an vzw sch rift van Kar ava 3-m aan del ijks tijd nr. 2 win tigs te jaa rga ng ent Een 5 201 ni apr il – mei – ju Gee rde gem vaa rt 96 v.u. Ger d Ver tom men pen X wer ifte kan too r 209 9 Ant 280 0 Mec hel en Afg
Vindingrijk
thema:
Duurzaam reizen
Reizen door de Surinaamse jungle
Wereldwaterdag
Wolkenmelkers en mistvangers
Reisverhaal in beeld
Tanzania & Zanzibar Roots
Inhoud + Colofon
Voorwoord 3 Reisfoto: Noorwegen Lofoten 4 Duurzaamheidsactie: 7 dagen zonder 6 Boekhoek / ledenvoordelen 8 Wereldwaterdag: wolkenmelkers & mistvangers 10 Agenda 14 Zuidstage: getuigenissen studenten UCLL 16 Reisverhaal in beeld / Tanzania & Zanzibar Roots 20 Fietsinleefreis Bangladesh 23 Reisreportage: de Palestijnse gebieden & IsraĂŤl 26 Duurzaam reizen door de Surinaamse jungle 30 Joker 34
2
Colofon Cover: ZoĂŤ Verresen Samenstelling: Sarah Trappeniers Teksten: Sarah Trappeniers en de vermelde reisbegeleiders van Karavaan Eindredactie: Rani Thoon en Carla Borgmans Lay-out: Sarah Trappeniers Druk: Drukkerij De Bie (Duffel) Papier: cyclusprint, gerecycleerd en chloorvrij
de Karavaan nr. 2
Tom Van den Borne Voorzitter Karavaan vzw
Z Dagen zonder
even dagen zonder vlees, het was vorig jaar een van de uitdagingen dat Karavaan voorstelde. Niet de grootste uitdaging, veel mensen gaan voor de veertig dagen zonder. Het ging me dan ook vlotjes af, gelukkig stond er toen net geen familiefeest gepland, want dat had de zaken wel kunnen bemoeilijken. Dezelfde periode zonder auto. Tja ik woon en werk in de stad dus sowieso gebruik ik tijdens de week al geen auto. In het weekend was de uitdaging iets groter, want de bestemmingen waren minder goed bereikbaar met het openbaar vervoer en wat ver voor de fiets. Maar met wat organisatie lukte dat ook. Maar de echte uitdaging waren de zeven dagen zonder plastic afval. Het werd snel duidelijk dat ‘zonder’ vooral betekende ‘minder’, want de opdracht bleek bijna onmogelijk te zijn. Ik had enkele meevallers: zo zat mijn muesli al in een tupperware-doos. Maar voor enkele essentiële voedingswaren en toiletartikelen kon ik er niet rond. Fruit en groenten kan je gelukkig al eens los kopen, maar het deed toch even pijn toen ik op de fair trade picknick van Oxfam de koekjes en de chocolade aan me moest laten voorbijgaan wegens een foute verpakking. Maar voor dit jaar is er hoop: er is ondertussen een verpakkingsloze winkel in de buurt, het gaat het al iets makkelijker maken. En wat heeft dat met reizen te maken? Het beeld van rondvliegend plastic afval naast een schitterende berg of op een prachtig strand, ik heb het spijtig genoeg al te veel gezien. En die rivier vol afval in het centrum van Kathmandu hebben veel reizigers ook al bewonderd. Maar evengoed was het in Ladakh tien jaar geleden al verboden om nog plastic zakjes te geven in winkels. En ze promootten er toen ook al om geen water uit wegwerpflesjes te drinken, maar hervulbare flessen te gebruiken, iets wat we gelukkig hier de laatste tijd ook meer en meer zien gebeuren. Dus neem jezelf een uitdaging voor, verleg je grenzen hierin en kijk tijdens je volgende reis ook eens wat de impact zou kunnen zijn.
Vooraf de Karavaan nr. 2
3
Reisfoto
4
de Karavaan nr. 2
Reinebringen by night... Hoe vaak in je leven beklim je een berg midden in de nacht? En dat mĂŠt zonlicht! In de zomer kan je dankzij de middernachtzon de hele dag klimmen. Je kan niet op de Lofoten (de parel van Noorwegen) geweest zijn, zonder deze korte (450 m), maar steile klim te maken. Je krijgt op de top een onvergetelijk uitzicht over het vissersdorpje Reine, de fjorden en spitse bergtoppen. Wat een ongelofelijke ervaring! Dit was absoluut de topper van de reis. An Baeyens
Reisfoto de Karavaan nr. 2
5
7 dagen zonder…!? We weten allemaal dat onze grondstoffen niet oneindig zijn en dat we, om het tij van de klimaatsverandering te keren, onze CO₂-uitstoot moeten reduceren en onze impact op het milieu moeten verkleinen. Hoe zal onze toekomst eruit zien met méér groene energie en méér fietsers, met méér afvalvrije winkels en méér respect voor voedsel? Tekst: Rani Thoon
Duurzaamheidsactie 7 dagen zonder
Thema’s nieuwe editie 7 dagen zonder: zonder auto, zonder plastic en zonder voedselverspilling
6
Vele kleine acties samen vormen één grote en door na te denken over wat je wel of niet koopt kan je al een flinke bijdrage leveren. Het belangrijkste is dat je geen afwachtende houding aanneemt, in actie schiet en dan kan jij als consument het verschil maken. We hopen je alvast te kunnen inspireren met onze actie!
Een blik achter de schermen 7 dagen zonder auto
Belgen zijn gek op auto’s. Driekwart zegt niet zonder zijn auto te kunnen, maar anderzijds willen we toch milieubewust uit de hoek komen. We staan vaak urenlang in files om naar het werk te gaan, klagen meer en meer over het agressieve rijgedrag van anderen en de limiet van fijn stof wordt regelmatig overschreden.
de Karavaan nr. 2
Juist daarom willen we de uitdaging samen aangaan! Samen 7 dagen zonder auto! Dus haal je fiets van onder het stof, blink hem volledig op en spring op je stalen ros!
7 dagen zonder plastic
De planeet gaf ons water, aarde en lucht. In 1933 voegde de mens plastic toe aan dit rijtje. De uitvinders zijn er al lang niet meer, maar hun uitvinding is alive and kicking. Vandaag de dag vind je plastic overal ter wereld. De befaamde ‘plastic soep’ blijkt niet langer een ver-van-mijn-zee-show te zijn want ook onze eigenste Noordzee krijgt jaarlijks ettelijke tonnen afval te verwerken. Zelfs onze mosselen bevatten ondertussen stukjes plastic. Laat ons daarom het heft in eigen handen nemen en het eens zonder plastic proberen!
Doe jij ook mee?
Vorig jaar fietsten heel wat reisbegeleiders (vanop verschillende locaties) naar het opleidingsweekend in Dworp Neem een linnen zak mee voor je boodschappen
7 dagen zonder voedselverspilling
Wanneer: start op zaterdag 9 mei t.e.m. vrijdag 15 mei 2015 Voor wie: iedereen die houdt van een
uitdaging! Nieuwsgierig naar originele tips en toffe alternatieven? Volg ons op Facebook “7 dagen zonder”, doe mee met één of meerdere acties en deel je ervaringen! Elke inspanning telt, hoe klein die ook is!
Voor wie maar niet genoeg krijgt!
Ook de Vlaamse overheid doet mee! Het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE) roepen mensen op om in april dertig dagen hun auto niet te gebruiken, dertig dagen meer stilte te zoeken of om dertig dagen voor meer groen te zorgen in hun omgeving. Meer info: www.30dagen.be
Volg de duurzaamheidsactie op Facebook via de pagina ‘7 dagen zonder’
de Karavaan nr. 2
Duurzaamheidsactie 7 dagen zonder
Wereldwijd verspillen we een derde van het voedsel dat geproduceerd wordt. Veel ‘misvormde’ groenten en fruit worden zomaar weggegooid. Kromme komkommers of boontjes met een ruwe huid vallen niet in de smaak bij de consument en blijven daarom vaak achter op het veld als afval. Er zijn al veel initiatieven in het leven geroepen om voedselverspilling de kop in te drukken, maar wat hebben we zelf in de hand? Vanuit de koelkast verdwijnt nog heel wat richting vuilnisbak en daar kunnen we iets aan doen. Hoe ga je bewuster om met voedsel? Test jezelf tijdens 7 dagen zonder!
