In Perspectief nr.022009 by Esri Nederland

geografisch denken en doen

INperspectief een uitgave van ESRI Nederland nr. 022009

Door samenwerken meer profijt van

GIS

Succesvol blijven werken met geoinformatie ‘Geografisch denken is voor ons een tweede natuur’

Colofon

In Perspectief is een uitgave van ESRI Nederland. Het magazine brengt actuele ontwikkelingen op het gebied van geografische informatie in Nederland. De focus ligt op standaard GIS-toepassingen en praktijkvoorbeelden. Contact E: redactie@in-perspectief.nl T: +31 (0) 10 217 07 00 I : www.in-perspectief.nl

Ontwerp Karen Stultiens Fotografie Marcel Krijger (tenzij anders vermeld) Vormgeving en druk The Dairy, Rotterdam ‘t Papierenhuys

Gemeenten Door samenwerken meer profijt

van GIS

Meer thema’s op GIS Conferentie

Gemeenten

Praktisch ArcGIS-handboek speciaal

Leusden aan slag na implementatie

GeoWeb

Adverteren ESRI Nederland biedt partners en relaties de mogelijkheid zich te profileren in In Perspectief. Vraag naar de advertentiemogelijkheden (voorwaarden, tarieven en aanleverspecificaties) via adverteren@ in-perspectief.nl.

voor gemeenten Hulpverlening Gelderland Midden krijgt award

gis werkt!

Alliantie verbindt Localyse en APOS Systems

Landbouw

Gemeenten gaan voor ArcGIS

‘Ontwikkelingen in landbouwsector

Den Haag kiest voor ESRI Nederland

vragen om geografisch gebaseerde

Eagle Mobiel operationeel

informatie’

Flinke groei voor geo-sector

toen en nu

Geo-services

goed geregeld

partners

Onbeperkt GIS voor kleine en

middelgrote gemeenten

Diensten

CBT

Computer Based Trainingen in tweede helft 2009

KUIS van DHV

maakt het de kavelverkoper ge-

Column

makkelijk

opinie

PlanpROces

‘Zekerheid van een complete

Wro-oplossing binnen één applicatie’

Jonge honden doen geen geo

Gemeenten, laat u inspireren!

Perspectief van boven gezien!

Disclaimer ESRI Nederland besteedt de uiterste zorg aan de betrouwbaarheid en actualiteit van de artikelen in In Perspectief. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Gebruikt kaarten beeldmateriaal blijft eigendom van de makers. Artikelen uit In Perspectief mogen alleen openbaar worden gemaakt na schriftelijke toestemming van ESRI Nederland.

GIS-pionier Henk Scholten ontvangt Lifetime Achievement

Oplage 4.500 exemplaren Abonnementen Organisaties met een onderhoudscontract van ESRI Nederland krijgen In Perspectief kosteloos toegestuurd. Zonder onderhoudscontract is het ook mogelijk om In Perspectief te ontvangen. Een jaarabonnement kost 25 euro (excl. btw).

nieuws

Redactie Harmen van Doorn Aan deze uitgave werkten mee Peter van de Crommert Michel Derksen Roland Haarbrink Wilfred Hermans Erik Meerburg Frits van der Schaaf Vincent Sieben Gineke Snoeren Niels Tuijtel

gis voor...

ESRI Nederland

Ed van Ingen

Succesvol blijven werken met

geoinformatie

OVERIG Voorwoord

Dicht bij de ‘ESRI-bron’

Het geheim van Henk Scholten achter zijn GIS-succes

‘Geografisch denken is voor ons een tweede natuur’

De basisregistraties te lijf met ArcGIS

IT’er gevraagd!?

in perspectief, nummer twee tweeduizendnegen

INhoudsopgave

‘Geografisch

Door samen-

denken is voor

werken meer

ons een tweede

profijt van GIS

natuur’

“Als er te weinig mensen vakinhoudelijk worden opgeleid is dat ook ons probleem.”

42 Het geheim van Dicht bij de

Henk Scholten

‘ESRI-bron’

achter zijn GIS-

succes

Werken aan écht betere dienstverlening? CiVision Kadaster/WKPB-GIS maakt het mogelijk! De WKPB staat niet stil. Daarom zien steeds meer gemeenten nut en noodzaak van het geïntegreerd werken met GIS. Door gebruik te maken van GIS toepassingen worden de gebieden waarop publiekrechtelijke beperkingen rusten “vertaald” naar de betrokken kadastrale percelen. Met de module WKPB-GIS integreert u administratieve kadastrale gegevens met geometrische kadastrale gegevens. De module WKPB-GIS biedt gebruikersgemak en efficiëncy. Bijvoorbeeld door de mogelijkheid beperkingscontouren geautomatiseerd te vergelijken met de kadastrale kaart. Verschillen worden voorkomen doordat CiVision Kadaster/WKPB-GIS zowel het administratieve als het grafische gedeelte beheerd vanuit één applicatie. Zo werkt u aan meer efficiënte werkprocessen en aan betere dienstverlening.

Voor meer informatie www.pinkroccadelocalgovernment.nl of bel 088 - 661004

Al meer dan 25 jaar ondersteunt PinkRoccade Local Government met een uitgebreide portfolio oplossingen en (advies)diensten de lokale overheden bij de uitvoering van hun wettelijke taken en bij de optimalisering van hun bedrijfsvoering. Dit door kennis van en ervaring met weten regelgeving en met overheidsprocessen te combineren met bewezen informatie- en communicatietechnologie. Met meer dan 400 gedreven professionals biedt PinkRoccade Local Government kwaliteit, competenties en continuïteit en helpt zo de lokale overheid haar ambities effectief en efficiënt te realiseren. Met de Complete MidOffice© is PinkRoccade Local Government marktleider e-overheid dienstverlening!

Voorwoord

Beste lezer, Allereerst dank voor het positief ontvangen van de nieuwe vormgeving van In Perspectief. We hopen u met dit magazine te blijven informeren en inspireren door de onderwerpen en diverse GIS-toepassingen waar we aandacht aan besteden. Deze keer staat het thema operational awareness centraal, één van de vier pijlers waarover ik de vorige keer schreef. Het uitgangspunt bij operational awarness is het hebben van een gedeeld beeld, ook wel Common Operating Picture (COP) genoemd. Verschillende lagen informatie van verschillende bronhouders komen op een geïntegreerde manier bijeen. Dit kan zowel dynamisch van aard zijn (zoals bij crisismanagement), maar ook in projectvorm waarbij verschillende partijen input kunnen geven en van elkaar de veranderingen kunnen zien. Vanouds is de term operational awareness op basis van een COP iets vanuit de militaire wereld. Nu worden deze concepten mede door de kracht van GIS ook toegepast in ruimtelijke ordening, stedelijke ontwikkeling en inrichting van het landelijk gebied. De complexe maatschappelijke vraagstukken zoals mobiliteit, verstedelijking, en waterbeheersing eisen een brede aanpak en gebruik van informatie via operational awareness. Een voorbeeld uit de praktijk is het maken van een weg. Een aannemer heeft geen provinciale kaarten tot zijn beschikking, terwijl dat hem wel zou helpen zijn werk te doen. Zo vraagt GIS om bepaalde vormen van samenwerken met efficiënter werken als gevolg. Dit zagen we terug in het artikel van advies- en ingenieursbureau Brein in de vorige editie van In Perspectief. Crisismanagementsysteem Eagle is hier ook een voorbeeld van. De grote kracht van GIS is diverse werkvelden samen te brengen. Dit geeft de mogelijkheid om informatie van verschillende organisaties te integreren op basis van locatie. In de volgende In Perspectief licht ik één van de andere thema’s toe. Graag tot dan, Frits van der Schaaf adjunct-directeur ESRI Nederland fvanderschaaf@esri.nl 5

GIS-pionier Henk Scholten

Meer thema’s

ontvangt Lifetime Achievement

op GIS Conferentie

Henk Scholten heeft tijdens de ESRI International User Conference in San

De GIS Conferentie pakt dit jaar voor

Diego (Verenigde Staten, Californie) een Life Time Achievement in ontvangst

het eerst groots uit met thema’s. Op

genomen. Directeur en oprichter van ESRI, Jack Dangermond, overhandigde

de zestiende editie – 23 en 24 sep-

hem de speciale prijs persoonlijk. Hierna mocht Scholten plenair een presen-

tember in de Rotterdamse Doelen

tatie geven.

– zijn paviljoens te vinden die zich richten op mobiel GIS, mashups en

Henk Scholten maakte zo’n 25 jaar

Scholten spreekt tijdens de GIS Con-

SDI’s. Het thema ‘GIS Werkt!’ loopt

geleden samen met Jan Scheurwater

ferentie in september in Rotterdam

als een rode draad door alle onder-

(oprichter van Tensing) een reis naar

opnieuw op een ESRI-evenement.

delen van de conferentie heen.

systeem een oplossing zou zijn voor

Lees een samenvatting van de pre-

Er wordt tijdens de GIS Conferentie

het ministerie van VROM. Hij was

sentatie op pagina 28.

gezocht naar de toepassing van GIS

Amerika om na te gaan of een GIS-

één van de eerste Nederlanders die

en er wordt de oplossingsgericht-

werkte met GIS.

heid van geoinformatie benadrukt.

De eigenzinnige GIS’er is altijd een

Na een jaar vol inspiratie door het

echte pionier gebleven. Tot op de

thema ‘Denkend aan Geo’, is dit jaar

dag van vandaag beweegt hij zich

de beurt aan de praktijk: GIS werkt!

voorop in de ontwikkelingen die de GIS-wereld doormaakt. Met zijn

De sprekers zijn: Henk Scholten

bedrijf, Geodan, ontwikkelde hij di-

(Geodan), Arnold Bregt (Wagenin-

verse applicaties die wereldwijd be-

gen Universiteit) en Hans van Eijk

wondering oogstten. Dangermond

(Qualcomm Enterprise Services Eu-

vormde voor Scholten steeds een

rope).

enorme bron van inspiratie. De GISpionier werd ook twee keer hoogleraar aan de VU.

E-mail voor meer informatie naar Foto: Eric Laycock

gisconferentie@esri.nl

Praktisch ArcGIS-handboek speciaal voor gemeenten Met behulp van dit boek slaat Barend Sneller een brug

De gegevens en werkprocessen zijn bij iedere gemeente

tussen de vragen in de gemeente en ArcGIS. Het boek

vergelijkbaar, maar bij elke gemeente net weer even iets

behandelt in eenvoudige stappen de opbouw van een

anders ingevuld. Met dit handboek halen gemeenten

centrale geodatabase tot en met het beheer, gebruik en

meer uit hun gegevens.

analyse ervan.

Bestel het boek t.w.v. 39,95 euro of e-mail voor meer in-

Veel gemeenten willen graag de bestaande digitale

formatie naar gemeenten@esri.nl

gegevens analyseren, verbeteren en beter combineren.

Lees op pagina 39 een recensie over het handboek.

GISnieuws Hulpverlening Gelderland Midden krijgt award

Alliantie verbindt Localyse en APOS Systems

Hulpverlening Gelderland Midden

Door het integreren van geodata met

de integratiekit tussen SAP Business-

(HGM) heeft tijdens de ESRI Interna-

een Business Intelligence-omgeving

Objects en het ArcGIS-platform van

tional User Conference in San Diego

ontstaat er meer inzicht en betere

ESRI. Het resultaat van deze sys-

een Special Achievement in GIS

performance van software. Localyse

teemintegratie is een helder inzicht

Award ontvangen.

is daarom een strategische alliantie

in complexe informatie waardoor de

GIS wordt door HGM gebruikt om de

aangegaan met het Canadese bedrijf

klant efficiënter en effectiever kan

communicatie tussen verschillende

APOS Systems. Localyse biedt advies

werken.

partijen tijdens rampenbestrijding

en oplossingen voor de gebruikers

Localyse is gespecialiseerd in Location

te verbeteren en om betere beslis-

van Business Intelligence-systemen

Intelligence (LI). LI is het op slimme

singen te kunnen maken in levens-

die behoefte hebben aan een beter

wijze combineren en analyseren van

bedreigende situaties

inzicht van en over hun verzorgings-

gegevens over een gebied waarmee

gebied.

het inzicht om betere beslissingen te

E-mail voor meer informatie naar

Eén van de krachtigste oplossingen

nemen vergroot wordt.

oov@esri.nl

die APOS Systems heeft ontwikkeld is

Gemeenten gaan voor ArcGIS

net zo. “Er is duidelijk sprake van een proactieve en betrokken houding. Hierdoor begrijpen ze wat wij nodig hebben.” Bert Vermeij, senior business consultant voor ESRI Nederland, ziet een duidelijke trend in de keuze van gemeen-

Foto’s: Erik Visser

ten. “Naast het besef dat een goed GIS belangrijk is voor integraal werken, stellen de laatste jaren gemeenten de Steeds meer gemeenten kiezen ervoor om hun processen te laten ondersteu-

burger nog meer centraal. Het team

nen door ESRI-software. Zij doen dit meestal na een korte periode waarin zij

Geo-informatie heeft naast interne te-

zich bezinnen op de keuze voor een platform. Het blijkt dat het ArcGIS-plat-

genwoordig ook externe klanten, de

form vaak het beste aansluit op hun wensen.

burger. GeoWeb en webservices zijn de tools voor het goed en tijdig kun-

Eén van die gemeenten die onlangs

dat we met het oog op de toekomst

nen informeren van elke partij.”

koos voor ESRI is Leusden. Kees Waal-

eenvoudig uit kunnen breiden.”

