kien hemm ©ranet, ©img˙at u xhur ta’ riçerka. It-tema ta’ din l-ewwel esibizzjoni tag˙ha kienet kollha kemm hi Maltija u ntuΩat ˙afna arti semiastratta. L-esibizzjoni tag˙ha jisimha Twisttease: Maltese iconography with a twist u, g˙al dawk interessati, tibqa’ g˙addejja sal-a˙˙ar ta’ Jannar ©ewwa l-lukanda Juliani f’San Ìiljan. Xi xhur qabel ma bdiet t˙ejji ru˙ha g˙all-ewwel esibizzjoni solo tag˙ha, Diane kienet ˙adet sehem f’kompetizzjoni tal-arti – ATM Kompetizzjoni Artistika ©ewwa So Galerie, fejn tefg˙et Ωew© biççiet arti minn tag˙ha. B’sorpriΩa g˙aliha stess reb˙et din il-kompetizzjoni u ©iet lewwel minn fost diversi artisti o˙ra li ˙adu sehem, g˙ax kisbet l-ewwel post. Fil-fatt, l-arti li rebb˙itha ser tkun qed tintwera pubblikament

fil-jiem li ©ejjin mal-faççata ta’ barra ta’ So Galerie stess. Mistoqsija jekk qattx ˙asbet li isimha ser jixxandar qabel ma fil-fatt beda jixxandar malewwel esibizzjoni tag˙ha, Diane we©bitni: “Fil-ve-rità ismi ilu jinfirex ’l hawn u ’l hemm permezz ta’ xi arti li nbig˙ kultant Ωmien. G˙alhekk ukoll nis˙aq li artist mhux mil-lum g˙al g˙ada jsir. Ikkompetejt f’din ilkompetizzjoni g˙ax nemmen f’xog˙li. Ovvjament kienet sorpriΩa u pjaçir kbir g˙alija li rba˙tha jiena. IΩda nistqarr ng˙id li dejjem inkun sodisfatta ma’ kull biçça arti li na˙dem u nbig˙.” L-arti tag˙ha mhux biss f’Malta, iΩda anke barra minn xtutna Lil Diane staqsejtha wkoll x’jispirha l-aktar biex tpin©i. “Jien m’iniex dak it-tip ta’ artista

li npin©i skont il-burdata. L-arti hija parti mir-rutina ta’ kuljum tieg˙i. Jekk nieqaf inpin©i, ma nibqax l-istess persuna li jiena b˙alissa. Ìeneralment niΩvoga l-ener©ija poΩittiva tieg˙i kollha fl-arti. L-iΩvog tieg˙i huwa ttpin©ija. L-hena tieg˙i in˙amme© idi bil-kuluri u kola g˙ax hemm in˙ossni bniedma totali,” tbissmet tg˙idli Diane. B’wiççha minn quddiem Diane g˙andha l-unur tg˙id li larti tag˙ha di©à spiççat iddur madwar id-dinja. Diversi biççiet tal-arti tag˙ha inxtraw u spiççaw f’pajjiΩi b˙all-Italja, Sqallija, il-Ìermanja, il-PajjiΩi lBaxxi u anke f’ambaxxati barranin allokati hawn Malta stess. Bla dubju ta’ xejn Diane hija kburija b’dan ir-riΩultat, g˙ax b’hekk l-arti tag˙ha mhux biss qed tinfirex hawn Malta, iΩda wkoll f’pajjiΩi barranin madwar id-dinja. G˙al Diane l-arti hija kollox. “L-istess ˙a©a meta jkollok kok u jie˙u pjaçir li n-nies ikunu kielu kollox, jew inkella deejay fejn quddiemu jara lin-nies bilmuΩika li jkun qed idoqqilhom, l-istess jiena nie˙u pjaçir li persuna titpaxxa bl-arti tieg˙i u fuq kollox japprezzaw l-ener©ija poΩittiva fil-kuluri li nkun g˙addejt fl-arti. Fil-fatt, min hu familjari mal-arti tieg˙i jaf li n˙obb nuΩa kuluri vibranti, fejn inkun qed no˙ro© il-karattru sod tieg˙i. Is-sodisfazzjon li jo˙ro© mill-arti huwa kbir. Ma n˙arisx biss mil-lat finanzjarju biss, iΩda naf li wara kull biçça arti hemm it-talent u s-sodisfazzjon intern tieg˙i, aktar u aktar meta naf li jispiççaw g˙and persuni prominenti hawn Malta stess u anke barra minn Malta,” tbissmet tg˙idli Diane. Çertu esperjenzi tal-˙ajja jiffurmaw artist Ma’ Diane ddiskutejt il-fatt li sfortunatment ˙afna persuni

ma japprezzawx l-arti biΩΩejjed. Fil-kaΩ tag˙ha t˙oss li ˙afna g˙adhom ma jifhmux larti astratta u g˙alhekk proprju hi stess ˙ar©et bl-idea li tibda to˙loq arti tat-tip semiastratta. “F’dan it-tip ta’ arti nuΩa l-muΩa tieg˙i li almenu n-nies jifhmuha xorta wa˙da b’indikazzjonijiet ovvji, però jifhmu wkoll il-melodija ta’ dawk il-mumenti. Ma jfissirx li ser nieqaf milli nesperimenta bi stili o˙ra,” sostniet Diane. Punt ie˙or attwali li ddiskutejt ma’ Diane kien ilfatt li llum il-©urnata hawn ˙afna artisti, u ninnota wkoll li xi w˙ud minnhom jg˙a©©lu ΩΩejjed, fis-sens li jaqbdu u jsej˙u lilhom infushom artisti wara sempliçiment kors qasir, jew jaqbdu u jtellg˙u l-ewwel esibizzjoni tag˙hom wara xi kors ˙afif. Tlabt lil Diane tikkummenta dwar dan il-fatt li sfortunatament qed ji©ri f’pajjiΩna. “Nemmen li artist l-ewwel irid jg˙addi minn çertu esperjenzi tal-˙ajja; l-ewwel irid isir jaf min hu. It-tieni nemmen li xorta wie˙ed irid l-istadju talistudju tieg˙u. Il-kors li kont ˙adt jiena kien twil u wie˙ed intens ˙afna fejn tg˙allimt ittekniki kollha li ji©i bΩonn artist. Finalment, bl-istess kors ksibt diploma fuq livell avvanzat, u eventwalment sibt ixxog˙ol perfett g˙alija fuq din il-linja stess. Nixtieq nirringrazzja pubblikament lillistess kumpanija li na˙dem mag˙ha talli tatni ç-çans niΩviluppa lili nnifsi,” sa˙qet Diane. Fl-a˙˙ar nett Diane riedet twassal messa©© lill-qarrejja tal-gazzetta KullÓadd sabiex japprezzaw aktar l-arti, speçjalment arti Maltija, g˙ax wara kull biçça arti jkun hemm storja b’imma©ni u kreazzjoni ori©inali tal-artist.

KurΩitajiet

03.11.2013

kalejdoskopju

Mi©bura minn Charles B. Spiteri

arloÌÌ bi storja jinbiegÓ l-iÛgÓar linfa fi rkant fid-dinja Kumpanija IngliΩa inawgurat dik li temmen li hi l-iΩg˙ar linfa fid-dinja. Kulma hi tliet piedi wiesg˙a, b’tul ta’ Ωew© pulzieri, b’xemg˙at ta’ kwart ta’ pulzier g˙oljin. Din il-linfa kollha tid˙ol f’bozza normali. IΩda minkejja l-qies tag˙ha, din il-bozza mag˙rufa b˙ala King Edison, hi l-og˙la wa˙da fil-prezz b’€563. Lill-bejjieg˙a qed jing˙adilhom li, waqt li jistg˙u jixtru bozza b’linfa wa˙da, jekk jixtru aktar ikollhom effett massimu!

Arlo©© tal-idejn tad-ditta Rolex, milbus minn pri©unier tal-gwerra li g˙en fit-t˙affir talmini g˙all-famuΩa ˙arba mag˙rufa b˙ala ‘Great Escape’, se jkun irkantat u mistenni j©ib €35,143. Minkejja li kien miΩmum filkamp ÌermaniΩ Stalag Luft, ilLogutenent Gerald Imeson xorta wa˙da seta’ jordna u jirçievi l-arlo©© ©did fl-1942. Il-produttur tal-arlo©©i Ûvizzeri kien offra lillpri©unieri IngliΩi kollha talgwerra arlo©© ©did fjamant minn tieg˙u, g˙ax dawk li kellhom fuqhom qabel ma nqabdu pri©unieri kienu tte˙dulhom mill-ÌermaniΩi. Id-ditta Ûvizzera g˙amlet dan bil-patt li wara l-gwerra, j˙allsu g˙alihom. Il-Logutenent Imeson libes l-arlo©© Rolex waqt li g˙en fitt˙affir tal-mini li kellhom

jg˙inu lill-pri©unieri ja˙arbu fl1944. Hu kellu l-parti ta’ ‘pengwin’ – wie˙ed mill-ir©iel li b’mod sigriet kien jitfa’ l˙amrija maqlug˙a fil-bwiet imtaqqba ta’ ˙wej©u u jferrixha kull fejn imur. Kellu jkun il-172 persuna filkju tal-pri©unieri li kellhom ja˙arbu, iΩda ma la˙aqx wasal sal-mini, g˙ax l-g˙assiesa ÌermaniΩi kixfu l-pjan. Meta re©a’ lura fil-Gran Brittanja, u sewwasew fl-1947, kellu j˙allas il-kont tal-arlo©© – €199, (madwar €5,857 tallum). Ma ˙allasx ma’ tmiem ilgwerra, peress li dak iΩ-Ωmien il-Gvern IngliΩ ma ˙alliex flejjes jo˙or©u barra l-pajjiΩ. Ried jistenna l-permess tal-Bank IngliΩ biex seta’ jibg˙at il-flus lejn l-IΩvizzera. Tul ˙ajtu u sa ma miet fl2003, fl-età ta’ 85 sena, Imeson apprezza ferm l-arlo©©

tieg˙u. Hu dejjem xtaq li, wara mewtu, l-arlo©© jinbieg˙ biex familtu tkun tista’ tibbenefika minnu. Issa se jkun irkantat minn Bourne End Auction Rooms ta’ Buckinghamshire. L-istima talprezz g˙alih hi ta’ €29,286, iΩda aktarx li l-prezz jog˙la. Fl-1963 sar il-film The Great Escape. Kien ibbaΩat mill©rajjiet veri li se˙˙ew g˙alkemm xi karattri kienu fittizji. Fil-film ˙a sehem prinçipali l-attur Steve McQueen b˙ala l-Kaptan Virgil Hilts, James Garner b˙ala Flight Lieutenant Robert Hendly u Richard Attenborough b˙ala lKap tal-Iskwadra Roger Bartlett. Madankollu, mhux minnu li kien hemm xi pri©unieri talgwerra Amerikani fit-tentattiv, u la kien hemm ˙arbiet b’mutur u lanqas b’ajruplan.

bniedem Çajtier joÓloq biÛa’ kbir

Ìimg˙a qabel ilHalloween, iç-çajtier Amerikan Tom Mabe g˙amel çajta li werwret lil bosta mill-vittmi tieg˙u, fosthom joggers , individwi

li jo˙or©u g˙al ˙ar©a bilkelb tag˙hom u wkoll lil tfal. Hu g˙amel uΩu minn skeletru, li rrefera g˙alih b˙ala l-‘Óassad li Jtir’, li

˙addmu bir-remote control u ©ibed il-filmat. G˙alhekk, lil dan ilkatavru beda jtajru lejn u fuq in-nies li kienu g˙addejin g˙all-affari tag˙hom. Listess persuni, kif jindunaw bih, ja˙arbu ji©ru, u˙ud imwerwrin! Tom g˙amel isem g˙alih innifsu billi ˙oloq filmat ming˙ajr atturi mag˙rufa, u kellu riΩultat eççellenti. F’24 sieg˙a mindu tefa’ lfilmat fuq You Tube, kellu aktar minn 150,000 telespettatur. Tom Mabe, ta’ 44 sena minn Louisville, Kentucky, qal li ˙a gost iwettaq din iç-çajta, g˙alkemm ˙aditlu ftit ˙in mhux ˙aΩin.

Id-dawl f’din il-linfa çkejkna, tnax b’kollox, huma maqsumin f’Ωew© çrieki u jixeg˙lu lkoll b’LEDs Ωg˙ar. Issemmiet wara l-inventur tal-bozza, Thomas Edison. Iddisinjata minn Young and Battaglia, il-linfa hi tar-ram u fiha partijiet tal-kromju. Id-disinjaturi tag˙ha, Brendan Young u Vanessa Battaglia, qalu li dawn il-linef huma ideali g˙al min i˙obb xi ˙a©a differenti u jammira ddisinn. Biex in˙admet l-ewwel linfa n˙tie©u 50,000 sieg˙a.

Ûjara lil 35 tribÙ f’periklu ta’ qirda Il-fotografu IngliΩ Jimmy Nelson qatag˙ha li jivvja©©a d-dinja fi tliet snin, u Ωar 35 tribù fil˙ames kontinenti, li jinsabu fixxifer tal-estinzjoni. Ma jistax jg˙id li kienu ostili mieg˙u, anzi, il-˙in kollu joffrulu l-vodka; iΩda billi ma jixrobx alko˙ol, irrifjuta. Madankollu, wara li ma rnexxilux jipperswadihom jippuΩawlu g˙arritratti, ˙aseb li jkun a˙jar jekk iwarrab il-kamera tar-ritratti u jag˙milha tal-mistieden tag˙hom. Ir-riΩultat kien li f’temp qasir siker sakra ma jarax art u ntilef minn sensih. Meta qam sab ru˙u f’tinda, imdawwar minn madwar 30 persuna. Xtaq iqum biex jurina, g˙ax kellu l-

buΩΩieqa tal-awrina se tixpakka, iΩda ma fela˙x. ImgeΩwer f’madwar tmien saffi ta’ ˙wejje©, f’temperatura ta’ inqas minn 40 grad barra, ilfotografu IngliΩ ma kellux g˙aΩla g˙ajr li jag˙mel ta˙tu. U re©a’ raqad. Aktar tard irrealizza li t-tinda waqg˙et min˙abba kwantità ta’ çriev – annimali li ma kienx jaf li jersqu f’numru mdaqqas meta jxommu l-mel˙ fl-urina. Dawn lannimali dawruh u bdew jippruvaw jilag˙qulu ˙wej©u. Irrakkonta li g˙all-bidu n-nies tat-tribù Tsaatan kienu riservati, iΩda meta sar ‘il-babbu’ tag˙hom u bdew jid˙qu bih, malajr aççettawh u g˙oddewh b’wie˙ed minnhom.

