Harga 5 ta' Awwissu 2012

www.kullhadd.com

il-kungRess tal-PaRtit labuRista

il-membri tal-Pl fil-qalba tal-kungress Il-Óadd 5 ta’ Awwissu, 2012 Óar©a Nru 995

Ara pa©na 6

Prezz ›0.80

l-istRateÌija ta’ gonziPn gÓall-baÌit li jmiss…

RoÓs fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma Fost il-fatturi ewlenin li kkontribwew mhux ftit g˙all-isfiduçja mifruxa li tin˙ass fil-konfront ta’ Lawrence Gonzi u s˙abu lministri, hemm l-affari taΩ-Ωieda ta’ €500-€600 lill-ministri u s-segretarji parlamentari, u fuq kollox il-kontijiet esa©erati tad-dawl u l-ilma.

Fir-rigward tal-onorarja parlamentari, Lawrence Gonzi pprova jben©ilha ftit billi fis-sena ta’ qabel l-elezzjoni Ω-Ωieda ta’ €500 twaqqfet temporanjament ta˙t xi skuΩa jew o˙ra, u l-ministri u ssegretarji parlamentari jer©g˙u jibdew je˙duha wara l-elezzjoni, jekk ikun g˙ad hemm fil-gvern il-Partit Nazzjona-lista.

Jidher illi Lawrence Gonzi u Tonio Fenech qed jaraw kif fil-

Ba©it li jmiss, dejjem jekk dan jit˙alla jsir mid-deputati dissidenti fi ˙dan il-PN, se jrattbu xi ftit mill-g˙afsa tal-kontijiet esa©erati tad-dawl u l-ilma. Dawn qeg˙din jippjanaw li b˙ala gimmick elettorali jra˙˙su ftit dawn il-kontijiet.

Jidher li d-Deputat Nazzjonalista Franco Debono g˙andu xamma tajba ta’ dak li g˙andhom f’mo˙˙hom Gonzi u Fenech, tant li matul din il©img˙a, avolja ninsabu fl-eqqel tas-sajf, feta˙ baraxx kontra Austin Gatt dwar il-kontijiet taddawl u l-ilma. Debono sejja˙ lil Gatt “ bully ”, u “intokkabbli li ma jista’ g˙alih ˙add”.

Debono g˙amilha çara illi jekk mhux se jit˙affef il-piΩ tal-konti-

“il-mod li bih l-enemalta ddisPoniet mill-meRcaPtan kien illegali”

jiet tad-dawl u l-ilma minn fuq il-familji Maltin, ikun ifisser li lGvern se jid˙ol fi problemi kbar g˙all-Ba©it li jmiss.

Franco Debono fil-©ranet li g˙addew kien qieg˙ed jag˙mel sforzi kbar biex titne˙˙ielu lkundanna li laqqat mill-Kumitat EΩekuttiv tal-Partit Nazzjonalista wara li vvota flimkien malOppoΩizzjoni biex ji©i sfiduçjat Karm Mifsud Bonnici u jitne˙˙a minn ministru.

Debono qieg˙ed jipprova jimmonta xenarju illi, jekk ji©u mrattba xi ftit il-kontijiet taddawl u l-ilma kif jidher li se jkunu, wara li hu jkun deher li g˙amel ˙afna pressjoni f’din iddirezzjoni, Deb-ono jkun jista’ jie˙u xi ftit mill-kredtu.

iR-Risq PeRit!

Joe Falzon L-eks-Awditur tal-MEPA

KwaΩi tliet snin wara li f’pajjiΩna se˙˙ il-kaΩ tal-˙ruq tal-kimika perikoluΩa Mercaptan, rapport li sar mill-eks-Awditur tal-MEPA, Joe Falzon, u li kien ippubblikat fit-30 ta’ Lulju li g˙adda, jikkonferma dak li kienet irrappurtat din il-gazzetta fil-25 ta’

Settembru tal-2011, ji©ifieri li lmod li bih l-Enemalta ddisponiet minn din il-kimika, kien illegali.

Il-kaΩ tal-Mercaptan imur lura g˙all-4 ta’ Settembru tal-2009 meta f’bosta lokalitajiet f’pajjiΩna nxtammet ri˙a qawwija ta’ gass.

Il-kaΩ kien qajjem t˙assib serju u l-Korporazzjoni Enemalta kienet ˙ar©et tg˙id li ma kien hemm lebda leakages u g˙aldaqstant ma kien hemm l-ebda periklu g˙as-sa˙˙a pubblika.

Tkompli f’pa©na 4

G˙ada s-6 ta’ Awwissu l-Perit Dom Mintoff jag˙laq l-età sabi˙a ta’ 96 sena. Dom Mintoff twieled f’Bormla fis-6 ta’ Awwissu 1916. Il-Perit Mintoff kien Prim Ministru f’erba’ le©iΩlaturi differenti, fl-1955-1958, fl-1971-1976, fl-1976-1981 u fl-1981-1984. Mintoff serva fil-Parlament g˙al 51 sena u kien Mexxej tal-Partit Laburista g˙al 35 sena (1949-1984).

Mintoff ta sehem kbir biex Malta tin˙eles mill-madmad kolonjali u tkun ekonomikament b’sa˙˙itha biΩΩejjed biex ma tibqax tiddependi fuq il-preΩenza tal-baΩi militari IngliΩa ©ewwa pajjiΩna. Il-Perit Mintoff kellu sehem kruçjali fl-iΩvilupp tal-welfare state u fl-eradikazzjoni tal-faqar minn Malta.

Insellmu lill-Perit Mintoff bit-tislima tipika tieg˙u meta kien jag˙mel il-brindisi waqt l-ikel – B’SAÓÓTEK PERIT

02

05.08.2012

A˙barijiet

Ir-rwol tal-Istat g˙andu jkun li jag˙ti level playing field lit-talent tal-pajjiΩ Ir-rwol tal-Istat ma g˙andux ikun li jinda˙al lill-artisti imma li jag˙ti level playing field lit-talent tal-pajjiΩ biex jiΩviluppa. Dan ma jfissirx li kul˙add jie˙u l-istess, imma li kul˙add jing˙ata ç-çans li jkattar it-talent u jie˙u skont kemm hu tajjeb. L-argument tal-artist g˙andu jkun biex jing˙ataw iç-çans g˙ax huma tajbin, mhux g˙ax huma Maltin.

Dan qalu l-Mexxej Laburista Joseph Muscat waqt is-seminar bit-tema Soçjetà Kreattiva li sar f’Dar il-Mediterran g˙allKonferenzi.

Dr Muscat qal li l-ewwel sfida li g˙andu quddiemu l-policymaker hu li jne˙˙i l-vizzju li hemm f’pajjiΩi Ωg˙ar b˙al tag˙na tal-monopolji. G˙andu jkun hemm çans g˙al kul˙add, imma tag˙ti çans lil kul˙add u tara sa fejn bniedem jifla˙ jasal. Hemm rwol kbir g˙all-Istat li jesponi t-talent veru.

Joseph Muscat qal li hawn bΩonn li xxandir pubbliku, mill-fondi li jirçievi, jag˙ti lura lill-pubbliku billi jippromovi attivitajiet u produzzjonijiet li jiswew ilflus min˙abba x-xog˙ol li jinvolvu u li x’aktarx mhux dejjem ikunu jirrendu lura mil-lat kummerçjali.

L-istess bil-promozzjoni ta’ avvenimenti li x’aktarx ma jattirawx qlig˙ u reklamar qawwi. Dan ming˙ajr ma nne˙˙u xejn mill-element kummerçjali u l-qlig˙ li g˙andu jkollu l-istazzjon nazzjonali biex jopera.

Dr Muscat qal li f’dan il-qasam ibeΩΩg˙u ˙afna t-ton ta’ nazzjonaliΩmu li, g˙ax Malti, tajjeb. Ma nippretendux li l-konsumatur jag˙Ωilna g˙ax a˙na Maltin, imma g˙ax a˙na tajbin.

L-argument li wie˙ed jg˙id: ag˙tuna çans g˙ax a˙na Maltin, nifhmu, imma huwa argument tal-bira˙tlula. L-argument g˙andu jkun: ag˙tuna çans g˙ax a˙na tajbin. Hemmhekk jid˙ol ir-rwol tal-Istat li jag˙ti level playing field g˙all-artist.

Il-Mexxej Laburista qal li l-iskop tal-

attività kien li nisimg˙u iktar u nsa˙˙u l-ideat tag˙na. Dr Muscat qal li fiΩΩmien li ©ej se jit˙abbru numru ta’ pro©etti li jippreservaw il-memorja nazzjonali.

Huwa qal ukoll li l-Istat g˙andu rrwol li jidentifika ç- champions ta’ pajjiΩna u jippromovihom.

Tkellem ukoll Owen Bonnici li qal li Malta qed tevolvi u li g˙andha bΩonn is-settur artistiku li tixpruna l-bidla. Dr Bonnici qal li l-artisti jixprunaw il-bidla g˙ax l-arti hija xi ˙a©a li tmur lil hinn mis-sbu˙ija, mill-ekonomija billi tixpruna l-ideat ’il quddiem.

Is-seminar kien indirizzat minn Ruth Bianco, Rebecca Cremona, Adrian Mizzi, Tanja Bayona u Domenic Galea.

Kull membru tal- panel irrappreΩenta qasam partikulari tal-espressjoni kulturali.

Ruth Bianco, mill-qasam tal-arti, tkellmet dwar il-qag˙da ta’ dan is-settur f’Malta, ir-relevanza tal-espressjoni Maltija fil-kuntest internazzjonali u lkontribuzzjoni personali g˙all-iΩvilupp ta’ dan il-qasam f’Malta.

Rebecca Cremona tkellmet dwar ilqasam taç-çinematografija. Hija tkellmet dwar il-qag˙da ta’ dan is-settur f’Malta u dwar in-nuqqas serju ta’ screenplay writers li jeΩisti f’Malta.

Adrian Mizzi – mid-dinja tal-moda, disinn u fotografija – tkellem dwar ilqag˙da ta’ dan is-settur f’Malta. Huwa qal li l-qasam tal-moda jista’ jikkontribwixxi ˙afna fl-ekonomija.

Tanja Bayona tkellmet dwar is-settur taΩ-Ωfin fil-qasam tal-kreattività, l-iskejjel tal- ballet , id-danza moderna u ddipartiment il-©did tad-danza flUniversità.

Dominic Galea tkellem dwar il-qasam tal-muΩika, b’mod partikolari dwar ilqag˙da tal-edukazzjoni muΩikali f’Malta u l-wirt storiku muΩikali Malti.

Il-BOV jimpjega Kap tar-RiΩorsi Umani ming˙ajr sej˙a interna Anne Marie Thake ©iet appuntata b˙ala Kap tad-Dipartiment tar-RiΩorsi Umani fil-Bank of Valletta, meta din di©à ta˙dem b˙ala lettur fl-Università ta’ Malta fuq baΩi full-time. Din ilgazzetta tinsab infurmata li Thake ©iet mag˙Ωula minn barra l-bank ming˙ajr ma kienet saret sej˙a interna.

Fil-kariga ta’ Kap tad-Dipartiment tar-RiΩorsi Umani, Thake suppost li trid tirrapporta lil Charles Borg, Kap EΩekuttiv ta’ dan id-Dipartiment, u jkollha jassistuha numru ta’ mani©ers u impjegati o˙ra. B˙alma wie˙ed jista’ jobsor din il-kariga ©©ib ukoll mag˙ha pakkett finanzjarju sostanzjali.

Skont informazzjoni li g˙andha din il-gazzetta jirriΩulta li fil-passat il-karigi ta’ tmexxija fir-RiΩorsi Umani dejjem imtlew minn persuni li kienu ilhom snin twal ja˙dmu fil-Bank, iΩda din id-darba l-Bank jidher li lanqas biss g˙aΩel li jikkunsidra l-impjegati tieg˙u g˙al din il-kariga.

Din id-deçiΩjoni urtat lil ˙afna impjegati tal-Bank hekk kif

dawn ˙assew li kienet saret in©ustizzja mag˙hom meta lanqas biss ©ew ikkunsidrati.

Minbarra li din id-deçiΩjoni tista’ ti©i meqjusa b˙ala nuqqas ta’ fiduçja fil-mani©ers attwali tal-Bank, warajha jista’ jkun hemm ukoll il-bidla riçenti talKap EΩekuttiv. Fil-fatt, minn meta Charles Borg issostitwixxa lil Tonio Depasquale f’din il-kariga, dan beda jibdel diversi uffiçjali, tant li allegatament bidel il-linja mani©erjali kollha li taqa’ ta˙tu.

Sorsi qrib din il-gazzetta qalu li Thake ©iet impjegata b’kuntratt definit g˙al tliet snin fuq baΩi full-time, iΩda bis-sig˙at imnaqqsa g˙al 30 sieg˙a minflok 40. Minkejja dawn irreduced hours, xorta huwa diffiçli biex wie˙ed jifhem kif Thake tista’ tla˙˙aq maΩ-Ωew© impjiegi full-time, meta s-sig˙at tal-lectures fl-Università huma bejn wie˙ed u ie˙or l-istess sig˙at tal-˙addiema tal-bank, çjoè bejn it-8.00 ta’ filg˙odu u l-5.00 ta’ filg˙axija.

Meta dawn iΩ-Ωew© impenji ja˙btu flimkien, suppost li lprijorità ting˙ata lill-Univer-

sità.

Iktar minn hekk, skont ilFtehim Kollettiv tal-Akkademiçi tal-Università, lakkademiçi full-time jridu jing˙ataw permess bil-miktub biex ikunu jistg˙u jid˙lu g˙al impenji o˙ra part-time.

Dan ix-xog˙ol jista’ jkun ta’ nofstanhar jew ©urnata fil©img˙a. Il-ftehim jispeçifika li jista’ jing˙ata permess g˙al iktar minn hekk f’kaΩijiet eççezzjonali. Però, imkien ma jissemma li jista’ jsir xog˙ol ie˙or fuq baΩi full-time, speçjalment wie˙ed li ja˙bat fl-istess sig˙at tal- lectures flUniversità.

Din il-gazzetta staqsiet lillBOV jekk kinitx saret sej˙a interna biex timtela l-poΩizzjoni ta’ Kap tad-Dipartiment tar-RiΩorsi Umani u, jekk le, x’kienet ir-ra©uni li din is-sej˙a ma saritx.

IΩda kelliem g˙all-BOV wie©eb hekk: “Il-Bank of Valletta huwa entità kummerçjali privata u ma jidhrilniex illi g˙andna g˙alfejn inwie©bu g˙al domandi li jirrigwardaw loperat intern tal-Bank.”

05.08.2012

A˙barijiet

03

Il-Ministru Gatt vs Is-Sindku Cutajar It-triq prinçipali tal-Mellie˙a, Triq George Borg Olivier reŠg˙et ing˙alqet g˙at-traffiku li jkun Šej miç-Çirkewwa u lvjaŠŠ g˙al dawk li jkunu Šejjin minn G˙awdex qieg˙ed jispiçça jitwal b’20-30 minuta.

Il-Ministru tat-Trasport Austin Gatt kien kontra l-g˙eluq ta’ din it-triq. Madankollu sSindku Nazzjonalista talMellie˙a Robert Cutajar, li huwa wkoll kandidat tal-PN g˙all-elezzjoni Šenerali u uffiçjal g˙oli f’Kastilja, huwa aktar mo˙˙u fil-voti personali u g˙alhekk mhuwiex jiddejjaq jisfida lil Austin Gatt.

Din it-triq li reŠg˙et ing˙alqet g˙at-traffiku li jkun Šej miçÇirkewwa, qed to˙loq inkonvenjent qawwi g˙as-sewwieqa li jℌuru l-lokalità tal-Mellie˙a jew inkella dawk li jkunu telg˙in jew niℌlin minn G˙awdex, l-aktar issa hekk kif

ninsabu fl-eqqel tal-istaŠun sajfi.

Kawℌa tal-g˙eluq ta’ din ittriq, is-sewwieqa qed jispiççaw idumu sig˙at s˙a˙ maqbuda fit-traffiku apparti mill-inkonvenjent kbir li n˙oloq hekk kif il-vetturi kollha qed ikollhom

jg˙addu mit-triq dejqa fil-limiti ta’ Popeye’s Village, u li g˙aldaqstant fiha qed tin˙oloq konŠestjoni kbira tat-traffiku.

L-inkonvenjent kbir li qed jo˙loq l-g˙eluq ta’ din it-triq arterjali, qed i˙asseb bil-kbir lill-Assoçjazzjoni Turistika

G˙awdxija u lill-Kamra talKummerç G˙awdxija li fi stqarrija konŠunta esprimew iddiℌapprovazzjoni tag˙hom g˙all-fatt li l-Kunsill talMellie˙a reŠa’ g˙alaq din ittriq, minkejja li ninsabu fleqqel tas-Sajf. Ûiedu jg˙idu li jeℌistu diversi arranŠamenti alternattivi li jistg˙u jnaqqsu t-traffiku sakemm ix-xog˙ol fuq il- by pass tal-Mellie˙a jitlesta, filwaqt li esprimew ukoll id-diℌappunt tag˙hom g˙all-fatt li ma Šewx ikkonsultati dwar l-g˙eluq ta’ din it-triq.

F’Mejju li g˙adda, l-Ministru Austin Gatt kien qal li hu ma kienx infurmat bil-ftehim li kien intla˙aq bejn Transport Malta u l-Kunsill Lokali talMellie˙a, mmexxi mis-Sindku Nazzjonalista, Robert Cutajar.

Austin Gatt kien anke wissa lil Cutajar li l-ftehim li kien

la˙aq ma’ Transport Malta kien inaççettabbli u li kien je˙tieŠ li jiŠi rrevokat b’mod immedjat.

Kien qallu wkoll lit-triq jew kienet ser ting˙alaq g˙al kul˙add jew inkella kienet ser tinfeta˙ g˙al kul˙add u mhux tibqa’ ssir distinzjoni bejn irresidenti Melli˙in u dawk li m’humiex. Austin Gatt kien ordna wkoll lit-triq g˙andha terŠa’ tinfeta˙ b’mod immedjat.

Iℌda minkejja lit-triq g˙amlet xi ℌmien miftu˙a, ˙abta u sabta s-Sindku Nazzjonalista Robert Cutajar reŠa’ g˙alaqha millŠdid. B’dan l-aŠir, Cutajar li huwa wkoll wie˙ed mill-aktar persuni influwenti fi ˙dan lUffiççju tal-Prim Min-istru, qieg˙ed juri li l-unika priorità tieg˙u fil-mument, hija li jirba˙ il-voti tar-residenti Melli˙in, filwaqt li qieg˙ed jinjora l-inkonvenjent kbir li ˙oloq g˙allpoplu Malti u G˙awdxi kollu.

Joseph Muscat iΊur il-maratona ‘OË™loq Tbissima’ IlbieraË™, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat â„Śar il-maratona ta’ sittin siegË™a ‘OË™loq Tbissima’ li matulha qed jinŠabru fondi gË™as-SoçjetĂ Missjunarja ta’ San Pawl li twettaq Ë™idma voluntarja f’diversi pajjiâ„Śi foqra fosthom fil-PerĂš.

Joseph Muscat qal lid-donazzjoni li wie˙ed jag˙ti turi lappoŠŠ tal-poplu Malti u G˙awdxi lejn is-Soçjetà Missjunarja ta’ San Pawl li twettaq ˙afna Šid kemm f’Malta kif ukoll barra minn Malta.

Il-Mexxej Laburista flimkien mal-Prim Ministru, pparteçipa f’attività fejn matulha g˙enu biex jimtlew il-hampers bl-ikel.

Il-maratona ta’ sittin sieg˙a li se tintemm illejla, qed tixxandar live fuq l-istazzjonijiet televiℌivi lokali u kull min jixtieq jg˙in jista’ jibg˙at donazzjoni billi jçempel fuq dawn innumri: ₏10 51602004 ₏15 51702007 ₏25 51802009 SMS ₏4.66 50618099

s s e n d a m le August sa An ywhere Anywhere / Online

BOOKING WINDO W WINDOW 6th - 11th A AUGUST UGUST

UP T O TO

55

%

CHEAPER

6

D AY AYS S DAYS

R OCS Pric e ROCS Price

CATANIA CATANIA

â‚Ź160

from â‚Ź118

(Lm50)

R OME ROME

â‚Ź278

from â‚Ź120

(Lm51)

A THENS ATHENS

â‚Ź252

from â‚Ź175

(Lm75)

to 3000 seats available on sale

MIL AN MILAN

â‚Ź328

from â‚Ź178

(Lm76)

Cheaper than online. anywhere.

Cheaper than an ywhere.

P ARIS PARIS

â‚Ź525

from â‚Ź224

(Lm96)

L ONDON LONDON

â‚Ź394

from â‚Ź236

(Lm101)

More destinations with up

Call us on 2015 1515 Call us on 2015 1515 or email tra vel@rocsgrp.com travel@rocsgrp.com w ww.rocsholidays.com www.rocsholidays.com

7HUPV DQG FRQGLWLRQV DSSO\ 5DW RQGLWLRQV DSSO\ 5DWHV DUH SHUVRQ DQG LQFOXGH 5HWXUQ ĆŽLJKWV R HV DUH SHUVRQ DQG LQFOXGH 5HWXUQ ĆŽLJKWV RYHUQLJKW VWD\ DW WKH 3OD]D +RWHO RQ +% RQ 7 HO RQ +% RQ 7RZHU 5RDG 6OLHPD DQG DOO WD[HV FKDUJHV 2ĆŞHUV DUH YDOLG VXEMHFW W HV FKDUJHV 2ĆŞHUV DUH YDOLG VXEMHFW WR DYDLODELOLW\ DW WKH WLPH RI YDLODELOLW\ DW WKH WLPH RI ERRNLQJ DQG DUH DSSOLFDEOH RQ VSHFLDO GDW ERRNLQJ DQG DUH DSSOLFDEOH RQ VSHFLDO GDWHV 3ULFHV PLJKW YDU\ ZLWKRXW QRWLFH ) \ ZLWKRXW QRWLFH )RU D IXOO OLVW RI WKH 52&6 WUDYHO W HO WHUPV DQG FRQGLWLRQV SOHDVH YLVLW WKH ZHE OLQN KWWS Z RQGLWLRQV SOHDVH YLVLW WKH ZHE OLQN KWWS ZZZ URFVJUS FRP WUDYHO W HO WHUPV DQG FRQGLWLRQV

04

05.08.2012

A˙barijiet

›1.9 Miljun fuq ir-rebrAnding tAl-Air MAltA

“Óadd mhu se jtir mal-Air Malta g˙ax inbidlu l-kuluri” Dominic Azzopardi President tal-Assoçjazzjoni tal-Piloti

Kmieni din il-©img˙a l-Kap EΩekuttiv tal-Air Malta, Peter Davies, flimkien mal-Prim Ministru u l-Ministru talFinanzi, ˙abbar li l-linja tal-ajru kienet nefqet €1.9 miljun biex ting˙ata dehra ©dida. Dan irrebranding, qed isir b˙ala parti mir-ristrutturar tal-linja nazzjonali tal-ajru.

F’dan is-servizz RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn din iddehra l-©dida li se ting˙ata lillinja tal-ajru nazzjonali u tt˙assib li din ©abet mag˙ha, filwaqt li tistaqsi jekk din hijiex se tkun biss bidla esterna li finalment ftit li xejn se t˙alli frott.

Jitne˙˙a l-isem Air Malta minn fuq l-ajruplani Ir-rebranding jikkonsisti prinçipalment f’kuluri u disinji ©odda fuq l-ajruplani tal-Air Malta.

Minbarra l-kuluri tal-bandiera Maltija li dejjem ikaratterizzaw il-linja tal-ajru nazzjonali, issa se jidda˙˙lu wkoll kuluri ©odda b˙all-isfar, l-a˙dar u lblu. IΩda l-iktar fattur li spikka kien in-nuqqas tal-isem tal-linja tal-ajru minn fuq l-ajruplan.

Mill-isem Air Malta issa tne˙˙iet il-kelma ‘Air’ biex fuq l-ajruplan tidher biss b’mod aktar prominenti il-kelma ‘Malta’.

Din il-bidla radikali, li fiha lisem tal-linja nazzjonali tal-ajru tne˙˙a mill-prominenza li kellu fuq l-ajruplan, qed tqajjem t˙assib dwar il-pjanijiet li jista’ possibbilment ikun hemm g˙all-futur tal-Air Malta. Óafna qed jistaqsu jekk din il-mossa saritx bl-iskop li ji©i façilitat ilproçess ta’ privatizzazzjoni jekk il-pjan ta’ ristrutturar ma jil˙aqx il-miri me˙tie©a.

L-Air Malta se ssir ‘iktar Maltija’ Waqt il-konferenza ta’ nhar itTlieta, li matulha nkixef mudell

XELLUG: Il-kuluri l-©odda tal-Air Malta; LEMIN: Iç-çerimonja tar-rebranding li ©ie jiswa kwaΩi Ωew© miljun ewro

ta’ ajruplan bid-dehra l-©dida, iç-Chairman tal-Air Malta, Louis Farrugia, qal li dan ir-rebranding kien biss il-bidu ta’ pro©ett biex il-linja tal-ajru ssir 100% Maltija. Din l-istqarrija kienet ta’ sorpriΩa g˙all-parti l-kbira tal-poplu Malti, li minn meta twaqqfet l-Air Malta kien ta˙t limpressjoni li din kienet il-linja tal-ajru nazzjonali, u g˙alhekk ma setg˙etx tkun Maltija iΩjed minn hekk.

Mhux biss, iΩda diffiçli wie˙ed jifhem kif l-element Malti fl-Air Malta qed jiΩdied meta, b˙ala parti mir-ristrutturar, it-tmexxija tal-linja tal-ajru ng˙atat f’idejn il-barranin. Ewlieni fosthom huwa Peter Davies, li g˙andu salarju ta’ nofs miljun ewro fissena.

Iktar minn hekk, il-kumpannija Future Brand, li tqabbdet biex tag˙mel ir- rebranding ming˙ajr ma n˙ar©et sej˙a g˙all-offerti, hija kumpannija barranija li lanqas biss g˙andha uffiççji f’Malta.

Bidla li mhux se ttejjeb isservizz tal-Air Malta Meta din il-gazzetta g˙amlet kuntatt mal-Kaptan Dominic Azzopardi, Chairman talAssoçjazzjoni tal-Piloti (ALPA), dan sa˙aq li r-rebranding ma kienx qed isir fi Ωmien opportun. Azzopardi sostna li bilproblemi li b˙alissa qed tiffaççja l-Air Malta, ma kienx il-waqt g˙al din il-bidla, u li din kellha ssir biss meta l-linja tal-ajru tkun qamet fuq saqajha.

Madankollu, l-ALPA qatt ma ng˙atat iç-çans li tesprimi lopinjoni tag˙ha dwar dan ilpro©ett, hekk kif fl-ebda stadju ma ©iet ikkonsultata.

Azzopardi sa˙aq li l-ALPA ma kinitx qed topponi g˙all-bidliet li kienu se jtejbu l-linja tal-ajru.

“Li kieku pereΩempju intefqu lflus biex jiΩdiedu s-seats fuq lajruplan, jew jitwessg˙u biex ikunu iktar komdi, konna ng˙idu li din kienet bidla

g˙all-a˙jar u g˙all-©id,” sostna Azzopardi.

IΩda sfortunatament il-flus li ntefqu fir-rebranding mhumiex se jtejbu s-servizz offrut. Fi kliem l-istess Azzopardi: “Óadd mhu se jag˙Ωel li jtir mal-Air Malta g˙ax inbidlu l-kuluri talajruplan.”

Rigward il-kumment ta’ Davies meta dan qal li l-opinjoni tal-ALPA ma kinitx tirrifletti l-opinjoni tal-ma©©oranza talpiloti, Azzopardi sa˙aq li dan ma kienx minnu. Fil-fatt fillaqg˙a ©enerali li saret f’Ìunju li g˙adda, l-ALPA kienet ing˙atat mandat b’ma©-©oranza assoluta ta’ 94% biex tie˙u azzjonijiet industrijali.

Madankollu, minkejja xxewqa tal-piloti, s’issa l-ALPA Ωammet lura milli tie˙u azzjoni simili. Dan jixhed kemm ma kienx minnu li l-Assoçjazzjoni kienet qed tag˙mel xi bsaten fir-roti lill-kumpannija, sostna Azzopardi.

L-ebda konsultazzjoni mas-settur tur-

istiku Ma kinitx biss l-Assoçjazzjoni talPiloti li ma ©ietx ikkonsultata dwar l-infiq ta’ kwaΩi €2 miljun biex isir ir- rebranding. Minn informazzjoni li g˙andha din ilgazzetta jirriΩulta li l-Assoçjazzjoni Maltija g˙ar-Ristoranti u l-Lukandi (MHRA) lanqas ma ©iet ikkonsultata meta kienu qed isiru l-pjanijiet g˙al dan il-pro©ett.

Meta din il-gazzetta staqsiet lillPresident tal-MHRA, Tony Zahra, jekk l-Assoçjazzjoni kinitx ©iet ikkonsultata f’xi stadju dwar irrebranding tal-Air Malta, Zahra wie©eb li l-MHRA kienet ©iet infurmata bl-eΩerçizzju tarrebranding xi ftit tal-©img˙at ilu, u li hu, b˙ala President, flimkien mal-Viçi President, ing˙ataw preΩentazzjoni ftit ©ranet qabel ma r- rebranding kien ©ie m˙abbar. Dan jikkonferma li lMHRA ma ©ietx ikkonsultata qabel ma sar il-pro©ett, u ©iet infurmata bih biss meta kien di©à kwaΩi komplut.

il-MePA tibqa’ çassa Tkompli minn pa©na 1 IΩda l-gazzetta KullÓadd kienet irrappurtat li g˙allkuntrarju tal-impressjoni li ppruvat ting˙ata millEnemalta, l-irwejja˙ qawwija li kienu nxtammu fl2009 kienu kka©unati minn deçiΩjonijiet Ωbaljati li ttie˙du mit-tmexxija tal-Korporazzjoni Enemalta u anke mill-Awtorità Maltija g˙all-Ambjent u lIppjanar, il-MEPA. Ir-rapport ta’ Joe Falzon jikkonferma li kollox jindika li l-Korporazzjoni Enemalta kellha l-akbar responsabbiltà f’dan il-kaΩ hekk kif iddisponiet minn din il-kimika perikoluΩa mhux skont il-proçeduri stabbiliti fil-li©i.

Fl-istess waqt, Falzon jitfa’ wkoll il-˙tija fuq ilMEPA li fi kliemu kienet responsabbli li tara li lEnemalta timxi mar-regolamenti stabbiliti meta ti©i biex tiddisponi minn din il-kimika.

IΩda minflok ma aççertat li l-Enemalta kienet qed issegwi l-proçeduri stabbiliti, il-MEPA assumiet li kien qed isir hekk, meta fir-realtà dan ma sarx.

Joe Falzon iΩid jg˙id li minkejja li l-MEPA kienet infurmata anke permezz ta’ email mid-Direttur tal-

Protezzjoni Çivili, li l-Enemalta kellha ammont sostanzjali ta’ Mercaptan li ried jitne˙˙a, baqg˙et ma ˙adet l-ebda azzjoni biex ikun aççertat li l-affarijiet isiru kif suppost, minkejja li din il-kimika tista’ tag˙mel ˙sara lis-sa˙˙a tan-nies.

Joe Falzon jg˙id ukoll li l-MEPA qag˙det fuq ilkelma tal-Enemalta, li l-problema tal-Mercaptan kienet solvuta, meta fil-bidu tal-2009 l-Mercaptan ittie˙ed f’Kordin. IΩda altru milli l-problema kienet solvuta, ftit tal-jiem wara kienet re©g˙et inxtammet ri˙a qawwija ta’ gass f’diversi lokalitajiet, l-aktar finna˙a t’isfel ta’ Malta.

Dan juri li minkejja li kien evidenti li l-problema kienet g˙adha hemm, il-MEPA baqg˙et çassa quddiem din is-sitwazzjoni.

Falzon ji©bed ukoll l-attenzjoni fuq il-fatt li kien biss wara li n˙araq il-Mercaptan f’g˙alqa fil-limiti tal-Ba˙rija, li l-MEPA bdiet tistaqsi xi mistoqsijiet lillEnemalta, liema mistoqsijiet baqg˙u ma twie©bu qatt u, min-na˙a tag˙ha, il-MEPA m’g˙amlet l-ebda pressjoni fuq l-Awtorità biex tag˙tiha t-twe©ibiet.

L-eks-Awditur tal-MEPA jg˙id li kien biss g˙allinvestigazzjoni li saret mill-©urnalisti, sentejn wara li

se˙˙ dan il-kaΩ, li sar mag˙ruf x’kien ©ara eΩattament bil-kimika tal-Mercaptan.

IΩid jg˙id li, minn issa ’l quddiem, il-MEPA g˙andha tadotta politika ta’ tolleranza zero rigward kaΩijiet li jistg˙u jirriΩultaw fi ˙sara ambjentali jew li jistg˙u jkunu ta’ detriment g˙as-sa˙˙a tal-bniedem.

Ir-rapport itemm jg˙id li l-MEPA hija fid-dover li tibqa’ ssegwi kaΩijiet b˙al dawn sakemm ikun Ωgurat li l-kaΩ ing˙alaq skont ir-regolamenti stabbiliti u, fejn ikun hemm bΩonn, l-istess awtorità g˙andha tie˙u azzjoni legali fil-konfront ta’ min jikser il-li©i, anke jekk dan ikun uffiççjal tal-gvern.

Intant il-Kelliem Laburista g˙all-Ambjent, Leo Brincat, innota li l-allegazzjoni tieg˙u li kien hemm kompliçità bejn il-MEPA u l-Enemalta f’dan il-kaΩ, issa ©iet ikkonfermata mill-Perit Joe Falzon, persuna teknika, indipendenti u li tgawdi l-fiduçja s˙i˙a tassoçjetà çivili Maltija.

Leo Brincat qal illi “filwaqt li nistennew li ni©u a©©ornati dwar kif ser tintrefa’ r-responsabbiltà talMEPA g˙al dan kollu, wie˙ed jawgura li fil-©ejjieni l-MEPA tibda timxi a˙jar u tibda tie˙u passi anki fejn jonqsu d-dipartimenti u entitajiet governattivi”.

05.08.2012

A˙barijiet

05

IL-KAÛ TAL-KONSULENTI MHUX IKKWALIFIKATI

Fejn hi s-serjetÀ?

Fid-dinja jeΩistu bosta professjonisti li l-professjoni tag˙hom i©©or mag˙ha responsabbiltajiet kbar. Fosthom hemm dawk li ja˙dmu fil-qasam tas-sa˙˙a.

F’kaΩ ta’ mard, il-pazjent jafda b’g˙ajnejh mag˙luqa lil min ikun qieg˙ed jikkurah, iΩda x’ji©ri f’kaΩ meta min ji©i fdat b’din ir-responsabbiltà, ma jkunx ikkwalifikat biex jag˙mel dan ix-xog˙ol ?

KRISTA CARUANA tirrapporta dwar il-kaΩ tal-konsulenti mhux ikkwalifikati u dwar dan il-kaΩ tkellmet mall-Kelliema Laburista g˙as-Servizz Pubbliku, HELENA DALLI.

Ûvelat kaΩ serjissimu Fil-jiem li g˙addew kien ippubblikat ir-rapport annwali tal-Kummissjoni dwar isServizz Pubbliku. Dan ir-rapport Ωvela kif is-sena li g˙addiet, il-Ministeru tas-Sa˙˙a, appunta erba’ konsulenti mediçi minkejja li ma kellhomx il-kwalifiki neçessarji biex jag˙mlu dan ix-xog˙ol.

Ir-rapport wera kif sa˙ansitra wie˙ed mill-persuni li kienu appuntati b˙ala konsulenti, lanqas biss kellu çertifikat tatta˙ri© speçjalizzat, liema çertifikat huwa importanti u neçessarju g˙al din il-professjoni, filwaqt li tnejn o˙ra ma kinux legalment irre©istrati b˙ala konsulenti.

L-erba’ persuni ntg˙aΩlu minn bord tal-g˙aΩla li kien appuntat mill-Ministeru tasSa˙˙a. Quddiem din is-sitwazzjoni l-Kummissjoni dwar isServizz Pubbliku annullat ilproçess tal-g˙aΩla g˙al tlieta mill-erba’ persuni, filwaqt li rrevokat il-˙atra tar-raba’ konsulent, u talbet lill-Ministeru tas-Sa˙˙a biex ja˙tar bord talg˙aΩla ©did.

Meta l-Kummissjoni talbet lillbord tal-g˙aΩla biex jispjega ddeçiΩjoni tieg˙u, il-membri ta’ dan il-bord irtiraw il-firem tag˙hom bil-g˙an li jeΩonoraw lilhom infushom minn kull responsabbiltà.

Involut ir-ra©el ta’ bint Dolores Cristina JirriΩulta li wie˙ed mill-erba’ persuni li n˙atru b˙ala konsulenti, minkejja li ma kellhomx il-kwalifiki neçessarji, kien Robert Cuschieri li huwa r-ra©el ta’ bint il-Ministru Dolores Cristina. F’Jannar tal2011 Cuschieri kien mg˙arraf li ©ie appuntat b˙ala konsulent, iΩda f’Ìunju tal-istess sena listess Cuschieri kien infurmat mill-Kummissjoni g˙as-Servizz Pubbliku li kienu ser jinbdew proçeduri kontrih min˙abba li nstab li ma kienx eli©ibbli g˙al dik il-kariga.

B’reazzjoni g˙al dan, Robert Cuschieri wie©eb lill-Kummissjoni permezz tal-avukat tieg˙u, Peter Fenech, fejn sostna li l-grad ta’ speçjalista ma jeΩistix fis-settur pubbliku. IΩa l-Kummissjoni we©bitu li mhux biss kien qieg˙ed jikser il-li©i, iΩda kien qieg˙ed jikkommetti offiΩa kriminali meta sejja˙ lilu nnifsu speçjalista meta ismu ma kienx jidher f’re©istru apposta.

Fil-25 ta’ Mejju li g˙adda Cuschieri feta˙ kawΩa kontra l-Kummissjoni, permezz ta’ rikors li kien iffirmat mit-tifla lo˙ra ta’ Dolores Cristina, Marilena Cristina, li qed tidher

g˙ar-ra©el t’o˙tha.

Konsegwenza ta’ dan kollu, pajjiΩna ilu sa madwar sentejn ming˙ajr konsulent partikolari fil-Ministeru tas-Sa˙˙a min˙abba li r-ra©el ta’ bint Dolores Cristina ddeçieda li jifta˙ kaΩ fil-Qorti kontra lKummissjoni dwar is-Servizz Pubbliku.

Jit˙abbru l-ismijiet tal-membri tal-Bordijiet Wara li sar mag˙ruf dan kollu, mill-ewwel bdew iqumu l-mistoqsijiet dwar min kienu l-persuni fuq il-bord li g˙aΩlu lillerba’ persuni ming˙ajr ma kellhom il-kwalifiki me˙tie©a.

G˙all-ewwel, il-Ministeru tasSa˙˙a sostna li l-ismijiet ma jistg˙ux ji©u ppubblikati min˙abba l-Li©i dwar ilProtezzjoni tad-Data. Min-na˙a tieg˙u, il-PL appella lill-Kummissarju tas-Sa˙˙a fi ˙dan lUffiççju tal-Ombudsman biex jinvestiga l-fatt li l-Ministeru tas-Sa˙˙a ma riedx jippubblika dawn l-ismijiet.

IΩda aktar tard, il-Kummissarju g˙all-Protezzjoni tadData ddikkjara li l-ismijiet g˙andhom ji©u ppubblikati.

Fuq il-bord biex jag˙Ωlu konsulent tal-kirur©ija li jispeçjalizza fil-hepato pancreato biliary surgery , fost l-o˙rajn kien hemm Godfrey Laferla, Mark Schembri, Clem Imrie u Andrew Xuereb.

Fuq bord ie˙or li kellu jag˙Ωel konsulent speçjalizzat fil-kirur©ija gastrointestinali kien hemm Mr Laferla, Kevin Cassar, David J.Galloway u Mr Xuereb. Fuq it-tielet bord li kellu jag˙Ωel speçjalista flupper gastrointestinal surgery kien hemm Mr Laferla, Dennis Gatt, Chris Russell u Mr

Xuereb.

Filwaqt li fuq ir-raba’ bord li kellu jag˙Ωel konsulent talkirur©ija tal-g˙ajnejn kien hemm Thomas Fenech, Wagih Aclimandos, Jan Janula u Franco Mercieca.

Franco Mercieca kien ©ibed l-attenzjoni Min-na˙a tieg˙u, Franco Mercieca ddikkjara li huwa kien qajjem il-kwistjoni li wie˙ed mill-kandidati ma kienx eli©ibbli min˙abba li ismu ma kienx jidher firRe©istru tal-Ispeçjalisti iΩda sostna li ç-Chairman tal-Bord, Mr Thomas Fenech, kien sostna li l-lista ta’ persuni li kellhom ji©u intervistati dwar din il-kariga kienet in˙ar©et mill-

Kummissjoni Dwar is-Servizz Pubbliku u g˙alhekk il-Bord kien obbligat li jevalwa lillkandidati kollha li kienu fuq illista.

Franco Mercieca qal ukoll li waqt li kienu qed isiru l-intervisti, ma kien hemm l-ebda rappreΩentant tal-Kummissjoni li kien preΩenti.

