Touring magazine 261 - Nederlandstalige versie by Touring Magazine

BEWEEG MEE MET DE GROOTSTE MOBILITEITSCLUB VAN HET LAND

MAGAZINE INDOOR WINTERSPORT

Eeuwige sneeuw in eigen land en vlakbij

TWEEDEHANDS OF NIET?

Coronacrisis zet de markt op zijn kop

DOE HET ZELF

Je autoverlichting controleren

P409834 – GENT X – TOURING, WETSTRAAT 44 – 1040 BRUSSEL – VERSCHIJNT TWEEMAANDELIJKS

#261 De toekomst van onze mobiliteit

? EIT LIT BI CHT MO ELI WE ORG IEU O ,N ND NG LE RI GE GE RE RE AAT WE M EU LE NI AL

OP STAP IN EIGEN LAND

HEERLIJKE

HERFSTWANDELINGEN

Touring Snow Card vanaf

/persoon

Geniet volop van je skivakantie. Touring zorgt voor de rest. Boek nu je skireis en leef je gerust uit op de piste dankzij Touring Snow Card, de tijdelijke skiverzekering. Voor je verblijf vanaf 29/persoon geniet je van: • onbeperkte terugbetaling van medische kosten en repatriëring • annulatieverzekering bij gebrek aan sneeuw tot 600/begunstigde • medische kosten in België tot 6.000 Uitsluiting: elke gebeurtenis die al gekend is voor de onderschrijving en/of het vertrek naar het buitenland. Reizen naar rode zones wordt sterk afgeraden, controleer jouw bestemming dus voor vertrek. Zorg voor jezelf en je dierbaren, en neem altijd de veiligheidsmaatregelen in acht. Voor meer details over het product, raadpleeg de algemene voorwaarden en het informatiedocument over het verzekeringsproduct (IPID-fiche) op touring.be of bel ons op 02 286 31 30.

touring.be

ATV N.V., Wetstraat 44 te 1040 Brussel (België), 0441.208.161, RPR Brussel, IBAN BE69 6300 1222 3978. Verzekeringsonderneming erkend door de NBB onder het nummer 1015. www.touring.be

3 TOURING

VREEDZAME RELATIE OF BITSE STRIJD?

Het leidmotief van Touring is een vreedzame relatie tussen de verschillende transportmodi en wederzijds respect bij het delen van de weginfrastructuur. Tijdens de lockdown en de daaropvolgende periode was het al overduidelijk: de Belg had de fiets (her)ontdekt. Terzelfdertijd bevestigde de Nationale Veiligheidsraad dat met name de auto kon voldoen aan de regels van social distancing. Het openbaar vervoer zat in de hoek waar de klappen vielen. De verschillende regionale ministers deden een oproep om meer te gaan wandelen en fietsen, ook na de lockdownperiode. Veel steden en gemeenten maakten in allerijl extra ruimte vrij voor tweewielers en voetgangers. De politieke, sociaaleconomische en ecologische omstandigheden waren dus erg gunstig om de overstap naar de fiets te vergemakkelijken. De intenties waren ongetwijfeld goed en ook het weer zat mee, maar de veranderingen gebeurden zonder oog te hebben voor de impact ervan. Dit alles had tot gevolg dat er meer files ontstonden op andere plaatsen. En dat er steeds meer conflicten kwamen tussen de verschillende transportmodi. De voorrang die aan de fietser gegeven werd, heeft bij de andere weggebruikers ongetwijfeld voor frustratie gezorgd. Met als jammerlijk gevolg de bitse territoriumstrijd die daaruit is ontstaan. Belangrijk voor

Touring zijn dan ook de vreedzame relatie tussen de verschillende transportmodi en het wederzijds respect bij het delen van de weginfrastructuur, gebaseerd op de specifieke functie van elke weg. Omdat iedereen op een bepaald moment en in functie van zijn behoeften zelf de keuze maakt of hij zich verplaatst met de fiets, de auto, het openbaar vervoer of te voet. Ons doel is om conflicten tussen twee- en vierwielers te vermijden, de luchtkwaliteit voor de fietsers te verbeteren en het autoverkeer vlotter te laten verlopen. Steden als Grenoble, die eenzelfde beleid voeren als Brussel (rijstroken afschaffen op grote verkeersassen ten voordele van de fietser), hebben de luchtkwaliteit echter niet verbeterd en hebben de verkeersknoop zelfs nog ingewikkelder gemaakt. Om een dergelijke situatie in Brussel te vermijden, hebben wij een beroep gedaan op een studiebureau dat gespecialiseerd is in mobiliteit. Dat moest een stedelijk netwerk bestuderen dat voorbehouden is aan het zachte verkeer (fietsers en voetgangers) in het Brussels Gewest. Het zou een netwerk zijn van fietswegen die parallel lopen met de grote verkeersassen in onze hoofdstad. Op die manier zouden de

afgeschafte rijstroken weer vrijkomen voor het autoverkeer, dat zo weer vlotter zou kunnen doorstromen. Wij hebben onze plannen en oplossingen voorgelegd aan de minister van mobiliteit van de Brusselse Gewestregering. Wij waren ervan overtuigd dat de minister onze voorstellen zou bestuderen om zo snel mogelijk een serener mobiliteitsklimaat in Brussel in de hand te werken. Jammer genoeg was dat niet het geval. Onze constructieve voorstellen kregen geen gehoor en we moesten noodgedwongen vaststellen dat het mobiliteitsbeleid van de minister tegen de auto gericht was. Aan de andere kant zijn er steden die wel degelijk rekening houden met de adviezen en aanbevelingen van Touring. Dit gezegd zijnde zullen wij de belangen van onze leden blijven verdedigen en zullen wij blijven vechten voor meer democratie op het vlak van mobiliteit en vrijheid wat betreft iemands keuze van transportmodus. In de hoop dat de betrokken overheden hun standpunt herzien, is Touring ervan overtuigd dat wij er met zâ&#x20AC;&#x2122;n allen op den duur sterker zullen uitkomen. Bruno de Thibault CEO Touring

magazine

4 TOURING

magazine

IN DIT NUMMER

#261

OP DE COVER

De herfst is in het land, en dat betekent dat België er momenteel op zijn mooist bij ligt. Tijd om nieuwe plekken te ontdekken; 60 wandelsuggesties vanaf pagina 29.

NOVEMBER / DECEMBER 2020

OP STAP IN EIGEN LAND

BEWEEG MEE MET DE GROOTSTE MOBILITEITSCLUB VAN HET LAND

MAGAZINE INDOOR WINTERSPORT

Eeuwige sneeuw in eigen land en vlakbij

TWEEDEHANDS OF NIET?

Coronacrisis zet de markt op zijn kop

60 HEERLIJKE HERFSTWANDELINGEN

DOE HET ZELF

Je autoverlichting controleren

#261

P409834 GENT X TOURING, WETSTRAAT 44 1040 BRUSSEL VERSCHIJNT TWEEMAANDELIJKS

De toekomst van onze mobiliteit

? EIT ILIT T OB LICH E M GE UW OOR NIE D G, EN IN EL ER EG EG TR E R MAA UW LE NIE AL

OP STAP IN EIGEN LAND

HEERLIJKE

HERFSTWANDELINGEN

REDACTIE Touring, Wetstraat 44, 1040 Brussel redactie@touring.be HOOFDREDACTEUR Jo Verluyten EINDREDACTIE Bart Bettens MEDEWERKERS Bart De Landtsheer, Erik Derycke, Vincent Hayez, Joris Luyten, Thierry Sarasyn

VERTALINGEN @miranda translation services FOTOGRAFEN Johannes Vande Voorde, Joris Luyten ILLUSTRATIES Fabio Bartali, Lien Geerooms CONCEPT EN VORMGEVING Lies Schrevens

ADVERTEREN IN TOURING MAGAZINE OF OP TOURING.BE? SECTOR TOERISME Yannic Demeyer, Yannic.Demeyer.ext@touring.be ANDERE SECTOREN Mag Advertising, Anne-Marie.Roelants@magadvertising.be

DRUK Roularta Printing, Meiboomlaan 33, 8800 Roeselare JAARABONNEMENT Touring-leden: gratis Niet-leden: My Touring € 38 V.U.: Bruno de Thibault, Wetstraat 44, 1040 Brussel

2019

5 TOURING

magazine

ONTDEKKEN

DICHTBIJ EN VERDER WEG De leukste plekjes en ideetjes voor een dagje uit

14 DE EERSTE KEER

Indoor wintersporten, wat komt daar allemaal bij kijken?

ONDERWEG

52 KOOPGIDS

58 MAATREGELEN

76 DE VERKEERSQUIZ

64 DIY MET DANNY

40 KORT

De enclavewandeling in het Nederlands-Belgische Baarle

& KRACHTIG

5 dingen om te zien en doen in La Louvière

EN VERDER

48 MOBILITEIT

22 WANDELROUTE

De ontwikkelingen op de voet gevolgd Coronacrisis zet tweedehandsmarkt auto’s op zijn kop

42 125 JAAR TOURING 70 ACTUEEL

Nieuwe regering, nieuwe mobiliteit? De nota doorgelicht. Je verlichting controleren in 6 eenvoudige stappen

De toekomst van onze mobiliteit

De nieuwste modellen: auto, fiets en motor Hoe goed ken jij de wegcode (nog)? Test jezelf!

78 VRAAG

& ANTWOORD

Onduidelijke verkeerssituatie? Touring legt het glashelder uit!

ERGENS ONDERWEG

6 TOURING

magazine

ONTDEK DE PLEK 51° 00’ 20” NB, 3° 36’ 07” OL

Inspiratie opdoen aan de Leie Aan het begin van de 20ste eeuw strijkt een kunstenaarskolonie neer aan de oevers van de Leie. Later zal men hier de wieg van het Vlaamse expressionisme situeren. Kunstcritici zijn het daar niet volmondig mee eens, want de stroming kent meerdere voedingsbodems. Toch kunnen Sint-Martens-Latem en het aanpalende Deurle prat gaan op grote namen zoals Servaes, Minne, Claus en Permeke. Ook vandaag nog zijn de betoverende meanders van de Leie een bron van inspiratie. Niet alleen voor kunstenaars trouwens, ook voor wandelaars … Info: www.sint-martens-latem.be/cultuur

7 TOURING

magazine

ONTDEKKEN

VER WEG EN DICHTBIJ 8 REISTIPS IN EIGEN LAND EN NET DAARBUITEN 14 DE EERSTE KEER 22 WANDELROUTE 29 OP STAP IN EIGEN LAND 40 KORT & KRACHTIG

Het belangrijkste reisnieuws op de voet gevolgd

Indoor wintersport: 8 perfecte sneeuwtapijten vlakbij

Van enclave naar exclave in Baarle

60 heerlijke herfstwandelingen

La LouviÃ¨re en zijn uniek werelderfgoed

8 TOURING

magazine

REISTIPS VOOR DICHTBIJ EN (IETS) VERDER WEG SAMENSTELLING: BART DE LANDTSHEER

Vervelender dan ‘Airplane Mode’ worden videospelletjes niet. Het spel van AMC Games plaatst de speler in een vliegtuigstoel en het ‘spel’ duurt net zo lang als de vlucht zelf. Veel ‘spel’ is er trouwens niet aan, want Airplane Mode is bewust ontwikkeld om te vervelen dan wel op je zenuwen te werken. De makers van het spel startten de ontwikkeling al in 2017, maar beloven plechtig dat het spel er nog dit jaar komt. De timing is goed, want wie het vliegen mist, kan de saaie beleving nu thuis simuleren. Weliswaar zonder mondmasker en op je eigen stoel. Behalve urenlang uit het venster turen, kan je kruiswoordraadsels oplossen, naar het kleine entertainmentscherm kijken, het vliegtuigeten voor je uit schuiven, noem maar op. Dutje doen? Helaas, dat is buiten de huilende baby op rij 27 gerekend.

ECOTIP

LONDEN DAN TOCH GESTART MET HS2

Crans Montana © Fanny Pillonel

MIS JE HET VLIEGEN? SPEEL ‘AIRPLANE MODE’

TO SKI OR NOT TO SKI

HELFT BELGEN TWIJFELT NOG Door de coronacrisis zijn twee op de drie Belgen minder geneigd om de komende maanden op wintersportvakantie te vertrekken. Van de Belgen die jaarlijks gaan skiën, stelt de helft zich nog vragen. Dit blijkt uit een onderzoek dat afgelopen zomer werd uitgevoerd door iVox in opdracht van het agentschap MindShake PR, in samenwerking met een aantal Franse en Zwitserse wintersportbestemmingen. De situatie is uiteraard onderhevig aan de ontwikkelingen die ons al maanden parten spelen. Maar van een rush op de wintersportstations, zoals dat traditioneel het geval is op het einde van de zomervakantie, was dit jaar alvast geen sprake. De skistations zelf claimen dat ze sinds juni klaar zijn om bezoekers met open armen te ontvangen. Ook als er sneeuw ligt, kan er perfect voldaan worden aan alle maatregelen, klinkt het zelfverzekerd.

De bouw van High Speed 2 (HS2), het nieuwe spoorwegnet dat Londen met het noorden van Engeland moet verbinden, is officieel gestart. De HS2 zal Londen, Birmingham, Manchester en Leeds dichter bij elkaar brengen. Het plan stuitte al meermaals op verzet, maar eerste minister Boris Johnson zet koppig door. Waar critici beweren dat de nieuwe verbinding banen zal kosten, gaat Johnson ervan uit dat de lijn op termijn 22.000 nieuwe jobs kan opleveren. Gehoopt wordt dat het 20-jarige project de overbezetting van passagiers op de huidige treinen zal verminderen. In 2009 werd het kostenplaatje op 37 miljard pond geraamd, maar in 2015 werd dat al bijgesteld naar 56 miljard. De recentste berekeningen laten een nog forser kostenplaatje zien: meer dan 100 miljard. Wordt vervolgd …

20 JAAR WERELDERFGOED Op 30 november 2000 werd de Brugse binnenstad toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Volgens de stad omwille van haar uitzonderlijke middeleeuwse stadsweefsel en architecturaal ensemble. Naar aanleiding van dit heuglijk feit zet Brugge zichzelf extra in het zonnetje. Dienst Monumentenzorg pakt uit met een gratis gids waarin nog eens haarfijn wordt toegelicht waarom Brugge destijds werelderfgoed is geworden, én al die tijd is gebleven. De gids telt liefst 140 pagina’s en bevat onder meer vier uitgestippelde wandelroutes en een fietsroute. Alles wat je op je weg tegenkomt – en nog veel meer – wordt in detail toegelicht. Een absolute must-have, zélfs als je niet aan wandelen of fietsen toe komt. Info: www.brugge.be/omd-2020-brugge-boekje

GROOTSTE EUROPESE COLLECTIE Het fotografiemuseum van Charleroi is het grootste (circa 80.000 werken) en een van de belangrijkste fotografiemusea in Europa. Geniet nog tot 17 januari 2021 van de unieke werken van de Belgische fotografen Yves Auquier en Michaël Dans en van de Engelse fotograaf Peter Mitchell. Yves Auquier toont de vluchtige wereld in zwartwit en Michaël Dans fleurt het museum op met 45 eigenzinnige bloemencomposities. Peter Mitchell toont foto’s en portretten uit zijn thuisstad Leeds in de jaren 70, de periode van de marsmissies. Je ziet de stad als het ware door de ogen van marsmannetjes. En als je dan toch in Charleroi bent, ga eens een frisse neus halen in het museumpark of trek naar BPS22, het kunstmuseum van de provincie Henegouwen. Of maak er meteen een weekend van en zet ook de oude mijnsite Bois du Cazier op je lijstje. Info: www.walloniebelgietoerisme.be

BRUGSE BINNENSTAD

magazine

gratis gids

FOTO’S KIJKEN IN CHARLEROI

TOURING

BELGIË AAN DE EUROPESE TOP

DIAMOND THEMEPARK AWARDS 2020 De tiende editie van de Diamond ThemePark Awards 2020 bracht goed nieuws voor dierenpark Pairi Daiza. 67.000 mensen brachten dit jaar hun stem uit en bekroonden het dierenpark tot beste van Europa. Bij de klassieke pretparken scoorde de Efteling ook dit jaar het sterkst in de lage landen; in Europa ging enkel Europa-Park hen voor. In België blijft Walibi Belgium het beste pretpark, en het mocht ook nog eens de prijs van beste Halloween-event op zijn naam schrijven. Ook Bobbejaanland viel dit jaar in de prijzen, want het heeft met de nieuwe Fury de beste Belgische achtbaan in huis. Plopsa Indoor Hasselt mag zich dan weer het beste Belgische kinderpark noemen. Info: www.diamondthemeparkawards.com

10 TOURING

BRUSSEL-DELHI PER BUS 18 LANDEN OP 70 DAGEN Londen is volgend jaar – als de pandemie het toelaat – de startplaats en Delhi de eindhalte van de langste busreis ter wereld. Wie de volledige rit uitzit, doorkruist tijdens de 70 dagen durende reis liefst 18 verschillende landen. Waaronder België op dag 2. Ondanks de luxe aan boord hoef je de 20.000 km niet integraal af te leggen, want je kan voor deze trip ook tickets kopen voor een bepaald traject. Wie kan rekenen en iets van aardrijkskunde kent, heeft al lang door dat Delhi geen 20.000 km van Londen verwijderd is. Dat komt omdat de bus een ‘ommetje’ maakt, onder meer langs de Chinese Muur. Een utopie? Neen, het bedrijf ‘Bus to London’ heeft het traject al meermaals afgelegd per auto en in de jaren 50 reed ‘The Indiaman’ al tussen Londen en Calcutta. Info: www.bustolondon.in

magazine

GLAZEN BRUG BREEKT WERELDRECORD China heeft alweer een wereldrecord te pakken met een glazen brug. De hoogste, de langste, de breedste, … het land gooit in alle categorieën hoge ogen. Volgens verschillende bronnen telt China meer dan 2.200 glazen bruggen en houden de records zelden lang stand. De huidige langste brug overspant 526 meter over de Lianjiang-rivier in de Zuid-Chinese Huangchuan Three Gorges Scenic Area. Ze bungelt ruim 200 meter boven de rivier en staat garant voor een memorabele wandeling, althans voor wie dapper genoeg is om de uitdaging aan te gaan. De glazen bodem bestaat uit drie lagen getemperd glas van elk 4,5 cm dik; de constructie die aan stalen kabels hangt, kan tot 500 toeristen tegelijk dragen. Wie eerst?

ECOTIP

GUN JE GESCHEURD SKIPAK EEN TWEEDE KANS

Heb je je skipak net iets te hevig gemarteld tijdens het sporten? Sta je op het punt een nieuwe tent of rugzak te kopen omdat kapotte ritssluitingen, losgekomen velcro en defecte drukknoppen onherstelbaar lijken? Neen, je hoeft je dure spullen na één vervelend accidentje niet meteen in te ruilen voor iets nieuws, want het Franse Green Wolf geeft ze een tweede leven. Het bedrijf is opgericht vanuit het idee dat we minder moeten consumeren en dat veel spullen langer meegaan dan we willen geloven. Green Wolf weet wel raad met die gescheurde skibroek waar de vulling uit hangt, want het Franse bedrijf doet al langer gelijkaardige reparaties voor grote outdoormerken. Kortom, er is nog hoop voor je favoriete outfit. Info: www.green-wolf.fr

TOERISME WALLONIË

FLOREERT

Wallonië mag wat toerisme betreft niet klagen. 81% van de toeristen die de voorbije zomer Wallonië bezochten, kwam uit eigen land. Dat zijn er 20% meer dan vorig jaar. In totaal kwam een kwart daarvan uit Vlaanderen, het merendeel uit Wallonië zelf. Buitenlanders waren door omstandigheden minder aanwezig: 9% Fransen en 6% Nederlanders. De campings zaten dan wel niet vol, maar de vakantiehuizen hadden volgens Ardennes-étape een bezettingsgraad van 97%. Ook de verblijfsduur was langer dan tijdens de voorgaande jaren. Dit jaar werd meteen een volle week geboekt, vaak zelfs twee. De cijfers, vergaard door het Observatoire du Tourisme wallon van het Commissariat général au Tourisme, zijn ongetwijfeld het gevolg van de coronamaatregelen die veel mensen ertoe hebben aangezet om te gaan wandelen en open ruimtes te (her)ontdekken.

uit

IN EIGEN LAND

Toetanchamon is nog niet van plan om te vertrekken uit het station Luik-Guillemins. Goed nieuws dus voor wie nog niet de kans heeft gegrepen om deze expo in Luik te bezoeken. Voor de tweede keer verlengd, nu tot 3 januari 2021. Alle info vind je op www.europaexpo.be. Het Groninger Museum (NL) pakt van 14 november tot 28 februari 2021 uit met de eerste internationale tentoonstelling ooit over The Rolling Stones. “The Rolling Stones – Unzipped, delivered by DHL” toont honderden objecten uit het persoonlijke archief van de vier bandleden. Tickets en meer info: www.groningermuseum.nl. Facing Van Eyck. The Miracle of Detail bekijkt het oeuvre van Jan van Eyck door een eigentijdse lens. Dankzij baanbrekende digitale technieken en nieuw wetenschappelijk onderzoek kom je dichter bij zijn geheimen dan ooit tevoren. Van 30 oktober tot 17 januari 2021 in Bozar: www.bozar.be. België in alle staten is de titel van de expo die de geschiedenis van België schetst aan de hand van prenten. Nog tot 3 januari 2021 in het Mundaneum in Bergen: expositions.mundaneum.org. De tentoonstelling ‘Jean Dubuffet. Le preneur d’empreintes’ dompelt de bezoeker onder in de lithografische experimenten van de controversiële kunstenaar. Nog tot 24 januari 2021 in het Centre de la Gravure in La Louvière: www.centredelagravure.be. Martine Franck, die getrouwd was met Henri-Cartier Bresson, werd geboren in Antwerpen en maakte portretten en reportages voor grote Amerikaanse magazines zoals Life, The New York Times en Vogue. Uit haar foto’s spreekt een levensvreugde en een diep sociaal engagement. Nog tot 24 januari 2021 in het FOMU in Antwerpen: www.fomu.be.

TOURING

magazine

12 TOURING

TOERISMESECTOR ZWAAR ONDERUIT

460 MILJARD DOLLAR IN HET ROOD

Après-ski in het Franse Annecy voor corona toesloeg.

GEEN APRÈS-SKI DEZE WINTER

Volgens de World Tourism Barometer van de UNWTO (United Nations World Tourism Organization) zijn de internationale toeristenaankomsten in de eerste helft van dit jaar met 65 procent gedaald. In juni noteerde het agentschap zelfs een daling van 93% ten opzichte van 2019. Volgens de UNWTO vertaalt de enorme daling van de internationale reisvraag in de periode januari-juni 2020 zich in een verlies van 440 miljoen internationale aankomsten en ongeveer 460 miljard dollar aan inkomsten uit internationaal toerisme. Om een en ander in perspectief te plaatsen: dit is ongeveer vijf keer het verlies aan inkomsten uit internationaal toerisme dat in 2009 geregistreerd werd in het kader van de wereldwijde economische en financiële crisis, aldus het agentschap. De UNWTO berekende ook dat de cijfers van 2019 pas ten vroegste in 2023 of 2024 weer bereikt zullen worden. Info: www.unwto.org

magazine

PRAAGWENENBOEDAPEST MET DE TREIN VANAF 9 EURO

ECOTIP

Oostenrijk laat na de gebeurtenissen begin dit jaar voorlopig geen après-ski meer toe. Ter herinnering: skioord Ischgl kwam in het oog van de storm terecht toen bleek dat veel wintersporters daar besmet zijn geraakt en het coronavirus daarna in Europa verspreid hebben. Dat betekent trouwens niet dat er in andere populaire wintersportlanden wél aan après-ski gedaan zal worden. Ook Frankrijk zal geen uitbundige feestjes tolereren omdat de huidige maatregelen dat sowieso niet toelaten. In Zwitserland is de situatie niet anders: de landelijke maatregelen zijn uiteraard ook in de bergen van kracht, maar kunnen elk moment bijgestuurd worden, klinkt het in een persbericht. Zwitserland lanceert wel een nieuw Clean & Safe label waarmee toeristische dienstverleners zich engageren om de door de sectorverenigingen en het Zwitsers ministerie van Volksgezondheid opgelegde regels strikt na te leven.

De nachttrein die pendelt tussen Brussel en Wenen – de NightJet – kwam eerder al aan bod in deze kolommen, maar in Wenen wachten de fervente treinreiziger nog twee verrassingen van formaat. De Tsjechische lagekostenmaatschappij Regiojet lanceert vanuit de Oostenrijkse hoofdstad uiterst betaalbare verbindingen naar onder meer Praag en Boedapest. De trajecten zijn op zich niet nieuw, maar de prijssetting zal treinreizigers als muziek in de oren klinken. Zo spoor je al vanaf 9 euro naar Boedapest en voor een ticket naar Praag ben je al met 12 euro uit de kosten. Voor dat geld krijg je een gereserveerde zitplaats én wifi tijdens je treinreis. Voor tickets en nog meer fijne bestemmingen kan je terecht op www.regiojet.com.