Ir-Ru˙ u l-Ìisem

03.11.2013

Ikel g˙ar-ru˙

minn

Patri Mario Attard

gÓaliha jagÓmel kollox Hawn persuni fil-˙ajja li t˙obbhom bla ma trid! Kemm g˙andhom qalbhom tajba! Qalbhom jag˙tuhielek! G˙ax fihom hemm biss tjubija! Jiena naf wa˙da minnhom. Mela meta kwaΩi sitt xhur ilu g˙alaqt g˙axar snin inqaddes, ilgrupp ta’ saçerdoti li ©ejna ordnati nhar l-20 ta’ Ìunju tas-sena 2003, qaddisna flimkien quddiesa ta’ ringrazzjament fil-parroçça ˙elwa ta’ BirΩebbu©a. Personalment in˙obb lil din ilparroçça. Dan l-g˙aliex l-ewwel purçissjoni tal-Ìisem u d-Demm tal-Mulej li mexxejt mexxejtha hemm. Barra minn hekk g˙andi rispett u m˙abba kbira lejn dawn in-nies g˙aliex sinçieri. Taf fejn int mag˙hom! Xi ©miel! Li kieku ilkoll inkunu hekk! Il-quddiesa kellha tibda fis-sitta u nofs imma qassis li ©ie ordnat mieg˙i ©ie g˙alija fil-˙amsa neqsin g˙oxrin min˙abba t-traffiku. Alla jbierek, tant kemm ittriq kienet vojta minn kull xkiel ta’ karozzi, mal-˙amsa u g˙axra bumm konna di©à hemm! Wara li qg˙adt ftit fil-knisja nitlob tani fer˙ ta’ ©enn biex no˙ro© nimxi barra. Avolja Patri, m’iniex xi statwa! Kemm niddejjaq nag˙mel ˙afna ˙in imka˙˙al ma’ si©©u nag˙mel kumpanija lill-istatwi tal-injam! G˙alhekk qtajtha li no˙ro© ’il barra biex nissokta t-ta˙dita mal-Mulej fuq iz-zuntier sbejja˙ ta’ din il-knisja pittoreska. Kif kont miexi fuq iz-zuntier man-na˙a tax-xellug daqqli lmowbajl. “Óa nara min hemm,” u gdimt ilsieni ˙alli ma ta˙rablix xi wa˙da li malajr tkaxkarni lejn il-©inokjatur tal-qrar! “G˙idli

˙abib?” “Patri Mario, jiena…taΩΩwiemel!” Tbissimt. Kif indunajt li kien xi ˙add min-nies taΩΩwiemel il-burdata malajr inbidlitli. Kemm nie˙u pjaçir bit-telefonati tag˙hom! Mhux g˙aliex minn ˙addie˙or ma ni˙ux gost, imma sabi˙a wisq li wie˙ed tassew jurik x’hemm f’qalbu! “Patri Mario, int trid tg˙ini!” Meta jg˙iduli hekk qalbi dejjem tag˙mel tikk! M’iniex is-sid talgrazzji. Ma nqassamhomx jien. Dawk l-Img˙allem iqassamhom lil min u kif irid hu! “Fiex nista’ naqdik?” “Ara Patri,” issokta rra©el. “G˙ada g˙andi laqg˙a importanti ˙afna man-nies tannegozju u rridek titlob g˙alija bl-g˙eruq u x-xniexel.” X˙in

qalli dawn il-kelmiet ˙assejt balla responsabbiltà nieΩla fuq spallejja. Mill-ewwel bdejt in˙okk rasi. X’naqbad ng˙idlu? G˙all-bidu bdejt inlaqlaq. U ˙batt se nibda’ naqta’ qalbi! Imma mbag˙ad lImg˙allem Divin tani d-dawl. U fra˙t bil-bosta x˙in dawlu idda fuqi. G˙alhekk po©©ejt idi x-xellugija fuq il-kurdun taç-çoqqa u, b˙al wie˙ed li g˙adu kemm wettaq reb˙a reb˙un fuq lg˙adu viljakk, g˙edtlu: “G˙andi idea g˙alik!” “G˙idli Patri?” we©ibni r-ra©el b’le˙en ta’ kurjuΩ gwapp. “Sibt mezz kif lillMulej in©ibuh f’poΩizzjoni li jkollu jag˙mel dak li ng˙idulu!” F’dak il-waqt stajt nisma’ wid-

nejn dan ir-ra©el jitka˙˙lu sewwa mar-riçevitur tat-telefown. Kemm bdew i˙axiwxu! “Illejla, qabel ma torqdu int u lmara, itolbu flimkien il-˙ames posti tar-RuΩarju g˙all-intenzjoni tieg˙ek ˙alli tkun il-Madonna li tag˙mlilkom it-talba li g˙edtli biex nitlob g˙alik quddiem Ìesù.” Waqaft g˙al ftit bil-g˙an li n˙allih jog˙modha. Imbag˙ad issuktajt ng˙idlu: “G˙aliex meta titlob g˙alik hi, Ωgur li talbha jisimg˙u g˙aliex lilha jag˙tiha kollox!” Ir-ra©el li kien, miskin, dahru mal-˙ajt u ma kellux triq o˙ra g˙ajr li jipprova t-trikk li g˙edtlu jien bih, il-Patri! Filg˙axija hu u martu talbu r-RuΩarju u

mbag˙ad marru jorqdu. Mela lg˙ada, il-21 ta’ Ìunju, g˙all˙abta tas-1.22 ta’ waranofsinhar ir-ra©el bag˙atli dan il-messa©©: “It-talb huwa l-aktar arma qawwija li wie˙ed jista’ juΩa fiΩΩmien ta’ diffikultà. Illum jiena totalment konvint li t-talb mag˙mul lil Ommna Marija jwassal f’suççess u f’sa˙˙a.” Qed taraw ˙bieb! Mela ejjew naqbdu l-Kuruna mill-©did f’idejna b˙ala familja u komunità u nitolbu t-talba tar-RuΩarju flimkien kuljum! G˙ax meta Marija titlob g˙alina, binha Ìesù Ωgur li jismag˙ha talbha! Nitolbu, iva, g˙all-politiçi bravi tag˙na, huma ta’ liema na˙a huma, ˙alli Marija tg˙inhom b’talbha. U g˙all-isfidi li qeg˙din niffaççjaw f’pajjiΩna, inkluΩ ilbiçça tal-immigrazzjoni, ˙alli lMadonna b’talbha tg˙inna nsolvuha! Kura©©! Óa nitolbuha bil-˙erqa g˙ax lil Malta t˙obbha wisq! Ma ninsewx: g˙aliha Ìesù jag˙mel kollox!

PaternitÀ bid-dna legali u mhux legali Il-Kavallier Dr RENALD BLUNDELL qed iwiegeb g˙al problema dwar paternità u kif din tista’ tissolva permezz tat-test tad-DNA. L-ittra tal-qarrejja tag˙na llum tg˙id hekk: G˙aΩiΩ Dr Blundell,

DR RENALD BLUNDELL renald@naturalremedies.com.mt www.naturalremedies.com.mt

Illum xtaqt nie˙u l-opportunità biex niktiblek f’din is-sezzjoni tal-gazzetta li dejjem insibha ta’ interess kbir. It-tifel tieg˙i g˙adu kif, sfortunatament, issepara minn mal-mara tieg˙u. Huma kellhom tifla li llum g˙andha g˙oxrin sena. L-eksmara tieg˙u ma kinetx fidila lejh, u b’hekk g˙andna dubji serji jekk din it-tifla hix tieg˙u jew le. A˙na n˙obbuha lil din it-tifla u, g˙alkemm iΩ-Ωwie© ma ˙adimx, nisperaw li l-unika ˙a©a li almenu ˙ar©et minnu hija din it-tifla. Imma dan iddubju, g˙alkemm nippruvaw ma nag˙tux kasu, iktar qed ikissirna, speçjalment kif naraw lil din it-tifla u ommha ma’ r©iel o˙ra. Smajt bit-test tad-DNA, imma ma nafx fiex jikkonsisti eΩatt. Smajtek ukoll fuq it-televiΩjoni titkellem fuq paternità bid-

DNA legali u dik mhux legali, imma a˙na ma tantx g˙andna skola u sfortunatament ma tantx fhimtek sew. Tista’ jekk jog˙©bok tispjegali d-differenza tat-testijiet tadDNA u forsi tiggwidana ftit? Ir-risposta ta’ Dr Renald Blundell Grazzi talli ktibtilna u ssegwi rrokna tag˙na, u b˙al dejjem nie˙du gost li tikkomunikaw mag˙na. Sfortuntament, ilproblema tat-tkissir taΩ-Ωwie© u dik ta’ paternità dejjem qed tiΩdied, speçjalment f’dawn iΩΩminijiet. It-test tad-DNA jsir billi jittie˙ed kampjun mill-˙alq talomm, tal-allegat missier, kif ukoll mit-tifla. Dan il-proçess kulma jie˙u huwa ftit sekondi, m’hemmx dmija u m’hemm lebda w©ig˙. Dawn il-kampjuni mbag˙ad jintbag˙tu ©ewwa laboratorju speçjalizzat fejn isiru analiΩi fuqhom, u jo˙ro© riΩultat bi preçiΩjoni g˙olja u li ta’ min joqg˙od fuqha, u b’çertezza ta’ riΩultat bla ebda

dubju ta’ xejn. Jekk l-allegat missier ma jkunx il-missier bijolo©iku, ilpersenta©© ta’ probabbiltà jkun ta’ 0%, filwaqt jekk l-allegat missier ikun il-missier bijolo©iku, il-persenta©© ta’ paternità jkun aktar minn 99%. Issa ni©u g˙ad-differenza bejn test tal-paternità tad-DNA bejn dak legali u mhux legali. Test mhux legali huwa dak ittip ta’ test li dak li jkun jag˙mlu g˙all-kurΩità tieg˙u. Dan isir biex ine˙˙i dubju li jkun qed jinkwetah. Mill-banda l-o˙ra, test legali huwa l-istess tip ta’ test ta’ DNA imma jkun hemm çertu proçeduri fih fosthom dik li tissejja˙ chain of custody, fejn l-identità tal-persuni kollha ti©i ççekkjata u verifikata, kif ukoll kull min imiss il-kampjun fillaboratorju jiffirma g˙alih u rrapport imbag˙ad ji©i ffirmat kemm minn min ˙a l-kampjun, kif ukoll minn min g˙amel ittestijiet. Dan ir-rapport imbag˙ad ji©i ppreΩentat il-qorti u ma˙luf quddiem l-im˙allef. Huwa

importanti li ni©bdu l-attenzjoni li biex isir dan it-tip ta’ test kull parti li g˙andha dritt fuq it-tfal trid taççetta li jsir ittest fuq il-minuri. Jekk parti ma taççettax, huwa importanti li dak li jkun ikellem lill-avukat tieg˙u biex jaraw x’passi jistg˙u jie˙du biex jift˙u kawΩa l-qorti, imbag˙ad l-im˙allef, li l-biçça l-kbira jkun tal-Qorti talFamilja, jie˙u deçiΩjoni ta’ x’ghandu jsir. Nirringrazzjakom tan-numru kbir ta’ ittri u emails li rçivejt u nweg˙idkom li ser inwie©eb kull wa˙da minnhom. Grazzi wkoll tat-tif˙ir u inkora©©iment li rçivejt g˙al din il-pa©na. Kull min g˙andu xi domanda jew xi su©©eriment li jixtieq jistaqsi jew jiddiskuti ma’ Dr Blundell, jista’ jibg˙at email lil renald@naturalremedies.com.m t jew ittra lil Natural Remedies, 69, Triq K. Galea, Birkirkara. Tel: 2766 9969 jew 9925 5637. Tistg˙u wkoll tag˙mlu kuntatt mieg˙i fuq il-pa©na ta’ Facebook.

Kultura

03.11.2013

emirates tappoÌÌja l-Óidma Bejn Çeramisti maltin u Çiprijotti Çelebrazzjoni kon©unta ta’ xog˙lijiet kontemporanji taççeramika minn artisti Maltin u Çiprijotti qed tintwera filBer©a tal-Italja, Triq Merkanti, il-Belt Valletta. Din il-wirja hi riΩultat ta’ kollaborazzjoni bejn çeramisti minn Malta u minn Çipru, u kontinwazzjoni ta’ serje ta’ wirjiet tal-arti taççeramika li tittella’ kull sena, darba f’Malta u s-sena ta’ wara f’Çipru. Sa mill-bidu nett, fl-2005, din l-inizjattiva artistika dejjem kellha lappo©© tal-linja tal-ajru Emirates. Vassos Demetriou u Efthymios Symeou qed imexxu 12-il çeramista minn Çipru li huma kollha membri tal-Assoçjazzjoni ta’ Çeramisti u Fu˙˙ara ta’ Çipru. Filwaqt li Mario u Charles Sammut qed jikkoordinaw u jmexxu 12-il çeramista Malti. B˙as-snin ta’ qabel, id-disa’ edizzjoni ta’ dan il-pro©ett ser tkun wirja ispirata minn xog˙lijiet kontemporanji fiççeramika miΩ-Ωew© ©Ωejjer Mediterranji, fejn u˙ud millaqwa çeramisti qed jie˙du sehem. Hemm madwar 60 skultura artistika. “Il-wirja, li kull sena jinbidel l-post bejn Malta u Larnaka f’Çipru, tmur ’il bog˙od misseng˙a tradizz-jonali u tippreΩenta forma definita ta’ arti taç-çeramika kontem-

poranja. Ninkora©©ixxu lpubbliku, partikolarment listudenti tal-arti, biex iΩuru lwirja fil-Ber©a tal-Italja,” qal Charles Sammut. “L-idea, li bdiet minn wirja Ωg˙ira ta’ 12-il çeramist, sitta minn kull gΩira tal-Mediterran, kienet suççess immedjat u milqug˙a minn çeramisti stabbiliti u dilettanti tal-arti minn Çipru u

Malta.” Paul Fleri Soler, il-Mani©er tal-Emirates g˙al Malta, qal: “Emirates ilha toffri l-appo©© tag˙ha lil din l-inizjattiva artistika g˙al numru ta’ snin g˙aliex temmen li l-iskambju ta’ ideat kulturali bejn iΩΩew© gΩejjer Mediterranji tista’ b’mod attiv trawwem kollaborazzjoni kreattiva u

g˙arfien a˙jar bejn iΩ-Ωew© popli. Din taqbel perfettament mal-˙sieb tal-Emirates li tinkora©©ixxi skambji artistiçi, kulturali, akkademiçi u kummerçjali ulterjuri bejn Çipru u Malta.” “Permezz ta’ dawn il-wirjiet, iç-çeramisti Maltin u Çiprijotti, li jivvja©©aw lejn ilpajjiΩi ta’ xulxin g˙all-wirja

rispettiva, iffurmaw relazzjoni ta’ xog˙ol permezz tal-interazzjoni kulturali u laqg˙at. L-g˙an prinçipali hu li jaqsmu l-ideat, tag˙rif u elementi kulturali o˙ra li jg˙inu biex jitrawwem ftehim reçiproku bejn iç-çeramisti taΩ-Ωew© pajjiΩi. L-iΩvilupp kontinwu fiç-çeramika kontemporanja miΩ-Ωew© pajjiΩi jidher çar matul din il-wirja,” qal Mario Sammut. L-edizzjonijiet ta’ qabel saru f’Palazzo Vilhena, l-Imdina, (2005); fil-Galleria Kypriani Gonia, Larnaka, (2005); filBer©a tal-Italja, il-Belt Valletta (2007); fil-Gallarija Muniçipali ta’ Larnaka (2008, 2010); filKavallier ta’ San Ìakbu, Çentru g˙all- Kreattività, ilBelt Valletta (2009), fil-Ìallerija Muniçipali ta’ Larnaka (2010); f’Bagheria f’Palermo (2011); u s-sena l-o˙ra (2012) fil-Ìallerija Muniçipali ta’ Larnaka. Emirates qed topera erba’ titjiriet skedati fil-©img˙a minn Malta g˙al Dubaj b’waqfa f’Larnaka, Çipru, kull nhar ta’ Tnejn, l-Erbg˙a, ilÌimg˙a u s-Sibt. Filwaqt li lÓadd, it-Tlieta u l-Óamis, Emirates topera titjiriet diretti minn Dubaj u Malta bit-titjira tar-ritorn tag˙mel waqfa qasira fi Tripli. Il-wirja ser tibqa miftu˙a sas-6 ta’ Novembru 2013.

Grupp ta’ artisti jiltaqGÓu flimkien GÓal Wirja kollettiva fil-Belt valletta A Tale of a City – wirja kollettiva minn 11-il artist lokali fejn ix-xog˙ol tag˙hom janalizza l-karattru awtentiku tal-Belt Valletta u l-influwenza tieg˙u fuq l-identità tag˙na b˙ala Maltin. Ilpassat u l-preΩent jitwa˙˙du flimkien f’din il-festa ta’ kuluri, li essenzjalment hija çelebrazz-joni ta’ dak li verament jg˙aqqad il-poplu Malti. L-g˙an ewlieni li wassal g˙al din ilwirja ma kienx dak li juri l-aspetti mo˙bija u mistura tal-Belt, imma li jfisser u jispjega dawk l-elementi li f’g˙ajnejn ˙afna nies ji©u meqjusa b˙ala ordinarji, monotoni, u li ˙afna jqisuha ovvja li jkunu hemm. Ix-xog˙ol esebit jiffoka fuq aspetti differenti talBelt Valletta: mill-kuluri vivaçi tal-karnival u l-festi g˙all-knejjes u monumenti kebjin li nsibu fil-belt kapitali, mill-bini kontemporanju g˙as-swar storiçi u l-Port il-Kbir, mill-˙ajja mg˙a©©la u kummerçjali tal-Belt g˙all©onna ˙iemda mdawra b’xenarju millisba˙. Minkejja l-varjazzjoni fit-temi u listili artistiçi, ix-xog˙lijiet kollha f’din ilwirja jing˙aqdu sabiex jag˙tu stampa çara tal-˙afna affarijiet Ωg˙ar u sempliçi li huma tassew uniçi g˙all-belt kapitali tag˙na u li juru elementi differenti li a˙na naraw kuljum, imma li ftit jew xejn nosservaw jew napprezzaw. Inizjattiva b˙al din ma setg˙etx titwassal fi Ωmien aktar ideali peress li b˙alissa g˙addejjin il-preparamenti sabiex flokkaΩjoni tal-Belt Valletta b˙ala l-Belt Kapitali Ewropea tal-Kultura g˙as-sena 2018, beltna qed ti©i rreklamata kemm f’pajjiΩna u anke lil hinn minn xtutna. L-artisti li qed jipparteçipaw f’din il-

wirja huma Charlene Agius, Mario Agius, Luella Beck, Bridget Borg, Stephanie Borg Cachia, Franceanne Borg Rapa, Victor Caruana, Margaret Farrugia, Frederick Gingell, Clyde Haber u Christine Porter Lofaro. Filwaqt li w˙ud minn dawn l-artisti Maltin u G˙awdxin huma ©odda fixxena artistika, o˙rajn huma di©à stabbiliti u ˙adu sehem f’wirjiet o˙rajn kemm personali kif ukoll kollettivi. Peress li l-artisti msemmija ©ew esposti g˙al gosti artistiçi varji u ©ejjin minn oqsma differenti tal-˙ajja, A Tale of a City toffri varjetà kbira ta’ stili artistiçi li juru t-teknika individwali ta’ kull esibitur, l-uΩu ta’ materjali differenti u anke skultura. Il-wirja ser tittella’ fis-sede tal-Kamra tal-Kummerç, l-IntrapriΩa u l-Industrija fi Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta bejn il-31 ta’ Ottubru u l-21 ta’ Novembru 2013 u tkun miftu˙a mitTnejn sal-Ìimg˙a mis-7am sas-7pm. Id-d˙ul huwa b’xejn u x-xog˙lijiet kollha esibiti, flimkien ma’ prints professjonali tag˙hom ser ikunu g˙allbejg˙. Aktar informazzjoni tistg˙u ssibuha fuq is-sit elettroniku www.ataleofacity.com Din il-wirja qed ti©i sponsorjata millValletta Heritage Property Collection ta’ Frank Salt Real Estate, flimkien ma’ kumpaniji o˙ra ewlenin. Il-kumpanija regolarment torganizza seminars dwar su©©etti varji relatati mal-Belt Valletta, u l-istorja u l-kultura li din toffri, li huma miftu˙a g˙all-pubbliku. Aktar dettalji jinsabu fuq www.franksalt.com.mt / valletta