Sadanittant, Franco Debono

˙are© jistaqsi jekk l-EΩekuttiv tal-PN kienx ser jie˙u passi dixxiplinarji u kienx ser jo˙ro© jikkundanna lill-Ministru tasSa˙˙a Joe Cassar, jekk kemmil darba jinstab li kien nuqqas tieg˙u u tal-Ministeru tieg˙u li ©ew appuntati erba’ konsulenti ming˙ajr ma kellhom il-kwalifiki neçessarji.

“GonziPN qed juΩa l-magna tal-Amministrazzjoni Pubblika g˙all-interessi politiçi tieg˙u” Helena Dalli Intant, f’kummenti ma’ din il-gazzetta, il-Kelliema Laburista g˙as-Servizz Pubbliku, Helena Dalli, qalet li r-rapport tal-Kummissjoni g˙as-Servizz Pubbliku Ωvela l-mod li bih GonziPN qed juΩa il-magna tal-Amministrazzjoni Pubblika g˙all-interessi politiçi tieg˙u.

Sa˙qet li dan il-kaΩ huwa t’g˙ajb, speçjalment fil-kuntest ta’ Gvern li jifta˙ar b’amministrazzjoni pubblika effiçjenti u serja, aktar u aktar filqasam tas-sa˙˙a.

“Il-pass li bih jitmexxew deçiΩjonijiet importanti fl-amministrazzjoni pubblika hu pass fjakk u jirrifletti l-letar©ija li biha jopera l-Gvern li jilg˙abha li jinteressa ru˙u fil-qasam tas-sa˙˙a iΩda biex jimla post importanti f’dan issettur idum kwaΩi sentejn,” sostniet Dalli.

Qalet ukoll li dan il-kaΩ juri kemm il-kunçett ta’ kontabbiltà fil-pajjiΩ huwa fjakk. “Jidher li l-Kummissjoni tat it-timbru tag˙ha fuq ix-xog˙ol li sar mill-bord tal-g˙aΩla bla ma ççekkjat b’mod serju, kritiku u o©©ettiv ir-rakkomandazzjonijiet ta’ dan il-bord u kif kien wasal g˙ad-deçiΩjoni tieg˙u,” Ωiedet tg˙id Helena Dalli.

Sostniet li fl-isfond ta’ dan kollu ti©i wa˙edha l-mistoqsija jekk kienx hemm xi nd˙il politiku g˙ax hija ˙a©a stramba li sew il-bord tal-g˙aΩla kif ukoll il-Kummissjoni ‘ma indunawx’ bil-problema meta saret in-nomina.

“Dan l-episodju jkompli juri kemm hi nieqsa s-serjetà fit-tmexxija tal-amministrazzjoni pubblika fil-pajjiΩ. Min-na˙a l-o˙ra, il-Kummissjoni g˙as-Servizz Pubbliku hi kummissjoni mwaqqfa bilKostituzzjoni ta’ Malta u g˙aldaqstant min ma jag˙tix kas tal-proposti tag˙ha jkun qed jinjora awtorità kostituzzjonali u b’hekk ikun qed iΩebla˙ il-Kostituzzjoni nnifisha,” temmet tg˙id Helena Dalli.

06

05.08.2012

A˙barijiet

Il-MeMbrI tal-Pl fIÇ-Çentru tal-Kungress Bejn is-16 u t-23 ta’ Settembru li ©ej, il-PL se jkun qieg˙ed ilaqqa’ lewwel kungress tieg˙u.

Din se tkun opportunità biex il-membri tal-PL iwasslu l-vuçi tag˙hom rigward oqsma differenti.

KRISTA CARUANA tag˙ti ˙arsa lejn il-kunçett ta’ dan il-Kungress u tkellmet mal-President tal-PL, STEFAN ZRINZO AZZOPARDI dwar it-t˙ejjijiet li qed isiru b˙alissa.

IL-KUNÇETT TAL-KUNGRESS TAL-PL Wa˙da mill-attivitajiet ewlenin li l-PL se jkun qieg˙ed jorganizza, se jkun il-Kungress li se jsir f’Settembru li ©ej. Se tkun attività innovattiva mifruxa fuq ©img˙a li se tkun qed tpo©©i lill-membri tal-PL fiç-çentru tal-attenzjoni.

Il-Kungress ser jinvolvi serje ta’ laqg˙at ta’ diskussjoni dwar oqsma t’importanza g˙all-poplu Malti u G˙awdxi, li mistennija jvarjaw millqasam ekonomiku, il-qasam soçjali, dak ambjentali, ledukazzjoni, u oqsma o˙ra.

Matul dawn il-laqg˙at, kull

min huwa tesserat mal-PL se jkollu çans jipparteçipa billi jistaqsi domandi, jg˙addi su©©erimenti jew opinjonijiet jew inkella jwassal kritika kostruttiva.

Waqt dan il-Kungress ser ji©u approvati l-linji gwida li fuqhom se jkun qieg˙ed jitfassal il-programm elettorali talPL g˙all-elezzjoni ©enerali li jmiss.

F’dan il-Kungress se jipparteçipaw ukoll id-deputati u l-kandidati li se jikkontestaw l-elezzjoni ©enerali f’isem ilPL.

PROGRAMM TELEVIÛIV BI TÓEJJIJA GÓALL-KUNGRESS TAL-PL Intant, bi t˙ejjija g˙al dan il-Kungress, fuq ONE qed jittella’ programm immexxi minn Alex Muscat u li matulu t-telespettaturi qed ji©u mg˙arrfa aktar dwar dan l-avveniment.

Apparti minn hekk, matulu qed ji©u intervistati l-membri tal-Amministrazzjoni tal-PL li se jkunu qed jispjegaw fid-dettall x’inhu l-kunçett tal-Kungress tal-PL. Il-programm qed isegwi wkoll mill-qrib illaqg˙at li qed isiru fil-lokalitajiet u qieg˙ed ukoll jag˙ti importanza lill-interventi li qed

isiru minn dawk preΩenti, fosthom il-pubbliku, rappreΩentanti tal-korpi kostitwiti u o˙rajn, u li ˙afna minnhom qed jag˙mlu proposti validi ˙afna.

Il-programm, li qieg˙ed jixxandar kull nhar ta’ Tnejn fil-˙dax neqsin g˙axra ta’ filg˙axija, mistenni jibqa’ g˙addej sal-Kungress u l-a˙˙ar programm ta’ din is-sensiela mistennija tkun iffukata fuq il-Kungress innifsu u fuq l-eΩitu tieg˙u.

LAQGÓAT FIL-LOKALITAJIET Sadanittant, bi t˙ejjija g˙al dan il-Kungress, il-PL ilu ©img˙at s˙a˙ g˙addej bil-preparamenti tieg˙u. FaΩi importanti li g˙addejja b˙alissa hija s-sensiela ta’ laqg˙at fil-lokalitajiet differenti u li matulhom ilmembri tal-PL qed jipparteçipaw bi ˙©arhom u l-attenden-

za qed tkun numeruΩa.Illaqg˙at fil-lokalitajiet bdew fil25 ta’ Mejju u mistennija jintemmu matul din il-©img˙a.

Il-laqg˙at qed ji©u indirizzati miΩ-Ωew© deputati mexxejja tal-PL, mill-President tal-PL, kif ukoll mis-Segretarja talEΩekuttiv tal-PL

GÓAX HEKK! U L-FUN RUN Intant, fl-istess Ωmien li se jkun qieg˙ed jittella’ dan l-avveniment, il-PL se jkun qieg˙ed jorganizza wkoll Ωew© attivitajiet li jmorru lil hinn mill-politika: is-satira G˙ax Hekk! li din is-sena

ASPETTATTIVI GÓAL DAN IL-KUNGRESS F’kummenti ma’ din ilgazzetta, il-President tal-PL, Stefan Zrinzo Azzopardi, qal li l-iskop ewlieni ta’ dan ilKungress se jkun li jintroduçi l-parteçipazzjoni attiva millmembri tal-PL. Mistoqsi dwar minn fejn ori©inat l-idea ta’ dan ilKungress, Zrinzo Azzopardi qal li l-idea ˙ar©et mill-fatt li lPL dejjem emmen li l-membri ta’ dan il-Partit, li huma numeruΩi ˙afna, g˙andhom ˙afna esperjenzi differenti li jistg˙u jitkellmu dwarhom u li jistg˙u jg˙addu su©©erimenti

dwarhom. Ûied jg˙id li b˙alissa l-Partit Laburista g˙addej ukoll bi t˙ejjijiet lo©istiçi kbar g˙al dan l-avveniment politiku u qed ja˙dem sabiex dan il-Kungress ikun immirat g˙all-familji Maltin u G˙awdxin kollha, inkluΩ dawk li g˙andhom ittfal Ωg˙ar.

Il-President tal-PL temm jg˙id li dan il-Kungress se jkun qed jag˙ti wkoll prijorità lill-G˙awdxin li se jkollhom iç-çans jg˙idu tag˙hom waqt attivitajiet li se jkunu mmirati g˙alihom.

ser tid˙ol fit-tielet sena konsekuttiva u li ser ter©a’ tkun organizzata mill-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti, u anke l-Fun Run li din is-sena ser tittella’ fil-21 ta’ Settembru.

05.08.2012

A˙barijiet

07

L-NSO jerÌa jikxef iL-qerq u L-iNkOmpeteNza ta’ GONzipN L-NSO g˙adu kif ippreΩenta pubblikazzjoni “Gozo in Figures 20072011”. Madankollu, minkejja dan ittitlu, din il-©abra ta’ statistika ma tinkludix informazzjoni dwar G˙awdex biss, iΩda dwar il-gΩejjer Maltin kollha wkoll.

PereΩempju, din il-pubblikazzjoni tal-NSO ter©a’ tikkonferma l-˙rafa ˙oxna ta’ GonziPN dwar l-20,000 impjieg li suppost in˙olqu bejn l-2008 u l-2011. Skont Tabella 4.1 ta’ dan irrapport, din turi li bejn l-2008 u l-2011 in˙olqu ftit anqas minn 7,500 impjieg jew ftit aktar minn terz ta’ dak li qed jg˙id GonziPN. IΩda mill-kwaΩi 7,500 impjieg li n˙olqu, kienu biss ftit A minn 3,300 li kienu impjiegi ‘full time’, ji©ifieri anqas minn nofs l-impjiegi li n˙olqu.

IΩda din il-pubblikazzjoni turi wkoll statistika dwar id-d˙ul li jibqa’ filbwiet tal-familji Maltin u G˙awdxin wara li j˙allsu t-taxxa fuq id-d˙ul (disposable income), g˙alkemm din tasal biss sa l-2010.

Din l-istatistika f’Tabella 2.4 turi li fl2010, dan id-d˙ul kien naqas b’0.6% fuq is-sena 2009, u dan ming˙ajr ma nie˙du inkonsiderazzjoni l-inflazzjoni, li f’dik is-sena skont l-istess NSO, ilprezzijiet tal-o©©etti u s-servizzi kienu Ωdiedu b’1.5%. G˙alhekk fl-2010, meta Tonio Fenech u Lawrence Gonzi kienu ddikjaraw li Malta kienet ˙ar©et mir-riçessjoni, dan ir-rapport juri biççar li l-familji Maltin u G˙awdxin kienu çertament g˙adhom f’riçessjoni qawwija, bid-d˙ul tag˙hom jonqos u l-prezzijiet ta’ dak kollu li jixtru biex jg˙ixu jkomplu jg˙olew, u dan fi Ωmien meta l-Kabinett kien g˙adu qed jie˙u bil-mo˙bi Ωieda ta’ € 500 fil©img˙a. Kienu biss Lawrence Gonzi u s˙abu li çertament ma kienux f’riçessjoni!

Anke meta nie˙du d-d˙ul li da˙˙lu l-familji Maltin u G˙awdxin u naqsmuh fuq kull persuna f’impjieg, insibu li d-d˙ul medju fl-2010 kien 1.3% anqas minn dak tal-2009, biex b’hekk wara li nie˙du kont tal-inflazzjoni nsibu li s-sa˙˙a tad-d˙ul finanzjarju tag˙hom kienet naqset bi kwaΩi ta’ 3% fl-2010. Altru milli l-familji Maltin u

It-telf ta’ elettriku ©©enerat mill-Enemalta

G˙awdxin kienu ˙ar©u mir-riçessjoni dik is-sena!

IΩda statistika o˙ra nkwetanti li to˙ro© minn din il-pubblikazzjoni insibuha f’Tabella 8.1. Din it-tabella turi kemm intilef elettriku ©©enerat mill-Enemalta min˙abba ineffiçjenzi u serq tal-elettriku, li g˙al dawn l-ineffiçjenzi jrid i˙allas il-konsumatur onest u ˙abrieki permezz ta’ tariffi g˙oljin.

Minn din l-istatistika jo˙ro© li filwaqt li fl-2007 kien intilef 12.3% tal-elettriku li pproduçiet l-Enemalta, fl-2010, li hi l-a˙˙ar sena li hemm informazzjoni dwar dan, it-telf tal-elettriku kien Ωdied g˙al 18.3% ta’ dak kollu li pproduçiet l-Enemalta, Ωieda ta’ kwaΩi 50% fil-perçentwal tat-telf tal-ener©ija li ©iet i©©enerata.

Din iΩ-Ωieda kienet partikolarment qawwija proprju fl-2010, fejn kien hemm qabΩa minn 13.4% fl-2009 g˙al 18.3%. Mhux ta’ b’xejn li minkejja ΩΩieda qawwija fit-tariffi fl-2010 biex tag˙mel tajjeb ukoll g˙aΩ-Ωidiet fl-ineffiçjenzi fl-Enemalta, it-telf tal-

Korporazzjoni Enemalta Ωdied u mag˙hom Ωdied id-dejn tag˙ha, biex issa l-Gvern sa˙ansitra qed jer©a’ jirrikorri g˙as-sussidji biex jevita Ω-Ωidiet fit-tariffi qabel l-elezzjoni.

Din iΩ-Ωieda fl-ineffiçjenzi fl-Enemalta b’qabΩa ‘l fuq fit-telf tal-elettriku bejn l-2007 u l-2010, tikxef l-inkompetenza grassa tal-Ministru Austin Gatt, iΩda speçjalment dik ta’ Tonio Fenech, li fl-ewwel sena minn mindu ng˙ata rresponsabbilità tal-Enemalta, meta Lawrence Gonzi kien g˙amel speçi ta’ reshuffle fil-Kabinett fil-bidu tal-2010, it-telf tal-elettriku sploda ‘l fuq g˙al 18.3% tal-produzzjoni.

Minn din il-pubblikazzjoni jo˙ro© çar li l-ministri Austin Gatt u Tonio Fenech mhux lil Joseph Muscat qed jg˙addu biΩ-Ωmien, iΩda lill-poplu Malti u G˙awdxi u n-negozji kollha li joperaw f’dan il-pajjiΩ, li ©ew mg˙obbija fuqhom fost l-og˙la kontijiet fil-pajjiΩi kollha tal-UE min˙abba spluΩjoni fl-ineffiçjenza fl-Enemalta fl2010.

08

05.08.2012

Intervista

“D˙alt fil-politika g˙ax imxejt b’qalbi, u mhux b’mo˙˙i”

Owen Bonnici

Owen Bonnici huwa avukat u deputat Laburista, u attwalment jokkupa l-kariga ta’ Kelliem Laburista g˙all-Edukazzjoni Og˙la, Riçerka u Kultura. Fl-età ta’ 32 sena, Bonnici huwa l-iΩg˙ar membru parlamentari.

RITIANNE AGIUS tkellmet ma’ Dr OWEN BONNICI dwar dak li ˙ajru jersaq lejn il-politika, dwar dak li jemmen fih, u dwar il-bidliet li jixtieq jara jse˙˙u fis-soçjetà tag˙na.

Bejn il-qalb u l-mo˙˙, in-nies tag˙Ωel il-qalb Meta ji©i biex jispjega dak li ˙ajru jersaq lejn il-politika, Owen Bonnici jikkwota poeΩija ta’ Pablo Neruda. Dan ilpoeta-politiku taç-Çilì huwa wie˙ed mill-favoriti ta’ Bonnici. “G˙adni nie˙u gost naqrah daqs meta kont skoprejtu l-ewwel darba meta kelli sittax-il sena,” jistqarr Bonnici.

“PoeΩija minnhom tog˙©obni b’mod partikolari, u ˙a nipprova nittraduçiha g˙all-Malti.”

“Twieldet xi ˙a©a ©o ru˙i, deni jew ©win˙ajn minsija, u jien wittejt triqti, ng˙arbel dak in-nar u ktibt l-ewwel linja qasira xotta ming˙ajr sustanza, pura ming˙ajr sens g˙erf nadif ta’ xi ˙add li ma jaf xejn, u f’daqqa wa˙da rajt is-smewwiet jinfet˙u” Bonnici jemmen ˙afna filqawwa tal-kelma, fil-kapaçità li l-kelma taqbad g˙al dejjem il-˙sibijiet u s-sentimenti li ng˙addu minnhom kuljum.

“Nemmen ˙afna f’dak li j˙ossu n-nies. Nemmen li kull persuna hija dinja s˙i˙a mimlija xewqat u aspirazzjonijiet ibbaΩati fuq dak li j˙ossu.

Nemmen li, bejn il-qalb u lmo˙˙, in-nies tag˙Ωel il-qalb.

Nemmen li n-nies taqrak, innies g˙andha l-istint, li n-nies tag˙raf it-tajjeb mill-˙aΩin.”

“D˙alt fil-politika bl-istess sentiment li ˙ass Pablo Neruda f’din il-poeΩija, b’sens ta’ xi ˙a©a li tag˙milha g˙ax tkun fik, g˙ax imxejt b’qalbi u mhux b’mo˙˙i. Però, fl-istess ˙in g˙ax ©enwinament minn dejjem kont nemmen fil-politika b˙ala strument li bih nistg˙u nwettqu x-xewqat u laspirazzjonijiet tan-nies, minkejja s-sagrifiççji kbar, kultant sproporzjonatament kbar, li n˙ossu li rridu ng˙addu minnhom f’din il-mixja.”

Kelli x-xorti li nitrabba ©o familja ˙abrieka Bonnici jistqarr li l-ewwel u qabel kollox huwa missier ta’ tifla sabi˙a li jisimha Ema, li twieldet nhar l-elezzjoni tal2008. L-esperjenza li sar missier ˙assha li biddlitu millejl g˙an-nhar, u g˙ex g˙allewwel darba xi tfisser li t˙obb inkondizzjonalment u li tkun lest tid˙ol fin-nar bla ma ta˙sibha darbtejn, basta tara lil uliedek kuntenti, f’sa˙˙ithom u fer˙ana.

“Nixtieq ˙afna li meta tikber Ema tg˙id li kienet ixxurtjata li g˙andha lili, minn tant ir©iel o˙ra fid-dinja, b˙ala missier.

In˙oss ˙afna l-piΩ li rrid inkun ta’ eΩempju g˙aliha f’kulma nag˙mel,” jammetti Bonnici.

“Jien ukoll avukat. G˙alija li tkun avukat mhux xog˙ol kwalunkwe, imma professjoni unika, u nimpika mieg˙i nnifsi biex inkun avukat attent, serju u tal-affari tieg˙i.” Bonnici jispjega li ilu ja˙dem fl-uffiççju

tieg˙u g˙al dawn l-a˙˙ar tmien snin, u jemmen li listudju tal-li©i tah ˙afna; g˙amlu bniedem a˙jar, iktar paçenzjuΩ u iktar attent. Ma jistax jonqos il-fatt li studja ma’ bniedem li huwa jqisu b˙ala avukat pur u prim – l-Avukat Karmenu Mifsud Bonnici. “Hu g˙allimni ˙afna fejn tid˙ol illi©i, kif taqraha u tipprattikaha.”

Bonnici j˙ossu wkoll ixxurtjat li tela’ ©o familja ˙abrieka u bieΩla, u li kien imdawwar b’nies li jirrispettawh u li dejjem sabhom ta’ spalla fil˙idma tieg˙u.

“Ma jie˙u g˙alih ˙add jekk insellem b’mod partikolari lil ommi u missieri li bil-mod tag˙hom kienu blata kemm ghalija u kemm g˙al ˙ija Jason, li hu tabib dedikatissimu, fil-˙idma diffiçli tag˙na ta’ kuljum. Insellem ukoll lillmara tieg˙i Nadia, talg˙ajnuna li tag˙tini fil-˙idma tieg˙i.”

Il-PL wettaq it-tag˙lim soçjali li ˙assieba kbar kienu biss jo˙olmu Bonnici jistqarr li da˙al filPartit Laburista g˙aliex huwa Soçjal-Demokratiku konvint.

“G˙ax nemmen, kuntrarjament g˙al dak li jemmnu xi w˙ud, li f’pajjiΩna kul˙add, u mhux ilftit, g˙andu dritt javvanza u jimxi ’l quddiem. G˙ax nemmen li l-Partit Laburista, kemm ilu mwaqqaf, wettaq fil-prattika t-tag˙lim soçjali li ˙assieba kbar fl-istorja tal-bniedem kienu biss jo˙olmu.”

Jissokta jg˙id li huwa kburi ˙afna li llum huwa membru flistess Grupp Parlamentari li filpassat kienu jpo©©u fih ©ganti b˙al Pawlu Boffa u Duminku Mintoff. “Nemmen b’sa˙˙ti kollha li l-Partit Laburista huwa t-twe©iba ©enwina g˙al

min f’pajjiΩna qed jaqta’ qalbu u j˙ossu li m’hemmx futur a˙jar g˙alih.”

“Nemmen ˙afna f’Dr Joseph Muscat. Narah mexxej tajjeb ˙afna u determinat li ng˙inu fil-mixja politika tieg˙u b˙alissa fl-OppoΩizzjoni u, jekk ilpoplu jag˙tina l-fiduçja, anki fil-Gvern.

Skont Bonnici, Muscat g˙andu l-˙iliet l-iktar essenzjali filpolitika: il-kariΩma, il-kura©©, il-konsistenza u l-konvinzjoni.

“M’g˙andix dubju li wara li Dr Muscat ikun ©ie elett fittmexxija tal-pajjiΩ, g˙ad jg˙addu s-snin, in˙arsu lura u ng˙idu kemm kien Prim Ministru tajjeb u importanti.”

Bonnici jg˙id li jaqbel ˙afna ma’ Joseph Muscat fil-kunçett ta’ ˙olqien ta’ moviment li ji©bor fi ˙danu lil dawk kollha li jixtiequ li flimkien jibnu pajjiΩ ©did b’metodi moderati imma b’ideat progressivi.

Moviment li ma jag˙tix kas talpassat li kien jifridna, imma jΩomm fil-qalba tieg˙u l-futur li jg˙aqqadna.

Irridu nnaddfu s-soçjetà millpre©udizzji u mill-g˙anqbut “Iddur fejn iddur nemmen li ledukazzjoni hija ç-çavetta tassuççess ta’ dan il-pajjiΩ u dan is-settur, li fih jien qed ng˙in lil Evarist Bartolo – bniedem ie˙or ta’ valur straordinarju filPartit Laburista. Dan is-settur huwa essenzjali biex pajjiΩna jimxi ’l quddiem u jeg˙leb lisfidi li g˙andu quddiemu.”

Bonnici jg˙id li biex dan isir irridu naraw li iktar studenti jkomplu jistudjaw wara li jag˙lqu s-sittax-il sena, hekk kif b˙alissa terz qed jaqg˙u ’l barra mis-sistema edukattiva kull sena. “B˙alma inti ma tista’ qatt tippretendi li tirba˙ log˙ba futbol jekk tinΩel filgrawnd b’sitt plejers flok ˙dax,

bl-istess mod pajjiΩna ma jistax jeg˙leb l-isfidi tieg˙u jekk terz tal-poplu ma jirnexxilux jil˙aq il-qçaçet edukattivi u vokazzjonali.” Din il-missjoni socjali ©iet kristallizzata bil-proposta tat-Taghlim, Ta˙ri© u Xog˙ol tal-PL. Bonnici jsostni li bl-istess mod irridu nΩidu l-ammont ta’ nisa li ja˙dmu fid-dinja taxxog˙ol, g˙aliex huwa jemmen ˙afna fil-˙iliet u t-talenti tannisa, u kull talent li jibqa’ filkexxun huwa talent mhux realizzat. Missjoni o˙ra hi li nbiddlu lil pajjiΩna f’laboratorju tal-ideat, tas-soluzzjonijiet ©odda g˙an-negozji, tal-kreattività u r-riçerka. “Jien nemmen li biex pajjiΩna jirnexxi, irid joffri soluzzjonijiet ©odda lid-dinja t’hemm barra.”

“Din il-kreattività rridu niççelebrawha sew jekk hi fir-riçerka u sew jekk hi fl-arti, g˙ax hija frott tal-istess Ωerrieg˙a.

Irridu g˙alhekk insa˙˙u l-istituzzjonijiet edukattivi terzjarji b˙ala hub tar-riçerka u no˙olqu niçeç ekonomiçi ta’ kreattività fejn l-artisti jkollhom verament futur g˙alihom f’pajjiΩna.”

Fl-a˙˙ar nett Bonnici jg˙id li, fejn jid˙ol il-bniedem, irridu nnaddfu lis-socjetà millpre©udizzji u l-g˙anqbut li forsi kkaratterizzana s’issa.

“B˙alma g˙amilna fil-li©i taddivorzju, irridu nag˙tu d-dinjità lil sezzjonijiet tal-poplu li s’issa din id-dinjità ma kellhomx. Fil-passat g˙elibna lisfidi soçjali, l-isfidi tad-demokrazija u l-isfidi ekonomiçi.

Irridu issa neg˙lbu l-isfida talg˙oti tad-dinjità lil kull bniedem fis-soçjetà tag˙na.”

“Il-verità hija wa˙da: li Malta mhijiex il-©ebel jew it-toroq, imma n-nies li jiffurmawha.

Malta hija a˙na lkoll.”

05.08.2012

A˙barijiet

09

Iqumu domandi dwar it-tmexxija tal-Kunsill b’ma©©oranza Nazzjonalista tal-Belt Valletta

Sorsi qrib din il-gazzetta qalu li mhux eskluΩ li l-Kunsill Lokali tal-Belt Valletta, ta˙t it-tmexxija tas-Sindku Nazzjonalista Alexei Dingli, se ji©i mfittex fil-Qorti biex i˙allas eluf t’ewro g˙axxog˙lijiet ta’ manutenzjoni u tisbi˙ li kienu saru fuq il-latrina pubblika li hemm fi Strada Stretta.

JirriΩulta li s-Sindku tal-Belt, Alexei Dingli, kien la˙aq ftehim ma’ persuna biex tag˙mel xog˙lijiet ta’ manutenzjoni u tisbi˙ fuq din il-latrina, a spejjeΩ tag˙ha, bil-patt u l-kundizzjoni li ti©i fdata bil-manutenzjoni tal-kumplament tal-latrini l-o˙ra li hemm fil-Belt Valletta.

Minkejja li l-persuna kkonçernata onorat il-ftehim li kellha mas-Sindku tal-Belt, fejn sa˙ansitra nefqet mal-€75,000 biex irran©at il-latrina ta’ Strada Stretta, is-Sindku tal-Belt, Alexei Dingli, ˙abta u sabta ddeçieda li jag˙ti x-xog˙ol tallatrini l-o˙ra lil persuna o˙ra u b’hekk kiser il-ftehim li kien g˙amel hu stess.

Sorsi qrib din il-gazzetta qalu li l-persuna li ˙adet ˙sieb ixxog˙lijiet fuq il-latrina ta’ Strada Stretta mistennija tfittex lill-Kunsill Lokali tal-Belt Valletta biex i˙allasha lura leluf kollha li nefqet, ladarba lftehim li kien sar mag˙ha ma ©iex onorat.

Intant, kaΩ ie˙or li wkoll qed iqajjem domandi kbar dwar ilmod li bih qieg˙ed jitmexxa lKunsill Lokali b’ma©©oranza Nazzjonalista fil-Belt Valletta, jittratta l-mod li bih madwar sena ilu kienet ittie˙det deçiΩjoni biex fiΩ-Ωona fejn hemm il-Klabb tal-Boççi talBelt Valletta, viçin il-Klabb talWaterpolo, saru l-linji s-sofor biex b’hekk ma jipparkjawx aktar karozzi.

Filwaqt li huwa fatt mag˙ruf li f’din iΩ-Ωona partikolari kienet teΩisti problema kbira min˙abba li t-traffiku kien qed ikun ostakolat min˙abba lkarozzi pparkjati, jirriΩulta li ddeçiΩjoni li jsiru l-linji s-sofor ma tti˙ditx b’mod unanimu mill-Kunsill Lokali kif normalment isir f’çirkostanzi b˙al dawn.

Sorsi qrib din il-gazzetta qalu li din id-deçiΩjoni ttie˙det fuq inizjattiva personali tasSegretarju EΩekuttiv tal-Kunsill Lokali tal-Belt, Gabriella Agius, li qabdet u ddeçidiet li f’din iΩΩona g˙andhom isiru l-linji sofor.

Din id-deçiΩjoni fl-ebda mument ma ttellg˙et g˙allapprovazzjoni tal-Kunsill Lokali

Il-latrina ta’ Strada Stretta, il-Belt, minn ©ewwa. Kellha ti©i b’xejn imma issa ˙a tispiçça l-Qorti

Id-double yellow lines li saru ming˙ajr l-approvazzjoni tal-Kunsill, u fuq inizjattiva personali tas-Segretarju EΩekuttiv tal-istess Kunsill u g˙alhekk ©iet implimentata minn wara dahar il-kunsillieri kollha li kienu eletti biex jirrappreΩentaw lir-residenti Beltin. Il-fatt li din id-deçiΩjoni ttie˙det minn wara dahar ilkunsillieri tal-Belt Valletta kienet anke kkonfermata filParlament, mill-Ministru Austin Gatt, meta kien mistoqsi dwar dan il-kaΩ mid-Deputat Laburista Stefan Buontempo.

Mistoqsi minn Buontempo jekk dawn il-linji sofor sarux

bl-approvazzjoni tal-awtoritajiet ikkonçernati, Austin Gatt wie©eb li ma kien hemm lebda approvazzjoni biex isiru dawn il-linji s-sofor.

Id-deçiΩjoni li jsiru l-linji sofor f’din iΩ-Ωona ftit li xejn niΩlet tajjeb mas-sidien tan-negozji li hemm f’dan il-post, li qed isostnu li d-deçiΩjoni li ttie˙det biex jitne˙˙ew l-ispazji talparke©© qed taffettwalhom ˙aΩin l-andament tan-negozju tag˙hom. JirriΩulta wkoll li

llum il-©urnata din id-deçiΩjoni qed ti©i wkoll infurzata permezz tal-gwardjani lokali li qed iwa˙˙lu ç-çitazzjonijiet lil kull min jazzarda jieqaf fuq il-linji ssofor.

Is-sorsi tag˙na temmew jg˙idu li filwaqt li s-Sindku Nazzjonalista tal-Belt, Alexei Dingli, ma jara xejn ˙aΩin li din id-deçiΩjoni ttie˙det minn wara dahar il-kunsillieri, jirriΩulta li kien hemm kunsillieri li jemmnu li kien hemm alter-

nattivi o˙ra li setg˙u saru, fosthom li l-bankina tiçkien u, flok spazji ta’ parke©© orizzontali, isiru spazji ta’ parke©© vertikali biex ikunu akkomodati aktar vetturi.

IΩda minkejja li pjani alternattivi b˙al dawn huma validi ˙afna, dawn l-istess kunsillieri kienu infurmati li pro©ett b˙al dan ma jistax isir g˙ax ilKunsill Lokali tal-Belt m’g˙andux biΩΩejjed fondi biex iwettqu.

10

05.08.2012

Interivista

L-Assoçjazzjoni li fet˙et ba˙ar t’opportunitajiet g˙aΩ-Ωeffiena lokali AKTAR MA JGÓADDI ÛMIEN, F’PAJJIÛNA D-DIXXIPLINA TAÛ-ÛFIN QED TKOMPLI TIKBER FIL-POPOLARITÀ. ILLUM IL-ÌURNATA Û-ÛEFFIENA LOKALI GÓANDHOM ÇANS KBIR LI JIFTÓU OPPORTUNITAJIET ANKE BARRA MINN XTUTNA. DWAR DAN, KRISTA CARUANA TKELLMET MA’ GODFREY GATT, GÓALLIEM TAÛ-ÛFIN, WIEÓED MID-DIRIÌENTI TAL-‘MALTA DANCE & DANCE SPORT COUNCIL’ LI FOST IL-FUNZJONIJIET EWLENIN LI GÓANDU HEMM DIK LI JIPPROMOVI Û-ÛFIN F’PAJJIÛNA. diversi dixxiplini taΩ-Ωfin mhux Ballroom u Latin American biss.

G˙aldaqstant dan il-festival kiber ˙afna fil-popolarità u wara li s-sena lo˙ra kellna numru sabi˙ ta’ Ωeffiena minn diversi pajjiΩi li pparteçipaw f’dan il-festival, il-kumitat la˙aq ftehim ma’ tliet assoçjazzjonijiet Taljani biex mag˙hom jag˙mel ©emmella©©.

Permezz ta’ dan il-©emmella©©, iΩΩeffiena Maltin u G˙awdxin infet˙ulhom orizzonti ©odda fejn issa jistg˙u jikkompetu ming˙ajr ebda xkiel fil-kampjonati Taljani.

X’messa©© tg˙addi lil min jixtieq jibda Ω-Ωfin u forsi g˙adu ma sabx lil min jidderi©ih fit-triq it-tajba?

Il-parteçipanti fil-Malta International Dance Festival 2011 Kemm ilha mwaqqfa din lAssoçjazzjoni u kif rat il-bidu tag˙ha?

importanti fil-kalendarju taΩ-Ωfin min˙abba li jsiru ˙afna kompetizzjoniet lokali kif ukoll fuq baΩi internazzjonali.

L-Assoçjazzjoni ilha mwaqqfa ’l fuq minn 20 sena u rat il-bidu tag˙ha meta grupp t’g˙alliema taΩ-Ωfin Ballroom u Latin American raw il-vanta©©i li, jekk ikun hemm g˙aqda bejniethom, iddixxiplini ta’ dan it-tip ta’ Ωfin jistg˙u jimxu ’l quddiem.

Fil-fatt, g˙all-bidu li twaqqfet din lg˙aqda, l-isem ori©inali tag˙ha kien ‘Malta Ballroom Dance Federation’ u wara nbidel g˙al ‘Malta Dance & Dance Sport Council’ sabiex ikun jista’ ji©bor fih iktar dixxiplini differenti ta’ Ωfin.

L-assoçjazzjoni tag˙kom tipparteçipa f’diversi kompetizzjonijiet. Xi tg˙idli dwar dawn il-kompetizzjonijiet u anke forsi xi riΩultati poΩittivi li nkisbu minn Ωeffiena Maltin u G˙awdxin?

F’dawn is-snin kemm ilha mwaqqfa lassoçjazzjoni, kien hemm diversi

Ωeffiena Maltin u G˙awdxin li pparteçipaw f’kompetizzjoniet internazzjonali u kisbu riΩultati presti©©juΩi.

F’Malta ta’ kull sena jsiru Ωew© kompetizzjonijiet: wa˙da tkun g˙aΩ-Ωeffiena lokali u l-o˙ra hija l-Malta International Dance Festival li jkunu organizzati millassoçjazzjoni u f’dawn l-a˙˙ar snin qed isiru wkoll kompetizzjoniet o˙rajn li jkunu organizzati minn promoturi ta’ dan it-tip ta’ Ωfin.

Il-Malta International Dance Festival, li issa da˙al fit-tielet sena tieg˙u, jinkludi

Dawk li jixtiequ jibdew dan it-tip ta’ Ωfin, l-ewwel ma jridu jaraw huwa li liskola li jkunu sa jibdew imorru jitg˙allmu fiha jkollha g˙alliema kkwalifikati, g˙ax sfortunatament hawn diversi skejjel taΩ-Ωfin f’Malta li huma mmexxija minn dilettanti li ovvjament ma jwasslux it-tag˙lim b’mod professjonali u dan jista’ jkun ta’ detriment anke g˙assa˙˙a, speçjalment fejn jid˙lu t-tfal u ladulti.

G˙alhekk ˙add m’g˙andu jiddejjaq jistaqsi u jindaga biex ma ji©ix ingannat.

Normalment l-iskejjel taΩ-Ωfin ewlenin kollha j©ibu diversi riklami fuq il-©urnali u mezzi o˙ra tax-xandir meta jkun sa jibda l-ista©un taΩ-Ωfin, li normalment ikun Ottubru.

Però, dawk li jkunu jixtiequ jibdew anke minn issa, jistg˙u jikkuntattjawna bl-email mddsc@melita.com, biex ikunu jistg˙u jing˙ataw l-g˙ajnuna li jkollhom bΩonn.

X’inhi l-funzjoni ta’ din l-Assoçjazzjoni?

Il-funzjoni ewlenija tal-Assoçjazzjoni hi dik li tippromovi Ω-Ωfin f’Malta u tara li l-livell ikun wie˙ed tajjeb li jikkompara tajjeb mal-livel internazzjonali, u tg˙allem ukoll kemm huwa importanti li meta ti©i biex tag˙Ωel li tibda titg˙allem iΩ-Ωfin, dejjem wie˙ed jara li jfittex skejjel li jkollhom g˙alliema kkwalifikati u professjonali.

Kemm hemm membri fiha b˙alissa?

In-numru ta’ membri jvarja minn Ωmien g˙al Ωmien. B˙alissa n-numru jla˙˙aq ilmitejn persuna.

Naf li tg˙allmu d-dixxiplini talBallroom u l-Latin. X’konkorrenza ssibu fejn jid˙ol it-tag˙lim ta’ dan iΩ-Ωfin?

L-ista©un taΩ-Ωfin normalment jibda f’Ottubru u kull sena naraw numru sabi˙ ta’ koppji ©odda li jit˙ajru jibdew jitg˙allmu jiΩfnu dan it-tip ta’ Ωfin. Liskejjel normalment jibqg˙u miftu˙in anke matul ix-xhur tas-sajf min˙abba lfatt li Novembru u Frar huma xhur

Il-kumitat tad-Dance & Dance Sport Council flimkien mal-Presidenti tal-FIBA, ANMB u l-IDC

05.08.2012

AnaliΩi

Rajt ma rajtx, smajt ma smajtx Only in Malta Meta konna Ωg˙ar biex noqog˙du kwieti, mhux biss kienu jbeΩΩg˙una bil-babaw, imma kienu jbeΩΩg˙una wkoll bil-pulizija. Imma t-tfal tal-lum ma nafx kemm g˙adek tista’ tbeΩΩag˙hom b’xi ˙a©a, daqs dawk films li jaraw tal-vampiri u tas-s˙a˙ar. A˙seb u ara kemm se tbeΩΩag˙hom bil-pulizija!

Intant, ta’ tfal li konna, meta kien jitfaçça xi pulizija naqra mbaççaç, biex inxejnu l-biΩa’ li kienu jippruvaw iqabbduna ‘l-kbar’, bejnietna t-tfal konna ng˙idu “Ara ©ej ji©ri warajk pulizija b’Ωaqqu kbira”.

Nhar l-Erbg˙a wara l-kunçert muΩikali stupend talkantanta Taljana Laura Pausini f’Ta’ Qali, kont ˙iere© bil-karozza u dort mar-roundabout ta’ quddiem lIstadium u nsib ma’ wiççi pulizija b’Ωaqqu kbira li g˙amilli s-sinjal b’mod imponenti biex nieqaf meta kienet id-dritta tieg˙i g˙ax kont qieg˙ed indur marroundabout.

Dak il-˙in ˙sibt li kien ©ara xi incident, imma fiddaqqa u il-pront, to˙ro© faqg˙a ta’ BMW mill-parking area tal-Padiljun tal-Baskitbol, u n-number plates tag˙ha kienu GM 07. Minbarra li waqqaf il-karozzi kontra r-regolamenti tat-traffiku ˙a jkun jista’ jg˙addi l-ministru, dan il-kuntistabbli sab anki l-˙in li jsabbat saqajh u jag˙ti s-salut lill-istess ministru.

Ji©ifieri ç-çittadin komuni f’dan il-pajjiΩ lanqas iddritta mar-roundabout li tag˙tih il-li©i ma j˙allulu fejn jid˙lu l-ministri ta’ GonziPN, avolja dawn ma jkunx fuq xog˙ol uffiçjali u jmorru biex jiddevertu ru˙hom bil-karozza uffiçjali.

huwa veru kaΩ ta’ minn qieg˙ed ipo©©i l-karettun qabel il-˙mar. Il-g˙aliex il-lo©ika u l-g˙aqal jg˙idulek illi l-ewwel kellu ji©i konkluΩ il-proçess tar-ristrutturazzjoni, imbag˙ad kellha ti©i rran©ata d-dehra talfaççata, ir-wrapping li kellha tkun proprju l-a˙˙ar ˙a©a f’dan l-eΩerçizzju.

Hawn lukandiera li jsostnu li dan l-eΩerçizzju tarrebranding l-Air Malta ma kinitx tifla˙ g˙alih filqag˙da finanzjarja mwieg˙ra li tinsab fiha. Apparti dan, ir-rebranding wa˙du, fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar bl-ebda mod mhuwa se jΩid l-g˙add ta’ turisti li xorta ma kinux se jΩuru Malta.

Anki mil-lat estetiku hemm ˙afna x’tiddiskuti; ilge©wi©ija ta’ kuluri u slaleb ta’ Malta g˙amlu l-ajurplan tal-Air Malta qisu xarabank meta kienu miΩbug˙in oran©jo mimlija kollha riklami.

