InVitro16 by Thanasis Troboukis

IN VITRO

• h

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

μηνιαια εκδοση με θεμα την υγεια • διανεμεται δωρεαν h

•

Αλήθειες & ψέματα για τα κινητά h Βάλτε τον αυχένα στη θέση του

h Οι πέτρες μας «βγάζουν» τη χολή

h Η χειρουργική από τις ουλές στα ρομπότ

h Το στρες είναι γένους θηλυκού

Τ. 16

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

4•in•vitro

Index

30 Χειρουργεία χωρίς τομές Το παρόν και το μέλλον των χειρουργικών τεχνικών εμπεριέχει μία δόση από επιστημονική φαντασία, λιγότερη αναισθησία και ακόμα μικρότερες τομές. Την τελευταία 20ετία έχουν συντελεστεί επαναστατικές αλλαγές στις χειρουργικές επεμβάσεις. Πλέον, γιατροί και ρομπότ συνεργάζονται με αποτέλεσμα οι ασθενείς να βιώνουν μικρότερο πόνο και να παίρνουν εξιτήριο πολύ πιο γρήγορα. Διαβάστε όλα τα νεότερα είδη χειρουργείων. 8

Πονόδοντος: Ούτε κρύο ούτε ζεστό

Η ισχύς εν τη ενώσει

Κρίση στο κρεβάτι και το πιάτο μας

Υποχόνδριος με τη δέσμευση

Διακοπές στο πιάτο

Το βάρος στο λαιμό μας

Πολλαπλή άμυνα για τα παιδιά

Ξηροδερμία: Τίναξε το πέτο

Εxperience: Έδιωξα το τσιγάρο από το σπίτι μου

Πόσο εξαρτημένος καπνιστής είμαι;

Λειτουργικά τρόφιμα

Αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα

Γάλα: Μεγαλώνει γερά... οστά

Υδροθεραπεία παχέος εντέρου

Ραγάδα δακτυλίου

Υπάρχει υγιεινό μαύρισμα;

Το πορνό διεγείρει τη μοναξιά

«Δέσμια» του διαδικτύου

Αποτρίχωση

Η απάντηση δεν είναι ξεκάθαρη καθώς κάθε μορφή ηλιακής ακτινοβολίας θεωρείται επικίνδυνη για το δέρμα. Ωστόσο, υπάρχουν οδηγίες που μπορούν να μας βοηθήσουν να μαυρίσουμε χωρίς να θέσουμε σε κίνδυνο την υγεία μας.

Κάποτε αποτελούσε ταμπού, σήμερα πωλείται ελεύθερα στα περίπτερα. Το πορνό έχει εισχωρήσει στην ερωτική μας ζωή σε τέτοιο σημείο ώστε να την απειλεί. Πότε ξεφεύγει από τα όρια η ενασχόλησή μας με το πορνό; Πότε ενισχύει τη σεξουαλική μας ζωή;

Αναγορεύεται σε υπ’ αριθμόν ένα εχθρό της οικογένειας. Ο εθισμός στο διαδίκτυο πλήττει κυρίως τους εφήβους, οδηγώντας τους σε μοναξιά, προβλήματα επικοινωνίας και σε χαμηλή αυτοεκτίμηση. Διαβάστε έναν οδηγό «επιβίωσης» για γονείς και παιδιά.

Έχετε ερεθισμούς που επιμένουν μετά την αποτρίχωση; Παθαίνετε συχνά θυλακίτιδα; Ονειρεύεστε την οριστική λύση της τριχοφυΐας; Μάθετε ότι δεν υπάρχουν «μαγικές» θεραπείες αλλά ιδανικές λύσεις για κάθε δέρμα.

24 Αλήθειες & Ψέματα για τα κινητά Αγαπάμε να μισούμε τα κινητά τηλέφωνα. Πόσο επιβλαβής για την υγεία μας είναι η ακτινοβολία που εκπέμπουν; Κρύβουν κινδύνους οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας; Τι λένε οι τελευταίες μελέτες. DELLA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Α.Ε. Λ. Κηφισίας 280, Χαλάνδρι, 15232 Τηλ.: 210.68.56.700, Fax.: 210.68.51.008

Eκδoτης

Διευθυντhς

εμπορικη διευθυνση

Αντωνης Δελλατoλας

ΜιχΑλης ΚεφαλογιΑννης

Μάρκος Δελατόλας

υπευθυνος παραγωγησ - διανομης

Αρχισυντaκτης

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ

Μάριος Φιλιππούσης

Γενικoς Διευθυντhς Εκδoσεων della

Βαγγελης Β. Παπακωστας

Θανάσης Τρομπούκης Βοηθοσ Αρχισυντaκτη

Δήμητρα Τζούβελη

διορθωση: Ντένης Τζαννάτος

Διαφήμιση 210 6847222

Εκτυπωση: Τυποεκδοτική

ART director

Φωτογραφιες: shutterstock.com

Δημήτρης Λύρας

Συνεργaτες: Κατερίνα Βασιλείου, Βίκυ Καρατζαφέρη, Σοφία Νέτα, Δημήτρης Παπαντωνίου, Σοφία Μαρία Σοφιανού

Σύνταξη 210 6856700 εσωτ. 109

Λένα Χαμαλίδου

Μηνιαία Εκδοση για την υγεία

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Ελένη Σαμπάνη

Διανέμεται δωρεάν

sabani@invitromagazine.gr

e-mail invitro@invitromagazine.gr

Web www.issuu.com/invitromagazine

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

6•IN•VITRO

Editorial Tου Μιχάλη Κεφαλογιάννη

όµβες έσκαγαν γύρω του η µία µετά την άλλη. Το περίεργο είναι ότι τώρα... δεν πρωταγωνιστούσε σε µια από τις ταινίες που τον έκαναν γνωστό σ’ ολόκληρο τον κόσµο. Ο υπεράνθρωπος έπρεπε να αµυνθεί και να σώσει τον εαυτό του στ’ αλήθεια. Αυτή τη φορά δεν υπήρχε το δίχτυ ασφαλείας και τα πυρά ήταν γνήσια και όχι κατασκευασµένα από τον σκηνοθέτη. Μπορεί να µην κινδύνευε η ζωή του µε τη βιολογική της έννοια... αλλά κόντευε να τιναχτεί στον αέρα ό,τι έχτιζε όλα τα τελευταία χρόνια µε πολύ κόπο. Να καταστραφεί το υλικό προστατευτικό περίβληµα, στο οποίο είχε επενδύσει για να αισθάνεται -οικονοµικά- ασφαλής. Βρέθηκε αµυνόµενος σ’ έναν πόλεµο που είχε άλλη µορφή από τη συνηθισµένη. ΠΑΛΙΌΤΕΡΑ ΟΙ ΆΝΘΡΩΠΟΙ στους πολέµους έχαναν τους αγαπηµένους τους και έδιναν πραγµατικό αγώνα να σώσουν τη ζωή τους. Στον σηµερινό –οικονοµικό– πόλεµο φοβούνται ότι θα χάσουν µέρος από τα υλικά αγαθά, µε τα οποία... αντικατέστησαν ως ένα βαθµό τους αγαπηµένους τους ανθρώπους. Τους γονείς που έκλεισαν στο γηροκοµείο για να περάσουν ξένοιαστες διακοπές σε ένα πεντάστερο ξενοδοχείο, τους φίλους που εγκατέλειψαν ή έφυγαν οικειοθελώς γιατί δεν άντεχαν ή δεν ήθελαν να είναι µέρος της ξιπασµένης ευρωστίας µέσα στην οποία είχαν βουλιάξει οι ίδιοι, τα παιδιά που πάρκαραν στην νταντά ,τα οποία έπαψαν να είναι αποτέλεσµα σοβαρής και συνειδητής επιλογής, αλλά έγιναν κι αυτά αγαπήµενο αξεσουάρ πολλών νέων οικογενειών.

ψουµε σε εργασιακό µεσαίωνα; Να επιβιώνουµε και όχι να ζούµε; Σίγουρα όχι!

Αυτή η κρίση, λένε πολλοί, θα γίνει η αφορµή να γίνουµε πιο... ισορροπηµένοι άνθρωποι, να δούµε τους πολλούς και όχι µόνο εµάς,να επενδύσουµε στο συναίσθηµα και όχι σε οµόλογα και µετοχές.

ΤΟ ΝΈΟ ΟΞΥΓΌΝΟ των δυτικών κοινωνιών καλώς ή κακώς είναι το χρήµα. Χωρίς αυτό κινδυνεύουν από ασφυξία. Όσοι θυµούνται την Κατοχή γελάνε µ’ όλα αυτά που βλέπουν σήµερα στην τηλεόραση. Γελάνε για τις κακοµαθηµένες γενιές που ακολούθησαν την Κατοχή, τις οποίες ως ένα βαθµό εξέθρεψαν οι ίδιοι. Γελάνε για τα σενάρια πτώχευσης, καθώς ξέρουν ότι όλοι µπορούν να επιβιώσουν ακόµη και µ’ ένα κοµµάτι ψωµί και λίγες ελιές. Όµως, αυτό είναι το ζητούµενο; Η πρόοδος που έγινε όλα αυτά τα χρόνια να εξανεµιστεί; Να επιστρέ-

Προσαρµοστικότητα, η νέα πολυτέλεια

ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΟΛΟΓΊΑ έως την καταστροφή ο δρόµος είναι πολύ µακρύς. Στο χέρι µας είναι να επιλέξουµε ποια καταστροφή θέλουµε. Έχουµε ακόµα αυτή τη µικρή... πολυτέλεια. Ήδη αρκετοί άνθρωποι χάνουν τις δουλειές τους, αλλά βρίσκουν το κουράγιο να σταθούν στα πόδια τους και να αναζητήσουν άµεσα λύσεις. Πολλοί περισσότεροι έχουν δει το εισόδηµά τους να κατρακυλά καθώς δέχονται πιέσεις για ακραίες περικοπές σε κάποιες περιπτώσεις. Άλλοι αναγκάζονται να αυτοπεριοριστούν και να αναθεωρήσουν εργασιακά σχέδια. Όλοι θεωρούν ότι αυτό είναι άδικο! Ο θυµός είναι λογικός και η αγανάκτηση ακόµη µεγαλύτερη. Πλέον η ψυχραιµία δεν είναι πολυτέλεια... είναι ανάγκη! ΑΥΤΉ Η ΚΡΊΣΗ, λένε πολλοί, θα γίνει η αφορµή να γίνουµε πιο... ισορροπηµένοι άνθρωποι, να δούµε τους πολλούς και όχι µόνο εµάς,να επενδύσουµε στο συναίσθηµα και όχι σε οµόλογα και µετοχές. Ωστόσο, υπάρχει και η άλλη πλευρά που υποστηρίζει ότι θα µεταλλαχθούµε, θα γίνουµε ακόµη πιο εγωκεντρικοί και επιθετικοί καθώς το αίσθηµα της επιβίωσης θα υπερκαλύψει κάθε διάθεση για ουσιαστική αυτοκριτική. Ό,τι και να γίνει πρέπει να διατηρήσουµε την αισιοδοξία µας. Η οικονοµία, λένε, είναι ψυχολογία. Ο πόλεµος είναι οικονοµικός, άρα το µοναδικό αξιόµαχο όπλο σ’ αυτήν την άνιση µάχη, είναι η θετική σκέψη. Ας αντισταθούµε φιλτράροντας ό,τι ακούµε, διαβάζουµε ή βλέπουµε. Καλό είναι να µην ξεχνάµε ότι όλοι οι πόλεµοι στηρίχθηκαν στην προπαγάνδα. ΣΚΕΠΤΌΜΕΝΟΣ ΌΛΑ ΑΥΤΆ, ο υπεράνθρωπος έψαχνε να βρει µια πολύ καλή δικαιολογία γι’ αυτό που αισθανόταν. Το εισόδηµά του µειώθηκε κατά 50% τους τελευταίους µήνες, αλλά ο ίδιος αισθανόταν σαν να µην είχε συµβεί σχεδόν τίποτα. Όταν το έλεγε στους γύρω του, αυτοί αντιδρούσαν, ενώ ο ίδιος θεωρούσε αυτονοήτη τη µείωση των αποδοχών του. Ακόµη και µε 500 ευρώ να έµενε το µήνα, πάλι αυτονόητο θα του φαινόταν σε κατάσταση... πολέµου! Σκέφτηκε αρχικά ότι είναι ηλίθιος! Ότι είναι ευκολόπιστος και έτοιµος να θυσιαστεί για το καλό της πατρίδας! Μετά αναλογίστηκε τι θα πρέπει να κόψει από τα έξοδά του. Με ψυχραιµία βρήκε αρκετά... περιττά. Φαντάστηκε τη ζωή του χωρίς αυτά. Αισιόδοξα σκεπτόµενος κατέληξε στο συµπέρασµα ότι το πιο σηµαντικό είναι να είµαστε καλά καθώς δεν χάθηκε ο κόσµος! Ήδη βάδιζε υποσυνείδητα προς τη νέα εποχή, όπου η προσαρµοστικότητα θα είναι η νέα... πολυτέλεια!

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

8•in•vitro

Warning

Συνεργάστηκαν οι Γιάννης Ζερβάνος, BDS Χειρουργός Οδοντίατρος, Ελεάνα Στουφή, Οδοντίατρος – Στοματολόγος Παν. Χάρβαρντ

Πόνος στα δόντια

Γράφει η Δήμητρα Τζούβελη

Τι είναι: Ο πόνος στα δόντια εκδηλώνεται μέσα ή γύρω από το δόντι, στους μαλακούς

tips

λεται και καταστρέφεται από τα βακτήρια του στόματος. Η πίεση που ασκείται στο δόντι από το οίδημα (πρήξιμο) της φλεγμονής προκαλεί επίμονο και έντονο πονόδοντο με (π.χ. ούλα) ή στους σκληρούς ιστούς. Σε αρκετές περιπτώσεις, δεν είναι εντοπισμένος «σουβλιές» ή πόνο που δημιουργεί το αίσθημα ότι κάτι χτυπάει μέσα στο ούλο και ή αμιγώς στο δόντι και η αιτία που τον προκαλεί δεν είναι εμφανής παρά μόνο από τη γνάθο. Συνήθως, ο πόνος διαρκεί μέρες, είναι εντονότερος κατά τη μάσηση και τον οδοντίατρο. Μπορεί να είναι έντονος ή επίμονος (σαν σουβλιές) ή να εμφανίσυνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, όπως πυρετό, ευαισθησία στο κρύο ή το ζεται μόνο όταν ασκείται πίεση στο δόντι. ζεστό, πρήξιμο των ούλων κ.λπ. Δεν πρέπει να ανησυχούμε: Σε αρκετές περιπτώσεις ο πόνος είναι Κάταγμα δοντιού: Δόντια που έχουν «αδυνατίσει» εξαιτίας π.χ. τερηδόνας, αποτέλεσμα κακής στοματικής υγιεινής. Για παράδειγμα, δυο από τα συχνόείναι πολύ εύκολο να υποστούν κάταγμα, να σπάσει δηλαδή ένα κομμάτι τερα αίτια που προκαλούν τον πόνο είναι η ουλίτιδα και η τερηδόνα, παθήτους. Άλλα αίτια κατάγματος είναι τα ατυχήματα. Όταν σπάσει ένα κομσεις των δοντιών που οφείλονται σε πλημμελή στοματική υγιεινή. μάτι, το εσωτερικό του δοντιού αποκαλύπτεται, προκαλώντας έντονο Πρέπει να ανησυχούμε: Όταν το σύμπτωμα εμφανίζεται συχνά, πόνο. έχει μεγάλη ένταση, διαρκεί για αρκετές μέρες και συνοδεύεται από •ΑντιΤραυματισμός: Εάν για οποιοδήποτε λόγο (π.χ. από ατύχημα) προάλλα συμπτώματα (π.χ. πυρετός), τότε συχνά υπάρχει κάποια σοβαμετωπίστε την ευκληθεί τραύμα στο δόντι, μπορεί να διαταραχθεί η αιμάτωση του ρότερη βλάβη στο εσωτερικό του δοντιού ή στα ούλα. Σε αυτή την αισθησία των δοντιών με δοντιού, με αποτέλεσμα να υπάρχει ο κίνδυνος νέκρωσης και η περίπτωση, ο χρόνος είναι χρήμα και η επίσκεψη στον οδοντίατρο τη βοήθεια οδοντόκρεμας που δημιουργία αποστήματος, η οποία ευθύνεται για την εμφάνιση κρίνεται επιβεβλημένη προκειμένου να αποφευχθεί η επέκτασφραγίζει τους ανοιχτούς οδοντιπόνου. ση της βλάβης. κούς σωλήνες και ειδικά σχεδιΑποτριβές: Πρόκειται για φθορές που δημιουργούνται στην ασμένης οδοντόβουρτσας που εξωτερική επιφάνεια του δοντιού (αδαμαντίνη), οι οποίες Γιατί έχω πονόδοντο; καθαρίζει αποτελεσματικά τα οφείλονται σε σφίξιμο ή τρίξιμο των δοντιών μεταξύ τους, Ευαισθησία δοντιών: Είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίευαίσθητα δόντια σας. που γίνεται τις περισσότερες φορές ασυναίσθητα κατά • Μην τοποθετείτε ασπιζεται από την εμφάνιση οξέος πόνου σε ένα ή περιστη διάρκεια του ύπνου. Οι φθορές που προκαλούνται ρίνη πάνω στο δόντι που σότερα δόντια, όταν αυτά έρχονται σε επαφή με ένα στα δόντια έχουν ως συνέπεια την εμφάνιση πόνου πονάει, γιατί υπάρχει ζεστό ή κρύο ρόφημα ή με ένα γλυκό. Κύρια αιτία και ευαισθησίας, συνήθως σε ζεστά και κρύα ερεθίο κίνδυνος χημικού της οδοντικής ευαισθησίας είναι η υποχώρηση των εγκαύματος. Πάρτε σματα. Άλλη συνέπεια του σφιξίματος των δοντιών ούλων, η οποία αφήνει «ανοικτούς» και εκτεθειένα παυσίπονο και μπορεί να είναι ο πόνος που εμφανίζεται στο μένους τους μικροσκοπικούς οδοντικούς σωλήεπικοινωνήστε πρόσωπο ή στις αρθρώσεις της γνάθου. νες. Υπό την επίδραση κρύου, ζεστού ή όξινου με τον οδοντίΣυνωστισμένα δόντια: Οι άνθρωποι που έχουν ερεθίσματος, η ισορροπία των υγρών που ατρο. στριμωγμένη οδοντοστοιχία, δεν μπορούν υπάρχει στους σωλήνες διαταράσσεται με • Μην χρηνα καθαρίσουν σωστά τα δόντια τους κι αποτέλεσμα να ερεθίζεται το νεύρο και σιμοποιείέτσι είναι περισσότερο επιρρεπείς σε να προκαλείται πόνος και δυσφορία. τε πολύ παθήσεις όπως τερηδόνα και ουλίτιδα, Τερηδόνα: Είναι μια νόσος που οφείσκληρή οι οποίες ευθύνονται για την εμφάνιλεται σε μικρόβια που υπάρχουν στο οδοντόση πόνου στα δόντια. στόμα. Η κακή στοματική υγιεινή βουρΆφθες: Είναι πληγές του βλεννογόσε συνδυασμό με «ένοχες» τροτσα, νου που μπορεί να εμφανιστούν φές (π.χ. γλυκά, υδατάνθρακες), γιστα χείλη ή τα ούλα και είναι οδηγεί στον πολλαπλασιασμό ατί προκαλεί μια ή περισσότερες. Προκαφθορές. αυτών των μικροβίων, τα λούν έντονο πόνο στα ούλα, • Μην περιμένετε να εμφαοποία διασπούν το σμάλτο ο οποίος υποχωρεί μόλις νιστεί πόνος για να επισκεκαι σταδιακά εισχωρούν επουλωθεί η πληγή. φθείτε τον οδοντίατρο. Η ταστο εσωτερικό του δοκτική επίσκεψη στον ειδικό Ερπητική ουλοστομαντιού. Όταν τα μικρόβια μπορεί να διαφυλάξει τίτιδα: Είναι ένα πολύ «αποικίσουν» σε μεγάλο την υγεία των δοσυχνό πρόβλημα που βάθος, τότε το δόντι αντιντιών. πλήττει κυρίως στα παιδιά δρά με πολύ έντονο πόνο ενώ στους ενήλικες εμφανίζεται συνήθως σαν τον γνωστό έρπη. Οφείλεται στον ιό του και απειλείται με καταστροφή ή νέκρωση. απλού έρπητα, ο οποίος προκαλεί πληγές στα ούλα και τον βλεννογόνο του στόματος. Ουλίτιδα: Πρόκειται για μια φλεγμονή των ούλων που προκαλεί ερεθισμό, αιμορραγία Συνοδεύεται από πόνο και από άλλα συμπτώματα (π.χ. πυρετός, κακουχία). και υποχώρηση των ούλων. Η φλεγμονή είναι εντοπισμένη ή γενικευμένη, ενώ σε βάθος Αυτοάνοσα και άλλα νοσήματα: Νοσήματα όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, χρόνου μπορεί να οδηγήσει σε περιοδοντίτιδα, δηλαδή σε υποχώρηση των υποστηρικτιη πέμφιγα, το πεμφιγοειδές και ο ομαλός λειχήνας, οφείλονται σε «δυσλειτουργία» του κών ιστών του δοντιού σε μεγαλύτερο βάθος, με απορρόφηση του οστού της γνάθου, αμυντικού συστήματος του οργανισμού (ο οργανισμός επιτίθεται στα ίδια του τα κύττακαι για αυτό προκαλείται το σύμπτωμα του πόνου. ρα), που αντανακλάται και στη στοματική κοιλότητα προκαλώντας πόνο και ελκώσεις Απόστημα: Πρόκειται για μια φλεγμονή στη ρίζα ή στο ούλο του δοντιού, η οποία δημιουργείται όταν ο πολφός (πλέγμα αγγείων και νεύρων στο κέντρο του δοντιού) προσβάλ- (πληγές) στα ούλα, τις παρειές, τα χείλη και τη γλώσσα.

Ούτε κρύο ούτε ζεστό Ο πονόδοντος δεν είναι μια απλή ενόχληση που θα περάσει από μόνη της. Είναι ένα σύμπτωμα που αποτελεί ένα προειδοποιητικό καμπανάκι για την υγεία των δοντιών αλλά και ολόκληρης της στοματικής κοιλότητας. Μάθετε ποιες είναι οι αιτίες- λιγότερο ή περισσότερο ανησυχητικές- που μπορεί να κρύβονται πίσω από τον πονόδοντο.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

10•in•vitro

Επίκαιρα Κόσμος

Γράφει ο Θανάσης Τρομπούκης

Ιοί αντιστέκονται στα φάρμακα Εκατομμύρια παιδιά στον αναπτυσσόμενο κόσμο πεθαίνουν κάθε χρόνο από στελέχη του ιού της ελονοσίας, της φυματίωσης, του Aids και άλλων ασθενειών που ανθίστανται στα φάρμακα, διαπιστώνει έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Μάλιστα, σύμφωνα με έκθεση του Κέντρου για την Παγκόσμια Ανάπτυξη πολλά προγράμματα διανομής φαρμάκων μπορεί να προκαλούν την ανθεκτικότητα στα φάρμακα και να θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές εκείνων που θα έπρεπε να σώζουν. Για παράδειγμα, το 2008, εκτιμάται ότι εμφανίστηκαν 440.000 περιπτώσεις του ιού της φυματίωσης που ανθίστανται στα φάρμακα. Επιπρόσθετα, από το 2006 οι δωρητές έχουν δαπανήσει περισσότερα από 1,5 δισ. δολάρια για εξειδικευμένα φάρμακα για αντιμετώπιση των ανθεκτικών βακτηρίων και ιών.

«Φρένο» στον ιατρικό τουρισμό στΗν Κόστα Ρίκα καταφεύγουν πολλοί ασθενείς που αναζητούν είτε φθηνές ιατρικές πράξεις είτε θεραπείες για σοβαρές ασθένειες, που όμως είναι αμφιλεγόμενες για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους. Μάλιστα ο ιατρικός τουρισμός αποτελεί έναν από τους πιο γρήγορα αναπτυσσόμενους κλάδους του τουρισμού της χώρας. Ωστόσο, τον περασμένο μήνα το Υπουργείο Υγείας διέταξε μία από τις μεγαλύτερες κλινικές που παρείχε θεραπείες με βλαστοκύτταρα να τις σταματήσει. Όπως δήλωσε η υπεύθυνη του ερευνητικού συμβουλίου του Υπουργείου αυτή η απόφαση ελήφθη επειδή δεν έχει αποδειχθεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια των θεραπειών με βλαστοκύτταρα. Ωστόσο, πολλοί ασθενείς αντιδρούν στην απόφαση της κυβέρνησης της Κόστα Ρίκα.

Νέοι κανόνες για τις ετικέτες τροφίμων Αλλαγές στους κανόνες σήμανσης των τροφίμων ετοιμάζεται να ψηφίσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι ετικέτες τροφίμων θα πρέπει να περιέχουν πληροφορίες για τα θρεπτικά συστατικά αλλά και την συνιστώμενη ημερήσια δοσολογία. Επίσης, η ευρωβουλή στήριξε την πρόταση της Κομισιόν που θέλει στις ετικέτες να αναγράφεται η περιεκτικότητα σε θερμίδες, λίπη, κορεσμένα λίπη, ζάχαρη και αλάτι. Επίσης θα επεκταθεί η υποχρεωτική αναγραφή της χώρας προέλευσης σε όλα τα είδη κρέατος, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά και άλλα προϊόντα που έχουν ένα και μόνο συστατικό. Αυστηροί κανόνες θα ισχύσουν και στα λεγόμενα «μικτά» οινοπνευματώδη ποτά με πρόσθετη σύσταση να μην πωλούνται στα ράφια των αναψυκτικών.

Το παγκόσμιο ταμείο κατά του ΑIDS διακόπτει τη βοήθεια προς τη Ζάμπια εξαιτίας των κρουσμάτων διαφθοράς που εντοπίστηκαν στο υπουργείο Υγείας και σε άλλες υπηρεσίες. Αυτή η απόφαση θα επηρεάσει τη θεραπεία 230.000 φορέων ή ασθενών από AIDS.

Η ισχύς εν τη ενώσει

ε μία ασυνήθιστη κίνηση προχώρησαν ορισμένες από τις μεγαλύτερες φαρμακοβιομηχανίες στον κόσμο, οι οποίες αποφάσισαν να ανταλλάξουν επιστημονικά στοιχεία προκειμένου να επιταχυνθούν οι έρευνες για τη νόσο Αλτσχάιμερ και την Πάρκινσον. Μέσα από τη συμμαχία θα προκύψει μια ενιαία ηλεκτρονική βάση δεδομένων η οποία θα περιέχει πλούτο πληροφοριών που έχουν προκύψει από την κλινική μελέτη χιλιάδων ασθενών με νευρο- εκφυλιστικές παθήσεις του εγκεφάλου. Η ανταλλαγή των στοιχείων θα διευκολύνει τους ερευνητές στην πρόοδο των μελετών τους για τη νόσο Αλτσχάιμερ και την Πάρκινσον για τις οποίες δεν έχει βρεθεί ακόμα θεραπεία παρά το γεγονός ότι έχουν προηγηθεί δεκαετίες ερευνών. Όπως δήλωσε στο πρακτορείο Ρόιτερ ο αντιπρόεδρος της φαρμακευτικής εταιρείας AstraZeneca Dr. Frank Casty οι εταιρείες συμφώνησαν να συνεργαστούν επειδή συνειδητοποίησαν ότι η καινοτομία δεν μπορεί

να προέλθει πια από το εργαστήριο μόνο μίας εταιρείας. Αντίθετα, αυτή μπορεί να έλθει μέσα από τη συνεχή συνεργασία μεταξύ επιστημόνων, οργανώσεων ασθενών, κυβερνήσεων και άλλων φορέων. Η πρωτοβουλία για την κοινή βάση των κλινικών ερευνητικών δεδομένων συντονίζεται από τη Συμμαχία Εναντίον των Μεγάλων Ασθενειών, έναν οργανισμό ασθενών και φαρμακοβιομηχανιών που δρουν στο πλαίσιο του μη κερδοσκοπικού Ινστιτούτου Critical Path. Σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, οι εταιρείες που συμμετέχουν στη συμμαχία είναι οι εξής: Pfizer, ClaxoSmithKline, AstraZeneca, Novartis AG, Johnson & Johnson, Sanofi Aventis και Abbott Laboratories Inc. Η προσπάθεια στηρίζεται από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων.

Η συμμαχία των φαρμακοβιομηχανιών επιταχύνει τις έρευνες για το Αλτσχάιμερ και την Πάρκινσον

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

in•vitro•11

Ελλάδα

Γράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

Ελπιδοφόρες εξελίξεις στην παιδική λευχαιμία Οκτώ στα δέκα παιδιά με λευχαιμία στην Ελλάδα γίνονται, πλέον, καλά. Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ελληνική Εταιρεία Παιδιατρικής Αιματολογίας Ογκολογίας (ΕΕΠΑΟ), με αφορμή την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα για την καταπολέμηση της λευχαιμίας (21-28 Ιουνίου), πριν από τριάντα χρόνια, λιγότερο από το 20% των παιδιών γίνονταν καλά. Η πρόοδος οφείλεται τόσο στην εξέλιξη πρωτοκόλλων χημειοθεραπείας και μεταμόσχευσης μυελού των οστών, όσο και στη βελτίωση της αντιμετώπισης των επιπλοκών τους. Η εξατομικευμένη θεραπεία φαίνεται να είναι ο επόμενος σταθμός στην αντιμετώπιση της ασθένειας.

SOS για την υπογονιμότητα Οι δίαιτες πείνας που ακολουθούν πολλές νέες γυναίκες αλλά και οι διατροφικές διαταραχές (βουλιμία, ανορεξία) αποδεικνύονται εχθροί της γονιμότητας. Αυτό τονίστηκε σε συνέντευξη τύπου, που παραχώρησε η Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Γονιμότητας, που εορτάζεται στις 15 Ιουνίου. Η έλλειψη σωστού όσο και σταθερού διατροφικού προγράμματος δημιουργεί αμηνόρροια και μειώνει την αναπαραγωγική ικανότητα. «Ο λιπώδης ιστός είναι μεταβολικά ενεργός και έχει τη δυνατότητα να μεταβάλει τα επίπεδα των ορμονών και να εκκρίνει και άλλους παράγοντες που επηρεάζουν την αναπαραγωγική λειτουργία» είπαν οι ειδικοί. Επιπλέον η παχυσαρκία σχετίζεται με υπογονιμότητα αλλά και με αυξημένους κινδύνους κατά την εγκυμοσύνη όπως υπέρταση, διαβήτης, και αυτόματες αποβολές.

Επιδημία οι ρευματοπάθειες Τα 2,5 εκατομμύρια φθάνουν οι Έλληνες ρευματοπαθείς, όπως έδειξε μελέτη του Ελληνικού Ιδρύματος Ρευματολογικών Ερευνών. Αν και η ιατρική φαρέτρα τα τελευταία χρόνια έχει ενισχυθεί με νέα φάρμακα (βιολογικούς παράγοντες), η καθυστερημένη διάγνωση επιτρέπει στις νόσους να προκαλέσουν μη αναστρέψιμες βλάβες στο μυοσκελετικό σύστημα των ασθενών. Εξάλλου τις ευεργετικές επιδράσεις της κηπουρικής, ως εργοθεραπεία, γνώρισαν οι ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα, στο πλαίσιο των δωρεάν σεμιναρίων κηπουρικής μπαλκονιού που οργάνωσε η Ελληνική Εταιρεία Αντιρευματικού Αγώνα (ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α.).

Κρίση στο κρεβάτι και το πιάτο μας! Ο καρδιοχειρουργός Πέτρος Αλιβιζάτος επελέγη από το Υπουργείο Υγείας για τη θέση του προέδρου στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. Για τη θέση του αντιπροέδρου επελέγη ο καθηγητής καρδιολογίας του Ιατρικού Πανεπιστημίου στο Σικάγο Διονύσιος Κάραλης.

οικονομική κρίση έχει τραυματίσει τη σεξουαλική ζωή των Ελλήνων αλλά, επιπλέον, έχει αλλάξει και τη «μόδα» στη διατροφή και στον τρόπο διασκέδασης. Όπως έδειξε έρευνα της Εταιρείας Μελέτης Ανθρώπινης Σεξουαλικότητας (ΕΜΑΣ) και του Ανδρολογικού Ινστιτούτου, στην οποία συμμετείχαν 1.100 παντρεμένοι άνδρες ηλικίας από 30 έως 45 ετών, διαπιστώθηκε: • Η αύξηση από το 4% στο 13% της αναστολής εκσπερμάτισης, που είναι μια σχετικά σπάνια διαταραχή. Αυτό μπορεί να ερμηνευτεί ως σύμπτωμα σεξουαλικής δυσλειτουργίας αλλά και ως φόβος για εγκυμοσύνη ή πατρότητα. • Η αύξηση της συχνότητας αυτοϊκανοποίησης, που σε ώριμες σεξουαλικά ηλικίες μπορεί να θεωρηθεί αναστολή και καθήλωση. • Η αύξηση της τάσης, αλλά και της συχνότητας απιστίας. Άλλη έρευνα, που έγινε για την επίπτω-

ση της κρίσης στις διατροφικές συνήθειες, έδειξε ότι το φαγητό εκτός σπιτιού έχει αναχθεί, πλέον, σε πολυτέλεια για την πλειονότητα των εργαζομένων και ότι το ταπεράκι με φαγητό από το σπίτι επιστρέφει πανηγυρικά στους εργασιακούς χώρους. Όπως αναφέρει ο κ.Μανώλης Μανωλαράκης, μέλος της επιστημονικής ομάδας διατροφής που συνέταξε την εν λόγω μελέτη, στο πλαίσιο περικοπής δαπανών οι εργαζόμενοι έχουν μειώσει κατά το ήμισυ τις παραγγελίες φαγητού. Πριν από την οικονομική κρίση το 22% παράγγελνε αδιαφορώντας για το κόστος, ενώ τώρα παρόμοια συμπεριφορά δείχνει μόνο το 7%. Επιπλέον το φαγητό στην καντίνα / εστιατόριο στο χώρο της εργασίας έχει μειωθεί στο μισό, καθώς από 6% μειώθηκε στο 3%.