7
Golem - Koen Stuyck
Boekhoek
Golem is een ambitieuze en atmosferische thriller over het Israëlisch-Palestijns conflict, waarvan de centrale vraag – wat als er een radicale oplossing zou bestaan voor het conflict – wordt uitgewerkt in de levens van mensen die zich omwille van hun persoonlijke geschiedenis aan één of andere kant van het conflict bevinden en die worstelen om zich aan de greep van hun lot te onttrekken. Het zijn de lotgevallen van een buitenstaander die hen dwingen de realiteit onder ogen te zien.
Het verhaal
Het verhaal volgt een journalist, Aart Verschueren. Hij begint een relatie met Janka, een Oost-Europese vrouw van joodse herkomst. Ongeveer rond diezelfde tijd maakt hij kennis met Nasr, een Palestijns vluchteling. Aart, wiens sociaal leven getekend is door zijn ongebreidelde nieuwsgierigheid naar wat anderen meemaken, komt heel wat te weten over de achtergrond van beiden. Hoewel zijn twee nieuwe vrienden niets met elkaar te maken hebben, hebben ze toch een aversie tegenover elkaar. En dat alleen omdat zij Joods is en hij Palestijns. Aart besluit zijn relatie met elk van beiden verborgen te houden voor de ander. Als Janka hem vraagt om naar Israël te reizen - hij kan haar familie daarmee een uitzonderlijke gunst bewijzen - stemt hij toe. Wanneer hij aan zijn Palestijnse vriend vertelt dat hij naar Israël moet voor de krant, geeft ook die hem een opdracht mee. Hij beseft niet dat hij hiermee zijn rol van buitenstaander opgeeft maar tevens zijn eigen doodvonnis tekent. Golem vertelt een van de grote verhalen van onze tijd vanuit een onverwachte hoek en door de ogen van gewone mensen. Het is ook een onderzoek naar de worsteling van mensen met de ideologische bubbel waarin ze leven.
Kostprijs: € 18 ipv € 21,40 voor Karavaan-reisbegeleiders en -leden. Bestellen? Mail naar info@karavaan.be
Boekhoek - Ledenvoordelen
Ledenvoordelen ‘15
8
Wil jij ook graag deel uitmaken van onze club? Vul het formulier in op www.karavaan.be (Lid worden) en stort €15. Daarna sturen wij je Karavaanlidkaart naar jou toe. Lid ben je gedurende een kalenderjaar (van 1 januari tot 31 december). Je krijgt heel wat voordelen als Karavaan-lid (op vertoon van je lidkaart): Je ontvangt 4 keer ons magazine De Karavaan. 20% korting op de aangekochte blogspace bij TangaTanga. 15% korting bij reisboekhandel Anticyclone des Açores (Wolvengracht 34, 1000 Brussel). 10% korting bij De Wandelstok (Vrijwilligersstraat 12, Beerse) voor je buitensportmateriaal. de Karavaan nr. 2
Hou onze communicatiekanalen goed in de gaten, want de ledenvoordelen worden stevig uitgebreid!
10% korting op de verblijfprijs bij Casa Rural Aaccent in Catalonië (Spanje) www.aaccent.cat 10% korting op elk landenboekje van te gast in. Maak kennis met het echte leven. 10% korting in 4 (reis)boek-handels › Atlas & Zanzibar (Kortrijksesteenweg 19, Gent of Kortrijksesteenweg 1036, Sint-DenijsWestrem) › Standaard Boekhandel, filiaal Meirbrug 2, reisboekenafdeling (Antwerpen) › Black Label (Welvaartstraat 61, Boechout) › Altiplanobooks (www.altiplanobooks.be: je korting wordt meteen verrekend) 5% korting bij boekhandel De Groene Waterman (Wolstraat 7, Antwerpen)
9 tem 15 mei
Kan jij r e d n o z 7 duatog, pelanstic & a ? g n i l l i p s r e v l e voeds
edoen: Meer info en me dagenzonder2015 /7 m o .c k o o b e c a .f www
Wolkenmelkers en Tekst: Greet Willemse - Foto’s: Flickr
Op 22 maart (ll.) was het Wereldwaterdag. Het gebrek aan schoon, zoet water wordt alom beschouwd als een van de grootste milieuproblemen voor de 21ste eeuw. De wereldbevolking groeit, bronnen vervuilen, woestijnen nemen in omvang toe. Niettemin wordt er soms water gevonden uit onverdachte bron. En op onverdachte plekken.
Wereldwaterdag
De woestijn is de plek bij uitstek als het gaat om waterschaarste. Planten en bepaalde dieren zoals de mistkever kunnen hier overleven omdat ze manieren hebben ontwikkeld om kleine hoeveelheden water uit de atmosfeer te halen. Door goed naar deze voorbeelden in de natuur te kijken hebben wetenschappers nu effectieve mist-oogsttechnieken kunnen ontwikkelen. Het komt neer op grote netten die vocht insluiten tijdens de mist en de druppels via een trechter in een tank opvangen, waar ze ophopen tot drinkwater.
10
Kevers
In de woestijn is water zeer schaars. De Stenocara-kever heeft een manier ontwikkeld om toch drinkwater te verzamelen. Hij komt ‘s nachts tevoorschijn en klimt dan naar de top van een zandduin. Daar steekt hij zijn achterlijf in de lucht tijdens de ochtendmist. De mist
de Karavaan nr. 2
trekt vanaf zee landinwaarts en bestaat uit waterdamp. Op z’n kont heeft de kever kleine bobbeltjes, waar waterdruppeltjes aan blijven plakken. De druppels glijden via speciale kanaaltjes naar z’n bek. Zo voorziet de kever zichzelf van water. Poepsimpel, nietwaar?
Bomen
Ook bomen blijken uitstekende mistvangers. Mist beweegt zich voort en raakt daarbij de bomen aan. Er worden druppeltjes gevormd die door de bladeren kunnen worden opgenomen, maar ook op de grond vallen. Het water dat in de bodem terecht komt, vult de grondwaterstromen of wordt opgenomen door de wortels. Inwoners van woestijndorpen kennen al honderden zoniet duizenden jaren de techniek om dauwdruppels te verzamelen die van de bladeren vallen.
n mistvangers
Reusachtige volleybalnetten
Troosteloze mist
Ooit in Lima geweest? Reizigers die aankomen op de luchthaven zijn vaak teleurgesteld in Lima. Ze hebben hun hoofd vol van schitteren-
In kleine gemeenschappen die geen toegang hebben tot water uit bronnen, rivieren of regen, kan de techniek levens redden en mensen bevrijden van exuberante waterprijzen. En laat dat precies zijn wat er nabij deze metropool gebeurt. Twee miljoen bewoners van sloppenwijken hebben geen aansluiting op de waterleiding. Zij zijn aangewezen op water dat via moeilijk begaanbare wegen wordt aangevoerd met tankwagens. Heel duur water. De armen in de wijken betalen tienmaal zoveel voor hun
de Karavaan nr. 2
Wereldwaterdag
Het mechanisme achter mistvangers is kinderlijk simpel. Wanneer laaghangende wolken door de fijnmazige netten waaien, worden de kleine waterdruppels uit de mist tegengehouden. Deze vormen grotere druppels, die uiteindelijk door de zwaartekracht naar beneden vallen in een goot. Buizen leiden het water naar een nabijgelegen tank. Ingenieus én effectief. Bij dichte mist oogsten dit soort netten tot 17 liter water per vierkante meter. Als je weet dat de constructies zo’n 24 vierkante meter groot zijn, kan een vangnet gemakkelijk 300 liter per dag uit de lucht halen.
de beelden en wat zien ze? Een stad die baadt in de garúa, een troosteloze mist die vanuit zee komt. De miljoenenhoofdstad van Peru is na Caïro de grootste woestijnstad ter wereld. Er valt amper 10 milimeter neerslag per jaar en de luchtvochtigheidsgraad is er buitengewoon: tot wel 98 procent. Een ideale plek voor de mistvangers dus!