Jo˙loq daqsxejn ta’ tbissima l-fatt li f’dan ir-rebranding jiddomina ˙afna l-kulur a˙mar. Tg˙id dan awgurju g˙al dak li jista’ jse˙˙ ma jdumx fil-pajjiΩ?!

L-eΩerçizzju tar-rebranding li nediet l-Air Malta din il©img˙a, li sewa lill-poplu Malti madwar €2 miljuni,

minn Invictus

ir-ritratt li kien jg˙id ‘Min jaf fejn (l-Arçisqof) da˙˙al subg˙ajh qabel?!’.

Tal-oligarkija ta’ GonziPN jistg˙u jg˙idu kemm iridu dat-tip ta’ bassezzi u alla˙ares wie˙ed jitniffes u jikkritikahom, g˙ax altrimenti jispiçça m˙a©©ar.

Din il-©img˙a l-Boçça I M Beck Andrew Borg Cardona, fil-blogg tieg˙u fuq it-Times online, ˙adha qatta bla ˙abel kontra l-Isqfijiet g˙ar-rigward talpoΩizzjoni li ˙adu dwar l-IVF. Flok qal li l-Isqfijiet g˙andhom kull dritt li jie˙du lpoΩizzjoni li jidhrilhom li hija xierqa skont it-tag˙lim u d-duttrina tal-Knisja, u jsegwihom min i˙oss li g˙andu jsegwihom, infexx jirredikolahom kemm jifla˙ u ji©bdilhom saqajhom bit-titlu protokollari tag˙hom ta’ ‘His Grace’ u ‘Their Graces’.

Mur ©ib lil xi ˙add mill-kamp tal-Labour jag˙mel listess, kemm jo˙or©u newwie˙a jitkaΩaw u jnixxu dmug˙?!

Il-Boçça

Rebranding

In-newwie˙a Nazzjonalisti er˙ilhom jippuntaw subg˙ajhom u jitkaΩaw b’˙addie˙or, imma g˙andu jkun huma g˙andhom xi liçenzja li jag˙mlu ferm ag˙ar u jippretendu li ˙add m’g˙andu jitniffes.

Ftit wara li Joseph Muscat kien ing˙ata l-˙atra ta’ Kap tal-OppoΩizzjoni, kien g˙amel Ωjara ta’ korteΩija lill-Arçisqof ta’ Malta Pawl Cremona, fil-Kurja, u kien bieslu idu b˙alma hija l-konswetudni.

Il-bloger essenza tal-odju u tal-˙dura kienet ippubblikat fuq il-blogg tag˙ha ritratt ta’ Joseph Muscat qieg˙ed ibus id l-Arçisqof Cremona, b’kumment ta˙t

11

RiΩenja misterjuΩa Ir-riΩenja bla kliem u bla sliem taçChairman talMalta Resources Authority (lMRA) Fleur Vella (fir-ritratt), tqanqal ˙afna mistoqsijiet li g˙andhom ikunu mwie©ba f’demokrazija li tiffunzjona kif suppost. Li jkollok awtorità regolatriçi b˙alma hija l-MRA, maqbuda kontinwament fil-kontroversja min˙abba l-ineffettività tag˙ha fuq kwistjonijiet importanti, b˙al pereΩempju kif il-prezzijiet lokali tal-fjuwil mhumiex jirriflettu kif suppost it-tnaqqis li se˙˙ fil-gimg˙at li g˙addew fil-prezzijiet internazzjonali tal-fjuwil.

Imbag˙ad tirriΩenja ç-Chairman ta’ din l-Awtorità u lanqas intuΩat il-formula ‘diplomatika’ tas-soltu tarriΩenja g˙al ra©unijiet personali, u qisu qatt ma kien xejn, g˙ajr li kelliem g˙all-Ministeru ta’ George Pullicino qal illi ma kellhom ebda dettalji dwar din irriΩenja, ˙lief li kienet ippreΩentata ittra ta’ riΩenja u ©iet aççettata.

Óarsa lejn il-©img˙a li g˙addiet Ji©i salvat grupp ta’ 91 immigrant

Il-Kardinal Prospero Grech jasal Malta

Nhar il-Ìimg˙a filg˙axija dda˙˙lu Malta 86 immigrant irregolari, li fosthom kien hemm 24 mara, tifla Ωg˙ira u anki tarbija. Dawn it-tfal, flimkien ma’ w˙ud minnisa u Ωew©t ir©iel, kellhom jittie˙du l-Isptar Mater Dei g˙all-kura. L-immigranti qalu li kienu ©ejjin misSomalja. Il-Forzi Armati qalu li kienu rçevew rapport li kien hemm dg˙ajsa 30 mil nawtiku ’l barra minn Malta, u meta waslu fil-post indikat sabu dinghy blimmigranti li kellhom bΩonn l-g˙ajnuna. It-total ta’ immigranti li da˙lu f’Malta issa jla˙˙aq madwar 1,150.

Il-Kardinal Malti Prospero Grech wasal Malta kmieni l-Ìimg˙a waranofsinhar g˙all-okkaΩjoni tal-festa ta’ San Lawrenz fil-Birgu, peress li din hija belt twelidu.

Mal-wasla tieg˙u ng˙atatlu merb˙a fl-ajruport u filg˙axija ©iet organizzata Lejla Soçjali f’©ie˙u. Matul iç-çelebrazzjonijiet li ser isiru matul il-©img˙a li ©ejja, Grech se jkun ordnat Kanonku Onorarju tal-Matriçi Vittoriosana, u se jing˙ata wkoll il-Premju ta’ Ìie˙ ilBirgu.

Tliet snin ˙abs fuq serq Ûew©t ir©iel ing˙ataw sentenza ta’ tliet snin ˙abs wara li ammettew li serqu deheb antik u djamanti b’valur ta’ madwar €500,000. Is-serqa kienet saret minn ©ol-˙anut Pjazza Antiques fil-Belt. IΩ-Ωew©t ir©iel kienu Glen Debattista ta’ 51 sena u Carmel Hatrley ta’ 40 sena. Huma ammettew ukoll li ppruvaw jisirqu l-flus mill-ATM tal-HSBC fil-Belt. Iben Debattista, li g˙andu 21 sena, ing˙ata sentejn ˙abs sospiΩi g˙al erba’ snin.

Il-MEPA ordnata tattendi g˙al-laqg˙at dwar it-trab iswed L-Ispeaker tal-Parlament, Michael Frendo, ordna liçChairperson tal-MEPA, Austin Walker, jattendi g˙allaqg˙at tas-Kumitat Mag˙Ωul tal-Parlament dwar ilkwistjoni tat-trab iswed. Dan wara li l-MEPA naqset milli tibg˙at uffiçjali tekniçi minn tag˙ha g˙al dawn il-laqg˙at. Kienu ordnati jattendu wkoll is-Segretarju Permanenti g˙all-Ministeru ta’ Mario De Marco u l-

Kap tad-Direttorat tal-Ambjent fi ˙dan il-MEPA. Din lazzjoni ttie˙det wara li kienet in©ibdet l-attenzjoni dwar dan in-nuqqas mid-Deputat Laburista Leo Brincat.

TirriΩenja ç-Chairperson tal-MRA Fleur Vella, iç-Chairperson tal-Awtorità Maltija g˙arRiΩorsi (MRA), irriΩenjat mill-kariga. Vella ppreΩentat ittra ta’ riΩenja li ©iet aççettata. Il-Ministru George Pullicino appunta lid-Deputat Chairperson Matthew Spiteri b˙ala Acting Chairperson. Sakemm morna g˙all-istampa l-Ministeru g˙ar-RiΩorsi kien g˙adu ma ˙ari©x iΩjed informazzjoni fuq dan il-kaΩ

12

05.08.2012

Kumment

Kull wild u g˙a©bu

Joanne Vella Cuschieri Kandidat Laburista

Jien minn dejjem nis˙aq fuq iddiffikultajiet li jiffaççjaw dawk in-nisa li jiddeçiedu li jsiru ommijiet anki f’kaΩ li jkunu ja˙dmu. G˙aliex, ˙a ng˙iduha kif inhi, illum mhux biss dawk in-nisa li jixtiequ minn jeddhom li ja˙dmu jiffaççjaw din issitwazzjoni, iΩda ˙afna nisa qed ikunu sfurzati ja˙dmu min˙abba s-sitwazzjoni finanzjarja prekarja ta’ ˙afna familji, riΩultat ta’ tmexxija ˙aΩina tal-ekonomija tal-pajjiΩ. IΩda kif jg˙id ilMalti: kull wild u g˙a©bu, u nista’ ng˙id li kien biss f’dawn l-a˙˙ar xhur li jien verament fhimt missirijietna x’riedu jg˙idu b’dawn il-kliem.

Ikolli nammmetti li min˙abba li di©à kont g˙addejt mill-esperjenza ta’ tqala madwar seba’ snin ilu, kont na˙seb li naf kollox u li nifhem id-diffikultajiet kollha li jg˙addu minnhom innisa tqal li jkunu ja˙dmu, kemm impjegati kif ukoll professjonisti.

IΩda arrali u mhux bi ftit, u dan qed ng˙idu g˙aliex filwaqt li mara li jkollha tqala ming˙ajr ebda kumplikazzjonijiet u li t˙alliha tkompli b’xog˙olha tista’ tg˙id kwaΩi sal-a˙˙ar, xorta tiffaççja xi diffikultajiet f’xog˙olha, llum il-©urnata tg˙allimt kemm hawn nisa li jiltaqg˙u ma’ diffikultajiet ferm akbar meta t-tqala tag˙hom tkun ikkumplikata. Dan qed ng˙idu g˙aliex esperjenzajtu jien stess u b’hekk illum ninsab f’sitwazzjoni li nifhem ferm

aktar id-diffikultajiet ta’ bosta nisa li qabel ma kinux jg˙adduli minn mo˙˙i.

Ming˙ajr ma nnaqqas xejn mid-diffikultajiet normali li kull mara tiltaqa’ mag˙hom meta tkun qed tistenna tarbija, b˙al pereΩempju l-bΩonn ta’ leave biex wie˙ed imur l-isptar u lg˙eja u sintomi o˙ra, speçjalment fl-ewwel xhur tat-tqala, fortunatament issib li bosta nisa jirnexxilhom jibqg˙u g˙addejjin bir-rutina tag˙hom, anki fuq ixxog˙ol, kwaΩi sal-gurnata li jwelldu u fil-fatt dan kien il-kaΩ tieg˙i fl-ewwel tarbija.

IΩda hemm bosta nisa o˙ra li ma jkunux daqshekk fortunati u n-natura forsi ma tkunx daqshekk ˙anina mag˙hom tul id-disa’ x˙ur ta’ tqala Fil-fatt hawn min, sabiex iwassal it-tarbija b’sa˙˙itha f’din id-dinja, ikollu ta’ bilfors jintefa’ f’sodda u jinsa x-xog˙ol tieg˙u. Anqas drastiku minn hekk hawn o˙rajn li g˙alkemm jippjanaw li ser jibqg˙u ja˙dmu sa çertu Ωmien, fit-tqala jkollhom jieqfu g˙aliex sa˙˙ithom tg˙idilhom mod ie˙or. PereΩempju b˙al meta jkollhom diffikultà biex jimxu jew sa˙ansitra biex isuqu.

F’dawn il-kaΩijiet dawn innisa, apparti l-inkwiet fuq sa˙˙ithom u t-tarbija li jkunu qed i©orru fil-©uf, jiΩdied linkwiet tag˙hom ta’ x’ser ji©ri fuq il-post tax-xog˙ol tag˙hom jew mill-professjoni tag˙hom filwaqt li jkunu nieqsa minn xog˙olhom. F’dan ix-xenarju,

meta wie˙ed i˙ares lejn illi©ijiet vi©enti, jinduna li g˙alkemm avanzajna ˙afna g˙ad baqalna ˙afna x’naqdfu sabiex verament il-li©ijiet ikunu joffru ser˙an il-mo˙˙ lil dawn in-nisa li jg˙addu minn din lesperjenza, sabiex ukoll ma jkunux diskriminati unikament g˙aliex ikunu ddeçidew li jsiru ommijiet.

Fil-fatt, f’kaΩ li omm ikollha sa minn kmieni fit-tqala tag˙ha tieqaf mix-xog˙ol, Ωgur li l©img˙at ta’ leave ta’ maternità anki kif miΩjuda reçentement, ma jkunux biΩΩejjed u g˙alhekk l-omm tispiçça ming˙ajr sostenn finanzjarju f’dawk il©img˙at aktar mill-istess leave u probabbli s-sick leave.

Anki jekk dawn iservu bl-eΩatt sakemm hija twelled, dan ifisser li wara li titwieled it-tarbija hija jkollha tag˙Ωel bejn li tid˙ol lura g˙ax-xog˙ol ming˙ajr ma tqatta’ l-ewwel ftit ©img˙at tant importanti mat-tarbija tag˙ha jew inkella baΩikament titlef xog˙olha g˙aliex ikun spiççalha l-leave tal-maternità.

Min-na˙a l-o˙ra wie˙ed irid ukoll i˙ares lejn dan ix-xenarju f’kaΩ li mara jkollha xog˙ol b˙ala self-employed jew professjonista, b˙al pereΩempju avukat. Nitkellem mill-esperjenza. Huwa minnu li ˙afna mill-kollegi u l-©udikanti meta jarawk f’diffikultà li ma tkunx tista’ tattendi l-Qorti, g˙al çertu Ωmien jag˙druk u jg˙inuk, iΩda ssib dawk il-ftit li ma jifhmukx,

u tg˙idilhom x’tg˙idilhom jappuntawlek il-kawΩi g˙aΩ-Ωmien fejn inti ma tkunx tista’ tattendi.

Fuq kollox, huma l-li©ijiet stess li ma jg˙inukx g˙aliex ittermini legali, b˙al pereΩempju Ω-Ωmien ta’ g˙oxrin ©urnata sabiex tappella minn deçiΩjoni jew biex tippreΩenta risposta g˙al kawΩa, xorta jibqg˙u g˙addejjin u irrelevanti inti tinsabx f’qieg˙ ta’ sodda jew le.

Forsi mil-lat naqra anqas serju, f’kaΩ ta’ kandidata li ssib ru˙ha f’din is-sitwazzjoni, jekk tissejja˙ elezzjoni din mhux ser tistenna lilha u kollox jibqa’ g˙addej.

G˙alhekk wie˙ed irid jifhem iddiffikultajiet li dawn in-nisa jiltaqg˙u mag˙hom meta ji©ri hekk, u f’dak il-kaΩ jekk dik ilmara partikolari ma jirnexxilhiex jew ma jkollhiex iç-çans li torganizza ru˙ha sew minn qabel g˙al din l-even-twalità, jista’ jkun hemm problemi akbar fuq ix-xog˙ol.

Nemmen li li©i li verament timmira li telimina kull diskriminazzjoni bejn nisa u r©iel g˙andha, sa fejn hu possibbli, ta˙seb ukoll g˙all-eventwalitajiet li semmejt. Jekk ma jkunx possibbli li wie˙ed jille©iΩla fuq kollox, is-soçjetà g˙andha tkun lesta aktar sabiex taççetta dawn ir-realtajiet u ma t˙allix li nisa jbatu konsegwenza unikament tal-fatt li kellhom tqala aktar diffikultuΩa minn ta’ o˙rajn. Jekk kul˙add jimxi b’dawn l-ideali Ωgur li jkollna soçjetà aktar ©usta fil-konfront ta’ kul˙add.

Mill-kriΩi politika g˙all-billboards u Ω-Ωg˙aΩag˙ GonziPN – Business as usual?

Alex Saliba Segretarju Ìenerali Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti

Sa ftit ©img˙at ilu kont g˙adni qed ng˙id li Lawrence Gonzi huwa biss iggranfat mas-si©©u tal-poter. Però, illum qed ng˙id mod ie˙or: mhux talli huwa ggranfat iΩda fis-sitwazzjoni preΩenti li jinsab fiha huwa tka˙˙al wa˙da u sew ma’ dan limbierek si©©u.

G˙alkemm kostituzzjonalment Lawrence Gonzi g˙adu Prim Ministru ta’ pajjiΩna, Ωgur jibqa’ lfatt li l-ma©©oranza parlamentari tieg˙u issa mhux biss tnaqqret, iΩda ttieklet u kwaΩi spiççat fixxejn. L-hekk imsej˙a koalizzjoni li d-Deputat indipendenti, Jeffrey Pullicino Orlando, impona fuq Lawrence Gonzi hija sitwazzjoni o˙ra umiljanti li ser tkompli timbarazza lill-Prim Ministru u l-partit tieg˙u.

Meta pajjiΩna qed jiffaçja kriΩi finanzjara, bid-defiçit issa skont statistika ppublikata mill-NSO Ωdied b’94 miljun ewro f’sitt xhur biss u l-qg˙ad g˙al dan ix-xhar re©a’ refa’ rasu bi 8% fuq is-sena li g˙addiet, jidher biç-çar li lproblemi interni fi ˙dan GonziPN qed i˙allu effetti negattivi fuq l-ekonomija ta’ pajjiΩna.

L-inçertezza taqta’ b’sikkina anke fix-xhur sajfin meta l-politika f’sitwazzjoni normali ting˙ata l-©enb, hija prova çara o˙ra ta’ kemm pajjiΩna qed imiss il-qieg˙.

Aktar ma jg˙addi Ω-Ωmien, ilproblemi li suppost Lawrence Gonzi solva matul dawn l-a˙˙ar disa’ xhur bi tliet voti ta’ fiduçja fil-Parlament u b’vot fil-partit tieg˙u stess, jidher li mhux qed i˙allu l-effett mixtieq. IΩda g˙al Gonzi u l-klikka tieg˙u, qisu

xejn mhu xejn, business as usual, kollox miexi fuq ir-rubini, l-aqwa li jibqa’ jmexxi sal-a˙˙ar sekonda.

L-arroganza u l-prepotenza ta’ nies li Ωmienhom g˙adda u mar issa la˙qet limitu li g˙alih m’hemmx rimedju ie˙or ˙lief oppoΩizzjoni twila, oppoΩizz-joni fejn il-PN ikun jista’ jerga’ jsib saqajh u jissaffa min-nies li nawrulu l-prinçipji baΩiçi tieg˙u.

G˙alkhemm xorta wa˙da g˙andi d-dubji tieg˙i kemm il-bankijiet tal-oppoΩizz-joni jistg˙u verament issaffu lil dan il-partit millarroganza li rnexxielu sa˙ansitra jinjetta anke fl-aktar elementi ©odda tieg˙u.

Pawlu Borg Olivier u l-imberkin billboards.

Meta missier ikun qed jg˙um fil©id u l-lussu u fl-istess ˙in i˙alli lil familtu mejta bil-©u˙, kul˙add jibda jfajjarlu kull titolu imma©inabbli. Titoli li joqog˙du perfett g˙all-Gvern ta’ GonziPN, hekk kif mhux biss stag˙na hu u s˙abu f’mument meta l-poplu ntalab jag˙mel is-sagrifiççji, iΩda issa bil-wiçç tost kollu, sabiex jibqa’ ggranfat mas-si©©u talpoter, qed jitolbu lill-elettorat jag˙ti daqsxejn ta’ donazzjoni sabiex ikun jista’ jtella’ l-billboards tieg˙u.

Kien biss sentejn ilu meta Lawrence Gonzi kien sa˙aq li lfaqar huwa biss perçezzjoni f’pajjiΩna, perçezzjoni li issa jidher li saret realtà g˙all-Partit Nazzjonalista hekk kif Pawlu Borg Olivier g˙addej b’kampanja online i˙ambaq kemm il- Partit Laburista huwa partit sinjur, fil-

waqt li l-Partit Nazzjona-lista huwa wie˙ed fqajjar. Jidher li l˙ames mitt ewro Ωieda fil©img˙a li ˙adu l-Prim Ministru u s˙abu keffnuha tajjeb fil-but tal©lekk u ma tantx jixtiequ jperrçuha sabiex biha jg˙inu lill-partit tag˙hom.

Però, imbag˙ad tqum mistoqsija o˙ra, biex jistg˙u Pawlu Borg Olivier u l-Prim Ministru jimlew dawn il-billboards? Tg˙id ser ifakkru lill-poplu meta Lawrence Gonzi vvota bil-qalb favur kontijiet tad-dawl u l-ilma eΩorbitanti? Tg˙id ser ifakkru lillistudenti kif Lawrence Gonzi seba’ snin ilu naqqas l-istipendji ta’ aktar minn 8% tal-istudenti?

Tg˙id ser ifakkru kif Gonzi u numru kbir ta’ deputati Nazzjonalisti vvutaw kontra rrieda tal-ma©©oranza tal-poplu wara r-referendum g˙ad-d˙ul tad-divorzju f’pajjiΩna?

Jew ser juΩaw xi deskrizzjoni mΩewqa li biha Ωejjen lill-klikka GonziPN id-Deputat Nazzjonalista Franco Debono fl-a˙˙ar xhur? Min jaf? Ûgur jibqa’ l-fatt li l-kliem pin©ut li bihom iddeskriva lGvern ta’ Gonzi l-a˙˙ar billboard li tella’ l-Partit Laburista filFurjana huwa wie˙ed li ma setax ikun a˙jar ‘GonziPN – Gvern talBa˙˙’.

IΩ-Ûg˙aΩag˙ ma’ GonziPN? L-ispinn li ng˙ata lill-a˙˙ar st˙arri© ippublikat mill-©urnal The Times rigward il-preferenza politika taΩ-Ωg˙aΩag˙ Maltin kien wie˙ed kbir ˙afna. Imma din hija xi ˙a©a ovvja hekk kif ilPartit Nazzjonalista jrid jg˙olli l-

moral tan-nies tieg˙u, nies li qed isibha diffiçli ˙afna sabiex jikkonvinçihom iwasslu lmessa©© tieg˙u fil-kampanja elettorali li jmiss. Ûgur li jibqa’ l-fatt li l-fattur talbiΩa’ fost iΩ-Ωg˙aΩag˙ g˙adu wie˙ed kbir ˙afna, biΩa’ li f’˙afna kaΩijiet twassal sabiex iΩΩg˙aΩag˙ qed iΩommu mistura lpreferenza politika tag˙hom min˙abba vendikazzjonijiet li jistg˙u jaqalg˙u fuq il-post taxxog˙ol tag˙hom u aktar u aktar fl-Università u f’istituzzjonijiet edukattivi o˙ra. Dan minbarra lfatt li wie˙ed irid jara kemm dan l-ist˙arri© kien wie˙ed verament rappreΩentattiv hekk kif ittie˙ed biss fuq ammont Ωg˙ir ˙afna ta’ Ωg˙aΩag˙.

Però, ejja n˙allu lill-Partit Nazzjonalista jkompli jg˙olli lmoral tal-partitarji tieg˙u b’dan ilmod qarrieq u fl-istess ˙in a˙na nkomplu nkabbru u nwessg˙u lmoviment li qed jinbena madwar il-Partit Laburista. Moviment li qed ikun il-le˙en tal-minoranzi f’pajjiΩna, moviment li qed i˙ares lejn l-aspirazzjonijiet ta’ kull çittadin Malti u G˙awdxi, irrispettivament mill-fehma politika tieg˙u.

Ejja nkomplu nift˙u l-bibien ta’ dan il-partit bera˙ u nilqg˙u fostna nies li sa ftit xhur ilu biss qatt ma konna no˙olmu li setg˙u ja˙dmu spalla ma’ spalla mag˙na. Ejja nkomplu n˙ottu la˙˙ar ftit ˙itan li konna bnejna madwarna, ˙itan li ma kienu waslu g˙al xejn ˙lief g˙al oppoΩizzjoni twila, bankijiet taloppoΩizzjoni li issa jimmeritaw biss lil Lawrence Gonzi u lillPartit Nazzjonalista.

05.08.2012

Editorjal

13

www.kullhadd.com Kull˙add, A28B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000 Editur: 2568 2270 editur@kullhadd.com | Reklami: 2568 2278 sales@kullhadd.com | Accounts: 2090 1518 accounts@kullhadd.com Distribuzzjoni: 2090 1517 | Email ©enerali: editorial@kullhadd.com | Twitter: http://twitter.com/#!/KullHadd

Il-©arra ©ejja u sejra…

Filter biex jinnewtralizza Óafna mill-˙atriet f’dawn listrutturi li suppost jiççekkjaw l-operat tal-Gvern u jΩommulu, isiru mill-Gvern innifsu, ewlenin fost dawn il-˙atriet hemm dawk tal-©udikatura li g˙adhom isiru mill-gvern tal©urnata.

Ji©ifieri dan huwa l-ewwel filter li ji©i applikat biex l-istituzzjonijiet li suppost jissindikaw il-˙idma governattiva, ˙afna drabi jisfaw newtralizzai fil-

˙atra ta’ persuni viçin talGvern.

Hekk pereΩempju il-Kummissjoni Permanenti Kontra lKorruzzjoni, fis-snin twal li ilha ppreseduta mill-eks-Im˙allef Albert Manchè, li huwa mag˙ruf g˙as-simpatiji Nazzjonalisti tieg˙u, flok i©©ieled b’mod proattiv il-korruzzjoni bl-g˙eruq u x-xniexel, kif kien jg˙id wie˙ed mill-famuΩi g˙oxrin punt tal-programm elettorali tal-PN tal-1987, ˙afna drabi sservi ta’ ‘washing machine’, fejn il-Ministri Nazzjonalisti j˙ossuhom safe b˙allikieku qeg˙din jilag˙bu home, li jirreferu l-allegazzjonijiet li jsiru minn diversi bnadi, biex eventwalment ji©u eΩonerati flok indagati kif imiss.

Minkejja li ta’ GonziPN jiddilettaw ˙afna b’dan il-log˙ob tal-paraventi, anki meta fula f’qamar jispiççaw iççensurati minn xi wa˙da mill-istituzzjonijiet addetti biex isusu fuq loperat tal-Gvern, flok ibaxxu rashom g˙al dak li jiddeçiedu dawn l-istituzzjonijiet, dawn jo˙or©u jattakkawhom.

‘RiΩenja’ finta Xi snin ilu kellna wkoll il-farsa meta l-Prim Ministru Fenech Adami kien irriΩenja g˙al ftit

minuti mill-kariga wara li kien instab ˙ati ta’ diskriminazzjoni mill-Kummissjoni g˙all-Impjiegi fil-kaΩ ta’ Emanuel Camilleri. Imma din ir-riΩenja finta ta’ Fenech Adami ma kinitx ©iet aççettata millPresdent Ugo Mifsud Bonnici, kollega g˙al tant snin tal-istess Fenech Adami. G˙ax wie˙ed mill-prinçipji fundamentali li timxi fuqhom sistema ta’ oligarkija, huwa li kappell ma jmejjilx lill-ie˙or.

Meta l-istituzzjonijiet li suppost iservu ta’ kontrapiΩ g˙allGvern jo˙or©u b’deçiΩjonijiet li ma jdoqqux g˙al widnejhom, in-Nazzjonalisti ma jiddejqu xejn jattakkaw dawn l-istituzzjonijiet li kienu waqqfu huma stess, u huma u jag˙mlu dan, jimminaw il-fiduçja tal-pubbliku f’dawn l-isituzzjonijiet.

In-Nazzjonalisti maΩ-Ωmien attakkaw lill-Ombudsman dwar deçiΩjonijiet li dan ta dwar promozzjonijiet flArmata. Attakkaw sa˙ansitra lQrati meta taw sentenza li ma daqqitx g˙al widnejhom dwar a©©udikazzjonijiet ta’ tender kbir. Attakkaw lill-Awtorità tax-Xandir meta ppruvat tiqfilhom. Kien hemm wie˙ed bravu li deherlu sa˙ansitra li kellu jxebbah l-Awtorità taxXandir ma’ dak li ji©ri fiΩ-Ûim-

Fil-©ranet li g˙addew kellna la˙˙ar episodju f’din is-saga.

Mir-rapport annwali talKummissjoni dwar is-Servizz Pubbliku (il-PSC) g˙as-sena 2011, awtorità o˙ra mwaqqfa ta˙t il-Kostituzzjoni, ©ew indikati g˙add ta’ irregolaritajiet serji fil-proçess tal-g˙aΩla ta’ erba’ konsulenti mediçi, fejn kienu ntg˙aΩlu persuni li ma kinux eli©ibbli g˙ax, fost affarijiet o˙ra, isimhom ma kienx inkluΩ fir-Re©istru talIspeçjalisti kif kienet titlob wa˙da mill-kundizzjonijiet tassej˙a.

Il-Ministru tas-Sa˙˙a, Joe

Cassar, flok assuma r-responsabbiltà politika ta’ dawn lirregolaritajiet kif inhuwa mistenni li ji©ri f’demokrazija li tiffunzjona, qieg˙ed jin˙eba wara l-perpura li f’wie˙ed minn dawn il-bordijiet talg˙aΩla kien hemm il-Professur Franco Mercieca, li llum huwa kandidat tal-Partit Laburista.

Issa, Franco Mercieca, fl-istess bord ta’ g˙aΩla kien indika b’mod çar dan in-nuqqas u kien irrileva wkoll nuqqasijiet o˙ra, fosthom illi fil-bord talg˙aΩla ma kienx hemm rappreΩentant tal-Public Service Commission, kontra dak li kien isir normalment.

G˙al darb’o˙ra n-Nazzjonalisti qeg˙din jirrikorru g˙allispinn politiku biex ja˙arbu mir-responsabbiltajiet tag˙hom, f’dan il-kaΩ fejn ©ew ma˙tura konsulenti mediçi bi ksur ta’ kundizzjonijiet tassej˙a, biex f’kaΩ minnhom intg˙aΩlet persuna li g˙andha konnessjonijiet familjari ma’ wie˙ed mill-esponenti ewlenin ta’ GonziPN. Kif jg˙id il-Malti: il-©arra ©ejja u sejra fl-a˙˙ar tinkiser. Il©arra ta’ GonziPN ilha li xxellfet u xxaqqet u ma jonqoshiex wisq biex fl-a˙˙ar tinkiser wa˙da u sew.

˙iliet kbar, qed jintilfu, mhux tort tag˙hom, imma g˙aliex issistema edukattiva tkun ˙admet kontrihom u allura naqset bil-kbir fil-konfront tag˙hom.

X’qieg˙ed jostakola l-progress edukattiv tat-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙ Maltin u G˙awdxin?

Wa˙da mill-akbar problemi li g˙ad g˙andna f’pajjiΩna hija lassenteiΩmu mill-iskejjel.

Din il-problema qed tikkontribwixxi biex ˙afna studenti qed jabbandunaw l-istudju li jkunu bdew u jo˙or©u milliskola ming˙ajr il-˙iliet neçessarji fis-soçjetà tal-lum.

Minkejja li l-Gvern Nazzjonalista jifta˙ar bl-edukazzjoni inklussiva, sfortunatament, ˙afna tfal li g˙andhom il-kundizzjoni tal-awtiΩmu, li hija kundizzjoni komuni fil-GΩejjer Maltin, mhumiex qed jing˙ataw l-attenzjoni me˙tie©a, specjalment fl-iskejjel.

Tfal bl-awtiΩmu je˙tie©u attenzjoni individwali u aktar mezzi viΩivi u sensorjali u, sfortunatament, min˙abba nuqqas ta’ riΩorsi, b’mod partikolari min˙abba n-nuqqas ta’ learning support assistants, dawn it-tfal mhumiex qed ji©u mmotivati bil-konsegwenza li qed jibqg˙u lura u jaqtg˙u

qalbhom.

Il-Partit Laburista, sa˙ansitra anki mill-OppoΩizzjoni, qieg˙ed jag˙ti s-sehem tieg˙u filqasam edukattiv u ta’ dan nirringrazzja lil dawk li ja˙dmu b’dedikazzjoni kbira fiç-Çentri Laburisti u ˙adu l-inizjattiva biex jag˙tu lezzjonijiet tal-privat b’xejn lil numru ta’ studenti. L-g˙an tal-Partit Laburista fil-qasam edukattiv hu li jtejjeb il-kwalità tal-edukazzjoni tag˙na biex neqirdu l-faqar u pajjiΩna jsir aktar kompetittiv.

Se nkunu qed na˙dmu biex dak in-numru ta’ erbg˙a minn g˙axra jitnaqqas drastikament g˙all-perçentwal minimu possibbli u l-istudenti tag˙na jkomplu jistudjaw wara li tintemm l-edukazzjoni minima obbligatorja.

Il-Partit Laburista huwa kommess biex b’siner©ija s˙i˙a bejn id-diversi oqsma taledukazzjoni, ikabbar in-numru ta’ studenti li jkomplu fit-triq tal-edukazzjoni. Hemm bΩonn li na˙dmu aktar biex aktar Ωg˙aΩag˙ ikomplu jistudjaw u jiksbu riΩultati a˙jar. F’dan ilkuntest il-garanzija tal-Partit Laburista ta’ tag˙lim, ta˙ri© u xog˙ol hija kruçjali g˙al pajjiΩna.

babwe flok baxxa rasu g˙arruling tag˙ha.

Kellna lill-bravu l-ie˙or, ilMinistru Austin Gatt, li bilforza tan-numri kien spiçça dawwar investigazzjoni li kienet qieg˙da ssir mill-Public Accounts Committee dwar g˙add ta’ allegazzjonijiet ta’ abbuΩi fl-operat tal-istazzjon tar-radju Voice of the Mediterranean f’attakk feroçi fuq lintegrità ta’ dawk li jservu fluffiççju tal-Awditur Ìenerali li, b˙all-istituzzjonijiet l-o˙rajn kollha msemmija, huma mwaqqfa bil-Kostituzzjoni.

Jin˙bew wara l-ispinn

“

“

GonziPN, li ma ninsewx skont wie˙ed mid-deputati tieg˙u stess, Franco Debono, i˙addem sistema ta’ oligarkija li ftit ftit Ωviluppat f’ditattura, bena faççata ta’ qafas demokratiku, bi strutturi li suppost jiggarantixxu sistema ta’ checks and balances , ta’ verifika u kontroll.

Imma meta dawn minn Ωmien g˙al Ωmien jippruvaw iΩommulu l-brejkijiet, ta’ GonziPN arahom isuqu g˙al fuqhom, jekk mhux ukoll itajruhom min-nofs, b˙alma g˙adu kif ©ara fil-kaΩ tal-Perit Joe Falzon li sa ftit tal-©ranet ilu kien l-awditur intern talMEPA.

Is-suççess edukattiv

Lydia Abela Segretarja tal-EΩekuttiv Nazzjonali PL

Ftit tal-©img˙at ilu ©iet fi tmiemha s-sena skolastika 2011-2012 u issa l-istudenti qeg˙din igawdu l-vaganzi tassajf biex imbag˙ad, wara ©ranet ta’ mistrie˙, jer©g˙u jirritornaw lura fuq il-bankijiet tal-iskola u jkomplu jibnu fuq dak li jkunu tg˙allmu s-sena ta’ qabel.

F’Lulju ˙ar©u r-riΩultati taleΩamijiet tas-SEC u l-Gvern Nazzjonalista fta˙ar li dawn kienu inkora©©anti ˙afna.

Ta’ sikwit nisimg˙u lill-Gvern Nazzjonalista jg˙id li g˙andu g˙al qalbu l-edukazz-joni tattfal Maltin u G˙awdxin, u jsemmi ˙afna çifri meta jitkellem fuq il-qasam edukattiv, u jag˙mel minn kollox biex jipprova jimpressjona biççifri lil min ikun qed i˙ares lejn l-affarijiet mill-qoxra ta’ barra.

Il-Gvern fta˙ar li 90% g˙addew fil-Malti u fl-IngliΩ, 93% g˙addew fil-Matematika, 94% g˙addew fl-Istudji tal-Kompjuter u 90% g˙addew fil-FiΩika.

IΩda kemm huwa reali ssuççess edukattiv tat-tfal u Ωg˙aΩag˙ Maltin u G˙awdxin?

IΩda, meta l-Gvern isemmi dawn iç-çifri, ma jg˙idx li jkun qieg˙ed jikkunsidra biss lil

dawk li qag˙du g˙all-eΩami u lil dawk kollha li ©abu xi grad minn 1 sa 7 fl-eΩami, u li fl-istess ˙in ikun qed jinjora lil dawk li lanqas biss joqog˙du g˙all-eΩami, lil dawk li jirre©istraw g˙all-eΩami u ma jmorrux u lil dawk li joqog˙du g˙all-eΩami u ma jg˙addux, u jqis b˙ala riΩultati tajbin dawk il-˙afna li j©ibu grad 6 jew 7 li mhumiex aççettabbli biex tkompli tistudja f’livell postsekondarju.

Ma nistg˙ux ninjoraw il-fatt li 468 student lanqas biss irre©istraw g˙all-eΩamijiet tasSEC filwaqt li 200 o˙ra rre©istraw iΩda ma marrux g˙ax qatg˙u qalbhom. F’pajjiΩna, kwaΩi erbg˙a minn kull g˙axart itfal, g˙al xi ra©uni jew o˙ra, mhumiex qed ikomplu ledukazzjoni wara li jag˙lqu letà ta’ sittax-il sena. Din hija sitwazzjoni ferm inkwetanti u te˙tie© attenzjoni xierqa g˙all©id ta’ wliedna u ta’ pajjiΩna.

G˙alfejn qed ng˙id hekk?

G˙aliex in-nuqqas ta’ edukazzjoni jwassal g˙al numru ta’ problemi fil-pajjiΩ, b’piΩijiet akbar fuq is-soçjetà u aktar possibbiltajiet ta’ kriminalità.

Hija ˙asra li ˙afna tfal, li huma kapaçi u g˙andhom

14

05.08.2012

Kumment

Il-missjoni Maltija f’Kuba Sur Editur, Permezz tal-©urnal tieg˙ek nixtieq nirringrazzja pubblikament lill-Mission Fund tal-g˙otja sabi˙a li f’Lulju g˙o©bu jag˙milli g˙all-˙ti©ijiet tal-missjoni Agostinjana ©ewwa La Habana, Kuba. Apprezzajt immens din il-kontribuzzjoni g˙ax tg˙inna fid-diversi ˙idmiet pastorali u missjunarji li a˙na g˙andna f’La Habana, il-belt kapitali ta’ Kuba.

Mal-˙akma komunista ©ewwa Kuba li bdiet fis-sena 1961, ilKnisja Kubana tilfet kull libertà u saret knisja tal-katakombi. Ilgvern u l-partit g˙amlu minn kollox biex ma j˙allu lil ˙add jersaq lejha ˙alli jinbena fuq ilvaluri tal-fidi nisranija u jg˙ix skont il-Van©elu. Fuq kollox ilgvern u l-partit ˙atfu ta˙t idejhom l-edukazzjoni tat-tfal u ΩΩg˙aΩag˙ li ©ew imtella’ filprinçipji atei tal-MarxiΩmu u f’odju lejn il-Knisja Kattolika.

Ghal 40 sena l-Knisja g˙exet f’din is-sitwazzjoni, imça˙˙da milli tg˙allem u tifforma l-qalb u l-kuxjenza tal-Kubani li huma reli©juΩi ˙afna. Ta˙t ilKomuniΩmu li dejjem ippretenda li jifforma l-bniedem il-©did, kapaçi li jg˙ix ming˙ajr esplojtazzjoni, f’ugwaljanza perfetta u ©ewwa soçjetà ©usta u ˙ielsa, mal-medda tal-˙akma tieg˙u welled dittatura iebsa fejn kul˙add huwa kkontrollat flintelli©enza u l-˙ajja tieg˙u, g˙aks u miΩerja materjali u intelletwali.

Huwa minnu li ta˙t din il˙akma tjiebu l-edukazzjoni u sservizzi tas-sa˙˙a, imma l-bniedem il-©did qatt ma deher.

G˙all-kuntrarju, il-Kubani tilfu lpersonalità tag˙hom u saru lsiera tas-sistema soçjoekonomika, politika u kulturali talkollettiviΩmu fejn il-bniedem ma huwiex ˙lief rota ta’ magna enormi li tiddevora l-intelli©enza, il-qalb u l-istess eΩistenza umana.

Mhux qieg˙ed nesa©era.

Minkejja l-progress li sar f’dawn l-a˙˙ar ˙mistax-il sena, xorta wa˙da l-poplu Kuban g˙adu jbati l-effetti ˙Ωiena tas-sistema komunista.

P. LUÇJAN BORG OSA Fis-sena 1998 il-Beatu Ìwann Pawlu II Ωar Kuba u l-mi©ja tieg˙u kienet ta’ benefiççju kbir, kemm g˙all-pajjiΩ u fuq kollox g˙all-Knisja. Din akkwistat ftit mil-libertà li kienet tilfet u hekk setg˙et ter©a’ tibni bilmod il-mod il-valuri evan©eliçi li kien kisser il-KomuniΩmu.

Min-na˙a tieg˙u l-gvern beda j˙alli jid˙lu fil-pajjiΩ saçerdoti u reli©juΩi, ir©iel u nisa, barranin.

Kien f’din l-atmosfera ©dida li a˙na l-Agostinjani li g˙andna relazzjoni twila u storika malpajjiΩ u mal-poplu Kuban, stajna ner©g˙u nirritornaw f’Kuba biex nissie˙bu mal-Knisja Kubana u mal-poplu Kuban fiddiversi sfidi li dan it-tibdil beda u qieg˙ed i©ib mieg˙u.

G˙addew ˙mistax-il sena miΩΩjara ta’ Ìwann Pawlu II – issitwazzjoni tal-Knisja tjiebet ukoll, anki jekk l-isfidi g˙adhom hemm u kibru.