De laatste vijf gemeenten die voor

dijk legt uit: “Naar aanleiding van

Ook de begeleiding van de organisa-

ArcGIS hebben gekozen zijn Den

onze functionaliteitseisen bleek dat

ties door ESRI is een factor waardoor

Haag, Zeewolde, Harderwijk, Zoeter-

alleen ESRI hieraan kon voldoen. Een

gemeenten meer geneigd zijn te kie-

meer en Leusden.

voordeel is dat we met het ArcGIS-

zen voor ArcGIS. Voor Kees Waaldijk

E-mail voor meer informatie naar

platform klein kunnen beginnen en

van de gemeente Leusden geldt dat

gemeenten@esri.nl 7

ProMark 500 + ProFlex 500 maximale flexibiliteit

Advertentie ProMark™ 500

ProFlex™ 500

Het meest veelzijdige GPS/GNSS RTK systeem verkrijgbaar! Concurrerende voordelen: • • • • • •

BLADE™ GNSS technologie Geïntegreerd GSM/GPRS modem Kabelvrij, lichtgewicht ontwerp Robuuste rover + basis oplossing Veelzijdig veldboek Aantrekkelijk in prijs

Voor meer informatie: Magellan Navigation B.V. Ketelweg 12-14 3356 LE Papendrecht T : +31 (0)78 615 79 88 F : +31 (0)78 615 20 27 E : info@promagellangps.nl I : www.promagellangps.nl 8

De nieuwe ProFlex 500 biedt u GPS+GLONASS+20 jaar ervaring. Deze krachtige en multi functionele ontvanger biedt u maximale mobiliteit en flexibiliteit in een lichtgewicht, kabelvrije ontvanger. Met de unieke BLADE™ GNSS technologie bent u verzekert van snelle initialisatie, een ultieme GPS/GLONASS netwerkoplossing en bent u voorbereid op het gebruik van toekomstige satellietsignalen. De ProFlex 500 is de ideale oplossing voor een rugzak configuratie, machinebesturing en maritieme toepassingen. ProMark 500 en ProFlex 500 bieden de gebruiker alle gemakken zoals Bluetooth, geïntegreerd GSM/GPRS modem en de meest gebruiksvriendelijke grafische software. Lees meer over deze unieke combinatie op onze website www.promagellangps.nl en vraag naar de zeer aantrekkelijke voorwaarden!

GISnieuws

Eagle Mobiel operationeel

Den Haag kiest voor ESRI Nederland De gemeente Den Haag en ESRI

Hulpverlening Gelderland Midden

het veld en voorziet hen real time

Nederland hebben een contract

neemt de mobiele applicatie van

van de juiste geografische informa-

ondertekend

samen-

crisismanagementsysteem Eagle in

tie die het operationeel optreden

werking van 4 jaar. Dit gebeurde

gebruik. In het voorjaar is de applica-

vereenvoudigt.

nadat het Europese aanbestedings-

tie uitvoerig getest door Gelderland

Met behulp van Eagle kunnen hulp-

traject WebGIS Den Haag aan ESRI

Midden tijdens bosbrandoefeningen

verleningsteams worden gevolgd

Nederland werd gegund.

op de Veluwe. Het gebruik van geo-

(track & trace) en kunnen hulpverle-

grafische informatie in het veld met

ners in het veld informatie toevoe-

ESRI Nederland levert een frame-

behulp van Eagle Mobiel heeft toe-

gen en bewerken via een mobiele

work voor WebGIS-applicaties en

gevoegde waarde voor rampbestrij-

dataverbinding. Het versturen van

geoservices aan gemeente Den

ding.

opdrachten en meetberichten tus-

Haag, gebaseerd op ArcGIS Server.

Eagle ondersteunt hulpdiensten en

sen voertuigen en crisiscentra is nu

Hierop wordt een aantal appli-

voorziet tijdens een crisissituatie alle

mogelijk. Hulpverlening Gelderland

caties gebouwd, zoals een bestem-

betrokkenen van de juiste informa-

Midden is de eerste organisatie die

mingsplannen-viewer en integra-

tie op het juiste moment volgens

voertuigen met deze applicatie uit-

tie met het gemeentelijke Content

het concept â&#x20AC;&#x2DC;netcentrisch werkenâ&#x20AC;&#x2122;.

gerust.

Management Systeem. Het frame-

Aanvullend op het desktop-systeem

work wordt initieel gebaseerd op de

is binnen de Eagle suite ook een

AUTEUR: Gineke Snoeren

bestaande onderliggende databa-

mobiele versie ontwikkeld. Eagle

E-MAIL: gsnoeren@esri.nl

ses en back office-systemen.

Mobiel ondersteunt hulpdiensten in

voor

een

De gemeente Den Haag voldoet met de implementatie van dit framework aan zowel nationale als internationale standaarden op het gebied van geoinformatie. De bouwwerkzaamheden in dit traject worden uitgevoerd door zusterorganisatie AQUAGIS. E-mail voor meer informatie naar

Foto: Geodan

gemeenten@esri.nl

Flinke groei voor geo-sector GeoBusiness Nederland bericht een groei van 17 procent in 2008 voor de sector geoinformatie ten opzichte van 2007. Vorig jaar haalden geo-bedrijven een omzet van 900 miljoen euro. Dit staat in de eerste marktmonitor over de geoinformatiesector, die GeoBusiness Nederland uitbracht. 9

GIS Werkt!

‘Ontwikkelingen in land geografisch gebaseerde

Blgg grijpt kansen die precisielandbouw biedt aan om tot betere adviezen te komen voor boeren. Het gebruik van de geografische eigenschap van informatie creëert kansen,

Blgg is één van de belangrijkste

GIS maakt het mogelijk om deze te bereiken. Eén van die kansen in de land-

laboratoria in de agrarische sec-

bouwsector is precisielandbouw, een manier om een optimaler rendement te

tor voor monstername, onderzoek

behalen. Met behulp van GPS worden gegevens in een GIS vastgelegd. Voor

en advies. Per jaar analyseert Blgg

het agrarisch laboratorium en adviesbureau Blgg is het logisch om mee te

zo’n 60.000 grondmonsters. Het be-

gaan in deze ontwikkeling…

drijf heeft als doel de productie en kwaliteit van het werk uit de land-

Elk jaar vanaf september gaan ze

ter steeds specifieker op: hoeveel

bouwsector te verbeteren. GIS is

weer op pad, de 160 medewerkers

moet ik op welke plaatsen bemes-

nog maar sinds kort onderdeel van

van de buitendienst van Blgg, die

ten om het meest optimale resul-

de bedrijfsvoering en wordt steeds

voor agrariërs grondmonsters ne-

taat te krijgen? Agrariërs willen

verder geïntegreerd met de mon-

men. Vooral in de herfst en winter

graag weten waar ze aan toe zijn en

stername, het advies en verslag-

is dit actueel, omdat landbouwers

welke mogelijkheden ze hebben om

legging. “Alles moet automatisch

zich dan afvragen hoeveel ze moe-

kostentechnisch gezien het meeste

en alles moet straks in GIS”, aldus

ten bemesten om het volgende

rendement van het land te kunnen

bodemadviseur Petra van Vliet van

oogstseizoen een goed resultaat te

krijgen.

Blgg. “De huidige ontwikkelingen

bereiken. De vraag dringt zich ech-

in de landbouwsector vragen om geografisch gebaseerde informatie.” Ze zegt het vol overtuiging en enthousiasme. Dit betekent dat in de toekomst Blgg niet meer zonder GIS kan. GIS is voor Blgg langzaamaan een bedrijfskritisch systeem aan het worden.

Precisielandbouw dankzij GIS Ook de ontwikkelingen in de sector maken GIS noodzakelijk. Ze legt uit waarom: “Voorheen koppelden we onderzoekgegevens aan een perceel met een perceelsaanduiding zoals ‘achter de schuur’ of ‘naast de sloot’. Het is begrijpelijk dat zo’n De monsternemers maken vanaf dit jaar allemaal gebruik van GeoPocket, een PDA

omschrijving jaar op jaar verandert.

waar naast orderregistratie ook de bemonsterde oppervlaktes (locaties) in kaart

Hiermee verlies je gegevens die juist

worden gebracht. Met deze geoinformatie kunnen meerdere onderzoeken combi-

interessant zijn om aan elkaar te

neren, wat leidt tot een advies en een optimaal bemestingsplan. De locatie is als het

koppelen. Wat gebeurt er op lange

ware de bindende factor tussen de agrariër en het product.

termijn met een bemestingsplan?

bouwsector vragen om informatie’

Kun je het effect zwart op wit krijgen? Zo

Hoe gaat de monstername in zijn werk?

niet, wat is er dan aan de hand met de bodem waarom het niet werkt? GIS vergroot

De traditionele werkwijze is

het inzicht in het gedrag van de bodem. Om

als volgt: een monsternemer

De monsternemers maken vanaf dit jaar ge-

onze advisering te kunnen verbeteren is een

loopt volgens een zijdelings

bruik van PocketGeo, een voor Blgg ont-

goede geografische verwijzing dus cruciaal.”

W-patroon over het perceel en neemt al lopende met een

wikkeld softwarepakket op de PDA waarmee de bemonsterde oppervlaktes (locaties) in

Veel agrariërs zien in precisielandbouw een

grondboor grondmonsters.

kaart worden gebracht. Op de PDA vindt ook

ontwikkeling waarmee de vruchtbaarheid

In totaal worden veertig

de orderregistratie plaats. Met deze geoinfor-

van het land meer beïnvloed kan worden.

deelmonsters genomen en

matie kunnen in de toekomst recente en his-

Bodemkaarten helpen inzicht te krijgen in

gecombineerd tot één grond-

torische onderzoeken gecombineerd worden,

de status van het land. “Door een veld in

monster.

wat leidt tot een verbeterd bemestingsadvies.

rasters te verdelen kan bovendien een spe-

De locatie is als het ware de bindende factor

cifieke strooikaart opgesteld worden”, legt

Na vorig jaar een pilot te heb-

tussen de agrariër en het product. Bron: Blgg

de bodemadviseur van Blgg uit. Tijdens het

ben gedraaid, gaan dit jaar

bemesten kan een systeem op de trekker –

voor het eerst alle medewer-

die met behulp van GPS over het land rijdt

kers op pad met de mobiele

– de gewenste hoeveelheid per deelgebied

toepassing PocketGeo om de

over het perceel strooien. Voor zover die

geografische gegevens van

hoeveelheid binnen een maximaal valt. Aan

het perceel in op te slaan. Een

bemesting worden immers steeds strengere

GPS-ontvanger op hun pet

milieu-eisen gesteld.

geeft de xy-coördinaten weer.

Werken met verschillende coördinatenstelsels Petra van Vliet, bodemadviseur bij Blgg,

Petra van Vliet: “Het werkt

één van de belangrijkste laboratoria in de

Door al deze ontwikkelingen willen agrari-

fantastisch. Met PocketGeo

agrarische sector voor monstername ana-

ërs zo optimaal mogelijk omgaan met wat

tekenen de monsternemers

lyse en advies, werkt veel met op GPS-ge-

beschikbaar is. “Precisielandbouw heeft de

het perceel in op de TOP25NL-

baseerde gegevens. Hiervoor wordt of RD

toekomst”, is de enige conclusie die Van Vliet

basiskaart. Het opmeten

of WGS84 gebruikt, een referentiesysteem

uit deze ontwikkeling kan trekken. “GIS is de

gebeurt met behulp van GPS.

voor de aarde. “Het gebruik van het juiste

tool om dat te ondersteunen.”

Ze voegen aan het perceel een

coördinatenstelsel moet ik goed in de gaten

code toe. Deze code verwijst

houden. Dat moet goed worden ingesteld.

ook naar de gegevens die in

WGS84 kan de coördinaten op verschillen-

AUTEUR: Harmen van Doorn

de manieren weergeven, bijvoorbeeld gra-

E-MAIL: giswerkt@esri.nl

den-minuten-seconden,

graden-decimale

de Bedrijfs Order Administratie staat. Vervolgens synchroniseert de PDA met

minuten of decimale graden. ArcGIS kan dit

het systeem in Oosterbeek.”

referentiesysteem eenvoudig vertalen naar

En worden analyseresultaten,

het in Nederland als standaard gebruikte

advies en een plaatje met de

Rijksdriehoekstelsel (RD).”

ligging van het perceel op het verslag afgedrukt. 11

GIS Voor gemeenten

Door samenwerken meer profijt van GIS Limburgse gemeenten Gulpen-Wittem en Valkenburg aan de Geul slaan handen ineen.

Waarom het wiel twee keer uitvinden? Dat geldt ook voor het gebruik van GIS binnen een kleine gemeente. Het is ook maar de vraag hoe lang zij het nog alleen kunnen bolwerken. De samenwerkende Limburgse gemeenten Gulpen-Wittem (14.900 inwoners) en Valkenburg aan de Geul (17.200 inwoners) benutten GIS maximaal. â&#x20AC;&#x153;Beschouw elkaar niet als concurrent, maar ga gezamenlijk de uitdaging aan.â&#x20AC;? 13

Voor wie vergadert in het gemeente-

Bij hem aan tafel zitten twee mede-

dat we nu met de drie gemeenten

huis van Valkenburg ligt het gevaar

werkers van de gemeente Gulpen-

Gulpen-Wittem, Vaals en Voerendaal

van wegdromen op de loer; de ver-

Wittem: Jan Knubben, medewer-

één Intergemeentelijke I-visie heb-

gaderzaal kijkt uit over het golven-

ker Vastgoed en goed ingevoerd in

ben opgesteld. Tot 2015 gaan we

de Zuid-Limburgse Heuvelland met

geoinformatie, en Paul van Oojen,

alle projecten rond basisregistraties,

een prachtig kasteel als onbetwiste

beleidsmedewerker I&A. Een ge-

elektronische dienstverlening, Do-

blikvanger.

sprek over GIS, samenwerking en

cumentaire InformatieVoorziening

toekomstdromen.

