T.12

h

IN VITRO

• h

φεβρουαριοσ 2010

μηνιαια εκδοση με θεμα την υγεια • διανεμεται δωρεαν h

•

• h

Η νέα εγκυμοσύνη

h Έρπης: πότε έρχεται και πώς φεύγει

h Κυνηγήστε το στίγμα της ψυχικής νόσου

h Γιατί το λίπος προτιμά το ήπαρ

h Το ροχαλητό δεν είναι πάντα αθώο

τ. 12

ΦΕΒρΟυΑρΙΟΣ 2010

4•in•vitro

Index

28

Τοξικά αξεσουάρ Η οικονομική κρίση και η ανάγκη της αγοράς για πιο φθηνά αγαθά κοστίζει πολλές φορές στην υγεία μας. Εισαγόμενα ρούχα, αρώματα και καλλυντικά, τα οποία δεν έχουν ελεγχθεί από αρμόδιους φορείς, κάποιες φορές κρύβουν επικίνδυνες χημικές ουσίες που ενοχοποιούνται από την πρόκληση δερματοπάθειας έως την εμφάνιση ορμονικών διαταραχών και καρκινογένεση. Διαβάστε στο δισέλιδο αφιέρωμα ποιες είναι οι επικίνδυνες χημικές ουσίες και πώς μπορούμε να προστατευθούμε από αυτές.

06

Tίποτα στην τύχη!

08

Μην λες κρυάδες...

10

Παρενέργειες από το Avatar

11

Πέφτουν οι τιμές των φαρμάκων

12

Μια ζωή κάτω από την μπάρα

17

Πολυφάρμακο για ζωή ως τα 100

18

«Εχθρός» προ των... χειλιών

19

Το λίπος προτιμά το ήπαρ

22

Ούτε κρύο, ούτε ζέστη

30

Συνέντευξη: Μαρίνα Οικονόμου - Λαλιώτη

16

14

20

42

34

Δόντια που ακούνε

Δώσε βάρος στα πόδια

Δίαιτα για τον διαβήτη

36

Ώρα για τσάι

Καθαρό πρόσωπο... χωρίς ερεθισμούς

Μας έτριξαν τα δόντια

38

Ντεσιμπέλ που τρομάζουν

39

Όταν ο φόβος απογειώνεται

40

Δέκα λάθη που κάνουν οι γονείς

Εάν υπάρχει ένα πρότυπο διατροφής, τότε αυτό είναι των ανθρώπων που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Τίποτε δεν είναι απαγορευτικό – ακόμη και το γλυκό- αρκεί να καταναλώνεται στη σωστή ποσότητα και συχνότητα.

Όταν δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε

37

Τα πέλματα αποτελούν τη βάση του ανθρώπινου σώματος. Σε αυτά πέφτει όλο το βάρος του σώματος, με αποτέλεσμα να καταπονούνται καθημερινά. Απλές συμβουλές μπορούν να προστατεύσουν τα πέλματα και να χαρίσουν «φτερά» στα πόδια.

Η διάγνωση για το σύνδρομο διάσπασης προσοχής ενηλίκων άργησε 30 χρόνια για τον Σπύρο Ζορμπά, ο οποίος περιγράφει πώς ακόμη και τα αισθήματα που είχε δεν μπορούσε να τα μοιραστεί καθώς ένιωθε την ανάγκη να τα κρατάει μυστικά.

Ο καθαρισμός του προσώπου δεν είναι απλή υπόθεση. Ερεθισμοί, δερματίτιδες και αλλεργίες είναι οι πιο συχνές ενοχλήσεις από τη χρήση μη υποαλλεργικών προϊόντων. Μάθετε πώς θα τις αποφύγετε.

Η νέα εγκυμοσύνη Από τα χωράφια... στα υπερσύγχρονα μαιευτήρια! Η τεχνολογική εξέλιξη έφερε επανάσταση στη μαιευτική και τη γυναικολογία. Σήμερα γεννιούνται ολοένα και πιο υγιή παιδιά, ενώ μειώνονται σημαντικά οι κίνδυνοι για την έγκυο. Διαβάστε νέες τάσεις, νέες απόψεις και σημαντικές εξελίξεις για την ευαίσθητη περίοδο της εγκυμοσύνης.

DELLA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Α.Ε. Λ. Κηφισίας 280, Χαλάνδρι, 15232 Τηλ.: 210.68.56.700, Fax.: 210.68.51.008

EΚΔoΤΗΣ

ΔΙΕυθυΝΤhΣ

ΕΜΠΟρΙΚΗ ΔΙΕυθυΝΣΗ

Αντωνης ΔελλΑτoλΑς

ΜιχΑλης κεφΑλογιΑννης

Μάρκος Δελατόλας

ΑρΧΙΣυΝΤAΚΤΗΣ

ART DiREcToR

ΓΕΝΙΚoΣ ΔΙΕυθυΝΤhΣ ΕΚΔoΣΕΩΝ DELLA

ΒΑγγελης Β. ΠΑΠΑκωςτΑς

Θανάσης Τρομπούκης

υΠΕυθυΝΟΣ ΠΑρΑΓΩΓΗΣ - ΔΙΑΝΟΜΗΣ

Μάριος Φιλιππούσης

Δημήτρης Λύρας

ΕΚΤυΠΩΣΗ: Τυποεκδοτική

Δήμητρα Τζούβελη

υΠΕυθυΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΦΩΤΟΓρΑΦΙΕΣ: shutterstock.com

ΣυΝΕρΓAΤΕΣ: Κατερίνα Βασιλείου, Κατερίνα Γαρουφάλου, Βίκυ Καρατζαφέρη, Σοφία Νέτα, Δημήτρης Παπαντωνίου, Σοφία Μαρία Σοφιανού

sabani@invitromagazine.gr

ΒΟΗθΟΣ ΑρΧΙΣυΝΤAΚΤΗ

Ελένη Σαμπάνη

Μηνιαία Εκδοση για την υγεία Διανέμεται δωρεάν

ΔΙΟρθΩΣΗ: Ντένης Τζαννάτος

Σύνταξη 210 6856700 εσωτ. 204

Διαφήμιση 210 6847222

e-mail invitro@invitromagazine.gr

Web www.issuu.com/invitromagazine

ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ Ασθενείς

Στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, η Novartis εδώ και χρόνια δραστηριοποιείται στο Εξωτερικό και στην Ελλάδα µέσα από ενέργειες που βασίζονται στους άξονες τουπεριβάλλοντος, της κοινωνίας, της αγοράς και του ανθρώπινου δυναµικού της.

Η Novartis προσυπογράφει το δικαίωµα κάθε ανθρώπου στην υγεία ενώ είναι η πρώτη εταιρεία στην Ευρώπη στην οποία απονεµήθηκε το 2005 το Αριστείο Εταιρικής Φιλανθρωπίας (Excellence in Corporate Philanthropy Award) σε αναγνώριση της κοινωνικής αλληλεγγύης της προς εκατοµµύρια απόρους ασθενείς σε όλο τον κόσµο. Σε συνεργασία µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας Π.Ο.Υ από το 2001 µέχρι σήµερα, η Novartis προµηθεύει σε τιµή κόστους το ανθελονοσιακό της φάρµακο σε χώρες όπου ενδηµεί η ελονοσία ενώ εκατοµµύρια συσκευασίες του ανθελονοσιακού σκευάσµατός της, έχουν διανεµηθεί σε 40 χώρες βοηθώντας να σωθούν 700.000 πάσχοντες από την ελονοσία.

Επιχειρηµατική δεοντολογία Η Novartis υπήρξε µεταξύ των πρώτων εταιρειών οι οποίες συνυπέγραψαν το 2000 την Οικουµενική Σύµβαση του Οργανισµού Ηνωµένων Εθνών (UN Global Compact), αποτελούµενη από 10 αρχές που κατοχυρώνουν και διασφαλίζουν τα ανθρώπινα δικαιώµατα, την εργασία, την προστασία του περιβάλλοντος και την πάταξη της διαφθοράς. Η Novartis λειτουργεί µε υπευθυνότητα και διαφάνεια, τηρώντας πιστά τους κανόνες δεοντολογίας σε όλες τις επιχειρηµατικές µας δραστηριότητες.

Οι άνθρωποί µας και οι κοινωνίες Κάθε χρόνο, την άνοιξη, αφιερώνεται η επέτειος της ηµέρας της ίδρυσης της Novartis στην κοινωνία, καθιερώνοντας την ηµέρα αυτή ως «Ηµέρα Εθελοντικής Κοινωνικής Προσφοράς» προς τους συνανθρώπους που έχουν µεγαλύτερη ανάγκη φροντίδας. Την ηµέρα αυτή οι εργαζόµενοι της εταιρείας βρίσκονται κοντά σε ηλικιωµένους, παιδιά, και άλλους συνανθρώπους µας.

Μέριµνα για το περιβάλλον Ενώ η παραγωγή της εταιρείας από το 1997 έως σήµερα διπλασιάσθηκε, έχει µειώσει το ρυθµό αύξησης της κατανάλωσης ενέργειας και ύδατος. Η Novartis Hellas ανακυκλώνει επίσης χαρτί, µπαταρίες και µελάνια εκτυπωτών, συµµετέχει ενεργά στην προσπάθεια ανακύκλωσης συσκευασιών δίνοντας κάθε χρόνο πάνω από 50.000 € στην Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης ενώ µειώνει τις εκποµπές ρύπων χρησιµοποιώντας υβριδικά αυτοκίνητα

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

6•IN•VITRO

Editorial Tου Μιχάλη Κεφαλογιάννη

Π

ερασµένα µεσάνυχτα. Το τηλέφωνο χτυπούσε επίµονα. Τα κακά νέα µαθαίνονται γρήγορα, σκέφτηκε ο υπεράνθρωπος , πριν αποφασίσει να το σηκώσει. Ήξερε ότι τα ενοχλητικά αλλά τόσο αληθινά µεταµεσονύχτια τηλεφωνήµατα φίλων που ερωτεύτηκαν κεραυνοβόλα ή χώρισαν επεισοδιακά είχαν λιγοστέψει τελευταία, γιατί όλο και λιγότεροι βίωναν µε ένταση τέτοιες καταστάσεις. Η αλήθεια είναι ότι δεν περίµενε κάποιο κακό νέο. Χωρίς να µπει καν στον κόπο να δει ποιος τον καλεί απάντησε µηχανικά στο τηλεφώνηµα. Στην άλλη άκρη της γραµµής ήταν η αδερφή του σε κακά χάλια. Η φωνή της δεν έβγαινε... Ήταν η 5η φορά που έκανε οξεία αµυγδαλίτιδα µέσα σ’ ένα χρόνο! “ΔΕΝ ΑΝΤΈΧΩ ΆΛΛΟ. Θα βγάλω τις αµυγδαλές... δεν είναι ζωή αυτή κάθε δύο µήνες τα ίδια... πάλι 39 πυρετό”. Οι λέξεις έβγαιναν µετά βίας από το στόµα της. Ο λαιµός της είχε γίνει για µια ακόµη φορά εστία µόλυνσης και η φλεγµονή ήταν τόσο εκτεταµένη που ακόµη και τα φάρµακα αδυνατούσαν να αναχαιτίσουν τα συµπτώµατα. “Δεν πάει άλλο !” έλεγε και ξανάλεγε για να πείσει κυρίως τον εαυτό της ότι αυτή τη φορά θα έµπαινε αδιαµαρτύρητα στο χειρουργείο, το οποίο είχε αρνηθεί δυο φορές στο παρελθόν. Για τον υπεράνθρωπο οι αµυγδαλές ήταν κάτι άγνωστο, καθώς οι γονείς του είχαν αποφασίσει να τις αφαιρέσουν στην παιδική του ηλικία. Έτσι δεν είχε αίσθηση της επιπλοκής. Όµως, καταλάβαινε απόλυτα ότι οι συχνές αυτές φλεγµονές άρχισαν να κάνουν µαρτύριο τη ζωή της αδερφής του. ΤΗΝ ΕΠΌΜΕΝΗ ΜΈΡΑ... µε καθαρό µυαλό προσπάθησαν από κοινού να συζητήσουν ψύχραιµα το θέµα της επέµβασης µε τον γιατρό της, ο οποίος επέµενε ότι η αµυγδαλεκτοµή έπρεπε να είχε γίνει µήνες πριν. Όµως γιατί τόση επιµονή; Το µυαλό τους -όχι άδικα- πήγε αλλού! Στις χιλιάδες αµυγδαλεκτοµές αλλά και τόσες άλλες επεµβάσεις που γίνονται χωρίς πραγµατική ένδειξη. Η σκέψη αυτή τους γέµισε αµφιβολία. Δεν υπάρχει χειρότερο πράγµα

από την αµφιβολία! Όσο εύκολα µπορεί να σε οδηγήσει σε µια λανθασµένη απόφαση τόσο δύσκολα µπορεί να σε βοηθήσει να πάρεις τη σωστή.

Τίποτα στην ιατρική δεν είναι αυτονόητο. Γι’ αυτό και η δική μας ευθύνη πριν από μια απόφαση που αφορά τη ΖΩΗ μας δεν πρέπει να λαμβάνεται ελαφρά τη καρδία. Κάθε εγχείρηση είναι μια δύσκολη και σοβαρή ιατρική πράξη.

Τίποτα στην τύχη!

ΤΙ ΚΆΝΕΙΣ σ’ αυτές τις περιπτώσεις, αναρωτήθηκαν... Εµπιστεύεσαι τον γιατρό σου; Όµως πόσο καλά τον ξέρεις; Θα σου πει όλη την αλήθεια; Η... αµφιβολία µεγαλώνει όσο αρχίζεις να ψάχνεις σε βάθος το θέµα. Όχι άδικα, αν σκεφτεί κανείς ότι σύµφωνα µε εκτιµήσεις κορυφαίων καθηγητών το 70% των καρδιολογικών επεµβάσεων διενεργούνται χωρίς τις απαραίτητες ενδείξεις. Όταν πάνω από τις µισές καισαρικές τοµές γίνονται για λόγους... προγραµµατισµού κυρίως των γιατρών, όταν τα κέντρα αναφοράς για τη σπονδυλική στήλη δέχονται τα τελευταία χρόνια υπερδιπλάσια περιστατικά ασθενών που χειρουργήθηκαν χωρίς να έχουν ξεκάθαρες ενδείξεις και εµφάνισαν επιπλοκές, όταν η σκωληκοειδεκτοµή, µια από τις επεµβάσεις που ανήκει στις “αµερικανικές” όπως λένε αστειευόµενοι και οι ίδιοι οι χειρουργοί, γίνεται για “ψύλλου πήδηµα”, τότε καλά κάνεις και αµφιβάλλεις! Ο ΥΠΕΡΆΝΘΡΩΠΟΣ συνέστησε στην αδερφή του να προχωρήσει στην αµυγδαλεκτοµή, προσµετρώντας τα συν και τα πλην. Η ένδειξη ήταν σαφής: Πάνω από πέντε σοβαρές αµυγδαλίτιδες τον τελευταίο χρόνο, οι οποίες καταστρέφουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς και ενδεχοµένως να προκαλέσουν σοβαρότερες επιπλοκές στο µέλλον! Χαρακτηρίζεται εγχείρηση “ρουτίνας” άρα µε λιγότερους... κινδύνους, όπως λανθασµένα πιστεύουµε οι περισσότεροι που χρησιµοποιούµε τη λέξη αυτή κυρίως για να διασκεδάσουµε τους φόβους µας. Δεν υπάρχουν επεµβάσεις ρουτίνας. Όλες έχουν κινδύνους, κι αυτό πριν απ’ όλους µας πρέπει να το έχουν κατά νου οι χειρουργοί. Η ΕΓΧΕΊΡΗΣΗ πέτυχε και η ασθενής ...έζησε! Αυτό είναι το ζητούµενο µετά από κάθε χειρουργείο. Όµως είναι λάθος να το θεωρούµε αυτονόητο! Τίποτα στην ιατρική δεν είναι αυτονόητο. Γι’ αυτό και η δική µας ευθύνη πριν από µια απόφαση που αφορά τη ΖΩΗ µας δεν πρέπει να λαµβάνεται ελαφρά τη καρδία. Κάθε εγχείρηση είναι µια δύσκολη και σοβαρή ιατρική πράξη. Οφείλουµε στον εαυτό µας και στους δικούς µας ανθρώπους να κάνουµε ενδελεχή έρευνα πριν προχωρήσουµε... Να µην αφήσουµε τίποτα στην τύχη!

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

8•in•vitro

Warning

Συνεργάστηκε ο Ανδρέας Κωνσταντίνου, Διευθυντής Παθολογικής Κλινικής νοσοκομείου «ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ»

Ρίγος

Γράφει η Δήμητρα Τζούβελη

Τι είναι: Aυτό που συνηθίζουμε να ονομάζουμε κρυάδες χαρακτηρίζεται

tips

σμό λόγω υπερέκκρισης ορμονών. Γρίπη: Πρόκειται για τη λοίμωξη που οφείλεται στον ιό της γρίπης. Συχνά ως η αίσθηση ανατριχίλας που νιώθουμε στο σώμα μας. Το σύμπτωμα διαεμφανίζεται ρίγος ή κρυάδες, γεγονός που οφείλεται στις ουσίες που φέρει από το ρίγος, δηλαδή την έντονη και δυσάρεστη αίσθηση μυϊκού παράγονται και οι οποίες προκαλούν αντιδράσεις από διάφορα όργανα σπασμού που συνοδεύεται από τρίξιμο των δοντιών, συμβαίνει αιφνιδιτου σώματος. αστικά και διαρκεί λίγο. Κατά κύριο λόγο, τόσο οι κρυάδες όσο και το Αναπνευστικές λοιμώξεις: Λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήμαρίγος σχετίζονται με τον πυρετό, ο οποίος μπορεί να οφείλεται σε τος (ανώτερου και κατώτερου) όπως η πνευμονία και η αμυγδαλίλοιμώδη και μη λοιμώδη αίτια (φάρμακα, μεταβολικά νοσήματα, τιδα (και ιδιαίτερα η πυώδης), προκαλούν πυρετό που συνοδεύενόσοι κολλαγόνου κ.ά.). ται από ρίγος. Σε αυτή την περίπτωση, η εκδήλωση ρίγους σχεΔεν πρέπει να ανησυχούμε: Όταν τα συμπτώματα δεν τίζεται με τον πυρετό.

• Όταν συνοδεύονται από πυρετό, η κατάσταση δεν εμπνέει ανησυΟυρολοίμωξη: Πρόκειται για μολύνσεις που προκαλούνται αισθάνεστε κρυάχία. Σε αυτή την περίπτωση αποτελούν μια απάντηση του από μικρόβια που υπάρχουν στο ανώτερο ή κατώτερο ουδες, προτιμήστε να πιείτε οργανισμού σε διάφορα ερεθίσματα (π.χ. στρες, κούραση ροποιητικό σύστημα. Λοιμώξεις όπως η πυελονεφρίτιδα ή να φάτε κάτι ζεστό, για κ.ά.). (μόλυνση στους νεφρούς) εκδηλώνονται με υψηλό πυπαράδειγμα ένα τσάι Πρέπει να ανησυχούμε: Όταν οι κρυάδες και το ρετό και ρίγος λόγω της μόλυνσης που υπάρχει. Οι ή μία ζεστή σούπα. ρίγος συνοδεύνται από πυρετό και από συμπτώμαπαθήσεις συνοδεύονται και από άλλα συμπτώμα• Στις περιπτώσεις ρίτα όπως δύσπνοια, πονοκέφαλο, έντονο βήχα, δυτα, όπως πόνος κατά την ούρηση, πόνος στη μέση γους ενδείκνυται η σκολία στην ούρηση, πόνο στους νεφρούς ή την κ.λπ. χρήση αντιπυρετικοιλιά, διάρροια, εμετό, τότε η αιτία μπορεί να Λοιμώξεις στην κοιλιά: Περιπτώσεις όπως κών φαρμάκων και είναι πιο σοβαρή και να χρήζει άμεσης διεσκωληκοειδίτιδα, εκκολπωματίτιδα, κυστίτικουβέρτας. Δεν ρεύνησης από τον ειδικό. δα κ.λπ. εκδηλώνονται με πυρετό και ρίγος αρκεί να φοράή κρυάδες. Σε αυτή την περίπτωση, τα με ζεστά ρούΓιατί έχω κρυάδες; συμπτώματα εκδηλώνονται ως αποτέλεχα. Πρέπει Πυρετός: Κατά τη διάρκεια μιας εμπύσμα των ουσιών που παράγονται από να βρισκόρετης κατάστασης, το ανοσοποιητικό τα μικρόβια και συνήθως συνοδεύμαστε και σύστημα του οργανισμού διεγείρεονται και από άλλα συμπτώματα σε ζεστό ται και απελευθερώνονται οι ουσί(π.χ. πόνο στην κοιλιά, εμετό, διπεριες προσταγλανδίνες. Οι κρυάδες άρροιες). βάλή το ρίγος οφείλονται στην αγΥποθερμία: Πρόκειται για την λον. γειοσύσπαση που προκαλείακριβώς αντίθετη κατάστα• ται και «εξυπηρετούν» την ση του πυρετού. Δηλαδή, η Επικοινωνήπροσπάθεια του οργανιθερμοκρασία του σώμαστε με τον γιατρό σμού να περιορίσει την τος πέφτει κάτω από το εάν τα συμπτώματα επιαπώλεια θερμότητος. φυσιολογικό, γεγονός μένουν. Αυτό είναι πολύ Μετά από το ρίγος που σχετίζεται κατά σημαντικό ιδιαίτερα αν παρατηρείται αύξηκύριο λόγο με τις χαέχει ρίγος ένα παιση της θερμοκρασίας μηλές θερμοκρασίες δί. του σώματος και κατότου περιβάλλοντος, αλλά πιν ο οργανισμός προσαρμόζεται σε ένα νέο επίπεδο θερμοκρασίας. μπορεί να συνδέεται και με καταστάσεις όπως η σήψη. Η υποθερμία εκδηλώΚούραση: Όταν το σώμα καταπονείται από οποιαδήποτε αιτία, προκαλείται νεται με ανεξέλεγκτο ρίγος, καθώς ο οργανισμός προσπαθεί να εξισορροπήσύσπαση των μυών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εκδηλώνονται κρυάδες. σει την απώλεια θερμοκρασίας. Συναισθηματική φόρτιση: Καταστάσεις όπως το έντονο στρες ή οι αγχώΦάρμακα: Το ρίγος μπορεί να εκδηλώνεται ως ανεπιθύμητη ενέργεια φαρμάδεις διαταραχές συχνά συνοδεύονται από κρυάδες και ρίγος. Σε αυτές τις κων, όπως της αντιμυκητησιακής θεραπείας. Επίσης, μετά από έναν εμβολιαπεριπτώσεις τα συμπτώματα αποτελούν σωματοποίηση των δυσάρεστων καταστάσεων και σχετίζονται με τις αλλαγές που συμβαίνουν στον οργανι- σμό είναι πιθανό να εμφανίζεται πυρετός με ή χωρίς ρίγος.

Μην λες κρυάδες... Λίγο ως πολύ το έχουμε βιώσει όλοι. Το ρίγος αλλά και αυτό που συνηθίζουμε να αποκαλούμε κρυάδες δεν σχετίζονται μόνο με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Μπορεί να αποτελούν σύμπτωμα διαφόρων παθήσεων, λιγότερο ή περισσότερο σοβαρών.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

10•in•vitro

Επίκαιρα Κόσμος

Επικοινώνησε με τη σκέψη του

Παρενέργειες από το Avatar! Κάθε άλλο παρά χάρμα οφθαλμών φαίνεται ότι είναι η ταινία που «έσπασε» φέτος όλα τα ταμεία. Πολλοί από όσους παρακολούθησαν το «Avatar» ανέφεραν ότι μετά το τέλος της ταινίας είχαν θολωμένη όραση, πονοκέφαλο, τάση για έμετο και ναυτία. Στηριζόμενοι σε παλαιότερες μελέτες, οι ειδικοί εκτιμούν ότι τα συμπτώματα αυτά οφείλονται στις αφύσικες κινήσεις που κάνουν τα μάτια όταν βλέπουμε τρισδιάστατες κινηματογραφικές ταινίες. Η 3D τεχνολογία προκαλεί μια αισθητήρια... σύγχυση στους οφθαλμούς, καθώς τα μάτια καλούνται να εστιάσουν όχι σε ένα αντικείμενο αλλά σε μια ολόκληρη επιφάνεια. Έτσι, τα μάτια δέχονται δυσβάστακτες πιέσεις και κουράζονται εύκολα.

Η περίπτωσΗ ενόσ άνδρα, που βρίσκεται σε κατάσταση «φυτού» τα τελευταία πέντε χρόνια, ενδεχομένως αλλάζει τα δεδομένα στην ιατρική περίθαλψη των ανθρώπων που βρίσκονται σε κώμα. Χρησιμοποιώντας την τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας, Βέλγοι και Βρετανοί ερευνητές κατέδειξαν ότι ο άνδρας έχει τη δυνατότητα να σκεφθεί απαντήσεις όπως «ναι» ή «όχι» σε ερωτήσεις που του έκαναν, αλλάζοντας απλώς τη σκέψη του. «Οι τομογραφίες έδειξαν ότι ο ασθενής δεν βρισκόταν σε κατάσταση απώλειας συνείδησης, ενώ για πρώτη φορά μετά από 5 χρόνια του δώσαμε τη δυνατότητα να εκφράσει όσα σκέφτεται», δήλωσε ο Adrian Owen, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης.

Κίνηση από τεχνητούς μυς

Με νέο νεφρό Μια πρωτοποριακή επέμβαση μεταμόσχευσης νεφρού από μη συμβατό δότη εφαρμόστηκε με επιτυχία στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Κόβεντρι στη Μεγάλη Βρετανία. Η 41χρονη Μαξίν Μπαθ έκανε αιμοκάθαρση για 15 χρόνια και βρισκόταν στη λίστα αναμονής για συμβατό νεφρό τα τελευταία 10 χρόνια. Πέρυσι εμφάνισε σοβαρά προβλήματα με την αρτηριακή της πίεση, με αποτέλεσμα οι γιατροί να φοβούνται ότι είχε μόνο λίγους μήνες ζωής. Τον προηγούμενο Νοέμβριο, η Βρετανίδα αποφάσισε να υποβληθεί σε μια επέμβαση που στηρίζεται στη χρήση ενός συστήματος ψυχρής διήθησης του αίματος. Με αυτό τον τρόπο, οι επιστήμονες επιχείρησαν να παρακάμψουν το εμπόδιο της απόρριψης του μη συμβατού μοσχεύματος, που έδωσε στην ασθενή η μικρότερη αδελφή της. Τελικά, η επέμβαση είχε επιτυχή κατάληξη.

Στο χέρι μας η πρόληψη του καρκίνου τέσσερα στα δέκα περιστατικά καρκίνου μπορούν να προληφθούν, σύμφωνα με τον οργανισμό «Διεθνής Ένωση Κατά του Καρκίνου». Σε σχετική έκθεση οι επιστήμονες παραθέτουν εννέα λοιμώξεις που σχετίζονται με τη νόσο και υπογραμμίζουν τον προληπτικό ρόλο των εμβολιασμών και της αλλαγής του τρόπου ζωής. Ο ιός HPV ευθύνεται για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, ενώ λοιμώξεις από τους ιούς HBV, HIV/ AIDS και Επστάιν-Μπαρ οδηγούν συχνά σε καρκίνο του ήπατος. Οι συγγραφείς της έκθεσης αναφέρουν ότι αν εφαρμόζονταν σε ανεπτυγμένα και αναπτυσσόμενα κράτη προγράμματα εμβολιασμού και γίνονταν εκτενείς εκστρατείες κατά του καπνίσματος, της ανθυγιεινής διατροφής και της καθιστικής ζωής, θα μπορούσε να αποτραπεί το 40% των κρουσμάτων καρκίνου.

Διαδικτυακή κατάθλιψη Είστε «κολλημένοι» με το Ίντερνετ και δεν υπάρχει μέρα που δεν σερφάρετε στο διαδίκτυο; Προσοχή! Βρετανική μελέτη δείχνει ότι ίσως κινδυνεύετε από κατάθλιψη. Επιστήμονες από το πανεπιστήμιο Leeds εξέτασαν 1.319 άτομα ηλικίας 1651 ετών και διαπίστωσαν ότι οι φανατικοί χρήστες του διαδικτύου αναπτύσσουν καταναγκαστική εξάρτηση και συχνά αντικαθιστούν τις κοινωνικές συνήθειες της πραγματικής ζωής με τις online επαφές και τις συνομιλίες στα sites κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. Facebook) και στα chatrooms. Οι ερευνητές επιχειρούν τώρα να διευρευνήσουν εάν το άτομο απομονώνεται επειδή έχει κατάθλιψη ή εάν η απομόνωση οδηγεί τελικά στην κατάθλιψη.

Ένα υγιέστατο κοριτσάκι έφερε στον κόσμο μια γυναίκα από τη Ρουμανία που ζυγίζει 240 κιλά. Ο επικεφαλής της γυναικολογικής κλινικής, τόνισε ότι είναι η μοναδική περίπτωση σε παγκόσμιο επίπεδο. Το προηγούμενο ρεκόρ στη Ρουμανία ανήκε σε έγκυο που ζύγιζε 180 κιλά.