F’Marzu li g˙adda, il-Papa Benedittu XVI ©ie Kuba biex iqim lill-Madonna u jikkonferma l-Knisja fil-fidi tag˙ha u jitlob biex din ikollha aktar spazju pubbliku biex tkun tista’ tag˙ti edukazzjoni ˙olistika li timmira g˙all-iΩvilupp komplet tal-persuna Kubana u tas-soçjetà li qieg˙da tg˙ix fiha.

Hija din l-edukazzjoni kompluta tal-persuna umana li lKardinal Jaime Ortega, Arçisqof ta’ La Habana, qed jippromovi. Óafna drabi nillimitaw il-faqar

g˙all-faqar materjali. Çert li dan jeΩisti u l-Knisja qieg˙da tag˙mel li tista’ biex teqirdu.

IΩda hemm ukoll il-faqar talintelli©enza, tal-veri valuri, injoranza reli©juΩa, nuqqas ta’ sens kritiku fl-analiΩi tas-sitwazzjoni ekonomika, soçjali u politika, qtug˙ ta’ qalb u nuqqas ta’ tama f’©ejjieni a˙jar, fataliΩmu u superstizzjoni.

Il-Kardinal, meta erba’ snin ilu tana l-permess li ner©g˙u nirritornaw fl-Arçidjoçesi tieg˙u ta’ La Habana, ried li a˙na lAgostinjani nissie˙bu f’din ilmissjoni li qieg˙ed jippromovi.

Fdalna parroçça fil-kampanja li tinfirex ©ewwa ˙ames ir˙ula. Ilfaqar materjali, l-injoranza reli©juΩa u s-superstizzjoni tmisshom b’idejk.

Ftit huma dawk li jipprattikaw, anki jekk in-numru qieg˙ed jikber. Il-˙idma tag˙na tikkonsisti f’li nifformaw sewwa dawn l-Insara ˙alli jkunu jistg˙u jkunu evan©elizzaturi fl-ir˙ula tag˙hom. Irridu nifformaw ilkatekisti, nippromovu l-attività soçjali u diversi ˙id-miet o˙ra.

G˙all-grazzja ta’ Alla xi Ωg˙aΩag˙ Kubani jixtiequ jsiru Agostinjani. Tnejn minnhom, wara li ilna nakkumpanjawhom dawn l-a˙˙ar sentejn, issa jistg˙u jibdew il-kors li jwassalhom g˙all-professjoni reli©juΩa u g˙as-saçerdozju. Ne˙tie©u dar biex fiha nkunu nistg˙u nilqg˙u l-kandidati g˙all-˙ajja Agostinjana.

Il-Kardinal weg˙idna li jag˙tina l-parroçça u l-kunvent li kellna qabel ir-rivoluzzjoni. Dan il-kunvent kienu sarulu ˙afna tibdilijiet u g˙alhekk irridu ner©g˙u naddattawh g˙all˙ti©ijiet tal-formazzjoni Agostinjana. Parti mill-g˙otja tal-Mission Fund se tmur g˙al dan il-g˙an u g˙all-formazzjoni tal-kandidati Kubani g˙all-˙ajja Agostinjana. Nag˙mel appell lil ˙uti Maltin u G˙awdxin biex ikomplu jg˙inu lill-Mission Fund, u dan minkejja l-kriΩi ekonomika u finanzjarja li laqtet lil pajjiΩna wkoll.

P. LUCJAN BORG OSA, HABANA DEL ESTE, KUBA

Gvern li jg˙id ˙a©a u jag˙mel o˙ra Sur Editur, Meta Josef Vella, Segretarju Ìenerali tal-UÓM, ©ie intervistat dan l-a˙˙ar, qal li l-Gvern qed jo˙ro© €65 miljun fuq benefiççji soçjali. Fl-istess waqt semma li l-problema llum hi li n-nies bla xog˙ol jinsabu komdi bid-d˙ul fiΩ-Ωgur ming˙ajr il-˙tie©a li ja˙dmu. Ta wkoll iç-çifra tal-paga minima u d-differenza bejnha u dik tasservizzi soçjali (talli ma tag˙mel xejn) li tvarja b’inqas minn Lm18 fil-©img˙a (€38).

G˙alija, min jirra©una b’dan il-mod ikun qed jag˙ti daqqa ta’ stallett lill-Gvern preΩenti, li sa ftit ilu kien jifta˙ar bil-proverbju ÇiniΩ li jg˙id: lill-bniedem g˙allmu jistad u ag˙tih qasba, mhux to˙odlu l-˙ut id-dar biex isib x’jiekol! U b’li qal Josef Vella, qed juri li l-Gvern qed iwettaq l-oppost ta’ dak li dejjem ipprietka.

Jekk il-Gvern jibqa’ liebes l-ingwanti bojod u jqassam lil min ma ˙aqqux minn flus il-poplu, il-problema se tikber b’tali mod li ˙add ma jkun irid imur g˙al 40 sieg˙a xog˙ol fil-©img˙a.

Lanqas ma naqbel ma’ li qal Josef Vella meta semma li waqt li s-sena li g˙addiet kien hemm 6,000 persuna bla xog˙ol, kien hemm 10,350 post vakanti ta’ xog˙ol. Qisu pajjiΩna g˙andu aktar xog˙ol milli ˙addiema!

Nitlob lis-Sur Vella biex l-ewwel nett jg˙idilna

x’tipi ta’ xog˙lijiet kien hemm. Mhux billi jg˙idilna li xog˙lijiet ta’ skola medja. Jag˙tina llista.

Ma na˙sibx li jekk xi ˙add qatt ma ˙adem fil©ebel, se jmur biex jimla post tax-xog˙ol ta’ bennej, na©©ar jew ka˙˙al. Lanqas li bniedem ta’ skola se jmur kennies, g˙ax hemm post vakanti g˙alihom . Ma semmiex lanqas jekk dawn l-10,350 post tax-xog˙ol kinux kollha stazzjonati hawn Malta, g˙ax jien, li nirçievi lavviΩi tal-ETC, mhux darba u tnejn nirçievi listi g˙al xog˙ol f’pajjiΩi barranin.

Ejjew ma nag˙tux dehra li taf ma tkunx reali u lanqas ma n˙arsu minn tromba bil-maqlub!

Safejn naf jien, l-aktar li kien hawn xog˙ol kien mal-kuntratturi tas-sigurtà, li waqqg˙u l-livell tal˙addiem Malti u wassluh jilg˙aq l-art g˙al €2.30 fis-sieg˙a. U meta l-istess sidien ikunu jin˙tie©u lill-˙addiem ja˙dem f’festa jew fil-˙dud, jo˙or©ulu çekk personali jew ta’ kumpannija o˙ra biex ma j˙allsuhx bir-rata ta’ sahra! Dan listess xog˙ol hu dak meqjus b˙ala tal-prekarjat.

U l-UÓM dan Ωgur tafu, ukoll jekk forsi ma g˙andhiex sezzjoni g˙al dawn il-˙addiema msejknin!

M. AXISA, IL-FURJANA

MINN FUQ IL-WHITEBOARD Toni Friggieri

Xi kwalità ta’ meritokrazija hi din?

Waqt konferenza stampa, il-Kelliema Laburista g˙as-Sa˙˙a, Marie Louise Coleiro Preca, qalet li dan l-a˙˙ar ©iet imda˙˙la sistema ©dida g˙al dawk li huma r-riΩultati tal-korsijiet tannursing u r-radjografija. Dan billi fi tmiem il-kors ta’ erba’ snin, l-istudenti li jattendu g˙al dawn il-korsijiet intalbu biex joqog˙du g˙al interview. Dan l-interview imbag˙ad affettwa l-post li fih tpo©©ew meta ˙ar©et il-klassifika finali.

Sintendi, din il-klassifika se taffetwa sewwa l-istudenti meta dawn se ji©u impjegati, kif ukoll l-anzjanità fis-servizz (seniority) billi dawn isiru skont l-ordni li jkunu mniΩΩla listudenti f’din il-klassifika.

Meta din il-klassifika ©iet ippublikata, instab li dan l-interview kellu effett aktar qawwi mir-riΩultati tal-eΩamijiet fuq ilpoΩizz-joni li kisbu l-istudenti fil-klassifika billi kien hemm studenti li ©abu gradi tajbin ˙afna (First Class Honours u Second Upper) li fil-klassifika spiççaw wara studenti li ©abu gradi anqas minnhom u sa˙ansitra anke w˙ud li ma rnexxilhomx jiksbu d-degree u g˙ad iridu joqog˙du g˙ar-reparatorju f’xi su©©etti (re-sits).

Naqbel perfettament ma’ dak li qalet Coleiro Preca li din xejn mhi sitwazzjoni trasparenti, g˙ax mhux sewwa li l-klassifikazz-joni tiddependi aktar fuq interview ta’ ftit minuti, milli r-riΩulati miksuba mill-istudenti fl-eΩamijiet f’erba’ snin ta’ studju. Óadd ma jista’ jiç˙ad li kull interview, isir kemm isir bil˙aqq, huwa su©©ettiv u bbaΩat fuq ˙afna fatturi li ma jiddependux g˙al kollox fuq dak li jkun qed ji©i intervistat u fuq kemm l-istudent ikun tajjeb fis-su©©ett tieg˙u. Jiddependi fuq it-tip ta’ mistoqsijiet li jsiru, aktar u aktar meta ma jsirux l-istess mistoqsijiet lil dawk li ji©u intervistati. Jiddependi fuq limpressjoni li jie˙du dawk li jkunu qed jintervistaw lill-istudent u l-istudenta li jkollhom quddiemhom. Jiddependi fuq diversi affarijiet o˙ra.

G˙alhekk, g˙alkemm wie˙ed ma jistax jg˙id li l-interviews m’hemmx bΩonnhom, iΩda wie˙ed irid joqg˙od attent ˙afna li l-effett tal-intervisti fuq il-klassifika finali ma jkunx hekk qawwi li jo˙loq sitwazzjoni fejn min imur tajjeb fl-eΩamijiet jispiçça wara dawk li forsi jinqalg˙u aktar waqt l-interviews, minkejja li ma tantx imorru tajjeb fejn jid˙lu r-riΩultati akkademiçi.

Tg˙awwi© ta’ fatti Meta l-Ministeru tal-Edukazzjoni kien qed iwie©eb g˙al dak li qal Evarist Bartolo, il-Kelliem Laburista g˙all-Edukazzjoni, dwar il-mod propagandistiku li bihom qed jit˙abbru r-riΩultati tal-eΩamijiet tas-SEC, dan ©ie akkuΩat b’tg˙awwi© ta’ fatti Biex imbag˙ad fl-istess stqarrija ntqal li l-Partit Laburista jrid i˙addem politika elitista fil-qasam tal-edukazzjoni billi j˙alli biss lil dawk l-istudenti li j©ibu l-gradi minn 1 sa 5 jkomplu bl-istudju tag˙hom.

KaΩ çar li juri kemm l-istrate©ija tal-Partit Nazzjonalista hija wa˙da li jaqbdu ma’ xi ˙a©a li ting˙ad minn kelliema Laburisti, u jdawruha kif jaqbel lilhom, biex imbag˙ad permezz tal-medja li tappo©jahom, jippruvaw dak li g˙aw©u u dawru jpin©uh b˙ala verità.

L-ebda kelliem tal-PL qatt qal jew ta xi ˙jiel li b’xi mod jista’ ji©i interpretat hekk.

Attwalment mhuwiex il-Partit Laburista li jrid iça˙˙ad lil studenti li ma j©ibux il-gradi minn 1 sa 5 milli jkomplu jistudjaw, iΩda hija proprju s-sistema attwali li qed içça˙˙ad lil dawn listudenti milli jattendu g˙al çertu korsijiet. Óarsa lejn il-kwalifiki me˙tie©a biex wie˙ed jid˙ol f’numru kbir ta’ korsijiet turi biç-çar kemm il-ma©©oranza tal-korsijiet fil-livell postsekondarju je˙tie©u li wie˙ed jikseb il-gradi minn 1 sa 5 biex japplika g˙al diversi korsijiet, kemm fis-settur edukattiv statali kif ukoll dak privat u tal-Knisja.

Jekk il-Ministeru ma jridx jg˙awwe© dak li qal il-Kelliem Laburista, g˙andu jammetti li l-enfasi min-na˙a tal-Partit Laburista hija li, minflok noqog˙du ndoqqu t-trombi u nag˙tu l-perçentwali kif jaqblilna, nag˙mlu xi ˙a©a konkreta – intejbu s-sistema edukattiva biex ikollna aktar studenti li tassew jag˙mlu suççess, li jiksbu il-˙iliet me˙tie©a biex ikollhom aktar opportunitajiet ta’ studju. Li jkollna inqas studenti li fi tmiem il-kors sekondarju tag˙hom lanqas biss jersqu g˙alleΩamijiet.

G˙all-Partit Laburista kull student jg˙odd.

Servizz a˙jar U la qed insemmi l-korsijiet postsekondarji, tajjeb li lMinisteru tal-Edukazzjoni ja˙seb biex joffri servizz a˙jar g˙al dawk l-istudenti li jkunu jixtiequ jie˙du pariri dwar g˙al xiex l-a˙jar japplikaw.

Sfortunatament wasluli lmenti li kien hemm min dam jistenna aktar minn sag˙tejn qabel ma rnexxielu jkellem guidance teacher fl-MCAST. Dan mhux tort tal-guidance teachers g˙ax, kif qaluli, dawn lanqas biss waqfu biex jie˙du ftit kafè, iΩda g˙all-fatt li jidher li ma kienx hemm guidance teachers biΩΩejjed g˙an-numru ta’ studenti li xtaqu jie˙du parir.

05.08.2012

Kumment

15

Esperjenza unika

Jg˙id Tieg˙u PATRI MARIO ATTARD OFM CAP

Sur Editur,

Alla xorta wa˙da baqa’ ˙abibu!

Im˙arre© tajjeb fliskola. Fdat. Rispettat. Imkisser filmuΩika.

Mimli sabar. G˙aqli. Saqajh mal-art.

Mo˙˙u hemm f’dak li jid˙ol g˙alih.

B˙al kull bniedem normali ie˙or xtaq li jkollu lfamilja tieg˙u.

Xtaq tassew li j˙obb u jkun ma˙bub. Ûg˙oΩitu tista’ tg˙id qattag˙ha mal-mara li dejjem ˙abb. Óabbha g˙aliex ra li kienet tg˙odd g˙alih.

Bejniethom il˙ajja ma kinitx ward u Ωahar. Kien fiha t-tlajja’ u l-inΩul. Qabel ma taw is- ‘sinjor si’ lil xulxin kien hemm mumenti ta’ diffikultà. Qishom it-tnejn riedu perijodu ta’ mistrie˙ minn xulxin. Fl-a˙˙ar taw il-pass u kollox deher miexi ˙arir. Sakemm bdew ifaqqg˙u l-imberkin problemi fiΩ-Ωwie© tag˙hom.

Hu ma baqax i˙ossu mi©bud lejha iΩjed. Il-karattru u lkliem iebes tag˙ha bdew jinΩlulu velenu. Ried kieku jirran©a s-sitwazzjoni. Ma setax ikun li jibqa’ jg˙ix mag˙ha qisu qatt ma ©ara xejn. G˙all-ewwel ittanta jag˙mel l-avventura ta’ ˙afna. L-ewwel mar ma’ dik u mbag˙ad mal-o˙ra.

U, fejn ma kinux jag˙tuh l-iskappatelli, kellha tag˙mel tajjeb il-pornografija. Wasal xi mkien? Xejn affattu. Baqa’ jdur u jag˙qad b˙al Ωugraga! Donnu ma jafx x’kien qieg˙ed isir madwaru u ©ewwa fih! X’jaqbad jag˙mel iΩjed bih innifsu ma kienx jaf!

NiΩΩel minn hawn u niΩΩel minn hemm, iltaqa’ ma’ mara separata fuq ix-xog˙ol. It-tnejn kellhom ˙emel problemi.

Hu mod u hi ie˙or. It-trobbija tajba li tawh il-©enituri tieg˙u u l-laqg˙at ta’ talb li kien attenda sa qabel iΩΩewwe© Ωammewh milli jeg˙req u jintilef. Lil din il-mara sar i˙obbha. G˙alih kienet saret il-mimmi t’g˙ajnejh.

Bdiet tifhmu u turih interess. Mhux b˙al martu li, kull da˙la u ˙ar©a, kienet tag˙tih bi lsienha. Tmaqdru. U taqlag˙lu kwistjonijiet s˙a˙ fuq xejn!

Ir-relazzjoni ma’ martu bdiet sejra mill-˙aΩin g˙all-ag˙ar.

L-argumenti Ωdiedu bil-qabda, tant li xi ˙a©a kellha issir.

Min˙abba li t-tnejn huma nies tal-iskola, ©rew g˙and l-iktar terapisti matrimonjali mustaççuni biex jie˙du l-aqwa u liprem g˙ajnuna professjonali.

IΩda ©ralhom li, minflok resqu lejn xulxin, iktar spiççaw f’pika tal-biΩa’ bejniethom. Sabu lilhom infushom jag˙tu aktar minn kelb u qattus! Fi ftit kliem ma setg˙u qatt isibu ttriq tal-ma˙fra u r-rikonçiljazzjoni.

Ming˙ajr ma qag˙du j©ibu quddiem g˙ajnejhom il-konsegwenzi tad-deçiΩjonijiet tag˙hom fuq it-tliet uliedhom, fla˙˙ar qatug˙ha li jisseparaw. Po©©ew id-dar tag˙hom g˙allbejg˙ u min mar na˙a u min o˙ra. Ir-ra©el baqa’, minn Ωmien g˙al Ωmien, jara lill-ma˙buba tieg˙u. IΩda xi ˙a©a fih innifsu ma kinitx qieg˙da t˙allih kwiet. Lil martu kien ilu jafha bosta snin. U, fil-qieg˙ ta’ qalbu, ˙ass li din il-problema ma kinitx se tissolva billi sempliçiment jaqbad u jmur g˙and avukat biex jissepara u je˙les f’˙akka t’g˙ajn. Martu baqg˙et tinsisti biex tie˙u s-separazzjoni. Insisti llum, insisti g˙ada, fl-a˙˙ar g˙addiet tag˙ha. Óeqq, ˙adet dak li riedet. ’Il bog˙od mit-tliet uliedu li tant i˙obb, ir-ra©el i˙ossu mnikket bil-bosta. Li jara lil uliedu g˙al xi sig˙at fi tmiem il©img˙a mhux biΩΩejjed. Jixtieq li jqatta’ iΩjed ˙in mag˙hom.

Barra minn hekk g˙adu jittama li tista’ tinstab soluzzjoni sabiex hu u martu jistg˙u jer©g˙u jing˙aqdu flimkien.

X’inhu s-sigriet li dan ir-ra©el qieg˙ed jittamah daqshekk f’˙ajtu? Ûgur li mhux il-˙afna weg˙di u reçti li seta’ jag˙mel lil martu. Tg˙allem li m’g˙andux iweg˙ida l-perli meta mhux kapaçi jag˙tihomlha. Lanqas li jimlieha b’˙afna xema’ ta’ kliem kollu bΩieΩaq tas-sapun li, meta taqbdu, ma ssib fih l-ebda sugu.

B˙alissa jmur wa˙du fil-kampanja jew ˙dejn xatt il-ba˙ar.

Bil-Kelma ta’ Alla f’idejh u b’qalbu miftu˙a. Jit˙addet ma’ Missieru tas-Sema li l-g˙axqa tieg˙u hi meta wliedu jift˙u qalbhom mieg˙u. M’g˙andux garanzija li martu se tiççalqaq.

Taf tibqa’ rasha Ωonqor. Li jaf hu li fejn ma tasalx hi, se jasal Missieru. G˙ax, avolja ˙awwad u t˙awwad, Alla xorta wa˙da baqa’ ˙abibu!

Qed nikteb dawn il-kelmiet biex nirringrazzja lill-poplu Malti u G˙awdxi kollu tassapport u l-kura©© li ta lillgrupp li morna nag˙mlu missjoni fil-Perù flimkien malPresident ta’ Malta Dr George Abela.

Din kienet esperjenza kbira g˙alina s-77 persuna li tlajna flimkien b˙ala grupp u se tkun esperjenza wkoll g˙allpoplu tag˙na meta a˙na stess se nitkellmu u naqsmu lesperjenza u l-valuri li sa˙˙a˙na waqt li konna hemmhekk.

Sfortunatament, bil-˙ajja tant mg˙a©©la u l-progress, ninsew bosta kunçetti importanti f’˙ajjitna u naljenaw ru˙na mill-veru sens sabi˙ tal-˙ajja li ng˙ixu.

Waqt li konna hemm, kellna ˙inijiet ta’ riflessjoni u ©ejna aktar konxji minn qabel dwar kemm il-˙ajja, apparti li hija qasira u mimlija slaleb, fiha wkoll ˙afna sabi˙, kif ukoll kemm a˙na lkoll m’a˙na xejn, tkun xi tkun ilkariga li jkollok fis-soçjetà, kemm g˙andna nkunu fer˙anin b’dak li g˙andna ming˙ajr ma dejjem irridu aktar b’mod egoistiku, u kemm g˙andna napprezzaw dak li ˙addiehor jag˙mel mag˙na, hu min hu u hu x’inhu lkulur, razza jew sess tieg˙u jew tag˙ha.

Il-mawra tag˙na bdiet fid-9 ta’ Lulju f’Arequipa wara vja©© twil, li wassalna f’dan il-post li ˙dimna fih ma’ bosta familji Peruvjani. Ódimna g˙as-soçjetà kollha mhux b’mod materjalistiku biss imma wkoll b’mod soçjali.

Dawn in-nies, speçjalment ittfal, i˙ossu nuqqas ta’

m˙abba u dan esperjenzajnieh mill-mod kif kienu jilqg˙una: bi m˙abba kbira u b’rispett! Ódimna wkoll biex lestejna Ωew© grawnds tal-futbol bitturf, Ωew© child care centres, bnejna wkoll djar g˙allfamilji, qassamna kotba u prodotti tal-ikel, kellna ttobba u professjonisti li taw kura u mediçina mhux bil-ftit, Ωorna morda, tmajna, iççelebrajna quddies flimkien, qsamna l-esperjenzi kulturali bejnietna, ˙adna ˙sieb tfal u g˙allimniehom affarijiet baΩiçi, u ˙afna aktar.

KwaΩi ma temminx li dan kollu sar fi ˙mistax, imma sar g˙ax rajnieh b’g˙ajnejna u se tarah inti fuq il-mezzi taxxandir. Dan kollu sar millgruppi li nqsamna fihom.

Apparti kollox, dan sar blispirtu sabi˙ li kien hemm bejnietna, immotivati bl-aqwa mod mill-President g˙aΩiΩ tag˙na, Dr George Abela, li kien il-˙in kollu g˙addej fuq ˙idmietu ming˙ajr waqfien.

Ma nistax ma nirrimarkax li l-President qatt ma qag˙ad lura minn dak li konna nkunu qed nag˙mlu. IlpreΩenza u l-kariΩma tieg˙u kienet tkun biΩΩejjed biex tg˙inna na˙dmu bil-qalb.

Però, ma kienx jieqaf hawn, dejjem jara kif se jΩid ma’ dak li nkunu qed nag˙mlu biex ng˙inu lill-proxxmu. Id-dinja g˙ajjura g˙al mexxej b˙alu! U dan qed ng˙idu ©enwinament, qatt ma ltqajt ma’ President fabbli daqsu, anke meta forsi l-kritika tkun kattiva. Bniedem determinat li, ©aladarba qed jag˙mel il-©id, ikompli g˙addej ming˙ajr ma jitlef l-ispirtu.

Nemmen li dan l-eΩempju da˙al ©o fina u se n©orruh

f’dak kollu li se nag˙mlu f’˙ajjitna. U hekk g˙andna nag˙mlu lkoll b˙ala nazzjon!

Konna grupp im˙allat minn kull aspett: nies involuti filpolitika miΩ-Ωew© partiti, tobba, g˙alliema, bennejja, u kull tip ta’ professjoni o˙ra.

Kollha ©bidna l-istess ˙abel u f’mo˙˙na kellna li nag˙mlu l©id.

Ng˙id prosit mill-qalb taddedikazzjoni tag˙hom lillMa©©ur Mark Mallia u lKaptan Jonathan Borg. Ûew© persuni eççezzjonali li ˙admu bla nifs flimkien ukoll mannies li taw sehemhom biss˙i˙ mill-Uffiççju tal-President f’San Anton, bosta voluntiera, il-grupp kollu li tela’ Arequipa, l- isponsors u lbenefatturi u lilkom poplu li tajtuna l-kura©©.

Fl-a˙˙ar u mhux l-inqas lillqassisin Maltin fi ˙dan isSoçjetà Missjunarja ta’ San Pawl, kemm li telg˙u minn Malta u kemm dawk li jmexxu l-parroççi hemm stess, tal-©id kbir li qed jag˙mlu. Grazzi kbira lilek Eççellenza tal-inizjattiva li ˙adt.

Nispiçça fuq din in-nota: Madre TereΩa kienet tg˙id hekk: fid-dinja kulma tag˙mel se ssib opoΩizzjoni g˙alih, g˙alhekk jekk temmen li huwa ta’ ©id, ibqa’ g˙addej g˙ax Alla hekk irid!

Isem Malta kompla tkabbar g˙ax it-tbissima u l-fer˙ li ˙allejna huma indimentikabbli u Ωgur mhumhiex se jinsew dak li sar mill-Maltin!

Jalla din l-esperjenza sservina lkoll ta’ ˙sieb g˙al ˙ajjitna kollha, f’kull ˙a©a li nag˙mlu!

CLIFFORD GALEA, IN-NAXXAR

Da˙la perikoluΩa Sur Editur, Anonimu, g˙ax ma n˙obbx lil min ifa˙˙arni b’˙afna prositijiet. In˙oss li g˙andi lkapaçità nwassal messa©©i ta’ informazzjoni vera bla biΩa’, permezz ta’ dan il-©urnal, biex nipprova neqred l-egoiΩmu ta’ xi w˙ud li ming˙alihom li huma ’l fuq minn kul˙add.

Jidhrilhom li huma l-prinçipali ewlenin tar-ra˙al ta’ Ta’ Sannat u g˙alhekk jippretendu li g˙andhom joqog˙du paxxuti u komdi g˙ad-dannu u konsegwenzi li jista’ jkollhom is-sewwieqa li jag˙mlu uΩu minn Triq Sannat, min˙abba l-mod orribbli u perikoluΩ ta’ kif inhi mag˙mula d-da˙la ta’ dan il-lokal, bla ma ˙add jazzarda jlissen kelma.

G˙alkemm anonimu, iΩda sinçier f’dak li nikteb, inzertajt wie˙ed minn dawk il-ftit nies li ma niddejjaqx insemma’ le˙ni biex fejn ikun hemm il˙aΩin ni©bed l-attenzjoni ta’ min hu responsabbli biex tkun tista’ tissolva s-sitwazzjoni.

Intant, nissu©©erixxi lil dawn it-talin paxxuti biex jag˙mlu petizzjoni g˙as-

Sannatin ˙alli jaraw x’sodisfazzjon jie˙du bir-riΩultat.

B’garanzija nistqarr li minn ra˙al s˙i˙ ma jsibux tmienja min-nies li jappo©©jawhom biex din id-da˙la tibqa’ kif inhi.

Minn hawn irrid nirringrazzja lill-Editur ta’ dan il-©urnal, talli kull meta xi ˙add jikteb rigward dan is-su©©ett jog˙©bu jippubblika l-korrispondenza mibg˙uta lilu minn diversi korrispondenti, kemm minn Ta’ Sannat u anke mirRabat, fost l-o˙rajn.

Xi w˙ud minn dawn ilpaxxuti jifta˙ru kemm kienet g˙aqlija l-MEPA. Dakinhar li ˙ar©et il-permess daqstant perikoluΩ tad-da˙la f’Ta’ Sannat.

G˙alkemm kul˙add jista’ jiΩbalja, b’dispjaçir ng˙id li lperit li fassal dik il-pjanta ma kienx jaf x’inhu jag˙mel. Ma setax jag˙mel fjask ikbar minn dak li g˙amel b’dan ilpro©ett. Ûgur jixraqlu kliem ta’ stmerrija g˙al dak li wettaq. Biex inkun qed ng˙id kollox, jista’ ikun ukoll li, ilperit fil-kwistjoni, kien influwenzat min xi ˙add li kellu ssa˙˙a tal-poter ta’ dak iΩΩmien li saret.

Ise˙˙u inçidenti spissi u

regolari tat-traffiku mbag˙ad tisma’ lil dawn il-komdi, g˙ax ma jaqblilhomx, jg˙idu li mhux veru li qed isiru dawn l-inçidenti u fuq kollox qatt ma saru. Tajjeb kieku dawk kollha involuti f’xi inçident f’dan il-post jitkellmu huma.

Ta˙t g˙ajnejhom u ma jridux jammettu kemm tkissru vetturi billi baqg˙u de˙lin fissi©ar u fl-iskola tal-lokal min˙abba l-mod ta’ kif inhi mag˙mula din id-da˙la.

Dan l-a˙˙ar sirt naf ukoll li issa qed jing˙ad li din unika f’G˙awdex. Alla˙ares kien hawn iΩjed b˙al din g˙ax miskin hu min isuq hawn f’G˙awdex g˙ax kieku l-˙in kollu fil-periklu.

Jg˙id x’jg˙id kul˙add, ilMinistru Giovanna Debono, perswaΩ li taf li jeΩisti dan ilperiklu u nemmen li fi Ωmien li ©ej ser tkun qed tordna sabiex jinbeda x-xog˙ol ta’ kostruzzjoni fuq dan is-sit tant mag˙ruf mis-sewwieqa.

M’iniex be˙sibni nieqaf u minn hawn in˙e©©e© lil ˙afna o˙rajn sabiex jiktbu sakemm jitne˙˙a l-periklu f’dan il-post imsemmi.

PERIKLU, IR-RABAT, GÓAWDEX

16

05.08.2012

Ta’ Barra

Il-vIrus ‘Ebola’

TwIssIja sErja gÓall-uganda Matul din il-©img˙a ˙ar©et l-a˙bar li fl-Uganda qed jinfirex il-virus tal-Ebola li huwa virus li jittie˙ed u li joqtol disg˙a minn kull g˙axar persuni li jimirdu bih. Il-President tal-pajjiΩ, Yoweri Museveni, sostna li s-sitwazzjoni hija serja ˙afna g˙ax tista’ tiΩviluppa f’epidemija qerrieda.

KRISTA CARUANA tag˙ti ˙arsa dettaljata lejn dan il-virus u anke lejn il-mod li bih qed tiΩviluppa s-sitwazzjoni f’dan il-pajjiΩ.

Il-President tal-pajjiΩ Yoweri Museveni X’inhu l-Virus tal-Ebola?

L-Ebola hija tip ta’ virus li jolqot lill-bniedem u huwa prevalenti l-aktar fiΩ-Ωona ekwitorjali tal-kontinent Afrikan. L-isem ta’ dan il-virus ori©ina mix-xmara Ebola li tinsab fir-Repubblika talKongo, fil-post fejn tfaçça g˙all-ewwel darba dan ilvirus.

I©ib mieg˙u diversi sintomi, minkejja li ˙afna minnhom huma simili g˙al dawk ta’ mard ie˙or b˙all-kolera u lmalarja. Fost dawn is-sintomi nsibu deni qawwi, u©ig˙ fiΩΩaqq u s-sider, problemi respiratorji, u©ig˙ ta’ ras u g˙eja qawwija, fost ˙afna o˙rajn. Óafna drabi dan il-virus iwassal g˙al emora©ija interna.

Pazjenti li jkollhom dan ilvirus jispiççaw b’diversi organi vitali ta’ ©isimhom li ma jkunux qed jiffunzjonaw u min˙abba f’hekk imutu.

Huwa stmat li 90% tal-persuni li jintlaqtu minn dan ilvirus jitilfu ˙ajjithom.

kkontrollat. L-unika prevenzjoni medika li teΩisti g˙al din il-marda huwa vaççin, li iΩda jrid jittie˙ed tal-anqas sitt xhur qabel persuna tkun milquta minn dan il-virus sabiex ikun effettiv.

Dan ifisser li l-vaççin ma jista’ joffri l-ebda tip ta’ protezzjoni jew fejqan f’kaΩijiet ta’

pazjenti li jkunu di©à laqqtu dan il-virus jew, ag˙ar minn hekk, f’sitwazzjoni t’epidemija.

L-istudji dwar kura g˙al dan il-virus g˙adhom g˙addejjin, iΩda sal-lum il-©urnata g˙adha ma nstabet l-ebda tip ta’ kura effettiva. G˙aldaqstant, l-unika tip ta’ prevenzjoni li teΩisti s’issa hija li min ikollu dan il-

virus ji©i me˙ud f’post fejn ikun maqtug˙ mill-kumplament tan-nies. Apparti minn hekk, huwa me˙tie© li jitnaqqas il-kuntatt fiΩiku u sesswali bejn in-nies sabiex ikun Ωgurat li din il-marda ma tkomplix tinfirex minn persuna g˙all-o˙ra.

isptar ewlieni f’Kampala.

Huwa ma˙sub li l-ewwel vittma ta’ dan il-virus kienet mara li kienet qed tistenna tarbija u qed jing˙ad li l-virus infirex waqt funeral.

Twissija mill-Pres ident talUganda

Din mhijiex l-ewwel darba li lUganda ntlaqtet mill-virus qerriedi tal-Ebola. Fil-fatt din hija t-tielet darba f’dawn l-a˙˙ar tnax-il sena.

L-aktar epidemija qerrieda tal-Ebola li kienet laqtet lil dan il-pajjiΩ kienet se˙˙et fis-sena 2000 meta total ta’ 425 persuna kienu sfaw infettati u aktar minn nofshom kienu tilfu ˙ajjithom.

Fl-Uganda dan il-virus kien tfaçça wkoll fl-2007, din iddarba fid-distrett ta’ Bundibugyo fejn kienu ©ew irrappurtati mal-149 kaΩ li wasslu g˙all-mewt ta’ 37 persuna. Lepidemija kienet intemmet uffiçjalment fi Frar tal-2008.

Sa issa fl-Uganda di©à kienu rrappurtati diversi kaΩijiet ta’ mwiet kawΩa ta’ dan il-virus.

Quddiem din is-sitwazzjoni, ilPresident tal-pajjiΩ, Yowerri Museveni, appella lin-nies biex jevitaw il-kuntatt fiΩiku ma’ nies o˙rajn sabiex din ilmarda ma tkomplix tinfirex.

S’issa dan il-virus di©à ˙akem il-punent tal-pajjiΩ kif ukoll il-kapitali Kampala, minkejja li fil-kapitali g˙ad ma kienx hemm rapporti li lmarda qed tinfirex.

Il-President tal-Uganda qal li l-uffiçjali tas-sa˙˙a qed jag˙mlu ˙ilithom biex jidentifikaw lill-qraba kollha tal-persuni li huma infettati b’dan ilvirus sabiex b’hekk jitfug˙hom fi kwarantina. Appella wkoll biex ˙add ma jaqbad u jidfen lil min huwa suspettat li miet kawΩa tal-Ebola.

Fost il-persuni li di©à ttie˙du fi kwarantina min˙abba li kellhom xi forma ta’ kuntatt ma’ pazjenti b’dan il-virus, hemm diversi tobba u infermiera li kienu qed jaqdu dmirhom flisptar ta’ Mulago, li huwa l-

Mhux l-ewwel Uganda

darba

fl-

KaΩijiet o˙ra riçenti ta’ dan ilvirus Dan il-virus mhuwiex komuni biss fl-Uganda. Sfortunatament, dan ©ieli laqat pajjiΩi o˙ra Afrikani, fosthom ilKongo fis-sena 2007 meta kienu sfaw infettati 103 persuna, tlieta minnhom tfal.

IΩda l-aktar epidemija qerrieda tal-Ebola li laqtet il-Kongo se˙˙et fl-1995 meta kienu mietu mal-245 persuna.

Prevenzjoni g˙al dan il-virus Il-virus tal-Ebola huwa infettiv u anke jittie˙ed façilment minn persuna g˙all-o˙ra.

Minhabba f’hekk, f’pajjiΩi fejn hemm nuqqas t’i©jene u anke nuqqas ta’ mediçini u sptarijiet attrezzati, dan il-virus façilment jista’ jinfirex u jinbidel f’epidemija qerrieda.

Min˙abba f’hekk, f’dawn ittip ta’ pajjiΩi, dan il-virus huwa ferm diffiçli biex ji©i

Din hija t-tielet darba li l-virus qerriedi tal-Ebola laqat lill-Uganda

05.08.2012

Ta’ Barra

17

RekoRd ta’ qgÓad fiÛ-Ûona ewRo Din il-©img˙a l-qg˙ad fil-pajjiΩi li juΩaw il-munita ewro kiser ir-rekord. Hekk kif id-dejn qed jiΩdied u l-kriΩi ekonomika qed tikber, ilkumpanniji qed ikollhom jag˙tu s-sensji lill-impjegati tag˙hom.

Skont l-Uffiççju tal-Istatistika tal-Unjoni Ewropea, il-medja tal-qg˙ad fiΩ-Ûona Ewro g˙al matul Ìunju kienet ta’ 11.2%. Dan huwa l-og˙la ammont li qatt ©ie rre©istrat f’dawn l-a˙˙ar sbatax-il sena; çjoè minn kemm ilha tin©abar din l-istatistika.

RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn iç-çirku vizzjuΩ li ˙akem lekonomija fiΩ-Ûona Ewro u kif dan qed jaffettwa l-impjiegi fl-Ewropa.

Spanja – l- ag˙ar pajjiΩ fi lqg˙ad

Olanda b’5.1%, u l-Ìermanja u l-Lussemburgu b’5.4%.

Il-qg˙ad fiΩ-Ûona Ewro matul Ìunju kien ta’ 11.2%, Ωieda ta’ 0.1% fuq ix-xahar ta’ qabel.

Min-na˙a l-o˙ra, il-medja talqg˙ad fis-27 pajjiΩ tal-UE kien ta’ 10.4%, Ωieda ta’ 0.9% fuq listess perijodu tas-sena li g˙addiet.

Ir-rapport tal-Eurostat jikkalkula li fl-UE b’kollox kien hemm iktar minn 25 miljun persuna li kienu qed jirre©istraw g˙ax-xog˙ol matul Ìunju li g˙adda.

Ikkomparat ma’ sena ilu, ilqg˙ad naqas f’seba’ stati membri tal-UE u Ωdied f’dsatax minnhom, filwaqt li flIΩvezja baqa’ stabbli. L-iktar pajjiΩi li fihom naqas il-qg˙ad kienu l-Estonja bi 2.7%, ilLatvja b’1.8%, u l-Litwanja b’1.7%. Min-na˙a l-o˙ra lqg˙ad Ωdied b’mod drastiku fil-Ìreçja b’6.3%, fi Spanja bi 3.6% u f’Çipru bi 2.9%.

Spanja huwa l-pajjiΩ fejn b˙alissa Ωgur m’g˙andekx tmur tfittex impjieg. Skont ilEurostat, f’Ìunju Spanja kkwalifikat b˙ala l-iktar pajjiΩ li g˙andu nies qieg˙da, bi 24.8% jirre©istraw g˙axxog˙ol.

Skont l-istess rapport, l-inqas pajjiΩi li g˙andhom qg˙ad huma l-Awstrija b’4.5%, l-

Il-qg˙ad jista’ jitla’ g˙al 12% matul l-2013 L-esperti ma jidhirx li g˙andhom wisq fiduçja li s-sena ddie˙la se ©©ib mag˙ha xi tnaqqis fir-rata tal-qg˙ad madwar l-Ewropa. Mhux biss ilqg˙ad mhux mistenni jonqos, iΩda hemm possibbiltà reali li dan jista’ sa˙ansitra jiΩdied.

Skont l-ekonomista Howard Archer mill-IHS Global Insight f’Londra, il-qg˙ad fiΩ-Ûona Ewro jista’ jitla’ g˙al 12% matul l-2013.

Fil-fatt kumpanniji li jimpjegaw eluf kbar ta’ nies qeg˙din i˙abbru li se jkeççu eluf ta’ impjegati. Fost dawn hemm ilkumpannija Alcatel-Lucent SA, l-ikbar kumpannija tat-telefonija fi Franza, li ftit tal-jiem ilu ˙abbret li kienet se tkeççi madwar 5,000 impjegat.

L-istess il-kumpannija PSA Peugeot Citroen, li timmanifattura l-vetturi. Din g˙adha kif ˙abbret li se tnaqqas madwar 8,000 mill-impjegati tag˙ha.

Il-Bank Çentrali jerfa’ l-piΩ talkriΩi finanzjarja Il-mexxejja tal-pajjiΩi qed jaraw x’soluzzjonijiet jista’

Il-President tal-Bank Çentrali Ewropew Mario Draghi jkun hemm g˙al din il-kriΩi li wasslet biex ˙ames pajjiΩi fiΩÛona Ewro jitolbu l-g˙ajnuna u biex l-investituri jitilfu lfiduçja u l-kumpanniji biex inaqqsu l-impjegati.

Il-Prof. Mauro Guillen, espert fil-qasam, qal li attwalment l-investituri mhumiex kuntenti bis-soluzzjonijiet li qed jipproponu l-mexxejja Ewropej, u g˙alhekk l-investiment waqaf u s-sitwazzjoni qed tiggrava.

Il-President tal-Bank Çentrali Ewropew (ECB), Mario Draghi, qal li l-bank kien se

jag˙mel dak kollu possibbli biex ti©i salvata l-ewro. U˙ud fehmu dan il-kumment b˙ala possibbiltà li l-interessi jitniΩΩlu iktar milli di©à tniΩΩlu, f’dak li huwa rekord ta’ 0.75%.