11
Wereldwaterdag
water als mensen die op de waterleiding zijn aangesloten.
12
Verschillende organisaties hebben projecten met mistvangers lopen in Lima. Het water wordt verdeeld onder de lokale bevolking. Met een gedeelte van dat water worden landbouwprojecten in gang gezet. Groentetuinen floreren, fruitbomen groeien en ook de felbegeerde taraboom wordt weer aangeplant. De zaden van de taraboom worden ingezet bij het looien van leer en het kleuren van textiel. Er wordt ook een gom aan onttrokken, die dienst doet als verdikkingsmiddel of stabilisator. Door de opbrengsten van groenten, fruit en vruchten van de taraboom, kunnen de mensen weer in hun levensonderhoud voorzien. Een mooi perspectief voor arme inwoners die van dag tot dag probeerden te overleven... De kleine bomen dient men na het aanplanten
de Karavaan nr. 2
weliswaar te voeden met mistwater dat in netten is gevangen. Maar als de bomen enige omvang hebben bereikt, kunnen ze zelf meehelpen om mist op te vangen, en tenslotte uiteindelijk helemaal in hun eigen behoefte voorzien. Meer zelfs, men hoopt dat de jonge bomen die nu aangeplant zijn op de heuvels rond Lima, met de jaren groot genoeg zullen zijn om voldoende mistdruppels te vangen in hun bladerdek, die dan op de grond sijpelen, en zo het grondwaterpeil voeden! Ook in de Atacamawoestijn langs de Chileense en Peruviaanse kust worden mistvangers ingezet. En ook elders ter wereld onder andere in de provincie Limpopo in Zuid-Afrika. Daar vangen de mistnetten van een school dagelijks 2500 liter water op, meer dan genoeg voor alle schoolkinderen om te drinken. Voordat het mistnet werd ge誰nstalleerd, haalden dorpsbe-
woners hun drinkwater uit poelen die gevoed werden door stroompjes en die vaak gedeeld werden met dieren. Het schone mistwater heeft ervoor gezorgd dat het aantal ziekten onder de schoolkinderen snel is afgenomen. Dat mistvangers voor vele mensen waardevolle bronnen van zoet water zijn, staat buiten kijf. Een ingenieuze en tegelijk eenvoudige techniek. Onderzoekers blijven intussen volop experimenteren met verschillende mazengroottes, afmetingen en vorm van de netten en de absorptie van de stof om het meest efficiĂŤnte systeem te vinden. Wereldwaterdag
Bronnen:
MO* Magazine , september 2013 BioTechno, EDITIE 001 â–Ş JANUARI 2013 http://news.nationalgeographic.com : Fog Catchers Bring Water to Parched Villages http://www.gozuidafrika.com/nieuws/nieuws_detail. php?newsID=4278 http://www.tonvoogtconsultancy.com/203/mistvangers.html
de Karavaan nr. 2
13
Karavaan-@genda
Alle informatie over Karavaan-activiteiten vind je op www.karavaan.be onder ‘Agenda’. De activiteiten zijn enkel toegankelijk voor leden.
April tot juli 2015
22 tot 25 mei 2015
Wat wordt het voor jou deze zomer? Sand boarden in Marokko? Paardrijden in Argentinië? Of Cliff jumpen in Mexico? Je moet nog even wachten voor je kan vertrekken maar met deze Go-26 activiteiten kan je alvast beginnen dromen van exotische oorden! Ready to Go?
Once upon a Roadtrip is een oergezellige liftwedstrijd. Een combinatie van avontuur, competitie, gezellig samen zijn én nieuwe mensen leren kennen. Het is een sympathieke race waarbij je op voorhand niet weet waar je zal eindigen, maar waar je nadien nog lang van zal nagenieten. Dus train die liftduim, zet je schrap en just go for it!
Go Prepare!
Deze activiteit is voor jongeren tot 26 jaar. Inschrijven: www.joker.be/goprepare
Go Aftermovie Workshop € 5 25 april - Brussel Go Pack - Rugzakologie Gratis 29 april of 29 juli - Mechelen Go Taalbaño Español € 20 2 en 9 mei - Antwerpen
Once Upon a Roadtrip (bestemming onbekend)
Kostprijs: € 245 Deze activiteit is voor jongeren van 18 tot 30 jaar en is gegarandeerd. Inschrijven: www.karavaan.be
5 tot 7 juni 2015
Wild Beach Weekend (Nieuwpoort)
Het Wild Beach Weekend is terug! We ontvangen jullie in Nieuwpoort op een aangemeerd schip dat dienst doet als uniek jeugdverblijf. Wat mag je verwachten: veel actie, spelelementen met een vleugje competitie en vooral heel veel FUN ! Kostprijs: € 115
Karavaan-agenda
Deze activiteit is voor alle leeftijden. Inschrijven: www.karavaan.be
Alle activiteiten vind je ook op www.facebook.com/ilikekaravaan
14
de Karavaan nr. 2
& STAGES N E S S U S CUR ASSENEN W L O V R O VO
2015
Alpentochten Gezinsurvival
BERGEN TREKKING SURVIVAL
Bergcursus Vogezen Wandelweekends Voeding uit de natuur
Trekkingtechnieken
Kaart en kompas
Outdoor-EHBO Bergwandelcursussen Survivalcursus Canadese kano
Trekkingkoken Prehistorisch koken
Praktische info: er is geen voorafgaande kennis nodig. Je kan voor alle cursussen individueel inschrijven. (Bijna) alle cursussen vinden plaats nabij Vresse sur Semois in de Naamse Ardennen. Voor heel wat cursussen logeer je in meerpersoonskamers. Een upgrade naar 2-persoonskamer is soms mogelijk.De survivalcursussen gaan door in het wilderniskamp CapSauvage, waar we logeren in tentjes rond een blokhut. De exacte vind je op www.outdoorschool. dedata Karavaan nr. 2 be. Een groepje vanaf 8 personen kan een datum in overleg aanvragen. Al onze instructeurs zijn zeer ervaren, gepassioneerde en professionele lesgevers. Bijna alle cursussen zijn weekendcursussen (2dagen/2nachten) met aankomst op vrijdagavond rond 20u en einde op zondagnammidag rond 17u**.
15
Sigrid Bourry - Brazilië
Sander Degeling - Senegal
Stageplaats: Tijdens mijn verblijf liep ik stage bij twee projecten in de stad Porto Nacional. Eenerzijds bij Cultuurpunt Tambores do Tocantins wiens missie luidt: het behouden van de traditionele muziekcultuur. Tweewekelijks worden er percussielessen georganiseerd voor jongeren wonende in de buitenwijken van de gemeente. Voor velen een kans om in een positieve omgeving nieuwe mensen te leren kennen, zich te ontwikkelen, te leren, ... . Daarnaast ging ik meermaals per week helpen bij Centrinho, een centrum voor ondervoede kinderen.
Stageplaats: APROFES (Association pour la Promotion de la Femme Sénégalaise) is een Senegalese NGO die zich via projecten in diverse sectoren en regio’s inzet voor de emancipatie van de Senegalese vrouw. Als journalist werkte ik gedurende zes maanden mee aan de overkoepelende communicatie van de organisatie.
Vooropleiding: Sociaal-Agogisch Werk
De studenten ...