Ε

λπίδες σε ασθενείς με παράλυση τμήματος του προσώπου δίνει η εμφύτευση τεχνητών μυών, μία νέα τεχνική που εφάρμοσαν Αμερικανοί χει-

ρουργοί. Ειδικοί πλαστικοί χειρουργοί κατόρθωσαν να κάνουν ανθρώπινα πτώματα να ανοιγοκλείσουν τα μάτια τους, χρησιμοποιώντας τεχνητούς μυς, ένα επίτευγμα που στο μέλλον μπορεί να βοηθήσει ασθενείς, που έχουν εκδηλώσει πάρεση προσωπικού ή τρίδυμου νεύρου και δεν μπορούν να ανοιγοκλείσουν τα μάτια τους, να μπορέσουν και πάλι από μόνοι τους να τα ανοιγοκλείσουν. Οι επιστήμονες πειραματίστηκαν με τεχνητούς μυς σε έξι δωρηθέντα πτώματα ανθρώπων. Οι τεχνητοί μύες (που είναι δημιούργημα της εταιρείας SRI International με έδρα την Καλιφόρνια) κατέστη εφικτό να λειτουργήσουν ως φυσικοί ανθρώπινοι μύες, όταν υπέστησαν διαστολή και συστολή, αφού υποβλήθηκαν σε ηλεκτρικά ερεθίσματα. Οι γιατροί έκρυψαν τους τεχνητούς μυς και τη συνοδευτική μπαταρία στους κροτάφους του νεκρού σώματος και τα συνέδεσαν με ιστούς γύρω από τα μάτια. Ακολούθως τους περίδεσαν με μικροσκοπικές βίδες τιτανίου πάνω στα οστά του ματι-

ού. Όταν περνούσε το ρεύμα, ο μυς κινούταν παρασέρνοντας τα βλέφαρα και κάνοντας έτσι τα μάτια να ανοιγοκλείνουν. Σήμερα, η παράλυση των βλεφάρων αντιμετωπίζεται είτε με τη μεταφορά μυός από το πόδι στο πρόσωπο (κάτι που όμως απαιτεί χειρουργική επέμβαση έξι έως δέκα ωρών και δεν θεωρείται κατάλληλη για ηλικιωμένους ή γενικά για ευάλωτα άτομα), είτε με την τοποθέτηση ενός μικρού χρυσού βαριδιού μέσα στο βλέφαρο, ώστε με τη δύναμη της βαρύτητας να βοηθά το μάτι να κλείνει. Αν και αυτή η δεύτερη μέθοδος είναι αποτελεσματική στο 90% των περιπτώσεων, το βλέφαρο ανοιγοκλείνει βραδύτερα από το κανονικό και δεν μπορεί να συγχρονιστεί σωστά με το υγιές βλέφαρο (όταν το πρόβλημα εμφανίζεται μόνο στο ένα από τα δύο μάτια), ενώ επιπλέον ορισμένοι ασθενείς δεν καταφέρνουν να κλείσουν το βλέφαρο με το χρυσό βαρίδι, όταν πέφτουν να κοιμηθούν. Οι Αμερικανοί ερευνητές εκτιμούν ότι η μέθοδός τους θα είναι διαθέσιμη σε ασθενείς μέσα στην επόμενη πενταετία.

Οι τεχνητοί μυς στο μέλλον θα βοηθήσουν ασθενείς που έχουν παραλύσει στο πρόσωπο κ.ά.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

in•vitro•11

Ελλάδα

Γράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

Πέφτουν οι τιμές των φαρμάκων

Έκφραση που έχει περάσει στην καθομιλουμένη αλλά έρευνα έδειξε ότι έχει βάση! Επιστήμονες από το University College του Λονδίνου διαπίστωσαν ότι όσοι βαριούνται διαρκώς διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο να πεθάνουν από καρδιοπάθεια ή εγκεφαλικό επεισόδιο, από ό,τι αυτοί που βρίσκουν τη ζωή τους διασκεδαστική και δεν πλήττουν. Στη μελέτη συμμετείχαν πάνω από 7.000 δημόσιοι υπάλληλοι ηλικίας από 35 έως 55 χρόνων και οι ειδικοί τους παρακολουθούσαν για 25 χρόνια. Όπως φάνηκε, όσοι δήλωσαν ότι «βαριούνται» είχαν περίπου 40% περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν μέχρι το τέλος της μελέτης. Επιπλέον όσοι πλήττουν έχουν ροπή σε τσιγάρο και αλκοόλ, θέτοντας ούτως ή άλλως τη ζωή τους σε κίνδυνο. Ειδικότερα η έρευνα έδειξε ότι οι γυναίκες διεκδικούσαν σε διπλάσιο βαθμό το «δικαίωμα» στη βαρεμάρα. Ο ψυχολόγος Graham Price σύστησε σε όσους αισθάνονται συχνά έτσι να βάζουν τις ανάγκες των άλλων πάνω από τις δικές τους.

Μ

Μedical update

Βαρεμάρα μέχρι θανάτου

Δενδρολίβανο κατά του καρκίνου η προσθήκη δενδρολίβανου στο ψητό κρέας νοστιμίζει το φαγητό και ταυτόχρονα απωθεί τον καρκίνο. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Κάνσας διαπίστωσαν ότι οι συγκεντρώσεις αιθανόλης, που περιέχονται στα εκχυλίσματα του εν λόγω βοτάνου, μπλοκάρουν τον σχηματισμό καρκινογόνων ουσιών, που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια μαγειρέματος σε υψηλές θερμοκρασίες.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά να προστεθεί την επόμενη χρονιά ο ιός της νέας γρίπης στο εμβόλιο της εποχικής. Τα εμβόλια της γρίπης έχουν τρία στελέχη και οι αρμόδιοι πρέπει να αποφασίσουν πώς θα τα συνδυάσουν.

είωση περίπου 20% στις τιμές 6500 σκευασμάτων ανακοίνωσε η Υπουργός Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας κα Λούκα Κατσέλη, στο πλαίσιο της νέας πολιτικής τιμολόγησης των φαρμάκων. Η Ελλάδα είναι μια από τις τρεις ακριβότερες χώρες της Ευρώπης σε επίπεδο τιμών φαρμάκων και παράλληλα η τρίτη πιο ακριβή χώρα στον κόσμο στα γενόσημα φάρμακα. Αυτό, σε συνδυασμό με την υπερσυνταγογράφηση και με την κατάργηση της λίστας, εκτόξευσε τη φαρμακευτική δαπάνη στα 6,6 δισεκατομμύρια ευρώ για το 2009. Σύμφωνα με την κα Κατσέλη, εντός των ημερών θα εκδοθεί Δελτίο Τιμών Φαρμάκων και η μείωση των τιμών θα επιτευχθεί σε δύο φάσεις, αρχής γενομένης από τον Φεβρουάριο. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι το νέο μέτρο θα εξοικονομήσει ένα δισεκατομμύριο ευρώ το χρόνο για τα ταμεία. Η τιμολόγηση των νέων φαρμάκων θα γίνεται με βάση τις τρεις χαμηλότερες τιμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χωρίς να συνυπολογίζεται η τιμή της Ελβετίας. Πάντως για την ομαλή μετάβαση στο καθε-

στώς των νέων τιμών και για να μην υπάρξει πρόβλημα τόσο με το υπάρχον απόθεμα φαρμάκων στα φαρμακεία όσο και στις φαρμακαποθήκες, προβλέπεται μεταβατική περίοδος προσαρμογής δύο μηνών, κατά την οποία τα φάρμακα θα πωλούνται παράλληλα και στις δυο τιμές. Η ανατιμολόγηση των γενόσημων (αντίγραφων) φαρμάκων, θα εξακολουθήσει να υπολογίζεται ως ποσοστό της τιμής του πρωτότυπου εκτός πατέντας, μείον, όμως, 10%. Ειδική πρόβλεψη θα υπάρξει για τα νοσοκομειακά, τα ορφανά και τα κοινόχρηστα φάρμακα. Τον κίνδυνο για αύξηση των παράλληλων εξαγωγών φαρμάκων, ελλείψεις φαρμάκων και διόγκωση του φαινομένου των «πλαστών συνταγών» επεσήμανε ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων (ΣΦΕΕ) και υπογράμμισε ότι είναι σημαντικό να δοθούν οι αρμόζουσες αυξήσεις στα παλιά δοκιμασμένα φάρμακα, ώστε να μην καταστούν ασύμφορα και αντικατασταθούν από νεότερα και ακριβότερα.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, η φαρμακευτική δαπάνη το 2009 εκτοξεύθηκε στα 6,6 δισ.

Μαριχουάνα STOP; παγκόσμιο ενδιαφέρον έχει προκαλέσει η δημοσίευση μίας μελέτης, σύμφωνα με την οποία η μαριχουάνα φαίνεται να βοηθά στην ανακούφιση από τον πόνο και τους μυϊκούς σπασμούς που προέρχονται από την πολλαπλή σκλήρυνση και άλλες νευρολογικές διαταραχές. Μάλιστα οι ερευνητές συγκέντρωναν στοιχεία μέσα από κλινικές δοκιμές για την αποτελεσματικότητα της μαριχουάνα επί 20 χρόνια. Την ίδια στιγμή όμως στο Λος Άντζελες των ΗΠΑ, όπου λειτουργούν εξειδικευμένες κλινικές μαριχουάνα (έχει αποποινικοποιηθεί η χρήση της για ιατρικούς σκοπούς) αναμένεται να μπει λουκέτο στην πλειονότητα των κλινικών, γεγονός που προκαλεί αντιδράσεις από την επιστημονική κοινότητα.

Ναι στην ελληνική υγιεινή διατροφή Συγκροτήθηκε η Εθνική Επιτροπή Μεσογειακής – Ελληνικής Διατροφής, με απόφαση της Υπουργού Υγείας κας. Μ. Ξενογιαννακοπούλου. Έργο της Επιτροπής είναι να προτείνει μέτρα, πιλοτικές εφαρμογές και συνδυασμένες πολιτικές για τη συνεχή και μακροχρόνια προώθηση της ελληνικής διατροφής ως μέσο, μεταξύ άλλων, για την προαγωγή της υγείας του ελληνικού πληθυσμού, την ανάδειξη της τοπικής κουζίνας, την οικονομική υποστήριξη των αγροτών και την ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης σε θέματα αγροτικής παραγωγής και διατροφής. Πρόεδρος της Επιτροπής ανέλαβε η καθηγήτρια Πανεπιστημίου κα Αθηνά Λινού.

Επί ποδός οι νοσοκομειακοί γιατροί Σε μειωμένες εφημερίες από τον Μάρτιο προσανατολίζονται οι γιατροί του ΕΣΥ, σε μια προσπάθεια να πιέσουν την κυβέρνηση να προσλάβει επιπλέον ιατρικό προσωπικό και να εξοφληθούν οι δεδουλευμένες εφημερίες του 2009. Στη διάρκεια της συνάντησης που είχε η νεοεκλεγείσα Εκτελεστική Γραμματεία της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας με την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, οι εκπρόσωποι των νοσοκομειακών γιατρών προειδοποίησαν ότι από την 1η Μαρτίου θα καταθέσουν προγράμματα εφημεριών σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (4 εφημερίες το μήνα για κάθε γιατρό - αριθμός που είναι αδύνατο να καλύψει τις ανάγκες των νοσοκομείων) και ότι θα κάνουν επισχέσεις εργασίας.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

12•in•vitro

Υποχόνδριος

Προσοχή... η γυμναστική από μόνη της δεν θα σας αδυνατίσει. Αλλάξτε διατροφικές συνήθειες, ασκηθείτε συστηματικά και θα δείτε «θαύματα»

Με τη γυμναστική

Πόσο πολύ είναι... αρκετό;

Μια ζωή κάτω από την μπάρα! Πρόσφατη έρευνα αναφέρει ότι 2 στους 10 ανθρώπους είναι φορείς συγκεκριμένων γονιδίων που εμποδίζουν την καύση του λίπους όταν γυμνάζονται. Μην «κολλάτε» σε ένα πρόγραμμα ασκήσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι οι εναλλαγές στην άσκηση γυμνάζουν καλύτερα το σώμα, ενώ μειώνουν τον κίνδυνο τραυματισμού.

Ξ

υπνούν το πρωί πίνοντας ωμό αβγό. Κατά τη διάρκεια της ημέρας τρώνε αγκαλιά με τη ζυγαριά. Πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη γυμναστική παίρνουν συμπληρώματα διατροφής. Η ώρα του γυμναστηρίου είναι για εκείνους ιερή. Κανείς δεν μπορεί να τους αλλάξει το πρόγραμμα. Στέκονται με τις ώρες μπροστά στον καθρέπτη των αποδυτηρίων για να δουν μέρα με τη μέρα το σώμα τους να αλλάζει. Τραβούν φωτογραφίες γυμνοί για να δουν το ΠΡΙΝ και το ΜΕΤΑ. Κι όμως δεν τους ενδιαφέρει τόσο η υγεία τους όσο η εμφάνισή τους. Πρέπει να έχουν ένα φουσκωμένο, γραμμωμένο, με μονοψήφιο ποσοστό λίπους σώμα. Στον κόσμο των παχύσαρκων οι gym freaks ή ελληνιστί οι κολλημένοι με το γυμναστήριο φαντάζουν σαν φωτεινές εξαιρέσεις. Είναι όμως; Η γυμναστική είναι υγεία, ενώ σύμφωνα με πολλούς, πλέον αποτελεί μία ξεχωριστή επιστήμη. Δεκάδες επιστημονικές έρευνες, από μεγάλα πανεπιστήμια, καταδεικνύουν τα οφέλη της άσκησης για το σώμα αλλά και το πνεύμα. Σταχυολογώντας ορισμένες βλέπουμε ότι: η γυμναστική είναι «φάρμακο» για την καρδιά, καταπολεμά την κατάθλι-

ψη, μειώνει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου, «ρίχνει» τα επίπεδα χοληστερόλης, ενώ συμβάλλει ακόμα και στη διατήρηση της κινητικότητας ασθενών με Πάρκινσον. Οι επιστήμονες όμως τονίζουν ότι τα οφέλη της γυμναστικής παύουν να ισχύουν όταν χαθεί το μέτρο. Ο κατάλΟγΟσ των ανεπιθύμητων ενεργειών από την υπερβολική γυμναστική είναι εξίσου μεγάλος με εκείνον των ωφελειών. Η υπερβολική γυμναστική ενοχοποιείται για: • Τραυματισμούς: επειδή δεν δίνουμε στο σώμα (μυς, τένοντες) τον χρόνο που χρειάζεται ώστε να ξεκουράζεται.

• Απώλεια λείας μυϊκής μάζας.

• Καρδιακή ανακοπή, όταν δεν λαμβάνουμε τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά ώστε να τραφεί ο μυς της καρδιάς.

• Αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα.

• Στις γυναίκες διαταραχή του κύκλου της εμμήνου ρύσεως ή ακόμα και αμηνόρροια.

• Απώλεια οστικής πυκνότητας (κυρίως στις γυναίκες αθλήτριες).

• Διαταραχές στον ύπνο.

• Διαταραχές στη διατροφή, όπως ανορεξία ή βουλιμία.

•Κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ευερεθιστότητα.

Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι γυμναζόμαστε για να γίνουμε πιο ωραίοι. Μην καλλιεργείτε λοιπόν μεγάλες προσδοκίες για το τελικό αποτέλεσμα, γιατί έτσι το μόνο που θα καταφέρετε είναι να γίνετε δέσμιοι της υπερβολικής άσκησης

Είναι απόλυτα θεμιτό να έχουμε ένα όμορφο και καλοσχηματισμένο σώμα. Ωστόσο προτεραιότητά μας θα πρέπει να είναι η εξωτερική ομορφιά να ακτινοβολεί την εσωτερική υγεία. Γι’ αυτό και οι ειδικοί τονίζουν πως όσοι αντιλαμβάνονται ότι ίσως το έχουν παρακάνει με τη γυμναστική, θα πρέπει να αλλάξουν τις προσδοκίες που έχουν καλλιεργήσει. Συγκεκριμένα: •Γυμναστείτε για τους σωστούς λόγους: δηλαδή για την υγεία και όχι αποκλειστικά την ομορφιά.

•Επιλέξτε έναν εκπαιδευμένο γυμναστή, ώστε να σχεδιάσετε το πρόγραμμα των ασκήσεων και να θέσετε πραγματοποιήσιμους στόχους.

• Μην πηγαίνετε στο γυμναστήριο περισσότερες από 3 ή 4 φορές την εβδομάδα. Η κάθε προπόνηση θα πρέπει να διαρκεί περίπου 60 με 90 λεπτά το πολύ (εξαρτάται από τη φυσική κατάσταση και τους στόχους που έχετε θέσει).

• Ακούστε το σώμα σας, όταν σας προειδοποιεί ότι χρειάζεται ξεκούραση.

• Όταν ξεκινάτε με ένα καινούργιο πρόγραμμα γυμναστικής, μην το επιβαρύνετε με επιπλέον βάρος από αυτό που συστήνει ο ειδικός. Υπάρχει ο κίνδυνος τραυματισμού.

• Μην αυξάνετε την ένταση της προπόνησης περισσότερο από 10% κάθε εβδομάδα.

Τεστ ΠόσΟ υγιή σχέσΗ έχουμε με τη γυμναστική; Αν απαντήσετε ΝΑΙ στις περισσότερες από τις παρακάτω ερωτήσεις, ίσως θα πρέπει να αναθεωρήσετε τη σχέση σας με τη γυμναστική. Αισθάνεστε ενοχές ή ότι θα παχύνετε αν χάσετε μία προπόνηση; Αισθάνεστε υποχρεωμένοι να πάτε γυμναστήριο, ακόμα και αν δεν έχετε διάθεση; Αν χάσετε μία προπόνηση, για τιμωρία θα την αναπληρώσετε με δύο προπονήσεις την επόμενη εβδομάδα; Χάνετε σημαντικά ραντεβού ή φεύγετε νωρίτερα από το γραφείο ή το σχολείο για να πάτε γυμναστήριο; Αν φάτε μεγαλύτερη ποσότητα από το κανονικό, αισθάνεστε την ανάγκη να γυμναστείτε παραπάνω, ώστε να αισθανθείτε καλύτερα ψυχολογικά; Αισθάνεστε αδικαιολόγητη κόπωση; Έχετε συχνούς πονοκεφάλους; Το πρωί έχετε ταχυπαλμία; Ξαφνικά χάνετε τη δύναμη να ολοκληρώσετε μία άσκηση;

1 2 3 4 5 6 7

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

14•in•vitro

Η δίαιτα

Εξειδικευμένα ιατρεία για τον διαβήτη στη σελ. 45

Συνεργάστηκε η Μελίνα Καριπίδου, Κλινική Διαιτολόγος- Διατροφολόγος κλινική «ΜΗΤΕΡΑ»

Ενδεικτικό Διαιτολόγιο ΠΡΩΙΝΟ:

• Γάλα ή γιαούρτι ημιαποβουτυρωμένο (1-2% λιπαρά) • Απλά δημητριακά πρωινού ΣΝΑΚ: • Φρούτο ΓΕΥΜΑ: • Μοσχάρι (άπαχο) με ζυμαρικά • Σαλάτα από ωμά ή βρασμένα λαχανικά ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ ΣΝΑΚ:

• Φρούτο ΔΕΙΠΝΟ:

• Όπως το γεύμα ή οποιοδήποτε άλλο φαγητό αλλά όχι τηγανητά.

• Σαλάτα από ωμά ή βρασμένα λαχανικά. Στις σαλάτες και τα φαγητά προσθέστε 1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο ανά μερίδα

tips > > > >

αθιερώστε τρία γεύματα την ημέρα,τα οποία Κ να περιλαμβάνουν και υδατάνθρακες. Ξεκινήστε τη μέρα σας με δημητριακά για να καλύψετε τις φυτικές ίνες που χρειάζεται ο οργανισμός σας. Συνδυάστε τους υδατάνθρακες με σαλάτα, καθώς οι φυτικές ίνες καθυστερούν την απορρόφηση του αμύλου από τον οργανισμό. Προσοχή στα παραωριμασμένα φρούτα και τα πολύ μαγειρεμένα τρόφιμα. Και στις δυο περιπτώσεις αυξάνεται σημαντικά ο γλυκαιμικός δείκτης τους. Είναι καλό να μην συνδυάζετε ρύζι, ζυμαρικά ή πατάτα με ψωμί, γιατί αυξάνεται σημαντικά η ποσότητα των υδατανθράκων που καταναλώνετε. Προτιμήστε τα ημιαποβουτυρωμένα γαλακτοκομικά, καθώς είναι χαμηλά σε κορεσμένα λιπαρά. Προτιμήστε τα φρούτα από τους χυμούς, γιατί έχουν χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη και είναι πιο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και φυτικές ίνες. Το αλκοόλ επιτρέπεται σε λογικές ποσότητες (1 ποτό για τις γυναίκες, 2 για τους άνδρες). Από τα αναψυκτικά, καλύτερα να επιλέγετε τα light.

> > > >

του διαβητικού

Γράφει η Δήμητρα Τζούβελη

Όλα με μέτρο

Ε

άν υπάρχει ένα πρότυπο διατροφής, τότε αυτό είναι των ανθρώπων που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Τίποτε δεν είναι απαγορευτικό –ακόμη και το γλυκόαρκεί να καταναλώνεται στη σωστή ποσότητα και συχνότητα. Μάλιστα σήμερα κυκλοφορούν στο εμπόριο επιδόρπια -ακόμα και σοκολάτεςειδικά για διαβητικούς, χωρίς ζάχαρη. Στόχος της δίαιτας του ασθενούς με διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ 2) είναι η ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, η απώλεια και η διατήρηση του σωματικού βάρους, αλλά και η μείωση του κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα. Αυτό επιτυγχάνεται με τις σωστές επιλογές και συνδυασμούς τροφών: Υδατάνθρακες: Βρίσκονται σχεδόν σε όλα τα τρόφιμα (γάλα, γιαούρτι, φρούτα, αμυλούχα, όσπρια). Πρέπει να κατανέμονται σε όλη τη διάρκεια της ημέρας ώστε το πάγκρεας να μην «τεμπελιάζει» και να εκκρίνει ινσουλίνη. Λίπος: Περιέχει πολλές θερμίδες (1γρ. λίπους αποδίδει 9 Kcal), για αυτό πρέπει να καταναλώνεται σε μικρή ποσότητα. Προτιμήστε άπαχα κρέατα, ελαιόλαδο, μικρή ποσότητα ξηρών καρπών (περίπου 10, 2-3 φορές την εβδομάδα) και ψάρι που περιέχει τα ωφέλιμα ω-3 λιπαρά οξέα (2 φορές εβδομαδιαίως).

Διαιτητικές ίνες: Βοηθούν τόσο στην πρόληψη του ΣΔ 2 όσο και στη ρύθμισή του, καθώς μειώνουν τον γλυκαιμικό δείκτη καθυστερώντας την αύξηση του σακχάρου στο αίμα. Βρίσκονται σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια και δημητριακά. Τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη: Οι τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη αυξάνουν λιγότερο τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και βοηθούν στην καλύτερη ρύθμιση των διαβητικών. Τροφές με χαμηλό ΓΔ είναι οι σάλτσες ντομάτας, η φάβα, οι φακές κ.ά. Ο ΓΔ αυξάνεται με την επεξεργασία των τροφίμων. Έτσι για παράδειγμα η βραστή πατάτα έχει χαμηλότερο ΓΔ από τον πουρέ πατάτας. Αλάτι: Δεν επηρεάζει το σάκχαρο στο αίμα αλλά αυξάνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Φανείτε ιδιαίτερα προσεκτικοί στο «κρυμμένο» αλάτι (αλμυρά, τυριά, τουρσί, αλατισμένοι ξηροί καρποί, συσκευασμένα τρόφιμα). Γλυκά: Ασφαλής λύση θεωρούνται τα γλυκαντικά (ασπαρτάμη, ζαχαρίνη), αρκεί να καταναλώνονται στην επιτρεπόμενη ποσότητα. Εάν θέλετε να φάτε γλυκό με ζάχαρη, είναι καλό να καταναλώσετε μικρή ποσότητα και να το τρώτε μετά το γεύμα σας επειδή αυξάνει λιγότερο το σάκχαρο αίματος.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

16•in•vitro

Αντιγήρανση

Συνεργάστηκε ο Αθανάσιος Μπαδέκας, Διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής Άκρου Ποδός και Ποδοκνημικής Θεραπευτηρίου Metropolitan, Πρόεδρος Επιστημονικής Επιτροπής Ευρωπαϊκής Εταιρείας Άκρου Ποδός και Ποδοκνημικής (www.footandankle.gr)

Πόδια

Γράφει η Δήμητρα Τζούβελη

Ρίξτε βάρος στα πέλματα

Η Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, συχνά εκδηλώνονται πόνοι και ενοχλήσεις στα πέλματα και τενοντίτιδες. Αιτία για αυτό είναι η απότομη αύξηση του σωματικού βάρους της εγκύου και η κατακράτηση υγρών.

Ta πέλματα αποτελούν τη βάση του ανθρώπινου σώματος. Σε αυτά πέφτει όλο το βάρος του σώματος, με αποτέλεσμα να καταπονούνται καθημερινά. Η επιμελής φροντίδα και προστασία προφυλάσσει από επίπονες και δυσάρεστες καταστάσεις και μας βοηθά να έχουμε υγιή και ξεκούραστα πόδια ως τα βαθιά γεράματα.

tips Όταν κάνετε πεζοπορία, επιλέξτε παπούτσια με σκληρή σόλα και πάτους στο εσωτερικό τους. Υποστηρίζουν την ποδική καμάρα και μειώνουν τη φόρτιση που δέχεται το πόδι.

Τα ψηλά τακούνια καταπονούν το πόδι. Ωστόσο, μεταξύ ενός πολύ στενού και ενός παπουτσιού με ψηλά τακούνια, προτιμότερο είναι το δεύτερο.

Tο λεγόμενο κότσι οφείλεται σε μεγάλο ποσοστό στην κληρονομικότητα. Εν μέρει όμως προκαλείται και από τις δικές μας επιλογές, κυρίως από τη χρήση στενών παπουτσιών.

Προσοχή στις φτέρνες. Το λανθασμένο ύψος υποδημάτων, η απότομη αύξηση στην ένταση της άσκησης, αλλά και τα ακατάλληλα παπούτσια κατά τη διάρκεια της γυμναστικής, είναι παράγοντες που προκαλούν μεγάλη πίεση στα πέλματα και τη φτέρνα.

υγεία των πελμάτων δεν απαιτεί κόπο αλλά... τρόπο. Απλές συμβουλές μπορούν να προστατεύσουν τα πέλματα και να χαρίσουν «φτε-

ρά» στα πόδια. Προσοχή στα παπούτσια: Δεν αρκεί να είναι μόνο στο σωστό μέγεθος όσον αφορά το μήκος τους, δηλαδή το μεγαλύτερο δάκτυλο να απέχει τουλάχιστον μισό εκατοστό από την άκρη του υποδήματος. Πρέπει να έχουν και το σωστό πλάτος έτσι ώστε να μη συμπιέζονται τα μικρά κόκαλα (μετατάρσια) και τα νεύρα που υπάρχουν ανάμεσα σε αυτά και στο πάνω μέρος του ποδιού (κουντεπιέ). Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει και η ποιότητα και το υλικό κατασκευής των υποδημάτων. Επιλέξτε παπούτσια από δέρμα, που επιτρέπουν στο πόδι να αναπνέει, και με σχετικά σκληρή και όχι εύκαμπτη σόλα. Πείτε όχι στην υγρασία: Όταν το δέρμα του ποδιού ιδρώνει, προκαλούνται προβλήματα, όπως δερματίτιδα, έκζεμα και μυκητιάσεις («πόδι του αθλητή»). Αποφύγετε τις 100% βαμβακερές κάλτσες, που «κρατούν» τον ιδρώτα, και σκουπίστε καλά την περιοχή του ποδιού κάθε φορά που κάνετε μπάνιο. Συνήθως μίγμα πολυεστέρα με βαμβάκι και λεπτές κάλτσες χωρίς ζάρες που δημιουργούν πιεστικά φαινόμενα, είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ανθρώπους με διαβητική νευροπάθεια. Ξεκουράστε τα πέλματα: Οι καθημερινές δραστηριότητες και ιδιαίτερα η άθληση, η ορθοστασία και η παραμονή των ποδιών σε μία θέση για πολλή ώρα καταπονούν τα πέλματα, αυξάνοντας τον κίνδυνο για τενοντίτιδα, πρήξιμο στα κάτω άκρα και μείωση της κυκλοφορίας του αίματος. Για αυτόν το λόγο, πρέπει να δίνουμε την ευκαιρία στα πέλματα να ξεκουράζονται είτε ανεβάζοντάς τα ψηλά είτε κάνοντας μασάζ (καλό είναι να χρησιμοποιείται μία ενυδατική κρέμα) στην περιοχή τακτικά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αντιμετωπίστε τα προβλήματα: Σε αντίθεση με την παιδική, η πλατυποδία των ενηλίκων είναι επίκτητη και προκαλείται από την ταλαιπωρία που υφίσταται καθημερινά το πέλμα. Το αποτέλεσμα είναι να παραμορφώνεται η ποδική καμάρα, να υπάρχει πόνος και δυσκολία στη βάδιση, η οποία αρχίζει να επηρεάζει και άλλα σημεία του σώματος (π.χ. πόνος στην έσω πλευρά του γόνατος). Το πρόβλημα αντιμετωπίζεται είτε συντηρητικά με τη δημιουργία ειδικών πελμάτων είτε χειρουργικά με αναμόρφωση της έσω ποδικής καμάρας. Ένα άλλο πρόβλημα που επηρεάζει την υγεία του πέλματος είναι η πελματιαία απονευρωσίτιδα, δηλαδή ο τραυματισμός του ισχυρού «συνδέσμου» που στηρίζει όλο το πέλμα και προκαλεί πόνο στην περιοχή. Στις τενοντίτιδες και ιδιαίτερα στη τενοντίτιδα του Αχίλλειου, ιδιαίτερα βοηθητικά μέτρα είναι η χρήση σωστών υποδημάτων, οι διατάσεις της γάμπας και η χρήση ειδικών πελμάτων που μειώνουν τους τραυματισμούς. Διατηρήστε το βάρος σας σε φυσιολογικά επίπεδα: Η αύξηση του σωματικού βάρους, ιδιαίτερα όταν αυτό γίνεται απότομα, επιβαρύνει τα πόδια, καθώς τα πέλματα σηκώνουν μεγαλύτερο βάρος από αυτό που μπορούν να αντέξουν, ιδιαίτερα στο τρέξιμο.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

in•vitro•17

Γνωρίζεις ότι... Νέα φάρμακα Τρικλοποδιά... στην οστεοπόρωση Τον δρόμο για τη δημιουργία ενός χαπιού που θα αναδομεί τα εύθραυστα οστά που έχουν καταστραφεί από την οστεοπόρωση, ανοίγει έρευνα Αμερικανών από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Η ερευνητική ομάδα δοκίμασε σε ποντίκια με προχωρημένη οστεοπόρωση, μια χημική ουσία που μπλοκάρει την παραγωγή της σεροτονίνης από το έντερο. Το αποτέλεσμα ήταν ότι τα οστά των ποντικών επανέκτησαν πλήρως την πυκνότητά τους. “Αν μπορούσαμε να εμποδίσουμε τη δημιουργία της σεροτονίνης που παράγεται στο έντερο, θα βρίσκαμε και τη θεραπεία της οστεοπόρωσης”, τονίζει ο καθηγητής Τζέραρντ Καρσέντι. Οι ειδικοί εκφράζουν την αισιοδοξία ότι σύντομα μπορεί να υπάρξει μια νέα ομάδα φαρμάκων κατά της οστεοπόρωσης.