Madankollu, Draghi g˙amilha çara li l-Bank mhux se jkun qed jerfa’ r-responsabbiltà ta’ din il-kriΩi wa˙du.

Fil-fatt, f’dak li jista jitqies b˙ala appell lill-politikanti, ixxahar li g˙adda Draghi stqarr li l-gvernijiet ma kellhomx ˙in x’ja˙lu, u li kien hemm bΩonn jie˙du d-deçiΩjonijiet mill-

aktar fis.

PajjiΩi barra Ω-Û ona Ewr o wkoll qed ji©u affettwati ˙aΩin KawΩa tal-kriΩi ekonomika flEwropa, pajjiΩi o˙ra wkoll qed jintlaqtu ˙aΩin. B’mod partikolari hemm il-pajjiΩi AΩjatiçi, b˙aç-Çina u l-Korea t’Isfel. Fil-Ìappun ir-rata talmanifattura kienet fl-inqas livelli tag˙ha minn wara t-terremot tas-sena li g˙addiet.

Fl-Amerika, li wkoll g˙andha l-problemi ekonomiçi tag˙ha, il-konsumaturi qeg˙din jonfqu dejjem inqas, u dan minkejja Ω-Ωieda li qed ikollhom fil-pagi, prinçipalment min˙abba li qed ja˙dmu iktar sig˙at. Filwaqt li l-pagi Ωdiedu b’madwar 0.5%, bejn April u Mejju l-infiq naqas b’0.1%, u kompla jonqos blistess rata fix-xahar ta’ Ìunju.

Din kienet l-ewwel darba f’iktar minn tliet snin li l-infiq naqas g˙al xahrejn konsekuttivi. L-a˙˙ar li se˙˙ tnaqqis simili kien fl-2009, lejn tmiem l-a˙˙ar riçessjoni.

Il-President Barack Obama qal li l-mexxejja Ewropej jistg˙u jwaqqfu l-munita ewro milli tfalli billi jie˙du azzjonijiet deçiΩivi u immedjati biex isolvu l-problema tad-dejn.

“Qed inqatta’ ˙afna ˙in nipprova na˙dem mag˙hom. Iktar ma jie˙du azzjoni malajr, aktar ˙a jkun a˙jar g˙alina,” stqarr Obama.

Fl-Ingilterra s-sitwazzjoni wkoll qed tiggrava. Ir-rata talproduzzjoni tal-manifattura niΩlet g˙al 45.4% – li huwa liktar tnaqqis qawwi f’dawn la˙˙ar tliet snin. Wara dan irrapport il-valur tal-lira sterlina niΩel, u kompla nieΩel f’dawn l-a˙˙ar jiem. L-ekonomija talpajjiΩ ukoll waqg˙et lura b’0.7% wara l-ewwel nofs tassena.

18

05.08.2012

Mill-Misra˙

Il-Banif Bank u l-Pavi jniedu kard ta’ kreditu ©dida Il-Banif Bank ikkollabora malKumpless PAVI sabiex iniedi kard esklussiva, li hija l-ewwel kard tat-tip tag˙ha introdotta f’Malta. Il-kard ta’ kreditu talPAVI ©iet speçifikament iddisinjata sabiex toffri aktar flessibbiltà finanzjarja u fl-istess ˙in tinkludi numru ta’ benefiççji esklussivi li jag˙tu l-opportunità lill-klijenti sabiex jiffrankaw fuq ix-xiri ming˙and il-PAVI Supermarket u ˙wienet o˙ra filkumpless.

Waqt li kien qieg˙ed jindirizza konferenza stampa organizzata ©ewwa La Vigna Wine Cellars fil-Kumpless PAVI, il-Kap EΩekuttiv tal-Banif Bank, is-Sur Joaquim F. Silva Pinto qal, “Skont il-valuri m˙addna millBank, dan il-prodott huwa mera tal-abbiltà tag˙na li nantiçipaw il-bΩonnijiet u x-xewqat tal-klijenti u tas-soçjetà li noperaw fiha u nipprovdulhom soluzzjonijiet innovattivi li jaqdu l-˙ti©ijiet tag˙hom.”

“Il-Bank ikompli ja˙dem biss˙i˙ sabiex jidentifika opportunitajiet ©odda fis-suq u jipprovdi soluzzjonijiet finanzjarji alternattivi skont il-bΩonnijiet tal-

komunità Maltija. Dan huwa element ewlieni li wassal lil dan il-Bank Malti sabiex jikseb daqshekk suççess fi Ωmien qasir,” kompla s-Sur Silva Pinto.

Is-Sur Alfred Lupi, Chairman tal-Grupp PAVI, qal li din hija inizjattiva innovattiva o˙ra li turi li PAVI jrid joffri aktar valur miΩjud lill-klijenti tieg˙u.

F’dawn is-sitt snin li ilu jopera, il-Kumpless PAVI kompla Ωied fil-popolarità tieg˙u.

Issa l-klijenti ta’ PAVI jistg˙u jibbenefikaw minn aktar konvenjenza u jiffrankaw aktar flus meta jmorru jixtru minn PAVI. Il-kard ta’ kreditu ta’ PAVI tista’ tinkiseb minn kull ferg˙a tal-Banif Bank ming˙ajr ebda ˙las. B˙ala offerta ta’ introduzzjoni, il-klijenti huma intitolati g˙al sett ta’ vawçers bi skontijiet varji g˙all-valur ta’ €50 li jissarfu mill-˙wienet ©ewwa lKumpless PAVI, kif ukoll 500 ‘PAVI Bonus Points’.

Il-klijent li g˙andhom kard ta’ kreditu ta’ PAVI huma wkoll intitolati g˙al punti doppji fliskema tal-‘PAVI Bonus Points’, kull darba li j˙allsu bil-kard ©ewwa l-PAVI Supermarket

matul l-ewwel 12-il xahar minn meta n˙ar©et l-ewwel kard.

Il-konferenza stampa kienet indirizzata mill-Ministru Jason Azzopardi, Ministru g˙allKompetizzjoni Ìustà u Kon-

sumatur li fera˙ lill-mani©ment tal-PAVI u l-Banif g˙al din linizjattiva li tista’ tkun ta’ benefiççju g˙all-konsumatur Malti.

Aktar dettalji dwar il-Kard ta’ Kreditu tal-PAVI jistg˙u jinkisbu

mis-sit elettroniku tal-Banif www.banif.com.mt jew billi iççempel 2260 1000. Tista’ wkoll iççempel lil PAVI Supermarket fuq 2270 0000.

G˙ada jibda l-G˙axaq Music Festival

L-G˙aqda MuΩikali Santa Marija g˙ada ser tag˙ti bidu g˙all-festival muΩikali tag˙ha billi ser tilqa’ fil-grawnd ta’ Óal G˙axaq wa˙da mill-aktar bands popolari fost il-Maltin – Tribali.

Tribali huwa grupp li daqqu f’˙afna postijiet barra minn Malta. Proprju din is-sena taw kunçert kbir f’Ta Qali biex i˙abbru it-tielet album tag˙hom The Traveller. Dan l-album jinkludi siltiet permezz ta’ strumenti b˙al sitar, didgeridoo , kitarra elettronika u morchunga li huma sinonimi ˙afna ma’ dan il-grupp.

Waqt siltiet minn dan l-album ©ew introdotti ukoll strumenti ©odda b˙al hang, nylon, kitarri bi 12-il korda, trumbetta u synth.

Wara s-suççess kbir li kellhom Ta’ Qali, Tribali ser jersqu g˙all-ewwel darba lejn in-na˙a t’isfel ta’ Malta u ser niltaqg˙u mag˙hom Óal G˙axaq biex jag˙tu wirja live waqt il-festival muΩikali li ser ji©i organizzat din issena. Waqt ix-show tag˙hom, Tribali ser idoqqu siltiet mit-tliet albums tag˙hom, filwaqt li ser ikun hemm

spettaklu ta’ Ωfin bin-nar, spettaklu tannar u xi sorpriΩi o˙ra ma jonqsux!

Is-siltiet muΩikali tal-grupp Tribali ©ew influwenzati mill-muΩika raggae, pop, rock, klassika u jazz fost l-o˙rajn.

Permezz tal-varjetà ta’ strumenti li juΩaw b˙al perkussjoni, flawt, didgeridoo u sitar (biex insemmu ftit minnhom) kif ukoll tal-vuçijiet, dan ilgrupp jirnexxilu jo˙loq muΩika li hija popolari ma’ ˙afna nies.

L-uΩu ta’ viΩwali u l-preΩenza impressjonanti tag˙hom fuq il-palk jassiguraw parteçipazzjoni attiva min-na˙a tal-udjenza. Minn mindu ddebuttaw, ilgrupp Tribali ˙adu sehem f’diversi festivals ma’ kantanti mag˙rufa b˙al Moby, Prodigy, The Wailers, Ziggy Marley, The Specials, John Butler, Wolf Mother, G3, Crowded House u ˙afna o˙rajn.

Qabel il-kunçert ta’ Tribali ser ikollna lil DJ Pierre Cordina li huwa d-DJ uffiçjali tal-MTV, filwaqt li wara l-kunçert ser ikollna dj set live mid-DJ famuΩ Carl Bee. Dan il-kunçert ser ikun kollu bla ˙las iΩda l-pubbliku ser ji©i m˙e©©e© jag˙ti

donazzjoni li ser tmur kollha b’risq Puttinu Cares.

Mela, ˙alli l-problemi kollha warajk u ejja ˙u gost mag˙na u pprepara ru˙ek g˙al serata indimentikabbli f’Óal G˙axaq filwaqt li tkun qed tg˙in lil Puttinu Cares!

Il-grupp Smokie nhar it-Tlieta Il- pop grupp IngliΩ Smokie li kiseb suççessi internazzjonali, ser ikun qed jag˙ti spettaklu muΩikali live filgrawnds ta’ Óal G˙axaq nhar it-Tlieta 7 t’Awwissu grazzi g˙all-G˙aqda MuΩikali Santa Marija ta’ Óal G˙axaq!

Dan il-grupp ©ej hawn Malta u lest li jag˙ti wie˙ed mill-akbar spettakli muΩikali li qatt rajna ©ewwa l-gΩira tag˙na. Fost il-krew li jag˙mlu parti minn dan il-grupp, insibu in©iniera tassound u d-dawl, in©iniera tekniçi u ˙afna o˙rajn. Din hija opportunità unika li Ωgur il-Maltin mhux ser jitilfu.

U˙ud mill-aqwa artisti Maltin ser jift˙u dan il-kunçert u wara ser nilqg˙u fostna dan il-grupp meraviljuΩ. G˙al

darb’o˙ra d-d˙ul g˙al dan il-kunçert huwa b’xejn, iΩda dawk li jattendu ser ji©u m˙e©©a jag˙tu donazzjoni b’risq Puttinu Cares.

B’suççessi kbar b˙al Living Next Door to Alice, Lay Back in the Arms of Someone u If You Think You Know, How to Love Me u b’karriera twila ta’ wirjiet muΩikali madwar l-Ingilterra u lEwropa, dan il-grupp huwa wie˙ed mill-aktar gruppi popolari madwar iddinja.

Jekk wie˙ed i˙ares lejn il-Guiness Book of Hit Singles, mill-ewwel jinduna li dan il-grupp ma kienx xi grupp popolari biss fis-snin sebg˙in. Ódax-il diska tag˙hom minn erbatax ©ew imwielda proprju f’dan il-perijodu, però, s-suççess tag˙hom kiber u baqa’ jissokta matul is-snin madwar id-dinja fl-Iskandinavja, l-Afrika t’Isfel, il-Ìermanja u sa˙ansitra ç-Çina. Smokie huwa grupp fejn il-biljetti g˙all-kunçerti tag˙hom jin˙atfu u li rnexxielu jikseb diversi platinum rekords tul erba’ deçennji – dawk tas-snin 70, 80, 90 u anke sal-lum!

05.08.2012

Mill-Misra˙

19

GO plc tilqa’ l-Kap EΩekuttiv il-©did Nhar il-Óamis 2 ta’ Awwissu, il-Bord tad-Diretturi ta’ GO plc iltaqa’ g˙allewwel darba minn mindu t˙abbar li Yiannos Michaelides, li b˙alissa jokkupa l-kariga ta’ Chief Commercial Officer, ser ikun qed jassumi rrwol ta’ Kap EΩekuttiv mis-7 ta’ Settembru li ©ej. Matul il-©img˙at li ©ejjin Michaelides ser jokkupa wkoll il-kariga ta’ Deputat Kap EΩekuttiv.

Filwaqt li laqg˙u lil Michaelides firrwol il-©did tieg˙u, il-Bord jirringrazzja lil David Kay g˙ax-xog˙ol tieg˙u b˙ala Kap EΩekuttiv matul is-sitt snin li g˙addew.

Matul dan il-perijodu GO kabbret b’suççess is-servizzi li toffri minn telefonija tal-linja fissa u dik talmobajl, g˙al dawk tat-televiΩjoni u internet.

Michaelides qal, “Huwa unur kbir g˙alija li ng˙atajt dan ir-rwol f’kumpannija dinamika u ffukata fuq il-klijenti b˙alma hija GO. David g˙amel ˙afna xog˙ol siewi, mhux dejjem f’çirkostanzi façli, sabiex GO saret l-aqwa kumpannija quad play

fis-settur tal-komunikazzjoni.

Bla dubju ta’ xejn, l-isfida tieg˙i hi li nΩomm dan ir-ritmu u ng˙in sabiex GO jΩomm il-poΩizzjoni tag˙ha permezz ta’ investiment kontinwu flinfrastruttura u fil-prodotti tag˙na. Flistess ˙in irridu nΩommu lill-klijenti tag˙na fiç-çentru ta’ dak kollu li nag˙mlu.”

Kay qal, “Nixtieq nirringrazzja lillimpjegati kollha ta’ GO li g˙amlu sforz kbir matul dawn l-a˙˙ar sitt snin sabiex niksbu s-suççessi li xtaqna. Kien pjacir kbir g˙alija li na˙dem u ng˙ix f’Malta u nawgura lil Yiannos u t-tim kollu l-isba˙ affarijiet g˙al futur.”

Deepak Padmanabhan, Chairman ta’ GO plc, qal, “F’isem it-tim kollu ta’ GO nixtieq nirringrazzja lil David g˙ad-dedikazzjoni u t-tmexxija tieg˙u u nawguralu futur mill-isba˙. Nixtieq ukoll nifra˙ lil Yiannos. M’g˙andi lebda dubju li huwa g˙andu l-˙iliet kollha sabiex jiggwida lil GO lejn aktar suççessi fil-futur.

Obitwarju: Tislima lil ˙ija Joe Requiem lil Joseph Masini.

G˙aliex Mulej ˙adtulna ’l-dan ÌuΩeppi, Kien hemm daqshekk fjur ie˙or fil-©nien tieg˙ek?

G˙abbejtu b’©isem dg˙ajjef, lanqas fela˙ Jitlag˙ha kollha t-telg˙a talkalvarju.

Ìimg˙a ilu, bla ˙add ma kien jistenna, ˙ija Joe ˙alla din iddinja g˙all-˙ajja ©dida fl-eternità. Lil Joe kienu jafuh ˙afna nies, sewwa f’G˙awdex u anke f’Malta, peress li minn çkunitu kien imda˙˙al fil-politika malPartit Laburista.

G˙al Ωmien twil ta ˙ajtu g˙all-Partit f’G˙awdex. Infatti, kien disa’ snin u nofs ilu, tlett ijiem qabel l-elezzjoni tal-2003, li kien da˙al l-isptar b’urgenza.

G˙alkemm dawn l-a˙˙ar snin kien fil-kundizzjoni li kien, xorta baqa’ jag˙ti l-kontribut tieg˙u u l-g˙ajnuna lill-Partit u f’dak li kien jemmen. Kull min kien jitolbu l-g˙ajnuna, il-bieb tieg˙u kien ikun miftu˙ u ta’ dan kien xhieda il-korteo li kellu fil-funeral.

Minn hawn, f’ismi u f’isem ˙uti, irrid nirringrazzja lill-pubbliku in©enerali u lill-membri parlamentari kollha miΩ-Ωew© na˙at tal-Kamra, sewwa G˙awdxin u anke Maltin.

Irrid nirringrazzja wkoll lillLeader, Joseph Muscat, li g˙alkemm meta setax ikun preΩenti g˙ax kien imsiefer, bag˙at ir-rappreΩentanza f’ismu. U ng˙idlu grazzi wkoll tal-korrispondenza li bag˙at lill-familja.

G˙alkemm Joe kien fil-Partit Laburista, min-na˙a tal-Partit Nazzjonalista kien ukoll irrispettat. Dan g˙aliex kien bniedem ta’ prinçipju u g˙alkemm baqa’ jittama sala˙˙ar illi l-in©ustizzja li saret mieg˙u ti©i rran©ata, imma ma kellux ix-xorti g˙ax il-Mulej g˙ajjatlu.

Ma’ dan li ktibt jien, qed tidher ukoll poeΩija miktuba mill˙abib ta’ ˙ija, Alfred Grech.

Frank Masini

G˙aliex Mulej, g˙aliex ˙adtu minn fostna?

Hallejtna nitbekkew it-telfa tieg˙u, Óadtulna ˙in bla waqt, meta ˙add minna, Ma kien jistenna l-min©el ja˙sad f’daqqa.

Min jifhem qatt Mulej it-tfassil tieg˙ek, Met’hawn tant midinbin mimlija g˙omor, Imbag˙ad sejja˙t minn kmieni ’l min bi kwietu Kien jg˙ix u hekk i˙alli lill˙addie˙or?

G˙aliex kif jg˙id il-qawl, tmur il-˙arufa Qabel ma tmur in-nag˙©a u hekk il-bniedem, U jg˙idu wkoll li Alla jsejja˙ qribu Lil dawk li huma tieg˙u, g˙ax lill-˙Ωiena Idum jissapportihom, jistenniehom Li g˙ad xi darba lkoll jibdlu ˙ajjithom.

G˙alhekk ˙adtu minn fostna lil ÌuΩeppi, Ridtu g˙alik, kien wie˙ed minnies twajba, U ridt tag˙tih il-premju li jist˙oqqlu; Aktarx li wasal kien sabiex iwettaq Dak li fassalt g˙alih, ma kienx hemm aktar.

U g˙alhekk g˙alih kien wasal tmiem il-mixi, F’dal-wied ta’ dmug˙ ma kienx g˙ad baqa’ postu.

G˙alhekk Mulej dirg˙ajk ifta˙liu bera˙ Ser˙an g˙atih g˙aliex kemm dam f’did-dinja Is-slaleb kienu tqal u ftit fela˙hom.

Issa li ©ie fi ˙danek, int ˙u ˙siebu Ag˙tih il-fer˙ u l-hena li jist˙oqqlu.

Alfred Grech 27-07-2012

Donazzjoni ta’ $2,500 mill-Friends of Providence House Malta ta’ NSW lid-Dar tal-Providenza Is-Sur Jim Borg, Koordinatur Ewlieni, u Ms Marisa Previtera, Segretarja talFriends of Providence House Malta ta’ New South Wales flAwstralja, g˙amlu donazzjoni ta’ $2,500 lil Fr Martin Micallef, Direttur tad-Dar talProvidenza fis-Si©©iewi. Ilflus in©abru minn fost

erbg˙in persuna ta’ diversi nazzjonalitajiet li joqog˙du flistat ta’ New South Wales u li kienu parti minn vja©© ta’ 21 jum f ’ g ˙ a d d t a ’ p a j j iΩ i Ewropej, inkluΩa Malta. Ittour tmexxa mis-Sur Jim Borg stess.

Il-Friends of Providence House Malta twaqqfet fl-2011

u l-g˙an ewlieni tag˙ha huwa li tippromovi u ti©bor flus fl-Awstralja g˙ad-Dar talProvidenza.

Ir-ritratt juri lis-Sur Jim Borg (l-ewwel mix-xellug) u sSinjura Marisa Previtera (lewwel mill-lemin) ma’ Fr Martin Micallef waqt ilpreΩentazzjoni.

GΩira Garden Goes Pop GΩira Garden Goes Pop hija serata kulturali ta’ muΩika li lKunsill Lokali tal-GΩira ser ikun qed jorganizza nhar ilÌimg˙a 24 t’Awwissu 2012, fit8.30 ta’ filg˙axija. Din ser tkun l-ewwel edizzjoni ta’ din ixxorta organizzata mill-Kunsill Lokali tal-GΩira.

Dan il-kunçert ser jo˙loq atmosfera vibranti bil-band talMro Sigmund Mifsud li ser ikun akkumpanjat mill-kantanti Glenn Vella, Michaela u Vittorio Gauci. Il-muΩika li ser tindaqq ser tkun fuq stil pop u

ser tkun qed to˙loq atmosfera mill-isba˙ g˙al madwar sieg˙a u nofs.

Il-kunçert ikompli b’muΩika kontemporanja mid-DJ Carl B li ser ikun qed jag˙mel performance differenti minn kif wie˙ed jistenna. It-ta˙lita ta’ muΩika moderna flimkien ma’ strumenti muΩikali ser ikunu qed jag˙tu l-opportunità lil dawk preΩenti biex jesperjenzaw ©eneru ta’ muΩika differenti minn dik normali.

Dan il-kunçert ser ikun bla ˙las, iΩda dawk preΩenti ser

ji©u mitluba biex jag˙tu donazzjoni g˙al Puttinu Cares.

G˙al din l-attività ser ikun hemm parke©© ipprovdut filgrawnd ta’ Manoel Island biex b’hekk dawk li ser jattendu minn lokalitajiet o˙ra ma jsibux diffikultà biex jipparkjaw filwaqt li jitnaqqas l-inkonvenjent g˙ar-residenti.

Il-Kunsill Lokali tal-GΩira jixtieq jirringrazzja lill-isponsors ta’ din l-attività li huma Nexos, MIDI, Farsons, DBR Investments, Sharlon Pace, eçç.

20

05.08.2012

Kun Af

ÌRAJJIET MINN HAWN U MINN HEMM Saviour Mamo

Il-Premju Nobel Huwa premju presti©juΩ imsemmi g˙al Nobel. Dan jing˙ata lil min ikun ta kontribut tajjeb filqasam tax-xjenza, il-medicina, il-kimika, il-letteratura u l-paçi.

Nobel kien il-bniedem li vvinta d-dinamite (splussiv). B’din l-invenzjoni g˙amel fortuna kbira, tant li wara mewtu ˙alla somma kbira ta’ flus biex ting˙ata b˙ala premju kull sena.

Min-na˙a l-o˙ra din l-invenzjoni (splussiv), li hija arma qerrieda, tintuΩa wkoll g˙al skopijiet totalment differenti. Nobel qatt ma kellu l-˙sieb li din linvenzjoni tintuΩa b˙ala arma tal-gwerra imma l-iskop kien li l-isplussiv jintuΩa g˙all-iskavar, b˙al qtug˙ ta’ blat u t˙affir ta’ mini ta˙t l-art.

Alfred Bernard Nobel twieled fi Stokkolma, l-IΩvezja, fil-21 ta’ Ottubru 1833. Kien ir-raba’ wild fost tmien a˙wa. Missieru Immanuel, li kien trabba minn familja kampanjola, kien iΩΩewwe© lil Caroline Andretta Ahseli fl-1827 u kien in©inier mal-militar.

Fl-1842 il-familja marret toqg˙od ir-Russja. Alfred, b˙aΩΩew© ˙utu l-o˙ra Robert u Ludvig, tg˙allmu skola privata d-dar tag˙hom stess. Meta kiber, Alfred mar g˙al sena jistudja l-Istati Uniti ta˙t l-In©inier ÛvediΩ John Erecsson. Meta ©ie lura lejn l-Ewropa, Alfred sar famuΩ g˙all-invenzjonijiet talin©inerija.

Da˙al ukoll bi s˙ab ma’ ˙uh fil-qasam tal-bjar taΩ-Ωejt f’Baku, l-Azerbaj©an, li dak iΩ-Ωmien kienet tag˙mel parti mir-Russja.

Flimkien ma’ missieru, Alfred mar f’Helenborg, ˙dejn Stokkolma l-IΩveΩja. Hawn Alfred beda jesperimenta fuq sustanza perikoluΩa – in-nitrogliçerina.

Kienu fet˙u speçi ta’ laboratorju Ωg˙ir biex jipproduçu din is-sustanza. Min˙abba l-importanza ta’ din l-iskoperta, Nobel kien sab g˙ajnuna mill-gvern biex ikabbar il-fabbrika.

Min˙abba li din is-sustanza kienet perikoluΩa ˙afna u tisplodi minn xejn, Alfred kien dejjem attent f’xog˙lu u qatt ma kien i˙alli lil xi ˙add jirfes il©ewwa fil-laboratorju.

Darba minnhom ˙uh iΩ-Ωg˙ir,

Il-midalja tad-deheb ta’ Nobel Emil, kien safa vittma ma’ ˙addiema o˙ra meta kien qieg˙ed ja˙dem dan l-isplussiv fil-ma˙Ωen. Min˙abba l-ammont sostanzjali li kien hemm filma˙zen, il-bini ©©arraf kompletament u g˙amel stra©i s˙i˙a.

Xahar wara din it-tra©edja, missier Emil, Emmanuel Nobel, bl-inkwiet sofra minn attakk talqalb fejn baqa’ invalidu g˙al g˙omru.

L-invenzjoni tad-dinamite Alfred spiçça ja˙dem wa˙du.

In-negozju kompla jikber u feta˙ fabbriki fin-Norve©ja u filÌermanja. Imma n-nitrogliçerina baqg˙et perikoluΩa, speçjalment g˙al min ma kienx juri attenzjoni fuq xog˙lu.

Il-mewt ta’ ˙u Nobel, ma kienx l-unika inçident. Kienet splodiet fabbrika fil-Ìermanja, tnejn o˙ra f’San Francisco, fi New York u o˙ra fl-Awstralja.

Kien ukoll sploda vapur filPanama. Min˙abba dawn l-inçidenti, il-Bel©ju u Franza kienu waqqfu il-produΩjoni ta’ din il-

kimika f’pajjiΩhom.

L-IΩvezja wkoll kienet g˙amlet xi restrizzjonijiet kif g˙andha tin©arr in-nitrogliçerina. FlIngilterra l-importazzjoni tannitrogliçerina kienet ipprojbita.

Wara dawn l-inçidenti bejn l1866 u l-1867, Nobel solva din il-problema. In-nitrogliçerina hija perikoluΩa l-iktar meta tkun fi stat likwidu. G˙alhekk Nobel ried isib mod kif meta din issustanza tin©arr, ma tkunx tant perikoluΩa.

Waqt xi esperimenti Nobel sab li meta in-nitrogliçerina tit˙allat ma’ sustanza assorbenti u ssir speçi ta’ tafal, din ma tisplodix. Biex tisplodiha trid to˙loq speçi ta’ spark (detonator) fl-intern tat-tafal.

Dan l-ispeçi ta’ tafal ˙a l-isem ta’ dinamite (©ejja mil-kelma Griega dynamis li tfisser forza).

Kien jissejja˙ ukoll Nobel Safety Powder.

G˙al Nobel din l-iskoperta kienet suççess kbir. Beda jifta˙ fabbriki kull na˙a tad-dinja.

Fl-1871 bena impjant kbir f’Andeer l-Iskozja, li wara sar l-

L-ispluzzjoni fil-ma˙Ωen ta’ Nobel fejn miet ˙uh iΩ-Ωg˙ir. ikbar wie˙ed fid-dinja li jipproduçi d-dinamite.

Sal-1875 Nobel kellu fabbriki mifruxa mal-Ewropa kollha.

Kellu wkoll tnejn o˙ra flAmerika. Nobel kien ivvinta iktar minn 100 ˙a©a konnessi ma’ din il-kimika. Min˙abba li kien jivvja©©a minn pajjiΩ g˙allie˙or, kien jitkellem b’˙afna lingwi. Kien qisu çittadin universali. Baqa’ qatt ma ΩΩewwe©.

Nobel kellu ˙a©a li dejjem inkwetatu. Dik li l-invenzjoni tieg˙u tista’ tag˙mel ˙afna ˙sara. Fl-a˙˙ar ta’ ˙ajtu, Nobel kien jorganizza ˙afna laqg˙at u kien jitkellem kontra l-gwerer

biex issaltan il-paçi mad-dinja kollha.

Meta Nobel miet fl-1896, kien ˙alla fondi ta’ madwar tliet miljun lira sterlina u kwart b˙ala premju g˙al min jag˙ti kontribut lill-umanità.

Il-premju jikkonsisti f’midalja tad-deheb u çertifikat flimkien ma’ somma flus ta’ 12,000 lira sterlina. Ìeneralment il-premju jinqasam bejn numru ta’ persuni. L-ewwel premju kien ing˙ata fl-1901 lil Jean Henri Dunant, çittadin minn Ìinevra li kien il-fundatur tar-Red Cross.

Fost dawk li missithom ix-xorti ta’ dan il-premju presti©©juΩ,

Fost il-personalitajiet kbar li ˙adu dan il-premju hemm (xellug g˙al-lemin) Madre TereΩa, Nelson Mandela u Barack Obama.

05.08.2012

Personalità

21

Il-kitba hija l-mediçina tieg˙u g˙al ˙ajja itwal

Ramona Portelli www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Ix-xog˙ol salmura tal-©isem – hekk jg˙id il-qawl Malti.

Fil-fatt hekk hu g˙ax, fil-verità, li bniedem jag˙mel xi ˙a©a li hija g˙al qalbu hija essenzjali g˙all-˙ajja ta’ kuljum. Il-personalità li intervistajt illum ilni nafha ftit mhux ˙aΩin. Dan g˙aliex CHARLES B. SPITERI ja˙dem fuq xog˙ol ta’ kitba b˙ali u, g˙alkemm illum huwa pensjonant, xorta g˙adu g˙addej b’kitbietu.

Minkejja li g˙alaq 61 sena, Charles jg˙id li g˙adu tempestuΩ. “Skont kif deskritt minn marti u wliedi, jien ta’ rasi ferm, g˙alkemm ma naççettax dan sal-a˙˙ar.

Il-fatt li g˙andi bosta u bosta poeΩiji tieg˙i, ifisser li g˙andi qalb li taf t˙obb u tag˙der, mo˙˙ li jaf ja˙seb, ˙asra g˙al min hu inqas ixxurtjat u l-aqwa ˙a©a li ng˙in lil kull min jitlobni l-g˙ajnuna, sakemm inkun nista’ nag˙tihielu,” beda jg˙idli dwaru.

Charles ˙adem erbg˙in sena b˙ala ©urnalist, g˙oxrin sena qarrej tarrumanzi, direttur u produttur ta’ bosta programmi radjufoniçi (l-aqwa fosthom Mad-Daqq tas-Sirena ), xi disa’ snin ˙abbar tal-mejtin, u kittieb ta’ bosta u bosta features.

IniΩΩel noti siewja fuq id-djarju sabiex ma jinsiex B˙ala passatempi g˙andu diversi. Beda bil-kitba tal-poeΩija, qaleb g˙all-qari fuq ir-radju, kompla bl-ittajpjar ta’ kotba antiki g˙all-Malti tal-lum, u qabad ukoll innamra g˙at-tfaddil tas-santi u kartolini bil-bambin. “Ming˙ajr ma forsi nuri, in˙ossni introvert iΩda, meta nkun filkumpannija, na˙seb li neg˙leb dan il˙sieb. In˙obb nisma’ u niftakar.

Biex il-memorja ma t˙allinix, waqtiet ta’ interess speçjali jew xi ˙a©a li tista’ tiswieli fil-futur, inniΩΩilha fid-djarju.

B’hekk ma jkun jista’ jmerini ˙add,” beda jg˙idli dwaru Charles.

Kompla jg˙idli li ma j˙obb jarmi xejn.

Ridt inkun naf aktar u infurmani li, pereΩempju, g˙andu rrekordjata sa millewwel paga li da˙˙al. Imbag˙ad Ωamm ukoll iç-chit tal-paga u salarju minn dak iΩ-Ωmien ’l hawn. “Dan l-a˙˙ar irmejt fajls s˙a˙ ta’ rçevuti g˙al xog˙ol li g˙amilt fid-dar. G˙ax kemm se ddum iΩΩomm xorti? IΩda meta kont niflihom kont nid˙ak. Kurrent tal-injam kien jiswa Ωew© xelini.”

Mistoqsi kemm il-ktieb ippubblika s’issa, Charles infurmani li l-kotba tieg˙u jista’ jg˙id li kienu trinità – tlieta f’wie˙ed bl-isem ta’ Tifkiriet tal-Img˙oddi.

Fil-fatt ˙are© l-ewwel wie˙ed fl-1989, u re©a’ kien ippubblikat g˙at-tieni, it-tielet u r-raba’ darba – dejjem bl-istess g˙oxrin artiklu. “Imbag˙ad fl-2007 re©a’ ˙are© blistess isem, iΩda b’Ωieda ta’ tmintax-il artiklu. Is-sena li g˙addiet, l-istess ktieb ˙are© fis-sensiela Kullana Kulturali bl-

isem ta’ Tifkiriet u Xog˙ol tal-Img˙oddi u fih 46 artiklu, ji©ifieri Ωieda ta’ tmien artikli o˙ra. Issa wasalt fil-faΩi fejn pubblikatur differenti jixtieq jer©a’ jo˙or©u b’addenda ta’ 12-il artiklu ie˙or.

Hu xog˙ol ferm g˙al qalbi u bih naf li g˙ent lil diversi studenti fl-iskejjel sekondarji fil-pro©etti li jing˙ataw, g˙ax kull artiklu fih ritratti awtentiçi. G˙alkemm mhuwiex tieg˙i, ittajpjajt mill-©did u ©ie ppubblikat ir-rumanz Il-Misterji talWardija (trittiku) li kiseb suççess ©mielu fil-bejg˙.

G˙andi lesti g˙all-pubblikazzjoni rrumanzi Katina Eterna u ç-Çimiterju talImg˙allqin u bdejt biçça xog˙ol li kapaçi te˙odli snin twal u li ma nirreferix g˙aliha g˙alissa,” kompla jinfurmani Charles.

Rigward poeΩiji, Charles infurmani li kellu numru mhux ˙aΩin ippubblikati filgazzetti u ©urnali, iΩda qatt ma ˙aseb li jippubblikahom, s’issa.

Charles isostni li l-kitba hija l-mediçina tieg˙u g˙al ˙ajja itwal. Óallejt f’idejh sabiex jispjega ru˙u sew mieg˙i dwar dan il-fatt. “Sempliçissima. Jien in˙ares lejn il-©urnaliΩmu b˙ala professjoni. B˙al tabib, avukat, perit, eçç. Óadd minnhom ma jieqaf ta’ 61 sena.

Alla˙ares, g˙ax nimtlew bix-xju˙! Ter©a’, kellna l-istqarrija tal-Unjoni Ewropea, li min irid jista’ jibqa’ ja˙dem wara li jirtira.

U g˙aliex le? Jekk jien ˙ajti kollha qattajtha nikteb, kif issa, g˙ax g˙andi 61 sena, nisfa skartat? X’nag˙mel, nistenna ˙ajti tnin tnin sa ma ninqered?

Allura rrid inkompli na˙dem. Mixxog˙ol tieg˙i, li jlaqqag˙ni ma’ bosta u bosta nies, tibda tirrealizza li qatt ma taf xejn. Ma n˙obbx inkun numru ta’ sodda, bilqieg˙da ma©enbha, nistenna l-a˙˙ar tokki ta’ ˙ajti. G˙alhekk nippreferi nkompli na˙dem u nistinka,” sostna Charles, iddeterminat minn dak li qed jg˙idli.

Aktarx li r-Rediffusion ispirah b˙ala qarrej Minn informazzjoni li tani Charles stess, sirt naf li fis-snin ˙amsin ma kienx hawn radjijiet, iΩda d-djar kollha kien ikollhom is-servizz tar-Rediffusion. Fl-iskola lg˙alliema kienu j˙e©©u g˙all-qari, g˙alkemm kotba g˙at-tfal qajla kienu jeΩistu. F’dak iΩ-Ωmien li f’Malta ma kienx hawn radjijiet u televiΩjoni, Charles kien jintasab jisma’ r-Rediffusion, li aktarx

wasslu biex isir qarrej hu wkoll.

Mitlub jispjegali r-Rediffusion g˙al dawk li ma la˙quhx, we©ibni, “Dan kien kaxxa f’xi tliet forom differenti. Kien f’pajjiΩna minn qabel il-gwerra, u jien li twelidt fl1951 niftakru f’dar nannti, fil-bidu tattara©. Kien fuq xkaffa b’biçça wire qasira bejnu u l-iswiçç li jaqleb minn A g˙all-B. Stazzjon wie˙ed jidhirli bl-IngliΩ u l-ie˙or bil-Malti.

Fil-vaganzi tas-sajf kont nissa˙˙ar nisma’ lil Charles Arrigo, u biex inkun nista’ nisimg˙u a˙jar minn kamra fuq, kont xtrajt biçça wire twila u ©annattha ma’ tar-Rediffusion biex stajt in©orr ilkaxxa kull fejn xtaqt. G˙all-qari tieg˙i mxejt ukoll fuq tlieta min-nies.

Charles Arrigo, li tani l-ewwel inkura©©iment; is-Superjur Ìor© Grima, li qatt ma riedni abbati g˙ax kien jg˙id li b’le˙ni nag˙ti servizz a˙jar lil Alla; u finalment Richard Muscat, li dejjem irrefera g˙alija b˙ala ‘ the voice’ u li inkludieni malpreΩentaturi ta’ rajdu lokali.

Mill-qari tar-rumanz bdejt nippreΩenta wkoll numru ta’ programmi, bl-aktar wie˙ed popolari Mad-Daqq tas-Sirena li dam g˙addej xi sena.”

B’kurΩità fuqi ridt inkun naf minn fejn nibtet l-ittra B li hemm miΩjuda bejn ismu u kunjomu. Fil-fatt spjegali li matul Ωmien l-iskola primarja sal-lum, din l-ittra B saret sinonima ma’ ©urnalist, kittieb, poeta u xandar.

“Kollox beda mill-iskola primarja talÓamrun, fejn fl-istess klassi nzertajna tnejn bl-isem ta’ Carmel Spiteri. Allura lg˙alliem staqsiena x’kien it-tieni isem tag˙na. Wie˙ed kien Anthony u sar Carmel A. Spiteri u jien kien Benito u allura sirt Carmelo B. Spiteri.

Fis-snin ˙amsin, ˙afna ismijiet tat-tfal inqalbu g˙all-IngliΩ, aktarx g˙ax kienu ttfal ta’ wara l-gwerra, li ntreb˙et millIngliΩi u li ma xtaqux li t-Taljan jibqa’ influwenti fost il-Maltin.

Niftakar sew li meta kont bdejt na˙dem, bdejt niffirma b’ismi proprju, ji©ifieri Carmelo-Benito Spiteri, iΩda l-Avukat Ugo Mifsud Bonnici, li dak iΩ-Ωmien kien direttur, ma xtaqnix nuΩa dak it-tieni isem.

Qalli biex inbiddlu f’Benny, kif kien ©ara lil Benny Pace, li ismu proprju wkoll kien Benito. G˙alhekk, il-©urnalist Ωag˙Ωug˙ re©a’ g˙all-istil IngliΩ u bqajt mag˙ruf b˙ala Charles B. Spiteri,” temm jg˙idli Charles.

22

Le©©er

05.08.2012

Kalejdoskopju

Mi©bura minn Charles B. Spiteri

Il-bini tal-breakwater fil-Port il-Kbir

Wara li l-IngliΩi ©ew Malta fuq it-talba tal-Maltin biex jindukrawhom, huma kienu g˙adhom ma fehmux l-importanza strate©ika tal-gΩira u lanqas qablu bejniethom kellhomx jibqg˙u jΩommu l-gΩejjer ta˙t il-˙arsien tag˙hom jew le, ladarba l-FrançiΩi tkeççew minn fostna.

Il-Kaptan Ball mill-ewwel ipproduça numru ta’ dokumenti li juru l-valuri talGΩejjer Maltin u wera ru˙u favur li l-Ingilterra ΩΩommhom u tindukrahom. Hu rrimarka li l-portijiet ta’ Malta jipprovdu baΩi aktar Ωgura g˙all-operazz-jonijiet navali mill-Port Mahon, f’Minorca, li kienu vulnerabbli g˙all-attakki millart. Hu semma wkoll li l-Port ta’ Malta kellu tarzna kompluta, g˙alkemm Ωg˙ira.

IΩda kien hemm il-biΩa’ li l˙lasijiet g˙al biex jinΩammu lGΩejjer Maltin setg˙u jkunu eççessivi. U f’Londra ma kienx hemm g˙arfien sewwa dwar il-valur strate©iku tag˙na.

Ter©a’ min-na˙a tieg˙u, Nelson ma kienx jaqbel li Malta tkun baΩi navali g˙allIngliΩi.

Sal-1802 (fit-Trattat ta’ Amiens), il-Gvern IngliΩ beda jinduna kemm Malta kienet me˙tie©a g˙alih filMediterran. It-tarzna çkejkna tal-Ordni pprovdiet sew g˙all˙sarat tal-vapuri tar-Royal Navy u dawk FrançiΩi, li setg˙u ji©u rran©ati façilment f’pajjiΩna.

G˙alhekk, kien Nelson innifsu li bidel il-fehma tieg˙u, u fl-1803 nsibu li kiteb: “Issa niddikjara li nemmen li Malta hi post importanti li tista’ twassalna g˙all-Indja; li tag˙tina influwenza qawwija fil-Lvant, u madankollu fil-partijiet kollha tan-na˙a t’isfel talItalja. B’dan il-mod nemmen li qatt m’g˙andna ner˙uha minn idejna.”