(DIV) en geoinformatie gezamenlijk

In 2006 was Valkenburg de aan-

oppakken.” Aan Valkenburg aan

komstplaats van een Tour de France-

I-visie

de Geul hebben we nu gevraagd de

etappe. Jean Bertram van de af-

Wat kenmerkt de gemeente Valken-

I-visie te onderschrijven.

deling Planning & Beheer van de

burg aan de Geul? “Dagrecreaties,

gemeente Valkenburg aan de Geul

de mooie omgeving met groeves.

BAG-koppeling

stapt ook graag op de fiets, en is

En natuurlijk de centrale ligging in

Een andere vrucht van de samen-

bestuurslid van het jaarlijkse fiets-

het heuvelland”, somt Bertram op.

werking is de BAG-koppeling. Het

evenement de Mergelheuvelland

Ook Gulpen-Wittem moet het heb-

bedrijf Centric heeft allerlei oplos-

Tweedaagse (www.mh2d.nl).

ben van toerisme en het landschap,

singen om de aparte onderdelen

maar de heren gaan de strijd niet

te koppelen. Meerdere gemeenten,

aan om hun gemeente het beste

waaronder de twee Limburgse, heb-

voor het voetlicht te laten komen.

ben de koppeling inmiddels besteld.

Jan Knubben: “Er is geen sprake

Knubben: “Een plaatje laat meer

van concurrentie, we willen elkaar

zien dan duizend woorden. Wij had-

aanvullen. En juist omdat we zo op

den daarom wel oren naar de tool

elkaar lijken, wilden we ook gaan

die ESRI Nederland en Centric heb-

samenwerken.”

ben ontwikkeld om ArcGIS in te zetten op BAG-gebied. Onze gemeen-

Paul van Oojen legt uit hoe die

ten zijn te klein om GIS-specialisten

samenwerking begon. Ten eerste

in huis te hebben, dus probeer je

moest er een zogenoemde I-visie

uit te diepen wat je al hebt. Ook op

opgesteld worden, een gemeen-

DIV-gebied willen we meer samen-

telijke strategie om ICT op alle ver-

werken, één visie op tafel krijgen.

schillende niveaus te incorporeren.

De meerwaarde van dat samenwer-

Deze visie legt alle plannen rondom

ken is dat je elkaars sterke punten

de toepassingen en gevolgen van

gebruikt, de taken kunt verdelen en

Jan Knubben (l) en Paul van oojen

ICT voor de komende 5 jaar vast.

niet het wiel opnieuw hoeft uit te

(r) van de Limburgse gemeenten Gul-

Van Oojen: “‘Kunnen wij zo’n I-visie

vinden.”

pen-Wittem werken samen met Jean

niet sámen opstellen?’, zeiden we

Bertram (midden) van buurgemeente

als Gulpen-Wittem. We werkten al

Andere voorbeelden van de sa-

Valkenburg aan de Geul om samen te

op andere vlakken samen met de

menwerking zijn: de recente over-

werken op GIS-gebied.

gemeente Vaals, en het is vrij uniek

gang naar een gezamenlijk bodem

Tips voor kleine gemeenten

informatiesysteem (project van zes

als kleine gemeente ben je financi-

Zuid-Limburgse gemeenten), de

eel gezien niet bij machte om zoiets

gezamenlijke aanschaf van een in-

te organiseren. De GIS-component

formatiesysteem voor het beheren

wordt in de toekomst heel belang-

Knubben:

van digitale ruimtelijke plannen en

rijk, zeker in ons heuvellandschap.

“Kijk in je omgeving of er

het samen beschrijven van werk-

Nogmaals: een plaatje laat meer

gemeenten zijn met verge-

processen: Gulpen-Wittem heeft er

zien dan duizend woorden. Als hier

lijkbare grootte en dezelfde

al 310 beschreven, Valkenburg zou

een bouwplan wordt getoetst, dan

uitdagingen, en ga met elkaar

in de samenwerking de overige 180

kijkt men naar de aanwezigheid van

in overleg.”

kunnen doen. Vervolgens wisselen

groeves. Vroeger gebeurde dat met

beide gemeenten hun resultaten

kaarten, tegenwoordig gebruikt

Bertram:

uit. Bertram: “Natuurlijk kost het

men een GIS-programma.”

“Beschouw elkaar niet als concurrent, maar ga gezamen-

tijd om alles op elkaar af te stem-

lijk de uitdaging aan.”

men, maar het doel heiligt de mid-

Wat betreft de toekomst is Bertram

delen.” Van Oojen: “Het nadeel is:

duidelijk over de allergrootste uit-

je bent zo snel als de langzaamste

daging. “Dit is de vraag: kun je een

Van Oojen:

partner. Toch wegen de voordelen

facilitair bedrijf inrichten waarin je

“Het is een kleine moeite om

zwaarder.”

drie gemeenten op geografisch ge-

even om de tafel te gaan zit-

bied met één eenduidig systeem

ten en de taken te verdelen.”

GIS-minded

kunt gaan bedienen? We hopen dat

Qua uitdagingen op technisch vlak

vóór 2015 te realiseren. Zowel voor

vindt Knubben het vooral belangrijk

onze eigen medewerkers, als het

dat iedereen dezelfde taal spreekt.

bedrijfsleven en de burgers in deze

“Medewerkers moeten GIS-minded

regio zou dat prettig zijn.”

worden, want kleine gemeenten kunnen financieel gezien nooit een GIS-afdeling opzetten.” Bertram denkt bij organisatorische uitda-

AUTEUR: Wilfred Hermans

gingen aan gezamenlijke acties.

E-MAIL: gemeenten@esri.nl

“In het heuvelland hebben we in het kader van de BAG-koppeling een integrale workshop gehouden;

“Medewerkers moeten GIS-minded worden.” 15

Samen leven. Samen werken. Samen beter.

Het GIS Competence Center van Atos Origin werkt samen met strategische partners en leveranciers, om in complexe klantomgevingen 100% betrouwbare Geo-ICT oplossingen te realiseren. Of het nu gaat om Asset Management, GIS of Geodata, wij begrijpen het verschil tussen een oplossing die gewoon werkt en een oplossing die concreet meerwaarde oplevert: een betere efficiency, kostenbesparing en een hogere servicegraad. Voorbeelden van deze meerwaarde zijn te vinden in onze beheeroplossing, de KLIC oplossing en onze GIS services. Samen voor een betere oplossing.

Think of the fish. www.thinkofthefish.nl

Jonge honden doen geen geo De vrijdag van het GSDI–congres was geo-jongerendag. Het was leuk, zeker voor deze trotse geo-vader. Maar heb ik daar veel kids gezien die de geogemeenschap op zijn kop gaan zetten? Hmmm… Op LinkedIn had ik staan dat ik inspiratie voor deze column ging opdoen bij de Geo Youth Capital. Daarop kreeg ik een reactie die erg aan het denken zet: “Ik heb al 10 jaar op GIS events het idee dat ik de gemiddelde leeftijd bén”. Nu heb ik zelf het idee dat ik daar al tien jaar jonge hond ben, dus gezien ons leeftijdsverschil (vijf jaar ;o) zou dat wel eens waar kunnen zijn. En daarover doordenkend bekroop mij het gevoel dat de geo-bevolkingspiramide niet klopt.

Column

“Prima dat ik daar ooit de laatste ‘echte’ geo ben!”

Hoe erg is dat? Verdient GIS apart aandacht? De opkomst op evenementen is onverminderd hoog, dus ja. Willen we daar veel GIS’ers zien? Ja, dat ook. Maar juist ook toepassers, en bij voorkeur steeds níeuwe toepassers. Verbreding dus, zorgen dat GIS in de haarvaten komt van allerlei verschillende processen en organisaties. Hebben we daarvoor een complete nieuwe generatie GIS-deskundigen nodig? Nou nee. Wat nodig is in het onderwijs is mensen geografie-aware maken: in elke studie het besef inbouwen dat geografie situaties inzichtelijk maakt. Stond ik zelf voor de keuze ‘geoinformatiekunde of multimedia design’, dan wist ik het ook wel! Wat het spannend maakt is dat er studenten binnen multimedia design rondlopen die geografie daarin weten te betrekken. En die zou ik dan weer op de GIS conferentie willen zien. Niet als GIS’ers, maar als toepassingsdeskundigen. En dat ik daar ooit de laatste (jongste!) ‘echte’ geo ben, prima! Zijn de specialisten overbodig? Nee, ze blijven hard nodig. Er zal altijd een selecte groep zijn die alle ins en outs weet. Die komen vanzelf bovendrijven, daar maak ik me helemaal niet druk over. Mijn kinderen raad ik aan om te doen wat ze leuk vinden, daar goed in te worden en ook om het vooral breed te houden. Specialiseren kan altijd nog. En wie weet worden zij ooit de nieuwe generatie geo-goeroes… AUTEUR: Erik Meerburg | ESRI Nederland E-MAIL: emeerburg@esri.nl

GIS evenementen

Dicht bij de

ESRI International User Conference: dit jaar een bijzonder Nederlands tintje. Een vooruitblik naar ArcGIS 9.4 en ArcGIS Explorer, meer ArcGIS Online en

Ook reikt de directeur van ESRI veel

inspirerende presentaties. De ESRI International User Conference van 2009

awards uit. Hij uit zijn waardering

zorgde er op alle fronten voor dat het grootste GIS-evenement succesvol kon

voor veel mensen die op een bij-

verlopen. En voor Nederland was de ‘ESRI UC’ dit jaar extra speciaal…

zondere manier hebben gewerkt. Eén van de personen die een award

Meer dan 12.000 GIS’ers namen

Het

be-

krijgt is Nederlander Henk Scholten,

deel aan de ESRI International

spreekt Dangermond uitgebreid,

voor zijn GIS-werk in Nederland. Hij

User Conference. “Het wordt een

naar aanleiding van het thema

geeft een korte presentatie over de

bijzondere week.” Jack Danger-

‘Designing our future’. “We zijn

geheimen achter zijn succes. Vrijwel

mond, directeur en oprichter van

allemaal ontwerpers. De wereld

daarna

het wereldwijde ESRI, heet ieder-

verandert hard door ongeleide of

eerst de wereldberoemde econoom

een hartelijk welkom. Op maan-

gecoördineerde acties, het is be-

Hernando de Soto, hij presenteert

dag is hij de hele dag gastheer,

langrijk om dat gegeven vast te

hoe GIS ontwikkelingslanden helpt

praat hij alle presentaties over

stellen. Met GIS hebben we echter

hun bezittingen vast te leggen.

ArcGIS aan elkaar en introduceert

de tools om greep op deze veran-

Voor sommige landen geldt dat de

hij medewerkers die vervolgens de

deringen te krijgen.” Belangrijk

grond waarop ze wonen en werken

nieuwste productontwikkelingen

is dat alles met GIS nu verzameld

hun enige bezit is. Door dit te for-

delen met het publiek. Wie wil

wordt rondom de zogenoemde

maliseren ontstaat bezit, volgens

weten hoe het er in de GIS-sector

cloud, de schat van internet, waar

hem een middel tot rijkdom. Veel

voor staat, moet er hier bij zijn,

online gegevens en webservices

van De Soto’s ideeën zijn al in prak-

dat is duidelijk.

zijn te verkrijgen.

tijk gebracht in Ghana.

visieverhaal

van

ESRI

volgen

keynote-sprekers:

Foto’s: Eric Laycock

‘ESRI-bron’ Ook

Willie

Smits

keynote-

managementsysteem tijdens één

verschillende partijen betrokken en

spreker. De Nederlander (van ori-

van de vele sessies in het conferen-

om alle spelers bijeen te brengen is

gine) spreekt gedreven over na-

tiegebouw. In Room 17 A laten ze

moeilijk. Ze hebben allemaal al ei-

tuurgebieden in Indonesië. Zijn

in een demo zien hoe het systeem

gen systemen waarbij delen moei-

doel is om zo veel mogelijk natuur

werkt en levens kan redden.

lijk is. Dit systeem zou andere syste-

te bewaren voor volgende genera-

men kunnen vervangen.”

ties. Dat doet hij door de noden van

Martin Hendriks, salesmanager van

mensen te combineren met het le-

Aerodata (België), volgde de pre-

Nederland op de ESRI UC

ven van de natuur. GIS-analyses vor-

sentatie met een kritisch oog. “Het

Tientallen

men centrale oplossingen.

kunnen beschikken over actuele en

gebruikers van het ESRI-platform zijn

betrouwbare data in crisissituaties

aanwezig op de User Conference.

Eyeopener

en de mogelijkheid tot het delen er-

Soms voor de eerste keer, sommi-

Vanaf dinsdag gaat de beursvloer

van is van onschatbaar belang. Dat

gen zijn al vaker op de ESRI UC ge-

open. Drie dagen lang presenteert

de technische mogelijkheden er zijn

weest. Wat hen aanspreekt? Er is

een enorm aantal bedrijven zich,

om deze data te communiceren of

werkelijk voor elke tak van sport op

gewoon door een praatje of met

aan te bieden is erg mooi. Uiteraard

GIS-gebied waardevolle informatie

demo’s, aan de geïnteresseerde be-

is het de vraag of men in het geval

vinden. Het voordeel bij de inter-

zoekers. Ergens op de beursvloer,

van een grote ramp afhankelijk kan

nationale ESRI-conferentie is dat de

op de Public Safety Showcase-

en wil zijn van publieke bronnen

presentaties zich ontzettend dicht

zone, staat een Nederlandse stand.

zoals Google Maps of Bing Maps, ik

bij de bron bevinden. Zo kan er met

Geodan en ESRI Nederland hebben

twijfel daaraan. Een briljante vondst

softwareontwikkelaars worden ge-

zich hier gesetteld om voor de eer-

is de gemotoriseerde digitale or-

sproken en gevraagd worden naar

ste keer het crisismanagementsys-

denance, die de partijen in het veld

een aantal tools Een week als deze

teem Eagle internationaal te pre-

- zelfs bij het uitvallen van de ver-

resulteert in een andere relatie tus-

senteren. Met groot succes. Veel

binding - van de laatste situatie-up-

sen klant en leverancier. In een ont-

geïnteresseerden melden zich bij de

dates en informatie kan voorzien.

spannen sfeer is het makkelijker te

demo’s die op gezette tijden star-

Eagle kan volgens mij een bijdrage

praten over ontwikkelingen en zijn

ten. Na de conferentie willen tien-

leveren in het beheersen van cala-

goede ideeën snel geboren. Dat de

tallen Amerikaanse bedrijven het

miteiten.” Voor Ilka May, senior GIS-

lijntjes korter zijn maakt het mak-

systeem testen.

consultant voor Arup (England),

kelijk.