Σημαντική εξέλιξη για τη σκλήρυνση κατά πλάκας Ακόμη και μέσα στο 2011 μπορεί να είναι διαθέσιμα τα χάπια, για τη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα σε δυο κλινικές μελέτες. Οι αιτήσεις για τις άδειες κυκλοφορίας έχουν ήδη κατατεθεί, κάτι που, σύμφωνα με τους ειδικούς, αποτελεί σπουδαία εξέλιξη για τους ασθενείς οι οποίοι σήμερα ακολουθούν θεραπείες σε ενέσιμη μορφή. Οι μελέτες που έγιναν σε 18 χώρες έδειξαν ότι οι ουσίες φινγκολιμόδη και κλαδριμπίνη, σε μορφή ταμπλέτας, μείωσαν τις υποτροπές έως και 60% σε διάρκεια δύο ετών. Εκφράζεται όμως και ανησυχία, τόσο για τις πιθανές παρενέργειες, όσο και για την αύξηση του κόστους της θεραπείας.

Αντικαταθλιπτικά μετά το εγκεφαλικό Η λήψη αντικαταθλιπτικών έπειτα από εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να βοηθά στην αποκατάσταση της βλάβης του εγκεφάλου και στη βελτίωση της νοητικής λειτουργίας, σύμφωνα με μελέτη του πανεπιστημίου της Αϊόβα. “Ο μηχανισμός αυτής της επίδρασης είναι άγνωστος, αλλά ενδέχεται να έχει σχέση με τις λειτουργικές αλλαγές που συμβαίνουν στον εγκέφαλο κατά την περίοδο που αυτός αναδιοργανώνεται”, αναφέρει ο επικεφαλής ερευνητής Δρ Ρικάρντο Χόρχε. “Τα αντικαταθλιπτικά ίσως ευνοούν τη δημιουργία νέων νευρώνων στις περιοχές του εγκεφαλικού φλοιού που σχετίζονται με λειτουργίες της μνήμης”. Αν και τα αποτελέσματα της έρευνας είναι ακόμη πρώιμα, οι ειδικοί τα χαρακτηρίζουν ενθαρρυντικά για το μέλλον.

Χάπι news Πολυφάρμακο για ζωή ως τα 100

Τ

ο σούπερ χάπι που θα καταπολεμά τη νόσο Αλτσχάιμερ, τον διαβήτη και τις καρδιοπάθειες, αλλά και θα βοηθά τον άνθρωπο να φτάνει τα 100, ίσως αποτελέσει σύντομα πραγματικότητα, σύμφωνα με ερευνητές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η έρευνα βασίζεται στον εντοπισμό τριών γονιδίων που προάγουν τη μακροζωία και προλαμβάνουν ασθένειες του γήρατος. “Η αξιοποίηση των πρωτεϊνών που παράγονται από τα “γονίδια της μακροζωίας” θα επιτρέψουν σε εκατομμύρια ανθρώπους να ζήσουν περισσότερο”, προβλέπει ο Νιρ Μπαρζιλάι, διευθυντής του ινστιτούτου Μελέτης του Γήρατος στην ιατρική σχολή “Άλμπερτ Αϊνστάιν” στη Νέα Υόρκη.

Τα γονίδια μακροζωίας ανακαλύφθηκαν κατά τη μελέτη του DNA πεντακοσίων υπεραιωνόβιων. Τα δύο από τα τρία, ενισχύουν την παραγωγή της καλής χοληστερόλης, που μειώνει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας και εγκεφαλικού. Το τρίτο προλαμβάνει τον διαβήτη. Όσοι μάλιστα διαθέτουν αυτά τα τρία γονίδια, έχουν 80% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ. Ήδη, αρκετά εργαστήρια εργάζονται για να δημιουργήσουν το χάπι που θα μιμείται τα οφέλη των συγκεκριμένων γονιδίων. Σύμφωνα μάλιστα με τον Δρ Μπαρζιλάι, οι κλινικές δοκιμές του θα μπορούν να ξεκινήσουν μέσα στα επόμενα τρία χρόνια.

Τα αγχολυτικά φάρμακα που περιέχουν βενζοδιαζεπίνες, χρησιμοποιούν τα ίδια “μονοπάτια” εθισμού στον εγκέφαλο όπως η ηρωίνη και η κάνναβη, επισημαίνουν Ελβετοί και Αμερικανοί ερευνητές. Η γνώση αυτή ίσως οδηγήσει σε νέα, μη εθιστικά αγχολυτικά.

Γράφει ο Δημήτρης Παπαντωνίου

Ανάκληση συμπληρωμάτων διατροφής Σε εθελοντική ανάκληση 65 συμπληρωμάτων διατροφής προέβη η εταιρεία «Bodybuilding. com LCC» (ΗΠΑ), σύμφωνα με ανακοίνωση του ΕΟΦ. Τα σκευάσματα είναι πιθανόν να περιέχουν συστατικά που πρόσφατα χαρακτηρίστηκαν ως αναβολικά στεροειδή. Τα συγκεκριμένα προϊόντα διακινούνται από το site της εταιρείας και έχουν διατεθεί και στην Ελλάδα, παρόλο που δεν διαθέτουν τη σχετική άδεια. Ο ΕΟΦ υπενθυμίζει ότι η χρήση αναβολικών στεροειδών μπορεί να προκαλέσει οξεία ηπατική βλάβη και μακροχρόνιες σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες σε άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Η πλήρης λίστα των σκευασμάτων στο www.eof.gr “Μπλόκο” σε φάρμακο για απώλεια βάρους Την αναστολή των αδειών κυκλοφορίας σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση για τα φάρμακα που περιέχουν την ουσία σιβουτραμίνη και χρησιμοποιούνται για την απώλεια σωματικού βάρους, συνέστησε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων. Μελέτη στην οποία συμμετείχαν περίπου 10.000 ασθενείς για χρονικό διάστημα έως 6 χρόνια, έδειξε αυξημένο κίνδυνο σοβαρών, μη θανατηφόρων καρδιαγγειακών συμβαμάτων, όπως αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδιακή προσβολή, με φάρμακα που περιέχουν σιβουτραμίνη. Οι ασθενείς που λαμβάνουν σιβουτραμίνη (στην Ελλάδα με την εμπορική ονομασία Reductil), πρέπει να συμβουλευτούν τον γιατρό τους για εναλλακτικά μέτρα απώλειας βάρους.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

18•in•vitro

Με ενδιαφέρει

Συνεργάστηκε η Κατερίνα Λαμπρινοπούλου, MD, PHD Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος

Έρπης

Γράφει η Σοφία Νέτα

Πότε υποτροπιάζει Η λοίμωξη από έρπητα μπορεί να υποτροπιάσει, καθώς ο ιός παραμένει για πάντα σε λανθάνουσα κατάσταση στα τοπικά νεύρα και επαναδραστηριοποιείται. Ένας μικροτραυματισμός του δέρματος, η υπεριώδης ακτινοβολία, η κόπωση, η έμμηνος ρύση, ο πυρετός αλλά και το άγχος ή η άσχημη ψυχολογική κατάσταση αποτελούν αιτίες υποτροπής. Όλοι αυτοί οι παράγοντες προκαλούν πτώση του ανοσοποιητικού συστήματος με αποτέλεσμα την επανεμφάνιση του επιχείλιου έρπητα. Ο ιός μεταφέρεται στο σημείο της πρωτοπαθούς λοίμωξης, όπου αντίστοιχα με την πρωτολοίμωξη, των πρόδρομων συμπτωμάτων ακολουθούν οι βλάβες που εξελίσσονται σε φυσαλίδες. Στη συνέχεια οι φυσαλίδες σπάνε και αφήνουν πληγές στο στόμα και εφελκίδες (κακάδι) στα χείλη και το δέρμα, που φεύγουν αφήνοντας στη θέση τους μια κόκκινη περιοχή. Η συχνότητα των υποτροπών ποικίλει από ασθενή σε ασθενή και μπορεί να αυξάνεται ή να μειώνεται με την πάροδο του χρόνου. Ο απλός έρπητας θα πρέπει να διακριθεί από την αφθώδη στοματίτιδα, το πολύμορφο ερύθημα, τον έρπητα ζωστήρα, το μολυσματικό κηρίο (μια μορφή μόλυνσης από σταφυλόκοκο). Την κλινική διάγνωση συμπληρώνει η λήψη υλικού από τη βάση των φυσαλίδων για κυτταροκαλλιέργεια και ταυτοποίηση του ιού και του τύπου (1 ή 2).Συνήθως στα χείλη ανιχνεύεται «τύπος 1».

Η θεραπεία Η θεραπεία έχει ως σκοπό την αντιμετώπιση του πρώτου επεισοδίου, την ελαχιστοποίηση του κινδύνου εμφάνισης της υποτροπιάζουσας νόσου και την αποφυγή της μετάδοσης. Πολύ σημαντικό ρόλο κατέχει η πρόληψη που γίνεται με αποφυγή της κοινής χρήσης ποτηριών, κουταλιών και πιρουνιών με άλλα άτομα, ακόμη και αν αυτά δεν εμφανίζουν τη νόσο ή αναφέρουν αρνητικό ατομικό ιστορικό. Η κύρια θεραπεία για τον απλό έρπητα δίνεται από το στόμα και έχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα όταν ξεκινήσει εντός 48 ωρών από τη μόλυνση. Η βαλασυκλοβίρη αποτελεί βασικό κομμάτι της φαρμακευτικής αντιμετώπισης του έρπητα και χορηγείται τόσο στο πρώτο επεισόδιο (1 gr 2 φορές την ημέρα για 10 μέρες) όσο και στις υποτροπές όπου δίνονται 500 mg 2 δύο φορές την ημέρα για 3 ημέρες. Οι δόσεις αναφέρονται ενδεικτικά και σε κάθε περίπτωση η θεραπεία εξατομικεύεται στον κάθε ασθενή, σύμφωνα με την κρίση του γιατρού του. Η φαμσικλοβίρη χορηγείται στις υποτροπιάζουσες λοιμώξεις και στο πλαίσιο κατασταλτικής θεραπείας για τον έλεγχο των υποτροπών για χρονικό διάστημα ενός χρόνου. Η ασυκλοβίρη χορηγείται στην πρωτολοίμωξη (10 μέρες) και σε υποτροπές (5 μέρες). Τοπικά χορηγούνται κρέμες με επουλωτικά στοιχεία στο στάδιο των εφελκίδων, ενώ οι φυσαλίδες αντιμετωπίζονται με μίγμα από καθαρό οινόπνευμα και αιθέρα.

Τις περισσότερες φορές η εκδήλωση του ιού είναι ασυμπτωματική. Αυτό συμβαίνει γιατί συνήθως ο ιός μεταδίδεται από άτομα που δεν έχουν εκδηλώσει συμπτώματα. Όταν όμως υπάρχουν συμπτώματα, αυτά εμφανίζονται 3 με 7 ημέρες μετά από τη μόλυνση.

«Εχθρός» προ των... χειλιών

Π

εριμένεις με αγωνία την ημέρα του πολυπόθητου ραντεβού. Όταν φτάνει, ξυπνάς με άγχος, κοιτιέσαι στον καθρέφτη και... στα χείλη σου έχει κάνει την εμφάνισή της μία κόκκινη ενοχλητική φουσκάλα. Κι ενώ υπό κανονικές συνθήκες θα ήθελες διακαώς τα χείλη σου να μαγνητίσουν το βλέμμα του, τώρα είναι το μόνο που δεν θέλεις. Ο ενοχλητικός επισκέπτης ονομάζεται επιχείλιος έρπητας και έχει έρθει για να μείνει, καθώς άπαξ και τον κολλήσετε, αυτός παραμένει εκεί λανθάνων και υποτροπιάζει υπό συγκεκριμένες συνθήκες, ειδικά με την πτώση του ανοσοποιητικού. Δεν υπάρχει λόγος να απελπίζεστε όμως, καθώς μπορείτε και να τον αντιμετωπίσετε και να περιορίσετε τις επανεμφανίσεις του. Ο ιός του απλού έρπητα έχει δυο διαφορετικούς τύπους, τον «τύπο 1» και τον «τύπο 2». Ο ιός του απλού έρπητα «τύπου 1» είναι αυτός που κυρίως προκαλεί τις φυσαλίδες στα χείλη. Η λοίμωξη από τον ερπητοϊό εξελίσσεται σε δύο φάσεις, την αρχική λοίμωξη, στην οποία ο ιός εγκαθίσταται στα τοπικά νεύρα και τη δεύτερη φάση, στην οποία το εξάνθημα υποτροπιάζει κυρίως στο

σημείο της πρωτολοίμωξης. Η μετάδοση του ιού γίνεται μέσω σταγονιδίων από τη μύτη και το στόμα ή μετά από άμεση επαφή με τις φυσαλίδες (στενή επαφή ή φιλί, για παράδειγμα). Η νόσος εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες, προτιμά όμως τους νέους 20-30 ετών. Η πρώτη φάση εκδηλώνεται συνήθως ως ουλοστοματίτιδα και φαρυγγίτιδα, με συμπτώματα όπως πόνος, ευαίσθητοι και διογκωμένοι λεμφαδένες, πυρετός, πονοκέφαλος. Στα παιδιά είναι χαρακτηριστικές οι βλάβες του στόματος και γύρω από το στόμα. Στην αρχή παρουσιάζεται πόνος, ευαισθησία και αίσθημα καψίματος. Το εξάνθημα του απλού έρπητα έχει τη μορφή φυσαλίδων πάνω σε κόκκινη πλάκα που στην πορεία σπάει. Στην υποτροπιάζουσα λοίμωξη οι φυσαλίδες είναι λιγότερες και περισσότερο εντοπισμένες. Όταν οι βλάβες υποχωρήσουν, δεν αφήνουν ουλές, μπορεί όμως να αφήσουν αλλαγή στο χρώμα του δέρματος, η οποία συνήθως μετά από λίγες εβδομάδες εξαφανίζεται.

Η μετάδοση του ιού γίνεται μέσω σταγονιδίων από τη μύτη και το στόμα. Προτιμά νέους ηλικίας 20-30 ετών.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

in•vitro•19

Συνεργάστηκε ο Εμμανουήλ Συμβουλάκης, Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος

Λιπώδης διήθηση ήπατος

1o

2o 3o 4o 5o

πρεπει να γνωριζεΤε...

Το ήπαρ είναι το μεγαλύτερο όργανο του ανθρωπίνου σώματος. Βρίσκεται στη δεξιά άνω πλευρά της κοιλιάς, κάτω από τα πλευρά, και επιτελεί πολλές λειτουργίες που σχετίζονται με την πέψη, τον μεταβολισμό, την πήξη του αίματος και την άμυνα έναντι των μικροβίων.

Πρόληψη

Απώλεια βάρους: Σε παχύσαρκους έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην αναστροφή συσσώρευσης λίπους στο ήπαρ. Προσοχή! Η απώλεια βάρους πρέπει να γίνεται σταδιακά, αφού η ραγδαία μείωση του σωματικού βάρους θα επιδεινώσει τη λιπώδη διήθηση. Υγιεινή δίαιτα: Η διατροφή πρέπει να είναι πλούσια σε φρούτα και λαχανικά και πτωχή σε κορεσμένα λιπαρά. Η μεσογειακή δίαιτα θεωρείται ιδεώδης στην πρόληψη της νόσου. Σωματική άσκηση: 30 λεπτά ήπιας καθημερινής άσκησης θα ενεργοποιήσει μηχανισμούς που ανακόπτουν τη συσσώρευση λίπους στα ηπατοκύτταρα. Σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, υψηλή χοληστερίνη ή τριγλυκερίδια συνιστάται επιμελής φαρμακευτική ρύθμιση αυτών.Τέλος, όπως σε όλες τις ηπατοπάθειες, στην κατανάλωση αλκοόλ θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα εγκρατείς.

Εμφανίζεται

• Στο 65% περίπου των ατόμων με ΔΜΣ (Δείκτης Μάζας Σώματος) άνω του 30.

• Σχεδόν σε 9 στους 10 παχύσαρκους με ΔΜΣ άνω του 40.

• Στην πλειονότητα των παχύσαρκων διαβητικών.

• Σε περισσότερα από 2 στα 10 παχύσαρκα παιδιά.

Αιτίες εμφάνισης • Η εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου (συνύπαρξη παχυσαρκίας, υπέρτασης, διαβήτη, υπερλιπιδαιμίας).

• Οι διατροφικές διαταραχές και η ταχεία απώλεια βάρους.

• Διάφορες περιβαλλοντικές τοξίνες και σπάνιες μεταβολικές διαταραχές.

• Συγκεκριμένα φάρμακα όπως η αμιοδαρόνη (αντι-αρρυθμικό), η κορτιζόνη, τα οιστρογόνα κ.ά.

Ο ρόλος του ήπατος

Το ήπαρ είναι υπεύθυνο για το μεταβολισμό των φαρμάκων. Επίσης μεταβολίζει λίπη, πρωτεΐνες και ένζυμα που είναι απαραίτητα για τον οργανισμό μας. Τέλος αποτελεί ένα είδος φίλτρου των τοξικών ουσιών που εισέρχονται στον οργανισμό.

Για τη διάγνωση και τη θεραπεία

Ένδειξη για λιπώδη διήθηση αποτελούν οι αυξημένες τρανσαμινάσες και τα λιπίδια. Η εξέταση που θέτει τη διάγνωση είναι το υπερηχογράφημα ήπατος. Τα φάρμακα που συνήθως χορηγούνται για τη λιπώδη διήθηση είναι στατίνες, αντιοξειδωτικά (βιταμίνη Ε), αντιδιαβητικά και φάρμακα που εμποδίζουν την απορρόφηση λιπαρών ουσιών από το έντερο.

Θεραπεία για τη λιπώδη διήθηση δεν υπάρχει. Μέχρι σήμερα καμία φαρμακευτική αγωγή δεν αντιμετωπίζει από μόνη της αποτελεσματικά την «πάθηση». Το καλύτερο, επομένως, είναι η πρόληψη της και η αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου.

Το λίπος προτιμά το ήπαρ

Τ

ρεις στους δέκα ενήλικες στις χώρες της Δύσης έχουν λιπώδη διήθηση ήπατος, με τους περισσότερους να μην το γνωρίζουν ή να το ανακαλύπτουν τυχαία σε κάποιο υπερηχογράφημα. Η απουσία συμπτωμάτων (στην πλειονότητα των περιπτώσεων) καθιστά τη λιπώδη διήθηση «βουβή» πάθηση. Στην απλή μορφή της δεν προκαλεί κινδύνους για την υγεία. Σε ένα μικρό ποσοστό, όμως, μπορεί και να γίνει επικίνδυνη. Ως λιπώδης διήθηςη ορίζεται η συσσώρευση λίπους στα ηπατοκύτταρα. Το ήπαρ «επωμίζεται» μια σωρεία δράσεων και, σχεδόν ποτέ, δεν μας προδίδει, αφού είναι προικισμένο με μία εντυπωσιακή ικανότητα αναγέννησης και αυτο-επιδιόρθωσης.Παρόλα αυτά, υπάρχουν συγκεκριμένες καταστάσεις, μεταξύ αυτών και η λιπώδης διήθηση, που ενδέχεται -σε ειδικές περιπτώσεις- να οδηγήσουν σε μόνιμη ηπατική βλάβη. Αν κΑι θα φαινόταν λογικό, δεν είναι η κατανάλωση λιπαρών φαγητών που προκαλεί το πρόβλημα. Το ήπαρ διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη διάσπαση και το μεταβολισμό του λίπους. Η διαταραχή αυτής της διαδικασίας οδηγεί στη λιπώδη διήθηση. Η συνηθέστερη κατάσταση (παράγων κινδύνου) που σχετίζεται με τη λιπώδη διήθηση είναι η παχυσαρκία, ενώ έχουν ενοχοποιηθεί, μεταξύ άλλων, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι

υψηλές τιμές τριγλυκεριδίων και χοληστερίνης, η κατανάλωση αλκοόλ, η απότομη μείωση σωματικού βάρους, η υποθρεψία και η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων, μερικές φορές δε εμφανίζεται ως επιπλοκή της εγκυμοσύνης. Το άΤομο με λιπώδη διήθηση του ήπατος, τις περισσότερες φορές δεν εμφανίζει συμπτώματα και όταν αυτά υπάρχουν, συνήθως πρόκειται για αδυναμία, ήπια καταβολή και εύκολη κόπωση. Η διάγνωση, λοιπόν, γίνεται συνήθως σε τυχαίο κλινικό έλεγχο του ασθενούς και επιβεβαιώνεται με απεικονιστικό έλεγχο του ήπατος, δηλαδή με υπερηχογράφημα ή τομογραφία. Σε αυτή την απλή της μορφή η λιπώδης διήθηση δεν προκαλεί επιπλοκές. ςε ένΑ μικρό ποσοστό αυτών των περιπτώσεων, όμως, το λίπος μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στο ήπαρ, μια κατάσταση γνωστή ως μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα. Σε αυτούς τους ασθενείς η φλεγμονή οδηγεί σε νέκρωση των ηπατικών κυττάρων και αν αυτή η κατάσταση χρονίσει, ενδέχεται να οδηγήσει σε μόνιμη διαταραχή της αρχιτεκτονικής του ήπατος, δηλαδή κίρρωση. Η στεατοηπατίτιδα αφορά σε μικρό ποσοστό των περιπτώσεων και υπολογίζεται ότι με την παρέλευση είκοσι ετών, μόνο το 2% των ατόμων με λιπώδη διήθηση θα οδηγηθεί σε μόνιμη ηπατική βλάβη.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

20•in•vitro

Εxperience Διάσπαση Προσοχής Ενηλίκων Στα 30 μου χρόνια ανακάλυψα ότι πάσχω από Διάσπαση Προσοχής Eνηλίκων. H διάγνωση, όσο και αν ακούγεται αντιφατικό, με ανακούφισε. Mου έδωσε απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα που μέχρι τότε με απασχολούσαν, όπως γιατί αν και προσπαθούσα πολύ δεν ήμουν άριστος μαθητής στο σχολείο ή γιατί είχα δυσκολίες στις διαπροσωπικές μου σχέσεις.

ΣΠΥΡΟΣ ΖΟΡΜΠΑΣ

H διάγνωση άργησε... τριάντα χρόνια

Τα αισθήματα που είχα δεν τα μοιραζόμουν, σαν να έπρεπε να κρατήσω κάποιο μυστικό. Στο μυαλό μου υπήρχε μόνο η έννοια της χαζομάρας. Όποιος δεν τα καταφέρνει είναι ή τεμπέλης ή χαζός. Στην εποχή εκείνη δεν μου είχε μιλήσει κάποιος για την έννοια της συγκέντρωσης ούτε για τη διάσπαση προσοχής

Στο σχολείο παρότι διάβαζα πολύ και είχα τη διάθεση να είμαι συνεπής και καλός μαθητής, οι δάσκαλοι απέδιδαν την έλλειψη προσοχής στην τεμπελιά. Μου έλεγαν ότι έχω το δυναμικό, αλλά πως για κάποιο λόγο δεν είμαι αρκετά καλός. Παρά την υπερπροσπάθεια που κατέβαλα δεν λάμβανα την αναγνώριση που θα μου αναλογούσε. Παρά την εξυπνάδα που μου έλεγαν ότι διέθετα, αντιμετώπιζα μαθησιακές δυσκολίες, ενώ είχα και διαπροσωπικά προβλήματα με τους συμμαθητές μου. Τα αισθήματα που είχα δεν τα μοιραζόμουν, σαν να έπρεπε να κρατήσω κάποιο μυστικό. Στο μυαλό μου υπήρχε μόνο η έννοια της χαζομάρας. Όποιος δεν τα καταφέρνει είναι ή τεμπέλης ή χαζός. Στην εποχή εκείνη δεν μου είχε μιλήσει κάποιος για την έννοια της συγκέντρωσης ούτε για τη διάσπαση προσοχής. Όταν ενηλικιώθηκα προσπάθησα να εντοπίσω την πηγή των δυσκολιών μου με συνεδρίες ψυχοθεραπείας. Eίχα πολλά ερωτήματα και ήθελα πάση θυσία να λάβω απαντήσεις: Γιατί νιώθω σε διάφορους τομείς πως δεν τα καταφέρνω αρκετά καλά; Γιατί μου είναι δύσκολο να πραγματοποιήσω τις ιδέες και τους στόχους μου; Γιατί στις διαπροσωπικές σχέσεις έχω δυσκολίες; Γιατί μου είναι δύσκολο στην εργασία να είμαι συνεπής και αποδοτικός; Ο ψυχολόγος δεν είχε τις απαντήσεις που περίμενα. Μέσα μου ήξερα καλά τι ήθελα να κάνω, για να πετύχω σαν άνθρωπος. Μου ήταν δύσκολη η εφαρμογή. Ξεκινούσα μια προσπάθεια, αλλά πολύ γρήγορα έχανα το ενδιαφέρον μου. Πολύ εύκολα απογοητευόμουν. Δεν είχα τη συνέπεια συγκέντρωσης να δω τους στόχους να λαμβάνουν σάρκα και οστά. Οι εναλλαγές της διάθεσής μου -κάτι που είναι πολύ σύνηθες σε άτομα με διάσπαση προσοχής- με στεναχωρούσαν, χωρίς να μπορώ να προσδιορίσω τι συμβαίνει. Ευτυχώς σήμερα είμαι εξοικειωμένος με το ταμπεραμέντο μου και δεν ρίχνω ευθύνες ούτε σε μένα ούτε σε κανέναν άλλο. Κάνω ό,τι περνά από το χέρι μου για να είμαι σε ισορροπία. Και υπάρχουν πράγματα να κάνει κάποιος όταν έχει διαταραχή διάσπασης προσοχής. Ευτυχώς ήρθε η διάγνωση και η ενημέρωση.

H καλύτερη «συνταγή» είναι να διαβάσει ή να επικοινωνήσει κανείς με επιστήμονες που έχουν την εμπειρία της διαταραχής. Mόνο έτσι θα βρει απαντήσεις και λύσεις για τα καθημερινά προβλήματα που τυχόν αντιμετωπίζει.

Mόνο έτσι θα βγει κερδισμένος.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

22•in•vitro

Ηealthy tips Ούτε κρύο... ούτε ζέστη Κάντε το μπάνιο σύμμαχό σας. + Όταν η θερμοκρασία του σώματος είναι αυξημένη, προτιμή-

στε το δροσερό (αλλά όχι κρύο) ντους, ενώ όταν είναι χαμηλή κάντε ένα χλιαρό (αλλά όχι καυτό) μπάνιο. Φροντίστε να κάνετε ένα ντους πριν πέσετε για ύπνο, καθώς η θερμοκρασία του σώματος μειώνεται όταν κοιμόμαστε.

Καταναλώστε αρκετό νερό. Το + νερό συμβάλλει στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, ωστόσο

καθημερινά εξατμίζεται μεγάλη ποσότητα είτε μέσω του ιδρώτα και της αναπνοής είτε μέσω των ούρων. Αυξήστε την κατανάλωση ύδατος, αλλά και φρούτων και λαχανικών που περιέχουν αρκετές ποσότητες νερού.

+

Ακούστε το σώμα σας. Όταν η θερμοκρασία μειωθεί ή αυξηθεί πέρα από τα φυσιολογικά όρια (36,6-37οC), ο οργανισμός προειδοποιεί με διάφορα συμπτώματα. Στην περίπτωση της υποθερμίας εκδηλώνεται ρίγος, ταχύς καρδιακός παλμός, δυσκολία στην ομιλία, κρύο και χλωμό δέρμα, λιποθυμία, απώλεια συνείδησης. Στη θερμοπληξία παρατηρείται αυξημένος ιδρώτας, κοκκίνισμα του δέρματος, εξάντληση, γρήγορη αλλά ανεπαρκής αναπνοή, έντονος πονοκέφαλος.

+

Ρυθμίστε σωστά τον θερμοστάτη του καλοριφέρ και του κλιματιστικού. Το χειμώνα η θερμοκρασία εντός του σπιτιού δεν πρέπει να ξεπερνά τους 23ο C, ενώ το καλοκαίρι πρέπει να κυμαίνεται στους 26-27ο C. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται η απαιτούμενη θερμορύθμιση του οργανισμού, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος για την υγεία.

ood g +

+

Λάβετε έγκαιρα τα μέτρα σας. H ικανότητα του οργανισμού να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του περιορίζεται στους ηλικιωμένους και τα παιδιά ηλικίας 0-4 ετών. Επίσης, ποικίλει κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθώς είναι πολύ χαμηλή το πρωί, αυξημένη το απόγευμα και χαμηλότερη το βράδυ.

+

Καταναλώστε αλάτι, αλλά με μέτρο. Ιδιαίτερα εάν εργάζεστε σε περιβάλλον με υψηλή θερμοκρασία (π.χ. ψησταριά, φούρνοι) και χάνετε αρκετό νερό μέσω του ιδρώτα, προσθέστε λίγο αλάτι στο φαγητό ή στο νερό που πίνετε.

+

Ξεκινήστε γυμναστική. Ακόμη και η απλή σωματική δραστηριότητα, όπως το τακτικό περπάτημα, αυξάνει τη θερμοκρασία του σώματος. Θυμηθείτε ότι κατά τη διάρκεια της άσκησης πρέπει να διατηρείται ενυδατωμένος ο οργανισμός, ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες αποφύγετε την έντονη άσκηση.

Ελέγξτε την υγεία σας. Καταστάσεις και παθήσεις που οφείλονται σε ορμονικές αλλαγές, όπως ο υπερθυρεοειδισμός, η έμμηνος ρύση, η εμμηνόπαυση και η εγκυμοσύνη, προκαλούν αύξηση της θερμοκρασίας. Το αντίθετο συμβαίνει με παθήσεις όπως η αναιμία και ο υποθυρεοειδισμός.

Ρυθμίστε τη θερμοκρασία του σώματος με τη βοήθεια της σωστής διατροφής. Προτιμήστε τα συχνά και τακτικά γεύματα, που εξασφαλίζουν διαρκή πέψη και μέσω αυτής σωστή ρύθμιση της θερμοκρασίας (τροφική θερμογένεση). Θυμηθείτε ότι τα ζεστά φαγητά και ροφήματα αυξάνουν τη θερμοκρασία, ενώ τα κρύα τη μειώνουν.

+

Τους καλοκαιρινούς μήνες φορέστε ανοιχτόχρωμα ρούχα, που δεν απορροφούν τη ζέστη του ήλιου και επιτρέπουν την εξάτμιση του ιδρώτα και τον αερισμό. Τον χειμώνα προτιμήστε τα πολλά και ελαφρά ρούχα, φορεμένα σαν σε στρώμα έτσι ώστε κάθε φορά που ζεσταίνεστε ή κρυώνετε να φοράτε ή να βγάζετε ένα στρώμα (μεταξύ των ρούχων θα δημιουργείται θερμομονωτικό στρώμα αέρα).

