Harga 20 ta' Jannar 2013 by Kullħadd Editor

www.kullhadd.com

JPO JITKELLEM DWAR

IL-U-TURN TA’ GONZIPN DWAR IL-GASS Il-Óadd 20 ta’ Jannar, 2013 Óar©a Nru 1,019

Ara pa©na 3

Prezz ›0.80

GASS vs ÛEJT

“MIN GÓANDU INTERESS LI PAJJIÛNA JIBQA’ JIDDEPENDI FUQ IÛ-ÛEJT?” – Joseph Muscat Waqt li kien qieg˙ed jindirizza laqg˙a politika ta˙t ittinda, fix-Xewkija, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat qal li minkejja li GonziPN issa qieg˙ed jitkellem fuq il-gass, kien hu stess li ma riedx li naqilbu g˙all-gass meta kellu ç-çans li jag˙mel hekk, u minflok mar g˙aΩel powerstation li ta˙dem bil-Heavy Fuel Oil. Quddiem din is-sitwazzjoni, Joseph Muscat qal li ddomanda li tqum hija min verament g˙andu interess li pajjiΩna jibqa’ dipendenti fuq iΩ-Ωejt. Il-Mexxej Laburista semma kif il-Partit Nazzjonalista kien irrifjuta pro©ett iffinanzjat mit-Taljani, g˙aliex qal li dawn riedu jorbtuna g˙al 25 sena. Dan fl-istess waqt li GonziPN kien jg˙id li ma jistg˙ux isiru kuntratti ta’ dan it-tip. Dr. Muscat kompla jg˙id li d-dikjarazzjonijiet u ddeçiΩjonijiet ta’ GonziPN, juru biç-çar li m’g˙andux pjan fuq l-ener©ija. Min-na˙a l-o˙ra l-proposta tal-Partit Laburista hija wa˙da kredibbli u kull mistoqsija li saret ©iet imwie©ba. Joseph Muscat irrefera g˙all-pro©ett tal-pipeline, u kif dan se jie˙u ˙afna fit-tul biex jitlesta. Sostna li iΩda pajjiΩna ma jistax jistenna iktar u g˙alhekk il-Partit Laburista introduça dawn il-proposti. Ikompli f’pa©na 7

PROPOSTA PL - LIÌI LI TOFFRI PROTEZZJONI B’MOD RETROATTIV

IL-PJAN TAL-PL DWAR L-ENERÌIJA

WHISTLEBLOWER LI NGÓATA RAÌUN IMMA BAQA’ BLA XOGÓOL Iktar kmieni din il-©img˙a, Patrick Agius li kien ja˙dem b˙ala care-worker fl-Isptar Monte Carmeli, u li ©ie mkeççi mix-xog˙ol wara li kixef u rrapporta kif fil-Forensic Unit ta’ dan lIsptar pazjenti kienu qeg˙din jing˙ataw mediçini mhux preskritti fit-tè meta jitolbu dan, ing˙ata ra©un mit-Tribunal Industrijali li ttkeççija tieg˙u mix-xog˙ol kienet wa˙da n©usta. It-Tribunal Industrijali ordna li Patrick Agius jing˙ata €5,000 b˙ala kumpens g˙addanni li sofra F’dak li qieg˙ed jitqies b˙ala ka˙ tipiku ta’ Whistleblower fejn fl-interess pubbliku dan limpjegat kixef prattiçi abbuΩivi fuq il-post taxxog˙ol tieg˙u, to˙ro© evidenti n-nuqqas ta’

protezzjoni li m’g˙andux il- Whistleblower ©ewwa pajji˙na Patrick Agius kien ja˙dem b˙ala care-worker mal-kumpannija privata Support Services Ltd, li ©iet inga©©jata mid-DiviΩjoni tas-Sa˙˙a biex tipprovdi servizzi ta’ nursing fl-Isptar Monte Carmeli. Agius, li b˙ala parti mix-xog˙ol tieg˙u, kien jipprepara l-kafè u t-tè g˙all-pazjenti, kien ra lil xi infermiera jamministraw lill-pazjenti mediçina mhux preskritta mit-tobba tal-isptar, billi jfarrku l-pilloli u j˙alltuhielhom mat-tè jew kafè. • Tkompli f’pa©na 3

TONIO FENECH JIEÓU ÛBALL TA’ €35 MILJUN Il-Ministru caretaker Tonio Fenech jidher illi ˙a Ωball ta’ madwar €35 miljun meta, f’tentattiv mill-aktar panikuΩ biex jiskredita l-pjan tal-Partit Laburista dwar l-ener©ija, ripetutament sostna illi sabiex ti©i ssodata l-art f’Delimara fejn gvern ©did Laburista qieg˙ed jippjana li jag˙mel tankijiet g˙all-˙aΩna talgass, hija me˙tie©a nefqa ta’ madwar €40 miljun. Jidher li Tonio Fenech ˙a Ωball ta’ xi Ωero Ωejjed, ‘il g˙aliex skont diversi periti li tkellmu ma’ din il-gazzetta, in-nefqa involuta biex g˙all-piling tal-konkrete biex l-art tkun soda biΩΩejjed biex tifla˙ it-tankijiet tal-gass, hija ta’ bejn €4 u €5 miljun u mhux ta’ €40 miljun, kif sostna Tonio Fenech g˙al kemm-il darba. • Tkompli f’pa©na 7

20.01.2013

A˙barijiet

X’qalu din il-©img˙a? Ta’ kuljum waqt il-kampanja elettorali qed nisimg˙u diversi dikjarazzjonijiet li w˙ud minnhom ikunu mistennija filwaqt li o˙rajn kapaçi jissorprenduna. Dawn huma w˙ud mid-dikjarazzjonijiet li saru mill-politiçi ta’ pajjiΩna fil-jiem li g˙addew u li ttrattaw temi differenti:

“Il-heavy fuel oil huwa l-aktar fjuwil nadif fil-kategorija tieg˙u” – Tonio Fenech waqt konferenza tal-a˙barijiet tal-Awtorità taxXandir “Issa g˙andna l-ewwel konsegwenza ta’ xi jfisser Muscat u lg˙aΩliet ˙Ωiena” – Lawrence Gonzi dwar id-downgrade ta’ Standard & Poor’s “Dan kollu huwa riΩultat ta’ snin ta’ nuqqas ta’ mmani©©jar. Ilna nippruvaw nift˙u g˙ajnejn il-Gvern. Illum iç-çertifikat ©ej minn a©enzija internazzjonali, mhux ming˙and l-OppoΩizzjoni” – Joseph Muscat waqt TX ta˙t it-tinda fl-Imtarfa “Lawrence Gonzi, Tonio Fenech u Austin Gatt wasslu g˙addowngrade ta’ Malta” – Franco Debono lil inewsmalta.com “Hi ˙rafa li l-Gvern iwa˙˙al fil-PL g˙all-fatt li kien hemm downgrade. Ir-rapport hu dwar ir-riΩultat tat-tmexxija tal-Gvern. IlGvern ma jistax jifta˙ar meta jkollu kummenti tajbin, iΩda jwa˙˙al fl-OppoΩizzjoni meta jkollu rapporti ˙Ωiena” – Lino Spiteri lil inewsmalta.com “Huwa possibbli li jsir ftehim fit-tul g˙ax-xiri tal-gass” – Il-Professur Joe Falzon lil ONE News “L-HFO li qed jintuΩa kemm fil-Marsa kif ukoll f’Delimara huwa ‘within the European standards’ tal-UE u allura l-istudji qed juru biç-çar li m’hemmx ‘significant relationship with lung cancer’” – Il-Ministru tas-Sa˙˙a, Joe Cassar “G˙amilna l-g˙aΩliet it-tajbin u g˙alhekk ser nirb˙u” – Lawrence Gonzi – nhar it-Tlieta 15 ta’ Jannar “It-tankijiet tal-gass jistg˙u jitqieg˙du fuq l-art f’Delimara” – L-eks-Chairman tal-Enemalta, Joe Ellul Vincenti “L-industrija tal-manifattura g˙andha futur f’pajjiΩna” – Joseph Muscat – nhar it-Tlieta 15 ta’ Jannar “F’kaΩ ta’ adozzjoni, ˙add m’g˙andu jiddeçiedi skont l-orjentazzjoni sesswali” – Joseph Muscat u Lawrence Gonzi – nhar it-Tlieta 15 ta’ Jannar “Is-sa˙˙a g˙andha tibqa’ b’xejn” – Joseph Muscat – nhar il-Óamis 17 ta’ Jannar

F’sonda©© tal-Eurobarometer li g˙adu kif kien ippubblikat xi jiem ilu, intwera li l-ma©©oranza kbira tal-Maltin huma tal-fehma li l-kwalità tal-arja ddeterjorat sostanzjalment matul dawn l-a˙˙ar g˙axar snin u li je˙tie© li jsir ferm aktar biex tkun indirizzata din il-problema. It-trasport, b’mod partikolari l-emissjonijiet mit-trakkijiet u lkarozzi, jidher li huma r-ra©unijiet ewlenija, fil-fehma tan-nies, li qeg˙din jikkontribwixxu g˙all-kwalità ˙aΩina tal-arja f’pajjiΩna. 99% ta’ dawk kollha intervistati mill-Eurobarometer qalu li Malta g˙andha wisq traffiku u li dan kien il-kawΩa ewlenija li qieg˙da tikkontribwixxi g˙ad-deterjorament tal-arja. Fir-ritratt me˙ud ftit tal-jiem ilu, fit-triq ewlenija li twassal g˙al ÓaΩ-Ûebbu©, jidher concrete mixer tal-kuntrattur Schembri & Sons, ida˙˙an kemm jifla˙ minn silencer li jtella’ du˙˙an ’il fuq flok ’l isfel. Ftit tas-snin ilu l-Gvern Nazzjonalista kien nieda servizz ta’ SMS Alert fejn il-pubbliku seta’ jirrapporta kaΩijiet b˙al dawn. Imma wara kien instab illi min kien qieg˙ed jibg˙at SMS permezz ta’ din is-sistema, kien qieg˙ed jag˙mel dan g˙alxejn, g˙ax ma kienet qieg˙da tittie˙ed ebda azzjoni abbaΩi ta’ dawn ir-rapporti. Veru kaΩ ta’ mog˙dija taΩ-Ωmien bin-nies.

20.01.2013

A˙barijiet

“Diversi mps taL-pn BaQGÓU mÓassBin BiL-U-tUrn ta’ aUstin Gatt miLL-Gass GÓaLL-Hfo” Matul il-©img˙a diversi persuni baqg˙u jag˙tu l-opinjoni tag˙hom dwar il-Pjan talEner©ija propost mill-Partit Laburista, wara li l-Óadd li g˙adda din il-gazzetta ppubblikat ir-reazzjoni ta’ diversi esponenti Nazzjonalisti li ddeskrivew dan il-pjan b˙ala wie˙ed innovativ u fattibbli, fosthom l-eks Ministru Nazzjonalista Jesmond Mugliett. Din il-©img˙a din il-gazzetta talbet ir-reazzjoni tal-eks Deputat Nazzjonalista Jeffrey Pullicino Orlando, li huwa Chairman tal-Kunsill Malta g˙ax-Xjenza u t-Teknolo©ija, biex jiddeskrivi l-poΩizzjoni tieg˙u fuq dan il-pjan. Pullicino Orlando esprima lappo©© tieg˙u g˙al ©enerazzjoni tal-ener©ija permezz talgass, u stqarr li d-deçiΩjoni ta’ Gvern Nazzjonalista li jmur g˙al HFO kienet qajjmet kontroversja fil-grupp parlamentari Nazzjonalista. Huwa esprima wkoll l-appo©© tieg˙u g˙allener©ija solari, li tifforma parti mill-Pjan tal-PL. Pullicino Orlando qal li huwa

dejjem ˙ass li pajjiΩna g˙andu jdur fuq il-gass meta ni©u g˙all-©enerazzjoni tal-ener©ija b’mod konvenzjonali. Dan kien il-pjan li kien miexi bih il-Gvern Nazzjonalista sa mill-1999. Kien il-Ministru Nazzjonalista Josef Bonnici li tkellem fuq l-uΩu tal-gass fil-

powerstations tag˙na aktar minn tlettax il-sena ilu. Jeffrey Pullicino Orlando sostna li “g˙alhekk diffiçli biex wie˙ed jifhem g˙alfejn dan ilpjan g˙aqli ©ie abbandunat u dorna g˙all-uΩu tal-Heavy Fuel Oil wara l-elezzjoni tal-2008. Din il-volte-face kienet qajmet

BÛonn ta’ protezzjoni effettiva • Tkompli minn pa©na 1 Agius, li kien jaf bl-e˙att liema mediçina kienet ©iet preskritta g˙al kull pazjent, irrifjuta li jqassam it-tè u l-kafè lill-pazjenti g˙ax kien jaf li kien fihom mediçina li ma kinitx preskritta mittabib. F’Mejju 2011 Agius irrapporta din il-kwistjoni lill-awtoritajiet u eventwalment il-kumpannija Support Services Ltd, keççietu mix-xog˙ol. Minkejja li ng˙ata ra©un mit-Tribunal Industrijali, ˙afna jqiesu li l-kumpens ta’ €5,000 ma kienx wie˙ed ©ust u xieraq g˙all-in©ustizzja li sofra u g˙ax-xog˙ol li tilef. Kieku kienet teΩisti li©i li tipprote©i l-Whistleblower, Agius ma kienx jitlef ix-xog˙ol tieg˙u u kien ji©i protett u mhux jitlef ix-xog˙ol tieg˙u.

Il-kwistjoni tal-protezzjoni tal-Whistleblower tqajjmet mill-Partit Laburista proprju fil-bidu ta’ din il-©img˙a meta Joseph Muscat wieg˙ed li jekk jing˙ata l-mandat min-nies, ida˙˙al fisse˙˙ li©i li tag˙ti protezzjoni xierqa minn kull diskriminazzjoni u in©ustizzji li kull min jag˙milha ta’ Whistleblower fl-interess pubbliku. Il-Partit Laburista ntrabat li din il-li©i li toffri protezzjoni lil kull min jag˙milha ta’ Whistleblower, kontra dak li ried il-PN, ikollha effett retroattiv, i©ifieri li tmur lura g˙a˙-˙mien ta’ qabel ma tid˙ol fis-se˙˙. G˙alkemm il-Partit Nazzjonalista kien wieg˙ed fil-programm elettorali tal-2008 li jintroduçi li©i b˙al din, din il-li©i tal-Whistleblower baqg˙et ma twettqitx.

ferment s˙i˙ fil-grupp parlamentari Nazzjonalista meta ©ejna biex niddiskutu l-kuntratt tal-BWSC”. Pullicino Orlando spjega kif numru sostanzjali ta’ deputati Nazzjonalisti urew it-t˙assib tag˙hom u baqg˙u m˙assbin minkejja l-assigurazzjonijiet li kienu ng˙ataw mill-ministru inkarigat mill-ener©ija, Austin Gatt. Ta’ min wie˙ed ifakkar li lMinistru Gatt tne˙˙ilu dan iddekasteru minn idejh ftit ta’ Ωmien wara. Dr Pullicino Orlando fakkar kif minn dakinhar ‘l hawn il-Gvern Nazzjonalista kellu jiddefendi lilu nnifsu fil-konfront ta’ numru ta’ mistoqsijiet li ˙a jibqg˙u jitqajjmu f’dan ir-rigward; ewlenin fosthom ir-ra©uni li kien hemm wara t-tibdil tal-legiΩlazzjoni li tirregola l-emissjonijiet minn impjanti kbar b˙al ma huma lpower stations, li permezz tieg˙u ©ew akkomodati impjanti li jni©©Ωu aktar. Jeffrey Pullicino Orlando qal li fir-rigward tal-©enerazzjoni tal-ener©ija permezz ta’ sorsi

alternattivi, jaqbel li g˙andna niffokkaw fuq l-ener©ija li tista’ ti©i ©©enerata permezz taxxemx. Il-©enerazzjoni ta’ ener©ija alternattiva permezz tar-ri˙ tippreΩenta problemi partikolari fix-xenarju lokali min˙abba nnuqqas ta’ spazju. “Kont fil-fatt opponnejt biss˙i˙ il-pjan li kien hemm biex jitwaqqaf wind farm fil-Ba˙rija fl-2009 ghax dan kien ˙a jikkawΩa inkonvenjent kbir g˙ar-residenti tal-Ba˙rija, irRabat u l-Imtarfa, speçjalment min˙abba l-effett ta’ dak li jissejja˙ shadow flicker. Il-Kunsill Malti g˙ax-Xjenza u t-Teknolo©ija qed jinkora©ixxi r-riçerka fis-settur tal-©enerazzjoni tal-energija b’mezzi alternattivi. Qeg˙din partikolarment ninkora©ixxu r-riçerka fis-settur tal- floating solar panels li hemm potenzjal kbir g˙alihom fix-xenarju partikolari lokali meta wie˙ed iqis l-abbundanza tax-xemx u l-ba˙ar f’pajjiΩna,” temm jg˙id Jeffrey Pullicino Orlando.

FROM

€959 SPECIAL OFFER

JUMEIRAH BEACH HOTEL PACKAGES INCLUDE: Return ﬂights on Emirates airline, accommodation in a 5 star hotel, daily full buffet breakfast +airline taxes

BOOK BY 28 FEB 2013 FOR TRAVEL FROM 01 JUN - 13 SEP 2013 AND GET FREE NIGHTLY DINNERS AND €50 OFF PER ROOM PER NIGHT!

Call us on 2015 1515 or email travel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com

Terms and conditions apply. Rates are per person and include: Return ﬂights, accommodation as stated, airline taxes. Fuel surcharge is not included. All the above offers are valid subject to availability in the appropriate classes. Prices might vary without notice. For a full list of the ROCS travel terms and conditions please visit the web link http://www.rocsgrp.com/travel/terms-and-conditions/

20.01.2013

Satira

“Simon, idÓol gÓalina” Fil-©img˙at li g˙addew Simon Busuttil, minfu˙ mhux ftit mill-magna propagandistika tal-Pe Enne, pin©a lilu nnifsu ta’ xi supereroj, ta’ salvatur li se jifdi linNazzjonalisti mis-saram u l-abbissi li sabu rwie˙hom fihom. Busuttil ippro©etta fuqu nnifsu kwalitajiet uniçi li hu biss jippossiedi – li bil˙iliet kbar tieg˙u huwa kien se jirnexxilu jirkupra g˙all-Pe Enne l-mijiet, jekk mhux eluf, ta’ votanti li jinsabu infiskati, biex ma ng˙idx inkazzati, g˙all-partit tag˙hom. Simon Busuttil ried jag˙ti x’jifhem li hu biss u ˙add ˙liefu m’g˙andu fifra b˙al tal-Pied Piper li kapaçi tattira lura nnag˙a© il-mitlufa li abbandunaw lillPartit Nazzjonalista. Imma fost il-kwalitajiet uniçi u superjuri li Simon Busuttil suppost jippossiedi, ma jidhirx li l-umiltà hija wa˙da minnhom. G˙alkemm jippro©©etta ru˙u ta’ xi ˙add kalm u b’vuçi serafika u an©elika, din il-bixra ta’ beatu x’aktarx li hija biss il-qoxra ta’ barra, il- camouflage biex

jg˙atti l-arroganza tboss li g˙andu, u sens ta’ superjorità fuori luogo kif jg˙idu t-Taljani, barra minn postha fiΩ-Ωminijiet moderni tal-lum, li kienu tant evidenti fid-dibattiti politiçi li kellu sa issa. Il-kunsillieri Nazzjonalisti meta ©ew

Pa©ni Satiriçi Matul il-kampanja elettorali, minn dawn il-pa©ni se nag˙tu pinzellata ftit ironika u satirika, però fl-istess ˙in inwasslu messsa©© politiku. G˙al dawn il-pa©ni g˙andna s-servizz tal-karikaturista ferm bravu Scanner li g˙amel ilmasthead ta’ dawn il-pa©ni kif ukoll se jag˙tina cartoon kull ©img˙a millpinna tieg˙u.

biex ja˙tru Deputat Kap tal-Partit, jidher li tant kienu jieshom maqtug˙ mill-elezzjoni li ©ejja, li fi Xmun Busuttil raw ra©© ta’ tama li ma setg˙ux jaraw f’xi ˙add b˙al Tonio Fenech li huwa wie˙ed miç-centurjuni tal- ancien regime ta’ GonziPN. Bi ˙©arhom qalulu: “Simon, jekk jog˙©bok id˙ol g˙alina” Issa ˙allik li Busuttil altru milli hu xi ˙add ©did fi ˙dan il-Pe Enne, meta tqis li kien hu li kiteb il-famuΩ programm elettorali ta’ GonziPN g˙all-elezzjoni tal2008, il-programm tal-weg˙diet fierg˙a u mhux mitmuma. Filwaqt li ma nistg˙ux ng˙idu li Simon Busuttil bil-mi©ja tieg˙u b˙ala n-Number

2 tal-PN, li ˙alla xi impatt sinjifikanti favur il-Pe Enne fis-sonda©©i tal-opinjoni pubblika, ma nistg˙ux ng˙idu l-istess g˙al dik li hija satira politika fuq l-internet, fejn ˙alla impatt pjuttost qawwi. Simon Busuttil kompla jsa˙˙a˙ il-projection serafika u beata tieg˙u, mhux biss bil-famuΩ billboard qieg˙ed i˙ares ’il fuq lejn is-sema, imma anki meta fissuq ta’ Birkirkara feta˙ qalbu mal-kostitwenti u qalilhom li tal-Pe Enne g˙andhom bΩonn it-talb u, ma jistax jonqos, anki tal-voti.

20.01.2013

Politika

il-kampanja tal-pn f’idejn david agiuS

ikkuppjar galore

Issa li ©ie xolt il-Parlament u m’g˙adux aktar jilg˙ab bil-frosta, kollox jindika li David Agius ©ie fdat b’inkarigu ©did millPartit Nazzjonalista. Bil-mod addoçç kif tal-PN qeg˙din jikkupjaw il-billboards tag˙hom minn fuq billboards li ntuΩaw barra minn Malta, fejn sa˙ansitra anke l-logo tal-kampanja tal-PN ©ie kkupjat minn fuq il-logo tal-istazzjon televiΩiv Amerikan NBC, ˙afna huma dawk li qeg˙din jispekulaw li lkampanja Nazzjonalista g˙andha l-firma ta’ David Agius. Tant jidher li xxotta l-bir talideat tan-Nazzjonalisti, li kellhom ta’ bilfors f’din il-kampanja jirrikorru g˙all-espert talikkupjar par eççellenza David Agius. Is-CV ta’ Agius turi l-kompetenza u esperjenza vasta li g˙andu fl-ikkupjar, fejn inqabad jikkopja mhux inqas minn tliet darbiet fl-eΩamijiet tal-Università.

20.01.2013

A˙barijiet

Tilfu kull driTT fuq darhom G˙exieren ta’ residenti li joqog˙du San Pawl il-Ba˙ar tilfu d-dritt li jixtru jew ibig˙u d-dar tag˙hom jekk kemm-il darba ma j˙allsux somma lill-Gvern li issa sar is-sid tal-art li fuqha hija mibnija l-proprjetà tag˙hom. Kien permezz ta’ avviΩ li deher fil-˙ar©a tal-Gazzetta tal-Gvern tat-30 ta’ Novembru li g˙adda li sar mag˙ruf li medda kbira ta’ art li tinsab fil-qalba talvilla©© ta’ San Pawl il-Ba˙ar, ©iet ittrasferita ming˙and ilKnisja g˙al g˙and il-Gvern. KawΩa ta’ dan it-trasferiment, in-nies li g˙andhom il-

proprjetà tag˙hom fuq din il-medda ta’ art iridu j˙allsu somma lill-Gvern sabiex ikunu jistg˙u jakkwistaw lart li fuqha hemm mibnija lproprjetà tag˙hom. U˙ud mir-residenti li tkellmu mag˙na spjegaw li din hija sitwazzjoni in©usta fil-konfront tag˙hom hekk kif meta huma xtraw il-proprjetà tag˙hom kienu xtrawha bla çens u l-proçess tax-xiri tal-proprjetà kien sar permezz ta’ kuntratt skont illi©i. Jg˙idu li ˙add ma kien g˙arrafhom li setg˙et ti©ri din l-eventwalità u jkollhom i˙allsu somma flus lill-Gvern

biex b’hekk l-art li fuqha hija mibnija darhom issir tag˙hom. Ir-residenti qalu li l-art li fuqha g˙andhom il-proprjetà kienet mikrija g˙and ilKnisja, liema kirja kienet ilha mija u ˙amsin sena u baqg˙et ti©©edded minn ©enerazzjoni g˙all-o˙ra. JirriΩulta li ˙amsin sena wara li skadiet il-kirja, u l-art waqg˙et f’idejn il-Gvern, ilKnisja g˙amlet talba biex to˙odha lura. IΩda g˙alhemm fet˙et aktar minn kawΩa wa˙da fil-Qorti, il-Qorti qatg˙etha li l-art g˙andha tibqa’ f’idejn ilGvern min˙abba l-preskrizz-

joni. Min˙abba li issa l-art waqg˙et g˙and il-Gvern, g˙exieren ta’ residenti qeg˙din ikunu mitluba li j˙allsu somma ta’ flus sabiex b’hekk ikunu jistg˙u jixtru lart ming˙and il-Gvern. Min ma j˙allasx din is-somma, la se jkun jista’ jixtri u lanqas ibig˙ il-proprjetà tieg˙u. G˙al artijiet li huma sa ˙amsin metru kwadru, trid tit˙allas is-somma ta’ €902; g˙al dawk li huma bejn 51 u 80 metru kwadru jridu j˙allsu €1,044; artijiet li huma bejn 81 u 100 metru kwadru, l-˙las dovut huwa ta’ €1,424; g˙al artijiet ta’

bejn 101 u 120 metru kwadru l-˙las huwa ta’ €1,898; g˙al artijiet bejn 121 u 150 metru kwadru ssomma mitluba hija ta’ €3,322; filwaqt li g˙al dawk l-artijiet li huma akbar minn 151 metru kwadru l-˙las dovut huwa ta’ €4,746. Huma g˙exieren il-familji li ©ew milquta minn din is-sitwazzjoni. Dawn jinkludu rresidenti fi Triq il-Mosta, Triq l-Arzell, Triq l-G˙abex, Triq il-Ka˙li, u Triq ilVille©©jatura. Ir-residenti temmew jg˙idu li din hija forma o˙ra ta’ taxxa li l-Gvern impona fuqhom bl-aktar mod in©ust.

20.01.2013

A˙barijiet

“F’G˙awdex teΩisti r-rieda g˙all-bidla” – Joseph Muscat Minn pa©na 1 Dwar il-gΩira G˙awdxija, Joseph Muscat sa˙aq li G˙awdex, daqs il-bnadi l-o˙ra kollha tal-pajjiΩ, huwa m˙e©©e© u lest li ja˙dem g˙all-bidla li g˙andna bΩonn. “Dan il-Moviment jemmen f’G˙awdex. Fil-fatt it-triq bdiet minn hawn il-Óadd li g˙adda. Issa jmiss li aktar G˙awdxin jemmnu fil-Moviment”, sa˙aq Joseph Muscat. Qal ukoll li G˙awdex ra Ωminijiet ferm a˙jar, kemm fixxog˙ol, fl-infrastruttura u fl-investimenti. Dawn rahom ta˙t iΩΩew© gvernijiet. IΩda fl-a˙˙ar snin G˙awdex kien mitluq u konsegwentament ˙afna Ωg˙aΩag˙ G˙awdxin huma konstretti jsibu xog˙ol f’Malta jew inkella f’xi pajjiΩ barrani min˙abba n-nuqqas ta’ opportunitajiet. “Hemm bΩonn nag˙tu spinta lit-turiΩmu. Óaddie˙or issa qieg˙ed jg˙id li ser jag˙mel xi ˙a©a, iΩda kellu jag˙mel dan qabel, meta kellu ç-çans. Gvern ©did huwa kommess li j©ib xog˙ol f’G˙awdex g˙all-G˙awdxin. Ta’ kuljum, dan il-Moviment ˙are© bi proposti konkreti. Mhux proposti ta’ malajr, iΩda proposti ma˙suba”, kompla jg˙id Joseph Muscat. Il-Mexxej Laburista qal li s’issa GonziPN g˙adu ma ressaq lebda proposta filwaqt li kiser il-weg˙diet li g˙amel qabel la˙˙ar elezzjoni, fosthom li jnaqqas l-Income Tax b’10%, li jo˙loq 7,000 post tax-xog˙ol fi Smart City, u li jaqta’ l-waiting lists. Joseph Muscat tkellem ukoll dwar il-proposta tal-Partit Laburista li joffri servizzi ta’ child care lill-familji, ma˙suba biex t˙e©©e© aktar nisa jid˙lu fid-dinja tax-xog˙ol. Joseph Muscat innota r-retorika tal-Prim Ministru li meta mistoqsi dwar din ilproposta, qal li jaqbel mag˙ha, iΩda minkejja li kellu ç-çans jimplimentaha fil-ba©it, m’g˙amel xejn. Sa˙aq li b’din il-miΩura, huwa ma˙sub li l-postijiet g˙at-tfal se jiΩdiedu bi 3,000 fuq ˙ames snin, u dawn se ji©©eneraw 500 post tax-xog˙ol ©did. “F’G˙awdex teΩisti r-rieda g˙all-bidla. Kuljum qed jersqu nies ©odda lejn dan il-Moviment qal il-Mexxej tal-Partit Laburista. Lappell huwa li nibqg˙u nΩommu idejna miftu˙a g˙al min ji©i ma’ dan il-Moviment”, temm jg˙id Joseph Muscat.

Fenech b’Ωero nieqes f’kalkoli minfu˙a • Tkompli minn pa©na 1 Fenech ipprova jonfo˙ kemm jifla˙ l-ispejjeΩ involuti fil-pjan Laburista g˙all-ener©ija, biex imbag˙ad ikun jista’ jargumenta li mhuwiex fattibbli. Però jirriΩulta minn diversi periti li tkellmu ma’ din il-gazzetta, illi Tonio Fenech bena l-argumenti tieg˙u fuq premessi foloz u allura l-konkluΩjonijiet tieg˙u huma wkoll Ωbaljati. Din il-©img˙a, Tonio Fenech fit-tentattivi panikuΩi tieg˙u biex ixejjen il-pjan Laburista dwar l-ener©ija, ipprova jinqeda bi studju li hu kkummissjoni ming˙and id-ditta tal-Awdituri KPMG. Imma ta’ min wie˙ed jg˙id li l-KPMG g˙amlet l-istudju tag˙ha fuq dawn iç-çifri minfu˙a u Ωbaljati li pprovvdielha Tonio Fenech.

20.01.2013

A˙barijiet

BIRÛEBBUÌA MINSIJA MINN GONZIPN Jekk hemm sezzjoni tal-poplu li taf kemm il-weg˙di ta’ gvernijiet Nazzjonalisti huma fierg˙a, din Ωgur tinkludi l-komunità ta’ BirΩebbu©a. L-ingann ta’ GonziPN fir-rigward tar-ra˙al ta’ BirΩebbu©a huwa vera kbir, tant li qabel kull elezzjoni dan il-partit jag˙mel ˙afna weg˙di mar-residenti ta’ dan ir-ra˙al, li iΩda dejjem jispiççaw biex jintesew matul il-le©iΩlatura. RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn il-mod li bih BirΩebbu©a ©ie mitluq minn gvernijiet Nazzjonalisti matul is-snin, tant li llum il©urnata ˙afna residenti bir-ra©un jirreferu g˙alih b˙ala d-‘dumping site’ ta’ GonziPN. Minbarra power station li ta˙dem bl-iktar Ωejt li jni©©eΩ qrib tag˙hom, ir-residenti ta’ BirΩebbu©a qeg˙din ibatu wkoll kawΩa ta’ siti industrijali o˙ra u nuqqas ta’ kumpens ambjentali.

ÓaΩna tal-fjuwil fil-qalba tar-ra˙al Matul il-©ranet li g˙addew il-Ministru Tonio Fenech kien qieg˙ed jipprova jbeΩΩa’ lill-elettorat tan-na˙a t’isfel ta’ Malta bit-tankijiet tal-gass proposti mill-Partit Laburista b˙ala parti millpjan tal-ener©ija biex jitra˙˙su l-kontijiet tad-dawl u l-ilma. IΩda waqt li kien qieg˙ed jag˙mel dan, il-Ministru donnu nesa li fil-qalba ta’ BirΩebbu©a jeΩistu tankijiet g˙all˙aΩna tal-fjuwil li huma perikoluΩi ˙afna u li mhumiex konformi malistandards tal-Unjoni Ewropea. L-impjant tal-˙aΩna tal-fjuwil, imsemmi 31st March Depot 1979, kien inbena mill-awtoritajiet IngliΩi lura fl-1920. Dan l-impjant jinsab mifrux fuq medda ta’ iktar minn 38,000 metru kwadru, u jmiss ma’ Triq Santa Katerina, ma’ Triq it-Tankijiet u ma’ Dawret il-Qalb Imqaddsa. Dan l-impjant jinsab ukoll biss ftit passi bog˙od mill-iskola Primarja ta’ BirΩebbu©a, tant li t-tankijiet huma viΩibbli minn diversi partijiet tal-iskola. Fl-2005, il-MEPA ppubblikat Draft Consultation dwar ir-rilokazzjoni ta’ dan l-impjant tal-Enemalta f’BirΩebbu©a, fejn esprimiet l-appo©© tag˙ha g˙aç-çaqliq ta’ dan l-impjant millqalba tar-ra˙al. Il-MEPA ssemmi w˙ud mill-effetti negattivi ta’ dan l-impjant fuq ilkomunità tal-madwar, fosthom ri˙a ta’ petrol, fjuwil li jnixxi fil-ba˙ar, ©enerazzjoni qawwija ta’ traffiku, kontaminazzjoni ta˙t l-art, u ovvjament ilperiklu g˙ar-residenti. Fil-fatt ir-rapport tal-MEPA jg˙id hekk: “ This depot is Malta’s major storage facility for kerosene and

petrol fuels, but constitutes a significant safety hazard for the surrounding residential area.” Ir-rapport jispeçifika wkoll li, apparti li dan l-impjant mhuwiex skont standards Ewropej, mhuwiex konformi wkoll mal-Pjan ta’ Struttura g˙allGΩejjer Maltin ma˙ru© mill-Awtorità tal-Ippjanar fl-1990. Minkejja li dan l-impjant kellu jitne˙˙a mill-qalba ta’ BirΩebbu©a sa mhux iktar tard mill-2010, sal-lum, sentejn s˙a˙ wara, dan l-impjant g˙adu qieg˙ed jopera ©o BirΩebbu©a, u s’issa g˙adhom ma t˙abbru lebda pjanijiet konkreti dwar irrilokazzjoni ta’ dan l-impjant perikoluΩ.

Dan wassal biex l-a˙˙ar parti taxxatt min-na˙a tal-Qajjenza baqg˙et qatt ma saret, u sal-lum il-©urnata g˙adha fi stat ta’ telqa. Minn dak iΩΩmien ’l hawn, f’Ωew© ba©its differenti, Gvern Nazzjonalista kien wieg˙ed li se jitkompla x-xatt, iΩda din ilweg˙da baqg˙et qatt ma ©iet miΩmuma. Il-Prim Ministru Gonzi qal li x-xatt kien se jitkompla meta jag˙laq l-impjant tal-gass fil-Qajjenza, iΩda minkejja li dan ilu mag˙luq sena, s’issa ma t˙abbru l-ebda pjanijiet g˙at-tkomplija tax-xog˙ol fuq ix-xatt. Permess g˙all -estensjoni tal-Port Óieles

Ix-xatt jit˙alla nofs le˙ja Fil-©ranet li g˙addew il-Kunsill Lokali ta’ BirΩebbu©a sejja˙ konferenza stampa sabiex ji©bed l-attenzjoni talGvern fuq il-parti tax-xatt li baqg˙et qatt ma saret minkejja d-diversi weg˙di minn gvernijiet Nazzjonalisti. Il-pro©ett ta’ tisbi˙ tax-xatt ta’ BirΩebbu©a kien sar minn Gvern Laburista ta’ Alfred Sant, iΩda meta ©ie elett Gvern Nazzjonalista dan ilpro©ett waqaf zopptu, kuntrarju g˙al dak li kien wieg˙ed il-Partit Nazzjonalista. Ftit jiem qabel l-elezzjoni tal-1998, waqt attività pubblika, is-Sindku ta’ BirΩebbu©a Joseph Farrugia kien staqsa lill-eks-Kap Nazzjonalista Eddie Fenech Adami jekk ix-xog˙ol fuq ixxatt kienx se jitkompla f’kaΩ li ji©i elett Gvern Nazzjonalista. Minkejja li dakinhar Fenech Adami kien wieg˙ed li l-pro©ett kien se jitkompla, eΩatt kif ©ie elett, il-pro©ett twaqqaf mill-ewwel.

Il-BirΩebbu©a Environmental Action Group qieg˙ed ji©bed l-attenzjoni dwar l-inkonvenjent serju li qeg˙din jikkawΩaw il-˙sejjes tal-Port Óieles lirresidenti matul il-lejl. Dan il-grupp qal li minn studju li sar f’diversi toroq f’BirΩebbu©a, jirriΩulta li dawn g˙andhom ˙sejjes eççessivi matul il-lejl. Dan jissostanzja dak li ilhom snin jg˙idu r-residenti ta’ BirΩebbu©a dwar l-istorbju tal-Port Óieles. Kontra kull preçedent, fl-2010 lMEPA ˙ar©et permess g˙all-estensjoni ta’ Terminal 1 tal-Port Óieles, wara li sena qabel l-istess bord kien irrifjuta din l-applikazzjoni. B’din l-estensjoni l-Port Óieles se jibqa’ die˙el sa ©ewwa nett tax-xatt, tant li l-makkinarju g˙oli li jopera f’dan il-port ji©i j˙ares direttament fittwieqi tar-residenti li jabitaw faççata. Il-BEAG tistaqsi kemm se jiΩdied listorbju ©aladarba tinbena l-estensjoni ta’ Terminal 1 tal-Port Óieles.

Bla grawnd tal-futbol u bla pitch tal-waterpolo Minkejja l-pro©etti industrijali kollha li jeΩistu f’BirΩebbu©a, dan ir-ra˙al qatt ma jibbenefika minn xi tip ta’ kumpens ambjentali fil-forma ta’ ©onna, servizzi g˙all-komunità jew façilitajiet sportivi. Tant hu hekk li BirΩebbu©a m’g˙andha l-ebda grawnd tal-futbol, u dan minkejja li l-istorja tal-futbol f’BirΩebbu©a tmur lura g˙all1934 u llum il-©urnata g˙andha Ωew© klabbs tal-futbol. G˙alkemm xi snin ilu l-Kunsill Lokali ˙a l-inizjattiva biex jibni grawnd Ωg˙ir tal-futbol bl-ispiΩa ta’ €70,000, illum dan il-grawnd jinstab fi stat ta’ telqa hekk kif g˙adhom ma n˙ar©ux il-permessi neçessarji minna˙a tal-MEPA biex ikun jista’ ji©i rran©at dan il-grawnd. G˙alkemm kienet bdiet ˙idma bejn il-Kunsill Lokali u l-g˙aqdiet sportivi ta’ BirΩebbu©a biex art tal-Gvern ting˙ata f’idejn l-MFA bl-iskop li jinbena grawnd adegwat, s’issa jidher li dan il-pro©ett g˙adu lura ˙afna peress li jiddependi primarjament millgvern çentrali. Fl-a˙˙ar xhur il-Gvern ˙abbar li kien se jibda x-xog˙ol fuq il- pitch talwaterpolo, wara snin ta’ tkaxkir tassaqajn li ˙allew dan il- pitch fi stat dilapidat. It-tender g˙all-irran©ar ta’ dan il- pitch ˙are© ˙abta u sabta f’April li g˙adda – jum biss qabel ilkonferenza stampa mill-BirΩebbu©a Aquatic Sports Club. Madankollu l-proçess biex jibda dan il-pro©ett re©a’ waqaf g˙al darb’o˙ra wara diΩgwid bejn il-kuntratturi li tefg˙u l-offerta tag˙hom g˙al dan ittender.