Blijf zolang mogelijk thuis met een Otolift

k e le n e e t s n u D e l d! r e w r e t l i ra � � � � �

Rechtstreeks van de fabrikant Niet goed = geld terug* Uw trapleuning kan blijven zitten Brede kant van de trap blijft vrij Slechts 48 uur levertijd mogelijk

m. Ge l dig t. e. be r 30 n o ve m 2020

Nu tot wel

€750,-*

Korting

* 0nder voorwaarden. Ga naar otolift.be/sale

Stuur mij een gratis brochure

voor een gratis thuisadvies of om onze gratis brochure te bestellen.

Naam Adres Telefoon

TOUR20

Postcode/plaats

Bel gratis 0800 59 003

Stuur deze bon naar: Otolift Trapliften, Verlorenbroodstraat 120 bus 3, 9820 Merelbeke

www.otolift.be

DE EERSTE KEER

TOURING

magazine

DE EERSTE KEER ...

INDOOR WINTERSPORT TEKST: BART DE LANDTSHEER BEELD: JOHANNES VANDE VOORDE

Fervente wintersporters zijn er nog niet helemaal uit: to ski or not to ski, that’s the question. Wie voor het eerst gaat skiën, heeft wel een alternatief: een indoor piste dicht bij huis. Maar wat moet je je daarbij voorstellen? En wat moet dat allemaal kosten? Geen nood, we gingen voor jou de ‘eeuwige sneeuw’ op, in eigen land en net over de grens.

16 TOURING

magazine

ASPEN, WILRIJK (B)

oor alle duidelijkheid: indoor pistes zijn beslist niet alleen bedoeld voor beginners. Indoor sneeuwhellingen zijn ook erg populair bij fervente wintersporters die aan hun skills willen werken of hun vertrouwen willen herstellen na in de bergen een schrik te hebben opgedaan. Ook professionals of clubsporters kunnen niet zonder indoor skipistes, want tijdens de zomermaanden zijn de skicondities buiten – op gletsjers bijvoorbeeld – niet altijd optimaal. De indoor skicondities daarentegen zijn het hele jaar door identiek. Dat gezegd zijnde, zijn indoor pistes wel degelijk de ideale plaats om je eerste meters op de sneeuw te maken. Je hoeft er niet ver voor te rijden en het kost jou ook geen handenvol geld. Want laat ons eerlijk zijn: een skivakantie in de bergen is niet goedkoop en het is beslist geen pretje om er dan pas achter te komen dat wintersport eigenlijk niet aan jou besteed is. Let wel: je mag beide niet met elkaar vergelijken. De bergen bieden uiteraard een hoop andere troeven die indoor niet gerealiseerd kunnen worden. Maar je eerste skiles (in groep) à rato van 30 euro per uur, de toegang tot de piste inbegrepen? Daar kan geen enkel skiresort tegenop.

METEEN DE HELLING AF?

Maak je geen zorgen: als je nog nooit geskied of gesnowboard hebt, hoef je niet meteen die vervaarlijk uitziende skilift te nemen. Sterker nog, je zal op

de meeste pistes sowieso moeten oefenen op een kleinere, minder steile helling. Dat is niet alleen bevorderlijk voor je eigen veiligheid, maar ook voor die van de meer ervaren sporters om je heen. Op sommige locaties zal men er sterk op aandringen om skilessen te nemen. Sla dat advies niet zomaar in de wind, want met de juiste instructies ben je veel beter af dan met klungelen of goede raad van vrienden. Het goede nieuws: het prijsverschil tussen vrij sporten en sporten met deskundige begeleiding (ski- of snowboardles) is vaak erg klein. En ook nog dit: over een eigen skipak beschikken is handig, maar ga niet meteen tot aankoop over als je nog twijfelt. Wellicht kunnen vrienden je eenmalig uit de nood helpen, of kies voor een piste waar ze naast ski’s en snowboards ook kledij verhuren. Wel opletten, want handschoenen worden om hygiënische redenen niet in de verhuur aangeboden. Loop dus even binnen bij een sportwinkel of koop een degelijk paar in de skishop ter plaatse.

EEUWIGE SNEEUW IN DE LAGE LANDEN

Op de volgende pagina’s krijg je een overzicht van de acht indoor pistes die we onlangs bezocht hebben: drie in eigen land, drie net over de grens in Nederland en twee iets verder weg in Duitsland. Op de laatste pagina van dit artikel vind je een overzichtelijke tabel waarin we alle praktische informatie voor jou samengevat hebben. Zo weet je op voorhand waar je aan toe bent.

De recentste skipiste in ons land staat in Wilrijk. Ze ziet er dan ook nagelnieuw uit en bedient zich van de modernste technologieën. Registreer via internet, en je krijgt bij aankomst een RFID-kaartje waarmee je handsfree je ski’s en schoenen kan ophalen, kan afrekenen aan de bar enzovoort. Een keer je je kaartje hebt, moet je bij een volgende gelegenheid zelfs niet meer langs de balie passeren, want met je RFID-pas wordt alles geregeld en verrekend. Aspen beschikt over twee liften (rolmatten) en onderaan de piste is er nog een kleine helling waar beginners hun eerste ervaringen kunnen opdoen. Mocht het meteen vlotten, dan kan je ook de grote helling af (circa 240 meter), want met een pistebreedte van zo’n 50 meter – en heerlijke sneeuw nota bene – kunnen ervaren en minder ervaren skiërs perfect uit elkaars buurt blijven. Erg leuk is de bar op de piste waar zowel bezoekers als wintersporters kunnen verpozen. Jouw RFID-kaart houdt ondertussen keurig de tijd bij die je op de piste doorbrengt. Anders gezegd: zodra je de piste verlaat, stopt de klok. Ideaal voor een koffietje, een babbel of een korte rustpauze tussendoor. www.aspen.be

17 TOURING

ICE MOUNTAIN ADVENTURE PARK, KOMEN (B)

SNOW VALLEY, PEER (B)

SNOWWORLD, TERNEUZEN (NL)

Gezelligheid troef als je de brasserie in Ice Mountain Adventure Park binnenwandelt. De chaletstijl katapulteert je meteen naar de bergen, en in het restaurant ernaast – Le Montagnard – doen ze er nog een schepje bovenop: alle typische bergspecialiteiten staan er op het menu. Kortom, de sfeer zit meteen goed nog voor je een meter geskied hebt. Achter het concept schuilt het idee dat elk bezoek een totaalbeleving moet worden. Je komt hier niet louter om te wintersporten, maar om een gezellige (namid)dag door te brengen met de familie of met vrienden. Voor de niet-wintersporters: er is onder meer een hoogteparcours, er zijn terreinen voor lasergames en paintball én je kan er zelfs indoor skydiven. Ice Mountain Adventure Park beschikt over twee pistes: eentje van ruim 210 meter voor de meer ervaren skiërs en een oefenhelling van pakweg 85 meter voor beginnende wintersporters. Op de beginnerspiste ligt zowel een rolmat als een sleeplift en op de grote piste helpen twee sleepliften de wintersporters omhoog. Absolute beginners worden wel verplicht om een les te volgen. Maar, nog even herhalen: met lessen leer je meteen de juiste technieken aan. www.ice-mountain.com

Voor de langste Belgische piste moet je naar Peer, in hartje Limburg. De hoofdpiste is naar eigen zeggen 350 meter lang en is bijzonder geschikt om je techniek verder te verfijnen. Naast de hoofdpiste ligt nog een kortere piste (100 meter) waar beginners ongestoord hun ding kunnen doen. En er is zelfs een mooi uitgewerkt ‘funpark’ van 85 meter waar je freestylers aan het werk kan zien vanuit het fraai ingerichte Snowboard Cafe. Snow Valley beschikt over liefst 7 liften (rolmatten), waardoor de wachttijden minimaal zijn. Niet onbelangrijk: de oefenpiste is van de lange piste gescheiden, zodat beginners in alle rust hun eerste bochtjes kunnen oefenen. De nieuwkomers beschikken over een eigen skilift zodat ze – als het al eens misgaat – niet meteen de toorn van ervaren skiërs over zich heen krijgen. Ook het ‘funpark’ is keurig gescheiden van de andere pistes, wat ervoor zorgt dat chaos hier geen kans krijgt. Ook in Snow Valley loopt de teller enkel als je op de piste staat. Je kan dus naar het restaurant of naar de bar op de piste om op te warmen en aan te sterken en daarna met hernieuwde goesting de resterende tijd op de sneeuw doorbrengen. www.snowvalley.be

Fervente skiërs zullen de krakende sneeuw onder hun voeten beslist weten te waarderen. En ook de natuurlijke lichtinval zorgt op deze piste voor een behaaglijk open gevoel. De piste bestaat uit twee delen: eentje van 220 meter inclusief funpark voor mensen die al kunnen skiën of snowboarden, en eentje van 110 meter voor wie het nog moet leren. Met drie sleepliften en een bandlift geraken de wintersporters boven. Absolute blikvanger is de kinderpiste, compleet met tunnels en ander leuks, voor de allerkleinste wintersportertjes. En nog een troef: Terneuzen ligt nét over de grens, en dat is voor landgenoten die in het noorden van West- en Oost-Vlaanderen wonen heel dichtbij. Sterker nog: voor de meeste Nederlanders is Terneuzen het spreekwoordelijke ‘einde van de wereld’, met als resultaat dat 90% van de skiërs uit België komt. SnowWorld heeft op deze plek geen bar op de sneeuw, maar er is wel een restaurant en een ‘sneeuwcafé’, beide met zicht op de pistes. www.snowworld.com/terneuzen/nl

magazine

18 TOURING

SNOWWORLD, LANDGRAAF (NL)

magazine

SNOWWORLD, RUCPHEN (NL) Ook deze piste bevindt zich in het zuiden van Nederland, zo’n 10 km over de grens vanaf het noorden van de provincie Antwerpen. De piste stond tot ongeveer twee jaar geleden bekend als de Skidôme en schreef in 1995 geschiedenis met de allereerste échte sneeuw in Nederland. Sinds 1995 wordt er gestaag gesleuteld aan het complex en er zijn plannen om de huidige twee pistes verder uit te breiden. De lay-out van het complex is eenvoudig: je komt binnen op een soort marktplaats die meteen doet denken aan een gezellig skidorp. Alles bevindt zich op het gelijkvloers, waardoor je na aankomst in luttele minuten op de piste staat (twee pistes die in V-vorm samenkomen). En er valt hier nog veel meer te beleven. Er is onder meer een minigolf met 18 holes, er zijn escape rooms, maar ook – en dat is uniek in Europa – een indoor kartingpiste. Op ijs welteverstaan. En of dat leuk is! Horeca vind je hier eveneens in overvloed, met zicht op de sneeuw en op het ijs. www.snowworld.com/rucphen/nl

aantal hellingen langste afdaling* lengte oefenhelling aantal skiliften restaurant(s)/bar(s) bar/après-ski op piste sportwinkel douchefaciliteiten kleedkamers lockers prijs per uur vrij skiën/snowboarden** dagkaart zonder materiaal** jaarabonnement** huur skimateriaal*** huur snowboardmateriaal*** huur wintersportkledij huur helm kostprijs parking groepsles (2 uren) incl. toegang piste** privéles (2 uren) incl. toegang piste** andere activiteiten ter plaatse

Landgraaf is populair bij fervente skiërs, want dit indoor complex heeft het allemaal. Het goede nieuws: het bevindt zich in het uiterste zuiden van Nederland, en dat is voor veel Nederlanders véél verder weg dan voor veel Belgen. Het moet gezegd: onze landgenoten zijn graag geziene gasten in Landgraaf en de liefde is wederzijds. Dat heeft uiteraard alles te maken met de aantrekkingskracht van het complex. Daarmee bedoelen we niet zozeer de meer dan behoorlijke lengte van de afdalingen (een kleine 400 meter), maar ook de manier waarop het geheel ingericht is. Als je hier door de hoofdingang binnenwandelt, word je meteen overvallen door een heus wintersportgevoel. Alle details kloppen, tot in de après-skibar toe. En de hut op de

ASPEN, WILRIJK (B)

1 220 m 20 m 2 2 ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ € 20 € 46 € 660 € 10 € 10 ✔ gratis gratis check website € 110 hoogteparcours

* zoals opgegeven door de uitbaters ** volwassenen *** ski’s, schoenen, stokken of snowboard en softboots

skipiste? Een échte berghut, naar verluidt. Wat ook bijdraagt tot die typische bergsfeer is de prominent aanwezige zetellift. En er is nog meer: een heus hotel (100 kamers) dat verbonden is met de piste. Ideaal voor wintersporters die ver moeten rijden of voor liefhebbers die er meteen een betaalbare shortski van willen maken. Toegegeven, het hotel kwam er in eerste instantie op vraag van skiclubs en (buitenlandse) skiteams die tijdens de warmere maanden naar de gekoelde ijshal in Landgraaf afzakken voor hun trainingen en stages. Dat heeft helaas ook een nadeel: als die clubs van de partij zijn, wordt een deel van de piste voor hen gereserveerd. Ons advies: informeer jezelf voor je reserveert. www.snowworld.com/landgraaf/nl

ICE MOUNTAIN ADVENTURE PARK, KOMEN (B)

2 210 m 85 m 4 4 ice bar ✔ ✔ ✔ ✔ € 17 € 42 € 612 € 8/uur (€ 13/dag) € 8/uur (€ 13/dag) ✗ gratis gratis € 70 € 110 indoor skydiving, accro adventure, paintball, lasergame, archery adventure, snowtubing

SNOW VALLEY, PEER (B)

3 350 m 35, 65 en 90 m 6 2 ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ € 19,50 € 40 € 599 (van 1/9/20 t.e.m. 18/4/21) € 8/uur € 10/uur ✗ gratis gratis € 60 inclusief materiaal € 125 inclusief materiaal hoogteparcours, curling, schaatsbaan

2 220 m 110 m 4 1 ✗ ✔ ✗ ✔ ✔ € 22,5 € 48,5 € 690 € 13/uur € 13/uur ✔ gratis gratis proefles vanaf € 37,5/uur check website sleeën, tuben

SNOWWORLD, RUCPHEN (NL)

3 140 m 15 m 8 4 ✗ ✔ ✗ ✔ ✔ € 22,5 € 48,5 € 690 € 13/uur € 13/uur ✔ gratis gratis proefles vanaf € 37,5/uur check website icekarting, schaatsen, GlowGolf, escape rooms, funpark, vergaderzalen

ALPENPARK, NEUSS (D)

Voor de langste piste in onze contreien moeten we naar het Duitse Bottrop. De piste is naar eigen zeggen 640 meter lang. Opmerkelijk: de ingang van de sneeuwhelling bevindt zich helemaal bovenaan, want het indoor complex werd net als in Landgraaf gebouwd op de flank van een kunstmatige heuvel. De piste loopt niet kaarsrecht naar beneden maar volgt een bocht, waardoor je het eindpunt niet meteen kan zien. Dat heeft als prettig neveneffect dat je het gevoel krijgt écht van een berg te glijden. De oefenpiste voor beginners bevindt zich bovenaan en is zo’n 100 meter lang. Op die plek is een sleeplift voorzien, maar wie helemaal naar beneden skiet of snowboardt, moet met een (trage) lopende band weer naar boven. Wie van all-informules houdt, is in Bottrop aan het juiste adres. Voor een scherpe prijs kan je hier naar believen eten, drinken en wintersporten. Er is zelfs een ‘kleine’ all-inclusive voor wintersporters die over eigen materiaal beschikken. Belangrijke opmerking: alpincenter Bottrop bevindt zich nét binnen een zogeheten ‘umweltzone’. Denk dus tijdig aan je milieuvignet of koop er een bij Dekra, zo’n 2 km voor je alpincenter bereikt. www.alpincenter.com

We eindigen met een pareltje: Alpenpark Neuss. De langste afdaling bedraagt zo’n 280 meter en de oefenhelling is liefst 80 meter lang. Die oefenpiste is overigens gescheiden van de langere piste, zodat beginners hier ongestoord hun ding kunnen doen. Het indoor complex is mooi aangekleed, goed verlicht en de accommodatie eromheen – er is een hotel en er zijn maar liefst vijf sfeervolle restaurants – geeft je meteen een wintersportgevoel. Dat gevoel wordt uiteraard versterkt door de zetellift die door ervaren skiërs zeer wordt geapprecieerd. Al zullen ook beginners met aanleg al snel het plezier van die skilift ervaren. Maar tot het zover is, eerst wat oefenen op de kleine piste en spannend afwachten of de wintersportmicrobe ook jou te pakken krijgt. www.alpenpark-neuss.de

SNOWWORLD, LANDGRAAF (NL)

5 400 m 60 m 8 4 ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ € 22,5 € 48,5 € 690 € 13/uur € 13/uur ✔ gratis €5 proefles vanaf € 37,5/uur check website hotel, hoogteparcours, rodelbaan, funpark van 200 m, vergaderzalen, evenementenlocatie

ALPINCENTER, BOTTROP (D)

1 640 m 125 m 3 3 occasioneel ✔ (Intersport) ✗ ✔ ✔ Vanaf € 46 (all inclusive) Vanaf € 46 (all inclusive) ✗ inbegrepen bij all inclusive inbegrepen bij all inclusive ✔ €3 €5 € 35 € 90 hoogteparcours, biergarten (zomer), rodelbaan

magazine

ALPENPARK, NEUSS (D)

2 300 m 80 m 4 7 ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ vanaf € 13 vanaf € 29 € 59/maand € 15 € 15 ✔ €3 gratis check website check website hotel, hoogteparcours, minigolf, funvoetbal, tuben

disclaimer: op sommige locaties kunnen de prijzen in functie van periode en tijdstip afwijken van wat hiernaast omschreven staat. Check altijd vooraf de website van de desbetreffende skihal.

SNOWWORLD, TERNEUZEN (NL)

TOURING

ALPINCENTER, BOTTROP (D)

Toonaangevende tentoonstellingen in Wallonië

Wallonië kent een najaar rijk aan prachtige tentoonstellingen! Ideaal voor een verrassende daguitstap of een gezellig weekendje weg naar een van onze Waalse steden.

Met Yves, Michaël en Peter naar het Fotografiemuseum van Charleroi Het fotografiemuseum van Charleroi is gehuisvest in een prachtig voormalig religieus gebouw. Het is het grootste en een van de belangrijkste fotografiemusea in Europa. De omvangrijke collectie telt 80.000 foto’s waarvan er 800 permanent tentoongesteld worden. Geniet tot 17 januari 2021 van de unieke werken van de Belgische fotografen Yves Auquier en Michaël Dans en van de Engelse fotograaf Peter Mitchell. De tentoonstelling Het moment dat ontsnapt geeft je met een reeks zwart-witfoto’s een intieme kijk in het leven en werk van Yves Auquier. Michäel Dans toont je in When the water clouded over 45 bloemencomposities die hij met oog voor detail creëerde. A New Refutation of the Viking 4 Space Mission, de tentoonstelling van Peter Mitchell bevat foto’s en portretten genomen in zijn thuisstad Leeds in de jaren ‘70, de periode van de marsmissies.

Ga na je bezoek aan de tentoonstelling een luchtje scheppen in het museumpark van 85 are. Wat meer tijd? Ga dan zeker naar Charleroi. Je vindt er musea van topkwaliteit zoals het BPS22, het kunstmuseum van de provincie Henegouwen. Langs de Samber verschijnt kunst dan weer op de muren: graffiti kleuren het industriële erfgoed op. In de omgeving vind je de oude mijnsite Bois du Cazier die is opgenomen als Unesco-werelderfgoed.

Luik ontdekken met Andy Luik is volop in ontwikkeling. Na de bouw van het toonaangevende station van Calatrava volgde een geslaagde heraanlegvan de kaaien en de prachtige renovatie van het Museum van La Boverie

Hier kan je tot 28 februari 2021 de tentoonstelling Warhol. The American Dream Factory bezoeken. Deze uitzonderlijke tentoonstelling blikt terug op de carrière van Andy Warhol, het icoon van de Amerikaanse popart en een van de meest invloedrijke kunstenaars van de 20e eeuw. Je ontdekt er zijn bekendste werken, evenals onuitgegeven of zelden getoonde archieven met films, boeken tijdschriftcovers, platenhoezen en posters. Het resultaat is een levendig portret van 40 jaar Amerikaanse geschiedenis waarvan Warhol de ziel vastlegt als geen enkele andere kunstenaar van zijn tijd.

Op stap naar Bergen met Roy

Maak van de gelegenheid gebruik om Luik te (her)ontdekken. De Vurige Stede zal je helemaal in vervoering brengen door haar architecturale en culturele pareltjes. La Cité Miroir is hierbij zeker het vermelden waard. Het voormalige zwembad in de binnenstad werd omgetoverd tot een multifunctionele ruimte voor kunst en cultuur. Tot 17 januari kan je er een tentoonstelling van Alberto Giacometti bezoeken. Je uitstap in Luik is uiteraard niet volledig voor je de hellingen van de citadel of de 374 treden van de Montagne de Bueren hebt beklommen. Achteraf kan je genieten van de lokale specialiteiten: een Curtius-biertje van Brasserie C, Luikse balletjes, een Luikse wafel, een café liégeois of een pékèt.

De plek bij uitstek om cultuur op te snuiven is Bergen. De stad was in 2015 Europese cultuurhoofdstad. Sindsdien is Bergen uitgegroeid tot een ideale bestemming voor een culturele uitstap met heel wat musea met hedendaagse en klassieke kunst.

In het BAM, het museum voor schone kunsten, loopt van 31 oktober tot 7 februari 2021 een prestigieuze tentoonstelling rond het werk van Amerikaans popartkunstenaar Roy Liechtenstein. Aan de hand van thema’s die de kunstenaar na aan het hart liggen, laat de tentoonstelling Verschillende visies zien hoe elementen uit verschillende culturen samenkomen in zijn werk en vervolgens worden behandeld met de pop touch die kenmerkend is voor zijn persoonlijke taal. Ontdek zeldzame prenten, veelkleurige sculpturen, monumentale wandtapijten, ... Zin in nog meer cultuur tijdens je uitstap? Bezoek dan de Arthotheek, waar je een unieke kijk krijgt achter de schermen van de Bergense kunstcollectie, ondergebracht in een voormalige kloosterkapel. Of ontdek het Mundaneum, bijgenaamd het ‘Google van Papier’: alle beschikbare kennis over de wereld verzameld in honderden fotogenieke kleine archiefkastjes. Bekomen van deze cultuurtrip doe je door te flaneren in de charmante binnenstad, langs onder meer het Belfort en de Grote Markt, om daarna culinair af te sluiten in een van de vele kwaliteitsvolle restaurants die Bergen rijk is.

Museum van La Boverie © WBT - Denis Erroyaux

De ideale mix voor een weekendje weg! Meer tips voor een weekendje weg in onze Waalse steden vind je op visitwallonia.be/steden

WANDEL ROUTE

22 TOURING

magazine

VAN EXCLAVE NAAR ENCLAVE EN TERUG Voor deze ‘wandeling in eigen land’ trekken we héél even de grens over. Baarle-Hertog is namelijk een exclave, ofwel een stukje België in Nederland. Tot dusver de eenvoudige uitleg, want ter plaatse blijkt de enclavesituatie nog een pak complexer. Welkom in de gekste gemeente ter wereld. TEKST: BART DE LANDTSHEER BEELD: JOHANNES VANDE VOORDE

GRENSGEVALLEN BAARLE-HERTOG-NASSAU

n onze wandelrubriek trekken we dit keer heel even de grens over, om uiteindelijk weer in België te belanden. We wandelen vanaf het noorden van de provincie Antwerpen naar BaarleHertog, een Belgische gemeente die omringd wordt door Nederland. De gemeente bestaat uit 22 enclaves, ofwel

22 lapjes grond die omgeven zijn door Nederlands grondgebied. BaarleHertog is, alle lapjes bij elkaar opgeteld, nauwelijks 748 hectare groot en dat betekent in de praktijk dat je hier al wandelend om de haverklap de grens oversteekt. Sterker nog: de landsgrenzen lopen dwars door tuinen

en gebouwen heen, wat soms tot hilarische situaties leidt. Het Nederlandse gedeelte heet Baarle-Nassau en samen met Baarle-Hertog vormen ze Baarle, dat zowel aan Noord-Brabant in Nederland toebehoort als aan onze Belgische provincie Antwerpen. Om de situatie zo mogelijk nóg ingewikkelder

✂

Knip mij uit en neem mij mee. Fietsroute op de achterzijde!