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

IN•VITRO•23

Η µοναξιά δεν επηρεάζει µόνο την ψυχολογία αλλά και τη θερµοκρασία του σώµατος. Παλαιότερη καναδική µελέτη έδειξε ότι η κοινωνική αποµόνωση κάνει τους ανθρώπους να... κρυώνουν, καθώς όσοι εθελοντές θυµήθηκαν µια σχετική εµπειρία, είχαν τη χαµηλότερη θερµοκρασία.

-

Καμπανάκι κινδύνου οι κράμπες. Κατά κύριο λόγο οφείλονται στη μεγάλη απώλεια ηλεκτρολυτών (νάτριο, κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο) μέσω της αποβολής ιδρώτα. Εμφανίζονται μετά από έντονη σωματική καταπόνηση ή όταν βρισκόμαστε για αρκετές ώρες σε πολύ υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες και υποδηλώνουν ότι η θερμοκρασία του οργανισμού έχει μεταβληθεί σημαντικά.

-

Μην καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες καφέ ή ροφημάτων που περιέχουν καφεΐνη (π.χ. τσάι) και οινοπνευματώδη ποτά. Και τα δυο αυξάνουν την αφυδάτωση και άρα την πτώση της θερμοκρασίας του σώματος λόγω της έντονης διουρητικής δράσης που έχουν.

Πείτε όχι στο άγχος. Οι στρεσογόνες καταστάσεις έχουν αρνητικό αντίκτυπο (και) στο σώμα, προκαλώντας μεταξύ άλλων αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος.

-

Μην ξεχνάτε να γυμνάζεστε σε περιβάλλον με την κατάλληλη θερμοκρασία. Αποφύγετε την άσκηση σε εξωτερικούς ή ψυχρούς χώρους κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι επιλέξτε δροσερά περιβάλλοντα.

bad

Μην αφήνετε εκτεθειμένα τα άκρα σας. Σε ψυχρές συνθήκες, ο ανθρώπινος οργανισμός ελαττώνει την κυκλοφορία του αίματος στα άκρα προκειμένου να εξασφαλίσει φυσιολογική θερμοκρασία στα ζωτικά όργανα. Προστατεύστε τα χέρια και τα πόδια σας, φορώντας σκουφί (κατά προτίμηση που να σκεπάζει και τα αφτιά), αδιάβροχα παπούτσια, γάντια και μάλλινες κάλτσες.

-

-

-

Προσοχή σε συγκεκριµένες κατηγορίες φαρµάκων. Τα αντιβιοτικά, ορισµένα καρδιολογικά και αντικαταθλιπτικά φάρµακα έχουν ως ανεπιθύµητη ενέργεια τον πυρετό. Προσεκτικοί, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς µήνες, πρέπει να είναι και όσοι λαµβάνουν διουρητικά φάρµακα. Επίσης, αύξηση της θερµοκρασίας του σώµατος µπορεί να προκαλέσουν και τα εµβόλια.

Μην κάνετε στερητικές δίαιτες. Η ανισορροπία σε θρεπτικά συστατικά (υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λίπη) επηρεάζουν µεταξύ άλλων και την ικανότητα του οργανισµού να ρυθµίζει τη θερµοκρασία του σώµατος.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

24•in•vitro

Κύηση Cover story

Γράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

Η νέα

εγ

ύνη μοσ κυ

Στην αυγή της νέας εποχής όλο και περισσότερα υγιή παιδιά βλέπουν το φως της ζωής. Οι εξελίξεις στη γυναικολογία μείωσαν τα προβλήματα και τους κινδύνους για τη μητέρα και το παιδί. Είχαν όμως μία βασική «παρενέργεια». Η εγκυμοσύνη σήμερα είναι περισσότερο μία ιατρική πράξη, παρά μία φυσιολογική διαδικασία του ανθρώπινου είδους.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

in•vitro•25

Συνεργάστηκε ο Γιώργος Φαρμακίδης, Μαιευτήρας- Γυναικολόγος, Διευθυντής του ΣΤ΄ Μαιευτικού- Γυναικολογικού Τμήματος στο Νοσοκομείο «Έλενα Βενιζέλου», Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Εμβρυομητρικής Ιατρικής

ις περασμένες δεκαετίες η εγκυμοσύνη αντιμετωπιζόταν ως μια απόλυτα φυσιολογική εξέλιξη σε ένα γάμο. Σήμερα στηρίζει μία ολόκληρη βιομηχανία, που περιλαμβάνει την επιλογή μαιευτηρίου, την αμοιβή γιατρού ακόμη και την προίκα του μωρού... Κι αν πολλοί αναπολούν την εποχή όπου οι γυναίκες γεννούσαν μόνες, στο σπίτι ή στα χωράφια, χωρίς την παραμικρή βοήθεια αλλά και ανέξοδα, σήμερα τα καλά νέα είναι ότι με την εξέλιξη της μαιευτικής γεννιούνται περισσότερα υγιή μωρά, ενώ διασφαλίζεται και η υγεία των μητέρων.

Τ

Όμως πάρα πολλές γυναίκες καταλήγουν να γεννήσουν με καισαρική. Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 το 5% των τοκετών γινόταν με καισαρική. Σήμερα το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 25-30% των τοκετών - τη στιγμή που το επιθυμητό ποσοστό, σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, είναι 15%. H χώρα μας δεν εξαιρείται από αυτήν τη διεθνή τάση. Σύμφωνα με μελέτη του London School of Economics, σχεδόν οι μισοί τοκετοί στην Ελλάδα (47,3%) γίνονται με καισαρική. Ωστόσο, ο τοκετός με καισαρική τομή μείωσε στο ελάχιστο το ποσοστό των προβλημάτων τόσο για τη μητέρα όσο και για το παιδί.

Αλλαγές στο σώμα της γυναίκας Η εγκυμοσύνη δεν είναι ασθένεια. Είναι μια φυσιολογική αλλαγή στο σώμα της γυναίκας, που σκοπό έχει τη θρέψη και τη διατήρηση του εμβρύου για 9 μήνες (ή 40 εβδομάδες). Στην έγκυο γίνονται αλλαγές στα ζωτικά όργανα. Στο αναπνευστικό σύστημα έχουμε οίδημα στους αεραγωγούς (βρόγχους) και στα ιγμόρεια, με αποτέλεσμα να παρατηρείται συμφόρηση στη μύτη, η φωνή να αλλάζει και η μέλλουσα μητέρα να είναι πιο επιρρεπής στη βρογχίτιδα και στην πνευμονία. Το στομάχι πιέζεται από το αυξανόμενο μέγεθος της μήτρας, ενώ επειδή αμβλύνεται η γαστροοισοφαγική γωνία, εκδηλώνεται παλινδρόμηση, με αποτέλεσμα οι εγκυμονούσες να έχουν καούρες κ.λπ. Επίσης οι έγκυοι πηγαίνουν συχνά στην τουαλέτα – ιδιαίτερα όσο περνούν οι μήνες - λόγω της πίεσης της μήτρας επί της ουροδόχου κύστης. Η έγκυος χρειάζεται περισσότερη γλυκόζη για να τροφοδοτήσει το έμβρυο και έτσι εκκρίνεται περισσότερη ινσουλίνη. Εάν το πάγκρεας δεν μπορεί να εκκρίνει την ινσουλίνη, εμφανίζεται ο διαβήτης της εγκυμοσύνης, ο οποίος μετά τον τοκετό φεύγει. Ορισμένες γυναίκες έχουν προδιάθεση για σακχαρώδη διαβήτη, γι’ αυτό και είναι απαραίτητη η εξέταση της καμπύλης σακχάρου. Ο όγκος του αίματος της εγκύου αυξάνεται κατά 30% και κυρίως το πλάσμα, γι’ αυτό βλέπουμε να ελαττώνεται ο αιματοκρίτης, ενώ συχνά παρατηρείται αναιμία. Οιδήματα στα πόδια, ταχυκαρδία, αλλά

«Ενδιαφέρουσες» τάσεις Τάση της εποχής και η μητρότητα μετά τα 40, κάτι που παλιότερα έκρυβε πολλούς κινδύνους για τη μητέρα και για το αγέννητο μωρό της, αλλά όχι πια, χάρη στη σωστή παρακολούθηση της εγκύου. Επιπλέον η εξέλιξη της γενετικής επιτρέπει την προεπιλογή φύλου του μωρού, όταν υπάρχει ιστορικό κληρονομικών ασθενειών, όπως καρκίνος του μαστού για τις γυναίκες και καρκίνος του προστάτη για τους άνδρες, καρδιοπάθειες κ.ά. Μετά τη Βρετανία, πλέον και στην Ελλάδα εφαρμόζεται μία νέα μέθοδος προγεννητικού ελέγχου σε έμβρυα, η λεγόμενη τεχνική καρυοχαρτογράφησης, που μπορεί να ανιχνεύσει πολλές κληρονομικές ασθένειες, όπως μυϊκή δυστροφία, κυστική ίνωση, διαβήτη, καρδιοπάθεια, καρκίνο, νόσο Xάντινγκτον. Τέλος οι υποψήφιοι γονείς έχουν τη δυνατότητα να φυλάξουν σε τράπεζες κρυοσυντήρησης βλαστοκύτταρα από τον ομφάλιο λώρο του νεογέννητου, ώστε να αντιμετωπίσουν στο μέλλον μια ποικιλία από τυχόν προβλήματα υγείας, κυρίως αιματολογικών νοσημάτων. Το αίμα αυτό μπορεί να φυλαχθεί για μελλοντική χρήση σε δημόσιες ή ιδιωτικές τράπεζες, οι οποίες διαφέρουν όχι μόνο ως προς το κόστος, αλλά και ως προς τη χρήση του δείγματος. Στις δημόσιες τράπεζες το δείγμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιονδήποτε συμβατό ασθενή, ενώ στις ιδιωτικές τράπεζες το δείγμα προορίζεται για τον ίδιο τον δότη ή για την οικογένειά του.

και επιρρέπεια σε ιώσεις και μολύνσεις μπορεί, επίσης, να ταλαιπωρήσουν τις εγκύους. Τι άλλαξε Στην εγκυμοσύνη της νέας χιλιετίας οι γυναίκες υποβάλλονται σε περισσότερες ιατρικές εξετάσεις, όταν παλιότερα πήγαιναν να τις δει και να τις «ακούσει» ο γιατρός μόλις τέσσερις φορές. Πλέον υπάρχουν τα τεχνικά μέσα για την παρακολούθηση της εξέλιξης της κύησης σε όλα τα στάδια και, αν κριθεί αναγκαίο, είναι εφικτή η διακοπή μιας εγκυμοσύνης, αν τυχόν εντοπιστεί κάποια ανωμαλία στην ανάπτυξη του εμβρύου. Επανάσταση έχει φέρει η τρισδιάστατη υπερηχογραφία, εξέταση, στην οποία ο γιατρός μπορεί να αξιολογήσει τμήματα του εμβρύου, που δεν είναι εμφανή με το κλασικό υπερηχογράφημα. Επιπλέον, σε αυτή την εξέταση, οι γονείς έχουν τη δυνατότητα να δουν πώς, ακριβώς, μοιάζει το μωρό τους, αν χαμογελάει, αν κοιμάται… Μεγάλη συζήτηση γίνεται για τα κιλά που

παίρνουν οι γυναίκες στη διάρκεια των εννέα μηνών της κύησης. Καταρρίφθηκε η άποψη ότι οι γυναίκες πρέπει να τρώνε για δύο! Σύμφωνα με τις πρόσφατες οδηγίες, όπως αυτές προκύπτουν από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, 9-13 κιλά είναι το ιδανικό βάρος που μπορεί να πάρει μία έγκυος. Τοκετός νέας γενιάς Όταν πλησιάζει ο τοκετός, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η τοκοφοβία. Για να την αντιμετωπίσει, η μέλλουσα μητέρα πρέπει να εκπαιδευτεί στο τι πρέπει να περιμένει κατά τον τοκετό, πώς να εστιάζει την προσοχή της μακριά από τον πόνο και πώς να χαλαρώνει τους μυς της με ασκήσεις αναπνοής, ώστε ο πόνος να είναι λιγότερος. Αυτό επιτυγχάνεται με ειδικά μαθήματα ανώδυνου τοκετού, μέσα από τα οποία η μέλλουσα μητέρα αποκτά μία ιδιαίτερη σχέση με τη μαία – σχέση που αποδεικνύεται πολύτιμη, ειδικά στην περίπτωση που η γυναίκα γεννήσει φυσιολογικά.

έρευνες Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική του Νοσοκομείου Πύργου, από το 2001 έως το 2008 καταγράφηκαν 438 εγκυμοσύνες σε κορίτσια ηλικίας από 13 έως 19 ετών.

Έρευνα Αυστραλών επιστημόνων αναφέρει ότι όσες έγκυοι κάνουν χρήση αλκοόλ στους πρώτες μήνες της κύησης, κινδυνεύουν να γεννήσουν παιδιά με μελαγχολία, νευρικότητα ή πόνους στο σώμα.

Οι υπέρβαρες γυναίκες παχαίνουν περισσότερο απ’ όσο συνιστούν οι γιατροί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και δυσκολεύονται να απαλλαγούν από τα περιττά κιλά μακροπρόθεσμα, σύμφωνα με νέα έρευνα Αμερικανών επιστημόνων.

Η χορήγηση ασπιρίνης σε κυήσεις υψηλού κινδύνου δεν φαίνεται να επιδρά αρνητικά στην εγκεφαλική ανάπτυξη του εμβρύου. Αυτό έδειξε γαλλική έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό έντυπο «Pediatrics».

Έρευνα από το Πανεπιστήμιο King’s College του Λονδίνου έδειξε ότι οι παχύσαρκες γυναίκες εμφανίζουν μεγάλη πιθανότητα προεκλαμψίας και πρόωρου τοκετού, ενώ διατρέχουν και διπλάσιο κίνδυνο να γεννήσουν μωρά με χαμηλό σωματικό βάρος.

Το υψηλότερο ποσοστό καισαρικών παγκοσμίως εμφανίζει η Κίνα, καθώς σχεδόν οι μισές γεννήσεις γίνονται με καισαρική τομή. Αυτό επισημαίνεται σε έρευνα του ΠΟΥ, η οποία δημοσιεύθηκε online στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet».

Οι γυναίκες που γεννούν με επισκληρίδιο έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν προβλήματα θηλασμού την πρώτη εβδομάδα και να σταματήσουν το θηλασμό πριν συμπληρώσουν τους 6 μήνες, σύμφωνα με μελέτη από την Αυστραλία.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

26•in•vitro

Κύηση Cover story

Προϋποθέσεις για καισαρική Ο τρόπΟς γέννηςης ενός παιδιού είναι ο φυσιολογικός τοκετός. Η καισαρική πρέπει να γίνεται για καθαρά ιατρικούς λόγους. Βέβαια σε ανεπτυγμένες χώρες όπως η Ελλάδα το ποσοστό των καισαρικών τείνει να αυξηθεί, καθώς όλο και περισσότερες μητέρες προτιμούν να αποφύγουν την «οδυνηρή» διαδικασία του φυσιολογικού τοκετού. Η αλήθεια όμως είναι πως με την επισκληρίδιο αναισθησία –η οποία εφαρμόζεται και στην καισαρική- το στρες και ο πόνος του φυσιολογικού τοκετού έχουν μειωθεί στο ελάχιστο. Παρόλα αυτά υπάρχουν καταστάσεις

Γράφει ο Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Μαιευτηρίου ΜΗΤΕΡΑ

όπου επιβάλλεται η καισαρική τομή. Οι κυριότερες από αυτές είναι: • προηγούμενη καισαρική τομή • πολύδυμη κύηση-δίδυμη κ.λπ.

• προβλήματα του πλακούντα – πρόδορμος, αποκόλληση, ανεπάρκεια • ανώμαλη προβολή του εμβρύου – ισχιακή προβολή • επιβεβλημένη γέννηση ενός πρόωρου βρέφους • μεγάλα έμβρυα σε διαβήτη της κύησης • εμβρυϊκή δυσχέρεια κατά τον τοκετό • αιμορραγία ή ιατρικοί λόγοι της μητέρας –προεκλαμψία, ιογενείς λοιμώξεις

Εκτός από τους παραπάνω λόγους υπάρχουν πολλές αιτίες που διαμορφώνουν δυναμικά την πορεία του τοκετού και μπορεί να οδηγήσουν τον μαιευτήρα στην απόφαση της καισαρικής. Πολλές φορές, οι ίδιες οι μητέρες πιέζουν τον μαιευτήρα προκειμένου να γεννήσουν με καισαρική τομή. Ο ιατρός μπορεί μεν να αρνηθεί και να προχωρήσει με φυσιολογικό τοκετό, αλλά σε πιθανή επιπλοκή είναι νομικά υπόλογος για οποιαδήποτε βλάβη της μητέρας ή του βρέφους. Όσον αφορά την προηγηθείσα καισαρική να τονίσουμε ότι μια γυναίκα

που έχει ήδη μια καισαρική τομή στο ιστορικό της, αν επιλέξει τη δοκιμασία γέννησης με φυσιολογικό τοκετό έχει πιθανότητες επιτυχίας μέχρι και 80%. Πιθανές επιπλοκές όμως έχει και η προγραμματισμένη καισαρική. Είναι μια μεγάλη επέμβαση και έχει ρίσκο αιμορραγίας, μετεγχειρητικής λοίμωξης και φλεβικής θρόμβωσης. Πέραν της εξ ορισμού μεγαλύτερης απώλειας αίματος με την καισαρική έχουμε τομή στο δέρμα και τη μήτρα και συνεπαγόμενη περιορισμένη κινητικότητα προκειμένου τα ανατομικά αυτά στοιχεία να επουλωθούν.

Από το κύτταρο... στο έμβρυο 8-20 εβδομάδων: Διαδικασία οργανογένεσης του εμβρύου και έναρξη ανάπτυξης Εξετάσεις: Υπέρηχοι, αυχενική διαφάνεια για μογγολισμό, Pap- A, αιματολογικές εξετάσεις προγεννητικού χαρακτήρα, A- Test μογγολισμός, υπέρηχος, καθώς και ΑFF για δισχιδή ράχη. Πραιρετικά: Λήψη χοριακής λάχνης (12η εβδομάδα) και αμνιοπαρακέντηση (16η εβδομάδα).

21-24 εβδομάδων: Ανάπτυξη των οργάνων και αναγνώριση τυχόν συγγενικών ανωμαλιών Εξετάσεις: Αναλυτικό υπερηχογράφημα για την ανατομική ακεραιότητα του παιδιού. Διαγνώσκει το 50% των ανωμαλιών.

24-31 εβδομάδων: Το έμβρυο είναι, πλέον, βιώσιμο. Ο εγκέφαλός του αρχίζει να αναπτύσσεται Εξετάσεις: Αιματολογικές δοκιμασίες για τον διαβήτη, Doppler για την καλή αιμάτωση της μήτρας και του πλακούντα και πιθανή ανάπτυξη προεκλαμψίας.

32-35 εβδομάδων: Ωριμότητα του εμβρύου. Ανάπτυξη των πνευμόνων Υπέρηχος για την ανάπτυξη (ανάλυση του καρδιακού ρυθμού του εμβρύου).

36 εβδομάδων: Ωρίμανση ζωτικών οργάνων (ήπατος, νεφρών και εγκεφάλου) Εξετάσεις: Καρδιογράφημα και βιοφυσικό προφίλ στο οποίο βλέπουμε εάν το έμβρυο παίρνει αρκετό οξυγόνο και το αμνιακό του υγρό είναι φυσιολογικό.

tips Φροντίστε να περιποιείστε τον εαυτό σας (σώμα, πρόσωπο, μαλλιά) και να δίνετε βάση στο ντύσιμό σας, με ρούχα άνετα και κομψά, ώστε να νιώθετε όμορφη.

Μην παραλείπετε γεύματα και κάθε 2-3 ώρες καταναλώστε ένα φρούτο ή ένα μικρό ποτήρι χυμό. Φροντίστε το γεύμα σας να συνοδεύεται από σχολαστικά πλυμένη σαλάτα.

Εάν πρέπει να σκύψετε, να λυγίζετε τα γόνατά σας, κάνοντας το λεγόμενο βαθύ κάθισμα. Έτσι αποφεύγετε να ταλαιπωρήσετε τη μέση σας και έχετε καλύτερη ισορροπία.

Όταν αισθάνεστε ότι έρχεται ναυτία ή καούρα φάτε λίγο ψωμί, μία φρυγανιά ή ένα κράκερ. Θα νιώσετε το στομάχι σας να ηρεμεί. Επίσης ξαπλώστε για λίγο.

Αν έχετε, ήδη, παιδιά, ανακοινώστε τα ευχάριστα στον 4ο -5ο μήνα, που η κοιλιά αρχίζει να φαίνεται. Έτσι θα έχουν τον χρόνο να συνειδητοποιήσουν ότι θα αποκτήσουν αδελφάκι.

Επιτρέψτε στον σύντροφό σας να μοιραστεί την εμπειρία της αναμονής του μωρού. Συζητήστε μαζί του ό,τι σας απασχολεί και αφήστε τον να σας κανακέψει.

Να φοράτε ανοιχτόχρωμο εσώρουχο, ώστε να εντοπίσετε άμεσα τυχόν αίμα, που μπορεί να δείχνει ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα ή ότι πλησιάζει ο τοκετός (τον τελευταίο μήνα).

επιτρέπεται

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

in•vitro•27

h Η άσκηση: Μπορεί να περπατάει μία ώρα την ημέρα, να κολυμπάει ή να πηγαίνει στο γυμναστήριο, ακολουθώντας ήπιο πρόγραμμα ασκήσεων χωρίς να ζορίζεται. h τα ταξίδια: Η εγκυμονούσα μπορεί να ταξιδεύει με όποιο μέσο θέλει, αρκεί ανά μία ώρα να σηκώνεται, να περπατά για να ξεμουδιάζει και για να τονώνεται η κυκλοφορία του αίματος. Ειδικά για τα αεροπορικά ταξίδια, αυτά επιτρέπονται μέχρι τον 7ο μήνα – μετά χρειάζεται χαρτί από τον γυναικολόγο. h το κομμωτήριο: Μπορεί να βάφει τα μαλλιά της, ιδανικά μετά τον 3ο μήνα της κύησης και μόνο με φυτικές βαφές. h Φάρμακα: Επιτρέπονται ορισμένα φάρμακα, ακόμα και αντιβιώσεις αλλά πάντα μετά από συμβουλή του γυναικολόγου της, ώστε να αποφύγει παρενέργειες. h το σεξ: Η σεξουαλική επαφή - με ορισμένες μόνο εξαιρέσεις (π.χ. αν υπάρχει κίνδυνος αποβολής) - όχι μόνο επιτρέπεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά θεωρείται και ευεργετική. Οι συσπάσεις της μήτρας που προκαλούνται είναι ακίνδυνες για το έμβρυο και παράλληλα εξασκούν τη μήτρα για τον τοκετό.

Απαγορεύεται

h Κάπνισμα: Πολλές έγκυοι καπνίζουν 45 τσιγάρα την ημέρα, θεωρώντας ότι δεν πειράζει, αλλά το κάπνισμα στη διάρκεια της κύησης συνδέεται με την αύξηση των αποβολών και τη γέννηση ελλιποβαρών μωρών (250-300 γρ. πιο ελαφριά). Επίσης, έχει συσχετιστεί με την εκδήλωση αναπνευστικών προβλημάτων στο παιδί (ιδίως βρογχικού άσθματος). h Αλκοόλ: Ένα ποτηράκι κρασί ή μια μπιρίτσα πού και πού όταν η γυναίκα βγαίνει έξω δεν απαγορεύεται, αλλά η κατάχρηση οπωσδήποτε κρύβει κινδύνους. Έχει βρεθεί ότι οι έγκυοι που το… τσούζουν γεννούν παιδιά με λιγότερο βάρος, ενώ αυξάνουν σημαντικά (σχεδόν διπλασιάζουν) τον κίνδυνο αποβολής του εμβρύου. h Κούραση: Η καταπόνηση του οργανισμού επηρεάζει αρνητικά την ομαλή ανάπτυξη του εμβρύου. Ένας υπνάκος μέσα στην ημέρα και πέντε μικρά και τακτικά βιταμινούχα γεύματα κρίνονται απαραίτητα. h ναρκωτικά: Βάζουν το μωρό σε εξαιρετικά μεγάλο κίνδυνο. Τα ναρκωτικά αυξάνουν τις πιθανότητες αποβολής ή θνησιγένειας (γέννηση νεκρού εμβρύου). Το μωρό μπορεί, επίσης, να γεννηθεί πρόωρα ή εθισμένο στο ναρκωτικό. h Ηλιοθεραπεία: H έκθεση στον ήλιο επιβαρύνει το κυκλοφορικό σύστημα της εγκύου και μπορεί να προκαλέσει φλεβίτιδα.

Eπιπλέον, μπορεί να δημιουργήσει καφέ πανάδες στο μέτωπο, στα μάγουλα και στους κροτάφους.

ΑνΑστΑσIΑ ΨειρIδου

«Γέννησα στο σπίτι μου» έδινε και στους δυο μας κουράγιο… Γέννησα σχεδόν μεσάνυχτα, στην κρεβατοκάμαρά μας, με ήρεμο φωτισμό και την αγαπημένη μου μουσική. Η πιο δυνατή στιγμή ήταν όταν κοίταξα κάτω από τα πόδια μου και είδα τον ομφάλιο λώρο - τόσο γαλάζιος και τόσο αλλόκοτα όμορφος και αμέσως μετά είδα τη μικρή, ήρεμη, να κινεί χέρια και πόδια, χωρίς να έχει ακόμα αναπνεύσει. Η στιγμή που αποφάσισε να αποχωριστεί το λώρο της παίρνοντας την πρώτη της αναπνοή ήταν εξωπραγματική. Την αγκάλιασα, ενώ είχε ακόμη το λώρο της. Τον πλακούντα τον φυτέψαμε συμβολικά σε μια λεμονιά.

Eπίκουρη Καθηγήτρια Μικροοικονομικής Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδος - Τμήμα Περιφερειακής Οικονομικής Ανάπτυξης

Γ

εννήσαμε στο σπίτι γιατί θεωρούμε ότι το καλύτερο δώρο για το μωρό μας, στο ξεκίνημα της ζωής του, θα ήταν να έρθει στον κόσμο με φυσικό τρόπο, στο δικό μας περιβάλλον, χωρίς βιασύνη. Δεν ετέθη καν θέμα απόφασης: αυτό θέλαμε. Είχαμε μόνο άγχος για το αν η εγκυμοσύνη εξελιχθεί ομαλά, ώστε να πραγματοποιήσουμε την επιθυμία μας. Μου προξένησε έκπληξη το ότι αυτός ο τρόπος τοκετού, ανεκτίμητος για μένα, θα κόστιζε λιγότερο από έναν παρόμοιο τοκετό στο μαιευτήριο. Κρίμα που δεν προσφέρεται από το ΕΣΥ – έτσι περισσότερες γυναίκες θα μπορούσαν να βιώσουν την εμπειρία. Κατά τη διάρΚεια των ωδινών ήμουν μέσα στην μπανιέρα ή έκανα ασκήσεις με τη μαία – βοηθούσαμε το σώμα μου να κάνει τη δουλειά του. Κάποιες στιγμές μου φάνηκαν αιώνες, αλλά κάθε ωδίνη είχε νόημα και αυτό

το πρώτο μασ ξημέρωμα ήταν μαγικό. Ξυπνήσαμε όλοι μαζί, με τον ήλιο να μας ζεσταίνει... με τι λόγια να το περιγράψεις… Δεν ένιωσα ούτε μια στιγμή ανασφάλεια ή φόβο ότι κάτι θα μπορούσε να πάει στραβά. Είχα συνεχή παρακολούθηση από τον γιατρό μου και τις μαίες. Επίσης προετοιμάστηκα ψυχολογικά και σωματικά.Ούσα ολική χορτοφάγος (βέγκαν), ακολούθησα και στην εγκυμοσύνη μια καλά σχεδιασμένη χορτοφαγική διατροφή (κάποιοι φίλοι με πείραζαν ότι θα βγάλω μπιζέλι και όχι παιδί – τελικά το «μπιζέλι» ζύγιζε 3,4kg !). Όσο για την απόφαση να γεννήσω σπίτι μας; Το στενό περιβάλλον, που το ήξερε εξαρχής, υποστήριξε την απόφασή μας. Όταν, εκ των υστέρων, το είπαμε σε φίλους, κάποιοι αναρωτήθηκαν: «Γιατί; Δεν προλάβατε;». ο Γιατρόσ μου ήταν ενήμεροσ για την εξέλιξη του τοκετού και αν χρειαζόταν θα μεταφερόμασταν στο μαιευτήριο. Δεν χρειάστηκε κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία των χώρων, απλώς προμηθευτήκαμε όσα μας είχαν πει οι μαίες, π.χ. προστατευτικά για το κρεβάτι και αμυγδαλέλαιο. Θα προέτρεπα κάποια ζευγάρια να σκεφτούν τον τοκετό στο σπίτι. Είναι το πιο φυσικό πράγμα, μπορεί να γίνει με ασφάλεια, και είναι μια εμπειρία που ενδυναμώνει το ζευγάρι.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

28•in•vitro

Review

Συνεργάστηκαν οι: Φώτης Ρήγας, Χημικός Μηχανικός και Υγιεινολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Δημήτρης Χ. Καλογερομήτρος, Αναπληρωτής Καθηγητής Αλλεργιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών και Κοίλια Χριστίνα, Αλλεργιολόγος, Κατερίνα Μουλοπούλου-Καρακίτσου, Καθηγήτρια Δερματολογίας, Πανεπιστημίου Αθηνών.