A˙barijiet

tRantER iBEÛÛa’ DwaR iL-PJan taL-PL

“Look who’s taLking” Nhar il-Óadd li g˙adda, f’intervista ma’ The Sunday Times, l-eksChairman tal-Korporazzjoni Enemalta, Alex Tranter, ta l-veduti tieg˙u dwar il-Pjan talPL dwar l-Ener©ija. Fuq nota poΩittiva, Alex Tranter qal li qieg˙ed jilqa’ l-involviment tas-settur privat fil-Pjan Laburista u fa˙˙ar ukoll il-proposta dwar l-investiment li Gvern Ìdid bi ˙siebu jag˙mel fuq is- solar parks li g˙andhom iservu ta’ sors ta’ ener©ija alternattiva u rinnovabbli. IΩda fil-kumplament tal-intervista, Tranter ipprova jqajjem diversi dubji u anke biΩa’ dwar dan il-pro©ett. Semma fost l-o˙rajn il-prezz tal-gass li, fi kliemu, fl-g˙axar snin li ©ejjin se jkun qieg˙ed jog˙la ˙afna. Qajjem ukoll dubji dwar il-fatt li skont hu se jkun diffiçli ˙afna biex jintla˙qu l-miri stabbiliti 2014-2015 g˙ax fi kliemu l-PL mhux qieg˙ed jie˙u inkonsiderazzjoni l-fatturi tal-ippjanar u anke l-burokrazija. Tranter uΩa wkoll l-argument ta’ biΩa’ li qajjem il-PN dwar issigurtà ta’ dan il-pro©ett u qal li jekk isse˙˙ xi spluΩjoni, din tkun katastrofi kbira g˙al pajjiΩna. Dwar l-interconnector bejn Malta u Sqallija Tranter qal li, bilpro©ett tal-PL, dan mhux se jkun qieg˙ed ji©i utilizzat biΩΩejjed u skont hu l-effett ta’ dan se jkollu jassorbih il-konsumatur billi j˙allas aktar. Minflok huwa ppropona li pajjiΩna g˙andu jinvesti fit-tieni interconnector g˙ax, skont hu, fis-snin li ©ejjin se jkun ir˙as g˙al pajjiΩna li jimporta l-ener©ija minn barra minn Malta milli li ji©©eneraha lokalment. It-track record ta’ Tranter fl-Enemalta Il-proverbju Malti jg˙id li ‘min jiskon©ra jrid ikun pur’. Alex Tranter, li uΩa l-©urnal The Sunday Times’biex jag˙ti palata lil GonziPN, ftit li xejn jista’ jifta˙ar bit-track record li g˙andu b˙ala eks-Chairman tal-Korporazzjoni Enemalta. Ma nistg˙ux ninsew li Alex Tranter kien g˙adu chairman talEnemalta meta, fl-2009, din il-korporazzjoni ddeçidiet li tixtri power station ©dida li ta˙dem bil-heavy fuel oil – l-aktar fjuwil li j˙amme© – ming˙and il-kumpannija DaniΩa BWSC. Dan minkejja li hu qatt ma kien direttament responsabbli g˙all-g˙aΩla ta’ dan it-tip ta’ fjuwil. IΩda minkejja li ma kienx personalment responsabbli g˙allg˙aΩla tal-heavy fuel oil, huwa fatt mag˙ruf li fiΩ-Ωmien meta kien chairman, dil-Korporazzjoni qabdet rankatura g˙al isfel u kompliet takkumula d-djun; sitwazzjoni li po©©ietha f’xifer ta’ falliment. Apparti minn hekk, fiΩ-Ωmien meta Tranter kien chairman talEnemalta, din il-Korporazzjoni ma kinitx tippubblika l-istatements finanzjarji annwali tag˙ha u dan bi ksur tal-prattiçi normali. Proposta riskjuΩa Il-proposta li qed jag˙mel Alex Tranter dwar li pajjiΩna g˙andu jinvesti fit-tieni interconnector, i©©ib mag˙ha diversi riskji, nkluΩ g˙all-impjegati tal-Enemalta. L-ewwel problema bil-proposta ta’ Tranter hija li jekk din il-proposta kellha ti©i attwata, dan se jkun ifisser li pajjiΩna ma jibqax ji©©enera l-ener©ija lokalment. Dan Ωgur li se jkun qieg˙ed ipo©©i f’riskju serju l-impjieg ta’ mijiet ta’ ˙addiema tal-Enemalta. Problema o˙ra marbuta ma’ dak li qed jipproponi Tranter hija li jekk pajjiΩna se jkun totalment dipendenti fuq pajjiΩi barranin fejn tid˙ol l-ener©ija, dan se jkun qieg˙ed jikkomprometti s-sigurtà fil-provvista tal-ener©ija. In-nies jikkummentaw Intant, kienu bosta dawk li fil-jiem li g˙addew ikkummentaw dwar dak li qal Alex Tranter b’rabta mall-Pjan tal-Ener©ija tal-PL. Bosta persuni qajmu domandi dwar il-kredibbiltà ta’ Tranter, mhux biss min˙abba t-track record xejn tajba li kellu meta kien fit-tmexxija tal-Enemalta, iΩda wkoll min˙abba r-rabtiet kummerçjali li g˙andu mal-kuntrattur Nazzjonalist Ûaren Vassallo. L-Awditur Ìenerali fir-rapport tieg˙u dwar il-kuntratt tal-BWSC kien sostna li Alex Tranter kien imissu rriΩenja minn chairman tal-Enemalta min˙abba l-konflitt ta’ interess li kellu peress li kien ja˙dem ma’ Ûaren Vassallo, il-kuntrattur involut fix-xog˙lijiet tal-bini tal-power station tal-BWSC.

20.01.2013

Tag˙rif

Tag˙rif utli dwar il-proçess elettorali Wara li l-©img˙a li g˙addiet din il-gazzetta ppubblikat informazzjoni dettaljata marbuta malproçess elettorali, din il-©img˙a er©ajna tkellimna ma’ LOUIS GATT li jmexxi l-Uffiççju Elettorali Laburista, biex iwie©eb g˙al diversi mistoqsijiet o˙ra li qeg˙din isiru mill-qarrejja tag˙na.

X’g˙andu jag˙mel min ma jirçevix id-dokument tal-vot iddar u g˙andu problemi ta’ mobbiltà? Id-dokumenti tal-vot se jibdew jitqassmu minn nhar it-Tlieta 22 ta’ Jannar sal-15 ta’ Frar. Dawk il-persuni li ma jirçevux il-vot id-dar matul dan iΩΩmien u g˙andhom problemi ta’ mobbiltà, mard jew anzjanità li ma jippermettulhomx li ji©bru l-vot mill-g˙assa, g˙andhom içemplu lillKummissjoni Elettorali fuq 2558 3127 jew 2558 3128 sabiex isiru arran©amenti speçjali biex jitwasslilhom il-vot iddar. X’arran©amenti speçjali jeΩistu g˙all-votanti li se jkunu msifrin? B˙alissa qeg˙din isiru arran©amenti biex il-Maltin li jinsabu barra mill-pajjiΩ ikunu jistg˙u ji©u lura Malta biex jivvotaw fl-elezzjoni tad-9 ta’ Marzu. Dawk li ji©u bl-Air Malta jistg˙u jag˙Ωlu li jivvutaw isSibt 2 ta’ Marzu 2013. IΩda biex jag˙mlu dan, importanti li jkunu la˙qu waslu Malta u applikaw g˙all-advance voting

L-Uffiççju Elettorali, Evans Building, il-Belt

sal-Ìimgha l-1 ta’ Marzu 2013, sa nofsinhar, ©ewwa l-Uffiççju tal-Kummissjoni Elettorali, Evans Building, il-Belt Valletta.

L-Air Malta se tipprovdi biljetti bir-ritorn g˙all-prezz ta’ €35, inkluΩ it-taxxi u spejjeΩ o˙ra, g˙al dawk il-persuni li

Irwejja˙ u ©rieden f’sit abbandunat

Residenti ta’ Triq Nazzarenu f’Ra˙al Ìdid ilmentaw ma’ din il-gazzetta rigward l-irwejja˙ persistenti fit-triq tag˙hom min˙abba sit abbandunat li jinsab hawnhekk. Peress li s-sit mhuwiex mag˙luq kif suppost, diversi persuni spiss ji©u jarmu Ω-Ωibel fih, bil-konsegwenza li dan jibda jinten u jattira l-insetti u l-©rieden. Ir-residenti jg˙idu li l-irwejja˙ ikunu insopportabbli b’mod speçjali matul is-sajf, meta l-˙axix jinxef u Ω-Ωibel mormi hawnhekk jibda jinten iktar mis-soltu. Persuni li jg˙ixu qrib dan is-sit jg˙idu li xi drabi lanqas ikunu jistg˙u j˙allu t-twieqi miftu˙in jew jonxru fuq il-bejt min˙abba lirwejja˙ u l-ammont ta’ dubbien li d-dekompoΩizzjoni ta’ dan iΩ-Ωibel tattira. Minkejja li l-Kunsill Lokali ˙a ˙sieb iwa˙˙al avviΩi ta’ twissija mal-faççata ta’ dan is-sit biex innies ma tarmix Ωibel hawnhekk, jidher li xi persuni qeg˙din jinjoraw dan l-avviΩ u qeg˙din ikomplu jarmu Ω-Ωibel b’detriment g˙ar-residenti ta’ din it-triq. Peress li din is-sitwazzjoni ilha g˙addejja g˙al snin s˙a˙, ir-residenti qed i˙e©©u lill-awtoritajiet biex tinstab soluzzjoni permanenti g˙al dan l-inkonvenjent.

huma eli©ibbli li jivvotaw u anki g˙ad-dipendenti tag˙hom. L-ibbukjar fuq titjiriet skedati tal-Air Malta jista’ jsir bin-nnumru 2599 1230 g˙al telefonati lokali,u bil-prefiss 00356 g˙al min qieg˙ed içempel minn barra. Il-˙inijiet li wie˙ed jista’ jçempel biex jibbukkja t-tijira huma mit8.00am sa nofsillejl mit-Tnejn sa s-Sibt, u mit 800am sas1.00pm matul il-Ódud. Dawn l-arran©amenti ser ikunu validi bejn is-Sibt 27 ta’ Frar 2013 u l-Ìimg˙a 17 ta’ Marzu, iΩ-Ωew© dati inkluΩi. Din id-direttiva tapplika g˙al dawk il-votanti li isimhom jidher fir-Re©istru Elettorali ppubblikat f’Jannar 2013. Dawk li jixtiequ aktar informazzjoni jistg˙u jibag˙tu email lil flights@partitlaburista.org, jew jirre©istraw id-dettalji tag˙hom fuq is-sit tal-PL www.partitlaburista.org, jew içemplu l-Uffiççju Elettorali talPartit Laburista: 2090 1528 jew freephone: 8007 2202. Liema huma l-lokalitajiet li rresidenti tag˙hom se jirçievu Ωew© dokumenti tal-vot? Hemm ˙afna lokalitajiet li rresidenti tag˙hom se jing˙ataw Ωew© dokumenti, u dan peress li se jkollhom ukoll l-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali. Dawn il-lokalitajiet huma: ilBelt Valletta, l-Imdina, Bormla, HaΩ-Ûabbar, iΩ-Ûejtun, Birkirkara, il-Fgura, il-Gudja,

Óal G˙axaq, il-Kalkara, Óal Lija, Marsaskala, il-Mellie˙a, lIm©arr, l-Imqabba, l-Imsida, lImtarfa, in-Naxxar, Pembroke, Tal-Pietà, il-Qrendi, ir-Rabat Malta, San Ìwann, Santa Venera, Tas-Sliema, Ta’ Xbiex, Óal Tarxien, ix-Xg˙ajra, irRabat G˙awdex, il-Fontana, lG˙arb, l-G˙asri, Ta’ Sannat u x-Xewkija. It-tqassim bieb bieb taddokumenti tal-vot se jsir millpulizija mill-Óamis 24 ta’ Jannar sal-Óadd 17 ta’ Frar 2013. Il-˙inijiet tat-tqassim huwa mid-9.00am sas-1.00pm u jkompli mit-3.00pm sad9.00pm. Importanti li f’kull residenza jkun hemm persuna adulta biex tkun tista’ tirçievi d-dokumenti tal-votazzjoni. X’g˙andu jag˙mel min ma jirçevix il-vot id-dar u jonqos milli ji©bru mill-g˙assa talpulizija fiΩ-Ωmien stipulat? Il-©bir tad-dokumenti talvotazzjoni g˙al dawk li g˙al xi ra©uni jew o˙ra ma jkunux ©abruh mill-g˙ases, jista’ jsir mill-uffiçini tal-Kummissjoni Elettorali ©ewwa Evans Building il-Belt Valletta u rRabat Ghawdex, mit-Tnejn 4 ta’ Marzu sal-Óamis 8 ta’ Marzu. Il-˙inijiet tal-©bir huma mit-8.00am sat-8.00pm. IlÓamis il-©bir tad-dokumenti jibqa’ sejjer sa nofsillejl. Id-dokument tal-vot g˙andu jin©abar personalment millelettur, li jrid jie˙u mieg˙u ilkarta tal-identità.

20.01.2013

Intervista

L-ELEZZJONI TAL-KUNSILLI LOKALI

“Se jkollna element qawwi ta’ kandidati ©odda” – Toni Abela

Hekk kif il-kampanja elettorali g˙all-elezzjoni ©enerali rrankat ©mielha, ftit qeg˙din jissemmew l-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali. Meta l-elezzjonijiet lokali saru f’Marzu li g˙adda, dawn kienu ng˙ataw prominenza ©mielha. F’Marzu li g˙adda l-PL mhux biss ©ab ma©©oranza b’sa˙˙itha ta’ 55%, iΩda reba˙ ukoll lokalitajiet li huma tradizzjonalment Nazzjonalisti. Id-Deputat Mexxej g˙all-Affarijiet tal-Partit, Dr TONI ABELA, tkellem ma’ RITIANNE AGIUS dwar ilkampanja elettorali g˙all-elezzjonijiet lokali li tinsab g˙addejja b˙alissa, kif ukoll dwar id-differenzi li naraw bejn elezzjonijiet lokali li ji©u wa˙idhom u dawk li ja˙btu ma’ elezzjoni ©enerali, kif ukoll bejn l-elezzjonijiet lokali u dawk nazzjonali.

Liema huma l-lokalitajiet li se jivvotaw g˙all-kunsill lokali tag˙hom nhar id-9 ta’ Marzu? L-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali ser ikunu f’dawk il-lokalitajiet fejn ma kienx hemm elezzjonijiet f’Marzu li g˙adda, prattikament f’nofs Malta. Dawn huma: il-Belt Valletta, l-Imdina, Bormla, ÓaΩ-Ûabbar, iΩ-Ûejtun, Birkirkara, il-Fgura, il-Gudja, Óal G˙axaq, ilKalkara, Óal Lija, Marsaskala, il-Mellie˙a, l-Im©arr, lImqabba, l-Imsida, l-Imtarfa, in-Naxxar, Pembroke, TalPietà, il-Qrendi, ir-Rabat Malta, San Ìwann, Santa Venera, TasSliema, Ta’ Xbiex, Óal Tarxien, ix-Xg˙ajra, ir-Rabat G˙awdex, il-Fontana, l-G˙arb, l-G˙asri, Ta’ Sannat u x-Xewkija. Min-na˙a tal-PL, fiex tikkonsisti l-˙idma g˙al dawn l-elezzjonijiet? Issa ilna xhur nikkonsolidaw ilkandidatura g˙al dawn l-elezzjonijiet, iΩda aktar minn hekk g˙amilna laqg˙at intensivi malkunsillieri attwali biex mag˙hom naraw x’la˙aq twettaq mill-manifesti elettorali ta’ kull lokal. A˙na sodisfatti

fatt qeg˙din fl-istadju li niffinalizzaw il-manifesti g˙al kull lokal biex nil˙qu nqassmuhom sal-elezzonijiet. Hemm xi kandidati g˙all-elezzjoni tal-kunsilli li se jkunu wkoll kandidati g˙all-elezzjoni ©enerali? Il-parti l-kbira tal-kandidati huma biss g˙all-elezzjonijiet tal-kunsilli, iΩda hemm wa˙diet li g˙aΩlu li jikkontestaw dawn iΩ-Ωew© elezzjonijiet. G˙al dawn tal-a˙˙ar hemm çertu xog˙ol ta’ kampanja li ja˙bat maΩ-Ωew© elezzjonijiet. IΩda dawk li g˙aΩlu li jikkontestaw g˙all-elezzjoni ©enerali wkoll, g˙andhom firxa ˙afna aktar wiesg˙a ta’ eletturi ma’ min iridu jla˙˙qu. Ovvjament dan huwa fattur li jista’ jnaqqsilhom xi ftit mill-attenzjoni politika g˙all-fini ta’ elezzjonijiet tal-kunsilli lokali. ˙afna li l-kunsilli lokali fejn hemm ma©©oranza Laburista wettqu l-parti l-kbira ta’ dak li weg˙idna, minkejja l-ostakli li sabu minn dipartimenti governattivi.

Identifikajna wkoll x’inhuma l-ilmenti prinçipali tal-popolazzjoni ta’ kull lokal biex inkunu nistg˙u nifformulaw sewwa l-manifest elettorali g˙all-elezzjonijiet li ©ejjin. Fil-

Se jkun hemm kandidati ©odda din is-sena? U kemm huwa qawwi l-element taΩ-Ωg˙aΩag˙ fost dawn il-kandidati? Iva, ser ikollna element qawwi ta’ kandidati ©odda. Jispikkaw fost o˙rajn Ωg˙a-

Ωag˙ u nisa. Fattur li jag˙tina pjaçir b˙ala Partit, hija l-kwalità ta’ kandidati li g˙andna. Hija tta˙lita ta’ kapaçitajiet fost ilkandidati li tag˙mel kura©© lillelettorat. Ma niddejjaqx ng˙id li kien hemm okkaΩjonijiet fejn kontra qalbna kellna ng˙idu le lil xi w˙ud li applikaw. A˙na nemmnu li s-suççess ta’ kunsill tajjeb jibda minn g˙aΩla tajba tal-kandidati. B’liema mod hija differenti lkampanja g˙all-elezzjoni talkunsilli lokali meta din ti©i wa˙edha, minn meta din ta˙bat ma’ elezzjoni ©enerali, b˙alma ©ara din issena? Ma hemm ebda dubju li lattenzjoni tal-votanti se tkun kollha kemm hi fuq l-elezzjoni ©enerali. Ir-riΩultat ta’ wa˙da g˙andu importanza ˙afna aktar f’mo˙˙ l-elettur milli minn talo˙ra. Fil-fatt, in-natura tal-vot fl-elezzjonijiet ©enerali ma jkunx neçessarjament jirrifletti l-mod polarizzat ta’ kif jivvota wie˙ed fl-elezzjoni ©enerali. L-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali g˙andhom importanza, iΩda din hija wa˙da sekondarja g˙al dik ©enerali. Jistg˙u r-riΩultati tal-elezzjonijiet lokali jirriflettu b’xi mod fuq dawk nazzjonali, u b’liema mod? Jiena nemmen li Ω-Ωew© elezzjonijiet g˙andhom karattru g˙al kollox differenti. Ma jidhirx li fl-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali l-elettorat bilfors jivvota bl-istess mod li jivvota fl-elezzjonijiet ©enerali. Donnu li fil-kaΩ tal-kunsilli lokali l-element partitarju huwa anqas preΩenti milli fil-kaΩ tal-elezzjonijiet ©enerali. Fil-fatt, jiena ma ne˙odha xejn bi kbira li jkollok min flelezzjonijiet tal-kunsilli lokali jivvota lill-kunsillieri ta’ partit jew jag˙Ωel li ma jivvota xejn, iΩda fl-elezzjoni ©enerali jivvotalek g˙all-partit tieg˙u. Jiena nemmen li kemm lelezzjonijiet tal-kunsilli lokali u anke dawk tal-Parlament Ewropew huma mod kif l-eletturi jibag˙tu messa©© ta’ protesta lill-partit tag˙hom, b’mod speçjali meta jkun filgvern. Huma biçça g˙odda tajba ta’ protesta f’idejn iç-çittadin.

20.01.2013

Opinjoni

It-tarIffI Ìodda tad-dawl u l-Ilma

Wens gÓall-familji U l-indUstrija Charles Mangion Kelliem Ewlieni tal-PL g˙all-Ekonomija u s-Servizzi Finanzjari

Wara xhur ta’ stennija, ilPartit Laburista ˙abbar ilpjanijiet tieg˙u g˙all-politika tal-ener©ija. Mill-2014 ir-rati tad-dawl ser jor˙su b’medja ta’ 25% g˙all-familji Maltin u ftit taΩ-Ωmien wara il-kontijiet jor˙su wkoll g˙an-negozji li jimpjegaw tant ˙addiema Maltin. Din il-politika ser ikollha effett poΩittiv fuq lekonomija Maltija li b˙alissa qieg˙da tikber b’rata baxxa wisq biex tg˙inna nla˙˙qu mal-aqwa pajjiΩi fl-Unjoni Ewropea. L-ewwel effett immedjat ser ikun fuq il-finanzi tal-familji Maltin. Huwa fatt li l-pagi talfamilji tag˙na ma Ωdidux blistess rata tal-inflazzjoni. Il-˙addiema tag˙na g˙andhom fost l-aktar pagi baxxi mill-pajjiΩi tal-Unjoni Ewropea, ˙lief g˙all-pajjiΩi ekskomunisti. Qabel d˙alna fl-UE kienu jg˙idulna li, malli nid˙lu, kien ser ikollna lopportunità li l-pagi tag˙na jil˙qu l-livelli ta’ dawk f’pajjiΩi avanzati fl-istess Unjoni. Kul˙add jaf kif dan ma sarx. Anzi l-familji tag˙na qeg˙din ikollhom i˙allsu fost l-og˙la rati tad-dawl meta lpagi tag˙hom huma fost laktar baxxi. Issa l-familji Maltin ser jiΩdidilhom il-purchasing power tag˙hom. Ser ikunu jistg˙u jg˙ixu ˙ajja a˙jar, jonfqu aktar jew ifaddlu aktar g˙aliex jonqsulhom l-ispejjeΩ. Naturalment, hemm vanta©©i o˙rajn. Ser ikollna sistema ta’ ener©ija li hi aktar nadifa u dan ser ikun ta’ wens kbir g˙all-familji li jg˙ixu fin-na˙a t’isfel ta’ Malta li ilhom is-snin ibatu minn tni©©iΩ kbir tal-arja

b˙ala riΩultat tat-t˙addim talpower station tal-Marsa kif ukoll l-impjant ta’ Delimara li ja˙dem bil-heavy fuel oil. Is-sa˙˙a tal-familji tag˙na kienet ra©uni biΩΩejjed biex inniedu politika ©dida g˙all©enerazzjoni tal-ener©ija. Minbarra l-familji, ser igawdu wkoll minn din il-politika ©dida l-industrji Maltin li jimpjegaw lil tant ˙addiema Maltin. Bis-sa˙˙a ta’ dan ilpjan ser ikunu m˙arsa eluf ta’ impjiegi. Mhux ta’ b’xejn investituri barranin f’Malta b˙al dawk tat-Toly Products u Playmobil kienu ilhom jilmentaw blg˙oli esa©erat tat-tariffi taddawl f’Malta. Issa rridu naraw kif nuΩaw dawn il-miΩuri biex in˙ajru investiment ©did f’Malta. Diment li Malta kienet qieg˙da toffri servizzi talelettriku bl-og˙la tariffi fl-UE,

ftit kellna çans li n˙ajru investiment ©did fil-manifattura u fis-servizzi. Issa l-Malta Enterprise tista’ tmur b’wiççha minn quddiem biex t˙ajjar investiturti potenzjali biex ji©u jinvestu f’Malta. Dan kollu jikkuntrasta malpolitika ta’ GonziPN dwar lener©ija. Min jista’ jinsa tta˙wid fis-saga tal-BWSC fejn qalulna li l-kuntrattur ntg˙aΩel wara li kkonsultaw il-Yellow Pages? Min jista’ ji©©ustifka kif ilGvern ˙allas g˙all-impjant il©did tal-power station qabel ma kien iççertifikat li dan lapparat kien qieg˙ed ja˙dem sew? Min jista’ jifhem g˙aliex intg˙aΩel apparat li ja˙dem bil- heavy fuel oil li tant ini©©eΩ? Ir-realtà hi li g˙andna Gvern li ilu g˙ajjien g˙alla˙˙ar ˙ames snin. Kienu lag˙ar ˙ames snin fl-a˙˙ar 25

sena. Kellna riΩultati deludenti f’˙afna oqsma ekonomiçi. G˙ad g˙andna l-aktar rata baxxa ta’ impjiegi fiΩ-Ûona Ewro. G˙ad g˙andna l-aktar pagi baxxi fiΩ-Ûona Ewro. G˙ad g˙andna l-ag˙ar riΩultati edukattivi fl-Ewropa. G˙andna problema wkoll bil-finanzi pubbliçi fejn iddejn qieg˙ed dejjem jikber. Huwa veru li d-defiçit naqas, iΩda dan kien l-aktar min˙abba miΩuri ta’ darba fejn, perezempju, in˙afru lpieni ta’ min ˙allas id-djun li kellu fuq l- income tax u lVAT. Wasal iΩ-Ωmien li naqilbu lpa©na u nibdew esperjenza ©dida. L-a˙jar Ωminijiet g˙al pajjiΩna g˙ad iridu ji©u u kull wie˙ed minna jista’ jkun protagonista f’dan it-tibdil billi jivvota g˙all-Partit Laburista fid-9 ta’ Marzu.

Ugwaljanza, trasparenza u ti©did

Nikita Zammit Alamango Kandidata g˙all-Pl fuq id-9 u l-10 distrett

Sa mill-ewwel jiem tal-kampanja elettorali, il-Partit Laburista qieg˙ed juri kif tassew it-twemmin u l-politika tieg˙u huma msawra millvalur tal-ugwaljanza soçjali u twessig˙ tal-jeddiet çivili. Nhar is-Sibt Joseph Muscat ˙abbar u kkommetta ru˙u li jekk ikun fdat bit-tmexxija talpajjiΩ, jintroduçi l-unjoni çivili g˙al koppji tal-istess sess li jmur lil hinn minn sempliçiment partnership ta’ kuntratt bejn tnejn. Kif sa˙aq nhar il-Óadd f’G˙awdex, dan mhux dwar tolleranza tal-minoritajiet, iΩda li tag˙ti drittijiet u responsabbiltajiet lil familji LGBT. Sabiex dan ikun possibbli, se ji©i appuntat ministru jew segretarju parlamentari g˙ad-drittijiet çivili u ugwaljanza, kif ukoll bittwaqqif tal-kunsill konsultattiv tal-gvern dwar LGBT issues u biex tassew jissielet kull g˙amla ta’ diskriminazz-joni.

Is-soçjetà tag˙na trid tifta˙ ilbibien bera˙ sabiex teg˙leb lostakli u nsiru Ewropej tassew. Kul˙add irid ikollu sehem s˙i˙ u ebda kontribut m’g˙andu jin˙ela. Irridu nistinkaw sabiex ilpoΩizzjoni tal-mara tissa˙˙a˙ f’pajjiΩna u jkollha aççess g˙as-suq tax-xog˙ol ming˙ajr ebda xkiel. Wasal iΩ-Ωmien biex l-eΩempju verament ji©i minn fuq, mill-amministrazzjoni tal-pajjiΩ. Wasal iΩ-Ωmien biex bini li sewa liç-çittadini Maltin u G˙awdxin 80 miljun ewro jkollu childcare centre, façi-lità li tag˙milha aktar possibbli li n-nisa jkollhom aççess g˙addinja politika u lill-ommijiet li ja˙dmu biex i˙allu lil uliedhom matul is-sig˙at taxxog˙ol f’post mg˙ammar bissigurtà u bl-istandards me˙tie©a. Wasal iΩ-Ωmien li l-ambjent parlamentari tag˙na jkun aktar family-friendly anke fil-˙inijiet

ta’ ˙idma, liema ˙inijiet attwalment huma mill-aktar erratiçi u li Ωgur ma jinkora©©ixxux il-kontribut talmara fil-politika. IΩda sabiex nassiguraw aktar ugwaljanza rridu n˙arsu ddemokrazija bi tmexxija trasparenti u responsabbli. Lewwel eΩempju se jing˙ata b’mod çar ferm mill-amministrazzjoni tal-pajjiΩ, fejn ilmembri parlamentari jit˙allsu biss g˙as-seduti li jattendu, blattendenza tkun irre©istrata online u billi taqa’ l-li©i talpreskrizzjoni g˙all-politiçi dwar reati relatati mal-kor-ruzzjoni. Bil-˙atra ta’ Kummissarju Parlamentari g˙all-Istandards se ti©i ssorveljata l-im©iba talmembri parlamentari, inkluΩ il-membri tal-Kabinett. Il-Partit Laburista hu kommess li jwettaq proposta li l-Gvern ˙alla fuq l-ixkaffa g˙al snin s˙a˙, fosthom dik tal-Whistleblower Act li tara li tag˙rif siewi

jo˙ro© fil-bera˙ sabiex ji©i investigat fl-inte-ress ta’ kul˙add. L-Awditur Ìenerali se jissa˙˙ulu jdejh sabiex ikun jista’ jwettaq l-investigazzjonijiet neçessarji. Biex dan kollu jkun pos-sibbli rridu naraw li ni©©eddu b’politika ©dida fejn t-tmexxija tal-pajjiΩ tkun effiçjenti, li tissielet il-burokrazija u tag˙raf tpo©©i l-prijoritajiet me˙tie©a fuq nett tal-a©enda tal-gvern. L-amministrazzjoni pubblika ti©i ssimplifikata u tkun hemm biex taqdi l-˙ti©ijiet tal-pubbliku, filwaqt li tie˙u deçiΩjonijiet g˙aqlija li g˙andhom x’jaqsmu ma’ pro©etti kapitali, id f’id ma’ reviΩjoni tal-li©ijiet li jag˙tu nifs ©did lin-negozju. Joseph Muscat qieg˙ed jag˙ti ˙ajja lil dak li kien wieg˙ed sa minn qabel il˙atra tieg˙u fit-tmexxija talPartit Laburista – sta©un politiku ©did li jista’ jitwettaq biss permezz ta’ stil ©did ta’ politika.

20.01.2013

AnaliΩi

Sav. Onar Ola

L-AqWA EÛEMPjU TA’ KiF PREÛENTATUR M’gÓANDUX iKUN Lou Bondi huwa l-aqwa eΩempju ta’ kif preΩentatur ta’ programmi ta’ ©rajjiet kurrenti fuq stazzjon nazzjonali m˙allas minn flus il-poplu m’g˙andux ikun. PreΩentatur parzjali b’a©enda politika li l-˙in kollu jara kif se jilqa’ g˙al kull kritika li tkun qed issir lejn il-Partit Nazzjonalista, u ag˙ar minn hekk ma jitlifx okkaΩjoni biex iΩebla˙ lill-Partit Laburista. Jekk kien hemm min ˙aseb li g˙ax d˙alna uffiçjalment f’kampanja elettorali Lou Bondi se jibdel xi ftit l-atte©©jament tieg˙u u jittanta jkun xi ftit imparzjali, g˙arralu bil-kbir. Billi jipprova jΩomm il-˙in b’mod li l-kelliema ta’ quddiemu jkollhom listess ˙in g˙ad-dispoΩizzjoni tag˙hom, xorta lkomportament tieg˙u huwa l-˙in kollu Ωbilançjat kontra l-Partit Laburista. Il-mistoqsijiet li jag˙mel lill-kelliema Laburisti, ilmod kif jinterrompihom kontinwament huwa stess, u l-ingwanti tal-˙arir li bihom jittratta lill-kelliema Nazzjonalisti huma kollha provi tal-imparzjalità ta’ dan il-preΩentatur u ta’ kif ma jirnexxilux jikkontrolla l-istint parti©©jan li g˙andu ©ewwa fih. EΩempji klassiçi ta’ kif Bondi ˙alla l-passjoni politika tieg˙u ti©ri bih, kienu l-programmi li mexxa bejn Tonio Fenech u Konrad Mizzi u anke dak bejn Simon Busuttil u Toni Abela. Kull meta Konrad Mizzi kien qed jitkellem, Tonio Fenech baqa’ jinterrompih il-˙in kollu u l-istess beda jag˙millu Bondi b’dikjarazzjonijiet u klips intenzjonati biss biex jirredikolaw il-pjan Laburista dwar

l-ener©ija u ma j˙allux lill-kelliem Laburista jesponi l-argumenti tieg˙u s˙a˙ u ming˙ajr interruzzjonijiet. Bondi jdeffes klips fil-programm ta’ nies mag˙Ωula g˙al-lealtà inkundizzjonata tag˙hom lejn il-PN b˙as-Segretarju Permanenti Chris Ciantar, li b˙ala persuna f’kariga daqstant g˙olja fiç-Çivil qatt ma messu nda˙al f’kontroversji ta’ natura politika b˙al din. F’˙in minnhom, meta Konrad Mizzi kkwota x’qal il-Professur Edward Mallia dwar il-pro©ett tal-gass g˙all-power station, Lou Bondi nnifsu flimkien ma’ Tonio Fenech ˙ar©u jiddikjaraw li l-Professur Mallia mhux espert! It-tajjeb ta’ dan kollu huwa li l-poplu Malti qed jinduna bl-iΩbilanç u l-imparzjalità assoluta li g˙addejja f’din il-kampanja elettorali fuq ix-xandir nazzjonali m˙allas mit-taxxi ta’ kul˙add. Kull nitfa ta’ kredibbiltà li seta’ qatt kellu l-programm ta’ Bondi, issa Ωgur marret il-ba˙ar g˙aliex l-isfaççjatiΩmu esa©erat li qeg˙din naraw f’dan ilprogramm, qatt ma deher b˙alu fuq wiçç din l-art. Il-Partit Laburista qed jag˙mel il-protesti me˙tie©a mal-Awtorità tax-Xandir biex din tie˙u l-azzjonijiet li hemm bΩonn biex twaqqaf dan l-abbuΩ sfaççat bi ksur ta’ direttivi çari tal-istess Awtorità dwar kif g˙andu jitmexxa x-xandir nazzjonali f’dan iΩ-Ωmien delikat tal-kampanja elettorali. Nistennew li l-Awtorità ta©ixxi minnufih biex twaqqaf dan il-ksur tal-li©i immedjatament.

STEjjER TA’ PROPAgANDA PARTiÌÌjANA Il-qerq u l-iΩbilanc sfaççjat li g˙addej b˙alissa fil-bullettin tal-a˙barijiet ta˙t id-direzzjoni ta’ Natalino Fenech huwa bla preçedent. Bullettini tal-a˙barijiet ippakkjati mhux biss bil-propaganda g˙al GonziPN, iΩda wkoll b’manipulazzjoni s˙i˙a ta’ kif ji©u ttrattati b’mod differenti l-partiti politiçi f’dan iΩ-Ωmien ta’ kampanja elettorali, kontra direttivi çari tal-Awtorità tax-Xandir. G˙aliex huma obbligati li dwar il-kampanja elettorali jag˙tu l-istess trattament lill-partiti meta jkunu qed jittrattaw il-kampanja elettorali, b’mod mill-aktar viljakk u qarrieqi, qeg˙din jaqilg˙u stejjer ta’ propaganda ˙er©in minn attivitajiet tal-Gvern mit-taqsima tal-bullettin tal-a˙barijiet dwar il-kampanja elettorali, biex

imbag˙ad f’din it-taqsima jag˙tu bixra ta’ bilanç bejn il-partiti. Qeg˙din naraw Ωjarat tal-Prim Ministru, ministri u segretarji parlamentari lil kumpanniji privati, intrapriΩi, dipartimenti tal-Gvern u postijiet o˙ra, kollha intiΩi biex jinçensaw il-˙idma tal-Gvern u dawn jintefg˙u fil-bullettini tal-a˙barijiet qabel u anke wara l-parti ddedikata lill-kampanja elettorali, qishom attivitajiet li m’g˙andhomx x’jaqsmu mal-kampanja elettorali. Dan huwa abbuΩ sfaççjat. Il-Gvern kollu huwa caretaker, qieg˙ed hemm biss biex jamministra x-xog˙ol ta’ kuljum tal-pajjiΩ. IΩΩjarat ta’ propaganda huma parti mill-kampanja elettorali u g˙andhom ikunu ttrattati hekk. Dan l-abbuΩ

g˙andu ji©i mçanfar mill-Awtorità tax-Xandir minnufih g˙aliex il-Partit Laburista qed ji©i Ωvanta©©jat fil-kampanja elettorali. Tant huwa minnu dan li qed ng˙idu li l-Prim Ministru Gonzi stess ta prova ta’ kemm iΩ-Ωjarat tieg˙u huma parti©©jani meta nhar il-Óamis li g˙adda Ωar ilkumpanija ESS u fid-diskors tieg˙u tkellem dwar il-finanzi fis-sod tal-pajjiΩ u dan ©ie rrappurtat bi prominenza fl-a˙barijiet fil-©img˙a li l-Partit Nazzjonalista ddedika l-kampanja tieg˙u g˙all‘Finanzi fis-Sod’. Id-diskors ta’ Gonzi kien wie˙ed politiku u parti©©jan u ©ie rrapurtat qisu xi diskors mhux ta’ kampanja elettorali.

TVAM U TVHEMM jibqgÓU gÓADDEjjiN bi ÛbiLANÇ SFAÇÇAT KONTRA L-PL F’din il-kampanja elettorali l-Partit Laburista qed ikun Ωvanta©©jat fuq ixxandir nazzjonali l-˙in kollu, minn sbie˙ il-jum sa tard billejl. Nibdew minn filg˙odu bil-programm ta’ Pierre Portelli li huwa l-aqwa ‘ gate-keeper ’ ta’ GonziPN fuq ix-xandir nazzjonali. Biex jag˙ti l-bixra ta’ programm bilançjat u g˙ax huwa obbligat middirettivi tal-Awtorità tax-Xandir, i©ib filprogrammi tieg˙u kelliema mill-partiti politiçi kollha. Imma l-mod kif jittratta lill-kelliema jo˙ro© fil-bera˙ fejh t˙abbat qalbu g˙aliex il-passjoni politika tieg˙u ti©ri bih. Kellna eΩempju fil-jiem li g˙addew

meta Pierre Portelli kellu quddiemu lil Konrad Mizzi g˙an-na˙a tal-Partit Laburista u Mark Anthony Sammut g˙an-na˙a tal-Partit Nazzjonalista, meta kienu qeg˙din jitkellmu dwar il-proposta Laburista dwar l-ener©ija. Portelli, fl-interruzzjonijiet tieg˙u lil Mizzi, il-˙in kollu jipprova jiskredita lproposta Laburista b’mistoqsijiet intenzjonati biex jimbarazzaw lil Mizzi u kif dan ikun se jipprova jwie©eb, Portelli jaqbeΩ u jinterrompih bla ma j˙allih iwie©eb. Kif Konrad Mizzi kien qed jag˙mel la˙˙ar intervent tieg˙u, Portelli qallu jikkonkludi g˙ax skadielu l-˙in.

Minkejja li kien qal li skada l-˙in, re©a’ dda˙˙al il-kelliem Nazzjonalista biex jag˙laq hu b’intervent ta’ bosta minuti. L-istess passjoni politika kontra kull Laburist li jkollu quddiemu l-preΩentatur tal-programm TVHemm, Norman Vella, hija evidenti wkoll u kul˙add qed jinduna kemm dan il-programm idda˙˙al fl-iskeda ta’ TVM b’g˙an wie˙ed biss: dik li jkun Ωgurat li l-Partit Laburista jkun Ωvanta©©jat fuq ix-xandir nazzjonali, il-˙in kollu tal-©urnata. Anzi, fuq Ωew© stazzjonijiet nazzjonali tatteleviΩjoni u tnejn o˙ra tar-radju, b’ruxxmata ripetizzjonijiet tal-istess programmi matul il-©urnata kollha.

Norman Vella j˙alli l-passjoni politika ti©ri bih. Lill-kelliema Laburista jibbumbardjahom b’mistoqsijiet kollha bbaΩati fuq l-a©enda tal-PN. Lill-kelliema Nazzjonalisti joqg˙od attent li ma jimbarazzahomx, anzi jag˙tihom il-˙abel biex jattakkaw lillPartit Laburista. Sens ta’ ˙in u ©ustizzja man-na˙a Laburista ma teΩistix. Jag˙mel minn kollox biex kelliema Nazzjonalisti jkunu dejjem huma li jag˙lqu d-diskussjoni. F’kull diskussjoni li ssir jinstab li l-˙in allokat ikun dejjem iffavorixxa lill-kelliema Nazzjonalisti minkejja li huwa jg˙id li jipprova jaqsam il-˙in eΩatt.

20.01.2013

Intervista

“PROÌETT ÌENWIN FL-INTERESS TAL-POPLU MALTI KOLLU” Dr Helena Dalli Dr HELENA DALLI hija soçjologa u Membru Parlamentari Laburista. Ìiet eletta l-ewwel darba fil-Parlament fl-1996, fejn in˙atret Segretarja Parlamentari fl-Uffiççju tal-Prim Ministru. Fl-elezzjoni ©enerali li jmiss, Helena se ter©a’ tikkontesta l-elezzjoni mal-PL. Helena Dalli tkellmet ma’ RITIANNE AGIUS dwar l-esperjenza tag˙ha fil-politika u l-g˙aΩla li g˙al darb’o˙ra ter©a’ tikkontesta l-elezzjoni ©enerali mal-PL.