DE REGIO Baarle bestaat uit twee gemeentes: Baarle-Nassau in Nederland en Baarle-Hertog in België. Samen vormen ze een kluwen van enclaves, 30 in totaal. Deze enclaves creëren een uniek lappendeken dat nergens anders ter wereld zo versnipperd is. Zoom maar eens in op Google Maps; je gelooft je eigen ogen niet.

de lekkerste en mooiste haltes

RESTAURANT DEN ENGEL Singel 3, Baarle-Nassau (NL) Spannender dan de menukaart is het feit dat de landsgrens hier nét langs het terras loopt. Parkeer je fiets in België en nuttig je lunch in Nederland. Vlak naast je fiets. Info: www.engel-schaluinen.nl GALERIJ KUNST VOL LEVEN Nieuwstraat, Baarle-Hertog (B) en Baarle-Nassau (NL) Ter hoogte van het Belgische huisnummer 3 en het Nederlandse huisnummer 33a bevindt zich een kunstgalerij waar de werken aan de ene kant aan een Belgische muur prijken en aan de andere kant aan een Nederlandse. Info: www.galeriekunstvolleven.be BAKKERIJ ADAMS Molenstraat 63, Baarle-Hertog (B) Belgische boterkoeken en Nederlandse worstenbroodjes schouder aan schouder in de vitrine, en daar bovenop een aanbod aan desembroden om u tegen te zeggen. De bakkerij is ‘open’, zodat je de bakkers live aan het werk kan zien. Info: www.bakkerijadams.be DE BIERGRENS Molenstraat 98 en 26, Baarle-Hertog (B) en Baarle-Nassau (NL) Het Belgische bier pluk je in België uit de rekken, de Hollandse jenever plaats je in Nederland in je winkelkar. En dat allemaal zonder de winkel te verlaten. Info: www.debiergrens.be

TOURING

magazine

✂

TOURING

magazine

de route 17 KM

IDEALE STARTPLAATS Nabij de Sint-Rumolduskerk in Zondereigen (knooppunt 24). Let wel, de lus hieronder is exclusief de enclavewandeling van pakweg 4 km in Baarle. Instructies over de enclavewandeling vind je in het bezoekerscentrum bij Toerisme Baarle (nabij knooppunt 87). Haal je gratis wandelkaart op aan de balie of surf naar toerismebaarle.com/wandelen/enclavewandeling.

0 km

0,5 km

1 km

1,8 km

2,1 km

3,7 km

4,6 km

5,5 km

5,8 km

6,1 km

6,4 km

6,9 km

7,2 km

7,5 km

8,3 km

8,5 km

8,9 km

9,8 km

10 km

11,6 km

12 km

12,5 km

13 km

KNIP JE LIEVER NIET IN JE FAVORIETE MAGAZINE? Deze code brengt jou naar het web waar we alle relevante informatie voor jou hebben klaargezet.

te maken, bestaat Baarle-Nassau op zich nog eens uit 8 enclaves waarvan er 7 als sub-enclaves in de twee grootste Belgische enclaves liggen. Kan jij nog volgen? Geen nood, de situatie is nu eenmaal complex. Wie de ingewikkelde situatie van nabij wil bestuderen, vindt op toerismebaarle.com een hoop informatie en gedetailleerde kaarten. Ter plaatse – in Baarle-Nassau – vind je in het bezoekerscentrum bij Toerisme Baarle een museum dat eveneens meer uitleg verschaft, maar de meeste bezoekers laten het kluwen voor wat

De 4 km lange enclavewandeling in Baarle brengt wandelaars tientallen keren de grens over het is. En terecht, want je hoeft de enclaves niet in detail te kennen om voluit van Baarle te kunnen genieten. Onze wandeling van zo’n 17 km vertrekt in eigen land. We parkeren onze auto aan de Sint-Rumolduskerk in Zondereigen (nabij knooppunt 24), een dorpje in het noorden van de provincie Antwerpen. Van hieruit wandelen we naar wandelknooppunt 22, zo’n 600 meter verderop. Op deze plek staan en worden we stil bij de verschrikkelijke ‘dodendraad’. Hier liep tijdens de Eerste Wereldoorlog een meer dan 300 km lange draadversperring die het bezette België scheidde van het neutrale Nederland. Een dodelijke elektrische spanning moest vluchtelingen en deserteurs op andere ideeën brengen. Nabij dit

wandelknooppunt komen we nog meer te weten over deze donkere periode uit onze geschiedenis, met dank aan het infobord en de angstaanjagende replica van het weerzinwekkende ‘dodenhek’. De rest van onze wandeling ligt – beloofd – minder zwaar op de maag. Volgende halte: Baarle-Hertog. We wandelen via Zondereigen de Nederlandse grens over en zijn kort daarna opnieuw in België om nauwelijks 100 meter verder weer in Nederland te belanden. Het is slechts een voorsmaakje van wat ons in Baarle te wachten staat. Vanaf knooppunt 23 kiezen we ervoor om de Zondereigensebaan tot het einde af te wandelen. We houden rechts aan en komen op de Gorpeind terecht, een weg die een paar honderd meter verder overgaat in Heimolen. Na een paar minuutjes stappen komen we op het kruispunt TommelMolenbaan en zien we voor het eerst witte kruisjes op het wegdek, de markering van de landsgrens. Opmerkelijk: die landsgrens loopt in de lengte over de rijbaan, waardoor we rechts van de weg in België wandelen en aan de overkant van de straat in Nederland. We lopen de Molenbaan verder af en wandelen afwisselend door België en Nederland tot we aan de Pastoor de Katerstraat zijn. We slaan rechtsaf en steken na minder dan 100 meter opnieuw de grens over. Vervolgens kruisen we het Bels Lijntje (een voormalige spoorlijn, vandaag een Hiernaast boven: voor de St. Remigiuskerk staat een getrouwe kopie van een officiële grenspaal die de grens tussen Nederland en België aanduidde. Sinds 1976 staat zij symbool voor alle internationale kruispunten in Baarle. Daaronder links: op diverse plaatsen in Baarle word je op deze manier op een grensovergang gewezen. Daarnaast: ook aan de vlaggetjes naast de huisnummers kan je zien in welk land je vertoeft.

ERRATUM FIETSROUTE MEETJESLAND: In onze reportage over Meetjesland, Touring Magazine 259, heeft onze routeplanner een fietsknooppunt over het hoofd gezien. Na knooppunt 88 moet je eerst naar knooppunt 4 om uiteindelijk naar knooppunt 1 te kunnen fietsen. Onze excuses.

26 TOURING

magazine

populair fietspad), waar de weg overgaat in de Kerkstraat. De rest van het traject wordt stilaan voorspelbaar: iets verderop staan we opnieuw in België om uiteindelijk in het centrum uit te komen bij het bezoekerscentrum van Toerisme Baarle. In Nederland, als we goed hebben opgelet. Hier starten we onze enclavewandeling. Opmerking bij de routebeschrijving hierboven: wie gewend is om op basis van knooppunten te wandelen, kan vanaf de ‘dodendraad’ ook de bordjes 23-52-4140-48-9-47-59-79-86-87 volgen. Dit voornamelijk groene traject eindigt eveneens vlak bij het bezoekerscentrum. Voor de enclavewandeling zelf verwijzen we naar het bezoekerscentrum. Pik aan de balie je gratis routeplan op en steek vervolgens gedurende 4 km tientallen keren de grens over. Voor alle duidelijkheid: er staan niet overal grenspalen en op sommige plaatsen zie je het verschil tussen België en Nederland alleen aan de huisnummers. Een Belgische vlag naast het huisnummer staat voor een huis op Belgisch grondgebied, een Nederlandse vlag wijst op Nederlands grondgebied. Dat levert situaties op waarbij een appartementsgebouw een ingang heeft in België en een andere in Nederland. Of wat dacht je van een terras waarbij je met je stoel achterover kan leunen tot in het ‘buitenland’? Er is zelfs een deur met twee verschillende huisnummers en twee bellen en er zijn winkels waar je onder één dak zowel in Nederland als in België shopt. En wat te denken van een appartementsgebouw waarbij het gelijkvloers in Nederland ligt en – om praktische redenen – de verdieping erboven in België? Of een bank met geheime gangen naar Belgische en Nederlandse kluizen? Neen, gekker dan dit kan je het zelf niet verzinnen.

een weekendje weg

SCHALUINENHOEVE Info: www.schaluinenhoeve.com DEN BONTEN OS Info: www.denbontenos.be DE WIELEWAAL Info: www.minicampingdewielewaal.nl

LEKKER UIT DE REGIO TOURING MENU

 60

CUCINAMARANGON NOVEMBER/DECEMBER APERITIEF prosecco “Jeio” brut Bisol met hapjes CANNELLONI everzwijn & ricotta pompoen, rode ui, basilicum, mascarpone pecorino herfsttruffel witte wijn: Vermentino 2019 – I Lecci EENDENBORST boschampignon- en aardappeltaartje “puntarelle” polentachips knolselderemulsie eendenjus natuur rode wijn: Chianti Classico 2015 – Tenuta Carobbio NOGA-PARFAIT “Vin Santo”-peertje mousse van gianduja-chocolade amandelcakeje Menu bevat 1 glas prosecco, 1 glas witte wijn, 1 glas rode wijn, espresso (of thee) en tafelwater

CucinaMarangon Patersstraat 9 2300 Turnhout 014 42 43 81 www.cucinamarangon.be

Al meer dan 30 jaar verwennen Liana en Fabio Marangon hun gasten met Italiaanse passie in een statig herenhuis op een steenworp van de Turnhoutse marktplaats. Met terechte fierheid draagt het restaurant de naam van de chef: CucinaMarangon. De eenvoud van de Italiaanse regionale volkskeuken, van Veneto in het noorden tot diep in het zuidelijke Puglia, was de oorspronkelijke inspiratiebron voor Fabio. Die basis leerde hij nadien verfijnd afwerken, tijdens een aantal stages in gerenommeerde sterrenrestaurants. Door zijn vakmanschap én originele aanpak blijft zijn gastronomisch oeuvre ook na al die jaren voor een verrassende smaaksensatie zorgen. Gastvrouw Liana geniet ervan om ’s morgens zelf even mee achter het fornuis te staan. Maar nadien, tijdens de lunch en het diner, serveert deze Italiaanse schone met een flinke portie adrenaline in het bloed de culinaire creaties met flair aan haar gasten. Epicuristen die thuis nog wat willen nagenieten van deze mediterrane verwennerij moeten zeker ook even in de enoteca binnenstappen. In dit kleine paradijs vinden ze een select aanbod van wijnen, olijfolie, rijst en andere Italiaanse producten. Parkeren kan vlak bij het restaurant, in parking PP41, Patersstraat 41. Als extra service krijgen de gasten van CucinaMarangon een gratis uitrijticket. Gesloten: zondag en maandag

Reserveren met vermelding van Touring-menu is verplicht, telefonisch of via de website. Het Touring-menu wordt geserveerd tot 15 januari, niet op zaterdagavond. Jaarlijks verlof: van 25/12/20 tem 05/01/21

PUBLIREPORTAGE

27 TOURING

magazine

STERRENRESTAURANTS EN MEESTERSCHILDERS

AAN TAFEL MET VAN GOGH

We maken kennis met de rijke geschiedenis van Noord-Brabant en zijn vermaarde gastronomie tijdens een ontspannende fietstocht van cultuurstad ‘s-Hertogenbosch naar ‘Van Gogh Village’ Nuenen.

MEESTERKOK SOENIL BAHADOER

VOOR MEER details scan de QR-code. Extra inspiratie en bijzondere belevingen vind je op hiermoetjezijninbrabant.com.

e VAN GOGH FIETSROUTE werd in 2016 uitgeroepen tot Europese Fietsroute van het Jaar. Het ultieme vertrekpunt is HET NOORDBRABANTS MUSEUM in ’s-Hertogenbosch, de enige museumlocatie in Zuid-Nederland met originele werken van Vincent van Gogh. Klim na je bezoek aan het museum niet meteen in het zadel, want de stad heeft veel meer in petto. Maak een rondvaart over de BINNENDIEZE en beklim de imposante toren van de SINT-JANSKATHEDRAAL die je vanop 43 meter een prachtig panorama geeft over de middeleeuwse binnenstad. Gastvrijheid en gastronomie zitten diep verankerd in het DNA van Brabant. Twee van de 21 sterrenrestaurants in de provincie bevinden zich hier, en dat is geen toeval. Foodies moeten beslist naar de Korte Putstraat, naar verluidt de gezelligste terrasstraat van Nederland.

Vanuit ’s-Hertogenbosch leidt de fietsroute je naar Eindhoven, met onderweg natuurgebieden als De Moerputten en de Vughtse Heide. In Eindhoven wacht alweer een hoogtepunt: het VAN GOGHROOSEGAARDE FIETSPAD dat uit duizenden lichtgevende steentjes bestaat en geïnspireerd is op het beroemde schilderij ‘De Sterrennacht’. Verder op de route ligt Nuenen, de stad waar Van Gogh twee jaar woonde en liefst een kwart van zijn werken maakte. Check de iconische OPWETTENSE WATERMOLEN, het Van Gogh kerkje en MUSEUM VINCENTRE. Je route afsluiten doe je in Brabant uiteraard aan tafel. Onze tip: restaurant De Lindehof, waar meesterkok Soenil Bahadoer met gerechten geïnspireerd door zijn Surinaams-Hindoestaanse roots niet één maar twee Michelinsterren in de wacht sleepte.

28 TOURING

magazine

EXCLUSIEF LEDEN

35% korting

Een TOURING lid

geniet van een leuk voordeel in de Plopsa-parken

Een ideale familie-activiteit voor het weekend en de schoolvakanties! JOUW VOORDELEN

35% korting op al je tickets in de categorie ‘Individueel > 1m’. Geldig op een openingsdag naar keuze en in het park van je keuze, of zelfs in meerdere parken!* Tot 10 personen per Touring-lidkaart kunnen van deze korting genieten.

ONTDEK DIT VOORDEEL OP WWW.TOURING.BE/NL/PLOPSA *Aanbod geldig voor een bezoek tussen 26 oktober 2020 en 3 januari 2021, in volgende Belgische parken: Plopsaland De Panne, Plopsaqua De Panne, Plopsa Indoor Hasselt. Reservatie is verplicht in alle Plopsa-parken : raadpleeg de informatie online om je uitstap zo goed mogelijk te organiseren.

SPECIAL HERFST

29 TOURING

magazine

OP STAP IN EIGEN LAND

60 HEERLIJKE

HERFSTWANDELINGEN TEKST: BART DE LANDTSHEER

BEELD: JOHANNES VAN DE VOORDE

Covid-19 houdt ons strak in het gareel, maar niet getreurd: de mogelijkheden om er in eigen land op uit te trekken zijn onuitputtelijk. Op zoek naar inspiratie? Deze 60 herfstwandelingen leiden je naar plekjes die al lang op je bucketlist staan of waar je nog nooit van gehoord hebt.

at het geen herfst is zoals anders, mag intussen duidelijk zijn. Maar dat we ons niet zomaar uit het lood laten slaan, is tijdens de voorbije zomer gebleken. We gingen massaal op ontdekkingstocht in eigen land en de komende weken is dat wellicht niet anders. Voor dit artikel gingen we grasduinen in het overweldigende aanbod aan herfstwandelingen in eigen land. We selecteerden er 60, maar beseffen maar al te

goed dat we de rijkdom van ons land hier oneer mee aandoen. Kortom, het overzicht op de volgende paginaâ&#x20AC;&#x2122;s is niet meer dan een smaakmaker. Goed om weten: sommige uitgestippelde routes in dit overzicht kosten een paar euroâ&#x20AC;&#x2122;s, maar daar krijg je dan ook praktische informatie en een gedetailleerde kaart bij. Andere routes zijn gratis; je kan ze consulteren op internet en eventueel afdrukken als je graag iets tastbaars meeneemt.

KALMTHOUTSE HEIDE

30 TOURING

magazine

ANTWERPEN Bij Antwerpen denken we doorgaans aan de stad en in mindere mate aan het rijkgeschakeerde gebied eromheen. Onterecht, want het wandelaanbod is enorm. Wat niet wil zeggen dat een stadswandeling door Antwerpen of Mechelen geen goed idee is, integendeel.

Geen inspiratie? Deze websites zullen jou vast inspireren: www.provincieantwerpen.be www.visitantwerpen.be www.visitmechelen.be www.kempen.be www.scheldeland.be www.toerismekleinbrabant.be www.toerismerupelstreek.be www.toerismezuidrand.be

TUSSEN VEER EN VLIET Deze route, met zowel een korte (6 km) als lange (12 km) wandeling, volgt niet helemaal de wandelknooppunten, dus je haalt er best de gratis brochure bij. Die brochure is handig als je onderweg met spoken en waterduivels geconfronteerd wordt. Welkom in Schelle en omgeving, de streek van volksverhalen en hardnekkige legendes. Info: www.toerismerupelstreek.be/wandelen/wandelen.asp VAKANTIELAND SCHELDELAND Het Scheldeland is uitgebreid en beperkt zich niet louter tot de provincie Antwerpen. Om een goed idee te krijgen van de regio, kan je dit gratis vakantieboek aanvragen (of downloaden). Het boek is liefst 148 paginaâ&#x20AC;&#x2122;s dik en geeft niet alleen tips voor leuke uitstapjes, maar bevat ook 12 kant-en-klare fietsen wandelroutes. Info: www.scheldeland.be/wandelen

WANDELNETWERK DE MERODE De kaart van het wandelnetwerk de Merode kost 8 euro en bevat naast een hoop inspiratie ook zes suggesties voor lusvormige wandelingen. De boswandelingen zijn grensoverschrijdend, want ze brengen jou tot in Vlaams-Brabant en Limburg. Tip: je kan vergelijkbare kaarten en suggesties bekomen via de toeristische diensten van Vlaams-Brabant en Limburg. Info: www.voorkempen.be

HERFST KLASSIEKERS

Eerste keer in de provincie, of simpelweg geen idee waar te beginnen? Met deze 3 bestemmingen zit je altijd goed. 1. Kalmthoutse Heide 2. Hobokense Polder 3. De Liereman

SINT-AMANDS, SCHELDELAND

HERFST

HENEGOUWEN

KLASSIEKERS Eerste keer in de provincie, of simpelweg geen idee waar te beginnen? Met deze 3 bestemmingen zit je altijd goed. 1. Het Centrumkanaal 2. Natuurpark van de Scheldevlaktes 3. De Abdij van Aulne

DE ABDIJ VAN AULNE

De Vlaamse Ardennen, het Pays des Collines, Waals Picardië, Thudinië, … het zijn maar een paar regio’s in Henegouwen die prat kunnen gaan op een overweldigend toeristisch

aanbod. Laat je inspireren op de volgende websites: www.hainauttourisme.be www.visitwapi.be www.walloniebelgietoerisme.be www.braine-tourisme.be

SLAG BIJ STEENKERQUE 15.000 doden, dat is de pijnlijke balans van de Slag bij Steenkerque op 3 augustus 1692 tijdens de Negenjarige Oorlog. Het leger van Lodewijk XIV versloeg die dag de geallieerden onder leiding van Willem III van Oranje-Nassau. Een educatieve wandelroute met infoborden rond het voormalige slagveld houdt de herinnering levend. Info: www.braine-tourisme.be MONT SAINT-AUBERT Zo’n 5 km van het centrum van Doornik bevindt zich het hoogste punt van de streek: Mont Saint-Aubert (147 meter). Van hieruit heb je een prachtig zicht op de beroemde torens van Doornik, maar ook op de Scheldevallei. Vanaf de kerk van Mont Saint-Aubert kan je beginnen wandelen of – als je een beetje getraind bent – de mountainbike op. Info: www.visitwapi.be TOPOGIDS PAYS DES COLLINES Niet één maar tien uitgestippelde wandelingen (tussen 4 en 16 km) in deze nieuwe topogids met focus op het natuurpark van het Pays des Collines. Het gidsje kost 10 euro, maar is 150 pagina’s dik en biedt een hoop praktische informatie en een gedetailleerde knooppuntenkaart, goed voor ruim 350 km wandelplezier. Wellicht handig om te weten: het knooppuntennetwerk sluit ook aan op het wandelknooppuntennetwerk van de Vlaamse Ardennen. Info: www.visitwapi.be

31 TOURING

magazine

32 TOURING

magazine

LIMBURG Limburg staat bekend om zijn indrukwekkend fietsknooppuntennetwerk. Maar vergis je niet, want ook het aanbod aan wandelingen is niet min. Check onze selectie

hieronder of ga zelf op zoek op de volgende websites: www.visitlimburg.be www.voerstreek.be www.nationaalparkhogekempen.be

DE VOERSTREEK De tijd lijkt stil te staan in de Voerstreek en er valt weinig beweging te bespeuren. Logisch ook, want de streek is een van de dunstbevolkte van Vlaanderen. Topper is de gratis Bronnenwandeling, ooit uitgeroepen tot de mooiste wandelroute van Vlaanderen. Startplaats: VCCV het Veltmanshuis in Sint-Martens-Voeren. Info: www.voerstreek.be DE MECHELSE HEIDE De Mechelse Heide maakt deel uit van het Nationaal Park Hoge Kempen en garandeert natuurpracht zo ver het oog reikt. Maar in 1916 was de Mechelse Heide het oefenterrein van een Duitse ‘Minewerferschule’. Geïnteresseerden kunnen op 15 november aansluiten bij een wandeling onder begeleiding van een ranger die toelichting geeft bij de restanten. Mondmasker is verplicht, evenals vooraf inschrijven. Info: www.nationaalparkhogekempen.be/nl/kalender/ inschrijfformulier DE SAHARA Niet in Afrika, maar in Limburg voor alle duidelijkheid. De uitgestrekte zandvlaktes worden afgewisseld met helderblauwe meertjes (bij goed weer), heidestroken en naald- en loofbossen. Er zijn drie routes – blauw, oranje en rood – van respectievelijk 3, 6 en 12 kilometer. Info: www.natuurenbos.be/bosland

HERFST KLASSIEKERS Eerste keer in de provincie, of simpelweg geen idee waar te beginnen? Met deze 3 bestemmingen zit je altijd goed. 1. Nationaal Park Hoge Kempen 2. Duinengordel 3. De Wijers

LUIK De provincie Luik is bijzonder rijk aan culturele bezienswaardigheden en ook de landschappen maken indruk. De provincie telt drie natuurparken, beschikt als enige over een heuse bergstroom (de Ninglinspo) en heeft een netwerk van 5.000 km aan wandelroutes. Voor meer informatie, check

de volgende websites: www.liegetourisme.be www.walloniebelgietoerisme.be www.ostbelgien.eu/nl www.terres-de-meuse.be www.spa-hautesfagnes.be www.ovatourisme.be www.paysdevesdre.be www.paysdeherve.be

DE BLAUWE LIJN Volg de blauwe lijn! Dat krijg je te horen bij de Dienst voor Toerisme in Spa als je net gevraagd hebt hoe je het best de stad bezoekt. De blauwe lijn start aan het toerismekantoor en loopt langs alle bezienswaardigheden van de stad. De wandeling is nauwelijks 2,6 km lang en is nagenoeg vlak. Toch liever het bos in? Vlak bij de Dienst voor Toerisme start de ‘Prinses Clementinawandeling’, een tocht van net geen 10 km door de bossen richting Balmoral en Spaloumont. Info: www.spatourisme.be DE OOSTKANTONS Het knooppuntensysteem in de Oostkantons begint stilaan vorm te krijgen. Op go.ostbelgien.eu kan je zelf een wandeling uitstippelen, of je kiest voor een van de vooraf uitgestippelde routes. Op het terrein is de bewegwijzering al uitgevoerd in de vijf zuidelijke gemeentes Bütgenbach, Amel, Büllingen, Sankt Vith en Burg-Reuland. Info: go.ostbelgien.eu KIDS ON TOUR Bij het ter perse gaan was ze nog niet beschikbaar, maar de nieuwe ‘Kids on Tour’ brochure zou op dit ogenblik klaar moeten zijn. Deze kindvriendelijke wandelgids focust op de Oostkantons en belooft spelelementen en leuke activiteiten onderweg. Info: go.ostbelgien.eu

HASPENGOUW, LIMBURG

HERFST KLASSIEKERS Eerste keer in de provincie, of simpelweg geen idee waar te beginnen? Met deze 3 bestemmingen zit je altijd goed. 1. De Hoge Venen 2. De vallei van de Ninglinspo 3. Domein van WÃ©gimont

BUTGENBACH, OOSTKANTONS

HET GROTE WOUD VAN SAINT-HUBERT

HERFST KLASSIEKERS

Eerste keer in de provincie, of simpelweg geen idee waar te beginnen? Met deze 3 bestemmingen zit je altijd goed. 1. De Gaume 2. Fourneau Saint-Michel 3. Het Grote Woud van Saint-Hubert