Προβλήματα στη σεξουαλική ζωή των Ελλήνων προκαλεί η οικονομική κρίση, σύμφωνα με έρευνα

Ανοικτά στους πολίτες τα στρατιωτικά νοσοκομεία Πρόσβαση στα στρατιωτικά νοσοκομεία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη (401, ΓΝΑ, ΝΝΑ, ΝΙΜΤΣ, 424) για όλους τους πολίτες ανακοίνωσε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Ευάγγελος Βενιζέλος, μαζί με 12 ακόμη μέτρα, που αφορούν στον τομέα της υγείας. Ο αριθμός των ιδιωτών που θα νοσηλεύονται θα εξαρτάται από την πληρότητα του νοσοκομείου και τη βαρύτητα του περιστατικού, καθώς προτιμώνται περιπτώσεις που απαιτούν αντιμετώπιση από εξειδικευμένο προσωπικό. Θα λαμβάνονται επίσης υπόψιν ιδιαίτεροι κοινωνικοί λόγοι που μπορεί να συντρέχουν.

Τελειώνει η ομηρία των νοσοκομείων Ομαλά εξελίσσεται η τροφοδοσία των νοσοκομείων με υλικά, καθώς η ρύθμιση των χρεών με ομόλογα γίνεται αποδεκτή από τους προμηθευτές. Μετά το θρίλερ που έφερε τα νοσοκομεία σε κατάσταση ομηρίας λόγω της έλλειψης υλικών και την αναβολή χειρουργείων που ταλαιπώρησαν εκατοντάδες ασθενείς, το Υπουργείο σκέφτεται να προχωρήσει εντός του Ιουλίου σε ηλεκτρονικούς διαγωνισμούς για τις προμήθειες υλικών και φαρμάκων για τα νοσοκομεία, εξαιτίας και των πιέσεων που υφίσταται από την Τρόικα. Η εφαρμογή θα είναι πιλοτική και θα αφορά κυρίως βηματοδότες και στεντ.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

12•in•vitro

Υποχόνδριος ... με τη δέσμευση

Πώς να ενισχύσουμε τη σχέση μας

Όσοι έχουν φοβία με τη δέσμευση συνήθως επιλέγουν συντρόφους που δεν είναι διαθέσιμοι, δηλαδή έχουν άλλες σχέσεις, είναι παντρεμένοι κ.λπ. Μ’ αυτόν τον τρόπο αισθάνονται ότι δεν «κινδυνεύουν» να εγκλωβιστούν σε μία σχέση. Πολλές φορές κάποιος που έχει φοβία με τις δεσμεύσεις ταυτόχρονα αντιμετωπίζει και εργασιακές δυσκολίες. Δεν προσπαθεί να «χτίσει» μία καριέρα επειδή φοβάται ότι θα μείνει παγιδευμένος σε αυτή για το υπόλοιπο της ζωής του.

Η νύφη το σκασε!

Δημοσθένης είναι κοντά στα 40. Οι γονείς του τον χαρακτηρίζουν άτυχο διότι αν και επιτυχημένος έμπορος, με μεγάλη προσωπική περιουσία, δικό του σπίτι και αυτοκίνητο, παραμένει ανύπαντρος. Η μητέρα του συχνά πυκνά εξομολογείται στους συγγενείς ότι φοβάται ότι ο γιος της θα μείνει στο ράφι και ότι η ίδια θα πεθάνει χωρίς να δει εγγόνι. Ο Δημοσθένης από την άλλη, έχοντας βιώσει έντονα την κοινωνική πίεση για γάμο από την ηλικία των 25 ετών, όταν απολύθηκε από το στρατό, πλέον δεν θέλει ούτε να ακούει για δεσμεύσεις. Σύμφωνα με την πυραμίδα αναγκών του Maslow, για έναν άνθρωπο είναι πιο σημαντικό να αναπτύσσει ερωτικούς ή φιλικούς δεσμούς παρά το να απολαμβάνει την εκτίμηση και την αποδοχή από τον κοινωνικό περίγυρο. Κι’ όμως από το 1943, οπότε και τυπώθηκε η εργασία του Maslow «A Theory of Human Motivation» μέχρι και σήμερα φαίνεται ότι κάτι έχει αλλάξει. Οι ανθρώπινες σχέσεις γίνονται δυσκολότερες, τόσο στη σύναψη όσο και στη διατήρησή τους. Η περίπτωση του Δημοσθένη επιβεβαιώνει αυτή την άποψη. Προτιμά το τυχαίο περιστα-

σιακό σεξ από τις μόνιμες δεσμεύσεις, ενώ κάθε φορά που επισημοποιεί μία σχέση του (δηλαδή τη γνωρίζει στους γονείς του) αισθάνεται παγιδευμένος, ότι χάνει ένα μέρος από την ελευθερία του. Γι’ αυτό και χωρίζει με την πρώτη ευκαιρία. Η φοβία της δέσμευσης, είναι μία διαταραχή που έχει περιγραφεί από επιστήμονες που ασχολούνται με την ψυχική υγεία εδώ και αρκετές δεκαετίες. Κάποιος που έχει αυτή τη φοβία ξαφνικά αισθάνεται ανασφάλεια ή ότι είναι παγιδευμένος. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων αυτό συμβαίνει όταν ο/η σύντροφος επιθυμεί να επισημοποιηθεί η σχέση, δηλαδή να συζήσουν, να παντρευτούν, να κάνουν ένα παιδί. Πολλές φορές ο σύντροφος που έχει φοβία με τη δέσμευση γίνεται επικριτικός προς τον/ τη σύντροφό του. Μ’ αυτόν τον τρόπο προσπαθεί να ρίξει το βάρος της ευθύνης στον άλλον ώστε να επισκιάσει τη φοβία του. Ταυτόχρονα, ενώ αναγνωρίζει τα προτερήματα του άλλου πάντα βρίσκει ένα ελάττωμα που οπισθοδρομεί την πορεία της σχέσης τους. Επίσης, αποφεύγει τις κοινές εξόδους και αναπτύσσει συμπτώματα αντίστοιχα με αυτά της κοινωνικής φοβίας. Έτσι θεωρεί ότι αποφεύγει την επισημοποίηση της σχέσης.

Πολλές φορές ο σύντροφος που έχει φοβία με τη δέσμευση γίνεται επικριτικός προς τον/ τη σύντροφό του. Ταυτόχρονα, ενώ αναγνωρίζει τα προτερήματα στον άλλον, πάντα βρίσκει ένα ελάττωμα που οπισθοδρομεί την πορεία της σχέσης τους.

Ο θυμός και οι αψιμαχίες είναι ο χειρότερος τρόπος για αντιμετωπίσουμε τον φόβο δέσμευσης του συντρόφου μας. Αντίθετα, ενισχύοντάς τον μπορούμε να «σώσουμε» τη σχέση από το πρόωρο τέλος. Κατανοήστε τους λόγους που ο σύντροφός σας φοβάται τη δέσμευση. Ενισχύστε τον παρέχοντας διαβεβαιώσεις ότι δεν προσπαθείτε να τον/ την «τυλίξετε» αλλά ότι προσπαθείτε να δημιουργήσετε μία υγιή σχέση. Θέστε χρονικά όρια πέραν των οποίων θα επαναξιολογήσετε πώς αισθάνεται καθένας με τη σχέση. Συζητήστε για τα εμπόδια της σχέσης σας και προσπαθήστε να βρείτε λύσεις. Αφήστε την γκρίνια και εστιάστε στις όμορφες πτυχές της σχέσης σας. Απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό, ο οποίος θα σας βοηθήσει να διερευνήσετε τα βαθύτερα αίτια των προβλημάτων και να βρείτε λύσεις.

> > > > > >

Αγκαλιά με τα στερεότυπα Παιδικά βιώματα, οι σχέσεις με τους γονείς και τα αδέλφια μας, τα πρότυπα σχέσεων που προβάλλονται από τα Μέσα Ενημέρωσης, οι κοινωνικές επιταγές... όλες αυτές οι επιρροές άλλοτε θέτουν σε κίνδυνο και άλλοτε περιχαρακώνουν τις σχέσεις μας. Σε κάθε περίπτωση καλό είναι να αναγνωρίζουμε αν κάνουμε κάτι επειδή το θέλουμε οι ίδιοι ή επειδή το επιτάσσει ο κοινωνικός μας περίγυρος. Τα πάντα για την καριέρα. Έχουμε τη διάθεση να κυνηγάμε την επαγγελματική επιτυχία, το κοινωνικό status, την αυτονομία αλλά όχι τη δημιουργία υγιών δεσμών με τους ερωτικούς μας συντρόφους. Άλλωστε για τη σημερινή κοινωνία ο επιτυχημένος επαγγελματίας (άνδρας ή γυναίκα) είναι εργένης. Η αγάπη είναι εύκολη. Παρασυρόμενοι από τα παραμύθια που μονοπώλησαν την παιδική μας ηλικία θεωρούμε ότι ο έρωτας και η αγάπη έρχονται εύκολα, χωρίς δυσκολίες και θυσίες. Η πραγματικότητα δυστυχώς μας απογοητεύει στην πλειονότητα των περιπτώσεων. Η αιώνια πάλη... των φύλων. Οι άνδρες αντιμετωπίζουν εχθρικά τις γυναίκες και οι γυναίκες τους άνδρες. Κι αν αυτό κάποτε αποτελούσε ερωτικό παιχνίδι μεταξύ δύο εν δυνάμει εραστών, σήμερα λαμβάνει ανθρωποφαγικές διαστάσεις. Άνδρες και γυναίκες που έχουν γαλουχηθεί με την πεποίθηση ότι η γυναίκα ανήκει στο σπίτι και ο άνδρας στην αγορά εργασίας, σήμερα καλούνται να ζήσουν στην κοινωνία της ισότητας των δύο φύλων.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

14•in•vitro

Η δίαιτα

Συνεργάστηκε ο Κωνσταντίνος Ξένος, Κλινικός Διαιτολόγος, M.Sc., Αντιπρόεδρος Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής, Διευθυντής Τμήματος Διατροφογενετικής & Έρευνας Θρέψης «Ευρωκλινική Αθηνών»

Ενδεικτικό διαιτολόγιο ΠΡΩΙΝΟ: • Χυμός φρούτου με κριτσίνια ολικής αλέσεως και τυρί χαμηλών λιπαρών (π.χ. κατίκι Δομοκού) ΣΝΑΚ

• Φρούτο εποχής ΓΕΥΜΑ

• Ψάρι σχάρας της επιλογής σας, σαλάτα με λαχανικά εποχής και ελαιόλαδο, βραστή ή ψητή πατάτα ως γαρνιτούρα ΣΝΑΚ

• Γιαούρτι χαμηλών λιπαρών με ζελέ light ΔΕΙΠΝΟ

• Σάντουιτς με γαλοπούλα και τυρί χαμηλών λιπαρών • Σαλάτα με λαχανικά επιλογής – εποχής και ελαιόλαδο • Φρούτο εποχής Οι ποσότητες πρέπει να προσαρμόζονται ανάλογα με τις θερμιδικές ανάγκες του καθένα

Tips > >

αιδιά, ηλικιωμένοι, υπέρβαροι ή παχύσαρκοι Π και όσοι αθλούνται έχουν μεγαλύτερη ανάγκη για ενυδάτωση το καλοκαίρι. Τα αναψυκτικά λόγω της ζάχαρης που περιέχουν ικανοποιούν πρόσκαιρα το αίσθημα της δίψας, ενώ τα αλκοολούχα ποτά και όσα περιέχουν καφεΐνη αυξάνουν τη διούρηση, όταν καταναλώνονται σε μεγάλη ποσότητα. Πείτε όχι στις βαριές σάλτσες, τα πολλά καρυκεύματα και τα τηγανητά φαγητά που είναι δύσπεπτα και αυξάνουν τη θερμογένεση. Καταναλώστε μικρά και ελαφρά γεύματα ανά τακτικά διαστήματα. Μια καλή επιλογή για την ενυδάτωση των παιδιών είναι οι γρανίτες από πουρέ φρούτων χωρίς προσθήκη ζάχαρης. Περιορίστε την ποσότητα των ζωικών τροφίμων που εμπεριέχουν πολύ συνδετικό ιστό. Αντικαταστήστε π.χ. το κόκκινο κρέας με ψάρι. Εάν παίρνετε διουρητικά φάρμακα, συμβουλευτείτε τον θεράποντα ιατρό σας για αλλαγή της δοσολογίας, ώστε να μην υπάρχει έντονη απώλεια υγρών. Όταν γυμνάζεστε, φροντίστε να πίνετε τακτικά λίγο νερό κατά τη διάρκεια της άσκησης, ώστε ο οργανισμός σας να διατηρείται ενυδατωμένος.

> > > > > >

...του καύσωνα

Γράφει η Δήμητρα Τζούβελη

Διακοπές στο πιάτο

άν υπάρχει μια εποχή του χρόνου που απαιτεί ειδική διατροφή, τότε αυτή είναι το καλοκαίρι. Οι υψηλές θερμοκρασίες και οι περίοδοι καύσωνα ταλαιπωρούν τον ανθρώπινο οργανισμό και μας κάνουν να αισθανόμαστε δυσφορία και έντονο αίσθημα κόπωσης. Ενισχύστε τις αντοχές και την καλή λειτουργία του οργανισμού σας με τη βοήθεια της διατροφής, βασική αρχή της οποίας είναι η επαρκής ενυδάτωση, η επιλογή ελαφρών και εύπεπτων τροφών και η πρόσληψη ηλεκτρολυτών (π.χ. αλάτι). Ενυδάτωση: Λόγω των υψηλών θερμοκρασιών, ο οργανισμός χάνει πολλά υγρά μέσω του ιδρώτα, με αποτέλεσμα να απειλείται από αφυδάτωση. Η κατανάλωση υγρών και κυρίως νερού είναι επιβεβλημένη και εξαρτάται τόσο από το φύλο και την ηλικία όσο και από τις δραστηριότητες και το επάγγελμα. Το πιο σημαντικό είναι να ενυδατώνετε τον οργανισμός σας πριν αυτός χτυπήσει το «καμπανάκι κινδύνου» για αφυδάτωση, δηλαδή πριν διψάσετε. Καταναλώστε νερό, φυσικούς χυμούς (με μέτρο) και κρύο τσάι χωρίς ζάχαρη. Επίσης, αυξήστε την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, που μεταξύ άλλων περιέχουν αρκετό νερό (π.χ. το καρπούζι περιέχει 95% νερό, όπως και τα φρέσκα φασολάκια).

Ελαφρά γεύματα: Κάθε φορά που καταναλώνουμε μια τροφή, ενεργοποιείται ο μεταβολισμός, προκειμένου να μεταβο-

λίσει την τροφή και ο οργανισμός κάνει περισσότερες καύσεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να διεγείρεται η θερμογένεση, δηλαδή να προκαλείται αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, γεγονός που σε περιόδους καύσωνα μπορεί να έχει συνέπειες στην υγεία. Προτιμήστε τα ελαφρά και εύπεπτα γεύματα που προκαλούν μικρή θερμογένεση, όπως φρέσκα λαχανικά, δημητριακά, όσπρια, γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά και τροφές με λίγο λίπος (π.χ. κοτόπουλο, ψάρι), και αποφύγετε τις πολύ λιπαρές τροφές που καθυστερούν τη διαδικασία της πέψης. Η κατανάλωση λαχανικών επιβάλλεται και για έναν ακόμη λόγο, εξαιτίας των πολύτιμων ιχνοστοιχείων, βιταμινών και ηλεκτρολυτών που περιέχουν. Ηλεκτρολύτες: Το νάτριο (συστατικό του αλατιού) και το κάλιο είναι βασικοί ηλεκτρολύτες που συμβάλλουν στη ρύθμιση της ισορροπίας των υγρών στο σώμα. Η πρόσληψη ηλεκτρολυτών μέσω της διατροφής είναι πολύ σημαντική το καλοκαίρι, όπου λόγω της εφίδρωσης διαταράσσεται η ισορροπία των υγρών. Εάν δεν αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας όπως υπέρταση ή καρδιαγγειακά νοσήματα, αλατίστε ελαφρώς τα φαγητά - μην ξεχνάτε όμως και το «κρυμμένο» αλάτι που εμπεριέχουν πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα – διαβάζετε σχολαστικά τις ετικέτες- και ενισχύστε τη διατροφή σας με λαχανικά και φρούτα που περιέχουν αρκετό κάλιο (π.χ. μπανάνα, ροδάκινο, πεπόνι, πατάτα).

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

in•vitro•15

Αντιγήρανση

Συνεργάστηκε ο Γιώργος Γουδέβενος, Δρ Χειροπρακτικής Ιατρικής – Φυσικοθεραπευτής, Διευθυντής Osteo-Physio Therapy Lab, Επιστημονικός Συνεργάτης Πανεπιστημίου Κρήτης

Αυχένας

Γράφει η Δήμητρα Τζούβελη

αυχένας αποτελεί ένα κομβικό σημείο στο ανθρώπινο σώμα. Αγγεία, νεύρα, ιστοί και οστά συναντώνται σε αυτόν με σκοπό να συμβάλλουν στην καλή αιμάτωση του εγκεφάλου και τη στήριξη του κεφαλιού. Ο αυχένας είναι κατασκευασμένος κατά τέτοιο τρόπο ώστε να έχει καμπυλότητα (λόρδωση). Όταν αυτή η αρχιτεκτονική διαταραχθεί και ο αυχένας βρεθεί σε ευθεία θέση (ευθειασμός), τότε υπάρχει πρόβλημα που μακροπρόθεσμα μπορεί να προκαλέσει φθορές στους αυχενικούς σπονδύλους, αλλά και στη δομή ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης. Υπολογίζεται ότι επτά στους δέκα ανθρώπους θα εμφανίσουν πόνο στον αυχένα κάποια στιγμή της ζωής τους και έξι στους δέκα θα υποφέρουν από χρόνιο πόνο. Υπεύθυνος για αυτή την κατάσταση είναι ο σύγχρονος τρόπος ζωής και οι «κακές» συνήθειες που έχουμε υιοθετήσει στην καθημερινότητά μας.

Το βάρος στο λαιμό μας όσο το δυνατόν πιο «μέσα» στην καρέκλα προκειμένου αυχένας, ράχη και κεφάλι να υποστηρίζονται από την πλάτη της καρέκλας. Προτιμήστε τα σκληρά καθίσματα και τις εργονομικές καρέκλες γραφείου και ξεκουράστε τα χέρια σας στα μπράτσα της πολυθρόνας / καρέκλας, αλλά αποφύγετε τους μαλακούς καναπέδες, τις κουνιστές πολυθρόνες και τις καρέκλες με ροδάκια. Τοποθετήστε την οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή και την τηλεόραση στην ίδια ευθεία και στο ίδιο επίπεδο με τα μάτια, γιατί έτσι δεν χρειάζεται να γυρίζετε ή να σκύβετε τον αυχένα και το κεφάλι. Φροντίστε τα αντικείμενα της εργασίας σας να είναι συγκεντρωμένα σε απόσταση όχι μεγαλύτερη από 35 εκατοστά.

Μη ρίχνετε το βάρος στον αυχένα: Το βάρος των αντικειμένων που σηκώνουμε ή κουβαλάμε στους ώμους ευθύνεται για πόνους στην περιοχή του αυχένα και μη φυσιολογική κινητικότητα των σπονδύλων, η οποία μπορεί να επηρεάσει τα νεύρα που υπάρχουν ανάμεσα σε αυτούς. Αποφύγετε να σηκώνετε βάρη πάνω από το ύψος του αυχένα και φροντίστε η άρση τους να μη γίνεται με απότομες κινήσεις. Για τα ψώνια σας προτιμήστε ένα καροτσάκι με ρόδες. Όσον αφορά τις τσάντες ώμου, δεν πρέπει να είναι βαριές, ενώ καλό είναι να τοποθετούνται εναλλάξ και στους δυο ώμους προκειμένου να «αποφορτίζεται» ο αυχένας.

Όταν οδηγείτε, ρυθμίστε το προσκέφαλο του καθίσματος ώστε να στηρίζεται ο αυχένας και διατηρήστε χαλαρούς τους ώμους. Όσον αφορά τον ύπνο, επιλέξτε ένα σκληρό και ίσιο στρώμα και ένα μαξιλάρι (ούτε σκληρό ούτε πολύ μαλακό) που θα καλύπτει την απόσταση μεταξύ ώμου και κεφαλιού ενώ αποφύγετε να κοιμάστε μπρούμυτα και να τεντώνετε τα χέρια πάνω από το κεφάλι. Γυμναστείτε: Η σωματική άσκηση τονώνει τους μυς και προστατεύει από τους πόνους στον αυχένα, αρκεί να γίνεται σωστά. Ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών, κυκλικές κινήσεις των ώμων και το τράβηγμά τους προς τα πίσω, τέντωμα του θώρακα προς τα εμπρός, όλα αυτά ενδυναμώνουν και ανακουφίζουν τον αυχένα. Αποφύγετε την έντονη γυμναστική, όπως π.χ. με βάρη, ή τα σπορ που απαιτούν ένταση των κινήσεων (μπάσκετ, ποδόσφαιρο, βόλεϊ κ.λπ.), γιατί υπάρχει ο κίνδυνος να «τραβηχτούν» οι μύες. Αποφύγετε τις χαμηλές θερμοκρασίες: Οι απότομες αλλαγές της θερμοκρασίας (κυρίως η ψύξη) προκαλούν συσπάσεις των μυών στην περιοχή του αυχένα, με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε ότι έχουμε «πιαστεί» και να πονάμε. Ρυθμίστε το κλιματιστικό στους 26-27ο C, προστατέψτε τον αυχένα όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι πολύ χαμηλή και αποφύγετε τα ρεύματα.

Σταματήστε να αγχώνεστε! Το καθημερινό στρες προκαλεί μυϊκούς σπασμούς και αυξάνει τη μυϊκή ένταση, δημιουργώντας πόνο μεταξύ άλλων και στον αυχένα.

Προσοχή στους τραυματισμούς: Οι τραυματισμοί στον αυχένα μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρά προβλήματα. Η πρώτη αιτία τραυματισμού είναι τα αυτοκινητικά ατυχήματα ή όσα γίνονται με μοτοσικλέτες, για αυτό είναι σημαντικό να λαμβάνονται όλα τα μέτρα προστασίας του αυχένα . Επίσης, τραυματισμοί μπορεί να προκληθούν κατά τη διάρκεια ομαδικών σπορ ή και εξαιτίας βουτιών από μεγάλο ύψος ή σε άγνωστα νερά.

Πείτε ναι στη σωστή στάση του σώματος: Η σωστή στάση και θέση του αυχένα κατά τη διάρκεια των καθημερινών δραστηριοτήτων μπορεί να μας απαλλάξει από τους πόνους, τα «πιασίματα», τις μυϊκές συσπάσεις και την αδυναμία στήριξης του κεφαλιού. Όταν βρίσκεστε σε καθιστή θέση, προσπαθήστε να κάθεστε

tips Για κάθε 2,5 εκατοστά που σκύβετε μπροστά το κεφάλι, ο αυχένας επιβαρύνεται δυο φορές περισσότερο.

Μη στηρίζετε το ακουστικό του τηλεφώνου στον ώμο σας, γιατί ο αυχένας υποφέρει. Εάν τα χέρια σας είναι απασχολημένα, μιλήστε σε ανοιχτή ακρόαση ή χρησιμοποιήστε hands free.

Αποφύγετε τα διπλοεστιακά (για μακριά και κοντά) γυαλιά οράσεως, καθώς αυξάνουν τη μυϊκή ένταση στον αυχένα, ιδιαίτερα εάν αντιμετωπίζετε πρόβλημα.

Όταν ταξιδεύετε, ένα μικρό μαξιλάρι που «αγκαλιάζει» τον αυχένα ή μια πετσέτα τυλιγμένη γύρω από αυτόν προστατεύει από την καταπόνηση του αυχένα.

Όταν παραμένετε όρθιοι για πολλή ώρα, διατηρήστε ίσια τη σπονδυλική στήλη και κάντε απαλές περιστροφές του αυχένα.

Η υγιεινή διατροφή και η επαρκής ενυδάτωση προστατεύουν τις αρθρώσεις, τον σκελετό και τους μυς από τη φθορά του χρόνου.

Όταν περπατάτε, κοιτάζετε οριζόντια και προς τα επάνω. Αυτός ο τρόπος βάδισης διορθώνει τη στάση, βελτιώνει την αναπνοή και δημιουργεί καλύτερες σκέψεις, σε αντίθεση με το σκυφτό βάδισμα

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

16•in•vitro

Medical update Οι τελευταίες έρευνες

Γράφει η Δήμητρα Τζούβελη

Λαγωνικά του καρκίνου του προστάτη

Σουηδική επιστημονική έρευνα υποστηρίζει ότι μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των ανδρών που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη σε πρώιμο στάδιο τελικά καταλήγουν από την πάθηση. Συγκεκριμένα οι ερευνητές υποστηρίζουν μεταξύ των ανδρών με διαγνωσμένο χαμηλού κινδύνου καρκίνο του προστάτη, μόνο το 2,4% θα πεθάνει από την ασθένεια μετά από μια δεκαετία αν δεν έχει υποβληθεί σε καμία θεραπεία. Τον τελευταίο μήνα δημοσιεύθηκε και μία ακόμη ενδιαφέρουσα μελέτη που ασχολείται με τον καρκίνο του προστάτη. Η έρευνα έγινε από επιστήμονες του νοσοκομείου Τενόν του Παρισιού και παρουσιάστηκε στο συνέδριο της Αμερικάνικης Ουρολογικής Εταιρείας. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι μια ράτσα σκύλων, οι βελγικοί ποιμενικοί «μαλινουά» μπορούν να εκπαιδευτούν να ανιχνεύουν τον καρκίνο του προστάτη στα ούρα των ασθενών. Μάλιστα, όπως ανακοινώθηκε, τα σκυλιά κατά τη διάρκεια πειραμάτων διέγνωσαν σωστά 63 στις 66 περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη. Η οσμή των σκύλων θεωρείται 100.000 πιο ακριβής σε σχέση με την ανθρώπινη γι’ αυτό και είναι πιθανό να μπορεί να εντοπίσει τις χημικές ουσίες που απελευθερώνουν τα καρκινικά κύτταρα. Αν και η ανακοίνωση παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, πολλοί επιστήμονες δηλώνουν επιφυλακτικοί.

ΟΧΙ στο άσπρο, ΝΑΙ στο καστανό ρύζι Το ρύζι θεωρείται μία από τις πλέον υγιεινές τροφές, η οποία μάλιστα συστήνεται σε ασθενείς που θέλουν να χάσουν βάρος. Ωστόσο μία νέα μελέτη της Σχολής Δημόσιας Υγείας του πανεπιστημίου Χάρβαρντ σημειώνει ότι η μεγάλη κατανάλωση άσπρου ρυζιού – τουλάχιστον πέντε μερίδες την εβδομάδααυξάνει κατά 17% τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Αντίθετα οι ειδικοί τονίζουν ότι όσοι τρώνε δύο ή περισσότερες μερίδες καστανό ρύζι την εβδομάδα, έχουν 11% μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 σε σχέση με όσους τρώνε λιγότερο από μία μερίδα τον μήνα. Η έρευνα μελέτησε δεδομένα 22 ετών από 197.000 ενήλικες και δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό “Archives of Internal Medicine”. Οι ερευνητές συστήνουν την αντικατάσταση όλων των κατεργασμένων δημητριακών με δημητριακά ολικής άλεσης που περιέχουν περισσότερες ίνες, μέταλλα και βηταμίνες.

Στρες...

γένους θηλυκού Μελέτη υποστηρίζει ότι όσες γυναίκες καπνίζουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι κατά 20% πιο πιθανό να εμφανίζουν πόνους στην πυελική χώρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

ύο φορές πιο ευάλωτες στο στρες είναι οι γυναίκες από τους άνδρες, κι’ αυτό επειδή έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία σε μια ορμονική ουσία που παράγεται σε περίοδο άγχους. Σε αυτή την ανακοίνωση προχώρησαν ερευνητές από το Νοσοκομείο Παίδων της Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό μοριακής ψυχιατρικής «Molecular Psychiatry». Μάλιστα στην ερευνητική ομάδα συμμετείχαν και δύο Έλληνες επιστήμονες, η Ειρήνη Παραστατίδη και ο Χάρης Ισχυρόπουλος. Οι ειδικοί προσπάθησαν να δώσουν μια βιολογική εξήγηση γιατί οι γυναίκες είναι πιθανότερο να υποφέρουν από κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές συγκριτικά με τους άνδρες. Η μελέτη βασίστηκε σε πειραματόζωα αλλά οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα ευρήματά τους έχουν ισχύ σε όλα τα θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων. Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες

διαπίστωσαν ότι οι θηλυκοί εγκέφαλοι είναι πιο ευαίσθητοι στην ορμόνη CRF, που εκκρίνεται σε στιγμές άγχους. Κατά τη διάρκεια της μελέτης, οι ειδικοί υποχρέωσαν τα πειραματόζωα να κολυμπήσουν, γεγονός που αύξησε τα επίπεδα του άγχους τους. Έπειτα, διαπίστωσαν ότι οι νευρώνες στον εγκέφαλο των θηλυκών ποντικιών ήταν πιο ευαίσθητοι στην αύξηση της ορμόνης CRF. Αντίθετα, τα αρσενικά πειραματόζωα προσαρμόστηκαν καλύτερα στην στρεσογόνο κατάσταση. Το ερώτημα τώρα είναι αν πράγματι ισχύει το ίδιο και στον ανθρώπινο εγκέφαλο, γι’ αυτό και οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι πρέπει να γίνουν αντίστοιχες μελέτες σε ανθρώπους. Ωστόσο, τονίζουν ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες θα πρέπει να εξετάσουν τη δυνατότητα ανάπτυξης φαρμάκων που θα αναστέλλουν την παραγωγή CRF ώστε να βοηθήσουν στη θεραπεία της κατάθλιψης.

Οι «θηλυκοί» εγκέφαλοι είναι πιο ευαίσθητοι στην ορμόνη CRF που εκκρίνεται σε στιγμές άγχους.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

in•vitro•17

Γνωρίζεις ότι... Νέα φάρμακα Από την ποδάγρα... στην καρδιά Ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για περισσότερα από 40 χρόνια στην αντιμετώπιση της ποδάγρας, ενδεχομένως να αποτελεί το νέο όπλο στην καταπολέμηση της στηθάγχης. Ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ουσία αλλοπουρινόλη βοηθάει τους ασθενείς με στηθάγχη να ασκούνται περισσότερο ενώ ταυτόχρονα καθυστερεί τον χρόνο έναρξης της στηθάγχης. Οι ειδικοί σημειώνουν ότι το φάρμακο ενδεχομένως προστατεύει την καρδιά από την έλλειψη οξυγόνου. Η αλλοπουρινόλη φαίνεται ότι βοηθά τους ασθενείς να περπατήσουν 25% περισσότερο εως ότου αισθανθούν πόνο στο στήθος, σε σχέση με εκείνους που έλαβαν κατά τη διάρκεια της μελέτης ψευδοφάρμακο (placebo).

Εμβόλιο για τον καρκίνο του μαστού Αισιόδοξα είναι τα αποτελέσματα μελέτης που αναφέρει ότι έχει αναπτυχθεί ένα δραστικό εμβόλιο για τον καρκίνο του μαστού, το οποίο μάλιστα έχει δοκιμαστεί ήδη σε ποντίκια. Η έρευνα δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Medicine και έκανε τον γύρο του κόσμου μέσω των ειδησεογραφικών πρακτορείων προκαλώντας ενθουσιασμό στην κοινή γνώμη. Εντούτοις θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν στοιχεία για την αποτελεσματικότητά του στους ανθρώπους.

Αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου; Χιλιάδες ασθενείς με υπέρταση και καρδιακή ανεπάρκεια λαμβάνουν αναστολείς του υποδοχέα της αγγειοτασίνης, φάρμακα που είναι σωτήρια για την υγεία τους. Ωστόσο, μια νέα μελέτη που ανέλυσε όλες τις έρευνες που έχουν διεξαχθεί γι’ αυτά τα φάρμακα, υποστηρίζει ότι ενδεχομένως να ευθύνονται για 1 επιπλέον κρούσμα καρκίνου ανά 105 ασθενείς που τα λαμβάνουν. Μάλιστα αναλύοντας τα στοιχεία διεξοδικά, οι ειδικοί κατέληξαν ότι ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα είναι στατιστικά υψηλότερος στους ασθενείς που παίρνουν τους αναστολείς.