Rabta bejn is-soçjolo©ija u l-politika Helena Dalli tg˙allem is-soçjolo©ija talli©i, tal-ekonomija, tal-politika u taliggvernar. Tiddeskrivi dan il-qasam b˙ala wie˙ed sabi˙ li jitratta dwar kif tiffunzjona s-soçjetà fejn jid˙lu li©ijiet, ekonomija, gvern u politika. Dwar ir-rabta li dawn is-su©©etti g˙andhom mal-politika, Helena tg˙id hekk: “Is-soçjolo©ija hija rilevanti ˙afna g˙all-kuntest politiku g˙ax wara kollox fil-politika qeg˙din il-˙in kollu nitkellmu fuq il-˙ajja tan-nies: kif nirregolawha bil-li©ijiet; kif nipproduçu u naqilg˙u l-g˙ajxien permezz talekonomija; kif soçjetà hija ggvernata; u l-politika f’demokrazija fejn iç-çittadini jag˙Ωlu l-partit li joffrilhom l-a˙jar programm biex itejbu ˙ajjtihom. Dan kollu nanalizzawh fil-livell teoretiku u fil-livell prattiku.” Dwar il-bidu ta’ Helena fil-politika, hija tg˙id li kienet g˙adha studenta meta bdiet tinvolvi lilha nnifisha filpolitka. “Bdejt mill-g˙aqda taΩ-Ωg˙aΩag˙ u bqajt tiela’, kif jg˙idu: through the ranks . Kienu l-Perit Mintoff u warajh, peress li jien minn ÓaΩ-Ûabbar, Agatha Barbara, li ˙e©©ewni biex nag˙ti sehmi fil-Partit Laburista.” Hija tkompli tg˙id li l-familja ta’ missierha kienu viçin ˙afna ta’ Agatha Barbara u g˙alhekk kien naturali g˙aliha li tin©ibed f’dik id-direzzjoni. Hija kkontestat l-elezzjoni ©enerali fl1996, u minn dak iΩ-Ωmien baqg˙et tikkontesta u ti©i eletta. G˙all-ewwel kienet eletta fuq it-tielet distrett elettorali, li dak iΩ-Ωmien kien jinkludi llokalitajiet ta’ ÓaΩ-Ûabbar, iΩ-Ûejtun u Marsaskala. Fl-2008, wara tibdil fil-konfini elettorali, hija kkontestat fuq Ωew© distretti g˙all-ewwel darba u ©iet eletta fuq iΩΩew© distretti. Dan g˙amilha l-ewwel u l-unika mara li ©iet eletta fuq Ωew© distretti f’isem il-Partit Laburista. In-nisa fil-politika taw prova tag˙hom infushom Mitluba tikkummenta fuq il-preΩenza tan-nisa fil-politika, Helena tg˙id li ÓaΩ-Ûabbar u t-tieni distrett kienu ilhom mill-1947 ikollhom mara tirrapreΩentahom fil-Parlament, u anki ministru mara, u allura l-kultura ta’ mara fil-politika kienet di©à hemm meta da˙let hi fix-xena. “Meta g˙aΩlu lili g˙all-Parlament fl1996, dan kien sinjal tat-tkomplija ta’ dik it-tradizzjoni li Ω-Ûabbarin jag˙Ωlu mara minn ÓaΩ-Ûabbar biex tirrappreΩentahom.” Hija tissokkta tg˙id, iΩda, li hi ©iet eletta minn lokalitajiet o˙ra u mhux

Waqt il-kampanja ©bir ta’ fondi

minn ÓaΩ-Ûabbar biss. Fil-lokalitajiet lo˙ra wkoll ˙admet bis-sa˙˙a u rnexxielha ©©ib il-fiducja ta’ dawk innies li forsi kienu g˙adhom dubjuΩi milli jivvotaw g˙al mara. “Issa g˙adda Ωmien biΩΩejjed minn meta kellna l-ewwel mara fil-Parlament biex in-nisa fil-politika taw prova tag˙hom infushom, u ma na˙sibx li hawn min ji©i fid-dubju jekk g˙andux jivvota g˙al mara. Jekk hemm min, issa dan id-dubju na˙seb li jne˙˙i˙ meta jisma’ lil Joseph Muscat jg˙id li jrid ikollu gvern femminista; daqstant il-Mexxej g˙andu fiduçja fil-˙iliet tan-nisa,” tistqarr Helena. Is-sodisfazzjon tal-politika huwa dak li ttejjeb il-˙ajja tan-nies Dwar dak li jfisser g˙aliha li tkun rappreΩentanta tal-poplu, Helena tistqarr li meta n-nies juru fiduçja fik, ikunu qeg˙din ipo©©ulek fuq spallejk ˙afna responsabbiltà. “Trid tisma’ le˙en ilpoplu, twassal dak il-le˙en filParlament u ta©ixxi fuq dak li tkun smajt. Agatha kienet ippreparatni g˙all-fatt li l-˙ajja politika mhux wa˙da façli, imma dejjem kienet tg˙idli li, meta qed isservi, tinsa kemm hi iebsa u kemm fiha mrar, g˙ax tara li g˙alkemm qed tag˙mel is-sagrifiççji, qed ittejjeb il-

˙ajja tan-nies. U veru. Dak huwa ssodisfazzjoni li tag˙tik il-politika: li xi ˙add ikun qieg˙ed jg˙ix ˙ajja a˙jar permezz ta’ policy li fassalt u implimentajt, permezz ta’ g˙ajnuna li tajt, jew permezz ta’ li©i li g˙addejt.” Hija tg˙id li mhux dejjem jirnexxilek tg˙in lil kull min ikun talbek, u g˙alhekk ix-xog˙ol tal-politiku ma jintemm qatt. “Dejjem g˙andek f’mo˙˙ok lil xi ˙add li forsi g˙adu qieg˙ed ibati, g˙ax g˙adek ma sibtx rimedju g˙alih. Naturalment, jekk il-partit tieg˙ek ikun fil-gvern, tista’ tkun aktar ta’ servizz billi tkun tista’ tiddeçiedi x’ policies hemm bΩonn u xi prijoritajiet g˙andu jkun hemm biex aktar nies ikollhom ˙ajja a˙jar.” Helena tispjega kif tipprova tikkomunika man-nies permezz tal-kitba, li flimkien mal-qari hija tant g˙al qalbha. “Il-kitba hija mezz kif tesprimi l-ideat, l-esperjenzi u l-proposti tieg˙ek. Huwa mezz kif taqsamhom ma’ ˙afna nies. Fil-politika l-kitba hija importanti, g˙ax hija mezz kif twassal il-messa©© tieg˙ek u anki kif tirçievi r-reazzjoni tan-nies.” Hija tg˙id li dan illum sar aktar facli, g˙ax il-qarrejja jistg˙u, apparti li jçemplulek kif kienu qabel, jg˙addu xi kumment ta˙t il-kitba stess fil-kaΩ ta’ newsportals, jew jibag˙tulek email bil-

kummenti tag˙hom, b’mod li l-kitba saret iktar interattiva. Joseph Muscat b’rieda sinçiera li jtejjeb il-˙ajja tan-nies Dwar il-Moviment Laburista u t-tmexxija ta’ Dr Joseph Muscat, Helena tistqarr li tinsab kuntenta bid-direzz-joni li g˙aΩel li jimxi fiha Muscat. “Kuntenta li qieg˙da nara – apparti nnies li dejjem kienu mag˙na u li qeg˙din i˙ossuhom fiduçjuΩi – nies ©odda jing˙aqdu mag˙na g˙ax qeg˙din jag˙rfu li l-pro©ett ta’ Joseph u tag˙na huwa pro©ett ©enwin fl-interess tal-poplu Malti kollu. Nara f’Joseph rieda sinçiera li jtejjeb il-˙ajja tan-nies.” Hija tissokta tg˙id li ma tarax xi ˙abi f’dak li jrid jag˙mel. G˙all-kuntrarju – hemm trasparenza fejn jid˙ol dak li qed iwieg˙ed. Hija tara li Muscat da˙al fil-politika lokali biex jag˙ti lura lis-soçjetà li lilu di©à tatu ˙afna, u allura hemm sens ta’ altruwiΩmu fil-fatt li da˙al g˙al biçça xog˙ol daqstant iebsa. “Meta ma tkunx qed tag˙milha g˙ax trid takkwista xi ˙a©a g˙alik, il-politika hija sabi˙a u tag˙tik ˙afna sodisfazzjon. Dan narah rifless fis-serenità li biha jimxi Joseph u, anke f’dawn il©img˙at, kif qed imexxi l-kampanja elettorali. Hija attitudni li ©©ag˙lek t˙ossok komda ta˙dem.”

20.01.2013

Kumment

Rajt ma rajtx, smajt ma smajtx Tilef kull sens ta’ mist˙ija Li Tonio Fenech huwa nieqes missens ta’ dekor u mist˙ija, huwa fatt li ilu mag˙ruf. Speçjalment minn meta se˙˙et is-safra bl-executive jet maΩ-Ωew© negozjanti kbar, biex jara log˙ba talArsenal, u minn meta okkorriet laffari taxxog˙lijiet “bi pjaçir” fil-villa tieg˙u bi tpattija g˙as-servizzi ta’ senserija li huwa ta g˙all-bejg˙ tal-Jerma; u aktar u aktar wara li s-segretarju privat tieg˙u, Borg Hedley, ammetta li kien ˙ati ta’ atti ta’ korruzzjoni li kienu involuti fihom l-a˙wa Montebello, dawk li g˙amlu xog˙lijiet “bi pjaçir” fid-dar tal-Ministru caretaker Tonio Fenech Imma issa verament mess il-qieg˙ Tonio Fenech u tilef kull sens ta’ mist˙ija meta ordna lill-korporazzjoni falluta Enemalta biex tikkummissjona ‘studju’ tal-proposti tal-PL dwar l-ener©ija, liema studju sar in record time ta’ 24 sieg˙a. Li kieku ntuΩaw fondi tal-Partit Nazzjonalista biex ©ie kkummissjonat dan l-istudju, kont nifhimha. Imma li jintuΩaw fondi pubbliçi minn korporazzjoni pubblika, biex ji©i a©evolat partit a spejjeΩ ta’ ie˙or, hija xi ˙a©a assolutament inaççettabbli. Tant tilef kull sens ta’ mist˙ija Tonio Fenech li flok ma dan l-imsejja˙ studju ©ie ppubblikat permezz ta’ konferenza stampa mill-Enemalta, g˙ax probabbilment hemmhekk ma sab lil ˙add lest jo˙ro© g˙onqu sa dal-punt, bla mist˙ija ta’ xejn dan ir-rapport kien im˙abbar f’konferenza stampa tal-Partit Nazzjonalista f’Tal-Pietà mog˙tija minn Tonio Fenech, Pawlu Borg Olivier u Marthese Portelli.

Kwistjoni ta’ kredibbiltà Wara snin twal jg˙id li assolutament ma jista’ jsir xejn dwar il-kontijiet esa©aratament g˙oljin tad-dawl u l-ilma issa, g˙ax waslet l-elezzjoni, GonziPN irid jag˙ti l-impressjoni li lest jit˙arrek, g˙alkemm dan

g˙adu ma ppreΩentax b’mod dettaljat il-pjanijiet tieg˙u, g˙ax probabbilment g˙adu qieg˙ed i˙arbixhom. Naturalment, in-Nazzjonalisti ©ew xprunati biex jit˙arrku wara li l-Partit Laburista vara l-politika tieg˙u dwar l-ener©ija. Fil-paniku li ˙akem lil tal-PN, huma wkoll bdew jg˙idu li se jra˙˙su l-kontijiet, imma g˙adhom ma qalux kif, b’kemm u meta. Lil hinn mill-punti tekniçi u argumenti kkumplikati li qeg˙din jitressqu minn esperti jew psewdoesperti, fl-a˙˙ar tal-©urnata l-kwistjoni kollha hija wa˙da ta’ kredibbiltà: lil min se ta˙bat temmen, lil min g˙andek temmen. Tonio Fenech u s˙abu g˙andhom rekord diΩastruΩ fejn jid˙lu djun, cost overruns, time-frames u deliverables, garanziji lill-impegati li ma jinΩammux. Tonio Fenech g˙andu wkoll nuqqas ta’ kredibbiltà fejn tid˙ol l-onestà politika min˙abba l-bawxati li da˙al fihom matul din il-le©iΩlatura, tax-xog˙lijiet “bi pjaçir” fid-dar tieg˙u, tas-safra bl- executive jet ta’ Ωew© negozjanti ewlenin u tal-korruzzjoni ta’ Borg Hedely. Fl-a˙˙ar tal-©urnata ˙afna min-nies mhuma qeg˙din jifhmu kwaΩi xejn mid-dibattitu kkumplikat dwar pipelines, interconnectors u gas terminals , imma Ωgur qeg˙din jifhmu ˙a©a wa˙da: li g˙andhom jemmnu lil min hu politikament onest u jiskartaw lil min hu politikament diΩonest.

Jissettja l-a©enda

Il-messa©© ta’ Joseph Muscat u tal-Partit Laburista tant qieg˙ed ikun effettiv li, avolja millOppoΩizzjoni, qieg˙ed içaqlaq u jbiddel l-affarijiet kif hemm bΩonn, a˙seb u ara la jkun fil-gvern. Wara li l-Partit Laburista ˙abbar il-politika talener©ija tieg˙u, rajna lill-Partit Nazzjonalista f’temp ta’ ftit sig˙at ibiddel il-poΩizzjoni tieg˙u erba’ darbiet u jiççaqlaq u jammetti li l-kontijiet tad-dawl u l-ilma jistg˙u jor˙su wara kollox. Imbag˙ad g˙al dawk li huma drittijiet çivili, hekk kif nhar l-Erbg˙a l-Mexxej Laburista Joseph Muscat stqarr li mhuwiex kontra li persuni omosesswali

minn Invictus

jkunu jistg˙u jadottaw, wara li jitqies l-ewwel u qabel kollox l-interess tat-tfal, ftit minuti wara, Lawrence Gonzi spiçça jiddikjara li jaqbel ma’ din ilpoΩizzjoni. Joseph Muscat irnexxielu litteralment içaqlaq ilblat, biex ©ab lil Lawrence Gonzi mieg˙u fuq dan ilpunt. Gonzi li ta’ ultra-Konservattiv li hu, baqa’ adamanti kontra d-divorzju tant li vvota kontra filParlament, spiçça jsegwi lil Muscat f’din tal-adozzjoni mill-omosesswali – prova o˙ra ta’ kif Muscat qieg˙ed jirnexxilu jissettja l-a©enda politika avolja g˙adu mhux fil-gvern.

Esperti Mela meta persuni b’kompetenza teknika u akkademika kbira, b˙alma huwa lProfessur Edward Scicluna, ji©i kkwotat mill-medja Nazzjonalista, ma jg˙idux li dan professur tal-ekonomija imma jg˙idu biss li huwa kandidat Laburista, biex ming˙alihom ibaxxuh f’g˙ajnejn l-opinjoni pubblika. Il-Prof. Scicluna okkupa karigi importanti f’korporazzjonijiet pubbliçi, kemm ta˙t amministrazzjonijiet Laburisti u anke Nazzjonalisti. L-istess trattament qieg˙ed ji©i mog˙ti Konrad Mizzi – ma’ jg˙idux li dan espert fil-qasam tieg˙u li ©ie fdat b’responsabbiltajiet importanti anke minn gvernijiet Nazzjonalisti u minn klijenti internazzjonali. Kull meta Konrad Mizzi ji©i kkwotat fil-medja Nazzjonalista, jg˙idu biss li huwa kandidat Laburista. Ara mbag˙ad fejn jid˙lu n-nies tag˙hom, ma jg˙idux x’parentela u affiljazzjoni politika dawn g˙andhom, imma jg˙idu biss li huma esperti filqasam tag˙hom. Nhar it-Tnejn li g˙adda, fl-a˙barijiet tat-8.00pm, kien hemm news item li kien jg˙id li fil-programm Close-up, is-sitt programm fil-©img˙a ta’ ©rajjiet kurrenti tal-ultra-Nazzjonalist Pierre Portelli, intqal li filprogramm ta’ dakinhar kienu se jitkellmu l-esperti flok il-politiçi. Ma setax jonqos, li meta ©ie biex jintroduçi lillAvukat Anne Fenech (fir-ritratt), Portelli ma kellux id-diçenza jsemmi wkoll mal-kwalifiki professjonali li g˙andha Anne Fenech, il-fatt li hija attiva ˙afna filPN, tant li hija wa˙da minn dawk li jie˙du ˙sieb lelezzjonijiet interni fil-PN u g˙andha wkoll kariga flAZAD.

Óarsa lejn il-©img˙a li g˙addiet Pri©unier Malti jin˙eles minn ˙abs fit-TuneΩija

filg˙odu, meta impjegat tal-iskola Primarja fi Triq Grognet mar biex jifta˙ l-iskola u sab il-qattus imsallab mal-kançell. Flimkein mal-qattus instabet nota b’lingwa barranija. Dan huwa s-sitt annimal li nstab mejjet b’dan il-mod. L-ewwel kaΩ se˙˙ f’Ottubru tal2011 u baqa’ g˙addej kwaΩi kull xahar, sakemm irraba’ kaΩ se˙˙ fi Frar tal-2012. Wara din id-data ssensiela ta’ annimali msallbin dehret li kienet ©iet fi tmiemha hekk kif g˙al diversi xhur ma re©ax fe©© kaΩ simili ie˙or. Madankollu, ix-xahar li g˙adda, qattus ie˙or re©a’ nstab imdendel mal-kançell ta’ statwa reli©juΩa. Il-kaΩijiet kwaΩi dejjem ise˙˙u fis-16 taxxahar.

Tano Farrugia ta’ 32 sena n˙eles minn ˙abs fitTuneΩija fejn kien ilu arrestat g˙al sentejn s˙a˙. Farrugia, li kien jilg˙ab ilfutbol malImsida St Joseph, ©ie arrestat millpulizija TuneΩina lura f’Jannar tal2010. Farrugia kien akkuΩat li pprova jittraffika madwar 50 kilogramma ta’ kannabis lejn Malta. Minkejja li huwa ça˙ad l-akkuΩa, baqa’ jinΩamm arrestat. Huwa n˙eles wara li bbenefika minn ma˙fra presidenzjali flimkien ma’ mijiet ta’ pri©unieri o˙ra. Ilma˙friet presidenzjali ng˙ataw biex ji©i mfakkar ittieni anniversarju tar-rivoluzzjoni TuneΩina.

Nhar il-Ìimg˙a waranofsinhar iktar minn nofs illokalitajiet f’Malta u G˙awdex spiççaw bla dawl wara li se˙˙et spluΩjoni f’parti mill-power station tal-Marsa. B’xorti tajba ˙add ma we©©a’ f’dan l-inçident, iΩda 55% ta’ pajjiΩna spiçça bla dawl g˙al diversi sig˙at. Id-dawl inqata’ g˙all-˙abta tas-2.30pm, u f’xi lokalitajiet dam ma ©ie lura sas-7.00pm. Minbarra li ttrippjaw boilers 7 u 8 tal-power station tal-Marsa, ittrippjaw ukoll il-combined cycle, it-turbina tal-gass u l-unit tal-fwar fl-impjant ta’ Delimara.

Jer©a’ jinstab qattus mg˙allaq fil-Mosta

G˙awdex jispiçça b’nuqqas ta’ fjuwil

Qattus mejjet re©a’ nstab imdendel ma’ kançell g˙al darb’o˙ra fil-Mosta. Is-sejba saret kmieni l-Erbg˙a

Lejn tmiem din il-©img˙a, il-GΩira G˙awdxija spiççat b’nuqqas qawwi ta’ fjuwil hekk kif il-maltemp u

Jinqata’ d-dawl f’iktar minn nofs Malta

˙sarat fis-servizz tal-vapur ma ppermettewx li l-fjuwil jitwassal f’G˙awdex b˙alma jsir is-sotu. Dan ˙oloq inkonvenjenza kbira g˙ar-residenti G˙awdxin li nqabdu ming˙ajr fjuwil biex ja˙dmu jew jivvja©©aw. Ilvapur li huwa lliçenzjat biex i©orr merkanzija perikoluΩa, kellu ji©i rran©at ilbiera˙ u jibda jag˙ti sservizz mill-ewwel.

Appell ur©enti g˙ad-demm Il-Bank tadD e m m g ˙ a m e l appell ur©enti g˙al kull min jista’ jag˙ti ddemm hekk kif il-˙aΩna tad-demm kienet baxxa ˙afna. Il-Bank qal li g˙andu bΩonn kull tip ta’ demm, b’mod speçjali dak ‘O positiv. Kull min jixtieq jag˙ti d-demm jista’ jag˙mel dan billi jΩur il-Bank tad-Demm biswit l-Isptar San Luqa kuljum bejn it-8.00am u s-6.00pm u anke fl-Isptar Mater Dei kull nhar ta’ Tnejn bejn is-2.00pm u s7.00pm. Fl-Isptar Ìenerali t’G˙awdex wie˙ed jista’ jag˙ti d-demm bejn it-Tnejn u s-Sibt mit-8.30am sal11.30am. Id-donaturi g˙andhom jie˙du mag˙hom ilkarta tal-identità jew il-liçenzja tas-sewqan.

20.01.2013

Opinjoni

L-a©enda f’idejna Leo Brincat Kelliem Ewlieni g˙all-Ambjent

Jekk kien hemm xi ˙a©a li spikkat fl-ewwel jiem talkampanja elettorali, kienet xi ˙a©a li ilha tispikka sa minn qabel ma fet˙et il-kampanja nnifisha…formalment u uffiçjalment. Dik li minkejja li sal-lum g˙adna partit flOppoΩizzjoni, l-a©enda nazzjonali hija f-idejna. Dan rajnieh l-aktar fiç-çar fir-rigward tal-kwistjoni talpolitika dwar l-ener©ija u rro˙s propost fil-kontijiet taddawl u l-ilma, kif ukoll filweg˙da solenni u impenn favur arja aktar nadifa. Min-na˙a l-o˙ra jidher li g˙al ta’ GonziPN mhix ti©ihom wa˙da sew. Mhux biss inqabdu bla programm elettorali ma˙dum, lest u ffinalizzat, iΩda dawk li sa ftit ilu kienu jitkaΩaw bina meta konna nwieg˙du li ser inra˙˙su l-kontijiet, qag˙du jistennew lill-PM jΩur lil Merkel il-Ìermanja, biex minn Berlin ji©i rrappurtat, kif ©ie rrappurtat mit-Times, li huma kienu ser ira˙˙su lkontijiet mill-a˙jar li jistg˙u. Donnhom g˙al mument insew il-famuΩ fta˙ir li filParlament kienu ser jivvutaw bil-qalb favur il-kontijiet

g˙oljin li g˙andna llum. Na˙seb li l-Gvern in˙asad fuq diversi livelli. Kemm g˙ax ma stenniex lill-PL jo˙ro© bi proposti daqstant kategoriçi u çari u mirqumin tajjeb. Kemm g˙ax ma stennewx li g˙add ta’ nies stabbiliti u anki korpi kostitwiti fis-settur privat kienu ser i˙addnu fil-mifu˙ il-proposti Laburisti. U kemm g˙ax spiççaw qishom vuçi fid-deΩert b˙ala l-uniçi nies çiniçi u xettiçi dwar il-proposta Laburista. Minn kif irea©ixxew ta’ GonziPN, wie˙ed seta’ jinteba˙ malajr dwar il-konfuΩjoni li tidher li ˙akmet lin-na˙a tal-Gvern. Flok reazzjoni wa˙da kellna erbg˙a fuq fronti differenti. Reazzjonijiet li kienu jvarjaw minn alegazzjoni li kulma g˙amilna kien li nikkupjaw lilhom; g˙al wa˙da li l-proposti tag˙na kienu sa˙ansitra ser iwasslu g˙all-kontijiet og˙la fil-pajjiΩ, eçç. Spikka wkoll in-nuqqas ta’ koordinament bejn minis-teru u ie˙or dwar il-pjani tag˙hom infushom talener©ija. Ìabu on board segretarju permanenti li huwa mag˙ruf

g˙all-impenn politiku tieg˙u b˙ala staffa g˙all-ministru tieg˙u, li aktar deher interessat jattakka l-proposti tal-PL milli jispjega l-proposti talGvern. Biex imbag˙ad aktar tard meta ©ie dahru mal-˙ajt, spiçça rrefera g˙al dokumenti u policies tal-ministeru tieg˙u li fi kliemu stess ma kellhom xejn x’jaqsmu ma’ dawk talMinistru Fenech – anki dwar affarijiet strate©içi b˙al jekk g˙andniex immorru g˙al pipeline tal-gass jew terminal tal-gass . Fir-rigward tieg˙i kien hemm ©urnal ‘indipendenti’ li pprova jirrikorri g˙al xi spinn li jien, b˙ala kelliem talener©ija, ©ejt maqbuΩ fit-tfassil tad-dokument. Jiena l-ewwel nett m’iniex il-kelliem tal-ener©ija tal-PL, iΩda elliem tal-ambjent, Ωvilupp sostenibbli, tibdil talklima, strate©ija dwar ener©ija nadifa u dik dwar immani©©jar tal-iskart. It-tieni nett l-istudji tag˙na saru fuq livell tekniku u mhux politiku, filwaqt li ddirezzjoni a˙˙arija kienet wa˙da me˙uda mill-Partit kollettivament aktar milli minn xi wie˙ed minnha.

Li nista’ ng˙id huwa li ©ejt ikkonsultat diversi drabi kif naf li kienu kelliema ewlenin o˙ra u li fejn jid˙ol il-qasam tieg˙i – dak tal-ambjent – u limpatt fuq is-settur talener©ija, iva, ©ejt involut ˙afna. U ta’ dan irrid nuri apprezzament s˙i˙. Id-dnub ta’ GonziPN huwa li jkejlu b’xibirhom. IΩda anki hawn spiççaw iΩolati, g˙ax proprju fl-istess ˙in li a˙na konna qed naraw il-proposti tag˙na ji©u abbraççjati u milqug˙in tajjeb minn diversi esperti u stakeholders ming˙ajr ebda a©enda politika, il-qaddejja ta’ GonziPN, hekk kif kienu ma˙sudin, g˙aΩlu b˙as-soltu li jinfexxew f’sensiela ta’ attakki bla raΩan u anki ta’ natura personali fuq kull min b’xi mod wera liçken apprezzament g˙allproposti konkreti u poΩittivi tal-PL. Dan serva biex ˙are© Ωew© kuntrasti: li çerti nies ma jinbidlu xejn; u, aktar minn hekk, li llum l-unika log˙ba li baqg˙alhom x’jilag˙bu hija li jirrea©ixxu g˙all-a©enda li ilna nfasslu fil-pajjiΩ sa minn xhur ilu, iΩda aktar u aktar minn meta nfet˙et il-kampanja nnifisha.

Malta Tag˙na Lkoll Silvio Parnis Kelliem g˙al Ûvilupp Sostenibbli fin-Nofsinhar ta’ Malta

“L-ebda kisba ma ©©orr timbru jew kulur ta’ partit politiku wie˙ed. IΩda ©©orr timbru ta’ poplu wie˙ed, i©©orr lilwien tal-Maltin.” Dan qalu lMexxej tag˙na Joseph Muscat fid-dawl tal-kisbiet politiçi li g˙amel dan il-pajjiΩ matul iΩΩmien; fosthom l-Indipendenza, ir-Repubblika u d-d˙ul ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea. A˙na g˙andna viΩjoni u dan ser iwasslu permezz ta’ kampanja poΩittiva. Irridu na˙dmu biex ikollna sptarijiet li jaqduk a˙jar u fil-˙in, arja aktar nadifa, tkabbir ekonomiku li jil˙aq lil kul˙add, xog˙ol a˙jar, xog˙ol g˙all-G˙awdxin f’G˙awdex, livell ta’ g˙ajxien og˙la g˙all-familji, negozju li jit˙alla ja˙dem u soçjetà ©usta u ˙ielsa. Nafu fejn irridu mmorru. Nistg˙u naslu aktar ’il bog˙od u nil˙qu iktar ’il fuq malMexxej tag˙na Joseph Muscat, filwaqt li ˙add ma jaqta’ qalbu mill-isfidi, u stieden lill-poplu biex ma jkunx spettatur iΩda protagonist, filwaqt li noffru l-bieb miftu˙ bera˙ g˙al dawk li jridu jing˙aqdu mag˙na. LiΩ-Ωg˙aΩag˙ ng˙idlhom biex jaspiraw f’©ejjieni a˙jar, pensjonanti biex i˙allu l-pajjiΩ a˙jar milli sabuh, lill-familji sabiex jittamaw g˙all-pajjiΩ li jilqa’ lil uliedna, lill-˙addiema biex jemmnu li jistg˙u jo˙olqu aktar ©id, lin-negozjanti u s- self employed biex jemmnu li jistg˙u jo˙olqu aktar xog˙ol u anke lill-istudenti sabiex jaspiraw u jemmnu fihom infushom ˙alli

g˙ada jkun a˙jar. Ing˙aqdu mag˙na, a˙na li tg˙allimna mill-iΩbalji li ˙adna fil-passat, li nbdilna, u li issa flimkien mal-poplu, lesti li nibdlu l-pajjiΩ g˙ax Malta mag˙quda, g˙ax Malta tag˙na lkoll. Mediçini out of stock Hawn numru kbir ta’ mediçini out of stock. U˙ud minn dawn il-mediçini ma jistg˙ux jinxtraw mill-privat, u g˙aldaqstant l-effett ta’ dan in-nuqqas serju fil-politika ta’ GonziPN, mhux biss qieg˙ed i©ib lil dawk l-aktar vulnerabbli finanzjarjament f’sitwazzjoni fejn ma jistg˙ux jikkuraw ru˙hom, iΩda anke jekk pazjent g˙andu l-mezzi finanzjarji sabiex jixtri mill-privat, xorta

wa˙da ma jkunx jista’ jag˙mel dan jekk ikun je˙tie© mediçini partikolari. G˙al darb’o˙ra l-poplu bilfors jistaqsi: x’qieg˙ed ji©ri mit-taxxi tieg˙u? Fiex qed jintuΩaw flus ilpoplu, meta GonziPN mhux kapaçi jissupplixxi l-aktar affarijiet ta’ prijorità fil-˙ajja ta’ dawk l-aktar vulnerabbli g˙aliex morda? Gvern Ìdid, jekk jing˙ata lfiduçja, jassigura li jkun g˙aqli bi flus il-poplu biex ikun jista’ jfassal politika bi prijoritajiet f’posthom. Gvern Ìdid jara li, filwaqt li tinqata’ l-˙ela u tkun minimizzata l-prattika talhoarding, ti©i implimentata wkoll sistema m˙addma professjonalment fejn ordnijiet ta’ mediçini jsiru skont il-bΩonnijiet. Flimkien nistg˙u naslu.

Ro˙s fil-kontijiet Permezz tal-politika tag˙na fil-qasam tal-ener©ija, se ng˙inu lil min i˙addem, se nipprote©u x-xog˙ol u se nikkreaw aktar xog˙ol. Il-Mexxej tal-PL sa˙aq li dawn il-pjanijiet se jkunu qeg˙din jg˙inu lill-industrija sabiex il-kumpanniji jie˙du daqqa ’l fuq u l-postijiet taxxog˙ol tal-˙addiema Maltin u G˙awdxin ikunu m˙arsa. B’dak li ˙abbarna fil-©ranet li g˙addew ser iffiser li nnegozji u l-kumpanniji ser jibbenefikaw minn ro˙s ta’ 25% mill-kont tag˙hom, filwaqt li l-familji ser jibbenefikaw minn ro˙s medju ta’ 25%, fejn 27,000 familja ser jiffrankaw 35% u 100,000 familja ser jiffrankaw 30%.

20.01.2013

Editorjal

www.kullhadd.com Kull˙add, CNL, Triq Il-Mile End il-Ó AMRUN Editur: 2090 1409 editur@kullhadd.com | Reklami: 2090 1520 sales@kullhadd.com | Accounts: 2090 1518 accounts@kullhadd.com Distribuzzjoni: 2090 1517 | Email ©enerali: editorial@kullhadd.com | Twitter: http://twitter.com/#!/KullHadd

Kwart tal-kampanja ©ewwa

Kitba ta’ WENZU MINTOFF

riçiklat minn fuq dokument ie˙or tal-PN (“L-G˙eruq Tag˙na...”), mimli platitudnijiet u kliem poetiku li ma jfisser xejn sakemm ma ji©ix tradott fi proposti konkreti fi programm elettorali li g˙adu qieg˙ed jin˙ema. Fl-ewwel ©imag˙tejn ta’ din ilkampanja, Joseph Muscat deher posittiv, propoΩittiv, u konkret, filwaqt li Lawrence Gonzi deher negattiv u distruttiv, flok iffukat fuq il-proposti tieg˙u li g˙adna ma nafux x’inhuma, medhi jfettaq dwar dak li qieg˙ed jipproponi l-PL. Ter©a’ u tg˙id, din l-a˙˙ar tal©img˙a tal-kampanja min-na˙a tal-kamp Nazzjonalista kienet iddominata minn Tonio Fenech, dak li tliet kwarti tal-Kunsill Ìenerali Nazzjonalista ddeçida li jumilja u jag˙ti tkaxkira fil-bidu ta’ Diçembru li g˙adda. Bil-pretensjonijiet u bil-proΩopopea kollha tieg˙u, Simon Busuttil li ppro©etta lilu nnifsu b˙ala xi ‘mibg˙ut minn Alla’ biex jifdi lill-PN, kien kwaΩi assenti g˙al kollox mid-dibattitu dwar ilpolitika ener©etika tal-Partit Laburista u kellu jid˙ol g˙an-nofs b’ru˙u u ©ismu Tonio Fenech. Óallik li Fenech g˙andu problema serja ta’ kredibbiltà min˙abba çerti kaΩijiet notorji li kien implikat fihom matul din ille©iΩlatura, l-ispluΩjoni tad-dejn pubbliku, id-defiçit li baqa’ ma ©iex imraΩΩan jekk mhux bi tnaqqis sostanzjali mill-infiq kapitali, l-iskandlu massiv tadDipartiment tal-VAT, u l-prijoritajiet Ωbaljati fin-nefqa pubblika rigward çerti pro©etti.

Fil-©ranet li g˙addew Tonio Fenech wera biç-çar kemm inNazzjonalisti huma nieqsa minn kull sens ta’ fairplay u kemm lesti jag˙mlu minn kollox, bit-tama li jibqg˙u imwa˙˙lin mal-poter. Fenech ordna lil-Korporazzjoni Enemalta biex minn fondi pubbliçi tikkummissjona ditta ta’ awdituri biex tag˙mel rapport f’temp ta’ ftit sig˙at, rigward il-pjan Laburista dwar l-ener©ija. Tonio Fenech ma sta˙ax i©ieg˙el lill-Enemalta, li ta˙tu u ta˙t Austin Gatt spiççat f’xifer ta’ falliment, tonfoq fondi pubbliçi g˙all-interessi parti©©jani tieg˙u u tal-Partit Nazzjonalista, fuq rapport li jasal g˙al konkluΩjonijiet Ωbaljati, g˙ax iç-çifri pprovduti minn Tonio Fenech lill-KPMG kienu Ωbaljati. Matul din il-©img˙a, l-aktar li spikkaw fost il-proposti li ©ew im˙abbra mill-Mexxej Laburista Joseph Muscat, kien hemm dawk dwar il-kontabbiltà, iggvernar a˙jar u t-tne˙˙ija tal-burokrazija Ωejda. Dak l-aktar interessanti f’dawn il-proposti huwa li l-PL qieg˙ed jippropni regoli dwar kontabbiltà u trasparenza li l-ewwel u qabel kollox japplikaw g˙all-gvern il©did, f’sistema ta’ checks & balances effettivi fejn il-politiçi tassew iridu jag˙tu kontinwament kont ta’ g˙emilhom fil-mod ta’ kif imexxu l-˙idma tal-gvern, fl-im©iba pubblika tag˙hom u filmod ta’ kif jamministraw fondi pubbliçi. PereΩempju g˙al dik li hija ttne˙˙ija tal-preskrizzjoni fir-rigward ta’ reati ta’ korruzzjoni fl-

amministrazzjoni pubblika, din ilmiΩura li ma tistax tkun retroattiva min˙abba çerti garanziji Kostituzzjonali, l-ewwel mhi se taffettwa effettivament huma lesponenti tal-gvern il-©did. Element importanti ie˙or li spikka matul dan l-ewwel kwart ta’ din il-kampanja elettorali, huwa kif dak li jista’ jdum is-snin biex jiççaqqlaq, g˙andu ˙abta jiççaqlaq ˙in bla waqt f’temp ta’ ftit sekondi. Rajna, pereΩempju l-©img˙a li g˙addiet, kif b’reazzjoni g˙att˙abbir tal-politika Laburista dwar l-ener©ija, Lawrence Gonzi jg˙id illi anke l-Partit Nazzjonalista, jekk ikun fil-gvern, bi˙siebu jra˙˙as il-kontijiet taddawl u l-ilma, anke jekk g˙adu ma qalx eΩattament kif, b’kemm u meta, u jekk tie˙u l-kelma tieg˙u lejlet elezzjoni jista’ façilment ifallilek b˙alma fallielhom eluf ta’ Maltin u G˙awdxin o˙ra li emmnuh fil-kelma, min g˙al ˙a©a u min g˙al o˙ra, fl-a˙˙ar elezzjoni. Imma l-a˙jar eΩempju ta’ kif Joseph Muscat, avolja g˙adu ma ˙ax it-tmexxija tal-pajjiΩ, xorta wa˙da qieg˙ed ikun deçiΩiv flg˙aΩliet li importanti li jridu jsiru fis-soçjetà tag˙na, hija l-kwistjoni tal-adozzjonijiet minn koppji gay. F’nofs il-©img˙a, hekk kif Muscat qal illi ma jara xejn ˙aΩin li koppja gay tadotta wara li jitqies l-a˙jar interess tat-tfal, filpront, f’temp ta’ ftit sig˙at, sab lill-arçikonservattiv Lawrence Gonzi jaqbel mieg˙u; emmen jekk trid.

“

Fl-ewwel ©imag˙tejn ta’ din il-kampanja elettorali, ˙are© çar kif il-Partit Laburista rnexxielu jissettja l-a©enda politika tal-pajjiΩ, bi proposti çari, konkreti u fattibbli. Min-na˙a tieg˙u l-Partit Nazzjonalista spiçça jinxe˙et fuq id-difiΩa, ifettaq u jfittex ixxag˙ra fl-g˙a©ina u flok ikun propoΩittiv u j˙ares ’il quddiem, jistrie˙ fuq riçetti antiki u formuli mer˙ija. G˙amilna Ωmien twil nisimg˙u d-diska ΩΩarΩar tal-Partit Nazzjonalista li l-Partit Laburista ma kien qieg˙ed jipproponi xejn konkret dwar il- way forward g˙al meta jkun fil-gvern, jekk ilpoplu jog˙©bu jafdalu din irresponsabbiltà. Joseph Muscat kien ilu jg˙id li hekk kif jo˙ro© ir-writ tal-elezzjoni, il-Partit Laburista jibda ˙iere© bil-proposti programmatiçi tieg˙u, ewlenin fosthom il-politika Laburista dwar l-ener©ija. U hekk kellu jkun, g˙ax m’g˙addiex jum minn din il-kampanja fejn Joseph Muscat m’g˙amilx proposti konkreti u fattibbli li g˙andhom iwasslu biex il-pajjiΩ jing˙ata l-iΩvolta li tant g˙andu bΩonn. Min-na˙a tieg˙u, il-Partit Nazzjonalista, li tant insista biex il-PL jippubblika l-proposti programmatiçi tieg˙u, qieg˙ed jidher li mhuwiex ippreparat sew, li qieg˙ed jintefa’ fuq id-difiΩa blinizjattivi Laburisti u li mhuwiex iffukat fuq il-messa©© tieg˙u. Kulma rnexxielu jag˙mel il-Partit Nazzjonalista fil-©imag˙tejn li g˙addew hu li ˙are© b’manifest

Çertifikat Stefan Zrinzo Azzopardi President tal-PL stefan.zrinzo@partitlaburista.org segwi fuq twitter @stefanzrinzo

Matul din il-kampanja elettorali, kulma jmur, qed to˙ro© differenza kbira bejn il-Moviment tag˙na u l-Partit Nazzjonalista. Differenza li qed turi biç-çar lillpoplu kif g˙andu jag˙Ωel fid-9 ta’ Marzu. Il-Partit Laburista qieg˙ed iressaq proposti konkreti u fattibb-li. Proposti ma˙suba b˙ala parti mir-road map li weg˙idna li se nag˙tu lil pajjiΩna. Il-proposti huma kollha ma˙suba biex f’pajjiΩna jin˙olqu aktar opportunitajiet ta’ suççess, jin˙olqu aktar opportunitajiet ta’ xog˙ol, titkabbar lekonomija ta’ pajjiΩna, ji©u indirizzati dawk l-isfidi u diffikultajiet li t˙allew ta˙t it-tapit g˙al tant snin u jing˙ataw drittijiet çivili ©odda. Mill-banda l-o˙ra, g˙alkemm g˙addiet it-tieni ©img˙a, il-Partit Nazzjonalista ˙alla lil kul˙add sajjem mill-proposti tieg˙u, ˙lief g˙al xi dikjarazz-jonijiet. G˙addew ©imag˙tejn u s’issa ˙ar©u ˙ames poΩizzjoni-jiet differenti dwar il-pjan tal-ener©ija tal-Partit Laburista, attentati biex jiskreditaw dan il-pjan, li ©ew imxejna bit-twe©ibiet li ng˙ataw g˙al kull punt li tqajjem u, mill©did, jer©a’ jissemma t-tnaqqis tad-defiçit wara l-elezzjonijiet li

jmiss – ripetizzjoni tal-a˙˙ar kampanja elettorali. Il-PN jirreferi g˙aç-çertifikati li jing˙ata mill-a©enzji internazzjonali iΩda din il-©img˙a ng˙ata çertifikat li, fil-fehma tieg˙i, jikkonferma dak li ilu jinsisti dwaru l-Partit Laburista fejn tid˙ol it-tmexxija tal-finanzi pubbliçi u entitajiet pubbliçi. Ilkliem ‘finanzi fis-sod’ qatt ma nstema’ aktar fierag˙ wara ççertifikat ˙aΩin li ng˙ata milla©enzija tal-kreditu Standard and Poor’s li issa waqqg˙atna fis-serje B. Ir-riΩultati tat-tmexxija ekonomika jew nuqqas ta’ deçiΩjonijiet u azzjoni poΩittiva biex ji©u indirizzati problemi li ilhom jifnu lil pajjiΩna wassal biex illum pajjiΩna g˙andu çertifikat ta’ g˙ajb g˙al min kien qed imexxi lil pajjiΩna f’dawn la˙˙ar snin. Il-Partit Laburista, fil-proposti li ressaq s’issa, qieg˙ed jindirizza wa˙da mill-affarijiet li tefg˙atna u qed titfag˙na lura: il-qag˙da finanzjarja tal-Ene-malta. LEnemalta t˙alliet titg˙abba biddejn kbir u llum qieg˙da f’sitwazzjoni finanzjarja li hija insostenibbli. It-tmexxija talEnemalta ta’ GonziPN ©abet lill-

Enemalta piΩ kbir fuq lekonomija tag˙na u g˙alhekk hemm bΩonn ta’ pjan strutturat tal-ener©ija. Il-pjan tal-Partit Laburista li bih jistg˙u jitra˙˙su l-kontijiet taddawl u tal-ilma ja˙seb ukoll fittis˙i˙ tal-finanzi tal-Enemalta. Parti mir-riforma li trid issir filmod kif ji©i ©©enerat id-dawl huwa li l-Enemalta jkollha aktar finanzi f’idejha biex t˙allas iddjun li g˙amlu gvernijiet Nazzjonalisti u qatt ma ˙asbu kif i˙allsuhom. Minkejja li Standard and Poor’s taw çertifikat ta’ tmexxija ˙aΩina lil GonziPN, l-ewwel reazzjoni li taw il-Partit Nazzjonalista kien tentattiv fjakk biex jg˙idu li mhux tort tag˙hom. Reazzjoni b˙al din, apparti li mhix kredibbli, hija reazzjoni li tirriΩulta mill-mod irresponsabbli kif GonziPN imexxi l-pajjiΩ. Minflok i˙arsu lejn il-kawΩa talproblema li pajjiΩna qed jiffaççja, jaraw kif ja˙arbu r-responsabilitajiet tag˙hom ming˙ajr ma jie˙du azzjoni biex jindirizzaw dak li huwa me˙tie© li jse˙˙ biex pajjiΩna ma jaqax aktar lura. Fl-ewwel ©imag˙tejn ta’ din ilkampanja elettorali kompliet

to˙ro© id-differenza bejn iΩΩew© partiti. Il-Partit Laburista mimli b’entuΩjaΩmu, bi proposti friski u ma˙suba sewwa li meta mwettqa jag˙tu opportunitajiet ta’ suççess lil pajjiΩna. Mill-banda l-o˙ra, partit immexxi minn persuni li g˙al wisq Ωmien Ωammew il-poter f’idejhom u raw kif jibqg˙u ggranfati mas-si©©u tal-poter. Iç-çertifikati tat-tmexxija ta’ GonziPN komlew jo˙or©u filbera˙. Minkejja l-kliem sabi˙ li jirrepetu biex jippruvaw jikkonvinçuna, qed jo˙or©u aktar çari r-ra©unijiet g˙alfejn pajjiΩna g˙andu bΩonn ta’ direzzjoni. Mill-©did se jer©g˙u jibdew iweg˙duk, se jag˙mlu minn kollox biex ibeΩΩg˙uk, se jippruvaw jo˙olqu ˙rejjef u ideat Ωbaljati fuq il-moviment li nbena madwar il-Partit Laburista f’dawn l-a˙˙ar snin. Kif g˙amilna matul l-ewwel ©imag˙tejn tal-kampanja, se nkomplu nwettqu fil-©ranet li fadal sal-elezzjoni ©enerali. Se nfissru dak li qed noffru. Se ng˙idu g˙aliex qed nitolbu lfiduçja tieg˙ek. Se nkomplu nfiehmu kif bid-direzzjoni l©dida li nag˙tu lil pajjiΩna, se nag˙mlu Malta tag˙na lkoll.