LUXEMBURG

De herfst is hét seizoen bij uitstek om te gaan luisteren naar de bosgeluiden in de Belgische Ardennen. Of om tot rust te komen aan de Ourthe, de Semois, de Lesse of de Salm. De mogelijkheden voor de

occasionele wandelaar zijn legio, maar er lonken ook lange wandelingen voor wie er de kuiten voor heeft. Meer info vind je op de volgende websites: www.luxembourg-belge.be/nl www.walloniebelgietoerisme.be

LUNA EN DE BESCHERMERS VAN DE BOSSEN Een spannend avontuur met de hele familie? Welkom in de wereld van ‘Luna en de beschermers van de bossen’, een bosspel dat je speelt met een smartphone of tablet. Het spel maakt gebruik van de nieuwste technologieën zoals augmented reality en speelt zich af in de volgende gemeentes: Bièvre, Gedinne, Vresse-sur-Semois, Bertrix, Bouillon, Paliseul, Florenville en Herbeumont. Elke gemeente heeft zijn eigen verhaal en Luna is jouw gids. Info: nl.lunaetlesgardiens.be DE OEVERS VAN DE OURTHE Wie meer wil weten over de Ourthe en het leven in en langs de rivier, kan in Riveo in Hotton terecht, het Centre d’Interprétation de la Rivière. Hier kan je natuurtochten boeken onder begeleiding van een gids. Een bevertocht bijvoorbeeld, een wandeling die uitermate geschikt is voor families met kinderen. Info: www.riveo.be KUNST IN HET NATUURGEBIED ORTI Op dit parcours van 3,5 km wandel je van het ene hedendaagse kunstwerk naar het andere. Elk van de 9 kunstwerken – gemaakt door kunstenaars uit de regio – wordt vergezeld door een woordje uitleg ter plaatse. Een fijne manier om de natuur in dit gebied te ontdekken. Vertrekpunt: Amberloup. Info: www.facebook.com/SainteOdeTourisme

HERFST KLASSIEKERS

Eerste keer in de provincie, of simpelweg geen idee waar te beginnen? Met deze 3 bestemmingen zit je altijd goed. 1. Sambre-Orneau 2. Han-sur-Lesse 3. Park van Furfooz

DINANT

NAMEN

De provincie Namen ligt voor de meeste Belgen relatief centraal in ons land. Makkelijk bereikbaar dus voor wie tijdens deze mooie herfstmaanden een frisse neus wil halen. Wat de provincie allemaal

te bieden heeft, vind je onder meer op de volgende websites: www.walloniebelgietoerisme.be www.valleedelameusetourisme.be www.provincedenamurtourisme.be/nl www.andennetourisme.be

VALLEIEN VAN DE SMAKEN Het Maison du Tourisme Condroz-Famenne heeft voor de fervente wandelaar (en mountainbiker) een nieuwe wandelkaart klaargestoomd: ‘Promenades en Condroz’. De gids is de perfecte manier om de 7 gemeentes van de zogeheten ‘Vallées des Saveurs’ te ontdekken: Assesse, Ciney, Gesves, Hamois, Havelange, Ohey en Somme-Leuze. De kaart wijst de weg naar 340 km aan wandelpaden en biedt alleen al in Ciney en omgeving 21 verschillende wandellussen. Info: www.valleesdessaveurs.be/la-carte ZOEKTOCHT MET DE KINDEREN Op stap met de kinderen in het dorp Olloy-sur-Viroin (Viroinval). Saai? Absoluut niet, want de wandeling is vermomd als zoektocht en je hebt er een paar attributen voor nodig om ze tot een goed einde te brengen. Alles wat je nodig hebt, kost slechts 3 euro en is verkrijgbaar bij het vertrekpunt (het station van Olloy) of bij het VVV-kantoor in Nismes. Info: www.facebook.com/OTViroinval GEOWANDELING BEAURAING Geopark Famenne-Ardenne heeft een reeks geowandelingen ontwikkeld die meer uitleg verschaffen over de uniciteit van een zogeheten geopark (UNESCO keurmerk). Je kan kiezen uit 8 wandelingen met verschillende lengtes en moeilijkheidsgraden, maar ze delen allemaal dezelfde geologische geschiedenis. Uniek, want België telt slechts één geopark! Info: www.geoparcfamenneardenne.be/nl

36 TOURING

magazine

OOST-VLAANDEREN VLAAMS-BRABANT Zeggen de onderstaande wandelingen jou niks of heb je ze ooit al gedaan? Geen nood, want ook in Oost-Vlaanderen is het variatie troef. De volgende websites wijzen je de weg naar tientallen andere leuke wandelbestemmingen. Tip: neem een abonnement

op Routen, een gratis toeristisch magazine van 80 pagina’s, op routen.be. www.scheldeland.be www.toerisme-leiestreek.be/nl www.waasland.be www.visitvlaamseardennen.be www.meetjesland.be www.routen.be

Vlaams-Brabant kan zich beroemen op het Zoniënwoud, maar heeft daarnaast nog heel wat andere bosrijke omgevingen voor jou in petto. De provincie noemt zichzelf dan ook

‘de wandelprovincie’. Op de volgende websites wordt duidelijk waarom: www.toerismevlaamsbrabant.be www.dewandelprovincie.be www.pajottenland.be

DRONGENGOEDBOS Geasfalteerde weggetjes, dat stapt lekker door. Maar als je echt dicht bij de natuur wil blijven, dan moet je zeker eens een ‘vlonderpad’ proberen. Vlonderpaden zijn slingerende wegen van planken die boven de begane grond uitsteken en daardoor ideaal zijn om drassig of kwetsbaar gebied te doorkruisen. Info: www.routen.be/drongengoedbos-wandelroute

MEERDAALWOUD Aan de vooravond van de herfst werd de vernieuwde onthaalpoort De Torenvalk in Meerdaalwoud onthuld. Die staat nu meer dan ooit garant voor een authentieke natuurervaring. De Torenvalk is het ideale vertrekpunt om zowel het Meerdaalwoud als het Heverleebos te ontdekken. Info: www.natuurenbos.be/meerdaalwoud-en-heverleebos

WOUDLOPEN Krijg je maar niet genoeg van boswandelingen? Check ‘Woud Lopen’, een wandelgids met 5 ontspannende wandelingen in evenveel Oost-Vlaamse bossen. Het gidsje kost 6 euro, maar daarvoor krijg je naast gedetailleerde kaarten ook een hoop extra informatie en niet in het minst een rist lekkere adresjes en logeertips. Info: www.routen.be/wandelgids-woudlopen

WOESTIJNWANDELING Wandel door een van de meest schilderachtige plekken van Gooik en bezoek een unieke Geuzestekerij en het volksinstrumentenmuseum. Onderweg passeer je de kapel van het Heilig-Kruis, ook wel de Woestijnkapel genoemd. Vanwaar die naam? Dat verneem je ter plaatse. Info: www.toerismevlaamsbrabant.be/producten/wandelen/ woestijnwandeling

DE RUPELMONDSE KREEK Deze wandeling start waar Gerardus De Creemer – beter bekend onder zijn artiestennaam Mercator – geboren werd. Daarna stap je van de kerk van Rupelmonde in één ruk door naar het stenen tijdperk en keer je terug naar de plek waar Mercator ooit in de cel werd gegooid. Zijn wetenschappelijke inzichten waren namelijk niet altijd in overeenstemming met het kerkelijk gezag. Info: www.waasland.be/wandelen-langs-de-rupelmondse-kreek

NORBERTIJNENWANDELING De abdij van Averbode spreekt bij veel Vlamingen tot de verbeelding. Neen, niet vanwege het abdijbier maar vanwege de vermaarde uitgeverij van educatieve tijdschriften. Kortom, een interessant starten eindpunt van een wandeling door natuurgebied ‘Averbode Bos en Heide’ dat behalve uit heiden ook bestaat uit vennen, duinen, bossen en graslanden. Info: www.dewandelprovincie.be

HERFST

KLASSIEKERS

Eerste keer in de provincie, of simpelweg geen idee waar te beginnen? Met deze 3 bestemmingen zit je altijd goed. 1. Muziekbos 2. Ooidonk 3. Oude Durme

Eerste keer in de provincie, of simpelweg geen idee waar te beginnen? Met deze 3 bestemmingen zit je altijd goed. 1. Zoniënwoud 2. Hageland 3. Pajottenland

WAALS-BRABANT

OUDE DURME, WAASMUNSTER

Net als zijn Vlaamse tegenhanger VlaamsBrabant kan ook WaalsBrabant putten uit een breed toeristisch aanbod. Laat zijn bescheiden omvang – iets meer dan 1.000 km2 – je niet op het verkeerde been zetten

37 TOURING

magazine

en grasduin ter inspiratie al eens door de volgende websites: www.walloniebelgietoerisme.be www.destinationbw.be/nl www.hesbayebrabanconne.be www.tourisme-nivelles.be www.walloniebelgietoerisme.be

DE LEEUW VAN WATERLOO Een klassieker, maar Waterloo Toerisme heeft recent drie nieuwe routes toegevoegd die stuk voor stuk nieuwe perspectieven bieden om Waterloo te (her)ontdekken. Fervente wandelaars moeten zeker de vernieuwde ‘Promenade 1815’ overwegen, omdat die beter dan vroeger alle herinneringen aan de fameuze veldslag aan elkaar rijgt. Het traject is 14 km lang en kan ook gefietst worden. Info: www.waterloo.be/loisirs/tourisme/balades FOLKLORE HÉLÉCINE Tijdens een wandeling door het hart van Hélécine en op weg naar Hampteau word je ondergedompeld in de plaatselijke folklore. Eveneens op de route: het bijzondere Kasteel van Hélécine en het museum van Armand Pellegrin dat je een unieke inkijk geeft in het schoolleven van vroeger. Af te stappen in een lus van 6 of 11 kilometer. Info: www.hesbayebrabanconne.be ZONIËNWOUD

DE VALLEI VAN DE GROTE GETE Ontdek het charmante Lumay in de vallei van de Grote Gete, met zijn stille heuvels en holle wegen. De wandeling brengt jou tot in Hoegaarden in Vlaanderen, het uitgelezen excuus om je op een terrasje terug te trekken achter een heerlijke ‘witte’. Info: www.hesbayebrabanconne.be

HERFST KLASSIEKERS Eerste keer in de provincie, of simpelweg geen idee waar te beginnen? Met deze 3 bestemmingen zit je altijd goed. 1. Brabants Haspengouw 2. De Abdij van Villers-la-Ville 3. Braine-le-Château WATERLOO

38 TOURING

magazine

WEST-VLAANDEREN Ook deze drie wandelingen zijn uiteraard maar een kleine greep uit het gigantische aanbod. Bij West-Vlaanderen denken we spontaan aan onze kust, maar ook het Brugse Ommeland, de Leiestreek en de Westhoek bulken van

de wandelnetwerken en -lussen. Inspiratie vind je onder meer op de volgende websites: www.westtoer.be www.brugseommeland.be www.toerisme-leiestreek.be www.toerismewesthoek.be

KRATERS EN MIJNENWANDELROUTE In Wijtschate en omgeving werden op 7 juni 1917 maar liefst 19 dieptemijnen tot ontploffing gebracht. Anno 2020 draagt de streek nog altijd de sporen van die aanval op de Duitse stellingen. Een wandeling van 7 km toont je niet alleen de kraters die toen geslagen werden, maar vertelt ook het volledige verhaal. De wandelkaart kost 3 euro. Info: www.toerismewesthoek.be/nl/doen/kraters-en-mijnenwandelroute LEIESPOTS IN ROESELARE Geen fan van drassige wegen of glibberige bospaden? Geen nood, de herfst is de ideale tijd van het jaar om je aan een stadswandeling te wagen. Denk daarbij niet meteen aan shopping, maar eerder aan cultuur, lekkere adresjes en â&#x20AC;&#x201C; in het geval van Roeselare â&#x20AC;&#x201C; een rist brouwerijen. Je kan een summier plannetje downloaden of de brochure met meer relevante informatie bestellen voor een luttele 3 euro. Info: www.toerisme-leiestreek.be/nl/doen/wandelroutes TWEEBERGENWANDELROUTE Voor je naar je klimijzers grijpt: de hoogste berg op deze wandeling is nauwelijks 138 meter hoog. De wandeling vertrekt in Westouter, gaat meteen richting de Sulferberg (88 m) en vervolgens via het gelijknamige natuurreservaat naar de Rodeberg (138 m). Ideaal rustpunt tijdens deze wandeling zijn de ligzetels op het stiltepad op de Sulferberg. Bij helder weer staat je een mooi panorama te wachten. Info: www.westtoer.be/nl/doen/tweebergenwandelroute

HERFST KLASSIEKERS

Eerste keer in de provincie, of simpelweg geen idee waar te beginnen? Met deze 3 bestemmingen zit je altijd goed. 1. Het Zwin 2. De Duinbossen 3. Landschapspark Bulskampveld

LANDSCHAPSPARK BULSKAMPVELD

Je maakt het persoonlijk met albelli Een gepersonaliseerd kerstkaartje sturen en je eigen jaarboek of kalender maken? Het is zĂł gedaan, met onze prachtige themaboeken en kalenderontwerpen.

40 TOT WEL

KORTING OP ALLE PRODUCTEN

Bestel je fotoproduct op albelli.be

Jouw promotiecode:

TOUR2020

Geldig t.e.m. 31 december 2020. De kortingscode geeft je 40% korting op alle kaarten en kalenders ĂŠn 20% korting op alle andere fotoproducten van albelli. Kijk voor de volledige actievoorwaarden op albelli.be/tour2020

@albelli_BE

albelli.be

KORT EN KRACHTIG

40 TOURING

magazine

WAT ZIEN & DOEN

LA LOUVIÈRE

TEKST: BART DE LANDTSHEER FOTO’S: JOHANNES VANDE VOORDE

Het Park van Kanalen en Kastelen heet voortaan ‘Het Land van het Centrum’. Dat verandert uiteraard niks aan de rijke mix van cultuur en erfgoed die de streek rond La Louvière zo bijzonder maakt. Maar deze keer gaan we op daguitstap in La Louvière zelf, de gemeente waar de UNESCO voor het eerst een Belgische site erkende als werelderfgoed.

50°28’40”NB 4°11’17”OL

01/ HYDRAULISCHE LIFTEN

Lift nummer 3 van de vier nog in hun originele staat werkende hydraulische scheepsliften is vermoedelijk de mooiste ter wereld. Je vindt ze in het hart van La Louvière, op het Canal du Centre. Ze werden gebouwd tussen 1882 en 1917 en overbruggen een hoogteverschil van gemiddeld 17 meter. Hun energiebron? Water, alleen maar water. De scheepsliften zijn sinds 1998 UNESCO Werelderfgoed.

02/ CENTRUM VOOR KERAMIEK Keramis is een museum annex kunsten- en creatieruimte op de voormalige site van de faiencefabriek Boch. Laat je niet misleiden door de architectuur, want achter de gevel schuilt een geklasseerd gebouw dat drie enorme flessenvormige ovens herbergt. De laatste in ons land, zo blijkt. Ga eens kijken naar de fraaie collectie van Boch, maar reserveer wel vooraf een tijdvenster: www.keramis.be.

03/ HET MILL

In het voormalige justitiepaleis van La Louvière huist vandaag een museum dat gewijd is aan de Roemeens-Belgische beeldhouwer/tekenaar Idel Ianchelevici. De permanente collectie bestaat uit werken uit marmer, brons, steen, gips en tal van tekeningen. Daarnaast organiseert het museum ook tijdelijke tentoonstellingen, dus check vooraf de website als je een bezoek plant: www.lemill.be.

41 TOURING

magazine

nog meer tips

02 03 04 05

CULTUUR vind je niet alleen in de hiernaast genoemde musea, want de regio telt maar liefst 8 MUSEA die je een keer bezocht moet hebben. Onze favorieten: het Centrum voor Graveer- en Beelddrukkunst, het Internationaal Museum van het Carnaval en het Masker en het Koninklijk Museum van Mariemont. Info: www.centredelagravure.be, www.museebinche.be en www.musee-mariemont.be 880 KM, dat is de totale lengte van het fietsknooppuntennetwerk in de regio. Stippel zelf je FIETSROUTE uit of selecteer een uitgestippeld traject op vhello.be. Om ter plaatse een fiets te huren, kan je een mailtje sturen naar maisondutourisme@lalouviere.be. Familievriendelijke fietstip nodig? Check de UNESCO ERFGOED route die start en aankomt in Bois-duLuc. Volg deze fietsknooppunten: 34-33-30-11-45-34 (15 km).

04/ MIJNWERKERSDORP

Bois-du-Luc is meer dan een museum. Het is een goed bewaard gebleven mijnwerkersdorp met alles erop en eraan: een schooltje, een rusthuis, een kerk, spoorweginfrastructuur en nog veel meer. De laatste steenkolen werden hier in 1973 ontgonnen. Sinds 2012 is de steenkoolsite, inclusief het voormalige mijndorp, UNESCO Werelderfgoed: www.ecomuseeboisduluc.be.

05/ BELGISCH SURREALISME André Balthazar en Pol Bury stichtten in 1957 een magazine en een uitgeverij die geheel in lijn lag met de Cobra-beweging en het Belgisch surrealisme. Sinds 2009 kan je in Daily-Bul & Co terugblikken op die periode dankzij hun rijke archieven. Als Alechinsky, Folon, Dotremont en Chavée jou kunnen boeien, kom hier dan zeker eens rondneuzen: www.dailybulandco.be.

MEER INFO nodig? Alle genoemde plekken – en nog veel meer – vind je terug op de officiële toeristische website van de regio. Wie meteen met fietskaarten en andere brochures aan de slag wil gaan, kan binnenspringen bij Centrissime (dienst toerisme) op de Place Mansart in hartje La Louvière. Er staat jou een hartelijk onthaal te wachten. Info: www.parcdescanauxetchateaux.be Voor wie een weekendje in gedachten heeft: La Louvière telt 6 HOTELS en een aantal VAKANTIEHUIZEN en GASTENKAMERS die je via de website hierboven kan boeken.

42 TOURING

magazine

DE TOEKOMST VAN ONZE MOBILITEIT Hoe ziet onze mobiliteit er in de toekomst uit en hoe pakken we onze huidige mobiliteitsproblemen aan? Die twee vraagstukken houden Touring al 125 jaar bezig, want de queeste is nu eenmaal een verhaal zonder einde. En het wordt ook met de dag ingewikkelder.

n vergelijking met pakweg 100 jaar geleden zijn politiek én mobiliteit qua complexiteit niet meer met elkaar te vergelijken. Maar vergis je niet, de problematiek van de files is al ouder dan de auto zelf en ook het milieuaspect was in de beginjaren van de club al een heet hangijzer. Net als toen kijkt Touring naar de horizon én naar wat zich daarachter bevindt. Een blik op de toekomst van onze mobiliteit.

EEN HOOP VRAGEN

Het grote verschil tussen vroeger en nu? Mobiliteit was destijds enkel voor de happy few weggelegd, vandaag is het een basisrecht. Transport – in welke hoedanigheid ook – moet met andere woorden voor iedereen toegankelijk zijn. Dat levert een hoop discussies en vraagstukken op die we voor de gelegenheid nog eens op een rijtje

zetten. Moet het openbaar vervoer duurder, goedkoper of gratis worden? Moet het gebruik van de auto afgeraden worden en zo ja, wie draait op voor de kosten? Wat doen we met rekeningrijden, wegenvignetten en tolwegen? Is carpoolen nog relevant? Wat zijn de effecten van glijdende werkuren op onze files? Moet telewerken blijvend gestimuleerd worden? Is de liberalisering van het openbaar vervoer nu al dan niet aan de orde? Is het verstandig om een slimme kilometerheffing in te voeren? En helemaal bovenaan ieders agenda: hoe lossen we het milieuvraagstuk op? De vragen lijken actueel en zijn het ook, maar sommige kwesties slepen al vele decennia aan. De bezorgdheid om het milieu is al een issue sinds paard en koets en daarna de paardentram het stadsbeeld vervoegden. Files associëren we doorgaans met een oneindige sliert

auto’s, maar het begrip slaat bijvoorbeeld ook op stilstaande koetsen. Anders gezegd: infrastructuur is een heikel punt sinds de Romeinen de heirbanen aanlegden. Eveneens ouder dan het soms lijkt: het openbaar vervoer. De eerste stoomlocomotief stamt uit 1804 en in 1825 start Engeland de eerste commerciële treindienst voor goederen. Vijf jaar later kunnen passagiers tussen Liverpool en Manchester sporen en nog eens vijf jaar later rijdt de eerste trein op het vasteland. In ons land zelfs, tussen Mechelen en Brussel. Voor de eerste metro moeten we opnieuw naar Engeland; de eerste lijn van de London Underground wordt in 1863 geopend. Op het vasteland gaat de primeur twaalf jaar later naar Istanboel. De autobus start als paardenbus of omnibus en wordt

43 TOURING

magazine

Aan het project werken 100 testpersonen mee en hun te besteden ‘mobiliteitsbudget’ bedraagt 150, 250 of 350 euro per maand. De bedragen worden toegekend op basis van een intakegesprek, waarbij onder meer wordt gepeild naar de woonplaats van de proefpersonen, waar ze werken, met welke auto ze momenteel rijden enzovoort.

TWEE GETUIGEN AAN HET WOORD

vanaf 1829 in Londen voor lokaal vervoer ingezet. Iets later verschijnt de paardentram en die houdt het op sommige plaatsen vol tot aan het begin van WOI. Zoals gezegd is ‘het milieu’ al meer dan een eeuw een heet hangijzer. Concreet: Londen telt in 1893 zo’n 200.000 paarden, waarvan er 22.000 ingezet worden voor het openbaar vervoer. Dat levert elke dag een mesthoop op van 640 ton! De kranten hebben het erover, over het vergif in de straten, de schadelijke dampen en de geurhinder. Het kunnen krantenkoppen zijn uit 2020 …

MAAS EN MULTIMODALITEIT

We spoelen door naar vandaag en de immer actuele vraag: hoe moet het nu verder? Twee begrippen circuleren al een tijdje en worden gezien als ‘de volgende grote stap’: MaaS en multimodaliteit. MaaS staat voluit voor Mobility as a Service, ofwel mobiliteit als dienstenpakket. Concreet: wat gebeurt er als je mensen een bestedingsbudget geeft én een app waarmee ze makkelijk kunnen switchen tussen alternatieve verplaatsingsvormen (multimodaliteit)? Dat is in grote lijnen het uitgangspunt van een proefproject in Gent waaraan Touring in 2017 zijn medewerking verleent.

Danny Smagghe, “Het is een feit dat een van de belangrijkste woordvoerder Touring, over uitdagingen van de eeuw het terugdringen de vervuilende uitstoot van CO2 en NoX is. GROENE MOBILITEIT van Dit kan volgens ons op verschillende manieren. Zoals het fiscaal stimuleren van milieuvriendelijke (deel)wagens, en het aanmoedigen van verplaatsingen te voet, per fiets, per motor of met het openbaar vervoer. Ook aan de wegeninfrastructuur moet gesleuteld worden, want een soepel verloop van het verkeer is essentieel voor het indijken van de uitstoot per gereden kilometer.”

Testpersonen Isolde Tack en Peter Mechant krijgen gedurende drie maanden elk 150 euro per maand toebedeeld. Peter, die als onderzoeker bij IMEC/UGent werkt, verklaart nader: “Ik kreeg dus het laagste bedrag, maar ik woon dan ook in het centrum van Gent en rij met een zeer goedkope tweedehandsauto.” Oorspronkelijk doel van het proefproject is om de eigen auto gedurende de proefperiode helemaal aan de kant te schuiven en dat is beide personen ook gelukt. Peter: “Dat is ons effectief gevraagd, maar het was niet verboden om de eigen auto te gebruiken. Bij een gelijkaardig onderzoek in Zweden werd de deelnemers gevraagd om hun autosleutels af te geven, maar zo hard werd het hier niet gespeeld. Desondanks heb ik ‘m niet gebruikt. Integendeel, ik heb ‘m verhuurd via CarAmigo. Toegegeven, ik heb mijn auto ‘vermarkt’ als ‘goedkoopste huurauto van Gent’ en dat heeft gewerkt. 18 euro per dag, da’s niet veel, toch?” Ook Isolde, die in het onderwijs staat, had geen moeite om de eigen auto aan de kant te zetten en te kiezen voor de alternatieven: “Ik heb onder meer gebruik gemaakt van Bolides, De Lijn, de elektrische fiets, … en zelfs een elektrische auto via autodelen.” Dat laatste bleek een hele belevenis: “Probeer maar eens van Gent naar Pittem te geraken met het openbaar vervoer. Ik heb voor dat traject gekozen

44 TOURING

magazine

Proefpersonen Isolde Tack en Peter Mechant krijgen elk 150 euro per maand om MaaS (Mobility as a Service) aan de praktijk te toetsen. De eerste bevindingen van het proefproject zijn bevredigend, maar er is nog werk aan de winkel.

voor een elektrische wagen. Het was heerlijk om onderweg te beseffen dat je op dat moment begaan bent met het milieu.” Peter geeft toe dat hij zijn eigen auto sowieso nauwelijks gebruikt: “Een keer of drie per week schat ik. Nu kon ik echter bewust kiezen tussen een kleine auto om de zoon naar het voetbal te brengen en een grotere auto voor de boodschappen. Ik heb vier autodeelparkeerplaatsen op amper 300 meter van mijn deur.” Ook Isolde geeft toe dat er in Gent meer dan voldoende plaatsen zijn voor ‘autodelen’. Isolde: “Als er een keer géén auto staat, dan hoef je maar een paar minuutjes te stappen naar het volgende autodeelpunt.”