Kultura

03.11.2013

mEla aQta’ Din… 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

mill-aRkiVJi ta’ ChaRlES ClEWS

Ag˙ti l-ismijiet ta’ dawn il-persona©©i famuΩi: a) Schubert, b) Vespucci, ç) Rubens u d) Roentgen. Il-President fi Franza ji©i elett biex iservi a) 5 snin, b) 7 snin, jew ç) 9 snin? Liema xahar hawn Malta nsibuh ix-xahar tal-Vittorja? X’kariga kellha l-Onor. Helena Dalli fl-amministrazzjoni tal-Prim Ministru Alfred Sant? Dan jibqa’ assoçjat mal-karattru Robinson Crusio. Ag˙ti ismu. Marilyn Monroe, fost o˙rajn, kienet iΩΩew©et wie˙ed minn dawn: Joen Frazier, Joe Louis, Joe DiMaggio, John McEnroe. Min Kien? G˙id liema hi l-kapitali ta’ Kalifornja. Il-film The English Patient kien reba˙ disa’ Oscars fl-1997. Ûew© films o˙ra biss kienu reb˙u akar minnu. Liema films kienu? Meta narawha din, niftakru fil-paçi. Xi tkun? Fejn l-a˙jar nistg˙u nsibu kollezzjoni ta’ ritratti? Ara t-twe©ibiet fil-pa©na tag˙na ta’ Facebook www.facebook.com/kullhadd

il-PRofS. GoDfREY WEttinGER DWaR l-iSkoRREttEZZi talmit PaWlin f’malta Ktieb ©did ta’ Mark Camilleri, storiku u kittieb intitolat Il-Mit Pawlin u lAbbuΩ tal-Istorja Maltija janalizza b’mod xjentifiku l-mit Pawlin f’Malta u jispjega kif l-istorja Maltija ©iet abbuΩata bil-mit Pawlin g˙al g˙anijiet reli©juΩi u ideolo©içi. F’dan il-ktieb qed tidher g˙all-ewwel darba intervista twila mal-Professur Godfrey Wettinger fejn jiΩvela l-inkorrettezzi tal-akbar mit fl-istorja ta’ Malta. Dan huwa test ta’ kritika storjografika u flok jiΩvela fatti storiçi ©odda, jispjega kif il-fatti storiçi ©ew imwarrba akkost ta’ verΩjoni storika falza. Il-ktejjeb huwa maqsum fi tliet partijiet. L-ewwel kapitlu huwa spjegazzjoni dwar l-aspetti storiçi tal-mit Pawlin u kif huwa inkorrett, u wara jkompli billi jittratta l-propagazzjoni tal-mit Pawlin. It-tieni kapitlu huwa analiΩi kritika u filosofika tal-mit Pawlin b˙ala fenomenu. L-a˙˙ar parti hija intervista esklussiva malProfessur Godfrey Wettinger fejn jispjega fid-dettal kif ix-xog˙ol tieg˙u Ωvela l-inkorettezzi tal-akbar mit storiku Malti. Wettinger, fl-umiltà kollha tieg˙u, ma jammettihiex, imma fil-verità kien hu l-ewwel storiku Malti li b’mod rigoruΩ introduça flistorjografija Maltija l-metodi xjentifiçi. Wara Wettinger, l-istorjografija Maltija nbidlet radikalment u dan ixxog˙ol jista’ jitqies b˙ala riΩultat talim˙abba lejn il-metodi xjentifiçi talistorja li rawwem Wettinger fl-istudenti tieg˙u. Il-ktieb huwa pubblikazzjoni o˙ra tal-SKS. Mark Camilleri ggradwa millUniversità ta’ Malta b’Masters fl-

SnitS bÓala Pinokkio fil-Pantomima 2013 fl-iStitut kattoliku min hu SnitS?

Ktieb ©did dwar il-mit Pawlin f’Malta li se jkun imniedi waqt il-Fiera tal-Ktieb.

Istorja. L-ewwel pubblikazzjoni tieg˙u kienet From Colonialism to Mintoffianism: Malta’s transition from a British base to a commercial economy (2012). G˙al kwaΩi sentejn kellu kolonna twila fit-Torça. Il-Professur Godfrey Wettinger huwa storiku ta’ kalibru akkademiku kbir li qatta’ ˙ajtu jistudja l-Medjuevu u tana perli b˙al The Jews of Malta in the Late Middle Ages (1985), Place-Names of the Maltese Islands (1999) u Slavery in the Maltese Islands ca.100 AD to 1814 (2002).

Bla dubju s-Snits huwa wie˙ed millaktar atturi/kummidjanti bravi li g˙adna f’pajjiΩna. Beda fit-teatru meta kellu biss g˙axar snin ©ewwa t-Teatru tas-Salesjani f’Tas-Sliema. Fost il-˙afna xog˙lijiet li g˙amel hawn, It-Tliet An©li baqg˙et wa˙da mill-favoriti tieg˙u. Minn hemm kompla jie˙u sehem f’diversi attivitajiet ma’ Politeatru, fejn fost o˙rajn kien hemm Ir-Ra˙al tal-Boloh u LIntrapriΩa. Huwa kien involut ukoll fit-televiΩjoni fi programmi tat-tfal u tal-familja b˙al Toni u Tina, Wow u Óadd Wara Óadd. Barra minn hekk ˙a sehem f’diversi musicals b˙al Ulied inNanna Venut fl-Amerki, Il-Gwerra ta’ Spiru Cefai u Godspell . Kien imda˙˙al ukoll f’numru ta’ reklami – fuq it-TV kif ukoll radju. Snits kellu wkoll okkaΩjoni li jie˙u parti fil-film Cutthroat Island b˙ala fire thrower. Snits g˙andu g˙al qalbu ˙afna lkummiedja u l-mima. Fil-fatt, g˙al dawn l-a˙˙ar 12-il sena kien wie˙ed mill-kummidjanti ewlenin fis-satira Bla Kondixin . Però, Snits, fi kliemu stess, jistqarr: “IΩda l-iktar li g˙andi g˙al qalbi hija l-pantomima tal-Milied li tittella’ mill-kumpanija Teatru Rjal ©ewwa lIstitut Kattoliku…din hija is-sitt pantomima infila li qed nie˙u sehem fiha!” Ta’ min jg˙id ukoll li Snits dissena, barra li g˙andu l-parti priçipali ta’ Pinokkio, g˙andu wkoll sehem fil-kitba tal-pantomima flimkien ma’ Toni Busuttil – li dan g˙at-tieni sena

g˙andu il-parti tad-Dama – f’din ilpantomima li l-Kumpanija Teatru Rjal qed ittella’ g˙at-13-il sena konsekuttiva fit-Teatru tal-Istitut Kattoliku, il-Furjana. Ma’ Snits u Toni Busuttil insibu wkoll kast formidabbli f’dan l-ispettaklu b’ismijiet b˙al Simon Curmi, Mario Camilleri, Ina Robinich, Brian Farrugia, J Anvil, Felix Busuttil, Julie Pomorski, Alan Falzon, Mario Camilleri, Bernice Darmanin u Franky Borg. Id-direzzjoni g˙all-ewwel darba se tkun f’idejn Ray Abdilla waqt li g˙al darb’o˙ra jie˙du sehem iΩ-Ωeffiena ta’ Yada Dance Company b’koreografija ta’ Felix Busuttil. Il-live band tkun ta˙t id-direzzjoni ta’ Abigail Brown b’arran©amenti muΩikali ta’ Joe Brown. B˙al dejjem il-produzzjoni hija ta’ Pawlu Testa. L-ewwel rappreΩentazzjoni tkun fit22 ta’ Diçembru b’Ωewg rappreΩentazzjonijiet fl-10.00am u fl-4.00pm. IrrappreΩentazzjonijiet ikomplu fis-26, 27, 28, 29 u 30 ta’ Dicembru, u t-3, 4, 5 u 11 ta’ Jannar 2014. Il- booking g˙all-pantomima Pinokkio jinsab miftu˙ u wie˙ed jista’ jixtri l-biljetti online minn www.istitutkattoliku.com jew www.kumpanijateatrurjal.com, kif ukoll ming˙and Pawlu Testa Travel (2122 3340/9947 6468). Booking Office (2123 8429), u l-bar tal-Istitut Kattoliku, Carmen Azzopardi u Tereza Bazaar. Nawgurawlkom aktar divertiment mal-Kumpanija Teatru Rjal.

Çinema

03.11.2013

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

THOR: THE DARK WORLD (3D)

MIMLI AZZJONI

IL-MITOLOÌIJA NORDIKA TIRRENJA BIL-KBIR Atturi Ewlenin: Chris Hemsworth, Natalie Portman, Tom Hiddleston, Christopher Eccleston, Stellan Skarsgard, Rene Russso, Anthony Hopkins. Direttur: Alan Taylor. Óin: 120 min. Distributur: BUENA VISTA INT. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 12A. Fid-dinja çinematografika ta fantasija u ma©ija, kaos u ˙erba, abbinati mal-kotba komiks, il-kelma dark (dlam jew oskurità) qed issir popolari ˙afna fit-titlu tal-films, b˙al The Dark Knight, The Dark Knight Rises, The Dark is Rising, The Dark Forces (l-aktar mis-sensiela Star Wars) u ˙afna o˙rajn. Din il-kelma hija addattata ˙afna g˙as-sikwel Thor: The Dark World, g˙ax ˙afna millavvenimenti u azzjoni li fih ise˙˙u proprju f’dinja oskura tal-mitolo©ija Nordika, tant affaxxinanti permezz tal-format 3D. Wara li l-film ori©inali Thor da˙˙al mal-450 miljun dollaru, l-avventuri ta’ dan l-alla Nordiku qed ikomplu bil-kbir u jidher li mhux se jieqfu hemm. Thor: The Dark World jippreΩentalna avventuri epiçi u spettakolari li jiddominaw fuq l-istorja tal-film. L-antagonisti huma, g˙al darb’o˙ra, Thor (Hemsworth, li qed narawh ukoll fil-film Rush b˙ala ssewwieq tal-Formula 1 James Hunt) u ˙uh, it-traditur Loki (Hiddleston), it-tfal ta’ Odin (Hopkins), l-alla suprem talmitolo©ija tal-pajjiΩi Skandinavi. Dan ix-xog˙ol jurina wkoll illat romantiku ta’ Thor ma’ Jane Foster (Portman), ix-xjenzata

umana – proçess li beda filfilm tal-2011 u li je˙odna fiddinja mudlama tal-allat Nordiçi, il-©lieda ˙arxa bejn l-a˙wa u limpenn ta’ dan is-supereroj li jsalva lill-uma-nità minn kull gwaj. Dawn l-a˙wa kellhom kumbattiment qalil f’Marvel’s: The Avengers u fl-a˙˙ar ta’ din ilproduzzjoni Thor jaqbad lil ˙uh pri©unier u jirritornah f’Asgard (id-dar tal-allat) biex jissakkar f’˙abs hemm. Thor ikun kwaΩi rnexxielu j©ib ilpaçi fid-dinja u fl-univers imma, kontra kull previst, razza antika ta’ gwerrieri mmexxija minn Malekith (Eccleston), li ilu fl-eΩilju g˙al ˙amsin elf sena, b’vendikazzjoni jrid jer©a’ j©ib kaos u ˙erba ma’ kullimkien. Biex jirba˙ g˙adu ta’ din ilkwalità, issa li Thor sar nofsu uman u mhux daqshekk imbattibbli, se jkollu bilfors jistrie˙ fuq l-g˙ajnuna tal-malinn Loki, li jibqa’ mhux ta’ min jafdah, g˙ax jaf li dan hu l-uniku çans li jsalva lil Asgard u lid-dinja. Fl-avventuri li jinqalg˙u tiddeffes ukoll Jane, li tinsab f’Asgard, u s˙abha li qeg˙din fid-dinja. Il-˙erba fuq l-art se ter©a’ tkun divastanti. Thor: The Dark World joffri spettaklu kontinwu ta’ azzjoni

u effetti speçjali viΩwali tant effettivi bit-3D. Il-muΩika tassew evokattiva ta’ Brian Tyler tinvolvik kontinwament f'dak li jse˙˙. Stan Lee, il-papà (jew ˙allieq) ta’ dan il-karattru tal-Marvel Comics, li deher g˙all-ewwel darba fl-1962 f’The

Mighty Thor , li hu wkoll wie˙ed mill-produtturi, jag˙mel dehra qasira f’dan ix-xog˙ol. Kif naqraw fl-a˙˙ar nett, wara li jg˙addu l-kredti kollha (to˙or©ux g˙ax hemm Ωew© sekwenzi importanti o˙ra) Thor will return.

Çinema

03.11.2013

ClOudy WITh A ChANCE OF MEATbAllS 2 (3d)

PJACEVOLI

xITA TA’ IKEl

Vuçijiet Ewlenin: Bill Hader, Anna Fan’s, James Caan, Will Forte, Andy Samberg, Benjamin Bratt, Neil Patrick Harris. Diretturi: Cody Camerom u Kris Pearn. Óin: 95 min. Distributur: COLUMBIA/SONY Ma˙ru© mill-KRS. Çert. U.

Il-film animat tal-2009, Cloudy With A Chance Of Meatballs, Ωgur li feta˙ laptit ta’ ˙afna b’dak l-ikel kollu li niΩel mis-sema. B˙alma s-soltu ji©ri, issuççess ta’ dan ta lok tassikwel Cloudy With A Chance Of Meatballs 2 li hu ma˙dum bit-3D. Flint Lockwood (vuçi ta’ Hader) kien ˙aseb li g˙amel xi bravura meta ivvinta magna li tibdel l-ilma fl-ikel. Din l-invenzjoni kellha effett diΩastruΩ meta bdiet niΩla xita ta’ ikel fuq Swallow Falls, l-aktar pulpetti, u riefnu kbir missugu tat-tadam. Flint ˙aseb li rran©a kollox meta qered dan l-apparat. Is-sikwel jibda eΩatt minuta wara kif spiçça x-xog˙ol tal-2009. JirriΩulta li din il-magna re©g˙et ˙adet il-˙ajja u din id-darba bdiet titfa’ ikel talannimali. Issa, Flint u s˙abu jer©a’ jkollhom biçça xog˙ol o˙ra diffiçli biex jer©g˙u jsalvaw id-dinja. Fil-missjoni tag˙hom biex jeqirdu dan l-apparat ikollhom jikkumbattu annimali feroçi u bil-©u˙ ikkreati minn din il-magna stess. Cloudy With A Chance Of Meatball 2 hija kummiedja ˙elwa, b’fotografija çara, b’karattri in©enjuΩi b˙all-

produzzjoni ta’ qabel. Flandament jidhru mhux inqas minn 39 annimal differenti u eççentriçi, fosthom tacodrilli, shrimpanzees, ippopotami, brimb tal©obon, u o˙rajn li spiss ja˙btu g˙all-˙bieb tag˙na, ˙afna minnhom bi snien kbar kif ukoll jisparaw l-ikel fid-direzzjoni tal-udjenzi, sekwenzi tassew effettivi permezz tad-3D. Dan is-sikwel ©ie ispirat ukoll mill-ktieb Cloudy With A Chance Of Meatballs, miktub minn Judi Barrett u illustrat minn Ron Barrett. Film animat adattat g˙al kul˙add, imma l-aktar g˙allfamilji.