«Δοκιμάζουν» το σώμα μας

Γράφει η Κατερίνα Βασιλείου

Τοξικά αξεσουάρ

Χημικά καλλυντικά Πολλές χημικές ουσίες χρησιμοποιούνται στην παραγωγή καλλυντικών σκευασμάτων, όπως κραγιόν, πούδρες, μέικ απ, ενυδατικές κρέμες, αποσμητικά κ.λπ. Η χρήση των ουσιών αυτών είναι επιβεβλημένη για την παρασκευή και τη σταθερότητα των καλλυντικών. Οι πιο διαδεδομένες χημικές ουσίες που καταγράφονται ως συστατικά διαφόρων καλλυντικών και ειδών περιποίησης σώματος είναι οι παραβένες, ενώσεις αλουμινίου και αμμωνίας, καθώς και τα συνθετικά χρώματα και αρώματα. Όλα τα παραπάνω χημικά είναι εν δυνάμει «εχθροί» του ανθρώπινου οργανισμού αν χρησιμοποιηθούν σε μεγαλύτερες δόσεις από τις επιτρεπόμενες. Ωστόσο, όπως, χαρακτηριστικά, τονίζει η καθηγήτρια Δερματολογίας, κα Κατερίνα Μουλοπούλου - Καρακίτσου: «Μέχρι στιγμής δεν έχει σημειωθεί κανένα θανατηφόρο κρούσμα στον άνθρωπο από χρόνια χρήση ή πρόσκαιρη κατανάλωση καλλυντικού». Το φάσμα των ανεπιθύμητων ενεργειών περιλαμβάνει: δερματίτιδα, ζαλάδες, ναυτία, ξηροστομία, αλλεργικές αντιδράσεις ποικίλης βαρύτητας, βήχα, εκζέματα και σε ακραίες περιπτώσεις, καρκινογένεση, προβλήματα γονιμότητας κ.ά. Η εμφάνιση των παρενεργειών αυτών οφείλεται ως επί το πλείστον στη μακροχρόνια χρήση ακατάλληλων καλλυντικών προϊόντων, τα οποία δεν είναι εγκεκριμένα από τους αρμόδιους φορείς.

Άρωμα... δηλητήριο; Το άρωμα πρέπει να προσφέρει απόλαυση όταν το φοράς και το δωρίζεις, όχι να αποτελεί πηγή συσσώρευσης χημικών ουσιών στο σώμα μας. Ποια είναι η πραγματικότητα σήμερα; Έρευνες καταδεικνύουν ότι ορισμένα αρώματα που φοράμε μάς εκθέτουν σε χημικές ουσίες που μπορούν να διεισδύσουν στο σώμα, δεν διασπώνται εύκολα και πιθανόν να έχουν ανεπιθύμητες επιπτώσεις στην υγεία μας. Νεότερα δεδομένα εισηγούνται ότι τα χημικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή αρωμάτων προσεγγίζουν σε αριθμό τα τετρακόσια. Σύμφωνα με έρευνα της διεθνούς οργάνωσης «Greenpeace» που πραγματοποιήθηκε το 2005, 36 γνωστά αρώματα περιέχουν δύο εν δυνάμει επικίνδυνες ομάδες χημικών ουσιών: τους φθαλικούς εστέρες και τους συνθετικούς μόσχους (musks). Ο μόσχος αποτελεί ένα πολύ σημαντικό συστατικό της αρωματοποιίας, το οποίο στη φυσική μορφή του λαμβάνεται από αδένες ζώων. Η ύπαρξη των χημικών αυτών ουσιών σπάνια αναγράφεται στις συσκευασίες, με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να είναι απροστάτευτοι.

Οι γυναίκες απορροφούν κάθε χρόνο περίπου 2 κιλά χημικών από τα καλλυντικά. Κατά μέσο όρο οι γυναίκες «φιλοξενούν» καθημερινά στο σώμα τους 515 χημικά συστατικά.

Ο

κόσμος διαρκώς μεταλλάσσεται. Στη σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή με μια πανσπερμία καταναλωτικών αγαθών όπως αρώματα, καλλυντικά, ρούχα και κοσμήματα, πολλά εκ των οποίων περιέχουν σε μικρότερες ή μεγαλύτερες ποσότητες, ουσίες που χαρακτηρίζονται τοξικές και επηρεάζουν την υγεία μας. Επιστημονικές έρευνες καταδεικνύουν ότι αρκετά από τα χημικά έχουν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες στην υγεία του ανθρώπου, όπως τοξικές και αλλεργικές αντιδράσεις, καρκινογένεση, άσθμα, ορμονικές διαταραχές, προβλήματα γονιμότητας κ.λπ. Το ζητούμενο είναι να γνωρίζουμε αυτές τις ουσίες και να ελέγχουμε τα προϊόντα που χρησιμοποιούμε ως καταναλωτές προκειμένου να διαπιστώσουμε αν εμπεριέχονται σε αυτά. Γνωρίζοντας τα τοξικά Τοξικές χαρακτηρίζονται οι ουσίες που μπορεί να εμφανίσουν τοξική επίδραση στους οργανισμούς με τους οποίους έρχονται σε επαφή. Τοξική δράση μπορεί να έχουν τόσο φυσικά όσο και συνθετικά υλικά. Οι τοξικές ουσίες ομαδοποιούνται σε δύο κατηγορίες. Στη μία περιλαμβάνονται οι υδατοδιαλυτές τοξικές ουσί-

ες, οι οποίες μεταφέρονται εύκολα σε μεγάλο αριθμό κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού. Συνήθως, ο χρόνος παραμονής τους στα κύτταρα είναι σύντομος, αφού απομακρύνονται με φυσικό τρόπο από τον οργανισμό. Αντίθετα, οι λιποδιαλυτές χημικές ουσίες συσσωρεύονται σε ορισμένα σημεία του οργανισμού (σε ιστούς ή σε όργανα), όπου μπορούν να παραμείνουν για χρόνια. Η μεταβίβαση των τοξικών αυτών ουσιών στο εσωτερικό των οργανισμών δημιουργεί το φαινόμενο της συσσώρευσης στον οργανισμό. Τελικά, πόσο επικίνδυνα είναι για την υγεία μας τα χημικά που κυκλοφορούν ως συστατικά σε ευρείας κατανάλωσης προϊόντα της σύγχρονης βιομηχανίας; Σήμερα, οι χημικές ουσίες που κυκλοφορούν στο εμπόριο ξεπερνούν τις 100.000. Πολλές από αυτές είναι γνωστές για την τοξική τους δράση. Ωστόσο, ο έντονος προβληματισμός εντοπίζεται στο γεγονός ότι τα τοξικά χημικά δρουν μακροχρόνια, προκαλώντας προβλήματα, τα οποία σιγά σιγά αθροίζονται, συσσωρεύονται και προκαλούν παρενέργειες στον ανθρώπινο οργανισμό.

Τοξικές και αλλεργικές αντιδράσεις, καρκινογένεση, ορμονικές διαταραχές κ.ά. είναι οι παρενέργειες από τα χημικά.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

in•vitro•29 Ιστοσελίδες που περιέχουν πληροφορίες για τους κινδύνους από τα χημικά στη σελ. 45

Ό,τι λάμπει, δεν είναι χρυσός!

Ρούχα που μας «φοράνε»

Π

όσο σίγουροι είμαστε ότι ντυνόμαστε πάντοτε με τα καταλληλότερα είδη ρουχισμού; Πιτζάμες, νυχτικά, μπλουζάκια με τυπωμένες πλαστικές στάμπες, τζιν, φουλάρια ακόμα και αντρικά και γυναικεία εσώρουχα, που πωλούνται από τους πάγκους των λαϊκών αγορών, υπαίθρια παζάρια, κινέζικα καταστήματα έως και επώνυμες αλυσίδες καταστημάτων, ίσως να είναι κατασκευασμένα από ακατάλληλα και επικίνδυνα υλικά. Τα τελευταία χρόνια, η παγκόσμια αγορά έχει κατακλυστεί με πάσης φύσεως ρούχα χαμηλότερης τιμής με τόπο προέλευσης κυρίως την Ανατολή (π.χ. Κίνα, Ινδία, Τουρκία κ.λπ.). Σε πολλές από τις χώρες αυτές δεν τηρούνται και δεν εφαρμόζονται όλοι οι προβλεπόμενοι κανόνες παραγωγής. Το αποτέλεσμα είναι να κατασκευάζονται ρούχα που αν και είναι φθηνά, είναι υπεύθυνα για διάφορες μορφές δερματίτιδας, αλλεργίες, εκζέματα και ορμονικές διαταραχές. Σε πολλά από τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα χρησιμοποιούνται χημικές ουσίες τόσο

Χρώμιο, νικέλιο, μόλυβδος, φορμαλδεΰδη κ.ά. μπορεί να «κρύβονται» στα ρούχα μας.

στη βαφή όσο και στην επεξεργασία προκειμένου να είναι μαλακό το ύφασμα. Εντούτοις, αυτές οι χημικές ουσίες μπορούν να μεταφερθούν στο δέρμα των ανθρώπων που φοράνε τα ρούχα. Οι επικίνδυνες ουσίες που χρησιμοποιούνται συνήθως είναι: μόλυβδος, νικέλιο, χρώμιο VI, φθαλικοί εστέρες και φορμαλδεΰδη, επιβραδυντικά φλόγας, υπερφθοριωμένα χημικά και συνθετικοί μόσχοι. Μάλιστα, οι φθαλικοί εστέρες χρησιμοποιούνται συστηματικά ως πλαστικοποιητές κοινών πλαστικών όπως το γνωστό σε όλους, PVC, ενοχοποιούνται για την εμφάνιση ενδοκρινικών διαταραχών και θεωρούνται υπεύθυνοι για αναπαραγωγικά προβλήματα σε διάφορα ζώα και στον άνθρωπο. Ακόμη πιο επικίνδυνες θεωρούνται οι διοξίνες που ανιχνεύονται σε πολλά προϊόντα ένδυσης, ως αποτέλεσμα της λεύκανσής τους με χλώριο σε κάποια στάδια της παραγωγής τους.

Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για το 86% των χημικών που παράγονται σήμερα σε μεγάλες ποσότητες. Δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια τα τοξικολογικά χαρακτηριστικά τους, καθώς οι αρμόδιοι φορείς των κρατών που τα παράγουν δεν τα έχουν ανακοινώσει.

Info: Σύμφωνα με στοιχεία του νέου

ΙΝΚΑ, η αύξηση των επικίνδυνων ρούχων που αποσύρθηκαν από την κοινοτική αγορά της Ε.Ε. το 2008 σε σχέση με το 2007 άγγιξε το 16%. Η Κίνα ήταν η χώρα προέλευσης των περισσότερων επικίνδυνων προϊόντων.

Ο αγαπημένΟς «φίλΟς» των γυναικών, τα κοσμήματα και συγκεκριμένα, τα «ψεύτικα» κοσμήματα, δεν εξαιρούνται από τον κατάλογο των προϊόντων που περιέχουν χημικά. Τέτοια κοσμήματα αμφιλεγόμενης ποιότητας προέρχονται από κράτη, κυρίως, της Ανατολής, όπου το κόστος παραγωγής είναι πολύ χαμηλό λόγω των φθηνών πρώτων υλών και εργατικών. Σύμφωνα με εργαστηριακές αναλύσεις που έγιναν σε δείγματα ψεύτικων κοσμημάτων, ανιχνεύθηκαν χημικές ουσίες, όπως νικέλιο και καρκινογόνο κάδμιο σε ποσοστά συγκέντρωσης πολύ μεγαλύτερα του επιτρεπόμενου ορίου (0,5 μg / cm2 ανά εβδομάδα), όπως ορίζεται από την ισχύουσα νομοθεσία. Το νικέλιο χαρακτηρίζεται ως ευαισθητοποιητής. Ενέχεται στην εκδήλωση αλλεργικών αντιδράσεων, με συνέπειες δερματίτιδας κνησμό, ερεθισμό στο σημείο εφαρμογής, ερυθρότητα και οίδημα. Επομένως, πρέπει να περιορίζεται η χρήση του σε προϊόντα που έρχονται σε άμεση και παρατεταμένη επαφή με το δέρμα, όπως είναι σκουλαρίκια, περιδέραια, μενταγιόν, βραχιόλια, αλυσίδες, δακτυλίδια, ρολόγια ακόμα, και κουμπιά στα τζιν παντελόνια.

Infos: Από αναλύσεις που

πραγματοποίησε το Associated Press, διαπιστώθηκε ότι 12 από τα 103 ψεύτικα κοσμήματα που εισάγονται από διάφορες χώρες του κόσμου με χώρα προέλευσης την Κίνα, περιέχουν κάδμιο σε ποσοστό τουλάχιστον 10%. Ορισμένα μάλιστα είναι κατασκευασμένα σχεδόν εξ ολοκλήρου από κάδμιο, αφού η περιεκτικότητα του επικίνδυνου χημικού σε κάποια από αυτά αγγίζει ακόμη και το 90%.

Οι «νέοι» καταναλωτές η άπΟψη μιας πιο σωστής κατανάλωσης έρχεται μέσα από εύκολες καθημερινές πρακτικές, που καλό είναι να μας γίνουν συνήθεια στον τρόπο που αγοράζουμε και χρησιμοποιούμε διάφορα προϊόντα περιποίησης και ένδυσης. Ένδυση •Αγορά βιολογικών ρούχων που φτιάχνονται από μπαμπού (βρεφικές πάνες και ελαστικά παντελόνια), σόγια, κάνναβη (πουκάμισα και παντελόνια), λινάρι (φορέματα και πουκάμισα), τσουκνίδα (παντελόνια), βιολογικό βαμβά-

κι (μπλούζες) και φυσικό μετάξι (εσώρουχα). Για τη βαφή τους χρησιμοποιούνται φυσικές ή μη τοξικές χημικές βαφές.

•Έλεγχος στη σήμανση των ρούχων πριν την αγορά. Αυτό σημαίνει, ότι οι καταναλωτές θα πρέπει να ελέγχουν, εάν υπάρχει η κατάλληλη σήμανση «CE» στην ετικέτα του ρούχου με την οποία πιστοποιείται, ότι το προϊόν είναι ελεγμένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Καλλυντικά •Αγορά συνθετικών καλλυντικών προϊόντων

από εταιρείες με πιστοποιημένα σκευάσματα για την καταλληλότητά τους, σύμφωνα με τις κοινοτικές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

•Αγορά καλλυντικών από φυσικές πρώτες ύλες και όχι από χημικά επεξεργασμένες ουσίες.

•Αγορά βιολογικών καλλυντικών, τα οποία προέρχονται αποκλειστικά από προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας.

•Παρασκευή καλλυντικών σκευασμάτων στο σπίτι με χρήση απλών συστατικών οικιακής χρήσης (π.χ. αλόη, αβοκάντο, αγγούρι, μέλι, ελαιόλαδο, γάλα, αβγό κ.λπ.).

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

30•in•vitro

Συνέντευξη

Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχιατρικής - Επιστημονικά Υπεύθυνη του Προγράμματος κατά του Στίγματος των Ψυχικών Διαταραχών «αντι-στίγμα», Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ)

Μαρίνα Οικονόμου-Λαλιώτη

Στον Θανάση Τρομπούκη Θεωρείτε ότι ζούμε σε εποχή κοινωνικού στιγματισμού γενικότερα; Όχι μόνο για την ψυχική υγεία. Ο κοινωνικός στιγματισμός ή, όπως σήμερα συνηθίζεται να αποκαλείται, το «κοινωνικό στίγμα», είναι ένα παγκόσμιο και διαχρονικό φαινόμενο, απαντάται σε όλες τις κοινωνίες και σε όλους τους πολιτισμούς, με διαφορετικές όμως μορφές και αποχρώσεις. Ακόμα και στην εποχή μας, την εποχή των ανθρωπιστικών κινημάτων και της κοινωνικής ευαισθησίας, παρατηρούνται φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού εις βάρος ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Δεν είναι μόνο οι ψυχικά ασθενείς που υποβάλλονται σε αυτόν τον αποκλεισμό. Δείτε, για παράδειγμα, το φαινόμενο του ρατσισμού σε βάρος τον μεταναστών, που είναι και πολύ επίκαιρο θέμα. Πόσο εύκολο είναι να ανατρέψεις τον κοινωνικό στιγματισμό όταν η κοινωνία μας γίνεται πιο συντηρητική; Είναι γεγονός ότι διανύουμε μια περίοδο νεοσυντηρητισμού, μια φάση όπου οι κοινωνικές αντιφάσεις και συγκρούσεις οξύνονται. Ο σύγχρονος άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με καταστάσεις όπου, αν και κινητοποιούν ανακλαστικά «ευαισθησίας», αυτά εύκολα ισοπεδώνονται από την εξατομίκευση και τον ανταγωνισμό, το κυνήγι της επιβίωσης ή της επιτυχίας. Έτσι περιορίζεται στο μικρόκοσμό του, ταμπουρώνεται πίσω από φόβους και προκαταλήψεις και τελικά οδηγείται σε συμπεριφορές αποκλεισμού και κοινωνικού στιγματισμού. Στο σύγχρονο κόσμο, ο χώρος των ψυχικών διαταραχών αποτελεί ένα από τα τελευταία προπύργια όπου επιβιώνει με τόση ένταση -σε πείσμα των καιρών- ο ανορθολογικός φόβος και η συλλογική παράκρουση απέναντι στο «διαφορετικό», που βιώνεται ως απειλή. Η σχιζοφρένεια πλήττεται πολύ περισσότερο από τον κοινωνικό στιγματισμό, σε σχέση με άλλες ψυχικές ασθένειες; Παρότι όλες οι ψυχικές ασθένειες συνοδεύονται από ένα βαθμό στιγματισμού, οι σοβαρότερες φέρουν το βαρύτερο στιγματιστικό φορτίο, και ιδιαίτερα η σχιζοφρένεια, η οποία, υπό το βάρος της ετυμολογίας της λέξης, αλλά και λόγω της φύσης των συμπτωμάτων της, καταδεικνύεται ως η εντονότερα

Κυνηγήστε το Στίγμα Πίσω από το γραφείο της, σε έναν πίνακα ανακοινώσεων, βρίσκεται κρεμασμένο το φυλλάδιο της ταινίας «Ο σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι», ένας τίτλος που πλήγωσε και συνεχίζει να πληγώνει τους ασθενείς που πάσχουν από σχιζοφρένεια και τις οικογένειές τους. Αυτού του είδους τον στιγματισμό ψυχικά ασθενών προσπαθεί να καταπολεμήσει το πρόγραμμα κατά του Στίγματος των Ψυχικών Διαταραχών - «αντι-στίγμα» του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) και η κα Μαρίνα Οικονόμου - Λαλιώτη είναι πρωτεργάτης σε αυτή την προσπάθεια. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε μιλά για την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην καταπολέμηση του στίγματος της ψυχικής ασθένειας, ενώ η συζήτηση δεν θα μπορούσε να μην επεκταθεί και σε κάθε άλλου είδους κοινωνικό στιγματισμό, ο οποίος δυστυχώς χαρακτηρίζει τη συντηρητική κοινωνία μας.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

IN•VITRO•31 Τηλεφωνικές γραμμές για την ψυχική υγεία στη σελ. 45

στιγµατισµένη διαταραχή. Υπεραπλουστευµένες αντιλήψεις σχετικές µε το απρόβλεπτο της συµπεριφοράς, τη βία και την επικινδυνότητα, ανακαλούνται αυτόµατα στο νου µε το άκουσµα της λέξης “σχιζοφρενής”. Το βασικό στερεότυπο εξ’ άλλου που συνοδεύει τη σχιζοφρένεια, αλλά συµπαρασύρει και την ψυχική νόσο γενικά, είναι αυτό της «υποτιθέµενης» βιαιότητας και επικινδυνότητας. Και λέω υποτιθέµενης, γιατί πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι τα άτοµα που έχουν µια ψυχική νόσο δεν διαπράττουν περισσότερες βίαιες, επικίνδυνες και εγκληµατικές πράξεις, σε σχέση µε τα άτοµα που δεν έχουν κάποια ψυχική ασθένεια. Ας µην ξεχνάµε ότι ζούµε σε µια εποχή «πληροφοριακής ταχύτητας» όπου τα Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης, µε κυρίαρχη την τηλεόραση, είναι οι βασικοί διαµορφωτές της κοινής γνώµης που έχουν τη δυνατότητα να αναπαράγουν στερεότυπα µεγεθύνοντας τις αρνητικές τους επιπτώσεις στη διαιώνιση του κοινωνικού στίγµατος. Η εικόνα του «σχιζοφρενούς» ή του «µανιακού» δολοφόνου που συχνά προβάλλεται, κατά κανόνα παραπλανητική και τροµολαγνική, δεν κάνει τίποτε άλλο από το να ισχυροποιεί το φόβο, και να εδραιώνει τον κοινωνικό στιγµατισµό σε βάρος ανθρώπων που νοσούν. Τι έχει αλλάξει την τελευταία δεκαετία στην αντιμετώπιση του στιγματισμού των ψυχικά ασθενών; Είναι επιστηµονικά τεκµηριωµένο ότι οι κοινωνικές στάσεις είναι δύσκολο να αλλάξουν, όπως εξίσου δύσκολο είναι να καταρριφθούν οι µύθοι και οι προκαταλήψεις που περιβάλλουν την ψυχική διαταραχή. Θεωρείται ότι πρέπει να περάσει τουλάχιστον µια γενιά για να αποδώσουν ουσιαστικά οι προσπάθειες που γίνονται. Παρόλα αυτά, είναι σηµαντικά τα όσα έχουν γίνει τα τελευταία 10 χρόνια. Και επειδή το στίγµα που περιβάλει την ψυχική νόσο είναι ένα παγκόσµιο φαινόµενο, απαιτεί και µια παγκόσµια λύση. Στη χώρα µας, το Ερευνητικό Πανεπιστηµιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) µε επικεφαλής τον καθηγητή και ακαδηµαϊκό Κώστα Στεφανή, έχει αναπτύξει το «Πρόγραµµα κατά του Στίγµατος της Σχιζοφρένειας», ως µέρος του προγράµµατος της Παγκόσµιας Ψυχιατρικής Εταιρείας µε κεντρικό µήνυµα

Έχει βρεθεί ότι τα άτοµα που έχουν µια ψυχική νόσο δεν διαπράττουν περισσότερες βίαιες, επικίνδυνες και εγκληµατικές συµπεριφορές, σε σχέση µε τα άτοµα που δεν έχουν κάποια ψυχική νόσο.

«Ας ανοίξουµε τις πόρτες». Το πρόγραµµα αυτό ανέδειξε ένα θέµα που µέχρι τώρα καλυπτόταν και στην ελληνική κοινωνία από ένα «πέπλο µυστηρίου» ενδεδυµένου µε πολλούς µύθους, δοξασίες και προκαταλήψεις. Άνοιξαν οι πόρτες; Έχουν γίνει και συνεχίζουν να γίνονται συντονισµένες ενέργειες σε αυτή την κατεύθυνση, µέσω της διάχυσης της πληροφόρησης, της συνεργασίας και εµπλοκής πολλών διαφορετικών ανθρώπων και φορέων, από τους τοµείς της επιστήµης της κοινωνίας, του πολιτισµού και της τέχνης. Σήµερα, πλέον, µε στόχο την καταπολέµηση του στίγµατος που συνοδεύει όχι µόνο τη σχιζοφρένεια αλλά και την κατάθλιψη και τις ψυχικές διαταραχές γενικότερα, το ΕΠΙΨΥ έχει αναπτύξει ένα ευρύτερο πρόγραµµα κατά του στίγµατος των ψυχικών διαταραχών, το Πρόγραµµα «αντι-στίγµα». Εσείς στο Ινστιτούτο βλέπετε να έχει ανταπόκριση στον κόσμο, να τηλεφωνεί σε εσάς ή σε άλλους συλλόγους; Ένας από τους βασικούς τοµείς δράσης του Προγράµµατος «αντι-στίγµα» είναι η προσέγγιση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώµης για την ψυχική ασθένεια. Για την ευρύτερη διάχυση των αντιστιγµατιστικών µας µηνυµάτων, έχουµε έρθει σε επαφή µε τη δηµοσιογραφική κοινότητα, παρέχοντας στους επαγγελµατίες των ΜΜΕ αντικειµενική πληροφόρηση, προσπαθώντας να καταρρίψουµε τους µύθους και τις προκαταλήψεις για την ψυχική ασθένεια που και αυτοί άθελά τους µπορεί να διαιωνίζουν, ούτως ώστε να βγαίνει µια πιο κοινωνικά υπεύθυνη ενηµέρωση προς το κοινό. Παράλληλα, προσπαθούµε να προσεγγίσουµε το θέµα του κοινωνικού στιγµατισµού µέσα από ποικίλες οδούς. Ένας άλλος τοµέας δράσης µας είναι η συνηγορία, η προσπάθεια, δηλαδή, υπεράσπισης των δικαιωµάτων των ανθρώπων που έχουν µία σοβαρή ψυχική νόσο, οι οποίοι πολλές φορές, τόσο από την ίδια τη φύση της νόσου, που πλήττει σηµαντικά όλες τις πτυχές της λειτουργικότητάς τους, όσο και από το αίσθηµα του κοινωνικού αποκλεισµού, δεν µπορούν οι ίδιοι να ορθώσουν το ανάστηµά τους και να διεκδικήσουν τα δικαιώµατά τους. Στεκόµαστε δίπλα στους συλλόγους των ασθενών, στους συλλόγους των οικογενειών

Είναι τέτοια η εξέλιξη της επιστήµης... που η εικόνα του ανθρώπου µε µια ψυχική νόσο, ακόµα και την πιο σοβαρή, τη σχιζοφρένεια, δεν θυµίζει σε τίποτα αυτή των προηγούµενων δεκαετιών.

και τους υποστηρίζουµε. Όλοι αυτοί οι σύλλογοι πλέον παράγουν σηµαντικό έργο. Ήταν όµως ένας µακρύς και δύσβατος δρόµος που διανύσαµε ώσπου να πεισθούν οι οικογένειες και οι ίδιοι οι ασθενείς να βγουν προς τα έξω, να µιλήσουν για το πρόβληµά τους και να διεκδικήσουν βασικά δικαιώµατα, τα αυτονόητα για µια ποιότητα ζωής. Βλέπω ότι πίσω σας έχετε το φυλλάδιο από την ταινία «Ο σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι». Ίσως έχει νόηµα να πούµε το ιστορικό αυτού του τίτλου. Ο πρωτότυπος τίτλος της ταινίας δεν είχε µέσα ούτε τη λέξη «σχιζοφρενής», ούτε τη λέξη «δολοφόνος». Ο πρωτότυπος τίτλος ήταν “Το µακελειό µε το πριόνι στο Τέξας”. Στη χώρα µας, όταν πριν από 25-30 χρόνια πρωτοβγήκε η ταινία, επιλέχθηκε ο «ελκυστικός» τίτλος “Ο σχιζοφρενής δολοφόνος µε το πριόνι”, αναπαράγοντας το κλασικό στερεότυπο που θέλει να συνδέεται η σχιζοφρένεια µε την εγκληµατική συµπεριφορά και το φόνο. O πρωταγωνιστής της ταινίας όµως δεν έπασχε από ψυχική νόσο, και πολύ περισσότερο από σχιζοφρένεια, ήταν ένας κοινός δολοφόνος. Όµως οι συνέπειες αυτού του τίτλου ήταν πραγµατικά ολέθριες. Πριν από 5 χρόνια, µε τη νέα προβολή της ταινίας στους κινηµατογράφους στη χώρα µας, δυστυχώς µε τον ίδιο τίτλο, προσπαθήσαµε µέσα από την προβολή ενός ειδικού σποτ, συνεντεύξεις και άλλα κανάλια δηµοσιότητας, να ενηµερώσουµε σωστά και υπεύθυνα το κοινό, προσπαθώντας να ανατρέψουµε το «κλασικό» πλέον στερεότυπο του «σχιζοφρενή δολοφόνου µε το πριόνι». Κάποιος που θα διαβάσει αυτή τη συνέντευξη, με ποιους τρόπους θα μπορούσε να βάλει το δικό του λιθαράκι ώστε να προσπαθήσει να ανατραπεί πια αυτός ο κοινωνικός στιγματισμός για την ψυχική ασθένεια; Υπάρχει µια κίνηση ευαισθητοποιηµένων πολιτών σε θέµατα κοινωνικού στιγµατισµού, µια πρωτοβουλία που συντονίζει το Πρόγραµµα «αντι-στίγµα» του ΕΠΙΨΥ, που λέγεται «Κυνηγοί Στίγµατος». Είναι άνθρωποι που αποδεικνύουν έµπρακτα την κοινωνική ευαισθησία τους, εκφράζοντας τη διαµαρτυρία τους κάθε φορά που γίνεται µια στιγµατιστική αναφορά ή παρουσίαση της ψυχικής

Το κοινωνικό στίγµα είναι µια δεύτερη αρρώστια. Ο ασθενής έχει να αντιµετωπίσει από τη µια τα συµπτώµατα της ίδιας του της αρρώστιας και από την άλλη τα συµπτώµατα µιας κοινωνικής παθολογίας

ασθένειας από τα ΜΜΕ, ενηµερώνοντας το Πρόγραµµα «αντι-στίγµα» ή τους συλλόγους οικογενειών και ασθενών. Ένας άλλος τρόπος, για µένα ο πιο σηµαντικός, είναι οι άνθρωποι που είναι ευαισθητοποιηµένοι στο θέµα του στίγµατος να προσπαθούν να αλλάξουν κάπως τα κακώς κείµενα στην καθηµερινότητά τους, όταν, π.χ. στο φιλικό τους περιβάλλον, αναπαράγονται στιγµατιστικές διατυπώσεις και αντιλήψεις. Θα µπορούσε επίσης να γίνει κανείς εθελοντής σε ένα πρόγραµµα που αποσκοπεί στην κάλυψη των αναγκών των ανθρώπων µε ψυχιατρικά προβλήµατα και να γνωρίσει από κοντά αυτούς τους ανθρώπους. Ξέρετε, σήµερα είναι τέτοια η εξέλιξη της επιστήµης, της φαρµακοθεραπείας αλλά και της ψυχοθεραπείας, που η εικόνα του ανθρώπου µε µια ψυχική νόσο, ακόµα και την πιο σοβαρή, τη σχιζοφρένεια, δεν θυµίζει σε τίποτα αυτή των προηγούµενων δεκαετιών. Πώς αισθάνεται σήμερα ένας ασθενής που έχει κάποια ψυχική διαταραχή όπως σχιζοφρένεια, ως προς το κοινωνικό του πρόσωπο; Σε κάθε περίπτωση, οι επιπτώσεις του κοινωνικού στίγµατος είναι καταλυτικές για τους ανθρώπους που νοσούν. Η ψυχολογική πίεση και οι δυσχερείς συνθήκες που διαµορφώνουν την καθηµερινότητά τους επιδεινώνουν την ήδη επιβαρυµένη ψυχική τους υγεία, µε σηµαντικό αντίκτυπο στην πορεία και την έκβαση της ίδιας της ασθένειας. Παράλληλα, το βίωµα του στιγµατισµού από τον κοινωνικό τους περίγυρο διαβρώνει την αυτοεικόνα τους, δηµιουργώντας τους αµφιβολίες και ενοχές και οδηγώντας, τελικά, στον αυτοστιγµατισµό τους. Θα λέγαµε ότι το κοινωνικό στίγµα είναι µια δεύτερη αρρώστια. Ο ασθενής έχει να αντιµετωπίσει από τη µια τα συµπτώµατα της ίδιας του της αρρώστιας και από την άλλη τα συµπτώµατα µιας κοινωνικής παθολογίας, που δεν είναι άλλη από το κοινωνικό στίγµα. Είναι πολύ σηµαντικό να ακούσουµε τα λόγια ενός ανθρώπου που έχει ψυχική νόσο και εκφράζει νοµίζω παραστατικά αλλά και αποκαλυπτικά το πώς ο ίδιος βιώνει το στίγµα: «Για µένα στίγµα είναι ο φόβος που βλέπω στο βλέµµα των άλλων, το γύρισµα της πλάτης, ο ήχος της πόρτας που κλείνει».