Nederlandse

ArcGIS-

was de sessie een eyeopener. Ze Ook presenteren op dinsdagoch-

heeft een adviserende rol in de vei-

tend Eagle-trekkers Sander Vlotman

ligheidssector. “Het technische deel

AUTEUR: Harmen van Doorn

(Geodan) en Gineke Snoeren (ESRI

van crisisbeheersing is één kant, de

E-MAIL: esri@esri.nl

Nederland) in een sessie het crisis-

andere kant is politiek. Er zijn veel 19

meer perspectief

KUIS van DHV maakt het de kavelverkoper gemakkelijk

Overzichtelijke toepassing voor kavels bespaart gemeente duizenden euro’s. Zestig uur! Dat is ongeveer de tijd die een gemeentelijke medewerker nodig

en daarmee dus enorm veel geld.

heeft om een bouwkavel te verkopen. Loonuren die met name bij grotere

“Ik geloof dat de Vereniging van

bouwprojecten de pan uit kunnen rijzen. Tegenwoordig kan de verkoop van

Nederlandse Gemeenten gemid-

een kavel echter veel sneller. Veertig uur sneller om precies te zijn. En dat

deld 60 uur rekent voor het verko-

allemaal dankzij DHV’s KUIS (Kavel Uitgifte Informatie Systeem), een aange-

pen van een kavel. Nou, dat haalt

paste GIS-applicatie die het tijdrovende archiefwerk van een kavelverkoper

de gemeente Son en Breugel niet.

aanzienlijk beperkt. Het grondbedrijf van de gemeente Son en Breugel on-

Ik denk dat zij hooguit 20 uur kwijt

dervond de voordelen.

zijn voor de verkoop van een kavel.” De adviseur stedelijke ontwik-

Jan van Kuijk, adviseur stedelijke

de kavel is immers gekoppeld aan

keling van DHV maakt vervolgens

ontwikkeling bij DHV en betrok-

de kavel zelf. Met één klik op de

hardop een rekensommetje. Ge-

ken bij de ontwikkeling van KUIS,

knop, heb je dus meteen alle infor-

meenten hebben hun investering

maakt al snel duidelijk dat er bij het

matie over de desbetreffende kavel

er na de verkoop van zo’n vijf à zes

verkoopproces van een bouwkavel

bij de hand.”

kavels al uit. Nu moet je weten dat

veel, heel veel archiefwerk komt

de gemeente Son en Breugel de

kijken. Want, voor de verkoop van

Tijdwinst

komende jaren ca. 180 kavels uit-

een kavel moet wel duidelijk zijn

Van Kuijk denkt niet dat DHV’s

geeft, dus tel uit je winst.”

wat de kavel nu waard is, welke al

KUIS onmisbaar is geworden bij

Een andere tijdwinst is het uitprin-

verkocht zijn en welke nog niet,

de verkoop van kavels, maar het

ten van kaarten om aan de koper

hoe groot de wachtlijsten zijn, wat

bespaart hem wel zeeën van tijd

te laten zien. Dit vermeldt ook de

de karakteristieken zijn en in welk stadium de verkoop van een kavel zich bevindt. Al deze informatie moet worden opgezocht. Een tijdrovend proces, aldus Van Kuijk. Advies- en ingenieursbureau DHV was van mening dat het verkoopproces een stuk efficiënter kon. En dus ontwierp het bureau met behulp van ArcGIS Desktop het systeem KUIS: een geografische kaart waar alle kavels van de gemeente met bijbehorende informatie staan aangegeven. Een ingenieus systeem vindt Jan van Kuijk: “Door je ruimtelijk te oriënteren is het heel gemakkelijk om de juiste informatie te vinden. Alle informatie over 20

Foto: DHV

Bron: DHV

meest recente informatie over de

een vooruitgang in efficiëntie, het

hoogte zijn van dit kostenbespa-

kavels. Jan van Kuijk legt het uit:

is ook heel overzichtelijk, handig

rende systeem. De bouw van woon-

“Stel je voor, iemand wil vandaag

en gebruiksvriendelijk. Alleen re-

wijken binnen kleinere gemeenten

een kavel kopen. Ik nodig deze per-

levante GIS-functionaliteit is opge-

komt sporadisch voor. Daardoor zijn

soon uit voor een gesprek en zorg

nomen. Zo bleef een versimpeld en

veel mensen onbekend met de ef-

dat ik de laatste stand van die kaar-

helder te gebruiken KUIS-systeem

ficiëntste manier van kavelverkoop.

ten heb. De koper kan meteen zien

over.

“Kijk, bij een klein bouwplan is het

welke kavels wel en welke niet meer

voordeel van dit systeem natuurlijk

in de verkoop zijn.” Er zijn meer ge-

Overzicht

weg, maar bij verkoop van meer

meenten die KUIS gebruiken, soms

Het systeem maakt overigens ook

dan 25 kavels zou ik KUIS sterk aan-

met speciale toepassingen. In de

gebruik van kleuren. Elke kavel

raden. Niet alleen omdat het kos-

nieuwe wijk Roombeek in Enschede

heeft een andere kleur, die sym-

tenbesparend werkt, ook vanwege

konden kopers zelfs de breedte van

bool staat voor het stadium van het

het overzicht. Altijd zijn de meest

hun gewenste kavel bepalen. “Dat

verkoopproces van de kavel. “Naar-

actuele gegevens over alle kavels

is echt uniek”, vertelt Van Kuijk. “De

mate het verkoopproces vordert,

binnen je gemeente beschikbaar”,

grootte van de kavel ligt normaal

wordt de kleur van de kavel donker-

aldus Jan van Kuijk.

gesproken namelijk vast. Maar in

der”, aldus Van Kuijk. “Het systeem

Roombeek verkocht de gemeente

is zo makkelijk en basic gemaakt dat

Enschede een strook grond en kon

iedere leek het kan gebruiken.”

iedereen een stuk kopen, hoe groot

Tot slot heeft Van Kuijk het over

of klein de wens ook was.”

kleine gemeenten. Hij weet dat klei-

Het systeem is overigens niet alleen

nere gemeenten veelal niet op de

AUTEUR: Niels Tuijtel E-MAIL: gemeenten@esri.nl

“Gemeenten hebben na verkoop van 5 à 6 kavels hun investering in DHV’s KUIS er al uit.” 21

GIS evenementen

Het geheim van Henk Scholten achter zijn GIS-succes

Foto: Eric Laycock

Maandagmiddag. Het plenaire programma van de ESRI

uitnodiging. Dat risico wilde ik niet lopen…

International User Conference is in volle gang. Jack

Zo’n 25 jaar geleden kwam ik hier ook, voor de eerste

Dangermond, directeur en oprichter van ESRI, vraagt of

keer. Ik was 31 jaar en werkte voor het ministerie van

een goede vriend op het podium wil verschijnen. Deze

VROM in Nederland. Samen met een collega mocht ik kij-

vriend is een Nederlander: Henk Scholten, oprichter en

ken of GIS een systeem was dat we konden gebruiken.

CEO van Geodan en hoogleraar aan de Vrije Universiteit.

Toentertijd was GIS nog maar kleinschalig, maar ESRI was

Hij krijgt als dank voor al zijn inspanningen in de GIS-

– toen al – onverslaanbaar.

wereld de Lifetime Achievement Award. Nu alvast, want zo oud is Scholten nog niet. Hieronder een compilatie

Jack heeft me gevraagd iets te delen over mijn geheimen

van de toespraak die Henk Scholten hield.

achter het succes in GIS. Welnu, daarvoor moeten we eerst naar de zestiende en zeventiende eeuw. In die tijd

“Dames en heren, ik kan niet uitleggen hoe bijzonder

maakten Nederlanders al kaarten. Een heel belangrijke

dit moment is. Toen mijn vrouw hoorde dat ik een Life-

zaak, vanwege de overzeese handel die werd gedreven.

time Achievement Award zou krijgen, was haar reactie:

Ze konden niet zonder ruimtelijke informatie.

‘Is dat niet wat te vroeg voor jou, op jouw leeftijd?’ Na wat wikken en wegen ben ik op de uitnodiging inge-

Op een moment als vandaag moet je terugkijken. Waar

gaan, voor hetzelfde geld ging het om een eenmalige

komt dat succes nu vandaan? Een centrale factor is denk

Vier perspectieven die procesmatig het geografisch bewustzijn vertalen voor diverse sectoren.

Bron: Henk Scholten

ik mijn dubbelrol. Ik benader GIS vanuit twee posities:

kunnen gebruiken om hun kennis te verbeteren. Met

de toepassing, met mijn bedrijf Geodan, en de we-

een klein team hebben we geprobeerd deze kennis en

tenschap, in mijn positie als hoogleraar aan de Vrije

ervaringen bijelkaar te brengen.

Universiteit in Amsterdam. Ik probeer aan beide kanten aanwezig te zijn, daar zit een deel van het geheim. Het

Wanneer je het geografisch bewustzijn wilt vertalen kom

is leuk, maar niet altijd makkelijk om te switchen tussen

je uit op diverse perspectieven: organisatie, database,

beide. Ik ben echter blij dat ik dit werk mag doen. Wer-

analyse en communicatie. Deze scheiding maken we,

ken op beide terreinen wordt gedragen door teams, be-

omdat we geloven dat het onze wereld verbetert. Het

staande uit mensen die gedreven zijn in hun werk. Een

maakt het mogelijk om GIS procesmatig beter in te zet-

team ontwikkelen is enorm belangrijk. Ze zijn cruciaal. Mijn

ten. Dwars door deze vier perspectieven loopt het GIS-

successen zijn de successen van de verschillende teams.

gebruik van diverse sectoren.

Wat hebben die teams klaargespeeld in al die jaren? We hebben het nu over het verleden gehad en het boek Vanuit een wetenschappelijk gezichtspunt: er zijn dui-

is deze week uitgekomen. Voor morgen hebben we het

zenden mensen in de wereld die GIS-diploma’s hebben

Eagle-team in actie. Dit team richt zich op de Common

behaald. Onder de diploma’s van UNIGIS heb ik mijn

Operational Picture, een gedeeld beeld voor alle partijen

handtekening mogen zetten. UNIGIS bestaat uit een

die betrokken zijn bij het bestrijden van een ramp.

wereldwijde samenwerking tussen 17 universiteiten en

We zijn in staat om multidisciplinair informatie uit te

dit team is inmiddels al 16 jaar succesvol bezig. Met de

wisselen op basis van locatie. Op dit moment maakt de

vaardigheden die onze studenten hebben opgedaan

veiligheidssector kennis met dit concept. Deze kennisuit-

zijn we in staat om succesvol samen te werken met GIS

wisseling leidt naar onze vaste overtuiging tot betere en

op heel veel terreinen en over de hele wereld..

snellere acties om een ramp te bestrijden.

Toen ik hier in San Diego kwam, wachtte er iets moois

Dit was of wordt geschiedenis. Er is ook toekomst. Mijn

op mij: een boek. Niet omdat mijn naam erop staat,

vrouw en ik zijn trots op een ander team: ons familie-

maar ook omdat die van mijn zoon en Rob van de Velde

team, inmiddels met kleinkinderen. Een nieuwe genera-

erop staan. En het is een goed verhaal: over het gebruik

tie, een heel andere generatie, maar naar mijn overtui-

van GIS binnen heel veel wetenschappelijke disciplines

ging een generatie die heel veel met GIS zal gaan doen.

en wat we daaruit voor conclusies kunnen trekken. De

De traditionele atlas wordt historie.

vragen waren: wat doe je met GIS in jouw discipline, hoe doe je dat, en waarom denk je dat er iets in het kennis-

De komende dagen wil ik graag met u praten over klein-

domein van jullie vak kan veranderen? Het antwoord:

kinderen, wetenschappelijke boeken en toepassingen.

GIS maakt verschil. En niet alleen in de geografie. Maar

Iedereen enorm bedankt.”

ook in gezondheidswetenschappen, archeologie, geschiedenis en vele andere wetenschappen. Het is onge-

AUTEUR: Harmen van Doorn

lofelijk hoeveel wetenschappen de locatie-eigenschap

E-MAIL: giswerkt@esri.nl 23

Advertentie Oplossingen op het gebied van geo-informatica en mobiliteit Tensing is sterk in geografische en mobiele toepassingen

• Mobiel GIS

in de wereld van GIS en mobiele applicaties. Een team van

• GIS-toepassingen via inter- of intranet

meer dan 75 specialisten ontwikkelt en levert een variëteit

• Onafhankelijke geo-consultancy

aan oplossingen, producten en diensten. We hebben klanten in uiteenlopende markten zoals Delta Nutsbedrijven, de

Tensing

gemeente Delft, het Kadaster, Heineken, Besam, DHL en

T: +31 (0)418 572 800

vele andere overheidsinstellingen en bedrijven. Samen met

I: www.tensing.com

ESRI werken we aan de beste oplossing voor uw organisatie.