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA

l-AQWA GÓAxAR FIlMS

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: X’jismu l-attur li ja˙dem il-parti ta’ Thor?

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun. Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba. Rebbie˙a tal-©img˙a li g˙addiet: HELEN HILI, ‘Dove’, Triq Ìdida fi Triq l-Imdina, ÓaΩ-Ûebbu©

bejn it-23 u s-27 ta’ Ottubru

Captanin Phillips Turbo Runner Runner Rush Monsters University Diana We’re The Millers The Heat Pacific Rim Romeo & Juliet

TeleviΩjoni

03.11.2013

08.30 09.35 11.00 12.00 12.30 12.35 13.50 14.30 15.30 17.00 17.30 17.40 19.30 20.15 20.45 21.50 22.50 23.30

Breakfast News Weekend Aroma Kitchen (r) Aqrali Storja (r) Popcorn (r) ONE NEWS Dak li Jg˙odd (r) Love Birds In D House (r) Saturday Xpress (r) Teleshopping ONE NEWS L-Argument ONE NEWS Joe’s Kitchen It-Tfal Conquest (r) Pezza Kustjoni ONE NEWS

07.00 08.30 11.30 12.00 13.30 14.00 14.05 14.30 16.30 18.00 18.05 18.40 19.30 20.15 20.30 21.30 21.35 23.15

NET NEWS Telebejg˙ Nis©a Maltija Accordo (r) Premier (r) NET NEWS (ikompli) Premier Mitqlu Deheb (r) Iswed fuq l-Abjad (r) NET NEWS Flusek (r) Wheelspin NET NEWS G˙alik fl-Ewropa Déjà Vu NET News Replay NET NEWS

07.00 07.30 08.00 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 17.10 17.30 18.00 18.10 18.40 19.15 20.00 20.45

L-G˙odwa t-Tajba Extraordinary Animals Pellikola Dot EU G˙awdex Illum Tuffi˙at Migduma Mattia Malta u Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik…ikompli Gadgets A˙barijiet The Wedding Battle (R) Malta u lil hinn minnha Pellikola A˙barijiet Madwarna Venere Mixage A˙barijiet X-Factor

06.00 06.30 08.00 08.20 09.30 10.00 10.30 10.55 12.00 12.20 13.30 14.00 16.30 16.35 18.50 20.00 20.40 21.30

Parlamento Punto Europa Unomattina In Famiglia Tg 1 Unomattina In Famiglia Tg 1 L.I.S. Paesi Che Vai A Sua Immagine Santa Messa Recita Dell'angelus Linea Verde Telegiornale L'arena Tg 1 Domenica In L'eredità Telegiornale Affari Tuoi Un Passo Dal Cielo 2

07.35 08.35 09.20 10.00 10.30 11.00 13.00 14.00 16.15 17.00 17.45 18.10 19.35 20.30 21.00 21.10 23.20

Cartoon Flakes Heartland Settimo Cielo Tg2 Insieme Meteo 2 I Fatti Vostri TG2 GIORNO Detto Fatto Ghost Whisperer Private Practice TG 2 Flash L.I.S. 90° Minuto Serie B N.C.I.S. – Pupe In Divisa TG2 Una Mamma Imperfetta Virus Il Contagio Delle Idee TG 2

06.00 07.30 08.20 09.55 10.45 11.10 11.30 12.00 12.10 12.25 12.55 13.25 14.00 14.30 15.05 18.55 19.00 19.30 20.00 20.09 22.34

Fuori Orario Telefilm La Grande Vallata FILM: La Furia Di Ercole New York New York Telecamere Salute TGR Estovest TGR Regioneuropa TG3 TG3 Fuori Linea TGR Mediterraneo Prima Della Prima Passepartout TG Regione In 1/2 Ora Kilimangiaro Meteo 3 TG3 TG Regione Blob Che Tempo Che Fa TG3

06.35 08.05 08.35 10.15 12.25 12.58 13.00 14.00

Summer Crush I Hannah Montana Iii Ed-Un Campione Per Amico Angeli/Angels Studio Aperto Meteo.It Sport Mediaset Xxl Merlino E L'apprendista Stregone Fire & Ice. Studio Aperto Meteo.It Cosi' Fan Tutte 2 Film: Lara Croft Tomb Raider Lucignolo

06.00 08.00 08.45 08.50 09.35 10.00 11.30 12.00 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00 20.40 21.30

Prima Pagina Tg5 Tg5 Tgcom24 - Hd Le Frontiere Dello Spirito Miracoli Degli Animali I-Ii-Iii The Chef Le Storie Di Melaverde Melaverde Tg5 L' Arca Di Noè Domenica Live Avanti Un Altro Tg5 Paperissima Sprint Io Canto

07.30 08.00 09.05 10.00 10.50 11.30 12.00 12.45 13.15 14.00 14.42 14.55 17.00 18.55 19.31 19.35 21.30 23.15

Televendita Media Shopping Vita Da Strega Viii Terra! Santa Messa Pianeta Mare Tg4 Pianeta Mare I Viaggi Di Life Le Storie Di Viaggio A... Tg4 Donnavventura Affittasi Ladra Un Esercito Di 5 Uomini Tg4 Meteo.It Comandante Florent. Morte Clinica Tempesta D'amore 7 - Prima Tv Cinefestival

07.00 09.45 11.30 13.30 14.00 14.40 16.30 18.15 20.00 20.30 21.00

Omnibus Quattro Per Cordoba Cuore D'africa Tg La7 Tg La7 Cronache La Storia Infinita The District Il Commissario Cordier Tg La7 Le Storie Di Linea Gialla Grey's Anatomy

08.00 08.10 08.30 09.15 09.45 10.15 10.45

Garth and Bev Balamory The Weakest Link Last of the Summer Wine My Family Twenty Twelve BBC Proms 2011: Film Music Night The Weakest Link Show Me the Funny Doctors Doctor Who Last of the Summer Wine BBC Proms 2011: Human Planet Prom My Family Live at the Apollo Hustle Silent Witness Moses Jones

06.00 07.40 09.20 11.00 11.50

Everyday Italian Aarti Party Symon’s Suppers Charly’s Cake Angels Barefoot Contessa: Back to Basics The Big Cheese Kid in a Candy Store Chopped Barefoot Contessa Good Eats Amazing Wedding Cakes Red, Hot and Yummy Guy’s Big Bite Charly’s Cake Angels Staten Island Cakes Chopped Food Network Challenge Amazing Wedding Cakes Diners, Drive-Ins and Dives Recipes that Rock

16.45 18.30 18.58 19.00 19.25 21.30

12.45 13.30 14.45 17.10 17.55 18.25 19.45 20.15 21.00 21.50 23.30

08.10 MythBusters: Fire vs. Ice 09.05 Through the Wormhole with Morgan Freeman: Is There an Edge to the Universe? 09.55 Baggage Battles: California Scheming 10.25 Baggage Battles: Grand Theft Auto 11.15 Flip Men 12.10 Storage Hunters 12.35 Auction Kings: Homemade Hot Rod; Zebra Drum 13.05 Auction Kings: Wrestling Belt; Temple Guardians 13.30 Baggage Battles: Eye for an Eye – Toronto 14.00 Baggage Battles 14.25 Auction Hunters: Night of the Digging Dead 14.55 Auction Hunters 15.20 Car Vs Wild: River Crossing

06.00 06.50 07.40 08.05 08.30 09.00 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.00 12.25 12.50 13.15 13.45 14.35 15.00 15.25

Yoga for Life Pilates: From the Inside Out Naturally Delicious Chasing the Yum Offbeat America House Hunters International Selling New York Superscapes Junk Gypsies World’s Most Extreme Homes State of Style: 2012 Fall/Winter Collection Behind the Label Masters of Luxury Behind the Label Reservations Required Eating Art Selling New York Candice Tells All Chef Abroad Platinum Weddings

13.05 13.55 14.45 15.35 16.00 16.25 17.15 17.40 18.05 18.35 19.25 21.00 21.50 22.40 23.30

06.00 06.50 07.40 08.30 11.50 12.40 13.30 16.00 16.50 17.40 18.30 19.20 20.10 21.00 21.50 22.40 23.30

My Crazy Obsession Say Yes to the Dress Happily Ever Laughter Say Yes to the Dress: Bridesmaids Here Comes Honey Boo Boo Craft Wars Cake Boss Extreme Cheapskates Long Island Medium My Crazy Obsession Here Comes Honey Boo Boo Breaking Amish: Brave New World Say Yes to the Dress Brides of Beverly Hills Long Island Medium The Body Shocking Show Facing Trauma

07.45 Live: FIA World Touring Championships: Shanghai, China: Race 1 [Live] [N] 08.45 Live: FIA World Touring Championships: Shanghai, China: Race 2 [Live] [N] 09.45 Porsche Supercup Motor Racing 10.15 International Championship Snooker 11.45 Live: Porsche Supercup Motor Racing: Abu Dhabi, UAE: Race 2 [Live] [N] 12.30 Live: International Championship Snooker: Final [Live] [N] 15.00 Live: New York, Marathon [Live] [N] 18.00 Equestrian 19.00 ISU Grand Prix, Figure Skating 21.00 International Championship Snooker

TeleviΩjoni

03.11.2013

ILLUM

GÓADA

IT-TLIETA

3 TA’ NOVEMBRU

4 TA’ NOVEMBRU

5 TA’ NOVEMBRU

LARA CROFT: TOMB RAIDER

TED

LARRY CROWE

ITALIA 1 – 19.30

PREMIUM CINEMA – 22.50

CANALE 5 – 21.10

FILM – AZZJONI

FILM – KUMMIEDJA

John, tfajjel ta’ tmien snin, u bla ˙bieb, ikollu xewqa wa˙da. Xewqa li l-unika ˙abib tieg˙u Ted, it-teddy bear, jibqa’ j˙obbu g˙al dejjem. Ix-xewqa sse˙˙ u Ted jie˙u l-˙ajja. seba’ u g˙oxrin sena wara John u Ted baqg˙u ˙bieb tal-qalb, g˙alkemm Ted ma nbidilx fizikament, hu jikber f’teddy bear vulgari u pervertit. Lori Collins, il-ma˙buba ta’ John, li g˙alkemm t˙obb lil Ted ta˙seb li r-relazzjoni ta’ Ted u John qed iΩΩomm lil John milli jimmatura. Lori tkun tixtieq li xi darba tiΩΩewwe© lil John, iΩda sakemm is-sitwazzjoni ma’ Ted tibqa’ l-istess dan ma jkunx jista’ jsir.

Sakemm kien imkeççi, Larry Crowne kien impjegat poplari f’kumpanija kbira. Kien ilu ja˙dem hemm miΩ-Ωmien li kien man-Navy. Mg˙arraq bl-ispejjeΩ tal- loan tad-dar u ma jafx x’ser jag˙mel bil-˙in liberu li kellu, Larry jmur l-università tal-lokal sabiex jer©a’ jibda jistudja. Meta jkun l-università, Larry jifforma parti minn komunità ta’ persuni li jkunu qed ifittxu futur a˙jar. Larry jie˙u grazzja ma’ wa˙da mill-g˙alliema tieg˙u, Mercedes Tainot. Mercedes tkun tilfet kull interess fit-tag˙lim, u anke fir-ra©el tag˙ha. Larry, li g˙andu kull ra©uni ja˙seb li ˙ajtu tkun spiççat, ˙a tag˙lima: Meta ta˙seb li l-affarijiet ta’ importanza f’˙ajtek ikunu g˙addew, hemm tista’ tiskopri r-ra©uni tal-˙ajja.

L-ERBGÓA

IL-ÓAMIS

IL-ÌIMGÓA

6 TA’ NOVEMBRU

7 TA’ NOVEMBRU

8 TA’ NOVEMBRU

Lara Croft, membru tal-familja aristokratika Brittanika, tfaddal atrifatti tal-qedem minn fdalijiet ta’ tempji, ibliet, eçç., minn madwar id-dinja. Il-periklu li tg˙addi minnu sabiex tikseb dawn l-o©©etti ma’ jaqtax qalb Lara. Hija m˙arr©a sabiex tkun kapaçi tikumbatti l-ostakli u anke titkellem b’diversi lingwi. Il-pjaneti sas-sistema solari qed jiffurmaw f’linja (li se˙˙ kull 5,000 sena). Soçjetà sigrieta, l-Illuminati, qeg˙din ifittxu taliΩman qadim sabiex ikunu jistg˙u jik-sbu l-kontroll tal-˙in. IΩda sabiex jag˙mlu dan g˙an-dhom bΩonn çavetta li twassalhom g˙at-tfittxija tat-taliΩman. Huma jridu jsibu t-taliΩman fi Ωmien ©img˙a, inkella jkollhom jistennew 5,000 sena o˙ra. Lara ssib iç-çavetta, li tkun mo˙bija fil-˙itan tad-dar tag˙ha. L-Illuminati jisirqu ç-çavetta, Lara tirçievi ittra ming˙and missiera (li hu mejjet). Fl-ittra jispjegalha la©enda li g˙andhom l-Illuminati. Kollox f’idejn Lara biex issib it-talizman u teqirdu, biex dan ma jaqax f’idejn l-Illuminati.

TRAINING DAY

COTTON COMES TO HARLEM

SCARECROW

PREMIUM CINEMA – 19.10

MGM – 21.30

TCM – 21.00

FILM – POLIZJESK

FILM – AZZJONI

FILM – DRAMM

F’belt fejn it-toroq huma mmexxija minn negozjanti tad-droga, dawk li suppost iΩommu l-kontroll tal-li©i jispiççaw jikru l-li©i sabiex inaddfu t-toroq minn kull korruzzjoni. Denzel Washington ja˙dem fil-parti tad-ditektif Alonzo Harris mal-pulizija ta’ Los Angeles, uffiçjal veteran li l-metodi tieg˙u kif jinforza l-li©i huma dubjuΩi, jekk mhux korrotti! L-eksgwardjan tas-sigurtà Jake Hoyt, applika g˙al poΩizzjoni ta’ uffiççjal. IΩda sabiex ji©i aççettat ikollu jag˙mel madwar 24 sieg˙a ta’ ta˙ri© ma’ Harris. Peress li r-reputazzjoni ta’ Harris mhix wa˙da tajba, Jake, matul dawk l-24 sieg˙a, irid joqg˙od attent minn Harris.

Il-Mexxej Nazzjonalist kariΩmatiku tal-AfroAmerikani, Rev. Deke O’Malley, qed jipprova jbig˙ ‘˙olma’ lin-nies ta’ Harlem: investiment ta’ 100 dollaru fil-kumpanija tieg˙u u l-opportunità li jg˙ixu fl-Afrika. IΩda l-pulizija Jones u Johnson jafu bl-iskema qarrieqa ta’ Deke, li jipprova jie˙u vanta©© minnies fqar u injoranti. It-tnejn jippruvaw jikxfu lqerq ta’ Deke. Waqt barbikju O’Malley apparentement jinsteraq, u hawnhekk Jones u Johnson ja˙tfu ç-çans biex jikfxu lilu u lil s˙abu. Dan il-film g˙andu ©eneru ta’ Blaxplotation u je˙odna fl-era tas-sebg˙inijiet, fejn kienu mag˙mulin speçifikament g˙al nies b’©ilda skura. Films bl-istess ©eneru kien ikollhom soundtracks ta’ stil funk jew soul music u kast mag˙mul minn nies ta’ ©ilda skura.

Max, persuna b’temperament li jkun g˙adu kemm ˙are© minn sitt snin ˙abs, ikun fi trieqtu lejn Pittsburgh sabiex jifta˙ negozju tal-˙asil talkarozzi. Francis, bniedem immatur, ikun g˙adu kemm spiçça ˙ames snin ta’ ˙idma fuq fuq vapur jkun fi triqtu g˙al Detroit. Dan sabiex imur jara lil martu Annie u t-tifla tieg˙u li qatt ma ra, tant li ma kienx jaf is-sess tag˙ha. L-immaturità tieg˙u kienet ©eg˙litu jabbanduna lil martu fi Ωmien meta hi kienet g˙adha tqila bit-tarbija. Sadanittant, Max u Francis jiltaqg˙u ©ewwa Kalifornja u, g˙alkemm kienu ltaqg˙u l-ewwel darba, it-tnejn jiddeçiedu li jivvja©©aw flimkien. Qabel ma t-tnejn jibdew triqithom g˙al Pittsburgh, Max u Francis xorta jippjanaw li jieqfu fil-postijiet fejn kellhom jieqfu.