20.01.2013

Ittri

Il-FergÓa tal-BOV F’BIr Id-deheB Sur Editur, Ippermettili nikteb din l-ittra biex nesprimi d-dispjaçir tag˙na b˙ala Kunsill Lokali tar-residenti ta’ Óal G˙axaq u ta’ r˙ula o˙ra tal-madwar, g˙all-mod ta’ kif ming˙ajr ebda konsultazzjoni ma ˙add ittie˙det iddeçiΩΩjoni li l-Bank of Valletta ta’ Bir id-Deheb mhux se jibqa’ jservi b˙ala bank iΩda se jkun Business Investment Centre. Il-Kunsill sar jaf b’dan minn klijenti tal-Bank stess fejn ©ew javviçinawni biex jaraw jekk il-Kunsill jafx b’din id-deçiΩjoni li l-Bank mhux se jibqa’ jag˙ti servizz. Jien ma nafx ta’ min kienet din id-deçiΩjoni u minn min ©ejja u kif intg˙aΩlet din il-ferg˙a, meta

dan huwa wie˙ed mill-aktar li jservi klijenti, kemm g˙ax hu l-uniku bank li hawn fir-ra˙al li jistg˙u jinqdew fih kemm residenti G˙axqin u kemm dawk talGudja u, ovvjament, dawk ta’ Bir id-Deheb, kif ukoll nies minn parti t’isfel taΩ-Ûejtun. Dan l-aktar min˙abba li l-bank taΩ-Ûejtun g˙andhom problema ta’ parke©©, meta f’Bir id-Deheb din il-problema ma teΩistix. Jiena ma na˙sibx li dan kien il-mod kif il-Bank qieg˙ed jirringrazzja lill-klijenti tal-fiduçja li wrew u g˙aΩlu li jinvestu fih, u lanqas ma qieg˙ed juri rispett, speçjalment mal-anzjani u ma’ min ma g˙andux mezzi ta’ transport biex jinqeda. G˙aldaqstant, g˙alkemm naf li d-deçiΩjoni ttie˙det

di©à, naf li jekk il-Bank irid jirrispetta lill-klijenti, nitolbu biex jikkunsidra l-opinjoni kemm tag˙na b˙ala kunsill lokali u kemm tal-klijenti tal-Bank. Ladarba ddeçieda li jag˙mel dan il-post b˙ala Business Investment Centre, il-Bank ta’ Bir id-Deheb hu kbir biΩΩejjed biex f’parti Ωg˙ira mill-binja jista’ jit˙alla post fejn ikun hemm kaxxier, biex il-klijenti, b’mod speçjali l-anzjani, ikunu jistg˙u jinqdew Nittama li din it-talba ti©i milqug˙a u l-klijenti jibqg˙u juru l-fiduçja fis-servizz tal-BOV u mhux in©eg˙luhom jinvestu f’banek o˙rajn. EMANUEL VASSALLO, SINDKU, KUNSILL LOKALI TA’ ÓAL GÓAXAQ

l-edukazzjoni f’pajjiΩna daÓk FIl-wIÇÇ Sur Editur, Ma nafx kif, minn Ωmien g˙al Ωmien, f’pajjiΩna jinbtu l-orakli. Qieg˙ed ng˙id dan g˙al kull min ifassal deçiΩjonijiet ©odda g˙al im˙u˙ it-tfal tag˙na. Mela fl-iskejjel primarji, tfal ta’ ˙ames snin jitg˙allmu l-baΩiku tal-Malti u l-IngliΩ. Nibdew b’xog˙ol tad-dar fejn jitg˙allmu jiktbu: serp, tifel, ras, eçç., u jispelluhom kif jin˙assu fonetikament. Dan ix-xog˙ol kien minn dejjem u baqa’ bla ma nbidel. G˙alhekk l-g˙alliema u min ifassal it-tag˙lim tal-Malti, qisu baqa’ li kien. IΩda mbag˙ad, l-istess tfal ta’ ˙ames snin qed jiltaqg˙u ma’ g˙adma iebsa. Waqt li l-kelma ‘ras’ jispelluha: re, a, se; ilkelma IngliΩa g˙al tapit (mat) qeg˙din i©eg˙luhom jispelluha: mmm, e, ttt. Dan hu eΩempju wie˙ed minn bosta fejn l-ittra ‘a’ qed i˙awduha mal-‘e’. U lit-tfal ta’ ˙ames snin ma tistax tfehimhom li fl-iskola qed jistudjaw Ωew© lingwi differenti. Jidher li l-kapijiet tas-su©©etti rispettivi fid-Dipartiment, qeg˙din jit˙allew ji©bdu l-˙abel tal-lezzjonijiet tag˙hom. Dan

Sur Editur,

ma nemminx li g˙andu jkun. Id-Dipartiment tal-Edukazzjoni g˙andu jkollu l-a˙˙ar kelma. Mo˙˙ uliedna g˙andu jkun san, mhux jispiççaw jispellu ras u jg˙idulek: rrr, e, sss. Jekk Malta mhix se tibqa’ Maltija, iΩda tkompli ssefter g˙all-barrani, dik ˙a©a o˙ra, iΩda meta

dan l-a˙˙ar sar st˙arri© fuq liema lingwa jixtiequ jibqg˙u j˙addnu l-Maltin, ir-riΩultat kien çar: fil-ma©©oranza kbira tag˙hom, aktar minn 90 fil-mija, riedu l-Malti!

Hawn stabbilimenti, mag˙rufin sew fil-medja, li qeg˙din iqarrqu bixxerrejja. Spiss jirriklamaw li g˙andhom is-sale. Dak li jkun jinqala’, jew isib ©urnata u jmur g˙al dan is-sale. Imbag˙ad issib li minn ˙anut s˙i˙ mimli prodotti, ikollu biss rokna bi prodotti antiki (biex je˙les minnhom). Jew tmur ftit wara u jg˙idlek illi kollox sold out, (fil-fatt ma jkollux sale). Dan m’g˙andux ikun, anzi l-©ustizzja g˙andha tie˙u passi kontra dawn il-˙wienet li jabbuΩaw b’dan il-mod.

MARTHESE BLOND, L-IMSIDA

XERREJ, RAÓAL ÌDID

MILL-FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

Futur fis-sod…ming˙ajr proposti Ryan Ellul, Kandidat tal-PL g˙all-Kunsill Lokali tal-Fgura

Fl-2008 kellna ‘Flimkien kollox possibbli’ anke jekk, kif kul˙add jaf, id-definizzjoni ta’ ‘flimkien’ g˙alihom kienet kemxejn restritta. Issa fl-2013 g˙andna ‘Futur fis-sod’. Kul˙add jie˙u pjaçir jisma’ dawn is- slogans tant sbie˙ u fil-bidu tal-kampanja elettorali jien intfajt nara x’inhu jipproponi l-Partit Nazzjonalista g˙alle©iΩlatura li jmiss biex inkun nista’ nag˙mel evalwazzjoni o©©ettiva. Però, kif jg˙id il-Malti, bqajt b’xiber imnie˙er g˙ax minn dan ma sar xejn. Stennejt g˙al xi proposta…stennejt…stennejt u er©ajt stennejt. IΩda ba˙˙. Tista’ tg˙idli kif jista’ jkun futur fis-sod ming˙ajr proposti?

Imma dawn huma l-istess nies li f’dawn l-a˙˙ar gimg˙at riedu jkunu jafu x’ser jipproponi lPartit Laburista? Dik hija d-differenza bejn ilPartit Laburista u l-Partit Nazzjonalista. Filwaqt li l-Partit Nazzjonalista medhi bil-politika tal-biera˙ (anke jekk it-tema elettorali tg˙id il-kontra), politika parti©©jana, il-Partit Laburista qieg˙ed ja˙dem u jistinka biex il-poplu Malti jerga’ jara ix-xemx tielg˙a biex tkisser is-s˙ab iswed li n©ema’ fuq din gΩiritna matul dawn la˙˙ar snin ta˙t il-Partit Nazzjonalista. Ûg˙aΩag˙ b˙ali kibru u g˙exu ta˙t il-Partit Nazzjonalista, iΩda ma jistax wie˙ed

ma jindunax bl-arroganza li dan il-pajjiΩ tmexxa bih matul dawn il-25 sena G˙idli inti kif jista’ jkun in˙allu lil dan pajjiΩna lin-nies li ja˙sbu li Malta hija tag˙hom biss – Malta hi tag˙na llkoll! Bejn is-16 u t-23 ta’ Settembru 2012, il-PL tella’ lewwel Kungress fl-istorja tieg˙u. Dan sar biex il-PL jisma’ u j˙oss maç-çittadini Maltin u G˙awdxin, biex b’hekk il-programm elettorali jkun jista’ jinbena a˙jar fuq proposti konkreti mag˙mula mill-poplu u mhux minn erbg˙a min-nies maqfulin ©o kamra jit˙addtu u jitkellmu bejniethom dwar x’inhu l-a˙jar. Kienet ©img˙a fejn il-membri

parlamentari qag˙du pass lura u flok tkellmu huma, semg˙u lill-poplu jitkellem. Id-diskussjoni saret kollha minn nies minn kull rokna ta’ Malta u G˙awdex. Minn dakinhar il-Partit Laburista beda ja˙dem biex jibni manifest elettorali g˙all-poplu u minn dakinhar ma ˙arisniex lura, lanqas meta l-Partit Nazzjonalista beda jg˙id li lPartit Laburista hu partit bla proposti. Il-Partit Laburista beda ja˙dem mill-ewwel sekonda ta’ din il-kampanja elettorali, u mill-ewwel bdew jit˙abbru proposta wara l-o˙ra. L-iktar wa˙da li ˙awdet u qalg˙et panic station fid-Dar Çentrali

20.01.2013

Ittri

Gonzi mhux Garanzija Sur Editur, L-inkwiet li kellhom jg˙addu minnu diversi membri parlamentari Nazzjonalisti, kif ukoll kandidati tal-PN matul l-a˙˙ar le©iΩlatura, huwa kbir. Kien kollu tort tat-tmexxija politika ˙aΩina, arroganti u inkompetenza tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi, li ma rnexxilux iΩomm mag˙qud kemm il-gvern tieg˙u kif ukoll lil-partit tieg˙u. L-argument falz tan-Nazzjonalisti issa hu li dawn lMPs u kandidati tag˙hom issa Ωmienhom g˙adda u spiçça. Tant li mhux ser ikunu kandidati g˙al din lelezzjoni. B’dankollu l-Kap Nazzjonalista Lawrence Gonzi ma joffri l-ebda garanzija li l-membri parlamentari Nazzjonalisti, kemm dawk qodma u aktar u aktar

dawk ©odda li jitilg˙u g˙all-ewwel darba filParlament, li ma jsibux ma’ wiççhom l-istess sitwazzjoni ta’ arroganza, ras iebsa, ineffiçjenza amministrattiva, li sabu ma’ wiççhom l-istess membri parlamentari u kandidati Nazzjonalisti bejn l-2008 u issa. Ûgur li jekk wara l-elezzjoni jer©a’ jitla’ gvern Nazzjonalista, il-pajjiΩ ser jer©a’ jsib ru˙u fl-istess sitwazzjoni ta’ instabbiltà ekonomika u politika li sab ru˙u fiha matul l-a˙˙ar le©iΩlatura. Dan g˙as-sempliçi ra©uni li l-Kap tal-PN Lawrence Gonzi ma joffri l-ebda garanzija ta’ stabbiltà politika u ekonomika. Dawn jista’ biss joffrihom Gvern Laburista ta˙t Joseph Muscat. ÇENSU W. MUSCAT, RAÓAL ÌDID

juΩak u jarmik Sur Editur, Ippermettili nirrepeti mistoqsija li dejjem spiççajt biha f’kull ittra li bg˙att f’dan il-©urnal: Óaddiem, meta ser tifta˙ g˙ajnejk u tirrealizza li dan il-Gvern dejjem g˙amel uΩu minnek biex iggwadanja hu? G˙ax jekk kien hawn eΩempju çar f’dawn il-jumejn, tlieta li g˙addew ta’ kif il-PN juΩak u jarmik, ma tistax ma tiqafx u tag˙tini ra©un. F’dawn l-a˙˙ar ©ranet kellna lil Hermann Schiavone li bid-dmug˙ f’g˙ajnejh jinforma lill-kostitwenti tieg˙u li l-partit tieg˙u, li tant ˙abb u immilita fi ˙danu g˙al tletin sena s˙a˙, u wara li f’dawn l-a˙˙ar snin ©ieg˙lu jikkanvassja fid-distrett tieg˙u, issa qallu li mhux qieg˙ed fil-lista tal-kandidati g˙all-elezzjoni ta’ Marzu li ©ej. L-istess ©ralu fl-elezzjoni tal-2008. Dakinhar kien Eddie Fenech Adami (EFA) li ma ˙alliehx jikkontesta. U mhux billi f’intervista li kellu ma’ ©urnal, EFA qal li ma jaqbilx ma’ din id-deçiΩjoni li ˙a GonziPN, nesa EFA li, fi Ωmienu, flok Schiavone kellha tikkontesta l-mara tieg˙u. Nesa EFA li fl-2008 hu wkoll

Nazzjonalista hi l-proposta ta’ ro˙s medju ta’ 25% g˙all-kontijiet tad-dawl u 5% g˙al dawk tal-ilma. Il-PN bdew igerfxu çifri u lanqas bdew jaqblu bejniethom g˙ax kull˙add i˙˙awwad. Dan g˙aliex Tonio Fenech jis˙aq li l-kontijiet taddawl u l-ilma ma jistg˙ux jor˙su u Lawrence Gonzi mar il-Ìermanja u na˙seb ©ralu b˙al Tonio u kellu xi ‘dehra’ li l-kontijiet jistg˙u jor˙su. Nafu wkoll lil l-g˙aΩiΩ Prim Ministru tag˙na kien ivvota bil-qalb kontra ro˙ss fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma; bena power station li ta˙dem bliktar Ωejt li jni©©eΩ u ma marx fuq sistema li ta˙dem bil-gass

o©©ezzjona g˙all-kandidatura ta’ Schiavone. Imma tiskanta dawn tal-PN kif ma jiftakru xejn mill-img˙oddi mda˙˙an li g˙andhom. Li jg˙idu nofs verità hija tant endemika fil-PN – l-ordni tal-©urnata – li lanqas jobsru li qed iqarrqu bil-partitarji u fuq kollox bilMaltin kollha. F’kelma o˙ra, ma jist˙ux jigdbu, u ja˙sbu li l-poplu kollu huwa injorant, u ser jemmen dak kollu li jo˙ro© minn fommhom. Infakkar ukoll f’meta b’sempliçi SMS GonziPN informa lil eks-Ministri Muliett, Vassallo, Zammit Dimech, Zammit taΩ-Ûurrieq, u lil Deguara, li s-servizzi tag˙hom ma kinux me˙tie©a aktar. Insomma trid tkun tassew ardit, trid tkun tassew sfaççat, krudil u bla kuxjenza biex twettaq dawn l-atti kodardi permezz ta’ telefown. U biex ming˙alih jag˙lqilhom ˙alqhom, tahom sena salarju biex jintegraw lura fix-xog˙ol. Ara dawn kollha professjonisti, kellhomx bΩonn jintegraw f’xog˙olhom! Ma g˙amilx hekk ma’ dawk li qarraq bihom permezz tal-ittra li kien bag˙at qabel l-elezzjoni.

mill-bidu, meta Joseph Muscat kien qallu biex jinvesti f’power station li ta˙dem bilgass. Malta Tag˙na Lkoll – u g˙alhekk il-Partit Laburista nieda l-kampanja tal-LGBT Labour, biex persuni tal-istess sess ikollhom id-dritt g˙al unjoni çivili. Kieku verament il-Gvern preΩenti, kien jemmen fid-demokrazija u flugwaljanza, dan id-dritt missu ilu li da˙al. F’dawn l-a˙˙ar ©ranet Joseph Muscat wera l-kura©© li g˙andu billi ma ddejjaqx jitkellem dwar l-ugwaljanza, g˙alkemm jaf li l-pre©udizzju ta’ xi nies jista’ jtellfu l-voti, imma xorta wa˙da ma ddej-

Sparpaljar ta’ flus mit-taxxi tieg˙i u tieg˙ek. Infakkar ukoll li GonziPN b’vuçi qawwija kien iddikjara li jivvota b’qablu kollha g˙all-g˙oli tal-kontijiet tad-dawl u ilma. Li l-ministri ˙adu €500 kull wie˙ed fil-©img˙a u lilek tak biss €1.50. Li l-ministri barra li g˙andhom is-salarju ta’ ministri, ˙adu wkoll il-paga b˙ala membri parlamentari. Li l-ministri ©ew mog˙tija €7000 minflok it-tieni karozza. Ftakar li dawn kienu affarijiet mo˙bija, u mikxufa fil-Parlament minn membri tal-oppoΩizzjoni. Dawn u ˙afna aktar huma eΩempji ta’ kif il-PN fil-gvern qieg˙ed jag˙mel uΩu mil-vot tieg˙ek biex aktar jiggwadanja hu u l-˙bieb tal˙bieb. Gvern, kif iddiskrivieh Franco Debono, oligarkiku, immexxi minn klikka vili. Infakkrek ukoll f’dawk l-ittri ta’ qabel l-elezzjoni li qawwew qalb il˙addiema tat-tarzna, tat-taxis, tal-Air Malta, lix-xufiera tal-linja, lill˙addiema tal-Maltacom – illum GO, u ˙afna aΩjendi o˙ra. Da˙ak ukoll bin-nassaba u l-kaççaturi. U tajjeb li n-nassaba jiftakru li l-

jaqx jitkellem fuq l-ugwaljanza g˙ax jaf li biex Malta tkun tag˙na lkoll, kull˙add irid ikun mag˙qud f’poplu wie˙ed. G˙addew gimag˙tejn millbidu tal-kampanja elettorali u de˙lin fit-tielet wa˙da. Il-Partit Laburista g˙adu g˙addej b’˙idma kontinwa

insib kien ser jibqa’. U dawk li kienu qeg˙din jistennew tnaqqis fl-income tax? U x’sar wara lelezzjoni? X’tifsira kellhom dawk littri? G˙ax dawk l-ittri kienu biss nassa biex jisirqu l-vot lil mijiet ta’ ˙addiema li wara li belg˙u l-lixka tilfu posthom. G˙alhekk wara dan kollu, u l-mijiet ta’ weg˙di li qatt ma ssarfu, possibbli g˙ad hawn min ser jibqa’ b’g˙ajnejh mg˙amda? Mela ˙addiem qum fuq tieg˙ek. Tibqax ©ifa u ftakar f’min dejjem ˙aseb fik sa minn qabel twelidt, sa ma ti©i biex t˙alli din id-dinja. Il-PN kien u g˙adu partit li qatt ma tbiddel. Dejjem riedek isservih u lanqas grazzi ma jg˙idlek. Partit li dejjem ivvota kontra kull servizz soçjali li g˙amlu gvernijiet Laburisti sa millbidu tas-seklu l-ie˙or. Partit li ja˙seb li g˙andu xi don speçjali minn Alla li hu biss g˙andu d-dritt jiggverna. Mela qum minn dik il-˙edla li g˙andek u uri li inti g˙andek drittijiet daqs kull Malti ie˙or. G˙ax Malta Tag˙na Lkoll. LOUIS FENECH, L-IKLIN

dwar il-proposti elettorali tieg˙u li jkopru: l-ekonomija, il-finanzi, il-familja, in-negozji, l-ener©ija, l-edukazz-joni, ixxog˙ol, is-sa˙˙a, l-ambjent, issolidarjetà soçjali, G˙awdex, u t-trasparenza. Filwaqt li mill-kamp politiku l-ie˙or g˙adna ma smajna xejn ˙lief paniku totali.

Nixtieq nag˙mel mistqosija imma naf li m’g˙andix twe©iba g˙alija: Min hu l-partit bla proposti issa, Sur Prim Ministru? Kif jista’ jkollna futur fis-sod jekk il-poplu Malti g˙adu ma semax proposta wa˙da tal-Partit Nazzjonalista. Dan hu l-Futur fis-Sod jew ilFutur fil-Ba˙˙?

20.01.2013

Ta’ Barra

IL-KAÛ TA’ MADIA EWEIDA FIL-QORTI EWROPEA

IS-SIMBOLI RELIÌJUÛI HUMA DRITT? Is-simboli reli©juΩi minn dejjem kienu sors ta’ xi kontroversja jew o˙ra. Fl-a˙˙ar snin, il-kontroversja fil-pajjiΩi Ωviluppati kienet ©ejja prinçipalment mill-fatt li l-preΩenza ta’ simboli reli©juΩi setg˙et twassal g˙al diskriminazzjoni ma’ dawk li j˙addnu reli©jon differenti jew ma j˙addnu l-ebda reli©jon. Kontroversja simili qamet dan l-a˙˙ar fl-Ingilterra, fejn impjegata ma’ linja tal-ajru ma t˙allietx tilbes salib m’g˙onqha g˙aliex dan ma kienx parti mill-uniformi. Din il-©img˙a, il-Qorti Ewropea ordnat lill-Gvern IngliΩ i˙allas kumpens lill-impjegata, Nadia Eweida, g˙ax sabet li dan ma kienx ipprote©a d-drittijiet tag˙ha. RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn il-kontroversja li qajjem dan il-kaΩ, kif ukoll lejn kaΩijiet o˙ra riçenti li jqajmu diskussjoni ta˙raq dwar il-preferenza li g˙andha ting˙ata rreli©jon f’pajjiΩi sekulari.

Riedet tilbes il-kurçifiss akkost ta’ kollox Nadia Eweida, çittadina IngliΩa ta’ 60 sena, kellha g˙alfejn tiççelebra kmieni din il-©img˙a wara li ng˙atat ra©un mill-Qorti Ewropea g˙ad-Drittijiet talBniedem. Il-kaΩ imur lura g˙all-2006, meta Eweida ©iet sospiΩa minn fuq ix-xog˙ol peress li marret kontra r-regoli tal-kumpannija meta libset kurçifiss fil-bera˙. Eweida, li kienet ta˙dem mallinja tal-ajru British Airways, kellha kuntatt kontinwu malklijenti b˙ala impjegata malbank taç-check-in. Meta Eweida libset is-salib, kienet qieg˙da tikser ir-regoli tal-kumpannija g˙aliex kienet qieg˙da tmur kontra l-imma©ni

korporattiva li xtaqet tag˙ti lkumpannija. G˙al dan hija ©iet sospiΩa ming˙ajr paga. Xahar biss wara s-sospensjoni tag˙ha, l-istess kumpannija offriet lil Eweida impjieg li ma kienx jirrikjedi kuntatt mal-klijenti, u li g˙alhekk seta’ jippermettilha li tilbes il-kurçifiss. Madankollu Eweida rrifjutat. Hija da˙let lura g˙ax-xog˙ol tag˙ha erba’ xhur wara, meta lkumpannija kienet irrevediet ilregoli tal-ilbies. Il-Gvern IngliΩ kien ordnat i˙allas lil Eweida s-somma ta’ €2,000 g˙aliex naqas milli jipprote©i d-drittijiet tag˙ha. IlQorti qalet li f’dan il-kaΩ ma kinetx ©iet im˙arsa lKonvenzjoni Ewropea g˙adDrittijiet tal-Bniedem f’dak li jirrigwarda il-libertà tat-twemmin.

Fattur li g˙en lil Eweida filkawΩa tag˙ha kien li fil-passat il-British Airways kienet g˙amlet konçessjonijiet g˙al impjegati Musulmani biex jilbsu turban, u g˙alhekk qamet il-kwistjoni ta’ diskriminazzjoni. Ir-reli©jon u l-impjieg iridu jinΩammu separati Minkejja li Eweida ng˙atat ra©un, fl-Ingilterra kien hemm tliet kaΩijiet simili o˙ra li ma ng˙atawx ra©un mill-Qorti Ewropea. L-ewwel wie˙ed kien dak ta’ Shirley Chaplin ta’ 57 sena, infermiera li riedet tilbes il-kurçifiss fuq il-post taxxog˙ol, iΩda l-awtoritajiet talisptar ma ppemettewx dan min˙abba ra©unijiet ta’ sa˙˙a u sigurtà g˙all-pazjenti. Hija kienet g˙alhekk ittrasferita g˙al xog˙ol tal-iskrivanija li ma kienx jirrikjedi kuntatt malpazjenti. F’dan il-kaΩ il-Qorti Ewropea qalet li r-regoli tal-isptar kienu ©ustifikati min˙abba ra©unijiet validi. Ûew© kaΩijiet separati o˙ra kienu tat-terapista taΩ-Ωwie© Gary Mc Farlane ta’ 51 sena u r-re©istratur taΩ-Ωwie© Lillian Ladele, ukoll ta’ 51 sena. Waqt il-perijodu ta’ ta˙ri© g˙ax-xog˙ol tieg˙u b˙ala terapista taΩ-Ωwie©, Mc Farlane kien qal lill-impjegati tieg˙u li ma setax joffri terapija lil koppji tal-istess sess min˙abba ttwemmin tieg˙u, u g˙alhekk ma ©iex impjegat. Min-na˙a l-o˙ra, Ladele ©iet iddixxiplinata mill-Kunsill ta’ Islington f’Londra wara li rrifjutat li tirre©istra partnerships bejn koppji tal-istess sess. Il-Qorti Ewropea ma tatx

ra©un lil dawn it-tnejn, u hawnhekk ukoll ikkonkludiet li min˙abba l-pre©udizzju tag˙hom dawn ma setg˙ux iwettqu dmirhom sew. Dawn is-sentenzi ntlaqg˙u tajjeb minn esperti tal-ugwaljanza, kif ukoll minn gruppi g˙ad-drittijiet tal-omosesswali u gruppi sekulari, hekk kif ©ew deskritti b˙ala reb˙a g˙as-sens komun. Kienu ˙afna dawk li rrimarkaw li, filwaqt li dawn iΩΩew© impjegati sostnew li kienet qed issir diskriminazzjoni mag˙hom u sa˙ansitra ˙adu l-kaΩ tag˙hom quddiem il-Qorti Ewropea g˙ad-Drittijiet tal-Bnniedem, fl-istess waqt huma mhux biss kienu qeg˙din jirrifjutaw li jaqdu dmirhom kif suppost fuq xog˙olhom, iΩda kienu anki qeg˙din jiddiskriminaw huma stess ma’ persuni omosesswali. Gruppi reli©juΩi, iΩda, m’ aççetawx dawn is-sentenzi, u qalu li huma preçedent g˙al ©erarkija ta’ drittijiet. Mark Hammond mill-Kummissjoni g˙all-Ugwaljanza u d-Drittijiet tal-Bniedem qal li l-Gvern IngliΩ kellu j˙ares lejn il-possibbiltà li jbiddel il-li©ijiet dwar is-simboli reli©juΩi fuq il-post tax-xog˙ol wara s-sentenza talQorti Ewropea fil-konfront ta’ Eweida. Il-kontroversja tal-kurçifissi fliskejjel Dawn il-kaΩijiet huma wkoll eku tal-kontroversja dwar ilkurçifissi f’binjiet pubbliçi, b’mod partikolari fl-iskejjel talIstat, li qamet fl-a˙˙ar snin. Din il-kontroversja kellha lbidu tag˙ha fl-2006, meta omm

ta’ dixxendenza FinlandiΩa kienet ipprotestat g˙all-preΩenza tal-kurçifiss fil-klassijiet ta’ wliedha, li kienu jattendu skola tal-Istat ©ewwa Abano Terme, fl-Italja. Fl-2009 l-Qorti Ewropea kienet tat ra©un lill-omm, Soile Lautsi, hekk kif qablet malomm li l-kurçifiss kien vjolazzjoni tal-prinçipji sekulari li liskejjel tal-Istat suppost li j˙addnu. Il-Qorti kienet qalet ukoll li t-tfal kienu intitolati g˙al-libertà tar-reli©jon, u g˙alkemm il-kurçifiss seta’ jkun sors ta’ kura©© g˙al xi tfal, dan kien ukoll jiddisturba emozzjonalment tfal ta’ reli©jonijiet o˙ra jew dawk li ma j˙addnux reli©jon. Madankollu, il-komunità Nisranija fl-Ewropa qajmet paniku fuq din il-kwistjoni, hekk kif pajjiΩi o˙ra kienu sfurzati jiddibattu r-rilevanza tal-kurçifissi fl-iskejjel tag˙hom. Il-pressjoni tal-Knsija Kattolika u anki fazzjonijet reli©juΩi o˙ra wasslet biex fl2011 il-Qorti Ewropea ter©a’ lura mid-deçiΩjoni li kienet ˙adet u tiddikjara li l-kurçifissi kienu permessi fl-iskejjel u li dawn kienu simbolu passiv u li ma setg˙ux jitqabblu ma’ diskors didattiku jew parteçipazzjoni f’attivitajiet reli©juΩi. Quddiem dan kollu tqum ilmistoqsija jekk is-simboli reli©juΩi humiex dritt, u jekk iva, g˙alfejn dawn jie˙du preçedenza fuq simboli o˙ra li mhumiex relatati mar-reli©jon. Fuq dan is-su©©ett jidher li hemm ˙afna opinjonijiet konfli©©enti, hekk kif qbil dwar illivell ta’ sekularità fil-pajjiΩi talUnjoni Ewropea g˙adu ’l bog˙od milli jintla˙aq.

20.01.2013

Ta’ Barra

KRIÛI UMANITARJA FIS-SIRJA

Is-sitwazzjoni preΩenti fir-re©jun tal-Lvant Nofsani, aktar ma jg˙addi Ωmien, aktar qieg˙da tkompli taggrava, l-aktar min˙abba l-kriΩi umanitarja kbira li hemm fis-Sirja. Dan il-konflitt wassal lil eluf kbar ta’ Sirjani biex jitilfu ˙ajjithom, filwaqt li eluf o˙ra kienu kostretti li ja˙arbu minn darhom. IΩda lakbar tra©edja fis-Sirja hija li eluf o˙ra li g˙adhom fil-pajjiΩ, g˙adhom qeg˙din isofru l-vjolenza lejl u nhar. KRISTA CARUANA tag˙ti ˙arsa lejn is-sitwazzjoni miΩera li qieg˙da tolqot lil dan il-pajjiΩ.

Ikomplu l-attakki

pajjiΩ kollu.

Il-komunità internazzjonali tinsab g˙ajnejha fuq il-konflitt fis-Sirja li g˙adu g˙addej sal-lum il-©urnata. Konflitt li wassal g˙at-tixrid ta’ demm, imwiet, vjolenza, biΩa’ u fuq kollox disperazz-joni. Huwa stmat li kawΩa ta’ din il-gwerra, mas-sitt mitt elf Sirjan kienu kostretti jabbandunaw djarhom u ja˙arbu millpajjiΩ, bit-tama li jkunu jistg˙u jsibu refu©ju xi mkien ie˙or. Il-Kumitat tas-Salvata©© Internazzjonali qieg˙ed kontinwament jappella lill-komunità internazzjonali biex tirrispondi g˙al din il-kriΩi umanitarja billi toffri g˙ajnuna akbar lill-vittmi ta’ dan il-konflitt. Id-diΩgrazzja li laqtet lil dan il-pajjiΩ, tidher li g˙adha ma ntemmitx tant li, sal-lum, l-attakki g˙adhom g˙addejjin. Fl-a˙˙ar mew©a ta’ vjolenza li laqtet lisSirja, tal-anqas tlettax-il ru˙ o˙ra tilfu ˙ajjithom waqt attakk mill-ajru li sar fuq ra˙al li jinsab fil-konfini ta’ Damasku. L-Osservatorju Sirjan tad-Drittijiet Umani qal li tal-anqas tmint itfal li l-età tag˙hom tvarja bejn is-sitt xhur u ddisa’ snin kienu fost dawk li nqatlu. L-istess Osservatorju rrapporta wkoll kif g˙exieren o˙ra ta’ persuni sfaw maqbuda qalb it-terrapien u min˙abba f’hekk ©arrbu ©rie˙i serji. It-televiΩjoni tal-Istat Sirjan qal li la˙˙ar attakki saru minn grupp ta’ terroristi li fet˙u n-nar fuq binjiet çivili. Bosta voluntiera li qeg˙din ja˙dmu fis-Sirja qalu li jinsabu xxukkjati bir-rata qawwija ta’ vjolenza sesswali u anke

L-uΩu tal-armi

stupru li qed ikun hemm f’dan il-pajjiΩ, b’eluf ta’ nisa u tfajliet Ωg˙ar li qed jisfaw vittmi tal-abbuΩ. Skont il-Ìnus Mag˙quda, kawΩa talkonflitt fis-Sirja li beda f’Marzu tal-2011, di©à tilfu ˙ajjithom mas-60,000 persuna. Me˙tie©a g˙ajnuna akbar Rapporti qed jg˙idu li eluf ta’ Sirjani qed jg˙ixu f’kundizzjonijiet miΩeri ˙afna. G˙exieren qeg˙din jg˙ixu filkampijiet li ftit li xejn joffru lqug˙ millelementi, tant li ˙afna minnhom jinsabu mg˙arrqin bix-xita u anke bis-sil©. Dan hekk kif fl-a˙˙ar jiem is-Sirja ntlaqet minn wa˙da mill-ag˙ar tempesti xitwin li qatt se˙˙ew f’dan il-pajjiΩ, tul dawn l-a˙˙ar g˙oxrin sena. Problema o˙ra gravi li hemm fis-Sirja huwa n-nuqqas kbir ta’ g˙ajnuna medika u anke psikolo©ika li je˙tie©u l-vitt-

mi ta’ dan il-konflitt. Qieg˙ed jing˙ad li l-g˙ajnuna internazzjonali mhijiex biΩΩejjed g˙ax mhux qed tla˙˙aq maddomanda, u min˙abba f’hekk il-kriΩi kulma tmur qieg˙da tkompli tiggrava. Anke l-g˙ajnuna materjali hija nieqsa, tant li eluf ta’ nies litteralment qeg˙din ibatu l-©u˙ u anke l-bard min˙abba nuqqas ta’ ikel u xorb kif ukoll nuqqas ta’ lbies o˙xon. Dawn in-nuqqasijiet, qeg˙din iwasslu wkoll biex jiΩdied u jinxtered il-mard, xi ˙a©a li ftit li xejn tg˙in fis-sitwazzjoni preΩenti. B’reazzjoni g˙al din is-sitwazzjoni, ilProgramm Dinji tal-Ikel qal li filmument qieg˙ed joffri l-g˙ajnuna tieg˙u lil madwar miljun u ˙ames mitt elf Sirjan. IΩda sa˙aq il-˙tie©a li l-Port ta’ Tartus ikun aççessibbli sabiex b’hekk ikun iffaçilitat aktar it-twassil tal-provvisti tal-ikel u x-xorb madwar il-

Intant, il-Human Rights Watch (HRW), fis-sig˙at li g˙addew akkuΩa lill-armata Sirjana li qieg˙da tkompli tespandi permezz tal-uΩu ta’ munizzjon li l-uΩu tieg˙u suppost li huwa pprojbit f’mija u ˙dax-il pajjiΩ differenti permezz ta’ trattat internazzjonali. Il-grupp li ja˙dem favur id-drittijiet umani qal li hemm evidenza li turi li lforzi Sirjani uΩaw dan it-tip ta’ munizzjon biex jattakkaw il-belt ta’ Idlib f’Diçembru li g˙adda kif ukoll in˙awi o˙ra matul dan ix-xahar. Id-direttur ta’ HRW qal li l-armi u lmunizzjon li qeg˙din jintuΩaw qeg˙din ipo©©u l-˙ajja ta’ eluf ta’ nies innoçenti f’periklu imminenti. Aktar kmieni, in-NATO kkonfermat li l-forzi tal-Gvern Sirjan komplew g˙addejjin bl-attakki li issa qabΩu l-g˙oxin wie˙ed minn Diçembru sallum. S’issa di©à kien hemm ˙amsa u ˙amsin gvern li ffirmaw ittra li fiha talbu lill-Kunsill tas-Sigurtà tal-Ìnus Mag˙quda biex tressaq il-kwistjoni tal-konflitt fis-Sirja quddiem il-Qorti Kriminali Internazzjonali f’The Hague. Fi Ωviluppi separati, id-Deputat Ministru tal-Affarijiet Barranin Sirjan, f’intervista mal-a©enzija tal-a˙barijiet BBC, qal li l-President Sirjan Bashar alAssad g˙andu l-intenzjoni li jkollu rwol çentrali fil-gvern ta’ tranΩizzjoni u qal ukoll li bi˙siebu jer©a’ jikkontesta lelezzjoni tal-2014.

20.01.2013

Kun Af

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM Saviour Mamo

IL-MIRAKLU TAL-ANDES Nhar il-Ìimg˙a, 13 ta’ Ottubru 1972, ajruplan turboprop Fairchild FH-227D kien telaq mill-Urugwaj g˙al Santiago, iç-Çilì b’40 passi©©ier u ˙ames membri tal-ekwipa©©. Dan l-ajruplan kien intilef fuq il-muntanji tal-Andes. Lajruplan kien instab wara 72 ©urnata fis-sil© bi w˙ud mill-passi©©ieri ˙ajjin. Jevita l-maltemp Fl-1971, it-tim tar-Rugby Old Christians mill-iskola ta’ Stella Maris f’Carrasco ˙dejn Montevideo flUrugwaj, kien ©ie mistieden biex jilg˙ab log˙ba f’Santiago ç-Çilì. Biex l-ispiΩa g˙al din l-istedina ma tkunx g˙olja, il-klabb kien kera ajruplan talAir Force Urugwajana. Minbarra t-tim, kienu marru xi familjari u ˙bieb. L-ajruplan kien telaq g˙all-˙abta tattmienja fejn kellu jasal g˙all-˙abta ta’ nofsinhar. IΩda kif l-ajruplan avviçina l-muntanji Andes, il-bdot lema˙ xi maltemp u ddeçieda li jinΩel f’Mendosa, belt qabel il-muntanji Andes, sakemm jibnazza. L-ajruplan ma setax jg˙addi minn fuq il-muntanji biex jevita s-s˙ab g˙ax kien iddisinjat li ma jog˙liex aktar minn 22,500 pied. Ir-rotta kienet li jtir minn bejn il-muntanji. G˙al-hekk dam ftit sig˙at f’Mendosa sakemm jg˙addi l-maltemp.

Fdalijiet tal-ajruplan

hom jibqg˙u ˙ajjin – kollha korruti bi ksur u kumplikazzjonijiet interni.

PoΩizzjoni Ωbaljata Fer˙a bla temma Kien deçiΩ li jg˙addi mill-Istrett ta’ Planchon. G˙all-˙abta tat-3.08pm lajruplan g˙adda minn fuq Marlargue u ©ibed g˙an-na˙a ta’ Curico, iç-Çilì. Fit-3.24pm il-kopilota rrapporta lpoΩizzjoni u ©ie ordnat jinΩel sa 10,000 pied g˙oli. IΩda dan kien Ωball kbir g˙ax il-poΩizzjoni kienet skorretta. Hekk kif da˙al fis-s˙ab, l-ajruplan iltaqa’ ma’ turbulenza u Ωew© airpockets. Kif kien g˙oli 14,000 pied, l-ajruplan ipprova jer©a’ jog˙la imma ma setax, b’konsegwenza li laqat wa˙da mill-©wiena˙ li tqaççtet. Bl-impatt, il-parti ta’ wara tal-ajruplan, tqaççtet u ©arret mag˙ha ˙ames passi©©ieri li nzertaw fuq wara. Lajruplan tgerbeb g˙al isfel u baqa’ nieΩel jiΩΩerΩaq fuq is-sil©. Minn total ta’ 45 passi©©ier, 12 mietu bil-˙abta u ˙amsa o˙ra mietu l-g˙ada filg˙odu. Kien miet ie˙or ©img˙a wara. Sebg˙a u g˙oxrin biss irnexxiel-

Bdiet it-tfittxija g˙alihom minn kull pajjiΩ viçin. Wara tlett ijiem ajruplan tat-tiftix kien g˙adda minn fuqhom iΩda ma lema˙homx. Wie˙ed milliΩvanta©©i kien li l-ajruplan kien miΩbug˙ abjad, kulur is-sil© u g˙alhekk ma setax jidher mill-g˙oli. L-ajruplan waqa’ fuq faxxa ta’ sil© fuq muntanja g˙olja 12,000 pied (3.600 metri) b’temperatura ta’ -20 çentigrad. It-tfittxija kienet ©iet abbandunata wara biss tmint ijiem. Jum wara jum, il-ftit ikel li kellhom beda jonqos. Bejniethom g˙amlu speçi ta’ razzjon li kien jikkonsisti minn ftit çikkulata, biskuttini u ftit inbid. In-numru tal-katavri kompla jikber g˙ax minn kien korrut gravi baqa’ sejjer lura. L-uniku refu©ju li kellhom kienet parti miΩ-Ωaqq tal-ajruplan. Din serviet b˙ala tinda. Erbat ijiem

U˙ud mill-plejers li salvaw waqt çerimonja 40 sena wara.

biss wara din it-tra©edja, se˙˙et disgrazzja o˙ra fuqhom. Waqt li kienu reqdin fil-fdal tal-ajruplan, g˙amlet valanga u qatlet tmienja o˙ra. Meta t-tama li jinstabu kienet spiççat, çertu Nando Parrodo, li kien tilef lil ommu u lil o˙tu f’din id-diΩgrazzja, iddeçieda flimkien ma’ sie˙bu Canessa li jmorru jfittxu l-ajjut. Huma ˙adu mag˙hom xi bΩonnijiet u telqu ’l isfel minn fuq il-muntanja. Wara g˙axart ijiem jimxu, qorbu ˙dejn xmara u hawnhekk Parrodo lema˙ lil xi ˙add jirg˙a l-mer˙la nna˙a l-o˙ra tax-xmara. Min˙abba l˙sejjes tal-ilma tax-xmara, kien diffiçli g˙al Parrodo li jkellem lil dak irrag˙aj. Wara ˙afna tentattivi rnexxielu jg˙idlu min kienu. L-g˙ada waslet l-g˙ajnuna fejn intbag˙at ˙elikopter li g˙abba lil Parrado u lil sie˙bu Canessa. Minn hemm telqu lejn il-post tat-tra©edja fejn g˙abbew nofs l-ammont tal-passi©©ieri mitlufa. Il-kumplament ©ew salvati l©urnata ta’ wara. B’kollox kien baqa’ 16 ˙ajjin. Mistoqsija x’kielu matul it-72

©urnata mitlufa qalb is-sil©, qalu li kontra qalbhom kielu l-la˙am uman ta’ s˙abhom il-mejta. Min kien irrifjuta li jiekol mill-katavri, miet bil-©u˙. BiddiΩgrazzja kienu mietu 29, ˙mistax minnhom ittieklu u 14 kienu baqg˙u intatti. Tifkira Fit-18 ta’ Jannar 1973, kienet marret missjoni ta’ g˙axra min-nies akkumpanjati minn qassis, fejn ©abret il-fdalijiet kollha tal-katavri u difnithom nofs mil ’il bog˙od mill-post tad-diΩgrazzja. B˙ala tifkira kien twaqqaf salib kbir tal-˙adid. Il-fdalijiet kollha tal-ajruplan kienu ©ew ma˙ruqa. Fl-14 ta’ Ottubru 2012, biex ifakkru l-40 sena minn din id-diΩgrazzja, kienet saret log˙ba rugby bejn it-tim tal-Urugwaj u dak taç-Çilì fejn ˙adu sehem u˙ud mill-istess plejers li kienu fuq dak l-ajruplan. Dawn il-plejers kixfu plakka f’Santiago, b’memorja ta’ s˙abhom li kienu mietu f’dak l-inçident.