Forsi kien min˙abba f’hekk li aktar tard l-IngliΩi ˙asbu biex jibnu l- breakwater , bliskop li jipprote©i d-d˙ul lejn il-Port il-Kbir. Sa dak iΩ-

Ωmien, id-da˙la wiesg˙a g˙allPort kienet protetta minn katina enormi, min-na˙a g˙allo˙ra, ji©ifieri minn Forti Sant’Iermu g˙al Forti Ricasoli.

Katina li kienet isservi biex iΩΩomm lill-vapuri tal-g˙adu ’l barra mill-Port.

Mal-qlib g˙as-seklu g˙oxrin l-Ammiraljat IngliΩ ˙ass il˙tie©a li jkun hemm protezzjoni a˙jar. Mhux biss biex ma j˙allix lill-g˙adu jid˙ol, iΩda wkoll min˙abba l-ba˙ar qawwi li kull darba li jkun ri˙ Grigal seta’ jikka©una stra©i enormi. G˙alhekk fl-1900, lAmmiraljat ikkummissjona pjani g˙all-bini ta’ breakwater ©did.

Fl-1902 ˙ar©u l-offerti, b’kundizzjoni minnhom tkun li kull artefatt li jinstab waqt it-t˙affir u l-iskavar fil-ba˙ar, jing˙ataw lill-Ammiraljat. Fost kundizzjonijiet o˙ra nsibu dik dwar il-materjal li kellu jintuΩa – il-kwalità u t-tip tieg˙u, u ddritt tal-Ammiraljat li jwettaq spezzjonijiet regolari waqt li jkun g˙addej ix-xog˙ol.

Kienet id-ditta S. Pearson and Son li ˙adet il-kuntratt. Ilbinja kompluta kienet tikkonsisti fi breakwater b’Ωew© idejn, l-itwal wa˙da fin-na˙a

tal-Punent, u l-iqsar fil-Lvant.

L-istima tal-valur g˙axxog˙ol dak iΩ-Ωmien kienet tammonta g˙al £1,000,000 u l©ebel taΩ-Ωonqor li kellu jintuΩa, kellu jin©ieb minn G˙awdex, speçifikament minn Óondoq ir-Rummien u millbarriera ta’ G˙ar Dorf.

Il-blokki li kellhom jintuΩaw fil-bini tal- breakwater , kellhom jin˙admu minn dan il©ebel f’art apposta fil-Mistra.

Kemm fin-na˙a ta’ Sant’ Iermu kif ukoll fin-na˙a tarRicasoli, il- breakwater kellu jkollu Ωew© fanali, b’dawl iteptep mg˙a©©el, il-˙in kollu.

F’April tal-1903, Ωar Malta rRe Dwardu VII u qieg˙ed lewwel ©ebla tal- breakwater .

Hu kien l-ewwel re IngliΩ li Ωar Malta. Kien ©ie fuq il-jott irjali Victoria & Albert u sab tistennieh laqg˙a enormi u entuΩjasta. Óarsa lejn ir-rapport taΩ-Ωjara tieg˙u fil-ktieb: King Edward VII – His life and reign: The record of a noble career, miktub minn Edgar Sanderson, tixhed li din iΩ-Ωjara kienet ippakkjata b’festi u Ωjajjar, inkluΩ il-karnival tal-ilma li sar fil-Port il-Kbir u wara, sewwasew f’nofsinhar tal-20 ta’ April,

1903, qieg˙ed l-ewwel ©ebla tal-breakwater.

S. Pearson & Son impjegaw madwar 500 ra©el fil-bini talbreakwater u dawn inkludew lil dawk li ˙admu fil-barrieri ta’ G˙awdex u tal-Mistra.

Ix-xog˙ol ta’ ta˙t il-ba˙ar sar mill-g˙addasa li uΩaw il˙wejje© g˙all-g˙adds ta’ dak iΩ-Ωmien, fejn kienu jing˙ataw l-arja minn wiçç il-ba˙ar, peress li din kienet ti©i ppumpjata bl-idejn. L-ewwel blokki tal- breakwater tqieg˙du fl1905.

Mill-aspett soçjoekonomiku, il-bini tal- breakwater kien importanti ferm g˙al Malta.

Xejn xejn ˙oloq ix-xog˙ol fi Ωmien meta kien hawn qg˙ad enormi, u meta l-faqar kien qed jhedded il-˙ajja ta’ bosta familji Maltin.

U mal-Maltin gawdew ukoll ˙addiema tas-seng˙a minn pajjiΩi fil-qrib, l-aktar minn Sqallija, l-Italja u Spanja.

L-Ammiraljat IngliΩ iddikjara li x-xog˙ol fuq il -breakwater jitlesta fl-1910.

Fis-26 ta’ Lulju 1941, matul it-Tieni Gwerra Dinjija, il-pont min-na˙a tal-Belt inqered f’attakk selva©© mill- E-boats Taljani tar-Regia Marina, u li permezz tieg˙u rnexxielhom jakkwistaw aççess lejn il-Port, g˙alkemm twaqqfu b’suççess mill-kanuni ta’ Sant’Iermu u lForti Ricasoli, kif ukoll minn sparar mill-Forti Tigne, millForti San Rokku u mill-Forti San Leonardo.

Tag˙rif g˙al dan l-artiklu miksub minn kitba ta’ Christine Tanti u Gino Lombardi.

05.08.2012

MuΩika

23

Madonna bbuwjata waqt kunçert f’Pari©i Krista Caruana

Reazzjoni xejn mistennija fi tmiem il-kunçert li l-kantanta Madonna tat f’Pari©i b˙ala parti mit- tour mondjali li qed tag˙mel b˙alissa. G˙all-kuntrarju ta’ dak li kien mistenni, ilkunçert ma ntemmx biç-çapçip tas-soltu, iΩda bl-ibbuwjar ta’ numru ta’ persuni li kienu qed isegwu l-ispettaklu.

JirriΩulta li din ir-reazzjoni negattiva n˙olqot wara li, waqt ittour tag˙ha, Madonna qabblet lil Marine Le Pen, il-mexxej tal-Front Nazzjonali tal-Lemin fi Franza, man-NaΩi. Ovvjament, dan ftit li xejn niΩel tajjeb m’eluf ta’ FrançiΩi li jappo©©jaw lil Le Pen u li kienu qed isegwu dan il-kunçert.

Fattur ie˙or li wkoll seta’ wassal g˙al diΩapprovazzjoni minna˙a tal-udjenza kien il-fatt li dan il-kunçert kien qasir wisq, tant li dam biss madwar 45 minuta. Nies li kienu preΩenti esprimew id-diΩappunt tag˙hom g˙all-fatt li stennew li lkunçert se jkun itwal, anke min˙abba li l-prezz tal-biljett kien wie˙ed pjuttost sostanzjali, tant li w˙ud kienu jiswew aktar minn mitejn ewro.

IΩda ammiraturi o˙ra ta’ din il-kantanta sa˙qu li minkejja li lkunçert kien pjuttost qasir, xorta wa˙da ˙adu ˙afna gost u ddeskrivewh b˙ala “kunçert ma©iku”.

Intant, meta kienet mistoqsija dwar l-ibbuwjar li rçeviet fi tmiem il-kunçert tag˙ha f’Pari©i, Madonna qalet li l-ibbuwjar ma kienx ©ej mill-ammiraturi tag˙ha, iΩda minn ftit persuni li mhumiex ammiraturi tag˙ha. Ûiedet tg˙id li l-esperjenza waqt dan il-kunçert kienet meraviljuΩa u mhu se tinsieha qatt.

Imut il-kantant Amerikan Tony Martin Matul din il-©img˙a t˙abbret il-mewt tal-kantant veteran Amerikan Tony Martin, fl-età ta’ 98 sena.

Martin, li kellu karriera muΩikali twila ˙afna, jibqa’ mfakkar l-aktar g˙all-kanzunetti romantiçi li kien ˙are© fis-snin ˙amsin, fosthom il-kanzunetta There’s no tomorrow.

Tony Martin kien anke ˙a sehem f’diversi films muΩikali bejn is-snin tletin u s-snin ˙amsin, fejn fost lo˙rajn kien ˙adem ukoll flimkien mal-attriçi popolari Judy Garland.

Kelliem g˙all-kantant qal li Tony Martin miet fid-dar tieg˙u f’Los Angeles min˙abba kawΩa naturali. Il-kantant kien deskritt mill-˙abib antik tieg˙u, Gabriel Guerrero, b˙ala artist li ismu jibqa’ jissemma g˙al dejjem.

Martin deher f’˙amsa u g˙oxrin film differenti u filbiçça l-kbira tag˙hom dejjem ˙adem il-parti prinçipali tal-karattru l-aktar romantiku.

L-ewwel rwol ta’ kantant li ˙adem f’film muΩikali kien fil-film Sing Baby Sing tal-1936, flimkien ma’ Alice Faye, li aktar tard saret martu.

Tony Martin u Alice Faye ddivorzjaw fl-1942, u fl-1948 Martin iΩΩewwe© liΩ-Ωeffiena Charisse u baqg˙u flimkien g˙al sittin sena s˙a˙.

Tony Martin jibqa’ mfakkar ukoll g˙all-produzzjoni talmusical Casbah tal-1948, li kien verΩjoni muΩikali talfilm tal-1938 Algiers.

Tony Martin baqa’ jaghti spettakli matul ˙ajtu kollha u anke fi xju˙itu, fejn sa ftit snin ilu kien g˙adu jsa˙˙ar lill-udjenzi Amerikani.

Eminem fost l-aktar artisti ma˙bubin Il-kantant Eminem jista’ jkun ikkunsidrat b˙ala wie˙ed mill-aktar artisti ma˙bubin madwar id-dinja. Dan hekk kif il-pa©na uffiçjali talFacebook ta’ dan il-kantant g˙andha aktar minn sittin miljun ammiratur.

Dan ifisser li Eminem irnexxielu jikser rekord hekk kif huwa l-aktar artist li g˙andu ammiraturi fuq ilFacebook. Fit-tieni post hemm il-kantanta Rihanna li g˙andha aktar minn 59 miljun ammiratur fuq Facebook.

JirriΩulta li Eminem dan l-a˙˙ar ©ie kkuntattjat ukoll biex jinterpreta parti fil-film Southpaw li huwa miktub minn Kurt Sutter u li fih mistenni jing˙ata parti ta’ boxer li jag˙mel suççess kbir.

Minkejja li g˙alissa l-©bid ta’ dan ilfilm jinsab sospiΩ min˙abba xi impenji muΩikali li g˙andu dan ilkantant, rapporti qed isostnu li Eminem qed i˙ares ’il quddiem g˙al dik li se tkun it-tieni esperjenza tieg˙u fil-qasam çinematografiku wara s-suççess li kiseb fl-2002 bil-film 8 Mile, li kellu direzzjoni ta’ Curtis Hanson.

24

05.08.2012

Ir-Ru˙ u l-Ìisem

Is-snien fissi Dr Kenneth Spiteri Dentist kspiteri@maltanet.net

Meta jintilfu jew jitkissru s-snien, ˙afna huma dawk li jmorru g˙and id-dentist biex jaraw x’forma ta’ snien o˙ra jistg˙u jag˙mlu flokhom.

Is-snien neqsin jistg˙u ji©u sostitwiti permezz ta’ dentatura jew inkella s-snien foloz jistg˙u jitwa˙˙lu mas-snien naturali billi jsir bridge. Illum il-©urnata jista’ wkoll jitwa˙˙al implant (vit tat-Titanium) ©ol-ghadma u tintrabat is-sinna fuq dan il-vit ladarba l-vit isir parti mill-istess g˙adma (proçess ta’ osseointegration – meta l-vit je˙el mal-g˙adma) Il-bridge jew crown Sinna li tinkiser ˙afna drabi tkun tista’ ti©i rrestawrata billi jitwa˙˙al vit ©ol-pern talistess sinna (wara li jitne˙˙a n-nerv ) u mbag˙ad titwa˙˙al crown jew cover talmetall jew porçellana biex tissa˙˙a˙ u ter©a’ tinbena d-darsa jew sinna.

Din is-sinna tkun fissa u titwa˙˙al b’kolla g˙al tal-apposta fuq il-vit.

Jekk ikun hemm darsa jew sinna nieqsa (g˙ax din tkun inqalg˙et) din xorta tkun tista’ tigi sostitwita billi titwa˙˙al massnien l-o˙ra permezz ta’ crowns. F’dan ilkaΩ biex tag˙mel sinna fissa tkun trid tag˙mel tliet crowns, tnejn fuq is-snien ma©enb is-sinna nieqsa u s-sinna nieqsa titwa˙˙al fuq dawn iΩ-Ωew© crowns biex issir bridge.

Ladarba s-snien li jkun baqa’ fil-˙alq ikunu b’sa˙˙ithom ikunu jistg˙u jintrabtu diversi snien neqsin. Jista’ jsir bridge pereΩempju ta’ sitt snien jekk id-dras jew in-nejbiet ikunu g˙adhom tajbin.

Bridge jew crown mhumiex xi ˙aga permanenti u jservu skont kemm wie˙ed jie˙u ˙siebhom. Peress illi bridge jew crown jitwa˙˙lu fuq darsa jew sinna, jekk din tit˙assar tista’ titlef il-protesi fissa (il-bridge). Jekk jimrad il-˙anek tas-snien

li fuqhom ikun qieg˙ed iΩomm il-bridge, dan il-bridge xorta wa˙da jista’ jintilef.

G˙alhekk huwa importanti li wie˙ed jifhem illi l-indafa tas-snien hija essenzjali biex wie˙ed iΩomm snienu f’sa˙˙ithom.

Huwa minnu wkoll illi check-ups regolari huma importanti g˙ax id-dentist jista’ jnaddaf ta˙t il- bridge u jkun qieg˙ed jiççekkja g˙at-ta˙sir. Jekk id-dentist litta˙sir jilqag˙lu kmieni, jistg˙u ji©u evitati ˙afna problemi aktar serji.

Persuni li jkollhom bridge jew snien foloz g˙andhom inaddfu snienhom aktar minn ˙addie˙or. TeΩisti xkupilja Ωg˙ira li tid˙ol ta˙t il-bridge u bejn is-snien (interdental brush).

Din it-tip ta’ xkupilja hija importanti ˙afna g˙aliex tnaddaf il-mar©ini talcrowns fejn l-aktar hemm il-probabbiltà li ji©u attakkati s-snien (jit˙assru).

Jistg˙u jsiru crowns jew snien fissi biex

Il-Van©elu tal-lum il-Óadd Illum fil-Litur©ija tat-tmintax-il Óadd, Ìesù qieg˙ed jag˙mlilna mistoqsija diretta, qieg˙ed jistaqsina jekk a˙niex warajh g˙ax verament in˙obbuh u g˙ax nemmnu fih jew g˙ax nippretendu li jag˙tina dak li rridu!

Fis-silta mill-Van©elu skont San Ìwann se nkomplu naraw x’©ara wara li Ìesù, min˙abba li n-nies wara li kiel u u xebg˙u riedu jag˙mluh sultan, telaq u mar wa˙du fuq l-g˙oljiet.

Huma bdew ifittxuh u raw dg˙ajsa fuq il-ba˙ar imma la l-Img˙allem u lanqas id-dixxipli tieg˙u ma kienu fuqha, u g˙alhekk in-nies qabdu u marru n-na˙a l-o˙ra tal-ba˙ar fuq iddg˙ajjes. Meta waslu Kafarnahum bdew ifittxuh u meta sabuh staqsewh: “Rabbi, meta ©ejt hawn?”

Kemm-il darba a˙na wkoll staqsejnieh “Meta ©ejt hawn, g˙ax ilna nfittxuk?” Forsi a˙na wkoll konna qeg˙din infittxu lil Ìesù g˙ax konna mtaqqlin bis-slaleb tal-˙ajja jew blinkwiet li ˙loqna a˙na stess.

Konna qeg˙din infittxuh g˙ax ridnieh jag˙tina xi ˙a©a jew g˙ax ridnieh jag˙mlilna xi ˙a©a. Forsi konna qeg˙din infittxuh g˙ax konna ilna ma’ nitkellmu mieg˙u.

Tg˙id se jçanfarna kif g˙amel lilLhud meta qalilhom: “Tassew tassew ng˙idilkom, intom qeg˙din tfittxuni g˙ax rajtu s-sinjali, mhux g˙ax emmintu, imma g˙ax kiltu mill-˙obΩ u xbajtu.” Tg˙id meta jg˙idilna hekk, x’se ng˙idilu? Se nitolbuh ja˙frilna, waqt li nirringrazzjawh g˙ax hu dejjem mag˙na, u meta

n˙ossu n-nuqqas tieg˙u, wara li a˙na nkunu dnibna meta g˙aΩilna lix-xitan flok Alla li j˙obbna.

Lilna wkoll, Ìesù jg˙idilna: “T˙abtu mhux g˙all-ikel li jg˙addi, iΩda g˙all-ikel li jibqa’ g˙all-˙ajja ta’ dejjem, dak li Bin il-bniedem jag˙tikom , g ˙ a l i e x l i l u A l l a l - M i s s i e r immarka bis-si©ill tieg˙u.” Ìesù, g˙ax i˙obbna, obda, g˙arRieda ta’ Missieru, obda, obda salmew t , a n z i s a l - m e w t t a s - S a l i b ! Ìesù wettaq ir-Rieda tal-Missier meta xorob il-kalçi tal-morr biex lilna lkoll re©a’ ˙abbibna ma’ Alla, li kien offiΩ bid-dnub tag˙na.

U bil-mewt u l-qawmien mill-imwiet tieg˙u, a˙na nistg˙u nkunu salvi g˙all-˙ajja ta’ dejjem. Iva, nistg˙u nkunu salvati bi Kristu Ìesù, g˙ax l-g˙aΩla hija f’idejna! Jekk a˙na b˙al Ìesù nag˙mlu r-Rieda talMissier, a˙na nkunu nag˙Ωlu biex f’Ìesù a˙na nkunu mqajmin g˙all˙ajja ta’ fer˙ etern.

San Pawl fit-Tieni Lezzjoni jg˙idilna, anzi jwissina, biex ma nibqg˙ux ng˙ixu kif konna meta konna fil˙ajja tad-dnub, imma issa rridu ng˙ixu l-˙ajja tal-grazzja!

A˙na li g˙andna lil Ìesù Kristu f’˙ajjitna, issa li tg˙allimna l-verità, il-verità li hi Ìesù, issa li nΩajna dak kollu li kien tad-dlam, u lbisna ddawl li jiddi f’˙ajjitna!

L-Appostlu jispjegalna x’ji©ifieri li ninΩg˙u l-bniedem il-qadim: “Ji©ifieri li g˙andna nwarrbu l-˙ajja m˙assra bix-xewqat tal-pjaçiri qarrieqa, biex ni©©eddu b’tibdila spiritwali tal-fehma tag˙na u nilbsu lbniedem il-©did, ma˙luq skont Alla, fil-©ustizzja u l-qdusija tassew.”

Din hija l-grazzja li rçevejna meta g˙aΩilna lil Sidna Ìesù Kristu fil˙ajja tag˙na. Din hija l-Im˙abba talMulej Alla li ˙alaqna biex inkunu tieg˙u mhux biss f’din id-dinja imma fil-˙ajja ta’ dejjem.

Alla l-Missier li tana lil ibnu lwa˙dieni biex ©ejna me˙lusin millmewt eterna, mid-dannazzjoni bla tmiem. Alla tana lil Ìesù biex hu jqajjimna mieg˙u fil-glorja ta’ dejjem.

Fl-Ewwel Qari mill-Ktieb tal-EΩodu naraw lill-poplu Ebrej fid-deΩert filmixja twila tieg˙u mill-jasar tal-

titran©a d-dehra tas-snien.

Snien imtebbg˙in jew mhux dritti jistg˙u ji©u rran©ati billi jsir cover jew crowns fuqhom.

Hemm diversi tipi ta’ crowns skont ilbΩonnijiet tal-pazjent.

JeΩistu crowns tal-metall (deheb jew metall mhux prezzjuΩ), crowns tal-plastik, crowns tal-porçellana, tal-porçellana bilmetall minn ta˙t, u crowns taΩ-zirconium u porçellana, fost materjali o˙ra.

Crowns jew bridge jin˙admu ©o laboratorju tas-snien minn dental technologist (bniedem ikkwalifikat fix-xog˙ol tal-manifattura tad-dentaturi u d-diversi protesi tal-˙alq) wara li tittie˙ed il-forma tal˙alq.

Is-soltu ssir crown jew bridge temporanju (tal-plastik) biex tipprote©i i-snien sakemm jitlesta x-xog˙ol mil-laboratorju.

minn

ajk lajk

E©ittu lejn l-art imwieg˙da.

Poplu ingrat li jer©a’ jgerger kontra Mosè u kontra Alla. Il-poplu nesa ttbatija li sofra ta˙t l-E©izzjani u ftakar meta kien ixomm il-borom talla˙am, fid-deΩert il-poplu Lhudi akkuΩa lil Mosè u lil Ja˙weh li ˙ar©uhom mill-E©ittu biex joqtluhom fid-deΩert.

Alla sema’ t-tgergir tag˙hom u tahom il-˙obΩ biex jikluh matul iljum u l-la˙am g˙al filg˙axija. IlMulej qal lil Mosè li kien se j©arrab lill-poplu ˙alli jkunu jafu li huwa lMulej Alla tag˙hom. Alla tahom ilmanna u s-summien filg˙axija. Ìesù fil-Van©elu jg˙id lill-folla biex ma ja˙sbux g˙all-˙obΩ ta’ din id-dinja, li jg˙addi, imma ja˙sbu g˙all-ikel li jibqa’ g˙al dejjem.

Il-kotra kbira li kienet rat is-sinjal tat-tkattir tal-˙obΩ u li kienu kielu u xebg˙u, talbuh biex jag˙tihom minn dan il-˙obΩ li jibqa’ g˙al dejjem. Ìesù qalilhom: “Jiena hu l-˙obΩ tal-˙ajja. Min ji©i g˙andi ma jie˙du qatt il-©u˙, u min jemmen fija ma jkun qatt bil-g˙atx.”

Lilna jridna mmorru g˙andu b’fidi biex jag˙tina ©ismu u demmu, biex fih ikollna l-˙ajja ta’ dejjem! BlEwkaristija, b’©ismu u b’demmu, Ìesù jimliena bih u jsa˙˙a˙na bilgrazzja tieg˙u.

Dan huwa l-ikel li jsa˙˙a˙na u jqawwina kontra l-˙aΩen. Iqawwina biex inwettqu l-missjoni li tana, li nxandruh lill-o˙rajn. “Ibqa’ mag˙na Mulej, ibqa’ mag˙na, imliena bik, qawwina, Mulej, ˙allina nibqg˙u mag˙qudin mieg˙ek g˙al dejjem.”

05.08.2012

Mill-Misra˙

25

Il-kisba tal-eççellenza mfakkra b’CD It-8 t’April huwa jum mill-aktar importani g˙allBanda Cittadina King’s Own. Dan il-jum ifakkar id-data ta’ meta fl-1912 il-banda rçeviet it-titlu taleççellenza fil-kompetizzjoni muΩikali internazzjonali msej˙a Torneo ta’ Paçi u Armonija li kienet saret fl-Algier. Biex tfakkar dan l-avveniment ilbanda ˙ar©et CD ©dida b’g˙add ta’ marçi.

Fl-1912, il-Kunsill Muniçipali t’Algier waqqaf kumitat ta˙t it-tmexxija tas-Sindku Charles de Galland biex jorganizza kompetizzjoni muΩikali internazzjonali fis-7 u t-8 t’April.

Min˙abba li f’dak iΩ-Ωmien kien hemm komunità kbira t’emigranti Maltin jg˙ixu f’Algier, ilbaned Maltin malajr kienu infurmati b’din il-kompetizzjoni u l-istess emigranti waqqfu kumitat ta˙t it-tmexxija tal-Konslu IngliΩ, Sir B. Cave, biex jilqg˙u lill-baned Maltin li setg˙u jid˙lu g˙all-kompetizzjoni.

Il-King’s Own kienet wa˙da miΩ-Ωew© baned Maltin li bdiet t˙ejji biex tipparteçipa flimkien ma’ baned minn pajjiΩi o˙ra, fosthom minn Franza, mill-Italja, mill-IΩvizzera u mill-Bel©ju.

Il-Banda King’s Own kienet ta˙t it-tmexxija talComm. Aurelio Doncich u ˙adet sehem fil-kategorija speçjali bil-g˙an li tikseb it-titlu u ˙adet ukoll kuruna tal-fidda fis-sezzjoni lettura a vista u kuruna o˙ra g˙all-eΩekuzzjoni eççellenti. Medalja tal-fidda ng˙atat ukoll lis-Surmast Direttur Mro

Doncich. Il-banda ng˙atat ukoll dawn id-diplomi: 1. L-ewwel premju lill-kompetizzjoni g˙alleΩekuzzjoni fis-sezzjoni Eççellenza; 2. Diploma t’Unur akkwista fis-sezzjoni Eççellenza; 3. L-ewwel premju lettura a vista fis-sezzjoni Eççellenza; 4. Premju tad-direzzjoni mog˙ti lil Mro Doncich g˙all-mod impekkabbli li bih idderie©a lillbanda.

Din kienet l-ewwel darba li banda Maltija rnexxielha takkwista daqshekk unuri f’kompetizzjoni internazzjonali.

Fil-parti lettura a vista l-banda eΩegwiet xog˙ol ta’ Bach Sopra un Corale. Wara fl-esame d’esecuzione ndaqqet s-sinfonija Nemora b’mod impekkabli fil-Concorso d’Onore.

F’din it-taqsima l-banda ˙adet Massima Onoreficienza. Fl-istess okkaΩjoni l-banda daqqet Elegia, kompoΩizzjoni tal-istess Mro Doncich. Din tant intg˙o©bot li l-president tal-©urija, ilProfessur Delmas talab il-partitura lis-Surmast biex ikunu jistg˙u jdoqquha l-baned FrançiΩi.

Fer˙ana b’dawn ir-riΩultati presti©©juΩi qabel ilbanda ˙alliet l-Algier, is-Sur Pascal Ellul, f’isem ilKomunità Maltija/Algerina, irregala lis-soçjetà King’s Own standard FrançiΩ bl-istemma talkonkors.

Skultura reli©juΩa ppreΩentata lill-MuΩew Nazzjonali tal-Arti Wara l-wirja li damet xahar s˙i˙ bit-tema ‘Floating Bronze’ ©ewwa l-MuΩew Nazzjonali tal-Arti, l-iskultur Awstrijak Hubert Flörl ippreΩenta wie˙ed mix-xog˙lijiet tieg˙u – Holy Trinity Cross, g˙all-kollezzjoni permanenti tal-MuΩew.

L-iskultura kienet ippreΩentata uffiçjalment mill-artist inniffsu waqt çerimonja qasira ©ewwa l-bit˙a tal-MuΩew, lil Dr Sandro Debono, il-kuratur tal-muΩew, fil-preΩenza ta’ Petra Schneebauer, l-Ambaxxatriçi tar-Repubblika tal-Awstrija g˙al Malta li ta˙t il-patroçinju tag˙ha ttellg˙et din il-wirja; u Dr Tonio Fenech minn Fenech Farrugia Fiott Legal li b’kollaborazzjoni mal-Alliance Trust Company Limited u Capstone Group kienu l-organizzaturi u l-isponsors uffiçjali ta’ din ilwirja.

Waqt diskors qasir, l-artist irringrazzja lil Dr Tonio Fenech u lill-Ambaxxatriçi Petra Schneebauer g˙all-g˙ajnuna tag˙hom biex il-wirja ttellg˙et b’suççess g˙all-ewwel darba f’Malta.

Huwa u jitkellem dwar l-iskultura li g˙aΩel li jippreΩenta lill-MuΩew Nazzjonali tal-Arti, is-Sur Flörl qal “Din l-iskultura partikolari ntg˙aΩlet g˙all-MuΩew min˙abba l-fatt li t-twemmin reli©juΩ tieg˙i huwa importanti ˙afna g˙alija, bl-istess mod kif huwa importanti g˙al ˙afna Maltin. G˙alhekk kuntent ˙afna u kburi li dan ix-xog˙ol simboliku se jibqa’ f’Malta g˙all-poplu Malti b˙ala l-‘grazzi’ tieg˙i g˙all-opportunità li tajtuni li ntella’ wirja ©ewwa l-MuΩew Nazzjonali talArti”.

Huwa u jirrinrazzja lis-Sur Flörl g˙all-iskultura tieg˙u, Sandro Debono tkellem dwar kif din il-biçça xog˙ol ta’ skultura mhix biss apprezzata b˙ala xog˙ol artistiku minn skultur prominenti u rrispettat mill-Awstrija, iΩda wkoll g˙al dak li din l-iskultura tirrappreΩenta. “Fil-fatt, din l-iskultura hija speçjali ˙afna g˙aliex il-MuΩew ilu ˙afna ma jirçievi salib u issa ˙erqana sabiex inΩidu din il-biçça xog˙ol mal-kollezzjoni ta’ arti reli©juΩa fil-MuΩew,” qal Dr Debono.

F’kumment qasir sabiex jirringrazzja lill-artist, Dr Tonio Fenech qal “A˙na kburin li kellna l-opportunità li nintroduçu lil Hubert J. Flörl u l-iskulturi tieg˙u f’Malta lill-pubbliku li apprezza dawn l-iskulturi g˙all-ori©inalità u l-˙sieb li hemm warajhom. L-inizjattiva tag˙na li norganizzaw din ilwirja ©ejja kemm mill-fatt li napprezzaw ˙afna l-arti, kif ukoll mill-viΩjoni tag˙na li l-arti tg˙inna n˙arsu lejn ixxog˙ol tag˙na b’lenti iΩjed professjonali u kreattiva”.

L-artist Hubert J. Flörl g˙ex u ˙adem ©ewwa t-Tirol u Vjenna b˙ala artist mill-1987, u matul dan iΩ-Ωmien ˙adem ’il fuq minn 45 skultura kbira kemm fil-bronΩ kif ukoll fil©ebel. U˙ud mix-xog˙lijiet importanti tieg˙u jinkludu erba’ skulturi fil-bronΩ imsej˙a ‘watercourse’, ˙ames skulturi ta’ ’l fuq minn tliet metri g˙oli, skultura g˙olja 4.6 metri g˙allUniversità ta’ Dortmund, skultura twila 33m g˙all-kumpannija Reich f’Mellrichstadt u disa’ skulturi bit-tema tal-Kantiku tax-Xemx ta’ San Fran©isk fil-bronΩ, twal 3.2 metri.

Dar Dun ÌuΩepp Cauchi f’San Lawrenz miftu˙a g˙all-pubbliku Il-Kummissjoni Tifkira Dun ÌuΩepp Cauchi, flokkaΩjoni tal-festa ad unur San Lawrenz li ti©i ççelebrata fil-parroçça ta’ San Lawrenz, qed ©entilmnet tistieden lis-saçerdoti, lir-reli©juΩi u lillpubbliku sabiex fil-©ranet tal-festa – nhar ilÌimg˙a, is-Sibt u l-Óadd, 10, 11 u 12 ta’ Awwissu – iΩuru d-dar fl-istess ra˙al ta’ San Lawrenz, fejn twieled, g˙ex u miet Dun ÌuΩepp Cauchi. Dan issaçerdot g˙ex ˙ajja ta’ spiritwalità kbira u matul ˙ajtu bata, ˙abb u g˙en lill-proxx-mu tieg˙u, però, daqstant ie˙or ©arrab umiljazz-joni fis-skiet meta ©ie sospiΩ mill-quddiesa g˙al Ωmien limitat u mill-qrar u l-predikazzjoni g˙al Ωmien indefinit.

Huwa miet f’fama ta’ qdusija nhar it-13 ta’ Awwissu 1955.

Din id-dar tinsab qabel til˙aq il-Pjazza ta’ San Lawrenz, G˙awdex , u ser tkun miftu˙a l-Ìimg˙a u s-Sibt 10 u 11 ta’ Awwissu mid-9.00 pm sa nofsillejl; u l-g˙ada l-Óadd, 12 ta’ Awwissu mis-6.30

pm sa nofsillejl.

F’din id-dar hemm esibiti l-o©©etti u l-˙wejje© kollha li kien g˙amel uΩu minnhom Dun ÌuΩepp Cauchi matul ˙ajtu, fosthom il-manuskritti b’tag˙lim religjuΩ, re©istri bid-dati tal-quddies li qaddes matul ˙ajtu, çertifikati u diplomi li ng˙atawlu matul l-istudji tieg˙u, il-kalçi, il-˙wejjeg u ç-çilizzji li kien jilbes, u s-sodda li miet fuqha.

Barra diversi ritratti hemm esebiti wkoll diversi ex-voto ta’ grazzji li huma attribwiti li nqalg˙u ming˙and Alla permezz ta’ Dun ÌuΩepp Cauchi.

Matul il-©ranet l-o˙ra tas-sena, kull min jixtieq iΩur din id-dar huwa mitlub li jçempel 2156 0072 g˙al appuntament. Id-d˙ul g˙al din id-dar, li hija post ta’ talb u ©abra, huwa bla ˙las.

Wie˙ed ukoll ikun jista jakkwista bla ˙las il-ktieb L-Im˙abba Lejn Alla u Lejn il-Bniedem miktub minn Dun ÌuΩepp Cauchi li l-Kummissjoni Tifkira Dun ÌuΩepp Cauchi stampat din is-sena.

26

05.08.2012

Big Screen

MIÇ-ÇINEMA DR. SEUSS’ THE LORAx

jikteb CARMELO BONNICI PJAÇEVOLI

FILM ANIMAT B’MESSAÌÌ EKOLOÌIKU

Dr. Seuss’ The Lorax huwa film millpinna ta’ Dr Seuss, awtur çelebri Amerikan ta’ diversi kotba mimlijin stampi, li ˙afna minnhom huma parti mill-kurrikulu tal-iskola primarja fllstati Uniti, u li g˙enu bis-s˙i˙ biex jiffurmaw l-imma©inazzjoni kreattiva taΩ-Ωg˙aΩag˙.

Dr. Seuss’ The Lorax ©ie wara xxog˙lijiet tal-istess awtur The Grinch( 2000) u Dr. Seuss’ Horton Hears A Who! (2008).

Dan ix-xog˙ol animat ma˙dum bilproçess tad-3D u bl-effetti speçjali ©©enerati bil-kompjuter, iwassal messa©© sabi˙ u bΩonjuΩ dwar il˙arsien tal-ambjent.

L-istorja tiffoka fuq tifel, Ted (Efron) li jivvja©©ja ’l hawn u ’l hinn bir-rota tieg˙u u anki ’l barra mill-konfini ta’ Thneedle biex isib dik il-˙a©a u b’hekk jirba˙ il-˙biberija ta’ Audrey (Swift), it-tfajla tal-˙olm tieg˙u.

Thneedville hija belt artifiçjali fejn xejn naturali ma jikber, imma kollox – fosthom is-si©ar – huma tal-plastik.

Meta imprenditur rg˙ib, Once-ler (Helms) qaççat is-si©ar kollha g˙allbΩonnijiet tieg˙u, l-annimali telqu minn hemm u minflok dehret kreatura oran©jo rrabjata. Din hija The Lorax (DeVito) il-protettur tal-foresta li keçça lil Once-ler.

Wara, dan iddispjaçieh ˙afna ta’ dan l-g˙emil tieg˙u. lssa Ted qed ifittex lil The Lorax qalb l-effetti ta’ katastrofi ekolo©ika, barra l-belt fejn dan jg˙ix b˙ala eremit u qed jittama li Thneedville ter©a’ lura g˙all-istat ta’ ©enna tal-art kif kienet qabel. Però, jopponih hemm Mr O’Hare (Riggle), is-Sindku Ωaqqieq tal-post.

Dr. Seuss' The Lorax hu xog˙ol adattat primarjament g˙all-©enerazzjoni pjutost Ωg˙ira minkejja li l-atmosfera ta’ barra l-belt, li hija oskura u griΩa, tista’ t˙alli xi effett negattiv fiΩΩg˙ar.

B’hekk, mix-xenarju kkulurit u attraenti ta’ Thneedville, tant realistiku bit-3D, naqilbu g˙al dak tqil g˙all-g˙ajnejn ta’ barra l-belt fejn il˙sara ekolo©ika hija ovvja.

Din il-produzzjoni tipprovdi sekwenzi eΩileranti meta t-tfajjel Ted isuq ir-rota b’˙effa mat-toroq kollha nΩul u tlajja’, minn fuq il-bjut tad-djar u meta jitla’ ma’ xi sellum. lt-tfal g˙andhom xalata kbira!

Vuçijiet Ewlenin: Danny DeVito, Ed Helms, Zac Efron, Taylor Swift, Betty White Rob Riggle.

Direttur: Chris Renaud. Óin: 86 min.

Distributur: UNIVERSAL. Ma˙rug mill-KRS. Çert. U

05.08.2012

Big Screen

THE FIVE-YEAR ENGAGEMENT

27

STATIKU

OSTAKOLI LI JIIMPEDIXXU Û-ÛWIEÌ TA’ KOPPJA Kummiedja soçjali o˙ra millproduttur prolifiku, Judd Apatow, din id-darba aktar diçenti u inqas vulgari hija The Five-Year Engagement.

Mhux l-ewwel darba fuq illiΩar il-kbir li ltqajna ma’ xi koppja li min˙abba ostakoli, inçidenti u affarijiet o˙ra mhux previsti, ikollhom i˙assru jew jipposponu ddata taΩ-Ωwie©.

Din l-isfortuna tolqot lil Tom Solomon (Segel), kok prim minn San Francisco u lill-ma˙buba tieg˙u, l-lngliΩa Violet Barnes (Blunt) li g˙adha kemm ˙adet iddiploma fil-psikolo©ija.

O˙t Violet, Suzie (Brie) li to˙ro© tqila minn Alex (Pratt), il-˙abib ta’ Tom, malajr tiΩΩewwe©, iΩda Tom u Violet, min˙abba din il˙a©a, ikollhom i˙allu d-data tat-tie© g˙al darb’o˙ra.

Violet tkompli bil-karriera tag˙ha ©o laboratorju f’Mich-

igan fejn Tom, li ˙alla warajh impjieg tajjeb, jaqbad ja˙dem fil-˙elu ©o delicatessen.

Persuni o˙ra jid˙lu fin-nofs ta’ ˙ajjet din il-koppja li dlonk jibirdu lejn xulxin u jkollhom jer©g˙u jwarrbu t-tie©. Però, meta koppja jkunu ilhom flimkien, waqt din il-firda ter©a’ tin˙ass il-©ibda ori©inali waqt li jiddispjaçihom li jkunu tbieg˙du. Forsi fl-a˙˙ar jasal il-mument opportun, mument ta’ malajr mhux mistenni li fih dawn jirnexxilhom jing˙aqdu.

The Five-Year Engagement jiΩviluppa b’mod ta’ kafkaf, fejn l-ista©uni minn fuq din il-koppja jg˙addu b˙al le˙˙a ta’ berqa b’mod tedjanti u ripetut, tant li jin˙ass kwaΩi statiku. ll-kumplessitajiet li jinbtu f’din il-kummiedja ma tantx huma interessanti u l-˙in jidher twil wisq.

L-a˙˙ar parti ta’ din il-produzzjoni, fejn l-affarijiet fl-a˙˙ar isolvu ru˙hom b’mod movimentat, iqajjem il-film u jinkludi l-aktar sekwenzi farseski. Fost dawn tispikka dik meta xi ˙ames çelebranti taΩ-Ωwie©: qassis, rabbi, buddist, eçç., jin©abru biex din il-koppja jkollha minn fejn tag˙Ωel.

Atturi Ewlemin: Jason Segel, Emily Blunt, Rhys Ifans, Chris Pratt, Alison Brie, David Paymer.

Direttur: Nicholas Stoller. Óin: 124 min.

Distributur: UNIVERSAL. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. /CQ

LAY THE FAVOURITE

ADEKWAT

LOGÓOB, IMÓATRI U FORTUNA Atturi Ewlenin: Bruce Willis, Rebecca Hall, Catherine Zeta-Jones, Joshua Jackson, Vince Vaughn, Corben Benson.

Direttur: Stephen Frears. Óin: 94 min.

Distributur: . E ‘On/E F'/L H5 Ma˙ru© mill-KRS. Çert. fé

ld-dinja oskura tal-log˙ob, im˙atri, flimkien mal-fortuna, tinfeta˙ quddiemna filfilm Lay The Favourite. Beth Raymer (Hall), tfajla effervexxenti u fabbli, kif ukoll ambizzjuΩa iΩda b’mentalità mo˙˙ ir-ri˙, fil-bidu narawha tiΩfen privatament u provokatament quddiem Ωew© klijenti.

Mat-tieni wie˙ed tie˙u lqatg˙a ta’ ˙ajjitha u tiddeçiedi li tmur Las Vegas isservi l-cocktails f’xi kaΩinò. ld-destin ilaqqag˙ha ma’ Dink (Willis) li g˙andu ˙anut tal-loghob legali, fejn isiru m˙atri fuq kull xorta ta’ sports u anki f’kompetizzjonijiet ta’ sbu˙ija.

F’din it-tfajla ferrie˙a ta’ ftit ˙sibijiet, Dink jara fiha o©©ett li se j©iblu fortuna u jqabbadha ta˙dem mieg˙u. ll-kapaçità tag˙ha fin-numri u l-memorja, naturalment flimkien mal-fortuna, i©ibu risq kbir lil Dink, mhux b˙al martu, Tulip (Zeta-Jones) li tirrabja ˙afna meta ssir taf b’Beth.