Log˙ob

03.11.2013

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: 1 M˙assar, 5 Amment, 8 Msallab, 14 Fidil, 15 Ìappun, 17 Ulisse, 19 Nobel, 20 Sorr, 21 Ajma, 23 Gar©i, 25 u 28 Ikkankrat, 29 u 30 Xalata, 31 Tern, 33 Sargutalport, 39 Urni, 41 u 42 Appell, 43 Fe©©, 45 Astra, 46 Parir, 47 Isib, 50 Nani, 53 u 54 Rvinat, 56 Luttu, 58 Glorja, 60 Awrora, 62 Tridu, 64 Remi©, 67 Attakk, 69 Mixtri, 70 Silla, 72 u 73 Dejjem, 75 Tard, 77 Qadi, 79 Pront, 80 Lampa, 82 Brad, 84 u 85 Sbatax, 87 O˙ra, 88 Lamornamorna, 93 Vara, 94 u 95 Vapuri, 96 Ìobb, 98 Slopp, 100 u 101 Tanburlin, 105 Arpa, 108 Ìidra, 109 Tisjir, 110 Ruxxan, 111 Ra˙al, 112 Kalzrat, 113 Miskin, 114 Arbular.

287 Irba˙ €25 fi flus

WEQFIN:

Mimdudin 1 5 8 14 15 17 19 20 21 23 25 28 29 31 33 39 41 43 45 46 47 50 53 56 58 60 62 64 67 69 72 75

Din çertifikat ta’ ©ie˙ li to˙ro© mill-Università u mhux minn xi diplomatiku (7) Wie˙ed mit-timidi (6) Bniedem li twarrbu jew tiskartah (7) Dan tar-razza jew tal-elettriku (5) Xropp tal-˙arrub u zokkor img˙olli (6) G˙adu ˙iere© mill-banju (6) Nistkennu ta˙tha mix-xita u x-xemx (5) Mhuwiex kollu korrett iΩda ©ust u leali xorta wa˙da (4) Is-si©©u tar-re (4) Biex tg˙ix fih te˙tie© eluf ta’ liri (5) Iktar tqil (5) A˙jar tard inkella .... (4) u 30 I˙obb ideffes imnie˙ru f’...... (6) Wa˙da mill-in˙awi (4) Xi darba jmiss lilek, ng˙iduha mod ie˙or (..... .... ...) (5,4,3) Óa l-kulur tal-pjanti jew tal-mibeg˙da (4) u 42 Kontra singular (6) Avolja jkollha tnejn, kul˙add isej˙ilha b’wa˙da (4) Jekk ikollok lilha kuljum, tg˙ix tajjeb (5) A˙bar minn xarba m˙awda? (5) Waqa’ min˙abba tuffie˙a (4) Kontra sinjuri (4) u 54 Kultant tismag˙hom igorru ©o fik (6) Tal-arlo©© jag˙mlu ˙sejjes kbar (5) Mela lil xi ˙add bid-dulur (6) Tintlag˙ab b’90 numru (6) Xi ©ibda tas-sieq li mhijiex il-mara tal-bott (5) Dawk ta’ ©gant iwassluk malajr (5) Issib eluf minnhom fir-Rabat (6) u 70 Is-seng˙a tieg˙u fuq l-injam (11) u 73 Xog˙lu jag˙mel id-djar (6) Óadu fuq demm id-.... (4)

77 Din triq jew passa©© ta˙t il-blat, u tkantalna wkoll (4) 79 T˙allashom b˙ala piena mill-qorti (5) 80 u 82 8,000 (5,4) 84 u 85 Tajbin mimlijin tamar u moqlija fiΩΩejt (6) 87 Grokk rum bil-mis˙un maz-zokkor (4) 88 Kwadrat, ©ej f’forma ta’ rettanglu (12) 93 Ra˙al f’G˙awdex (4) 94 u 95 Wie˙ed mill-kankrijiet (6) 96 Isimha huwa parti mix-xmara Volga (4) 98 TniΩΩlu u ttellg˙u biex tixg˙el jew titfi (5) 100 Fejn kien hemm l-G˙ajn tal-Óasselin (5) 101 Trid ta˙seb fih kuljum (4) 105 N (4) 108 Din ma tismax (5) 109 Ir-ri˙ qawwi g˙amel hekk (6) 110 u 111 Re©istrazzjoni ta’ s˙ubija (11) 112 Din subborg ta’ San Ìiljan (7) 113 Kull mibdi, ...... (6) 114 Fizzjal fil-pulizija li jispezzjona (7) Weqfin 2 4 6 9 11 12 13 16 18 22 24 27 32 33 35

u 3 Bniedem brikkun u qarrieqi (9) Is-Slaten .... (4) u 7 Kontra prudenti (10) u 10 Alfred Zammit ji©bed eluf ta’ nies biha (8) Wa˙da ©ejja u l-o˙ra sejra (5) Karta ˙oxna (7) Il-Bambin twieled fiha (7) Illum jissejja˙ IΩraeli (5) Kienet il-kolla tal-landier (5) Qisha brodu m˙awwar bil-˙axix (5) u 26 Óames tuΩΩani (6) Titwa˙˙al mal-envelopp (5) Çaqlaq jew arresta lil xi ˙add (6) u 34 Óaxixa li titqatta’ biex tag˙ti aktar tog˙ma (7) Yasser tal-Palestina (6)

36 Bniedem li ntilfet kull grazzja mieg˙u (6) 37 PajjiΩ li g˙adu mimli b’tixrid ta’ demm (4) 38 u 40 L-ikbar wie˙ed kien dak ta’ Ìuda (9) 44 Sir .... Zammit, xjenzat u kittieb (4) 48 Il-bniedem m’g˙andux, il-kelb jew qattus g˙andhom (4) 49 Din kienet fanal tal-idejn (8) 51 JinΩammu fih dawk b’xi mard mentali (8) 52 Aktar minn stampa wa˙da (6) 55 G˙amel hekk fuq bieb biex jift˙ulu (6) 57 Allura dan ir-ra©el tal-morsa? (4) 59 Nofs il-kontenut li jrid jit˙allas? (4) 61 Allura dan ir-ra©el tal-korsa? (4) 63 It-Traviata , pereΩempju (4) 65 Post fil-g˙oli lil hinn minn San Pawl il-Ba˙ar (6) 66 Il-maskil ta’ bint (4) 68 Kontra ma˙mu©a (6) 69 Dan ir-ra©el tal-mostra? (6) 70 It-trufijiet ta’ dublett (4) 71 Wa˙da mill-ixkafef (6) 74 u 76 Tmur mal-kikkra (8) 78 Il-kapitali tal-Ìordan (5) 79 u 81 Nies li sofrew jew mietu bla ˙tija (6) 82 G˙al dejjem ta’ dejjem (5) 83 Mhux b’kumbinazzjoni (7) 86 Kemm huma tajbin mimlijin krema! (7) 89 Ir-ra©el ta’ Edwina (5) 90 u 91 L-istess b˙al tiçpis jew tidlik (6) 92 Ir-rimi tal-mog˙oΩ (5) 97 G˙aqda jew ©emg˙a ta’ nies (5) 99 u 100 Wie˙ed minn mija ta’ metru (10) 102 Ix-xirka tal-qaddisin (5) 103 u 104 It-tlett ijiem ta’ Ωuffjett u kostumi kkuluriti (8) 106 u 107 Bih tie˙u f’©ismek organu ta’ ˙addie˙or (8)

2 Óadem, 3 u 4 Salva©©a, 6 u 7 Monsinjur, 9 u 10 Sterlina, 11 A˙bar, 12 Affattu, 13 Plattin, 16 Praga, 18 Starr, 22 Tara©, 24 Ìog, 26 u 27 Kapitali, 32 Rifjut, 33 u 34 Sparati, 35 UΩanza, 36 Lapida, 37 Opri, 38 u 40 Terribbli, 44 Ìeru, 48 Sett, 49 ÛiguΩajg, 51 Anarkija, 52 Allura, 55 Sultan, 57 Tari, 59 Ri˙a, 61 Raxx, 63 Rari, 65 Munqar, 66 Ìdid, 68 Kattar, 69 Mudlam, 70 Smar, 71 Londra, 74 Fomm, 76 Ómar, 78 Isba˙, 79 u 81 Palata, 82 Bxara, 83 Mo˙©a©a, 86 Kannoli, 89 Atlas, 90 u 91 Oppona, 92 Nibex, 97 Bidla, 99 u 100 Partitarji, 102 La˙ma, 103 u 104 Kalzetta, 106 u 107 Onorarju.

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:

Indirizz:

Nru tat-telefown: Rebbie˙ ta’ €25: ALEXANRA AMAIRA, Anne Court, Flat 1, Triq Nazju Ellul, il-GΩira

Log˙ob

03.11.2013

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 133 162 261 306 323 324 542 545 546 577 581 667 769 780 855 993

B’4 numri 0052 0833 0854 1130 1373 1731 1765 1797 1900 2342 2429 2609 2732 2752 2825 2950 3152 3591 3709 4472 4475 4947 5111 5134 5383 5810 5884 5911 6442 6744 8023 8126

8220 8583 8675 8744 8946 8964

B’5 numri

B’6 numri

09507 09991 13975 15215 18530 18808 19399 23711 24244 25098 31281 33985 38853 47435 58438 60737 63976 77928 79735 83275 84061 90995

108217 265039 367528 479235

Bi 8 numri 28178589 46223378 52162252 83760790

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: .......................................................................................... Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a: DIANE AQUILINA, 9 England Street, Naxxar NXR 3221

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................... Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

Avviâ&#x201E;Śi

03.11.2013

PROPRJETĂ&#x20AC; IS-SIĂ&#x152;Ă&#x152;IEWI: House of character spazjuâ&#x201E;Śa u arjuâ&#x201E;Śa, bil-bejt u l-arja tagË&#x2122;ha, fiĂ§-Ă§entru tarraË&#x2122;al. Ideali bË&#x2122;ala residenza jew gË&#x2122;al skop taâ&#x20AC;&#x2122; negozju. Bla Ă§ens. Prezz ideali. Ă&#x2021;empel 2146 4664. Ă&#x201C;AL TARXIEN: Blokka kbira taâ&#x20AC;&#x2122; 120 pied tul, li tikkonsisti fâ&#x20AC;&#x2122;garaxxijiet semi-basement, maisonette, â&#x201E;ŚewÂŠ appartamenti u penthouse. Bil-komun u l-lift lesti minn kollox. Taâ&#x20AC;&#x2122; min wieË&#x2122;ed jarahom gË&#x2122;ax mibnija kbar. Biex tikseb aktar dettalji Ă§empel 9982 6927. Ă&#x201C;AĂ&#x203A;-Ă&#x203A;EBBUĂ&#x152;: Terraced house kantuniera. Kbira u spazjuâ&#x201E;Śa, fiha salott, intrata, TV room , kamra tal-ikel, kĂ§ina, â&#x201E;ŚewÂŠ kmamar tal-banju u erbaâ&#x20AC;&#x2122; kmamar tas-sodda, terazzin kbir. Bejt bl-arja kollha. Ă&#x152;nien quddiem kbir bid- drive-in , bir u garaxx taâ&#x20AC;&#x2122; 3 karozzi. Prezz negozjabbli. Ă&#x2021;emplu 7993 8270.

Employment Aid Programme Over â&#x201A;Ź1.9 million of funds For Gozo Need to Employ? Gozitan Enterprises and Employers, including those Ç Ĺ&#x161;Ĺ˝Ć?Ä&#x17E; Ĺ˝Ć&#x2030;Ä&#x17E;Ć&#x152;Ä&#x201A;Ć&#x;Ĺ˝ĹśÄ&#x201A;ĹŻ Ä?Ä&#x201A;Ć?Ä&#x17E; Ĺ?Ć? Ć&#x2030;Ä&#x201A;Ć&#x152;Ć&#x161;ĹŻÇ&#x2021; Ĺ?Ĺś 'Ĺ˝Ç&#x152;Ĺ˝ Ä&#x201A;ĹśÄ&#x161; Ć&#x2030;Ä&#x201A;Ć&#x152;Ć&#x161;ĹŻÇ&#x2021; in Malta, take advantage of the Employment Aid WĆ&#x152;Ĺ˝Ĺ?Ć&#x152;Ä&#x201A;ĹľĹľÄ&#x17E; Ć&#x161;Ĺ&#x161;Ä&#x201A;Ć&#x161; Ĺ?Ć? Ä?Ĺ˝Í˛ÄŽĹśÄ&#x201A;ĹśÄ?Ä&#x17E;Ä&#x161; Ä?Ç&#x2021; Ć&#x161;Ĺ&#x161;Ä&#x17E; ĆľĆ&#x152;Ĺ˝Ć&#x2030;Ä&#x17E;Ä&#x201A;Ĺś ^Ĺ˝Ä?Ĺ?Ä&#x201A;ĹŻ &ĆľĹśÄ&#x161;Í&#x2DC; ĹľĆ&#x2030;ĹŻĹ˝Ç&#x2021; Ä&#x201A;Ĺś Ä&#x17E;ĹŻĹ?Ĺ?Ĺ?Ä?ĹŻÄ&#x17E; Ć&#x2030;Ä&#x17E;Ć&#x152;Ć?Ĺ˝Ĺś Ç Ĺ&#x161;Ĺ˝ ĹŻĹ?Ç&#x20AC;Ä&#x17E;Ć? Ĺ?Ĺś 'Ĺ˝Ç&#x152;Ĺ˝ Ä&#x201A;ĹśÄ&#x161; Ç&#x2021;Ĺ˝Ćľ Ç Ĺ?ĹŻĹŻ Ć&#x152;Ä&#x17E;Ä?Ä&#x17E;Ĺ?Ç&#x20AC;Ä&#x17E; Ä&#x201A; Ć?ĆľÄ?Ć?Ĺ?Ä&#x161;Ç&#x2021; Ĺ˝Ĺś Ć&#x161;Ĺ&#x161;Ä&#x17E; Ä?Ä&#x201A;Ć?Ĺ?Ä? Ç Ä&#x201A;Ĺ?Ä&#x17E; Ä?Ĺ˝Ć?Ć&#x161; Ä&#x201A;ĹśÄ&#x161; Ĺ˝Ĺś Ć&#x161;Ĺ&#x161;Ä&#x17E; Ä&#x17E;ĹľĆ&#x2030;ĹŻĹ˝Ç&#x2021;Ä&#x17E;Ć&#x152;Í&#x203A;Ć? ĹśÄ&#x201A;Ć&#x;Ĺ˝ĹśÄ&#x201A;ĹŻ Ĺ?ĹśĆ?ĆľĆ&#x152;Ä&#x201A;ĹśÄ?Ä&#x17E; Ä?Ĺ˝ĹśĆ&#x161;Ć&#x152;Ĺ?Ä?ĆľĆ&#x;Ĺ˝Ĺś Ä¨Ĺ˝Ć&#x152; a period of 52 weeks*. &Ĺ˝Ć&#x152; ĹľĹ˝Ć&#x152;Ä&#x17E; Ĺ?ĹśÄ¨Ĺ˝Ć&#x152;ĹľÄ&#x201A;Ć&#x;Ĺ˝Ĺś Ä?Ä&#x201A;ĹŻĹŻ ĆľĆ? Ĺ˝Ĺś ĎŽĎŽĎŽĎŹĎ ĎľĎąĎł Ĺ˝Ć&#x152; Ć?Ä&#x17E;ĹśÄ&#x161; ĆľĆ? Ä&#x201A;Ĺś Ä&#x17E;ĹľÄ&#x201A;Ĺ?ĹŻ Ĺ˝Ĺś Ä&#x17E;Ä&#x201A;Ć&#x2030;Í&#x2DC;Ä&#x17E;Ć&#x161;Ä?Î&#x203A;Ĺ?Ĺ˝Ç&#x20AC;Í&#x2DC;ĹľĆ&#x161; Ĺ˝Ć&#x152; Ç&#x20AC;Ĺ?Ć?Ĺ?Ć&#x161; Ĺ˝ĆľĆ&#x152; Ç Ä&#x17E;Ä?Ć?Ĺ?Ć&#x161;Ä&#x17E; www.etc.gov.mt.

It pays to employ!