Είναι δύσκολο να καταρριφθούν οι µύθοι και οι προκαταλήψεις που περιβάλλουν την ψυχική διαταραχή. Παρόλα αυτά είναι σηµαντικά τα όσα έχουν γίνει τα τελευταία 10 χρόνια

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

32•in•vitro

Advertorial

Γράφει η Δρ Ιωάννα Μητρούσκα, Πνευμονολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Πνευμονικής Υπέρτασης Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης

Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση (ΠΑΥ)

Πνεύμονες υπό πίεση Η Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση (ΠΑΥ) είναι μία σπάνια νόσος των πνευμόνων στην οποία η πίεση του αίματος στις αρτηρίες που ενώνουν την καρδιά με τους πνεύμονες (πνευμονικές αρτηρίες) είναι μεγαλύτερη της φυσιολογικής. Όσοι πάσχουν από τη νόσο παρουσιάζουν συνεχή υψηλή πίεση αίματος μέσα στους πνεύμονες, με αποτέλεσμα να μεταβάλλονται, τόσο οι πνευμονικές αρτηρίες (εμφανίζεται πάχυνση του τοιχώματος) όσο και η καρδιά από την αυξημένη αντίσταση που συναντά, προκειμένου να στείλει το αίμα στους πνεύμονες για να οξυγονωθεί (οι δεξιές κοιλότητες της καρδιάς αυξάνονται σε μέγεθος και εμφανίζουν πάχυνση του τοιχώματός τους). Η νόσος μπορεί να προσβάλει οποιονδήποτε ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, κοινωνικού επιπέδου ή εθνικότητος. Η μέση ηλικία διάγνωσης είναι τα 36 έτη, ενώ εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες. Η ΠΑΥ είναι μια μορφή πνευμονικής υπέρτασης που μπορεί να είναι ιδιοπαθής, να οφείλεται σε λήψη φαρμάκων (π.χ. ανορεξιογόνα, κοκαΐνη) ή σε υποκείμενο άλλο νόσημα, όπως για παράδειγμα σε Σκληρόδερμα. Πνευμονική Υπέρταση (ΠΥ) μπορεί να εμφανιστεί και σε έδαφος πολλών άλλων νοσημάτων όπως είναι οι Συγγενείς Καρδιοπάθειες, οι παθήσεις της Αριστερής Καρδιάς, οι Χρόνιες Πνευμονοπάθειες, η Χρόνια Θρομβοεμβολική Νόσος, τα νοσήματα του Συνδετικού ιστού, οι σοβαρές Ηπατοπάθειες κ.ά. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μια σοβαρή, ταχέως εξελισσόμενη και απειλητική για τη ζωή πάθηση, η οποία, δυστυχώς, στις περισσότερες περιπτώσεις διαγιγνώσκεται αργά. Συμπτώματα Το πρώτο και βασικό σύμπτωμα το οποίο παρατηρείται στους περισσότερους ασθενείς με ΠΑΥ είναι δύσπνοια (στην αρχή κυρίως κατά τη σωματική άσκηση) και εύκολη κόπωση, ενώ μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα όπως ζάλη και πόνος στο θώρακα ή να αναφέρονται τάσεις για λιποθυμία κυρίως στην άσκηση. Σε πιο προχωρημένα στάδια της νόσου οι ασθενείς μπορεί να εκδηλώσουν περιφερικό οίδημα (δηλαδή οίδημα στα κάτω άκρα και ασκίτη) και συγκοπτικό επεισόδιο. Το γεγονός ότι πολλά από τα αρχικά συμπτώματα της νόσου είναι ήπια και κοινά, έχει σαν αποτέλεσμα οι ασθενείς να τα αγνοούν, αποδίδοντάς τα σε πιο συνηθισμένες καταστάσεις, όπως το άσθμα και η έλλειψη καλής σωματικής κατάστασης. Καθώς η νόσος εξελίσσεται, τα συμπτώματα γίνονται όλο και πιο έντονα και συνεχή και όσοι πάσχουν μπορεί να αναφέρουν δύσπνοια ακόμα και κατά την εκτέλεση απλών, καθημερινών

Πριν από το 1990 υπήρχαν ελάχιστες διαθέσιμες θεραπείες για την ΠΑΥ και το προσδόκιμο επιβίωσης ήταν περίπου 2 έως 4 χρόνια. Σήμερα, οι νέες θεραπείες, επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου και σε κάποιες περιπτώσεις αναστρέφουν κάποιες από τις επιπτώσεις στους πνεύμονες και την καρδιά.

εργασιών όπως το βάδισμα μέσα στο σπίτι ή ακόμα και το ντύσιμο. Ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και το βαθμό περιορισμού των σωματικών δραστηριοτήτων των ασθενών, η νόσος κατατάσσεται, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, σε τέσσερα λειτουργικά στάδια. Το Στάδιο Ι είναι αυτό με τα πλέον ήπια συμπτώματα και το Στάδιο IV το πλέον προχωρημένο. Επίσης, ανάλογα με το Λειτουργικό Στάδιο στο οποίο βρίσκεται ο ασθενής κατά τη διάγνωση της νόσου, διαφοροποιείται τόσο το προσδόκιμο επιβίωσης (στα Λειτουργικά Στάδια Ι-ΙΙ ο μέσος χρόνος επιβίωσης είναι περίπου 5 χρόνια, ενώ στο Λειτουργικό Στάδιο IV μόλις 6 μήνες) όσο και η θεραπευτική προσέγγιση.

Διάγνωση της ΠΑΥ Η διάγνωση της ΠΑΥ στηρίζεται στην επαγρύπνηση των ιατρών για την αξιολόγηση των συμπτωμάτων (κυρίως της δύσπνοιας), ώστε να γίνει έγκαιρα η επιβεβαίωση της νόσου και η έναρξη της θεραπείας. Η ηχοκαρδιογραφία (υπερηχοκαρδιογράφημα), είναι μία αναίμακτη, ανώδυνη εξέταση, η οποία αποτελεί σήμερα την πιο αποτελεσματική μέθοδο για τη διάγνωση της νόσου. Για την οριστική διάγνωση πραγματοποιείται στους ασθενείς καρδιακός καθετηριασμός ώστε να μετρηθούν με ακρίβεια οι πιέσεις σε όλες τις καρδιακές κοιλότητες και την πνευμονική αρτηρία και να καθοριστεί το είδος της θεραπείας.

Θεραπεία Η φαρμακευτική αγωγή που χρησιμοποιείται σήμερα, με δεδομένο ότι έχει αναζητηθεί και όταν αυτό είναι δυνατό έχει αντιμετωπισθεί η υποκείμενη αιτία, περιλαμβάνει, εκτός από τη συμβατική θεραπεία με οξυγόνο και διουρητικά, όπου αυτά χρειάζονται, αγγειοδραστικά φάρμακα που μπορούν να χορηγηθούν με διάφορους τρόπους, όπως: φάρμακα τα οποία χορηγούνται από το στόμα (ανταγωνιστές των διαύλων ασβεστίου, μποσεντάνη, αμπρισεντάνη, σιταξεντάνη, σιλδεναφίλη, τανταλαφίλη, τρεπροστινίλη), με εισπνοή (ιλοπρόστη, τρεπροστινίλη) ή με συνεχή υποδόρια ή ενδοφλέβια έγχυση (τρεπροστινίλη, εποπροστενόλη). Τα φάρμακα αυτά είναι προϊόν μεγάλης

έρευνας της παθοφυσιολογίας και παθογένεσης της νόσου και έχουν εξειδικευμένο τρόπο δράσης. Μπορούν να χορηγηθούν το καθένα μόνο του ή σε συνδυασμό ανάλογα με τη βαρύτητα της κατάστασης του ασθενούς ή την απάντηση στη θεραπεία. Μετά τη διάγνωση της ΠΑΥ ο πιο σημαντικός στόχος που καλείται να επιτύχει ο θεράπων ιατρός είναι η διατήρηση του ασθενή σε όσο το δυνατόν καλύτερο Λειτουργικό Στάδιο, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τον χρόνο ζωής. Κλειδί στην ΠΑΥ αποτελεί η έγκαιρη διάγνωση της νόσου, ώστε με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή να καθυστερήσει η εξέλιξή της, προσφέροντας στον ασθενή περισσότερη και με καλύτερη ποιότητα ζωή.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

34•in•vitro

Science

Γράφει η Δρ Ιωάννα Μητρούσκα, Πνευμονολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Πνευμονικής Υπέρτασης Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης

Τεχνολογία και υγεία

Γράφει ο Δημήτρης Παπαντωνίου

Παπούτσια για τις δύσκολες μέρες

Χωρίς τροχό τα σφραγίσματα του μέλλοντος Τέλος στην αγωνία από τη χρήση του οδοντιατρικού τροχού κατά τη διάρκεια των σφραγισμάτων υπόσχεται να βάλει η πρωτοποριακή μέθοδος της εταιρείας DMG America. Η καινοτομία έγκειται στο ότι το σκάλισμα του δοντιού και η αφαίρεση του σάπιου τμήματός του δεν γίνεται με μηχανικά μέσα, αλλά με την έγχυση ενός διαλύματος που έχει βάση το υδροχλωρικό οξύ και έχει μορφή πυκνού ζελέ. Μέσα σε λίγα λεπτά, το φάρμακο διαλύει το σμάλτο και αποκαλύπτει το κοίλωμα που υπάρχει από πίσω. Η μέθοδος, αν και εφαρμόζεται ήδη για την αντιμετώπιση κοιλωμάτων σε πρώτο στάδιο, αντιμετωπίζεται με επιφυλάξεις από μερίδα γιατρών, που υποστηρίζουν ότι δεν έχει ακόμη μελετηθεί αρκετά.

Ο «κατάσκοπος» των θερμίδων ςΤη ΒρεΤανία, όπου και κυκλοφορεί, έχει χαρακτηριστεί ακόμη και ως το “Άγιο Δισκοπότηρο” στην προσπάθεια απώλειας βάρους. Η συσκευή Ki Fit, όχι μόνο καταγράφει με ακρίβεια τον αριθμό των θερμίδων που “καίγονται”, αλλά και τον αριθμό των βημάτων που κάνει κάποιος ή την επάρκεια του ύπνου του. Φοριέται ψηλά στο χέρι ως περιβραχιόνιο και βρίσκεται σε συνεχή σύνδεση στο διαδίκτυο με έναν προσωπικό λογαριασμό, στον οποίο ο ενδιαφερόμενος καταχωρεί με ειλικρίνεια δεδομένα για ό,τι τρώει και πίνει. Η ημερήσια αναφορά περιλαμβάνει μια σειρά από ευανάγνωστα γραφικά, σχετικά με τον ύπνο, τις κινήσεις και την πρόσληψη τροφής, με ανάλυση των ποσοστών υδατανθράκων, πρωτεϊνών και λίπους. Όπως προκύπτει πάντως από τις μετρήσεις, περίπου το 60% των θερμίδων κάθε μέρα “καίγεται” στον ύπνο και όταν απλώς αναπνέουμε χωρίς να κάνουμε κάτι.

Υπέρηχοι... τσέπης η κυκλοφορία ενός νέου υπερηχοτομογράφου “τσέπης” είναι πια γεγονός. Το Vscan ζυγίζει λιγότερο από μισό κιλό και θυμίζει μία συσκευή κινητού τηλεφώνου. Προσφέρει τη δυνατότητα, τόσο για ασπρόμαυρες απεικονίσεις όσο και για έγχρωμο υπερηχογράφημα Doppler το οποίο εκτιμά την αιματική ροή. Η συσκευή απευθύνεται σε καρδιολόγους για την εξέταση του μυοκαρδίου, του περικαρδίου, των βαλβίδων της καρδιάς καθώς και σε γιατρούς του τομέα της πρωτοβάθμιας φροντίδας, για την εξέταση του ήπατος, των νεφρών, της αορτής και των περιφερικών αγγείων, ακόμη και εμβρύων στη μήτρα.

Νέες τεχνικές που χρησιμοποιούν φως διαφορετικού χρώματος για να καταστείλουν την εγκεφαλική λειτουργία, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε θεραπείες κατά της επιληψίας, του χρόνιου πόνου, της νόσου Πάρκινσον και εγκεφαλικών βλαβών, υποστηρίζουν Αμερικανοί επιστήμονες.

ςχεδιαςμένο αποκλειστικά για γυναίκες, το αθλητικό παπούτσι μεγάλης εταιρείας αθλητικών ειδών, προσαρμόζει το σχήμα του ανάλογα με τα επίπεδα ορμονών. Έπειτα από σειρά ερευνών, αποδείχθηκε ότι οι αλλαγές στα επίπεδα των οιστρογόνων έχουν επίδραση στην ευλυγισία και το ύψος της καμάρας του ποδιού. Όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων είναι υψηλά, και η γυναίκα βρίσκεται στην πιο γόνιμη περίοδο του μήνα, η καμάρα πέφτει.

Αργότερα, όταν εμφανίζει την έμμηνο ρύση, και τα επίπεδα των οιστρογόνων είναι χαμηλά, η καμάρα ανασηκώνεται. Λαμβάνοντας υπόψιν αυτές τις ορμονικές αλλαγές, οι σχεδιαστές δημιούργησαν τα συγκεκριμένα αθλητικά παπούτσια που διαθέτουν αφρό, πλαστικό και αέρα. Όταν η καμάρα του ποδιού της γυναίκας είναι χαμηλή, ο αφρός συμπιέζεται μέσα στο στρώμα αέρα και όταν είναι υψηλή, ο αφρός επανέρχεται.

Δόντια που... ακούνε

Ε

λπίδα σε άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα ακοής, δίνει μια πρωτοποριακή συσκευή που προσπαθούν να αναπτύξουν Αμερικανοί επιστήμονες της εταιρείας Sonitus Medical. Το σύστημα ακοής Soundbite απαρτίζεται από μία μικροφωνική μονάδα, που τοποθετείται στο αφτί και αποτελείται από δέκτη και ασύρματο πομπό, καθώς και από μία διακριτική, αποσπώμενη μικροσυσκεύη που μοιάζει με μικρό μασελάκι και προσαρμόζεται στα πίσω δόντια. Το Soundbite είναι έτσι σχεδιασμένο, ώστε να εντοπίζει τον ήχο, χρησιμοποιώντας ένα μικροσκοπικό μικρόφωνο που τοποθετείται μέσα στον ακουστικό πόρο του αφτιού που εμφανίζει τη βλάβη. Αυτό το σχεδόν αόρατο μικρόφωνο συνδέεται μέσω ενός σωληνίσκου, με έναν πομπό που φοριέται πίσω από το αφτί. Η τοποθέτηση του μικροφώνου στον ακουστικό πόρο εκμεταλλεύεται τον τρόπο με τον οποίο το πτερύγιο του αφτιού, αιχμαλωτίζει και κατευθύνει τον ήχο. Από τη στιγμή που το μικρόφωνο “πιάνει” τον ήχο, αυτός

μεταδίδεται ασύρματα στην αποσπώμενη συσκευή στο στόμα, που έχει κατασκευαστεί ειδικά για να προσαρμόζεται στα δόντια του ασθενούς και να προσφέρει την απαιτούμενη άνεση. Με τη σειρά της, η συσκευή στο στόμα, που αποτελεί δείγμα προηγμένης τεχνολογίας, παράγει ανεπαίσθητες ηχητικές δονήσεις, οι οποίες μεταφέρονται μέσω των δοντιών και του οστού, και στους δυο κοχλίες. Το τεχνητό βοήθημα ακοής έχει ως σκοπό του, να παρέχει καθαρό, και υψηλής πιστότητας ήχο, και έτσι να αποκαθιστά χωρίς επέμβαση, την ακοή σε ασθενείς με κώφωση από το ένα αφτί. Προς το παρόν όμως χρησιμοποιείται μόνο για ερευνητικούς σκοπούς, με τις κλινικές δοκιμές να είναι σε εξέλιξη και τους ερευνητές να εκφράζουν τη βεβαιότητά τους ότι μπορεί να αποκτήσει έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό τροφίμων και φαρμάκων, και να εισαγάγει μία νέα τεχνολογία υποβοήθησης της ακοής στην αγορά.

Ο ήχος αιχμαλωτίζεται από ένα μικροσκοπικό μικρόφωνο και μεταφέρεται σε έναν πομπό στα δόντια.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ Η τεχνολογία της κινητής επικοινωνίας βρίσκει εφαρμογή στο χώρο της υγείας μέσω του δικτύου της Vodafone

Η ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗ είναι ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα, το οποίο χρησιμοποιεί την τεχνολογία της κινητής επικοινωνίας στον τομέα της υγείας, με σκοπό να παρέχει ολοένα και περισσότερες δυνατότητες σε όλους ανεξάρτητα με το πού κατοικούν. Οι ιατρικές υπηρεσίες που παρέχονται μέσα από το δυναμικά εξελισσόμενο δίκτυο της Vodafone, το οποίο σήμερα παρέχει πληθυσμιακή κάλυψη που αγγίζει το 100%*, καθιστά εφικτή τη λειτουργία του προγράμματος της Τηλεϊατρικής. ΜΕ ΤΟν ΟΡΟ «ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗ», αναφερόμαστε στη διαδικασία λήψης εξετάσεων, όπως ένα καρδιογράφημα, μέσω ειδικού εξοπλισμού, σε ασθενείς ενός περιφερειακού -απομακρυσμένου- ιατρείου και στην ηλεκτρονική αποστολή τους σε κάποιο κεντρικό Νοσοκομείο, μέσω του δικτύου κινητής επικοινωνίας της Vodafone, με σκοπό την εξέτασή τους από ειδικευμένους Ιατρούς (για παράδειγμα καρδιολόγο), που απαντούν με τον ίδιο τρόπο. ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ εφαρμόζεται σε 17 απομακρυσμένους Δήμους σε όλη την Ελλάδα από το Νέο Σιδηροχώρι Ροδόπης μέχρι και τη Γαύδο. Το πρόγραμμα υλοποιείται με την οργάνωση και υποστήριξη της Vodafone, το συντονισμό του Διαδημοτικού Δικτύου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ΟΤΑ, του οποίου οι Δήμοι αποτελούν μέλη, τη συμμετοχή του Ιατρικού Αθηνών ως το κεντρικό Νοσοκομείο και την τεχνική υποστήριξη και εκπαίδευση της εταιρείας Vidavo. Στα 2 χρόνια λειτουργίας του προγράμματος, έχουν σταλεί περίπου 4.000 εξετάσεις, μέσω του δικτύου της Vodafone, ενώ οι Ιατροί των Δήμων έχουν «συνδεθεί» χιλιάδες φορές με το πρόγραμμα, για την αποστολή εξετάσεων, αλλά και για τη λήψη απαντήσεων από τους εξειδικευμένους γιατρούς του Ιατρικού Αθηνών. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ καλύπτει πέραν των ασθενών με χρόνιες παθήσεις, και τους πολίτες που θεωρούνται «υψηλού κινδύνου» (για παράδειγμα παχύσαρκοι, καπνιστές κ.ά.). Τα οφέλη για τους συμμετέχοντες στο πρόγραμμα είναι η δυνατότητα προληπτικής ιατρικής, αλλά και η ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών, εφόσον καταργούνται οι γεωγραφικοί περιορισμοί και παρέχεται η δυνατότητα σε όλους να ελέγχονται άμεσα, αλλά και να ρυθμίζεται η ιατροφαρμακευτική τους αγωγή από έμπειρο και εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό. *Ακριβές ποσοστό 99,8%

publi

xxxx

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

36•in•vitro

All that food

Συνεργάστηκε ο Γρηγόρης Ρίσβας, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Τέιον

Γράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

Ώρα για τσάι

Π

ολλά χρόνια πριν το τσάι αποτελούσε προνόμιο της υψηλής κοινωνίας. Σήμερα είναι ένα από τα πιο δημοφιλή ροφήματα σε όλο τον

κόσμο. Προέρχεται από το φυτό Camelia Sinensis (Καμέλια η Σινική) και έκανε την εμφάνισή του πριν από χιλιάδες χρόνια στην ευρύτερη περιοχή της Ασίας. Τα πιο γνωστά είδη τσαγιού, που υπάρχουν σήμερα και διαχωρίζονται ανάλογα με τις τεχνικές παραγωγής αλλά και της επεξεργασίας των φύλλων τους, είναι το λευκό, το κίτρινο, το πράσινο, το μαύρο καθώς και το τσάι oolong. Το 76-78% του τσαγιού που παράγεται και καταναλώνεται είναι μαύρο, το 20-22% είναι πράσινο και λιγότερο από 2% είναι τσάι Ούλονγκ.

Tα τελευταία χρόνια έχουν δημοσιευθεί πολλές επιστημονικές μελέτες που καταδεικνύουν την ευεργετική δράση του τσαγιού στον ανθρώπινο οργανισμό. Το τσάι είναι πλούσιο σε μια ξεχωριστή κατηγορία αντιοξειδωτικών, των λεγόμενων φλαβονοειδών. Πρόκειται για ουσίες που έχουν την ιδιότητα να προστατεύουν τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες, εξουδετερώνοντας τις βλαβερές ελεύθερες ρίζες που τα απειλούν. Τα κύρια φλαβονοειδή που περιέχονται στο τσάι είναι οι κατεχίνες (κατεχίνη, επικατεχίνη, επιγαλλοκατεχίνη και γαλλικό οξύ) και εκτιμάται ότι ανά 100gr ροφήματος μαύρου ή πράσινου τσαγιού περιέχονται περίπου 120mg φλαβονοειδών. Το πράσινο τσάι φημίζεται από την αρχαία Κινέζικη Ιατρική για τις αντι-υπερτασικές του ιδιότητες, ενώ η κατανάλωση διαφόρων ειδών τσαγιού έχει συνδεθεί αντιστρόφως ανάλογα με την εμφάνιση αθηροσκλήρωσης, καθώς οι κατεχίνες φαίνεται πως μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο πλάσμα κι επιπλέον παρεμποδίζουν την οξείδωσή της. Παράλληλα, το τσάι έχει σχετιστεί και με την προστασία ενάντια σε διάφορες μορφές καρκίνου, με ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Eπίσης θεωρείται ότι βελτιώνει τη στοματική υγιεινή. Στην υψηλή διατροφική αξία του τσαγιού έρχονται να προστεθούν και δύο άλλα σημαντικά συστατικά του, η καφεΐνη και η θεοφυλλίνη. Αυτές οι δύο φυσικές ουσίες αποτελούν ήπια διεγερτικά του κεντρικού νευρικού συστήματος, με αποτέλεσμα να τονώνουν τον οργανισμό και να συνεισφέρουν στην καθημερινότητά μας, βελτιώνοντας την πνευματική απόδοση και μειώνοντας την κόπωση. Εκτιμάται ότι ένα φλιτζάνι κίτρινου τσαγιού περιέχει 40mg καφεΐνης, όταν τα ανώτατα όρια καθημερινής πρόσληψης για την καφεΐνη κυμαίνονται

Το γνωστό σε μας «τσάι του βουνού» προέρχεται από το φυτό Sideritis syriaca ή αλλιώς σιδηρίτης του Διοσκουρίδη, το οποίο λέγεται ότι πήρε το όνομά του από την ικανότητά του να θεραπεύει πληγές από σιδερένια αντικείμενα.

στα 300mg για όλους τους ενήλικες και μόνο πέρα από αυτά θεωρείται ότι υπερκαταναλώνει κάποιος καφεΐνη. Οι θερμίδες που έχει το τσάι από μόνο του θεωρούνται αμελητέες, ωστόσο η προσθήκη επιπλέον συστατικών μπορεί να τις αυξήσει. Πολύς κόσμος συνηθίζει να προσθέτει στο τσάι του μέλι, ζάχαρη ή τεχνητά γλυκαντικά με χαμηλές θερμίδες – το μέλι, ωστόσο, έχει περισσότερα ευεργετικά συστατικά και γι’ αυτό είναι προτιμότερο. Μπορούμε ακόμη να βάλουμε μέσα φέτες από λεμόνι και να αυξήσουμε το αντιοξειδωτικό του περιεχόμενο με βιταμίνη C ή ακόμη και λίγες σταγόνες γάλα, κατά προτίμηση χαμηλών λιπαρών. Ας μην ξεχνάμε, τέλος, ότι το πράσινο τσάι αποτελεί πάνω απ’ όλα έναν πολύ αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης της δίψας μας και μπορεί να μας βοηθήσει να καλύψουμε τις καθημερινές μας ανάγκες σε υγρά, καθώς μαζί με άλλα ροφήματα και ποτά μπορεί να συμβάλει στην επαρκή ενυδάτωσή μας.

tips >

Αν το νερό δεν βράσει, το τσάι θα είναι χωρίς γεύση, άρωμα και χρώμα και επιπλέον θα βγάλει αφρό όταν το σερβίρετε στο φλιτζάνι. Αν βάλετε τα φυλλαράκια του τσαγιού μαζί με το νερό να βράσουν, τότε θα έχετε ένα μαύρο παρασκεύασμα, στυφό και άοσμο. Μόνο οι τσαγιέρες από πορσελάνη, πηλό ή μαντέμι επιτρέπουν να παρασκευαστεί ένα καλό τσάι. Για πιο ιδιαίτερη γεύση βράστε κανέλα, γαρίφαλα και μοσχοκάρυδο στο νερό που προορίζεται για το τσάι επί ένα λεπτό.

> >

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

in•vitro•37

Ρεπορτάζ

Συνεργάστηκε η Φλώρα Γρατσία, Χειρουργός Οδοντίατρος

Βρυγμός

Γράφει η Κατερίνα Γαρουφάλου

Αιτίες Ως αιτίες της μη φυσιολογικής αυτής συνήθειας έχουν ενοχοποιηθεί το άγχος, οι διαταραχές της σύγκλεισης των δοντιών και οι διαταραχές της κροταφογναθικής διάρθρωσης. Εκτός από τους ενήλικες, βρυγμό παρουσιάζουν και 3 στα 10 παιδιά. Δεν γνωρίζουμε τον ακριβή λόγο για τον οποίο τα παιδιά τρίζουν τα δόντια τους. Γνωρίζουμε όμως ότι κάποιες καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν τη συνήθεια αυτή, όπως: α. η μη σωστή σύγκλειση των δοντιών, β. ως αντίδραση στον πόνο (ωταλγία, πόνος ανατολής δοντιών), γ. το άγχος (για το σχολείο ή για προβλήματα στο σπίτι) δ. όταν το παιδί είναι υπερκινητικό ή ε. πιπιλά το δάχτυλό του ή τρώει τα νύχια του. Ο βρυγμός γίνεται αντιληπτός όχι από τον ίδιο τον ασθενή, αλλά από κάποιον που κοιμάται δίπλα του εξαιτίας του ήχου που παράγεται από το τρίξιμο των δοντιών. Το πρωί ο ασθενής μπορεί να δυσκολεύεται να ανοίξει το στόμα του, να έχει πονοκέφαλο ή και πόνο στην περιοχή μπροστά από τα αφτιά.

Θεραπεία Η θεραπεία του βρυγμού είναι συμπτωματική, στοχεύει δηλαδή στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και την προστασία των δοντιών και των προσθετικών εργασιών. Περιλαμβάνει: 1. Την κατασκευή ατομικού νάρθηκα: Για την κατασκευή αυτή, ο ασθενής προσέρχεται δύο φορές στο ιατρείο. Κατά την πρώτη συνεδρία, ο οδοντίατρος λαμβάνει τα αποτυπώματα της άνω και κάτω γνάθου. Στην επόμενη επίσκεψη ο ασθενής παραλαμβάνει τον νάρθηκα. Ο νάρθηκας έχει τη μορφή ενός διάφανου «πετάλου», το οποίο εφαρμόζει στην άνω γνάθο και χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της νύχτας ή και κάποιες ώρες της ημέρας. Σκοπός του νάρθηκα είναι: α. Ισοκατανομή δυνάμεων κατά τη σύγκλειση των δοντιών. β. Προκαλείται ήπια διάταση των μασητήριων μυών, με αποτέλεσμα τη χαλάρωσή τους. γ. Προστασία των δοντιών και των προσθετικών εργασιών, αφού αυτά με τη χρήση του νάρθηκα δεν ακουμπούν μεταξύ τους όταν κλείνει το στόμα.

2. Παυσίπονα, μυοχαλαρωτικά, αντιφλεγμονώδη: Χορηγούνται σε ασθενείς που έχουν πόνο στα δόντια ή στην κροταφογναθική διάρθρωση.

3. Ηρεμιστικά: Στοχεύει στην αντιμετώπιση του υπερβολικού άγχους, που συχνά αποτελεί αιτία για τον βρυγμό. Χορηγούνται πάντοτε από τον ιατρό. Αν ο ασθενής είναι παιδί, τότε γίνεται προσπάθεια να χαλαρώσει είτε με το παιχνίδι είτε με ζεστό μπάνιο πριν τον ύπνο και άρση των αιτιών που του προκαλούν το άγχος.

Μας έτριξαν τα δόντια! Ο νυχτερινός βρυγμός είναι η 3η συνηθέστερη διαταραχή ύπνου μετά από το παραμιλητό και το ροχαλητό. Ένας στους πέντε ασθενείς ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου παρουσιάζει βρυγμό, ο οποίος μπορεί να υποχωρήσει μόνος του ή να κρατήσει μήνες ή και χρόνια.

Ό

λο και πιο συχνά επισκέπτονται τα οδοντιατρεία άτομα που αναφέρουν ότι ξυπνούν με πονοκέφαλο ή και πόνο μπροστά από τα αφτιά τους (στις λεγόμενες κροταφογναθικές αρθρώσεις). Στους ασθενείς αυτούς οι μασητικές επιφάνειες (οι επιφάνειες, δηλαδή, με τις οποίες μασάμε και λιώνουμε την τροφή) είναι λείες και οι προσθετικές εργασίες (γέφυρες, στεφάνες) είναι συχνά σπασμένες. Στην ερώτησή τους «τι συμβαίνει, γιατρέ μου;» η απάντηση είναι «βρυγμός».

