Provided by the RCC Tourism Development and Promotion Project’s Grant Programme
The Project is funded by the European Union
SadrĹžaj
ASSESSMENT OF POST-WORLD WAR II MONUMENTS IN SOUTH EAST EUROPE IN ORDER TO DEVELOP A NEW REGIONAL TOURISM PRODUCT/ CULTURAL ROUTE
Uvod
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
SaĹžetak
Opis stanja spomenika
Vrlo sličan primer prakse, sporveden je u okviru projekta “Antifašistička mapa Nikšića” iniciran od strane Likovne akademije na Cetinju. U okviru ovog projekta studenti su iradili priručnik i mapu spomenika NOB-a u Nikšiću i okolini. 3
Lista spomenika
Opis potencijalih ruta
Spomenici Drugog svetskog rata u Srbiji: RUTA I
-
-
-
Spomenici Drugog svetskog rata u Srbiji: RUTA II
-
Spomenici Drugog svetskog rata u Srbiji: RUTA III
-
-
Primeri detaljne analize odabranih spomenika
-
Spomen-kompleks “Kadinjača” Osnovni podaci o spomeniku
Zvanični i/ili uobičajeni naziv spomenika
Ime i prezime autora/ke
Osnovne dimenzije spomenika (širina, dužina, visina)
Opis vizuelnih karakteristika spomenika / memorijalnog kompleksa
Dodatni komentari
LOKACIJA SPOMENIKA Država
Opština
Grad
Geografski podaci (geografska širina i visina)
IZGRADNJA SPOMENIKA Datum početka izgradnje spomenika
Datum završetka izgradnje spomenika
Kojem istorijskom događaju/ličnosti(ma) je spomenik posvećen?
Navesti osnovne
podatke o događaju/ličnosti(ma)
Da li je poznato zašto je spomenik baš u tom trenutku podignut (da li je u pitanju obeležavanje godišnjice ili neki drugi povod)?
Ko je bio naručilac izgradnje? Ko je je finansirao izgradnju?
Kakve su bile reakcije stručne i šire javnosti na odabrano rešenje i izgradnju spomenika? Opisati ukratko neke od otvorenih diskusija, komentara, neslaganja ili nekih drugih reakcija u stručnoj i široj javnosti.
TRENUTNO STANJE, REŽIMI KORIŠĆENJA I INTERPRETACIJE SPOMENIKA TRENUTNO STANJE Kakvo je trenutno fizičko stanje spomenika?
Da li su na spomeniku vršene naknadne fizičke intervencije, izmene, dogradnje i sl.? Ako jesu opisati koje i da li su po Vašem mišljenju doprinele ili degradirale njegovu vrednost.
KORIŠĆENJE Na koji način je spomenik korišćen od nastajanja do danas? Koji su se tipovi aktivnosti odigravali u okviru spomeničke celine i koji su akteri bili nosioci tih aktivnosti?
Koje su dominantne aktivnosti danas vezane za spomenik? (navesti tipove aktivnosti i aktere koji ih sprovode - ekskurzije, posete turista, obeležavanje njegove godišnjice ili neki drugi skupovi/manifestacije)
INTERPRETACIJA I PREZENTACIJA SPOMENIKA Da li postoji PR i edukativni materijal za spomenik (štampani i digitalni) - brošure, suveniri, filmovi, video spotovi, reklame i sl. Da li je spomenik korišćen kao scenografija za neki događaj? Navesti koji su to materijali, ko ih kreira i na koji način predstavljaju spomenik.
Na koji način info table, zvanične mape i inforgrafike na samom lokalitetu predstavljaju spomeničku celinu? Koje su ključne informacije i narativ koji zastupaju?
Da li postoje priče o lokalitetu koje nisu ispričane kroz zvaničnu prezentaciju? Navesti ključne alternativne narative i njihove ključne nosioce.