M: info@tensing.com

51º 48' 01" N, 5º 14' 31" E

Bezoek ons tijdens de GIS Conferentie op 23 & 24 september 2009 in De Doelen, Rotterdam.

Gemeenten, laat u inspireren!

Global Spatial Data Infrastructure of kortweg GSDI 11 was de titel van de conferentie waar medio juni zo’n 900 congresgangers een zeer interessant programma voorgeschoteld kregen. Wellicht dat de ondertitel: ‘Building SDI Bridges to address Global Challenges’ voor de meeste geo-IT medewerkers van lokale overheden net iets te ‘Global’ was... Een gemiste kans, want SDI’s – of in beter Nederlands GDI’s (Geo Data Infrastructuren) – zijn voor lokale overheden ook de uitdaging van de nabije toekomst om lokale ‘challenges’ aan te pakken. En aan uitdagingen geen tekort in gemeenteland als het gaat om geoinformatie. Deze uitdagingen vragen om een duurzaam en gestructureerd geo-fundament. Een GDI levert dat. Maar wat is dan een GDI? Ja, het is techniek. En ja, het is geodata. Maar nog veel meer is het beleid, bewustzijn, mensen en samenwerking op basis van technische en inhoudelijke standaarden (lees afspraken). Een GDI is uiteindelijk de

Column

“GDI: uiteindelijk dé manier om alle geogerelateerde vraagstukken te faciliteren.”

toekomstige manier om alle geo-gerelateerde vraagstukken te faciliteren met de juiste informatie, op het juiste moment en op de juiste locatie (ook in het veld). Al vele jaren proberen vooraanstaande (inter)nationale geo-ambassadeurs een nationale GDI te realiseren. Op 18 juni is in Rotterdam tijdens het GSDI 11 terecht met trots www.nationaalgeoregister.nl gelanceerd. Dit NGR is het Nederlandse toegangspuntvan INSPIRE (Infrastructure for Spatial Information in Europe), de nieuwe Europese richtlijn die lidstaten verplicht om hun geodatabronnen volgens heldere afspraken en standaarden te publiceren. Zo kunnen andere overheden daar zonder lastige conversies, direct en online gebruik van maken in de vorm van webservices die eenvoudig zijn te integreren in iedere gestandaardiseerde IT-omgeving. Diverse ministeries, provincies en waterschappen hebben inmiddels ook hun ‘eigen GDI’-omgeving ingericht op basis van juist deze standaarden. De ‘challenge’ voor gemeenten is nu om even los te komen van de alledaagse geo-verwikkelingen en in plaats van ‘wetje pakketje’ een ‘GDI-ideetje’ uit te werken met een bijbehorende GDI-roadmap. Dus: laat u INSPIREREN door GSDI, NGR en INSPIRE! AUTEUR: Peter van de Crommert | Geodan E-mail: peter.van.de.crommert@geodan.nl 25

PlanpROces: OPINIE

‘Zekerheid van een complete Wro-oplossing binnen één applicatie’

Met de invoering van de Wet ruimtelijke ordening

binnen het nieuwe digitale planproces en bevat hulp-

(Wro) per 1 juli 2008 moest elk nieuw (bestemmings)

middelen om de kwaliteit van plannen te borgen en

plan worden opgesteld volgens landelijk geldende

te bewaken. PlanpROces is ontwikkeld door Grontmij

standaarden. De digitale verplichtingen uit de nieuwe

en Dezta en wordt ondersteund door ESRI Nederland.

Wro zullen per 1 januari 2010 in werking treden. Deze

Door deze krachten te bundelen wordt een optimale

aanstaande wettelijke verplichting vloeit voort uit het

mix geboden tussen vakinhoudelijke RO-kennis en

programma Digitale Uitwisseling in Ruimtelijke Processen

meer technische (geo-)expertise.

(DURP) van VROM. Bij de ontwikkeling van PlanpROces is goed geluisterd Met de inwerkingtreding van de Wet ruimtelijke or-

naar de wensen en eisen van gemeenten. Al in een

dening breekt een nieuw tijdperk aan voor de Neder-

vroeg stadium zijn een zestal gemeenten betrokken

landse ruimtelijke ordening. Naast allerlei inhoudelijke

bij de ontwikkeling van de applicatie: Arnhem, Zwolle,

en procesmatige veranderingen moeten gemeenten

Leiden, Noordoostpolder, Raalte en Maasdriel. Hier-

ook aan de slag met digitale plannen. Het werken met

mee is de aansluiting van PlanpROces op het gemeen-

digitale plannen leidt tot andere werkprocessen en –

telijke planproces optimaal gewaarborgd.

methoden op de afdeling RO, maar ook bij vergunningverleners, baliemedewerkers en andere gebruikers van

PlanpROces bestaat uit een basisapplicatie en diverse

ruimtelijke plannen in een gemeentelijke organisatie.

aanvullende modules. Hierdoor is het mogelijk de

Na een periode van gewenning zal de meerwaarde van

applicatie geheel naar eigen inzicht op te bouwen en/

digitale plannen zich bewijzen. Het gebruik van digi-

of uit te breiden. Organisaties beschikken op die ma-

tale plannen zal snel toenemen en daarmee de vraag

nier over een optimale oplossing, nu en in de toekomst.

naar nieuwe en betere toepassingen.

PlanpROces Basisapplicatie Grontmij, Dezta en ESRI Nederland werken langdurig

Centraal staat de PlanpROces Basisapplicatie. De Ba-

samen om de ruimtelijke ordenaars te ondersteunen bij

sisapplicatie biedt functionaliteit voor het registreren,

het benutten van de nieuwe mogelijkheden die digi-

controleren en beheren van digitale ruimtelijke plan-

tale plannen bieden. Aansluiting bij – en interactie met

nen en ondersteunt daarbij alle gemeentelijke plan-

– andere gemeentelijke processen en informatiesyste-

typen. Via een inzichtelijke menustructuur wordt de

men (o.a. WABO, Wkpb, GIS, DMS) staan daarbij cen-

gebruiker als het ware stap voor stap door het digitale

traal. De eerste stap ter ondersteuning van de digitale

planproces heen geleid, van registratie tot en met pu-

aspecten van de Wet ruimtelijke ordening is gezet door

blicatie van het plan via RO-Online.

de gezamenlijke ontwikkeling van PlanpROces.

IMRO-tekenen PlanpROces

De module IMRO-tekenen biedt de gebruiker een vol-

PlanpROces werd ontwikkeld voor het beheren van

waardige IMRO-conforme tekenapplicatie. Met deze

ruimtelijke plannen in het digitale planproces con-

module kan de plankaart worden getekend en IMRO-

form de Wet ruimtelijke ordening (Wro). De applicatie

codering worden toegevoegd aan de planobjecten.

stelt RO-medewerkers in staat alle taken uit te voeren

Gebruiksgemak staat daarbij voorop. De module sluit

daarom aan op het denken werkproces van de gebrui-

PlanpROces light

ker. De module IMRO-tekenen is gerealiseerd op basis

Een stapsgewijze invoering van de Wro kan de druk op

van ArcGIS Desktop.

RO-afdelingen verlichten. PlanpROces light biedt daarvoor dĂŠ oplossing. Een van de eisen van de Wro is dat alle

Planteksten opstellen

plannen moeten worden gepubliceerd via RO-Online.

Voor het opstellen van planteksten is een integratie

Juist in deze functionaliteit voorziet PlanpROces light.

met Dezta Plan gerealiseerd. Dezta Plan is momenteel

De applicatie biedt functionaliteit voor het digitaal

de meest gebruikte standaardapplicatie voor objectge-

waarmerken en publiceren van het plan en het mani-

richte IMRO-gecodeerde planteksten. Met Dezta Plan

fest. Hierdoor wordt het mogelijk om op laagdrempe-

is het mogelijk om planteksten op te stellen en uit te

lige wijze te voldoen aan de publicatieplicht die vanaf

voeren volgens de verplichte standaarden. Vanuit een

1 januari 2010 geldt.

centraal beheerde bibliotheek, waarin de modelregels van de organisatie conform SVBP2008 zijn opgeslagen,

Succesproduct

kan eenvoudig de basis van een nieuwe plantekst wor-

Door de samenwerking van Grontmij, Dezta en ESRI

den gegenereerd.

Nederland is een sterke combinatie van kennis en ervaring ontstaan. PlanpROces is daarbij ontwikkeld in nauwe

Plan Monitor

samenwerking met een kerngroep van een zestal ge-

De module Plan Monitor biedt de mogelijkheid om het

meenten. Hierdoor staat niet de techniek maar het plan-

verloop van een planprocedure te registreren en te be-

proces centraal binnen de applicatie, waardoor de ruim-

waken in directe samenhang met het beheer van plan-

telijke ordenaar weer zelf leidend wordt. Niet voor niets is

nen. Per fase kunnen diverse gegevens worden geregis-

PlanpROces momenteel marktleider in Nederland waarbij

treerd, waaronder het verloop van het (voor)overleg en

voor in ieder geval ruim 3,5 miljoen inwoners de ruimte-

de vaststellings- en beroepsprocedure. Ook de digitale

lijke plannen met PlanpROces beheerd zullen worden!

verplichtingen gedurende het planproces kunnen worden geregistreerd, zodat duidelijk is wat in welke fase is

Kijk voor meer informatie op www.PlanpROces.ro

gedaan. AUTEUR: Vincent Sieben | Grontmij E-MAIL: vincent.sieben@grontmij.nl

Bron: Grontmij

GIS VOOR GeMEENTEN

Leusden aan slag na implementatie GeoWeb

Kaarten ondersteunen continu de gemeentelijke werkprocessen. Kaarten moeten dus functioneel zijn en voldoen aan strenge eisen. Maar kaarten mogen er ook mooi uitzien. Dit is ook het uitgangspunt bij de gemeente Leusden. Mooie kaarten maken is één, deze kunnen gebruiken is het belangrijkste. In Perspectief ging in gesprek met de GIS’ers van de middelgrote gemeente. Leusden is één van de gemeenten

een toegankelijke interface. Belang-

langrijk. “We beseffen ons goed

die een grote stap heeft gemaakt:

rijk, want de gemeente Leusden is

dat we als overheidsinstelling de

van een verouderd GIS-systeem

niet zo groot dat er één of meer-

data goed moeten kunnen beheren.

naar het moderne ArcGIS. “We heb-

dere fulltime GIS’ers in dienst zijn.

Werken met verkeerde informatie

ben nu in huis wat we al jaren nodig

Diverse soorten van geoinforma-

of zelfs deze informatie verstrekken

hadden. Tegelijkertijd zijn we klaar

tie bevindt zich op meerdere afde-

is not done.”

voor de toekomst.” Kees Waaldijk

lingen. Waaldijk: “Binnen ons team,

is duidelijk gelukkig met de keuze

Geo-informatie, wordt onder meer

Bredere inzet

die hij, samen met Carmen Galati en

gecoördineerd, maar wij doen nog

De inzet van GeoWeb is op dit mo-

een aantal andere collega’s, heeft

veel ander werk. Werken met GIS is

ment nog redelijk beperkt, het is

gemaakt.

niet onze dagtaak.” Toch krijgt het

immers erg nieuw voor Leusden. De

beheer van geoinformatie welover-

vakgebieden Belastingen en WOZ

Het vorige informatiesysteem is

wogen de aandacht van Waaldijk

(Waardering Onroerende Zaken)

ruim 7 jaar in gebruik geweest.

en Galati. Zo moet informatie goed

kunnen echter voor hun werkzaam-

“Maar het was al lang duidelijk

worden opgeslagen in een geo-

heden niet zonder gevisualiseerde

dat we naar iets anders moesten

database, vinden zij. Daarnaast

informatie. Met name de lucht-

uitwijken”, geeft Waaldijk onom-

moet de informatie goed op kaar-

foto’s worden heel frequent ge-

wonden aan. “Op een gegeven mo-

ten en interne webservices gepre-

raadpleegd. De WOZ-kaart wordt

ment kwam er een aantal redenen

senteerd kunnen worden.

naar aanleiding van de WOZ-objecten in de BAG (Basisregistraties

die maakten dat we de keuze snel moesten gaan maken. Zo hadden

Alle informatie van de gemeente

voor Adressen en Gebouwen) – dit

we een beetje CAD – hier maakten

bestaat uit geoinformatie, soms sta-

jaar een actueel thema – gemaakt.

we de beheerkaart mee – in een oud

tisch, soms dynamisch. “Dat Geo-

Van de 220 mensen die de ge-

CAD-pakket. Dit werd niet meer

Web zo’n belangrijke rol voor ons

meente in dienst heeft gebruiken

ondersteund door de leverancier.

speelt is dus ook niet voor niets. Elk

nu al zo’n 50 mensen GeoWeb. “De

Daarnaast liep landelijk de ontwik-

ruimtelijk project begint en eindigt

promotie van GeoWeb was zeer

keling van digitale bestemmings-

met geoinformatie.” Dit bewustzijn

eenvoudig, mond-tot-mondreclame

plannen. Met de oude software

probeert Kees Waaldijk binnen de

van zo’n drie a vier mensen zorgde

konden we niet meer uit de voe-

organisatie te stimuleren. “De kaart

ervoor dat er veel belangstelling

ten.”

moet de basis zijn. Er is data wan-

ontstond.”

neer een project start en wanneer

Gebruiksvriendelijk

het eindigt moet de situatie op-

Als het team Geo-informatie van

Een snelle start met het ArcGIS-

nieuw worden ingemeten. Daarna is

Leusden eenmaal ervaring heeft

platform was snel geregeld. Het

het een kwestie van data beheren.”

met GeoWeb, gaat er gemeente-

gebruiksvriendelijke GeoWeb kent

De kwaliteit van de data is erg be-

breed geprofiteerd worden van

Een basiskaart met een kaartlaag percelen in de wijk

Een basiskaart met een kaartlaag percelen van Kamp

Rozendaal (eurowoningen).