Vooropleiding: Musicologie, journalistiek
... stellen zich voor Nik Van Eeckhoven - Brazilië
Zuidstage - getuigenissen studenten
Thea Matheus - Kameroen
16
Stageplaats: Ik gaf Franse les in het eerste en tweede middelbaar in het landelijke en afgelegen dorpje Djottin. Via mijn eigen laptop hielp ik sommige leerkrachten ook met het verwerven van computer skills. Binnen het naschoolse activiteitenprogramma werkte ik samen met een collega aan de ‘journalism club’. Vooropleiding: Professionele bachelor journalistiek en een master in de politieke wetenschappen.
de Karavaan nr. 2
Stageplaats: Ik heb in het kuststadje Salinas Da Margarida gewerkt bij verschillende organisaties. Dit maakte mijn inleefstage een beetje atypisch, maar des te boeiend. Zo werkte ik bij Copeba, zij willen jongeren een leerrijke omgeving aanbieden waarin ze hun talenten kunnen ontdekken en ontplooien. Ik heb ook samengewerkt met de gemeentelijke dienst voor leefmilieu, om een soort van ‘blikvanger’ te plaatsen in de mangroves die erg te lijden hebben onder zwerfvuil. Van hieruit is een ander project ontstaan waarin ik verschillende partijen samenbracht om te werken rond het duurzaam behoud van dit natuurgebied. Vooropleiding: sociaal (cultureel) werk
Ontmoetingen in het zuiden Tekst en foto’s: Kris Meirhaeghe en Nele Beel
“Welke gebeurtenis of ontmoeting heeft jou tijdens je zuidstage het meeste geraakt / beïnvloed?”
Sander: Wat mij ongetwijfeld het meest bij blijft zijn de openheid, de creativiteit en de positieve ingesteldheid die bijna altijd aanwezig waren tijdens de vele ontmoetingen. Helaas hebben veel mensen bij ons nog steeds de neiging om alle negatieve verhalen op een hoop te gooien en Afrika te zien als een geheel. Wie de moeite neemt om die voorgekauwde clichés aan
de kant te schuiven en zelf verder durft kijken, zal al heel snel merken dat de realiteit veel genuanceerder is. Thea: Elke dag gebeurde er wel iets dat mij raakte. Vooral de bejaarde vrouwen uit het dorp die nog leerden lezen en schrijven van de dorpscatechist lieten een diepe indruk na. Hun leergierigheid en veerkracht werkten absoluut inspirerend. Sigrid: Er is een moment dat ik mij zeer goed herinner en dat een kantelmoment was tijdens mijn verblijf. Ondanks de Braziliaanse gastvrijheid en de leuke mensen die ik leerde kennen, had ik onder andere door een probleem in het gastgezin nog niet het gevoel mij echt thuis of welkom te voelen. In de derde stageweek ging ik op stap met de coördinator en enkele jongeren van Tambores do Tocantins. Tijdens de rit van 16 uur in een veel te klein busje met luide Braziliaanse beats op de
de Karavaan nr. 2
Zuidstage - getuigenissen studenten
Enkele enthousiaste studenten van de bachelor-na-bachelor opleiding Internationale Samenwerking Noord Zuid vertellen over hun zuidervaring en hoe deze opleiding hun wereldbeeld veranderde.
17
Zuidstage - getuigenissen studenten
18
achtergrond en rijdend door een prachtig landschap, veranderde dit gevoel. Plots voelde ik mij enorm welkom en geapprecieerd. Hoewel er niets speciaals werd gezegd of gedaan, was dit moment enorm waardevol voor mij. Het gaf mij energie om er volledig voor te blijven gaan. Nik: Een verhaal dat ik vaak nog vertel, was mijn verblijf bij een medestudente in een favela. Tijdens de rondleiding doorheen de favela viel me meteen op hoe zelfredzaam deze gemeenschap was. En ja afval ligt om de hoek, armoede is aanwezig, kinderen trachten kost wat kost kauwgom te verkopen tegen een beetje kleingeld,… Toch is er in al deze miserie iets heel moois aanwezig. Een juiste omschrijving hiervan is heel moeilijk te formuleren omdat je dit zelf moet beleven. Een poging: niets bezitten, maar toch rijk zijn. De solidariteit, warmte en vriendschap die men aan elkaar geeft is op zijn minst gezegd bewonderenswaardig. En wie is er dan rijk? De rijke Belg geïsoleerd op zijn facebookeiland of de arme Braziliaan converserend met zijn familie boven een stomende pot rijst en bonen. Natuurlijk is het wel een dubbel verhaal, omdat bezit vaak nieuwe poorten opent. Zo staat er aan de rand van de favela een beveiligde muur waarachter zich één van de beste universiteiten van Brazilië bevindt. Veel mensen in de favela kijken dus ook dagelijks naar een ongrijpbare toekomst. Een verhaal dat veel stof geeft tot nadenken en waarin ik mezelf ook meerdere keren ben tegengekomen. Maar dit is voor mij dan ook de essentie: ervaringen opdoen die je af en toe met je hoofd tegen de muur knallen, maar die je ook verder vormen.
de Karavaan nr. 2
“Het thema van dit nummer is vindingrijkheid, als je dit woord hoort en je blikt terug op je eigen zuidervaring, wat roept dit dan bij je op?”
Sigrid: Brazilië is een land van extremen. Je hebt mensen die het goed stellen en vrij comfortabel leven maar er is ook een grote groep van mensen die in armoede leven. Dagdagelijks gaan er mensen op zoek naar manieren om hun situatie te verbeteren. Ik wist dat mensen over het algemeen creatief en vindingrijk zijn om hun situatie te verbeteren of leefbaar te maken. Desondanks was ik met momenten verbaasd van hun vindingrijkheid. Tegelijkertijd toont deze vindingrijkheid ook de enorme kwetsbaarheid van mensen. En dit laat een indruk na. Sander: Voor mij is vindingrijkheid in het Zuiden het zoeken van nieuwe antwoorden op eerder gestelde vragen. Door zelf zes maanden in een gastgezin in een andere cultuur te gaan wonen word je verplicht om je bestaande denkbeelden te verruimen en dagdagelijkse zaken vanuit een ander perspectief te bekijken. Het is een troef om die capaciteiten daarna ook hier te kunnen benutten – bijvoorbeeld in een job – al vraagt ook dat de nodige openheid en vindingrijkheid. Nik: Bij het woord vindingrijkheid komen er verschillende gedachten in me op. Dit kan gaan van je werpstokken bij kubbs vervangen door kokosnoten tot elke deelnemer aan de banaba die zichzelf gedurende 6 maanden een eigen pad vormt om zich te integreren in een andere
cultuur. Bij deze integratie is het vinden van een eigen manier om dit te doen, met een goede balans tussen je eigenheid en nieuwigheden, een belangrijk element! Thea: Het mooiste voorbeeld van vindingrijkheid vind ik het project dat enkele dorpsbewoners opstarten in Djottin. Er is in het dorp geen elektriciteit, maar het wordt omringd door enkele watervallen. Sinds drie jaar werken mensen uit het dorp samen om via dat water stroom op te wekken en het dorp van elektriciteit te voorzien. De generator werd gemaakt door studenten uit de dichtstbijzijnde hogeschool. Sommige wijken kunnen nu al sporadisch van elektriciteit genieten.
“In hoeverre heeft de Banaba ISNZ je wereldbeeld/jezelf veranderd?”
Meer weten? Kijk dan op www.icons.khleuven.be/BanabaInternationale-Samenwerking-Noord-Zuid of snuif de sfeer op, via www.facebook.com/InternationaleSamenwerkingNoordZuid
de Karavaan nr. 2
Zuidstage - getuigenissen studenten
Sigrid: ‘Het van betekenis zijn’ heeft voor mij een volledig nieuwe invulling gekregen. Het van betekenis zijn betekende voor mij voordien iets groots kunnen verwezenlijken, terwijl ik tijdens mijn verblijf in zag dat het net om hele kleine dingen kan gaan. Het zijn dan ook deze kleine dingen die ik mij het beste herinner en het meest apprecieer als ik terugkijk op mijn avontuur in Brazilië. Thea: Het heeft mijn wereldbeeld niet door elkaar geschud, maar het heeft het wel meer genuanceerd. Het heeft mij aangeduid dat mensen fundamenteel niet zoveel van elkaar verschillen. Het is zeker mogelijk om mooie vriendschappen op te bouwen met iemand die op een totaal andere manier is opgegroeid. De wereld kan mooi zijn, maar we moeten er
samen aan blijven werken. Nik: De banaba heeft ervoor gezorgd dat ik verschillende fascinerende mensen tegen het lijf ben gelopen, die me tot een dieper bewustzijn hebben gebracht rond het reilen en zeilen van onze wereld en hoe deze wordt gevormd door de mens. Hoe macht en bezit veel bepalen en hoe deze realiteit kan ontkracht worden door de eenvoud van gezellig samenzijn. Als ik mijn huidige woonplaats vergelijk met waar ik woonde in Brazilië, spreken we oppervlakkig van twee verschillende werelden. Wanneer je dieper graaft, bots je vaak op meer gelijkenissen dan je ooit dacht te vinden. Door alle mooie en minder mooie ervaringen heb ik geleerd meer stil te staan bij de dingen en vooral het beste van beide werelden te combineren. Het gaat er niet om wie het beste bezig is, maar om elkaar in vraag te durven stellen en samen te werken naar een toekomst waar iedereen zijn of haar plek heeft. Sander: Banaba heeft een belangrijke invloed gehad op mij als persoon. Sinds januari ben ik aan de slag bij de Mobile School Group. Zonder de ervaring van de Banaba was het simpelweg niet mogelijk geweest om in de internationale sector aan de slag te gaan. Bovendien is de persoonlijke ervaring minstens even belangrijk als de theoretische omkadering van de richting. Wie zes maanden woont en werkt in het Zuiden, zal de persoonlijke meerwaarde ervan zeker niet ontkennen.