Î&#x17D;dÄ&#x17E;Ć&#x152;ĹľĆ? Ä&#x201A;ĹśÄ&#x161; Ĺ˝ĹśÄ&#x161;Ĺ?Ć&#x;Ĺ˝ĹśĆ? Ä&#x201A;Ć&#x2030;Ć&#x2030;ĹŻÇ&#x2021;

TANAYAâ&#x20AC;&#x2122;S Dev Ltd: GË&#x2122;aâ&#x201E;Śla kbira taâ&#x20AC;&#x2122; appartamenti fâ&#x20AC;&#x2122;kull â&#x201E;Śona taâ&#x20AC;&#x2122; Malta. JinbiegË&#x2122;u mingË&#x2122;ajr depoâ&#x201E;Śitu u nË&#x2122;allsulek il-kuntratt. Offerta speĂ§jali. GË&#x2122;al aktar dettalji Ă§empel 9992 4999. MingË&#x2122;ajr aÂŠenti jekk jogË&#x2122;ÂŠbok. IL-BELT VALLETTA: Ă&#x201C;anut li jinsab fâ&#x20AC;&#x2122;14, Old Theatre Street. Jikkonsisti fâ&#x20AC;&#x2122;kamra taâ&#x20AC;&#x2122; 23 metru kwadru, store â&#x201E;ŚgË&#x2122;ir u toilet. Ilpermess hu Class 4 u jistaâ&#x20AC;&#x2122; jitlaâ&#x20AC;&#x2122; gË&#x2122;al klassi differenti. MingË&#x2122;ajr Ă§ens u lest minn kollox gË&#x2122;allinvestiment. Prezz tajjeb Ë&#x2122;afna taâ&#x20AC;&#x2122; â&#x201A;Ź75,000. Ă&#x2021;empel lis-sid fuq 7909 4499. PROPRJETĂ&#x20AC; GĂ&#x201C;ALL-KIRI IS-SIĂ&#x152;Ă&#x152;IEWI: Appartament bâ&#x20AC;&#x2122;kamra tas-sodda, kĂ§ina, living kbira, hall, kamra tal-banju u bejt gË&#x2122;alih waË&#x2122;du. Fih lgË&#x2122;amara bâ&#x20AC;&#x2122;kollox. Ă&#x2021;emplu 9987 2662 jew 2146 2642. IX-XGĂ&#x201C;AJRA: Garaxx livell mat-triq, joqogË&#x2122;du 3 karozzi, â&#x201A;Ź2.60 kuljum. Ă&#x2021;emplu fuq 7947 3621. Ă&#x201C;AĂ&#x203A;-Ă&#x203A;EBBUĂ&#x152;: Garaxx, u Ă&#x201C;AL-QORMI: Ă&#x201C;anut jew uffiĂ§ju. Scaffolder twil sa 3 sulari bittavluni bâ&#x20AC;&#x2122;kollox, Ă§imi tal-pont bâ&#x20AC;&#x2122;kundizzjoni tajba. Jigger ÂŠdid fjamant. Roti racer u mountain bikes . Mixer tad-dawl fâ&#x20AC;&#x2122;kundizz-joni tajba. GË&#x2122;al aktar informazzjoni Ă§empel 9946 7500, 2746 4394. KAROZZI GĂ&#x201C;ALL-BEJGĂ&#x201C;

Operational Programme II â&#x20AC;&#x201C; Cohesion Policy 2007-2013 Empowering People for More Jobs and a Better Quality of Life $LG 6FKHPH SDUW ÂżQDQFHG E\ WKH (XURSHDQ 8QLRQ (XURSHDQ 6RFLDO )XQG (6)

&R ÂżQDQFLQJ (8 )XQGV 1DWLRQDO )XQGV DQG 3ULYDWH )XQGV Investing in your future

Mercedes E Class, magna 270 diâ&#x201E;Śil tas-sena 2004. Semi automatic , 4 bibien, fiha 70,000 mil, impurtata mill-Ingilterra. Full extras . Mercedes Benz Saloon tal-1987. Iâ&#x201E;Ś-â&#x201E;ŚewÂŠ karozzi huma fâ&#x20AC;&#x2122;kundizzjoni tajba u miâ&#x201E;Śmuma fil-garaxx. GË&#x2122;al aktar informazzjoni Ă§empel 9961 5083 jew 2746 1496. AFFARIJIET GĂ&#x201C;ALL-BEJGĂ&#x201C; Ă&#x203A;ewÂŠ inkwatri kbar taĂ§-Ă&#x2021;iniâ&#x201E;Śi.

Twal tliet piedi u wisgË&#x2122;in pied. Prezz tat-tnejn â&#x201A;Ź60. Ă&#x2021;emplu fuq 9900 0453, 2169 7066 jew 9926 3632. InbigË&#x2122;u kull tip taâ&#x20AC;&#x2122; arloÂŠÂŠi. Selezz joni kbira taâ&#x20AC;&#x2122; arloÂŠÂŠi talidejn Casio u Citizen, kemm diÂŠitali, jew ana logs, varjetĂ kbira taâ&#x20AC;&#x2122; alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Du gena talmarka Pierre Car din. Var jetĂ sabiË&#x2122;a taâ&#x20AC;&#x2122; cuckoos li jaË&#x2122;dmu kemm bil-Ë&#x2122;abel u bil-batterija, bi prezzijiet tajbin. NagË&#x2122;m lu wkoll tiswijiet taâ&#x20AC;&#x2122; arloÂŠÂŠi talidejn u kif ukoll tal-Ë&#x2122;ajt u grandfather clocks . NagË&#x2122;mlu wkoll testing bil-pressure test machine , sistema taâ&#x20AC;&#x2122; testing gË&#x2122;al kull tip taâ&#x20AC;&#x2122; ar loÂŠ ÂŠi biex jintuâ&#x201E;Śaw gË&#x2122;all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qiegË&#x2122;ed tistenna gË&#x2122;alih. Tiswija bil-garanzija â&#x20AC;&#x201C; 110 Triq ilKungress Ewkaristiku, il-Mosta. Ă&#x2021;empel 2141 7235 jew 9982 5389. Salotti taâ&#x20AC;&#x2122; kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aĂ§Ă§ettat. Ikollna wkoll salotti second hand. Ă&#x2021;empel 2137 4823 jew inkella 9982 4139. Sander, kalibratur, â&#x201E;ŚewÂŠ piedi wisaâ&#x20AC;&#x2122;, kundizzjoni mill-aqwa. Ă&#x2021;ineg grit 60 u 120 biex imorru magË&#x2122;ha. Ă&#x2021;empel gË&#x2122;al aktar informazzjoni fuq 7961 7945. AGR AUTO JAPANESE PARTS GĂ&#x201C;ALL-KAROZZI InbigË&#x2122;u kull tip taâ&#x20AC;&#x2122; parts taâ&#x20AC;&#x2122; karozzi Ă&#x152;appuniâ&#x201E;Śi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi taâ&#x20AC;&#x2122; â&#x201E;Śjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eĂ§Ă§. Parts ÂŠenwini. GË&#x2122;al aktar informazzjoni Ă§empel 2144 6839 jew 9947 4505. Fax: 2147 0295. Email: alex@agrautoparts.com

PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u Ë&#x2122;afna parts oË&#x2122;ra. Triangle Truck tyres ÂŠodda. Irrikorri gË&#x2122;and Salvu Cassar, GË&#x2122;awdex. Ă&#x2021;empel gË&#x2122;al aktar informazzjoni fuq 2155 6674, 9947 5746 jew 9928 8699. TAGĂ&#x201C;LIM Korsijiet fâ&#x20AC;&#x2122;livell Ordinarju fâ&#x20AC;&#x2122;diversi suÂŠÂŠetti bË&#x2122;allMatematika, Ingliâ&#x201E;Ś, Malti, FranĂ§iâ&#x201E;Ś, Fiâ&#x201E;Śika u oË&#x2122;rajn. Noffru wkoll korsijiet tal-ECDL. Prezz â&#x201A;Ź35 kull module. Noffru wkoll korsijiet baâ&#x201E;ŚiĂ§i fil-kompjuter, â&#x201A;Ź50. GË&#x2122;al aktar dettalji Ă§empel 2166 2241 jew 7766 2241 jew â&#x201E;Śur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com PRIVAT Ingliâ&#x201E;Ś, Taljan, FranĂ§iâ&#x201E;Ś fl-O-level, A-level, Intermediate u Conversation. TELT Mont bd gË&#x2122;all-beginners. Mr C. Dowling (Qual. Tech.) Ă&#x2021;empel 9928 3974 u 2133 5032. Dati huma: 15, 22, 29 taâ&#x20AC;&#x2122; Settembru u 5 taâ&#x20AC;&#x2122; Ottubru.

AvviΩi

03.11.2013

TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet talkarozzi kemm manual u kif ikoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422. BÛONN TA’ PIZZAR BΩonn ta’ pizzar fuq baΩi parttime bl-esperjenza, b’kundizzjonijiet tajbin fi stabbiliment f’BirΩebbu©a. Çempel 9982 4349.

robinich@go.net.mt DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙allanzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €23 kull persuna. Naççettaw respite u bed ridden. Çempel dawn in-numri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908 KISI, TIBJID U TIKÓIL

DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich – dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari fil-Fgura. Noffru kull g˙ajnuna lill-anzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar millkçina tag˙na stess u skont ilbΩonn ta’ kull individwu. Çempel sabiex ting˙ata aktar informazzjoni fuq 2166 6142 jew 7966 6142 email lil jew ibg˙at

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato. Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel 9945 4235 jew 2180 5811.

u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn. Horvin Ltd, A42 Industrial Estate, il-Marsa. Çempel 2122 6320, 2122 7196 jew 9989 1800. Email : horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu

o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpanniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com

jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membra ne , damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840, jew id˙ol fis-sit elettroniku: www.wpMalta.com

MUSIC LINK

XOGÓOL TA’ ALUMINIUM

Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tarram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib wkoll kotba tal-muΩika tattag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys , B’Kara. Çempel 2148 2796.

Vin Aluminium. Nag˙mlu bibien, twieqi, insect screens, eçç. Nag˙mlu wkoll xog˙ol ta’ tiswijiet. Sabiex tikseb aktar informazzjoni çempel 2189 8999 jew 9946 5666.

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason g˙al aktar informazzjoni fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

XOGÓOL TA’ ALUMINIUM

DARREN WATER PROOFING

G˙al kull xog˙ol ta’ aluminium shutters, g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’thermal insulation biex tnaqqas iss˙ana fis-sajf u l-kes˙a fix-xitwa,

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet eçç. Membrane jew liquid membrane. Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn binnumru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

XOGÓOL TAL-ÌEBEL

INVESTIGAZZJONI PRIVATA

WATERPROOF MEMBRANE

Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi,

WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma? G˙andek problema ta’ moffa? Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool . G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com

CLOSING DOWN SALE Ro˙s ta’ 50% fuq l-istokk kollu ta’ stationary, cards, toys, gifts u o©©etti o˙ra b˙al equipment tal˙anut. G˙al aktar informazzjoni tista’ ççempel 9942 8403 jew 7920 8644. KLIEB Klieb German Shepherd ta’ razza pura g˙all-bejg˙. G˙al aktar informazzjoni çempel 7953 1191. KLIEB Ìriewi tal-German Shepard ta’ 8 ©img˙at. Puri u bil- pedigree . Ìenituri ta’ barra. Çemplu 7949 1077 jew 2144 5443.

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

– €3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

– €14

Offerta 3: 13-il ©img˙a

– €30

Offerta 4: 26 ©img˙a

– €56

– €93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717

Almanakk

03.11.2013

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 25°C L-INQAS TEMPERATURA: 17°C UV INDEX: 4

23°C

24°C

TEMP: Ìeneralment ftit imsa˙˙ab u b’çans ta’ xi ˙alba xita iΩolata.

15°C

18°C

Il-Óamis

VIÛIBBILTÀ: Ìeneralment tajba

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

RIÓ: Óafif l-aktar mill-Punent g˙all-Majjistral BAÓAR: Óafif IMBATT: Ftit li xejn

24°C

22°C

18°C

17°C

Ìewwa tat-Teatru Rjal

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 25°C

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd

Mixja b’Risq tfal KalkariΩi Il-Kunsill Lokali tal-Kalkara se jorganizza mixja b’risq tfal KalkariΩi milquta mill-Leukodistrophy. Nhar il-Óadd 10 ta’ Novembru 2013, mill-10.00 ta’ filg˙odu ’il quddiem. Tluq: minn fejn l-uffiççju tal-Kunsill Lokali, Triq isSalvatur, Triq Rinella, Triq is-Sienja, Triq Patri Mattew Sultana u Triq il-Kapuççini. Tmiem: f’Misra˙ l-Arçisqof Gonzi. Applikazzjoni tin©abar mill-Kunsill Lokali tal-Kalkara.

Collis Williams Pharmacy, 15, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta Darwin Pharmacy, 152, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Anici Pharmacy, Triq Anici, Óal Qormi St Paul’s, Triq Brared, Birkirkara St Anthony Pharmacy, 56, Triq San ÌuΩepp, Tal-Pietà JV’s Pharmacy, Wied is-Swieqi, is-Swieqi Chemimart Ltd, 4,5,6, il-Pjazzetta, Triq it-Torri, Tas-Sliema M4 Pharmacy, Triq il-Linja, Ó’Attard Medicine Chest Pharamcy, Triq Demitriju Farrugia, il-G˙arg˙ur Promenade Pharmacy, Triq il-Korp tal-Pijunieri, Bu©ibba Fleming Pharmacy, 61, Triq ÓaΩ-Ûabbar, Ra˙al Ìdid Milia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera, il-Birgu Cilia’s Pharmacy, 303, Triq ÓaΩ-Ûabbar, il-Fgura Blossoms Pharmacy, Triq il-Ìur©ier, BirΩebbu©a Central Pharmacy, 6, Triq San ÌuΩepp, Óal Luqa SpiΩerija Óal Mula, Triq Dun Salv Ciappara, ÓaΩ-Ûebbu© Santa Marija Pharmacy, Misra˙ Fren Abela, Óad-Dingli

Kunçert vokali u strumentali Nhar is-Sibt 9 ta’ Novembru 2013, fis-7pm, il-Banda talKorp tal-PuliΩija flimkien mal-Marie Therese Vassallo Voice Studio sejrin itellg˙u kunçert vokali u strumentali f’Le Meridien Hotel, San Giljan. Dan il-kunçert huwa wie˙ed minn kullana ta’ kunçerti muΩikali li ji©u organizzati mill-Malta Cultural Institute. Il-Banda u l-Kor flimkien sejrin jesegwixxu xog˙lijiet ta’ Mc Dermott, Giuseppe Verdi, Harald Kolasch u Rolf Lovland. Barra minn hekk, il-Banda ssemmg˙alna wkoll siltiet muΩikali mill-pinna ta’ Carl Orff, Olivadoti, Seneville, Michael Kamen, Frank Bernaerts, Jacob de Haan, Ulrik Roever, tal-Grupp Leggendarju Queen u Vangelis. Flimkien mal-Banda u l-Kor tie˙u sehem ukoll il-Pipe Band tal-Korp tal-Pulizija mwaqqfa fl-2006. Filwaqt li l-Kor ikun ta˙t id-direzzjoni ta’ Marie Therese Vassallo, il-Banda tkun ta˙t id-direzzjoni tal-Ispettur an zjan Anthony Cassar.

G˙awdex Abela Pharmacy, 42, Triq G.P.F. Agius De Soldanis, Ir-Rabat, G˙awdex Vella Pharmacy, 15, Triq it-13 ta’ Diçembru, in-Nadur, G˙awdex

Lottu

83 70 20 87 75 21 77 16

Grand Lottery

06 09

Super 5

07 05 01 02 02

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

Quddiesa mill-G˙aqda MuΩikali Imperial tal-Mellie˙a L’G˙aqda MuΩikali Imperial tal-Mellie˙a ser torganizza quddiesa b’sufra©ju g˙all-membri, bandisti u benefatturi mejtin tal-G˙aqda, nhar il-Óadd, 10 ta’ Novembru fit8.15am fil-Knisja Parrokkjali tal-Mellie˙a. Wara l-quddiesa jinΩel korteo g˙aç-Çimiterju Sultana tal-Vittorji. BaΩar b’risq id-dar Mer˙ba Bik Ser isir BaΩar b’risq id-dar Mer˙ba Bik bejn il-Ìimg˙a 15 ta’ Novembru u il-Óadd 17 ta’ Novembru, fil-Good Shepherd Sisters Convent, Garage 22,Triq l-Imdejna, Óal Balzan. Óinijiet: il-Ìimg˙a 15 ta’ Novembru bejn l-16.00 u t20.00, is-Sibt 16 ta’ Novembru bejn id-9.00, u t-20.00 u lÓadd 17 ta’ Novembru bejn id-9.00 u s-19.00. Attività ta’ animazzjoni missjunarja

07.11.1996 – in-NASA tniedi l-Mars Global Surveyor

L-G˙aqda Voluntiera Lajçi Missjunarji qieg˙da torganizza attività ta’ animazzjoni missjunarja nhar il-Óamis, l-14 ta’ Novembru 2013, fis-6.15pm f’Nru 7, Triq Merkanti, il-Belt Valletta. F’din il-laqg˙a, il-voluntiera Joan Gabriele u Furtu Caruana se jitkellmu dwar l-esperjenzi tag˙hom fil-missjoni ta’ Singida, it-Tanzanija, fejn jintwera wkoll powerpoint. Wara ssir bibita f’atmosfera informali. Id-d˙ul huwa b’xejn billi ççemplu fuq 2123 6962.