Amersfoort (gemeente Leusden). Bron: gemeente Leusden

GeoWeb, een logische keus van gemeente Leusden Veel gemeenten hebben net als

GeoWeb is erg geschikt om gro-

wordt daarom ook hen aange-

Leusden te maken met een soft-

te hoeveelheden geografische en

stuurd. Jaarlijks is er bij één van

ware-pakket dat niet meer aan de

administratieve gegevensFoto: aanCriste de organisaties een gebruikersbijSmeets

wensen voldoet. Een overstap naar

bieden in een organisatie. Gebrui-

eenkomst. Niet alleen om over de

webviewer GeoWeb is voor velen

kers ervan kunnen met enkel een

functies te praten, maar vooral ook

een logische keuze.

internetbrowser informatie opvra-

om ervaring met elkaar te delen.

gen. De standaardapplicatie wordt

Elkaar op de hoogte brengen van

De standaardapplicatie, ontwikkeld

steeds vaker ingezet in diverse

de verschillende gebruiksmogelijk-

door ESRI Nederland en Grontmij, is

werkprocessen, zoals in de BAG of

heden wordt door de gebruikers

inmiddels een begrip. Na ruim 5 jaar

de Wkpb.

zeer gewaardeerd. Vorig jaar werd

wordt de webviewer door meer dan

GeoWeb 3 gelanceerd en is het

80 organisaties uit diverse werkvel-

De functies en mogelijkheden van

volledig gebaseerd op het ArcGIS

den gebruikt als omgeving. GeoWeb

GeoWeb

Server-platform.

is ideaal voor organisaties die niet

bepaald door wensen van de ge-

zich met ontwikkelen van hun web-

bruikers. Het is tenslotte een web-

E-mail voor meer informatie over

viewer bezig willen houden.

applicatie voor de gebruikers en

GeoWeb naar rcolijn@esri.nl

GeoWeb. Kees Waaldijk: “Op ter-

heer Openbare Ruimte en de brand-

goede

mijn gaan we afdelingen die ook

weer. De GIS’ers Waaldijk en Galati

maar ook op basis van prijs konden

veel baat zullen hebben van geoin-

verwachten er veel van.

we geen andere keuze maken.” Het

worden

voornamelijk

formatie, zoals Volkshuisvesting, fa-

prijs-kwaliteitverhouding,

belangrijkste waar Leusden echter

ciliteren. Onder meer de BAG vormt

Klaar voor de toekomst

waarde aan hecht is de betrokken

een bron van geoinformatie.” Ruim-

De beide GIS’ers zijn ‘zeer tevreden’

houding. Galati: “De persoonlijke

telijke Ordening en Ruimtelijke Ont-

met ESRI Nederland als leverancier

manier waarop de medewerkers

wikkling krijgen op korte termijn

van GeoWeb. “ESRI staat weliswaar

met ons omgaan is open en eerlijk.

een pilot voor de kiezen. Evenals Be-

bekend als een leverancier met een

Ze adviseren ons goed op basis 29

GIS VOOR GeMEENTEN

“Elk ruimtelijk project begint en eindigt met geoinformatie.”

van onze wensen en leren ons hoe

tijd ook op www.leusden.nl worden

GeoWeb gerealiseerd worden. De

GeoWeb werkt.”

ontsloten. De burger kan dan direct

gemeente kan voorlopig nog hard

profiteren van de Leusdense geoin-

aan de slag met geoinformatie.

De nieuwe databeheertool van

formatie.

Leusden kent een uitgebreide GISfunctionaliteit. Dat is handig met

Leusden vindt dat ze met GeoWeb

AUTEUR: Harmen van Doorn

het oog op de toekomst. Waaldijk:

een goed pakket in handen heeft

E-MAIL: gemeenten@esri.nl

“Dan hebben we natuurlijk wel wat

om de geoinformatie-voorziening

meer mankracht nodig.” Naast Geo-

en het beheer van gegevens goed

Web op intranet met beperkte func-

te kunnen regelen. En ook de wen-

tionaliteit zal dit na verloop van

sen voor de toekomst kunnen met

GISDIENSTEN Computer Based Trainingen in tweede helft 2009 Foto: Erik Visser

In het opleidingenaanbod van ESRI Nederland is een aantal opleidingen in de vorm van Computer Based Training (CBT) opgenomen. ESRI Nederland is in 2005 begonnen met deze manier van opleiden en vele deelnemers hebben inmiddels met succes een CBT afgerond. Elke maand staan vijf dagen ingepland voor een Computer Based Training. Tijdens deze dagen kan de deelnemer zelf bepalen wanneer zij of hij de opleiding wil volgen. Via een door ESRI Nederland ontwikkelde applicatie, krijgt de deelnemer alle presentaties en demonstraties te zien. Heeft een deelnemer moeite met bepaalde onderdelen of vragen, dan is er altijd een

Ook in de tweede helft van 2009 zijn een aantal

docent aanwezig die een uitgebreide toelichting kan

opleidingen als Computer Based Training (CBT) te vol-

geven.

gen. Het gaat om de volgende opleidingen: Introductie

Het maximaal aantal dagen komt overeen met het aan-

in GIS concepten met ArcGIS, Gebruik van ArcGIS Desk-

tal dagen van een inschrijfopleiding. Bij een Computer

top, Databeheer en Analyses in ArcGIS Desktop, ArcGIS

Based Training is de deelnemer wel vrij om de opleiding

Spatial Analyst, Tekenen in ArcMap en Gebruik van de

eerder af te ronden. De prijs is gelijk aan die van een re-

geodatabase.

guliere inschrijfopleiding.

Succesvol blijven werken met geoinformatie

ESRI Nederland gaat â&#x20AC;&#x2DC;deliveryâ&#x20AC;&#x2122; een prominentere positie geven binnen het ArcGISplatform. De GIS-marktleider blijft daarom investeren in het verbeteren van support, opleidingen en installatie- en configuratiediensten. De klant centraal zetten blijft het uitgangspunt. 32

ESRI Nederland

Ed van Ingen, de nieuwe algemeen directeur van ESRI

klant geholpen moet worden, het Service Center regelt

Nederland, blijft nuchter onder deze aankondiging.

het gewoon. De eerste reacties van klanten zijn veelbe-

“We willen onze klanten zo goed als mogelijk facili-

lovend!

teren in het succesvol inzetten van het platform”. Het gebruik van GIS is in een rap tempo van toenemend

Toevoegingen

belang voor onze klanten. Daar horen nu eenmaal

De supportdiensten zijn de laatste jaren uitgebreid. Som-

professionele ondersteuning en opleidingen bij. Het is

mige organisaties hebben een Service Level Agreement

noodzakelijk om de kwaliteit van die diensten regelma-

(SLA) waarin bepaalde afspraken over support voor een

tig goed onder het vergrootglas te nemen. Het klantte-

bepaalde termijn zijn afgesproken. Verder is er het Doc-

vredenheidsonderzoek is zo’n mooie graadmeter, maar

tor’s Office, een support engineer op locatie. Van Ingen:

zeker ook de contacten met klanten.

“Een dienst die we in ons Enterprise License Agreementprogramma voegen.” Bij het ministerie van LNV, RWS

Ook ESRI Nederland gaat bewust om met investerin-

en Defensie wordt dit al een tijd ingezet en niet zonder

gen. “Een euro kan maar één keer worden uitgegeven.

succes. Klanten vinden het prettig om laagdrempelig ter

Het is altijd de vraag wat het meeste rendement ople-

plekke vragen te stellen. Aan de andere kant geeft het

vert voor ons en onze klanten, een gezonde bedrijfs-

ons een mooi inzicht van trends in kennisbehoefte zodat

sturing. We letten scherp op de uitgaven. En ook wij

we daarna opleidingenbehoefte en mogelijkheden sa-

zetten software in om het werk beter te organiseren.

men kunnen vaststellen. Docenten komen bijvoorbeeld

Ons ERP-systeem wordt integraal toegepast door de

langs om verschillende opleidingstrajecten volledig op

gehele organisatie en zorgt voor meer inzicht, waar-

maat vast te stellen. Door dit met elkaar te bespreken

door we efficiënter kunnen werken. Alle informatie

ontstaat een klassieke win-win. Nieuw is een support-

van klanten wordt vastgelegd en op verschillende

medewerker die organisaties inhoudelijk gaat adviseren

plekken in de organisatie toegankelijk gemaakt. Dit

in het ontwikkelen op ArcGIS Server. Van Ingen: “Dit is

versnelt de afhandeling van iedere willekeurige vraag

een rechtstreeks gevolg van de laagdrempelige wijze

van een klant.”

van ontwikkelen op ArcGIS Server. We zorgen er nu voor dat deze klanten meer kunnen terugvallen op support.

ESRI Nederland vindt het een continu aandachtspunt

Al met al bestrijkt onze afdeling Support een behoorlijk

om kwalitatief goede delivery in zo kort mogelijke

deel van onze organisatie.”

tijd uit te voeren. “Dat verhoogt het rendement niet alleen voor ons, ook klanten zijn gebaat bij een vlotte

Om klanten meer tegemoet te komen voegt ESRI

implementatie. We gaan er zeker niet op beknibbe-

Nederland de best practises van de afgelopen jaren

len.” Om het proces goed aan te sturen blijft de klant

samen. Deze worden door middel van een diensten-

toegang krijgen tot delivery via een centrale poort, het

catalogus aangeboden. Van Ingen: “Zie het maar als

Service Center. Van Ingen: “Binnen het Service Center

een menukaart met verschillende, gestandaardiseerde,

bevinden zich alle processen waar onze klanten direct

diensten. Zoveel mogelijk tegen vaste condities zodat

mee te maken krijgen. Van de afhandeling van orders

onaangename verrassingen voorkomen zullen wor-

tot de eerste opvang van supportaanvragen en van

den.” Een voorbeeld hiervan is een periodieke check

het inplannen van medewerkers tot de planning van

van de systemen van de klant. Van Ingen: “Een APK op

de opleidingen”. Eén telefoontje en wij zorgen er voor

de infrastructuur waar het platform op draait, eigenlijk

dat er antwoord komt. Het maakt niet uit waarmee de

een vorm van pro-actief beheer.” 33

Onbeperkt GIS voor kleine en middelgrote gemeenten Kleine en middelgrote gemeenten in Nederland

meenten tot 75.000 inwoners onbeperkt gebruik

kunnen binnenkort gebruik maken van een speci-

maken van de ArcGIS en ArcGIS Server producten.

ale Enterprise License Agreement (ELA). Algemeen

Kosten zijn daarbij afhankelijk van het aantal inwo-

directeur Ed van Ingen legt kort uit wat het inhoudt:

ners.” Meer informatie over de ELA voor kleine en

“Tegen aantrekkelijke voorwaarden kunnen ge-

middelgrote gemeenten vindt u op www.esri.nl.

Het licentiemodel van een Enterprise License Agreement

zo’n contract. Van Ingen: “Maar een ELA is niet meer

(ELA) heeft de laatste jaren ook in Nederland voet aan

alleen bedoeld voor de grootgebruikers.”

de grond gekregen. Met deze overeenkomst heeft een klant voor een afgesproken periode en voor een vast

Met alle investeringen in delivery hoopt ESRI Nederland

bedrag per jaar onbeperkt toegang tot alle licenties

de gebruikers van het ArcGIS-platform de faciliteiten te

van het ArcGIS-platform, inclusief het onderhoud. Het

bieden om succesvol te kunnen zijn in het werken met

GIS-gebruik wordt daarmee budgettair en voorspel-

geoinformatie. Van Ingen: “De dialoog met onze klan-

baar. Innovatie wordt gestimuleerd omdat licenties

ten blijft daarin ontzettend belangrijk. En daar blijven

klaar op de plank liggen. Naast de eerder genoemde

we ons volop voor inzetten.”

Doctor’s Office, zijn ook technical reviews en business reviews onderdeel van de invulling. Klanten als Shell, het ministerie van LNV en Rijkswaterstaat hebben

Nieuwe gezichten in de directie van ESRI Nederland

AUTEUR: Harmen van Doorn E-MAIL: esri@esri.nl

Ed van Ingen (l) en Frits van der Schaaf vormen samen de directie van ESRI Nederland.

Het afgelopen jaar hebben verschuivingen plaats-

Schaaf (adjunct-directeur) vormen samen de nieuwe

gevonden in de directie van ESRI Nederland. Mark Her-

directie van ESRI Nederland. Vanuit de ‘koppeltjesge-

bold werd de CEO van de ESRI Nederland Groep nadat

dachte’ die ESRI Nederland hanteert een logische keuze.

Dick Visser aan had gegeven zijn verantwoordelijkhe-

Van Ingen gaat over de commerciële gang van zaken.

den over te willen dragen. Zijn interim-directeurschap

Van Ingen stuurt delivery en sales aan. Hij heeft delivery,

voor de werkmaatschappij AQUAGIS werd opgevolgd

sales en financiën onder zijn hoede. Van der Schaaf is zijn

door Jurgen ten Siethof.

‘inhoudelijk geweten’. Hij houdt zich vooral bezig met de

Ed van Ingen (algemeen directeur) en Frits van der

visie van het bedrijf, marketing en business consultancy.

Call for maps

Toon uw kaart op groot formaat! Maakt u ook mooie en praktische kaarten met ArcGIS? Laat ze printen door HP op één van hun grootformaat printers en win de juryprijs of de publieksprijs tijdens de GIS Conferentie. Bezoekers kunnen op uw kaart stemmen via het speciale stembiljet. Aan het einde van de GIS Conferentie worden de winnaars bekend gemaakt. Na afloop krijgt u uw kaart mee naar huis.