Τι είναι Με τον όρο βρυγμό εννοούμε το μη φυσιολογικό τρίξιμο και σφίξιμο των δοντιών κατά τη διάρκεια της νύχτας ή και της μέρας. Όταν σφίγγουμε υπερβολικά τα δόντια μας, κουράζουμε και υπερφορτώνουμε το στοματογναθικό μας σύστημα. Τα φύματα, δηλαδή το ανάγλυφο της επιφάνειάς τους, χάνονται, και στη συνέχεια το ύψος τους. Τα δόντια γίνονται επίπεδα και χάνεται σταδιακά το προστατευτικό στρώμα της αδαμαντίνης που τα καλύπτει, αφήνοντας την ευαίσθητη οδοντίνη εκτεθειμένη.

Tα δόντια γίνονται ευαίσθητα στην πίεση

και στο κρύο. Καθώς μειώνεται το ύψος των δοντιών μειώνεται και η κάθετη διάσταση του προσώπου, η απόσταση δηλαδή μύτης- πηγουνιού. Το πρόσωπο παίρνει μία πιο γεροντική όψη και τα χείλη παρουσιάζονται συχνά σκασμένα στις άκρες τους (συγχειλίτιδες). Όσοι παρουσιάζουν βρυγμό είναι πιθανό να έχουν υπερτροφικούς μασητήρες, γεγονός που κάνει το πρόσωπό τους να φαίνεται πιο «γεμάτο». Με την πάροδο του χρόνου μπορεί να παρουσιαστεί και κινητικότητα δοντιών. Δυστυχώς το τρίψιμο αυτό των δοντιών γίνεται με πολύ αργό ρυθμό και έτσι ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται εύκολα τη διαφορά στα δόντια του. Επιπλέον ο αργός αυτός ρυθμός του τριψίματος του δοντιού, αναγκάζει τον πολφό του δοντιού (ένα πολυδύναμο όργανο στο εσωτερικό του δοντιού που αποστολή του είναι η πλάση, η ανάπτυξη, η θρέψη και η άμυνα του δοντιού), να συρρικνωθεί. Ο ασθενής δεν νιώθει πόνο ή μείωση της μασητικής του ικανότητας.

Τα δόντια γίνονται πιο ευαίσθητα, ενώ σταδιακά αλλάζει το σχήμα του προσώπου μας.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

38•IN•VITRO

(Α)σθενές φύλο

Συνεργάστηκε η Αλεξάνδρα Κοντρογιάννη, Ωτορινολαρυγγολόγος

Ροχαλητό

Γράφει ο Δημήτρης Παπαντωνίου

Οι πρώτες βοήθειες TΑ ΝΤΕΣΙΜΠΈΛ του ύπνου µπορούν να µειωθούν και µε τη βοήθεια µη χειρουργικών µεθόδων. Για την αντιµετώπιση της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, κατάστασης κατά την οποία κάποιο εµπόδιο στο ανώτερο αναπνευστικό προκαλεί µείωση της ροής του αέρα, κυκλοφορούν µικρές συσκευές που υπόσχονται βοήθεια. Οι πιο απλές είναι οι αυτοκόλλητες ρινικές ταινίες, που στερεώνονται στην εξωτερική επιφάνεια της µύτης έτσι ώστε να την κρατούν ανοιχτή. Στη µάχη κατά του ροχαλητού επίσης, χρησιµοποιούνται και οι ρινικοί δακτύλιοι, δηλαδή σιλικονούχα δαχτυλίδια, που τοποθετούνται στην είσοδο των ρουθουνιών µε σκοπό να τα κρατούν ανοιχτά κατά τη διάρκεια της νύχτας. Παρ’ όλ’ αυτά, η πιο αποτελεσµατική µη χειρουργική µέθοδος αντιµετώπισης της υπνικής άπνοιας, είναι µια πιο σύνθετη συσκευή. Η µάσκα CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) που εφαρµόζεται πάνω στη µύτη, συνδέεται µε αναπνευστική συσκευή και τροφοδοτεί τον ασθενή µε οξυγόνο σε όλη τη διάρκεια του ύπνου του. Άλλες συσκευές, πιο σύνθετες, εφαρµόζονται για τη συγκράτηση της γλώσσας ή των γνάθων, έτσι ώστε να είναι ανοιχτές και να επιτρέπουν την ελεύθερη δίοδο του αέρα στη διάρκεια του ύπνου.

Tips > >

Ελέγξτε το βάρος σας, µόνος σας είτε µε τη βοήθεια κάποιου ειδικού επιστήµονα. Μην τρώτε αργά το βράδυ. Ανάµεσα στην έναρξη του ύπνου και το τελευταίο γεύµα σας, να µεσολαβούν τουλάχιστον τρεις ώρες. Φροντίστε ώστε να κατανέµεται ισορροπηµένα η λήψη της τροφής µέσα στην ηµέρα. ΟΧΙ στο ένα και φορτωµένο γεύµα, ΝΑΙ στα µικρά συχνά γεύµατα. Αποφεύγετε τη χρήση αλκοόλ και καπνού. Πολύ περισσότερο κοντά στον ύπνο. Αποφεύγετε να κοιµάστε ανάσκελα. Ένα αποτελεσµατικό κόλπο, που κάποιοι συστήνουν για την αλλαγή της θέσης του ύπνου, είναι να ράψετε ένα τσεπάκι στην πλάτη της πυζάµας σας, µέσα στο οποίο να βάλετε ένα µπαλάκι του τένις. Αυτό θα σας εµποδίζει κάθε φορά που γυρνάτε ανάσκελα. Έπειτα από λίγο καιρό θα µπορείτε να κοιµάστε στο πλάι, χωρίς να χρησιµοποιείτε το µπαλάκι του τένις. Χρησιµοποιείτε µε µέτρο και µόνο µε τη σύµφωνη γνώµη του γιατρού σας, ηρεµιστικά και υπναγωγά φάρµακα. Κάποια από αυτά προκαλούν χαλάρωση των µυών του φάρυγγα και της γλώσσας, η οποία οδηγεί σε απόφραξη του ανώτερου αναπνευστικού.

> > >

>

Ντεσιμπέλ που τρομάζουν

Η παχυσαρκία παίζει καθοριστικό ρόλο στην αποφρακτική υπνική άπνοια, που έχει ως σύµπτωµα και το ροχαλητό. Αυξάνει το βάρος του λαιµού, τη χαλαρότητα των ιστών του στοµατοφάρυγγα και της ρίζας της γλώσσας.

Όταν µιλούν για αυτό, οι σύντροφοι όσων ροχαλίζουν, αφήνουν τη φαντασία τους να καλπάσει. Κάνουν λόγο για το µαρτύριο της σταγόνας, για αρκούδα που βρυχάται, ακόµη και για τρακτέρ που ανεβαίνει ανηφόρα. Το ροχαλητό, όµως, ίσως να µην είναι τόσο αθώο, για να αντιµετωπίζεται απλώς µε… ωτασπίδες. Περίπου ένας στους τέσσερις άνδρες ροχαλίζει. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται στις µεγαλύτερες ηλικίες, φτάνοντας το 60% στον ανδρικό πληθυσµό ηλικίας άνω των 60 ετών. Συνήθως, το ροχαλητό δεν είναι παθολογικό και µπορεί να µειωθεί µε αλλαγές στον τρόπο ζωής. Όταν όµως συνοδεύεται από συµπτώµατα αποφρακτικής άπνοιας, όπως υπνηλία, πρωινός πονοκέφαλος, κακής ποιότητας ύπνος, επιβάλλεται µια ολοκληρωµένη κλινική εκτίµηση από ειδικούς σε κάποιο από τα κέντρα µελέτης ύπνου που υπάρχουν σε πολλά δηµόσια και ιδιωτικά νοσοκοµεία. Σε κάθε περίπτωση, η επίσκεψη στο γιατρό είναι απαραίτητη, εάν κάποιος: • ξυπνά κατά τη διάρκεια του ύπνου από το ροχαλητό •ξυπνά ψάχνοντας απεγνωσµένα για αέρα •δέχεται παράπονα για το ροχαλητό του ή πληροφορείται ότι σταµατά η αναπνοή του κατά τον ύπνο.

•έχει πρωινούς πονοκεφάλους ή κατά τη διάρκεια της ηµέρας νυστάζει και έχει αδυναµία συγκέντρωσης.

Η αποφρακτική υπνική άπνοια είναι ο πιο συνηθισµένος τύπος άπνοιας και αφορά 1 στους 20 ενηλίκους, τρεις φορές περισσότερο άνδρες απ’ ό,τι γυναίκες. Οποιοσδήποτε παράγοντας οδηγεί σε απόφραξη ή στένωση του ανώτερου αναπνευστικού, µπορεί να προκαλέσει ή να επιτείνει την υπνική αποφρακτική άπνοια: ρινική απόφραξη λόγω ρινοπολυπόδων, υπερτροφία αµυγδαλών και αδενοειδών εκβλαστήσεων, όγκοι του λάρυγγα, όγκοι του φάρυγγα, χαλαρή υπερώα µε µεγάλη σταφυλή, µεγάλη γλώσσα κ.λπ. Το ροχαλητό εποµένως µπορεί να κρύβει µια χρόνια υπνική άπνοια, µε σηµαντικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως καρδιαγγειακά και αναπνευστικά προβλήµατα. Οι χειρουργικές µέθοδοι στοχεύουν στην αποκατάσταση της ροής τους αέρα στο ανώτερο αναπνευστικό. Η πιο συνηθισµένη µέθοδος είναι η σταφυλοφαρυγγοϋπερώιος πλαστική, συχνά µε τη χρήση λέιζερ. Λιγότερο συνηθισµένες µέθοδοι είναι η µερική γλωσσεκτοµή, η γενειοπλαστική, γνωστή και ως πλαστική του πηγουνιού, και γναθοχειρουργικές επεµβάσεις µε σκοπό την αλλαγή της θέσης των γνάθων. Εάν η ρινική απόφραξη επιδεινώνει την υπνική άπνοια, χρειάζεται αφαίρεση τυχόν πολυπόδων, χειρουργική του ρινικού διαφράγµατος ή και των ρινικών κογχών.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

in•vitro•39

Ψυχολογία

Με τη συνεργασία του Γιάννη Κασβίκη, Ψυχιάτρου – Θεραπευτή Συμπεριφοράς

Πετοφοβία

Γράφει η Σοφία Μαρία Σοφιανού

Όταν ο φόβος απογειώνεται... Ταξιδέψτε!

Από τη στιγμή που αποφασίσατε να ταξιδέψετε, ασχοληθείτε κατά τη διάρκεια της πτήσης με μια δραστηριότητα, όπως να διαβάσετε, να συζητήσετε με τον διπλανό σας, να ακούσετε μουσική, να εργαστείτε, να κρατήσετε σημειώσεις ή να παίξετε κάποιο παιχνίδι.

Η απενοχοποίΗσΗ είναι το πρώτο στάδιο. Η αναγνώριση και η αποδοχή του φόβου είναι το δεύτερο. Και η γνώση είναι το τρίτο, δηλαδή να διαβάσει για την πετοφοβία και να νιώσει ότι δεν είναι μόνος του απέναντι σ’ αυτό τον ειδικό φόβο. Ωστόσο υπάρχουν και άλλες λύσεις. Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας διοργανώνονται αντι – πετοφοβικά προγράμματα από μεγάλη αυστριακή αεροπορική εταιρεία. Βοηθήστε τον εαυτό σας με ασκήσεις • Επιβληθείτε στον εαυτό σας, λέγοντας τη λέξη: «Stop» κάθε φορά που αρνητικές και δυσάρεστες σκέψεις σας κατακλύζουν. Ακινητοποιήστε κάθε αρνητική σκέψη.

• Υποκαταστήστε τις σκέψεις σας. Φόβος και θετική σκέψη είναι αδύνατο να συνυπάρξουν γι’ αυτό συγκεντρώστε τη σκέψη σας σε μια όμορφη εικόνα και κάντε όνειρα για έναν προορισμό που επιθυμείτε.

• Φτιάξτε τη λίστα σας. Αναλογιστείτε τι σας προσφέρει αυτή η φοβία και τι σας στερεί. Μήπως τελικά σας κοστίζει ακριβά η πετοφοβία; • Ταξιδέψτε με το πρότυπό σας! Με έναν άνθρωπο που δεν φοβάται να πετάξει και που σίγουρα η χαρά του για την πτήση θα σας ηρεμήσει.

• Αναπνεύστε σωστά και χαλαρώστε. Η σωστή αναπνοή και η αντι-πετοφοβική χαλάρωση αποτελούν κύρια συστατικά, στοιχεία της δραστικής αντιμετώπισης της πετοφοβίας.

• Συμπληρώστε τα γνωστικά κενά σας με αντικειμενική και λεπτομερή πληροφόρηση για όλα τα θέματα που σας απασχολούν γύρω από το αεροπλάνο και τη λειτουργία του.

Έ

χω κάνει υπέροχα ταξίδια με αεροπλάνο και σημειώνω με έμφαση τη λέξη: “υπέροχα”, γιατί κάθε φορά απολάμβανα την πτήση. Επισκέφτηκα πολλά μέρη στον κόσμο, ώσπου κάποια στιγμή έπαψα να κάνω σχέδια για επόμενους προορισμούς. Μια αεροπορική τραγωδία πριν από 4 χρόνια με συγκλόνισε, μέσα σε ένα μήνα άλλαξα και περιορίστηκα στο να ταξιδεύω με αεροπλάνο μόνο στις περιπτώσεις που δεν γινόταν διαφορετικά. Από τότε κάθε φορά που ταξιδεύω με αεροπλάνο –σπάνια δηλαδή- είμαι “άρρωστη” από τη στιγμή που θα αγοράσω το εισιτήριο. “Συνέρχομαι” πια όταν το αεροπλάνο έχει προσγειωθεί πίσω στο Ελευθέριος Βενιζέλος. Η χαρά μου είναι απερίγραπτη, χαίρομαι σαν μικρό παιδί. Και τότε αναλογίζομαι πώς ήταν το ταξίδι, τι είδα, τι αποκόμισα από αυτό. Το ταξίδι πια το χαίρομαι μόνο όταν γυρίσω στο σπίτι μου, ποτέ όμως κατά τη διάρκειά του. Τρέμω στην ιδέα της απογείωσης και σήμερα έχω προσαρμόσει τη ζωή μου, σύμφωνα με τη φοβία μου, χάνοντας έτσι πολλά που θα ήθελα να είχα κάνει», λέει η Ολυμπιάδα Μαρία που ανήκει στην κατηγορία εκείνων που αντιμετωπίζουν την πετοφοβία ταξιδεύοντας μόνο όταν είναι αναγκαίο, αλλά με μεγάλο κόστος στην ψυχή της.

«

Τι είναι η πετοφοβία Λέμε ότι ένας άνθρωπος έχει πετοφοβία όταν βιώνει συναισθήματα άγχους και πανικού στη σκέψη να ταξιδέψει με το αεροπλάνο ή δεν επιβιβάζεται σε αυτό ή το χρησιμοποιεί μόνο ως ύστατη λύση. Όσοι υποφέρουν από αυτόν τον φόβο βιώνουν έντονο στρες, παρόλο που συνήθως συνειδητοποιούν ότι η πτήση δεν εμπεριέχει απειλή. Οι «πετοφοβικοί» ανήκουν σε δύο

κατηγορίες: α) σε αυτούς που πάσχουν αμιγώς από τη φοβία της πτήσης και β) σε αυτούς που πάσχουν από αγοραφοβία και τους προκαλεί πανικό η αδυναμία διαφυγής. Τα συμπτώματα δεν είναι μόνο ψυχολογικά, αλλά και σωματικά. Έτσι ένα πετοφοβικό άτομο: • Πετάει μόνο όταν δεν υπάρχει άλλος τρόπος να φτάσει στον προορισμό του.

• Ανησυχεί για την πτήση από τη στιγμή που αγοράζει το εισιτήριο.

• Αισθάνεται κλειστοφοβία μόλις κλείσουν οι πόρτες.

• Χρειάζεται αλκοόλ, υπνωτικά ή χρήση ηρεμιστικών για να μπορέσει να πετάξει.

• Αισθάνεται άσχημα όταν ακούσει συγκεκριμένους θορύβους στο αεροσκάφος και έχει την τάση να τους ερμηνεύει αρνητικά.

• Δεν μπορεί να επιβιβαστεί σε αεροπλάνο σε καμία περίπτωση. Η πετοφοβία μπορεί να έχει αναπτυχθεί από μια προηγούμενη τρομακτική εμπειρία, από το άκουσμα ενός δυστυχήματος ή από προηγούμενη πτήση που έχει συνδεθεί με άσχημη ψυχολογική κατάσταση. Ο βαθμός και η ένταση της φοβίας διαφέρει από άτομο σε άτομο. Όταν η ζωή αλλάζει πορεία Η πετοφοβία μπορεί να επηρεάσει την προσωπική και συχνά την επαγγελματική ζωή ενός ανθρώπου. Έχει παρατηρηθεί –για παράδειγμα- ότι πετοφοβικά άτομα έχουν αρνηθεί προαγωγή, γιατί θα έπρεπε να ταξιδεύουν. Προσαρμόζουν τη ζωή τους στην ειδική αυτή φοβία, με αποτέλεσμα να χάνουν πολλά από αυτά που θα ήθελαν να είχαν κάνει. Έρχονται σε σύγκρουση με το άμεσό τους περιβάλλον που δεν πάσχει από πετοφοβία και οι σχέσεις τους με το σύντροφό τους ή τους φίλους τους αποκτά δυσκολίες όταν σχεδιάζεται ένα ταξίδι.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

40•in•vitro

Baby boom

Συνεργάστηκε ο Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, Καθηγητής Παιδιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Παιδιατρικής Εταιρείας

10 λάθη των γονέων

Γράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

Ουδείς αλάνθαστος

Ό

λοι οι γονείς θυμούνται με τρόμο τα λάθη που έκαναν στην ανατροφή των παιδιών τους, ειδικά στα πρωτότοκα. Δυστυχώς δεν υπάρχει Σχολή Γονέων που να εκπαιδεύει τους υποψήφιους μπαμπάδες και τις υποψήφιες μαμάδες ώστε να μεγαλώνουν τα παιδιά τους με ασφάλεια. Όμως ποια είναι τα συχνότερα λάθη που κάνουν οι περισσότεροι γονείς;

1 Z

Τοποθετούν λάθος το παιδικό κάθισμα στο αυτοκίνητο ητήστε από το κατάστημα, στο οποίο το αγοράσατε, να σας δείξουν πώς ακριβώς γίνεται η σωστή τοποθέτησή του. O μικρός επιβάτης πρέπει πάντα να είναι δεμένος και, φυσικά, ποτέ δεν πρέπει να τοποθετείται το κάθισμα στη θέση του συνοδηγού για να «διευκολύνει» τη μαμά που οδηγεί.

2

Αμελούν τη στοματική φροντίδα Πολλοί νέοι γονείς αφήνουν τα μωρά τους να «παίζουν» με τη θηλή του μπιμπερό παρότι έχουν καταναλώσει όλο το γάλα ή δεν καθαρίζουν τα ούλα με υγρή γάζα μετά από κάθε γεύμα. Αυτό που συνιστούν οι ειδικοί είναι να μην ταΐζετε το μωράκι σας, αφού έχει ξαπλώσει στο κρεβάτι και ενώ τα πρώτα δοντάκια του έχουν «σκάσει». Αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο να εμφανιστεί τερηδόνα. Eπίσης βάλτε στη ζωή του το «παιχνίδι» με την οδοντόβουρτσα μετά τον πρώτο χρόνο ζωής του.

3

Επιλέγουν ακατάλληλα παπούτσια Όταν το παιδί σας αρχίσει να περπατάει, βεβαιωθείτε ότι φοράει παπούτσια που ταιριάζουν στο πόδι του. Με αρκετό χώρο μπροστά, για τα δάχτυλα που μεγαλώνουν και σφικτά στη φτέρνα, για να αγκαλιάζουν το πόδι σωστά. Τα παιδικά κόκαλα είναι μαλακά και η πίεση από «λάθος» παπούτσια και κάλτσες μπορεί να παραμορφώσει το σχήμα του ποδιού και να προκαλέσει μόνιμες βλάβες. Γι’ αυτό τα παπούτσια πρέπει να του τα δοκιμάζει ένας εκπαιδευμένος πωλητής. Όταν πρόκειται για το πρώτο ζευγάρι, θα πρέπει να αποφύγετε τα μεταχειρισμένα.

4

Βαριά τσάντα στο σχολείο Με μια πολύ βαριά σχολική τσάντα – κάποιες ζυγίζουν μέχρι και 16 κιλά – η σπονδυλική στήλη των παιδιών αναγκάζεται να «σηκώσει» περισσότερο βάρος από όσο θα έπρεπε. Αποτέλεσμα; Την ώρα που βαδίζουν, προσπαθούν να ισορροπήσουν και αλλάζουν τη στάση του σώματός τους είτε καμπουριάζοντας είτε σπρώχνοντας τη λεκάνη μπροστά. Συχνά, μάλιστα, κρεμάνε την τσάντα

Μην αφήνετε ποτέ τα μικρά παιδιά χωρίς επίβλεψη είτε εντός είτε εκτός σπιτιού και μην αναθέτετε στο μεγαλύτερο να «προσέχει» τα μικρότερα αδελφάκια του. Λίγα δευτερόλεπτα είναι αρκετά για να συμβεί κάποιο ατύχημα. Μικρά κομμάτια από παιχνίδια προκαλούν πνιγμονή, ενώ μία πτώση με το κεφάλι μπορεί να αποβεί έως και μοιραία.

στον έναν ώμο, αυξάνοντας τον κίνδυνο να εμφανίσουν σκολίωση.

5

«Επιτρέπουν» την πιπίλα ή το δάκτυλο Tα δάχτυλα πιέζουν τα δόντια και τις γνάθους, ιδιαίτερα όταν η δύναμη και η συχνότητα της συνήθειας είναι μεγάλη. O ορθοδοντικός μπορεί να βοηθήσει στη διακοπή της συνήθειας, ακόμη και με την εφαρμογή ειδικά σχεδιασμένων μηχανημάτων. Όσο για την πιπίλα, πολλοί γονείς «φιμώνουν» με αυτή το παιδί τους και του προκαλούν εξάρτηση που είναι δύσκολο να κοπεί.

6

«Eθίζουν» τα παιδιά στη νικοτίνη Οι κίνδυνοι που δημιουργούνται εξαιτίας του παθητικού καπνίσματος είναι πολλοί, με βασικότερους τον κίνδυνο για ανάπτυξη άσθματος ή την οξύτερη εκδήλωση αυτού σε παιδιά που ήδη πάσχουν. Επιπλέον το παθητικό κάπνισμα συνδέεται και με επιβράδυνση της επούλωσης τραυμάτων, ενώ τα παιδιά που είναι εκτεθειμένα σε καπνό είναι περισσότερο ευάλωτα σε κρυολογήματα και λοιμώξεις του αναπνευστικού και του μέσου ωτός.

7

Τα «γλυκαίνουν» για επιβράβευση Αντί για μία σοκολάτα πείτε του ένα ενθουσιώδες «μπράβο» και κάντε του μια ζεστή αγκαλιά. Τα πολλά γλυκίσματα ως επιβράβευση είναι μια εύκολη λύση, που σταδιακά αυξάνει το βάρος των παιδιών και ενοχοποιείται για παχυσαρκία και επισκέψεις στον οδοντίατρο.

8

Τηλεόραση χωρίς όρια! Η τηλεόραση και ο υπολογιστής είναι οι νέες baby sitters. Οι ανοικτές οθόνες όμως μπλοκάρουν την επικοινωνία μέσα στο σπίτι και κάνουν τα παιδιά λιγότερο ομιλητικά, κλείνοντάς τα στον εαυτό τους. Επιπλέον η τηλεόραση συνδυάζεται με ανθυγιεινά σνακς και έλλειψη χρόνου για άσκηση και για παιχνίδι, που συμβάλλουν στην ομαλή ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών.

9

Πανικοβάλλονται όταν κλαίει το παιδί Το κλάμα, είναι ο τρόπος των μωρών για να τραβήξουν την προσοχή και για να δείξουν τι τα ενοχλεί. Το κλάμα είναι μέρος της καθημερινότητας του μωρού. Ανησυχήστε μόνο εφόσον το μωρό σας δε μπορεί να ηρεμήσει μετά από πολλή ώρα ή αν το κλάμα του έχει να κάνει με πυρετό, κάποιο εξάνθημα ή έντονο εμετό.

Μην ταΐζετε το παιδί αφού έχει ξαπλώσει στο κρεβάτι. Αυξάνεται ο κίνδυνος να εμφανιστεί τερηδόνα.

10

Πιέζουν τα παιδιά να τρώνε Τα παιδιά τρώνε όσο χρειάζονται. Καταρχάς εκείνα που έχουν φυσιολογικό σωματικό βάρος μπορεί μακροπρόθεσμα να οδηγηθούν στην παχυσαρκία, αν τρώνε παραπάνω, ενώ τα πιο αδύνατα μπορεί να πεισμώσουν και να καταλήξουν ακόμη πιο λιγόφαγα - προς απογοήτευση των γονιών και των γιαγιάδων τους - με απώλεια βιταμινών, απαραίτητων για την ανάπτυξή τους.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

IN•VITRO•41

Προτείνουμε Ιατρικές σελίδες

To In Vitro και σε ηλεκτρονική μορφή

Business mail

Πλέον µπορείτε να διαβάσετε το In Vitro και µέσω διαδικτύου. H διαδικασία είναι πολύ απλή. Πληκτρολογήστε την παρακάτω διεύθυνση issuu.com/invitromagazine και θα εµφανιστούν στην οθόνη σας όλα τα τεύχη του περιοδικού. Πατώντας στο εξώφυλλο του ενός θα µπορέσετε να το ανοίξετε και να το ξεφυλλίσετε σε πραγµατικό χρόνο. Aν θέλετε µπορείτε να το κατεβάσετε σε µορφή PDF στην επιφάνεια του υπολογιστή σας. Έτσι δηµιουργείτε το προσωπικό σας αρχείο από τεύχη του In Vitro. Προσοχή όµως διότι απαγορεύεται η αναπαραγωγή και αναδηµοσίευση των θεµάτων του περιοδικού.

Τροφές που αρέσουν στην καρδιά Η διατροφολόγος Jean Carper αξιοποιεί τα πορίσµατα πρόσφατων επιστηµονικών ερευνών και παρουσιάζει τις διατροφικές συνήθειες που προλαµβάνουν ή αντιµετωπίζουν ένα καρδιακό επεισόδιο. Μάθετε για την σηµασία των βιταµινών, την επίδραση των ψαριών και του σκόρδου, τα πλεονεκτήµατα του τσαγιού και του ελαιολάδου. ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΜΟΝΤΕΡΝΟΙ ΚΑΙΡΟΙ ΤΙΜΗ: 19,00€

Η Ψυχολογία του Χρήματος Συµβουλές για να αλλάξετε τον τρόπο που σκέφτεστε και διαχειρίζεστε τα οικονοµικά σας. Οι K. Brad και K. Rich υποστηρίζουν ότι οι βαθιά χαραγµένες υποσυνείδητες πεποιθήσεις που έχουµε για το χρήµα καθορίζουν τελικά εάν θα µπορέσετε να οδηγηθούµε στην ευηµερία. ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΔΙΟΠΤΡΑ ΤΙΜΗ: 15,00€

Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας του Παιδιού & του Εφήβου Το βιβλίο φιλοδοξεί να καλύψει ένα σηµαντικό µέρος ζητηµάτων που αφορούν στην ψυχική φροντίδα του παιδιού και του εφήβου. Οι Δ. Αναγνωστόπουλος και Α. Παπαγεωργίου- Βασιλοπούλου απευθύνονται σε ανθρώπους που ασχολούνται µε την ψυχική υγεία καλύπτοντας ουσιαστικές εκπαιδευτικές και νοσηλευτικές ανάγκες. ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΒΗΤΑ ΤΙΜΗ: 38,00€

Ανακαλύπτω το Σώμα μου Με τη βοήθεια εικόνων και κινούµενων µερών οι µικροί αναγνώστες µπορούν να µάθουν πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος οργανισµός αλλά και να µάθουν γιατί η καρδιά χτυπά πιο δυνατά όταν τρέχουµε, πώς αναπνέουµε και πώς ο εγκέφαλος επικοινωνεί µε το υπόλοιπο σώµα. Για παιδιά άνω των 5 ετών. ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΨΥΧΟΓΙΟΣ ΤΙΜΗ: 14,40€

Ρεκόρ Βοήθειας

Σ

ε περισσότερα από 180 χιλιάδες περιστατικά ανταποκρίθηκε η INTERAMERICAN στον τοµέα της Οδικής Βοήθειας και της Άµεσης Ιατρικής Βοήθειας. Συγκεκριµένα, όπως ανακοίνωσε η εταιρεία, παρέσχε τις υπηρεσίες της σε 27.128 περιστατικά που απαιτούσαν άµεση ιατρική βοήθεια. Οι µεταφορές ασθενών ή τραυµατιών µε ασθενοφόρο έφθασαν τις 4.031, ενώ οι αεροδιακοµιδές µε ελικόπτερο ή αεροπλάνο –ορισµένες από αυτές κρίσιµες για τη ζωή των µεταφερθέντων- ήταν συνολικά 98, εκ των οποίων οι 89 από τη νησιωτική Ελλάδα. Καταγράφηκαν, ακόµη, 22.829 περιπτώσεις παροχής ιατρικών συµβουλών και πληροφοριών, ενώ η εταιρεία ανέλαβε έξοδα µεταφοράς συγγενούς του παθόντος και νοσοκοµειακά έξοδα ή υποστήριξη στο εξωτερικό σε 170 περιπτώσεις. Ο κ. Γιώργος Βαλαής, Γενικός Διευθυντής Υπηρεσιών Βοηθείας της INTERAMERICAN, επισηµαίνει: «Λειτουργούµε µε υψηλό αίσθηµα ευθύνης σε ένα πολύ ευαίσθητο τοµέα υπηρεσιών, που απαιτεί αµεσότητα ανταπόκρισης και αποτελεσµατικότητα. Η εταιρεία αριθµεί σήµερα 440.000 ασφαλισµένα αυτοκίνητα για οδική και 450.000 ασφαλισµένους για προσωπική βοήθεια, για τους οποίους προκύπτει από τις τακτικές µετρήσεις µας πολύ υψηλός δείκτης ικανοποίησης, σε απόδειξη της επάρκειας της υποδοµής µας, του επαγγελµατισµού των ανθρώπων µας και της πληρότητας των υπηρεσιών που παρέχουµε».

