aRCgIS HÉt platfORM vOOR gEO-INfORMatIE
een uitgave van ESRI Nederland nr. 012010
aRCgISACTUEEl uitdagend en inspirerend
Colofon
ArcGIS Actueel is een uitgave van ESRI Nederland voor gebruikers van het ArcGIS-platform. ContaCt E: redactie@arcgisactueel.nl T: +31 (0) 10 217 07 00 I : www.esri.nl RedaCtie Ernst Eijkelenboom Jessica Jansen Sabine Put Jeroen van Winden Aan deze uitgave werkten mee: Joris Bak Erik de Ruiter Marco Wagemakers CoVeR WorldView-2 satellietbeeld van Rotterdam, genomen op 14 januari 2010. In plaats van standaard RGB wordt infrarood als rood getoond. Hierdoor is vegetatie goed te herkennen ondanks de sneeuw. De data is beschikbaar gesteld door Digital Globe / European Space Imaging GmbH. ontweRp Karen Stultiens VoRmgeVing en dRuk LENS! (www.lenspuntnl.nl) ‘t Papierenhuys
2
COLOFON EN INHOuDSOPGAVE
3
VOORWOORD
4
HAAL MEER uIT 3D MET ARCGIS 10
8
GIS NIEuWS
9
EDITING IN ARCGIS 10: EEN NIEuWE ERVARING!
12
PyTHON IN ARCGIS 10: ARCPy!
16
VIER HANDIGE FuNCTIES IN DE INTERFACE VAN ARCGIS DESKTOP 10
19
WINNAAR MAPGALLERy PuBLIEKSPRIJS 2009
22
AAN DE SLAG MET HET IMAGE ANALySIS WINDOW
26
WAAR WAS u TOEN MICHAEL JACKSON OVERLEED?
29
TIJDSBESPARING EN GEMAK MET ARCGIS MOBILE 10
31
AGENDA
oplage 4.500 exemplaren abonnementen Organisaties met een onderhoudscontract van ESRI Nederland krijgen ArcGIS Actueel kosteloos toegestuurd. Zonder onderhoudscontract is het ook mogelijk om ArcGIS Actueel te ontvangen. Een jaarabonnement kost 25 euro (excl. btw). disClaimeR ESRI Nederland besteedt de uiterste zorg aan de betrouwbaarheid en actualiteit van de artikelen in ArcGIS Actueel. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Gebruikt kaarten beeldmateriaal blijft eigendom van de makers. Artikelen uit ArcGIS Actueel mogen alleen openbaar worden gemaakt na schriftelijke toestemming van ESRI Nederland.
09
12
26
Voorwoord
Beste lezer, In de vorige ArcGIS Actueel hebben we ArcGIS 9.4 aangekondigd. Het zal u niet ontgaan zijn dat ArcGIS 9.4 er nooit gaat komen. ArcGIS 9.4 is namelijk ArcGIS 10 geworden. Er is zoveel nieuw in deze release dat een minor release de lading niet dekt. Uw interesse voor deze grote release is niet onopgemerkt gebleven. Dit bleek wel uit het record aantal inschrijvingen voor de GIS Tech 2010; 10 ontmoet 10! Deze GIS Tech stond voor een groot deel in het teken van ArcGIS 10. Parallelsessies die veel bezoekers trokken, waren de vernieuwde interface van ArcGIS Desktop, 3D GIS, Python en ArcPy, tijd en het nieuwe editen. De hands-on workshops ‘map automation met Python’ en ‘image analyses’ waren ook erg populair. De workshops waren binnen twee weken volgeboekt. Typische GIS onderwerpen op het gebied van gebruik, analyse en editing trokken dus de aandacht. In dit magazine hebben we daarom gekozen om deze onderwerpen onder de loep te nemen. Met ArcGIS 10 gaat er een hele nieuwe wereld open voor de GIS’er, met teveel nieuws voor één ArcGIS Actueel. Daarom zullen dit en de volgende magazines vol staan met nieuwe en ik hoop inspirerende GIS uitdagingen.
Jeroen van Winden manager technology development ESRI Nederland jvanwinden@esri.nl
3
desktop
Haal meer uit 3D met ArcGIS 10 3D visualisaties zien we al jaren. Eerst in de vorm van papieren en later digitale maquettes. Nu ook in toenemende mate op het Internet. Brengt u maar eens met Google Earth een virtueel bezoek aan steden zoals Rotterdam, San Diego of München. Nu zijn deze visualisaties nog altijd een lust voor het oog, maar het ‘wow-effect’ is er wel vanaf. 3D wordt echter opnieuw spectaculair, want ArcGIS 10 is een écht 3D GIS. Met andere woorden, niet alleen visualisatie, maar ook het muteren en analyseren van gegevens kan nu in driedimensionale context. In dit artikel leest u eerst over de vernieuwingen in ArcGIS 10 op het gebied van 3D. Daarna wordt er aan de hand van twee voorbeelden uitgelegd hoe u meer kunt halen uit 3D gegevens met deze nieuwe functionaliteit in ArcGIS 10.
Rotterdam in 3D (ArcScene).