Χάπι news Πολλαπλή άμυνα για τα παιδιά Ασπίδα για τα παιδιά από την πνευμονιοκοκκική νόσο αποτελεί το νέο 13δύναμο εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου το οποίο είναι διαθέσιμο και στην Ελλάδα. Πρόκειται για το συζευγμένο εμβόλιο Prevenar13 το οποίο περιλαμβάνει 6 επιπλέον ορότυπους σε σχέση με το προηγούμενο 7δύναμο εμβόλιο. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά ηλικίας 6 εβδομάδων έως και 5 ετών προστατεύονται από τη διεισδυτική πνευμονιοκοκκική νόσο, την πνευμονία και την οξεία μέση ωτίτιδα που προκαλούνται από τους 13 ορότυπους που περιλαμβάνονται στο εμβόλιο. Σε ενημερωτική ημερίδα οι καθηγητές Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, Πρόεδρος της Εθνικής

Επιτροπής Εμβολιασμών, Δημήτρης Καφετζής και Μαρία Θεοδωρίδου σημείωσαν ότι η πνευμονιοκοκκική νόσος είναι η πρώτη αιτία θανάτου σε βρέφη και παιδιά κάτω των 5 ετών παγκοσμίως, που μπορεί να προληφθεί με τον εμβολιασμό. Το 13δύναμο εμβόλιο συστήνεται σε δοσολογικό σχήμα 4 δόσεων, εκ των οποίων 3 δόσεις ως αρχική σειρά εμβολιασμού και 1 επαναληπτική στην ηλικία μεταξύ 11 και 15 μηνών. Τα παιδιά που έχουν ήδη ξεκινήσει εμβολιασμό με το 7δύναμο θα μπορούν να αλλάξουν σε 13δύναμο, σε οποιοδήποτε στάδιο του εμβολιασμού, συνεχίζοντας με τις υπόλοιπες δόσεις.

Καναδοί επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι μικρές δόσεις ενός αντιδιαβητικού φαρμάκου (ροσιγλιταζόνη) συνδυασμένου με μετφορμίνη, μειώνει κατά δύο τρίτα τον κίνδυνο για έναν ασθενή με υψηλές τιμές σακχάρου αίματος, να εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

Γράφει ο Θανάσης Τρομπούκης

Νίκη κατά της γρίπης Σε άρθρο του Nature Biotechnology επιστήμονες από το Χονγκ Κονγκ και τον Καναδά αναφέρουν ότι ανακάλυψαν μία χημική ένωση η οποία μπορεί να καταπολεμήσει τον ιό της εποχικής γρίπης και τον Η5Ν1 σε ποντίκια και σε καλλιέργειες κυττάρων. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική είδηση καθώς οι ιοί της γρίπης μεταλλάσσονται με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αντιμετωπιστούν με τα υπάρχοντα αντιιικά φάρμακα. Η ανακάλυψη των επιστημόνων περιλαμβάνει μία χημική ουσία, την νουκλεοζίνη, η οποία στοχεύει μία πρωτεΐνη του ιού που ευθύνεται για την αναπαραγωγή του. Άδεια σε νέο φάρμακο για την οστεοπόρωση Ένα νέο φάρμακο προστίθεται στο οπλοστάσιο των ρευματολόγων, η ουσία denosumab, το οποίο στοχεύει στη θεραπεία αφενός της οστεοπόρωσης σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και αφετέρου της οστικης απώλειας που σχετίζεται με την ορμονοθεραπεία σε άνδρες με καρκίνο του προστάτη. Το νέο φάρμακο έχει εγκριθεί και στα 27 κράτη – μέλη της Ε.Ε. Η έγκριση για την άδεια κυκλοφορίας της ουσίας denosumab βασίζεται σε αποτελέσματα 6 κλινικών δοκιμών φάσης 3 οι οποίες κατέδειξαν ότι όταν η ουσία χορηγηθεί με υποδόρια ένεση κάθε έξι μήνες μειώνει τη συχνότητα εμφάνισης καταγμάτων. Και οι έξι μελέτες κατέδειξαν την ικανότητα του φαρμάκου να αυξάνει την οστική πυκνότητα σε όλα τα σημεία του σκελετού που μετρήθηκαν.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

18•in•vitro

Με ενδιαφέρει

Συνεργάστηκε ο Αλέξανδρος Μπαλαμώτης, Δερματολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Μέλος Αμερικανικής Ακαδημίας Δερματολογίας

Ξηροδερμία

Γράφει η Σοφία Νέτα

Τίναξε το πέτο

πρεπει να γνωριζετε...

1o Στα παιδιά

2o 3o 4o

Στην παιδική ηλικία η ξηροδερμία εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά με προδιάθεση, παιδιά που πλένουν πολύ συχνά τα χέρια τους με ισχυρά σαπούνια και κυρίως σε παιδιά που πάσχουν από ατοπική δερματίτιδα. Η ατοπική δερματίτιδα είναι μια πολύ συχνή νόσος της παιδικής ηλικίας που έχει ως βασικό σύμπτωμα την ξηροδερμία. Η ξηρότητα του δέρματος του ατοπικού ασθενούς οφείλεται σε διαταραχή της λειτουργίας του φραγμού της επιδερμίδας, με αποτέλεσμα την απώλεια υγρασίας, αλλά και την αύξηση της διαπερατότητας του δέρματος από διάφορες ουσίες. Για τη θεραπεία της ξηροδερμίας της ατοπικής δερματίτιδας εκτός από φάρμακα, χρησιμοποιούνται κυρίως κρέμες και σαπούνια που περιέχουν εκχύλισμα βρώμης.

Οδηγεί σε τριχόπτωση; Οι αιτίες που μπορεί να δημιουργήσουν τριχόπτωση είναι πολλές: κληρονομικότητα, ορμονικοί παράγοντες, χαμηλός σίδηρος, απότομη δίαιτα, stress, λοιμώξεις, λήψη ορισμένων φαρμάκων, περμανάντ, κ.ά. Η ξηροδερμία δεν αποτελεί αιτία τριχόπτωσης, μπορεί όμως να συμβάλει ως ένα μικρό βαθμό σ’ αυτήν, όταν η κατάσταση είναι παραμελημένη.

Να αποφεύγουμε: • Τα ισχυρά σαπούνια • Τα σαπούνια με πολύ αφρό • Το πολύ συχνό πλύσιμο • Το δυνατό τρίψιμο με πετσέτα • Συνιστάται το ιαματικό νερό και η χρήση ενυδατικών κρεμών με μαλακτικές ιδιότητες.

Για την αποκατάσταση: Για την αποκατάσταση του χρησιμοποιούμε προϊόντα που περιέχουν λινολαϊκό οξύ. Όταν υπάρχει υπερκεράτωση χρησιμοποιούμε κερατολυτικά προϊόντα (ουρία, σαλικυλικό οξύ ή οξέα φρούτων). Για το μακιγιάζ του ξηρού δέρματος πρέπει να χρησιμοποιείται λεπτόρευστο make-up που προσφέρει καλή ενυδάτωση, καθώς και ενυδατική και λεπτόρευση κρέμα βάσης. Η υδατική κρέμα ημέρας για ξηρό δέρμα πρέπει να περιέχει νερό σε αναλογία 60-80%.

κασίματα, κοκκινίλες, ερεθισμοί, κνησμός και θαμπό, τραχύ δέρμα είναι μερικά από τα ενοχλητικά συμπτώματα που συνοδεύουν την ξηροδερμία. Η ξηρότητα μπορεί να υπάρχει στο φυσιολογικό, στο ευαίσθητο ή στο γεροντικό δέρμα, στο δέρμα των γυναικών που βρίσκονται μετά την εμμηνόπαυση ή να συνοδεύει παθολογικές καταστάσεις του δέρματος ή και άλλων οργάνων. Εμφανίζεται σε μωρά, ανθρώπους της τρίτης ηλικίας και σε άτομα με ταλαιπωρημένο ή ευαίσθητο δέρμα. Eίδη ξηροδερμίας Υπάρχουν πολλά είδη ξηροδερμίας, αλλά τα πιο συχνά είναι: Το αφυδατωμενο ξηρό δέρμα: Το είδος αυτό της ξηροδερμίας χαρακτηρίζεται από έλλειψη υγρασίας και ελάχιστη περιεκτικότητα σε λιπίδια. Μπορεί να δημιουργηθεί: α) από εξωγενείς παράγοντες (ισχυρά σαπούνια, χημικές ουσίες, δυνατά διαλύματα, ορισμένες κατηγορίες φαρμάκων, ακατάλληλη θερμοκρασία περιβάλλοντος ή ακαταλληλα καλλυντικά) β) από ενδογενείς παράγοντες (γεροντικό δέρμα, δέρμα των γυναικών μετά την εμμηνόπαυση, δέρμα που υποφέρει από ορισμένες δερματοπάθειες ή από παθήσεις άλλων οργάνων όπως π.χ. οι ενδοκρινοπάθειες).

Το λεπιδώδες ξηρό δέρμα: Στο δέρμα αυτό κυριαρχούν γκρίζα λέπια και η συγκεκριμένη ξηροδερμία είναι πολύ πιο έντονη από την ξηροδερμία του αφυδατωμένου δέρματος. Το διαταραγμένο ξηρό δέρμα: Σε αντίθεση με τα δύο προηγούμενα είδη ξηροδερμίας, όπου το δέρμα διατηρεί την ακεραιότητά του, στο διαταραγμένο ξηρό δέρμα υπάρχει διαταραχή του δερματικού φραγμού, με αποτέλεσμα να υπάρχει λύση της συνέχειας του δέρματος, οίδημα, ρωγμές και συχνές επιμολύνσεις από μικροοργανισμούς. Το μικτό ξηρό δέρμα: Είναι είδος ξηροδερμίας στο οποίο συνυπάρχουν και τα τρία προηγούμενα είδη. Η ξηροδερμία αυτή μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Πώς φροντίζουμε την ξηροδερμία Για μια σωστή περιποίηση του δέρματος που υποφέρει από ξηροδερμία χρησιμοποιούμε: α) Σαπούνια που παράγουν μικρό όγκο αφρού και δεν επηρεάζουν το pΗ του δέρματος β) Γαλακτώματα καθαρισμού ελαφρά (λάδι σε νερό) γ) Κρεμοσάπουνα που περιέχουν ενυδατικές και λιπαρές ουσίες δ) Ιαματικό νερό που είναι πολύ πιο καλό από το σκληρό νερό της βρύσης. Στόχος της θεραπείας στην ξηροδερμία είναι η ενυδάτωση του δέρματος, η αντιμετώπιση της υπερκεράτωσης και η αποκατάσταση του δερμοεπιδερμιδικού φραγμού (όπου υπάρχει).

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

in•vitro•19

Συνεργάστηκε ο Διαμαντής Ε. Θωμάς, M.D., Γενικός Χειρουργός (Λαπαροσκοπική Ρομποτική, Ογκολογική Χειρουργική, Χειρουργική Παχυσαρκίας, Μαστού, Ενδοκρινών Αδένων) MEDITERRANEO HOSPITAL

Χολολιθίαση

Πέτρες στη χολή

• Κατά 40%-60% είναι ασυμπτωματική • Τα συμπτώματα είναι: πόνος στο δεξιό υποχόνδριο (επέκταση στο επιγάστριο, αντανακλά στη δεξιά οσφυϊκή χώρα ή το δεξιό ώμο) • πόνος παρουσιάζεται μετά το γεύμα (ιδίως λιπαρά γεύματα), διατηρείται για μερικές ώρες και έπειτα υποχωρεί • Οι συνήθεις ενοχλήσεις είναι η ναυτία, ο εμετός και η δυσπεψία. Τις περισσότερες φορές ο ασθενής αναρρώνει και τα συμπτώματα επανεμφανίζονται ή εμφανίζονται επιπλοκές όπως η οξεία χολοκυστίτιδα και η χρόνια χολοκυστίτιδα.

Αντιμετώπιση Όταν η χολολιθίαση είναι ασυμπτωματική, παρακολουθείται, με την πιθανότητα να χρειαστεί έκτακτη αντιμετώπιση κάποιας επιπλοκής με απρόβλεπτες συνέπειες. Την οριστική λύση στο πρόβλημα αυτό δίνει η χειρουργική αντιμετώπιση. Η επέμβαση που γίνεται ονομάζεται χολοκυστεκτομή και αποτελεί μια από τις πιο διαδεδομένες χειρουργικές επεμβάσεις. Σήμερα, οι περισσότερες επεμβάσεις χολής γίνονται λαπαροσκοπικά. Αντί για μία τομή 5-7 εκατοστά, η επέμβαση απαιτεί 4 μικρές οπές στην κοιλιακή χώρα των 5 mm. Ο ασθενής συνήθως έχει ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο και γρηγορότερη ανάρρωση απ’ ό,τι στην κλασική χειρουργική. Οι περισσότεροι εξέρχονται από το νοσοκομείο την επομένη της επέμβασης ή ακόμη και την ίδια ημέρα, και επιστρέφουν στις κανονικές τους δραστηριότητες πολύ γρήγορα. Πολυάριθμες ιατρικές έρευνες δείχνουν ότι ο βαθμός επιπλοκών από μία λαπαροσκοπική επέμβαση χολοκυστεκτομής όταν, βέβαια, αυτή γίνεται από ένα σωστά εκπαιδευμένο και έμπειρο χειρουργό, είναι ανάλογος με τον βαθμό επιπλοκών από μία επέμβαση χολοκυστεκτομής με την κλασική μέθοδο. Πώς γίνεται η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή: Υπό γενική αναισθησία, ώστε ο ασθενής να είναι κοιμισμένος καθ’ όλη τη διάρκεια του χειρουργείου. Χρησιμοποιώντας ένα λεπτό εργαλείο (trocar), ο χειρουργός εισέρχεται στην κοιλιά από τον ομφαλό. Ένα λαπαροσκόπιο (μικροσκοπικό τηλεσκόπιο) που είναι συνδεδεμένο σε ειδική κάμερα, εισάγεται διαμέσου του trocar, δίνοντας στον χειρουργό μία μεγεθυμένη εικόνα των εσωτερικών οργάνων του ασθενούς στην οθόνη ενός monitor. Τα άλλα trocar εισάγονται στην κοιλιακή χώρα και επιτρέπουν στον χειρουργό να χωρίσει, απαλά, τη χοληδόχο κύστη από αυτά που τη συγκρατούν και να την αφαιρέσει μέσω μίας από τις οπές. Μετά την αφαίρεση της χοληδόχου κύστης, ο χειρουργός κλείνει τις μικρές οπές με ένα ή δύο ράμματα ή με ειδική χειρουργική

> > > > >

Μια πέτρα, μα τι πέτρα! Η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης δεν σχετίζεται με καμιά διαταραχή της πέψης στους περισσότερους ασθενείς. Πολυάριθμες ιατρικές έρευνες δείχνουν ότι ο βαθμός επιπλοκών από μία λαπαροσκοπική επέμβαση χολοκυστεκτομής είναι ανάλογος με τον βαθμό επιπλοκών από μία επέμβαση χολοκυστεκτομής με την κλασική μέθοδο.

χοληδόχος κύστη είναι ένα όργανο που έχει σχήμα αχλαδιού και βρίσκεται κάτω από τη δεξιά πλευρά του ήπατος. Κύριος σκοπός του είναι να συγκεντρώνει το πεπτικό υγρό (χολή) που παράγεται από το ήπαρ. Το υγρό παραμένει στη χοληδόχο κύστη, συμπυκνώνεται και ελευθερώνεται με τη σύσπασή της μετά το φαγητό, βοηθώντας στην πέψη. Η χολή «ταξιδεύει» μέσω στενών σωληνοειδών καναλιών (χοληδόχος πόρος) μέσα στο λεπτό έντερο, όπου συμμετέχει στην πέψη. Τα προβλήματα στη χοληδόχο κύστη συνήθως προκαλούνται από την παρουσία χολόλιθων, δηλαδή μικρών σκληρών μαζών, που δημιουργούνται κυρίως από χοληστερόλη και χολικά άλατα, που σχηματίζονται στη χοληδόχο κύστη ή στον χοληδόχο πόρο. Δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί ο μηχανισμός δημιουργίας των λίθων στη χοληδόχο κύστη.

Πρόληψη Γνωστός τρόπος πρόληψης της δημιουργίας λίθων στη χολή δεν υπάρχει. Ο καλύτερος τρόπος για να προλάβουμε τη δημιουργία λίθων, γενικά, θεωρείται η προσαρμογή σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, προσπαθώντας να αποφύγουμε την παχυσαρκία και το δυτικό τρόπο διατροφής (junk food, φαστ φουντ κ.λπ.). Θα βοηθούσε να επανέλθουμε στη μεσογειακή διατροφή με ελαττωμένη πρόσληψη λιπαρών και πρωτεϊνών. Και όλα αυτά για να ελαττώσουμε τις πιθανότητες δημιουργίας λίθων στη χοληδόχο κύστη, αλλά όχι να τις εξαλείψουμε.

Παράγοντες όμως που έχουν ενοχοποιηθεί είναι η παχυσαρκία, οι χρόνιες παθήσεις του λεπτού εντέρου, η υπερλιπιδαιμία, η κίρρωση του ήπατος, η αυξημένη πρόσληψη λίπους και πρωτεϊνών και η αιμόλυση. Η δημιουργία των χολόλιθων είναι αποτέλεσμα τριών διαταραχών: α) υπερκορεσμός της χολής με χοληστερόλη, β) εμπυρήνωση (ο χρόνος που απαιτείται για το σχηματισμό μικροκρυστάλλων χοληστερόλης) γ) στάση της χολής. Έχει παρατηρηθεί ότι ασθενείς με διαταραχές της κινητικότητας της χοληδόχου κύστης εμφανίζουν συχνότερα χολολιθίαση. Αίτια της στάσης της χολής μπορεί να είναι: κύηση, ολική παρεντερική διατροφή, σωματοστατινώματα, χρόνια χορήγηση οκτρεοτίδης, υψηλή κάκωση νωτιαίου μυελού, βαγοτομή, γαστρεκτομή, παχυσαρκία, απότομη απώλεια βάρους.

Η παχυσαρκία έχει ενοχοποιηθεί για τη δημιουργία λίθων στη χοληδόχο κύστη.

Επιπλοκές Οι πέτρες μπορεί να μπλοκάρουν τη ροή της χολής έξω από τη χοληδόχο κύστη, προκαλώντας τη διόγκωσή της, με αποτέλεσμα οξύ κοιλιακό άλγος, εμετούς, δυσπεψία και σε κάποιες περιπτώσεις πυρετό. Άλλες επιπλοκές μπορεί να είναι: • Ύδρωπας (διάταση της χοληδόχου κύστης) • Εμπύημα (επιμόλυνση του περιεχομένου της χοληδόχου κύστης). • Διάτρηση • Γάγγραινα (συνήθως σε ηλικιωμένους ασθενείς έχει σαν αποτέλεσμα τη νέκρωση της χοληδόχου κύστης). • Χρόνια χολοκυστίτιδα (ασθενείς με υποτροπιάζοντα ενοχλήματα από το δεξιό υποχόνδριο.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

20•in•vitro

Εxperience Εμπιστευτικά

Αλκαιος Σουγιουλ

Έδιωξα το τσιγάρο από το σπίτι μου

Πλέον, τρεις μήνες χωρίς τσιγάρο, το μόνο που μου θυμίζει ότι υπήρξα καπνιστής είναι η επίσκεψή μου στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος. Αυτή τη φορά έχω πεισμώσει να μην ξανακαπνίσω... δεν βήχω, έχω αποκτήσει ξανά ολόκληρη την ανάσα μου, την αίσθηση της όσφρησης και της γεύσης, και φυσικά τα ρούχα μου έχουν «απαλλαχθεί» από την οσμή του τσιγάρου.

Δεν υπάρχει καπνιστής που να μη θέλει να κόψει το τσιγάρο. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι πρόκειται για εύκολη υπόθεση, αρκεί να το πάρουν απόφαση. Η πραγματικότητα όμως διαφέρει. Το τσιγάρο είναι ύπουλος και επίμονος εχθρός, που (ξανα) εμφανίζεται εκεί που δεν το περιμένεις. Αυτό τουλάχιστον μου δίδαξε η δική μου εμπειρία, η οποία μετρά ήδη τρεις προσπάθειες, ενώ άλλη μια προσπάθεια βρίσκεται σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή. Ξεκίνησα το κάπνισμα στην ηλικία των 15 ετών. Για 21 χρόνια, το τσιγάρο λειτουργούσε στη ζωή μου ως αγχολυτικό και ως πιστός «σύντροφος» στις καλές και κακές στιγμές, στις εξόδους με τους φίλους, στη δουλειά, στο σπίτι. Ήταν τόσο μεγάλη η εξάρτηση από τη νικοτίνη, που τα τελευταία χρόνια κάπνιζα ένα πακέτο καπνού την ημέρα, δηλαδή περίπου 30 τσιγάρα καθημερινά, ακόμη και όταν ο λαιμός μου ήταν ερεθισμένος! Από τα πρώτα χρόνια γνώριζα ότι το τσιγάρο δεν κάνει καλό στην υγεία μου. Στα 18 μου αποφάσισα να το σταματήσω. Το κατάφερα, αλλά για δυο χρόνια. Επανέλαβα το εγχείρημα λίγα χρόνια μετά, όμως αυτή τη φορά πέτυχα να μείνω μακριά από το τσιγάρο για τέσσερις μήνες. Στην τρίτη προσπάθεια, που έγινε το περασμένο φθινόπωρο, τα αποτελέσματα ήταν ακόμη χειρότερα. Οι αντιστάσεις μου ήταν ισχυρές για μόλις τέσσερις μέρες! Η τελευταία απόπειρα με τρόμαξε ιδιαίτερα. Αισθάνθηκα ανίκανος να νικήσω την εξάρτησή μου από τη νικοτίνη. Παρόλα αυτά, αποφάσισα να προσπαθήσω ξανά, με συντονισμένο τρόπο αυτή τη φορά. Μαζί με τη γυναίκα μου, αποφασίσαμε να διώξουμε το τσιγάρο από το σπίτι και να απευθυνθούμε σε ένα ιατρείο διακοπής καπνίσματος. Η διαφορά ήταν αισθητή από την πρώτη κιόλας στιγμή. Με βοήθεια σε ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο (δεσμεύεσαι απέναντι στον γιατρό σου), αλλά και με τη συμβολή της φαρμακευτικής αγωγής, κατάφερα να ξεπεράσω την επιθυμία να καπνίσω και οδηγήθηκα στη διακοπή πολύ ομαλά. Η βελτίωση στη ζωή μου έγινε άμεσα ορατή: δεν βήχω, έχω αποκτήσει ξανά ολόκληρη την ανάσα μου, την αίσθηση της όσφρησης και της γεύσης, η πνευματική διαύγεια έχει βελτιωθεί σημαντικά και φυσικά τα ρούχα μου έχουν «απαλλαχθεί» από την οσμή του τσιγάρου. Πλέον, τρεις μήνες χωρίς τσιγάρο, το μόνο που μου θυμίζει ότι υπήρξα καπνιστής είναι η επίσκεψή μου στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος. Αυτή τη φορά έχω πεισμώσει να μην ξανακαπνίσω. Όποιος έχει υπάρξει καπνιστής κάποτε, πρέπει πάντοτε να βρίσκεται σε εγρήγορση ώστε να διώξει την επιθυμία για τσιγάρο, όποτε και εάν αυτή εμφανιστεί. Σε μια προσπάθεια να ενθαρρύνω κι άλλους καπνιστές να ζητήσουν ιατρική βοήθεια, θα πρότεινα σε κάθε καπνιστή να χτυπήσει την πόρτα του ειδικού… τώρα. Πριν έρθει το «θέλω να το κόψω». Η διακοπή πλέον είναι εφικτή χωρίς ιδιαίτερο κόπο. Τα επιχειρήματα και η θέληση θα εμφανιστούν στην πορεία.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

in•vitro•21

Τεστ

Ιατρεία διακοπής καπνίσματος στη σελίδα 45.

Σας είναι δύσκολο να μην καπνίσετε σε μέρη όπου το κάπνισμα απαγορεύεται; (π.χ. εκκλησία, βιβλιοθήκη, κινηματογράφος)

1 2

Μέσα στα πρώτα 5 λεπτά (3 βαθμοί) 6-30 λεπτά (2 βαθμοί) 31-60 λεπτά (1 βαθμός) Μετά από 60 λεπτά (0 βαθμοί)

Ναι (1 βαθμός) Όχι (0 βαθμοί)

Το πρώτο της ημέρας (1 βαθμός) Οποιοδήποτε άλλο (0 βαθμοί)

Πόσα τσιγάρα την ημέρα καπνίζετε;

10 ή λιγότερα (0 βαθμοί) 11-20 (1 βαθμός) 21-30 (2 βαθμοί) 31 ή περισσότερα (3 βαθμοί)

Καπνίζετε πιο πολύ το πρωί από ό,τι το απόγευμα;

Ναι (1 βαθμός) Όχι (0 βαθμοί)

Καπνίζετε ακόμη και όταν μία ασθένεια σας αναγκάζει να μείνετε στο κρεβάτι;

Ναι (1 βαθμός) Όχι (0 βαθμοί)

Αποτελέσματα

Αρθροίστε τους βαθμούς των απαντήσεών σας και ανακαλύψτε πόσο εξαρτημένος καπνιστής είστε:

μα

κα

Ποιο τσιγάρο σας είναι πιο δύσκολο να μην καπνίσετε;

Fa ge rs tr om

Πόσο γρήγορα, αφού ξυπνήσετε, καπνίζετε το πρώτο σας τσιγάρο;

Κλ ί

Πόσο εξαρτημένος καπνιστής είμαι;

7-10 βαθμοί: Πολύ εξαρτημένος καπνιστής

4-6 βαθμοί: Μέτρια εξαρτημένος καπνιστής

0-3 βαθμοί: Λίγο εξαρτημένος καπνιστής

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

22•in•vitro

Ηealthy tips Για το μαύρισμα

Ποτέ χωρίς το αντηλιακό. Απλώστε το προϊόν μισή ώρα πριν την έκθεση στον ήλιο και ανανεώστε το τακτικά, ανάλογα με τον δείκτη προστασίας. Θυμηθείτε ότι το αντηλιακό πρέπει να εφαρμόζεται σε καθαρή και στεγνή επιδερμίδα.

Απολέπιση τώρα! Όταν εκτίθεστε στον ήλιο, διεγείρεται η παραγωγή μελανίνης, της κατεξοχήν υπεύθυνης ουσίας για το μαύρισμα. Εάν υπάρχουν νεκρά κύτταρα στην επιδερμίδα, εμποδίζεται η παραγωγή μελανίνης, με αποτέλεσμα να μαυρίζετε με πολύ αργό ρυθμό.

Σε περίπτωση εγκαύματος, καταναλώστε άφθονα υγρά και ιδιαίτερα νερό, πάρτε μια ασπιρίνη ή κάποιο άλλο μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο προκειμένου να ανακουφιστείτε από τον πόνο και τη φλεγμονή, τοποθετήστε ψυχρά υγρά επιθέματα και ενυδατική κρέμα στην περιοχή που πάσχει.

Ξεκινήστε την ηλιοθεραπεία προοδευτικά. Αυξήστε σταδιακά τον χρόνο έκθεσης στον ήλιο, προκειμένου να αποφύγετε την πιθανότητα εγκαύματος και να εξασφαλίσετε μεγαλύτερη διάρκεια στο μαύρισμα.

d o go +

Ενυδατώστε την επιδερμίδα σας μετά την ηλιοθεραπεία. Με αυτό τον τρόπο αποκαθίσταται η χαμένη υγρασία και το μαύρισμα διατηρείται ομοιόμορφο. Επίσης, χρησιμοποιήστε προϊόντα περιποίησης για μετά τον ήλιο (after sun), που επαναφέρουν την επιδερμίδα στην κατάσταση που ήταν πριν την ηλιοθεραπεία.

Προστατεύστε τα παιδιά, καθώς το έγκαυμα στην παιδική ηλικία καθορίζει τον κίνδυνο που διατρέχουμε ως ενήλικες να εμφανίσουμε καρκίνο του δέρματος. Εκτός από το αντηλιακό, «εξοπλίστε» τα με καπέλο, γυαλιά ηλίου και ανοιχτόχρωμο μπλουζάκι, ιδιαίτερα όταν παίζουν στην παραλία.

Εάν ακολουθείτε συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή (π.χ. για ακμή, αντισταμινικά, αγχολυτικά, ηρεμιστικά, διουρητικά κ.λπ.), συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, καθώς αυτά τα σκευάσματα σε συνδυασμό με τον ήλιο προκαλούν υπερευαισθησία του δέρματος (φωτοευαισθησία). Το ίδιο συστήνεται και για όσους πάσχουν από συστηματικά νοσήματα, όπως ερυθηματώδη λύκο.

Ενισχύστε τη διατροφή σας με τροφές πλούσιες σε καροτένιο, βιταμίνες και αντιοξειδωτικές ουσίες. Καταναλώστε φρούτα και λαχανικά (καρότο, βερίκοκο, μπρόκολο, σπανάκι, καρπούζι, τομάτα κ.ά.) που λόγω της περιεκτικότητάς τους σε χρωστικές ουσίες (καροτενοειδή) επηρεάζουν τη διαδικασία μαυρίσματος, ενώ με τη βοήθεια των αντιοξειδωτικών που περιέχουν προστατεύουν το δέρμα από τις επιβλαβείς επιδράσεις του ήλιου.

Σκουπίστε πρόσωπο Διατηρήστε σε και σώμα μετά καλή κατάσταση από το μπάνιο, τα αντηλιακά. Τοπο- τη βουτιά ή όταν θετήστε τα σε δροέχετε ιδρώσει σερό μέρος και όχι και ανανεώστε σε ζεστό περιβάλτην αντηλιακή λον (π.χ. κοντά σε προστασία. Η ηλεκτρικές συσκευ- βρεγμένη επιές ή κάτω από φως) δερμίδα απορπροκειμένου να μην ροφά περισαλλοιωθεί η σύστασή σότερη ηλιακή τους και ως εκ τούτου ακτινοβολία και η αποτελεσματικότη- μειώνει σημαντικά την αποτετά τους. Θυμηθείτε ότι και τα αντηλιακά λεσματικότητα του αντηλιακού έχουν ημερομηνία προϊόντος. λήξεως.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

in•vitro•23 Ιατρεία για μελάνωμα στη σελίδα 45.

Μη χρησιμοποιείτε προϊόντα όπως βαζελίνη ή λάδια (baby oil). Μπορεί να επιταχύνουν τη διαδικασία μαυρίσματος, ωστόσο η προστασία που παρέχουν από τον ήλιο είναι μηδενική. Το ίδιο ισχύει και με τα προϊόντα αυτομαυρίσματος (autobronzant).

Αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο μεταξύ 11.00 και 14.00, που η ηλιακή ακτινοβολία είναι ιδιαίτερα επιβλαβής για το δέρμα. Προτιμήστε τις πρωινές και απογευματινές ώρες ή εάν βρεθείτε στην παραλία το μεσημέρι φροντίστε να είστε προστατευμένοι από τον ήλιο (αντηλιακό, ομπρέλα κ.λπ.)

Πείτε όχι στην υπερβολική έκθεση στον ήλιο. Έχει πολύ σοβαρές συνέπειες στην υγεία του δέρματος, ενώ μειώνει την παραγωγή κολλαγόνου και ελαστίνης, γεγονός που επιταχύνει τη χαλάρωση της επιδερμίδας.

d a b -

Δεν υπάρχει 100% αδιάβροχο αντηλιακό. Για τον λόγο αυτό, μην επαναπαύεστε και φροντίσε να επαναλαμβάνετε

Προσοχή στο σολάριουμ. Ανάλυση 20 επιστημονικών ερευνών έδειξε ότι η τεχνητή μέθοδος μαυρίσματος αυξάνει κατά 75% τον κίνδυνο για καρκίνο του δέρματος στα άτομα που ξεκινούν το σολάριουμ πριν την ηλικία των 30.

Το ότι έχετε μαυρίσει δεν σημαίνει ότι δεν χρειάζεστε προστασία. Το σοκολατένιο χρώμα στην επιδερμίδα σας μπορεί να «καλύπτει» τις κοκκινίλες και τους άλλους ερεθισμούς από τον ήλιο, όμως η επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας εξακολουθεί να υφίσταται. Χρησιμοποιήστε καθημερινά το αντηλιακό προϊόν.

Δεν υπάρχει 100% αδιάβροχο αντηλιακό. Για τον λόγο αυτό, μην επαναπαύεστε και φροντίσε να επαναλαμβάνετε την εφαρμογή του προϊόντος κάθε φορά που βγαίνετε από τη θάλασσα.

την εφαρμογή του προϊόντος κάθε φορά που βγαίνετε από τη θάλασσα.

Μην κάνετε «διακρίσεις» στα σημεία που βάζετε αντηλιακό. Μην ξεχνάτε ότι περιοχές του σώματος όπως τα χείλη, τα αφτιά, τα χέρια, οι ώμοι, το τριχωτό της κεφαλής που παρουσιάζει αραίωση και ο λαιμός είναι διαρκώς εκτεθειμένα στον ήλιο και για αυτό το λόγο απαιτούν προστασία.

Μην ξεχνάτε ότι το μαύρισμα δεν γίνεται μόνο στην παραλία. Η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία διαπερνά τα τζάμια και τα σύννεφα, για αυτό καλό είναι να ακολουθείτε τα μέτρα προστασίας ακόμη και όταν βρίσκεστε σε εσωτερικό χώρο ή σκιερό μέρος. Ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είστε εάν οδηγείτε μηχανή.