Sports

03.11.2013

U-Bet Fa troPhy

Birkirkara vs vittoriosa Biss Bejn timijiet tal-Premier

Brooklyn Beckham qed jinteressa lil manchester United? Jidher li Manchester United qed juru çertu ammont ta’ interess fil-progress tat-tifel ta’ Beckham, Brooklyn, g˙alkemm s’issa g˙adhom ma offrewlu ebda opportunità fl-Akkademja. IΩ-Ωg˙aΩug˙ Brooklyn, ta’ 14-il sena, Ωar il-grawnd tatta˙ri© nhar il-Óamis. Huwa g˙ad irid jie˙u sehem f’aktar sessjonijiet ta’ ta˙ri© qabel ikun offrut li jid˙ol flAkkademja. Brooklyn di©à kellu provi

Matul din il-©img˙a, eΩattament il-Óamis, fil-grawnd nazzjonali f’Ta’ Qali, telg˙u l-poloz tat-tielet u r-raba’ rawnds tal-U-Bet FA Trophy. It-tielet rawnd g˙andu jintlag˙ab bejn il-Ìimg˙a 22 u l-Erbg˙a 27 ta’ Novembru. L-unika partita fit-tielet rawnd li laqqg˙et Ωew© timijiet mill-Premier hija dik bejn iç-Champions B’Kara u wie˙ed mit-timijiet li telg˙u mill-ewwel diviΩjoni dan lista©un, Vittoriosa Stars. Ilholders tat-Trophy, Hibernians, jiltaqg˙u kontra

Senglea Athletics tat-tieni diviΩjoni. Il-finalisti tas-sena l-o˙ra, Qormi, jilag˙bu kontra t-tim G˙awdxi SK Victoria Wanderers. Sliema Wanderers ikollhom jer©g˙u jiltaqg˙u kontra Ûebbu© Rangers li fil-kompetizzjoni tal-ista©un l-ie˙or kienu eliminawhom, filwaqt li Valletta jilag˙bu kontra ttim tal-ewwel diviΩjoni Melita. Is-sitt timijiet l-o˙ra talPremier, Floriana, Tarxien Rainbows, Mosta, Balzan Youths, Rabat Ajax u Naxxar

ma’ LA Galaxy u maΩΩg˙aΩag˙ ta’ Chelsea kif ukoll t˙arre© maΩ-Ωg˙aΩag˙ ta’ QPR. Il-United s’issa g˙adhom ma kkummentaw xejn fuq Beckham iΩ-Ωg˙ir u David Moyes evita li jitkellem fuqu fil-konferenza ta’ kull ©img˙a ta’ qabel il-log˙ob. Meta mistoqsi huwa wie©eb: “A˙na ma nitkellmux dwar ittfal tag˙na. Intom ma tistaqsuniex dwar tfal o˙ra allura kif tippretendu li nwe©ibkom dwar dan it-tifel?”

Lions jiltaqg˙u kontra Victoria Hotspurs, Mellie˙a, Lija Athletics, BirΩebbu©a St Peter’s, Sirens u Gudja United rispettivament. Il-Óames partiti l-o˙ra li ma semmejniex f’dan it-tielet rawnd huma: St Andrews vs San Ìwann, Pembroke Athleta vs G Ωira United, Si©©iewi vs St George’s, Pietà Hotspurs vs Mqabba u Mdina Knights vs Kerçem Ajax. Ir-raba’ rawnd, li tieg˙u telg˙u l-poloz ukoll, jintlag˙ab f’Jannar tal-2014.

Ûwiemel

ÛewÌ tiÌrijiet tal-malta alkmaar amateUr race Illum fil-korsa tal-Marsa jkollna t-42 laqg˙a tal-ista©un bi tmien ti©rijiet, li tnejn minnhom huma validi g˙al Malta – Alkmaar Amateur Race. Il-programm jibda fis-13.45.

Ti©rija 1 Klassi Bronze fuq distanza ta’ 2640 m, tibda fis13.45 Ti©rija 2 Klassi Silver fuq distanza ta’ 2640 m, tibda fis14.10 Ti©rija 3 Klassi Open fuq distanza ta’ 2140 m, tibda fis14.35, valida g˙al Malta-Alkmaar Amateur Race Ti©rija 4 Klassi Silver fuq distanza ta’ 2640 m, tibda fit15.00 Ti©rija 5 Klassi Open fuq distanza ta’ 2140 m, tibda fit15.25, valida g˙al Malta-Alkmaar Amateur Race Ti©rija 6 Klassi Gold fuq distanza ta’ 2640 m, tibda fl-15.50 Ti©rija 7 Klassi Premier fuq distanza ta’ 2640 m, tibda fl16.25 Ti©rija 8 Klassi Silver fuq distanza ta’ 2640 m, tibda fil16.40

Sports

03.11.2013

FOrMUla 1

Webber qabel Vettel Mark Webber g˙eleb lil sie˙bu tar-Red Bull u issa champion g˙ar-raba’ darba wara xulxin, Sebatian Vettel, g˙al pole tal-Abu Dhali Gran Prix. Óafna dilettanti tal-tlielaq tal-Formula Wie˙ed qed jiddeskrivu t-tliet tlielaq – Abu Dhabi tal-lum, Stati Uniti u BraΩil – li fadal b˙ala bla sens wara li l-©img˙a l-o˙ra, fl-Indja, Sebastian Vettel u r-Red Bull reb˙u l-kampjonati tad-dinja tassewwieqa u l-kostrutturi. Dan jista’ jkun veru imma d-dilettant xorta g˙ad

jista’ jara ftit tlielaq sensazzjonali. Webber, li t˙abat ferm biex jeg˙leb lil Vettel fil-Yas Marina ta’ Abu Dhabi, kien 0.1 sekonda aktar veloçi mill-ÌermaniΩ. Nico Rosberg tal-Mercedes spiçça bittielet l-a˙jar ˙in, b’sie˙bu Lewis Hamilton ikollu r-raba’ ˙in wara li fla˙˙ar dawra daritlu l-karozza. Ta’ min wie˙ed isemmi li Hamilton kien kwaΩi l-˙in kollu bit-tielet l-a˙jar ˙in. Fernando Alonso li qed jipprova

jibqa’ fit-tieni post tal-klassifika mondjali kellu jikkuntenta, g˙all-ewwel darba dan l-ista©un, li jkun barra millewwel 10 meta spiçça bil-11 l-a˙jar ˙in. Webber qal: “Bdilna l-karozza mhux ˙aΩin u bdejt inkun aktar kunfidenti aktar ma beda g˙addej il-˙in. Lejn la˙˙ar irnexxieli nkun veloçi fil-partijiet fejn Sebatian kien veloçi u Ωammejt ilveloçità ta’ fejn kont di©à veloçi, b’hekk spiççajt bl-a˙jar ˙in.”

l-istatWa tal-FaMUÛa daqqa ta’ ras ta’ ZidaNe

Ftit aktar minn sena ilu, fis-27 ta’ Settembru 2012, kienet inkixfet statwa f’Pari©i fi Franza u g˙olja ˙ames metri, tal-famuΩa daqqa bir-ras li Zinedine Zidane kien ta lil Marco Materazzi fil-finali tatTazza tad-Dinja tal-2006 f’Berlin il-Ìermanja. Il- captain FrançiΩ, Zidane, kien tkeçça u t-tim kien tilef il-finali kontra l-Italja bl-g˙oti tal-penalties. Il-le©©enda talfutbol Zidane kien irtira millfutbol wara l-partita. Wara, Materazzi kien ammetta li pprovoka lil Zidane b’kummenti fuq o˙tu. Zidane issa huwa direttur sportiv talklabb antik tieg˙u Real Madrid.

L-istatwa tal-bronΩ, skolpita mill-artist FrançiΩ imwieled lAl©erija Adel Abdesseme, kienet tpo©©iet f’Pari©i quddiem iç-Çentru Pompidou. Issa din li statwa nxtrat millmuΩew tal-Qatar u fit-3 ta’ Ottubru 2013 tpo©©iet filCorniche f’Doha l-Qatar. Madankollu, ftit ©img˙at wara din kellha titne˙˙a minn dan il-post prominenti min˙abba kummenti qawwija – ˙afna minnhom kuntrarji g˙all-wiri tag˙ha, fuq il-medja soçjali – u issa sabet ru˙ha fil-muΩew G˙arbi tal-arti moderna fejn hemm xog˙lijiet o˙ra ta’ Abdesseme. Fost il-kummenti kien hemm il-kritika minn reli©juΩi

konservattivi li din l-istatwa kienet tinkora©©ixxi l-idolatrija, o˙rajn qalu li tfa˙˙ar ilvjolenza u o˙rajn li kienet b’xe˙ta ˙aΩina (bad taste). G˙alkemm fil-parti l-kbira tal-kummenti fuq Twitter kienu kontra l-istatwa kien hemm kumment li qal li ddeçiΩjoni li titne˙˙a l-istatwa minn fejn kienet hija wa˙da stupida. Qabel qam dan ilkjass kollu fuq iç-çaqlieq ta’ din l-istatwa, id-Direttur talArti Pubblika fil-MuΩew talQatar, Jean-Paul Engelen, kien fa˙˙ar is-seng˙a u s-simboliΩmu tal-istatwa u kien iddesrivieha b˙ala “tajba daqs ix-xog˙ol tal-arti talmitolo©ija Griega”.

alFa rOMeO 4C tlesti Ç-ÇirkWit NUrbUrgriNg Fi 8 MiN. U 4 sek. L-Alfa Romeo 4C dan l-a˙˙ar kienet fuq iç-çirkwit storku ta’ Nürburgring f’Nordschleife meta, waqt prova, irnexxielha twaqqaf l-arlo©© fuq 8’04”, l-a˙jar ˙in qatt re©istrat minn karozza b’magna ta˙t il-250 HP u ˙in li hu daqs dak miksub minn mudelli sportivi b’magni iΩjed b’sa˙˙ithom. Is-sewwieq kien il©urnalist u espert ÌermaniΩ Horst von Saurma. Din il-prova fil-Ìermanja kienet wa˙da mill-˙afna li l-Alfa Romeo kellha twettaq f’˙afna postijiet madwar id-dinja, mill-35° ta˙t iΩΩero fl-IΩvezja g˙al 40° f’Abu Dhabi; mid-deΩert fl-Arizona flIstati Uniti g˙at-tlajja’ qrib ilmuntanja Etna fi Sqallija; miççirkwit f’Balocco fl-Italja, fejn lAlfa Romeos kollha ilhom jin˙admu mill-1962, g˙al dak ta’ Nürburgring. Iç-çirkwit ta’ Nordschleife jintuΩa minn ˙afna manifatturi ta’ karozzi madwar id-dinja min˙abba l-konfigurazzjoni partikolari tieg˙u li tinkludi tidwiriet mg˙a©©la u bil-mod, sezzjonijiet

dritti u twal kif ukoll tlajja’ u nΩul. Dan jag˙mel dan iç-çirkwit wie˙ed ideali g˙all-ittestjar ta’ mudell ta’ karozza waqt liΩvilupp. L-Alfa Romeo 4C kisbet dawn ir-riΩultati f’din il-prova importanti li g˙amlet: minn 0 g˙al 100 km fis-sieg˙a f’4.5 sekondi, veloçità massima ta’ 258 km fis-sieg˙a, deceleration peak ta’ madwar 1.2 g u aççellerazzjoni laterali ta’ madwar 1.1 g. Dan kollu jinkiseb grazzi g˙at-tqassim talpiΩ – 40% fuq l-axle ta’ quddiem u 60% fuq l-axle ta’ wara – u b’weight to power ratio ta˙t l-4 kg/HP, huma çifri ta’ supercar. Is-Sur Kenneth Rizzo Naudi, Sales & Marketing Manager talAlfa Romeo f’Malta qal: “Hawn Malta l-Alfa Romeo hija ditta segwita ˙afna fejn il-MiTo u lGiulietta qed igawdu ˙afna popolarità. Fil-fatt, b˙alissa g˙andna sett ta’ offerti speçjali fuq il-mudelli Giulietta u MiTo li g˙andna fix-showroom u li se jibqg˙u validi sat-8 ta’ Novembru.”

Sports

03.11.2013

NEWCASTLE GÓELBU LIL CHELSEA

PREMIER INGLIÛ RIÛULTATI Newcastle United v Chelsea

2-0

Fulham v Manchester United

1-3

Hull City v Sunderland

1-0

Man City v Norwich City

7-0

Stoke City v Southampton

1-1

West Brom v Crystal Palace

2-0

West Ham v Aston Villa

0-0

Arsenal v Liverpool

2-0

LOGÓOB GÓAL-LUM Everton v Tottenham Hotspur

14.30

Cardiff City v Swansea City

17.00

KLASSIFIKA TIM

Arsenal Chelsea Liverpool Manchester City Southampton Tottenham H Everton Man Untited Newcastle U Hull City West Brom Albion Swansea Aston Villa West Ham United Fulham Stoke City Cardiff City Norwich City Sunderland Crystal Palace

10 10 10 10 10 9 9 10 10 10 10 9 10 10 10 10 9 10 10 10

8 6 6 6 5 6 5 5 4 4 3 3 3 2 3 2 2 2 1 1

1 2 2 1 4 1 3 2 2 2 4 2 2 4 1 3 3 2 1 0

1 2 2 3 1 2 1 3 4 4 3 4 5 4 6 5 4 6 8 9

22 16 17 28 11 9 14 17 14 8 10 12 9 8 10 7 8 6 7 6

9 8 10 11 4 5 10 13 16 10 10 11 12 8 15 11 13 20 22 21

25 20 20 19 19 19 18 17 14 14 13 11 11 10 10 9 9 8 4 3

F’St James Park, Newacastle United g˙elbu lil Chelsea bliskor ta’ 2-0. Fit-tieni taqsima Newcastle impressjonaw u ddominaw it-tieni taqsima. Fl-ewwel taqsima, Chelsea kienu sfortunati wara li laqtu l-lasta darbtejn permezz ta’ John Terry u Ivanovic. IΩ-Ωew© gowls ta’ Newcatle wasslu minn free-kick millisba˙ ta’ Cabaye u minn Gouffran wara li kien Ωmarkat. Fl-a˙˙ar g˙axar minuti log˙ob Chelsea kienu fil-viçin li jiksbu d-draw permezz ta’ Willan u s-sostitut Mathieu Debuchy. Arsenal komplew isa˙˙u lpoΩizzjoni tag˙hom filquççata tal-klassifika wara li

g˙elbu lit-tim ta’ Liverpool bl-iskor ta’ 2-0. L-ewwel gowl wasal fl-ewwel g˙oxrin minuta log˙ob permezz ta’ Cazorla. Fit-tieni taqsima, permezz ta’ Ramsey komplew isa˙˙u l-vanta©© tag˙hom. Liverpool naqqsu milli jnaqqsu d-distakk wara li Suarez laqat il-lasta. Wara li l-©img˙a li g˙addiet tilfu kontra Chelsea bliskor ta’ 2-1, Manchester City g˙amlu rimonta tajba wara li lbiera˙ g˙elbu lil Norwich City bl-iskor ta’ 7-0. F’temp ta’ disa’ minuti, flewwel taqisma,City skurjaw tliet darbiet. L-attakkant ta’ City, Aguero, skurja darbtejn f’dan il-konfront u kien stru-

Yoan Gouffran jiççelebra wara l-gowl kontra Chelsea mentali biex City jif˙u l- f’Craven Cottage. B’din it-tefa iskor. David Silva, Nastasic, kompliet tikber il-pressjoni Negredo, Toure, Dzeko u fuq il-kowç ta’ Fulham Aguero lkoll kienu fuq il-lista Martin Jol. Sal-ewwel 22 minuta log˙ob, ir-Red Devils tal-iskorers. F’din il-partita spikka l-fatt kienu di©à skurjaw it-tliet li Manuel Pellegrini g˙aΩel li gowls. Dawn wasslu min j˙alli lil Joe Hart barra. In- Antonio Valencia wara 9 numru wie˙ed ta’ 26 sena minuti log˙ob, u fl-20 u t-22 beda f’kull partita sa mill- minuta, Van Persier u bidu tal-ista©un tal-2010. Bla Rooney skurjaw it-tieni u tdubju, se jkun qed jag˙mel tielet gowl rispettivament. Minkejja li fit-tieni taqsima il-mija fil-mija tieg˙u sabiex jer©a’ jikseb postu mal- Fulham irsistew, irnexxielewwel ˙dax. Jekk dan ma hom isibu x-xibka darba biss jkunx qed ise˙˙ ikun qed wara li x-xutt ta’ Alex jimmina l-opportunitå biex Kacaniklic ˙abat ma’ kemm jibda mal-ewwel ˙dax tan- kemm ma’ Rooney. G˙al United din kienet ir-raba’ nazzjonal. Manchester United g˙elbu reb˙a konsekuttiva mill-komlil Fulham bl-iskor ta’ 3-1 petizzjonijiet kollha.