U˙ud li salvaw

Maħruġ mill-Uffiċċju tal-Komunikazzjoni, Partit Laburista

IL-ĦADD 20.01.2013

IT-TIENI ĠIMGĦA

MALTA TA' KULĦADD

IL-PROPOSTA LABURISTA GĦAL CHILD CARE BLA ĦLAS

MIŻURA TA' GĦAJNUNA KBIRA GĦAL ELUF TA' FAMILJI Kien hemm reazzjoni mill-aktar pożittiva minn eluf ta’ familji Maltin u Għawdxin li għadhom qed irabbu tfal żgħar taħt it-tliet snin għall-aħbar li l-Partit Laburista qed jipproponi li jekk jingħata l-fiduċja, Gvern Ġdid se jibda proġett biex isservizz ta’ childcare jibda jingħata bla ħlas.

Il-bżonn għal dan it-tip ta’ servizz ilu jinħass snin sħaħ. Familji żgħażagħ qed isibu diffikultà ma' min iħallu lil uliedhom biex imorru għax-xogħol għax f ’ħafna drabi qed jiġri li anke nanniet qed ikomplu jaħdmu wara li uliedhom ikunu telqu mid-dar tagħhom għax ħadu l-istat taghhom. Il-mexxej Laburista Joseph Muscat ilu sa millħatra tiegħu bħala mexxej jisħaq li ċ-ċavetta għas-suċċess ekonomiku ta’ pajjiżna huwa t-tkabbir tal-ekonomija b’rata li tkun biżżejjed tajba li tkun tista’ tippermetti lill-Gvern jinċentiva l-ekonomija ħalli jitnaqqas iddefiċit u jigi kkontrollat id-dejn kbir li l-Gvern Nazzjonalista għabba fuq il-poplu Malti. Il-Partit Laburista ilu jisħaq li fattur ewlieni li jista’ jġib miegħu it-tkabbir ekonomiku li għandna bżonn huwa li tiżdied il-parteċipazzjoni tan-nisa fid-dinja tax-xogħol li bħalissa hija fost l-aktar baxxi fl-Unjoni Ewropea kollha.

Il-fehma tal-Mexxej Laburista ġiet imsaħħa propju din il-ġimgħa meta l-aġenzija internazzjonali ta’ kreditu Standard & Poor’s baxxiet il-credit rating ta’ Malta minn A- għal BBB+ u għamlet twissijiet serji lill-Gvern Nazzjonalista dwar il-mod kif qed jikber iddejn tal-pajjiż u tal-korporazzjonijiet tal-gvern. Standard & Poor’s irrimarkat li waħda mirraġunijiet għan-nuqqas ta’ tkabbir ekonomiku sinifikanti f ’Malta hija propju l-parteċipazzjoni baxxa tan-nisa fid-dinja tax-xogħol. Hekk kif issa l-Partit Laburista beda jifrex quddiem il-Maltin u l-Għawdxin irroadmap tiegħu għat-tisħiħ ekonomiku ta’ pajjiżna, ippropona li mill-ewwel xhur ta’ amministrazzjoni ġdida jidħol f ’Public-Private Partnerships ma’ imprendituri privati ħalli jitwaqqaf dan il-proġett ta’ servizz ta’ childcare bla ħlas għall-familji Maltin u Għawdxin.

B’dawn is-servizzi ta’ childcare bla ħlas: – Se jinħolqu 3,000 post ġdid għal tfal f ’childcare centres – Se jinħolqu madwar 500 impjieg ġdid filqasam taċ-childcare – Se jiġu investiti €3.1 miljuni fl-ewwel sena tal-proġett – Se jinċentiva 2,500 mara oħra jidħlu fiddinja tax-xogħol Il-Partit Laburista għal darb’oħra qed ikun protagonista b’dan il-pjan ta’ ħidma għallġenerazzjonijiet futuri tal-poplu tagħna. Bħalma fuq kollox kien protagonista meta daħħal l-edukazzjoni obbligatorja sa 16-il sena, meta introduċa ċ-children’s allowance, meta introduċa l-kindergartens għal tfal bejn it-tlieta u l-ħames snin. Dawn kienu bidliet kbar li wettqu gvernijiet Laburisti tal-imgħoddi. Illum, il-Partit Laburista għal darb’oħra qed juri t-triq tal-ġejjieni.

www.josephmuscat.com

Joseph Muscat fil-Mass Meeting, Victoria, Għawdex.

“Xogħol f 'Għawdex għall-Għawdxin.”

Joseph Muscat liż-żgħażagħ f'Bulebel

“Garazija ta' xogħol, tagħlim u taħriġ.”

MASS MEETING Kun magħna Ir-Rabat, Malta

Illum il-Ħadd 19 ta’ Jannar mis-3.00pm 'l quddiem

TV Vie

mit-Tnejn sal-Ġimgħa ma’ Jackie Mercieca mill-10.00 sal-11.30am

RADJU 903

ma’ Krista Caruana Illejla mill-10.15pm sal-11.15pm

Mill-Ġurnali

kuljum mis-7.15am sas-7.45am

Sibt il-Punt is-Sibt mill-10.00 sal-11.00am

Joseph Muscat f'Raħal Ġdid u ż-Żejtun

“Spiċċa ż-żmien

ta' "aħna u intom".”

Joseph Muscat mal-iżviluppaturi

“Nagħtu spinta

lis-settur tal-propjetà.”

Joseph Muscat fi żjarat lill-ħaddiema

“Xogħol li jixraqlek biex int tgħix aħjar.”

YOUTUBE

youtube.com/ josephmuscatdotcom

FACEBOOK

Facebook Chat

ma’ Joseph Muscat illum mid-9.30pm

facebook.com/ josephmuscatdotcom

WWW

WEBSAJT

josephmuscat.com

www.josephmuscat.com

BIEX MALTA TKUN VERAMENT TA' KULĦADD Il-messaġġ tal-Partit Laburista ‘Malta Tagħna Lkoll’ ma jkun ifisser xejn jekk ma jittieħdux miżuri biex Malta tkun verament ta’ kulħadd, inkluż il-minoranzi fis-soċjetà tagħna. Għalhekk Gvern Ġdid, jekk jingħata l-fiduċja, idaħħal għadd ta’ drittijiet ċivili ġodda fosthom id-dritt ta’ unjoni ċivili għal koppji tal-istess sess. Gvern Ġdid jieħu ħsieb ukoll iwaqqaf Kunsill Konsultattiv bil-parteċipazzjoni u s-sehem talNGOs f ’dan il-qasam, li jagħti pariri lill-gvern dwar issues li għandhom impatt fuq il-komunità LGBT, biex b’hekk ikunu kkonsultati qabel u mhux wara li jkunu tħejjew il-liġijiet. Biex Malta tkun ta’ persuni LGBT ukoll, jinħtieg li jittieħdu l-passi meħtieġa biex tkun eliminata d-diskriminazzjoni f ’kull qasam.

Għalhekk, Gvern Ġdid iwessa’ b’mod ċar il-poteri tal-Kummissjoni tal-Impjiegi biex tirrifletti wkoll il-ħarsien kontra d-diskriminazzjoni minħabba orjentazzjoni sesswali u sess. Aktar minn hekk, Gvern Ġdid idaħħal liġi realistika li tirregola l-identifikazzjoni tal-persuni transgender, partikolarment dwar kif ikunu jistgħu jidentifikaw ruħhom a bażi ta’ sess. Gvern ġdid ikollu wkoll politiku responsabbli mil-libertajiet ċivili u l-ugwaljanza.

L-GĦAŻLA LI GĦAMILT Cyrus Engerer, 31

Kulħadd għandu ħolma f ’ħajtu. Hi x’inhi l-ħolma ta’ kull wieħed u waħda minna, nistgħu nilħquha biss jekk ngħixu f ’ambjent li jagħti opportunitajiet indaqs lil kull individwu. Ambjent li jħeġġiġna, li huma x’inhuma l-isfidi tagħna, nistgħu nilħqu l-quċċata. Kien kważi ħames snin ilu meta kont qiegħed nikteb it-teżi tiegħi tal-Masters fil-Politika Ewropea, meta kont intervistajt lil Joseph Muscat dwar il-kampanja tiegħu għat-tmexxija tal-Partit Laburista. Dakinhar, minkejja li kien jaf li jien kont membru ta’ partit ieħor u li kont ħiereġ għall-elezzjoni tal-Kunsill Lokali ma’ dak il-partit, Joseph stedinni biex ningħaqad fil-moviment li kien beda jmexxi. Ħsibtu qiegħed jiċċajta u għidtlu li kieku jbiddel il-Partit bil-mod li kien jitkellem li se jbiddlu, ma kienx ikolli triq oħra għajr li ningħaqad miegħu. Minkejja l-kliem, kont xettiku li dan kien se jagħmlu. Tliet snin u nofs wara, f ’Lulju 2011, wara li kont ħdimt ma’ diversi żgħażagħ fil-Partit Laburista biex flimkien irnexxielna ndaħħlu d-dritt ċivili tad-divorzju għal dawk il-familji

li kellhom bżonnu, għaraft kemm kien ħadem biex reġa’ ta lura lillpartit il-principji li kienu iffurmaw il-Partit Laburista fil-passat. Prinċipji li jien kont inħaddan. Rajt ukoll iddirezzjoni ċara li kien qiegħed jieħu l-partit. Direzzjoni li ma tħarsix lura lejn il-passat li kien fired lillMaltin, iżda tħares lejn il-futur sabiħ li jgħaqqadna. Ħadt id-deċiżjoni. Ħadt pass li ftit għamluh qabel f ’pajjiżna, però kien pass li għamilt b’konvinzjoni wara ħafna ħsieb. Kienet dik il-konvinzjoni li permezz tagħha integrajt malajr fil-partit. Xammart il-kmiem u bdejt naħdem biex nara li Malta tingħata direzzjoni ġdida li tant kellha bżonn. L-awtur ta’ din il-bidla kollha ma kien ħadd ħlief Joseph Muscat. Kien hu li bil-proġett tiegħu għall-Partit Laburista u għall-pajjiż, fetaħ il-partit

beraħ għal kull min kellu l-istess viżjoni. Minn naħa tagħhom iddelegati u l-attivisti tal-partit, minkejja li ma kinux jafuni, fetħu jdejhom u ħaddnuni magħhom u ta’ dan inroddilhom ħajr. Nirringrazzjahom mhux biss talli laqgħuni, iżda talli kienu ta’ appoġġ kbir u kontinwu waqt li l-avversarji politiċi ddeċidew li flok jattakkawni fuq l-ideat u l-prinċipji tiegħi, għażlu li jattakkawni b’mod personali. Wasalna qrib l-elezzjoni ġenerali li għaliha ħriġna b’messaġġ ċar. Malta hi ta’ kull wieħed u waħda minna. Ma jistax ikun li nibqgħu ngħixu f ’ambjent fejn tkun biss klikka żgħira ta’ nies li tista’ tilħaq il-ħolm u l-aspirazzjonijiet tagħha waqt li tirfes fuq kulħadd. Il-Partit Laburista qiegħed jagħti dik it-tama: li Malta hija tagħna lkoll.

20.01.2013

Personalità

TiXTiEQ TQAJJEM KUXJENZA DWAR L-ALOPECiA TOTALiS Il-persuna li intervistajt hija tfajla li llum qieg˙ed jirnexxilha taddatta ru˙ha mal-˙ajja, minkejja l-fatt li meta kienet iΩg˙ar kellha tbati xi ftit sakemm addattat stil g˙aliha u anke bil-mod il-mod in-nies tal-madwar bdew jifhmu s-sitwazzjoni tag˙ha.

Ramona Portelli www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Tkellimt ma’ MAXLINE BARTOLO – tfajla li tbati mill-Alopecia totalis. L-effetti ta’ din il-kundizzjoni huma li jibda jaqa’ x-xag˙ar, u maΩ-Ωmien anke jintilef il-pil tal-©isem kollu, bil-konkluΩjoni li l-basla tax-xag˙ar tmut. Maxline ilha ©©orr din il-kundizzjoni minn meta kellha seba’ snin, ji©ifieri ilha sittax-il sena b’kollox s’issa. Mit-twelid sa meta kellha seba’ snin kienet tifla normali bix-xag˙ar jitwal b˙all-ma©©oranza.

Maxline llum g˙andha 23 sena, tg˙ix il-Fgura u ta˙dem f’sezzjoni tal- customer care ma’ kumpannija privata. Hekk kif staqsejtha x’passatempi g˙andha, dlonk we©bitni li t˙obb tixtri l-˙wejje©. Fil-fatt tikkunsidrah b˙ala luniku passatemp tag˙ha. Tikkunsidra lilha nnifisha b˙ala persuna outgoing u li t˙obb tiççajta.

tirrikjedi dan la huwa possibbli g˙aliha, aktar u aktar g˙ax inzertat tfajla. “Meta kelli seba’ snin u ridt parrokka; dak iΩ-Ωmien kienu ˙admuli wa˙da g˙alija l-Ingilterra. Illum il-©urnata laktar li nordna mill-internet: kull tip, kull stil u kull kulur,” sostniet Maxline. Qaltli wkoll li tixtri u tarmi ta’ spiss parrokki g˙all-fatt li jin˙arqu, l-istess b˙ax-xag˙ar normali. Anke b’naqra ri˙ jitg˙aqqdu. Illum il-©urnata g˙andha madwar g˙oxrin parrokka. Infurmatni wkoll li kull xahar tordna qisu tliet parrokki, g˙ax kull ©imag˙tejn tbiddilha. Daqqa jkollha parrokka b’xag˙ar twil, daqqa stil iqsar u l-hena tag˙ha tbiddel. Ta’ min jg˙id li parrokka wa˙da tvarja fil-prezz ta’ bejn 50 u 100 ewro. “Dispjaçir li g˙andi huwa li ˙add ma jg˙inek. Ìieli, milli jkolli Ωejjed, nispiçça nag˙ti jiena stess parrokki lil ˙addie˙or fil-bΩonn b˙ali. Óolma li g˙andi tberren f’mo˙˙i hija li fil-futur nixtieq li tinfeta˙ xi organizzazzjoni biex tg˙in nies fil-bΩonn li ma jkollhomx biex jixtru parrokki, jew g˙all-anqas jibdew isiru xi attivitajiet biex jin©abru flus b˙ala g˙ajnuna g˙al nies b˙ali. “Jiena nkun minn ta’ quddiem biex nag˙ti sehmi,” sostniet Maxline.

Nies b˙alha g˙adhom jin˙bew mis-soçjetà Minn informazzjoni ©enerali li ksibt minn g˙andha stess, infurmatni li f’Malta hawn diversi persuni o˙ra li g˙andhom din il-kundizzjoni, iΩda sfortunatament dawn in-nies jin˙bew mis-soçjetà. “Donnu hawn mentalità antikwata fuqha din il-kundizzjoni. Óafna ja˙sbu li jkun waqa’ x-xag˙ar min˙abba lmarda tal-kançer, jew inkella ja˙sbu li tittie˙ed. Xejn minn dan,” sostniet Maxline b’dispjaçir fuqha. Bdiet tg˙idli li fil-bidu kienet tbati minn Alopecia biss. Dan kien meta kellha seba’ snin. Aktar tard bdiet tbati minn Alopecia totalis. Tlabtha tfissirli d-differenza ta’ bejniethom. “Hemm diversi tipi ta’ Alopecia. Hemm minnhom fejn jaqa’ ftit xag˙ar u jidru bl-irqajja. Hemm tip ie˙or li xxag˙ar jaqa totalment.” Fil-fatt, fil-bidu Maxline bdiet hekk, imbag˙ad sfortunatament u b’kura ˙aΩina li ©iet mog˙tija spiççat Alopecia totalis, ji©ifieri spiççat totalment ming˙ajr xag˙ar kullimkien. “Meta kont Ωg˙ira, ommi bdiet tinduna li xag˙ri beda ji˙fief. Kienu bag˙tuna g˙and tabiba u bdiet tag˙tini l-kura, liema kura ma qablitx mieg˙i. Infatti beda jitlag˙li xag˙ri fuq na˙a u jinΩel minn na˙a o˙ra. Fil-bidu bdew ja˙sbu li qieg˙ed ji©rili hekk min˙abba xi stress. Ommi kienet tinsisti li tifla ta’ seba’ snin mhux se jkollha l-istress, tant li jibda jaqa’ x-xag˙ar. Fil-fatt irriΩulta li kienet Alopecia u maΩ-Ωmien Ωviluppat g˙al Alopecia totalis, ji©ifieri tlift il-pil kollu ta’ ©ismi, min˙abba l-fatt li sifirna u minn barra minn Malta l-pilloli li tawni ma qablux mieg˙i u rriΩulta f’telf ta’ pil ma’ kullimkien,” bdiet tirrakkontali Maxline. Mistoqsija jekk hemmx tama g˙aliha u g˙al o˙rajn b˙alha li xi darba jer©a’ jitfaçça x-xag˙ar lura, Maxline dlonk we©bitni li ˙add ma jaf, g˙ax s’issa kura g˙aliha m’hemmx. Kompliet tg˙idli li maΩ-Ωmien kienet tbati mhux ˙aΩin, speçjalment sakemm tal-madwar bdew jifhmu aktar sitwazzjonijiet b˙al tag˙ha. Mhux g˙ax illum ma ssibx diffikultajiet, imma ssostni li tidrahom biΩΩmien. G˙aliha l-importanti li jif-

Ótie©a ta’ aktar edukazzjoni

hmuha l-familjari, ˙bieb u l-kollegi tag˙ha. Fi Ωmien l-adoloxxenza u l˙ru©, g˙al Maxline bdew jiΩdiedu lproblemi, g˙aliex tfal o˙ra kienu jg˙addu l-kummenti fil-vojt dwarha. “Illum ninsab poΩittiva fuqha l-˙a©a. L-Alopecia totalis saret parti minni u b’hekk aççettajt is-sitwazzjoni”. MaΩ-Ωmien kien hemm ˙afna fatturi li kellha t˙abbat wiççha mag˙hom, u ma

kienx façli. Kellha diversi ˙sibijiet dwar jekk in-nies tal-madwar kinux ser jaççettawha bil-kundizzjoni tag˙ha, jekk it-tfal tal-iskola kinux ser jg˙idulha xi ˙a©a, xi stil ta’ xag˙ar kienet ser tadatta g˙all-età li kellha (seba’ snin). Hawnhekk bdejna nitkellmu fuq ilparrokki li Maxline ilha tuΩa minn mindu kellha seba’ snin. Mhux g˙ax trid, iΩda g˙ax il-kundizzjoni tag˙ha

Fil-fatt, g˙all-kontra li forsi ˙afna jistg˙u ja˙sbu, Maxline xorta wa˙da tmur g˙and il-hairdressor. Dawn jadattawlha l-istili tal-parrokka li tkun xtrat g˙al ma’ wiççha. “Nixtieq ng˙id li sfortunatament mhux il -hairdressers kollha ja˙dmu fuq il-parrokki g˙all-fatt li forsi jevitaw xi riskji. Kemm-il darba sibt hairdressers li ma jaqdunix. Però, min-na˙a l-o˙ra, li nista’ ng˙id huwa li sibt Ωew© hairdressers li fehmu s-sitwazzjoni tieg˙i u jaqduni kull meta jkolli bΩonn.” Li tixtieq ukoll Maxline hu li fl-iskejjel it-tfal ji©u mg˙allma fuq sitwazzjonijiet u kundizzjonijiet simili b˙al Alopecia totalis . B’hekk ji©i evitat ˙afna diskors fil-vojt u ˙afna inçertezzi jispiççaw. Maxline ssu©©eriet ukoll li jsiru xi programmi televiΩivi u edukattivi. “Dak kollu li g˙andu x’jaqsam ma’ awareness g˙andu jibda jse˙˙. Óafna b˙ali qed jispiççaw jing˙alqu ©ewwa, g˙all-fatt ukoll li forsi ma jaffordjawx jixtru parrokki. G˙alkemm jien illum drajt ng˙ix b’din il-kundizzjoni, xorta rrid na˙seb f’˙addie˙or b˙ali li forsi mhux daqstant kura©©uΩ,” temmet tg˙idli Maxline.

20.01.2013

Kultura

Attivitajiet g˙al din il-©img˙a San Anton Abbati Illum il-Óadd 20 ta’ Jannar, fix-Xag˙ra G˙awdex, se tkun organizzata l-festa tradizzjonali ta’ San Anton Abbati. L-attivitajiet matul in-nofstanhar ta’ filg˙odu jinkludi wirja tal-klieb u t-tberik taΩ-Ωwiemel u, waranofsinhar, it-tberik tal-annimali tradizzjonali. Jattendi l-Isqof Djoçesan, li filg˙odu jqaddes quddiesa solenni mal-Kapitlu tal-Kolle©©jata tax-Xag˙ra. Waranofsinhar issir purçissjoni solenni bl-istatwa tal-qaddis. Tie˙u sehem is-Soçjetà Filarmonika Victory tax-Xag˙ra. Bokwa Fitness Strictly 360 Dance & Fitness Centre, li jinsab fi Triq il-Ballut ilMosta, kull nhar ta’ Tlieta u l-Ìimg˙a, fis-7.30pm, se jintroduçi lBokwa g˙al kul˙add. Jistg˙u jattendu dawk bejn il-˙ames snin sa ’l fuq minn 70 sena. Il-prezz hu ˙ames ewro g˙al kull sessjoni jew 40 ewro g˙al g˙axar sessjonijiet. Min jattendi jrid ikun irre©istra b’ittra elettronika fuq bokwa@strictly360.com jew içempel 7904 7667 jew 7999 2369. Ûfin Ballroom u Latin Lezzjonijiet ta’ Ωfin Ballroom u Latin g˙all-adulti, se jibdew isiru kull nhar ta’ Erbg˙a fi Strictly 360 Dance & Fitness Centre ilMosta, mis-7.30 sat-8.30pm. Kull lezzjoni tiswa ˙ames ewro jew 40 ewro g˙al g˙axar attendenzi. Kull ©img˙a jsir tag˙lim baΩiku, passi ©odda u koreografija. Min ma jkollux sie˙eb jew sie˙ba ma g˙andux g˙ax jaqta’ qalbu. Jg˙inuh l-g˙alliema stess. Fi Strictly 360 Dance & Fitness Centre, fi Triq il-Ballut il-Mosta, kull nhar ta’ Óamis, bejn it-8.00 u d-9.00pm se jsiru sessjonijiet ta’ eΩerçizzji ta’ ti©bid, toning tal-muskoli, cardio , ˙ruq taxxa˙am u ta˙ri© fiΩiku li l-©isem jibbenefika minnu. It-ta˙ri© isir minn g˙alliem professjonali. Jistg˙u jattendu biss 30 persuna kull sessjoni u l-˙las hu ta’ tliet ewro kull persuna. Min jixtieq jattendi g˙andu jçempel 7904 7667 jew 7999 2369. MPO Kids – Meet the Basses It-tfal Maltin huma mistiedna jiltaqg˙u mal-Basses tal-Orkestra Filarmonika Maltija, u jqattg˙u sieg˙a jisimg˙uhom idoqqu nnoti baxxi u dawk g˙oljin. Il-©rajja hi mfassla b’mod speçifiku g˙all-iskejjel u, kull g˙alliem jew g˙alliema, jing˙ataw materjal krosskurrikulari li jista’ jintuΩa fil-klassi. Matul il-kunçerti, it-tfal ikunu jistg˙u jaraw kif jit˙addem kull strument u jag˙mlu l-mistoqsijiet li jridu. Din l-okkaΩjoni se ssir nhar il-Ìimg˙a 25 ta’ Jannar, fl-10.30am, fis-Sala Robert Sammut il-Furjana. Is-Surmast tal-Banda jkun Michael Laus, u l-animatriçi Sarah Spiteri. Biljetti bil-prezz ta’ €3.50 g˙at-tfal u €5 g˙all-kbar, jinkisbu millKavallier ta’ San Ìakbu. Familja ta’ Ωew© adulti u Ωew©t itfal thallas €15. Aktar informazzjoni tinkiseb billi ççempel 2122 3200. Skavar f’G˙awdex Qatt ˙lomt li tkun arkeologu jew tie˙u parti f’eskavazzjoni? Min jixtieq jipprova dan kollu permezz tal-proçess s˙i˙, mill-©bid tarritratti g˙at-tpin©ija ta’ pjanti, il-qlug˙ tal-artefatti u fdalijiet, ittikkettjar u l-ippakkjar; kollox b’attenzjoni kbira u b’metikoloΩità, Dan kollu se jsir fil-MuΩew tal-Arkeolo©ija, fiç-Çittadella, G˙awdex g˙al tfal ta’ bejn l-10 u l-14-il sena, nhar is-Sibt 26 ta’ Jannar. Il prezz huwa 5 ewro. L-aktar li jistg˙u jattendu huma 20 parteçipant. Min jixtieq jattendi jikteb ittra elettronika: education@heritagemalta.org Wirjiet ta’ Heritage Malta G˙adha g˙addejja, sal-a˙˙ar ta’ Jannar, l-esibizzjoni ta’ pitturi u xog˙lijiet o˙ra, tal-karikaturist IngliΩ H.M. Bateman, fil-MuΩew Nazzjonali tal-Arkeolo©ija. Il-˙inijiet tal-ftu˙ huma bejn it-8.00 am u s-7.00pm. Fl-istess waqt, min irid jista’ jΩur il-wirja dwar l-ilbies tarra˙˙ala lejn tmiem is-sekli tmintax u dsatax u l-bidu tas-seklu g˙oxrin. Din qed issir fil-Palazz tal-InkwiΩitur, il-Birgu, sa nhar il-Óadd, 27 ta’ Jannar. Ûjajjar mid-9.00am sal-5.00pm. L-a˙˙ar d˙ul ikun fl-4.30pm. Esibizzjoni Minn nhar il-Ìimg˙a, 25 ta’ Jannar, sal-Erbg˙a, 20 ta’ Frar, filGallarija tal-Arti taç-Çentru Kulturali ÇiniΩ, il-Belt Valletta, se tkun ippreΩentata l-esibizzjoni ta’ Ray Piscopo bit-tema Opus 2012 – after the Masters. Din tqieset b˙ala wirja ˙ier©a minn ru˙ l-artist. Jidher sew li Ray tnebba˙ mill-kapolavuri ta’ surmastrijiet qodma u moderni. Il-kuluri li juΩa jispikkaw bil-bosta. Back Home Project Il-MuΩew Nazzjonali tal-Arti sejjer lura lejn l-Ber©a tal-Italja millpost attwali tieg˙u fi Triq in-Nofsinhar il-Belt. Il-kuraturi ta’ dan il-muΩew, flimkien mal-librerija tal-istess muΩew, di©à qeg˙din joperaw mill-Ber©a tal-Italja. Il-˙sieb hu li l-kuraturi jkunu filpost waqt iΩ-Ωmien ta’ trasferiment minn sit g˙all-ie˙or u b’hekk il-pro©ett iΩomm mar-ritmu meqjus li di©à g˙andu. Parti millbinja tal-Ber©a tal-Italja li ˙adet f’idejha Heritage Malta tinkludi wkoll post li jinsab fi Triq Melita. F’dan is-sit fi Triq Melita, Heritage Malta tista’ tospita numru ta’ wirjiet u attivitajiet kulturali, kif sar waqt in-Notte Bianca u matul il-©ranet tal-Milied.

L-G˙aqda Filantropika Talent Mosti qed tippreΩenta Erbatax-il Ósieb – wirja ta’ fotografija ta’ Reuben Chircop. Din il-wirja qieg˙da tittella’ fiç-Çentru ta’ Kultura Nazzjonali fir-Razzett talMarkiΩ Mallia Tabone, Triq Wied il-G˙asel, il-Mosta. Il-wirja tkun miftu˙a bejn it-3 u s-16 ta’ Frar, mit-Tnejn sas-Sibt, mill-5.30pm sat-8.30pm u l-Ódud mill-10.00am sa nofsinhar u bejn il-5.30pm u t-8.30pm. Id-d˙ul huwa bla ˙las. Reuben Chircop huwa artist tal-fotografija freelance b’esperjenza ta’ g˙axar snin ˙idma. L-arti tieg˙u tkopri su©©etti u lokazzjonijiet varji u ©©orr mag˙ha ˙sibijiet u messa©©i intensi. G˙alkemm huwa ©eneralment jiffoka fuq fotografija arkitettonika u astratta, l-arti tieg˙u timra˙ ukoll fuq vja©©i, mudelli u familja. Reuben tella’ diversi wirjiet kemm f’Malta kif ukoll f’G˙awdex, dejjem b’su©©etti differenti. Tella’ wkoll wirjiet fl-Ingilterra u l-Italja. G˙al Reuben il-fotografija mhix biss ritratt. Il-motivazzjoni tieg˙u spiss hija l-˙sieb li jmexxih biex ifittex il-mument u l-post adattat biex hemm ikun jista’ jo˙ro© il-˙sieb tieg˙u fir-ritratt. Reuben dejjem ifittex li jitg˙allem u jag˙mel mill-a˙jar biex jaqsam il-˙sibijiet tieg˙u tad-dinja ta’ madwarna, g˙ax kif jg˙id hu: “Id-dinja ta’ barra hija studio wie˙ed mdaqqas.” G˙al Reuben Chircop il-fotografija hija mod ta’ ˙ajja u apprezzament tal-˙ajja nnifisha.

CHARLES CLEWS KIEN KITTIEB, ATTUR U UMORISTA, LI MATUL ÓAJTU KOLLHA FERRAÓ ÓAFNA NIES BL-UMORIÛMU NADIF TIEGÓU.

MID-DJARJI TA’

CharlesClews

(1919-2009) FL-ISKOZJA – – – – –

Kemm tiççargja ta’ qatg˙a xag˙ar? Xelin. U kemm tie˙u talli tqaxxar le˙ja? 9d. Mela qaxxarli xag˙ri bil-mus tal-le˙ja.

EFFETT KUNTRARJU G˙and spiΩjar. – – – –

Raqdet xejn il-mara b’dawk il-pilloli tal-irqad? Lanqas g˙alqet g˙ajn ma’ g˙ajn. Mela ma tajthiex kemm g˙edtlek? Le…g˙ax g˙edtilha kemm Ωammejtli tag˙hom!

20.01.2013

Kultura

T˙ejjija biex jitfakkar ir-raba’ çentinarju mit-twelid ta’ Mattia Preti B˙alissa t-t˙ejjijiet g˙all-wirja internazzjonali ta’ Mattia Preti huma fl-aqwa tag˙hom. Dan se jkun avveniment kbir g˙all2013 li Heritage Malta qieg˙da torganizza b’kollaborazzjoni bejn il-MuΩew Nazzjonali talArti u l-Museo Civico di Taverna. Din ser tkun l-ewwel darba li Heritage Malta ser tiddisinja u tikkoordina l-lo©istika ta’ wirja li ser issir barra minn xtutna. It-t˙ejjijiet tal-katalgu, tal-wirja u tal-lo©istika ta’ dan il-pro©ett, issa qeg˙din fil-faΩi finali tag˙hom. Il-wirja ‘Mattia Preti – Faith and Humanity’ ser tkun inawgurata f’Taverna l-Italja, ilpost tat-twelid ta’ Mattia Preti, fl-24 ta’ Frar. Din il-©urnata ta˙bat ukoll mal-400 sena mit-twelid talartist fl-1613. Bejn Mejju u Lulju 2013, din il-wirja ser tinfeta˙ f’Malta g˙all-pubbliku ©enerali fil-Kmamar Statali tal-Palazz filBelt. Dan il-pro©ett ser ikun ta˙t ilpatroçinju tal-President tarRepubblika ta’ Malta, Dr George Abela, li ltaqa’ wkoll mal-organizzaturi ta’ Taverna fil-Palazz ta’ Sant’Anton matul Ωjara li dawn g˙amlu f’Malta riçentament. Il-wirja tinkludi pitturi presti©juΩi li sselfu minn istituzzjonijiet internazzjonali ewlenin ta’ fama mondjali. Dawn jinkludu: il- Prado (Spanja), ilLouvre (Pari©i), Il Museo di Capodimonte (Napli), I Musei Vaticani (il-Vatikan, Ruma), L’Uffizi (Firenze) u ˙afna o˙rajn. Kapolavuri ta’ Mattia Preti li ori©inaw minn dawn ilmuΩewijiet, u mhux biss, ser jitpo©©ew f’din il-wirja presti©juΩa flimkien ma’ xog˙lijiet o˙ra mill-MuΩew Nazzjonali tal-Arti u minn knejjes u kollezzjonijiet o˙ra li jinsabu f’Taverna. Fiç-çentru talwirja se jkun hemm il-kwadru Sermon of St John the Baptist, kif ukoll self-portrait , li se jkunu g˙all-wiri kemm f’Taverna kif ukoll f’Malta. Din il-pittura hija wa˙da minn Ωew© self-portraits tal-artist. Din il-pittura kienet impittra apposta g˙all-kappella talfamilja ta’ Preti li tinsab fil-knisja ta’ San Domenico f’Taverna u li turi lil Preti liebes ilbies talOrdni ta’ San Ìwann. B˙alissa, Heritage Malta qieg˙da tiffinalizza xog˙ol ta’ restawr u konservazzjoni fuq diversi opri tal-arti ta’ Mattia Preti. Dan kollu qieg˙ed isir wara sentejn ta’ ˙idma intensiva kkumplimentata minn riçerki u studji o˙ra. Il Museo Civico di Taverna offra l-apparat me˙tie© sabiex saru investigazzjonijiet xjentifiçi mhux invaΩivi fuq il-pitturi. Dan sar flimkien mal-MuΩew Nazzjonali tal-Arti li qasam irriΩorsi u l-kompetenza tieg˙u sabiex isir dan ix-xog˙ol. Grazzi g˙al din il-kollaborazzjoni, iΩ-Ωew© istituzzjonijiet gawdew ukoll mill-g˙arfien presti©juΩ tal-Opificio delle Pietre Dure li wettqu diversi xrays u fotografija IR fuq pitturi varji li jinsabu kemm f’Taverna kif ukoll f’Malta.

Self-portrait ta’ Mattia Preti Mattia Preti twieled f’Taverna, belt Ωg˙ira f’Catanzaro (Calabria). Óuh il-kbir, Gregorio, kien artist li mar jg˙ix f’Ruma, u Mattia segwa lpassi tieg˙u. F’Ruma Mattia Preti ffamiljarizza ru˙u malesponenti ewlenin tal-arti Barokka Rumana u hawn ˙adem fuq l-ewwel kummissjonijiet importanti li ng˙ata. Ir-relazzjoni li kellu mal-Ordni ta’ San Ìwann tmur lura g˙all1642 meta Preti kien g˙adu f’Ruma, fejn hu kien irnexxielu ji©i ordnat b˙ala Kavallier talUbbidjenza Ma©isterjali millPapa Urban VIII. Hu probabbli li Preti Ωar bosta drabi Venezja u bliet ewlenin o˙ra Taljani,

iΩda aktar tard mar joqg˙od Napli. F’Napli Preti kien ikkummissjonat sabiex ipitter xog˙lijiet g˙all-Granmastru tal-Ordni ta’ San Ìwann f’Malta, Martin de Redin. Huwa wasal Malta fl1659, im˙ajjar mill-prospett li jikseb promozzjoni presti©juΩa b˙ala Kavallier tal-Grazzja Ma©isterjali. Ix-xog˙lijiet tieg˙u f’Malta ©ibdu l-attenzjoni, però huwa ma rnexxielux jil˙aq liskop tieg˙u. Dan la˙qu ftit snin wara meta rritorna g˙at-tieni darba Malta sabiex ipitter is-saqaf tal-Knisja Konventwali tal-Ordni ta’ San Ìwann. Sussegwentement, Preti baqa’ jg˙ix f’Malta, miet

It-tie© ta’ Kana hawn fl-1699, u kien midfun filKonkatidral ta’ San Ìwann. Heritage Malta qieg˙da tag˙mel sej˙a g˙al kumpanniji privati u sponsors sabiex ikunu parti minn dan l-avveniment nazzjonali. G˙add ta’ organizzazzjonijiet di©à wrew interess f’dan il-pro©ett u qeg˙din

jappo©©jaw din il-wirja permezz ta’ tipi varji ta’ sponsorships, li jvarjaw minn donazzjonijiet monetarji g˙al servizzi u tag˙mir. G˙al aktar informazzjoni g˙andha tintbag˙at email lil: info@heritagemalta.org, jew iççempel 2295 4000.

20.01.2013

Mill-Misra˙

Ûur Ruma bi prezzijiet mill-aqwa

Delegazzjoni kummerçjali Maltija fiç-Çina bl-appo©© tal-HSBC

Madwar 25 kumpannija minn Malta ltaqg˙u ma’ kumpanniji minn Shanghai u Hong Kong g˙al laqg˙a ta’ negozju organizzata mill-Malta Enterprise bl-appo©© tal-HSBC Bank Malta. Il-kumpanniji Maltin irrappreΩentaw firxa ta’ industriji, inkluΩi l-ener©ija alternattiva, l-in©inerija, l-ivvja©©ar, is-servizzi finanzjarji, il-prodotti tax-xorb, u l-kostruzzjoni. Aktar minn 65 kumpannija miç-Çina ˙adu sehem fil-forum f’Shanghai li enfasizza l-vanta©©i uniçi li Malta toffri lill-kumpanniji ÇiniΩi li jridu jinvestu u jiksbu aççess g˙as-swieq Ewropej kif ukoll g˙asswieq fl-Afrika. PreΩentazzjonijiet ing˙ataw mill-Uffiçjal Ewlieni tal-Malta Enterprise, Joe Schembri; mill-Kap tal-Commercial Banking talHSBC Malta, Michel Cordina; u mir-rappreΩentant tal-Kamra Maltija tal-Kummerç, Anton Borg. Serje ta’ laqg˙at one-on-one bejn id-delegati Maltin u ÇiniΩi kienu organizzati bl-appo©© tal-HSBC. Programm simili b˙al dan sar ukoll f’Hong Kong. “L-appo©© tal-HSBC Malta g˙al dawn il-missjonijiet kummerçjali jipprovdi mezz dirett biex jattira l-investiment lejn Malta. Il-poΩizzjoni tal-HSBC b˙ala bank internazzjonali ewlieni, flimkien mal-preΩenza qawwija tieg˙u fiç-Çina u Hong Kong, joffru lin-negozji Maltin konnessjonijiet globali u opportunitajiet kummerçjali biex jespandu l-˙idma tag˙hom lil hinn minn Malta,” qal Michel Cordina.

Btala ideali g˙al qamar il-g˙asel, destinazzjoni favorita g˙al ˙afna, il-qalba g˙al dawk li j˙obbu l-moda, il-kultura u fuq kollox l-ikel Taljan – Ruma toffri l-post ideali fejn wie˙ed iqatta’ lvaganza tieg˙u. G˙alhekk ROCS Travel kienet minn ta’ quddiem sabiex tkompli tippromovi din id-destinazzjoni. Sa˙ansitra, ROCS g˙andha l-pjacir li g˙al sena o˙ra ter©a’ ©©edded il-kuntratt tag˙ha ma’ La Griffe Luxury Hotel ©ewwa Via Nazionale, lukanda ta’ ˙ames stilel li tinsab proprju fil-qalba ta’ Ruma. Barra minn hekk, ROCS Travel ˙abbret ukoll sale mill-aqwa fejn qeg˙din joffru skontijiet uniçi g˙all-klijenti tag˙hom. EΩattament fil-qalba ta’ wa˙da mill-iktar bliet meraviljuΩi tal-Italja, il-lukanda b’˙ames stilel, La Griffe Luxury Hotel, toffri esperjenza ta’ lussu; komfort; arti kontemporanja, klassika u moderna; filwaqt li tassigura Ωjara li ma tintesa qatt u fuq kollox b’servizz impekkabli. Rachel Vella, Direttur ta’ ROCS Group, stqarret: “A˙na nag˙mlu minn kollox sabiex noffru l-a˙jar prodott lill-klijenti tag˙na, bl-a˙jar prezz fis-suq.