Διακόψτε την ηλιοθεραπεία εάν εμφανίζετε ερεθισμούς στην επιδερμίδα σας για οποιονδήποτε λόγο (δερματολογικό πρόβλημα, αποτρίχωση κ.λπ.), γιατί το δέρμα είναι ιδιαίτερα ευάλωτο και ευαίσθητο στην υπεριώδη ακτινοβολία.

Μην πηγαίνετε στην παραλία σαν να... βγαίνετε βόλτα! Αποφύγετε τα καλλυντικά, τα αρώματα, τις λοσιόν και τα γαλακτώματα που περιέχουν άρωμα, καθώς μπορεί να προκαλέσουν φωτοδερματίτιδα, δηλαδή αλλεργική αντίδραση του δέρματος εξαιτίας της ηλιακής ακτινοβολίας.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

24•in•vitro

Κινητά τηλέφωνα Cover story

Γράφει ο Θανάσης Τρομπούκης

«Α Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, αναμένοντας τα συμπεράσματα της επιστημονικής κοινότητας, προτείνει να εφαρμόζεται η Αρχή της Προφύλαξης (precautionary principle, η λήψη προστατευτικών μέτρων λόγω απουσίας ισχυρών επιδημιολογικών δεδομένων για τον πιθανό κίνδυνο).

Αλήθειες & ψέματα για τα κινητά

γαπάμε να μισούμε» τα κινητά τηλέφωνα, παρά το γεγονός ότι οι έρευνες τα τελευταία χρόνια καταδεικνύουν σχέση εξάρτησης των χρηστών με το τηλέφωνό τους. Και ενώ κανείς πια δεν μπορεί να φανταστεί την καθημερινότητα χωρίς ένα κινητό τηλέφωνο στην τσέπη, η συζήτηση για την επίπτωση της ακτινοβολίας στην υγεία μας πολλές φορές ξεφεύγει από τα όρια της επιστήμης και αποκτά χαρακτήρα θεωρίας συνωμοσίας. Τα κινητά τηλέφωνα προκαλούν καρκίνο; Επηρεάζουν τη γονιμότητά μας; Προκαλούν τύφλωση; Ευθύνονται για γεννήσεις παιδιών με δυσμορφίες; Οι απόψεις που κυκλοφορούν κυρίως μέσω του διαδικτύου, βρίσκουν πρόθυμους ακροατές που χωρίς δεύτερη σκέψη τις υιοθετούν και τις διασπείρουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το βίντεο που κυκλοφόρησε στο YouTube, κατά το οποίο δύο συσκευές κινητών τηλεφώνων «έψηναν» ποπ κορν. Το βίντεο το είδαν περισσότεροι από 7 εκατομμύρια χρήστες, οι οποίοι με τη σειρά τους το δημοσίευσαν στις προσωπικές τους σελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Εκ των υστέρων αποδείχθηκε ότι το βίντεο δημοσιεύθηκε από εταιρεία που προωθούσε bluetooth και handsfree. Παρ’ όλα αυτά πολλοί είναι εκείνοι που συνεχίζουν να πιστεύουν ότι αν βάλεις αντικριστά δύο κινητά τηλέφωνα σε κατάσταση ομιλίας, οι σπόροι καλαμποκιού «σκάνε». Στον πόλεμο της παραπληροφόρησης, η επιστημονική κοινότητα έχει φανεί αδύναμη να πάρει θέση. Οι ερευνητές εδώ και 40 χρόνια μελετούν τις πιθανές επιπτώσεις της μη – ιοντίζουσας ακτινοβολίας (το είδος της ακτινοβολίας που εκπέμπουν τα κινητά τηλέφωνα) στους ζωνταντούς οργανισμούς. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι έχουν δημοσιευθεί περισσότερα από 25.000 άρθρα με αυτό το θέμα. Ωστόσο, πολλές από αυτές τις μελέτες έχουν αντικρουόμενα αποτελέσματα, γεγονός που ενισχύει το κλίμα αβεβαιότητας στην κοινή γνώμη. Την ίδια στιγμή, οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας κατηγορούνται ότι μέσω επιχορηγήσεων ερευνών για την ασφάλεια της ακτινοβολίας από τα κινητά τηλέφωνα, προσπαθούν να φιμώσουν τους επιστήμονες και να αλλοιώσουν τα αποτελέσματα.

Συνεργάστηκαν οι: Ελένη Πετρίδου, Καθηγήτρια Προληπτικής Ιατρικής & Επιδημιολογίας στο Εργαστήριο Υγιεινής & Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Βιβή Παναγοπούλου, Παιδίατρος MPH (Harvard), PhD Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, Ευάγγελος Γεωργίου, Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών Διευθυντής Εργαστηρίου Ιατρικής Φυσικής, Φίλιππος Κωνσταντίνου, Καθηγητής ΕΜΠ Διεθυντής Εργαστηρίου Κινητών Ραδιοεπικοινωνιών, Κωνσταντίνα Νικήτα, καθηγήτρια στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, επικεφαλής στο Εργαστήριο Βιοϊατρικών Προσομοιώσεων και Απεικονιστικής Τεχνολογίας (BIOSIM)

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

in•vitro•25

Τι ακτινοβολούν τα κινητά τηλέφωνα Ο σύγχρονος άνθρωπος περιβάλλεται από άπειρες πηγές εκπομπής ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, από το τηλεκοντρόλ που εκπέμπει υπέρυθρη ακτινοβολία έως τον ηλεκτρονικό υπολογιστή που αποτελεί πεδίο χαμηλών συχνοτήτων ακτινοβολίας. Το σύνολο της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας χωρίζεται σε δύο περιοχές: την ιοντίζουσα και τη μη ιοντίζουσα ακτινοβολία. Η ιοντίζουσα ακτινοβολία περιλαμβάνει τις ακτίνες Χ και γάμμα. Είναι επικίνδυνη μορφή ακτινοβολίας, καθώς μπορεί να παρέμβει στους δεσμούς του DNA των κυττάρων, οδηγώντας υπό προϋποθέσεις σε νεοπλασίες και άλλες ασθένειες. Η μη – ιοντίζουσα ακτινοβολία που χρησιμοποιείται στην κινητή τηλεφωνία εκπέμπεται από ραδιοτηλεοπτικούς πομπούς, κεραίες κινητής τηλεφωνίας, φούρνους μικροκυμάτων και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές. Η ακτινοβολία εκπέμπεται τόσο κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας όσο και κατά τη φάση αναμονής, ενώ οι συσκευές είναι εφοδιασμένες με συστήματα αυτόματου ελέγχου της ισχύος εκπομπής, ώστε αυτή να περιορίζεται στην ελάχιστη δυνατή. Μετά από χρόνια ερευνών οι ειδικοί κατέληξαν ότι η κβαντική ενέργεια στην περιοχή αυτή του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος δεν είναι ικανή να προκαλέσει χημικές μεταβολές και διάσπαση των δεσμών του DNA στα κύτταρα ζώντων οργανισμών. Ωστόσο, αυτή η μορφή ενέργειας μπορεί να προκαλέσει αύξηση της θερμοκρασίας. Η απορρόφηση της ηλεκτρομαγνητικής ισχύος από τους βιολογικούς ιστούς εκφράζεται με το «Ρυθμό Ειδικής Απορρόφησης» ή αλλιώς το γνωστό SAR (Specific Absorption Rate) ο οποίος πλέον αναγράφεται σε κάθε συσκευή κινητού τηλεφώνου. Τα μέχρι σήμερα επιστημονικά στοιχεία δεν συνηγορούν στην ύπαρξη κινδύνου από τη χρήση κινητών τηλεφώνων που έχουν SAR κάτω από τα θεσμοθετημένα όρια. Ωστόσο, οι επιστήμονες πλέον έχουν επικεντρωθεί σε θέματα μη θερμικών φαινομένων. Αυτό επειδή το

Δηλαδή, μπορεί σε συνθήκες εργαστηρίου ένα κύτταρο να παρουσιάσει ανεπιθύμητη δράση από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, ωστόσο σε έναν ζώντα οργανισμό αυτό δεν επιβεβαιώνεται, καθώς έχουμε μηχανισμούς άμυνας που μας προστατεύουν. Ταυτόχρονα, η ταχεία εξέλιξη της τεχνολογίας ανατρέπει χρόνο με τον χρόνο τα δεδομένα. Για παράδειγμα, τα παλιάς τεχνολογίας κινητά τηλέφωνα εξέπεμπαν μεγαλύτερα επίπεδα ακτινοβολίας από τις σύγχρονες συσκευές. Από την άλλη, η δυσκολία στην επίπτωση της ακτινοβολίας στον ανθρώπινο οργανισμό οφείλεται: στην ύπαρξη και άλλων πηγών ακτινοβολίας -πέραν αυτής που εκπέμπουν τα κινητά τηλέφωνα- στο σύγχρονο περιβάλλον (οικιακές ηλεκτρικές συσκευές, υπολογιστές, ασύρματα τηλέφωνα, δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος κ.λπ.) στο ότι πρόκειται για πιθανές επιπτώσεις, η αξιόπιστη τεκμηρίωση των οποίων απαιτεί την παρακολούθηση μεγάλου αριθμού ατόμων για μακροχρόνιες περιόδους στο ότι ο σύγχρονος άνθρωπος δέχεται καθημερινά την επίδραση και πολλών άλλων βλαπτικών παραγόντων (π.χ. χημικά, φυτοφάρμακα, υπεριώδης ακτινοβολία, μεταλλαγμένα τρόφιμα κ.λπ.) των οποίων οι επιπτώσεις ή η συμμετοχή τους στην παθογένεση διαφόρων νοσημάτων δεν είναι γνωστή. Τα αποτελέσματα των μέχρι σήμερα ερευνών είναι αντικρουόμενα, γεγονός που οφείλεται πιθανότατα στο διαφορετικό επιδημιολογικό τους σχεδιασμό.

> > >

κινητό τηλέφωνο εκπέμπει μη ιοντίζουσα ακτινοβολία, ενώ εφάπτεται στο κεφάλι του χρήστη. Τι δείχνουν οι έρευνες Κάθε έρευνα για τις επιδράσεις της κινητής τηλεφωνίας γίνεται πρώτο θέμα στα Μέσα Ενημέρωσης, ωστόσο συχνά παρερμηνεύονται τόσο επειδή υπάρχει έλλειψη γνώσεων στο αντικείμενο όσο και επειδή οι ίδιες οι μελέτες παρουσιάζουν μεθοδολογικές δυσκολίες ή ιδιαιτερότητες. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν τέσσερις κατηγορί-

ες ερευνών που εξετάζουν την επίδραση της κινητής τηλεφωνίας. Μελέτες IN VITRO: εξετάζεται η επίδραση της ακτινοβολίας σε κύτταρα σε συνθήκες εργαστηρίου.

> > > >

Μελέτες σε πειραματόζωα.

Επιδημιολογικές μελέτες σε χρήστες κινητών τηλεφώνων με ερωτηματολόγια.

Κλινικές μελέτες.

Το πρόβλημα με αυτές τις μελέτες είναι ότι τα αποτελέσματά τους δεν είναι παράλληλα.

(πηγή: eekt.gr)

Tι ισχύει Μύθος: Αν τοποθετηθεί ένα αβγό ανάμεσα σε δύο κινητά σε κατάσταση ομιλίας επί μία ώρα, τότε το αβγό βράζει.

Αλήθεια: Τον Οκτώβριο του 2007 το ACRBR

(Australian Centre for RF Bioeffects Research) μετά από πείραμα κατέρριψε τον μύθο.

Σε κάθε περίπτωση τα αποτελέσματα ανεξάρτητων μελετών μέχρι στιγμής έχουν δείξει ότι η έκθεση σε χαμηλής συχνότητας ηλεκτρομαγνητικά πεδία μπορεί να προκαλέσει ήπιες βιολογικές δράσεις σε κύτταρα, ζώα και ανθρώπους αλλά δεν υπάρχουν αποδείξεις για οποιεσδήποτε ανεπιθύμητες δράσεις στην υγεία. Τι σημαίνει όμως «ήπιες βιολογικές δράσεις»; Η βιολογική επίδραση είναι μια φυσιολογική απάντηση του οργανισμού στην έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία.

Μύθος: Υπάρχουν προϊόντα που μειώνουν

Μύθος: Τα κινητά προκαλούν έκρηξη σε

Αλήθεια: Ο Παγκόσμιος Οργανισμός ανα-

Αλήθεια: Η ηλετρομαγνητική ενέργεια που εκπέμπουν τα κινητά είναι πολύ μικρής ισχύως ώστε να προκαλέσουν ανάφλεξη στο πετρέλαιο.

την ακτινοβολία του κινητού τηλεφώνου.

φέρει ότι αυτές οι συσκευές δεν μπορούν να αιτιολογηθούν σε επίπεδο υγείας, ενώ η αποτελεσματικότητά τους δεν έχει αποδειχθεί.

πρατήρια βενζίνης.

Μύθος: Όσο λιγότερες είναι οι κεραίες της

κινητής τηλεφωνίας, τόσο χαμηλότερη είναι η ηλεκτρομαγνητική ενέργεια που δεχόμαστε.

Αλήθεια: Όσο πυκνότερο είναι το δίκτυο κεραιών κινητής τηλεφωνίας τόσο χαμηλότερη είναι η ηλεκτρομαγνητική ενέργεια που εκπέμπει η κεραία. Ταυτόχρονα, όσο καλύτερο σήμα έχουμε στο κινητό, τόσο χαμηλότερη ακτινοβολία εκπέμπει η συσκευή.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

26•IN•VITRO

Κινητά τηλέφωνα

ο δίκτυο της κινητής τηλεφωνίας στηρίζεται σε σταθµούς βάσης που είναι εγκατεστηµένοι στις ταράτσες κτιρίων σε αστικές περιοχές. Το κινητό τηλέφωνο εκπέµπει σε τακτά χρονικά διαστήµατα ένα σήµα προς την κοντινότερη επίγεια κεραία ότι είναι σε κατάσταση αναµονής. Όταν κάποιος µας καλέσει στο κινητό τηλέφωνο, η οµιλία µεταφέρεται από το κινητό µέσω των ηλεκτροµαγνητικών κυµάτων προς τον σταθµό βάσης και από εκεί στο τηλέφωνό µας. Ωστόσο, αν και δεν θα υπήρχε δίκτυο κινητής τηλεφωνίας χωρίς τους σταθµούς βάσης, κανείς δεν θα ήθελε µια κεραία στην ταράτσα του κτιρίου του ή της γειτονικής πολυκατοικίας. Πόσο δικαιολογηµένοι είναι αυτοί οι φόβοι; Σύµφωνα µε τους ειδικούς, µε τα µέχρι τώρα επιστηµονικά δεδοµένα, η υγεία µας δεν κινδυνεύει από τους σταθµούς βάσης. Αντίθετα, όταν δεν υπάρχει επαρκές δίκτυο, δηλαδή όταν το κινητό µας δεν έχει καλό σήµα, τότε εκπέµπει ακτινοβολία µεγαλύτερης ισχύος ώστε να επικοινωνήσει µε τον κοντινότερο σταθµό βάσης. Οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας εκπέµπουν χαµηλής ισχύος ηλεκτροµαγνητικά κύµατα. Για να εγκατασταθεί µία κεραία σε ένα σηµείο, έχει προηγουµένως εκπονηθεί µελέτη ραδιοεκποµπών, ενώ σε τακτά χρονικά διαστήµατα η Ελληνική Επιτροπή Ατοµικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) διενεργεί αυτεπαγγέλτως ελέγχους για την τήρηση των ορίων ασφαλείας. Μέχρι στιγµής, όπως αναφέρει η ΕΕΑΕ, η πλειονότητα των σταθµών βάσης εκπέµπει ηλεκτροµαγνητικά πεδία σε πολύ χαµηλότερα επίπεδα από τα θεσπισµένα όρια ασφαλούς έκθεσης του κοινού. Τι γίνεται ωστόσο, µε τις κεραίες που έχουν τοποθετηθεί παράνοµα; Σύµφωνα µε την Ένωση Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας το ελληνικό δηµόσιο κωλυσιεργεί στην έκδοση αδειών για την εγκατάσταση σταθµών βάσης. Για παράδειγµα, σύµφωνα µε τη µελέτη και στοιχεία της ΕΕΚΤ µόλις για το 35% των 8 χιλιάδων κεραιών που λειτουργούν εκτός Αττικής διαθέτουν σύννοµες άδειες λειτουργίας, ενώ στην Αττική όπου λειτουργεί περίπου το 40% των κεραιών, το ποσοστό δεν ξεπερνά το 6%. Αυτό σηµαίνει ότι οι παράνοµες κεραίες που βλέπουµε σε τακτά χρονικά διαστήµατα να αποξηλώνονται είναι παράνοµες επειδή δεν έχουν πολεοδοµική άδεια και όχι επειδή εκπέµπουν ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία σε υψηλότερα, από τα επιτρεπτά, όρια. Αδικαιολόγητοι οι φόβοι; Σύµφωνα µε τους επιστήµονες, ένας άνθρωπος για να εκτεθεί σε υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας από έναν σταθµό βάσης θα πρέπει να αιωρείται από 7 έως 12 µέτρα µπροστά από την κεραία, κάτι που δεν µπορεί να συµβεί στην πραγµατικότητα. Ήδη η Ελλάδα έχει θεσπίσει πιο αυστηρά όρια από εκείνα που συστήνει η Διεθνής Επιτροπή Προστασίας από τη Μη – Ιονίζουσα Ακτινοβολία (ICNIRP) και τα οποία έχει υιοθετήσει ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας, η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Αµερικανικός FDA.

åöÜðôïõìå ôï êéíçôü Åßìáóôå óýíôïìïé üôáí >Äåí áðåõèåßáò óôï êåöÜëé, > ìéëÜìå óôï êéíçôü. áëëÜ áöÞíïõìå ìßá áðüóôáóç 2 Þ 3 åêáôïóôþí.

hands Áðïöåýãïõìå íá ôï ÷ñç>×ñçóéìïðïéïýìå free Þ bluetooth áðïìá> óéìïðïéïýìå óå åóùôåêñýíïíôáò ôï êéíçôü áðü ñéêïýò ÷þñïõò üðïõ ôï ôï óþìá ìáò.

êéíçôü Ý÷åé êáêü óÞìá.

ÅíÝñãåéá ðïõ ëáìâÜíåôáé áðü ôï óôáèìü âÜóçò ÅíÝñãåéá ðïõ ÷Üíåôáé óå Üëëåò êáôåõèýíóåéò

Όρια Ασφαλούς Έκθεσης στην Ηλεκτρομαγνητική Ακτινοβολία:

Ðñïóðßðôïõóá åíÝñãåéá óôï êåöÜëé ôïõ ÷ñÞóôç

1800MHz V/m

ÇÐÁ

61.4

Áããëßá

58.33

* ÅëëÜäá ÂÝëãéï

46.18 29.18

* Ìå íüìï ôïõ 2006 ôá üñéá Ýêèåóçò óôçí ÇÌ áêôéíïâïëßá åßíáé êáôÜ 30% áõóôçñüôåñá áðü åêåßíá ðïõ ïñßæïõí ïé äéåèíåßò ïäçãßåò.

SAR

(Specific Absorption Rate)

ÁöïñÜ ôüóï ôçí ôïðéêÞ Ýêèåóç ôïõ áíèñþðéíïõ ïñãáíéóìïý üóï êáé ôçí ïëüóùìç. Ôï äéåèíþò ðñïôåéíüìåíï üñéï åßíáé 0.08 watt áíÜ êéëü. Ç ìÝãéóôç ôïðéêÞ ôéìÞ SAR ãéá ôï êåöÜëé åßíáé ôá 2 watts áíÜ êéëü. Ïé ôéìÝò SAR áíáãñÜöïíôáé óôá öõëëÜäéá ôùí ôå÷íéêþí ÷áñáêôçñéóôéêþí ôùí êéíçôþí ôçëåöþíùí.

> > >

ÅëëÜäá

Το «σίριαλ» µε τις κεραίες

Tips

Cover story

17.000.000

óõíäÝóåéò êéíçôÞò ôçëåöùíßáò

Ïíïìáóôéêü ðïóïóôü äéåßóäõóçò

157,7% 91%

Ðïóïóôü äéåßóäõóçò óôéò çëéêßåò 18-70 åôþí

2 10 22% óôïõò

ðïëßôåò äåí Ý÷ïõí óôáèåñü ôçëÝöùíï

ôùí ÅëëÞíùí Ý÷ïõí

óõóêåõÝò ÐçãÞ: Focus Bari 2008 Äåßãìá 20.000 áôüìùí

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

in•vitro•27 Χρήσιμες ιστοσελίδες: www.enigma-program.gr www.eeae.gr, www.who.int/peh-emf/ www.icnirp.org, www.hpa.org.uk/radiation www.arpansa.gov.au, www.mbkds.net www.eekt.gr

* Συντονίστρια ελληνικής συμμετοχής στη μελέτη MOBI - KIDS, Καθηγήτρια Προληπτικής Ιατρικής & Επιδημιολογίας στο Εργαστήριο Υγιεινής & Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών ** Παιδίατρος MPH (Harvard), PhD Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών

Αποψη Τα παιδιά και τα μάτια μας Γράφουν οι Ελένη Πετρίδου * & Βιβή Παναγοπούλου * *

όσο οι επιστήμονες όσο και το ευρύ κοινό εμφανίζουν ιδιαίτερη ανησυχία για το εάν τα παιδιά είναι πιο ευαίσθητα στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία. Οι περισσότερες μέχρι σήμερα έρευνες όμως δεν αφορούν τα παιδιά και τα νεαρά άτομα, τα οποία την τελευταία δεκαετία χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο τα κινητά τηλέφωνα, αλλά και άλλες συσκευές – πηγές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Οι ιδιαιτερότητες μάλιστα του εγκέφαλου των παιδιών και των εφήβων, όσον αφορά την ανατομία και τη φυσιολογία τον καθιστά πιθανώς πιο ευάλωτο στις επιδράσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας λόγω του μικρότερου πάχους του κρανίου και της εγγενούς ευαισθησίας του εγκεφαλικού ιστού. Τα ερωτήματα αναφορικά με τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας χρήσης των κινητών τηλεφώνων στην υγεία των παιδιών καλείται να απαντήσει η διεθνής πολυκεντρική μελέτη MOBI-KIDS στην οποία συμμετέχουν ειδικοί επιστήμονες από 13 χώρες, συμπεριλαμβανόμενης και της Ελλάδας. Την ελληνική συμμετοχή συντονίζει το Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η μελέτη, η οποία μόλις ξεκίνησε, στοχεύει να καταγράψει τους όγκους εγκεφάλου που θα διαγνωσθούν σε όλα τα νοσοκομεία της Ελλάδας σε παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες ηλικίας 10 έως 24 ετών, για τα επόμενα 3 χρόνια και θα εξετάσει πιθανές συσχετίσεις μεταξύ της χρήσης συσκευών επικοινωνίας, περιβαλλοντικών πηγών ακτινοβολίας και άλλων παραγόντων κινδύνου και της ανάπτυξης όγκων εγκεφάλου. Η υπόθεση εάν υπάρχει μεγαλύτερη διεισδυ-

τικότητα της ακτινοβολίας των κινητών στον εγκέφαλο των παιδιών είναι υπό διερεύνηση από άλλες ερευνητικές ομάδες. Οι μελέτες αυτές χρησιμοποιούν ειδικά προπλάσματα της κεφαλής, τα οποία προσομοιάζουν στους ιστούς των παιδιών. Τα ατυχήματα, ο μόνος τεκμηριωμένος κίνδυνος Με σκοπό να συνεισφέρει στη σωστή ενημέρωση σε θέματα επιδράσεως της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στην υγεία το Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών έχει ξεκινήσει το πρόγραμμα ΕΝΗΓΜΑ. Μέσω του δικτυακού τόπου του προγράμματος (www.enigma-program.gr) τόσο το κοινό όσο και οι επιστήμονες μπορούν να βρίσκουν απαντήσεις στα πλέον συνήθη ερωτήματα αλλά και τις τελευταίες πληροφορίες για την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και τα κινητά τηλέφωνα. Δίνει επίσης πρόσβαση στην πλέον επικαιροποιημένη βάση δεδομένων στην οποία περιλαμβάνεται η συντριπτική πλειοψηφία των σχετικών πρόσφατων επιστημονικών δημοσιεύσεων (> 400). Από τις μελέτες αυτές, κίνδυνος από τη χρήση των κινητών τεκμηριώνεται μόνο όσον αφορά την πρόκληση ατυχημάτων εξαιτίας της διάσπασης της προσοχής πεζών και οδηγών (παιδιών και ενηλίκων) που μιλούν στο κινητό. Συνήθη ατυχήματα είναι τα τροχαία και οι πτώσεις. Ο κίνδυνος μάλιστα ατυχήματος όταν χρησιμοποιούμε κινητό κατά την οδήγηση είναι τετραπλάσιος από όταν δεν χρησιμοποιούμε. Ο κίνδυνος αυτός μειώνεται, αλλά δεν εξαλείφεται, εάν χρησιμοποιούμε Bluetooth ή τη λειτουργία της ανοιχτής ακρόασης.

ών

ς7

ς έω

ία

ικ ηλ

ετ

1 ως

ν τώ

το

ν ά έ ιδ να τώ 0 % α 1 ν ε π ό υ 7 ς 32 ίνο πό 10 ινητ λικία ι το α α η νε αθ ό α στ κ 2 χουν ιδιά φτά λα μ ινητ έ πα ό ου ν κ α στ όπ ιού Στ οσο ν λη πο π ελ ιμο α Τ ησ χρ

«Μικρές» συμβουλές Για τα παιδιά το ερώτημα της επίδρασης της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας είναι σαφώς ακόμη υπό μελέτη. Ειδικότερα όσον αφορά την κινητή τηλεφωνία συνιστάται, ως προφύλαξη και μέχρι να ολοκληρωθούν οι έρευνες να περιοριστεί σημαντικά ή τουλάχιστον να γίνεται ορθολογική χρήση του κινητού. Ειδικότερα μέχρι την ολοκλήρωση των ερευνών προτείνεται:

> > >

ζώων και ανθρώπων. Αποτελέσματα: Καμία αρνητική επίδραση στο ακουστικό σύστημα.

Οι ερευνητές δήλωσαν ότι η μελέτη COSMOS δεν θα εξετάσει μόνο την πιθανή σύνδεση των κινητών με τον καρκίνο, αλλά θα διερευνήσει και πιθανή σύνδεση με νευρολογικές νόσους, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και η νόσος Πάρκινσον. Οι συμμετέχοντες θα συμπληρώνουν ένα συνεχές online ερωτηματολόγιο σχετικά με τη χρήση του κινητού τους, την υγεία και συνολικά τον τρόπο ζωής τους, ενώ οι ειδικοί θα παρακολουθούν τη χρήση του κινητού τους (κλήσεις, αποστολή μηνυμάτων ή λήψη και αποστολή δεδομένων). Επίσης η μελέτη θα καταγράφει πώς μεταφέρουν οι χρήστες τα κινητά τους, π.χ. στην τσέπη του παντελονιού και αν χρησιμοποιούν handsfree ή bluetooth.

Για παιδιά ηλικίας < 10 χρόνων πλήρης αποφυγή ή σημαντικός περιορισμός χρήσης του κινητού Για παιδιά μέχρι 15 χρόνων χρήση μόνο ενός αριθμού κινητού για απόλυτη ανάγκη και επικοινωνία με ορισμένο αριθμό μηνυμάτων Για τους εφήβους η επικοινωνία με χρήση μηνυμάτων, ενώ κανονική χρήση να επιτρέπεται μόνο για περιορισμένο χρόνο, κατά προτίμηση με hands free ή Bluetooth, και μόνον όταν είναι αναγκαίο.

Σημαντικές Διεθνείς Έρευνες Μελέτη INTERPHONE

Χρηματοδότηση: Ευρωπαϊκή Ένωση Συντονισμός: Διεθνής Επιτροπή Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) Συμμετέχοντες: 13 χώρες (Αυστραλία, Καναδάς, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ισραήλ, Ιταλία, Ιαπωνία, Ν. Ζηλανδία, Νορβηγία, Σουηδία, Μ. Βρετανία).

Σκοπός: Η εύρεση συσχέτισης ή όχι της έκθεσης στα κινητά τηλέφωνα με συγκεκριμένες μορφές καρκίνου (ακουστικό νευρίνωμα, γλοίωμα κ.λπ.). Αποτελέσματα: Η μελέτη αυτή δεν μπόρεσε να τεκμηριώσει αυξημένο κίνδυνο από τη χρήση κινητού για την εμφάνιση συγκεκριμένων όγκων εγκεφάλου, ενώ για ορισμένες μορφές και μόνο για την πολύ

παρατεταμένη χρήση του κινητού βρέθηκε οριακά αυξημένος κίνδυνος. Μεταξύ των υπολοίπων συμπερασμάτων της μελέτης ήταν και το ότι απαιτούνται περισσότερες έρευνες που να εξετάζουν μεγαλύτερες περιόδους χρήσης του κινητού τηλεφώνου, αλλά και η ανάγκη επέκτασης των ερευνών σε νεαρότερους χρήστες. GUARD Project

Περίοδος: 1/1/2002 (διάρκεια 36 μήνες) Χρηματοδότηση: Ευρωπαϊκή Ένωση

Σκοπός: Προσδιορισμός πιθανών δυσμενών βιολογικών επιδράσεων των κινητών τηλεφώνων που λειτουργούν στα 900&1800 MHz, στο ακουστικό σύστημα

COSMOS: H μεγαλύτερη έρευνα για τα κινητά Εδώ και μερικούς μήνες έχει ξεκινήσει το μεγαλύτερο ερευνητικό project που θα εξετάσει τυχόν σχέση της χρήσης κινητών τηλεφώνων με προβλήματα υγείας, όπως καρκίνο και νευρολογικές νόσους. Πρόκειται για τη μελέτη COSMOS που θα παρακολουθήσει περισσότερα από 250.000 άτομα ηλικίας 18 έως 69 ετών επί 10, 20 ή 30 χρόνια στη Βρετανία, τη Φινλανδία, την Ολλανδία, τη Σουηδία και τη Δανία.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

28•in•vitro

Κινητά τηλέφωνα Συνέντευξη ΕΡΩΤΗΣΗ: Η κοινή γνώμη ανησυχεί για την ασφάλεια χρήσης των κινητών τηλεφώνων. Θεωρείτε ότι είναι δικαιολογημένοι οι φόβοι; Οι Έλληνες πολίτες πρέπει να αισθάνονται ασφαλείς. Θα πρέπει να σας πω ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνέχεια του ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, επιβεβαιώνει σε πρόσφατο έγγραφό της την πολυετή επιστημονικά τεκμηριωμένη πολιτική της αναφορικά με τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία (ΗΜΠ) και σχετικά θέματα υγείας. Σύμφωνα με το έγγραφο αυτό τα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά και η υπόλοιπη διεθνής κοινότητα συγκλίνουν και εφαρμόζουν τις κατευθυντήριες οδηγίες της Διεθνούς Επιτροπής για τις Μη Ιοντίζουσες Ακτινοβολίες (ICNIRP), ενώ δεν έχει διαπιστωθεί λόγος αναθεώρησης των οδηγιών αυτών. Δυστυχώς η πραγματικότητα που βιώνουμε σήμερα καταδεικνύει την ύπαρξη εσφαλμένων, ανακριβών και, θα μπορούσα να πω, τεχνοφοβικών αντιλήψεων που συνδέονται με το συγκεκριμένο θέμα. Το γεγονός είναι ότι η ανάπτυξη του κλάδου της κινητής τηλεφωνίας στη χώρα μας υπήρξε ραγδαία, αλλά δεν συνοδεύτηκε από την κατάλληλη ενημέρωση. Αποτέλεσμα είναι να επικρατούν αυτοί οι αδικαιολόγητοι φόβοι που αναφέρετε, λόγω της άγνοιας του κοινού για τα σχετικά επιστημονικά δεδομένα. Ένας επιπλέον παράγοντας που συντείνει στην καλλιέργεια αυτού του κλίματος είναι και η στάση αρκετών εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι οποίοι απουσία ουσιαστικού έργου αποπροσανατολίζουν την κοινή γνώμη με τεχνοφοβικές προσεγγίσεις. Τη στιγμή που κάθε πολίτης είναι κάτοχος ενός τουλάχιστον κινητού τηλεφώνου και την καθολική αυτή διείσδυση θα μπορούσε να την αξιοποιήσει θετικά η Τοπική Αυτοδιοίκηση, ώστε να αναβαθμίσει τις υποδομές των πόλεων, καθιστώντας τις πιο παραγωγικές και παρέχοντας υπηρεσίες φιλικές προς τον πολίτη. ΕΡ: Το γεγονός πως κάθε χώρα εφαρμόζει διαφορετικά όρια ασφαλούς έκθεσης στην ΗΜ ακτινοβολία, εντείνει την ανασφάλεια των πολιτών; Η πλειονότητα των εθνικών προτύπων και ορίων βασίζονται στις οδηγίες της ICNIRP. Ειδικά στη χώρα μας, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα θεσμοθετημένα όρια είναι κατά 30% αυστηρότερα από εκείνα που ορίζουν οι διεθνείς οδηγίες και έχει υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και θεωρούνται από τα αυστηρότερα της Ευρώπης. Στην Ελλάδα τα αυστηρότερα όρια τέθηκαν με πολιτική απόφαση και όχι επιστημονική εισήγηση και αυτός εκτιμώ ότι είναι ένας από τους λόγους που δημιουργούνται ανησυχίες στην κοινή γνώμη. ΕΡ: Πολλοί κατηγορούν τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας ότι χρηματοδοτώντας έρευνες για την ασφάλεια των κινητών τηλεφώνων, ουσιαστικά προσπαθούν να παρέμβουν στα αποτελέσματα των μελετών. Για ποιο λόγο οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας χρηματοδοτούν αυτές τις επιστημονικές έρευνες;

Ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας είναι ένας από τους πλέον δυναμικούς της παγκόσμιας οικονομίας, με συνεχή ανάπτυξη νέων υπηρεσιών και δικτύων. Πρόκειται επίσης για έναν κλάδο που εμφανίζει εξαιρετικά υψηλό επίπεδο διείσδυσης στην πλειονότητα των πολιτών, καθώς σύμφωνα με ανακοίνωση του GSM Association, περίπου 3,8 δισ. άνθρωποι (Σεπτ. 2008), δηλαδή σχεδόν ένας στους δύο κατοίκους του πλανήτη, διαθέτουν κινητό τηλέφωνο. Ένα τόσο υψηλό επίπεδο υιοθέτησης των ασύρματων κινητών επικοινωνιών, αντιλαμβάνεστε ότι μεγιστοποιεί και την ευθύνη των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, αναδεικνύοντας τα ζητήματα ασφάλειας των καταναλωτών ως θέματα μέγιστης σημασίας. Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν, ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας στηρίζει την επιστημονική έρευνα στον τομέα και παρακολουθεί στενά κάθε σχετική εξέλιξη. ΕΡ: Ένα από τα μείζονα ζητήματα που απασχολούν τόσο τους καταναλωτές όσο και τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας είναι οι κεραίες. Πολλές φορές οργανωμένες ομάδες κατοίκων «ξηλώνουν» κεραίες θεωρώντας ότι κινδυνεύουν από την ακτινοβολία που εκπέμπουν. Πώς μπορεί να λυθεί αυτό το ζήτημα; Δυστυχώς, η ανάπτυξη της κινητής τηλεφωνίας δε συνοδεύτηκε και από την ανάλογη ενημέρωση. Για όλα αυτά λοιπόν τα ζητήματα που προκύπτουν λόγω της πλημμελούς ενημέρωσης του κοινού, οι αρμόδιοι φορείς και όσοι ασχολούνται με τα κοινά οφείλουν να τοποθετούνται ορθά, με επιστημονικά τεκμηριωμένες απόψεις. Σε αυτή την κατεύθυνση, η άποψη του κλάδου της κινητής τηλεφωνίας είναι ότι απαιτούνται μέτρα διαφανούς και εποικοδομητικής ενημέρωσης. Ένα από αυτά είναι η θέσπιση του Εθνικού Παρατηρητηρίου Ηλεκτρομαγνητικής Ακτινοβολίας. Μια πρωτοβουλία που ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας είναι διατεθειμένος να στηρίξει, καθώς εκτιμούμε ότι

γιωργοσ στεφανοπουλοσ η λειτουργία ενός εθνικού ενιαίου μετρητικού συστήματος μπορεί να συνεισφέρει στην ορθή ενημέρωση του κοινού για τα σχετικά ζητήματα, αλλά και στην καλλιέργεια του αισθήματος της ασφάλειας μέσω της διενέργειας αξιόπιστων και τακτικών μετρήσεων. ΕΡ: Οι «παράνομες» κεραίες που υπάρχουν σε ορισμένες (πολλές σύμφωνα με δημοσιεύματα) ταράτσες κτιρίων είναι παράνομες λόγω της ακτινοβολίας που εκπέμπουν ή λόγω πολεοδομικών παραβάσεων;

Γενικός Διευθυντής Ένωσης Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας εγγυώνται ότι κάθε μια εγκατάσταση σταθμών βάσης κινητής τηλεφωνίας σχεδιάστηκε και λειτουργεί εντός των ορίων ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που απαιτεί η ελληνική νομοθεσία. Για κάθε μία κεραία κινητής τηλεφωνίας έχει εκπονηθεί ειδική μελέτη ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών η οποία συνεκτιμά και το σύνολο της ηλεκτρομαγνητικής εκπομπής στην ευρύτερη περιοχή και αυτές οι μελέτες επισκοπούνται, σχολιάζονται και εγκρίνονται βάσει του νόμου από την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ). Επιπλέον η ΕΕΑΕ πραγματοποιεί κάθε χρόνο μετρήσεις πεδίου και επιβεβαιώνει τη συμμόρφωση εν λειτουργία των σταθμών βάσης κινητής τηλεφωνίας των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών και όλων των λοιπών πηγών ασύρματων επικοινωνιών. Μάλιστα, εντός του 2009 η ΕΕΑΕ πραγματοποίησε μετρήσεις στο 10% των εγκατεστημένων σταθμών βάσης, δηλαδή συνολικά 1.308 ελέγχους σε κεραίες κινητής τηλεφωνίας, πανελλαδικά. Σε καμία από αυτές τις μετρήσεις δε διαπιστώθηκε υπέρβαση των ορίων εκπομπής ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, επομένως δεν τίθεται κανένα τέτοιο ζήτημα. Ποιο όμως είναι το πρόβλημα σήμερα των «δήθεν» παράνομων κεραιών; Το πρόβλημα έχει δημιουργηθεί γιατί από το 2006 ως σήμερα καθιερώθηκε με νόμο η υποχρέωση έγκρισης μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) από τις 13 περιφέρειες της χώρας. Στις ΜΠΕ περιλαμβάνονται και οι μελέτες της ΕΕΑΕ που προανέφερα. Τεσσεράμισι έτη αργότερα έχει διεκπεραιωθεί μόλις ένα ελάχιστο ποσοστό (10%) από τους περίπου 6000 φακέλους ΜΠΕ που έχουν υποβάλει οι πάροχοι κινητής τηλεφωνίας, ενώ η ολοκλήρωση της υποβολής των φακέλων έγινε τον Μάρτιο του 2008. Λόγω των καθυστερήσεων έγκρισης των ΜΠΕ, ο φαύλος κύκλος της αναποτελεσματικό-

in•vitro•29

τα κόστη έρχονται να προστεθούν και τα έξοδα αδειοδότησης, στο πλαίσιο μιας πλήρως ανεπαρκούς διαδικασίας. Μιας διαδικασίας που απαιτεί 2 έτη και την εμπλοκή 9 δημόσιων υπηρεσιών για την αδειοδότηση ενός και μόνο σταθμού βάσης (ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις σταθμών των οποίων η αδειοδότηση δεν προχωρά καθόλου), τη στιγμή που σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η διαδικασία ολοκληρώνεται από 1-3 δημόσιους φορείς, εντός 7,2 μηνών κατά μέσο όρο. Μιας διαδικασίας που αποτελεί τρανταχτό παράδειγμα της αναποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης, η οποία αδυνατεί να αντεπεξέλθει σε υποχρεώσεις που η ίδια η πολιτεία έχει θεσπίσει. Να σας αναφέρω την περίπτωση των εγκρίσεων Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που απαιτείται να εκδίδουν για τους σταθμούς βάσης οι αρμόδιες Περιφέρειες και μέχρι σήμερα από το 2006. Και η κατάσταση με τις καθυστερήσεις αυτές αναμένεται να επιδεινωθεί με τις επικείμενες αλλαγές στο χάρτη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Σε οικονομικούς όρους, πέρα από τις καταβολές των εταιρειών στο δημόσιο που προανέφερα, θα πρέπει να σας πω ότι η υφιστάμενη κατάσταση στο αδειοδοτικό πλαίσιο έχει σαν αποτέλεσμα την κατασπατάληση πόρων τόσο για το ελληνικό δημόσιο, όσο και για τις εταιρείες, σε περισσότερες από 900 δίκες ετησίως για θέματα λειτουργίας των δικτύων κινητής τηλεφωνίας, οι οποίες τροφοδοτούν την ανησυχία του κοινού. Επιπλέον, οι εταιρείες υπόκεινται στο τεράστιο κόστος επαναδειοδότησης κεραιών που αγγίζει τα 35 εκατ. ευρώ (για το σύνολο παρόχων) και επιβαρύνει τα επενδυτικά προγράμματα των εταιρειών και το πάγωμα επενδύσεων ύψους 1,8 δισ. που προγραμματίζουν οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας για τον εκσυγχρονισμό των δικτύων τους και κατ’ επέκταση των υπηρεσιών επικοινωνίας που απολαμβάνουν οι πολίτες και αυξάνουν την παραγωγικότητα των επιχειρή-

ται μια νέα περιοχή κάλυψης που προκύπτει από τη μείωση (υποδιαίρεση) των περιοχών που κάλυπταν οι προϋπάρχοντες σταθμοί. Η μείωση αυτή επιτυγχάνεται μειώνοντας την ισχύ εκπομπής τους. Πιο σημαντικό είναι όμως το ότι με τη λειτουργία νέων σταθμών βάσης, καθίσταται ευκολότερη η σύνδεση του κινητού τηλεφώνου με το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας με αποτέλεσμα να μειώνεται παράλληλα και η ατομική έκθεση των χρηστών από τα κινητά τηλέφωνα. Επομένως, όσο περισσότεροι σταθμοί βάσης λειτουργούν σε μια δεδομένη περιοχή, τόσο χαμηλότερο είναι το επίπεδο της ακτινοβολίας που εκπέμπουν και οι σταθμοί και τα κινητά τηλέφωνα. Και για να απαντήσω ευθέως το ερώτημά σας, η αποξήλωση κεραιών δεν προσφέρει απολύτως κανένα όφελος, αλλά φέρει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα ενισχύοντας το επίπεδο της εκπεμπόμενης ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. ΕΡ: Τι λύσεις προτείνετε για να δοθεί οριστικό τέλος στην παραφιλολογία γύρω από τα κινητά τηλέφωνα και τους σταθμούς βάσης; Το αδιέξοδο της αδειοδότησης μπορεί να αρθεί μόνο με τα απαιτούμενα θεσμικά μέτρα. Σε αυτή την κατεύθυνση απαιτείται άμεση ενεργοποίηση των κρατικών φορέων και διαμόρφωση ενός απλού, εφαρμόσιμου και αποτελεσματικού νομικού πλαισίου. Ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας έχει ήδη καταθέσει τις σχετικές προτάσεις του στους αρμόδιους φορείς, οι οποίες περιλαμβάνουν: Τροποποίηση του νόμου με στόχο την απλοποίηση της αδειοδότησης, ώστε εντός του 2010 να κλείσει ο κύκλος με την κατάθεση προτάσεων νόμου στη Βουλή και την επεξεργασία και δημοσίευση όλων των σχετικών ΚΥΑ που εκκρεμούν από το 2006 Ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των δημόσιων υπηρεσιών ώστε να διεκπεραι-

> >

Η άγνοια φέρνει φόβο τητας συντηρείται και με καθυστερήσεις στις Πολεοδομίες οι οποίες επικαλούμενες την έλλειψη των εγκρίσεων προχωρούν ακόμα και σε μαζικές κατεδαφίσεις κεραιών. Η ουσία του προβλήματος είναι ότι το ίδιο το κράτος που παρείχε τις άδειες στις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, αδυνατεί να δημιουργήσει αποτελεσματικές συνθήκες λειτουργίας για τους παρόχους, ώστε να είναι σε θέση να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις κάλυψης δικτύου και ποιότητας υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας που προβλέπουν οι άδειές τους. Άδειες από τις οποίες η πολιτεία έχει ήδη εισπράξει περί τα 930 εκατομμύρια ευρώ, ενώ ετησίως οι εταιρείες καταβάλλουν τέλη ύψους περίπου 32.5 εκατ. ευρώ. Σε αυτά

σεων και της δημόσιας διοίκησης. ΕΡ: Η αποξήλωση κεραιών προστατεύει τη δημόσια υγεία; Στα αστικά κέντρα, λόγω της συγκέντρωσης μεγάλου αριθμού συνδρομητών σε μικρή ακτίνα, οι περιοχές κάλυψης από τις κεραίες είναι πολύ μικρές, καλύπτοντας μερικά μέτρα. Εξαιτίας της γεωγραφικής τους εγγύτητας, το σήμα που εκπέμπουν είναι ασθενές, λειτουργούν δηλαδή με ιδιαίτερα χαμηλή ένταση που συνήθως δεν ξεπερνά τα 40 watts (όταν οι περισσότερες οικιακές συσκευές λειτουργούν σε πολύ υψηλότερη ισχύ). Σύμφωνα και με την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ), όταν λειτουργεί ένας νέος σταθμός κινητής τηλεφωνίας δημιουργεί-

ώνουν το έργο του σε συγκεκριμένο χρόνο και να ελέγχονται για αυτό Ανάδειξη των κινητών επικοινωνιών ως άξονα στρατηγικής σημασίας για την παραγωγικότητα και ανάπτυξη της χώρας Ανάληψη πρωτοβουλιών διαφανούς ενημέρωσης του κοινού και θέσπιση του Παρατηρητηρίου Ηλεκτρομαγνητικής Ακτινοβολίας Διαρκής και εποικοδομητική πληροφόρηση των πολιτών από τους αρμόδιους φορείς και ειδικότερα από το επισπεύδον Υπουργείο και τις ανεξάρτητες Αρχές (ΕΕΤΤ και ΕΕΑΕ) Άμεση ενίσχυση του συντονιστικού ρόλου της ΕΕΤΤ και καθιέρωσή της ως κεντρική αρχή για την παρακολούθηση όλης της διαδικασίας αδειοδότησης

> > > >

Ε Ι πα ν Για την επίδραση της ακτινοβολίας στην υγεία SCENIHR Ε.Ε. «Ολοκληρώνεται από τρεις ανεξάρτητες έρευνες ότι η έκθεση σε RF πεδία είναι απίθανο να οδηγήσει σε αύξηση του καρκίνου στους ανθρώπους». Εντούτοις οι ειδικοί προσθέτουν ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να διευκρινιστεί εάν η μακροπρόθεσμη έκθεση σε πεδία από κινητά τηλέφωνα (πέραν των 10 ετών) «μπορεί να θέσει κάποιο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου». Ιανουάριος 2009

National Academy of Medicine, Γαλλία (Με αφορμή αποφάσεις του δικαστηρίου τον Φεβρουάριο του 2009 που οδήγησαν τις εταιρείες Boygues Telecom και την SFR να απεγκαταστήσουν τις κεραίες των σταθμών βάσης).

«Δεν είναι γνωστός κανένας μηχανισμός μέσω του οποίου ηλεκτρομαγνητικά πεδία αυτού του εύρους των ενεργειών και των συχνοτήτων θα μπορούσαν να έχουν αρνητική επίδραση στην υγεία. Η SCENIR και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ομόφωνα δήλωσαν ότι αυτές οι κεραίες δεν προκάλεσαν κανέναν κίνδυνο για την υγεία».

Φεβρουάριος 2009

FDA ΗΠΑ «Πολλοί άνθρωποι ανησυχούν για το αν η ακτινοβολία από τα κινητά τηλέφωνα μπορεί να προκαλέσει καρκίνο ή άλλους σοβαρούς κινδύνους στην υγεία. Οι επιστημονικές ενδείξεις δεν έχουν συνδέσει τα κινητά τηλέφωνα με οποιαδήποτε προβλήματα υγείας». Ιούνιος 2009

ICNIRP (Διεθνής επιτροπή για την προστασία από τις μη – ιοντίζουσες ακτινοβολίες)

«[...] είναι η άποψη της ICNIRP ότι η επιστημονική βιβλιογραφία που δημοσιεύεται από τις οδηγίες του 1998 και μετά δεν έχει δώσει κανένα στοιχείο για την ύπαρξη δυσμενών αποτελεσμάτων από την έκθεση κάτω από τους βασικούς περιορισμούς και δεν απαιτείται άμεση αναθεώρηση των οδηγιών της σχετικά με τον περιορισμό της έκθεσης από υψηλόσυχνα ηλεκτρομαγνητικά πεδία». Αύγουστος 2009

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

30•in•vitro

Review

Συνεργάστηκαν οι: Κοσμάς Ηλιάδης, Δ/ντής Θωρακοχειρουργικής Κλινικής «Υγεία», Αθανάσιος Δ. Κουκάκης, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Δ/ντής Τμήματος Αρθροπλαστικών Ελάχιστης Επεμβατικότητας, «Λευκός Σταυρός Αθηνών», Δημήτρης Λινός, MD, FACS, Γενικός Χειρουργός, Επίκουρος Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Δ/ντής Α’ Χειρουργικής Κλινικής ΔΘΚΑ «Υγεία»,

Χειρουργικές εξελίξεις

Γράφει η Κατερίνα Βασιλείου

σο πιο άρτια και ομαλά γίνει η πράξη της χειρουργικής επέμβασης τόσο λιγότερο υποφέρει ο ασθενής, τόσο ταχύτερα και πληρέστερα αναρρώνει, τόσο πιο αποτελεσματικά επουλώνεται η πληγή», Μπέρκλεϊ Τζορτζ Άντριου Μούνιχαν, Βρετανός χειρουργός, 1920.

«Ο

Επαναστατικές αλλαγές πραγματοποιήθηκαν στο χώρο της χειρουργικής τα τελευταία είκοσι χρόνια που κατάφεραν να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο και να αυξήσουν την καλύτερη έκβαση για ένα σημαντικό αριθμό χειρουργικών επεμβάσεων. Αυτή η πρόοδος είναι αποτέλεσμα πιο εξελιγμένων αναισθητικών τεχνικών, νέων μεθόδων ελάττωσης του

περιεγχειρητικού στρες, εφαρμογής ελάχιστα τραυματικών τεχνικών και πρόληψης μετεγχειρητικών επιπλοκών. Έτσι, από την εισαγωγή της γενικής αναισθησίας στο χειρουργείο και την πραγματοποίηση της πρώτης λαπαροτομής, ίσως φτάσουμε μία ημέρα να μιλάμε, ακόμη, και για την «εικονική» ενδοσκοπική χειρουργική.

Χωρίς τομές Το παρόν Λαπαροσκοπική Χειρουργική

Ρομποτική Χειρουργική

Η λαπαροσκοπική χειρουργική ή αλλιώς «ελάχιστα παρεμβατική χειρουργική» αποτέλεσε τη σημαντικότερη εξέλιξη της γενικής χειρουργικής. Ξεκίνησε στις αρχές του 1990 ως «laser χειρουργική». Ο όρος laser είχε αρχικά καλλιεργηθεί εσφαλμένα στον κόσμο σαν μία ανώδυνη τεχνολογία με πλεονεκτήματα, όπως μικρές τομές και λιγότερη απώλεια αίματος. Πράγματι, στο ξεκίνημα η τεχνική αυτή χρησιμοποιούσε την τεχνολογία του λέιζερ, γρήγορα, όμως, αντικαταστάθηκε από ηλεκτρική ενέργεια της διαθερμίας. Όπως, εξηγεί ο καθηγητής Χειρουργικής Δημήτρης Λινός, «η επέμβαση στον κοιλιακό χώρο από τομές μήκους μόλις πέντε έως δώδεκα χιλιοστών και η χρήση ειδικών λαπαροσκοπικών εργαλείων αντίστοιχου μεγέθους επέτρεψε στην «κλασική» ανοιχτή χειρουργική να γίνεται, πια, βάσει δύο νέων πολύ σημαντικών δυνατοτήτων: α) την αντικατάσταση της άμεσης όρασης του χειρουργού με την έμμεση όραση μέσω της ενδοκάμερας του λαπαροσκοπίου, και β) την αντικατάσταση των χεριών του χειρουργού με λεπτά μακριά εργαλεία που ακολουθούν τις κινήσεις των χεριών του χειρουργού, αλλά διατηρούν την απτική του ικανότητα». Η λαπαροσκοπική μέθοδος βρίσκει, πλέον, εφαρμογή σε πληθώρα επεμβάσεων που αποτελούν χειρουργεία «ρουτίνας» για έναν έμπειρο χειρουργό.

Η ρομποτική χειρουργική υπήρξε μια τεράστια καινοτομία. Τα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης μεθόδου σε σχέση με τη λαπαροσκοπική είναι η δυνατότητα τρισδιάστατης όρασης και καλύτερης χρήσης των λαπαροσκοπικών εργαλείων σε δύσκολες ανατομικά περιοχές. Οι ειδικοί, ωστόσο, τονίζουν ότι η ρομποτική μέθοδος έχει και ορισμένα εγγενή μειονεκτήματα, όπως, την έλλειψη απτικής δυνατότητας του χειρουργού και τα μεγάλα, δύσχρηστα και περιορισμένα εργαλεία που έχει στη διάθεσή του. Και, όπως, χαρακτηριστικά, αναφέρει ο κ. Λινός, «η επιτυχία της επέμβασης συνεχίζει και βασίζεται αποκλειστικά στα χέρια και την εμπειρία του χειρουργού και όχι στη συχνά λανθασμένη άποψη για την «τεχνητή νοημοσύνη» του «ρομπότ». «Εντυπωσιακά είναι τα αποτελέσματα της ρομποτικής χειρουργικής και στην αποκατάσταση καταγμάτων με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών, μηχανημάτων πλοήγησης και ρομπότ», τονίζει ο Ορθοπαιδικός – Αθλητίατρος, κ. Δημήτρης Τσούκας.

Η επιτυχία της ρομποτικής επέμβασης βασίζεται στην εμπειρία του χειρουργού και όχι του... ρομπότ!

Λαπαροσκοπική Χειρουργική μίας Τομής (SILS) Η τεχνική αυτή έχει σαν βασική ιδέα ότι αντί να χρησιμοποιούνται τρία ή τέσσερα σημεία εισό-

δου για τη λαπαροσκοπική χειρουργική, χρησιμοποιείται μόνο ένα, και μάλιστα ο ομφαλός μέσα από τον οποίο μπορούν να εισέλθουν όλα τα εργαλεία. Ωστόσο, όπως εξηγεί ο κ. Λινός «η σχεδόν παράλληλη πορεία των λαπαροσκοπικών εργαλείων, αλλά και η σχετικά μεγάλη τομή των 3 εκατοστών στον ομφαλό που αναγκαστικά συνοδεύεται από μεγαλύτερο πόνο και περισσότερες πιθανότητες μετεγχειρητικής κήλης, έχουν περιορίσει τον αρχικό ενθουσιασμό τόσο ορισμένων χειρουργών όσο και της βιομηχανίας που εύκολα κατασκεύασε τα αναγκαία εργαλεία για αυτή τη τεχνική».

Ενδοσκοπική Χειρουργική με Εργαλεία Βελόνας (Needlescopic) Η σύγχρονη ενδοσκοπική χειρουργική βασίζεται στην τεράστια εμπειρία της λαπαροσκοπικής χειρουργικής, χρησιμοποιώντας όμως όλο και μικρότερα εργαλεία. Οι κάμερες των 10 χιλιοστών έχουν αντικατασταθεί από κάμερες 5 χιλιοστών, ενώ τα εργαλεία και υλικά των 5 και 10 χιλιοστών. από αντίστοιχα 2 και 3 χιλιοστών. «Η λεγόμενη needlescopic surgery, δηλαδή η ενδοσκοπική χειρουργική με εργαλεία μεγέθους «βελόνας», είναι πιο φιλική και προς το χειρουργό αλλά και προς τον ασθενή, καθώς στην κοιλιά του οι τομές «βελόνας» συνοδεύονται από μικρότερο πόνο και ακόμη καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα», σημειώνει ο κ. Λινός.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

in•vitro•31

Γιώργος Στράντζαλης, Επίκουρος Καθηγητής Νευροχειρουργικής, Νευροχειρουργική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών «Ευαγγελισμός», Δημήτρης Τσούκας, Δ/ντής Ορθοπαιδικής Κλινικής Αθλητικών Κακώσεων Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Δ/ντής Κέντρου Ελάχιστα Επεμβατικής Ορθοπαιδικής και Αθλητιατρικής Χειρουργικής MIOSMED.

Ιστοσελίδες με πληροφορίες για τις νέες χειρουργικές μεθόδους στη σελίδα 45.

Θωρακοσκοπική Χειρουργική

Αρθροσκοπική Χειρουργική

Η ενδοσκοπική χειρουργική εφαρμόζεται, πλέον, και στο κομμάτι του θώρακα μεταφέροντας τις γνώσεις και τις αρχές από τη λαπαροσκοπική χειρουργική στη θωρακική περιοχή. Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, υπάρχει ραγδαία ανάπτυξη της τεχνικής της θωρακοσκόπησης που ως απόλυτα εξειδικευμένη μέθοδος απαιτεί ανάλογα εργαλεία, εξοπλισμό συσκευών και χειρουργείου για να εφαρμοστεί. Η θωρακοσκόπηση, όπως όλες οι ενδοσκοπικές τεχνικές, αποτελεί χειρουργείο ήπιας βαρύτητας σε σύγκριση με την «ανοικτή» κλασική τεχνική. Γίνεται με δύο ή τρεις μικρές τομές, της τάξης του ενός εκατοστού και εισόδου στη θωρακική κοιλότητα κάμερας με τηλεσκοπική όραση και ικανότητα μεγέθυνσης του σημείου 16 φορές περισσότερο. Παρέχει καταπληκτική όραση και με την είσοδο των κατάλληλων εργαλείων, μεγάλη δυνατότητα χειρισμών. Πλεονεκτεί της κλασικής θωρακοχειρουργικής στη νοσηρότητα, το σεβασμό στους μυς και το μετεγχειρητικό πόνο, το χρόνο και κόστος νοσηλείας, ενώ έχει καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα, αφού καταργείται η τομή. Η θωρακοσκοπική χειρουργική τεχνική βρίσκει εφαρμογή τόσο σε διαγνωστικό επίπεδο ορισμένων παθήσεων, όσο και στη θεραπεία των περισσότερων παθήσεων των πνευμόνων, περικαρδίου, οισοφάγου και μεσοθωρακίου που αφορούν καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις των οργάνων αυτών. Οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι βελτιώσεις των αναισθησιολογικών τεχνικών έχουν δώσει επιπλέον ώθηση στις θωρακοσκοπικές τεχνικές. Έτσι, σήμερα «χειρουργούνται και στην Ελλάδα, ακόμη και νεογέννητα παιδιά με συγγενείς ανωμαλίες στον θώρακα θωρακοσκοπικά. Η επέκταση χρήσης ρομποτικής χειρουργικής στον θώρακα κερδίζει διαρκώς έδαφος, αφού δίνει τη δυνατότητα λεπτών χειρισμών (μέσω του ρομπότ) στα ευγενή όργανα του θώρακα. Άποψή μας είναι πως σε κέντρα που εφαρμόζουν και τη θωρακοσκοπική τεχνική, περισσότερες από τις μισές επεμβάσεις γίνονται με τη χρήση ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών», όπως τονίζει ο θωρακοχειρουργός, κ. Κοσμάς Ηλιάδης.

Η επανάσταση στον τομέα της Ορθοπαιδικής Χειρουργικής φέρει το όνομα της αρθροσκοπικής χειρουργικής, μιας επέμβασης που γίνεται λαπαροσκοπικά. «Η αρθροσκόπηση είναι η σύγχρονη δυνατότητα πραγματοποίησης επεμβάσεων μέσω πολύ μικρών τομών εισάγοντας μία μικροσκοπική κάμερα σε οποιαδήποτε άρθρωση ελέγχοντας, εκτιμώντας και επεμβαίνοντας για να διορθωθούν σημαντικοί τραυματισμοί, όπως ρήξεις χιαστού ή εξάρθρωση ώμου που παλαιότερα απαιτούσαν πολύ μεγάλες τομές με τραυματισμούς σε μυς και ιστούς, μακροχρόνια μετεγχειρητική ακινητοποίηση και αποκατάσταση. Τώρα, πια, αποκαθίστανται με αρθροσκοπικά ή όπως συνολικά ονομάζουμε ελάχιστα επεμβατικά χειρουργεία», εξηγεί ο κ. Δημήτρης Τσούκας. Όπως, χαρακτηριστικά, προσθέτει ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός, κ. Α. Κουκάκης, «οι νέες τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας σε ό,τι αφορά την εμφύτευση ολικών αρθροπλαστικών γόνατος και ισχύου μπορούν να εφαρμοσθούν πλέον σε ποσοστό 80-90% σε ασθενείς που πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα γόνατος και ισχίου με ασφάλεια και καλά αποτελέσματα.»Μέσω της αρθροσκόπησης τραυματισμοί όπως ρήξη πρόσθιου και οπίσθιου χιαστού συνδέσμου και μηνίσκων στο γόνατο, ρήξη συνδέσμων, αστάθεια ώμου κ.ά., αποκαθίστανται πλήρως μέσω μικρών τομών, ενώ ο ασθενής παραμένει ελάχιστα στο νοσοκομείο, εμφανίζει λιγότερο πόνο και μικρότερο κίνδυνο επιπλοκών.

Με την αρθροσκόπηση οι ασθενείς εμφανίζουν λιγότερο πόνο και έχουν μικρότερο κίνδυνο επιπλοκών.

Το μέλλον «Εικονική» (virtual) Ενδοσκοπική Χειρουργική

Η πρώτη λαπαροσκόπηση χρονολογείται από το 1981, όταν ο Γερμανός Kelling ενδοσκόπησε την κοιλιά ενός σκύλου. Η πρώτη λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή πραγματοποιήθηκε στις 17 Μαρτίου του 1987 από τον Γάλλο χειρουργό Φιλίπ Μουρέτ στη Λυών.

Το μέλλον της χειρουργικής και ο επόμενος σταθμός μετά την «επανάσταση» της λαπαροσκοπικής τεχνικής στις αρχές του 1990, θα είναι η πραγματικά υποβοηθούμενη από την «τεχνητή νοημοσύνη» και την πληροφορική χειρουργική. Σύμφωνα με τον κ. Λινό, «όταν η ψηφιακή εικόνα από τον αξονικό τομογράφο ενσωματωθεί στην ενδοσκοπική ψηφιακή εικόνα του χειρουργείου, όταν η εγχείρηση σχεδιασθεί στον υπολογιστή πριν το χειρουργείο με τις «συντεταγμένες» της παθολογίας της απεικονιστικής εξέτασης, όταν η ίδια η προγραμματισμένη εγχείρηση γίνει από ένα ρομπότ υπό την παρακολούθηση του χειρουργού, τότε θα έχουμε την πραγματική νέα πρόοδο που λέγεται Virtual ή «Eικονική» Λαπαροσκοπική Χειρουργική. Προσπάθειες προς την κατεύθυνση αυτή έχουν γίνει και γίνονται πειραματικά εδώ και πολλά χρόνια. Περιμένουμε την τεχνολογία και τη βιομηχανία να υλοποιήσουν τα αποτελέσματα της ερευνητικής μέχρι τώρα προσπάθειας». Για τον εκπαιδευόμενο νέο χειρουργό η «εικονική» λαπαροσκοπική χειρουργική του μέλλοντος θα του επιτρέπει τον ιδανικό προεγχειρητικό σχεδιασμό της επέμβασης, αλλά και την «εικονική» πραγματοποίησή της, δίνοντάς του τη δυνατότητα να αναγνωρίσει τις δυσκολίες και τις επιπλοκές πριν ακόμη προχωρήσει στο χειρουργείο.

Ενδοσκοπική Χειρουργική μέσω των Φυσιολογικών Οπών - NOTES Η ενδοσκοπική διαγαστρική χειρουργική ή αλλιώς ενδοσκοπική χειρουργική μέσω φυσικών οπών (N.O.T.E.S.) του σώματος θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ακόμη βήμα μετά την κατάκτηση της ενδοσκοπικής λαπαροσκοπικής χειρουργικής. Η νέα αυτή τεχνική, που ακόμη εφαρμόζεται σε πειραματικό στάδιο, θα δίνει τη δυνατότητα στους χειρουργούς να πραγματοποιούν επεμβάσεις στο εσωτερικό της κοιλιακής χώρας χωρίς καμία τομή πάνω στο ανθρώπινο σώμα, αλλά με εισχώρηση εύκαμπτων ενδοσκοπίων μέσω των φυσικών ανθρωπίνων οπών, όπως το στόμα, το στομάχι, το παχύ έντερο, η ουρήθρα και ο κόλπος. «Η βασική ιδέα της επέμβασης στην κοιλιά χωρίς καμία ορατή τομή στο δέρμα, που θα μεταφραζόταν σε λιγότερο πόνο και νοσηλεία, υπήρξε πολύ πρωτοποριακή. Όμως, στην πράξη η καινοτόμος αυτή τεχνική δεν προχωράει ουσιαστικά, παρά τις προσπάθειες πολλών χειρουργών από όλο τον κόσμο», όπως αναφέρει ο κ. Λινός, διότι στη συγκεκριμένη περίπτωση η βιομηχανία δεν μπόρεσε να ακολουθήσει κατασκευάζοντας τα κατάλληλα βοηθήματα - εργαλεία που απαιτούνταν, ώστε να «κλείνουν» σωστά οι τομές στα «φυσιολογικά» στόμια.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

32•in•vitro

Ρεπορτάζ

Γράφει ο Χάρης Δημοσθενόπουλος, MMedSci. SRD, Προϊστάμενος Διαιτολογικού Τμήματος Γ.Ν.Α. «ΛΑΪΚΟ», Μέλος Δ.Σ. Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας

Best Seller στο πιάτο μας Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, περισσότερα από 800 λειτουργικά τρόφιμα βρίσκονται στα ράφια των ελληνικών σούπερ μάρκετ. Η «δημοφιλία» των προϊόντων σχετίζεται κυρίως με την αύξηση και διαφοροποίηση των καταναλωτικών επιθυμιών, τις διαδοχικές διατροφικές κρίσεις και σκάνδαλα, την εύρεση καινοτόμων τρόπων παραγωγής και μεθόδων εμπλουτισμού όλων των λειτουργικών τροφίμων, την επιβάρυνση της υγείας λόγω τρόπου ζωής, την αύξηση του κόστους της υγειονομικής περίθαλψης, τη σημασία της πρόληψης των ασθενειών, καθώς και τη νέα νομοθεσία που επιτρέπει την ευκολότερη είσοδo των λειτουργικών τροφίμων στην αγορά.