PRIRODNO OKRUŽENJE Da li se spomenik nalazi u ili u blizini nekog zaštićenog prirodnog područja (Nacionalnog parka i sl.). Ako da, navedite kojeg.
Koje su posebnosti i vrednosti prirodnog okruženja oko spomenika / pejzaža?
PROSTORNO PLANSKA I STRATEŠKA DOKUMENTA Da li je lokalitet pokriven prostorno planskom dokumentacijom? Ako jeste, molimo Vas da je priložite u aneksu.
Da li se lokalitet prepoznaje kroz nacionalna ili lokalna strateška dokumenta (razvojna, turistička, biznis planove i sl.). Ako da, navesti na koji način.
INSTITUCIONALNI OKVIR: STATUS ZAŠTITE, UPRAVLJANJE I FINANSIRANJE STATUS ZAŠTITE Da li spomenik ima neki stepen zaštite? Ako ima, koji?
Ukoliko je spomenik zaštićen, navedite od koje godine?
Koja institucija je nadležna za njegovu zaštitu?
UPRAVLJANJE I FINANSIJE Koja institucija je zvanični upravljač spomenikom ili spomeničkim područjem?
Da li postoji plan upravljanja? Ako postoji, napisati osnovne informacije (period važenja i sl)
Da li postoje Monitoring izveštaji vezani za zaštitu ili upravljanje? Ako postoje ko ih izrađuje, kome se dostavljaju i na koji period se rade?
Da li institucija nadležna za upravljanje ili brigu o spomeniku ima raspoređen budžet za njegovu zaštitu ili upravljanje. Ako postoji, koji je to iznos?
Da li su u budućnosti planirana dodatna ulaganja u spomenik ili njegovo okruženje?
Da li su poznati podaci i trenutnim troškovim održavanja, zaštite ili sanacije spomenika?
Da li su poznati iznosi ukupnih prohoda od valorizacije spomenika (uključujući donacije i sl.) ?
TURISTIČKA POSETA, PONUDA I PERCEPCIJA Da li postoje podaci o godišnjem broju posetilaca lokaliteta? Navesti podatke i izvore podataka, ako postoje.
Da li je poznata struktura posetilaca? Navesti podatke i izvore podataka, ako postoje.
Da li se plaća poseta spomeniku? Ako da, koliko?
Da li trenutna turistička sezona ima izrazito sezonski karakter i ako ima opisati koji su to periodi?
Postoje li turistističke atrakcije u okruženju (materijalno i/ili nematerijalno nasleđe)?. Ako postoje, navedite.
Da li trenutno postoji definisana turistička ponuda za navedeni spomenik? Ako da, objasniti ponudu, ko je sprovodi, za koju ciljnu grupu i šta ona sadrži, i dati link ka dodatnim informacijama .
Na osnovu urađene analize online platformi i društvenih mreža (foursquare, trip advisor, airbnb, facebook, instagram i sl.) kakav je utisak posetilaca o spomenicima? (navesti ključne reči koje se pominju, ključne pozitivne i negativne komentare, kako koriste hashtagove i sl.)
Po vašem mišljenu, kakva vrsta turizma bi bila optimalna za ovaj spomenik? Kratko opišite.
TURISTIČKA INFRASTRUKTURA Da li u blizini spomenika postoji parking za privatne automobile, bicikle i autobuse? Opisati. Definisati udaljenost od lokaliteta.
Da li je prilaz do spomenika uređen i bezbedan? Opišite.
Da li postoji prilaz osobama sa invaliditetom da samog spomenika, odnosno do svih zona do kojih i ostali turisti mogu da stignu? Opišite.
Da li u sklopu spomenika ili kompleksa postoje toaleti? Navesti koliko su udaljeni i da li je stanje toaleta zadovoljavajuće ili nezadovoljavajuće (fizičko stanje, održavanje…).
Da li je lokalitet opremljen urbanim mobilijarom, klupama za sedenje, kantama za otpatke i sl. ? Opišite.