Meta l-folja tinqaleb u Dink ma jibdiex jara ˙lief telf, hu jkollu jwaqqafha anki fuq insistenza ta’ martu. Beth taqbad ma’ Jeremy (Jackson), ©urnalist, u flimkien imorru New York biex ta˙dem ma’ Troy Roseland, mag˙ruf b˙ala ‘Rosie’ (Vaughn), bookie li jopera illegalment.

Dan je˙odha Curacao, gΩi-

ra fil-Karibew, fejn qed jespandi l-imperu tal-log˙ob tieg˙u.

Dawn l-operazzjonijiet isiru perikoluΩi ˙afna, tant li Beth issib ru˙ha f’inkwiet kbir u jkollha titlob l-g˙ajnuna ta’ Dink u Tulip. Dan ix-xenarju jidher xi ftit esa©erat u mmanipulat, iΩda dan kollu hu bbaΩat minn fuq il-memorji talvera Beth Raymer: Lay The Favorite: A Memoir Of Gambling.

Dan il-film ftit jag˙tik ˙jiel ta’ kif dawn l-affarijiet ise˙˙u u ma tantx nifhmu xi jkun g˙addej. Però, id-direttur Stephen Frears, li fl-1990 idderie©a l-oskur u drammatiku The Grifters, dwar persuni mbruljuni u imposturi, jirnexxilu jo˙ro© karattri kredibbli tad-demm u l-la˙am, forsi b’Vince Vaughn jesa©era xi ftit, kif ©ieli g˙amel fi produzzjonijiet o˙ra. Film b’atmosfera eçitanti imma mhux memorabbli.

Kompetizzjoni Empire Cinema

L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn it-18 u l-11 ta’ Lulju 2012

Mistoqsija g˙al din il-kompetizzjoni: MIN HU D-DIRETTUR TAL-FILM THE DARK KNIGHT RISES? Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ONE Complex, A28B, Industrial Estate, il-Marsa.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a l-o˙ra: REDIANNE ABDILLA, 56 JohnCarm, St Joseph Str., BirΩebbu©a

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

ICE-AGE 4 THE AMAZING SPIDER-MAN SNOW WHITE AND THE HUNTSMAN THE DICTATOR WHAT TO EXPECT WHEN YOU’RE EXPECTING MAGIC MIKE MARVEL AVENGERS ASSEMBLE MEN IN BLACK 3 MIRROR MIRROR SAFE

28

05.08.2012

TeleviΩjoni

Illum GAZEBO, ONE, 12.30

Din il-Ìimg˙a ser niltaqg˙u flimkien ma' Ωew© preΩentaturi simpati√i mat-telespettaturi ta' ONE; Mark Caruana u Romina Genuis fejn ser nitkellmu dwar il-˙biberija tag˙hom u l-kurΩitajiet dwarhom! Ix-Chef tal-programm Joe Vella din il-©imgha se jipprepara dixx bis-sidra tat-ti©ie©.

Matul il-©img˙a

07.30 07.45 08.30 08.45 09.00 09.30 10.30 12.00 12.30 13.30 13.40 14.45 16.15 16.45 17.30 17.40 18.10 18.30 19.30 20.05 20.30 20:45 21.40 23.15

06:22 07:05 08:20 09:05 09:50 09:55 10:30 10:55 12:00 12:10 12:20 13:30 14:00 16:25 16:30 16:35 17:20 18:50 20:00 20:35 20:40 21:20 23:21 23:25

ONE NEWS MARATONA OÓLOQ TBISSIMA One News Uniçi III Lilliput MARATONA OÓLOQ TBISSIMA PL HANGOUT MARATONA OÓLOQ TBISSIMA Gazebo ONE NEWS Teleshopping MARATONA OÓLOQ TBISSIMA Teleshopping MARATONA OÓLOQ TBISSIMA ONE NEWS Teleshopping MARATONA OÓLOQ TBISSIMA Q One News London 2012 Love sexy 2012 Attivita Politika - PL MARATONA OHLOQ TBISSIMA One News

La straordinaria storia dei pinguini Overland 9 Easy Driver Pongo & Peggy Gli animali del cuore TG 1 L.I.S. Linea Verde Orizzonti Estate A sua immagine Santa Messa Recita dell'Angelus da Castelgandolfo A sua immagine Linea verde Estate TELEGIORNALE Premio Caruso 2012 Che tempo fa TG 1 L'Italia che non sai ILM Amori e dissapori Reazione a catena TELEGIORNALE Rai Tg Sport Techetechetè Terence Hill in Un passo dal cielo TG1 60 Secondi Speciale Tg1

07.00 07.30 08.30 09.30 10.00 11.00 13.00 14.00 14.05 15.00 15:05 17.00 18.00 18:10 18.40 19.45 20.30 21.30 21.32 23.00

06:00 06:30 07:00 07:20 07:55 08:20 08:45 09:00 10:00 10:45 10:50 10:55 10:59 13:00 13:30 18:00 18:05 20:30 21:02 23:30 23:45

NET News Newsroom (r) Mister Fisherman (r) Teleshopping Il-Prinçipal Teleshopping Indifest (r) NET News (ikompli) Indifest NET News Don't Stop Me Now (r) Stejjer (r) NET News Flusek (r) Forçina - Festa San Pietru, BirΩebbuga NET News (ikompli) Forçina NET News (ikompli) Forçina NET News

Cuori rubati Real School Il Divertinglese Tutti odiano Chris Ulisse Nel Regno dei Morti Fresh Pretty Cure Avengers Lola e Virginia Buon cibo Battle Dance Art Attack Meteo 2 TG Olimpico Gare Live In diretta da Londra TG 2 GIORNO Gare Live TG2 L.I.S. Gare Live TG2 -20.30 In diretta da Londra TG 2 Buonanotte Londra

07.00 08.00 09.00 09.50 10.00 10.30 10.45 11.30 12.00 12.10 13.10 14.00 14.05 15.05 16.00 16.10 16.35 17.05 18.00 18.20 20.00 20.40 23.15

06:00 06:30 08:00 09:45 10:45 12:00 12:15 13:10 14:00 14:45 14:55 15:45 17:25 19:00 19:30 20:00 20:15 20:35 21:05 23:25

L-G˙odwa t-Tajba G˙anfest Il-Quddiesa tal-Óadd Mela Isma Din Mill-Im˙aΩen tal-Festa (R) Madwarna X’joffri l-kunvent (R) Malta u lil hin Minnha L-a˙barijiet Malta u lil hin Minnha World’s Worst Disasters L-a˙barijiet TVM Shop Battle Castle L-a˙barijiet Fawlty Towers Keeping up Appearances Gladiators of World War II L-A˙barijiet - Madwarna Venere - Nista A˙barijiet - Sports TVM - The Kingdom L-A˙barijiet

News Rassegna stampa Il caffe' di Corradino Mineo FILM Il monaco di Monza La Storia siamo noi Cominciamo Bene TG3 - Notizie Cominciamo Bene La strada per la felicita` TG Regione TGR Piazza Affari La casa nella prateria FILM L'isola misteriosa e il capitano Nemo GEOMagazine 2012 TG3 TG Regione Blob Cotti e mangiati Un posto al sole La grande storia - La croce e la svastica TG3 Linea notte estate

Q - IT-TNEJN, ONE fid-21:00 Din il-©img˙a waqt il-programm Q insegwu mill-qrib l-a˙˙ar xog˙lijiet ta’ produzzjoni li d-duo internazzjonali Malti Tenishia, f’dawn l-a˙˙ar ©imghat kien qieg˙ed ja˙dem fuqhom bi t˙ejjija g˙al pubblikazzjonijiet li ser ji©i ippublikati fil-jiem li ©ejjin.

Niddiskutu l-li©i tal-koabitazzjoni f’Malta u x’jistennew iΩΩg˙aΩag˙ mill-proçess le©islattiv ta’ din il-li©i. Matul il-programm ser niltaqg˙u ukoll ma’ grupp ta’ Ωg˙aΩag˙ li fl-a˙˙ar xhur ˙admu fuq film li sar kollu bit-teknolo©ija 3D. Dan hu aktar flimkien ma’ Quinton Scerri u o˙rajn, fil-programm Q RESUMÈ - IT-TNEJN, ONE fid-21:45 Il-programm ta’ ©rajjiet kurrenti Resumè din il-gimgha janalizza dak li se˙˙ fl-a˙˙ar snin fl-Awtorità dwar l-Ambjent u lIppjanar, il-MEPA. F’intervista esklussiva mal-eks Ombudsman tal-MEPA l-Perit Joe Falzon, Miriam Dalli tid˙ol fl-aktar kaΩijiet kontroversjali li se˙˙ew tul din il-le©iΩlatura. Ir-riforma li kienet imweg˙da qabel l-a˙˙ar elezzjoni ©enerali, kienet effettiva? Miriam Dalli tistaqsi.

07.00 11:06 11:12 12:25 13:00 13:55 15:45 17:45 18:30 18:58 19:00 19:50 21:25 23:15

13:45 15:00 15:25 15:50 16:15 16:40 17:05 17:30 18:00

Cartoni TGCOM LONTANO DA CASA STUDIO APERTO COSA DEVE FARE UN UOMO DUE GEMELLE ON THE ROAD DUE GEMELLE QUASI FAMOSE LE COSE CHE AMO DI TE STUDIO APERTO METEO LA VITA SECONDO JIM SCUOLA DI POLIZIA TRANSPORTER: EXTREME AMICI PER LA MORTE

Kitchen Impossible Divine Design Suggs’ Italian Job Behind the Label State of Style: Spring/Summer Collection Reservations Required Giada’s Weekend Getaways Rachael’s Vacation Super Swank

, MAD-DAQQA T'GÓAJN - IT-TLIETA, ONE fid-21:00 Mill-lokalità tal-Mellie˙a se naraw ix-xog˙ol li sar u li qed issir mill-kunsill lokali biex l-ambjent rurali ta’ dawn l-in˙awi jkompli jitjieb. Fil-program tal-lum se ng˙atu ˙arsa lejn in-Night Life, le mhux ta’ Paceville jew ta’ Bu©ibba iΩda l-˙ajja li nsibu mallejl f’qieg˙ il-ba˙ar. Mill-bajja tal-G˙adira se nippruvaw xi attivitajiet li wie˙ed jista jg˙amel fuq il-ba˙ar - kemm watersports façli li jista’ jg˙amlu kul˙add u xi ˙a©a li trid ftit tal-˙ila fiΩika.

HUMAN TARGET, L-Óamis, Italia 1, 21.10 Kap antik ta’ Chance jipprova jag˙mel minn kollox biex jer©a’ jipprova jie˙u lil Chance fl-organizzazjoni tieg˙u. Flimkien ma’ Winston u Guerrero, Chance jibda jiftakar fl-avvenimenti u lavventuri kollha li waslithom li jinfirdu minn ma’ din l-organizzazjoni.

Fl-episodju ta’ wara, naraw lil Chance fin-Nepal fejn kien irtira wara li Winston in˙ataf. Hemmhekk hu ji©i kkuntatjat minn Lisa Pucci, mara sinjura ˙afna, li tkun trid tqabbad lil Chance biex jitkixxef fuq il-mewt tar-ra©el tag˙ha.

09:00 GP3 Series Motor Racing 09:30 Live: GP3 Series Motor Racing: Hockenheim: Race 2 [Live] 10:00 Tour de France Cycling 11:00 FIS Summer Grand Prix Ski Jumping 12:00 Live: World Superbike Series Motorcycle Racing: Brno: 1st Leg 13:00 WATTS 13:30 Tour de France Cycling 14:00 Live: Tour de France Cycling: Stage 20: Rambouillet 18:00 Live: FIA World Touring Championships: Round 16: Curitiba 19:00 Live: Auto GP Motor Racing: Brazil: 2nd Race [Live] 20:00 Live: FIA World Touring Championships: Round 16: Curitiba

10:10 11:00 11:25 11:50 12:40 13:30 14:20 14:45 15:10 16:00 16:25 16:50 17:40 18:30 18:55 19:20 20:10

Toddlers and Tiaras Say Yes to the Dress Say Yes to the Dress What Not to Wear Ultimate Cake-Off Cake Boss: Next Great Baker Cake Boss Cake Boss World’s Worst Mum Sister Wives Sister Wives What Not to Wear Driving Me Crazy Ace of Cakes Ace of Cakes Toddlers and Tiaras Rich Bride/Poor Bride

11:10 Anthony Bourdain: No Reservations 12:05 The Mighty Mississippi with Trevor McDonald 12:55 I Shouldn’t Be Alive 13:50 I Shouldn’t Be Alive 14:45 I Shouldn’t Be Alive 15:40 I Shouldn’t Be Alive 16:35 I Shouldn’t Be Alive 17:25 History Cold Case USA 18:20 Secret Service Secrets 19:10 Rugby: The Lifeblood of New Zealand 20:05 Man Made Marvels China 21:00 Extreme Engineering 21:55 The Mighty Mississippi with Trevor McDonald

06:00 07:55 07:57 07:59 08:51 09:20 09:50 10:20 13:00 13:39 13:40 15:40 16:10 18:35 20:00 20:39 20:40 21:21 23:51

09:10 09:30 10:00 10:10 10:30 11:00 11:10 12:00 12:10 12:30 13:00 13:30 14:00 14:10 14:30 15:00 15:15 15:30 16:00 16:30 17:00 17:10 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:15 20:30 21:00 21:30 22:00 22:10 22:30 23:00 23:10

PRIMA PAGINA TRAFFICO METEO 5 TG5 - MATTINA FINALMENTE SOLI EXTREME MAKEOVER TGCOM I CESARONI 3 TG5 METEO 5 O' PROFESSORE BELLI DENTRO ANGELI E DIAMANTI LA RUOTA DELLA FORTUNA TG5 METEO 5 DOPO TG5 LE PAROLE CHE NON TI HO DETTO LE DUE FACCE DELL'AMORE

The Health Show To Be Announced BBC World News World Features Dateline London BBC World News To Be Announced BBC World News World Features Third Eye BBC World News Newsnight BBC World News World Features To Be Announced BBC World News Sport Today Click BBC World News My Country BBC World News To Be Announced BBC World News India Business Report BBC World News Third Eye BBC World News Sport Today Click BBC World News To Be Announced BBC World News World Features My Country BBC World News To Be Announced

06:45 07:45 08:50 09:25 10:00 11:00 11:30 12:00 13:10 14:10 14:28 14:50 15:40 15:44 16:35 17:19 18:55 19:35 21:30

Tg 4 VITA DA STREGA SLOW TOUR CORRENDO PER IL MONDO S. MESSA IL CAMMINO DI PADRE PIO TG4 - TELEGIORNALE PIANETA MARE I MITI DELLO SPETTACOLO DONNAVVENTURA ASPETTANDO TIERRA DE LOBOS IL FIGLIO DI LASSIE NAVIGARE INFORMATI IL FIGLIO DI LASSIE MISTER MILIARDO MISTER MILIARDO TG4 - TELEGIORNALE COLOMBO IL PRINCIPE E LA BALLERINA

08:10 08:25 08:40 09:25 09:55 10:25 10:55 11:45 12:30 13:30 14:00

Boogie Beebies Charlie and Lola Robin Hood Keeping up Appearances Supernova The Old Guys Great Ormond Street The Inspector Lynley Mysteries London Hospital The Royle Family The Impressions Show with Culshaw and Stephenson ’Allo, ’Allo!

Doctors Elephant Diaries Doctor Who London Hospital Blackadder the Third Twenty Twelve Life on Mars Spooks Inspector Lynley Mysteries

14:30 15:00 17:30 18:20 19:05 20:00 20:30 21:00 21:50

06:00 06:25 06:50 07:15 08:10 09:05 09:35 10:00 10:55 11:50 12:45 13:40 14:10 14:35 15:05 15:30 16:00 16:25 17:20 18:15 19:10

10:50 11:15 11:40 12:05 12:30 12:55 13:20 13:45 14:10 14:40 15:05 15:30 15:55 16:20 16:45 17:10 17:35 18:00 18:25 18:50 19:15 19:40 20:30 20:55 21:20 21:45

T.U.F.F. Puppy SpongeBob SquarePants Power Rangers Samurai The Troop Drake and Josh iCarly SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Penguins of Madagascar The Mighty B The Fairly Odd Parents SpongeBob SquarePants iCarly Big Time Rush True Jackson, VP Supah Ninjas SpongeBob SquarePants Fanboy and Chum Chum Power Rangers Samurai The Fairly Odd Parents The Penguins of Madagascar iCarly 20:05 True Jackson, VP Big Time Rush SpongeBob SquarePants Avatar: The Legend of Aang Avatar: The Legend of Aang

20:05 21:00

Fifth Gear How Do They Do It? How Do They Do It? American Chopper: Senior vs Junior: Mikey’s Art Opening Mythbusters: Motorcycle Flip Destroyed in Seconds Destroyed in Seconds Extreme Engineering: NASA Swamp Loggers: Put to the Test Dirty Jobs: Tar Rigger Swords: Life on the Line: Trapped Auction Hunters: The Chi-town Showdown Auction Hunters: Top Gun Ton Auction Kings: Vampire Hunting Kit Auction Kings: Hand Cannon/Fabergé Pencil How Sports are Made I Could Do That Mighty Ships: North Star Deadliest Catch: The Aftermath River Monsters: Flesh Ripper Extreme Fishing with Robson Green: The Philippines Hillbilly Handfishin: Chillaxin’ with Jackson Human Body: Ultimate Machine: Strength

07.00 Omnibus Tg La7 - Ti ci porto io 11.45 Film: Jack Hunter e il tesoro perduno di Ugarit 13.30 Tg La7 14.05 Film: L’uomo delle stelle 16.20 TF: The District 18.00 TF: L’Ispettore Barnaby 20.00 Tg La 7 20.30 Cash Taxi 21.10 Film: La tela dell’assassino Tg La7 23.20 The Show must go off 01.30 Film: Un uomo, una donna e una banca

05.08.2012

TeleviΩjoni

29

minn Lino Cassar

ILLUM SON OF LASSIE (Rete 4, 2.50pm)

MESSAGE IN A BOTTLE (Canale 5, 9.20pm)

Film ta’ tfuliti (meta kelli g˙axar snin) li kien ikompli mal-film klassiku Lassie Come Home ta’ sentejn qabel. It-tifel, li kien interpretat minn Roddy McDowall, u sar Peter Lawford, filwaqt li t-tifla, li kienet interpretata minn Elizabeth Taylor, kibret ukoll u saret June Lockhart. Lawford jid˙ol fl-Armata Amerikana u jintbag˙at fin-Norve©ja li kienet ma˙kuma min-NaΩisti. Isib li l-kelba g˙adha ti©ri warajh. Film mill-aktar kommoventi u divertenti, g˙addew 67 sena minn fuqu u jidher li ma jmut qatt. U bit-Technocolour ori©inali wkoll. Ta˙t id-direzzjoni ta’ S. Sylvan Simon, jidhru wkoll Donald Crisp, Nigel Bruce, Leon Ames, Donal Curtis, Nils Asther u Terry Moore. Avolja jiena rajtu xi ˙amsin darba, nerga’ narah.

Film tassew interessanti, in˙adem fl-1999, dwar wa˙da ©urnalista lli ssib flixkun f’nofs l-ilma ba˙ar, u ©o fih ittra miktuba minn ra©el lill-ma˙buba tieg˙u. Jidhrilha li g˙andha ssib lil min kiteb dik l-ittra ta’ xi˙add qalbu maqsuma, u ssibu: ra©el armel, ma tg˙idlu xejn x’kienu ç-çirkostanzi li laqqg˙uhom flimkien. Fil-parti tal-armel naraw lil Kevin Costner, u jidher mieg˙u wkoll il-veteran Paul Newman fil-parti ta’ missieru. Jidhru wkoll Robin Wright Penn, John Savage, Robbie Coltrana u Tom Aldredge, ta˙t id-direzzjoni ta’ Luis Nandoki.

THE PRINCE AND THE SHOWGIRL (Rete 4, 9.30pm) Kienu a˙barijiet sensazzjonali fl-1957 meta Marilyn Monroe marret ma’ Ωew©ha l-kittieb Arthur Miller f’Londra u ltaqg˙et mal-attur çelebri Laurence Olivier u ma’ martu Vivien Laigh (ta’ Gone with the Wind) biex hi ta˙dem f’dan il-film, fuq kitba ta’ Terence Rattigen b’Olivier innifsu b˙ala l-primattur u ta˙t id-direzzjoni tieg˙u.

Il-film kien in©ibed l-Ingilterra u Olivier kien ta’ ordni li ma jid˙ol ˙add fuq is-sett. Ftit li xejn kienu ˙ar©u dettalji ta’ x’sar jew ma sarx fuq is-sett, sakemm inqas minn sena ilu ˙are© ilfilm My Week with Marylin li kien dwar çertu Corin Clerk li fuq is-sett tal-film kellu l-inkarigu li jie˙u ˙sieb Monroe.

Il-©rajja tal-film hija ambjentata fl-1911 meta kien miet ir-Re Dwardu VII u floku kien la˙aq ibnu George V, u kienu saru festi kbar. Film li apparti li hu divertenti, huwa interessanti wkoll g˙aç-çinema meta laqqa’ lil tnejn çelebri biex ja˙dmu flimkien. Jidhru wkoll Sybil Thornike, Jeremy Spencer u Richard Wattis. Nista’ nkompli nikteb patafjun, iΩda ftit li xejn g˙andi spazju.

B˙as-soltu, ma rridx nemmen li g˙addew daqs dawn snin. Imma hemm huma.

GÓADA

IT-TLIETA L-ERBGÓA

6 t’AWWISSU

7 t’AWWISSU

8 ta’ AWWISSU

THE PARADINE CASE (RAI 3, 4.15pm)

JAWS (Canale 5, 00.00am)

A SUMMER PLACE (Rete 4, 4.25pm)

Niftakar sew fl-1948 meta ˙are© dan il-film tad-direttur Alfred Hitchcock li b˙ala atturi çeelebri kellu bosta veterani ta’ Hollywood: Gregory Peck, Ann Todd, Charles Laughton, Charles Coburn, Ethel Barrymore, Leo G. Carrol u John Williams, flimkien ma’ tnejn ©odda li kienu Alida Valli (Taljana) u Louis Jourdan (FrançiΩ), dwar mara akkuΩata bil-qtil ta’ Ωew©ha u jid˙ol biex jiddefendiha avukat miΩΩewwe© u jikkonvinçi ru˙u li kienet innoçenti, u jsir j˙obbha wkoll. Il-©rajja kienet me˙uda minn plej tal-palk u kien fiha wisq djalogar.

L-ewwel suççess enormi g˙ad-direttur Steven Spielberg li kellu 29 sena biss meta ˙oloq sensazzjoni s˙i˙a mad-dinja kollha u kiser ir-rekords kollha tal-boksoffis Di©à g˙addew 37 sena minn fuqu imma xorta g˙adu jΩommok mimli tensjoni. Jidher Roy Scheider flimkien ma’ Robert Shaw, Richard Dreyfuss, Lorraine Gary, Murray Hamilton u Jeffrey Kramer.

Fortuna kbira g˙al kulmin kellu x’jaqssam mieg˙u.

Il-muΩika straordinarja ta’ Max Steiner f’dan il-film tal-1959 baqg˙et tissemma u tat kwalità aktar g˙olja lil din il-©rjja ta’ adulterju u m˙abba bejn tinej©ers, me˙uda mir-rumanz ta’ Sloan Wilson. Jidhru Richard Egan, Dorothy McGuire, Sandra Dee, Arthur Kennedy, Troy Donahue, Constance Ford u Beulah Bondi, ta˙t id-direzzjoni soda ta’ Delmar Daves.

IL-ÓAMIS

IL-ÌIMGÓA

9 ta’ AWWISSU

10 ta’ AWWISSU

MISTER ROBERTS (Rete 4, 4.50pm)

INTO THE BLUE (Italia 1, 9.10pm)

B’artisti popolari b˙al Henry Fonda, James Cagney, William Powell, Jack Lennon u o˙rajn b˙al Betsy Palmer, Ward Bon, Nick Adams u Perry Lopez, dan il-film tal-1955 ma setax ma jo˙loqx sensazzjoni speçjalment meta kien ilu jidher fuq il-palk ta’ Broadway, dejjem b’Henry Fonda li ma ˙adem l-ebda film ie˙or bejn l-1953 u l-1956. Direzzjoni ta’ John Ford, iΩda kellu jieqaf g˙ax marad u minfloku da˙al Nervyb LeRoy. Kienu l-isba˙ snin g˙alija u g˙all-im˙abba tieg˙i lejn iç-çinema ta’ Hollywood.

Waqt li kienu jg˙oddsu fil-Bahamas, erbg˙a min-nies isibu ajruplan imgarraf li fuqu kellu kwantità ta’ kokaina u jsibu rwie˙hom f’avventura o˙ra.

Xenarju mill-isba˙ ta˙t id-direzzjoni ta’ John Stockwell, bl-artisti Paul Walker, Jessica Alba, Scott Caan, Ashley Scott u Josh Brolin. Film ta’ 2005.

IS-SIBT 11 ta’ AWWISSU NEVER SAY NEVER AGAIN (RAI 3, 9pm) Fl-1983 Sean Connery re©a’ sab ru˙u b˙ala James Bond f’dan ittriller li m’g˙andu x’jaqsam xejn mal-films l-o˙ra ta’ James Bond, u pjuttost huwa parodija, iΩda mimlija azzjoni xorta wa˙da. Ta˙t id-direzzjoni ta’ Irvin Kershner, jidhru wkoll Klaus Marie Brandauer, Max Von Sydow, Barbara Carrera, Kim Basinger, Alec McCowen, Edward Fox u Rowan Atkinson.

30

05.08.2012

Log˙ob SOLUZZJONIJIET TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN:

233

1 Mserra˙, 5 Skalda, 8 Ûmattat, 14 Talin, 15 Mistur, 17 Kappar, 19 Namra, 20 Rita, 21 Njam, 23 Xkupa, 25 Ta©en, 28 Kana, 29 u 30 BrijuΩ, 31 Temp, 33 Kartastrazza, 39 BΩar, 41 u 42 Pjaçir, 43 Korp, 45 Palju, 46 Koppi, 47 Ateu, 50 Lejl, 53 u 54 Talent, 56 barka, 58 Minuti, 60 Midmed, 62 Altru, 64 Karus, 67 Armati, 69 Mismut, 70 Balla, 72 u 73 PikuΩi, 75 Gass, 77 Toga, 79 Aroma, 80 u 82 SpiΩeriji, 84 Bir, 85 Kok, 87 Ajru, 88 KolojaliΩmu, 93 Tajn, 94 u 95 katina, 96 Arti, 98 Staff, 100 u 101 Farmaçija, 105 Loki, 108 Babaw, 109 Tnalja, 110 Tabakk, 111 Isqra, 112 Ûbaljat, 113 Stinat, 114 Tariffa.

Irba˙ €25 fi flus

WEQFIN:

Mimdudin 1 Tajba t-tog˙ma tag˙ha b˙alissa fil-©elati (7) 5 Lsir u lsir ta’ Ωmien ie˙or (6) 8 Kemm hija tajba friska b˙alissa, avolja mimlija granit (7) 14 Il-qassis ortodoss tal-Griegi (5) 15 Jilbsuh f’rashom in-nies orjentali (6) , mqit, ma jid˙ak 17 G˙andu wiçç qatt (6) 19 Din ix-xitla g˙andha zokk o˙xon, twarrad fi Frar u tajba g˙all-ikel (5) 20 Maktur kbir u sabi˙ li jintlibes mal-g˙onq (4) 21 Hawn min isejja˙lu l-kamra l-baxxa (4) 23 Nhar tlug˙ is-sema ta’ Ìesù Kristu (5) 25 u 26 Fi ftit xhur o˙ra jivvutaw g˙al President ©did (9) 29 u 30 Din qieg˙da fl-istonku timtela bl-ikel (6) 31 Bih tie˙u pjaçir, titg˙axxaq, tithenna (4) 33 Tilfu rashom ta˙t il-giljottina (12) 39 Xi˙add li j˙obb i˙allat ilmal-bass (4) 41 u 42 Mg˙asses sew, indukrat, protett(6) 43 Lil ˙afna ˙addiema llum ma nservihomx (4) 45 Wa˙da mil-linef (5) 46 Din tfisser suttar jew x˙it, x’aktarx bi protesta (5) 47 JinΩamm fuq il-bejt g˙all-ilma, u g˙all-petrol fil-karozza (4) 50 M˙assar, ma jg˙oddx, bla siwi, qisu ma sarx (4) 53 u 54 Tin˙asel biha u tfu˙ (6) 56 Ta daqqa ta’ xkupa (5) 58 Din il-˙uta x’aktarx li nikluha mnixxfa u mmel˙a (6) 60 Libes xi libsa g˙all-ewwel darba (6) 62 Illum sar 800 grammi (5) 64 Wie˙ed mill-ifilsa (5) 67 Minnha ssir il-kunserva u z-zalza (6) 69 G˙amel hekk biex i©emma’ l-flus (6) 70 Tag˙milha f’pajjiΩ ie˙or, bil-ba˙ar jew bl-ajruplan(5) 72 u 73 Mhuwiex mag˙ruf fejn qieg˙ed (6) kulfejn taqta’ jo˙ro© id-demm (4) 75 77 It-tfal marru jilg˙abu filpark(4) 79 Din tfisser dell jew rifless iswed (5) 80 Qmis u aktar b˙alha (5)

......

82 84 87 88 93 94 96 98 100 101 105 108 109 110 111 112 113 114

M’huwiex o˙xon (4) u 85 Fihom issir il-qima lejn Alla (6) Konna nilg˙abuha fit-triq fi tfulitna (4) X’a˙na sbie˙ (3,3,6) Il-kontinent tal-Lvant Imbieg˙ed (4) u 95 Tag˙milhiex mieg˙u g˙ax dak ˙aΩina (6) Wie˙ed mill-ilpup (4) Dan jitlag˙lek jekk ma tqaxxarx il-le˙ja (5) Din insibuha mqabbda mal-blat (5) Kultant t˙ossu fl-istonku (4) L-iskola tat-tfal iΩ-Ωg˙ar (4) Din issibha fit-tifsira 67 mimduda (5) Aktar minn triq wa˙da (6) Tintlibes fil-wiçç biex ma jag˙rfukx (6) Mitg˙al ©on-nar (5) Wa˙da mill-kullani (7) Ìamra u ©amra u aktar minnhom (6) Dan bdot jew pilota, i˙obb l-ajruplani (7)

... ... ......

......

.....

Weqfin

....

....

....

2 Minn mument g˙all-ie˙or (5) 3 u 4 Din mag˙mula minn ˙xejjex im˙alltin biΩ-Ωejt u l-˙all, ma’ landa tonn (8) 6 Aktar minn kaxxa wa˙da (5) 7 Claudio l-kantant Taljan m’g˙adux mag˙na (5) 9 Tmur fih g˙all-kwiet u forsi toqg˙od timmedita (4) 10 Allura din il-mara tan-nanu? (4) 11 Din planka jew fallakka (5) 12 Il-prologu fuq quddiem u lfuq wara (7) 13 Ninsabu fih (7) 16 Din g˙andha x’taqsam mar-re jew mar-re©ina (5) 18 UΩin tad-deheb jew ˙a©ar prezzjuΩ (5) 22 Daqqa jmissek l-g˙adma u daqqa l(5) 24 u 26 Dawn qag˙du bil-©u˙, ma kielu xejn (6) 27 L-effett tal-ispluΩjoni (5) 32 Kienet il-professjoni ta’ Miriam Gauci (6) 33 u 34 Din it-tajra tpassi fil-˙arifa u mag˙rufa b˙ala ti©ie©a (7) 35 Amsterdam hija l-belt kapitali tag˙ha (6) 36 G˙al ftit nemex mhuwiex (6)

.......

.....

......

....

g˙andu g˙ajnu u l-˙ajt g˙andu 37 Lwidintu (4) 38 u 40 Mirqum, imΩejjen bir-rakkmu (9) 44 Ma jidhirx imma xxommu, u malajr jaqbad (4) 48 Ordni min xi˙add li g˙andu s-setg˙a (4) 49 G˙a©in tawwali rqiq img˙olli, ©ej l-aktar mill-Italja (8) 51 Titla’ fir-ras wara xi daqqa iebsa (8) 52 Wa˙da mill-ixkafef (6) 55 Aktar minn selva©© wie˙ed (6) 57 F (4) 59 U x’g˙andha x’taqsam, lanqas in˙dejn ix-xita?! (4) 61 Ir-ri˙ fuq, it-Tramuntana (4) 63 Kelma li ssibha fit-tifsira ta’ 88 mimduda (4) 65 Isfar (6) 66 Mibrum ©mielu (4) 68 Din hija eΩerçtu, mimlija ri©menti bis-suldati (6) 69 Bniedem qanz˙a, buΩΩieqa, biΩbetiku (6) 70 Xi˙add ardit, tost, sfaççat, ma jist˙ix (4) 71 Il-fellus ˙are© mill-bajda (6) 74 Wie˙ed mill-ixbejjen (4) 76 Ma jridunix immur, jiena rrid immur (4) 78 Fih issib il-mapep tad-dinja kollha (5) 79 il-©ifa qatt ma tag˙li (3) 81 u 82 Ma deherx iΩjed (8) 83 Dan l-g˙asfur tal-passa narawh l-aktar firrebbieg˙a (7) 86 Mifsud Bonnici, ra©el tassew ma˙bub (7) 89 Çittadin tal-Iraq (5) 90 u 91 Min bil-g˙aw© ta’ ©aru, ji©i f’daru (6) 92 u nibkik, tassew in˙enn g˙alik!(5) 97 Mieg˙u ma ti˙ux , u ma trewwa˙x (5) 99 Int, int, int u int (5) 100 Mia!, film popolari ta’ Meryl Streep (5) 102 Ûejt ir, lubrikant b˙ala porga (5) 103 u 104 Xi˙add li ma jafx ˙lief ipaçpaç filvojt (8) 106 u 107 Din fuq il-mejda tal-ikel biex jintmes˙u x-xufftejn u l-idejn (8)

....

2 u 3 Sulfarina, 4 Armi, 6 u 7 Korradukat, 9 u 10 Maratona, 11 Armla, 12 Stunati, 13 Katavru, 16 Sakra, 18 Prezz, 22 Drapp, 24 u 26 Patata, 27 Kutra, 32 Maktur, 33 Kapr, 34 Roll, 35 Adulti, 36 Reklam, 37 Zopp, 38 Açi 40 Ûlugat, 44 Rota, 48 Tita, 49 Almanakk, 51 Medjatur, 52 Ûbokka, 55 Musmar, 57 Kutu, 59 Urna, 61 Dras, 63 Lira, 65 Rettur, 66 Spag, 68 Ingann, 69 Missal, 70 Biki, 71 Lumija, 74 Moll, 76 WiΩΩ, 78 Abjad, 79 Ark, 81 Eku, 82 Rkant, 83 karamba, 86 InvaΩat, 89 Ostja, 90 u 91 OffiΩa, 92 Mamma, 97 Tabib, 99 Flatt, 100 Fitta, 102 Isqof, 103 u 104 Twaletta, 106 u 107 Akkaniti.

......

....

...

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa. MRS 3000

Isem

.......

Indirizz

......

.....

.....

Tel No:

.....

.....

Rebbie˙ ta’ €25: Theresa Barbara, 97, Triq id-Drama Qormi QRM 2634

05.08.2012

Log˙ob

31

Tisliba bin-numri Bi 3 numri

B’4 numri 0094 0118 0157 0881 1313 1391 1447 1831 2481 2601 2827 3449 3486 4744 4807 5148 5359 5525 5568 5594 5860 6244 6673 6860 6912 7516

053 054 117 138 162 228 281 428 486 546 609 678 684 781 845 881

7562 7659 7828 7885 7921 8034 8524 8674 8719 8831 9019 9127

B’5 numri 08698 08884 09270 11050 11445 12051 12853 13619 14760 19649 38881 40232 40397 49805 56256 75995 78434 79802 84836 88894 90722 92388

B’6 numri 021883 414021 452787 745985

Bi 8 numri 12517291 67550900 83180231 93085852

Po©©i n-numri f’posthom

SUDOKU sponsorjata minn WELLA 7

9

3

5

8

8

6 4

8

6 7

3

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna KOMPETIZZJONI WELLA KullÓadd, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa, MRS 3000.

6

1 9

8

Isem: ..........................................................................................

9

2

5 8

6

Indirizz.........................................................................................

1

5

2

3

.....................................................................................................

8 Rebbie˙a: M. FARRUGIA, Cara Madonnina, Triq San Ìwann il-Fgura.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil KullÓadd, Centro Casalinga, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa. MRS 3000

Isem.......................................................................................................................................

5

Indirizz................................................................................................................................... ................................................................................................................................................

I.D. Card................................................ Tel. .......................................................................

32

05.08.2012

AvviΩi

PROPRJETÀ IL-ÓAMRUN: Appartament flewwel sular servut bil-lift, tliet kmamar tas-sodda, wa˙da minnhom bl-ensuite, kamra talbanju, open plan bi kçina lesta, bit˙a interna, gallarija.

Prezz €135,000. Garaxx ta’ Ωew© karozzi bid-dawl u lilma. Prezz €20,000. Tpartit kkunsidrat. Çempel 9985 3031 jew 7946 8469.

IL-KAPPARA: Dar fuq u isfel lesta minn kollox bi tlieta tassodda, ensuite u kamra talbanju. Çempel 7925 0164.

IL-MELLIEÓA: Maisonette isfel bi tliet kmamar tas-sodda, bilbir u garaxx ta’ karozza. Prezz €182,000. Çempel fuq 9811 1966.

MOSTA: Garaxx ©o bit˙a livell mat-triq, lest minn kollox, anke dawl u ilma. Jesa’ karozza kbira. F’88 Triq il-Kostituzzjoni. Prezz €30,000. Çempel 9942 0630 MARSASKALA: Bellavista, Appartament fl-ewwel sular komplut bl-aqwa g˙amara, aççessorji, arja kundizzjonata u lest minn kollox. Jikkonsisti fi kçina ©dida bl-appliances kollha built-in, tal-ikel u living, li tag˙ti g˙all-gallarija b’veduta, tliet kmamar tas-sodda u kamra tal-istudju. Fih Ωew© kmamar tal-banju lussuΩi, wa˙da minnhom bil-jacuzzi u uΩu tal-bejt. Prezz g˙al bejg˙ malajr €128,000 (Lm55,000).

Dirett ming˙and sid il-proprjetà. Çempel 7944 6692.

SANTA VENERA: Offerta imbattibbli. Garaxx b’xejn ma’ appartament ta’ kobor enormi

182 metru kwadru, lest minn kollox fuq stil modern. Tlieta tas-sodda doppji, open plan, tnejn tal-banju, washroom u terrazin kbir. Prezz ta’ €94,000 (Lm40,354). Çempel fuq 7965 9777.

TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira t’appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. Çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti. ÓAÛ-ÛABBAR: Maisonette lewwel sular bil-bejt tieg˙u. Fih kçina. salott, shower u kamra tas-sodda wa˙da. Prezz €55,900 Çempel 9949 6088 ÓAÛ-ÛEBBUÌ: Dar fuq u isfel, kbira u kantuniera b’erbg˙a tassodda, garaxx ta’ tliet karozzi u ©nien kbir fuq quddiem. Quddiemha green area . Prezz ra©onevoli. Çempel 7922 1577.

IL-QAWRA: Appartament bi tnejn tas-sodda. Lest minn kollox u finishes lussuΩi, f’area kwieta.

InkluΩ fil-prezz garaxx ta’ Ωew© karozzi. Prezz €140,000 Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7909 7981.

GÓALL-KIRI ÓAL GÓAXAQ: Garaxx fit-triq 76 pied bi 15-il pied g˙oli 12-il filata bit˙a fuq wara. Lest minn kollox, inkluΩ dawl, ilma u drena©©. Tajjeb biex jintuΩa g˙al store jew ˙anut Class 4.

Prezz negozjabbli. Çempel 9942 4831 jew 7900 0109.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Fridge bi tliet bibien, tal-bars.

Imwejjed tondi, u si©©ijiet, sinkijiet tar-restoranti tal- istainless

!' % % "! %" % !

steel, hood extraction bil-mutur u control panel . Çempel 9811 0401 jew inkella fuq 2766 2800.

Gazzetti antiki Maltin. Imorru lura sal-1958. Il-Óelsien, The Torch u It-Torça. Qeg˙din bound f’sitt kotba ˙oxnin.

Kundizzjoni tajba ˙afna.

Jinbieg˙u bi prezz ir˙is. Çempel fuq 7922 1577.

Inbieg˙u kull tip t’arlo©©i. Se lezzjoni kbira t’arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm di©itali, jew ana logs, varjetà kbira ta’ alarm clo cks , kemm Citizen, Seiko ‘Dugena’ tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-bat terija, prezzijiet tajbin.

Nag˙mlu wkoll tiswijiet t’arlo©©i tal-idejn u kif ukoll tal-˙ajt u Grandfather Clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil- pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip t’ar lo© ©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija - 110 Triq il-Kung ress Ew ka ris tiku, Mosta. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 21 417235 jew 9982 5389.

Injam lest bi prezzijiet ir˙as. Kull tip ta’ chipboard, MDFs, fuljetti ta’ chipboard, melamine, u aktar (varnishes tal-hardener u komuni) u finishing tal- undercoat.