Το νομικό πλαίσιο... Από την 1η Ιουλίου του 2007 είναι σε ισχύ ένα αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο από την Ε.Ε., σχετικά με την επισήμανση των τροφίμων και τον τρόπο διαφήμισής τους, το οποίο έχει εναρμονισθεί με το δίκαιο της κάθε χώρας-μέλους. Τόσο η Ε.Ε. όσο και το Διεθνές Ινστιτούτο Βιολογικών Επιστημών (ILSI), που ασχολούνται με την Επιστήμη των Λειτουργικών Τροφίμων στην Ευρώπη, έχουν επισημάνει δύο βασικά χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει οποιοδήποτε προϊόν κυκλοφορεί στην αγορά ως «λειτουργικό τρόφιμο»: πρέπει να είναι βασισμένο σε έγκυρους δείκτες βελτίωσης της λειτουργίας-στόχου καθώς και σε έγκυρους δείκτες των ενδιάμεσων παραμέτρων της ασθένειας ή ακόμα και της ίδιας της ασθένειας.

Υπολογίζεται ότι το 2010 το ύψος των πωλήσεων των λειτουργικών τροφίμων θα φτάσει τα 123.4 δισ. ευρώ, ενώ το 2005 ήταν μόλις 54.3 δισ.

...η θέση του καταναλωτή Προκειμένου να αποφύγει την παραπλανητική διαφήμιση, ο καταναλωτής είναι απαραίτητο να διαβάζει την ετικέτα στη συσκευασία του τροφίμου. Ιδανικά, πρέπει να αποδεικνύεται επιστημονικά ότι η εκάστοτε «ενεργή» ουσία απορροφάται από τον οργανισμό ή φτάνει στο σημείο όπου μπορεί να δράσει και ότι η κατανάλωση του τροφίμου στις συνήθεις ποσότητες έχει ωφέλιμη δράση για τον οργανισμό. Επίσης, καλό είναι να μη στηρίζεται μόνο σε μια συγκεκριμένη δράση του τροφίμου. Για παράδειγμα, η κατανάλωση ενός προϊόντος όπως η μαργαρίνη με στερόλες ή στανόλες από ένα παχύσαρκο άτομο με υψηλή χοληστερόλη, είναι μια επιλογή που πρέπει να διερευνηθεί, δεδομένου ότι πέρα από το όφελος για τα λιπίδια θα του προσδώσει και επιπλέον θερμίδες. Επίσης, η σύσταση για κατανάλωση αλλαντικών πλούσιων σε ελαιόλαδοφτωχών σε ζωικό λίπος από καρδιοπαθείς είναι ένα θέμα που ο ασθενής πρέπει να συζητήσει με τον ειδικό, ειδικά αν προηγουμένως δεν κατανάλωνε αλλαντικά ή τέτοιου είδους τρόφιμα.

Τι είναι τα

ειτουργικά τρόφιμα είναι όλα εκείνα τα τρόφιμα που, σύμφωνα με μελέτες και επίσημα επιστημονικά ευρήματα, έχουν συγκεκριμένες ευεργετικές επιδράσεις σε μία ή περισσότερες παραμέτρους υγείας. Περιέχουν ένα θρεπτικό συστατικό που δρα θετικά σε κάποια λειτουργία του οργανισμού και για αυτό πολλοί τα χαρακτηρίζουν και ως «διατροφικά θεραπευτικά τρόφιμα». Γενικά, τα λειτουργικά τρόφιμα είτε: • Έχουν υποστεί τροποποίηση προκειμένου να αυξηθεί η περιεκτικότητά τους σε οποιοδήποτε συστατικό προσδίδει όφελος στην υγεία (π.χ. αβγά πλούσια σε ω3) • Έχουν εμπλουτιστεί με ένα νέο συστατικό (εμπλουτισμός γαλακτοκομικών με ασβέστιο) • Έχουν υποστεί αντικατάσταση ή ακόμα και πλήρη αφαίρεση ενός βλαβερού συστατικού (π.χ. κορεσμένου λίπους) • Έχουν εμπλουτιστεί με ένα συστατικό που

συμβάλλει στη διατήρηση των ωφέλιμων επιπτώσεων της κατανάλωσής του Παραδείγματα λειτουργικών τροφίμων •Προϊόντα γάλακτος που έχουν υποστεί ζύμωση, γιαούρτια με προβιοτικές καλλιέργειες που περιέχουν ζωντανούς ευεργετικούς μικροοργανισμούς και προβιοτικά βακτηρίδια και τα οποία βελτιώνουν τη λειτουργία του πεπτικού συστήματος •Μαλακές μαργαρίνες, γιαούρτι, τυρί σε μορφή κρέμας που είναι εμπλουτισμένα κατάλληλα ώστε να αποτελούν πηγές φυτικών στερολών και στανολών, οι οποίες σύμφωνα με αρκετές επιστημονικές μελέτες μειώνουν τη χοληστερόλη και τον κίνδυνο για καρδιοπάθεια. • Προϊόντα με αντιοξειδωτικούς παράγοντες (ροφήματα με φρούτα και λαχανικά) • Χυμοί, μαργαρίνες, μπάρες, ακόμη και αβγά με ω3 που • Γαλακτοκομικά ή ροφήματα χυμού για τον έλεγχο της υψηλής πίεσης

Πλεονεκτήματα Συμβάλλουν στη βελτίωση της υγείας και της ευημερίας

Βοηθούν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης συγκεκριμένων ασθενειών (καρκίνος, διαβήτης, στεφανιαία νόσος, υπέρταση)

Διευκολύνουν λειτουργίες του οργανισμού όπως η πέψη, η εντερική λειτουργία, η μείωση λιπιδίων αίματος κ.ά.

Βελτιώνουν την πνευματική και σωματική ευεξία

Ενισχύουν το αμυντικό σύστημα του οργανισμού

Συμπληρώνουν μια ανεπαρκή και μη-ισορροπημένη διατροφή ειδικών ομάδων.

Συμβάλουν στη μείωση του κόστους της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

in•vitro•33

(Α)σθενές φύλο

Ενημερωθείτε για την αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα μέσα από το παιχνίδι www.backinplay.gr

Αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα

Γράφει ο Δημήτρης Παπαντωνίου

«Φρένο» η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία Επειδή η πάθηση μπορεί να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου, είναι σημαντικό να γίνει η διάγνωση όσο το δυνατό νωρίτερα και να ξεκινήσει θεραπεία με την κατάλληλη αγωγή. Η θεραπεία της αγκυλοποιητικής σπονδυλαρθρίτιδας συχνά συνδυάζει τη φαρμακευτική αγωγή με άσκηση και/ή φυσικοθεραπεία.Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει: Μη στεροειδή φάρμακα, που χορηγούνται συχνά για να ανακουφίσουν από τον πόνο και τη δυσκαμψία. -Κορτικοστεροειδή, που έχουν ως στόχο τους να καταστείλουν τη φλεγμονή βραχυπρόθεσμα. Αντιρευματικά φάρμακα, τροποποιητικά της νόσου, που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των σοβαρότερων περιστατικών. Σ' αυτή την κατηγορία συμπεριλαμβάνονται τα βιολογικά φάρμακα που είναι διαθέσιμα την τελευταία δεκαετία και έχουν βελτιώσει δραματικά τη ζωή των ασθενών με σοβαρή μορφή της νόσου. Ο γιατρός μπορεί να συστήσει χειρουργική επέμβαση, εάν παρατηρείται σφοδρός πόνος ή υπάρχει άρθρωση τόσο κατεστραμμένη που πρέπει να αντικατασταθεί.

Τips για

ολλά από τα περιστατικά αγκυλοποιητικής σπονδυλαρθρίτιδας γίνονται αντιληπτά κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας. Κι αυτό, γιατί η πάθηση που προσβάλλει 3 φορές περισσότερους άνδρες από ό,τι γυναίκες, κάνει συνήθως την εμφάνισή της κατά τη διάρκεια της νεότητας ή των πρώτων ετών της μέ-

Το 42% των ανδρών και το 18% των γυναικών που πάσχουν από αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα, παρουσιάζουν πλήρη αγκύλωση της σπονδυλικής στήλης 3 δεκαετίες έπειτα από την εκδήλωση της νόσου.

τους ασθενείς

Προσέξτε το βάρος σας, τρώτε υγιεινά. Φροντίστε ώστε η διατροφή σας να είναι ισορροπημένη και υγιεινή και αποφύγετε να πάρετε υπερβολικό βάρος. Ορισμένοι ασθενείς πάσχουν επίσης και από φλεγμονώδη νόσο των εντέρων, η οποία μπορεί να συνοδεύεται από σοβαρή διάρροια. Αν ανήκετε σε αυτή την κατηγορία, ρωτήστε το γιατρό σας, ποιες τροφές πρέπει να τρώτε και ποιες να αποφεύγετε. Να ασκείστε τακτικά. Ακολουθήστε πρόγραμμα ασκήσεων που βοηθούν να διατηρείτε την ευλυγισία σας και να βελτιώνετε τη στάση του σώματός σας. Ωστόσο, πριν ξεκινήσετε να ασκείστε, μιλήστε με το γιατρό ή τον φυσικοθεραπευτή σας. Επίσης καλό είναι να γνωρίζετε ότι ένα ζεστό μπάνιο το πρωί βοηθάει ιδιαίτερα στο ξεκίνημα της ημέρας. Προσέξτε πού και πώς κάθεστε. Διαλέγετε καρέκλες με σκληρό κάθισμα και ράχη που να στηρίζει τη σπονδυλική σας στήλη. Διατηρείτε καλή στάση σώματος όταν κάθεστε και μην παραμένετε καθιστοί για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

σης ηλικίας. Η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση, που προσβάλλει κυρίως τη σπονδυλική στήλη, αλλά και άλλα μέρη του σώματος, όπως τους ώμους, τα ισχία και τα γόνατα. “Σε έναν ασθενή που πάσχει από αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα, το ανοσοποιητικό σύστημα δε λειτουργεί σωστά, με αποτέλεσμα τα κύτταρά του να προσβάλλουν τις αρθρώσεις μεταξύ των σπονδύλων και τις αρθρώσεις μεταξύ σπονδυλικής στήλης και λεκάνης”, εξηγεί ο διευθυντής της ρευματολογικής κλινικής του ΝΙΜΤΣ, κύριος Αλέξιος Ηλιόπουλος. Η γενετική προδιάθεση μπορεί να παίζει βασικό ρόλο στην εμφάνιση της πάθησης, ενώ, σύμφωνα με έρευνες, στην πυροδότηση της νόσου ενδεχομένως να συμβάλλουν βακτήρια ή άλλοι μολυσματικοί παράγοντες. Κατά την αρχική τους εκδήλωση, τα συμπτώματα είναι σχεδόν ανεπαίσθητα και σταδιακά γίνονται πιο έντονα. Το πρώτο σύμπτωμα είναι συνήθως ένας αμβλύς πόνος στο μέσο της ράχης. Ο πόνος φτάνει στο αποκορύφωμά του αργά τη νύχτα, ενώ παρατηρείται δυσκαμψία τις πρωινές ώρες. Η δυσκαμψία εξαλείφεται κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά επανέρχεται εάν ο ασθενής παραμείνει ακίνητος. Η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα μπορεί επίσης να προκαλέσει άλλα συμπτώματα στο σώμα. Το πιο κοινό από αυτά είναι η τενοντίτιδα στον Αχίλλειο τένοντα, ο πόνος στην περιοχή της πυέλου και τα πλευρά, η φλεγμονή της ίριδας του ματιού και η φλεγμονή του εντέρου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, προκαλεί φλεγμονή και καταστροφή σε αρθρώσεις, όπως στα ισχία και τα γόνατα. Αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, μπορεί να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου.

Συνεργάστηκε ο Αλέξιος Ηλιόπουλος, Διευθυντής Ρευματολογικής Κλινικής Ν.Ι.Μ.Τ.Σ.

Νόσος

για νέους

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

34•in•vitro

Ανταπόκριση 46ο Ετήσιο Συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) Iσχυρό πλήγμα κατά του καρκίνου των ωοθηκών και του λεμφώματος

Το ASCO είναι ένα από τα πλέον σημαντικά επιστημονικά συνέδρια που διεξάγονται παγκοσμίως με θέμα την ογκολογία. Το IN VITRO ζήτησε από επιστήμονες που παρακολούθησαν τις εργασίες του να μας σχολιάσουν ορισμένες από τις πιο αξιόλογες επιστημονικές ανακοινώσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου.

ύο κλινικές μελέτες φάσης ΙΙΙ, που ανακοινώθηκαν στο ASCO στις 4 - 8 Ιουνίου στο Σικάγο των ΗΠΑ έδειξαν ιδιαίτερα σημαντικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση του καρκίνου των ωοθηκών και του λεμφώματος. Καρκίνος των ωοθηκών Η πρώτη από τις μελέτες, με την κωδική ονομασία «GOG 0218», πραγματοποιήθηκε σε 1.873 γυναίκες με προχωρημένο μη προθεραπευμένο καρκίνο των ωοθηκών. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς, στις οποίες χορηγήθηκε το μονοκλωνικό αντίσωμα μπεβασιζουμάμπη σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία, είχαν 39% μεγαλύτερη πιθανότητα να ζήσουν περισσότερο, χωρίς επιδείνωση της νόσου τους (PFS), σε σύγκριση με τις γυναίκες, στις οποίες χορηγούταν μόνο χημειοθεραπεία. Σχολιάζοντας τα ευρήματα, o Αριστοτέλης Μπαμιας, Παθολόγος-Ογκολόγος, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών τόνισε ότι «Τα αποτελέσματα αυτά σηματοδοτούν ένα σημαντικό βήμα προόδου για τις ασθενείς, που χρειάζονται περισσότερες θεραπευτικές επιλογές». Όπως φάνηκε σε μελέτες που έγιναν στο Εργαστήριο της Αιματολογικής-Ογκολογικής Μονάδος της Θεραπευτικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο καρκίνος των ωοθηκών συνδέεται με υψηλές συγκεντρώσεις αγγειακού ενδοθηλιακού αυξητικού παράγοντα (VEGF), μιας πρωτεΐνης που σχετίζεται με την ανάπτυξη και εξάπλωση του όγκου. Η μπεβασιζουμάμπη έχει αναπτυχθεί ειδικά για να στοχεύει τον VEGF και να αναστέλλει τη βιολογική δράση του. Έτσι εξηγείται το ευεργετικό της αποτέλεσμα στην πρόγνωση των ασθενών αυτών. Λέμφωμα Ιδιαίτερα θετικά είναι τα αποτελέσματα της κλινικής μελέτης φάσης ΙΙΙ, PRIMA, στην οποία συμμετείχαν 1.217 ασθενείς με νεοδιαγνωσθέν οζώδες λέμφωμα. Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής κατέδειξαν ότι η πρώτης γραμμής θεραπεία συντήρησης με ριτουξιμάμπη για δύο χρόνια, σε ασθενείς με οζώδες λέμφωμα που ανταποκρίθηκαν σε αρχική θεραπεία με ριτουξιμάμπη και χημειοθεραπεία, διπλασιάζει την πιθανότητα οι συγκεκριμένοι ασθενείς να επιβιώσουν χωρίς εξέλιξη της νόσου (PFS). Σύμφωνα με τη Μαρία Αγγελοπούλου (Επίκουρη Καθηγήτρια Αιματολογίας, Πανεπιστημιακή Αιματολογική Κλινική, Λαϊκό Νοσοκομείο), «το οζώδες λέμφωμα είναι μια ανίατη νεοπλασία του λεμφικού ιστού. Αποτελεί ένα συχνό τύπο μη-Hodgkin λεμφώματος (NHL) και συναντάται σε μία στις πέντε περιπτώσεις λεμφωμάτων στο δυτικό κόσμο.Πρόκειται για μια μελέτη με σημαντικά αποτελέσματα, καθώς στη συγκεκριμένη ομάδα ασθενών ο κίνδυνος εξέλιξης του λεμφώματος μειώθηκε στο μισό».

Νέα έρευνα για το πολλαπλό μυέλωμα

το πρόσφατο συνέδριο της Αμερικανικής Ογκολογικής Εταιρείας παρουσιάστηκε ενδιαφέρουσα μελέτη για το ρόλο των διφωσφονικών αλάτων στη θεραπεία των ασθενών με πολλαπλό μυέλωμα. Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν αναφορές ότι τα διφωσφονικά άλατα, εκτός από την ευνοϊκή επίδραση που έχουν στον οστικό μεταβολισμό και τη μείωση των σκελετικών συμβαμάτων (παθολογικά κατάγματα, ανάγκη για ακτινοβολία ή χειρουργική επέμβαση στα οστά), πιθανώς να έχουν και αντικαρκινικές ιδιότητες, κάτι που το ζολεδρονικό οξύ έδειξε στους ασθενείς με καρκίνο μαστού. Για να μελετηθεί η πιθανή αντι-νεοπλασματική δράση του ζολεδρονικού οξέος στο πολλαπλό μυέλωμα, Βρετανική μελέτη από το Medical Research Council (MRCIX) συνέκρινε το ζολεδρονικό οξύ και την κλοδρονάτη, τόσο σε ασθενείς που έλαβαν ως θεραπεία πρώτης γραμμής αυτόλογη μεταμόσχευση μυελού των οστών, όσο και σε ηλικιωμένους ασθενείς που δεν ήταν κατάλληλοι για μεταμόσχευση. Ο κύριος σκοπός της μελέτης ήταν να υπολογιστεί η διάμεση ολική επιβίωση των ασθενών. Το διάμεσο διάστημα παρακολούθησης ήταν 3,7 έτη. Οι ασθενείς που έλαβαν ζολεδρονικό οξύ εμφάνισαν μείωση του σχετικού κινδύνου θανάτου κατά 15% σε σχέση με τους ασθενείς που έλαβαν κλοδρονάτη, γεγονός που μεταφράστηκε σε πλεονέκτημα επιβίωσης κατά 5,5 μήνες στο σκέλος του

ζολεδρονικού οξέος. Οι ασθενείς που έλαβαν ζολεδρονικό οξύ είχαν επίσης 24% μείωση του σχετικού κινδύνου ανάπτυξης σκελετικού συμβάματος και εμφάνισης νέων οστεολύσεων σε σχέση με τους ασθενείς που έλαβαν κλοδρονάτη. Τέλος το ζολεδρονικό οξύ αύξησε τον αριθμό των πολύ καλών και πλήρων ανταποκρίσεων (vgPR και CR) στους ασθενείς που δεν έλαβαν αυτόλογη μεταμόσχευση, γεγονός που επιπρόσθετα ενισχύει την πιθανότητα αντιμυελωματικής δράσης του. Από πλευράς παρενεργειών, η μόνη διαφορά που παρατηρήθηκε μεταξύ των δυο διφωσφονικών αλάτων ήταν η συχνότητα εμφάνισης οστεονέκρωσης της γνάθου, η οποία, όπως αναμένονταν, ήταν αυξημένη στο σκέλος του ζολεδρονικού οξέος (3,5% έναντι 0,3% στο σκέλος της κλοδρονάτης). Η σημαντική αυτή μελέτη, η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα στο χώρο του πολλαπλού μυελώματος, παρέχει σημαντικές ενδείξεις ότι το ζολεδρονικό οξύ μπορεί να έχει αντιμυελωματική δράση και έτσι να αυξήσει το προσδόκιμο επιβίωσης σε ασθενείς με πολλαπλό μυέλωμα. Η επιβεβαίωση της μελέτης αυτής μπορεί να οδηγήσει στην ευρύτερη και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα χρήση του ζολεδρονικού οξέος στο πολλαπλό μυέλωμα. Γράφει ο Ευάγγελος Τέρπος, Αιματολόγος Επίκουρος Καθηγητής Θεραπευτικής -Αιματολογίας, Θεραπευτική Κλινική ΕΚΠΑ, Νοσ. Αλεξάνδρα

Αύξηση της επιβίωσης ασθενών με μεταστατικό μελάνωμα

συχνότητα του μεταστατικού μελανώματος έχει αυξηθεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, το ίδιο και η θνησιμότητα σε σύγκριση με τους περισσότερους καρκίνους. Η μέση επιβίωση των ασθενών με μεταστατικό μελάνωμα είναι λιγότερη από χρόνο. Καμία θεραπεία δεν είναι εγκεκριμένη μετά την αποτυχία της πρώτης γραμμής θεραπείας. Πρόσφατα (5 Ιουνίου 2010), κατά τη διάρκεια του Παναμερικανικού Ογκολογικού Συνεδρίου παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα μιας μελέτης που για πρώτη φορά εμφανίστηκε όφελος στην επιβίωση των ασθενών με μεταστατικό μελάνωμα. Πρόκειται για το ipilimumab, ένα καινούργιο μονοκλωνικό αντίσωμα αντί του CTLA-4 (αντιγόνο σχετιζόμενο με τα κυτταροτοξικά Τ-λεμφοκύτταρα). Η θεραπεία με το ipilimumab αύξησε τη μέση επιβίωση σε 10 μήνες από 6.4 της ομάδας ελέγχου (συνολική αύξηση της επιβίωσης κατά 32%). Αναλυτικότερα, τα ποσοστά επιβίωσης των ασθενών στους 12 μήνες αυξήθηκαν από 25.3% σε 45.6% και στους 24 μήνες από 13.7% σε 23.5%. Είναι σημαντικό το ότι ένα μικρό ποσοστό των ασθενών εμφανίζει μακροχρόνια επιβίωση πάνω από 4 χρόνια, και πιθανώς θεωρείται ότι έχει ιαθεί από το μελάνωμα. Η χορήγηση του φαρμάκου πρέπει να γίνεται κάτω από αυστηρή ιατρική παρακολούθηση για να αντιμετωπίζονται οι παρενέργειες που είναι κυρίως φαινόμενα από το ανοσοποιητικό. Με την κατάλληλη υποστήριξη τα φαινόμενα αυτά είναι αναστρέψιμα. Γράφει η Ελένη Γκόγκα, Επίκουρη Καθηγήτρια Παθολογίας - Ογκολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

in•vitro•35

Science Τεχνολογία και υγεία

Γράφει η Δήμητρα Τζούβελη

Πιο αξιόπιστα τα υδραργυρικά πιεσόμετρα Τα αυτόματα ηλεκτρονικά πιεσόμετρα έχουν αντικαταστήσει τα τελευταία χρόνια τα παλαιότερα υδραργυρικά, ωστόσο πρόσφατη αμερικανική έρευνα θέτει υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία τους. Επιστήμονες από το Νοσοκομείο «Good Samaritan» στο Λος Άντζελες συνέκριναν την αποτελεσματικότητα των δυο πιεσομέτρων σε 337 ασθενείς και διαπίστωσαν ότι οι τιμές της αρτηριακής πίεσης που έδινε το αυτόματο πιεσόμετρο ήταν κατά μέσο όρο 2 mmHg χαμηλότερες από τις αντίστοιχες του υδραργυρικού. Η διαφορά αυτή μάλιστα ήταν μεγαλύτερη (από 10 έως και 20 mmHg) στους ασθενείς άνω των 65 ετών. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το υδραργυρικά πιεσόμετρα, λόγω της χρήσης του στηθοσκοπίου, έχουν τη δυνατότητα να καταγράφουν με μεγαλύτερη ακρίβεια την συστολική και διαστολική πίεση, κάτι που είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας οι οποίοι έχουν λιγότερο ελαστικές αρτηρίες.

Τεχνητά μόρια ενεργοποιούν την άμυνα Αμερικανοί επιστήμονες κατάφεραν να δημιουργήσουν τεχνητά μόρια από πλαστικό που συμπεριφέρονται ως αντισώματα σε ζωντανά ζώα. Σύμφωνα με τους ίδιους, πρόκειται για μια ανακάλυψη που ανοίγει τον δρόμο για τη χρήση των συνθετικών μορίων σε στοχευμένες επιθέσεις κατά των ιών και άλλων επιβλαβών αντιγόνων. Οι επιστήμονες ενεργοποιώντας με χημική αντίδραση το αντιγόνο melittin (πρωταρχική τοξίνη των μελισσών),δημιούργησαν συνθετικά σκέλη νανοσωματιδίων και κατόπιν τα διοχέτευσαν με ένεση σε ποντίκια. Διαπίστωσαν ότι τα συνθετικά νανοσωματίδια ενσωματώθηκαν με επιτυχία στην κυκλοφορία του αίματος των ζώων. «Πρόκειται για μια εξέλιξη που γεννά ελπίδες ότι αυτά τα νανοσωματίδια μπορεί να έχουν εφαρμογή σε θεραπείες με αντισώματα», σχολίασε ο ερευνητής Kenneth Shea από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Irvine.

Ονομάζεται Noby και λειτουργεί με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή. Το ρομποτικό μωρό που κατασκεύασαν Ιάπωνες ερευνητές προσομειώνει τις βασικές συμπεριφορές ενός βρέφους. Στόχος των ερευνητών είναι να κατανοήσουν την ανθρώπινη ανάπτυξη με τη βοήθεια μηχανικών και μαθηματικών μοντέλων.

Λογισμικό

«κόβει»

την ακτινοβολία

να νέο λογισμικό πρόγραμμα που δημιούργησαν Αμερικανοί ερευνητές μειώνει στο μισό την ακτινοβολία που εκπέμπει η αξονική κολονοσκόπηση ενώ ταυτόχρονα διατηρεί την ποιότητα της εικόνας των απεικονίσεων. Όπως αναφέρουν οι ερευνητές στο επιστημονικό έντυπο American Journal of Roentgenology, η δημιουργία του συγκεκριμένου λογισμικού έρχεται για να μειώσει τους φόβους και τις ανησυχίες γιατρών και ασθενών σχετικά με τους κινδύνους που μπορεί να κρύβει για την υγεία η συγκεκριμένη εξέταση. Η αξονική κολονοσκόπηση αποτελεί τη νεώτερη μέθοδο απεικόνισης του παχέος εντέρου, η οποία έγκειται στην ταχεία σάρωση της κοιλίας και δεν απαιτεί τη χρήση ενδοσκοπίου. Η μέθοδος έχει μεγαλύτερη ευαισθησία, ωστόσο τα τελευταία χρόνια πολλές μελέτες αναφέρουν ότι λόγω της ακτινοβολίας που εκπέμπει, αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο, ιδιαίτερα στους νεώτερους ανθρώπους που υποβάλλονται συχνά σε αυτή. Το νέο λογισμικό δημιουργήθηκε από επιστήμονες της Κλινικής Mayo και η αποτελεσματικότητά του εξετάστηκε σε 18 ασθενείς. Τα

αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι δεν υπήρξαν σημαντικές διαφορές στην ποιότητα των απεικονίσεων μεταξύ των ασθενών που υποβάλλονταν στην εξέταση με κανονική δόση ακτινοβολίας και εκείνων που έκαναν αξονική κολονοσκόπηση που είχε μειωμένη ακτινοβολία. «Η τεχνική που αναπτύξαμε μας επιτρέπει να χρησιμοποιούμε λιγότερη ακτινοβολία από εκείνη που χρησιμοποιείται σε μια κλασική αξονική τομογραφία κοιλίας, χωρίς όμως να επηρεάζεται η ποιότητα των απεικονίσεων. Ελπίζουμε ότι αυτή η νέα τεχνική θα ελαχιστοποιήσει τον φόβο που υπάρχει σχετικά την ασφάλεια της εξέτασης» δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας Dr. Daniel Johnson από την Κλινική Mayo. Τα τελευταία χρόνια, οι εταιρείες που κατασκευάζουν αξονικούς τομογράφους καταβάλλουν προσπάθειες να μειώσουν την ακτινοβολία που εκπέμπουν τα μηχανήματα έτσι ώστε οι ασθενείς να υποβάλλονται στις σχετικές εξετάσεις χωρίς φόβο για την υγεία τους.

Νέο λογισμικό μειώνει στο μισό την ακτινοβολία της αξονικής κολονοσκόπησης

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

36•in•vitro

All that food

Συνεργάστηκε η Κωσταλένια Καλλιανιώτη, Κλινική διαιτολόγος - διατροφολόγος

Γάλα

Γράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

Είδη Πρόβειο: Είναι πλουσιότερο σε λιπαρά και μέταλλα και φαίνεται να περιέχει μεγαλύτερη ποσότητα λακτόζης σε σύγκριση με το αγελαδινό. Κατσικίσιο: Είναι αρκετά πιο εύπεπτο από το αγελαδινό, καθώς τα σταγονίδια του λίπους του έχουν μόλις το 20% του μεγέθους των σταγονιδίων λίπους του αγελαδινού. Η σύστασή του είναι πιο κοντά σε εκείνη του μητρικού γάλακτος, γι’ αυτό και είναι καλύτερα ανεκτό από τον οργανισμό μικρών παιδιών. Επίσης, είναι πιο εύκολα ανεκτό από άτομα με αλλεργίες σε σύγκριση με το αγελαδινό. Αγελαδινό: Περιέχει πληθώρα θρεπτικών συστατικών, ωστόσο έχει συνδεθεί και με την εμφάνιση αλλεργιών. Γάλα σόγιας: Είναι φυτικό προϊόν και ως τέτοιο δεν περιέχει χοληστερόλη. Είναι αρκετά πλούσιο σε πρωτεΐνη, ωστόσο αυτή δεν είναι τόσο υψηλής βιολογικής αξίας σε σύγκριση με την πρωτεΐνη του ζωικού γάλακτος. Βιολογικό: Ως βιολογικό ορίζεται από τον USDA το γάλα που παράγεται από αγελάδες που έχουν εκτραφεί αποκλειστικά σε βιολογικές καλλιέργειες, δεν έχουν λάβει συνθετικές ορμόνες ή φάρμακα για την αντιμετώπιση ασθένειας και οι οποίες ζουν σε στάβλους με καλή χωρητικότητα. Προς το παρόν, δεν έχουν αναγνωριστεί διαφορές μεταξύ του βιολογικού και συμβατικού γάλακτος όσον αφορά την ποιότητα και την ασφάλεια, ενώ μελέτες δείχνουν ότι και τα δύο είδη γάλακτος περιέχουν παρόμοια θρεπτικά συστατικά. Αγελαδινό γάλα, πλήρες (ανά 100γρ) Ενέργεια: 60 kcal Πρωτεΐνη: 3.22 g Ασβέστιο: 113 mg Ριβοφλαβίνη: 0.183 mg Βιταμίνη D: 40 IU Κορεσμένα λιπαρά: 1.865 g Χοληστερόλη: 10 mg Κατσικίσιο γάλα, πλήρες (ανά 100γρ) Ενέργεια: 69 kcal Ολικό λίπος: 4.14 g Φώσφορος: 111 mg Νιασίνη: 0.277 mg Χοληστερόλη: 11 mg Πρόβειο γάλα, πλήρες (ανά 100γρ) Ενέργεια: 108 kcal Κάλιο: 137 mg Παντοθενικό οξύ: 0.407 mg Πολυακόρεστα λιπαρά: 0.308 g Σοκολατούχο γάλα, πλήρες Ενέργεια: 83 kcal Ολικά σάκχαρα: 9.54 g Ασβέστιο: 112 mg Βιταμίνη Β12: 0.33 μg Βιταμίνη Α: 95 IU Κορεσμένα λιπαρά: 2.104 g (Πηγή: USDA National Nutrient Database for Standard Reference, Release 21 (2008)

Μεγαλώνει γερά... οστά

ο έχουμε συνδέσει με τη βρε φική και παιδική ηλικία. Ωστόσο, το γάλα μας συντροφεύει και στη μετέπειτα ζωή μας. Το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα κατέχο υν εξέχουσα θέση στη μεσογειακή διατροφή, καθ ώς εντοπίζονται στη μέση της μεσογειακής πυραμίδας, δηλαδή συστήν εται να καταναλώνονται καθημεριν ά σε μέτρια ποσότητα. Θρεπτική αξία Είναι ιδιαίτερα γνωστό για την υψηλή του περιεκτικό τητα σε ασβέστιο, το βασικότερο μέταλλο για την υγεία των οστών. Ωστόσο, αποτελεί μια πολ ύ καλή πηγή φωσφόρου και μαγνησίου, ουσίες που είναι καίριας σημασίας για την ανά πτυξη ενός υγιούς σκελετού. Επίσης, περιέχει βιταμίνες του συμπλέγματος Β και ειδικότερ α ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β2) και κοβαλαμίνη (βιταμίνης Β12 ), οι οποίες συμμετέχουν ενε ργά στην εύρυθμη λειτουργία του νευρικού συστήματος. Η βιταμίνη Α που περιέχει είναι απα ραίτητη για τη σωστή ανάπτυ ξη και την υγεία του ανοσοποιη τικού συστήματος ενώ το κάλιο συμβάλλει στην καλύτερη ρύθμιση της αρτηριακής πίε σης. Καταπολεμά το στρες Το γάλα περιέχει μία πρωτεΐν η υψηλής βιολογικής αξίας, την καζεΐνη, καθώς και τα πεπτίδια β- λακτογλοβουλ ίνη και α-λακτοαλβουμίνη. Οι δύο τελευταίες ουσίες φαίνεται , μάλιστα, ότι έχουν ευεργετικέ ς δράσεις, καθώς επιστημον ικά δεδομένα δείχνουν ότι μπο ρούν να συμβάλουν στη ρύθ μιση της αρτηριακής πίεσης και να ενισχύσουν τη φυσική άμυνα, ενώ υπάρχουν στοιχεία που υποστηρίζουν ότι η α-λακτ αλβουμίνη έχει την ικανότητα να μειώνει το στρες! Το μόνο «μελανό σημείο» του πλήρους γάλακτος είν αι η

περιεκτικότητά του σε κορ εσμένα λιπαρά - αποτελούν το ~70% των συνολικών λιπαρώ ν- γι’ αυτό και τα τελευταία χρόνια συστήνεται, ήδη από την ηλικία των δύο ετών, η κατανάλωση light γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόν των, καθώς έχουν συνδεθεί με σημαντικά ευεργετικά οφ έλη, ενώ παράλληλα υπάρχουν ενδ είξεις ότι μπορούν να συμ βάλουν στον καλύτερο έλεγχο του σωματικού βάρους. Προστατεύει την καρδιά Ιδιαίτερο επιστημονικό ενδ ιαφέρον παρουσιάζει ένα λιπαρό που βρίσκουμε στο γάλα, το συζευγμένο λινολενικό οξύ (CLA), το οποίο φαίνεται να έχει σημαντική αντικαρκινικ ή και αντιαθηρωματική δράση σε πειραματόζωα, ενώ αναμέν εται να γίνουν ακόμη περισσότε ρες μελέτες σε ανθρώπου ς.