KLEINE MENTALITEITSWIJZIGING

De hamvraag: is er na drie maanden een mentaliteitswijziging ontstaan? Peter, enthousiast: “Het autodelen was een echte eyeopener voor mij. Heel eerlijk, ik was al aan het twijfelen of ik nog een nieuwe auto zou kopen en ik had dit duwtje nog even nodig. Met uitzondering van de jaarlijkse vakantie zie ik niet in waarom we in ons gezin een eigen auto nodig hebben.” Isolde verkeerde ook al deels in die denkfase voor ze aan dit project deelnam: “De auto is inderdaad makkelijk, maar dankzij dit project ben ik gaan inzien dat het ook zonder kan.”

Of MaaS het mobiliteitsvraagstuk gaat oplossen, is een vraag die Isolde en Peter moeilijk kunnen beantwoorden. Dit ene experiment volstaat niet en ook aan de app is nog wat werk. Isolde mist samenhang en Peter vindt het lastig dat de app geen zicht geeft op de besteding van het budget. Isolde ziet meer heil bij de bedrijven: “Geef de werknemers een budget in plaats van een bedrijfswagen.” Tegelijk stelt ze zich ook vragen bij het openbaar vervoer en haar klachten zijn universeel, blijkt uit divers onderzoek: “De kost van het OV is te hoog en het moet allemaal veel stipter. Tijdens de spits rijden de treinen vaak met vertraging en om die reden neem ik de trein bewust buiten de spits. Tijdens de spits neem ik gewoon de auto!” Maar dat hoeft niet de eigen auto te zijn, beseffen ze. Isolde doet een suggestie: “Misschien moet carpooling nog aan de app toegevoegd worden?” Kortom, het project heeft er alvast voor gezorgd dat er ernstig wordt nagedacht over de beschikbare alternatieven. Daarmee is volgens Touring al een belangrijke stap gezet naar de toekomst. Althans, dat is de voorzichtige conclusie in 2017.

DE TOEKOMST: DUURZAME MOBILITEIT

Touring streeft naar duurzame mobiliteit en heeft daar ook duidelijke ideeën over. Maar in een complex land

als België krijg je die inzichten maar moeilijk verkocht, laat staan omgezet in concrete actieplannen. Nochtans nopen de cijfers tot actie. Volgens Transport & Mobility Leuven (TML), dat beleidsondersteunend onderzoek uitvoert, bedraagt de kost van een verliesuur in de file tegenwoordig 8,25 euro voor personenwagens en tussen 50 en 80 euro voor vrachtvervoer. TML berekende dat onze jaarlijkse kost voor mobiliteit in 2020 kan oplopen tot 6 miljard euro. Kleine kanttekening hierbij: deze prognose werd gemaakt voordat er sprake was van de coronacrisis. De balans zal er dit jaar dan ook drastisch anders uitzien.

Mobiliteit is een basisrecht voor elke burger! Touring laat bij monde van woordvoerder Danny Smagghe weten dat een betere samenwerking tussen de gewesten wenselijk is. Sterker nog, volgens de mobiliteitsorganisatie is mobiliteit in het ideale scenario een federale kwestie die op zijn beurt een Europese aanpak vergt om zoveel mogelijk maatregelen te uniformiseren tussen de verschillende lidstaten. Concreet moeten er volgens Touring sowieso meer inspanningen geleverd worden om de toegankelijkheid en de bereikbaarheid van geïntegreerde mobiliteitsoplossingen te vergroten. Daarvoor is echter een sluitend juridisch kader nodig dat de weg moet effenen voor de ontwikkeling van nieuwe

45 TOURING

magazine

mobiliteitsdiensten in een open markt. Daarbij moet rekening gehouden worden met de eventuele invoering van een slimme kilometerheffing voor privévervoer, eveneens op nationaal vlak. Touring stelt daarbij evenwel een resem voorwaarden, zoals het afschaffen van andere belastingen en het verminderen van de accijnzen op brandstof alsook een reeks flankerende sociale maatregelen. De eindfactuur mag in elk geval niet hoger zijn dan wat de consument nu betaalt. Het systeem moet op zijn beurt groene mobiliteit stimuleren, met meer aandacht voor vorming en opleiding in multimodaliteit. Meer nog: zelfs vóór het afleggen van het eigenlijke rijexamen zouden toekomstige weggebruikers al gesensibiliseerd kunnen worden inzake verkeersveiligheid, maar ook op het vlak van alternatieve mobiliteit en gerelateerde kwesties als veiligheid en ecologie. Dat laatste zou zelfs al op school kunnen gebeuren, want de leerlingen van vandaag zijn de weggebruikers van morgen.

FISCALITEIT VERLEGGEN, NIET VERHOGEN

Het is een stokpaardje van Touring: de vinger op de knip houden in tijden dat regeringen op zoek zijn naar vers geld. Zo staat ook de autofiscaliteit onder druk. Een verhoging is de makkelijkste piste, het verleggen ervan een andere kwestie. Concreet: Touring is voorstander van een volledige hervorming van de autofiscaliteit, waarbij het gebruik van een voertuig belast wordt, en niet het kopen of bezitten. Die fiscaliteit moet echt wel sturend zijn om de congestie en de ecologische voetafdruk te verkleinen. Bovendien zou die gekoppeld moeten worden aan andere mobiliteitsmaatregelen, zoals een vermindering van de rechtstreekse taksen voor de gebruikers van gedeelde mobiliteit. Bijvoorbeeld door de btw-tarieven te verlagen naar 6% voor

gedeelde mobiliteitsdiensten zoals deelwagens, of een volledige aftrekbaarheid voor bedrijven die hun werknemers multimodaliteit bieden. Touring onderlijnt dat de automobiliteit de overheid nu al zo’n 21,5 miljard euro aan inkomsten oplevert.

BELANGRIJKE ROL VOOR DE OVERHEID

Ook over MaaS (Mobility as a Service) is het laatste woord nog niet gezegd. Het proefproject in 2017 toont in elk geval aan dat de overheden een belangrijke

6 PIJLERS VOOR

DUURZAME MOBILITEIT

Groene mobiliteit ondersteunen en aanmoedigen Een Marshallplan voor vervoer en vervoersinfrastructuur met de nodige fiscale stimuli Mobiliteit als federale bevoegdheid Meer Europese ambitie en uniformering Meer digitale samenwerking tussen de mobiliteitsactoren Meer aandacht voor opleiding inzake multimodaliteit

rol kunnen spelen. Voor de ontwikkeling van applicaties die weggebruikers helpen om hun verplaatsing te plannen, te ‘reserveren’ en uit te voeren met de meest geschikte modi mag er best wel wat financiële steun voorzien worden. Maar Touring verwacht ook dat de wetgever ervoor zorgt dat data beschikbaar worden gemaakt en gedeeld kunnen worden. En daarvoor moet meer samengewerkt worden op digitaal vlak, met alle vervoersaanbieders en ook tussen de verschillende politieke niveaus. Touring pleit er in dit verband voor om openbare vervoersmaatschappijen en private mobiliteitsoperatoren te verplichten om hun systemen, zowel wat reis- als ticketingdata betreft, open te stellen voor mobiliteitsplatformen die een geïntegreerde multimodale vervoersoplossing willen aanbieden. De samenwerking tussen de verschillende operatoren, zoals die van de gedeelde mobiliteit en de openbare vervoersmaatschappijen, is overigens essentieel tijdens de daluren en buiten de stadsgrenzen, waar flexibele, gedeelde mobiliteitsoplossingen soms een meer efficiënte, goedkope en milieuvriendelijke aanvulling zijn op het openbaarvervoersnet.

BASISRECHT VOOR ELKE BURGER

Touring is ervan overtuigd dat mobiliteit een basisrecht is voor elke burger. Het uitgangspunt vandaag, morgen en in de toekomst? De vrije verplaatsing van mensen op de manier en met de middelen die ze zelf kiezen, of een combinatie van deze middelen in een systeem van multi-/comodaliteit. Touring vertegenwoordigt élke weggebruiker, en ziet het als mobiliteitsorganisatie als zijn plicht om maatregelen voor te stellen op het vlak van verkeersveiligheid, mobiliteit, leefkwaliteit, fiscaliteit en gedragsverandering.

ALTIJD ONDERWEG

46 TOURING

magazine

DE VLIEGENDE AUTO

SkyDrive kiest in 2023 het luchtruim Begin september maakte het Japanse bedrijf SkyDrive een geslaagde testvlucht met de SD-03, een ‘vliegende auto’ voor één persoon. De ‘auto’, die meer op een reuzendrone lijkt dan op een vierwieler, kan verticaal opstijgen en landen. De eerste vlucht duurde nauwelijks vier minuten, en je kan ze integraal herbekijken via de website hieronder. SkyDrive wil zijn vliegende auto al in 2023 in het luchtverkeer hebben. en.skydrive2020.com

47 TOURING

magazine

ONDERWEG VANDAAG EN MORGEN 48 MOBILITEIT BIJ ONS EN ELDERS 52 KOOPGIDS 58 HOE ZIT HET MET? 64 DO IT YOURSELF 70 GETEST: AUTOâ&#x20AC;&#x2122;S, MOTOREN EN FIETSEN 76 VERKEERSQUIZ

Al het relevante mobiliteitsnieuws op de voet gevolgd

Een recente tweedehandswagen kopen. Of niet?

De regeringsnota rond mobiliteit doorgelicht

Essentieel voor je veiligheid: controleer je verlichting

De nieuwste modellen getoetst aan de praktijk

Hoe goed ken jij de wegcode (nog)? Zoek het uit!

78 VRAAG & ANTWOORD

De ene verkeersdrempel is de andere niet, zo blijkt

48 TOURING

magazine

MOBILITEIT BIJ ONS EN ELDERS SAMENSTELLING: ERIK DERYCKE

WARSCHAU KRIJGT

E-BIKES VERVANGEN AUTO’S

WOONERF De Poolse hoofdstad Warschau krijgt nog dit jaar een eerste woonerf naar Belgisch en Nederlands model. In een straat van 135 meter lang en 6 meter breed wordt de snelheid beperkt tot 20 km/u. Bestuurders van voertuigen mogen voetgangers niet hinderen. Het woonerf van Warschau zal gebruik maken van kleurcodes op het wegdek om aan te geven hoe de ruimte gebruikt wordt, zoals voor fietsenstallingen, zitplaatsen en het parkeren van auto’s.

Wie een elektrische fiets heeft, laat de auto vaker aan de kant staan. Dat is de conclusie van een Noors onderzoek. Eigenaars van een e-bike leggen meer kilometers op de fiets af: gemiddeld 9,2 kilometer per dag, tegenover 2,1 km voor nietelektrische fietsers. Het aandeel van de e-bike in hun verplaatsingen nam ook fors toe, van 17% naar 49%. Eerder onderzoek had ook al vastgesteld dat e-bikers meer fietsen. Het verhoogde gebruik van een e-bike compenseert ruimschoots het feit dat de fietser zelf minder hard moet trappen. Net omdat fietsen minder inspannend is, wordt er vaker en langer gefietst.

WIST JE

dit?

DEELAUTO’S WORDEN IN BRUSSEL DRIE KEER ZOVEEL GEBRUIKT ALS PRIVÉVOERTUIGEN. Bij free-floating autodelen, waar de deelwagens geen vaste standplaats hebben, worden de voertuigen 7,2 procent van de tijd gebruikt, terwijl een privévoertuig in Brussel gemiddeld slechts 2,1 procent van de tijd rondrijdt.

Bij free-floating autodelen leggen gebruikers per rit gemiddeld 8 km af en gebruiken ze het voertuig gedurende 35 minuten, tegenover 48 km en iets meer dan 7 uur voor gebruikers van station-based autodelen (deelwagens met vaste standplaats). Eind 2017 (op het einde van de periode van het onderzoek) telde het Brussels Gewest 12.300 gebruikers van free-floating autodelen en 13.688 gebruikers

van station-based autodelen. Het typische profiel van de autodeler is een jonge, hoogopgeleide man. Gebruikers van freefloating autodelen vinden het vooral een flexibeler vervoermiddel dan het openbaar vervoer en waarderen de garantie dat ze geen parkeerkosten moeten betalen. Ze gebruiken minder vaak een privéwagen (dus geen autodeelwagen) sinds ze lid geworden zijn.

49 TOURING

magazine

NMBS DEELT STIPTHEIDSGEGEVENS

De NMBS lanceert een nieuw publiek stiptheidsdashboard. Op dit online platform kunnen reizigers niet alleen de globale jaarlijkse en maandelijkse stiptheidscijfers bekijken, maar ook de stiptheid van elke trein afzonderlijk. Die informatie is een pak nuttiger dan gemiddelde cijfers voor het hele netwerk als je overweegt om de trein te gebruiken als alternatief voor de (bedrijfs)wagen. Tussen maart en juli van dit jaar lag de stiptheid hoger dan het jaar voordien. Die goede resultaten hebben alles te maken met de coronamaatregelen, waardoor er veel minder reizigers waren, er minder treinen reden en er minder aan het spoor gewerkt werd. Het nieuwe platform is toegankelijk via de NMBS-website, of rechtstreeks via https://punctuality.belgiantrain.be.

DOODT DE SMARTPHONE PARK & BIKE JONGE BESTUURDERS? BRUSSEL Naast overdreven snelheid en rijden onder invloed, zou afleiding door de smartphone bij jonge automobilisten de derde belangrijke oorzaak kunnen zijn van ongevallen. Dat concludeert veiligheidsinstituut Vias na een analyse van de ongevallencijfers van vorig jaar. Bij de verkeersdoden zijn 18- tot 24-jarigen oververtegenwoordigd: deze categorie is goed voor 17% van de verkeersdoden, terwijl ze slechts 10% van de bevolking vertegenwoordigt. Vias stelt vast dat bestuurders tussen de 18 en 24 jaar steeds vaker betrokken zijn bij kop-staartaanrijdingen en kettingbotsingen. Dat zou te wijten kunnen zijn aan smartphonegebruik achter het stuur.

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de stad Brussel stellen pendelaars een Park & Bikeoplossing voor. Daarbij parkeer je je wagen op een park-and-ride pendelparking en zet je de rit in Brussel verder met de fiets. Op de pendelparkings zijn deelfietsen beschikbaar van Villo!, Billy Bike en/of Dott. Op de site bike.brussels staan tips voor wie in het zadel kruipt, zoals aanbevolen routes. www.bike.brussels

50 TOURING

magazine

telex

MOBILITEIT

Waalse gemeenten kunnen zich kandidaat stellen voor het project ‘COMMUNES PILOTES WALLONIE CYCLABLE 2020’. Daarmee worden investeringen in fietsinfrastructuur gesubsidieerd. De Waalse regering wil dat het aantal verplaatsingen met de fiets in Wallonië tegen 2030 vervijfvoudigt. Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters maakt 468.000 euro vrij voor SNELLAADINFRASTRUCTUUR VOOR ELEKTRISCHE VOERTUIGEN langs Vlaamse autosnelwegen. Op 28 nieuwe locaties langs het Vlaamse snelwegennetwerk zullen snelladers komen. Het gaat voornamelijk om carpoolparkings en park-and-rides. Wereldwijd zijn er al 10 MILJOEN DEELFIETSEN in gebruik. De grootste markt is Azië. In de Chinese hoofdstad Beijing rijden liefst 2,7 miljoen deelfietsen rond. In Europa liggen Londen (18.000 fietsen), Parijs (15.000) en Berlijn (14.000) op kop van het peloton. Hongarije zal de komende tien jaar bussen in grote steden vervangen door ELEKTRISCHE BUSSEN met een lage CO2-uitstoot. Steden met meer dan 25.000 inwoners mogen vanaf 2022 alleen nog emissievrije bussen in gebruik nemen. Vanaf 1 oktober zijn ALLE PERRONS VAN DE NEDERLANDSE TREINSTATIONS ROOKVRIJ. Roken was er alleen toegestaan in bepaalde zones rond ‘rookpalen’, maar die verdwijnen dus. Sinds april verkopen de stationskiosken in Nederland ook geen sigaretten of andere rookwaren meer. In België is roken verboden op gesloten perrons zoals Antwerpen-Centraal en Brussel-Centraal, maar toegestaan op perrons in de openlucht. ELEKTRISCHE STEPS WORDEN ALSMAAR POPULAIRDER, OOK VOOR WOON-WERKVERKEER. E-steps bieden een aantal mobiliteitsvoordelen, maar het gebruik ervan is niet altijd zonder risico en ook de verkeersregels voor steppers zijn niet voor iedereen duidelijk. Daarom start de VSV met ‘One Step Away’, een opleiding die specifiek gericht is op gebruikers van de elektrische step. www.safe2work.be/one-step-away

VLIEGWIJZER Een aantal grote Nederlandse werkgevers, verenigd in de coalitie Anders Reizen, publiceerde ‘De Vliegwijzer’ met richtlijnen voor een verantwoord vliegbeleid in bedrijven. De trein nemen voor korte afstanden tot 700 km en fysieke vergaderingen vervangen door videoconferenties zijn alvast maatregelen die helpen om de CO2-uitstoot terug te dringen. De Vliegwijzer raadt ook aan om waar mogelijk rechtstreekse vluchten te boeken, ook als die duurder zijn dan vluchten met een overstap.

MEER ZWAARGEWONDEN

DOOR ELEKTRISCHE AUTO’S?

In Nederland zullen in 2030 jaarlijks 1.400 bijkomende verkeersslachtoffers vallen, voorspelt adviesbureau Automotive Insiders. De oorzaak: de opkomst van de elektrische auto. Bestuurders van zo’n elektrische wagen zouden vaak slecht inschatten hoe snel hun elektrische wagen optrekt, terwijl die door zijn stille motor minder goed hoorbaar is voor fietsers en voetgangers. De bijna 2,4 miljoen elektrische auto’s die tegen 2030 in Nederland zullen rondrijden, zullen daardoor 11% meer schadegevallen veroorzaken dan traditioneel aangedreven auto’s, stellen de onderzoekers. Bovendien zijn elektrische wagens door het extra gewicht van de accu zwaarder, waardoor ook de impact bij een botsing zwaarder is.

In tijden als deze zien we hoe ﬁjn en veilig het is als je autonoom thuis kunt blijven wonen.

Ik wil ook zo’n toverzetel, Opa!

24/7

NIEUW!

BEREIKBAAR

Compacte huisliften, zonder schacht in ieder huis te plaatsen. Ook beschikbaar voor rolstoelgebruikers.

BEL GRATIS UW RAADGEVER

0800 26 912

Stannah is dé wereldmarktleider in trapliften Voor iedere trap een betaalbare oplossing, ook buitenshuis Verkrijgbaar met levenslange omniumgarantie Groot aanbod aan jonge tweedehands liften met natrekbare historie

Naast bellen kunt u ook documentatie aanvragen via www.stannah.be, per e-mail via info@stannah.be of per post:

Stuur de ingevulde bon naar Stannah - Poverstraat 208 - 1731 Relegem

Dhr./Mevr.:

Postcode:

Tel.:

E-mail:

TOURING (VLAAMS)

Ja, stuur me graag alle info.

KOOPGIDS

TEKST: VINCENT HAYEZ

DE CORONACRISIS HEEFT DE MARKT OP ZIJN KOP GEZET

EEN JONGE TWEEDEHANDS KOPEN: GOED IDEE OF NIET? Door de grote onzekerheid op het vlak van economie, gezondheid en milieu is een wagen kopen vandaag een (nog grotere) kopbreker geworden. Kan een jonge tweedehands misschien een oplossing bieden?

TWEEDEHANDSWAGENS VOLGENS BRANDSTOF 2020 VS 2019

e tweedehandssector doet het momenteel prima, terwijl de vooruitzichten voor nieuwe auto’s slecht zijn. Laten we eerst even naar de concrete cijfers kijken. In 2019 werden er in ons land 556.378 nieuwe en bijna 700.000 tweedehandsauto’s verkocht. Het is dus niet nieuw dat de tweedehandsmarkt groter is, maar in 2020 zal het verschil wellicht nog toenemen. Filip Rylant, woordvoerder van Traxio (de federatie voor de handel in tweedehandsauto’s): “De markt voor nieuwe wagens zal wellicht met minstens 20% krimpen en die voor tweedehandswagens met zo’n 10%.” Bij het ter perse gaan (september) was de trend zelfs nog duidelijker, met -26% voor nieuwe en -10% voor tweedehandswagens. Volgens Michel Peelman, CEO van Car-Pass (zie kader op pagina 55), liggen de vele onzekerheden, onder meer door de coronacrisis, aan de basis van deze situatie. “De sterk toegenomen vraag naar tweedehandswagens van de voorbije maanden was vooral een inhaaloperatie na de lockdown. Maar ook andere factoren hebben volgens kenners van de autosector een positieve invloed op de markt. Volgens 60% van hen duwt de onzekere economische situatie de kopers naar de tweedehandsmarkt.”

STIJGENDE PRIJZEN?

Anderzijds hebben heel wat particulieren kunnen sparen doordat hun vakantieplannen in rook zijn opgegaan. In nogal wat gevallen is dat budget gebruikt voor de (snellere) aankoop van een wagen. Ook omdat de leveringstermijnen voor nieuwe wagens tijdens de crisis bijzonder onzeker waren, kozen heel wat klanten liever voor een onmiddellijk

beschikbare tweedehands. Met de wagen op reis kunnen gaan of een alternatief hebben voor het openbaar vervoer waren minder belangrijke aankoopredenen. Het gaat hierbij uiteraard om de trends vastgesteld door professionele verkopers van tweedehandswagens. Het is een pak complexer om de tweedehandsverkoop door particulieren te analyseren, maar de factoren zullen wellicht in

DIESEL 53,7%

DIESEL 48,4%

BENZINE 44,5%

BENZINE 49,2%

2019

TOURING

magazine

2020 HYBRIDE 1,7%

Net als bij nieuwe wagens gaat de verkoop van diesels ook op de tweedehandsmarkt achteruit

HYBRIDE 1,2%

ANDERE 0,3% ELEKTRISCH 0,2% CNG 0,1%

ANDERE 0,3% ELEKTRISCH 0,3% CNG 0,1%

TWEEDEHANDSWAGENS VOLGENS LEEFTIJD 2020 VS 2019 6% 5%

grote lijnen gelijklopen. Hoewel er overigens geen officiële cijfers over bestaan, wordt naar schatting 2/3 van de tweedehandswagens verkocht door professionelen (35% door merkgarages, de rest door onafhankelijke garages en autohandelaars) en 1/3 door particulieren. En de prijzen? Volgens alle experts die we raadpleegden, zijn de prijzen vrij stabiel, maar zouden ze de komende maanden kunnen stijgen. “Doordat de markt voor nieuwe

11%

35%

11%

37%

IN 2019 OUT 2020 21%

22% 27% 25%

+20 jaar

-5 jaar

5-9 jaar 10-14 jaar 15-19 jaar

54 TOURING

magazine

De verschillende maatregelen op het vlak van milieubelasting verklaren mee het succes van recente tweedehandsauto’s wagens duidelijk achteruitgaat en de perspectieven voor de komende maanden niet goed zijn, zal het aanbod aan tweedehandswagens de volgende maanden logischerwijs afnemen”, legt Filip Rylant uit. Betekent dit dat de prijzen zullen stijgen? Dat is moeilijk te voorspellen.

TWEEDEHANDSWAGENS IN BELGIË 2019 80.000 75.000 70.000 65.000 60.000 55.000 50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0

TWEEDEHANDS KOPEN, DE JUISTE REFLEX?