Ruma minn dejjem kienet fuq quddiem fil-lista tag˙na tal-aqwa destinazzjonijiet u wa˙da milliΩjed destinazzjonijiet imfitxija mill-pubbliku. Dan kollu mmotivana biex inkomplu noffru laqwa offerti g˙al Ruma u nag˙tu l-opportunità lil ˙afna iktar nies biex iΩuru s-sbu˙ija ta’ Ruma. ROCS Travel, g˙al sena o˙ra, re©g˙et ©eddet ilkuntratt tag˙ha mal-lukanda ta’ ˙ames stilel, La Griffe Luxury Hotel, u huwa ta’ pjaçir g˙alina li iΩjed Maltin se jkollhom l-opportunità jΩuru Ruma bi prezz tant speçjali.” ROCS Travel tiggarantixxi offerti uniçi f’La Griffe bi prezzijiet li jibdew biss minn €199. Din l-offerta tinkludi titjiriet bir-ritorn mal-Air Malta, akkomodazzjoni fil-lukanda ta’ ˙ames stilel La Griffe, kolazzjon kuljum u taxxi. G˙alhekk, kun çert li ΩΩur Ruma ma’ ROCS Travel u bla dubju taffaxxina ru˙ek hekk kif tmiss din l-art. G˙al iktar informazzjoni Ωur ilferg˙at ta’ ROCS il-Furjana jew il-Mellie˙a. Tista’ ukoll iççempel 2015 1515 jew tid˙ol fis-sit elettroniku www.rocsholidays.com, kif ukoll tista’ tibg˙at email lil travel@rocsgrp.com jew iΩΩur ilpa©na ta’ Facebook ‘ROCS Group’.

Laferla Insurance Agency Ltd tiΩvela l-mascot il-©did tag˙ha Ferlu huwa karattru li ©ie mfassal minn Laferla Insurance Agency Ltd. Lidea li jkun hemm g˙asfur b˙ala mascot , hija sabiex dan ilmascot ji©i marbut ukoll ma l-arma talkumpannija. Dan il-karattru huwa simbolu ta’ approçç ©did li lkumpannija qed tie˙u. B˙ala kulur, l-isfar ©ie mag˙Ωul g˙ax estetikament jaqbel mal-kuluri talkumpannija. Wie˙ed jista’ jinnota wkoll li g˙ajnejn ilmascot huma ˙odor u b’hekk tiΩdied ir-rabta bejn dan il-karattru u l-logo talkumpannija.

IRBAĦ iPHONE KULJUM SA’ JUM SAN VALENTINU Ittoppja b’€10 jew aktar Il-klijenti kollha li jittoppjaw b’€10 sa’ l-14 ta’ Frar jieħdu sehem awtomatikament f’kompetizzjoni li tittella’ l-għada ta’ kull jum tal-offerta u jidħlu biċ-ċans li jirbħu iPhone 5 16GB. Termini u kundizzjonijiet japplikaw.

MADE FOR YOU Termini u kundizzjonijiet japplikaw.

www.go.com.mt

iPHONE 5

X’JINTREBĦU

20.01.2013

Mill-Misra˙

ProÌett MItMUM b’sUÇÇess MInn Go 36,000 telefonata minn 164 telefown, 18-il TV u 17-il stallazzjoni, jistg˙u jinstemg˙u b˙ala l-istruttura tat-telekomunikazzjoni ta’ xi lukanda Ωg˙ira, iΩda dawn iç-çifri mhuma xejn ˙lief l-istallazzjoni kumplessa li t˙ejjiet g˙al L-Istrina ta’ din is-sena, lavveniment li sar fil-Palazz ta’ Verdala fis-26 ta’ Diçembru. L-istallazzjoni, li fissret 400 sieg˙a xog˙ol ta’ ˙ames persuni, ©iet imwettqa ming˙ajr ebda problema – xejn mhi ˙a©a façli meta wie˙ed jikkunsidra l-volum tat-traffiku f’termini ta’ konnettività! “Li tibqa’ kalm huwa diffiçli ˙afna meta tqis dak li huwa involut,” jg˙id Charles Mansueto, li huwa l-bniedem wara l-tim tekniku ta’ GO li wettqu x-xog˙ol il-Verdala. “Il-˙sieb biss li a˙na kellna mhux aktar minn jumejn g˙all-ittestjar qabel l-avveniment attwali, kien biΩΩejjed biex iΩommna fuq ix-xwiek sa’ nofsillejl!” Charles Mansueto jiddeskrivi l-isfida ta’ L-Istrina b˙ala l-mod ideali g˙at-tim biex tintemm is-sena bil-kbir u anke jekk din il-˙idma tinvolvi g˙axar sig˙at ta’ anzjetà qawwija, huwa jinsisti li din hija biçça xog˙ol li huwa dejjem lest li jag˙milha “mill©did f’kull ˙in u tkun meta tkun il-©urnata”. Barra minn hekk, l-avveniment ta’ din is-sena ta dik ilmotivazzjoni Ωejda lit-tim ta’ GO.

ll- video conference live bejn il-President u l-appartamenti ta’ Puttinu f’Sutton lIngilterra, kienet esperjenza “li ser nibqg˙u ng˙oΩΩu tul ˙ajjitna kollha. Illum it-teknolo©ija ©©ib in-nies aktar viçin xul-xin, u g˙alhekk ˙sibna li nag˙mlu kuntatt dirett ma’ dawk il-persuni li attwalment jibbenefikaw minn L-Istrina Live”. Din l-inizjattiva kienet ukoll possibbli grazzi g˙al Matthew James Mifsud minn Vianet Systems, li ©entilment kera t-tag˙mir tal-video conferencing life size, u g˙al Wayne Lee Valentine li fil-fatt offra li jinstalla personalment din is-sistema f’Sutton. G˙aliex GO tag˙Ωel li tie˙u responsabbiltà g˙al dan linkarigu u, fuq kollox, ming˙ajr ˙las? “L-istallazzjoni tas-servizzi ta’ komunikazzjoni g˙al LIstrina huwa eΩempju perfett tal-kapaçità ta’ GO li tipprovdi networks disponibbli u soluzzjonijiet kummerçjali lillklijenti tag˙ha. L-g˙aΩliet ta’ konnettività u tag˙mir li ji©u uΩati g˙al din l-inizjattiva huma parti mill-investiment kontinwu nazzjonali ta’ GO li permezz tieg˙u nimpenjaw ru˙na biex nipprovdu networks li huma mill-aktar reΩiljenti,” qal Kelvin Camenzuli, id-Deputat Kap Tekniku ta’ GO. GO dejjem kienet l-ewwel biex toffri soluzzjonijiet innovattivi lill-klijentela tag˙ha. GO ilha g˙al ˙afna

snin tipprovdi soluzzjonijiet ta’ fibra lill-klijenti tag˙ha tan-negozju u hija l-ewwel u l-uniku ope-ratur f’Malta b’Ωew© cables internazzjonali tal-fibra ottika u issa hija lewwel operatur li qed toffri Fibre to the Home (FTTH). “Tabil˙aqq, GO hija l-uniku operatur lokali li setg˙et timmani©©ja stallazzjoni ta’ din ix-xorta ming˙ajr problemi. Apparti l-˙ila tal-immani©©jar tal-pro©ett minn meta tnediet fl-1995, is-sistema tal -cables tal-fibra u tar-ram ta’ GO hija l-uniku mod kif stallazzjoni b˙al din qatt setg˙et tesperjenza riΩultati daqshekk poΩittivi b˙al dawn – ming˙ajr ebda difetti,” Ωied jg˙id is-Sur Camenzuli. L-Istrina, g˙al GO, hija wa˙da mill-pilastri ewlenin tas-CSR tag˙ha u l-kumpannija ilha tappo©©ja lil L-Istrina mill-ewwel edizzjoni tag˙ha fl-1995. Apparti l-€20,000 li jing˙ataw b˙ala donazzjoni waqt l-avveniment, GO tirrinunzja l-˙lasijiet relatati malistallazzjoni, sig˙at ta’ xog˙ol u l-materjali. Barra minn hekk, GO tirrinunzja wkoll g˙as-sehem tag˙ha fid-d˙ul relatat malSMSs u t-telefonati li jsiru waqt l-avveniment. Is-sena li g˙addiet, din issomma la˙qet is-somma ta’ €64,492. Meta wie˙ed iqis irrekord ©did miksub matul ledizzjoni ta’ din is-sena, din is-somma wkoll hija mistennija li til˙aq somma rekord.

L-UCIM Co. Ltd t˙abbar prezzijiet imnaqqsa tal-mudelli Fiat “Kuntenti ˙afna li qeg˙din naraw kif il-mudelli ta’ karozzi Euro V qeg˙din ji©u rikonoxxuti b˙ala l-iΩjed vetturi favur l-ambjent u li l-awtoritajiet lokali qeg˙din jie˙du miΩuri sabiex i˙arsu l-ambjent. Permezz tat-tnaqqis fit-taxxa tar-re©istrazzjoni li g˙adu kemm t˙abbar dan l-a˙˙ar, il-Maltin qeg˙din jing˙ataw l-opportunità li jixtru karozzi iΩjed eco-friendly, bl-aktar teknolo©ija avvanzata u features ta’ sigurtà.” Hekk qalet Francesca Mamo, Managing Director ta’ UCIM Co Ltd, importaturi u distributuri tal-FIAT f’Malta. Il-UCIM Co. Ltd, fil-fatt qieg˙da t˙abbar li l-prezzijiet il-©odda skont it-tnaqqis fit-taxxa tar-re©istrazzjoni li t˙abbar waqt il-Ba©it ta’ Novembru li g˙adda, huma prezzijiet li jistg˙u jibdew jitgawdew b’effett immedjat. “It-tnaqqis fit-taxxa huwa bbaΩat fuq l-emissjonijiet ta’ CO2 u g˙alhekk dan jikkonçerna lil ditta b˙alma hi FIAT li g˙al erba’ snin konsekuttivi kienet ivvutata b˙ala l-aktar kumpannija ta’ karozzi bl-inqas emissjonijiet ta’ C02 fl-Ewropa. Wara li t˙abbar dan it-tnaqqis, il-karozzi Fiat issa re©g˙u saru iΩjed aççessibbli u nistg˙u nikkonfermaw li l-UCIM Co. Ltd issa qieg˙da toffri l-iΩjed prezz baxx g˙al kull segment,” Ωiedet tg˙id is-Sinjorina Mamo. Flimkien ma’ dawn il-prezzijiet ©odda, il-UCIM Co. qieg˙da tistieden lill-pubbliku g˙al offerta fejn, sal-a˙˙ar ta’ Jannar, dawk il-klijenti li jixtiequ jibdlu l-karozza tag˙hom ma’ mudell ©did Fiat, mhux biss se jgawdu mit-tnaqqis fit-taxxa tar-re©istrazzjoni iΩda wkoll serje ta’ skontijiet li qed ikunu offruti sal-a˙˙ar ta’ Jannar. Il-Fiat Panda Classic, ori©inarjament bil-prezz ta’ €10,600, issa tiswa €9,900. Il-Fiat Panda Pop il-©dida li kienet bil-prezz ta’ €12,000 issa tiswa’ €10,750. Il-Fiat Punto Pop li kienet €13,100 issa ©iet tiswa €11,300. Il-Punto Pop High Level ©dida li tinkludi seba’ airbags, parking sensors, bluetooth u iΩjed, qieg˙da tkun introdotta fis-suq bil-prezz ta’ €12,500; filwaqt li l-Fiat Qubo li sa l-2012 kienet qieg˙da tinbieg˙ bil-prezz ta’ €15,100, issa tinsab bil-prezz ta’ €14,775. Il-mudell ikona Fiat 500 Pop li l-prezz tieg˙u fl-2012 kien jibda minn €14,160 issa niΩel g˙al €12,600.

20.01.2013

KurΩitajiet

Kalejdoskopju

Mi©bura minn Charles B. Spiteri

Esebizzjoni ˙ajja minn studentessa

L-artista ÌappuniΩa Chooo-San, ta’ 19-il sena bdiet larti tal-makeup illuΩjonarja u qieg˙da to˙loq esebizzjonijiet mill-istess mudelli tag˙ha. Chooo-San hi studenta tal-ewwel sena fl-Università tal-Arti f’Musashino, f’Tokjo. ©iet ispirata g˙al din larti meta f’©unju li g˙adda, fil-˙in tal-kolazzjon,

pin©iet ˙luq u g˙ajnejn fil-pala ta’ idha. Minn hemm bdiet tpin©i tara kif setg˙et to˙loq dehra robotika u stramba fil-©isem uman. Bil-paçenzja kollha bdiet tpin©i l-irqaqat f’Ωippijiet, buttuni u lazzijiet li jag˙tu dehra li huma reali. Finalment sabet numru ta’ ˙bieb li kienu lesti

joqog˙du b˙ala mudelli biex fuqhom, tpin©ilhom larti stramba, b’Ωebg˙a akrillika biss. U mill-mudell li sabet, ˙olqot esibizzjoni li timxi minn post g˙all-ie˙or u qed ti©bed lil ˙afna nies. Naturalment, g˙ax il-pubbliku jintlaqat bil-kbir, meta mhux b’˙asda, g˙al dak li jara!

Im˙abba projbita ÛvediΩa samranija tressqet il-Qorti akkuΩata li lag˙qet u mellset kranji umani fl-appartament tag˙ha f’Gothenburg. Hi qed tiffaççja sa sentejn il-˙abs bl-akkuΩa li ddisturbat il-paçi tal-mejtin. Il-prosekuturi qed jg˙idu li x-xebba, ta’ 37 sena, Ωammet millinqas sitt kranji, spina u numru kbir ta’ g˙adam ie˙or f’kompartament sigriet fl-appartament tag˙ha. Mag˙hom instabu numru ta’ boroΩ kbar u ritratti mi©budin f’kamra mortwarja. Il-mara, li tressqet il-Qorti fid-distrett ta’ Gothenburg, wie©bet li mhix ˙atja. Stqarret li ©abret l-g˙adam min˙abba interess storiku. IΩda l-gazzetta Goeteborgsposten allegat li xi snin ilu, hi kienet kitbet f’forum tal-internet: “Il-morali tieg˙i ssettjawli l-limiti u lesta nie˙u kull kastig jekk jinqala’ xi ˙a©a. Tiswiehom. Irrid lir-ra©el tieg˙i kif hu, sija jekk mejjet kemm jekk ˙aj. L-importanti li nsib il-fer˙ kollu li nixtieq.” Fost ir-ritratti misjuba hemm u˙ud juru mara tilg˙aq ras ta’ mewt. Il-prosekutriçi Kristina Ehrenborg Staffas qalet li waqt li rritratti jitfg˙u dell fuq l-akkuΩata, hi qieg˙da tg˙id li dik tar-ritratt mhix hi u li r-ritratti sabithom fuq l-internet.

Twissija mit-tobba lill-©enituri Miljuni ta’ ©enituri qed iqieg˙du lil uliedhom f’riskju ta’ mard min˙abba li j˙allulhom g˙al ˙inijiet twal bilqieg˙da – jew isegwu t-televiΩjoni, jilag˙bu log˙ob tal-kompjuter jew jid˙lu fid-dinja tal-internet. Tobba barranin g˙adhom kemm ˙ar©u twissija kerha mmens li l-©enerazzjoni tat-tfal tal-lum tinsab f’riskju ta’ ˙xuna, mard tal-qalb u dijabete, min˙abba li jqattg˙u ˙afna mill-˙in tag˙hom bilqieg˙da. Min˙abba f’hekk, ˙afna mill-istess tfal mhumiex jag˙mlu l-eΩerçizzju fiΩiku rikjest min-natura. L-esperti qeg˙din i˙e©©u lill-©enituri biex jillimitaw l-ammont ta’ ˙in li j˙allu lil uliedhom bilqieg˙da g˙al sag˙tejn. Wara dan il-˙in, it-tfal iridu jag˙mlu xi ˙a©a li ©©eg˙ilhom ja˙arqu lkaloriji. Studju li sar sentejn ilu mill-World Cancer Research Fund (WCRF) sab li l-medja tat-tfal flIngilterra di©à qed jeççedu dan il-˙in. Huma jaraw it-televiΩjoni g˙al sag˙tejn u nofs kuljum u wara jmorru fuq l-internet fejn

iqattg˙u madwar sieg˙a u 50 minuta o˙ra. It-tabiba Rachel Thompson, Deputat Kap taxXejnza fil-Fond Dinji g˙ar-Riçerka tal-Kankru, hi tal-fehma li jekk it-tfal jeΩerçitaw, xorta jistg˙u jiΩviluppaw drawwiet ˙Ωiena u perikoluΩi jekk g˙al numru ta’ sig˙at jit˙allew inattivi u ma jag˙mlu xejn fiΩiku. Ûiedet tg˙id li kul˙add jaf li jekk lit-tfal ma nimmotivawhomx biex ikunu fiΩikament attivi f’età çkejkna, meta jikbru u jsiru adulti, jibqg˙u l-istess. Il-Professur Mitch Blair mill-Kulle©© talPedjatrija u s-Sa˙˙a tat-Tfal qal li ˙ajja sedentarja ta’ aktar minn sag˙tejn tag˙mel ˙sara fit-tfal. Meta t-tfal ma jag˙mlux attività fiΩika, jaf jiΩdied ir-riskju tal-kankru, g˙ax tiΩdied il˙xuna, jiΩdiedu l-livelli ta’ inflammazzjoni fil©isem u g˙alhekk tiΩdied is-sensittività talinsulina. Min ikun o˙xon, speçjalment it-tfal, jiΩdidulhom çerti ormoni b˙all-oestro©enu, li jkabbar ir-riskju ta’ çerti kankri, b˙al dak tas-sider.

20.01.2013

Bir-ru˙ u bil-©isem

meTa QaddiST Fil-KaPPella SiSTiNa

Naf x’se tg˙idli: Kemm int iffurtunat! Qaddist filKappella Sistina! Le ˙abib! Minix il-Papa! Mhux dak li jqaddes fil-Kappella Sistina! G˙adni ‘l bog˙od g˙al hemm! Proprjament lanqas se narah b’nemmes! IΩda nhar it-23 ta’ Diçembru kelli ix-xorti n˙oss din is-sensazzjoni unika. Kien imissni nqaddes il-quddiesa ta’ nofsinnhar fl-Isptar. X’˙in mort biex niççelebra lquddiesa, sibt ma’ wiççi l-kor ta’ Marie Therese Vassallo. Kemm fra˙t! Fil-passat kelli di©à l-grazzja li ngwadi l-kant sabi˙ ta’ dan il-kor maestuΩ! Meta tisimg˙u ikanta, ma tistax ma t˙ossokx kburi li inti Malti! Veru? Intant. Wasal il-˙in tant mistenni tal-quddiesa. Il-qanpiena daqqet f’kappella imdewda bin-nies. Ma kienx hemm fejn toqg˙od labra! X’˙in bdejt miexi lejn l-altar mejda, qalbi riedet tinfaqa’ bl-eçitament. Xi ©miel ta’ kant beda ˙iere© minn dawn ˙uti! Il-kant armonjuΩ, polifoniku u qawwi tag˙hom ˙adni lura fiΩ-Ωmien. Sewwasew f’wie˙ed mill-˙dud ta’ Ottubru tas-sena 2003 fl-Ingilterra. Iva ˙bieb! Fit-tieni Óadd ta’ Ottubru kelli l-grazzja li nikkonçelebra fil-quddiesa solenni talg˙axra u nofs ta’ filg˙odu fil-Kattidral ta’ Westminister. Il-©miel ta’ kor li kelli quddiemi dakinhar kien replika perfetta tal-kor famuΩ li hemm fil-Kappella Sistina ta’ Ruma. F’dik iç-çirkustanza wkoll dan il-Kattidral mag˙ruf kien miΩg˙ud bin-nies li attendew bi ˙©arhom

g˙al din il-quddiesa. Kos hux! Anki fil-fidi Kattolika lIngliΩi jafu jkunu tassew konservattivi! Qabel bdejt il-quddiesa l-Ispirtu fit-talba da˙˙alni fissbu˙ija tal-muΩika. Meta fil-˙ajja jkun hemm it-tjubija, il-˙niena, is-sabar, is-safa, il-˙lewwa, ir-raΩan, il-g˙aqal, il-fidi u l-im˙abba l-˙ajja issir kor polifoniku! Is-sintonija tal-im˙abba ta’ Alla li to˙ro© minnha, mhux biss issebba˙ha g˙aliha nnifisha, iΩda issebba˙ ukoll il-˙ajjiet ta’ dawk li jkollha x-xorti li tmiss! L-istess ˙sieb baqa’ ji©ri warajja il-quddiesa kollha, g˙alkemm Ωbroffa fl-omelija. Il-qari tal-van©elu ta’ dak il-˙add, l-a˙˙ar wie˙ed tal-Avvent, irrakkonta il-©rajja ta’ meta Marija marret iΩΩur lil EliΩabetta. Milli jidher Marija kienet di©à ma˙kuma mill-muΩika ta’ Alla li j˙enn. G˙aliex l-ewwel ˙a©a li g˙amlet kif irçeviet l-a˙bar mill-an©lu kienet li “tqum u tmur t˙affef lejn l-g˙oljiet, f’belt tal-Lhudija”. Ara ta˙sbu li marret biex tistrie˙! U ˙allina! Marret biex tg˙in mara xi˙a li kienet se ssir omm! X’Ωinn hux! Imma veru! U x’˙are© minn fomm Marija wara vja©© daqshekk twil li dam ©ranet biex intemm? Kieku jien tg˙idx kemm kont neqred u ngerger! Kont nag˙mel plejtu s˙i˙! Imma Marija le! Ωgur li minn fommha ˙are© dak il-kliem mimli ˙lewwa li ‘l quddiem kellu jo˙ro© missinagoga ta’ Nazaret. Kliem li min semg˙u bilfors li kien se j˙oss ru˙u ma˙tuf mill-˙lewwa tieg˙u.

U dan ma ta’ ©ewwa! Ma dawk li int u jien tg˙idx kemm ng˙ajruhom meta ttina s-sieg˙a! Óallina li mbag˙ad ni©u fi kliemhom! U EliΩabetta, meta semg˙et lil Marija tkellimha, “imtliet bl-Ispirtu s-Santu” (Lq 1:41). Hawnhekk inqrast wa˙da sew! KwaΩi ridt nag˙laq ni©ri l-ktieb talVan©elu bil-we©g˙a li ˙assejt f’qalbi! G˙aliex bdejt nistaqsi fija nnifsi: “Kull darba li nit˙addet biex nimliehom lin-nies ta’ madwari? Bl-im˙abba jew bil-˙dura? Bil-paçi jew bir-rabja? U xi nqanqal fihom lill-Ispirtu sSantu jew lix-xitan li jkun i˙uf ‘l hawn u ‘l hemm?” Waqt l-omelija l-Mulej g˙allimni wa˙da kbira permezz ta’ wie˙ed mill-Isqfijiet u Dutturi tal-Knisja tal-˙ames seklu, San Pietru Krisologu. Dan qal hekk: “Issa li twelidna mill-©did, ... fix-xbieha tal-Mulej tag˙na, u ©ejna tassew adottati minn Alla b˙ala wliedu, ejjew nilbsu kompletament ix-xbieha tal-˙allieq tag˙na ˙alli nkunu totalment b˙alu. Mhux fil-glorja li jipppossedi hu wa˙du, imma flinnoçenza, fis-sempliçità, fil-˙lewwa, fis-sabar, flumiltà, fil-˙niena, fl-armonija. F’dawn il-kwalitajiet li bihom g˙aΩel li jsir, u li jkun, wie˙ed minna”. Jalla ˙ajjitna tkun mimlija b’dawk il-kwalitajiet sbie˙ ta’ Ìesù kif ˙abbrilna il-Krisologu! Hekk ˙ajti issir quddiesa s˙i˙a, akkumpanjata mill-kor tal-An©li u l-qaddisin! Bil-wisq iprem minn dak tal-Kappella Sistina!

Jum il-morda bil-lebbra Nhar il-Óadd 27 ta’ Jannar ji©i mfakkar Jum il-Morda bil-Lebbra. Kien Raoul Follereau li waqqaf din l-okkaΩjoni fl1954 u ˙adem bla heda biex il-marda tinqered g˙al kollox. Minn dakinhar din il-©urnata baqg˙et ti©i osservata f’madwar 140 pajjiΩ taddinja. L-g˙an ta’ din il-©urnata speçjali hu li ting˙ata attenzjoni tal-bΩonnijiet ta’ dawk li qed isofru intortament minn din il-marda kronika kif ukoll mill-istigma li ©©orr mag˙ha. G˙alkemm il-lebbra m’g˙adhiex ittheddida li kienet, qieg˙ed ikun hemm eluf kbar ta’ kaΩi ©odda kull sena ta’ nies infettati b’din il-marda kiefra. Óafna nies bilkemm jemmnu li kull Ωew© minuti tal-©urnata xi ˙add xi mkien se jsib li g˙andu l-marda tal-lebbra. Jekk nie˙du l-Indja biss, is-sena lo˙ra nstab li l-marda kienet iktar imxerrda milli kien ma˙sub. Nofs il-kaΩijiet ©odda tal-marda huma fl-Indja. Fil-pajjiΩ kollu kien hemm kwaΩi ˙amsin fil-mija iktar kaΩijiet milli kien mistenni. F’˙afna mill-istati tal-Indja lkaΩijiet kienu tliet darbiet iktar minn kif kien irraportat. Dan juri li dawn huma l-ag˙ar postijiet u l-iktar infettati bil-lebbra u li hemm bΩonn iktar g˙ajnuna biex ti©i kkontrollata. F’Bangladesh fl-Asja, g˙axra fil-mija mill-morda bil-lebbra g˙andhom xi tip ta’ diΩabbiltà permanenti, b˙al ˙sara fin-nervituri tas-saqajn u l-idejn, u anke fl-g˙ajnejn. Anke meta jing˙ataw tratta-

ment, il-˙sara hemm tibqa’. G˙al ˙afna minn dawn in-nies, il-fejqan mil-lebbra huwa biss il-bidu. Jekk ma jsibux min jg˙inhom, dawn jispiççaw sfigurati u jibqg˙u dejjem sejrin g˙all-ag˙ar. L-Afrika hija wa˙da mill-pajjiΩi li fiha l-iktar nies morda bil-lebbra, l-iktar filMadagaskar, Ni©erja, MoΩambik u lEtjopja. Il-WHO tikkalkula li fi Ωmien sentejn, tliet snin o˙ra, madwar Ωew© miljun pazjent g˙ad iridu ji©u nfettati b’din ilmarda qerrieda. Kull ma jkun hemm bΩonn hu li jkun hemm riΩorsi biΩΩejjed biex dawn l-imsejkna jfiequ qabel tkompli tixtered il-marda. F’Malta g˙anda The Order of Charity li kull sena tibg˙at madwar €20,000 lil 20 organizzazzjoni, fosthom ta’ Maltin, biex tittaffa’ u anke titfejjaq il-marda tallebbra jew il-©dim. Jekk inti wkoll tixtieq tg˙in, kull m’g˙andek tag˙mel hu li tibg˙at lofferta tieg˙ek lill-Ordni tal-Karità, Istitut Kattoliku, Furjana FRN 1441 jew tibg˙at çekk dirett lil BOV, San Ìwann Branch, Order of Charity 40018786910. Dan il-ktieb sabi˙ huwa dwar l-istorja ta’ Patri Damian ta’ Molokai, il-qaddis il-©did li miet Ωg˙ir fl-età wara li ttie˙ed mill-marda hu u ja˙dem fost il-lebbruΩi. Hija storja ta’ kura©©, dedikazzjoni u qlubija me˙uda mill-kitba tad-Direttur taç-çinema John Farrow, missier lartista u kantanta Mia Farrow.

Patri Damian ©ie ddikjarat qaddis u patrun ta’ dawk morda bil-lebbra millPapa preΩenti. Il-ktieb jiswa biss €5 u l-qlieg˙ kollu mill-bejg˙ ta’ dan il-ktieb imur g˙allOrdni tal-Karità li hija affiljata malOrdni ta’ San Lazzru ta’ Ìerusalemm li kienet twaqqfet fi Ωmien il-Kruçjati

biex ta˙dem fost il-lebbruΩi fl-Art Imqaddsa. Il-ktieb jinbieg˙ mil-librerija tal-Istitut Kattoliku u mill-Preca Library. Jista’ jintbag˙at bil-posta g˙all-˙las ta’ €5.50 jekk iççemplu fuq 21381233. Il-qlieg˙ kollu mill-bejg˙ tal-ktieb imur g˙allOrdni tal-Karità (Malta).

20.01.2013

Çinema

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

L-20 FILM bL-ogÓLA DÓUL FL-2012 Bejn il-21 ta’ Diçembru 2011 sat-18 ta’ Diçembru 2012

SKYFALL

THE HOBBIT

Nru.

Isem

Ìeneru

Klassifika

1. 2. 3. 4.

SKYFALL* MARVEL AVENGERS ASSEMBLE THE DARK KNIGHT RISES THE AMAZING SPIDER-MAN

PG PG PG

5. 6. 7. 8.

THE HOBBIT: AN UNEXPECTED JOURNEY** TED TAKEN 2* ICE AGE 4: CONTINENTAL DRIFT

PUSS IN BOOTS

10. 11. 12 13.

THE TWILIGHT SAGA: BREAKING DAWN* BRAVE MISSION IMPOSSIBLE - GHOST PROTOCOL STEP UP 4: MIAMI HEAT

14.

THE HUNGER GAME

15. 16. 17. 18.

JOURNEY 2: THE MYSTERIOUS ISLAND SHERLOCK HOLMES: A GAME OF SHADOWS THE DICTATOR SNOW WHITE AND THE HUNTSMAN

19. 20.

THE EXPENDABLES 2 MEN IN BLACK 3

Avventura bl-azzjoni Fantasija bl-azzjoni Drama bl-azzjoni Avventura bl-azzjoni u fantasija Avventura bil-fantasija Kummiedja spinta Thriller b’azzjoni furjuΩa Kummiedja animata Avventura Kummiedja animata Avventura Avventura fantastika Film animat bl-azzjoni Thriller bl-azzjoni Drama muΩikali Movimentat Avvenutra tax-xjenza Fittizja bl-Azzjoni Kummiedja avventuruΩa Avventura bl-azzjoni Kummiedja spinta Avventura drammatika bl-Azzjoni Thriller furjuΩ Kummiedja tax-Xjenza fittizja

PG PG 18 14 U U 12 U PG PG 12 U 12 16 12 14 PG

PUSS IN BOOTS * Films li g˙adhom jintwerew ** Kien g˙all-wiri biss 19-il ©urnata Din il-lista turi li l-films bl-azzjoni l-aktar li kienu popolari mal-udjenzi. Wara ©ew dawk animati, l-avventuri, l-kummiedji u dawk drammatiçi. Kien hemm film wie˙ed biss b’çertifikat ta’ 16-il sena u ie˙or ta’ 18-il sena.

Kompetizzjoni Empire Cinema

L-AQWA gÓAXAR FILMS bejn id-9 u t-13 ta’ Diçembru 2012

Mistoqsija g˙al din il-kompetizzjoni: Semmi Ωew© atturi li ja˙dmu fil-film LES MISERABLES Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Il-Mile End, il-Óamrun. Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba. Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: A. GRECH, Block B Flat 3, Ta’ Paris Est. Birkirkara

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

LIFE OF PI THE HOBBIT: AN UNEXPECTED JOURNEY PARENTAL GUIDANCE JACK REACHER GANGSTER SQUAD THE TWILIGHT SAGA: BREAKING DAWN PART 2 SILVER LININGS PLAYBOOK MAGASCAR 3: EUROPE’S MOST WANTED SKYFALL HERE COMES THE BOOM

Çinema

20.01.2013

LES MISERABLES

BLOKKBASTER

XOGÓOL KLASSIKU MUÛIKALI tA’ SPEttAKLU QAWWI U StIL EPIKU Atturi Ewlenin: Hug˙ Jackman; Russell Crowe; Anne Hathaway; Amanda Seyfried; Eddie Redmayne; Aaron Tveit; Samantha Barks; Helena Bonham Carter; Sacha Baron Cohen. Direttur: Tom Hooper. Hin: 158 min. Distributur: UNIVERSAL. Mahrug mill-K.R.S. Çert. PG In-novella storika tal-awtur FrançiΩ, Victor Hugo, ppubblikata g˙all-ewwel darba fl-1862, tant rinomata g˙ax tmiss anki l-aktar qlub xierfa, ilha tin˙adem g˙aç-çinema sa mill-1897. Minn dakinhar ’l hawn, dehret fuq il-liΩar il-kbir u g˙at-televiΩjoni bosta u bosta drabi. Diversi xog˙lijiet klassiçi b˙al Oliver! (Oliver Twist), Scrooge (A Christmas Carol), The Phantom Of The Opera, Mamma Mia , u tant o˙rajn, inqalbu f’xog˙ol muΩikali g˙aç-çinema, dejjem b’suççess finanzjarju. Fl-1985, bl-insistenza tal-produttur Cameron Macintosh, Les Miserables inbidel f’xog˙ol muΩikali g˙all-palk. Fuq medda ta’ 28 sena, aktar minn 60 miljun ru˙ f’42 pajjiΩ raw dan ix-xog˙ol li nqaleb f’21 lingwa li g˙adu sejjer sallum. Ta˙t id-direzzjoni abbli ta’ Tom Hooper (il-mo˙˙ wara r-rebbie˙ ta’ erba’ Oscars The King’s Speech), Les Miserables, issa ©iet addattata ukoll g˙al fuq il-liΩar çinematografiku. Il-qofol ta’ dan il-film muΩikali qieg˙ed l-ewwel nett fl-ispettaklu ˙aj, id-dwell ahrax u twil bejn iΩ-Ωew© protagonisti, il-˙ajja miΩerabbli tal-fqar fi Franza tas-Seklu Dsatax u, fuq livell sekondarju, nassistu g˙al storja ta’ m˙abba, sagrifiççju u redenzjoni. Jean Valjean (Jackman), pri©unier f’˙abs g˙al dsatax il-sena, jqatta’ l-karti tal-˙ru© temporarju tieg˙u mill-˙abs, ja˙rab u jwa˙˙alha f’mo˙˙u li jg˙ix

˙ajja aktar onesta. Tmien snin wara, issa ta˙t isem ie˙or f’Montreuil-sur-Mer, isir kap ta’ fabbrika u anki sindku ta’ din il-belt. L-Ispettur Javert (Crowe), bniedem b’fissazzjoni qawwija li j˙ares il-li©i akkost ta’ kollox u ming˙ajr riΩerva, qatt ma ˙afer lil Valjean u g˙adu jfittxu. Hu jsalva lil Fantine (Hathaway) milli tkun sfurzata fil-prostituzzjoni u jwieg˙da li jie˙u ˙sieb it-tifla tag˙ha, Cosette (Isabelle Allen) li ssefter bla ˙niena ma’ Monsieur u Madame Thenardier (Baron Cohen u Bonham Carter) u jmorru lejn Pari©i. Cosette (issa Amanda Seyfried) saret tfajla eleganti, edukata u grazzjuΩa u malajr jipprova jaqbad mag˙ha Marius (Redmayne), student li dalwa L-Ispettur Javert ukoll imur Pari©i u jibqa’ jsus wara Valjean. Dawn kollha se jg˙addu minn avvenimenti li se jibdlulhom ˙ajjithom radikalment. Les Miserables jiΩvol©i f’xog˙ol epiku bi ˙jiel minn films kolossali tal-passat, b˙al Dr. Zhivago (xeni tar-rivoluzzjoni), Oliver! (it-tfal fqar u mitluqa ji©ru mattriqat ta’ Pari©i), Sweeney Todd: The Demon Barber Of Fleet Street (it-toroq dojoq mimlija ˙mie© u vizzji, xi sekwenzi ta’ brutalità goffa b˙al qlug˙ ta’ snien bil-forza, kif ukoll il-presenza ta’ Helena Bonham Carter u Sacha Baron Cohen), u xi o˙rajn, b’muΩika stupenda, korijiet melodjuΩi u xi kanzunetti

popolari, kif ukoll settijiet imponenti. Forsi l-impatt drammatiku hawn ma jin˙assx daqs f’verΩjonijiet o˙ra u llspettur Chavert, g˙alkemm qisu xidja ma jurix dik il-˙ruxija tas-soltu. IΩda, din il-produzzjoni muΩikali tibbrilla f’spettaklu u emozzjoni qawwija.

Kif kiteb Charles Dickens fl-ewwel vers tal-ktieb klassiku tieg˙u, A Tale Of Two Cities, dwar ir-Rivoluzzjoni FrançiΩa, lambjent ta’ Les Miserables jista’ jitfisser l-istess: It was the best of times. It was the worst of times. Titlifx dan ix-xog˙ol grandjuΩ!

thE MAStER

FILM KUMPLESS

KUMMIEdjA ÓELWA U ALLEGRA Atturi Ewlenin: Joaquin Phoenix; Philip Seymour Hoffman; Amy Adams; Laura Dern; Ambry Childers; Rami Malek; Kevin J. O'Connor. Direttur: Paul Thomas Anderson. Óin: 144 min. Distributur: ENTERTAINMENT FILMS. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert. PG X’g˙andhom komuni l-films Boogie Nights (1997), Magnolia (1999) u There Will Be Blood? Dawn Ωgur li mhumiex produzzjonijiet li wie˙ed jista’ jiddeverti bihom; kollha g˙andhom atmosfera morbida u tqila; jiΩviluppaw ru˙hom fit-tul, speçi ta’ films epiçi ta’ xorta o˙ra u kollha huma diretti minn Paul Thomas Anderson, bniedem tassew kapaçi li jid˙ol g˙al xog˙lijiet çinematografiçi li jirrikjedu attenzjoni speçjali u ta˙bil il-mo˙˙ mill-udjenzi. Bl-istess kriterji jasal xog˙ol ie˙or ta’ dan id-direttur kura©©uΩ, The Master. Din iddarba se mmorru lura fis-snin ta’ wara l-gwerra sal-bidu tassnin ˙amsin. Fuq tra©itt ta’ kwazi sag˙tejn u nofs, Anderson je˙odna fuq vja©© infernali ma’ veteran spissjat tal-gwerra u l-ammirazzjoni kbira tieg˙u lejn kap verament

kariΩmatiku ta’ setta ta’ duttrina jew filosofija alternattiva. Iç-çineasti serji u akkaniti hawn Ωgur se jinnotaw ˙jiel minn diversi produzzjonijiet sodi tal-passat, l-aktar fosthom il-kolossali Giant (1956) (dwar ir-reazzjoni ta’ Ωew© ©enerazzjonijiet (familji) meta fir-raba tag˙hom f’Texas jinstab iΩ-Ωejt u kif jinbidlu, u Elmer Gantry (1960) (dwar evan©elista imbruljun). F’ The Master insibu Ωew© protagonisti tassew diversi kemm f’g˙emilhom u kemm fid-dispoΩizzjoni naturali tag˙hom. Freddie Quell (Phoenix) wara l-gwerra qieg˙ed i˙uf ’l hawn u ’l hinn, mo˙˙u mhux floku, jixrob ta˙lit ta’ xorb im˙allat bl-ispirti u petrol li qieg˙ed jirrendieh instabbli, sikwit fis-sakra u jaqla’ l-©lied kull fejn ikun, kif ukoll mo˙˙u biex imur man-

nisa meta l-˙abiba ta’ tfulitu telqitu. Meta darba jasal f’marina, hu jid˙ol ©o jott u mitluf kif ikun, jorqod. Meta jistenba˙ ikun milqug˙ tajjeb minn Lancater Dodd (Seymour Hoffman), fundatur ta’ g˙aqda, The Cause, li tipprietka duttrina li bniedem jista’ jkun kapaçi li jiddomina lpassjonijiet tieg˙u, u minn martu Peggy (Adams). Hu jmur mag˙hom New York fejn iridu ji©bru xi fondi g˙allkawΩa tag˙hom. Matul il-vja©© Lancaster jipprova j˙arre© lil Freddie b˙ala dixxiplu ©did, imma l-vizzji tieg˙u huma tant qawwija li dan ir-rekluta©© se jkun wie˙ed verament diffiçli. The Master hu xog˙ol intens, iddominat assolutament minn Ωew© atturi f’vena formidabbli, bi Ωvilupp tetru, iΩda li j˙alli sodisfazzjon kbir g˙al min kapaçi jissaporti u bi stampa

çara kif il-brainwashing jista’ façilment ise˙˙. Joaquin Phoenix, b˙ala l-eks ba˙ri konfuΩ qatt ma kien daqhekk konvinçenti, Philip Seymour Hoffman g˙al darb’o˙ra jibbrilla b’mod eççellenti f’parti ta’ wie˙ed li kapaçi jikkonvinçi bi kliem sabi˙ imma bi pretenzjonijiet foloz, u f’çerti mumenti jinΩel f’livell ta’

kantant dilettant li kwaΩi jsir buffu. L-akbar tif˙ir, però, g˙andu jmur lejn id-direttur Paul Thomas Anderson talli tana xog˙ol ie˙or stupend, qawwi, polemikuΩ, li Ωgur g˙ad jil˙aq fi grad ta’ wie˙ed klassiku li jkun meqjus b˙ala kult. Attent g˙al meta jing˙ataw lOscars fi Frar li ©ej.