E-mail uw kaart uiterlijk 11 september 2009 naar evisser@esri.nl en wie weet wint u de MapGallery! Elke kaart is van harte welkom. Zie meer op www.mapgallery.nl Voorwaarden • Gemaakt met ArcGIS 9.0 - 9.3. • JPG of PDF, 72dpi-150dpi. • A0 formaat (1189 mm 841 mm).

interview

‘Geografisch denken is voor ons een tweede natuur’ Geografisch denken is overal te vinden. Je hoeft er geen GIS’er voor te zijn, vindt Bas Bijtelaar. De mens is immers van origine al gewend om zich een beeld te vormen van de omgeving. En hier rekening mee te houden in het dagelijks leven. Om het werk efficiënter en effectiever te maken is geografisch denken vaak een voorwaarde. Een GIS-opleiding kan helpen het geografisch denken verder te ontwikkelen. “Zijn er eigenlijk wel mensen die

heer, monitoring, recreatie, maar ook

maakt mensen bewust van de waar-

níet geografisch denken? In het da-

processen binnen communicatie,

vraag. GIS helpt om geografisch te

gelijks leven stellen we immers al-

marketing en logistiek”. Staatsbos-

denken en het is een hulpmiddel om

lemaal voortdurend de waar-vraag.”

beheer beheert bijna 250.000 hec-

met ruimte om te gaan. Waar geo-

Aan het woord is Bas Bijtelaar. Hij is

tare natuur in Nederland en waar-

grafisch gedacht wordt, wil je dat

sinds februari van dit jaar program-

borgt de kwaliteit van een groene

GIS gebruikt wordt.”

mamanager GIS bij Staatsbosbeheer.

leefomgeving voor mens, plant en

Deze functie werd gecreëerd nadat

dier. GIS is hierbij een onmisbaar

Hoewel, dat is ook weer niet altijd

Staatsbosbeheer vorig jaar het ge-

hulpmiddel. Een programma moet

een must, heeft Bijtelaar ontdekt.

bruik van GIS onderzocht en een vi-

ervoor zorgen dat GIS doordringt

“Ik ben erachter gekomen dat het

sie ontwikkelde over de optimale rol

tot in de haarvaten van de organi-

niet áltijd nodig is om GIS te gebrui-

van GIS binnen de organisatie. “De

satie. Ook wordt er gewerkt aan de

ken. Staatsbosbeheer heeft veel lo-

conclusie was dat er al veel wordt

kwaliteit van de data en de manier

kale medewerkers, die mensen wer-

geprofiteerd van GIS. Staatsbos-

waarop we de techniek gaan inzet-

ken nog niet allemaal met GIS. Dat

beheer denkt al enorm geografisch,

ten.”

wil overigens niet zeggen dat ze niet

maar de komende 5 jaar kan dit nog

geografisch denken. Integendeel. In

meer ingebed worden. Het eind-

GIS: noodzaak

hun hoofd zit wel een kaart, een

doel is dat medewerkers, burgers

Dit proces, waar veel geografisch

zogenoemde mental map. Ook bij

en partners op ieder moment en op

denken centraal staat, moet Bij-

hen komt de waar-vraag steeds weer

iedere plaats in gebieden van Staats-

telaar

bosbeheer kunnen beschikken over

denken zet de waar-vraag centraal.

relevante informatie en deze onder-

Waar is iets? Waar kan iets? En de

Het wordt een ander verhaal als

ling kunnen uitwisselen.”

context: waar staat iets ten op-

andere partijen gebruik moeten ma-

zichte van iets anders? Door GIS-

ken van de kennis in het hoofd van

Bijtelaar praat vol enthousiasme

ondersteuning en opleiding wordt

de lokale medewerker. “Is de juiste

over het werk van zijn organisa-

geleerd om deze vraag als zodanig

geoinformatie verstrekt, zodat an-

tie. “Alles wat wij hier ondernemen

te herkennen, hoe we er antwoord

dere personen iets met hun waar-

heeft een geografische component.

op kunnen geven en welke moge-

vragen kunnen doen? Hiervoor wil

GIS ondersteunt allerlei processen,

lijkheden de vraag biedt. Het stimu-

je niets anders dan een GIS gebrui-

primaire processen als terreinbe-

leert dus om ruimtelijk te denken en

ken. Een aannemer kan ik niet beter

aansturen.

“Geografisch

terug.”

dan met een kaart aangeven welke gebieden gemaaid

er meer draagvlak voor plannen worden gecreëerd. Een

moeten worden of welke heide geplagd moet worden.

combinatie van kaarten met 3D-visualisaties, fotoani-

Hij kent immers de situatie niet. Om de waar-vraag te ver-

maties en virtual reality helpt om een toekomstig per-

beelden en een situatieschets te geven die hij net zo in-

spectief van geplande ingrepen in de ruimte te schetsen.

terpreteert als ik het bedoel, heb ik een kaart nodig.” GIS

Wanneer je de bediening van dergelijke technieken ook

is ook een tool om gegevens in je hoofd te objectiveren.

nog heel laagdrempelig maakt door bijvoorbeeld touch

“Mensen kunnen meer vertrouwen op hun beeld wan-

screens en bewegingsherkenning, dan wordt de waarde

neer ze weten dat deze klopt met feitelijke gegevens. De

hiervan nog groter.”

werkelijkheid ziet er soms anders uit dan het lijkt. Daar laat GIS zijn waarde zien. Met onze nieuwe applicatie, de

Bijtelaar gelooft niet dat nieuwe technieken en ontwik-

mobiele boswachter, is het registreren van gegevens over

kelingen er altijd voor zorgen dat mensen geografischer

plant- en diersoorten een stuk gemakkelijker gemaakt.”

gaan denken. Voor sommige mensen heeft bijvoorbeeld

Verder is het noodzakelijk om GIS in te zetten als gege-

de routeplanner van locatie juist een tijdsvraag gemaakt.

vens overgedragen worden voor de toekomst.

“Maar over het algemeen kun je wel zeggen dat geografische bewustwording wordt gestimuleerd. Google

Virtual reality

Earth heeft bijvoorbeeld kaarten met informatie erop

Bijtelaar denkt even na en zegt dan: “Toch heeft een

veel toegankelijker gemaakt.”

kaart soms beperkingen. Dan zou je andere manieren willen inzetten om het resultaat van geografisch denken te

Bijtelaar besluit te zeggen dat voor Staatsbosbeheer de

verbeelden. Als Staatsbosbeheer zoeken we naar nieuwe

mogelijkheden dus legio zijn om de programmadoel-

mogelijkheden om mensen een gevoel te geven hoe een

stellingen te halen. De komende jaren zal innovatiever

gebied er over 10 of 20 jaar uit zal zien. Dit is handig bij

omgegaan worden met ruimte en GIS. “Want geografisch

het ontwikkelen van natuurgebieden. Bewoners kunnen

denken, dat is voor ons een tweede natuur.”

zich – logisch – niet altijd voorstellen hoe een gebied er in de toekomst uit zal gaan zien. En natuur groeit niet zo

AUTEUR: Harmen van Doorn

hard. Door het combineren van nieuwe technieken kan

E-MAIL: giswerkt@esri.nl

De basisregistraties te lijf met ArcGIS

Recensie

Handboek ArcGIS voor Gemeenten Barend Sneller, ESRI Nederland, 2009, 152 pagina’s. Bestel het boek via www.esri.nl. Meer weten over BAG en ArcGIS? E-mail naar Barend Sneller (bsneller@esri.nl). Hij zal het handboek tijdens een praktische workshop behandelen E-mail voor meer informatie naar gemeenten@esri.nl.

Met het ‘Handboek ArcGIS voor Gemeenten’ poogt Barend

De opbouw van het boek zit goed in elkaar. Van niets tot

Sneller een brug te slaan tussen de vragen in de gemeente

iets. Verken je data en analyseer deze, zodat je goed weet

en ArcGIS. Het boek behandelt de opbouw van een centrale

wat je hebt, en wat je eraan hebt. Een goede basis om mee

geodatabase tot en met het beheer, gebruik en analyse er-

te beginnen. De oefeningen zijn relevant voor mijn werk

van. De kennis en ervaring die wordt opgedaan is direct

in de gemeente, daarnaast komt er ook veel standaard

bruikbaar voor de BAG, maar ook op andere vlakken van

functionaliteit van zowel ArcMap als ArcCatalog aan bod.

gemeentelijk gegevensbeheer en GIS-analyse. Een beetje onderbelicht vind ik de tekenfunctionaliteiten Eigenlijk verschijnt het ‘Handboek ArcGIS voor Gemeenten’

van ArcGIS. De software kent veel (verborgen) functies die

ietwat aan de late kant. Het boek beschrijft een methode

behulpzaam kunnen zijn bij het tekenen.

hoe ArcGIS het best is in te zetten voor het maken van de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) die uiterlijk

Soms lijkt het boek geschreven voor een beginnende

op 1 januari 2010 klaar moet zijn. De meeste gemeenten

ArcGIS-gebruiker. Op andere momenten voer je han-

zijn vorig jaar al begonnen met de BAG.

delingen uit die een gevorderde ArcGIS’er niet zouden misstaan. Doordat de BAG als onderwerp wordt gebruikt

Dit wil overigens niet zeggen dat het boek onbruikbaar is,

voor de oefeningen is het herkenbaar voor gemeenten,

integendeel! Met de oefeningen in het boek kan duidelijk

waardoor de gebruikers redelijk makkelijk door de stof

worden geleerd hoe ArcGIS kan worden gebruikt om het

zullen komen. Al met al is het boek een aanrader voor de

BAG-bestand te controleren op onjuistheden en deze aan

gemeenteambtenaar die met ArcGIS werkt.

te passen. Juist door deze oefeningen leer je ArcGIS goed kennen, al zou het niet juist zijn te denken dat je dan álle mogelijkheden van ArcGIS kent.

AUTEUR: Michel Derksen | gemeente Bronckhorst E-MAIL: m.derksen@bronckhorst.nl

TOen en nu

Geo-services goed geregeld

Nieuwe geo-infrastructuur helpt Noord-Brabant beheer van services te regelen met als resultaat stabiliteit en betere performance. De provincie Noord-Brabant heeft een nieuwe geo-infrastructuur. Het was een lang traject. Aan de vooravond van het traject, ongeveer een jaar geleden, kwam In Perspectief langs. Zijn de verwachtingen van destijds uitgekomen? En met welke ideeën gaat Noord-Brabant de toekomst tegemoet? Het gebruik van de website Brabant in Kaart kan nog

Inmiddels is de implementatie van de geo-ICT architec-

steeds rekenen op onverminderde interesse. De site met

tuur in de organisatie van de provincie Noord-Brabant

verschillende webservices voorziet duidelijk in een be-

succesvol afgerond. Technisch gezien voldoet het bureau

hoefte. Noord-Brabant blijft, net als andere Nederlandse

GEO-informatie en geodesie nu aan de ICT-normen. De

overheidsinstellingen, zijn elektronische dienstverlening

verbeteringen zijn zichtbaar op technisch en organisato-

verbeteren. Een belangrijk onderdeel daarvan is het goed

risch vlak. Enerzijds waarborgt het performance en stabili-

communiceren van ICT en de geo-component.

teit, anderzijds verduidelijkt het de beheerstaken. “Maar, toch is dit slechts het begin”, zegt Rob Hootsmans, hoofd bureau GEO-informatie en geodesie. De nieuwe geo-ICT infrastructuur was nodig om alle mogelijke informatie te kunnen verwerken voor elk mogelijke output. De OTAP-aanpak hielp de organisatie een eind op weg door het Ontwikkelen, Testen, Accepteren en het in Productie gaan van applicaties (viewers) uit elkaar te trekken.

Foto: Harmen van Doorn

De (beheer)taken zijn hierdoor duidelijk. “Het proces is een stuk overzichtelijker geworden”, zegt Herman Voet,

Rob Hootsmans (l) en Herman Voet zijn erg gelukkig met de

specialist nieuwe toepassingen geografische informatie-

nieuwe geo-infrastructuur. Geoinformatie kan nu op alle

voorziening.

gewenste manieren ontsloten worden.

Procesmatig werken Een belangrijk onderdeel van het slagen van de geo-ICT architectuur hangt af van een zekere mate van professioneel (lees: procesmatig) werken in de organisatie: goede afspraken kunnen maken en daarop kunnen vertrouwen. De organisatie van Noord-Brabant is een aantal jaar geleden begonnen met deze werkwijze. Onderdeel hiervan is het reorganiseren van de eenheid Integrale Informatie Voorziening, waar bureau GEO deel van uitmaakt. Dit is een erg goed moment voor het verdelen van de nieuw gedefinieerde beheertaken over diverse functies. “De De services op www.brabantinkaart.nl worden gebruikt door

duidelijkheid die daaruit volgt, zorgt ervoor dat het niet

interne projecten, bedrijfsleven en burgers. Bron: provincie

meer nodig is om te gissen wie er verantwoordelijk is voor

Noord-Brabant.

elk onderdeel van het proces”, aldus Hootsmans.