+15,7% +6,8%

+3,0% +2,9%

+1,7% -5,9% -2,6%

-0,6%

-4,8%

-7,8%

-1,3%

-6,4% -12,4%

JAN FEB MAA APR MEI JUNI JULI AUG SEPT OKT NOV DEC

EVOL

2020

2019

2018

JAARGEMIDDELDE

2017

TWEEDEHANDSWAGENS IN BELGIË 2020 80.000 75.000 70.000 65.000 60.000 55.000 50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0

+21,8% +15,2% +15,7%

+8,9% +4,4%

-10,4% -31,5%

-33,5%

-81,4%

JAN FEB MAA APR MEI JUNI JULI AUG SEPT OKT NOV DEC

JAARGEMIDDELDE

Op onze blog (www.touring.be) staat heel wat info over tweedehandswagens. Je vindt er tips voor elk budget, documenten om in te vullen, noem maar op. Hier focussen we op recente tweedehandswagens die een goed alternatief kunnen zijn voor een nieuwe wagen. Waarom? Omdat er, zoals we eerder al schreven, heel wat onzekerheid is over de toekomst en een auto een stevige hap uit het gezinsbudget neemt. Alleen aan onze woning besteden we meer geld! Er is natuurlijk de coronacrisis (met mogelijk jobverlies en negatieve economische vooruitzichten), maar dat is niet alles. Heel wat automobilisten zitten met grote vraagtekens over de verschillende maatregelen op het vlak van groene fiscaliteit. De belastingen lopen uiteen, er zijn de lage-emissiezones en sommige politici geven aan dat ze verbrandingsmotoren over 10 jaar al willen verbieden. Geef toe: je enthousiasme om een nieuwe wagen te kopen zou voor minder bekoelen. Waarom zou je dus niet gaan voor een recente tweedehands?

KIES BIJ TWIJFEL VOOR EEN PROFESSIONAL

Ben je een kenner op het vlak van automechanica (en elektronica!)? Dan kan je in de zoekertjes van particulieren op zoek gaan naar een scherpere

55 TOURING

magazine

prijs voor dezelfde wagen. Is dat niet zo, dan heb je geen enkele garantie en nauwelijks een poot om op te staan als je een slechte deal sluit. Wil je toch van een particulier kopen? Neem dan een kijkje op onze blog en lees onze tips om het risico zo veel mogelijk te beperken. Kies je voor een autohandelaar, dan hoef je je minder zorgen te maken. De sector wordt trouwens steeds strenger gecontroleerd. De in 2006 gelanceerde Car-Pass had een bijzonder positief effect op de tweedehandsmarkt, en initiatieven zoals de verzoeningscommissie hebben het imago van de sector verbeterd. Bij een geschil met een professionele verkoper kan je een beroep doen op deze verzoeningscommissie, waar Touring overigens deel van uitmaakt. Zo’n bemiddeling kan jou dankzij de eenvoudige procedure heel wat tijd en geld besparen in vergelijking met een rechtszaak! Bovendien moet elke professional die een tweedehandswagen verkoopt aan een particulier, sinds 1 november 2019 een verkoopcontract of bestelbon opstellen met een aantal algemene gegevens en een checklist van 113 punten over de staat van het voertuig en de (losse) onderdelen. Sommigen gaan zelfs nog verder, zoals Renault met zijn label ‘Renault SELECTION’. Philippe Bovijn is de verantwoordelijke van dit label: “Ons tweedehandsbeleid bestaat erin om de klant in elke fase van de aankoop gerust te stellen. Bovenop de contractuele waarborgen en de gebruikelijke diensten bieden wij bijvoorbeeld (gratis) Europese pechverhelping, een testrit en zelfs de mogelijkheid om de wagen na enkele dagen in te ruilen, mocht hij toch niet bevallen.”

Car-Pass, een paspoort voor meer transparantie

Car-Pass is een vzw die autokopers beschermt tegen illegale praktijken op de tweedehandsmarkt, door fraude met kilometertellers tegen te gaan. De Car-Pass is verplicht sinds 2006 en heeft ervoor gezorgd dat het aantal fraudegevallen met kilometertellers gezakt is van 100.000 naar 1.500 per jaar! Hoe dat in z’n werk gaat? Als een wagen gekeurd wordt of naar de garage gaat voor een onderhoud of reparatie, wordt de kilometerstand systematisch ingevoerd in een centrale database. In de praktijk moet elke verkoper van een tweedehandswagen de koper verplicht zo’n Car-Pass overhandigen. Enige uitzondering is een particulier die een wagen verkoopt aan een autohandelaar.

56 TOURING

magazine

De auto’s (vooral diesels) die bij ons niet meer toegelaten zijn, vertrekken naar het buitenland, met name naar Oost-Europa Een tweedehands leasen Door de onzekere economische situatie aarzelen heel wat zelfstandigen en kleine ondernemingen om te investeren in een nieuwe wagen (zelfs via leasing of renting). Sinds kort bieden een aantal ondernemingen daarom tweedehandswagens aan via leasing. Het gaat trouwens niet om de minste. ALD bijvoorbeeld is bij ons een van de marktleiders in de sector. Wat zijn de voordelen? Afhankelijk van de geraadpleegde bronnen kan het de kosten met 20 tot 30% terugdringen. Het gaat om recente modellen in perfecte staat die goed onderhouden zijn en vaak weinig kilometers op de teller hebben. Er zijn natuurlijk ook enkele minpunten, weet Marc Demoulin van het platform Link2fleet, dat gespecialiseerd is in deze sector. “Zo is de keuze uiteraard beperkter, net als de mogelijkheid om je voertuig te ‘personaliseren’. Maar het blijft een interessante optie.”

WAAROP MOET JE LETTEN BIJ EEN AANKOOP?

Of je nu bij een particulier of bij een professional koopt, het moeilijkste is het ideale model en zeker het juiste type brandstof kiezen. Vooral die laatste factor is een goede reden om voor een (jonge) tweedehandswagen te gaan. Door de minder grote investering is het makkelijker om de komende jaren het geweer van schouder te veranderen en een andere keuze te maken. Nogmaals, de onzekerheid over de politieke beslissingen om de vervuiling tegen te gaan, zijn nefast voor de autosector en uiteindelijk ook voor ons als consument. Maar goed, wat kies je dan als brandstof ? Op onze blog lijsten we de voor- en nadelen van de verschillende mogelijkheden op. Diesel verliest net als bij nieuwe wagens marktaandeel. Al bevestigt Michel Peelman dat vrijwel nieuwe diesels, die dus voldoen aan de recentste normen, een bepaald publiek blijven aanspreken. Oudere modellen worden veel minder aantrekkelijk door maatregelen als de lage-emissiezones. Maar die auto’s vertrekken dan vaak naar andere landen (met name Oost-Europa), waar men op dat vlak nog niet zo

KIES VOOR TOURING MOVE ON

En geniet van een gratis jaarlijkse check-up waarbij onze wegenwachter jouw (tweedehands)voertuig controleert op enkele essentiële zaken. Denk bijvoorbeeld aan de staat van de banden, de accu en het oliepeil. Zo kan jij weer gerust op weg.

streng is. Ineenstorten doen de prijzen dus niet.

EEN ELEKTRISCHE TWEEDEHANDSWAGEN KOPEN?

Elektrische auto’s komen steeds prominenter naar voren. Voor sommigen zijn ze dé oplossing voor de vervuiling in onze steden. Het blijft echter zo dat ze voor particulieren nog altijd veel duurder zijn dan een wagen met verbrandingsmotor. Biedt een tweedehands dan een oplossing? Dat is niet evident. De technologie is er de voorbije jaren immers met sprongen op vooruitgegaan, waardoor oudere modellen heel wat minder presteren dan nieuwe, vooral op het vlak van rijbereik en laadmogelijkheden. Bovendien speelt ook de kwestie van de accucapaciteit na zijn ‘eerste leven’. Bij Renault SELECTION wordt volgens Philippe Bovijn gegarandeerd dat een elektrische tweedehands een batterij heeft met nog minstens 80% van de oorspronkelijke capaciteit. Meer dan voldoende dus om er nog heel wat jaren mee te rijden. Binnenkort besteden we overigens een volledig dossier aan dat specifieke onderwerp.

LEES DIT DOSSIER EN AL ONZE TIPS OVER DE AAN- OF VERKOOP VAN EEN TWEEDEHANDSWAGEN OP ONZE BLOG. Scan de QR-code!

JOUW VOORDEEL

Volg je pechverhelping op de voet

ONLINE AANVRAAG OM BIJSTAND

✔ ✔

Geniet van prioritaire bijstand Volg live je wachttijd

HOE WERKT HET?

Op touring.be, klik je bovenaan het scherm op de knop “Pech? – Online”. Voer je gegevens in, je locatie en het soort probleem dat je ondervindt. Onmiddelijke bijstand of op afspraak, aan jou de keuze. Onze pechverhelpers zijn uitgerust met geolokalisatie, dus je kan je wachttijd live volgen.

95% VAN DE GEBRUIKERS ZIJN TEVREDEN “Het werkt perfect. Geen problemen. Moet niet veranderen.”

“Ik ben tevreden, was redelijk vlug geholpen.”

Gustaaf C. 6/7/20

Gabriel N. 15/07/20

“Geen opmerkingen, snel geholpen door een vriendelijke medewerker!” Erwin L. 1/9/20

SURF NAAR WWW.TOURING.BE/NL/TOURING-WEB-ASSIST NOG VRAGEN? E-MAIL NAAR ASSIST@TOURING.BE

GROTE PLANNEN

58 TOURING

magazine

HET REGEERAKKOORD VAN DE NIEUWE VIVALDI-COALITIE

TOURING GAAT DIEPER IN OP

GEVOELIGE MOBILITEITSKWESTIES

59 TOURING

magazine

Na een lange periode van onzekerheid beschikt België eindelijk weer over een volwaardige regering. En daar horen natuurlijk een nieuw programma en nieuwe ambities bij voor de komende ambtstermijn. Wij hebben het akkoord tussen de meerderheidspartijen tegen het licht gehouden om na te gaan wat het in petto heeft voor ons, automobilisten, motorrijders en fietsers. 02

e selecteerden de belangrijkste voorstellen op het vlak van mobiliteit, milieu, fiscaliteit en verkeersveiligheid. Danny Smagghe, woordvoerder van Touring, beantwoordde onze vragen.

01 LATEN WE DIT OVERZICHT BEGINNEN MET HET MOBILITEITSGEDEELTE EN MEER BEPAALD MET DE ZOGENAAMDE MULTIMODALITEIT: DE COMBINATIE VAN VERSCHILLENDE VERVOERMIDDELEN OM EEN BESTEMMING TE BEREIKEN. HET DOEL HIERBIJ IS OM HET WEGENNET MINDER TE BELASTEN EN MINDER TE VERVUILEN. Dit staat er in het regeerakkoord: “Een vlotte en duurzame mobiliteit is van groot belang voor onze economie en voor de vrijheid en levenskwaliteit van onze burgers. Anderzijds heeft

mobiliteit vandaag ook een negatieve impact op het klimaat, evenals op de luchtkwaliteit en onze volksgezondheid. (...) De regering wil daarom inzetten op zachte, collectieve en multimodale mobiliteit. Dit impliceert in het bijzonder bijkomende financiering om de NMBS en Infrabel in staat te stellen om te investeren in een duurzame ‘modal shift’.” Danny Smagghe: Als mobiliteitsclub steunen wij alle initiatieven die het voor de gebruiker mogelijk maken om zich zo vlot en zo duurzaam mogelijk te verplaatsen. In dat kader is er een belangrijke rol weggelegd voor het openbaar vervoer in het algemeen en de trein in het bijzonder. We mogen echter niet omgekeerd te werk gaan en de auto ontraden als er geen of geen valabele alternatieven zijn! Neem nu het bekende GEN (of toch in elk geval het Waalse gedeelte), dat nog altijd niet volledig operationeel is, hoewel het dat al lang zou moeten zijn. Bovendien is het belangrijk dat de NMBS en de verschillende overheden de parkeermogelijkheden aan de stations uitbreiden. Die transportknooppunten moeten het voor automobilisten mogelijk maken om hun wagen veilig en betaalbaar ter plaatse achter te laten. Touring wil deze ontradingsparkings absoluut gratis houden.

DE REGERING WIL OOK HET GEBRUIK VAN PRIVÉWAGENS BEPERKEN EN GEDEELD VERVOER STIMULEREN. Dit staat er in het regeerakkoord: “Samen met de deelstaten streeft deze regering naar een ambitieuze modal shift met het oog op een forse toename van het aandeel van duurzame mobiliteitsmodi. Om te komen tot een verschuiving van het persoonlijke bezit van vervoermiddelen naar het gebruik van gedeelde vervoermiddelen, werkt de regering samen met de deelstaten een kader uit om ‘Mobility as a Service’ uit te rollen. De doelstelling moet zijn te komen tot een geïntegreerd systeem dat het volledige traject uitstippelt en kan worden betaald met een enkel ticket, per traject of voor een bepaalde periode.” Danny Smagghe: Wij vinden het MaaS-concept een uitstekend initiatief, waarmee verschillende vervoermiddelen binnen één coherent geheel gecombineerd kunnen worden. De regering wil samenwerken met de gewesten en dat is een goede zaak. Voor ons moet dit pakket deel uitmaken van het mobiliteitsbeleid en daar hebben we verschillende voorstellen voor.

TOURING

magazine

Net als bij de keuze voor de eigen auto of het openbaar vervoer moet de automobilist ook zijn aandrijving kunnen blijven kiezen

03 WAT ZIJN OP FISCAAL VLAK DE WENSEN INZAKE HET MOBILITEITSBUDGET? Dit staat er in het regeerakkoord: “De regering zal een kader uitwerken waarbij ook werknemers die geen aanspraak maken op een bedrijfswagen, een mobiliteitsbudget toegekend kunnen krijgen door hun werkgever. Op die manier worden duurzame mobiliteitsalternatieven gestimuleerd (openbaar vervoer, fietsen, broeikasvrije auto’s enzovoort) evenals het dicht bij het werk (gaan) wonen. Werknemers die de afstand van hun woon-werkverkeer per fiets of speed pedelec afleggen, worden hiervoor – met respect voor het sociaal overleg – vergoed met een fietsvergoeding.” Danny Smagghe: Zoals ik eerder al uitlegde, is Touring voor multimodaliteit, maar tegen het idee dat de eigen wagen moet verdwijnen. We vinden dat de Belg vrij moeten kunnen kiezen over hoe hij zich verplaatst. Tegelijk denkt Touring dat het mobiliteitsbudget een mooie opportuniteit is om het aantal verplaatsingen met de wagen te

verminderen. Enerzijds moeten de werknemers dus overtuigd worden van het positieve effect van een dergelijk mobiliteitsbudget. Anderzijds moeten de overheden overtuigd worden van de hoogdringendheid om alternatieven te voorzien (vandaar ook het belang van het in de vorige vraag aangehaalde MaaS-concept). Voor Touring moet dit mobiliteitsbudget in elk geval veel aantrekkelijker en toegankelijker gemaakt worden voor de werknemers. Ondernemingen moeten dus aangemoedigd worden om het budget ter beschikking te stellen. Dat kan bijvoorbeeld via fiscale stimulansen. Wie zich met de wagen naar een bushalte of station begeeft, moet datzelfde budget echter ook kunnen gebruiken voor de parkeerkosten. Er is hier trouwens een wetsvoorstel voor ingediend, maar bij het ter perse gaan was daar nog geen beslissing over genomen. Tot slot moet het systeem ook toegankelijk gemaakt worden voor werknemers die in het verleden misschien geen bedrijfswagen hadden.

IEDEREEN ELEKTRISCH? DAT IS WAT JE ZOU KUNNEN DENKEN BIJ HET LEZEN VAN HET HOOFDSTUK ‘BROEIKASGASVRIJE VERPLAATSINGEN’ IN HET AKKOORD ... Dit staat er in het regeerakkoord: “Om de luchtkwaliteit te verbeteren, de klimaatimpact van ons transport te verminderen en de innovatie in de autosector aan te moedigen, zal de regering, in overleg met de deelstaten, werken aan de geleidelijke uitfasering van de verkoop van niet-zero-emissieauto’s (...) op voorwaarde dat er voldoende betaalbare wagens op de markt zijn en er analyses over de levenscyclus voorhanden zijn. In dit kader zal de regering ook rekening houden met de impact van deze transitie op de overheidsfinanciën (onder andere impact op accijnzen). (...) Alle nieuwe bedrijfswagens moeten tegen 2026 broeikasgasvrij zijn.” Danny Smagghe: Net als voor de eigen wagen, waarover we het eerder hadden, is het belangrijk dat de automobilist keuze heeft wat betreft de aandrijving. Als de overheid de schadelijke uitstoot van voertuigen wil beperken, is dat een goede zaak, maar we moeten realistisch blijven! Er moeten hiervoor de nodige modellen beschikbaar zijn, en ze moeten vooral betaalbaar zijn voor het grote publiek. Iedereen weet echter dat een elektrische auto veel duurder is dan een klassiek model. Dat stelt zowel particulieren als ondernemingen voor problemen. Bovendien moet er in het hele land voldoende laadinfrastructuur zijn, en dat is nog lang niet het geval. Als de ondernemingen en particulieren daar ook zelf voor moeten zorgen, zijn dat nog eens grote kosten die erbij komen. De doelstelling is dus zeker lovenswaardig, maar er moet ook aandacht besteed worden aan minder dure alternatieven, zoals aardgas, hybrides en plug-inhybrides.

61 TOURING

magazine

In het Verenigd Koninkrijk is het de rechter die bepaalt of er al dan niet punten afgetrokken worden. Daarom krijgt de overtreder altijd de kans om zijn zaak toe te lichten voor een magistraat

ALEXANDER DE CROO (Open VLD), 44 jaar, werd aangesteld als coformateur van de Vivaldi-coalitie en werd nadien benoemd tot premier. GEORGES GILKINET (Ecolo), 49 jaar, is vicepremier en minister van Mobiliteit.

05 LATEN WE HET EVEN HEBBEN OVER DE VERKEERSVEILIGHEID. HET OPMERKELIJKSTE PUNT IN HET AKKOORD IS WELLICHT HET RIJBEWIJS MET PUNTEN ... Dit staat er in het regeerakkoord: “Om de verkeersveiligheid te verhogen en te komen tot een forse vermindering van het aantal verkeersdoden op onze wegen, met als doelstelling het halveren van het aantal verkeersdoden tegen 2030 en de ‘vision zero’ van nul verkeersdoden tegen 2050, zal de regering verschillende maatregelen nemen. Zo wordt de pakkans verhoogd. Een op de drie bestuurders zal jaarlijks worden gecontroleerd op snelheid, het gebruik van alcohol of drugs, gordeldracht en gsm achter het stuur. Een studie over de rol van het rijbewijs met punten in vergelijking met andere landen zal worden uitgevoerd.” Danny Smagghe: Touring is algemeen gesproken geen voorstander van het rijbewijs met punten omdat we het een blind systeem vinden. In tegenstelling tot het huidige boetesysteem voor verkeersinbreuken heeft het rijbewijs met punten een automatisch karakter. Vandaag kan de politierechter rekening houden met de omstandigheden waarin een overtreding begaan wordt of met het type bestuurder (particulier of

professioneel). Niet alle inbreuken zijn immers het gevolg van onvoorzichtig rijgedrag of overdreven snelheid. Een voorbeeldige bestuurder die na vele jaren één zware overtreding begaat, kan meteen een groot aantal punten verliezen zonder zich te kunnen verdedigen. De maatregel houdt ook geen rekening met het aantal kilometers dat jaarlijks wordt afgelegd. Ervaringen in het buitenland (bijvoorbeeld in Frankrijk) tonen aan dat (echte) wegpiraten blijven rijden zonder rijbewijs of met vervalste documenten. Touring vindt het wel een goede zaak dat de pakkans vergroot wordt door gerichtere controles (zoals in Frankrijk of Nederland), om alle gebruikers beter bewust te maken van de gevaren. De beste oplossing lijkt ons het systeem dat wordt toegepast in het Verenigd Koninkrijk. Daar is het immers de rechter die bepaalt of er al dan niet punten afgetrokken worden. Wie een overtreding begaat, krijgt zo altijd de kans om zijn of haar zaak toe te lichten voor een beroepsmagistraat. Er kan dan rekening gehouden worden met eventuele tegenargumenten vooraleer er een vonnis wordt geveld met gevolgen voor het rijbewijs. Dat is het concept dat ons het meest aangewezen lijkt.

Een beschadigde voorruit? een sterretje? NIET VERZEKERD TEGEN GLASBREUK? Bij TOURING GLASS,genieten Touring-leden altijd van -25% korting. We bieden u de beste herstel- en vervangdienst voor autoruiten, tegen de beste prijzen op de markt. VERZEKERD TEGEN GLASBREUK? Wij regelen alles rechtstreeks met uw verzekeraar.

98,6% zeer

tevreden klanten

GRATIS

0800 95 555 ONLINE AFSPRAAK

TOURINGGLASS.BE

STA NIET STIL BIJ GLASBREUK.

DIY MET DANNY

64 TOURING

magazine

JE VERLICHTING CONTROLEREN Goed werkende koplampen zijn niet alleen essentieel voor je eigen veiligheid, maar ook voor die van de andere weggebruikers. Het kan met andere woorden alleen maar voordelen hebben om regelmatig de verlichting van je wagen te controleren ... En dat alles in minder dan een minuut! CONTROLEER DE VERLICHTING VAN JE AUTO IN 6 STAPPEN

Door de elektronische bediening en andere digitale dashboards is het vandaag soms niet evident om in je auto alles terug te vinden! Als je niet vertrouwd bent met alle bedieningselementen, kan je de handleiding raadplegen. Zo krijg je meteen een overzicht van de verschillende schakelaars voor de koplampen en voor de verlichting in het algemeen.

Draai de contactsleutel van je auto om (zonder de motor te starten). Om het je wat makkelijker te maken, is het eenvoudiger om deze controle uit te voeren op een slecht verlichte plaats, zoals een garage bijvoorbeeld. In fel zonlicht is het immers een pak moeilijker om de staat van je koplampen te controleren, zeker als je alleen bent!

Begin met de standlichten, ook wel ‘dagrijlichten’ genoemd. Controleer die zowel vooraan, aan beide kanten, als achteraan. Ook hier komt de hulp van een tweede persoon goed van pas. Schakel na de dagrijlichten op dezelfde manier de grootlichten in. Test nu de ‘grote koplampen’. Als je auto met z’n snuit tegenover een muur staat, kan je ze nog makkelijker controleren.

ZO VERVANG JE EEN RUITENWISSER SCAN DEZE QR-CODE

en bekijk deze stappen in een doe-het-zelf-video.

lichten controleren

TOURING

magazine

Wees voorzichtig bij het verwijderen van de oude wisserbladen: het rubber zit vast aan een metalen arm, waardoor krassen of zelfs barsten in de ruit kunnen ontstaan. Er bestaan overigens ook ruitenwissers die niet op een metalen arm bevestigd zitten, de zogenaamde ‚flatblades‘.

EEN PAAR EXTRA TIPS

01 niet meer werkt? Als het om • Wat als een koplamp of knipperlicht Je ruitenwisserblad zit metofeen klein clipje conventionele verlichting gaat, met halogeenlampen oude gloeilampen, bevestigd aan de ruitenwisserarm. Til de ruitenkost het je normaal gezien niet al te veel moeite om die zelf te vervangen. wisser van de ruit af en druk het clipje in. Schuif Al zal je merken dat deze lampen in heel wat auto’s moeilijk bereikbaar zijn. vervolgens de wisser net zo lang naar beneden En als het om nieuwe led- of xenonsystemen gaat, heb je wellicht geen tot jetot deze af kan halen. andere keuze dan je te wenden eenervakman. 02 kunnen dan misschien wel technologische • Koplampen en richtingaanwijzers wisserblad in omgekeerde hoogstandjes zijn, maar alsMonteer het “glas”het(ofnieuwe eigenlijk polycarbonaat) besmeurd volgorde op de wisserarm: schuif blad is met stof of insecten, zijn ze lang niet meer zo doeltreffend.het Denk er dus omhoog het goed vastkliktmet in de aan om ze, zeker in de herfst of in detotwinter, regelmatig eenhouder doek en plaats daarna de arm weer terug op je voorruit. schoon te maken.

SCAN DEZE QR-CODE

en bekijk alle stappen uit deze workshop in de video.

• Voor een simpele reinigingsbeurt heb je alleen maar een spons en wat zeepwater nodig. Nóg effectiever is een beetje zuiveringszout op een 03 en niet vergeten spoelen met proper vochtige spons. Krachtig schrobben Niet op iedere ruitenwisser past…optandpasta! elke ruitenwater. Dit werkt trouwens ook, dezelfde manier met wisserarm. Bekijk dus goed welk typeop je nodig Uiteraard enkel te gebruiken op de verlichting, zonder te morsen hebt en lees van tevoren de bij de wisserbladen de carrosserie. geleverde gebruiksaanwijzing goed door. HEB JE EEN PROBLEEM?