19
“D
Reisverhaal in beeld
e gezonde mix tussen cultuur en natuur overgoten met een sausje van sociale interactie en interculturele samenhorigheid zorgt ervoor dat deze reis er een is die een blijvend goede smaak nalaat,” aldus een enthousiaste deelnemer. Het contact met de locals, dat maakt deze reis zo uniek en onvergetelijk... Tijdens de inleefreis Tanzania en Zanzibar Roots Go-26 reisden we twee weken met studenten toerisme van de PROTS-school in Arusha (Professional Tour Guide School). De Tanzaniaanse jongeren ontvangingen ons met open armen bij hen thuis en zijn razend benieuwd naar het dagelijkse leven in België. Ze namen ons mee op tocht naar Mount Meru en ook een verfrissende duik in de Sapukwatervallen stond op het programma. Avontuur en veel beestjes vonden we dan weer tijdens het bezoeken van Tarangire National Park. De Ngorongorokrater is terecht één van de mooiste natuurparken van Oost-Afrika. Het bezoek aan de Masai was erg intens, vooral de ontmoeting met een vroedvrouw. Al snel bleek dat zij net zoveel vragen had over onze levensstijl als wij over die van hen: ‘Waarom kiezen jullie voor besnijdenis?’, bleek een net zo moeilijke vraag als ‘Waarom krijgen blanke vrouwen zo laat kinderen?’ Alle transportmiddelen waren toppers: te voet de Longido of de heilige berg van de Masai beklimmen, fietsen op een immense zoutvlakte met flamingo’s als achtergrond, de ‘nice vibrations’ op de talloze zandwegen (vooral de vrouwen wisten die wel te appreciëren),...
20
Tanzania & Zanzibar Ro Reisverhaal in beeld
de Karavaan nr. 2
Tekst en foto’s: Nele De Sloover & Stijn Raepsaet
Het brood breken tijdens een overheerlijke ramadanmaaltijd met de islamitische studenten.
De kinderen zijn dol op hun ‘mzungu’gasten.
Kamperen in Afrika. It’s a good life!
Vrienden maken. De lokale jeugd laat ons letterlijk en figuurlijk niet los…
Feestlocatie van dienst: het ViaVia Joker Reiscafé in Arusha.
Op stap naar de Sapukwaterval.
Samen genieten aan de Sapukwatervallen.
Met de studenten de gebruiken van de Masai leren kennen.
De Masai leven nauw samen met hun vee.
De leefwereld van de Masai is ongelofelijk boeiend. Het was een intens bezoek!
Roots
de Karavaan nr. 2
Reisverhaal in beeld
Boomklimmen in Tanzania!
21
Reisverhaal in beeld
22
We helpen gezellig mee eten klaarmaken met onze familie.
Op bezoek bij de grootmoeder van Moses, een van onze student-gidsen.
Wij trakteren onze vrienden op frietjes met balletjes in tomatensaus ĂŠn mayonaise!
Het hartverwarmende gitaarwerk van de oude vader en de goedlachse kids in onze homestay.
Safarikiekje! Je komt ogen te kort tijdens de open-jeep-safari.
Nog eentje om het af te leren...
A place with a view...
Overweldigend hoe imposant zo’n baobabboom kan zijn!
Niet enkel Belgen weten wat feesten is...
Wat hebben we geleerd? Ugali op een stok smaakt net zo goed als een marshmallow.
Onze nieuwe vrienden hebben charmes. (Of doet het Tuskerbier de harten sneller slaan?)
Er is er een jarig, hoera hoera!
de Karavaan nr. 2
Fietsinleefreis in Bangladesh Tekst en foto’s: Wim Deheegher
Je leest een mijmering van een deelnemende leraar aan een fietsinleefreis tijdens de voorbije krokusvakantie in Bangladesh. Het land is gekend voor goedkope textielarbeiders. Na een bezoek aan één van de 5000 textielfabrieken in Bangladesh kan er weer ferm nagedacht worden over duurzaamheid, mensenrechten, arbeidsethos, … . Even situeren: Van 13 tot 22 februari trokken tien vijfdejaars studenten en vijf leerkrachten van het College van Veurne op de fiets door Bangladesh. De reis werd voorbereid i.s.m. Karavaan en Joker. De groep slingerde zich 270 kilometer als een klein peloton door het land. Via gps op zoek naar Bengaalse families die een microhypotheek van Wereldfoundation kregen voor een nieuw en beter huis. 270
de Karavaan nr. 2
Duurzaam reizen
“Achteloos keil ik mijn t-shirt in de wasmand. Large, 92% polyester, 8% spandex, Made in Bangladesh…en dan dwalen mijn gedachten weer af. Aïsha naait zonder opkijken het labeltje met wasvoorschriften en productsamenstelling aan een dekbedovertrek, die ze van de immense stapel naast zich, op haar stikmachine trekt. Als we passeren beantwoordt ze onze geïnteresseerde blik met een ietwat ingetoomde maar spontane glimlach en schuift de volgende overtrek onder haar naald. Iedereen stikt, labelt, strijkt, vouwt, en sjouwt er tot 18u. De stapel kartonnen dozen, gevuld met keurig verpakte dekbedovertrekken voor de HEMA, is aardig gegroeid en klaar voor verscheping naar “Belgium – Antwerpen”. Een gevoel is alvast sterk blijven hangen…relativeren helpt veel geklaag uit de wereld.” (Bart Harnisfeger)
23
kilometer holderdebolder door het vlakke en groene Bangladesh. Met een hele hoop ingrediënten: bedrijfsbezoek aan een textielfabriek, schoollopen op een Bengaals college, een tocht langsheen slums, plaatselijke en duurzame fairtrade naaiateliers, fietsen door het mierennest van de hoofd- en miljoenenstad Dhaka, nieuwe eilanden zoeken (of dolfijnen spotten) op de Padma-river, pottenbakken bij de hindoes, lokaal muzikaal programma, imponerende steenbakkerijen, groene uitgestrekte vlaktes van rijst, een lekker theetje met bijhorend Bengaals gebak onderweg en uiteraard de aankoop van een schone, kleurrijke Bengaalse sari…
Duurzaam reizen
Wereldfoundation
24
De fietstocht en de bijhorende acties in eigen land kaderen in een programma van “Wereldfoundation”. Deze organisatie werkt via de leefgemeenschappen in de dorpen, waar vrouwen de verschafte microkredieten beheren, zodat heel wat mensen er nu wel in slagen om met die financiële ruggensteun een eigen en sterk huis te bouwen. Een huis dat de jaarlijkse overstromingen en tyfoons weerstaat en hen
de Karavaan nr. 2
wat elementaire luxe verschaft. Een huis dat de sluitsteen wordt voor meer hygiëne, sterkere gezondheid, evenwichtiger voedsel, krachtdadiger onderwijs, grotere veiligheid, sterkere weerbaarheid in deze straffe Bengaalse samenleving. De groep uit Veurne, 15 man sterk, gaat op zoek naar € 15 000 om zo 15 families een nieuwe woonst te bezorgen.