B. MUNICH - 36 PARTITA MINGÓAJR TELFA

BUNDESLIGA

SERIE A RIÛULTATI

RIÛULTATI

Parma v Juventus

0-1

Braunschweig v Bayer L

1-0

AC Milan v Fiorentina

Tard

Hamburger SV v Borussia M

0-2

Napoli v Catania

Tard

Hertha Berlin v Schalke 04

0-2

Hoffenheim v Bayern Munich

1-2

Nurnberg v Freiburg

0-3

Eintracht F v Wolfsburg

1-2

LOGÓOB GÓAL-LUM

LOGÓOB GÓAL-LUM Augsburg v Mainz 05

15.30

Werder Bremen v Hannover 96

17.30

Bayern Munich 11 Borussia D 11 Bayer Leverkusen 11 Borussia M 11 Wolfsburg 11 Schalke 04 11 Hertha Berlin 11 Hoffenheim 11 VfB Stuttgart 11 Hannover 96 10 Mainz 05 10 Hamburger SV 11 Werder Bremen 10 Eintracht Frankfurt 11 Augsburg 10 Freiburg 11 Nurnberg 11 Braunschweig 11

12.30

Verona v Cagliari

15.00

Lazio v Genoa

15.00

Sampdoria v Sassuolo

15.00

Udinese v Inter

15.00

Torino v Roma

20.45

KLASSIFIKA

KLASSIFIKA TIM

Livorno v Atalanta

R 9 9 8 6 6 5 4 3 3 4 4 3 3 2 3 1 0 2

D 2 1 1 1 0 2 3 4 4 1 1 3 3 4 1 5 7 1

T 0 1 2 4 5 4 4 4 4 5 5 5 4 5 6 5 4 8

F 24 31 22 25 16 20 17 26 21 12 15 23 9 14 11 12 11 8

K 7 9 11 15 13 22 14 25 20 16 21 24 15 20 19 21 22 23

TIM

Roma SSC Napoli Juventus Fiorentina Inter Hellas Verona Lazio Atalanta Udinese Parma AC Milan Torino Genoa Cagliari Sampdoria Bologna Livorno Catania Sassuolo ChievoVerona

10 11 11 11 10 10 10 10 10 11 11 10 10 10 10 10 10 11 10 10

10 9 9 6 5 6 4 4 4 3 3 2 3 2 2 2 2 1 1 1

0 1 1 3 4 1 3 1 1 3 3 5 2 4 3 3 3 3 3 1

0 1 1 2 1 3 3 5 5 5 5 16 5 4 5 5 5 7 6 8

24 24 23 21 24 20 15 12 11 16 17 18 9 10 9 13 12 7 8 7

1 8 10 13 12 16 13 13 11 19 18 -2 14 17 16 22 16 19 24 18

30 28 28 21 19 19 15 13 13 12 12 11 11 10 9 9 9 6 6 4

P 29 28 25 19 18 17 15 13 13 13 13 12 12 10 10 8 7 7

Thomas Muller skurja l-gowl tar-reb˙a

Bayern Munich irritornaw lura fil-quççata tal-klassifika wara li lbiera˙ g˙elbu li Hoffenheim bl-iskor ta’ 21. Bayern kellhom jiristu wara biex jiksbu t-tliet punti wara li Hoffenheim offrew sfida denja lir-rivali tag˙hom. G˙al Bayern Munich din kienet it-36 partita konsekuttiva ming˙ajr telfa fil-kampkonat domestiku Kienu Hoffenheim li marru fil-vanta©© permezz ta’ Sule fl-34 minuta. Óames minuti wara, Bayern irrispondew per-

mezz ta’ Mario Mandzukic. Bayern kellhom jistennew sal-a˙˙ar kwarta log˙ob biex kisbu l-gowl tarreb˙a. Il-protagonista kien Thomas Muller. F’din ilpartita Mario Gotze irritorna ghal-log˙ob wara li kien ilu nieqes sa min Awwissu li ghadda. Javi Martinez lag˙ab l-ewwel partita tieg˙u f’nofs ilgrawnd. Braunschweig ˙asdu littim li jinsab fit-tielet poΩizzjoni tal-klassifika Bayern Leverkusen wara li kienu meg˙luba bl-iskor minimu

ta’ 1-0. Il-gowl ta’ Kumbela kien biΩΩejjed biex ja˙sad lil Leverkusen. B o r u s s i a Monchengladbach naqqsu d-distakk bejnhom u bejn Bayer Leverkusen wara li ghelbu lil Hamburg bliskor ta’ 2-0. G˙al Gladbach din kienet lewwel reb˙a li kisbu barra minn darhom. IΩ-Ωew© gowls waslu minn Kruse. ‘din ir-reb˙a Ωammew ilpass ma’ ta’ quddiem biex ikabbru l-possibilitå sabiex fl-ista©un li jmiss jilag˙bu fiç-Champions League.

Sports

03.11.2013

VALLETTA U HIBERNIANS JIBQGÓU JÛOMMU RAS IMBRAS HIBERNIANS 1 - 0 BALZAN YOUTHS (HT 1 - 0)

Ritratti: STEPHEN GATT

Reb˙a façli g˙al Valletta ta’ 30 fuq Tarxien Rainbows biex b’hekk setg˙u jΩommu l-pass mal-leaders tal-klassifika Hibernians. Ûew© gowls, wie˙ed kull taqsima, ta’ Denni Rocha dos Santos, wie˙ed minnhom minn penalty u gowl fl-a˙˙ar talpartita Nyang Aziz Corr taw lil-Beltin reb˙a komda. Minn na˙a tar-Rainbows din hi rraba’ partita wara l-o˙ra ming˙ajr reb˙a u l-affarijiet jidhru li mhux sejrin tajjeb wisq g˙alihom. Il-Beltin iddominaw tul l-

46), Calheira .KOW : Clive Mizzi. VALLETTA: Cini, Agius, Vandelannoite (Borg 74), Dimech, Briffa, Fenech (Cremona 86), Nafti (Mifsud Triganza 61) , Nyang, Dos Santos, Caruana, Bajada .KOWÇ: Mark Miller. SKURJAW: Denni Rocha dos Santos (V) 44 u 67 pen min, Nyang Aziz Corr 90 min. PLEJER TAL-LOGÓBA: Denni Rocha dos Santos, Valletta. REFEREE: Kevin Azzopardi Wara li tilfu erba’ punti milla˙˙ar Ωew© partiti f’Ωew© draws ta’ 2-2, Hibernians ilbiera˙ g˙elbu bil-˙niena littim, li b˙alissa sejjer ˙aΩin ferm, Balzan Youths bl-iskor minimu ta’ 1-0. Kien gowl taΩ-Ωag˙Ωug˙ Bjorn Kristensen li solvilhom il-problemi fl-44 minuta tal-ewwel taqsima biex da˙lu jistrie˙u fil-

vanta©©. Wie˙ed kien jistenna li Hibs jo˙or©u g˙at-tieni taqsima b’determinazzjoni li jΩidu fl-isforzi tag˙hom, imma kollox baqa’ kif kien sala˙˙ar suffara. Lejn tmiem l-ewwel taqsima Hibs deheru li qed jippressaw g˙all-gowl tal-vanta©© meta fil-41 minuta kross ta’ Diaz lejn Cohen li baqa’ javvanza bil-gowler Cipriott jantiçipa lil Cohen u dan tal-a˙˙ar jaqa’ fil-kaxxa. Protesti tal-Hibs kienu inutli peress li r-referee ˙alla l-log˙ob g˙addej. Tliet minuti wara korner ta’ Failla fuq ras BJORN KRISTENSEN li b’daqqa ta’ ras skorja l-uniku gowl tal-partita. It-tieni taqsima kienet mimlija attakki tal-Hibs g˙alkemm ftit kien hemm minnhom perikoluΩi. Il-ftit li kien hemm solvihom il-gowler talYouths, Cipriott li kien ferm sod u attent. Fl-84 minuta

TARXIEN R 0 - 3 VALLETTA (HT 0 - 1) ewwel taqsima iΩda donnhom ma setg˙ux jiskurjaw. Sitt minuti qabel tmiem l-ewwel taqsima huma laqtu l-lasta b’daqqa ta’ ras ta’ Dos Santos. Madanakollu minuta mittmiem Valletta marru fuq quddiem. DENNI ROCHA DOS SANTOS jie˙u ©ass ta’ Fenech, ji©ri bil-ballun meta qabeΩ lil Mifsud u jg˙eleb lil gowler Vella. G˙alkemm li skor sal-65 minuta kien g˙adu 1-0, hawn kellna t-tkeççija tal-gowler bravu tar-Rainbows Vella wara li dan imbotta lil Mifsud

Triganza u mill-11-il metru DENNI ROCHA DOS SANTOS g˙amilhom 2-0 biex Tarxien tilfu kull konçentrazzjoni li kien g˙ad fadlilhom. Valletta skurjaw darb’o˙ra minn NYANG AZIZ CORR fid-90 minuta wara li dan ˙a pass tajjeb ming˙and Briffa, qabeΩ difensur u g˙eleb lill-gowler reserve Curmi.

TARXIEN R: Vella, Lopez, Mifsud, Ciantar (Curmi 67), Santos Silva, Potezica, Martinelli, Agius (Caruana 79), Sammut, Santos Souza (Pulo

Hibs kwaΩi rduppjaw meta xutt b’sa˙˙tu minn barra lkaxxa ta’ Siqueira bil-ballun ja˙bat mal-mimduda u jibqa’ sejjer barra biex il-partita ntemmet bl-istess skor talewwel taqsima; ji©ifieri dak ta’ 1-0 favur Hibs.

HIBS: Muscat, Kristensen, Pearson, Soares (Camilleri 49), Siqueira, Cohen, Dos Santos (Obiefule 81), Levnaic, Farrugia, Failla, Diaz (Bartolo 68). KOW : Branco Nisevic. BALZAN Y: Cipriott, Grima, Micallef, Vignaroli, Bezzina, Beu (McKay 76), Calabretta, Scicluna, Dos Reis Santos (Negrin 80), Sciberras, Darmanin. KOWÇ: Jesmond Zerafa. SKURJAW: Bjorn Kristensen (H) 44 min. PLEJER TAL-LOGÓBA: Clayton Failla, Hibernians. REFEREE: Andre’ Arciola.

MOSTA gÓELBU LIS-SLIEMA, QORMI U RABAT dRAW MOSTA 3 - 2 SLIEMA W (HT 2 - 1)

IL-PREMIER LEAgUE MALTI KLASSIFIKA Hibernians Valletta Birkirkara Sliema Wanderers Naxxar Lions Mosta Tarxien Rainbows Qormi Vittoriosa Stars alzan Floriana Rabat Ajax

L R 10 8 9 7 9 6 9 5 9 4 9 4 9 2 10 2 9 2 10 2 9 3 10 1

D 2 0 2 3 1 0 2 2 2 2 3 1

T 0 2 1 1 4 5 5 6 5 6 3 8

F 25 18 12 16 13 16 13 12 10 9 12 5

K 10 7 6 9 12 14 19 18 17 16 11 22

+/+15 +11 +6 +7 +1 +2 -6 -6 -7 -7 +1 -17

Pti 26 21 20 18 13 12 8 8 8 8 6 4

* Floriana tnaqqsulhom 6 punti min˙abba dixxiplina

LOgÓOB LI JMISS Illum Grawnd Victor Tedesco Naxxar L Floriana

vs vs

Vittoriosa Stars Birkirkara

14.00 16.15

QORMI 0 - 0 RABAT A (HT 0 - 0) Mosta jissorprendu lis-Sliema Wanderers minkejja li kienu Sliema li skurjaw l-ewwel. Kien wara biss tmien minuti log˙ob li l-Wanderers marru fil-vanta©©. Kross fil-kaxxa bil-ballun ja˙bat ma’ id Micallef u mill-11-il metru ABUBAKER BELLO OSAGIE jg˙eleb lil Omar Borg. Çertament bidu tajjeb g˙as-Sliema. Madanakollu fit-28 minuta kien hemm xutt ta’ Fernandes tal-Mosta lill-gowler SlimiΩ, Bonello, dawwar f’korner, mil-korner ta’ Messias li tefa’ g˙an-nofs, jid˙ol tajjeb TYRONE FARRUGIA u b’daqqa ta’ ras jikseb id-draw g˙at-tim tieg˙u. Mosta ma damux ma marru fuq quddiem meta fis-37 minuta, wara freekick, l-ballun f’saqajn GIANMARCO PICCIONI li b’xutt biddawra g˙eleb lil Bonello, biex Mosta marru jistrie˙u fil-vanta©©. Fit-tieni taqsima Mosta ˙ar©u b’sa˙˙ithom u wara li heddew li jΩidu l-vanta©©, fil-fatt hekk g˙amlu u fil-55 minuta minn azzjoni personali ta’ Messias, dan qassam lejn GIANMARCO PICCIONI li wa˙du quddiem Bonello tefa’ l-ballun fissaqaf tax-xibka g˙at-tielet gowl talMosta u t-tieni wie˙ed tieg˙u. Fis-70 minuta xutt mill-bog˙od ta’ MATIAS MUCHARDI g˙eleb lillgowler Mosti g˙al 3-2. Fil-˙in li kien fadal iΩ-Ωew© timijiet laqtu llasta, l-ewwel kien Piccioni g˙al

Mosta u ftit wara l-istess g˙amel ilcaptain SlimiΩ, Muscat, iΩda l-iskor baqa’ ma nbidilx.

MOSTA: Borg, Micallef (Grech 69), Cini, K Farrugia (Zammit 85), T Farrugia, Brincat, Fernandes, Rodriguez, Dos Santos (Calcagno 59), Messias, Piccioni. KOWÇ: Danilo Doncic. SLIEMA W: Bonello, Barbetti, Muscat, Muchardi, Bianciardi, Gatt Baldacchino, Scerri (Borg 84), Mintoff, Cilia (Xuereb 70), Navarra, Bello Osagie. KOW : Alfonso Greco. SKURJAW: Abubaker Bello Osagie (S) pen 9 min, Tyrone Farrugia (M) 29 min, Tyrone Farrugia (M) 29 min, Gianmarco Piccioni (M) 36 u 55 min, Matias Muchardi (S) 69 min. PLEJER TAL-LOGÓBA: Gianmarco Piccioni, Mosta. REFEREE: Philip Farrugia. B’Ωew© timijiet min-na˙a t’isfel talklassifika jiltaqg˙u, wie˙ed kien jistenna ©lieda g˙at-tliet punti, madanakollu xejn ma ©ara minn dan g˙ax it-timijiet ˙adu biss punt kull wie˙ed fi draw ta’ ming˙ajr gowls biex lanqas lill-partitarji tag˙hom ma rnexxielhom jiddevertu b’gowl. Minkejja dan iΩ-Ωew© timijiet kellhom xi ftit okkaΩjonijiet tajbin ta’

gowls bir-Rabat, minkejja li huma erba’ punti ta˙t Qormi, jkunu l-aktar perikoluΩi. Wara ftit aktar minn 15-il minuta log˙ob Rabat kellhom pass ta’ Carrillo lejn Avila Perez, li kkontrolla iΩda x-xutt tieg˙u laqg˙u tajjeb ferm il-gowler Qormi, Farrugia. F’kontrattakk Qormi kellhom çans li jmorru fil-vanta©© meta t-Taljan Innocenti ©ie wiçç imbwiçç malgowler iΩda x-xutt tieg˙u mar g˙oli ˙afna. Rabat re©g˙u resqu qrib fil-81 minuta meta xutt mill-qrib ta’ Smeir kien ikklerjat minn difensur fuq illinja fatali. Finalment kienu Qormi li ©iehom l-a˙jar çans tal-partita meta l-gowler Rabti, Azzopardi g˙amel save eççellenti fuq xutt milqrib ˙afna ta’ Effiong.

QORMI: Farrugia, Bondin, Sammut, Effiong, Caruana, Bajada (Del Giudice 82), Bugeja, Bellucci, Nuceri (Pisani 68), Innocenti, Terribile (Grech 50). KOW : Tommaso Volpi. RABAT A: J Azzopardi, S Gauci, Smeir (Tanti 90), Falzon, Carapic, Carrillo, D Azzopardi, Pelaez, C Gauci, Bajada (Licari 74), Avila Perez. KOW : Steve D’amato. PLEJER TAL-LOGÓBA: Diego Carrillo, Rabat Ajax. REFEREE: Marco Borg.

A˙barijiet

03.11.2013

VANN TAL-AIR MALTA ABBANDUNAT BILLEJL Minn informazzjoni li kisbet din il-gazzetta jirriΩulta li g˙al diversi jiem vann tal-Air Malta kien qed jit˙alla ppar-

kjat ’il barra mill-ajruport matul il-lejl (ritratt). Dan ilvann intlema˙ diversi drabi pparkjat f’Ωona fl-in˙awi ta’

Il-vann kmieni filg˙odu

jekk it-tmexxija tal-Air Malta tag˙ti spjegazzjoni g˙alfejn dan il-vann tal-linja tal-ajru nazzjonali qed jit˙alla ppark-

jat ’il bog˙od mill-g˙ajn matul il-lejl, u mhux qed jinΩamm fuq il-proprjetà talajruport.

Il-vann fl-istess post matul il-lejl