Controleer de richtingaanwijzers, uiteraard zowel links als rechts. En vergeet niet om ook de richtingaanwijzers aan de zijkant van de auto te controleren. Ze zijn weliswaar niet wettelijk verplicht, maar ze bieden je wel extra veiligheid eenmaal je onderweg bent.

AARZEL DAN NIET OM EEN BEROEP TE DOEN OP DE PECHVERHELPERS VAN TOURING.

Eén nummer: 070 344 777. Goede reis!

Nu kan je de mistlichten controleren. Dit is een erg belangrijke stap. Want ook al gebruik je ze niet elke dag, ze vormen een essentiële schakel in jouw (en andermans) veiligheid op de weg. Controleer de mistlichten vooraan, als je die hebt (die zijn niet verplicht), en vervolgens het mistlicht of de mistlichten aan de achterkant van je auto.

Voor de stoplichten kan je beter om hulp vragen, aangezien je niet én op het rempedaal kan duwen én kan gaan kijken. Als je toch alleen bent, parkeer je je best naast een donkere muur. Al zal je dan sowieso minder nauwkeurig kunnen controleren of alle stoplichten (twee aan de zijkant en één centraal) wel naar behoren functioneren. Tot slot mag je ook het achteruitrijlicht en de nummerplaatverlichting niet vergeten.

ONDER DE LOEP

66 TOURING

magazine

VOLKSWAGEN ID.3

DE (NIEUWE) ELEKTRISCHE GOLF TEKST: VINCENT HAYEZ

In tegenstelling tot de Golf 7 krijgt de achtste generatie van de Golf geen puur elektrische versie. Die rol is voor de ID.3 weggelegd. Het gaat om het eerste model van de lang verwachte elektrische familielijn van VW.

et de ID.3 schrijft Volkswagen een heel nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van de mobiliteit. En die zal elektrisch en duurzaam zijn. De ID.3 is het eerste model dat gebaseerd is op het modulaire MEB-platform van VW

dat speciaal voor elektrische auto’s ontwikkeld werd. Over enkele maanden zal de SUV ID.4 de familie komen vergroten, nog voor de komst van de elektrische “Combi” van VW, de ID.Buzz. En wellicht volgen er nog een paar verrassingen. Vooraleer

wij de sleutels van de wagen overhandigd kregen – waar VW overigens erg veel van verwacht – wilde de constructeur eerst een vooroordeel uit de wereld helpen dat vaak terugkeert als het om uitstootvrije auto’s gaat. “Bij levering krijgt elke

67 TOURING

magazine

VW ID.4

De eerste CO2-neutrale SUV is in productie

klant een certificaat dat aantoont dat zijn ID.3 een neutrale CO2-voetafdruk heeft”, aldus VW. Allemaal goed en wel, maar we zijn er ons toch van bewust dat er ethische vragen te stellen zijn bij de productie van batterijen (zoals het gebruik van zeldzame grondstoffen), ook al doen de autobouwers en de VN hun uiterste best om die situatie te verbeteren.

GUITIGE SNUIT

De ID.3 lijkt op geen enkel ander model uit de VW-stal. Zijn snoet komt vrij sympathiek over en wie opteert voor de IQ Light lichtunits, kan de ID.3 zelfs laten knipogen en wordt als verwelkoming getrakteerd

op een heuse lichtshow. Wanneer VW een nieuw tijdperk wil inluiden, levert de Duitse constructeur geen half werk! Ook binnenin is alles anders. Zo is er geen startknop meer. De auto herkent automatisch de sleutel en het is niet eens meer nodig het rempedaal in te drukken. Gewoon de hendel rechts van het digitale dashboard in de “D”-stand zetten (de positionering van die hendel vinden we wel een beetje bizar) en weg zijn we! Het is wel even wennen aan dat nieuwe instrumentenbord dat de informatie verspreidt over drie kleine schermen. Bepaalde gegevens worden ook weergegeven op het head-up display. Voor meer uitgebreide info kan je dan weer

De komst van het tweede lid van de ID-familie is nakend! Deze keer gaat het om een SUV die aangeboden wordt met twee- of vierwielaandrijving. Zijn naam: ID.4. De productie is deze zomer opgestart in Zwickau (Duitsland), waar ook de berline ID.3 wordt gemaakt. VW kondigt aan dat er in 2021 300.000 auto’s van de band zullen rollen in Zwickau. Daarmee is deze fabriek die zich specialiseert in elektrische auto’s meteen de meest performante in Europa. Het maximale rijbereik van de ID.4 zal schommelen rond de 500 km (550 voor de ID.3) en zijn kofferruimte zal minimaal 543 liter bedragen (385 voor de ID.3). De verkoop start begin 2021. Afspraak dus op het volgende Autosalon van Brussel. Althans, dat hopen we ...

68 TOURING

magazine

De ID.3 zal zijn platform (en de batterijen onder de vloer) delen met de toekomstige Skoda Enyaq SUV

Het centrale scherm is er een met “haptische feedback”: een druk op een knop activeert een vibratie die met de vingertop waargenomen wordt.

terecht op het grote centrale aanraakscherm (wat niet altijd even handig is). Bovendien heeft VW in plaats van klassieke draaiknoppen gekozen voor aanraakknoppen met “haptische” feedback (van het Griekse haptein, wat aanraken betekent): de micromotoren achter het scherm veroorzaken een vibratie die je waarneemt met je vingertoppen wanneer je de knoppen aanraakt. We vinden deze knoppen terug op het stuur en op het centrale scherm (ook voor het afdekscherm van het panoramadak!). Maar dat swipen is niet zo precies en niet altijd even efficiënt. Op ergonomisch vlak laat deze ID.3 dus wel een paar steken vallen.

69 TOURING

magazine

VOLKSWAGEN ID.3

Technische fiche

MOTOR: elektromotor van 204 pk en 310 Nm AANDRIJVING: op de achterwielen VERSNELLINGSBAK: automaat met 1 verhouding L/B/H (mm): 4.261/1.809/1.552 KOFFERVOLUME (l): 385 - 1.267 BATTERIJEN (kWh): 58 0 TOT 100 KM/U (sec.): 7,3 (met Performance Pack) TOPSNELHEID (km/u): 160 GEM. VERBRUIK (kWh/100 km): 16,9 RIJBEREIK (km): 426 PRIJS (€): vanaf 37.990

VERRASSEND VER

Gelukkig focust de ID.3 op het essentiële: aangenaam rijden in een zen-sfeer en een comfortabel rijbereik. De lanceerversie die wij konden testen (de 1st Edition), beschikt over een batterijpakket van 58 kWh en een 204 pk sterke elektromotor die de achterwielen aandrijft. Het aangekondigde WLTP-bereik bedraagt 426 km. Tijdens onze test legden we 238 km af en de boordcomputer wist ons zelfs te vertellen dat ons rijbereik met minder kilometers was afgenomen. Meestal is dat het omgekeerde! Met andere woorden: ons verbruik lag lager dan door VW aangekondigd: 16,3 in plaats van 16,9 kWh/100 km. Nog een speciale vermelding voor de korte

draaicirkel die het omkeren in een straat een stuk makkelijker maakt. Dit lanceermodel heeft een vanafprijs van € 37.990. Onze rijkelijk uitgeruste testwagen kostte evenwel € 50.160. In de volgende maanden zal VW een goedkopere instapversie lanceren met een minder krachtige motor van 146 pk, maar ook een versie met een groter batterijpakket van 77 kWh, waarmee een WLTP-autonomie van 550 km mogelijk is. Volgens ons is een rijbereik van meer dan 400 km al voldoende om de grootste angsthazen te overtuigen. Alleen thuis nog een wallbox installeren om te vermijden dat de auto urenlang aan een gewoon stopcontact moet hangen …

+ Laag verbruik/reële autonomie Opbergvakken binnenin Neutrale CO2-voetafdruk bij productie Draaicirkel

- Ergonomie

Positionering van de hendel om de rijstand te bedienen Geen frunk 4 plaatsen (geen 5) voor de (komende) versie van 77 kWh

70 TOURING

magazine

AUTO-, MOTOR- EN FIETSNIEUWS TEKST AUTO: VINCENT HAYEZ MOTOR: THIERRY SARASYN FIETS: ERIK DERYCKE

WIL JE DE GEDETAILLEERDE TESTS LEZEN? SCAN DE QR-CODE

SKODA OCTAVIA

HYBRIDE TOYOTA YARIS

ORIGINEEL IN MEERDERE OPZICHTEN De auto minder plaats laten innemen in de stad is tegenwoordig een hot topic. Wat dat betreft, doet de nieuwe Yaris zeker zijn duit in het zakje. Bovendien is de Yaris de enige auto in zijn categorie die een echte hybride krachtbron aanbiedt. Voorin is er voldoende ruimte, maar de passagiers achterin mogen niet al te groot zijn. De prijzen starten bij € 21.300, met standaard de Toyota Safety Sense waarin tal van rijhulpsystemen vervat zitten.

+ Laag verbruik

Verbeterde afwerkingskwaliteit Veel opbergruimte De meest compacte auto in zijn segment

- Ruimte achterin

Kofferinhoud Tractie kan beter Te opdringerige rijhulpsystemen

NU NOG MOOIER EN NOG ALTIJD EVEN PRAKTISCH! Dat de nieuwe Octavia een aantal stijlelementen overneemt van de Super en de recente Scala is geen verrassing. Bovendien biedt de breakversie de ruimste kofferinhoud in zijn categorie (640 liter). Ook voor het interieur lonkt de Octavia 2020 steeds meer naar de grote premiummerken. Gezien het succes van de vroegere generaties, de betere bouwkwaliteit en het uitgebreidere uitrustingsniveau zijn de huidige Octavia’s natuurlijk ook een pak duurder geworden. Zo kost ons testexemplaar (de 2.0 TDI DSG) € 40.000 ... Als we dan toch een puntje van kritiek hebben, is het wel op dat vlak!

+ Steeds meer “premium”

Heel ruim interieur en koffer Afwerking/slimme details Combinatie motor en DSG-bak Hogere prijzen Enkele harde kunststoffen (gezien de prijs) Te aanwezige dieselmotor bij het optrekken Enkel een 2.0 liter diesel (geen 1.6 meer)

MERCEDES GLA

NET ALS GOEDE WIJN + BETER MET DE JAREN!

Verbeterd comfortniveau Ruimer interieur Toptechnologie Elegant design

De nieuwe GLA beleefde zijn wereldpremière op het jongste autosalon van Brussel en verschijnt nu stilaan in het - Overbodig in het straatbeeld (Covid-19, weet je wel). Deze generatiewissel is gamma? volgens ons een van de meest geslaagde, met name op Kwaliteit van esthetisch vlak. Binnenin krijgt de compacte SUV met de ster sommige een groot digitaal dashboard met dubbel scherm, waarvan kunststoffen één scherm het MBUX-infotainmentsysteem (met AI) van Geen geëlektrifiMercedes herbergt. Het comfort is van een niveau dat je van ceerde versie bij een Mercedes in deze categorie mag verwachten. Instapprijs: lancering € 35.695. Lange optielijst

71 TOURING

OPEL CORSA-E

SUZUKI SWIFT SPORT

STADSWAGEN NIEUWE STIJL

ZUINIGE SPURTBOM!

Voor het eerst in 38 jaar biedt de Opel Corsa een elektrische versie aan van een van zijn modellen met verbrandingsmotor. Een technische revolutie die mogelijk werd dankzij de integratie van de Duitse constructeur in de Franse PSA-groep. De Corsa-e gebruikt immers het onderstel van de Peugeot 208, en dus ook van de elektrische e-208, de SUV e-2008 en de toekomstige Citroën ë-C4. De lijnvoering van de Duitser is eenvoudig maar elegant. Jammer dat voor het interieur niet dezelfde weg gevolgd werd, want dat is eerder somber en vrij klassiek. Op de weg biedt de Corsa-e een prima compromis tussen comfort en dynamiek. Hij slaagt er zelfs in om je het meergewicht van de batterijen (300 kg) te doen vergeten. Bewonderenswaardig! Prijs: € 29.495.

Net als de andere modellen uit het gamma van Suzuki krijgt ook de Swift Sport een milde hybridisering om de CO2-uitstoot te verlagen. Je zou dan verwachten dat de Japanse spurtbom wat van zijn pluimen verliest, aangezien het vermogen afkalft van 140 naar 129 pk. Maar de alternator/startmotor is in staat om 10 kW (of 13,6 pk) te recupereren, zodat het lichte vermogensverlies gecompenseerd wordt. Optrekken blijft dus nog altijd een feest en het rijplezier gegarandeerd! Het gemiddelde verbruik tijdens onze test bedroeg 6 l/100 km. Helemaal niet slecht! Minpunt is wel dat deze kleine Japanner met een instapprijs van € 25.999 niet echt goedkoop is.

+ Voldoende rijbereik voor een stadswagen

Rijplezier intact gebleven Efficiënte hybridisering Binnenruimte en kofferinhoud - Iets mindere prestaties Opdringerige (maar uitschakelbare) rijhulpsystemen Vrij hoge prijzen Alomtegenwoordige harde plastics (gewichtsbesparing!)

Ander karakter dan de e-208 Correcte binnenruimte Snelladen mogelijk - Somber interieur Hardere ophanging dan bij zijn neefjes Hogere eindfactuur (afhankelijk van de aangevinkte opties) Geen opbergruimte voor de laadkabel

+ Lichte en aangename besturing

kort

magazine

BIO CNG EN LNG: GEMAAKT VAN ONS AFVAL! Biomethaan, gemaakt op basis van organisch afval, maakt het mogelijk om de schadelijke uitstoot van wagens, bestelwagens en vrachtwagens aanzienlijk te beperken. Bij ons breidt de productie van dit soort gas uit dankzij de ingebruikname van een vergistingsinstallatie in Geer (nabij Borgworm). Ter herinnering: rijden op biogas vermindert de uitstoot van CO2 tot 90% in vergelijking met een identiek model op benzine! DE TERUGKEER VAN DE SUZUKI JIMNY De Jimny was bij ons verkrijgbaar vanaf 2019 en kon al snel heel wat kopers verleiden. Jammer genoeg waren zijn hoekige design en gebrekkige aerodynamica verantwoordelijk voor een CO2-uitstoot van 154 g/km. Dat was nadelig voor Suzuki, dat door de Europese regelgeving voor het hele gamma onder de grens van 95 g/km moet blijven (wil het hoge boetes vermijden). Het gevolg was dat het model niet meer ingevoerd werd. Maar onlangs kondigde Suzuki aan dat de kleine 4x4 terugkeert, zij het enkel als lichte vrachtauto (met een laadruimte van 863 liter). Zo kan de constructeur de strenge CO2-regelgeving omzeilen. VRAAG NAAR ELEKTRISCHE FIETSEN EXPLODEERT! De fiets wordt alsmaar populairder, en dat is ongetwijfeld een gevolg van de coronacrisis. Dat bevestigt ook Filip Rylant, woordvoerder van Traxio, de mobiliteitsfederatie die onder meer de fietsverkopers vertegenwoordigt. “Wat vooral opvalt, is het type fiets dat in trek is. Vorig jaar werden er zowat evenveel elektrische fietsen (51% om precies te zijn) verkocht als klassieke fietsen. De verwachting is dat het percentage elektrische fietsen de volgende jaren nog zal stijgen tot 60, ja zelfs 70 procent.” ONOPLETTENDHEID IN HET VERKEER IS DODELIJKER DAN OVERDREVEN SNELHEID Volgens het jongste rapport van de ASFA (Association des sociétés françaises d’autoroutes) is onoplettendheid de oorzaak van 20% van de dodelijke ongevallen (meer dan te snel rijden). Verstrooidheid staat in de trieste top 3, na het gebruik van alcohol, drugs en medicatie en slaperigheid. Deze tendens merken we met name bij jongere chauffeurs. De oorzaak? De smartphone! We vinden het fenomeen ook terug in onze Belgische statistieken: het verkeersveiligheidsinstituut Vias stelde immers vast dat 28% van de Belgen toegeeft achter het stuur sms’jes te lezen en te versturen …

MOTO

72 TOURING

magazine

HONDA CRF1100L AFRICA TWIN PUUR AVONTUUR

BMW R18

POWERCRUISER BMW begeeft zich met de R18 op de markt van de powercruisers. Met een 1802 cc blok dat maar liefst 158 Nm koppel ontwikkelt en een design dat duidelijk verwijst naar enkele iconische BMW-modellen, wil de Duitse fabrikant een nieuw publiek bereiken. De lage zithoogte maakt de R18 bijzonder toegankelijk en het koppelrijke boxerblok zorgt ervoor dat je je nauwelijks zorgen moet maken over de te kiezen versnelling. De basisversie is er vanaf 22.850 euro. Meer info op www.bmw-motorrad.be. Onze uitgebreide test lezen? Scan de QR-code.

De Africa Twin is een van Honda’s meest iconische modellen. De motor kwam voor het eerst in het gamma in 1988 en verwees toen ondubbelzinnig naar de Dakar-winnende motoren van het merk. Met de nieuwe Africa Twin keert Honda terug naar die roots. De Africa Twin is een pure avonturier. Laag windschermpje, laag gewicht en een hoog fungehalte. Dit is geen luxemotor met een sportief imago, dit is een pure avonturier die zich net zo goed thuis voelt op de weg als ernaast. Leuk detail: in 2021 krijg de Africa Twin kleuren die verwijzen naar de eerste versie uit 1988! Meer info op www.fl.honda.be. Onze uitgebreide test lezen? Scan de QR-code.

HELMENMUUR BIJ EKO KEUZE EN ADVIES

KTM 890 DUKE R

CHIRURGISCH MES

De helm is een van de belangrijkste onderdelen van een motoruitrusting. Voor wie op zoek is naar een nieuw exemplaar, heeft EKO een heuse helmenmuur gebouwd. Daardoor kan je in Kontich niet alleen de meest uitgebreide helmencollectie van het land bekijken en proberen, je krijgt er ook ineens het juiste advies bij. Zo weet je meteen welke helm het best bij jou en je motor past en waar je rekening mee moet houden bij het kiezen van de perfecte helm. Meer info op www.eko-motorwear.com.

MEER MOTORNIEUWS? SCAN DE CODE!

Met een bijnaam als ‘The Super Scalpel’ liggen de verwachtingen hoog voor de nieuwe KTM 890 Duke R. Dit is voor alle duidelijkheid geen vervanger van de 790 Duke, maar een heuse nieuwkomer in het KTM-gamma. De Oostenrijkse twin heeft liefst 120 pk en 99 Nm te bieden, en dat is best veel voor een motor met minder dan 900 cc longinhoud. Koppel daar een gewicht aan van amper 166 kilogram, en het wordt duidelijk waarom KTM zijn nieuwste als een chirurgisch mes omschrijft. Op de openbare weg heb je overal kracht op overschot, op het circuit voelt de nieuwste KTM zich als een vis in het water. De basisversie kost 12.180 euro. Meer info op www.ktm.com. Onze uitgebreide test lezen? Scan de QR-code.

botalux

ZERO FX

ELEKTRISCH ALTERNATIEF Zero Motorcycles heeft een uitgebreid gamma elektrische motorfietsen en daarin bekleedt de FX een speciale plaats. Niet alleen omdat de motor de laagste prijs heeft (13.005 euro) in het gamma van de Amerikaanse constructeur, maar ook omdat je er letterlijk alle kanten mee op kan. De FX is handig en licht in het verkeer, snel en wendbaar op langere afstanden en stil en efficiënt bij offroad gebruik. Heerlijk om – bijna – fluisterstil over landwegels te razen zonder dat je wandelaars of ruiters stoort. En wat meer is: die wandelaars en ruiters vinden dat ook! In 2021 krijgt de FX een hippe kaki kleurstelling. Zo val je in de velden nog minder op! Meer info op www.zeromotorcycles.com.

steunkousen

TERUGKEER VAN DE MONO Kan de nieuwe Mash X-Ride 650 de klasse van de dikke mono’s nieuw leven inblazen? De X-Ride 650 handhaaft de klassieke stijl van de zware ééncilinders uit de jaren zeventig en tachtig, maar is anderzijds ook een moderne motorfiets. Met als belangrijkste kenmerken het ABS en een startknop in plaats van een kick die voor een gebroken kuitbeen kan zorgen. En vooral een blok dat zich met 40 pk bijzonder veelzijdig en bruikbaar toont. Dat blok is de kern waarrond Mash een bijzonder knappe motorfiets bouwde. Een motorfiets die amper 5.899 euro kost. Meer info op www.mash-motors.be. Onze uitgebreide test lezen? Scan de QR-code.

BOTALUX is een fijne elegante steunkous met degressieve druk die de bloedcirculatie stimuleert. De druk is het hoogst rond de enkel en vermindert naar boven toe. De kous verlicht vermoeide benen bij langdurig zitten of staan en bij zwangerschap. Botalux is gemakkelijk aantrekbaar. BOTALUX 40 DENIER lichte steun (7-9 mm Hg) BOTALUX 70 DENIER middelmatige steun (15-18 mm Hg) BOTALUX 140 DENIER stevige steun (19-22 mm Hg) GEBRUIKSTIPS • bij voorkeur bij het opstaan aandoen • crèmes en bodylotions beschadigen kousen • hydrateer indien nodig ’s avonds de benen • let op met eelt en scherpe nagels • gebruiksduur: 6 maanden bij dagelijks dragen Raadpleeg vooraf uw arts bij diabetes of arterieel vaatlijden. Verkrijgbaar via apotheek, bandagist en thuiszorgwinkel

AD 2020/09 NL

MASH X-RIDE 650 CLASSIC

Tel. +32 9 386 11 78 info@bota.be • www.bota.be

Since 1940

FIETS

74 TOURING

magazine

ZNEX NOTSTRØM

STROOM VOOR OP DE FIETS

FIETS OP

2 min.

WATERSTOF

Fietsers die hun smartphone ook als gps gebruiken, kennen het probleem: halverwege een fietstocht begint je toestel te mopperen over een te laag batterijniveau. Navigatie-apps slokken namelijk energie, omdat ze constant je positie bepalen en – tenzij je kaarten hebt geladen voor offline gebruik – ook veel data moeten downloaden. Je zou denken dat het makkelijk is om op een elektrische fiets een usb-poort te voorzien op de accu. Het probleem is echter dat een standaard usb-poort niet waterdicht is. Regen en smeltende sneeuw zouden kunnen insijpelen en de accu ontregelen. Sommige displays van e-bikes hebben wel een usb-poort, maar die levert meestal onvoldoende stroomsterkte om een smartphone te laden. Er bestaan ook kits om een usb-kabel aan te sluiten op een naafdynamo, maar ook daar is de stroomsterkte te zwak. De oplossing is een powerbank meenemen – een herlaadbare accu die jouw smartphone van stroom voorziet. Maar waar laat je die dan? Je zou hem aan je stuur of aan je smartphonehouder kunnen tapen, maar elegant is anders. ZNEX, een Duitse fabrikant van fietsaccessoires, heeft de oplossing. De Notstrøm is een buisvormige powerbank die je aan je fiets bevestigt. De bijgeleverde plastic houder schroef je in de gaatjes voor een bidonhouder. De houder steekt zijwaarts uit, zodat je bovenop de houder nog altijd een bidonhouder kan monteren. Er zijn twee versies. De normale Notstrøm (€ 89,95) is 30 cm lang, weegt 291 gram en heeft een capaciteit van 10.000

mAh (36 Wh). De kleinere Notstrøm XT (€ 69,95) meet 23,5 cm, weegt 215 gram en heeft een derde minder capaciteit: 6.800 mAh (24,5 Wh). Voor de rest functioneren ze identiek. Je laadt ze op via de meegeleverde USB-C laadkabel. Daarna plaats je ze in de houder. Een meegeleverde Y-verbindingskabel heeft een micro-USB stekker waarmee je sommige apparaten (zoals mobiele navigatietoestellen) rechtstreeks kan opladen, en een USB-A poort waarin je de laadkabel van je smartphone kan pluggen. Wil je minder kabelspaghetti op je fiets, dan kan je ook een specifieke laadkabel (€ 12,95 tot € 14,95) met USB-C, mini-USB, micro-USB of Apple Lightning plug kopen. Met deze kabel is de hele keten waterdicht; als je de Y-kabel gebruikt, is de aansluiting tussen de USB-A en je eigen laadkabel een potentieel zwakke plek waar water kan insijpelen. Ik zou dus aanraden om de gewenste kabel meteen mee te bestellen. Ik heb de Notstrøm XT getest tijdens een paar lange fietstochten, waarbij ik uit ervaring weet dat apps zoals RouteYou en Komoot de batterij van mijn smartphone leegslurpen. Met de Notstrøm XT kon ik de smartphone tot zes uur lang van stroom voorzien. Het herladen via een usb-adapter duurde ongeveer vier uur. De Notstrøm is geen goedkope powerbank, maar hij past perfect op je fiets en is stevig en waterdicht afgewerkt.