Girl Power
De fietsploeg bestond uit vijf leraars en tien leerlingen, waarvan negen meisjes van zestien. Een belangrijk thema van de reis was dan ook de girl power in Bangladesh. Meisjes worden er nog steeds veel te jong uitgehuwelijkt, maar er is verbetering op komst. Allerhande programma’s (bewustmaking, gevechtssporten, Education on early-Child-Marriage) wijzen er op dat vrouwenrechten er geen loze woorden meer zijn. Onze negen Vlaamse meisjes hebben dit sterk ervaren. We piepen even mee in het dagboek van Olivia Debeuckelaere.
Donderdag 19 februari 2015
… als laatste fietsten we naar god-weet-waar
in formatie. De leraar (geen meisje, jammer! # girl power) riep iets karaté-achtigs en dan deden ze van die stoere moves. Ze hebben zelfs gevochten voor ons. Meestal riepen ze ‘hit’ maar het klonk meer als ‘os’. Koen zijn reactie: ‘Ezel’. Ze stonden tegenover ons en om te groeten gingen ze op een rij staan. Iedereen had een witte gordel, behalve eentje met een oranje. …
Vrijdag 20 februari 2015
Meer info? www.wereldfoundation.be www.banglabari.be www.bangla-blog.tumblr.com
… We kwamen daar aan en zo’n 40 meisjes, Bengaalse Ninja’s, Bam!, stonden klaar in tenue
Negen meisjes en een jongen vertrokken naar Bangladesh. Negen vrouwen en een man volgen nu weer les op het college van Veurne. Maar ze kijken helemaal anders aan tegen school en het leven. Een zeer beklijvende ervaring voor deze jongeren. Bovenal waren de 160 miljoen Bengalen de hoofdrolspelers in hun land: open, vriendelijk, arm, overal aanwezig, gelukkig(?). Een fantastische reis voor deze enthousiaste groep dankzij het Bengaalse volk dat uitblinkt in nieuwsgierige gastvrijheid. Een land waar ‘goeiedag’ nog geen geld kost…
de Karavaan nr. 2
Duurzaam reizen
om er een voetbalmatch te spelen. We kwamen daar toe op een gigantisch voetbalveld dat volstond met mensen. Niet normaal! Allemaal begonnen ze te juichen en te klappen toen we aankwamen. Al die kindjes. Als een zwerm mieren. Er stond minimum 300 man*. Ik voelde me een echte vedette. Die meisjes, supervriendelijk! Ze speelden zonder schoenen en wezen dat wij die ook moesten uitdoen. No problemo, op zijn Bengaals! #girl power Door de vele regen van vannacht lagen er grote plassen. En overal slijk op het veld. Hupla. Aftrap! Echt voetballen was het niet. De bal bleef plakken in de plassen en we gleden de hele tijd uit. Hilarisch om te zien. En klappen dat die Bengalen deden als we vielen. En roepen! Al snel was ik helemaal doorweekt. De voetbalmeisjes gaven high fives en eentje begon me zelfs te knuffelen. Uitslag? 1-0. Owngoal door Liesbeth. … *Ik herzie mijn wiskundig inzicht, zeker 1000!!
25
Het beroofde land een reis door de Palestijnse gebieden en Israël
Reisreportage: Palestijnse gebieden & Israël
Tekst: Nele De Sloover - Foto’s: Stijn Raepsaet
26
Jeruzalem
Als ik me een beeld moest vormen van een Israëli, haalde ik me meteen Matisyahu voor de geest: een chassidische jood met pijpenkrullen, een keppeltje en een lange baard. Hij was mijn hedendaagse reggaeheld, Damien Marleys joodse brother. Ik dacht ook aan de vele Israëlische reizigers met vurige ogen die ik op verschillende plekken in LatijnsAmerika tegen het lijf liep. Na een verplichte legerdienst van twee (meisjes) of drie (jongens) jaar, trekken Israëli er immers vaak even tussenuit. Het leven kan dan eindelijk beginnen, eerst reizen en dan studeren, liefst nog in Tel Aviv, een moderne stad aan de Middellandse zee waar de cocktails en beats vlakbij en conflicten ver weg zijn.
de Karavaan nr. 2
Stijn aan de Israëlische muur
Hoewel het conflict niet zwart-wit is, is het op zijn minst asymmetrisch te noemen: in tegenstelling tot het Palestijnse volk, heeft het Israëlische volk al meer dan 60 jaar een eigen staat op 78% van wat we historisch Palestina kunnen noemen. Toen de Verenigde Naties na WOII Israël ‘een land zonder volk voor een volk zonder land’ aanbood, behartigden ze de belangen van de toenmalige vooral Arabische bevolking allerminst: 440 Palestijnse dorpen werden verwoest en 750.000 Palestijnen
verdreven naar de Gazastrook, de Westoever en omliggende Arabische landen. De meeste van de intussen meer dan 5 miljoen vluchtelingen leven nog steeds in één van de 59 VN-vluchtelingenkampen in de regio, wat deze kwestie het langst aanslepende vluchtelingenprobleem ter wereld maakt. De overige 22% van historisch Palestina (de Westelijke Jordaanoever, de Gazastrook en Oost-Jeruzalem) bezet Israël sinds 1967. Israël heeft vandaag niet alleen de controle over deze Palestijnse gebieden, maar exploiteert ze ook ten volle, onder meer voor de toeristische industrie. De plaatselijke bevolking blijft zo verstoken van de voordelen die toerisme kan opleveren. Zonder de Israëlische controle over de grenzen zouden de Palestijnse gebieden ieder jaar ongeveer drie miljoen toeristen kunnen ontvangen. Momenteel verdienen ze slechts 10% van die potentiële winst dat het Palestijnse deel van het Heilige Land zou kunnen opleveren. Vele toeristen bezoeken immers enkel de trekpleisters in Israël, steken misschien even de grens over naar enkele hoogtepunten in de Palestijnse gebieden
de Karavaan nr. 2
Reisreportage: Palestijnse gebieden & Israël
De Israëlisch-Palestijnse werkelijkheid is echter een ander verhaal, gelaagd en geladen, zoals we op onze reis naar deze regio eind oktober 2014 konden ervaren. Onder leiding van Broederlijk Delen en Pax Christi Vlaanderen maakten we kennis met een uiterst boeiende regio, zowel op historisch, religieus als cultureel vlak. Tegelijk kwamen we in contact met de politieke situatie op het terrein: we liepen letterlijk tegen de muur aan, worstelden ons door talloze zwaarbewaakte grensovergangen, bezochten Palestijnse vluchtelingenkampen en ervoeren het dagelijkse leven van de Palestijnen onder de Israëlische bezetting.
27
Israëlische soldaten in Hebron
Boven: Jonge verkoper in vluchtelingenkamp Onder: Kapsalon in Nazareth
Reisreportage: Palestijnse gebieden & Israël
(Bethlehem, Hebron, Oost-Jeruzalem) maar keren terug naar hun hotel om daar te dineren en te overnachten. Op die manier blijven ze blind voor de politieke, economische, sociale en culturele gevolgen van de bezetting.
28
die wel uit de biecht durft te klappen. Hij is vrijwilliger bij ‘Breaking the Silence’, een organisatie die verhalen van openhartige soldaten optekent om zo hun afkeer van de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden te delen: “Wat wij op de Westelijke Jordaanoever doen, is kolonialisme – dat is het woord. We horen daar niet. Wij verzieken het dagelijkse leven voor de Palestijnen. En weet je wat het ergste is: het is beleid.”
Een goed vertrekpunt voor een andere manier van reizen in deze regio is ‘The Alternative Tourism Group’. Door bewuster en ook actief door de Palestijnse bezette gebieden te reizen, kan het Israëlische toeristische monopolie in de regio doorbroken worden en kan er een bijdrage geleverd worden tot het voortbrengen van inkomsten, het creëren van werkgelegenheid en het bestrijden van armoede. De Wereldbank stelde immers herhaaldelijk dat economische groei een voorwaarde is voor een leefbare Palestijnse staat. Door deze gebieden te bezoeken, krijg je als toerist bovendien ook de kans om de Palestijnse locals te ontmoeten, hun verhalen uit eerste hand te horen en deze te verspreiden tot ver buiten de grenzen van de bezette zone.