Da li je lokalitet opremljen višejezičnom infografikom, putokazima, info natpisima i sl.? Opišite.
Da li postoji izvor pijaće vode na lokalitetu ili u blizini (navesti gde)? Opišite da li je u pitanju prirodni izvor vode, da li se nalazi u sklopu nekog objekta i sl.
Da li je lokalitet osvetljen? Opišite.
Da li postoji pokrivenost lokaliteta mobilnom mrežom, WI-FI i sl.?
Na kojoj udaljenosti od lokaliteta postoji kafé, restoran i smeštajni kapaciteti?
Spomenik Borcima revolucije
OSNOVNI PODACI O SPOMENIKU Zvanični i/ili uobičajeni naziv spomenika
Ime i prezime autora/ke
Osnovne dimenzije spomenika (širina, dužina, visina)
Opis vizuelnih karakteristika spomenika / memorijalnog kompleksa
Dodatni komentari
LOKACIJA SPOMENIKA Država
Opština
Grad
Geografski podaci (geografska širina i visina)
IZGRADNJA SPOMENIKA Datum početka izgradnje spomenika
Datum završetka izgradnje spomenika
Kojem istorijskom događaju/ličnosti(ma) je spomenik posvećen?
Navesti osnovne
podatke o događaju/ličnosti(ma)
Da li je poznato zašto je spomenik baš u tom trenutku podignut (da li je u pitanju obeležavanje godišnjice ili neki drugi povod)?
Ko je bio naručilac izgradnje? Ko je je finansirao izgradnju?
Kakve su bile reakcije stručne i šire javnosti na odabrano rešenje i izgradnju spomenika? Opisati ukratko neke od otvorenih diskusija, komentara, neslaganja ili nekih drugih reakcija u stručnoj i široj javnosti.
TRENUTNO STANJE, REŽIMI KORIŠĆENJA I INTERPRETACIJE SPOMENIKA TRENUTNO STANJE Kakvo je trenutno fizičko stanje spomenika?
Da li su na spomeniku vršene naknadne fizičke intervencije, izmene, dogradnje i sl.? Ako jesu opisati koje i da li su po Vašem mišljenju doprinele ili degradirale njegovu vrednost.
Ko je vršio dodatne intervencije i kada?
KORIŠĆENJE Na koji način je spomenik korišćen od nastajanja do danas? Koji su se tipovi aktivnosti odigravali u okviru spomeničke celine i koji su akteri bili nosioci tih aktivnosti?
Koje su dominantne aktivnosti danas vezane za spomenik? (navesti tipove aktivnosti i aktere koji ih sprovode - ekskurzije, posete turista, obeležavanje njegove godišnjice ili neki drugi skupovi/manifestacije)
Prezentacija spomenika Da li postoji PR i edukativni materijal za spomenik (štampani i digitalni) - brošure, suveniri, filmovi, video spotovi, reklame i sl. Da li je spomenik korišćen kao scenografija za neki događaj? Navesti koji su to materijali, ko ih kreira i na koji način predstavljaju spomenik.
Na koji način info table, zvanične mape i inforgrafike na samom lokalitetu predstavljaju spomeničku celinu? Koje su ključne informacije i narativ koji zastupaju?
Da li postoje priče o lokalitetu koje nisu ispričane kroz zvaničnu prezentaciju? Navesti ključne alternativne narative i njihove ključne nosioce.
PRIRODNO OKRUŽENJE Da li se spomenik nalazi u ili u blizini nekog zaštićenog prirodnog područja (Nacionalnog parka i sl.). Ako da, navedite kojeg.
Koje su posebnosti i vrednosti prirodnog okruženja oko spomenika / pejzaža?
PROSTORNO PLANSKA I STRATEŠKA DOKUMENTA Da li je lokalitet pokriven prostorno planskom dokumentacijom? Ako jeste, molimo Vas da je priložite u aneksu.