20.01.2013

Illum CENTOVETRINE, Canale 5, 9.10pm Tkompli tikseb suççess is-soap opera Taljana li g˙al dawn il©img˙at qieg˙da tkompli tintwera wkoll kull nhar ta’ Óadd. Ettore jipproponi lil Maddalena biex issiefer mieg˙u, filwaqt li jitlob lil Diane biex tie˙u t-tmexxija tal-kumpannija f’idejha. Margot tikteb artiklu dwar Sebastian; x’reazzjoni se jkollu? Xi ˙add qieg˙ed josserva dak li qieg˙ed jag˙mel Sebastian fil-konfront ta’ Margot. ON D ROAD, ONE, 9.30pm Il-program ta' din il-©img˙a, ONDROAD huwa wie˙ed ippakkjat b’diversi features interessanti. InΩuru l-Malta Classic Car Museum; intervista ma’ John Mamo dwar il-problemi li sewwieq ta’ mutur jiltaqa’ mag˙hom fit-toroq Maltin; nitkellmu ma’ Ωag˙Ωug˙ li g˙andu karozza Daewoo li g˙andha 14-il sena u g˙adha f’kundizzjoni perfetta; test drive tal-karrozza Peugeot 208 u finalment feature intersanti dwar it-tlielaq tal-muturi li jsiru fittoroq ta’ Isle of Man, it-TT Races

Matul il-©img˙a VIE, ONE, Mit-Tnejn sal-Ìimg˙a, 10.00am

TeleviΩjoni

07.30 ONE NEWS 08.00 Folji 10.00 Malta Tag˙na Lkoll Attività Ta˙t it-Tinda 11.00 Joe’s Kitchen 11.30 Ir-Rangers (R) 12.10 Aroma Kitchen (R) 13.30 ONE NEWS 13.40 Warm Up 14.30 Xandira Politika 16.00 Teleshopping 16.30 L-Argument 17.30 ONE NEWS 17.40 L-Argument 18.30 Diskors Dr Joseph Muscat 19.30 ONE NEWS 20.15 Mass Meeting 21.30 On D Road 22.15 Nine-O-Three 23.15 ONE NEWS 23.45 Mass Meeting

06:30 09.35 10.00 10.30 10.55 12.20 13.30 14.00 16.10 16.35 18.50 20.00 20.40 21.30 22.30 00.30

Uno Mattina in Famiglia Mix Italia Linea Verde A Sua Immagine Santa Messa - Angelus Linea Verde Tg Domenica In - L’Arena Tg1 Domenica In - Così è la vita L’Eredità Tg 1 Affari Tuoi L’Isola Tg1 Applausi

07.00 08.20 10.35 12.25 13.00 14.00 16.00 18.05 18.30 19.25 21.25 00.25

TF: La vita secondo Jim Cartoni Film: Sabrina vacanze Romane Studio Aperto Sport Mediaset - XXL Film: Dragon Hunter - Tg com Film: Dragon Heart TF: La vita secondo Jim Studio Aperto Film: Shallow Hal Tg com Le Iene TF: Californication Tg com

Chef Abroad Naturally Delicious Chasing the Yum Drop 5 lbs with Good Housekeeping 13:45 Easy Entertaining with Michael Chiarello 14:10 Reservations Required 14:35 Feng Shui Living

07.45 10.00 10.30 12.00 12.30 13.00 14.00 14.05 15.00 15:05 16.15 17.00 17.05 18.00 18:10 18.40 19.30 19.45 20.30 21.30 21.35 23.15 23.45

INT fuq NET Ucuh Futur fis-Sod Distinti Kisbiet Telebejgh NET News Futur fis-Sod NET News Simpatici (r) Kisbiet NET News Sport Extra NET News Flusek (r) NetWorks Ghalik fl-Ewropa NET News Deja Vu NET News Replay NET News Futur fis-Sod

06:00 TF: Due uomini e mezzo 06.30 Real School 07.00 Cartoons 09.25 TF: Alien Surf Girls 10.10 Ragazzi c’è Voyager 10.50 A Come Avventura 11.30 Mezzogiorno in famiglia 13.00 TG 2 GIORNO 13.30 Tg2 Motori 13.45 Quelli che aspettano 15.40 Quelli che ... 17.05 Tg2 Notizie 17.10 Rai sport 18.00 Tg 2 18.10 90 minuto 19.35 TF: Cops 20.30 Tg 2 21.05 TF: NCIS 21.50 TF: Elementary 22.335 La Domenica Sportiva 01.00 Tg 2

06:00 07:55 08.50 10.00 11.55 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00

PRIMA PAGINA Traffico - Tg 5 Le frontiere dello spirito Film: Papa Ho Trovato un amico Melaverde Tg 5 L’Arca di Noe Domenica Live Avanti un altro Tg 5 - Meteo Dopo Tg 5 20.40 Stricia la Domenica 21.30 Centovetrine 23.30 Distretto di Polizia 10 Tg5

12:00 12:25 12:50 13:15

Bejn l-10.00 u l-11.00 ta’ filg˙odu mit-Tnejn sal-Ìimg˙a, ONE qieg˙ed ixandar programm ta’ diskussjoni li j©ib l-isem Vie bi preΩentazzjoni ta’ Jackie Scott. Apparti su©©etti attwali marbuta mal-kampanja elettorali, Jackie jkollha mistednin qraba u ˙bieb ta’ kandidati li ˙er©in f’isem il-Partit Laburista fl-elezzjoni tad-9 ta’ Marzu li ©ej. LOVE BIRDS, It-Tlieta, ONE, 4.30pm Dan l-episodju ta’ Love Birds ser ikun qieg˙ed jid˙ol aktar fiddettall ta’ dak li jag˙mel tie©. Il-program ser jibda b’rokna malavukat Dr Robert L Zammit fejn ser ikun qed jiddiskuti su©©etti legali fuq iΩ-Ωwie©. Minn hemm, ser immorru g˙al Mary Rosa Briffa li ser te˙odna g˙al mawra informattiva dwar dak li g˙andu x’jaqsam max-xag˙ar, dwiefer, sbu˙ija u spa. Ser nag˙lqu l-program ma’ Mary Grace Lynch u Stephen Chircop li ser ikunu qeg˙din iwasslu aktar informazzjoni dwar dak kollu li g˙andu x’jaqsam mal-ippjanar tal-aktar ©urnata importanti g˙all-koppja. F’SALIB IT-TOROQ, It-Tlieta, TVM, 8.40pm Jeffrey u Kevin jitkellmu bejniethom u tidher li qieg˙da tinbet ˙biberija speçjali bejniethom. Omm Jeffrey iΩda ma tie˙ux pjaçir li l-˙abib ta’ binha huwa eks-˙absi. Din il-˙biberija ©©ieg˙el lil Amanda tirrabja mhux ftit, iΩda issa ˙add mhu qieg˙ed jag˙ti kasha. WILD, Italia 1, it-Tlieta, 9.10pm Is-sitt edizzjoni ta’ dan il-programm mimli features interessanti dwar in-natura u s-sbu˙ija naturali tad-dinja. G˙al darb’o˙ra tmexxi l-programm Fiammetta Cicogna. Fost l-irkejjen popolari se jkun hemm g˙al darb’o˙ra dik ta’ Frank Cuesta, mag˙ruf b˙ala Frank of the Jungle, fejn jag˙ti dettalji interessanti dwar iddinja tar-rettili. KAPPELLI MADWARNA, Il-Ìimg˙a, TVM 2, 9.45pm Programm interessanti u informattiv fejn insiru nafu aktar dwar it-tliet knejjes ta’ Óal Balzan u l-kappella tal-Lunzjata f’Óal Millieri. L-istorja tag˙hom te˙odna lura fis-snin img˙oddija.

09:15 Live: FIS World Cup Nordic Skiing: Chaux-Neuve, France: Jumping 10:30 Live: FIS World Cup Alpine Skiing: Adelboden, Switzerland 11:30 FIS World Cup Alpine Skiing 13:00 Live: IBU World Cup Biathlon: Women’s Mass Start [Live] 13:45 Live: FIS World Cup Alpine Skiing: Adelboden, Switzerland 14:15 Live: FIS World Cup Nordic Skiing: Liberec, Czech Republic 15:30 Live: IBU World Cup Biathlon: Men’s Mass Start [Live] 16:15 FIS World Cup Nordic Skiing 17:00 Masters Snooker 18:45 Live: World Championship Darts: Frimley Green: Final [Live] 21:00 Live: Masters Snooker: Day 1: Mark Allen v Mark Davis [Live]

09:20 10:10 13:30 14:20 15:10 15:35 16:00 16:50 17:40 18:30 19:20 20:10 21:00 21:50 22:40 23:30

09:30 10:20 11:10 12:05 12:55 13:50 14:45 15:00 15:25 15:55 16:20 16:50 17:15 17:25

Cake Boss Say Yes to the Dress Ultimate Cake-Off Cake Boss: Next Great Baker Cake Boss Cake Boss Ultimate Shopper What Not to Wear Ace of Cakes Secret Eaters My Crazy Obsession My Big Fat American Gypsy Wedding Rich Bride/Poor Bride Secretly Pregnant The Bubble Man Strange Attractions

Anthony Bourdain: No Reservations Against The Tide Survivorman: Ten Days Disaster on K2 Hell on High Water World’s Toughest Expeditions with James Cracknell One of a Kind Road to Le Mans One of a Kind Road to Le Mans One of a Kind Road to Le Mans One of a Kind Road to Le Mans

09:10 09:30 10:00 10:10 10:30 11:00 11:10 12:00 12:10 12:30 13:00 13:30 14:00 14:10 14:30 15:00 15:15 15:30 16:00 16:30 17:00 17:10 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:15 20:30 21:00 21:30 22:00 22:10 22:30 23:00 23:10

The Health Show To Be Announced BBC World News World Features Dateline London BBC World News To Be Announced BBC World News World Features Third Eye BBC World News Newsnight BBC World News World Features To Be Announced BBC World News Sport Today Click BBC World News My Country BBC World News To Be Announced BBC World News India Business Report BBC World News Third Eye BBC World News Sport Today Click BBC World News To Be Announced BBC World News World Features My Country BBC World News To Be Announced

07.00 08.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 16.25 17.10 18.00 18.20 20.00 20.40 22.45 23.15

06:00 07.00 08.00 09.20 10.15 10.45 11.15 11.40 12.00 12.55 13.25 14:00 14:30 15.05 19.00 20.00 20.10 21.30 23.15 23.25

Fuori orario The Big Valley Film: Peccato d’amore TF: L’Ispettore Derrick Rai Educational TGR Estovest TGR Mediterraneo TGR RegionEuropa Tg3 - Telecamere Salute Rai Educational Passepartout TG Regione - TG Regione Meteo In 1/2 ora Alla falde del Kilimangiaro Tg3 - TG Regione Blob Che tempo fa - Report Presa diretta Tg 3 Tg Regione

06:45 07:20 08.25 09.20 10.00 11.00 11.30 12.00 12.45 14.00 14.40 15.25 16.45 18.55 19.35 21.30

Tg 4 Vita da strega Storie di confine Slow tour Santa Messa Le storie di viaggio a ... Tg4 - Pianeta Mare Scene da un matrimonio Pianeta Mare Tg 4 Donnavventura TF: detective Monk Film: Il genio della truffa Tg4 Film: Il Comandante Florent Film: The Curious Case of Benjamin Button 00.45 Film: Una vita al massimo Tg 4

08:10 08:25 08:40 09:25 09:55 10:25 10:55 11:45 12:30 13:30 14:00 14:30 15:00 17:30 18:20 19:05 20:00 20:30 21:00 21:50

07:15 08:10 09:05 09:30 09:55

Boogie Beebies Charlie and Lola Robin Hood Keeping up Appearances Supernova The Old Guys Great Ormond Street The Inspector Lynley Mysteries London Hospital The Royle Family The Impressions Show with Culshaw and Stephenson ’Allo, ’Allo! Doctors Elephant Diaries Doctor Who London Hospital Blackadder the Third Twenty Twelve Life on Mars Spooks Inspector Lynley Mysteries

17:10 18:05 19:00 19:30 20:00 21:00 22:00 23:00

Twist the Throttle: Ducati Mythbusters: Bottle Bash Destroyed in Seconds Destroyed in Seconds Extreme Engineering: Holland’s Barriers to the Sea American Loggers: Operation Winter Cut Dirty Jobs: Marble Maker Auction Kings Auction Kings: Vampire Hunting Kit Auction Hunters: Battle Bought Auction Hunters: Hot Wheels Gold Rush: Alaska: Gold, Guns, and Bears Gold Divers: One Bad Deal American Chopper: Junior Frustration Ultimate Survival: Louisiana Dual Survival: Hippo Island How It’s Made How It’s Made Around the World in 80 Ways Curiosity: Brainwashed Ultimate Cops Aircrash Confidential: Pilot Error

07.00 09.50 11.15 11.45 13.30 14.05 16.55 18.00 20.00 20.30 21.30 23.35 00.40 00.50

Omnibus Ti porto io Ti ci porto io ... in Cucina Josephine ange Gardien Tg La7 Film: Irma la Dolce TF: The District TF: L’Ispettore Barnaby Tg La 7 In onda Film: Roy Roy Omnibus Notte Tg La7 Sport Film

10:50 11:40 12:35 13:05 13:30 14:00 14:25 15:20 16:15

09:35 Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 10:00 The Legend of Korra 10:25 The Penguins of Madagascar 10:50 SpongeBob SquarePants 11:15 Winx Club 11:40 iCarly 12:05 The Troop 12:55 Drake and Josh 13:20 Drake and Josh 13:45 SpongeBob SquarePants 14:10 SpongeBob SquarePants 14:40 Back at the Barnyard 15:05 The Mighty B 15:30 The Fairly Odd Parents 15:55 iCarly 16:20 Big Time Rush 16:45 Victorious 17:10 Supah Ninjas 17:35 SpongeBob SquarePants 18:00 The Legend of Korra 18:25 Power Rangers Samurai 18:50 The Penguins of Madagascar 19:15 Victorious 19:40 iCarly 20:05 True Jackson, VP

L-G˙odwa t-Tajba TVAM Malta u lil Hinn Minnha L-A˙barijiet Óadd G˙alik L-a˙barijiet Óadd G˙alik Ikompli Teleshopping L-A˙barijiet Teleshopping Mixage (R) Venere (R) L-A˙barijiet - Madwarna TVHemm L-A˙barijiet - Sports XFactor Only Fools and Horses L-A˙barijiet

20.01.2013

TeleviΩjoni

minn SYLVANA FARRUGIA

ILLUM

GÓADA

THE CURIOUS CASE OF BENJAMIN BUTTON, (Rete 4, 9.30pm)

RAINTREE COUNTY, TCM, 7.45am

Film li huwa bbaΩat fuq storja qasira li ˙ar©et kwaΩi mitt sena ilu, fl-1922, u li n˙adem ta˙t id-direzzjoni ta’ David Fincher. Il©ist tal-film huwa wie˙ed fantastiku g˙all-a˙˙ar fejn naraw ra©el li aktar ma jikber fl-età, aktar jibda jiçkien. Brad Pitt u Cate Blanchett huma l-atturi prinçipali ta’ din il-film drammatiku. Naraw kif Button jitwieled fl-1919, b˙ala ra©el anzjan. Huwa ji©i abbandunat minn missieru u jitrabba f’dar. Meta jg˙addi Ω-Ωmien isir i˙obb mara, iΩda l-proçess li g˙addej minnu qieg˙ed jaffettwalu ˙ajtu. ROB ROY, (La 7, 9.35pm)

Filg˙odu kmieni se jintwera dan il-film li Elizabeth Taylor ˙admet flimkien ma’ Montgomery Clift lura fl-1957, film li je˙odna fiΩ-Ωmien il-Gwerra Çivili Amerikana bejn in-na˙a ta’ fuq u n-na˙a ta’ isfel. John, li ©ej min-na˙a ta’ fuq tal-Amerika, itemm l-istorja tieg˙u ma’ tfajla, sabiex jibda avventura mas-sbej˙a Susanna, tfajla sinjura min-na˙a ta’ isfel tal-Amerika. Gidba minn tag˙ha twassal biex dawn it-tnejn jiΩΩew©u, u g˙alhekk ikun tard wisq meta John jinduna li g˙adu ma rax in-na˙a oskura ta’ din il-mara l-©dida tieg˙u.

IT-TLIETA 22 ta’ JANNAR SEVEN BRIDES FOR SEVEN BROTHERS (Rete 4, 4.35pm)

Dan il-film ilu mhux ˙aΩin ma jidher fuq it-televiΩjoni. Meta ˙are© fiç-çinemas lura fl-1995 kien intlaqa’ tajjeb ˙afna. L-attur prinçipali tieg˙u kien Liam Neeson. IΩda fil-film kien spikka bilbosta attur, li dak iΩ-Ωmien kien g˙adu ©did, Tim Roth. Attur qsajjar li fil-parti li kellu wera ˙ruxija liema b˙alha u tant kien tajjeb li kien nominat g˙all-Oscar g˙all-aqwa attur f’parti sekondarja. Il-film je˙odna lura fis-seklu 18 fl-Iskozja, fejn insibu lillprotagonist qieg˙ed jipprova jie˙u self ta’ flus, iΩda xi ˙add jisraq dawn il-flus. Id-dejn irid jit˙allas xorta, u minn hawn tibda battalja qalila bejn it-tajjeb u l-˙aΩin. Dan il-film kien sewa 28 miljun Dollaru u da˙˙al ftit iΩjed minn 31 miljun Dollaru meta ˙are©. Nag˙tik parir li ma titilfux. Ta˙t id-direzzjoni ta’ Michael Caton-Jones, ja˙dmu wkoll Jessica Lange, John Hurt, u Eric Stolz.

L-ERBGÓA 23 ta’ JANNAR THE BONE COLLECTOR (Rete 4, 9.10pm)

Niftakarni kont Ωg˙ira ˙afna meta ©ieli nzertajt dan il-film fuq it-televiΩjoni u kont naffaxxina ru˙i biΩ-Ωfin u l-kant li fih. Lura fis-snin kienu bosta dawk il-films muΩikali li kisbu suççessi kbar, u niftakarhom g˙ax kelli zija li tg˙idx kemm kienet t˙obbhom, tant li kienet tixtri lvideos biex toqg˙od tarahom. Mhux l-ewwel darba li rajt xi wie˙ed mag˙ha, u dan kien wie˙ed mill-favoriti. Hawnhekk g˙andna musical li kien nominat g˙all-Oscar g˙all-Aqwa Film fl-1954. Jirrakkonta l-©rajja ta’ sebat a˙wa, li meta wie˙ed minnhom jiddeçiedi li jrid jiΩΩewwe©, huma wkoll jit˙ajru. Direzzjoni ta’ Stanley Donen, u fost l-atturi prinçipali ja˙dmu Howard Keel, Jeff Richards, Russ Tamblyn, Tommy Rall, Jane Powell, Julie Newmar, u Marc Platt. FLUSH AWAY (GO STARS, 7.05pm) Film animat ideali g˙all-familja kollha, fejn naraw il-karattri prinçipali tag˙na jiltaqg˙u fid-dinja ta’ ta˙t l-art wara li bi Ωball jaqg˙u fit-toilet. Film mimli avventura, da˙k u l-kant ma jonqosx ukoll.

IL-ÌIMGÓA 26 ta’ JANNAR ICE-AGE 2 (Italia 1, 9.10pm)

Id-differenza bejn meta tara film u taqra ktieb, t˙allik dejjem ta˙seb li l-ktieb huwa a˙jar mill-film. G˙andek aktar dettalji, karattri spjegati a˙jar, aktar twists u ©eneralment final differenti minn dak ta’ film. Fil-kaΩ ta’ The Bone Collector bejn il-ktieb u lfilm ftit li xejn hemm differenzi, iΩda hemm wa˙da netta g˙alla˙˙ar u din hi dwar min hu verament il-qattiel. Jekk m’g˙andekx il-ktieb mhux problema, g˙aliex il-film Ωgur li se jog˙©obok kemm-il darba t˙obb thrillers dwar qtil. Hawnhekk g˙andna eks investigatur li issa jinsab paralizzat, maqtug˙ mid-dinja tal-kriminalità iΩda li jidda˙˙al kontra l-volontà tieg˙u biex jinvestiga sensiela ta’ qtil makabri. Denzel Washington u Angelina Jolie fil-partijiet prinçipali, ta˙t id-direzzjoni ta’ Phillip Noyce.

IL-ÓAMIS 24 ta’ JANNAR JOHN CARTER (Go Stars, 12.35) Miktubin mal-mitt sena ilu, l-karattru ori©inali, John Carter, qajjem interess kbir ma’ diversi ©enerazzjonijiet u g˙alhekk jixraq ˙afna li l-avventuri qawwija tieg˙u jidhru fiç-çinema. Matul iΩ-Ωmien, dan l-eroj deher ukoll f’xi kotba komiks, f’xog˙ol tal-arti u ie˙or animat u anki g˙at-televiΩjoni. John Carter hu film tax-xjenza fittizja, movimentat ˙afna. John Carter eks-kaptan tal-konfederati filGwerra Civili Amerikana, waqt battalja mal-Indjani/Amerikani, jid˙ol f’g˙ar u permezz ta’ o©©ett misterjuΩ isib ru˙u minn Virginia ttrasportat fuq il-pjaneta Mars. Direzzjoni ta’ Andrew Stanton, u fil-partijiet ewlenin ja˙dmu Taylor Kitsch, Lynn Collins u Willem Dafoe.

Is-Sibt it-tfal m’g˙andhomx skola, u allura m’hemmx skuΩa biex ma jibqg˙ux xi ftit imqajmin u jaraw dan il-film ideali g˙all-familja kollha din il-©img˙a. Hawnhekk niltaqg˙u ma’ erba’ karattri li je˙duna lura fiΩ-Ωmien meta fid-dinja kien hawn sil© kbir. L-ewwel film ta’ din is-sensiela kien kiseb suççess kbir, u çerta li dan se jintog˙©ob ukoll.

IS-SIBT 27 ta’ JANNAR MIAMI VICE (TVM, 8.40pm) Colin Farrel u Jamie Foxx fil-parti prinçipali ta’ dan il-film polizjesk, li n˙adem wara li s-sensiela televiΩiva kisbet suççessi kbar fis-snin tmenin. Don Johnson u Philip Michael Thomas jafu s-suççess tag˙hom proprju lil din is-sensiela. Snin wara li waqfet in˙adem dan il-film u ma jistax jonqos li naraw bosta manuvri u ©iri wara qattiela u ˙allelin.

20.01.2013

Log˙ob SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: 1 Spekula, 5 Sperma, 8 Tkattir, 14 Ellul, 15 Qaddis, 17 u 19 Sorveljanza, 20 Swat, 21 Ltim, 23 Uniti, 25 Iqsar, 28 Skop, 29 u 30 Pespus, 31 Wiçç, 33 Werqa Ωebbu©a, 39 Ponç, 41 u 42 Spaner, 43 Na˙a, 45 Ronda, 46 Rjali, 47 Abel, 50 Ziju, 53 u 54 Stunat, 56 Kjass, 58 Skalzi, 60 Infern, 62 Tetnu, 64 Palma, 67 Çapçap, 69 Parata, 70 Xebba, 72 u 73 Peçlaq, 75 Lejl, 77 Bjar, 79 FriΩa, 80 Obdew, 82 Sqaq, 84 Isa, 85 Ajk, 87 Adam, 88 Wiççumqaxxar, 93 Anti, 94 u 95 GaΩaΩa, 96 Fqar, 98 Skars, 100 Album, 101 Ikla, 105 Kant, 108 Talin, 109 Annuna, 110 Indivi, 111 Dwali, 112 Assunta, 113 Bluhat, 114 Barabba.

252 Irba˙ €25 fi flus

WEQFIN:

Mimdudin 1 5 8 14 15 17 19 20 21 23 25 28 29 31 33 39 41 43 45 46 47 50 53 56 58 60 62 64 67 69 70 72 75 77 79

Dan ji©i missier is-sigarett? (7) Aktar minn çmoss wie˙ed (6) Fit-triq jaqbillek timxi fuqha (7) Kontra seba˙ (5) G˙akkes, ˙aqar, g˙amel skjav lil xi ˙add (6) Ix-xmara l-kbira tal-BraΩil (6) Dan l-uΩin ta’ dari jaqbel ma’ 800 gramm (5) Aktar minn sbula wa˙da (4) Biçça tilqima tag˙tik il-©ie˙? (4) Il-kapitali tar-Repubblika Çeka (5) Xhieda s˙i˙a li turi li xi ˙add ma kienx fil-post meta se˙˙ xi delitt (5) Mhux quddiem (4) u 30 A˙arbu, g˙ax spjun u traditur (6) Strument bil-kordi mill-aktar melodjuΩ (4) Safra b’devozzjoni lejn art qaddisa (12) Ìemg˙a, grupp ta’ nies (4) u 42 Mara sabi˙a nofsha ˙uta (6) Kultant tag˙mel bil-qliel (4) Dan qisu pjanu kbir idoqq bl-arja (5) Sabi˙ l-aktar mimli bil-pastizzi ja˙irqu (5) Óa biçça rankatura u la˙aq grad (4) Antika, jg˙idu, din il-belt (4) u 54 Wirja tas-suldati jew pulizija (6) Din niexfa qoxqox (5) G˙adda minn operazzjoni (6) G˙abba aktar, Ωied il-piΩ (6) Fir-Renju Unit nsibu l-Familja ..... (5) Ìieb il-kwota fl-elezzjoni (5) Naturalment g˙amel toqba (6) Il-˙alq iebes tal-g˙asafar (6) L-omm g˙andha disa’ xhur biha (5) u 73 Sistema tas-soltu (6) Ne˙duh il-˙in kollu (4) Iblah, qisu bniedem .... ras! (4) u 80 Speçi ta’ sensar, jew medjatur (10)

82 Is-si©©u tal-president (4) 84 u 85 Bajd tal-˙ut tajjeb ˙afna g˙all-ikel (6) 87 Mhuwiex g˙oli fil-prezz (4) 88 Mimli tfal bla omm jew bla missier (12) 93 L-istatwa l-kbira (4) 94 u 95 Issir f’˙afna r˙ula l-g˙ada tal-festa (6) 96 u 98 Minnhom jintg˙aΩel il-Papa (9) 100 Ra˙al f’Malta u port Ωg˙ir f’G˙awdex (5) 101 G˙id ...., u l-˙abel skappa! (4) 105 Konna nilag˙buh u nista˙bew (4) 108 Wasla jew Ωjara (5) 109 Mog˙ti l-unur mist˙oqq (6) 110 Log˙ba bil-kliem biex taqta’ xi ˙a©a (6) 111 Aktar qrib (5) 112 Fjur abjad çkejken li jfu˙ ˙afna (7) 113 Il-Lvant a la Taljana (6) 114 Xi kapolavur ta’ Picasso? (7) Weqfin 2 Ir-reli©jon tal-Mawmettani (5) 3 u 4 MuΩew fejn jintrefg˙u l-armi ta’ valur storiku (8) 6 u 7 Wied il-G˙ajn (10) 9 X’.... sbie˙ min jaf jarana! (4) 10 u 11 Strument melodjuΩ li jindaqq bil-˙alq (9) 12 G˙andu çertu daqs (7) 13 Skarta g˙al ftit ˙in minn fuq ix-xog˙ol (7) 16 Ftit serjetà g˙al din is-sensiela? (5) 18 Aktar minn Ωib©a wa˙da (5) 22 Tifqg˙ek bid-da˙k fuq il-palk (5) 24 u 26 Dan fih sitt pinet Maltin (6) 27 Il-munita ta’ bosta pajjiΩi G˙arab (5) 32 Kuntent, ma jonqsu xejn (6)

33 u 34 L-epilogu fl-a˙˙ar, u dan quddiem (7) 35 Xi pajjiΩ immexxi minn Emir (6) 36 S˙i˙, xejn mittiefes minnu (6) 37 Dak g˙andu .... g˙alih! (4) 38 u 40 Wa˙da mill-©erarkiji (9) 44 Din il-mara tat-tip? (4) 48 Ordni, x’aktarx tas-sultan (4) 49 Xog˙lijiet kbar bid-disinji u d-dettalji kollha (8) 51 Ûeffien professjonali (8) 52 To˙ro©hom u dda˙˙alhom fid-desk (6) 55 Ajruport bil-Malti pur (6) 57 Mhux fuq (4) 59 Barka jew fortuna jew prosperità (4) 61 Aktar minn qarn wie˙ed (4) 63 Puff, xi qΩieΩ! (4) 65 Isiru g˙al xi mozzjoni mressqa (6) 66 Tarf u tarf u aktar minnhom (4) 68 G˙amel hekk lil xi tarbija (6) 69 Sabi˙ ˙afna mimli si©ar (6) 70 Annimali tal-ajru (4) 71 Óuta tajba fil-landa (6) 74 Aktar minn girfa wa˙da (4) 76 Jista’ jsir minn ajruplan fl-ajru (4) 78 Dan issibu fi 15 mimduda (5) 79 u 81 Materjal prezzjuΩ mis-snien ta’ l-iljunfant (6) 82 Ûiemel tat-..... (5) 83 Infezzjoni ta’ xfar l-g˙ajnejn (7) 86 U mela le?! (7) 89 L-isem ta’ Starr tal-Beatles (5) 90 u 91 Kbir jew Ωg˙ir jimmarka l-˙in (6) 92 Tliet piedi (5) 97 Dawn ileqqu Ωgur (5) 99 u 100 Jag˙mluh f’nofs il-film biex tixrob xi ˙a©a (10) 102 Jag˙tihulna Ω-Ωmien (5) 103 u 104 Dawn bit-tara© iduru u jduru (8) 106 u 107 Programm ta’ propaganda (8)

2 u 3 Pellikola, 4 Luqa, 6 u 7 Pessimisti, 9 u10 Kelmtejn, 11 Ibnek, 12 ÌellewΩ, 13 Paçpaçi, 16 Dante, 18 Vja©©, 22 Bewsa, 24 u 26 Taqqab, 27 Sufra, 32 Çinema, 33 u 34 Warrani, 35 Arazzi, 36 Baruni, 37 u 38 Uragani, 40 Omlett, 44 Óass, 48 Bott, 49 Mustaççi, 51 Annimali, 52 Rkoppa, 55 Suldat, 57 Sawm, 59 Lbiç, 61 Fjur, 63 Exxe, 65 Libbra, 66 Appa, 68 Pilatu, 69 Pilota, 70 Xquq, 71 Baqqun, 74 Siçç, 76 Ódax, 78 Rigal, 79 u 81 Fawwar, 82 SkuΩa, 83 Farfett, 86 Vitamin, 89 Inkin, 90 Çar, 91 u 92 Xalaturi, 97 Atlas, 99 u 100 Skarlatina, 102 Klabb, 103 u 104 Injurant, 106 u 107 Lixandra.

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun.

Isem

Indirizz

Tel No: Rebbie˙ ta’ €25: DAVID DELEZIO, 50 “Orchidea” Triq Marcel Attard, Vagnolo, Óal Qormi. QRM 4650.

20.01.2013

Log˙ob

Tisliba bin-numri Bi 3 numri

B’4 numri 0370 1323 1432 1626 1653 2037 2191 2238 2485 2767 3173 3431 4023 4187 4224 4263 4631 5006 5185 5324 5892 5925 6349 6466 6657 6680

003 026 048 076 174 201 254 261 361 372 386 517 596 762 772 832

6741 6821 6852 7307 7653 7755 8338 8406 9097 9243 9449 9768

B’5 numri 00631 03174 04161 11861 11867 13897 19882 20471 20856 21181 23097 41740 51633 52343 56327 62111 66858 75943 80869 82532 84204 94265

B’6 numri 321938 454306 762672 874506

Bi 8 numri 39344337 69494352 81698972 87774389

SUDOKU sponsorjata minn WELLA 1 5 6 4

7 3

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna KOMPETIZZJONI WELLA KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun.

Isem: .......................................................................................... 5 6

Indirizz......................................................................................... .....................................................................................................

3 6 Rebbie˙a: MARIA AZZOPARDI, 10 A/6 Bakery Str., Óal Lija

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem.......................................................................................................................................

Indirizz................................................................................................................................... ................................................................................................................................................ I.D. Card................................................ Tel. .......................................................................

20.01.2013

PROPRJETÀ ÓAL GÓAXAQ: Appartamenti bi tliet kmamar tas-sodda, komun lest u lift. Garaxxijiet ta’ wa˙da, tnejn jew tliet karozzi. Prezzijiet ra©jonevoli. Çempel 7900 0771. TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok. SAN ÌWANN: Appartament bi tliet kmamar tas-sodda, tal-banju u spare toilet bix-shower, kçina u tal-ikel, salott kbir u bit˙a kbira. Jinbieg˙ bl-g˙amara. Prezz €123,500. Çempel 7964 0330.

AvviΩi tajba ˙afna. Prezz tal-istokk huwa mitlub. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 9905 5172. GÓALL-BEJGÓ JEW GÓALL-KIRI ATTARD: Óanut lest minn kollox kemm tid˙ol fih. Fih madwar 40m 2 . Bil-permess Class 4. G˙all-kiri Óal Qormi garaxx f’Ωona industrijali fuq Ωew© sulari iΩda jista’ jintuΩa separat. Fih 110 tul 20 wisa’ u 20 filata g˙oli. Bilmadum bil-lift ubit-tara©. Çemplu 9946 0483 jew 9982 1546. ÓAL QORMI: Garaxxijiet. Tnejn jesg˙u erba’ karozzi kull wie˙ed. Wie˙ed 125 pied fond, 20 pied wisa’ u g˙oli g˙axar filati. Ûona industrijali. Çempel lis-sid fuq 21 487 389 jew 79 487 389.

GÓALL-KIRI

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ

ÓAL TARXIEN: Pet shop f’kantuniera ˙dejn skola, bi klijentela

Antikità: sottospecchio bilmaskaruni u wiçç tal-ir˙am

€1,050. Gradenza interzjata taΩΩebbu©, €2,100. Çentru tal-˙©ie© a˙mar, €650, arlo©© indurat ©o bozza €650. Par figorini talbiskwit, par vaΩuni tal-˙©ie© bilfrill a˙mar, arlo©© tal-kampnari. Kollox antik, u prezz ra©onevoli. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 21 412 158 jew inkella 7970 6878. Inbieg˙u kull tip ta’ arlo©©i. Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm di©itali, jew ana logs, varjetà kbira ta’ alarm clo cks , kemm Citizen, Seiko ‘Dugena’ tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-bat terija, prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet t’arlo©©i tal-idejn u kif ukoll tal-˙ajt u Grandfather Clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil- pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip t’arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija - 110 Triq il-Kung ress Ew ka ris tiku,

Mosta. Çempel 21 417235 jew 9982 5389. Injam lest bi prezzijiet ir˙as. Kull tip ta’ chipboard, MDFs, fuljetti ta’ chipboard, melamine, u aktar (varnishes tal-hardener u komuni) u finishing tal- undercoat. Solid oak , ˙xuna varjata. Çempel 9944 6951. Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat. Ikollna wkoll salotti second hand . Çempel 21 374823 jew inkella 99824139. Sander, kalibratur, Ωew© piedi wiesa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel 7961 7945. AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI

ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches eçç. Parts ©enwini. Çempel g˙al aktar dettalji dwar is-servizz li noffru fuq 21 446839 jew 9947 4505. Fax 21470295. Email alex@agrautoparts.com PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra. Triangle Truck tyres ©odda. Irrikorri g˙and Salvu Cassar G˙awdex. Çempel fuq 21 556674, 9947 5746 jew 9928 8699. KAROZZI

Inbieg˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi

VW Polo Classic diesel. Kundizzjoni tajba, ftit mili. Prezz €4,000. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 21 411 297 jew 7941 1297.

Il-Kumitat ta’ One Club sejjer jorganizza Weekend Break Half Board talKarnival fil-Qawra Palace Hotel Bu©ibba, fit-8, 9 u l-10 ta’ Frar, 2013

PREZZ - G˙all-membri ta’ ONE CLUB KBAR €55 TFAL €27.50 (5 sa 12-il sena) PREZZ G˙al min mhux membru €2 iΩjed Waqt il-weekend break nhar isSibt 8 ta’ Frar 2013, il-Kumitat ta’ ONE Club ser jorganizza l-ballu tal-karnival, bil-premijiet g˙all-a˙jar kostum g˙allkbar u g˙at-tfal li se jkunu jattendu g˙al dan il-weekend break BISS. It-trofej ©entilment mog˙tija ming˙and MARINDEX Trophies tal-Gold Lady Jewellery taΩ-Ûejtun. Booking miftu˙ ming˙and il-helpers tas-soltu u ming˙and Alfred Chetcuti li tista’ ççempillu fuq 21 657 022 jew 9924 0855.

20.01.2013

Klassifikati SERVIZZI

numru 7945 4908.

CARE & CURE GROUP LTD.

DIVERTIMENT Nigret Night Club & Restaurant, 11 Labour Ave, Rabat. Nipprovdu g˙al kull tip ta’ funzjoni b˙al coffee mornings, high teas, lunches, dinner dances, hens u bachelors parties. Divertiment live kull nhar ta’ Ìimg˙a ma’ Freddie Portelli u DJ Nando. Is-Sibt line dancing, country music u kull tip ta’ muΩika mis-snin sittin ma’ DJ Frans Grech. Tista’ tag˙Ωel minn à la carte menu , pasta, pizza, grills u light snacks . Çempel fuq 21454858, 21454908 jew 7945 4908.

Infermiera m˙arr©a, caring assistans, nannies, nies im˙arr©a biex iΩommu kumpannija, g˙ajnuna fid-djar u nightsitters. Servizzi ta’ 24 sieg˙a. G˙andna wkoll g˙allkiri wheelchairs, hoists, comodes, walking frames u hospital beds. Çempel 21 376946 jew 9947 0178. CHASCLO WATERPROOFING G˙al kull tip ta’ waterproofing fid-dar tieg˙ek, ikkuntattja lil Chasclo Waterproofing. G˙al xog˙ol ta’ membrane kif ukoll xog˙ol ta’ water proofing ie˙or bi snin twal ta’ esperjenza u xog˙ol kollu b’garanzija. Prezzijiet ra©jonevoli u stimi b’xejn. Çempel 9949 0698.

DS SERVICES G˙al kull tip ta’ lanscaping, gardening u bob cat hire. Çempel 7980 2289.

muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. Issibilna wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Fleur-de-Lys Rd. B’kara. Çempel fuq 21482796. TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group noffru servizz ta’ tag˙lim ta’ karozzi, muturi u mini buses. Kif ukoll kiri ta’ karozzi u taxi service. Prezzijiet jibdew minn €10. Çempel 9942 2422. jew www.tewmi.com TBATTIL TA’ FOSOS

DAR GÓALL-ANZJANI

GOODY CATERERS

Villa Robinich. Dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari filFgura. Noffru kull g˙ajnuna lill-anzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar mill-kçina tag˙na stess u skont il-bΩonn ta’ kull individwu. Çempel fuq 21 666142 jew 79 666142 jew ibg˙at email fuq robinich@go.net.mt

Naççettaw ordnijiet g˙all-parties. Nag˙mlu kemm ikel u anke ˙elu. Nawgurawlek Sena mill-aqwa. G˙all-menu ssibna fuq Facebook (Goody Caterers). Çemplu 21 895 724.

DAR GÓALL-ANZJANI

Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bilku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©jonevoli li jibdew minn €23 kull persuna. Naç çettaw respite u bed ridden. Çempel fuq in-numri 21454908, 21454858 jew inkella fuq in-

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpanniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com

G˙al tbattil ta’ fosos u bjar, tindif u spezzjonijiet ta’ pajpijiet tad-drena©© permezz ta’ çertu cameras, tindif ta’ kanali taxxita u kif ukoll tbattil u tindif ta’ grease traps çempel 21 651029, 0042 1954 jew inkella fuq 9949 9714. TISWIJIET B’esperjenza u fuq il-post tiswija fuq TVs LCDs, plasma, LEDs, microwaves u kull apparat elettroniku ie˙or. Çempel 9944 6918.

G˙al tiswijiet ta’ kull tip jew ditta ta’ washing machines, çempel 7704 0083. WATERPROOF MEMBRANE

Issibilna kull tip ta’ strumenti

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa,

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

XOGÓOL TA’ ALUMINIUM G˙al kull xog˙ol ta’ aluminium shutters, kemm g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all-˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna wkoll bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’ thermal insulation biex tnaqqas is-s˙ana fis-sajf u l-kes˙a fix-xitwa, u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn. Horvin Ltd., A42 Industrial Estate, il-Marsa. Çempel 21 226320, 21 227196 jew 9989 1800. horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu

bil-©ibs, frakass u graffiato, fuq il-fil, tibjid, tik˙il, gypsum boards suffetti, partitions, bulk heads u coving. Xog˙ol fuq aluminium b˙al twieqi, bibien, po©©amani u nets. Nag˙mlu wkoll tqeg˙din ta’ madum tal-art u tal-˙ajt, kif ukoll kmamar tal-banju. Çempel g˙al stima b’xejn fuq 7735 4586 jew 7996 0934. XOGÓOL TA’ TIBJID G˙al kull tip ta’ xog˙ol ta tibjid fuq ©ewwa, twa˙˙il ta’ geezers u pompo tal-ilma eçç. Çempel 7928 6821. Na˙dmu wkoll il-Óadd u fil-festi pubbliçi. ZG COMPUTERS G˙al kull problema fil-kompjuter. Inkunu fuq il-post dik il-©urnata stess. Çempel lil Chris fuq 9942 4703. Jing˙ata anti-virus b’xejn masservizz.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL XOGÓLIJIET Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason fuq 21 432352 jew 9947 9167. XOGÓOL TA’ KISI, MADUM U ALUMIUNIUM G˙al kull tip ta’ xog˙ol ta’ kisi

Kumpannija ©dida qieg˙da tfittex nies biex ja˙dmu parttime. Ix-xog˙ol jikkonsisti parti minn fuq il-kompjuter u parti tbieg˙ il-prodotti talkumpannija. g˙al min hu nterssat ˙a jkun hemm laqg˙a. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 9957 9579.

TISWIJET

MUSIC LINK

Kupun AvviΩi Klassifikati

Qormi, jispeçjalizzaw fuq waterproof xog˙ol ta’ membrane, damp proofing u rub be rised paint . 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 21488972, 21438326, 9944 5527 jew 99493840. Id˙ol fissit www.wpMalta.com

L-uffiççju tal-avviΩi klassifikati fiç-Çentru Nazzjonali Laburista l-Óamrun, jifta˙ mit-Tnejn sal-Ìimg˙a bejn it-8.30am u l-4.30pm.