Avner vertrouwde ons toe dat de vele raids die ze in de nachtelijke uren uitvoerden op Palestijnse huizen puur voor het plezier van de oversten was, om angst te zaaien. Israël zaait op die manier echter ook extremisme, aan beide kanten van de groene lijn die de Palestijnse gebieden van Israël scheidt. Erkend door de internationale gemeenschap maar genegeerd door Israël, dat nog steeds doorgaat met het bouwen van illegale nederzettingen in de Palestijnse gebieden.
Maar ook afwijkende Israëlische stemmen smeken om gehoord te worden. Zo ontmoetten we Avner Gvaryahu, een Israelische ex-soldaat
En ook daar gingen we een kijkje nemen. We bezochten Nabi Saleh, een dorp dat enige bekendheid verwierf door de documentaire
de Karavaan nr. 2
Jeruzalem als bakermat van het jodendom, het christendom en de islam Nele en een Samaritaan
Wat ik enkele maanden na mijn terugkeer uit Israël en de Palestijnse gebieden doe, omvat niet meer dan dit artikel schrijven en de cd’s van Matisyahu diep opbergen. In zijn repertoire probeer ik een laatste keer te zoeken naar tekenen van verzet en bots op het zeemzoete ONE
DAY: One day this all will change/Treat people the same/Stop with the violence/Down with the hate/One day we’ll all be free/And proud to be/ Under the same sun/Singing songs of freedom like/One day. De Israëlische bezetting sleept al bijna 50 jaar aan en met de herverkiezing van Netanyahu lijkt alle hoop de kop ingedrukt te worden. Netanyahu wil immers niet onderhandelen over een Palestijnse staat en verklaarde te zullen doorgaan met het bouwen van nederzettingen in de bezette gebieden. Wanneer ook mijn vertwijfeling toeslaat, denk ik aan de moedige Palestijnen die ik ter plaatse ontmoette en weet ik dat hun verhaal gedeeld moet worden. Toerisme kan een rol spelen in de bewustwording van de aard van het Israëlisch-Palestijnse conflict en het stopzetten van de bezetting, de onrechtvaardigheid en de economische ongelijkheid. Wat de Palestijnen verdienen is geen medelijden, maar daadkracht. Bronnen: Herremans, Brigitte (beleidsmedewerker Broederlijk Delen en Pax Christi): Het Israelisch-Palestijns conflict in een notendop en Fair toerisme in Israël en de Palestijnse gebieden.
de Karavaan nr. 2
Reisreportage: Palestijnse gebieden & Israël
‘Thank God It’s Friday’ (van de Belg Jan Beddegenoodts). Wekelijks protesteren de inwoners tegen de illegale nederzetting Halamish die Israëlische extremisten enkele honderden meters verderop neerpootten op grond die aan de Palestijnen toebehoort. De Palestijnse eigenaren zagen hun land (en ook de enige waterbron in de buurt) en vrijheid steeds beperkter worden en reageren op vreedzame wijze, met een wekelijkse protestmars na het vrijdagsgebed. Telkens weer worden deze protesten beantwoord met traangas, rubberkogels, geluidsbommen en zelfs een waterkanon dat een chemische en stinkende substantie spuit. De gastvrije inwoners van Nabi Saleh boden ons Arabische koffie met kardemom en een mierzoet limonadedrankje aan dat ons de bittere pil moest helpen slikken.
29
Duurzaam reizen
Reizen door de Su
30
Bij het woord jungle denk je vast aan avontuur, wilde dieren en primitieve dorpjes. Althans, zo hoort het toch te zijn. Steeds meer dorpjes in de jungle passen zich aan naar de wensen van de toeristen. Lodgeholders Boven-Suriname (LBS) wil bewaken dat dit zo duurzaam mogelijk gebeurt. de Karavaan nr. 2
‘Het is te gek voor woorden. Amerikaanse toeristen willen een jacuzzi in het hartje van de jungle’, zo klinkt onze gids, ’Het is niet normaal wat mensen verwachten. Als je als toerist een traditioneel dorp komt bezoeken, moet je het zien zoals het is en niet met een jacuzzi en de nodige bubbels erbij.’ De jungle bezoeken kan op twee manieren. Je kunt verblijven in een van de luxe resorts of je kunt kiezen voor een wat primitievere locatie. En dat is precies wat wij willen. De Surinaamse jungle ontdekken zoals hij is en hoort te zijn.
Van de stad naar de jungle
Het is vroeg in Paramaribo, de hoofdstad van Suriname. We worden opgewacht door onze chauffeur Robbert. Hij brengt ons met de bus naar Atjoni waar de weg ophoudt. ‘Vanaf hier kun je enkel met de boot verder’, vertelt Robbert, ‘ik zal de bootsman zoeken voor jullie.’ Hij komt terug met bootsman Blanki. Hij ver-
Tekst en foto’s: Renske van de Velde
Surinaamse jungle voert dagelijks mensen in de jungle. ‘Het water staat op dit moment heel laag, dus het kan een lange rit worden’, vertelt de bootsman. Wat later stappen we met een tiental junglebewoners in de boot. Verwacht geen luxe, het is een houten boot en je zit ook op een houten plankje. In het begin genieten we van het prachtige uitzicht. We zien alleen maar bomen, water en af en toe een vogel die een vis vangt. Maar later begint het avontuur. Daar zijn de eerste Sula’s, stroomversnellingen waar we onmogelijk met een volle boot over kunnen varen.
Europese billen
We genieten, maar de bootreis wordt steeds zwaarder. De houten plank is hard en onze Europese billen beginnen het langzaamaan te begeven. Na een boottocht van drie uur komt het einde in zicht. We lezen op een bord de magische woorden die onze billen zullen redden: ‘Welkom in Foetoenakaba.’ We stappen uit de boot en daar staat hij. De man die verantwoordelijk is voor het dorp en tevens de man die niet kwijt wil hoeveel vrouwen hij heeft. ‘Dit is Kapitein Petrusi’, zegt onze gids. We worden met open armen ontvangen en voor we het weten leidt hij ons vol trots
de Karavaan nr. 2
Duurzaam reizen
‘Iedereen uitstappen!’, roept de bootsman, ‘behalve jullie, jullie mogen blijven zitten.’ Terwijl de andere mensen naar de andere kant van de Sula wandelen, zitten wij vol spanning te wachten op onze rit door de achtbaan. Even komt het kind in me naar boven en voel ik me weer in de Efteling. We moeten tegen de stro-
ming in varen. De motor loeit, rotsen komen steeds dichterbij, we gaan botsen! Of toch niet. Het scheelde maar een haartje. ‘Blanki is een van de beste bootsmannen die bestaat’, zegt een van de passagiers lachend.
31
Duurzaam reizen
rond door zijn dorp. We ontmoeten verschillende dorpelingen, kinderen zijn druk aan het spelen en een man is zijn moestuin aan het onderhouden. ‘Ik ben kousenband (een lange peul die lijkt op een uitgerekte sperzieboon) aan het telen, iets wat hier veel wordt gegeten’, vertelt groenteman Linde, ‘wij proberen alles zo duurzaam mogelijk te telen. Zo maken wij bijvoorbeeld mest met bladeren uit de jungle.’
32
Iets verderop zit een vrouw samen met haar papegaai op de grond kalebassen (verzamelnaam voor aan elkaar verwante gewassen zoals pompoen, flespompoen, fleskalebas & courgette) uit te kerven. ‘De kalebassen zijn niet eetbaar’, legt de kapitein uit, ‘wij gebruiken ze voor de sier of als kommen om uit te eten.’ Niet veel verder staat het huis van de Kapitein Petrusi. Hij neemt ons mee naar zijn tuin. Er staat een hele grote boom met meloenen in. Althans, daar lijkt het op. ‘Nee’, zegt de Kapitein lachend, ‘dat zijn pompelmoezen.’ Als welkomstgeschenk krijgen we een heerlijke pompelmoes. ‘Als je de pompelmoes wilt eten kun je het best nog vijf dagen wachten. Dan is hij minder bitter’, legt onze gids uit.