Tips >

Αν εχετε δυσανεξία στη λακ τόζη, προμηθευτείτε ειδικούς τύπους γάλατος με μικ ρότερη ποσότητα λακτόζης ή προτιμήστε γαλακτοκομικ ά προϊόντα που λόγω της επε ξεργασίας έχουν μειωμένα επίπεδα του ενζύμου. Το σπιτικό γάλα με κακάο είναι υγιεινή επιλογή διότι περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά του γάλακτος και επιπρόσθετα το κακάο σε σκόνη είναι εμπλουτισμέν ο με μικροθρεπτικά συστατικά . Η κατανάλωση 1κ.σ. κακ άο δεν επηρεάζει την απορρό φηση του ασβεστίου, υπο στηρίζουν τελευταίες μελέτε ς. Καταναλώστε τα με τη μορ φή smoothies, χρησιμοπο ιώντας γάλα χαμηλών λιπαρώ ν και φρούτα της επιλογής σας.

> >

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

IN•VITRO•37

Ψυχολογία

Συνεργάστηκε η Μαρίνα Ρουσσάκη, Ψυχίατρος

Ερωτικές ταινίες

Γράφει η Σοφία Μαρία Σοφιανού

«Π

Η Ελληνική Υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήµατος κρούει των κώδωνα του κινδύνου για τις συνέπειες της επαφής των ανηλίκων µε τον κόσµο της πορνογραφίας. Έρευνες δείχνουν ότι ελάχιστοι γονείς ξέρουν πώς να «προστατεύσουν» τα παιδιά τους.

ρώτη φορά είδα ταινία πορνό όταν ακόµη ήµουν ανήλικος. Η στιγµή ήταν “µαγική”, διότι ό,τι είχα αρχίσει να φαντάζοµαι στα 15 µου διαπίστωσα ότι ήταν ένας κόκκος άµµου σε σχέση µε αυτά που παρακολούθησα. Έχουν περάσει από τότε 18 χρόνια και συνεχίζω να βλέπω ταινίες ως ενήλικας πια. Μου αρέσουν πολύ, µε απελευθερώνουν, βάζουν φτερά στις φαντασιώσεις µου… µόνο που θέλω να τις βλέπω µόνος µου. Πριν από 2 χρόνια η σύντροφός µου ανακάλυψε -και µάλιστα έντροµη γιατί προφανώς δεν το ενέκρινε- ότι βλέπω ερωτικές ταινίες. Από τότε έχω κλειστεί στον εαυτό µου. Όµως, τις απολαµβάνω ακόµη περισσότερο µόνος µου σε τέτοιο σηµείο που έχω αντικαταστήσει σε ένα βαθµό την ερωτική επαφή µε τη σύντροφό µου. Έχω πολλές και ισχυρές φαντασιώσεις, που δεν ξέρω εάν υπάρχει σύντροφος που µπορώ να τις πραγµατοποιήσω. Και καταλαβαίνω ότι αυτό σε ένα µεγάλο µέρος οφείλεται στις ταινίες που παρακαλουθώ», λέει ο Δηµήτρης, που αναρωτιέται εάν βλέποντας πορνό κάνει κακό όχι µόνο στη σχέση του αλλά και στον ίδιο του τον εαυτό, διότι ερµηνεύει πια τη σεξουαλική πράξη µε όρους ταινιών ερωτικού περιεχοµένου. Η εποχή του πορνό Ζούµε σε µια υπερ-σεξουαλική κοινωνία η οποία πια έχει εύκολη, γρήγορη και ανώνυµη πρόσβαση σε πορνογραφικό υλικό. Οι ταινίες και τα περιοδικά πορνό, που κάποτε αποτελούσαν ταµπού, σήµερα κρέµονται στα περίπτερα, µοιράζονται δωρεάν µε τις εφηµερίδες, γίνονται πρώτο θέµα στα δελτία ειδήσεων και απέχουν µόλις ένα κλικ από την οθόνη του υπολογιστή µας. Το κόστος της πορνογραφικής απελευθέρωσης κάποιες φορές είναι «τσουχτερό» για την ψυχική µας υγεία. Οι ερωτικές ταινίες µας εκπαιδεύουν σε µία σεξουαλική συµπεριφορά αποµόνωσης. Ταυτόχρονα, το πορνογραφικό υλικό προσφέρει µια έντονη σεξουαλική επιθυµία, η οποία συνήθως εκτονώνεται µε αυνανισµό. Όταν αυτή η συµπεριφορά παγιωθεί και γίνει

Διεγείρει τη µοναξιά συνήθεια και εξάρτηση, τότε έχει αρνητικές συνέπειες και στην ερωτική µας σχέση.

θεια, τότε σκόπιµο θα ήταν να απευθυνθεί το ζευγάρι σε ψυχολόγο ειδικευµένο στη σεξουαλική υγεία.

«Εθισμός και αυνανισμός» Για ολοένα και περισσότερους ανθρώπους, το πορνό δεν είναι κάτι που έρχεται µε τη σεξουαλική ζωή, αλλά κάτι που προηγείται αυτής. Η βύθιση στον φανταστικό κόσµο του πορνό έχει ως αποτέλεσµα την ικανοποίηση µιας εγωιστικής ανάγκης: το άτοµο αρχίζει να αδιαφορεί για τον σύντροφό του και υποκύπτει στον αυνανισµό. Οι σεξουαλικές επαφές µεταξύ των συντρόφων µειώνονται και ο καθένας κλείνεται στον εαυτό του. Στις περιπτώσεις µάλιστα που κάποιος από τους δύο το ανακαλύπτει, υπάρχει αυτοµάτως ρήξη εµπιστοσύνης στο ζευγάρι. Η κατάσταση µπορεί να οδηγηθεί στα άκρα αν δεν συζητήσουν ανοιχτά το θέµα, χωρίς φόβους, στερεότυπα και προκαταλήψεις. Αν ο σύντροφος επιµένει αδυνατώντας να κόψει τη συνή-

Θετική πλευρά: «ανανέωση;» Από την άλλη πλευρά, το να βλέπει ένα ζευγάρι µαζί ταινίες πορνό δεν ισοδυναµεί απαραίτητα µε πρόβληµα στη σχέση ή στη σεξουαλική τους ζωή. Αντίθετα, υπό συγκεκριµένες προϋποθέσεις, µια ερωτική ταινία µπορεί να ανανεώσει την ερωτική ζωή του ζευγαριού. Μπορεί να λειτουργήσει ως ερωτικό βοήθηµα ή και να τους διδάξει πράγµατα για το σεξ που δεν γνώριζαν. Ωστόσο, είναι σηµαντικό να υπάρχει εµπιστοσύνη µεταξύ του ζευγαριού και η παρακολούθηση πορνό ταινιών να µη γίνεται απαραίτητη σε κάθε σεξουαλική επαφή. Άλλωστε, µία ταινία πορνό δεν µας προσφέρει συναισθηµατική πληρότητα. Δεν αντικαθιστά τη φυσική παρουσία του συντρόφου, το άγγιγµα και το χάδι του.

Πώς επηρεάζει το πορνό τα παιδιά; ΣΕ ΜΙΑ ΙΔΙΑΊΤΕΡΗ αλλά και ευαίσθητη περίοδο της ζωής όπως είναι η παιδική και εφηβική ηλικία, όπου διαµορφώνονται οι βάσεις για σηµαντικές αξίες στη ζωή, η πορνογραφία µπορεί να έχει πολύ αρνητικές συνέπειες: • Η εύκολη πρόσβαση -ιδιαίτερα από το διαδίκτυο -µπορεί να παρακινήσει µια πιο γρήγορη και πρόωρη έναρξη των σεξουαλικών δραστηριοτήτων, πριν µάλιστα οι νέοι να είναι έτοιµοι γι’ αυτό. •Επηρεάζει όλο και περισσότερα παιδιά µι-

κρότερης ηλικίας και σε πολλές περιπτώσεις το πορνό αποτελεί την κύρια πηγή ενηµέρωσής τους σε θέµατα σεξουαλικής ζωής. • Η πορνογραφία ενθαρρύνει το σεξ χωρίς τις απαραίτητες προφυλάξεις. • Τα πρότυπα των παιδιών – εφήβων επηρεάζονται από αυτό που βλέπουν, µε αποτέλεσµα να δηµιουργούνται µέσα τους πλασµατικές εικόνες και καταστάσεις. • Υπάρχουν παιδιά που έχουν την τάση να µιµούνται αυτά που βλέπουν σε πορνό, ενώ άλλα παρουσιάζουν τάση για αυξη-

µένη επιθετικότητα. • Όταν αυτά τα παιδιά γίνονται ενήλικες έχουν πιο συχνά συµπεριφορά σεξουαλικής κακοποίησης προς τον/ τη σύντροφό τους. Είναι απαραίτητη η εύρεση λύσης για την αντιµετώπιση του φαινοµένου. Η διαρκής µόρφωση και πληροφόρηση των παιδιών σε θέµατα σεξουαλικής αγωγής από την οικογένεια και ειδικούς είναι πολύ σηµαντική, γιατί έτσι θα δοθούν σωστές βάσεις στις οποίες στηρίζεται η υγιής σεξουαλική ζωή.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

38•in•vitro

Baby boom

Συνεργάστηκε η Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ», Διευθυντής: Καθηγητής Παιδιατρικής Δημήτριος Καφετζής, Επιστημονική Υπεύθυνος: Άρτεμις Κ. Τσίτσικα, Λέκτορας Παν/μίου Αθηνών

eδεσμώτες

Εθισμός στο διαδίκτυο

ο Ίντερνετ είναι ένα χρήσιμο εργαλείο, αλλά η αλόγιστη χρήση του ευθύνεται για την ασθένεια της σύγχρονης εποχής, που πλήττει όλο και περισσότερα παιδιά. Τον εθισμό στο διαδίκτυο. Το φαινόμενο είναι διεθνές και έχει φέρει σε αμηχανία την επιστημονική κοινότητα παγκοσμίως, σχετικά με το εάν πρόκειται για είδος «εξάρτησης» ή για την κορυφή του παγόβουνου άλλων δυσκολιών και προβλημάτων. Παιδιά «χαμένα», που «σερφάρουν» με τις ώρες, παραμελώντας βασικούς τομείς καθημερινής δράσης, όπως είναι το σχολείο, τα χόμπι, ο αθλητισμός, οι κοινωνικές σχέσεις και περνούν πολλές ώρες καθημερινά κλεισμένα στους τέσσερις τοίχους, φλερτάροντας με μία οθόνη… Εβδομήντα παιδιά ηλικίας από 11 έως 18 χρόνων, κυρίως αγόρια, εθισμένα στο Ίντερνετ παρακολουθούνται από επιστήμονες της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστήμιου Αθηνών, όπως ανακοίνωσαν πριν από ένα μήνα οι υπεύθυνοι της Μονάδας Εφηβικής Υγείας του νοσοκομείου Παίδων.

Γράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη αλλάζουν ρούχα και να παραμελούν την καθημερινή τους υγιεινή. Τα παραπάνω ενδέχεται να εμφανιστούν σε ηπιότερη μορφή κατά την πρώιμη εφηβεία. Όσο ο έφηβος μεγαλώνει, ο πειραματισμός και η περιέργεια, η μη συνειδητοποίηση του κινδύνου και η φυσιολογική αντίδραση σε κάθε καταπίεση τον καθιστούν ευάλωτο και ευαίσθητο σε εξαρτήσεις. Αιτίες και συμπτώματα Το φαινόμενο φαίνεται ότι είναι πολυπαραγοντικό. Παίζουν ρόλο η προσωπικότητα του εφήβου, η ύπαρξη συνοδών ψυχολογικών καταστάσεων (ντροπαλοί έφηβοι με χαμηλή αυτοεκτίμηση και δυσκολία στις κοινωνικές δεξιότητες, έφηβοι με υπερκινητικότητα, διαταραχές συμπεριφοράς ή καταθλιπτικό συναίσθημα κ.λπ.), το οικογενειακό περιβάλλον, τραυματικά γεγονότα κ.ά. Οι νέες κοινωνικές συνθήκες (έλλειψη χώρων φυσικής εκτόνωσης και κοινωνικοποίησης, υπεραπασχόληση των γονέων, γενικότερη απομόνωση και έλλειψη επικοινωνίας) ενδεχομένως να συμβάλλουν στην εμφάνιση της κατάχρησης του διαδικτύου. Σύμφωνα με τους ειδικούς, πάντως, υπάρχουν κάποια πρόδρομα συμπτώματα της εξάρτησης από το διαδίκτυο. Συγκεκριμένα, για τα παιδιά μέχρι 10 ετών, οι γονείς πρέπει να ανησυχήσουν αν παρατηρήσουν τα ακόλουθα: Υπερβολικό χρόνο ενασχόλησης με το Ίντερνετ, μονομανία, παραμέληση υποχρεώσεων και άλλων ασχολιών, απότομη πτώση της σχολικής επίδοσης, απομόνωση και μείωση του χρόνου δραστηριοτήτων και του χρόνου που περνούν με φίλους, επιθετικότητα, μεταβολή της συμπεριφοράς, αδιαφορία για πράγματα που παλιά τον/την ευχαριστούσαν, πονοκέφαλοι, ξηρότητα οφθαλμών κ.ά.

Πειραματισμοί και περιέργεια Το φαινόμενο είναι συχνό στη μέση εφηβεία (15-17 ετών), κατά την οποία οι έφηβοι πειραματίζονται και σταδιακά αυτονομούνται, καθώς και κατά την όψιμη εφηβεία (> 17 ετών). Οι περισσότεροι εξαρτημένοι έφηβοι ασχολούνται με «παιχνίδια», στο σπίτι ή στα internet café. Μπορεί να σταματήσουν το σχολείο, να απομονωθούν από την οικογένεια και τους φίλους, να είναι επιθετικοί με τους γονείς, να κλέβουν χρήματα από την οικογένεια για να «παίζουν», να ζουν σε ένα δωμάτιο, να μην τρώνε ή το αντίθετο (να παχαίνουν πολύ), να μη γυμνάζονται και να μην κοιμούνται για 24ωρα. Μπορεί ακόμη να μην

Οδηγός «επιβίωσης» για γονείς και παιδιά Η αγωνία των περισσότερων γονιών είναι πώς θα «προλάβουν» το φαινόμενο και, βέβαια, πώς θα το αντιμετωπίσουν. Χρήσιμες είναι οι παρακάτω συμβουλές: Αφιερώστε χρόνο στα παιδιά σας. Από κοι νού με αυτά, ασχοληθείτε στο διαδίκτυο. Καλύψτε τα συναισθηματικά. Διατηρήστε καλή σχέση μαζί τους και ενθαρρύνετε την επικοινωνία όλων των μελών της οικογένειας. Θέστε όρια μέσα στο σπίτι. Ειδικότερα, για τα όρια που τίθενται διεθνώς για χρόνο οθόνης - screen time- κατά την παιδική και εφηβική ηλικία είναι οι 2 ώρες την ημέρα (το μέγιστο).

> > >

Τοποθετήστε τον ηλεκτρονικό υπολογιστή σε κοινόχρηστο χώρο ώστε να υπάρχει σχετική επιστασία και το παιδί να μην έχει τη δυνατότητα να απομονωθεί. Χρησιμοποιήστε φίλτρα για τις επιβλαβείς ιστοσελίδες. Μαζί με τον έφηβο, συμμετέχετε στις επιλογές του, όμως χωρίς υπερβολές ή/και παράλογες απαγορεύσεις. Ενημερώστε το με απλά λόγια από μικρή ηλικία για τα φαινόμενα «εθισμού» και παρενόχλησης Αναζητήστε άμεσα βοήθεια εάν διακρίνετε υπερβολική χρήση ή/και συμπεριφοράς «εθισμού» εκ μέρους του παιδιού.

> > > >

Γενικά, στην πρόληψη του φαινομένου της κατάχρησης του διαδικτύου μπορούν να συμβάλουν η οικογένεια (εφαρμογή ορίων, συμμετοχή σε άλλες δραστηριότητες κ.λπ.), το σχολείο (εκμάθηση ασφαλούς χρήσης του διαδικτύου, ενημέρωση για τα φαινόμενα κατάχρησης, παρενόχλησης κ.λπ.), τα ΜΜΕ (ενημέρωση με αντικειμενικό τρόπο, χωρίς άρωμα reality) και η πολιτεία (νομικό πλαίσιο για τη λειτουργία των internet café, προγράμματα πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης στα σχολεία, εκπαίδευση γονέων κ.ά.)

Ένα παιδί επιτρέπεται να είναι μπροστά στην οθόνη δύο ώρες την ημέρα. Πρόκειται για όρια που έχουν θεσπιστεί διεθνώς.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

IN•VITRO•39

Προτείνουμε Ιατρικές σελίδες Γιατί πονάμε

Μάθε ποιος στ’ αλήθεια είσαι

Ο νευροχειρουργός Frank Vertosick καταγράφει τη φυσική ιστορία του πόνου, αναλύει τη βιολογική και ψυχολογική φύση του και παρουσιάζει τις κύριες στρατηγικές αντιµετώπισής του, επιχειρώντας να απαντήσει στο ερώτηµα που για αιώνες απασχολεί τον άνθρωπο «γιατί πονάµε;». ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΟΞΥ ΤΙΜΗ: 19,50 €

Θεραπευτικές Τροφές

Ένας πλήρης οδηγός για τις θεραπευτικές ιδιότητες των τροφών και των βιταµινών, που έχουν αποδειχτεί αποτελεσµατικές στην καταπολέµηση των συχνότερων ασθενειών. Το βιβλίο περιλαµβάνει και προγράµµατα διατροφής που θα σας βοηθήσουν να κερδίσετε φυσική αντοχή και πνευµατική διαύγεια. ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΜΟΝΤΕΡΝΟΙ ΚΑΙΡΟΙ

To In Vitro και σε ηλεκτρονική μορφή

Πλέον µπορείτε να διαβάσετε το In Vitro και µέσω διαδικτύου. H διαδικασία είναι πολύ απλή. Πληκτρολογήστε την παρακάτω διεύθυνση issuu.com/invitromagazine και θα εµφανιστούν στην οθόνη σας όλα τα τεύχη του περιοδικού. Πατώντας στο εξώφυλλο του ενός θα µπορέσετε να το ανοίξετε και να το ξεφυλλίσετε σε πραγµατικό χρόνο. Aν θέλετε µπορείτε να το κατεβάσετε σε µορφή PDF στην επιφάνεια του υπολογιστή σας. Έτσι δηµιουργείτε το προσωπικό σας αρχείο από τεύχη του In Vitro. Προσοχή όµως διότι απαγορεύεται η αναπαραγωγή και αναδηµοσίευση των θεµάτων του περιοδικού.

ΤΙΜΗ: 19,90 €

Συμμαχία για τους ασθενείς

Νέα οδοντόκρεμα για ευαίσθητα δόντια

Η Novartis παρουσίασε την νέα Συμμαχία για τους NET (NET Alliance), στο 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Κλινικής Ογκολογίας, της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ). Η NET Alliance αποτελεί μια παγκόσμια, μοναδική και μακροχρόνια δέσμευση της Novartis προς τους ασθενείς με νευροενδοκρινείς όγκους (ΝΕΤ), καθώς και προς τους θεράποντες ιατρούς τους, για τη βελτίωση της διαχείρισης και της θεραπείας της νόσου. Η παγκόσμια πρωτοβουλία NET Alliance εστιάζει στις ανάγκες των ασθενών καθ΄ όλη την πορεία τους από την διάγνωση στην θεραπεία με βασικό στόχο την βελτίωση της ποιότητας ζωής και της επιβίωσης των ασθενών με ΝΕΤ. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα υποστηρίζει την καλύτερη γνώση και κατανόηση της νόσου, την έγκαιρη διάγνωση, την βελτιωμένη διαχείριση και παρακολούθηση, και την ανάπτυξη και χρήση καινούργιων θεραπειών.

Η Colgate-Palmolive Ελλάς παρουσιάζει τη νέα οδοντόκρεμα Colgate® Sensitive Pro-Relief™ , μια σημαντική καινοτομία στην αντιμετώπιση της υπερευαισθησίας των δοντιών. “Η ευαισθησία είναι κάτι περισσότερο από μια απλή ενόχληση, είναι μια κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητο πόνο” δηλώνει ο Dr. William DeVizio, Αντιπρόεδρος του Παγκόσμιου Κέντρου Τεχνολογίας της Colgate-Palmolive. Η νέα οδοντόκρεμα Colgate® Sensitive Pro-Relief™ είναι η πρώτη και μοναδική οδοντόκρεμα που προσφέρει κλινικά αποδεδειγμένη άμεση και διαρκή ανακούφιση από την οδοντινική υπερευαισθησία.

Πώς να μεγαλώσετε το μωρό σας με φυσικά προϊόντα και αγάπη για το περιβάλλον

Οικολογικές προτάσεις που προστατεύουν εσάς και το παιδί σας από πιθανές βλαβερές χηµικές ουσίες. Ένας χρήσιµος οδηγός για γονείς µε παιδιά 0-3 ετών που προσφέρει πρακτικές και οικονοµικές ιδέες για έναν οικολογικό τρόπο ζωής. ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΨΥΧΟΓΙΟΣ ΤΙΜΗ: 16,60 €

Sanofi-Aventis: Δεν θα αποσύρουμε φάρμακα από την Ελλάδα Η Sanofi-Aventis ανακοίνωσε σήμερα ότι θα συνεχίσει να διαθέτει όλα της τα φάρμακα ζωτικής σημασίας, συμπεριλαμβανομένων όλων των ινσουλινών, στην Ελληνική αγορά. Σε συνέχεια της απόσυρσης ορισμένων φαρμάκων από άλλες φαρμακευτικές εταιρείες στην Ελλάδα, η Sanofi-Aventis έχει δεχτεί διάφορα ερωτήματα σχετικά με τις προθέσεις της και θα ήθελε να ενημερώσει και να καθησυχάσει τους Έλληνες ασθενείς και τους επαγγελματίες υγείας για το θέμα αυτό.

Business

Απαραίτητα τα Ω3 & Ω6 λιπαρά για την ανάπτυξη των παιδιών Ο ΠΑΓΚΌΣΜΙΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΌΣ ΥΓΕΊΑΣ (WHO) πρόσφατα ανανέωσε τις συστάσεις του σχετικά με την κατανάλωση λιπαρών στη διατροφή εστιάζοντας συγκεκριμένα στις διατροφικές ανάγκες των παιδιών. Μια ικανοποιητική ποσότητα αλλά και ποιότητα λιπαρών στη διατροφή των παιδιών είναι απαραίτητη για την ομαλή ανάπτυξή τους, όπως έξαλλου είναι και για τους ενήλικες. Η κα Δήμητρα Ξενάκη, Υπεύθυνη Τμήματος Διατροφής της εταιρίας

Απαντήσεις σε ερωτήµατα που µας απασχολούν από τη Lise Bourbeau. Για τη συγγραφέα, τίποτα δεν είναι τυχαίο στη ζωή, αλλά όλα έχουν την εξήγησή τους. Μάθετε ποιος στ’ αλήθεια είστε, ερµηνεύοντας τα γεγονότα της ζωής σας. ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΔΙΟΠΤΡΑ ΤΙΜΗ: 15,00 €

ΕΛΑΪΣ - UNILEVER, σχολίασε τη νέα ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας: «Είναι αξιοσημείωτο ότι σύγχρονες έρευνες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα απαραίτητα λιπαρά είναι σημαντικό να μπαίνουν στη διατροφή από πολύ νωρίς, ακόμα μάλιστα και κατά την εμβρυακή περίοδο του ανθρώπινου οργανισμού». Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει η άποψη ότι τα λιπαρά είναι ανθυγιεινά και «παχαίνουν» και γι’ αυτό

πρέπει να απουσιάζουν από το καθημερινό διαιτολόγιο. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα και σε μια μεγάλη διεθνή έρευνα που διεξήγαγε η Unilever σε 1627 γυναίκες: το 71% των μητέρων δεν γνωρίζουν ποια είναι η ποσότητα των απαραίτητων λιπαρών που χρειάζονται τα παιδιά τους καθημερινά για να αναπτυχθούν σωστά, ενώ 1 στις 2 μητέρες δηλώνουν μπερδεμένες σε σχέση με τη διάκριση των λιπαρών και δεν τα θεωρούν απαραίτητα στη διατροφή των παιδιών τους.

l i a m

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

40•in•vitro

Εναλλακτικά Υδροθεραπεία Παχέος Εντέρου

Γράφει η Σοφία Νέτα

Με πολλά ερωτηματικά

υδροθεραπεία του παχέoς εντέρου είναι μία εναλλακτική θεραπεία με πολλούς οπαδούς, αλλά και αρκετούς επιστήμονες που διατηρούν επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητά της. Πρόκειται για ένα σύστημα πλύσης του παχέος εντέρου που γίνεται με καθαρό φιλτραρισμένο νερό, το οποίο δεν περιέχει καμία φαρμακευτική ή χημική ουσία. Σκοπός είναι να ξεπλυθεί το παχύ έντερο και να απομακρυνθούν οι άχρηστες ουσίες και τα μικρόβια από τα τοιχώματά του, καθώς είναι γνωστό ότι η σημασία του υγιούς παχέος εντέρου παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία. Η υδροθεραπεία δεν γίνεται άπαξ, αλλά σύμφωνα με τους ειδικούς στα κέντρα ολιστικής ιατρικής που εφαρμόζεται, απαιτούνται τουλάχιστον 5-6 πλύσεις. Kάθε υδροθεραπεία διαρκεί περίπου από 40 λεπτά έως μια ώρα και όσοι την εφαρμόζουν, υποστηρίζουν ότι πέρα από την «κάθαρση» του παχέος εντέρου, βοηθά στην καλή λειτουργία του συκωτιού, μειώνει τις αλλεργίες που προκαλούνται από εντερική τοξαιμία, συμβάλλει στην καλύτερη απορρόφηση θρεπτικών ουσιών, βοηθά στη θεραπεία της κολίτιδας και της διάρροιας, ενώ θεωρείται κατάλληλη και για όσους έχουν προβλήματα με αέρια και αιμορροΐδες.

ντερολόγο -επεμβατικό ενδοσκόπο, «Η “υδροθεραπεία” είναι μια εναλλακτική, μη ιατρικά τεκμηριωμένη μέθοδος που βασίζεται στις συνεχείς πλύσεις του ορθού. Όπως είναι γνωστό, η εύρυθμη λειτουργία του παχέος εντέρου εξασφαλίζεται εκτός των άλλων από την πλούσια σε φυτικές ίνες δίαιτα, αλλά και από την ισορροπία της χλωρίδας του παχέος εντέρου, των μικροοργανισμών δηλαδή που φυσιολογικά υπάρχουν στο εσωτερικό του. Οι συνεχείς “εγχύσεις” νερού στο παχύ έντερο είναι δυνατό να επιφέρουν διαταραχή της ισορροπίας αυτής, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε βάθος χρόνου σε βλάβη των κυττάρων του βλεννογόνου, της εσωτερικής επιφάνειας δηλαδή του παχέος εντέρου, ακόμη και στην καρκινογένεση της ορθοπρωκτικής κυρίως περιοχής». Σύμφωνα με τον κ. Τυρμπά, ο δρόμος που επιδεικνύει η «συμβατική ιατρική» είναι περισσότερο ενδεδειγμένος. «Οι ασθενείς με δυσκοιλιότητα ή διαταραχές κενώσεων θα πρέπει αρχικά να αυξήσουν την καθημερινή κατανάλωση φυτικών ινών, δηλαδή των φρούτων και των λαχανικών και κυρίως αυτών με αντιοξειδωτική δράση, που θα αυξήσει το ρυθμό κένωσης του εντερικού σωλήνα με φυσικό τρόπο, χωρίς την ανάγκη χρήσης τεχνητών μέσων με δυσάρεστες επιπτώσεις στην υγεία των ασθενών». Οι γαστρεντερολόγοι τονίζουν ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι ασθενείς με δυσκοιλιότητα να απευθύνονται στους ίδιους, ο οποίοι θα υποδείξουν τον απαραίτητο εργαστηριακό και ενδοσκοπικό έλεγχο για τη διερεύνηση της δυσκοιλιότητας και συνεπώς και τον ορθό τρόπο αντιμετώπισής της.

Η άποψη της ιατρικής Τι λένε όμως οι «συμβατικοί» γαστρεντερολόγοι; Σύμφωνα με τον Γιάννη Τυρμπά, γαστρε-

5 πράγματα για την υδροθεραπεία >

Πρόκειται για εναλλακτική θεραπεία που πραγματοποιείται σε κέντρα ολιστικής ιατρικής.

Σ υνιστάται ως εναλλακτική θεραπεία κυρίως για τη δυσκοιλιότητα.

ία ολοκληρωμένη θεραπεία Μ απαιτεί από 6-12 υδροθεραπείες.

συχνότητα της θεραπείH ας της υδροθεραπείας που απαιτείται είναι μια φορά την εβδομάδα μέχρι να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και μετά κάθε 2-3 μήνες.

υδροθεραπεία συνοδεύεται Η από λεμφικό μασάζ και σύμφωνα με τους ειδικούς που την εφαρμόζουν, μετά το πέρας της διαδικασίας ο ασθενής νιώθει ένα αίσθημα ανακούφισης και χαλάρωσης.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

in•vitro•41

Συνεργάστηκε ο Απόστολος Σταματιάδης, Χειρουργός- Πρωκτολόγος

Πώς γίνεται η διάγνωση; Είναι απαραίτητη η επίσκεψη στον χειρουργό – πρωκτολόγο, γαστρεντερολόγο. Η διάγνωση γίνεται με: -Επισκόπηση του πρωκτικού δακτυλίου με τον απαλό διαχωρισμό της γλουτιαίας σχισμής -Ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα του πρωκτού (EAUS) και του ορθού (ERUS), που είναι χρήσιμο για τη διαπίστωση προβλημάτων στον μηχανισμό του σφιγκτήρα (κακώσεις, ατροφία, ελλείμματα σφιγκτήρων).

Σε περίπτωση ραγάδας συνιστάται σωστή διατροφή, ρύθμιση των διατροφικών συνηθειών του ασθενή και καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας. Πρέπει να αποφεύγονται οι πικάντικες και καυτερές τροφές και γενικότερα η κακή διατροφή. Η πρόσθεση φυτικών ινών στο καθημερινό διαιτολόγιο είναι απαραίτητη καθώς επίσης και των λιπαρών και «μαλακών» τροφών. Η κατανάλωση νερού άνω του 1,5 λίτρου την ημέρα κρίνεται απαραίτητη. Η παραμονή για πολλή ώρα στην τουαλέτα δεν κάνει καλό και θα πρέπει να αποφεύγεται, ενώ το συχνό πλύσιμο με ζεστό – χλιαρό νερό κάνει καλό. Το καυτό και το κρύο νερό επιδεινώνουν το πρόβλημα.

Θεραπεία 1)Με φάρμακα Η φαρμακευτική αγωγή στη θεραπεία της ραγάδας του δακτυλίου στοχεύει στη χαλάρωση των λείων μυϊκών ινών του έσω σφιγκτήρα ώστε να βελτιωθεί η παροχή αίματος στην περιοχή και οι τοπικές συνθήκες που θα επουλώσουν τη χρόνια ραγάδα. Τα φάρμακα που χορηγούνται είναι νιτρογλυκερίνη, διλτιαζέμη και νιφεδιπίνη, που προκαλούν χάλαση και μείωση του τόνου ηρεμίας του έσω σφιγκτήρα, τοπικά αναισθητικά (χρήση αλοιφής λιδοκαΐνη) που ανακουφίζει από τον πόνο, αντιβιώσεις. Εάν η ραγάδα δεν καταφέρει να θεραπευτεί τουλάχιστον σε 3 – 4 μήνες και υποτροπιάσει, τότε χρειάζεται να αντιμετωπιστεί χειρουργικά. 2)Στο χειρουργείο Η πιο διαδεδομένη μέθοδος για την αντιμετώπιση του προβλήματος ονομάζεται πλάγια έσω σφιγκτηροτομή. Πρόκειται για μια επέμβαση που διαρκεί λίγα λεπτά της ώρας, καταργεί τον χρόνιο σπασμό και διευκολύνει την ταχεία επούλωση και την αποφυγή της υποτροπής. Κατά τη μέθοδο αυτή διαιρείται ο έσω σφιγκτήρας, ενώ η χρόνια ραγάδα προλαβαίνει να επουλωθεί πριν την ολοκλήρωση της επούλωσης του σφιγκτήρα. Συνήθως ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι του την ίδια ημέρα.