- €3.50

- €14

- €30

- €56

- €93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun. ÓMR 1717

20.01.2013

Almanakk

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

17°C

16 °C

11 °C

10°C

10 °C

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 16 °c L-INQAS TEMPERATURA: 15 °c

UV INDEX: 3

LO TEMP: Ftit jew wisq imsa˙˙ab bil-possibiltà ta’ xi ˙albiet iΩolati tax-xita tard filg˙axija VIÛIBBILTÀ: Tajba

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

RIÓ: Nofsinhar ftit qawwi g˙al qawwi li jonqos g˙al moderat g˙al ftit qawwi wara nofsinhar, u jdur mil-Lbiç tard filg˙axija BAÓAR: Moderat g˙al qawwi li jsir qawwi IMBATT: Baxx mill-Punent il-Lbiç li jsir baxx g˙al moderat mix-Xlokk TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 16°c

16 °C

14 °C

14°C

9 °C

9°C

10°C

Iç-Chadwick Lakes fi Ωminijiet o˙ra

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd Chemimart 20/21, Triq ir-Repubblika, Il-Belt Valletta Vivien Pharmacy, Triq Patri Magri, il-Marsa Pinto Pharmacy, 43, Triq San Bastjan, Óal Qormi St. Helen Pharmacy, Triq Tumas Fenech, Birkirkara Regional Pharmacy, Triq E. H. Furse, L-Imsida Marc Pharmacy, 92, Triq il-Mensija, San Ìwann The Economical Dispensary, 86/87, Triq Sir Adrian Dingli, Tas-Sliema St. Michael Pharmacy, Misra˙ tat-Transfigurazzjoni, Óal-Lija Sg˙ajtar Pharmacy, Triq is-Sg˙ajtar, il-Mosta St. Paul’s Bay Pharmacy, 504, Triq il-Kbira, San Pawl il-Ba˙ar

Lottu

Sta. Lucia Pharmacy, 1, Misra˙ Dorell, Santa Lucia Victory Pharmacy, 32, Triq il-Vitorja, l-Isla Cilia’s Pharmacy, 303, Triq ÓaΩ-Ûabbar, il-Fgura St. Catherine Pharmacy, Plot 3, Triq il-Qadi, iΩ-Ûejtun Mqabba Central Pharmacy, 5, Triq Santa Katerina, l-Imqabba Plaza Pharmacy, 86, Triq il-Kbira, ÓaΩ-Ûebbu© St. Anthony Pharmacy, 18 Triq il-Kbira, Rabat Malta Taç-Çawla Pharmacy, Triq 7 ta’ Ìunju 1919, Rabat G˙awdex Pisani Pharmacy, Bini Ìdid, Triq Sannat, is-Sannat G˙awdex

Super 5

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

22.1.1974 – Twieled Joseph Muscat, Mexxej Laburista 25.1.1879 – Twieled l-iskultur Antonio Sciortino 25.1.1946 – Twieled l-Arçisqof Paul Cremona 28.1.1932 – Twieled Çensu Moran

ÓARÌA KULTURALI L-G˙aqda Veterani Laburisti tixtieq tavΩa li l-˙arga kulturali li jmiss ser tkun attività biΩ-Ωfin u ser issir nhar il-Óamis 31 ta’ Jannar, fil-Lukanda, Qawra Palace il-Qawra. Membri u ˙bieb huma mistiedna ji©u. Tluq mill-postijiet tas-soltu fit-8.30 ta’ filg˙odu. Il-biljetti jinkisbu ming˙and il-helpers tas-soltu. G˙al aktar dettalji tista’ ççempel lil Veronica Cuschieri fuq 9946 8416.

KARNIVAL VILLAGE ÌO HAL-GÓAXAQ Il-Kunsill Lokali ta’ Óal-G˙axaq ser jorganizza Villa©© talKarnival fejn fost attivitajiet o˙ra li g˙andhom x’jaqsmu mal-karnival, ser ikun hemm ukoll Giovedi Gras l-Óamis 7 ta’ Frar u l-kukkanja nhar il-Ìimg˙a 8 ta’ Frar. Il-Kunsill jixtieq jg˙arraf li min hu interessat li jie˙u sehem fil-kukkanja u li g˙andu aktar minn 18 il-sena, jista’ jikkuntattja l-uffiççju tal-Kunsill fuq 21664888 g˙al aktar informazzjoni sa nhar il-31 ta’ Jannar. Ser ikun hemm premju finanzjarju li g˙al min jirba˙. RETRO NIGHT FEVER FIL-KAÛIN TAL-ÌILJU – IMQABBA Is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba b’kollaborazzjoni malBartenders tal-istess KaΩin, ser torganizza lejl ta’ divertiment bl-isem Retro Night Fever (Boogie), nhar is-Sibt 26 ta’ Jannar, fil-kaΩin il-©did tal-istess soçjetà li jinsab filpjazza ewlenija tal-Imqabba mit-8:30pm ’il quddiem. Waqt din l-attività ser ikun hemm ˙afna divertiment muΩikali pprovdut minn DJ Big John u ser ting˙ata enfaΩi lill-muΩika ‘Disco’ mill-passat. Kul˙add huwa m˙e©©e© jattendi g˙al din l-attività f’atmosfera mill-aktar brijuΩa. Din l-attività ser tkun l-ewwel minn sensiela ta’ gatherings bi t˙ejjija g˙all-Festa tal-Madonna tal-Ìilju 2013. D˙ul ming˙ajr ˙las. Aktar dettalji jinkisbu fuq is-sit elettroniku tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com.

22.1.1978 – Twieled Joseph Calleja, Tenur Malti ta’ fama mondjali

KORS FIL-MALTI Tixtieq tirfina l-kitba tieg˙ek bil-Malti? Il-kors universitarju fil-Qari tal-Provi se jifta˙ ix-xahar id-die˙el kemm f’Malta u kemm f'G˙awdex! L-applikazzjonijiet miftu˙in. Tista’ tapplika mis-sit tal-Università. G˙al tag˙rif ie˙or, id˙ol hawn: http://www.um.edu.mt/arts/malti/avvizi/cqp

20.01.2013

Sports

L-ISPORTIVI TAS-SENA

Chetcuti u Borg l-isportivi tas-sena 2012 G˙at-tieni sena konsekuttiva t-tiratur William Chetcuti u l-atleta Diane Borg reb˙u l-unur tal-isportiv u l-isportiva tas-sena. Huma kienu fost ir-rebbie˙a tal-˙ames kategoriji differenti tal-G˙aΩliet Sportivi Nazzjonali organizzati millG˙aqda Ìurnalisti Sports u li ©ew im˙abbra l-biera˙ filg˙axija waqt serata speçjali li saret fl-MFCC Ta’ Qali. Il-votazzjoni saret mill-©urnalisti sportivi lokali u minbarra l-isportiv u lisportiva tas-sena, ©ew im˙abbra wkoll it-tim, l-uffiçjal u l-a˙jar atleta Ωag˙Ωug˙ tas- sena. Rikonoxximenti li kienu mog˙tija g˙al dak li sar mill-isportivi Maltin matul is-sena 2012. It-tiratur tad-Double Trap William Chetcuti reba˙ l-unur tal-isportiv tassena g˙ad-disa’ darba fil-karriera tieg˙u meta tella’ total ta’ 233 punt. Huwa kien f’taqtieg˙a ma’ Manty Bugeja tad-Drag Racing li ©ab 227 punt. Il-boxer Billy Corito segwa fit-tielet post b’191 punt. Matul l-2012 William Chetcuti reba˙ midalja tal-fidda fil-ISSF World Cup f’Tusson fl-Istati Uniti; spiçça fil-˙ames post fil-ISSF World Cup f’Lonato fl-Italja; fit-tmien post fil-finali tat-Tazza tadDinja f’Maribor is-Slovenja u fid-disa’ post fil-log˙ob Olimpiku ta’ Londra u ttieni fil-Pre-Competition L-atleta Diane Borg iddominat il-kategorija tal-a˙jar sportiva tas-sena meta tellg˙et total ta’ 261 punt. Hija kienet segwita mit-triatleta Danica Bonello Spiteri b’212 u l-bowler Sue Abela b’196

punt. Borg hija ç-champion nazzjonali tal100 u l-200 metru. Fil-200 metru waqfet rekord nazzjonali ta’ 24.15 sekondi. Óadet sehem fil-kampjonat ewropew indoor li saru fi Vjenna, fil-kampjonat ewropew ta’ Helsinki kif ukoll fillog˙ob olimpiku ta’ Londra. Hawnhekk kienet l-ewwel atleta fl-istorja li g˙addiet g˙all-ewwel rawnd uffiçjali wara li kkwalifikat mill-preliminari meta spiççat it-tielet fil-heat. Reb˙et diversi unuri o˙ra matul lista©un u g˙andha diversi rekords lokalment, inkluΩ fl-4X100metru. Mr Whippy Drag Racing Team ©ie vvutat b˙ala l-a˙jar tim tas-sena b’total ta’ 265 punt. Huma kienu segwiti mittim nazzjonali tar-Rugby b’249 u t-tim nazzjonali tal-Bowling b’176 punt. Mr Whippy Team huwa r-rebbie˙ talEwropa tal-FIA fil-kategorija Top Methanol Dragster wara sitt ti©rijiet li saru f’pajjiΩi madwar l-Ewropa. G˙amel ukoll ˙in rekord ta’ 5.36 sekondi. Il-kowç tat-tim nazzjonali Malti tarRugby Damien Neill reba˙ l-unur taluffiçjal tas-sena b’total ta’ 243 punt. Huwa kien segwit mill-kowç talisparar Jimmy Bugeja b’203 u lPresident tal-Assoçjazzjoni Weightlifting Jesmond Caruana b’194 punt. Fl-2012, Damien Neill wassal lit-tim tar-Rugby sabiex jirba˙ Ωew© partiti mill-kampjonat ewropew DiviΩjoni 2 u g˙amel progress kbir fir-rankings inter-

nazzjonali. G˙at-tieni sena konsekuttiva it-tiratur tad-Double Trap Nathan Lee Xuereb reba˙ l-unur tal-a˙jar atleta Ωag˙Ωug˙ tas-sena. Xuereb tella’ total ta’ 264 punt u kien segwit minn Nicole Gatt (Ateltika/Weigjtlifting) b’218 u Gianluca Dingli (Karting) b’181 punt. Xuereb spiçça fir-raba post fil-ISSF World Cup f’Tusson fl-Istati Uniti; fil-

˙ames post fil-ISSF World Cup f’Lonato fl-Italja; fit-tmien post fil-World Cup Finals li saru f’Maribor fis-Slovenja; reba˙ l-Open ta’ Malta; midalja tal-fidda fil-European Junior Championships u jinsab fil-11-il post tar-rankings. Ing˙ata wkoll rikonoxximent lil Ωew© atleti bi bΩonnijiet speΩjali. Dawn kienu il- bowler Philip Gruppetta u lg˙awwiem Matthew Sultana.

20.01.2013

Sports

PREMIER LEAGUE

Reb˙a kbira ta’ 5-0 g˙al-Liverpool Kienet reb˙a sabi˙a g˙al Liverpool kontra Norwich fejn g˙elbuhom b’5-0 ©ewwa Anfield. Henderson feta˙ liskor fis-26 minuta meta xuttja minn barra l-kaxxa wara clearance ˙aΩina tad-difiΩa ta’ Norwich. G˙axar minuti wara, Suarez g˙amilhom tnejn meta rçieva ballun fit-tul u ma falliex meta ©ie wiçç’imbwiçç mal-gowler. Sturridge irnexxielu jda˙˙al il-ballun fix-xibka fid-59 minuta wara li rçieva kross milllemin mentri Gerrard skurja gowl ie˙or g˙al Liverpool fis66 minuta minn xutt minn barra l-kaxxa. Il-log˙ba ma setg˙etx tmur aktar g˙all-ag˙r g˙al Norwich meta Bennett fl74 minuta, kompla jΩid ilvanta©© ta’ Liverpool wara li kkometta awto-gowl. Norwich tilfu ˙ames log˙biet mill-a˙˙ar sitt ˙ar©iet tag˙hom. Manchester City g˙elbu lil Fulham bl-iskor ta’ 2-0. Kienet doppjetta ta’ Silva li rat lil Man City jiksbu r-raba’ reb˙a konsekuttiva tag˙hom. Silva skurja kmieni fit-2 minuta u fid-69 minuta. It-tieni gowl ta’ Silva sar wara li hu ©era ©irja, da˙al fil-kaxxa lkbira u qabbeΩ il-ballun minn fuq il-gowler. Man City qeg˙din b˙al issa jokkupaw it-tieni post tal-klassifika.

Stoke tilfu t-tielet telfa konsekuttiva taghhom, mentri Swansea komplew juru l-mixja poΩittiva tag˙hom wara kisbu s-sitt riΩultat poΩittiv tag˙hom billi g˙elbu lil Stoke 3-1. Wara half-time ta’ ming˙ajr gowls, fit-tieni taqsima kien hemm erba’ gowls, tlieta ta’

RIÛULTATI

KLASSIFIKA PREMIERSHIP

Liverpool v Norwich Man. City v Fulham Newcastle v Reading Swansea v Stoke West Ham v QPR Wigan v Sunderland WBA v Aston Villa

5-0 2-0 1-2 3-1 1-1 2-3 2-2

FIXTURES ILLUM: Chelsea v Arsenal Tottenham v Man. Utd.

14:30 17:00

Suarez jiççelebra l-gowl tieg˙u kontra Norwich

Manchester United Manchester City Chelsea Tottenham Hotspur Everton Arsenal Liverpool WBA Swansea City Stoke City Sunderland West Ham United Norwich City Fulham Southampton Newcastle United Aston Villa Reading Wigan Athletic QPR

L 22 23 22 22 22 21 23 23 23 23 23 22 23 23 22 23 23 23 23 23

R D 18 1 15 6 12 6 12 4 9 10 9 7 9 7 10 4 8 9 6 11 7 7 7 6 6 8 6 7 5 7 5 6 4 8 4 7 5 4 2 9

T 3 2 4 6 3 5 7 9 6 6 9 9 9 10 10 12 11 12 14 12

F 56 45 45 39 35 40 40 33 34 22 27 25 24 33 30 28 19 28 25 18

K 29 19 21 27 26 24 28 32 27 27 31 28 39 40 40 41 44 43 43 37

DG 27 26 24 12 9 16 12 1 7 -5 -4 -3 -15 -7 -10 -13 -25 -15 -18 -19

P 55 51 42 40 37 34 34 34 33 29 28 27 26 25 22 21 20 19 19 15

Swansea u wie˙ed ta’ Stoke. Il- full back Ben Davies g˙amel ©irja tajba mix-xellug, da˙al fil-kaxxa l-kbira u spara ©ewwa x-xibka biex feta˙ liskor fid-49 minuta. De Guzman g˙amel doppjetta fis-57 u fit-80 minuta minn free-kick dirett u wara li rçieva ballun fit-tul u spara ©ewwa x-xibka xitt fil-baxx rispettivament. Is-sostitut Michael Owen naqqas id-distakk g˙al Stoke fil-˙in miΩjud, bl-ewwel gowl tieg˙u kemm ilu li ssie˙eb mat-tim ta’ Stoke minn daqqa ta’ras. Ta˙t borra kontinwa, doppjetta ta’ Le Fondre rebb˙et lil Reading. Reading kisbu ittielet reb˙a tag˙hom milla˙˙ar erbg˙a ˙ar©iet fejn regg˙u g˙amlu b˙al ©img˙a li g˙addiet billi dawwru telfa 'rebha. Cabaye feta˙ l-iskor g˙al Newcastle fil-35 minuta minn free-kick dirett minn barra l-kaxxa. Is-sostitut Le Fondre ©ab id-draw fl-74 minuta meta rçieva kross milllemin u ta˙wida fuq il-kaxxa Ω-Ωg˙ira rnexxielu jiskurja b’sidru, filwaqt li skurja l-gowl tar-reb˙a fis-76 minuta b’xutt minn nofs il-kaxxa l-kbira. Newcastle ilhom ma jirb˙u

˙ames log˙biet u b’din it-telfa jinsabu f’inkwiet serju fiΩ-Ωona tar-relegation. Federici, gowler ta’ Reading wettaq diversi saves tajbin. Il-QPR irnexxielhom jiksbu punt utli fil-grawnd tal-©irien tag˙hom West Ham f’log˙ba li spiççat bl-iskor ta’ 1-1. Loic Remy feta˙ l-iskor g˙all-QPR fl-14-il minuta meta g˙eleb innasba tal-offside u ma falliex meta ©ie quddiem ix-xibka. Chamakh kellu çans meta lballun tieg˙u ©ie milqu˙ parΩjalment minn Cesar u wara, id-difiΩa ikklearjat il-periklu. Joe Cole ©ab id-draw g˙al West Ham fit-68 minuta minn rebound. Il-gowler Cesar talQPR g˙amel bosta saves tajbin. Il-log˙ba bejn Wigan u Sunderland offriet ˙ames gowls fejn Sunderland ˙ar©u rebbie˙a b’tlett gowl kontra tnejn. Kienu Wigan li fet˙u liskor minn awto-gowl ta’ Vaughan fil-˙ames minuta. Gardner ta’ Sunderland ©ab id-draw minn penalty wara li kien hemm hands-ball fil-barriera ta’ Wigan. Fl-20 minuta, Fletcher tefa’ lil Sunderland minn fuq wara li rçieva kross mix-xellug u wara Ωew© ten-

tattivi, skurja l-gowl talvanta©©. Fit-43 minuta, Fletcher skurja it-tieni gowl tieg˙u meta rçieva minn g˙and Johnson back-pass filkaxxa l-kbira u façilment tefa’ l-ballun fix-xibka. Dan kien l-10 gowl ta’ Fletcher ma’ Sunderland. Maloney ta’ Wigan fit-72 minuta, ra l-ballun ja˙bat mallasta wara free-kick dirett. Fla˙˙ar ˙inijiet tal-log˙ba, Enriquez naqqas l-iskor g˙al Wigan fid-debutt mieg˙u. Fid-derby ta’ WBA u Aston Villa, Villa tilfu l-vanta©© ta’ 0-2 li kellhom fl-ewwel taqsima sabiex kellhom jikkuntentaw b’punt wara li l-log˙ba spiççat f’draw ta’ 2-2. Benteke feta˙ l-iskor g˙al A. Villa minn xutt b’sa˙˙tu ˙afna u marru fil-vanta©© fil-31 minuta bissa˙˙a ta’ Agbonlahor minn pass ta’ N’Zogbia. Brunt naqqas il-mar©ini taliskor g˙all-WBA fid-49 minuta wara li spara xutt fix-xibka. Odemwingie ©ab id-draw tard fl-84 minuta minn ballun birras ta’ McAuley. Tal-anqas anke jekk ma reb˙ux, Aston Villa bil-punt li kisbu rnexxielhom jiskapulaw iΩ-Ωona relegation

20.01.2013

Sports

BUNDESLIGA

B. MUNICH JIBDEW IS-SENA B’REBÓA Wara l-waqfa g˙all-festi talMilied, il-Bundesliga kompliet il-biera˙ fis-sena ©dida bil-leaders tal-klassifika Bayern Munich jeg˙lbu lil Greuther Furth bliskor ta’ 2-0 ©ewwa darhom. Id-doppjetta ta’ Mandzukic li wasslet fis-26 u fil-61 minuta, tat reb˙a mist˙oqa lill-B. Munich. G. Furth jinsabu ankrati fil-qieg˙ tal-klassifika b’9 punti biss. Bayer Leverkusen fet˙u s-sena l-©dida b’reb˙a kontra Eintracht Frankfurt bl-iskor ta’ 3-1. Boenisch feta˙ l-iskor fil-31 minuta wara li xxuttja bix-xellug min-nofs il-kaxxa wara korner. Kiessling g˙amilhom tnejn Ωew© minuti biss wara minn xutt bil-lemin minn nofs ilkaxxa. Schurrle skurja t-tielet gowl g˙al B. Leverkusen fit-58

TENNIS

Murray jeg˙leb lil Berankis

minuta wara ˙arba veloçi. Meier naqqas il-mar©ini taliskor g˙al E. Frankfurt fit-78 minuta. Hoffenheim u Monchengladbach spiççaw il-partita ta’ bejniethom fi draw ta’ ebda gowls. Hoffenheim jinsabu fit-tielet post mill-a˙˙ar b’13-il punt, mentri Monchengladbach jinsabu f’nofs il-klassifika b’26 punt. Fil-Coface Arena, Mainz u Freiburg spiççaw fi draw ta’ ebda gowls. Freiburg kellhom iç-çans jie˙du vanta©© fl-a˙˙ar minuta fuq l-avversarji meta tkeçça l-plejer ta’ Mainz Parker wara Ωew© karti sofor. Ftit in˙olqu çansijiet f’temperatura ta˙t iz-zero u Ω-Ωew© timijiet kellhom jikkuntentaw b’punt kull wie˙ed. Il-Wolfsburg bdew is-sena fuq nota tajba wara li g˙elbu lil Stuttgart ©ewwa darhom fil-VW Arena bl-iskor ta’ 2-0. Kien Diego li feta˙ l-iskor kmieni fittieni taqsima, mentri Madlung g˙amilhom tnejn g˙al Wolfsburg fis-67 minuta. IΩ-Ωew© gowls waslu minn Ωbalji difensivi ta’ Stuttgart li ˙allew lil dan it-tim f’nofs ilklassifika b’25 punt. B’dan irriΩultat il-Wolves imxew ‘l bog˙od b’9 punti mill-a˙˙ar postijiet tal-klassifika bi 22 punt. Borussia Dortmund kaxkru lill-Werder Bremen barra minn darhom bl-iskor ta’ 0-5. Reus feta˙ l-iskor fid-9 minuta minn free-kick u Gotze g˙amilhom tnejn 10 minuti wara. Santana

skurja fit-tieni taqsima skurja ttielet gowl g˙al Dortmund minn daqqa ta’ ras, filwaqt li Lewandowski g˙amilhom erbg˙a fil-81 minuta. Blaszczykowski ssi©illa l-log˙ba fil-85 minuta.

RIÛULTATI B. Lever. v E. Frankfurt B. Munich v G. Furth Hoffenheim v M’Gladbach Mainz v Freiburg Wolfsburg v Stuttgart W. Bremen v B.Dortmund

3-1 2-0 0-0 0-0 2-0 0-5

FIXTURES g˙all-lum ÓIN Nurnberg v Hamburger 15:30 F. Dusseldorf v Augsburg 17:30

KLASSIFIKA BUNDESLIGA L Bayern Munich 18 Leverkusen 18 Bor. Dortmund 18 Eintracht Frankfurt18 Schalke 18 SC Freiburg 18 Mainz 18 Bor. M’bach 18 Stuttgart 18 Hamburg 17 Hannover 96 18 Werder Bremen 18 Wolfsburg 18 F. Dusseldorf 17 FC Nurnberg 17 Hoffenheim 18 FC Augsburg 17 Greuther Furth 18

R 14 11 9 9 8 7 8 6 7 7 7 6 6 5 5 3 1 1

D 3 3 6 3 4 6 3 8 4 3 2 4 4 6 5 4 6 6

T F 1 46 4 36 3 40 6 34 6 32 5 24 7 24 4 25 7 21 7 18 9 36 8 28 8 19 6 20 7 17 11 23 10 12 11 11

K 7 23 20 30 29 18 21 26 30 21 36 34 27 22 22 41 29 30

P 45 36 33 30 28 27 27 26 25 24 23 22 22 21 20 13 9 9

SERIE A

Lazio jitilfu ç-çans li jitilg˙u f’ras il-klassifika Andy Murray irnexxielu jag˙milha sar-raba’ rawnd tal-Australian Open wara li reba˙ lil LitwaniΩ Ricardas Berankis bl-iskor ta’ 6-3 6-4 75 wara sag˙tejn u 12-il minuta intensivi ©ewwa Rod Laver Arena. Berankis tilef min˙abba serje ta’ Ωbalji li kien qieg˙ed jag˙mel kull darba li jisforza biex jirba˙ punt. Biss però anke Murray kellu mumenti fejn Ωbalja, fejn l-aktar li Ωbalja kien meta naqas milli jag˙laq sett minnhom fejn Berankis g˙al ftit ma ssuperahx.

Din kienet is-seba’ reb˙a minn tmienja g˙al Murray li ammetta kemm hu u kemm Berankis jafu sew il-kapaçitajiet ta’ xulxin, billi mhux lewwel darba li t˙ar©u fit-tennis flimkien. Murray qal illi sab ru˙u f’diffukultà f’˙in minnhom meta pprova jilag˙ab kontra Berankis bl-istil tal-log˙ob tieg˙u. Murray sostna li sabiex jirnexxielu jid˙ol firrawnd li jmiss g˙andu bΩonn jipperfezzjona kif jolqot il-ballun u meta l-a˙jar li g˙andu jolqtu. Murray issa jmissu jikkompeti kontra Gilles Simon, b’dan tal-a˙˙ar li reba˙ lil Gael Monfils.

Palermo li kienu minn ta˙t fil-konfront kontra Lazio, irnexxielhom ji©u minn fuq f’temp ta’ Ωew© minuti, imma Lazio ma damux wisq sakemm ©abu d-draw. Palermo li kienu qeg˙din f’periklu kbir li jaqg˙u fit-tieni diviΩjoni, ˙adu ftit tan-nifs ilbiera˙ wara li kisbu draw kontra Lazio ©ewwa Renzo Barbera. Kien Floccari li feta˙ liskor g˙al-Lazio fl-10 minuta tal-log˙ba b’daqqa ta’ ras. Tard fis-70 minuta, Arevalo ©ab id-draw g˙al Palermo u minuta wara, Dybala sorprendentement tefa’ lil Palermo fil-vanta©© minn first-timer ta’ Miccoli. Lazio ma kienux kuntenti li j˙allu lillPalermo jo˙or©u rebbie˙a wara li Hernanes skurja minn penalty fl-84 minuta. B’din id-draw, Lazio tilfu ç-çans li jitilg˙u f’ras il-klas-

20.01.2013

Sports

FUTBOL MALTI TAL-PREMIER: B’KARA VS MOSTA 7-1; TARXIEN RAINBOWS VS QORMI 1-2

B’Kara ji©ru bit-tim mibdul Mosti Reb˙a façli ˙afna g˙at-tim immexxi minn Paul Zammit ta’ Birkirkara kontra Mosta, li çertament ˙assew innuqqas ta’ diversi plejers li ng˙aqdu ma’ klabbs o˙ra, fosthom il-gowler Haber, Dimech u Bogdanovic. Id-differenza bejn it-timijiet kienet kbira bliskor jindika eΩatt din id-differenza. Wara biss tliet minuti, kross fil-baxx u JHONATTANN kien pront skorja mill-qrib. Ûew© minuti wara, B’Kara baqg˙u jippressaw u xutt minn barra l-kaxxa ta’ Fenech kien salvat mil-gowler Farrugia. Fis-17-il minuta, kross ta’ Jhonattann lejn Shodiya, dan ma laqatx il-ballun minn quddiem il-lasta, bl-azzjoni tkompli u d-difensur Mosti Apap miss il-ballun b’idu fil-kaxxa biex milpenalty Shodiya skorja, iΩda r-referee ordna biex jerga’ jing˙ata u din iddarba l-gowler J Farrugia laqa’ x-xutt ta’ Shodiya. Fl-20 minuta, freekick ta’ Mitev g˙al Mosta g˙adda g˙oli, biex fis-26 minuta kross ta’ Jhonattann g˙al B’Kara lejn Fenech, dan laqat il-mimduda u rribawnd mar g˙and Fenech, kkrossja lejn HARUNA SHODA SHODIYA li skorja mil-qrib. Fit-30 minuta, pass fit-tul ta’ Fenech lejn JHONATTANN li qabbeΩ il-ballun minn fuq ras il-gowler Farrugia li kien barra l-kaxxa, avvanza u g˙amel liskor 3-0 f’lasta vojta. Fis-36 minuta, xutt fil-baxx minn qag˙da angolata ta’ Jhonattann salvat mill-gowler Farrugia. Fil-41 minuta, korner ta’ Mitev u daqqa ta’ ras ta’ T Farrugia tg˙addi ftit g˙olja fuq is-saqaf tax-xibka. Fil-45 minuta, freekick fil-baxx ta’

DANIAL MITEV, li g˙adda bejn diversi plejers u spiçça fir-rokna tax-xibka.

Qormi jeg˙lbu lil Tarxien f’partita maqsuma Partita li wie˙ed jista’ jg˙id li t-timijiet kellhom taqsima kull wie˙ed. Lewwel wa˙da kienet ta’ Tarxien Rainbows u fil-fatt il-gowl vanta©© li marru jistrie˙u bih, kien wie˙ed meritat. Wara l-mistrie˙ iΩda Qormi ˙ar©u ferm aktar determinati u ma damux ma kisbu d-draw, xi ˙a©a li g˙enithom ˙afna anki g˙al dak li hu moral. Finalment huma ˙adu t-tliet punti b’mod drammatiku meta skurjaw il-gowl tar-reb˙a fid-90 minuta. Wara tmien minuti log˙ob, xutt ta’ Zarate ta’ Qormi kien salvat mill-gowler Cassar tar-Rainbows. Fl-24 minuta kross ta’ Bueno g˙al Tarxien, u Aleandro minn qag˙da tajba xe˙et barra. Minuta wara, Andrezimho approfitta minn clearance ˙aΩina ta’ Wellman u kkonkluda b’xutt minn barra l-kaxxa ˙abat ma sieq il-lasta. Fit-30 minuta, Zarate g˙al Qormi kellu xutt imkaxkar li l-gowler Cassar salva. Fl-44 minuta, Tarxien marru fil-vanta©©. Dirett minn freekick ANDREZIMHO ESPOSITO g˙eleb lill-gowler Farrugia. B˙alma di©à semmejna Qormi bdew it-tieni taqsima tajjeb ˙afna. Fil-55 minuta, minn pass ta’ Chetcuti, ALFRED EFFIONG minn qag˙da ideali g˙eleb lill-gowler Cassar. Fis-66 minuta, freekick ta’ Zarate ta’ Qormi u daqqa ta’ ras ta’ Effiong, salvata mil-gowler tar-Rainbows Cassar. Fit-73 minuta, minn pass ta’ Andrezimho, kross xutt ta’ Bueno kien interçettat min Thackray u l-gowler Farrugia kompla g˙al korner biex evita perikolu. Fis-86 minuta, s-sostitut Avila Perez ta’ Qormi kellu xutt tajjeb salvat f’korner mil-gowler Cassar. Fid-90 minuta, Qormi kisbu l-gowl tar-reb˙a. MOISES AVILA PEREZ qabad lill-gowler avversarju barra minn postu u minn kwaΩi nofs il-grawnd tefa’ fixxibka. TARXIEN R: Cassar, Mamo, Bajada (Agius 18), Leandro, Andrezimho, Sammut, Bueno, Timotic, D Fenech, Anonam (Tanti 63), Bonnici (C Fenech 89). KOWÇ: Clyde Mizzi. QORMI: Farrugia, Thackray, Effiong, Chetcuti, Bello-Osagie (Avila Perez 68), Sciberras, Gauci, Zarate, Bondin (Bartolo 78), Cassar, Wellman. KOWÇ: Jemond Zerafa. SKURJAW: Andrezimho Esposito (T) 44 min, Alfred Effiong (Q) 55 min u Moises Avila Perez (Q) 90 minuta. PLEJER TAL-LOGÓBA: Andrezimho Esposito, Tarxien Rainbows. REFEREE: Mario Apap

Wara l-mistrie˙, fit-58 minuta korner ta’ Jhonattann ta’ B’Kara, ikklerjat minn Agius minn mal-ewwel lasta. Minuta wara, B’Kara jag˙mlulhom 4-1 permezz ta’ JHONATTANN li wara li rçieva pass bir-ras ta’ Shodiya, avvanza u kkonkluda b’xutt fil-baxx. Fl-64 minuta, pass ta’ Dos Santos lejn Chetcuti, li b’xutt minn barra lkaxxa kellu x-xutt tieg˙u mdawwar flkorner mil-gowler Gauci. Fis-70 minuta, kross ta’ Hernandez lejn EDWARD HERRERA li wa˙du quddiem il-gowler ma kellux diffikultà jeg˙leb li Farrugia g˙al ˙ames darba. Fil-71 minuta, l-iskor jer©a’ jikber g˙al 6-1 meta minn kross ta’ Hernandez, Agius naqas li jikklerja, biex HARUNA SHODA SHODIYA skorja b’xutt fil-baxx. Fil-81 minuta, freekick ta’ Mitev g˙all-Mosta g˙adda ftit barra u fis-87 minuta minn kross ta’ Joselito lejn

KLASSIFIKA PREMIERSHIP Valletta Hibernians Birkirkara Mosta Tarxien R Sliema W. Balzan Y. Qormi Floriana Hamrun S Melita Rabat A

L 19 19 19 19 19 19 18 19 18 19 18 18

R 11 12 10 10 9 9 7 7 5 4 3 0

D 6 2 6 1 4 3 4 3 7 4 4 6

T 2 5 3 8 6 7 7 9 6 11 11 12

F 39 42 42 33 35 29 30 27 25 24 16 11

K 14 24 18 27 32 20 29 30 24 47 48 40

+/25 18 24 18 3 9 1 -3 1 -23 -32 -29

Pti 39 38 36 31 31 30 25 24 22 16 13 6

Herrera, li niΩΩel b’sidru lejn JEAN PIERRE MIFSUD TRIGANZA li g˙al darb’o˙ra g˙eleb lil Farrugia g˙al skor finali ta’ 7-1. B’KARA: Gauci, Z Muscat, Pereira, Mendoza, Camenzuli, R Muscat, Sciberras (Hernandez 68), Fenech, Herrera, Jhonattann (Mifsud Triganza 60), Shodiya (Reis 84). KOWÇ: Paul Zammit. MOSTA: J Farrugia, Apap, T Farrugia, Agius, M icallef, Schiemeka, Dos Santos, Grech (Schembri 78), Bajada (Chetcuti 54), Mitev, Compagnoli. KOWÇ: Steve D’Amato. SKURJAW: Jhonattann (B) 3, 30 u 59 min, Haruna Shoda Shodiya (B) 26 u 71 min, Danial Mitev (M) 45 min, Edward Herrera (B) 70 min, Jean Pierre Mifsud Triganza 87 min. PLEJER TAL-LOGÓBA: Jhonattann Conceicau Birkirkara. REFEREE: Chris Lautier.

L-AQWA SKORERS 1. Elton da Silva 2. Obinna Obiefiule 3. Michael Mifsud 4. Daniel Mariano Bueno 5. Ivan Woods 6. Jhonattann Conceicao 7. Ryan Darmanin 8. Danilo Meira Santos 9. Pedro Calcado 10.Jackson Lima Siqueira 11. Josè Luis Negrin 12. Abubaker Bello-Osagie 13. J P Mifsud Triganza 14. Andrew Cohen

Balzan Mosta Valletta Tarxien R Sliema B’Kara Floriana Tarxien R Balzan Hibernains Rabat A Qormi B’Kara Hibs

12 11 11 10 9 9 8 8 8 8 7 713. 7 7

LOGÓOB GÓAL LUM Fil-GRAWND tal-HIBERNIANS 14.00 BALZAN YOUTHS vs RABAT AJAX

20.01.2013

Sports

Futbol Malti tal-Premier: SLIEMA WANDERERS VS VALLETTA 0-2; ÓAMRUN SPARTANS VS HBERNIANS 1-6

Ritratti: FABIO PACE

Iç- champions Valletta ma sabux wisq oppoΩizzjoni misSliema Wanderers biex g˙elbuhom b’Ωew© gowls, wie˙ed f’kull taqsima. Flewwel taqsima Valletta kienu dominanti forsi l-aktar min˙abba li huma ˙asdu lisSlimiΩi b’gowl kmieni. Fit-tieni taqsima imbag˙ad minkejja li Valletta baqg˙u a˙jar, Sliema bidlu l-attitudni difensiva li kellhom fl-ewwel taqsima u ppruvaw jo˙olqu xi attakki g˙alkemm ma kienux wisq konvinçenti. Valletta skurjaw kmieni u wara biss disa’ minuti log˙ob fet˙u l-iskor. Kross ta’ Fenech u DEMBA TOURE’ qabel skorja waqa’, iΩda rnexxielu jirkupra biex ma tilifx iç-çans li ©ie˙. Fit-18-il minuta, xutt minn tarf il-kaxxa ta’ Mifsud g˙adda ftit g˙oli. Fit-22 minuta, kross ta’ Ruggiero g˙as-Sliema u xutt mill-qrib ta’ Saccini, imxellef g˙al korner minn difensur. Fil-25 minuta, daqqa ta’ ras ta’ Toure’ minn azzjoni ta’ korner g˙addiet ftit g˙oli. Minuta wara pass ta’ Barbosa g˙al Valletta lejn Toure’ imblukkat minn Mintoff. Fil-35 minuta, freekick ta’ Woods g˙as-Sliema jg˙addi ftit g˙oli. Fis-37 minuta, daqqa ta’ ras ta’ Toure’ salvata mill-gowler Zammit fil-lasta SlimiΩa. Fl-40 minuta, xutt ta’ Fenech g˙all-Valletta minn qag˙da angolata, salvat g˙al darbo˙ra mill-gowler Zammit. Fit-tieni taqsima, fid-49 min-

uta, kross ta’ Fenech g˙allValletta u xutt mill-ewwel minn qag˙da angolata ta’ Mifsud, salvat mill-gowler Zammit. Fil-51 minuta, pass ta’ Woods g˙as-Sliema lejn Ruggiero, xutt minn barra lkaxxa mdawwar g˙al korner mil-gowler Cini. Fit-58 minuta, xutt ta’ Mifsud g˙al-Valletta jg˙addi g˙oli. Fil-65 minuta, korner g˙asSliema ta’ Saccini, salvat milgowler Cini. Fit-68 minuta, kross ta’ Mifsud lejn Toure’, bix-xutt ta’ dan tal-a˙˙ar imxellef g˙al korner u mill-istess korner mog˙ti minn Mifsud JOHNATAN CARUANA bir-ras g˙eleb lil Zammit g˙al skor ta’ 2-0. Fit-73 minuta, xutt fil-baxx ta’ Fenech ja˙bat ma’ sieq illasta. Fit-78 minuta, pass ta’ Mifsud g˙all-Valletta lejn Toure’, li ddawwar f’korner mil-gowler Zammit. Fl-84 minuta, freekick ta’ Barbosa g˙all-Belt jg˙addi ftit barra. Il-partita intemmet b’inçident li fih Ruggiero talValletta intwera l-karta l˙amra fid-89 minuta, meta dan tajjar il-ballun minn azzjoni ta’ throw-in. SL IEM A W: Zammit, Musca t (Cia ntar 80), Mi ntof f, Scerri, R ug gi ero, G att Bal da cchino, Woods, Saccini, Mugardi, P Muscat (Mifsud 46), Biancardi. VA LLETT A: Cini, Briff a, Tourè,

Dimech, Caruana, Vandellenoite, Barbosa, Azzopardi (Falzon 46), Da Silva, Fenech (Zammit 74), Mifsud

(E Agius 85). SKURJAW: Demba Tourè (V) 9 min u Johnatan Caruana (V) 68 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Ryan Fenech Valletta. REFEREE: Kevin Azzopardi

HiBs supreMi fuQ ÓaMrun Partita o˙ra bla storja, din id-darba min˙abba s-supremazija tal-Hibernians fuq il-Óamrun Spartans. Bi tliet gowls f’kull taqsima Hibs ma tawx wisq çans lill-avversarji jie˙du n-nifs u luniku gowl ÓamruniΩ fil-bidu tat-tieni taqsima wasal minn ta˙wida quddiem il-lasta ta’ Muscat. Il-Hibs bdew kmieni u wara biss seba’ minuti kienu di©à ˙adu l-vanta©©. Kross ta’ Sequeira, CLAYTON FAILLA b’xutt mill-ewwel tefa’ fir-rokna tax-xibka. Fil-25 minuta, il-Hibs qrib li jirduppjaw meta Bezzina bidel il-ballun ma’ Cohen imma x-xutt finali ta’ dan kien imblukkat mil-gowler Cassar. Fit-30 minuta, freekick ta’ Failla tal-Hibs ˙abat mal-mimduda u mir-ribawnd ixxuttja Christensen bil-ballun imxellef minn Guga qarraq g˙al kollox bil-gowler g˙al awto gowl. Fit-32 minuta, kellna l-unika azzjoni ÓamruniΩa tat-taqsima meta korner ta’ Grima, ippançja lgowler Muscat u x-xutt fuq il-©irja ˙akkek mal-lasta. Fis-36 minuta, Sequeira g˙all-Hibs Ωmarka lil Cohen li x-xutt tieg˙u imblokka l-gowler Cassar, ballun re©a’ ©ie g˙and ANDREW COHEN li b’xutt g˙ar-rokna g˙amel li skor 3-0. L-iskor seta’ sar 4-0 fl-40 minuta meta Failla Ωmarka lil Cardeck li x-xutt tieg˙u g˙eleb lil Cassar, imma Grech kklerja minn fuq il-linja biex evita gowl çert. Wara l-misrie˙, fit-58 minuta Óamrun mill-ewwel naqqsu d-distakk. Freekick ta’ Camilleri ˙oloq ta˙wida fil-kaxxa tal-Hibs u KENNETH VELLA b’xutt fil-baxx g˙ar-rokna g˙eleb lil gowler Muscat. Fl-74 minuta, freekick ta’ Failla u JACKSON LIMA SEQUEIRA b’daqqa ta’ ras g˙amilhom 4-1. L-iskor sar 5-1 fit-83 minuta, meta kross ta’ Farrugia lejn ANDREW COHEN li bir-ras xe˙et fix-xibka. Skor finali sar 6-1 fil-91 minuta meta Failla qassam lejn JEAN PAUL FARRUGIA li kompla g˙al ©ewwa biex re©a’ g˙eleb lil Cassar. ÓAMRUN S: Cassar, Fenech, Calabretta (Azzopardi 46), Borg, Grech, Zerafa, Vella, Guga, Lumbilla Kandja (Micallef 50), Grima (Spiteri 46) Camilleri. KOWÇ: Stefan Sultana. HIBS: Muscat (Balzan 76), Pulis (Tanti 84), Camilleri, Christensen, Cohen, Levnaic, Failla, Sequeira, Cardeck (Farrguia 73), Soares, Bezzina. KOWÇ: Michael Woods. SKURJAW: Clayton Failla (Hibs) 7 min, Guga (Ham) awto gowl, 30 min, Andrew Cohen (Hibs) 36 u 83 min, Kenneth Vella (Ham) 58 min, Jackson Lima Sequeira (Hibs) 74 min u Jean Paul Farrugia (Hib) 91 min. PLEJER TAL-LOGÓBA: Andrew Cohen Hibernians. REFEREE: Alan Mario Sant.

20.01.2013

AË&#x2122;barijiet