School
Ook kinderen in de jungle gaan naar school.
de Karavaan nr. 2
Althans, als er een school in de buurt is. In Foetoenakaba ontmoeten we Patricia. Zij is directeur van de basisschool in het dorp. ‘Er is een groot leerkrachtentekort in de jungle’, vertelt ze, ‘met vijf leerkrachten geven we les aan 70 leerlingen. Op zich valt dat nog mee, want in veel dorpen hebben ze zelfs geen leerkrachten’.
Gastenverblijf
We lopen het dorp uit richting de rivier. Aan het water liggen de gastenverblijven. ‘Deze huisjes staan er al langer’, vertelt de kapitein, ‘oorspronkelijk gebruikten we de hutjes voor gasten, maar nu is het ook voor de toeristen. En dat is een goede bron van inkomen.’ LBS steunt verschillende binnenlandse dorpen bij het opzetten van toeristische verblijven. ‘Met de komst van de toeristen willen we het natuurlijk en cultureel erfgoed in stand proberen te houden’, legt onze gids uit, ‘Mensen moeten hiervoor worden aangemoedigd. En toeristen zijn daarvoor de perfecte drijfveer. Het is tegelijk een nieuwe vorm van inkomsten voor het dorp.’
Kostgrondje
De volgende dag staan we vroeg op. De Kapitein zit op een bankje over de rivier te staren en
stelt ons nieuwsgierig de volgende vraag: ‘Gaan jullie douchen of kiezen jullie voor een heerlijke plons in de rivier?’ Douchen? Nee, wij verkiezen de rivier. Met onze witte lichaampjes lopen we het trapje af naar het water. Eerst gaat de grote teen tastend in het water en dan beseffen we weer dat we niet in België zijn. Het water is hier minstens dertig graden.
loen, papaja’s, bananen en noem maar op. Vooral de cassave is populair in het binnenland. Hier wordt vaak brood van gemaakt.
Na de frisse duik is het tijd om te ontbijten. We eten heerlijke verse bananen en pompelmoes. En wat dacht je van een lekkere croque monsieur? Ook dat kan gewoon in de jungle!
Als we de volgende dag uit ons bed komen, zien we dat de rivier opeens veel voller lijkt. ‘Het water is zeker een halve meter gestegen’, vertelt Kapitein Petrusi. En dat is goed nieuws, want het water was zo laag, dat er bijna geen boten meer konden varen. Snel maken we ons klaar voor een frisse duik. ‘Let op!’, roept de Kapitein, ‘de pijlstaartroggen zijn aan het jagen dus kom niet te dicht bij de zandbanken.’
Als je op televisie fragmenten uit de jungle ziet, denk je misschien dat het eten niet gevarieerd is. Maar het kostgrondje van de kapitein bewijst het tegendeel. Er groeien pindaplanten, cassave, rijst, pompelmoes, cacao, waterme-
Pijlstaartroggen
We genieten nog van een laatste ontbijt met de Kapitein en dan wordt het tijd om naar de bewoonde wereld te gaan. ‘Vaarwel Kapitein, kom zeker eens langs in België!’ Meer lezen:
http://upper-suriname.com/ http://www.saamakamarronmuseum.com/ http://www.kotohati.com
de Karavaan nr. 2
Duurzaam reizen
Na het heerlijke ontbijt brengen we opnieuw een bezoek aan de school. Daarnaast nemen we ook een kijkje in het marronmuseum en op het kostgrondje van de Kapitein. Vol trots laat hij zijn moestuin zien. ‘We telen enkel voor ons dorp’, legt de kapitein uit, ‘vroeger verkochten wij ook groenten op de markt in Paramaribo, maar nu niet meer. De prijs is zo verschillend dat je snel verlies leidt.’
Terug in Foetoenakaba krijgen we een tropische bui op ons dak. Iets wat voor de rest van de avond zal duren.
33
Ontdek je innerlijke nerd met deze 5 coole reisgadgets Tekst: Leen Persoons
Joker
1. Virtueel op reis voor geen geld
34
Niet genoeg cash op je rekening om een reisje te financieren, maar wel een smartphone in je broekzak? Dan kan je voor amper €15 virtueel het uitzicht bewonderen vanop een schip aan de noordpool of Versailles bezoeken met een gids. Thrillseekers beleven de rit van hun leven in een achtbaan of vliegen met een helicopter over het Great Barrier Reef. Hoe het werkt? Bestel gewoon de Cardboard VR; een kartonnen ‘bril’ waar je je smartphone in vastklikt. Download enkele gratis apps en je virtual reality experience kan beginnen! cardboardvr.nl
de Karavaan nr. 2
2. Maak van je smartphone een Zwitsers zakmes Heb je – ook op reis – je gsm altijd bij om je belevenissen meteen op Facebook te zwieren, of gewoon om altijd bereikbaar te zijn? Dan is een ‘gsm-hoesje en Zwitsers zakmes in één’ misschien wel wat voor jou! Verschillende messen en schroevendraaiers, linialen, enzovoort zijn natuurlijk inbegrepen. Maar ook vuursteentjes en – zeer belangrijk – een flessenopener zitten in dit hoesje van amper 5mm dik. thetasklab.com
3. Scooter belt: draag je 4. Tekst vertalen? 5.Gekke wereld: transportmiddel rond je Maak gewoon een foto! funtastisch kaartspel ... middel. voor op reis Je wil bestellen op restau-
Op citytrip leg je heel wat kilometers af. Het openbaar vervoer kan best duur uitvallen als je veel korte ritten wil maken, een hele dag stappen zorgt voor pijnlijke voeten en als je een fiets huurt moet je steeds een geschikte fietsenstalling vinden. De oplossing: de Scooter Belt. Jep, dat is precies wat je denkt: een step die je ook rond je middel kan dragen zoals een broeksriem. Je snel verplaatsen van highlight A naar jummie eethuisje B zonder een opbergplek te moeten zoek voor je vervoermiddel; ondanks dat het er niet echt hip uitziet als broeksriem zou dit eindwerk van een creatieve student toch verdraaid handig kunnen zijn! behance.net/adamtorok
rant, maar je kan het menu niet lezen. Of je zoekt de weg, maar helaas zijn de wegwijzers geschreven in tekens waar je niet wijs uit geraakt. Gelukkig lost nieuwste functie in de Google Translate app deze issues op! Richt de camera van je smartphone op een stukje tekst om het te scannen, en de app zorgt voor een instant vertaling! Niet altijd perfect natuurlijk, maar wel goed genoeg om er wijs uit te geraken. Het beste nieuws: de app werkt ook offline.
Het hoeft niet altijd hightech te zijn: het kaartspel Gekke Wereld staat garant voor hilarische momenten én past perfect in je handbagage. Het concept: jij bedenkt het verhaal achter een gebeurtenis in de wereld, bijvoorbeeld waarom de Eiffeltoren in Parijs – ondanks dat iedereen het een lelijk onding vond – toch niet afgebroken werd. Creatief denken en humor zijn hier de keywords en bovendien heb je geen grote tafel nodig. Ideaal dus om je samen te amuseren in het vliegtuig of op de trein! De originele website is in het Zweeds, maar je kan het spel in België kopen bij De Banier of op beslist.be.
Joker de Karavaan nr. 2
35
JOKER
Go-26 Avontuurlijke groepsreizen voor jongeren van 18 tot 26 jaar
2 REISFORMULES EXPLORATIE Mix van natuur, cultuur en actie Highlights ontdekken op een originele manier EXPEDITIE Meerdaagse trektochten Eigen bagage dragen Weinig comfort
Blijf op de hoogte via Facebook, Twitter en de Joker-reisblog
Joker Go-26 Dat zijn avontuurlijke groepsreizen waarbij je je grenzen verlegt. Actie, fun en vrienden voor het leven!
• IN KLEINE GROEP • DUURZAAM • LANGS MINDER PLATGETREDEN PADEN • DICHTBIJ DE LOKALE BEVOLKING
BEKIJK HET REISAANBOD OP WWW.JOKER.BE/GO-26
facebook.com/jokerreizen @jokerreizen www.joker.be/reisblog