Da li se lokalitet prepoznaje kroz nacionalna ili lokalna strateška dokumenta (razvojna, turistička, biznis planove i sl.). Ako da, navesti na koji način.
INSTITUCIONALNI OKVIR: STATUS ZAŠTITE, UPRAVLJANJE I FINANSIRANJE STATUS ZAŠTITE Da li spomenik ima neki stepen zaštite? Ako ima, koji?
Ukoliko je spomenik zaštićen, navedite od koje godine? .
Koja institucija je nadležna za njegovu zaštitu?
UPRAVLJANJE I FINANSIJE Koja institucija je zvanični upravljač spomenikom ili spomeničkim područjem?
Da li postoji plan upravljanja? Ako postoji, napisati osnovne informacije (period važenja i sl)
Da li postoje Monitoring izveštaji vezani za zaštitu ili upravljanje? Ako postoje ko ih izrađuje, kome se dostavljaju i na koji period se rade?
Da li institucija nadležna za upravljanje ili brigu o spomeniku ima raspoređen budžet za njegovu zaštitu ili upravljanje. Ako postoji, koji je to iznos?
Da li su poznati podaci i trenutnim troškovim održavanja, zaštite ili sanacije spomenika?
Da li su poznati iznosi ukupnih prohoda od valorizacije spomenika (uključujući donacije i sl.) ?
TURISTIČKA POSETA, PONUDA I PERCEPCIJA Da li postoje podaci o godišnjem broju posetilaca lokaliteta? Navesti podatke i izvore podataka, ako postoje.
Da li je poznata struktura posetilaca? Navesti podatke i izvore podataka, ako postoje.
Da li se plaća poseta spomeniku? Ako da, koliko?
Da li trenutna turistička sezona ima izrazito sezonski karakter i ako ima opisati koji su to periodi?
Postoje li turistističke atrakcije u okruženju (materijalno i/ili nematerijalno nasleđe)?. Ako postoje, navedite.
Da li trenutno postoji definisana turistička ponuda za navedeni spomenik? Ako da, objasniti ponudu, ko je sprovodi, za koju ciljnu grupu i šta ona sadrži, i dati link ka dodatnim informacijama .
Na osnovu urađene analize online platformi i društvenih mreža (foursquare, trip advisor, airbnb, facebook, instagram i sl.) kakav je utisak posetilaca o spomenicima? (navesti ključne reči koje se pominju, ključne pozitivne i negativne komentare, kako koriste hashtagove i sl.)
Po vašem mišljenu, kakva vrsta turizma bi bila optimalna za ovaj spomenik? Kratko opišite.
TURISTIČKA INFRASTRUKTURA Da li u blizini spomenika postoji parking za privatne automobile, bicikle i autobuse? Opisati. Definisati udaljenost od lokaliteta.
Da li je prilaz do spomenika uređen i bezbedan? Opišite.
Da li postoji prilaz osobama sa invaliditetom da samog spomenika, odnosno do svih zona do kojih i ostali turisti mogu da stignu? Opišite.
Da li u sklopu spomenika ili kompleksa postoje toaleti? Navesti koliko su udaljeni i da li je stanje toaleta zadovoljavajuće ili nezadovoljavajuće (fizičko stanje, održavanje…).
Da li je lokalitet opremljen urbanim mobilijarom, klupama za sedenje, kantama za otpatke i sl. ? Opišite.
Da li je lokalitet opremljen višejezičnom infografikom, putokazima, info natpisima i sl.? Opišite.
Da li postoji izvor pijaće vode na lokalitetu ili u blizini (navesti gde)? Opišite da li je u pitanju prirodni izvor vode, da li se nalazi u sklopu nekog objekta i sl.
Da li je lokalitet osvetljen? Opišite.
Da li postoji pokrivenost lokaliteta mobilnom mrežom, WI-FI i sl.?
Na kojoj udaljenosti od lokaliteta postoji kafé, restoran i smeštajni kapaciteti?
ZAINTERSOVANE STRANE