‘Duidelijke afspraken maken’ Door ontwikkelingen in de geosec-

Nederland. “De provincie kan zeggen

tor – zoals de wettelijke verplichtin-

dat na een aanzienlijke inspanning

gen nWro, WION en ontwikkelingen

een zeer stabiele en geavanceerde

rondom INSPIRE – worden hogere

GIS-omgeving is gerealiseerd. Door

eisen aan de onderliggende GIS-

extra aandacht te besteden aan de

infrastructuur gesteld. Het is niet de

proceskant, heeft de provincie ge-

vraag ‘hoe’ dit geregeld wordt (een

toond inzicht te hebben in één van de

GIS-kenniscentrum of meer integre-

belangrijkste succesfactoren van een

ren met IT), maar ‘wanneer’.

complexe oplossing: duidelijke af-

samenwerking tussen de provincie,

spraken maken, afspraken nakomen

partner Geodan en ESRI Nederland te

Noord-Brabant koos voor het toelaten

en het vastleggen van processen.”

zijn. Elke partij leverde vanuit zijn spe-

van nieuwe applicaties met een zoge-

Het realiseren van de nieuwe geo-ICT

cialisme de bijdrage. De duidelijke rol-

noemde OTAP-straat. Hierin wordt

infrastructuur bij de provincie was

verdeling tussen klant, projectleiding

het Ontwikkelen, Testen, Accepte-

voor ESRI Nederland een uitdagend

en leverancier maakt het mogelijk om

ren en het in Productie gaan van de

project. Niet eerder werd bij een pro-

zonder conflicterende belangen te

toepassing uit elkaar getrokken. Een

vincie een ArcGIS Server-oplossing

werken aan een gemeenschappelijk

verstandige keuze, bevestigt business

geïmplementeerd met deze grootte.

doel: een succesvolle klant.”

consultant Theo Michielse van ESRI

“Eén van de succesfactoren bleek de

De geo-services zijn een volwassen onderdeel van de or-

Bij het ontwikkelen van de eerste services voor nieuwe

ganisatie. Het voormalige ‘wie het eerst komt, wie het

projecten krijgt de provincie hulp van implementatie-

eerst maalt’-principe is niet meer aan de orde. De direc-

partners Logica en Geodan. Op deze manier is de organi-

tie Middelen bepaalt op basis van relevantie en prioriteit

satie verzekerd van een langdurig succesvol gebruik van

welke services (als eerste) worden ontwikkeld. En ook

hun nieuwe geo-infrastructuur.

moet elk project budget reserveren voor de service(s) en aangeven wat de verwachte baten zijn. Ten slotte moeten

AUTEUR: Harmen van Doorn

aanvragers metadata verstrekken: aangeven hoe lang de

E-MAIL: overheid@esri.nl

service in de lucht moet blijven, wat het verwachte gebruik is en welke eisen er aan de beschikbaarheid worden gesteld. Deze nieuwe werkwijze helpt de stabiliteit

Tips van Noord-Brabant voor het inrichten

van de webservices en zorgt ervoor dat het bureau voor

van een nieuwe infrastructuur

geoinformatie het werk kan behappen. De ervaringen van Rob Hootsmans en Herman Voet

Toekomst

met het implementatietraject voor de nieuwe geo-

Wat betreft de nabije toekomst heeft Noord-Brabant

infrastructuur en de OTAP-straat kunnen bruikbaar

een aantal wensen. “We willen een vast stramien voor

zijn voor andere organisaties.

services vaststellen, waarbij projectleiders kunnen kie-

• Een goede – vasthoudende – projectleider die

zen uit verschillende functionaliteit. Zo moeten ze mo-

bij de les blijft.

gelijkheden aanbieden voor diverse kaartlagen – het

• Vooraf een goed doordacht plan opstellen, dit

kunnen oproepen van andere webservices, web 2.0-toe-

blijft een houvast gedurende het traject.

passingen – de bezoeker kan dan bijvoorbeeld zelf infor-

• Infrastructuur goed afstemmen met de ICT-

matie toevoegen, en mobiele toepassingen – het gebruik

infrastructuur. Het technisch beheer loslaten en

van devices door onszelf, bedrijfsleven of burgers ergens

dat overlaten aan de ICT-afdeling.

vanuit de provincie.” Afhankelijk van waar interne projec-

• Professionele werksfeer: duidelijke afspraken

ten, bedrijfsleven en burgers in voorzien willen worden,

maken. Het gebruik van de project-

voegt het bureau nieuwe functionaliteit toe.

managementmethode Prince II is goed bevallen.

in personeel

IT’er gevraagd!?

ESRI Nederland op zoek naar IT’ers om kloof tussen geo en ICT te dichten. Geo en ICT groeien naar elkaar toe. Dat betekent dat meer ICT-kennis nodig

len in wat er gedaan kan worden

is in het GIS-werkveld. En andersom. De traditionele kloof tussen geo en ICT

om meer scholieren voor een GIS-

dichten is een uitdaging. Eén van de middelen voor GIS-marktleider ESRI

opleiding te laten kiezen. Voor-

Nederland is het aantrekken van medewerkers met een IT-achtergrond.

beelden daarvan zijn de betrokkenheid (in geld en mensen) bij

Over het aanbod starters met een

Dat heeft alles te maken met de

het GeoFort en de initiatieven voor

GIS-achtergrond heeft ESRI Neder-

ontwikkeling die GIS heeft door-

aardrijkskundelessen.

land niet iets te klagen. Peter Stal,

gemaakt. Geografie maakt vaker

human resources manager, vindt de

deel uit van primaire processen. En

Stal vindt dat er meer samenwer-

verklaring daarvoor logisch. “Om-

daar komt een hoop techniek – en

king moet zijn met onderwijs-

dat we marktleider zijn, worden

dus IT – bij kijken. Voor software-

instellingen. “Er mag meer van

we door jonge mensen snel gezien

ontwikkelprojecten zijn all round

ons gebruik worden gemaakt. ESRI

en gevonden. Het heeft enerzijds

ICT’ers hard nodig. “We hebben

Nederland ziet het aantal aanvra-

te maken met de uitstraling, ander-

overigens ondervonden dat me-

gen van gastcolleges afnemen,

zijds willen deze vakinhoudelijke

dewerkers met een IT-achtergrond

terwijl dit volgens ons een heel

mensen graag werken bij de bron

zich makkelijker GIS aanleren, dan

effectief onderdeel is van het on-

van het platform.”

andersom.”

derwijs. Wij weten dat het een sti-

ESRI Nederland kijkt naast ervaring

mulans is voor studenten om col-

Stal: “Het blijft typerend dat stu-

en achtergrond goed naar het pro-

leges van mensen te volgen uit de

denten die via ons een afsluitend

fiel van de aan te nemen mensen.

praktijk. Zodra de toepassing van

onderzoek uitvoeren, zich van te-

“Ook de IT’er moet de klant cen-

GIS concreet centraal staat, wordt

voren niet hebben beseft dat wer-

traal willen zetten en goed kunnen

het enthousiasme aangewakkerd.”

ken met GIS bij ESRI Nederland zo

communiceren. De sociale aspecten

Medewerkers van ESRI Nederland

toegepast kan zijn. Net als geïnte-

zijn voor ons belangrijk, dat bete-

doen dit nog steeds graag. Ook

greerde geo-ICT-onderzoeken.”

kent betrokken, betrouwbaar en

staat de GIS-marktleider positief

inspirerend werken.”

tegenover meewerken aan de ont-

Toch is ESRI Nederland voorzich-

wikkeling van modules.

tig (niet terughoudend) met het

Samenwerking

aannemen van alleen maar jonge

GIS’ers blijven echter wel nodig.

ESRI Nederland heeft voor huidige

mensen. “Mensen met ervaring

De human resource manager deelt

werkzaamheden belangrijke stap-

zijn vaak sneller inzetbaar, hebben

mede daarom de zorgen die in de

pen gezet om IT’ers in te zetten.

meestal ervaring bij klanten en we-

geo-sector leven over het tekort

Geo en ICT groeien naar elkaar toe.

ten hoe het is om een baan te heb-

aan personeel. “We ervaren dit als

ben.”

een gemeenschappelijk probleem. Als er te weinig mensen vakinhou-

AUTEUR: Harmen van Doorn

Ontwikkelingen

delijke worden opgeleid is dat ook

E-MAIL: werkmetgis@esri.nl

Verder zoekt de marktleider sinds

ons probleem. Dat raakt ons.” ESRI

een paar jaar naar ervaren IT’ers.

Nederland wil graag een rol spe-

Oplossing tekort GIS-medewerkers

“Als er te weinig mensen vakinhoudelijk worden opgeleid is dat ook ons probleem.”

Wie denkt dat extra IT’ers in de geo-sector de oplossing is voor het alsmaar groter wordende gebrek aan personeel in de GIS-sector heeft het mis. Peter Stal, human resource manager voor ESRI Nederland heeft meer hoop op geoinformatie-onderwijs in het mbo-onderwijs. “Op dit moment bestaat er geen zelfstandige mbo-opleiding voor geoinformatie, terwijl er volgens mij in de markt veel behoefte is aan mbo-studenten. Hierdoor wordt een natuurlijke doorstroom van mbo, hbo en wo-onderwijs gecreëerd. Door praktijkstages op mbo-niveau is er een kans voor de geo-bedrijven om studenten bekend te maken met de grote mogelijkheden van GIS-software. Ik zie de vraag naar mbostudenten in de markt in de komende jaren dus alleen maar groter worden. Als curator van het Penta-college ben ik nauw betrokken bij het voortgezet onderwijs. Ik constateer dat er op middelbare scholen weinig bekendheid wordt gegeven aan de geo-opleidingen. Vaak blijft het beperkt tot de groep studenten met aardrijkskunde in hun vakkenpakket. Die door de aardrijkskunde docent enthousiast worden gemaakt. Kijk je naar de toelatingseisen van de geo-opleidingen, dan is aardrijkskunde niet eens een verplicht vak. Hierdoor gaat er een groot potentieel aan net afgestudeerde verloren voor geo-opleidingen. Ik steun elk initiatief dat universiteiten en het bedrijfsleven helpt de handen ineen te slaan om meer GIS-studenten te krijgen.”

de juiste richting

Mobiel data inwinnen Trimble Juno handheld SC Ultieme PDA voor het inventariseren en inspecteren van objecten • Effectieve en nauwkeurige verwerking van informatie • Direct verwerken en communiceren van gegevens • Hoge gevoeligheid GPS-ontvanger voor maximaal bereik • Compacte en lichtgewicht PDA • Batterijcapaciteit voor één dag productie

Geomeet software Digitaal nauwkeurig meten en registreren in eigen beheer • Eenvoudige Nederlandstalige bediening • Direct inmeten met GPS in het Rijksdriehoekstelsel t.b.v. WION • Registratie van kabels en leidingen (KLIC) • Controle bestaande “digitale” kaarten • Resultaten direct digitaal beschikbaar

Trimble GPS Pathfinder ProXRT • Tot 10 cm real-time nauwkeurig • Ideaal voor het opsporen van ondergrondse kabels en leidingen • Te gebruiken met Trimble- en Geomeet software • Draadloos en robuust • Eenvoudig en gebruiksvriendelijk

Geometius Alphen aan den Rijn Maatschapslaan 39 2404 CL Alphen aan den Rijn (NL) T: +31(0)172 469 610

E: info@geometius.nl www.geometius.nl

Geometius Almere Operetteweg 4A 1323 VA Almere (NL) T: +31(0)36 549 20 90

Perspectief van boven gezien!

MIJN PerSPECTIEF

Afgelopen maart heeft Miramap, mijn bedrijf, in

Alle Dakscans zijn eenvoudig in te brengen in ArcGIS-

navolging van de gemeente Nijmegen een innovatieve

producten binnen bestaande beheersprocessen. Hier-

Dakscan uitgevoerd boven Amsterdam. Het bijzondere

door zijn ze heel makkelijk te koppelen met andere

aan de missie is dat het een gezamenlijke opdracht is

geodatasets, zoals GBKN, luchtfoto’s en AHN (zie fi-

van de gemeente én de Amsterdamse woningbouwcor-

guur). Vanuit onze specifieke kennis van luchtopnamen,

poraties.

beeldverwerking, daken en dakbeheer zijn wij gemeenten en andere gebouweigenaren ook van dienst met

Een Dakscan maakt direct zichtbaar welke daken weinig

een uitleg over en het beoordelen van Dakscans en de

óf veel warmte verliezen en of het zinvol is om maatre-

vertaling ervan naar concrete vervolgstappen.

gelen te nemen. Een slecht geïsoleerd dak zal uiteraard meer warmte uitstralen dan een goed geïsoleerd dak,

AUTEUR: Roland Haarbrink | Miramap

maar ook op het dak van één gebouw kunnen verschil-

E-MAIL: rhaarbrink@miramap.com

Bron: Miramap

len worden aangetoond. Inmiddels is 40 procent van Amsterdam in kaart gebracht. Dit najaar wordt er bij koud en helder weer opnieuw gevlogen. Hoe het begon: eind 2008 kwamen de woningbouwcorporaties, Miramap met partner Dakwacht en de gemeente Amsterdam bijeen. We verkenden samen de mogelijkheden voor een thermografische Dakscan. In korte tijd werden de partijen enthousiast. Gezamenlijk waren ze zeer geïnteresseerd in het maken van een Dakscan van onze hoofdstad. Uit de toelichting over Dakscan bleken de toepassingsmogelijkheden groot. Bovendien is zo’n scan visueel aantrekkelijk en dus een sterk communicatiemiddel. Het kan ingezet worden om onder andere de inwoners te informeren en hen bewust te maken van mogelijk energieverlies via hun dak.

PRECONFERENCE SEMINAR Preconference seminar, voorafgaande aan de GIS Conferentie 2009 22 september 2009 Rotterdam www.gisconferentie.nl

16e GIS CONFERENTIE 2009 23 – 24 september 2009 Rotterdam www.gisconferentie.nl

INTERGEO 22 – 24 september 2009 Karlsruhe, Duitsland www.intergeo.de

Agenda wie, wat en waar

EGEA CONGRES

Congres van de European Geography Association for Students and Young

Geographers

26 september – 1 oktober 2009

www.egea.eu

Heeg, Friesland

ESRI EUROPEAN USER CONFERENCE

14 – 16 oktober 2009

Vilnius, Litouwen