+ Waterdicht, ontworpen voor de fiets - Prijs, lange laadtijd Meer info op www.znex.de.

MEER DETAILS, FOTO’S EN BEVINDINGEN lees je in ons blogartikel. Scan deze QR-code of surf naar www.touring.be/nl/artikels.

Het Franse Pragma Industries maakt elektrische fietsen die rijden op brandstofcellen met waterstof. Na de thuismarkt zal de Pragma Alpha2.0 ook in de Benelux aangeboden worden. Het grote voordeel is dat de fiets op een paar minuten weer ‘volgetankt’ is, terwijl een gewone elektrische fiets uren aan de lader moet. Nadeel: laden moet vanuit een eigen gasfles met waterstof of een speciaal waterstoftankstation. Pragma werkt aan een oplossing om te tanken bij een autotankstation voor waterstof. Daarvan zijn er in België voorlopig drie: in Halle, Zaventem en Wilrijk.

BIKE TO WORK, NU OOK ALS APP Bike to Work, een routeplanner voor pendelaars, is nu ook beschikbaar als app voor iOS en Android. Net als op de online routeplanner heb je de keuze tussen drie soorten routes. De pendelroute is een veilige en comfortabele route, bij voorkeur langs een fietssnelweg, die weinig inboet aan snelheid. De veilige route vermijdt drukke wegen en verkiest fietspaden. De snelste route kiest het traject waarmee je het snelst op je bestemming bent. Fietsers kunnen met de Bike to Work app ook een afgesloten route of een ongeval melden, waarna deze meldingen getoond worden aan de andere gebruikers van de app. De app laat ook toe om je fietsritten te tracken. Daarmee willen de initiatiefnemers betrouwbare data verzamelen over het aantal fietsende pendelaars.

VERKEN DE WERELD MET TOURING. DUBAI & ABU DHABI Begeleide reizen in groep 2021 Na uw rechtstreekse vlucht komt u aan in de Emiraten waar u verwelkomd wordt door uw Belgische gids die in het land woont. Als een echte ‘local’ neemt hij u mee op ontdekking van alle pracht van de hoofdstad Abu Dhabi en zijn buur, het extravagante emiraat van Dubai. Bovendien verkent u de prachtige oase van Al Ain, een verborgen parel die vaak met Oman vergeleken wordt. Deze begeleide rondreis omvat alle highlights van deze uitzinnige, nieuwe wereld met een perfecte mix van cultuur, natuur en ontspanning. Reis met ons mee naar het land van de sjeiks en maak u klaar voor een beleving vol superlatieven die u ongetwijfeld zal betoveren. Deze ongelooflijke prijs is inclusief: • Rechtstreekse vlucht Brussel – Abu Dhabi • De luchthaventaksen • Nederlandstalige begeleider ter plaatse • 4 overnachtingen in 4 en 5* hotels met ontbijt • 1 nacht aan boord tijdens je terugvlucht • Vervoer in een comfortabele geclimatiseerde bus • 4 uitstappen in Abu Dhabi, Al Ain en Dubai • 2 lunches en 1 avondmaal Eerstvolgende afreizen 2021 5 - 10 maart 19 - 24 maart 8 - 13 april 23 - 28 april

Abu Dhabi & Dubai 6d. Abu Dhabi & Dubai 6d. Abu Dhabi & Dubai 6d. Abu Dhabi & Dubai 6d.

€ 999 € 999 €1250 €1099

Prijzen per pers. Op basis van tweepersoonskamer, exclusief dossierkosten (€15 pp.)

Zin om de de wereld te verkennen? Schrijf je snel in want het aantal plaatsen is beperkt! Bel 02/550.01.65 of stuur een email naar touring@connections.be. Ontdek het volledige aanbod op www.connections.be/touring

RONDREIS 6 DAGEN

va €999

TEST JEZELF

76 TOURING

magazine

HOE GOED KEN JIJ DE WEGCODE? Hoe lang is het geleden dat jij je rij-examen hebt afgelegd? Juist. Ondertussen is er heel wat veranderd in de wegcode. Hoe goed ken jij ze nog? Test jezelf! VRAAG 2

VRAAG 3

Mag je hier, terwijl je voor het rode licht staat, een passagier laten uitstappen?

Wanneer moet je de mistlichten achteraan gebruiken?

Ongevallen die te wijten zijn aan vermoeidheid, zijn meestal zeer ernstig. Hoe komt dat?

A. Altijd bij mist, sneeuwval of felle regen. B. Bij felle regen en wanneer mist of sneeuwval het zicht beperkt tot minder dan 100 meter. C. Wanneer mist, sneeuwval of felle regen het zicht beperkt tot minder dan 100 meter.

A. Omdat die meestal â&#x20AC;&#x2122;s nachts gebeuren. B. Omdat de bestuurder meestal te laat of helemaal niet remt. C. Omdat er meestal vrachtwagens bij betrokken zijn.

ÂŠ Wees Wegwijs

VRAAG 1

A. Ja. B. Ja, op minstens 5 meter van de oversteekplaats voor voetgangers. C. Nee.

VRAAG 1 C. Stilstaan en parkeren zijn verboden op minder dan 20 meter voor een verkeerslicht dat op een kruispunt staat. Wanneer je iemand laat in- of uitstappen, beschouwt het verkeersreglement dat als stilstaan. Dus ook al moet je wachten voor het rode verkeerslicht, dan nog mag je niemand laten in- of uitstappen. VRAAG 2 B. Bij felle regen moeten de mistlichten achteraan altijd branden. Je moet ze ook aanzetten wanneer mist of sneeuwval het zicht beperkt tot minder dan 100 meter. VRAAG 3 B. Bij ongevallen die te wijten zijn aan vermoeidheid zijn vaak geen rem- of uitwijksporen te zien. Daardoor leiden ze vaker tot zwaargewonde en zelfs dodelijke slachtoffers. Vertrek dus niet als je je vermoeid voelt. Neem zo snel mogelijk een rustpauze als je tijdens het rijden moe wordt. Een powernap van een kwartier in combinatie met een kop koffie kan al wonderen doen. VRAAG 4 C. Je mag een overweg niet opgaan of -rijden als de rode knipperlichten branden, als de slagbomen in beweging of gesloten zijn of als het geluidssein werkt. Je mag de overweg evenmin oprijden wanneer het verkeer zodanig belemmerd is dat je waarschijnlijk op de overweg zal moeten stoppen. Zijn er geen slagbomen of lichten, dan moet je eerst controleren of er geen trein in aantocht is. VRAAG 5 C. Ritsen is niet van toepassing ten opzichte van bestuurders die de autosnelweg willen oprijden. Ook bij sterk vertraagd verkeer moeten zij voorrang verlenen aan de bestuurders die al op de autosnelweg rijden. Maar het is zeker een goed en hoffelijk idee om even een gaatje te laten, zodat ze kunnen invoegen. VRAAG 6 C. Als je bij sterk vertraagd verkeer op de rijstrook rijdt die wegvalt of versperd is, dan moet je die tot vlak voor de versmalling blijven volgen. Daar moeten de bestuurders op de vrije rijstrook beurtelings voorrang verlenen aan één invoegende bestuurder.

In samenwerking met VSV, Vlaamse Stichting Verkeerskunde A. Bij punt 1. B. Bij punt 2. C. Bij punt 3.

Stel dat je hier bij sterk vertraagd verkeer moet ritsen. Vanaf waar moet je invoegen op de rechterrijstrook? VRAAG 6 A. Ja, maar pas aan het einde van de invoegstrook. B. Ja, je moet aan het einde van de invoegstrook voorrang verlenen aan één auto. C. Nee, maar het is wel hoffelijk.

A. Ja. B. Ja, behalve als de bel rinkelt. C. Nee.

Check hieronder je score en ontdek waar je de mist in ging.

VRAAG 4

VRAAG 5

Mag je de overweg nu oprijden?

Er is sterk vertraagd verkeer. De auto’s rechts willen invoegen op de autosnelweg. Moet je hen voorrang verlenen?

DE 6 CORRECTE ANTWOORDEN magazine

TOURING

VRAAG & ANTWOORD

78 TOURING

magazine

In onze straat werden onlangs deze drempels aangelegd, zonder verdere signalisatie. Hoe worden dergelijke snelheidsremmers genoemd? Mag de wegbeheerder zomaar om het even welke snelheidsremmers plaatsen, en wanneer moeten die gesignaleerd worden?

ZIJN DERGELIJKE VERKEERSDREMPELS TOEGESTAAN OP DE OPENBARE WEG?

n vaktermen gebruiken we de verzamelnaam ‘verticale snelheidsremmers’ voor alle soorten drempels. De voertuigen worden immers afgeremd door een verticale beweging. Daarin onderscheidt men verschillende soorten, zoals rijbaankussens, verkeersdrempels en verkeersplateaus. Rijbaankussens (een soort drempels die niet de volledige breedte van de rijbaan innemen) en verhoogde inrichtingen (verkeersplateaus waar ook een paar verkeersregels aan gekoppeld zijn) zijn strikt gereglementeerd door de ‘Ministeriële omzendbrief betreffende de verhoogde inrichtingen, bestemd om de snelheid te beperken tot 30 km/u en de rijbaankussens’. Andere soorten drempels zijn nauwelijks gereglementeerd, waardoor de wegbeheerder kan kiezen uit een ruim assortiment snelheids-

remmers. Hij dient er evenwel op te letten dat de infrastructuur goed beheerd wordt en geen gevaar vormt voor de verschillende weggebruikers. De vakliteratuur bevat voldoende aanbevelingen voor het toepassen van snelheidsremmende maatregelen. Wegbeheerders doen er goed aan om deze aanbevelingen te volgen, maar zijn daartoe niet verplicht. Dergelijke korte drempels zijn eigenlijk bedoeld voor op parkings en dergelijke, niet voor op de openbare weg. Er is een geval bekend van een fietser die precies op zo’n drempel zijn evenwicht verloor en daarbij ongelukkig ten val kwam. De wegbeheerder in kwestie heeft die drempel vervolgens laten weghalen. Bovendien bestaat er een verkeersbord om te waarschuwen voor dergelijke ‘oneffenheden’, namelijk gevaarsbord A13. De

toepassingsvoorwaarden van dit verkeersbord staan in artikel 7.4 van het wegbeheerdersreglement. De wegbeheerder is niet verplicht om dit bord te plaatsen. Al zou een waarschuwingsbord volgens ons wel wenselijk zijn, aangezien deze drempels aan zeer lage snelheden genomen dienen te worden en de alertheid van fietsers vereisen. Bestuurders die menen dat hun voertuig schade heeft opgelopen door een tekortkoming in de verkeersinfrastructuur kunnen een schadevergoeding aanvragen bij de wegbeheerder. Ten slotte mogen we ook de omgevingseffecten van snelheidsremmers niet uit het oog verliezen. Verkeersdrempels zorgen door het voortdurende remmen en weer optrekken vaak voor meer lawaai en uitstoot, en soms ook voor trillingen wanneer er zware voertuigen over rijden.

IK MAG HIER ENKEL PARKEREN ALS IK OPLAAD. OF NIET? ONTDEK HET ANTWOORD OP WWW.DEGROTEVERKEERSQUIZ.BE

en maak kans op tal van mooie prijzen

Move On België, 1000 manieren om op weg te gaan, 1 enkele bijstand voor jou en je gezin. Met Move On België, de all-in bijstand van Touring, geniet je van: Pechbijstand in heel België en tot 100 km buiten de grenzen. Voor je verschillende voertuigen: auto, fiets, motor, scooter (uitgezonderd oldtimers). Meer info? Lees de algemene voorwaarden en het document over het bijstandsproduct op touring.be vooraleer je contract te ondertekenen. Of bel ons op 0800 14 065.

Vanaf

10,13

21,66

/maand

Jaarlijkse pechverhelping in België die je mobiliteit verzekert als bestuurder of passagier. Vanaf 10,13/maand of 121,50/jaar.

Voor je auto, motor, elektrische fiets, hoverboard (uitgezonderd o.a. oldtimers en taxi’s) Overal in België en tot 100 km voorbij de grenzen Bijstand in geval van panne, ongeval, platte band, lege batterij, verloren sleutels Een vervangwagen tot 5 dagen per jaar, indien nodig

/maand

Jaarlijkse reisbijstand en pechverhelping in bijna 40 Europese landen. Vanaf 21,66/maand of 260/jaar.

Alles van Move On België met daarbovenop: Onbeperkte medische bijstand wereldwijd (uitgezonderd o.a. een terugval of verergering van een ziekte die gekend was voor vertrek) Voor je verblijven overal ter wereld, ook voor je skivakanties Vergoeding en organisatie van je repatriëring Pechverhelping in bijna 40 Europese landen

Exclusieve voordelen Move On België Voel je je niet goed en wil je liever niet rijden? Ga één keer per jaar naar huis met de Taxi Joker (ter waarde van maximaal 50) Eén keer per jaar een gratis check-up van je auto (ter waarde van 75)

Een vervangwagen tot 15 dagen/jaar

Exclusieve voordelen Move On Wereld Toegang tot de luchthavenlounges van Charleroi en Brussels Airport (ter waarde van 40/voucher) Visa-service en tolk om je het leven makkelijker te maken

Bekijk het document over het bijstandsproduct op touring.be vooraleer je contract te ondertekenen.

HOE KAN JE ONS CONTACTEREN?

KLANTENDIENST

Vragen over je lidmaatschap, adreswijziging, productinformatie, of om een offerte te verkrijgen... 02 233 22 02, MA - VRIJ, 8u - 18u @ membership.service@touring.be

TOURING INFO

02 286 33 84, MA - VRIJ, 9u - 12u en 14u - 17u Juridische en toeristische info (binnen- en buitenland), verkeersinfo (buitenland).

Vanaf

10,13/maand of 121,50/jaar

Ontdek ook onze andere producten De jaarlijkse reisbijstand, met of zonder pechverhelping De tijdelijke individuele reisbijstand, met of zonder voertuig De reisannulatie-, bagage- en reiscompensatieverzekering die je vakantiebudget beschermt Pechverhelping voor je auto of motor in België Pechverhelping voor je fiets of elektrische fiets in België De hulp van onze juridische experten beperkt de gevolgen van een verkeersongeval tot een minimum

Bel ons of kijk op onze website.

Geniet elke dag van alle Touring-voordelen Enkele voorbeelden: Een gratis elektronische tolbetalingsbadge voor de Franse, Spaanse en Portugese tolwegen 10% korting in stadsparkings en aan de luchthaven via de gratis Touring Pcard+ 10 eurocent per liter korting op de officiële brandstofprijs in 3 tankstations op 4 25% korting op alle soorten reparaties van autoruiten door Touring Glass Om de twee maanden het Touring-magazine in je bus

Referentienummer

Haal het beste uit je lidmaatschap dankzij jouw ledenvoordelen. Ontdek ze op www.touring.be/nl/ledenvoordelen.

Samenvoeging van onze apps Touring Mobilis en Touring Assist! TOURING ASSIST

Bijstand met geolokalisatie en gepersonaliseerde verkeersinfo.

AUTOPECH IN BELGIË? 070 344 777

TECHNICAL HELPDESK

HelpdeskNL.technical@touring.be Een e-mailadres voor al je technische vragen over je auto (onderhoud, reisvoorbereiding … ).

De functionaliteiten van de Touring Mobilis app zijn vanaf nu geïntegreerd in de Touring Assist app.

EEN PROBLEEM IN HET BUITENLAND? +32 2 233 23 45

*Aanbod geldig op de producten Move On België Individueel en Move On België Familie, jaarlijkse producten onderworpen aan het Belgische recht. Aanbod niet cumuleerbaar en enkel geldig in het eerste jaar van inschrijving, vanaf 1/11/2020 tot en met 28/02/2021. De personenbijstand en de gewaarborgde prestaties in het buitenland worden gedekt door ATV n.v., waarvan de maatschappelijke zetel gevestigd is in België, te 1040 Brussel, Wetstraat 44, RPR 0441.208.161 Brussel, ING BE69 6300 1222 3978 BBRUBEBB, verzekeringsonderneming onderworpen aan het Belgische recht en toegelaten bij KB van 11/01/1991 en 24/02/1992 (BS 13/02/1991 en 14/03/1992), erkend door de NBB onder het nummer 1015 om verzekeringsoperaties uit te voeren in de takken 9, 16, 17 en 18. De bijstand aan uw voertuig wordt uitgevoerd door de v.z.w. Koninklijke Belgische Touring Club, onderneming onderworpen aan het Belgische recht, waarvan de maatschappelijke zetel gevestigd is in België, te 1040 Brussel, Wetstraat 44, RPR 0403.471.597 Brussel, CBC BE55 1910 4222 2244 CREGBEBB, FSMA nr. 011210 cA. De jaarlijkse producten voorgesteld door Touring zijn onderworpen aan het Belgische recht. In geval van klacht kan u zich per post wenden tot Touring, Klachtendienst, Wetstraat 44, 1040 Brussel of per mail tot complaint@touring.be. Indien u niet tevreden bent over de vooropgestelde oplossing, dan kan u zich wenden tot de Ombudsman van de Verzekeringen, de Meeûssquare 35, 1000 Brussel per fax op 02/547.59.75. De beschrijving van de garanties is een uittreksel uit de Algemene Voorwaarden en is slechts een beperkte weergave van onze producten en diensten. Prijzen geldig op 01/01/2020.

Breng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes van de oplossingsbalk. PUZZEL

82 TOURING

magazine

sporenplant

theatervorm

dat is

listig

bioscoop

gelofte

klank

vreemde munt

weglating

wreed heerser

opvanghuis

verlegen

smeersel

lusthof

tuingereedschap

geklets

geen enkele uitgezonderd

schitteren

vriend

deel van een kachel

voeding

bruto nationaal product

niet getroffen

Chinees gerecht

zeevis

vergankelijk

milliliter

Noord-Europeaan

Los dit kruiswoordraadsel op en win een Samsung TV.

Stuur via SMS de oplossing naar 6685 of BEL de oplossing door naar het nummer 0905 23 320

munteenheid

4 1

5 2

6 5 1 3 9 8 3 5 2 8 2 7 5 4 7 6

7 4

8 5

7 2 6 9 1 5 8 2 1 9 5 3

Los deze sudoku op en win een Samsung TV. Vertrek van de cijfers die al ingevuld staan en vul het raster zo in dat de cijfers van 1 tot 9 telkens één keer voorkomen: in elke horizontale rij, in elke verticale kolom en in elk 3X3 blokje. Er is slechts één oplossing mogelijk.

WIN

M O M I A S I E M G E Z E A P Rc A L E L F M L D E E

C S S I L N U E W A M A E N T B E I N N P

Je kan meespelen tot 30/12/20. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

6685

4 7 2

Stuur via SMS de code 261, spatie, gevolgd door de oplossing naar het nummer 6685 of BEL de oplossing door naar het nummergrindpad 0905 23 319

verzonden /ontvangen € 1,00 / SMS

T E O E R O D E N A S L A P M A M I D I G E S O

in ch /

WINNAARS 13

De oplossingen van Touring Magazine 260 zijn: INBOEDEL en 724 Winnaars Touring Mag. 259: C. Baaskens / 2360 Oud-Turnhout en J. Richard / 4700 Eupen

De winnaars worden getrokken uit de juiste inzendingen en vermeld in het magazine - Deelname per oproep €2,00 - Per SMS (2 verzonden en 2 ontvangen - €1,00/SMS), volledige SMS deelname €4,00 De deelname is onbeperkt - De prijzen zijn niet uitkeerbaar in speciën of omruilbaar - De verwerking van persoonlijke gegevens is onderworpen aan de wet van 25 mei 2018.Helpdesk: 03/216 46 84 - info@mconcept.be - Organisatie: MConcept bvba, Ond. nr 0826.398.329, 2018 Antwerpen, Desguinlei 90/12B

Zachtkruidig Merlot Fluweel

“Beter dan menig SaintÉmilion Grand Cru” LUXUEUZE WIJNKIST MET € 37 KORTING Houdt u van echt smakelijke Bordeauxwijnen met veel rijp fruit, dan is dit uw wijn! Proﬁteer nu van deze Wijnbeurs promotie, uniek in België! En ontvang gratis levering bij uw bestelling vanaf 2 kisten.

€ 87 Nu slechts

€ 49,95 per kist

Karaktervolle klasse Bordeaux Deze 2018 Château Lacoste is een verbluffend complete Côtes de Castillon die beter smaakt dan menig Grand Cru uit Saint-Émilion. Heerlijk mollig zacht en romig rond van smaak met body en karakter. Deze wijn van de extractrijke oogst 2018 is nu prachtig op dronk. De wijn zal zich met enkele jaren ﬂesrijping ontwikkelen tot een nog hoger niveau.

UW VOORDELEN: • Slechts € 49,95 per kist ipv € 87 • Gratis levering bij aankoop van 2 kisten. Gebruik code: TRNG248 • 100% Proefgarantie: niet tevreden, geld terug

Proefnotitie 2018 | FRANKRIJK, BORDEAUX

Château Lacoste ‘Cuvée Louis d’Or’ Indrukwekkend diep donker purper/Bordeauxrood. Romig en lichtgekruid ‘Saint-Émilion bouquet’ van rijp Merlot-fruit, zwarte braambessen, cederhout en zwarte bessen. Heerlijk mollig zacht en romig rond van smaak met body en karakter. Saint-Émilion kruiderij, geroosterd eikenhout en donker fruit van de krachtige oogst 2018, perfect op elkaar afgesteld. Beste Château Lacoste Cuvée Louis d’Or sinds 2005! 80% Merlot, 20% Cabernet Franc. 14% alc. Nu van genieten tot 2028.

Bestel online via WIJNBEURS.BE/TOURING, vul de bon in of bel 016 98 01 08

ANTWOORDKAART

*Actie geldig tot en met 29 november 2020 | Telefonisch bereikbaar ma. t/m vrij. 8.30 -17.00 uur en za. 10.00 - 14.00 uur

Ja, ik bestel de Château Lacoste ‘Cuvée Louis d’Or’ 2018 aan € 49,95 per kist ipv € 87 □ □

1 kist

(6 flessen)

aan € 49,95 per kist + € 5,95 leveringskosten

2 kisten (12 flessen) aan € 49,95 per kist + gratis levering (Gebruik online code TRNG248 voor gratis levering) Stuur deze bon in een voldoende gefrankeerde omslag naar: De Wijnbeurs, Touring wijnaanbod, Bosstraat 71 bus 3C, 3560 Lummen

Naam: Adres: Postcode: Tel. overdag: Email:

Voornaam: Gemeente: Geboortedatum:

Ik betaal binnen de 14 dagen na ontvangst van mijn bestelling. Wenst u te betalen met kredietkaart, bestel dan online via wijnbeurs.be/touring Handtekening:

□ Ja, de Wijnbeurs mag mij op dit adres per e-mail benaderen en informeren over het moment van levering, producten en diensten Levering: □ Op bovenstaand adres (indien afwezig, levering bij de buren) □ Ander afleveradres nl.: Condities: zie www.wijnbeurs.be/touring

Artikel 140048

Ons vakmanschap drink je met verstand.

FORD TRANSIT TRAIL GAMMA

OOK OFFROAD ZIT U GOED Ga je offroad? Reken dan op het nieuwe Ford Transit Trail gamma. Een stoer design, met een exclusief Ford-radiatorrooster, gecombineerd met een luxueus en rijk uitgerust interieur. De Ford Transit Trail uitvoering bezorgt uw Transit een nog grotere betrouwbaarheid, nu ook op uitdagend terrein. Het mechanisch sperdifferentieel geeft u extra tractie op een ruwe of gladde ondergrond. En de intelligente voorwielaandrijving zorgt voor nog betere prestaties op elk terrein.

2,7-7,5 L/100 KM. 60-197 G/KM CO2. (NEDC) 3,1-9,6 L/100 KM. 70-249 G/KM CO2. (WLTP)

Milieu-informatie (KB 19/03/2004): www.nl.ford.be/milieu. Verbruik en uitstoot geldig voor de uitvoering met banden zoals beschreven in de standaarduitrusting. Optionele velgen en/of banden kunnen een andere CO2-uitstoot en verbruik tot gevolg hebben. De afgebeelde voertuigen kunnen afwijken van de vermelde wagens. Verbruik en CO2 -uitstoot van het Transit Trail gamma worden nog voor de lancering meegedeeld. Om die reden zijn de afgebeelde cijfers enkel toepasbaar op het Transit Custom en Transit 2T gamma. Contacteer uw Ford-verdeler voor meer informatie of raadpleeg www.nl.ford.be. GEEF VOORRANG AAN VEILIGHEID. ford.be

ford.be

Touring magazine 261 - Nederlandstalige versie

Articles inside

WANDELROUTE

VRAAG ANTWOORD

ACTUEEL

DIY MET DANNY

DE EERSTE KEER

DICHTBIJ EN VERDER WEG

MAATREGELEN