Προληπτική απόσυρση στερεωτικής κρέµας οδοντοστοιχιών Η GlaxoSmithKline (GSK) εθελοντικά και για προληπτικούς λόγους διακόπτει τη διάθεση της στερεωτικής κρέµας οδοντοστοιχιών που περιέχει ψευδάργυρο µε την ονοµασία Corega Ultra καθώς η µακροχρόνια υπερβολική χρήση έχει συνδεθεί µε πιθανούς κινδύνους για την υγεία. Η GSK διαθέτει στην Ελληνική αγορά την κρέµα Corega Ultra που περιέχει ψευδάργυρο

ενώ η υπόλοιπη σειρά προϊόντων Corega δεν περιέχει ψευδάργυρο. Η GSK θα αντικαταστήσει την κρέµα Corega Ultra µε νέα σύνθεση χωρίς ψευδάργυρο, µε την ονοµασία Corega Ultra Free. Στη νέα συσκευασία θα υπάρχει ξεκάθαρα η σήµανση «Χωρίς Ψευδάργυρο». Ο Dr Howard Marsh, Chief Medical Officer, GSK Consumer Healthcare, σχολίασε, «Λαµ-

βάνουµε εθελοντικά αυτά τα µέτρα γιατί ενηµερωθήκαµε για πιθανά προβλήµατα υγείας που σχετίζονται µε την µακροχρόνια υπερβολική χρήση των στερεωτικών οδοντοστοιχιών που περιέχουν ψευδάργυρο. Αυτές οι αναφορές είναι πολύ σπάνιες, δεδοµένου ότι οι χρήστες των προϊόντων αυτών σε όλο τον κόσµο είναι πολλά εκατοµµύρια».

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

42•in•vitro

Ομορφιά

Συνεργάστηκε ο Νικόλαος Δουλαδίρης, MD Επιμελητής Αλλεργιολογικού Τμήματος Νοσοκομείου ΠΑΙΔΩΝ

Ευαίσθητο δέρμα

Γράφει η Σοφία Μαρία Σοφιανού

Υποαλλεργική περιποίηση Είναι τα καλλυντικά τα οποία δεν περιέχουν paraben και συντηρητικά (ή περιέχουν αλλά βελτιωμένα). Τα προϊόντα με την ένδειξη: allergy tested είναι τα προϊόντα – καλλυντικά που έχουν δοκιμαστεί σε ανθρώπους για συγκεκριμένο διάστημα και που δεν τους προκάλεσαν αλλεργία ή ευαισθησία. Η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) το 1975 προσπάθησε να διαμορφώσει σχετική νομοθεσία για να ξεκαθαρίσει το θέμα και να καθιερώσει έναν ορισμό που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τις εταιρείες και τους καταναλωτές. Ο κανονισμός αυτός περιείχε συγκριτικά δοκιμασίες για τα προϊόντα, αλλά και διαδικασίες μείωσης του κόστους για τις εταιρείες. Δύο γνωστές εταιρείες καλλυντικών κινήθηκαν δικαστικά ενάντια στον κανονισμό και κέρδισαν στο Εφετείο με τον ισχυρισμό ότι η Υπηρεσία δεν απέδειξε ότι οι καταναλωτές καταλαβαίνουν τον όρο υποαλλεργικό έτσι όπως τον περιέγραφε στον κανονισμό. Η διαφορά ενός υποαλλεργικού προϊόντος από ένα στο οποίο δεν αναγράφεται ο όρος, αφορά τα συστατικά που το καθιστούν υποαλλεργικό. Συστατικά όπως αρώμα, έλαια και συγκεκριμένα συντηρητικά δεν υπάρχουν σε ένα υποαλλεργικό προϊόν. Ενώ ένα φυτικό προϊόν, που συνήθως είναι υποαλλεργικό, μπορεί να προκαλέσει αλλεργία, γιατί μπορεί να περιέχει φυτικές πρωτεΐνες που φέρνουν αλλεργίες, όπως: φυστικέλαιο, παράγωγα βρώμης ή αμυγδαλέλαιο.

Η φύση ξέρει Με Bότανα Γλυκόριζα. Eίναι καταπραϋντική και μειώνει τη φλεγμονή και το αίσθημα κνησμού στο δέρμα. 2 φλιτζάνια αφέψημα την ημέρα ή 25-30 σταγόνες βάμμα 2 φορές την ημέρα δρουν ευεργετικά.

Sarsaparilla. Mπορεί να φανεί χρήσιμη, εξαιτίας της αντιφλεγμονώδους δράσης της. Κυκλοφορεί σε κάψουλες και σε βάμμα.

Tσουκνίδα. Για τους ερεθισμούς και τα εκζέματα που συνδέονται με την κακή κυκλοφορία του αίματος, η εσωτερική αλλά και η εξωτερική λήψη της θεωρείται ευεργετική, καθώς έχει στυπτικές και τονωτικές ιδιότητες και διεγείρει το κυκλοφορικό. Mπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σαν κρέμα ή σαν αφέψημα.

Cayenne. Περιέχει την ουσία καπσακαΐνη και καταπραΰνει τον πόνο και τον κνησμό, ενεργώντας στα αισθητήρια νεύρα. Xρησιμοποιείται συνήθως σε μορφή κρέμας, την οποία απλώνετε στην περιοχή με το πρόβλημα.

Όσοι είναι αλλεργικοί σε ουσίες τις οποίες γνωρίζουν και γενικότερα καταναλωτές με αλλεργικά προβλήματα ή ευπαθείς ομάδες όπως βρέφη, παιδιά, έγκυες και λεχώνες, πρέπει να διαβάζουν πολύ καλά τη συσκευασία ενός προϊόντος, πριν το εφαρμόσουν στο δέρμα τους.

Πρόσωπο που λάμπει Ευαισθησία του δέρματος Ερυθρότητα, καύσος, κνησμός, τσούξιμο, ξεφλούδισμα, υπερβολική ξηρότητα και εμφάνιση μικροσκοπικών αιμοφόρων αγγείων στην επιφάνεια του δέρματος είναι προβλήματα, που -σύμφωνα με έρευνες- ταλαιπωρούν περισσότερο από το 70% των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Τι συμβαίνει τελικά με το δέρμα μας; Ευαίσθητο δέρμα είναι αυτό που εξ ορισμού δεν έχει καλή προσαρμογή στο περιβάλλον. Ως ευαισθησία του δέρματος χαρακτηρίζεται η υπερβολική αντίδραση σε παράγοντες που κανονικά είναι ανεκτοί.

κής δερματικής ευαισθησίας είναι: Κλιματολογικές συνθήκες, όπως το κρύο, ο αέρας, η ρύπανση, η ξηρή ατμόσφαιρα και σπανιότερα ο ήλιος. Η μειωμένη αντοχή σε κάποιο συστατικό (σε σκληρό νερό, σκληρό σαπούνι, καλλυντικά). Η κακή διατροφή. Οι ασθένειες. Το άγχος. Η οργανική προδιάθεση. Η ορμονική αλλαγή Πώς διαγιγνώσκεται η αλλεργία – ευαισθησία; Με την εμφάνιση των συμπτωμάτων και με το ιστορικό έκθεσης σε καλλυντικά προϊόντα. Δεδομένου ότι οι περισσότεροι ενήλικοι χρησιμοποιούν πολλά καλλυντικά, είναι σχετικά δύσκολη η αναγνώριση του αιτίου σε υποψία αλλεργίας. Υπάρχουν μέθοδοι για να τεθεί η ακριβής διάγνωση που εφαρμόζονται από ειδικό γιατρό. Όπως για παράδειγμα, το Patch Skin Test (δερματικό τεστ επικόλλησης).

Αλλεργία και ευαισθησία Ένα ευαίσθητο δέρμα έχει αυξημένες πιθανότητες να γίνει αλλεργικό αν δεν το περιποιηθείς σωστά. Ωστόσο ένα αλλεργικό δέρμα δεν είναι απαραίτητα ευαίσθητο. Οι λόγοι για την εμφάνιση ή την έξαρση μιας αλλεργι-

Η καθημερινή φροντίδα Με καθημερινή φροντίδα- και στη συνέχεια περιποίηση, ενυδάτωση - που ξεκινάει από τον σωστό καθαρισμό, που θα σας συστήσει ο ειδικός.

•Ν α αποφεύγετε στον καθαρισμό τα scrub, τις μάσκες καθαρισμού και τα πίλινγκ για το σπίτι, που περιέχουν μικροκρυστάλλους ή ΑΗΑ.

Kαθαρισμός •Μ ε προϊόντα που προορίζονται για ευαίσθητα – αλλεργικά δέρματα τα οποία είναι απαλλαγμένα από ισχυρούς καθαριστικούς παράγοντες, χρωστικές ουσίες και οινόπνευμα.

•Α ν το δέρμα του προσώπου αντιδρά στο νερό (όταν είναι σκληρό), υπάρχει η λύση του ιαματικού νερού.

Πρόληψη • Περιορισμός του άγχους •Π ροσοχή στη διατροφή, θα πρέπει να είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά.

• Άφθονο νερό καθημερινά •Α ποφυγή έκθεσης σε ακατάλληλο περιβάλλον, όπως είναι το υπερβολικά ξηρό ή υπερβολικά υγρό.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

IN•VITRO•43

Shopping Απαλός καθαρισμός LIPIKAR SYNDET, LA ROCHE – POSAY Απαλή κρέµα-gel καθαρισµού µε pH 5,5 για το πρόσωπο και το σώµα. Καταπολεµά την ξηρότητα και τους ερεθισµούς, ακόµα και στις πιο ξηρές και ευαίσθητες επιδερµίδες ενηλίκων, παιδιών και βρεφών. Με περιποιητική σύνθεση, χωρίς σαπούνι και άρωµα, ώστε να καθαρίζει απαλά, χωρίς να σκληραίνει και να αφυδατώνει το δέρµα. Ενισχυµένη µε λιπίδια βουτύρου Karite.

BATH FOAM BERGAMOT & GLARY SAGE, BOOTS Περιέχει έλαια από φλοιό εσπεριδοειδών, περγαµόντου και φασκόµηλου. Έχει ελαφριά σύνθεση που σέβεται την υγρασία της επιδερµίδας. Δύο κουταλιές της σούπας σε µπανιέρα µε χλιαρό νερό αρκούν για να απολαύσετε ένα αφρόλουτρο που δεν ερεθίζει το δέρµα. Είναι διαθέσιµο από τα φαρµακεία www.boots.com

BABY GRACE, PHILOSOPHY Μπορεί ο τίτλος του να παραπέµπει για καθαριστικό 3 σε 1 (σαµπουάν, ντους τζελ, αφρόλουτρο) που αφορά στα µωρά αλλά η χρήση του προορίζεται µόνο για ενήλικες. Έχει ελαφρύ άρωµα, ειδική σύνθεση για αλλεργικά δέρµατα και ιδιαίτερη υφή που το καθιστούν µοναδικό. Για καθηµερινή χρήση.

LAVENDER, MARKS & SPENCER H λεβάντα είναι ένα από τα πιο αρωµατικά φυτά και είναι γνωστή για τις καταπραϋντικές, ανακουφιστικές και θρεπτικές ιδιότητές της. Το αφρόλουτρο αυτό είναι εµπλουτισµένο µε αιθέρια έλαια λεβάντας. Περιποιείται και φροντίζει απαλά το σώµα, αφήνοντας του ένα ελαφρύ άρωµα.

beauty

Καθαριστικά προϊόντα για το πρόσωπο, το σώµα και τα µαλλιά µε καταπραϋντικές ιδιότητες που σέβονται και προστατεύουν την επιδερµίδα.

MORINGA SOAP, THE BODY SHOP Πρόκειται για ένα ειδικό κρεµώδες σαπούνι για όλο το σώµα. Περιέχει έλαια από το δέντρο Moringa Oleifera γνωστό για τις καταπραϋντικές και ευεργετικές του ιδιότητες. Προσφέρει ενυδάτωση στην επιδερµίδα. Αφήνει ένα ελαφρύ άρωµα από λουλούδια.

LIPIDIOSE NUTRITIVE, VICHY Είναι ειδικά σχεδιασµένο για να τροφοδοτεί την επιδερµίδα µε υγρασία και να προστατεύει τη λειτουργία του λιπιδικού φραγµού της. Η σύνθεσή του είναι πλούσια σε ενυδατικούς παράγοντες. Καθαρίζει απαλά την ξηρή επιδερµίδα, δρα σε βάθος και στην επιφάνεια του δέρµατος. Υποαλλεργικό.

SP PROFESSIONEL WELLA Η καινούργια σειρά είναι ειδικά σχεδιασµένη για το ευαίσθητο τριχωτό της κεφαλής. Περιέχει σύµπλεγµα δραστικών ουσιών Dermacalm που ανακουφίζει το δέρµα της κεφαλής και το βοηθά να σχηµατίσει το δικό του προστατευτικό φραγµό, ώστε να αµύνεται στους ερεθισµούς. Αφήνει απαλά και ενυδατωµένα µαλλιά.

FLUIDE NETTOYANT DOUCHER PEDIATRIE, A – DERMA Για τα βρέφη, τα µωρά και όχι µόνο η σειρά Pediatrie περιέχει εκχύλισµα βρώµης Rhealba που είναι καταπραϋντικό, ενυδατικό και επουλωτικό , γλυκερίνη και θειικό χαλκό. Προσφέρει απαλότητα και φροντίδα στα ευαίσθητα δέρµατα. Κατάλληλο για καθηµερινή χρήση.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

44•IN•VITRO

Σημειώσεις

Ç óåëßäá êåé. ôÞ áõ óáò áíÞ Ü ñ éê Óôåßëôå ìáò ì ò á ó ìõóôéêÜ ðïõ å ßô æå âïçèïýí íá íÜ ðéï õãéåé

Δεν πρέπει να ξεχάσω...

õôï, ßíåôáé áðßóôå õí á ö ò á ó í á é ´¼óï êá Ìïõ áñÝóï áßñíù êéëÜ! ð ßá ôå ó ç í ìïóáëÜôá óôç ðñéá, ç ôáñá ó ü ôá ý ë ï ð âÜò ðïõ ôüóï þò êáé ï ÷áë è á ê ß) ì ù ø ïõ ôçí (êáé ôï áé óôá êéëÜ ì ì Ý ôé á ñ ê ßá ë óéóá ìå äõóêï üìùò áðïöÜ ò ò ôï Ý Ö . ôÞ õ ðåñßïäï á ôåéá êõñßù ìáßíåé åãêñÜ ç ó ßá ôå ó ç í üôé ôá! óôçí ðïóüôç Δ.Τ.

e.gr tromagazin invitro@invi

Μια µικρή αλλαγή που συνέβαλε σηµαντικά στο να βελτιωθεί η αναπνοή όλης της οικογένειας ήταν ο σωστός αερισµός του σπιτιού. Ανοίγω κάθε µέρα έως 2 εκατοστά τα παράθυρα. Δεν µπορείτε να φανταστείτε πόσο πιο φρέσκια είναι η ατµόσφαιρα στο εσωτερικό του Κ.Λ. σπιτιού. µου α τις οδηγίες του γιατρού Για πρώτη φορά ακολούθησ πάγο και ς σω αµέ λα Έβα . µου ι όταν στραµπούληξα το πόδ για να σιµοποίησα δυο µαξιλάρια όταν έπεσα για ύπνο χρη α δεν µέρ η µεν επό Την . είο ο σηµ το στηρίξουν σε υψηλότερ Κ.Γ. είχε πρηστεί.

Πάντα σνόμπαρα τις “συνταγές της γιαγιάς”. Όμως κάποια στιγμή κατάλαβα ότι τα αρωματικά χώρου που χρησιμοποιούσαν έβγαζαν υπερβολικό άρωμα και με ενοχλούσαν στην αναπνοή. Προφανώς είχα κάποια αλλεργία. Βρήκα λοιπόν εναλλακτικούς τρόπους: φρέσκα λουλούδια στα βάζα, σκόνη βανίλιας στο τασάκι και κανέλα με νερό στο τηγάνι μετά το τηγάνισμα. Δ.Λ.

Βρήκα έναν πολύ έξυπνο (νοµίζω!) τρόπο για να περιορίσω το αλάτι στη διατροφή µου. Άρχισα να βάζω σχεδόν παντού λεµόνι και ξύδι. Κατά έναν περίεργο τρόπο έχει πάψει να µε ενδιαφέρει η Ι.Σ. γεύση του αλατιού.

ÐáéäéÜ, ðñïóï÷Þ! Åß÷á âãåé ðñéí êá éñü êáé åß÷á ðéåé áñ êåôÜ. Ôçí åðüìåí ç ìÝñá áéóèáíüì ïõí êáëÜ êáé áðïö óéóá ôï ìåóçìÝñé Üíá ðÜù ãõìíáóôÞ ñéï. Åß÷á áöõäáô èåß ÷ùñßò íá ôï ðÜ ùñù ÷áìðÜñé êáé ëé ðïèýìçóá. Å.Ê.

Πού θα μας βρίσκετε...

NOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣ ΑΘΗΝΑ > Νοσοκοµείο Αιγινήτειο, Βασ. Σοφίας 72 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Γ. Γεννηµατάς» (Γενικό Κρατικό Αθηνών) Μεσογείων 154, Χολαργός > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Η Ελπίς» Δηµητσάνης 7, Αµπελόκηποι > Ερρίκος Ντυνάν, Μεσογείων 107 > Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Άγιος Σάββας», Λ. Αλεξάνδρας 171> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Ιπποκράτειο», Βασ. Σοφίας 114 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Λαϊκό», Αγ. Θωµά 17> Μαιευτήριο Αθηνών «Έλενα Βενιζέλου», πλ. Έλενας Βενιζέλου 2 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ» (Ερυθρός Σταυρός), Αθανασάκη 1> Γ.Ν. Νοσηµάτων Θώρακος «Σωτηρiα», Μεσογείων 152 > Αρεταίειο Νοσοκοµείο, Βασ. Σοφίας 76 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Ευαγγελισµός», Υψηλάντου 45 > Γενικό Νοσοκοµείο Παίδων Aγλαΐα Κυριακού, Θηβών και Λεβαδείας, Αµπελόκηποι > Νοσοκοµείο Αφρ. & Δερµ. Νόσων Αθηνών «Ανδρέας Συγγρός», Δραγούµη 5 > Οφθαλµιατρείο Αθηνών, Σίνα & Πανεπιστηµίου 26, > Ιασώ General, Λεωφ. Μεσογείων 264, Xολαργός > Doctors’ Hospital, Κεφαλληνίας 26 > Ευρωκλινική Αθηνών,

Αθανασιάδου 9, πάροδος Σούτσου > Ευρωκλινική Παίδων, Λεµεσού 39-41 & Αχαρνών 209, > ΝΕΟ ΑΘΗΝΑΙΟΝ, Αστυδάµαντος 83, Τηλ.: 210 7228511 ΠΕΙΡΑΙΆΣ > Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Μεταξά, Μπότσαρη 51 > Γενικό Νοσοκοµείο Πειραιά «Τζάνειο», Τζάννη και Αφεντούλη 1 ΧΑΐΔΑΡΙ > Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο «Αττικό», Ρίµινι 1 ΚΑΛΛΙΘΕΑ > Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, Λ. Συγγρού 356 ΦΆΛΗΡΟ > Metropolitan Hospital, Εθνάρχου Μακαρίου & Ελ.Βενιζέλου 1 Ν. Φάληρο ΚΗΦΙΣΙΑ > Γ.Ν. Αττικής ΚΑΤ, Νίκης 2 ΜΑΡΟΎΣΙ > Ιασώ, Κηφισίας 37 > Γ.Ν. Σισµανόγλειο, Σισµανoγλείου 1 Ν. ΙΩΝΊΑ > Γ.Ν.Ν. Αγία Όλγα, Αγ. Όλγας 3 ΝΊΚΑΙΑ > Γ.Ν. Νίκαιας, Μαντούβαλου Δηµ. 3

ΜΕΛΊΣΣΙΑ > 1ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ “Η Πεντέλη” (Παπαδηµητρίου), Τέρµα Ζαΐµη> Γ.Ν.Μ. Αµ. Φλέµιγκ, 25ης Μαρτίου 4, ΒΟΎΛΑ > Γενικό Νοσοκοµείο «Ασκληπιείο Βούλας», Βασ. Παύλου 1 ΝOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ ΕΥΚΑΡΠΊΑ > Γ.Ν. Θεσσαλονίκης Παπαγεωργίου ΘεσσαλονΙκη > ΑΧΕΠΑ, Κυριακίδη Στ.

1 > Γ. Γεννηµατάς, Εθνικής Αµύνης και Αγ. Δηµητρίου 41 > Λοιµωδών, Λαµπράκη Γρ. 13 > ΕΚΑΒ, Πλαταιών 26 > Ιπποκράτειο, Παπαναστασίου Αλ. 49 > Γ. Ν. Αγ. Δηµήτριος, Ζωγράφου 2 ΚΑΛΑΜΑΡΙΆ > Α. Νοµαρχιακό Αγ. Παύλος, Αντιστάσεως 161 ΧΟΡΤΙΑΤΗ > Γ. Ν. Παπανικολάου IKA > Πλατεία Αττικής: Τσουδερού 61, > Περιστέρι: Β. Αλεξάνδρου 105, > Πατήσια: Ιωάννου Δροσοπούλου 157, > Αλεξάνδρας: Πανόρµου & Καρύστου 7, > Νέος Κόσµος: Μάχης Αναλάτου & Λαγουµιτζή, > Πειραιάς: Αγ. Κωνσταντίνου 1 .

ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣ > Κολοκούρη Ελένη Μεσογείων 117, εντός εµπορικού κέντρου, > Γρηγορόπουλος Σωτήρης Δευτέρας Μεραρχίας 2 & Ακτή Μιαούλη, Πειραιάς, > Πλυτάς Νικόλαος Κηφισίας 125-127, Ν. Ψυχικό, > Λουράντος Κώστας Οµήρου 6, Ν. Σµύρνη, > Μπακάκος Αγ. Κων/νου 3, Οµόνοια > Λένα Τριανταφύλλη Μπακάκου, Λεωφ. Κηφισίας 281, Κηφισιά > Βλάχος Κων/νος Στρουρνάρη 53 (δίπλα στο θέατρο Αλάµπρα), Αθήνα, > Βλάχος Παντελής Θεοτοκοπούλου 6, Χαλάνδρι, (πλησίον AGORA CENTER), > Αντωνόπουλος Νίκος Περικλέους 79, Κηπούπολη Περιστέρι, > Μαρούλης Γεώργιος Πανεπιστηµίου 6, Αθήνα, > Κούβαρης Κώστας Ηρώων Πολυτεχνείου 37, Πειραιάς, > Λαζαρίδου-Παπαδοπούλου Ευγενία Τραλέων 61, Γαλάτσι, > Λύγδας Νικόλαος Παναγή Τσαλδάρη 37, Περιστέρι, > Μαραγκού Βασιλείου - Μαραγκού Ιωάννη Ακαδηµίας 76, Αθήνα, > Μώρος Δηµήτρης 2ας Μαίου, 26, Ν. Σµύρνη, > Ραφτόπουλος Γιώργος Κηφισίας 5, Αµπελόκηποι, > Σαµαράς Ανδρέας Αλεξάνδρας 146Β & Λουκάρεως, Αµπελόκηποι, > Σταµατίου-Βέρου Μαρία Ε. Βενιζέλου 126, Ν. Ερυθραία, > Σταυροπούλου Αικατερίνη Μεσογείων 437 & Αγ. Παρασκευής,

Αγ. Παρασκευή, > Τσιροπούλου Σοφία Σπερχειού 61, Χρυσούπολη Περιστέρι, > Γιαννακάκου-Σκουµπουρδή Αγγελική Περικλέους 11, Μαρούσι > Μπακογιάννη Πολυξένη, Δωδεκανήσου 39, Άλιµος > Αικατερίνη Παγιαύλα- Ευαγγέλου, Κώστα Βάρναλη 38, Χαλάνδρι ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΊΤΕ ΕΠΊΣΗΣ: > Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθηνών, Μικράς Ασίας 75, Γουδί > Διαγνωστικό κέντρο «ΔΙΑΓΝΩΣΗ» (υποκατάστηµα Λεωφόρου Αλεξάνδρας) Λ. Αλεξάνδρας 166, Αθήνα > Holmes Place Athens, Εµπορικό Κέντρο “City Link” Βουκουρεστίου & Σταδίου 4 > Ηolmes Place Μαρούσι, Εµπορικό κέντρο “Αίθριο” Αγ. Κωνσταντίνου 40 > GymTonic: Λεωφόρος Βουλιαγµένης 96, Γλυφάδα > Hercules: Εθνικής Αντιστάσεως 33, Νέα Ερυθραία > Hiltonia Spa Βασιλίσσης Σοφίας 46, Αθήνα > Press & Tabac - Εµπορικό κέντρο “THE MALL“ - Μαρούσι > Εµπορικό κατάστηµα Public Καραγεώργη Σερβίας 1, Πλατεία Συντάγµατος, Αθήνα.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

in•vitro•45

Χρηστικά Ψυχική υγεία > Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.) - Πρόγραμμα «αντιστίγμα» Γραμμή Βοήθειας για την Κατάθλιψη: 210-6515600 www.epipsi.gr, stigma@epipsi. gr, www.depressionanxiety.gr > Κέντρο Ψυχικής Υγείας Ε.Π.Ι.Ψ.Υ. Δ/νση: Σωρανού του Εφεσίου 2, Παπάγου Τηλ.: 210 - 6170071 > Κέντρο – Νοσοκομείο Ημέρας Ε.Π.Ι.Ψ.Υ. Δ/νση: Σωρανού του Εφεσίου 2, Παπάγου Τηλ.: 210 – 6170075/6 > Πανελλήνιος Σύλλογος Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία (Σ.Ο.Ψ.Υ.) Δ/νση: Δήλου 3, Βύρωνας Τηλ.: 210 - 7640277 sopsi@ath.forthnet.gr > Ξενώνας Σ.Ο.Ψ.Υ.

Δ/νση: Νεαπόλεως 9-11, Βύρωνας Τηλ.: 210 – 7649670 xsopsy@otenet.gr > Κέντρο Ημέρας Σ.Ο.Ψ.Υ. Δ/νση: Νεαπόλεως 9-11, Βύρωνας Τηλ.: 210 - 7649670

Η δίαιτα του διαβητικού ΑΤΤΙΚΗ > Β’ Προπ. Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν.Α. «ΑΤΤΙΚΟΝ» Δ/νση: Ρίμινι 1, Χαϊδάρι Τηλ.: 210 5831255 > Α’ Προπ. Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν.Α. «ΛΑΪΚΟ» Δ/νση: Αγίου Θωμά 17, Αθήνα Τηλ.: 213 2060800, 210 7456000 > Π.Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Π. & Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ» Δ/νση: Θηβών & Λεβαδείας, Αμπελόκηποι

Τηλ.: 213 2009000 > Α’ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» Δ/νση: Θηβών & Παπαδιαμαντοπούλου, Αθήνα Τηλ.: 213 2013000 > Β’ Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν.Α. «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ» Δ/νση: Βασ. Σοφίας 114, Αθήνα Τηλ: 213 2088000 > Γ.Ν.Α «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» Δ/νση: Βασ. Σοφίας 80, Αθήνα Τηλ.:213 2162000, 210 3381100 > Γ.Ν.Α. «ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ» Δ/νση: Πειραιώς 3, Αθήνα Τηλ: 213 2044000 > Π.Γ.Ν.Α. «Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ» Δ/νση: Λ. Μεσογείων 154 , Χολαργός Τηλ.: 213 2032000 > Γ.Ν.Α. «ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟ

ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ Ε.Ε.Σ.» Δ/νση: Αθανασάκη, Αμπελό-κηποι Τηλ.: 210 6414000 > Γ.Ν.Π. «ΤΖΑΝΕΙΟ» Δ/νση: Τζαννή & Αφεντούλη 1, Πειραιάς Τηλ.: 210 4592174 > Ν.Γ.Ν.Α. ΝΙΜΤΣ Δ/νση: Μονής Πετράκη 12, Αθήνα Τηλ.: 210 7288111 > Π.Γ.Ν.Α. «ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ» Δ/νση: Δ. Μαντούβαλου 3, Νίκαια Τηλ.: 210 4933502 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ > Α’ Παθολογική Κλινική Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Π.Γ.Ν.Θ. «ΑΧΕΠΑ» Δ/νση: Στ. Κυριακίδη 1 Τηλ.: 2310 99311 > Γ.Ν.Θ. «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» Δ/νση: Δυτική Περιφερειακή, Ευκαρπία Τηλ.: 2310 693000

> Γ.Ν.Θ. «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ» Δ/νση: Κωνσταντινουπόλεως 49, Τηλ. 231 3312000

Τοξικά > Grennpeace: www.greenpeace.org > WWF Ελλάς: www.wwf.gr > Νέο Ινστιτούτο Καταναλωτών: www.newinka.gr > Γενικό Χημείο του Κράτους: www.gcsl.gr > Κανονισμός Ελέγχου Χημικών Ε.Ε.: www.reach-compliance.eu > Ευρωπαϊκός Οργανισμός Καταναλωτικών Οργανώσεων: www.beuc.org > Αλλεργιολογική Μονάδα Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου «ΑΤΤΙΚΟΝ»: www.allergyattikon.gr

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

46•IN•VITRO

Last page Ο ανθρώπινος οργανισμός

Ήπαρ

Κάθε ηµέρα το ήπαρ παράγει µέχρι ένα λίτρο χολή, η οποία γαλακτωµατοποιεί τα λίπη διευκολύνοντας την επεξεργασία τους από τα πεπτικά ένζυµα. Εκτός από την παραγωγή

χολής, το ήπαρ επεξεργάζεται την απορροφηµένη τροφή µετατρέποντάς τη σε αποταµιευτικές ουσίες όπως το γλυκογόνο. Η εικόνα έχει παραχθεί µε γ-κάµερα. Αν και η γ-κάµε-

ρα δεν δίνει ακριβείς ανατοµικές λεπτοµέρειες, παρέχει πιο σαφή εικόνα της λειτουργίας ενός οργάνου από οποιαδήποτε άλλη τεχνική απεικόνισης. [εικόνα µε γ-κάµερα]

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010

IN•VITRO•47

Σας ευχαριστούμε

Ενας χρόνος

IN VITRO