Solid oak, ˙xuna varjata. Çempel 9944 6951.

Kçina kompluta bl-appliances ta’ kulur abjad, b’wiçç tal-ir˙am, Carrara. Kompluta b’mejda u erba’ si©©ijiet. Qies 2.97m b’4.84m u 2.97m. U shape, kundizzjoni tajba ˙afna. Prezz €1,500. Çempel 21 416749 jew 9947 7188.

#

/ ' $ % "/5 /) / ") / 5"" /5 / ')( / $ / $ / $5"5 . $5) 1 (/) )/5 '(/ '5#/ $) ' () /% ') (/, ""/ /' + / 5' +

)

)

+

))

)

)

$ '/ 5 *# $)(/# ./ /' &* () / ./ # "/ 5$/) / # "/ ' ((/ "5, /5'/ 5"" ) '5#/) / / # $ ()' ) 5$/ * " $ / )/) / ' ((/ "5, / '5#/ 5$ ./)5/ ' . / '5# 3 '(/)5/ 2 '( / $ / '5#/ '(/)5/ '( / $ ' $ / (/(* ! )/)5/ / / 5$ /5 /04 $ '(/( 5*" / /%" ) $ '/ 5-/ )/) / + )/ '(

/ $/) /%' ' (( / $+ "5% / $ / %5( ) / $/) / %%'5%' ) / # $ ()' ) 5$/ * " $ / ./$5/" ) '/) $/ # ( * % * & &$%

") / 5"" /5 / ')( / $ / $ / $5"5 . # $ ()' ) 5$/ * " $ / / $/ #%*( / 5'' $5/ "" / 5" / / 32 / 23 / // 23 / 3 // ) $ '( # () * #)

Kçina kompluta bit- top cupboards, bajda. Frame tal-injam mastizz, bibien u top tal-postform ÌermaniΩ. €800 biss.

Posapiatti antika, tal-kewba €250. Çempel 7960 4990 jew 2137 2212.

Libsa tat-tie© daqs ©dida kompluta b’kollox. Prezz €399. Çempel 21 692182.

Magna li ta˙dem is-suf tad-ditta Empiral, mag˙mula l-Ìappun.

Tista’ ta˙dem ˙wejje©, kutri, xalel eçç. Fiha metru u nofs tul, ting˙alaq u tin©arr façilment.

Prezz €65. Çempel fuq in-numru 7906 5460.

Mejda tal-biskuttin, arlo©© talbozza, mera antika, par vaΩuni.

G˙andna wkoll affarijiet o˙ra Ωg˙ar. Çempel 21 237597 jew 9922 3541.

Mountain bike tad-ditta Regina, bil-gerijiet g˙all-prezz ta’ €120.

Lombardo freestyle g˙all-prezz ta’ €140. Çempel 21 800821 jew 9959 7561.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat. Ikollna wkoll salotti second hand . Çempel fuq 21 374823 jew 99824139.

Sander, kalibratur, Ωew© piedi wiesa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7961 7945.

Sodda tal-baby f’kundizzjoni perfetta, tinkludi wkoll saqqu ortopediku. Is-sidien hallew Malta. Prezz €100. Çemplu 21445871

KAROZZI Mini Cooper 2002 Silver, bi black panoramic sunroof, kundizzjoni tajba. 56,000 mil.

Impurtata mill-Ingilterra. Full extras bis-seats tal-©ilda suwed.

Prezz €8,500 jew l-eqreb offerta. Tpartit mhux aççettat. Çempel lis-sid fuq 7949 2092.

Peugeot 306XN 1.4 Manual, petrol tal-1995. Sid wie˙ed u dejjem garaxxjata. G˙andha wkoll electric windows, power steering u central lock. Qatt ma kienet involuta f’inçident.

Liçenzja mhux g˙olja.

Kundizzjoni tajba ˙afna. Prezz €1,800. Çempel 7900 6005.

PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra. Triangle Truck tyres ©odda. Irrikorri g˙and Salvu Cassar G˙awdex. Çempel 21 556674, 9947 5746 jew 9928 8699.

AGR PARTS GÓALL-KAROZZI Inbieg˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches eçç. Parts ©enwini. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 21 446839 jew 9947 4505. Fax 21470295.

Email: a.g.r.autoparts@mail.global.net.mt

05.08.2012

Klassifikati SERVIZZI DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich. Dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari fil-Fgura.

Noffru kull g˙ajnuna lill-anzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar millkçina tag˙na stess u skont ilbΩonn ta’ kull individwu. Çempel fuq 21 666142 jew 79 666142 jew ibg˙at email fuq robinich@go.net.mt DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-ku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©jonevoli li jibdew minn €23 kull persuna.

Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq in-numri 21454908, 21454858 jew inkella 7945 4908.

DIVERTIMENT Nigret Night Club & Restaurant, 11 Labour Ave, Rabat.

Nipprovdu g˙al kull tip ta’ funzjoni b˙al coffee mornings, high teas, lunches, dinner dances, hens u bachelors parties. Divertiment live kull nhar ta’ Ìimg˙a ma’ Freddie Portelli u DJ Nando. Is-Sibt line dancing, country music u kull tip ta’ muΩika mis-snin sittin ma’ DJ Frans Grech. Tista’ tag˙Ωel minn à la carte menu , pasta, pizza, grills u light snacks . Çempel fuq 21454858, 21454908 jew 7945 4908.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivii, kaΩijiet o˙ra fil-qorti.

Problemi ta’ kumpanniji jew negozju. Nag˙tu xhieda filQorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ramm, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. Issibilna wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim.

Mur Music Link, 262, Fleur-deLys Rd. B’kara. Çempel g˙al fuq aktar informazzjoni 21482796.

NURSING Care and Cure Group Ltd. Infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©a biex iΩommu kumpannija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters . Servizz ta’ 24 sieg˙a. Nikru wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. Çempel 21 376946 jew 9947 0178.

PROPRJETÀ Xiri, bejg˙ u tpartit ta’ proprjetà f’kull Ωona ta’ Malta. Bi prezzijiet ra©onevoli. Çempel 9992 4999.

TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group noffru servizz ta’ tag˙lim ta’ karozzi, muturi u mini buses. Kif ukoll kiri ta’ karozzi u taxi service. Prezzijiet jibdew minn €10. Çempel g˙al aktar informazzjoni 9942 2422. jew www.tewmi.com TISWIJIET B’esperjenza u fuq il-post tiswija fuq TVs LCDs, plasma, LEDs, microwaves u kull apparat elettroniku ie˙or. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 9944 6918.

VRT TESTING Delmus Garage, iΩ-Ûejtun.

Xog˙ol fuq panel beating, spray painting, mechanic, silencers, u jsiru testijiet talVRT. 24 sieg˙a servizz ta’ irmunkar. Biagio Muscat, Triq T. Zahra, iΩ-Ûejtun. Çempel 21 695326, 2789 5875, 7749 2455, 9949 2455 jew 9942 1354.

WATERPROOF MEMBRANE WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membrane, damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz. Çempel 21488972, 21438326, 9944 5527 jew 99493840. Id˙ol fis-sit www.wpMalta.com XOGÓOL TA’ ALUMINIUM G˙al kull xog˙ol t’ aluminium shutters, kemm g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all-˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna

wkoll bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’thermal insulation biex tnaqqas is-s˙ana fis-sajf u l-kes˙a fix-xitwa, u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn. S. Mifsud, A42 Industrial Estate, il-Marsa.

G˙al aktar informazzjoni çempel 21 226320, 21 227196 jew 9989 1800. horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu XOGÓOL TA’ KISI G˙al kull tip ta’ xoghol ta’ kisi bil-©ibs, frakass u graffiato, fuq il-fil, tibjid, tik˙il, gypsum boards, partitions u coving .

Nag˙mel ukoll tqeg˙id ta’ madum tal-˙ajt u tal-art.

Prezzijiet ra©jonevoli. Çempel g˙al stima b’xejn fuq 79960934.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel g˙al aktar informazzjoni lil Jason fuq 21 432352 jew 9947 9167.

XOGÓOL TA’ TOILET SEATS Nag˙mel xog˙ol ta’ toilet seats ©odda li jkunu maqsuma jew li ma ssibx tixtri b˙alhom.

Mag˙mulin mill-injam tal-pine bil-kuluri li jaqblu u tixtieqhom inti g˙all-kamra tal-banju.

Kompluti bil- fittings. Çempel fuq 7967 5053 jew 21 675 053.

TAGÓLIM U KORSIJIET SAÓÓA U SBUÓIJA Korsijiet ta’ hairdressing b’Diploma tas-City and Guilds.

L-iskola internazzjonali tal-hair-

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

33

dressing qed toffri kors li jwassal g˙al Diploma tas-City and Guilds fil-hairdressing g˙al dawk li g˙adhom jibdew.

Hairdressers li g˙andhom esperjenza jistg˙u japplikaw ukoll g˙al dan il-kors. Çempel lil Vanessa fuq 21 440424 jew 7945 9021.

SAÓÓA U SBUÓIJA Korsijiet filg˙odu u filg˙axija f’Aesthetic Treatments, Body Therapy, Body Massage, Stone Therapy, Electrical Epilation, Diet and Nutrition, SPA Therapy. Dawn kollha jsiru minn g˙alliema kwalifikati u jibdew f’Settembru 2012 f’CIDESCO Accredited School.

Il-post huwa attrezzat b’dak kollu li wie˙ed ikollu bΩonn skont standards internazzjonali. Çempel lil Sharon fuq 21 440424 jew 7945 9032.

SAÓÓA U SBUÓIJA Beauty Culture Centre f’Santa Venera joffri bosta servizzi marbuta mas-sa˙˙a u sbu˙ija fosthom waxing professjonali, kits tas-sbu˙ija, couches u apparat ie˙or li jinkludu pressotherapy lymphatic u magni biex tirqaq. Inbieg˙u wkoll couches li tista’ ©©orrhom fejn trid, steamers u apparat tassbu˙ija bi prezzijiet tajbin.

Nag˙tu wkoll offerti speçjali lill-istudenti. Staqsu g˙all-offerta tax-xahar. Smart cards ji©u aççettati. Çempel 21 440424 g˙al aktar informazzjoni.

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

- €3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

- €14

Offerta 3: 13-il ©img˙a

- €30

Offerta 4: 26 ©img˙a

- €56

Offerta 5: 52 ©img˙a

- €93

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd, KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, ONE Complex, A28B Marsa Industrial Estate, il-Marsa. MRS 3000

34

05.08.2012

Almanakk

Ritratti mill-istorja IT-TEMP GÓALL-GÓADA TWISSIJIET:

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

29°C

29 °C

30 °C

22 °C

21°C

21 °C

Xejn

L-OGÓLA TEMPERATURA: 32 °c L-INQAS TEMPERATURA: 23 °c UV INDEX: 10 SITWAZZJONI ÌENERALI: HI Pressjoni baxxa testendi mit-Turkija sa Korsika waqt li pressjoni g˙olja testendi minn Franza sal- LO Libja TEMP: Ftit imsa˙˙ab b’waqtiet xemxin, f’xi waqtiet ikun pjuttost imsa˙˙ab

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

VIÛIBBILTÀ: Tajba RIÓ: Moderat g˙al ftit qawwi mill-Punent g˙allMajjistral li jsir ftit qawwi lokalment qawwi f’xi waqtiet BAÓAR: Óafif g˙al moderat li jsir moderat g˙al qawwi IMBATT: Ftit li xejn

HI

31 °C

33 °C

33°C

LO

22 °C

21°C

23°C

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 27°c

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd

Il-monasteru tas-sorijiet ta’ Santa Katerina, Triq ir-Repubblika, il-Belt.

Collis Williams Pharmacy 15, Triq Ir-Repubblika, il-Belt Valletta

Distinction Pharmacy 32, Pjazza Antoine De Paule, Paola

Lister Pharmacy 209, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, Il-Óamrun

Alpha Pharmacy ‘Maria Immaculata’, Triq Cospicua k/m Vjal ilKottoner, il-Fgura

Tal-Ólas Pharmacy Triq il-Óelsien, Óal Qormi

St. James Pharmacy, Misra˙ Is-Sliem, ÓaΩ-Ûabbar

Fleur-De-Lys Pharmacy 32, Triq Fleur-De-Lys, Birkirkara

St. Catherine Pharmacy Triq L-Isqof Emanuel Galea, iΩ-Ûejtun

D’Argens Pharmacy 330, Triq D’Argens, il-GΩira

Kristianne Pharmacy Triq iç-Çavi, l-Imqabba

Medical Plaza Dispensing Chemists Cass-i-Mall Buildings, Vjal ir-Ri˙an, San Ìwann The Economical Dispensary 86/87,Triq Sir Adrian Dingli, Tas-Sliema

St. Nicholas Pharmacy 1, Triq il-Parroçça, is-Si©©iewi SpiΩerija Carmen, 1, Triq Misra˙ Suffara, Óad-Dingli

St. Mary Pharmacy 2, Triq Antonio Schembri, Ó’Attard

Palm Pharmacy 2, Triq Palma, Ir-Rabat, G˙awdex

St. Mary Pharmacy 14, Pjazza Rotunda, il-Mosta

Pisani Pharmacy Bini Ìdid, Triq Sannat, Sannat, G˙awdex

St. Simon Pharmacy 8, Dawret il-GΩejjer, Bu©ibba

Lottu

67

76

Dehra ta’ Triq il-Vitorja L-Isla fl-antik

63

05

59

Super 5

08

21

13

14

38

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja BBQ MINN LAND GROUP 06.08.1916 – Twieled Dom Mintoff, Mexxej talPartit Laburista (1949-1984) u Prim Ministru ta’ Malta (1955-1958; 1971-1984).

Il-Grupp LAND se jorganizza BBQ ie˙or sabiex tfakkar lg˙axar anniversarju mit-twaqqif tag˙ha. Se jkun hemm ukoll lotterija sabiex jin©abru fondi sabiex l-g˙aqda volontarja tkompli tissa˙˙a˙. Il-BBQ se jsir nhar is-Sibt 18 ta’ Awwissu fil-lukanda Coastline, is-Salini fit-8pm. Ilprezz huwa €20 kull persuna u €5 g˙at-trasport. G˙al aktar informazzjoni ibg˙at sms fuq 7982 8787, u ag˙ti ismek u jekk g˙andekx bΩonn trasport.

09.08.1930 – Twieled l-eks Ministru Laburista, it-Tabib Philip Muscat.

11.08.1991 - Radju Super 1 jibda jxandar b’mod kontinwu.

BBQ FC YOUTH NURSERY Mqabba FC Youth Nursery qed jorganizzaw BBQ ˙dejn ilgrawnds tal-futbol nhar il-Ìimgha 24 t’Awwissu 2012.

Biljetti g˙all-prezz ta’ €12 kbar u €7 tfal jistg˙u jinxtraw mill-uffiççju jew billi tibg˙at email fuq admin@mqabbafcyn.org jew iççempel fuq 79094462

12.08.1993 – Super 1 TV jixandar l-ewwel darba bi prova.

06.08.2001 - Il-belt ÌappuniΩa ta’ Hiroshima ti©i meqruda mill-bomba atomika “Little Boy” li ©iet mix˙uta mill-bomber Amerikan B-29 Enola Gay.

36

05.08.2012

Sports

UÇUÓ ÌODDA FL-ASM U JIÌU ONORATI Ç-CHAMPIONS 2011/12

Nhar il-Ìimgha 27 ta’ Lulju lAssocjazzjoni Sport Muturi organizzat il-Laqg˙a Ìenerali Annwali li g˙all-ewwel darba saret fil-Kumpless Sportiv ta’ Óal Kirkop. Tul din il-laqg˙a ©ew approvati l-Minuti tala˙˙ar AGM li saret f’Lulju ta’ 2011 kif ukoll il-Minuti talAGM li saret f’Settembru 2011.

Il-membri approvaw unani-

mament ir-rapport finazjarju 2011/2012 li jkun ukoll approvat mill-Awdituri.

F’dan l-AGM ©ew approvati 9 emendi li jikkonçernaw l-ASM in ©enerali u l-eventwalità ta’ s˙ubija ta’ g˙aqdiet sportivi o˙ra mal-ASM. Il-President qal li dan huwa pass ie˙or ‘l quddiem biex l-g˙aqda titwassal fil-post li jixirqilha b˙ala

Federazzjoni tal-Muturi f’Malta.

F’din il-laqg˙a kienu mistennija l-elezzjonijiet tal-uffiçjali u tal-membri tal-kumitat tasg˙all-ista©un li jmiss.

L-ASM ser ikollha tlett uçu˙ ©odda fosthom l-Assistent Segretarju Francis J. Azzopardi, l-Assistent Kaxxier Charles Camilleri u President ©did g˙al Motocross John B. Cassar.

Ma kien hemm l-ebda tibdil fil-Kumitat tal-Autocross kif ukoll f’dak tat-Trials li l-ista©un li g˙adda kien kumitat ad interim. Dawn kienu kollha eletti skond il-kwota kif jitlob lIstatut tal-ASM. Il-Kumitat EΩekuttiv kompla jissa˙˙a˙ sa˙aq il-President sSur Deguara fl-g˙eluq tieg˙u u rringrazzja wkoll il-kummissjoni mmexxija minn J. Anastasi li b’serjetà kbira mexxiet dawn l-elezzjonijiet u l-g˙add tal-voti kollha.

Il-President qal ukoll li g˙al din is-sena l-EΩekuttiv ser ikollu ˙adax -il persuna fuq ilmejda tal-Kumitat EΩekuttiv.

Fl-a˙˙ar nett irringrazzja lillKunsill Malti g˙all-Isport talli pprovdew dal-post sabi˙ u utli g˙all-Laqgha Generali tal-ASM. L-g˙ada, is-Sibt 28 ta’ Lulju lAssoçjazzjoni organizzat Serata Speçjali biex tonora liçChampions tal-muturi u lkarozzi tal-2011/12.

Din iç-çelebrazzjoni dis-sena saret f’Ta’ Ûaççu s-Si©©iewi.

F’din l-attività kien hemm parteçipazzjoni numeruΩa millG˙awdxin fejn ©ew preΩentati t-tazzi lir-rebbie˙a tal-a˙˙ar Ωew© attivitajiet u liçChampions tal-ista©un li g˙adda.

Is-sewwieqa tal-Quadbikes ukoll kienu ppreΩentati bittazzi g˙at-ti©rijiet li g˙amlu flattività ta’ bil-lejl. Fil-kategorija karozzi Autocross Klassi ‘A’ Christian Mark Galea fuq Fiat Ritmo reba˙ g˙all-ewwel darba

dan it-titlu. Runner-up warajh b’punt inqas f’din il-klassifika spiçça l-eksCham-pion g˙al kemm -il darba f’din il-klassi Patrick Cassar fuq Opel Corsa.

Fil-Klassi B, tal-istess kategorija, spiçça Matthew Borg fuq Opel Nova segwit minn Mario Scicluna fuq Opel Corsa.

Fil-Kategorija tal-Muturi Motocross re©a’ reba˙ il-˙ames titlu Clayton Camilleri fuq KTM. Dan irnexxielu jirba˙ ilkampjonat segwit minn Carmel Borg fuq Suzuki RMZ 250cc.

Fil-Klassi B tal-istess sezzjoni, spiçça Turu Micallef fuq Honda segwit mir-runner-up Charles Borg minn G˙awdex fuq Honda wkoll. Il-kategorija tal‘young drivers’ intreb˙et minn Kyle Camilleri fuq Suzuki RM 85cc.

Il-Kampjonat Trials kien ilu ma ji©i organizzat 11-il sena.

Wara din il-waqfa, dan il-kampjonat intreba˙ minn Damon Bonello fuq GasGas segwit mir-runner-up il-veteran Robert Caruana fuq Gas Gas ukoll u Gary Debono fuq Montesa. Fi Klassi B tal-istess kategorija, spiçça David Dimech fuq GasGas segwit mir-runner-up Wayne Zahra fuq GasGas ukoll.

L-Assoçjazzjoni ˙abbret li attività li jmiss mistennija issir f’Settembru. Din ˙a tkun attività tal-Autocross, ti©rija ta’ ‘sieg˙a sewqan’ bl-isem ‘Autocross Endurance Race’ li tibda u tispiçça wkoll ta˙t iddawl artifiçjali. .

It-tim nazzjonali Malti jΩomm postu fil-klassifika tal-RLIF It-tim nazzjonali Malti tar-rugby Ωamm postu fil-klassifika internazzjonali tal-RLIF. It-tim Malti jinsab fl-20 post.

L-Awstralja tinsab fl-ewwel post b’New Zealand u L-Ingliterra fit-tieni u tielet post rispettivament. Papua New Guinea u Franza ukoll qeg˙din fost l-ewwel ˙amsa. Minkejja li t-tim nazzjonali Malti waqa’ b’ 0.2176 punt, resaq aktar viçin it-tim tan-Norve©ja li qieg˙ed fid-19-il post tal-klassifika. It-tim Malti rnexxielu jirba˙ lin-Norve©ja f’dawn l-a˙˙ar Ωew© sta©uni konsekuttivi.

Il-Kanada li reçentement g˙elbet lil Ìamajca li kienu fit-22 post, rnexxielhom jiksbu il-21 post fejn bejn it-tim tal-Kanada u dak Malti hemm biss 0.7815 punt.

It-tim Malti issa jmissu jilg˙ab kontra d-Danimarka li tinsab fis27 post, fid-29 ta’ Settembru f’Kopenhagen fl-a˙˙ar leg tal-2012 Dove Men + Care International Series. Malta tinsab fit-12-il post minn 21 nazzjon Ewropew.

Klassifika RLIF: 1/ Awstralja 2/ New Zealand 3/ Ingilterra 4/ PNG 5/ Franza 6/ Wales 7/ Fiji 8/ Samoa 9/ Tonga 10/ Skozja 20/ Malta

38

05.08.2012

Sports

OLIMPIJADI

L-GB tirba˙ il-midalja tal-qdif b’ta’ erba’ g˙ar-raba’ darba konsekuttiva

Midalja tad-Deheb fil-qdif tal-Irgiel g˙all-GB Il-biera˙ filg˙odu l-Gran Brittanja kellha suççess fil-qdif bir-reb˙a ta’ Ωew© midalji tad-deheb, wa˙da ta’ b’erba’ irgiel, u l-o˙ra tan-nisa ta’ bi tnejn.

F’ti©rija akkanita ferm is-Sibt filg˙odu, l-Brittaniçi rnexxielhom g˙ar-raba’ Olimpjadi konsekuttivi jirb˙u d-deheb meta g˙elbu lill-Awstralja. Pete Reed, Andy Triggs Hodge, Tom James u

Alex Gregory g˙amlu l-korsa f’sitt minuti 03.97 sekondi biex reb˙u ddeheb, fuq l-Awstrlja, bl-Istati Uniti fittielet post.

Din kienet it-tielet midalja tad-deheb fil-qdif tal-Brittaniçi biex la˙qu r-rekord tag˙hom meta kienu reb˙u tlieta deheb fl-Oimpjadi tal-1908.

Wara biss it-8 jum ta’ dawn l-

Copeland u Hosking jifir˙u wara li reb˙u d-Deheb

Olimpjadi, l-Brittaniçi digà huma çerti li dan se jkun l-aqwa Olimpjadi tag˙hom.

Dwar ir-reb˙ ta’ erba’ midalja wara xulxin fil-qdif ta’ b’erba’ tal-irgiel, din ©rat darbtejn o˙ra, l-ewwel darba millBrittaniçi stess bejn l-1908 u l-1932 u darb’o˙ra mill-Ìermanja tal-Lvant bejn l-1968 u l-1980.

Il-midalja tad-deheb l-o˙ra tas-Sibt filg˙odu tal-Brittaniçi waslet f’ta’ bi tnejn nisa. Il-qaddiefa kienu Katherine Copeland u Sophie Hosking li g˙amlu d-distanza f’7:09.30, biç-ÇiniΩi jag˙mluha f’7:11.93 biex ˙adu l-Fidda u l-BronΩ marret g˙at-tim Grieg.

Deheb g˙all-IΩvizzera fit-Triathlon tan-nisa

D

F

B

Total

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

United States China G.Britain South Korea France Germany Italy North Korea Kazakhstan Russian Fed. South Africa New Zealand Japan Cuba Netherlands Hungary Poland Ukraine Australia Romania

24 23 11 9 8 5 5 4 4 3 3 3 2 2 2 2 2 2 1 1

11 16 7 2 6 9 5 0 0 13 1 0 9 2 1 1 1 0 10 4

13 11 8 5 8 6 3 1 0 9 0 4 11 1 3 2 1 4 6 2

48 50 26 16 22 20 13 5 4 25 4 7 22 5 6 5 4 6 17 7

Lista a©©ornata sa x’˙in morna g˙all-istampa

Erin Densham

Pajjiz

Lisa Norden

Poz

Nicola Spirig

Lista tal-Midalji

Ritratt sabi˙ tal-photofinish bejn Norden u Spirig biex iddeçieda fejn tmur il-midalja tad-deheb

Tmiem drammatiku li spiçça bil-photofinish fit-Triathlon tan-nisa bejn Nicola Spirig tal-IΩvizzera u Lisa Norden tal-IΩvezja. Il-midalja tad-deheb ˙adita l-IΩvizzera wara battalja qalila li fiha Spirig, Norden, Erin Densham tal-Awstralja - li hadet il-midalja tal-bronz - u Sarah Groff tal-Istati Uniti ˙ar©u fuq quddiem fi grupp lejn it-tmiem. Spirig u Norden sprintjaw lejn il-linja a˙˙arija u d-deçiΩjoni kellha tittie˙ed bilphotofinish. Fir-raba’ post spiççat Groff, filwaqt li Helen Jenkins tal-Gran Brittanja, li kienet mal-grupp ta’quddiem sal-10 kilometri, waqg˙et lura u spiççat il-˙ames.

05.08.2012

Sports

39

OLIMPJADI

Il-wirja Maltija fit-XXX Olimpjadi: Londra 2012

Ritratt: Paul Zammit Cutajar

It-tiratur Malti William Chetcuti f'Londra flimkien mal-kowç tieg˙u Jimmy Bugeja midalja fl-Olimpjadi William Chetcuti fl-Isparar. Madankollu ˙ri©na diΩappuntati flimkien ma’ William u l-familja tieg˙u.

Minkejja li ma kinitx ©urnata tajba g˙al Chetcuti huwa xorta laqat 43 minn 50 fl-ewwel rawnd, 47 minn 50 fit-tieni u 45 fl-a˙˙ar rawnd, dawn g˙al total ta’ 135 minn 150.

Ovvjament ma nistg˙ux ng˙idu li dan kien xi skor tajjeb ˙afna peress li nafu li Chetcuti huwa kapaçi li jikseb riΩultat ferm a˙jar minn hekk.

Madankollu hawn qed nitkellmu fuq livell mondjali peress li l-Malti huwa fost l-aqwa fiddinja u dan il-post tad-disa’ fid-dinja mhux xi riΩultat li j˙ammarlek wiççek, jew li William kisbu din id-darba b’xi kumbinazzjoni. Anzi huwa unur g˙al William Chetcuti u g˙alina l-Maltin li niksbu post b˙al dan b’mod regolari.

Hawn ta’ min isemmi li Chetcuti huwa konsistenti f’din il-poΩizzjoni peress li fl-a˙˙ar Ωew© Olimpjadi huwa wkoll kiseb id-9 u t-8 post.

Kienu l-ewwel sitta li kkwalifikaw u g˙alhekk ma kkwali-

Ritratt: Paul Zammit Cutajar

Din il-©img˙a li g˙adha kif intemmet, Ωgur li kienet l-itwal wa˙da fl-istorja g˙all-isportivi Maltin meta segwejna lill˙ames atleti Maltin: Andrew Chetcuti, William Chetcuti, Diane Borg, Nikki Muscat u Rachid Chouhal kollha ji©u eliminati mid-dixxilplini tag˙hom.

B’mod partikulari l-Óamis kien twil immensament meta lakbar tama ta’ midalja g˙al Malta, William Chetcuti kien eliminat mid-Double Trap talisparar. Kellna imbag˙ad ilÌimg˙a, ftit twila wkoll, meta l-isprinter Maltija Diane Borg ikkwalifikat mill-preliminari g˙all-ewwel rawnd, ji©ifieri kellha Ωew©t itlielaq f’jum wie˙ed.

Bdejna t-Tlieta 31 ta’ Lulju.

IΩ-Ωg˙aΩug˙ Malti Andrew Chetcuti ikkompeta fil-Prova Nru 3 tal-100 metru freestyle g˙awm tal-ir©iel fil-London 2012 Aquatics Centre. Kompetizzjoni mill-aktar kontestata fost l-g˙awwiema tad-dinja.

Min jirba˙ din it-tellieqa Olimpika jkun meqjus b˙ala laktar g˙awwiem veloçi taddinja. IΩ-Ωg˙aΩug˙ Malti ta’ 19il sena li b˙alissa qieg˙ed jistudja f’università fl-Istati Uniti, g˙amel ˙iltu kollha. Prova ta’ dan kien il-fatt li kiser ir-rekord tieg˙u stess u g˙amel iddistanza f’51.67 sekondi. Irrekord nazzjonali Malti g˙al din id-distanza qabel kien ta’ 0.18 il-sekonda aktar, ji©ifieri 51.85 sekondi.

Andrew Chetcuti spiçça din il-prova fit-tielet post, u overall spiçça fid-39 post minn 56 partiçipant. Madankollu dan ma kienx ˙in tajjeb biΩΩejjed g˙allivelli g˙oljin ta’ din il-kompetizzjoni. Il-parteçipanti kollha f’din il-prova ˙add minnhom ma g˙adda g˙as-semi-finali min˙abba l-istess ra©uni, ji©ifieri li l-˙in ma kienx tajjeb biΩΩejjed.

L-g˙awwiem bl-a˙jar ˙in kien Nathan Adrian tal-Istati Uniti b’˙in ta’ 48.19 sekondi.

L-ewwel sittax g˙addew g˙assemi-finali. B’hekk spiççat lavventura ta’ Andrew Chetcuti f’Londra 2012.

Imbag˙ad komplejna l-Óamis 2 ta’ Awwissu bl-akbar tama Maltija ta’ reb˙ tal-ewwel

L-g˙awwiem Malti Andrew Chetcuti li kiser ir-rekord nazzjonali Malti tal-100 metru freestyle f’Londra 2012.

fikajniex g˙al tliet postijiet u g˙al Ωew© plattini. M’hemmx x’tag˙mel, nisperaw li fil-kompetizzjoni kbira li jmiss immorru a˙jar. William g˙adu Ωg˙ir fl-età u forsi g˙ad ikun jista’ jwettaq il-˙olma tieg˙u u tag˙na li nirb˙u medalja flOlimpjadi.

Il-jum li kien imiss kien ilÌimg˙a 3 ta’ Awwissu b’partiçipazzjoni doppja, dik taΩΩew© tfajliet fit-tim Malti - lisprinter Diane Borg u lg˙awwiema Nikki Muscat.

Bdiet iΩ-Ωg˙aΩug˙a ta’ 18-il sena, Nikki Muscat fl-Aquatic Centre fil-Prova Nru 5 fil-50 metru freestyle. Muscat kienet ma tifla˙x minn ©ranet qabel u g˙alhekk ma kinitx f’sikkita g˙al kollox g˙at-tellieqa.

Hija spiççat fir-raba’ post f’27.22 sekondi. L-a˙jar ˙in ta’ Muscat u wkoll ir-rekord nazzjonali Malti huwa 26.87 sekondi, filwaqt li r-rekord tad-Dinja huwa 23.73 u dak Olimpiku 24.06. Fil-lista finali fost l-74 g˙awwiema, Nikki Muscat spiççat fit-43 post.

Ir-rebbie˙a ta’ din il-prova kienet l-g˙awwiema sensazzjoni mill-Lithuanja ta’ 15-il sena Ruta Meiltyte f’25.55 sekonda. Din l-g˙awwiema ssorprendiet meta reb˙et iddeheb fil-100 metru breaststroke, it-Tnejn ta’ qabel. Hija g˙elbet lil favorita, Rebecca Soni tal-Istati Uniti.

It-tfajla l-o˙ra Maltija, lisprinter Diane Borg irnexxiela tikkwalifika fil-100 metru talpreliminari. Fl-Olympic Stadium fil-Prova Nru 2, hija ©riet id-distanza fi 12-il sekonda u spiççat fit-tielet post wara lisprinter mill-Kamerun, Delphine Atangana li kellha ˙in ta’ 11.71 sekondi u Kaina Martinez tal-Belize b’˙in ta’ 11.81 sekondi. Il-˙in ta’ Diane Borg kien is-seba’ l-a˙jar ˙in minn dawk li kklassifikaw fittielet post u g˙alhekk ikkwalifikat g˙all-ewwel rawnd.

L-a˙jar ˙in tal-ista©un ta’

Borg huwa 11.95 sekonda, filwaqt li l-a˙jar ˙in tag˙ha huwa ta’ 11.89 sekonda.

Meta gejna g˙all-ewwel rawnd Diane ˙adet sehem filProva Nru 2. Naturalment hawnhekk kellha avversarji ferm a˙jar mill-prova tal-preliminari u eventwalment spiççat fl-a˙˙ar post, ji©ifieri fit-8 post. Madankollu hija tejjbet il˙in ta’ filg˙odu li kien ta’ 12-il sekonda u niΩΩlitu g˙al-11.92, li hu ferm qrib l-a˙jar ˙in tag˙ha tal-ista©un ta’ 11.95 sekondi. Din ukoll hija prova tal-isforz li g˙amlet din iΩΩg˙aΩug˙a Maltija f’din lavventura tag˙ha fl-Londra 2012.

L-a˙˙ar jum tal-partiçipazzjoni Maltija wasal il-biera˙ isSibt 4 ta’ Awwissu meta da˙al

fix-xena l-atleta mill-Marokk, naturalizzat Malti ta’ esperjenza kbira Rachid Chouhal. Huwa ha sehem fil-Prova Nru 4 talpreliminari tal-100 metru ir©iel fl-iStadium Olimpiku. Huwa spiçça r-raba’ fil-prova tieg˙u b’˙in ugwali daqs l-a˙jar tieg˙u tal-ista©un ji©ifieri 10.83 sekondi.

Ir-rebbie˙ f'din il-prova kien mill-Burundi Gerard Kobeane b’˙in ta’ 10.42 sekondi, it-tieni Fabrice Coiffic mill-Mauritius b’˙in ta’ 10.62 sekondi u ttielet l-isprinter mill-Virgin Islands, Courtney Williams b’˙in ta’ 10.80 sekondi.

B’din l-eliminazzjoni ta’ Rachid Chouhal intemmet ilparteçipazzjoni Maltija f’Londra 2012.

Diane Borg, f’ritratt kommemorattiv eççellenti mal-aktar bniedem fast fid-dinja, Usain Holt

40

05.08.2012

A˙barijiet

Il-konsumatur ikompli ji©i mislu˙ mill-Enemalta Ir-ro˙s fil-prezzijiet internazzjonali mhuwiex ji©i mg˙oddi kollu lill-konsumatur lokali L-a˙˙ar tibdil im˙abbar millGvern fil-prezzijiet tal-fjuwil ma jirriflettix it-tnaqqis li kien hemm fil-prezzijiet tal-fjuwil fisswieq internazzjonali. Li kieku l-prezz tal-petrol f’Malta kellu tabil˙aqq jirrifletti t-tnaqqis li kien hemm fil-prezzijiet fisswieq internazzjonali, il-prezz tal-petrol f’Malta suppost li huwa 9ç il-litru or˙os minn dak im˙abbar mill-Gvern Nazzjonalista fil-bidu ta’ dan ix-xahar.

Fir-rigward tad-diesel, li kieku l-prezz lokali tad-diesel kellu tassew jirrefletti dak internazzjonali, l-prezz lokali tad-diesel f’Awwissu kellu jkun madwar 6ç or˙os minn kif t˙abbar millGvern fil-bidu ta’ dan ix-xahar.

Hekk qieg˙ed isostni l-Partit Laburista permezz tal-Kelliemi Ewlieni g˙all-Ekonomija Charles Mangion.

Fil-kaΩ tal-petrol, il-prezz Ωdied b’5ç (3.5%) g˙al ¤1.49 illitru billi l-kunsinna nxtrat f’Lulju, fejn skont l-Enemalta, ilprezz internazzjonali Ωdied b’madwar 7.8%. Din iΩ-Ωieda filprezz tal-petrol kwaΩi tre©©a’ lura g˙al kollox it-tnaqqis ta’ 6ç li l-Enemalta kienet ˙abbret ixxahar li g˙adda, biex b’hekk ilprezz tal-petrol illum huwa biss 1ç or˙os minn dak li kien f’April u Mejju.

Madankollu, il-prezz internazzjonali tal-petrol f’dollari Amerikani f’Lulju kien 17% or˙os minn dak ta’ April, li fuqu kien ibbaΩat il-prezz lokali tal-petrol g˙al Mejju, filwaqt li f’ewro l-prezz internazzjonali f’Lulju kien kwaΩi 11.5% or˙os minn April.

G˙alhekk ir-ro˙s ta’ 0.7% filprezz lokali tal-petrol bejn

Mejju u Awwissu çertament ma jirriflettix ir-ro˙s ta 11.5% filprezz internazzjonali f’ewro filperijodu li fuqhom kienu bbaΩati l-prezzijiet lokali matul l-istess perijodu.

Fil-fatt, li kieku l-prezzijiet lokali tassew jirriflettu dawk internazzjonali, il-prezz talpetrol lokali f’Awwissu suppost kellu jkun madwar 9ç or˙os minn dak im˙abbar millEnemalta.

Dan kollu juri biç-çar li meta l-prezzijiet internazzjonali ro˙su, dan ir-ro˙s ma giex mg˙oddi kollu lill-konsumaturi, izda meta jiΩdied il-prezz internazzjonali, iΩ-Ωieda qed ti©i mg˙oddija kollha kemm hi.

Fil-kaΩ tad-diesel, skont lEnemalta, il-prezz lokali g˙al Awwissu kien ibbaΩat fuq ilprezz internazzjonali ta’ Ìunju, iΩda l-Enemalta naqset tg˙id kemm kien naqas g˙ax hekk kien jaqbillha tg˙id. L-Enemalta ˙abbret li l-prezz lokali taddiesel ro˙os bi 3ç (2.2%) fuq Lulju u b’5ç (3.6%) fuq il-prezz ta’ Mejju.

Imma l-prezz internazzjonali tad-diesel bejn tmiem Mejju u Ìunju kien ro˙os b’aktar minn 16% f’termini ta’ dollari Amerikani, filwaqt li f’ewro l-prezz kien ftit aktar minn 12% or˙os.

G˙alhekk, li kieku l-prezz lokali tad-diesel kellu tassew jirrefletti dak internazzjonali, lprezz lokali tad-diesel f’Awwissu kellu jkun madwar 6ç orhos milli t˙abbar nhar itTlieta li g˙adda.

In-nutar Mangion sostna li “ghal darb’o˙ra, jidher li l-kon-

sumatur qed jibqa’ ji©i mislu˙, billi meta jonqsu l-prezzijiet internazzjonali, dan ir-ro˙s ma jigix mg˙oddi kollu, iΩda meta jiΩdied il-prezz internazzjonali, iΩ-Ωieda ti©i mg˙oddija kollha fuq il-konsumatur”.

“G˙alhekk je˙tie© li r-regolatur, li f’dan il-kaΩ huwa lAwtorità Maltija g˙ar-RiΩorsi jag˙ti spjegazzjoni dettaljata lillkonsumaturi Maltin u G˙awdxin g˙alfejn mhux l-effett kollu tat-tnaqqis fil-prezz internazzjonali tal-petrol u diesel ma giex mg˙oddi lill-konsumatur”, tenna Charles Mangion.

Intant fit-twegiba tal-Enemalta g˙al dak li sostna l-Partit Laburista, din qalet li l-prezz lokali g˙al Mejju ma kienx determinat mill-prezz internazzjonali t’April billi f’April ma kienx hemm kunsinna ta’ petrol, iΩda kien ibbaΩat fuq ilprezz ta’ Marzu meta saret la˙˙ar kunsinna.

Li naqset tg˙id l-Enemalta huwa li l-prezz internazzjonali tal-petrol f’Marzu kien prattikament l-istess g˙al dak ta’ April

u g˙aldaqstant, il-prezz internazzjonali tal-petrol f’Lulju f’ewro jibqa’ xorta aktar minn 11% or˙os minn dak ta’ Marzu, li fuqu kien ibbaΩat il-prezz lokali tal-petrol g˙al Mejju.

G˙alhekk l-Enemalta, kif ukoll l-MRA ©ew mitluba jispjegaw kif filwaqt li l-prezz internazzjonali ro˙os b’aktar minn 11%, dak lokali ro˙os biss b’0.7%.

Fir-rigward tal-prezz taddiesel, skont kif rrapurtat f’The Times (verΩjoni online), lEnemalta stqarret li bejn Mejju u Ìunju, l-prezz kien naqas b’9.83% u mhux b’16%.

Il-paragun tal-prezz internazzjonali f’dollaru Amerikan ta’ Ìunju ma’ dak ta’ April, juri li kien hemm ro˙s t’aktar minn 16%, li f’ewro jissarraf f’ro˙s t’aktar minn 12%.

G˙alhekk, kemm l-Enemalta u l-MRA huma fid-dover li jispjegaw kif il-prezz internazzjonali f’termini ta’ ewro ro˙os b’aktar minn 12%, iΩda dan sarraf biss f’ro˙s ta’ 3.6% fil-prezz lokali tad-diesel bejn Mejju u Awwissu.