Η ραγάδα δακτυλίου του πρωκτού αφορά περίπου το 15% των παθήσεων της περιοχής. Εμφανίζεται κυρίως σε άτομα νεαρής ηλικίας και επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την ποιότητα ζωής των ασθενών (αϋπνία, αδυναμία να ανταποκριθούν στις καθημερινές υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις της δουλειάς κ.τλ)

Αντιμετωπίστε τον πόνο

Ραγάδα δακτυλίου του πρωκτού

Γράφει η Σοφία Μαρία Σοφιανού

Φροντίδα – πρόληψη

Ρεπορτάζ

οιος είπε ότι οι ραγάδες εμφανίζονται μόνο στο στήθος, τη μέση ή τα πόδια; Συχνά εμφανίζονται και στην περιοχή του πρωκτού, προκαλώντας έντονο και οξύ πόνο. Η πληγή που δημιουργείται χρειάζεται άμεση θεραπεία προκειμένου η πάθηση να μην εξελιχθεί σε μια χρόνια κατάσταση. Τι είναι; Η ραγάδα δακτυλίου του πρωκτού είναι μια «πληγή» - τραύμα που μοιάζει με σχίσιμο και βρίσκεται συνήθως στο μέσο της οπίσθιας περιοχής του πρωκτού, προς την πλευρά του κόκκυγα και σπάνια προς τα εμπρός. Προκαλεί δυνατό πόνο που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια και μετά την αφόδευση και διαρκεί από λίγα λεπτά έως και μια ώρα. Συχνά συνοδεύεται από απώλεια αίματος με ζωηρό κόκκινο χρώμα ή και κνησμό. Πώς δημιουργείται; Ο τραυματισμός που δημιουργεί τη ραγάδα συνήθως οφείλεται στη δυσκοιλιότητα και στον πόνο που προκαλεί η αυξημένη σύσπαση του έσω σφιγκτήρα. Σπανιότερα οφείλεται σε κακή επούλωση εγχειρητικών τραυμάτων ή σε διάφορες νεοπλασματικές φλεγμovώδεις και μολυσματικές παθήσεις του εντέρου. Οι περισσότερες ραγάδες δακτυλίου είναι ιδιοπαθούς αιτιολογίας, δεν υπάρχει δηλαδή υποκείμενη παθολογία. Οξεία ή χρόνια; Η ραγάδα διακρίνεται σε οξεία και χρόνια. Η διάκριση δεν γίνεται με βάση τα χρονικά δεδομένα, αλλά από τη μακροσκοπική εικόνα της αλλοίωσης. Η οξεία ραγάδα είναι ρήξη υγιούς πρωκτοδέρματος με σημεία πρόσφατης αιμορραγίας ή αιμορραγεί εύκολα κατά την ψηλάφηση. Αντίθετα, στη χρόνια ραγάδα είναι χαρακτηριστική η ελκωτική μορφή της βλάβης, τα οιδηματώδη χείλη και ο ρυπαρός ελκωτικός κρατήρας, ο οποίος συνήθως καταλαμβάνεται, δηλαδή, από έναν όζο (κοκκιώδης ιστός). Γενικότερα, είναι παραδεκτό ότι μικροί τραυματισμοί στο επιθήλιο του πρωκτού υπό την επίδραση της τοπικής ισχαιμίας από την υπερτονία του έσω σφιγκτήρα, δεν μπορούν να επουλωθούν και εξελίσσονται κάποιες φορές σε χρόνιες ραγάδες.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

42•in•vitro

Ομορφιά

Συνεργάστηκαν οι Πέρσα Ράντου, Δερματολόγος, Καλλιόπη Janet, Αισθητικός

Αποτρίχωση

Γράφει η Σοφία Μαρία Σοφιανού

Kρύβει κινδύνους; Μικρόβια και μόλυνση Στις περισσότερες μεθόδους αποτρίχωσης ελλοχεύει ο κίνδυνος μολύνσεων. Το ξυραφάκι είναι εστία μικροβίων, ειδικά αν το αφήνετε στο νερό. Μπορεί να σκουριάσει ή με την υγρασία να γίνει πόλος μικροβίων που στη συνέχεια θα μεταφερθούν στο δέρμα με αποτέλεσμα να εμφανιστούν ερεθισμοί. Εάν οι λεπίδες δεν συντηρούνται σωστά ή εάν δανείζετε το ξυραφάκι σας σε άλλους, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα για μόλυνση ή μετάδοση νοσημάτων. Θυλακίτιδα Πρόκειται για μικροβιακή λοίμωξη ή φλεγμονή του θύλακα και της περιβάλλουσας δερματικής επιφάνειας. Η μόλυνση του θύλακα εμποδίζει τη φυσιολογική ανάπτυξη της τρίχας, καθώς αυτή μεγαλώνει εσωτερικά και στρέφεται προς τον θύλακα. Μόλις η τρίχα εγκλωβιστεί, πιθανόν να εμφανιστεί φλεγμονή με τη μορφή μικρών ή μεγάλων κόκκινων και επώδυνων σπυριών. Εμφανίζεται κάποιες φορές μετά την αποτρίχωση με ξυράφι ή κερί και πιο σπάνια μετά από την αποτρίχωση με ηλεκτρικές αποτριχωτικές μηχανές.

Η φύση ξέρει Μετά την αποτρίχωση με κερί, χαλάουα, ξυραφάκι και αποτριχωτικές μηχανές μπορείτε να μειώσετε ή και να προλάβετε τους ερεθισμούς με υλικά από τη «μητέρα φύση» που θα βοηθήσουν το δέρμα να ενυδατωθεί και να «ηρεμήσει». Αλόη: Το θαυματουργό αυτό φυτό και το εκχύλισμά του είναι πλούσια πηγή αντιοξειδωτικών και βιταμινών (Α, Ο, Ε, Β1, Β2, Β3, Β6), ενώ περιέχει φυλλικό οξύ και είναι μία από τις ελάχιστες φυτικές πηγές της βιταμίνης Β12. Έχει καταπραϋντική και επουλωτική δράση. Διατηρήστε το τζελ Αλόη Βέρα στο ψυγείο για 15 λεπτά και κατόπιν μετά την αποτρίχωση απλώστε το σε καθαρό δέρμα απαλλαγμένο από κερί ή υπολείμματα. Χαμομήλι με ελαιόλαδο: Βράστε χαμομήλι και αφήστε το να κρυώσει σε θερμοκρασία δωματίου και κατόπιν τοποθετήστε το στο ψυγείο. Βάλτε χαμομήλι σε ένα φλιτζάνι και προσθέστε 1 κουταλάκι του γλυκού ελαιόλαδο και ανακατέψτε απαλά. Κατόπιν, εμποτίστε ένα καθαρό βαμβάκι από το μείγμα και ταμπονάρετε το δέρμα που αποτριχώθηκε.

Όταν γίνεται χαλάουα ή χρησιμοποιείται κερί στα ινστιτούτα αισθητικής, είναι απαραίτητη η αλλαγή της σπάτουλας ή της ειδικής ταινίας. Και αυτό γιατί υπάρχει περίπτωση να μεταφερθούν μικρόβια ή δερματικές παθήσεις.

Aνεπιθύμητες τρίχες

μόδα επιτάσσει όχι μόνο το γυναικείο αλλά και το ανδρικό σώμα να είναι απαλλαγμένα από την τριχοφυΐα. Η αρχαιότερη μέθοδος αποτρίχωσης που εφαρμόζεται ακόμη και σήμερα είναι η χαλάουα. Πιο οριστικά όμως αποτελέσματα υπόσχονται οι νεώτερες τεχνικές, όπως το λέιζερ. Συμβουλευτείτε τον δερματολόγο, τον πλαστικό χειρουργό ή την αισθητικό σας για να επιλέξετε τη μέθοδο που σας ταιριάζει. Μέθοδοι αποτρίχωσης Ξυράφι και ξυριστικές μηχανές: Αν και τα αποτελέσματα διαρκούν μόλις 1-3 ημέρες, το ξύρισμα είναι η πιο εύκολη μέθοδος αποτρίχωσης. Οι ειδικοί συστήνουν να γίνεται κατά τη διάρκεια του ντους με ζεστό νερό, καθώς ανοίγουν οι πόροι και το ξύρισμα γίνεται πιο εύκολα και είναι πιο βαθύ. Κερί (κρύο ή ζεστό): Αφαιρεί την τρίχα από τη ρίζα ενώ τα αποτελέσματα της μεθόδου διαρκούν 3 – 5 εβδομάδες. Ειδικά για τις ευαίσθητες περιοχές χρησιμοποιείται κερί με εκχύλισμα χλωροφύλλης. Χαλάουα: Η πανάρχαιη αυτή μέθοδος έχει αποτέλεσμα που διαρκεί γύρω στις 5 εβδομάδες. Μοιάζει με τσίχλα στο χρώμα της καραμέλας, που δουλεύεται με γρήγορες κινήσεις πάνω στο δέρμα αφαιρώντας στο λεπτό την τρίχα από τη ρίζα. Αποτριχωτικές κρέμες και αφροί: Πρόκειται

για χημικά σκευάσματα που κυκλοφορούν σε μορφή κρέμας ή αφρού. Περιέχουν δραστικά συστατικά που διαλύουν το σώμα της τρίχας μέσα σε 4-10 λεπτά. Με την ειδική σπάτουλα απομακρύνεται η διαλυμένη τρίχα από το θύλακα. Τα αποτελέσματα διαρκούν περίπου 2 εβδομάδες. Οι ειδικοί συστήνουν τη δοκιμή σε ένα μικρό σημείου του σώματος 24 ώρες πριν την αποτρίχωση και αυτό γιατί υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης αλλεργίας. Μετά την αποτρίχωση και για 24 ώρες μετά απαγορεύεται η έκθεση στον ήλιο, η χρήση αρωμάτων ή κρέμας για το σώμα. Λέιζερ: Στοχεύει τη μελανίνη και καταστρέφει το θύλακα της τρίχας με αποτέλεσμα σταδιακά να αυτή να εξασθενεί. Το επιθυμητό αποτέλεσμα εμφανίζεται συνήθως μετά τις 6 συνεδρίες, αν και αυτό έχει να κάνει με τη σύσταση της τρίχας. Πρόκειται για μία μέθοδο που περιορίζει το ενδεχόμενο θυλακίτιδας και μολύνσεων. Οι συνεδρίες πραγματοποιούνται από εκπαιδευμένους ιατρούς και δερματολόγους. Ηλεκτρικές μηχανές: Τα τελευταία 20 χρόνια κυκλοφορούν στο εμπόριο ηλεκτρικές μηχανές αποτρίχωσης που εξελίσσονται συνεχώς. Στο πάνω μέρος τους έχουν κεραμικές κεφαλές που περιστρέφονται με ταχύτητα «τραβώντας» έτσι την τρίχα μαζί με τη ρίζα της. Τα αποτελέσματα διαρκούν 3-4 εβδομάδες. Προορίζονται για χρήση στο σπίτι και οι περισσότερες είναι επαναφορτιζόμενες.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

IN•VITRO•43

Shopping Για ασφαλή αποτρίχωση στο σπίτι Cliven for Men Κρέµα αποτρίχωσης για άντρες. Τα ενεργά συστατικά της σε συνδυασµό µε hemp oil και αµυγδαλέλαιο, που έχουν πλούσια ενυδατικά συστατικά, επαναφέρουν την ισορροπία του δέρµατος και αφήνουν την επιδερµίδα µετά την αποτρίχωση απαλή και λεία. Η διάρκεια εφαρµογής δεν πρέπει να ξεπερνά τα 7 λεπτά.

Gillette Venus Oceana Ξυραφάκια µιας χρήσης για βαθύ ξύρισµα. Η νέα ειδικά σχεδιασµένη σειρά για γυναίκες περιλαµβάνει: τρεις λεπίδες και κινητή στρογγυλεµένη κεφαλή για εύκολο ξύρισµα στα δύσκολα σηµεία (γόνατα, αστράγαλοι), λιπαντική ταινία Moisture Rich και αλόη που βοηθά τις λεπίδες να γλιστρούν απαλά και αποτελεσµατικά πάνω στο δέρµα. Με ανατοµική λαβή για πλήρη έλεγχο.

Veet Suprem’ Essence Η γνωστή κρέµα αποτρίχωσης τώρα µε αιθέρια έλαια και άρωµα τριαντάφυλλου που χαρίζει στα πόδια λάµψη και απαλότητα. Μετατρέπει την αποτρίχωση σε µια πολυτελή εµπειρία περιποίησης, προσφέροντας ενυδατωµένη επιδερµίδα και άρωµα που διαρκεί. Η διάρκεια εφαρµογής δεν πρέπει να ξεπερνά τα 9 λεπτά.

Soleil Bella Bic Τα γνωστά ξυραφάκια Bic ειδικά σχεδιασµένα για απαλό ξύρισµα. Με ευέλικτη λαβή, τέσσερις λεπίδες, ειδική ταινία για χαλάρωση και ενυδάτωση µε γάλα καρύδας, καθώς και εύκολη λαβή για να µη γλιστράει.

beauty

Τα νεότερα προϊόντα της αγοράς για να κάνετε αποτρίχωση στο σπίτι. Κρέµες, ηλεκτρικές συσκευές, ξυραφάκια και προϊόντα για τη φροντίδα µετά την αποτρίχωση που χαρίζουν όµορφη, λεία και χωρίς ερεθισµούς ή σηµάδια επιδερµίδα.

Baby Oil Aloe Vera & Vitamin E, Johnson’s & Johnson’s Η Αλόη είναι γνωστή για τις καταπραϋντικές της ιδιότητες, ενώ η Βιταµίνη Ε περιποιείται και µαλακώνει το δέρµα. Χρησιµοποιείται µετά την αποτρίχωση σε υγρό δέρµα κάνοντας ελαφρύ µασάζ. «Κλειδώνει» την υγρασία στο δέρµα, ενώ προσφέρει πλούσια ενυδάτωση και αποφυγή των ερεθισµών.

Satin Perfect (ΗΡ 6574/10) Philips Έχει φαρδιά κεφαλή που αφαιρεί περισσότερες τρίχες, κεραµικούς δίσκους και καµπύλη κεφαλή που ακολουθεί το περίγραµµα του σώµατος. Επίσης, έχει έλεγχο πίεσης ώστε να διατηρείται σταθερή ταχύτητα κατά την αποτρίχωση, σύστηµα σηκώµατος της τρίχας µε δόνηση, ενσωµατωµένο φως για να ανακαλύπτονται και οι πιο µικρές τρίχες και ενεργό σύστηµα µασάζ. Διαθέτει άλλη µία αποτριχωτική συσκευή για τις µικρότερες περιοχές.

Silk-épil 7 Xpressive Pro epilators, Braun Με περιστρεφόµενη κεφαλή, αποτελείται από 40 λεπίδες για να αφαιρούνται περισσότερες τρίχες µε ένα µόνο πέρασµα. Χάρη στο σύστηµα hair lift, ανασηκώνει, ξεκολλά και αποµακρύνει τις λεπτές τρίχες που βρίσκονται κάτω από το δέρµα. Έχει smartlight, που φωτίζει το δέρµα. Χρησιµοποιείται και στο νερό για µέγιστη υγιεινή. Συνοδεύεται µε ειδικά µαντηλάκια για την αποτρίχωση.

Bepanthol, Ultra Protect Body Lotion Με πολύτιµα συστατικά που περιποιούνται, καταπραΰνουν και προστατεύουν την επιδερµίδα. Περιέχει προβιταµίνη Β5, που ενυδατώνει βαθιά, και βιταµίνη Β3, που προστατεύει από την ξηρότητα. Εφαρµόζεται σε στεγνό και καθαρό δέρµα µετά την αποτρίχωση και προσφέρει περιποίηση και αποφυγή των ερεθισµών.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

44•IN•VITRO

Σημειώσεις

Ç óåëßäá êåé. ôÞ áõ óáò áíÞ Ü ñ éê Óôåßëôå ìáò ì ò á ó ìõóôéêÜ ðïõ å ßô æå âïçèïýí íá íÜ ðéï õãéåé

Δεν πρέπει να ξεχάσω...

µε την ροσεκτική π α ρ ε ίτ ια Είµαι ιδ φοράω. µαγιό που υ ο ην τ ή ιν ιε υγ άλασσα ή τ θ η τ σ ιο ν ά Μετά το µπ ω πάντα να το πλέντίζ πισίνα φρο παντικό και άφθονο ρυ νω µε απορ ι αισθάνοµαι σίγουέτσ ί τ ίννερό, για ι από τον κ α µ ο σ σ ά λ λ ρη ότι απα νσεων. Ι.Ν. δυνο µολύ

e.gr tromagazin invitro@invi

Äåí îå÷íÜù ðïôÝ íá öïñÜù áíôçëéáêü êáé óôá ÷åßëç. Ç ðåñéï÷Þ ôùí ÷åéëéþí åßíáé ðÜñá ðïëý åõáßóèçôç êáé ÷ñåéÜæåôáé éäéáßôåñç öñïíôßäá üôáí åêôßèåôáé óôïí Þëéï. Ãéá áõôü ôïí ëüãï åðéëÝãù Ýíá áðü ôá ðïëëÜ ðñïúüíôá ðïõ êõêëïöïñïýí óôï åìðüñéï êáé ðáñÝ÷ïõí ôçí áðáñáßôçôç áíôçëéáêÞ ðñïóôáóßá óôá ÷åßëç. Ê.È.

Αγοράζω προφυλακτικά μόνο από το φαρμακείο, γιατί έτσι είμαι σίγουρος για τις συνθήκες φύλαξής τους. Ξέρω ότι δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένα στον ήλιο και στις υψηλές θερμοκρασίες του περιβάλλοντος. Επίσης, ελέγχω πάντα την ημερομηνία λήξεως των προφυλακτικών. Δ.Μ.

Το καλοκαίρι δεν παραλείπω να βάζω ενυδατική κρέµα και στα πόδια, γιατί µε το περπάτηµα στην άµµο και τα βότσαλα ξεραίνονται οι φτέρνες µου. Επίσης, ανά τακτά χρονικά διαστήµατα χρησιµοποιώ ειδικά απολεπιστικά προϊόντα για τα πόδια ώστε να αποµακρύνονται τα νεκρά κύτταρα του δέρµατος. Σ. Ο.

Όταν έχει πολλ ή ζέστη, δεν κά νω µπάνιο ή ντ µε κρύο αλλά µ ους ε χλιαρό νερό. Με αυτό τον τρ πο, ιδρώνω λιγ όότερο στη διάρ κεια της ηµέρα ς. Θ.Τ.

Πού θα μας βρίσκετε... NOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣ ΑΘΗΝΑ > Νοσοκοµείο Αιγινήτειο, Βασ. Σοφίας 72 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Γ. Γεννηµατάς» (Γενικό Κρατικό Αθηνών) Μεσογείων 154, Χολαργός > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Η Ελπίς» Δηµητσάνης 7, Αµπελόκηποι > Ερρίκος Ντυνάν, Μεσογείων 107 > Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Άγιος Σάββας», Λ. Αλεξάνδρας 171> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Ιπποκράτειο», Βασ. Σοφίας 114 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Λαϊκό», Αγ. Θωµά 17> Μαιευτήριο Αθηνών «Έλενα Βενιζέλου», πλ. Έλενας Βενιζέλου 2 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ» (Ερυθρός Σταυρός), Αθανασάκη 1> Γ.Ν. Νοσηµάτων Θώρακος «Σωτηρiα», Μεσογείων 152 > Αρεταίειο Νοσοκοµείο, Βασ. Σοφίας 76 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Ευαγγελισµός», Υψηλάντου 45 > Γενικό Νοσοκοµείο Παίδων Aγλαΐα Κυριακού, Θηβών και Λεβαδείας, Αµπελόκηποι > Νοσοκοµείο Αφρ. & Δερµ. Νόσων Αθηνών «Ανδρέας Συγγρός», Δραγούµη 5 > Οφθαλµιατρείο Αθηνών, Σίνα & Πανεπιστηµίου 26, > Ιασώ General, Λεωφ. Μεσογείων 264, Xολαργός > Doctors’ Hospital, Κεφαλληνίας 26 > Ευρωκλινική Αθηνών,

Αθανασιάδου 9, πάροδος Σούτσου > Ευρωκλινική Παίδων, Λεµεσού 39-41 & Αχαρνών 209, > ΝΕΟ ΑΘΗΝΑΙΟΝ, Αστυδάµαντος 83, Τηλ.: 210 7228511 ΠΕΙΡΑΙΆΣ > Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Μεταξά, Μπότσαρη 51 > Γενικό Νοσοκοµείο Πειραιά «Τζάνειο», Τζάννη και Αφεντούλη 1 ΧΑΐΔΑΡΙ > Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο «Αττικό», Ρίµινι 1 ΚΑΛΛΙΘΕΑ > Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, Λ. Συγγρού 356 ΦΆΛΗΡΟ > Metropolitan Hospital, Εθνάρχου Μακαρίου & Ελ.Βενιζέλου 1 Ν. Φάληρο ΚΗΦΙΣΙΑ > Γ.Ν. Αττικής ΚΑΤ, Νίκης 2 ΜΑΡΟΎΣΙ > Ιασώ, Κηφισίας 37 > Γ.Ν. Σισµανόγλειο, Σισµανoγλείου 1 Ν. ΙΩΝΊΑ > Γ.Ν.Ν. Αγία Όλγα, Αγ. Όλγας 3 ΝΊΚΑΙΑ > Γ.Ν. Νίκαιας, Μαντούβαλου Δηµ. 3

ΜΕΛΊΣΣΙΑ > 1ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ “Η Πεντέλη” (Παπαδηµητρίου), Τέρµα Ζαΐµη> Γ.Ν.Μ. Αµ. Φλέµιγκ, 25ης Μαρτίου 4, ΒΟΎΛΑ > Γενικό Νοσοκοµείο «Ασκληπιείο Βούλας», Βασ. Παύλου 1 ΝOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ ΕΥΚΑΡΠΊΑ > Γ.Ν. Θεσσαλονίκης Παπαγεωργίου ΘεσσαλονΙκη > ΑΧΕΠΑ, Κυριακίδη Στ. 1 > Γ. Γεννηµατάς, Εθνικής Αµύνης και Αγ. Δηµητρίου 41 > Λοιµωδών, Λαµπράκη Γρ. 13 > ΕΚΑΒ, Πλαταιών 26 > Ιπποκράτειο, Παπαναστασίου Αλ. 49 > Γ. Ν. Αγ. Δηµήτριος, Ζωγράφου 2 ΚΑΛΑΜΑΡΙΆ > Α. Νοµαρχιακό Αγ. Παύλος, Αντιστάσεως 161 ΧΟΡΤΙΑΤΗ > Γ. Ν. Παπανικολάου IKA > Πλατεία Αττικής: Τσουδερού 61, > Περιστέρι: Β. Αλεξάνδρου 105, > Πατήσια: Ιωάννου Δροσοπούλου 157, > Αλεξάνδρας: Πανόρµου & Καρύστου 7, > Νέος Κόσµος: Μάχης Αναλάτου & Λαγουµιτζή, > Πειραιάς: Αγ. Κωνσταντίνου 1 .

ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣ > Κολοκούρη Ελένη Μεσογείων 117, εντός εµπορικού κέντρου, > Γρηγορόπουλος Σωτήρης Δευτέρας Μεραρχίας 2 & Ακτή Μιαούλη, Πειραιάς, > Πλυτάς Νικόλαος Κηφισίας 125-127, Ν. Ψυχικό, > Λουράντος Κώστας Οµήρου 6, Ν. Σµύρνη, > Μπακάκος Αγ. Κων/νου 3, Οµόνοια > Λένα Τριανταφύλλη Μπακάκου, Λεωφ. Κηφισίας 281, Κηφισιά > Βλάχος Κων/νος Στρουρνάρη 53 (δίπλα στο θέατρο Αλάµπρα), Αθήνα, > Βλάχος Παντελής Θεοτοκοπούλου 6, Χαλάνδρι, (πλησίον AGORA CENTER), > Αντωνόπουλος Νίκος Περικλέους 79, Κηπούπολη Περιστέρι, > Μαρούλης Γεώργιος Πανεπιστηµίου 6, Αθήνα, > Κούβαρης Κώστας Ηρώων Πολυτεχνείου 37, Πειραιάς, > Λαζαρίδου-Παπαδοπούλου Ευγενία Τραλέων 61, Γαλάτσι, > Λύγδας Νικόλαος Παναγή Τσαλδάρη 37, Περιστέρι, > Μαραγκού Βασιλείου - Μαραγκού Ιωάννη Ακαδηµίας 76, Αθήνα, > Μώρος Δηµήτρης 2ας Μαίου, 26, Ν. Σµύρνη, > Ραφτόπουλος Γιώργος Κηφισίας 5, Αµπελόκηποι, > Σαµαράς Ανδρέας Αλεξάνδρας 146Β & Λουκάρεως, Αµπελόκηποι, > Σταµατίου-Βέρου Μαρία Ε. Βενιζέλου 126, Ν. Ερυθραία, > Σταυροπούλου Αικατερίνη Μεσογείων 437 & Αγ. Παρασκευής,

Αγ. Παρασκευή, > Τσιροπούλου Σοφία Σπερχειού 61, Χρυσούπολη Περιστέρι, > Γιαννακάκου-Σκουµπουρδή Αγγελική Περικλέους 11, Μαρούσι > Μπακογιάννη Πολυξένη, Δωδεκανήσου 39, Άλιµος > Αικατερίνη Παγιαύλα- Ευαγγέλου, Κώστα Βάρναλη 38, Χαλάνδρι ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΊΤΕ ΕΠΊΣΗΣ: > Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθηνών, Μικράς Ασίας 75, Γουδί > Διαγνωστικό κέντρο «ΔΙΑΓΝΩΣΗ» (υποκατάστηµα Λεωφόρου Αλεξάνδρας) Λ. Αλεξάνδρας 166, Αθήνα > Holmes Place Athens, Εµπορικό Κέντρο “City Link” Βουκουρεστίου & Σταδίου 4 > Ηolmes Place Μαρούσι, Εµπορικό κέντρο “Αίθριο” Αγ. Κωνσταντίνου 40 > GymTonic: Λεωφόρος Βουλιαγµένης 96, Γλυφάδα > Hercules: Εθνικής Αντιστάσεως 33, Νέα Ερυθραία > Hiltonia Spa Βασιλίσσης Σοφίας 46, Αθήνα > Press & Tabac - Εµπορικό κέντρο “THE MALL“ - Μαρούσι > Εµπορικό κατάστηµα Public Καραγεώργη Σερβίας 1, Πλατεία Συντάγµατος, Αθήνα.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

Χρηστικά Ιατρεία διακοπής καπνίσματος ΑΤΤΙΚΗ > Ν.Ν.Θ.Α. «ΣΩΤΗΡΙΑ», Δ/νση: Λ. Μεσογείων 152, 11527 Αθήνα, Τηλ.: 1535, 210 7763404 > Γ.Ν. «ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ», Δ/νση: Σισμανόγλου 1, 151 26 Μαρούσι, Τηλ.: 1535, 210 8039139, 210 8047165 > Ευγενίδειο Θεραπευτήριο, Δ/νση: Παπαδιαμαντοπούλου 20, 115 28 Ιλίσια, Τηλ.: 210 7293407 > Π.Γ.Ν.Α. «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ», Δ/νση: Υψηλάντου 45-47 Αθήνα 106 75, Τηλ.: 1535, 2107201170 > Αντικαρκινικό - Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ», Δ/νση: Λ. Αλεξάνδρας 171, 115 22 Αθήνα, Τηλ.: 1535, 210 6409120 > Γ.Ν. Μελισσίων «ΑΜΑΛΙΑ ΦΛΕΜΙΝΓΚ», Δ/νση: 25ης Μαρτίου 14, 151 27 Μελίσσια, Τηλ.: 1535, 210 8038134 > Γ.Ν. Αττικής «ΚΑΤ», Δ/ νση: Νίκης 2, 145 61 Κηφισιά, Τηλ.: 210 6280702 > Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ», Δ/ νση: Ρίμινι 1, Χαϊδάρι, Τηλ. 210 5831823 > Περιφερειακό Γ.Ν. Νίκαιας «ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ», Δ/νση: Μαντούβαλου 3, 184 54 Νίκαια, Τηλ.: 1535, 210 4933402, 210 4915061 > Νοσηλευτικό Ίδρυμα Μετοχικού Ταμείου Στρατού (Ν.Ι.Μ.Τ.Σ.) – Πνευμονολογική κλινική, Δ/νση: Μονής Πετράκη 10, 11521, Τηλ.: 210 7288110, 210 7288104 > 251Γ.Ν. Αεροπορίας, Δ/νση: Λεωφ. Π. Κανελλόπουλου 3, 11525,

Τηλ.: 210 7463300, 210 7702047 > Γ.Ν. Ελευσίνας «ΘΡΙΑΣΙΟ», Δ/νση: Λεωφόρος Γεννηματά, 19600 Μαγούλα, Τηλ.: 210 5534200 > Πολυκλινική Ολυμπιακού Χωριού, Δ/νση: Ολυμπιακό Χωριό, Γ. Δαμάσκου 1, Τ.Κ. 136 77, Αχαρναί, Τηλ.: 210 2420000 > Δημοτικά Ιατρεία Δήμου Καλλιθέας, Δ/νση: Ανδρομάχης 100, 17671, Καλλιθέα, Τηλ.: 210 9532712 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ > Γ.Ν. «Γεώργιος Παπανικολάου», Δ/νση: Εξοχή, 570 10, Τηλ.: 1535, 2310 350339, 2310 350272, 2310 350270 – 2310 358278 > Γ.Ν. «Άγιος Παύλος», Δ/ νση: Εθνικής Αντίστασης 161, Καλαμαριά, Τηλ.: 1535, 2310 493500 > Γ.Ν. «Παπαγεωργίου», Δ/νση: Περιφερειακή Οδός Ν. Ευκαρπία Θεσσαλονίκης, Τ.Κ 564 29, Τηλ.: 2310 693229, 2310 693000, 2310 693263 > Θεαγένειο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, Δ/νση: Αλ. Συμεωνίδη 2, 540 07, Τηλ.: 2310 898382, 2310 898603

Νέες χειρουργικές μέθοδοι www.miosmedcenter.gr www.neurosurgery.org.gr (Νευροχειρουργική Κλινική, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός») www.exe1928.gr (Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία) www.laparoscopy.com www.

laparoscopyhospital.com

Μελάνωμα ΑΘΗΝΑ > Γ. Γεννηματάς - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών, Τμήμα Πλαστικής Χειρουργικής Δ/νση: Λεωφ. Μεσογείων 154, 115 27 Αθήνα Τηλ. Κέντρο:210 7768000 > Αγιος Σάββας - Περιφερειακό Αντικαρκινικό - Ογκολογικό Νοσοκομείο, Τμήμα Πλαστικής Χειρουργικής Δ/νση: Λεωφ. Αλεξάνδρας 171, Αθήνα Τηλ. Κέντρο: 210 6430811 > 6ο Ογκολογικό Νοσοκομείο Ι.Κ.Α. «Γ. Γεννηματάς», Τμήμα Πλαστικής Χειρουργικής Δ/νση: Ασωπιού 4, Αθήνα Τηλ. Κέντρο: 210 6420875, 210 6431495 > Ανδρέας Συγγρός - Νοσοκομείο Αφροδίσιων & Δερματικών Νόσων Αθήνας Δ/νση:Ι.Δραγούμη 5, 161 21, Αθήνα Τηλ. Κέντρο:7249021-6 > Ευαγγελισμός - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών Δ/νση: Υψηλάντου 45-47, 106 76 Κολωνάκι Τηλ. Κέντρο:210 7201000 > Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν» Δ/νση: Ρίμινι 1, Τ.Κ. 124 62, Χαϊδάρι, Αθήνα Τηλ. Κέντρο: 210 5831000Fax: 210 5326385 > «Υγεία» Διαγνωστικό & Θεραπευτικό Κέντρο Αθηνών Δ/νση: Λ. Κηφισίας και Ερυθρού Σταυρού 4, 15123, Φιλοθέη Τηλ: 210 6867557 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ > Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Δ/νση: Δελφών 124, 54643 Τηλ: 2310 886300

ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

46•IN•VITRO

Last page Ο ανθρώπινος οργανισμός

Σκωληκοειδής απόφυση

Η σκωληκοειδής απόφυση (κάτω αριστερά) είναι ένας σαν σκουλίκι σωλήνας µε µήκος περίπου 9 εκ. στους ενήλικες, που εκπορεύεται από το τυφλό έντερο, το πρώτο τµήµα του παχέος εντέρου. Αν και συνδέεται

µε τη χώνεψη της κυτταρίνης στα φυτοφάγα, δεν έχει γνωστή λειτουργία στους ανθρώπους. Η φλεγµονή της, η σκωληκοειδίτιδα, είναι συνηθισµένη και δυνητικά σοβαρή κατάσταση. [ακτινογραφία]