ArcGIS 10: een compleet 3D GIS
gebruikt voor de weergave van en interactie
ArcGIS 10 is een compleet 3D GIS dankzij de
met complexere data. Vaak gaat het om data
uitgebreide 3D Analyst extensie. Deze exten-
binnen een bepaald studiegebied. ArcGlobe
sie biedt een toolset voor het maken, visua-
is daarentegen geschikt voor datasets die
liseren en tevens analyseren van gegevens
een groter gebied omvatten. Bij ArcGlobe
in 3D. ArcGIS bevat twee applicaties voor
wordt de data op een globe geprojecteerd,
het weergeven van geo-informatie in 3D:
vergelijkbaar met Google Earth.
ArcScene 4
en
ArcGlobe.
ArcScene
wordt
desktop
vervangen van 3D modellen. Tevens zijn er extra geoprocessing-tools voor het aanmaken en beheren van terrain datasets, die zeer geschikt zijn voor het werken met ArcScene en ArcGlobe.
bijvoorbeeld LIDAR hoogtedata.
Met de release van ArcGIS 10 zijn er voor de
3D analyses
3D Analyst extensie significante verbeterin-
Naast 3D editing is er in ArcGIS 10 een breed
gen op het gebied van visualisatie en perfor-
scala aan 3D analyses beschikbaar. Hiermee
mance, datamanagement en analyses.
kan bijvoorbeeld geanalyseerd worden of de bouw van een nieuwe flat de huidige
3D visualisatie en performance
skyline van een stad verstoord. Daarnaast
Voor optimale gebruikservaring is het
kunnen met nieuwe 3D tools, zoals ‘Inter-
essentieel dat beide interactieve 3D appli-
sect 3D’, dwarsdoorsneden berekend en
caties de gegevens snel en kwalitatief
getoond worden van de ondergrond. 3D
weergeven. Verbeteringen qua visualisa-
route bepaling en verschillende soorten
tie en performance zijn bijvoorbeeld de
meetmethodes (hemelsbreed of via het
snellere rendering van vectoren over een
oppervlak) behoren in ArcGIS 10 ook tot
3D oppervlak en de ondersteuning van
de mogelijkheden.
verschillende detailniveaus voor 3D objecten via textuur management.
Bovengenoemde vernieuwingen en uitbreidingen zijn slechts een selectie van wat er
3D datamanagement
nieuw is op het gebied van 3D in ArcGIS 10.
Editing in ArcGIS 10 is veel intuïtie-
De volgende twee voorbeelden laten zien
ver geworden. Een groot verschil met
hoe u de nieuwe functionaliteit kunt inzet-
voorgaande releases is dat het muteren
ten om meer te halen uit 3D gegevens.
van
objecten
nu
ook
mogelijk
is
in
ArcScene en ArcGlobe. Met de nieuwe
Voorbeeld 1: Skyline analyse
3D editing toolbar zijn objecten in te
Bij het ontwerpen van een nieuwe flat is
tekenen, te bewerken en te verwijderen.
het wenselijk om te analyseren of de flat
Veel standaard editing functies (zoals
past in de huidige omgeving. Neemt het
undo, redo, parallel, merge en split) zijn
nieuwe gebouw bijvoorbeeld niet het zicht
daarbij beschikbaar. Dit maakt het eenvou-
op de skyline weg voor de buurtbewoners?
dig om objecten met een z-component te
Met de nieuwe skyline tools is deze analyse
muteren. Daarnaast wordt ook de klassieke
eenvoudig uit te voeren.
snapping-omgeving ondersteund. Hiermee sluiten lijnen eenvoudig in 3D op elkaar
Uitgangspunt voor de analyse is een 3D
aan. Een andere uitbreiding op het gebied
model van uw stad of dorp. De modellen zijn
van 3D datamanagement is het eenvou-
als 3D objecten op te slaan in een geoda-
dig kunnen plaatsen, roteren, schalen en
tabase. Naast deze 3D objecten zijn ook 5
desktop
observatiepunten nodig. De observatiepun-
Het ontwerp van de nieuwe flat kan nu in
ten zijn de plekken vanaf waar de analyse
de huidige situatie worden ingepast. Ook
wordt uitgevoerd en zijn eenvoudig in te
dit is weer eenvoudig te realiseren met de
tekenen met de nieuwe 3D editing toolbar.
nieuwe 3D editing toolbar. Als de bovenkant
Aan de hand van deze inputgegevens kan
van het gebouw boven het driedimensionale
de skyline analyse worden uitgevoerd.
vlak uitkomt, dan verstoort het de huidige
Het eerste resultaat is een 3D lijn die laat
skyline.
zien welke gebouwen de skyline vormen
Een skyline analyse is slechts ĂŠĂŠn van de
vanuit het observatiepunt. Deze lijn kan met
mogelijkheden. Hetzelfde principe is ook te
ArcGIS 10 vervolgens eenvoudig worden
gebruiken voor het analyseren van schaduw-
omgezet naar een 3D vlak. Dit vlak vormt als
werkingen of de zichtbaarheid van objecten
het ware een deken die de maximale hoogte
vanuit verschillende locaties.
laat zien die nieuwe gebouwen mogen ren. In onderstaande afbeelding is het resul-
Voorbeeld 2: Dwarsdoorsnede van de ondergrond
taat zichtbaar.
ArcGIS 10 ondersteunt verschillende 3D
krijgen, zonder de huidige skyline te versto-
GIS operaties. Hiermee wordt het een stuk
Skyline analyse in ArcGIS 10.
6
desktop
eenvoudiger om de ondergrond te model-
De puntenwolk geeft met de juiste opmaak
leren. In onderstaande figuur is een dwars-
al inzicht in de opbouw van de bodem. Het is
doorsnede van de ondergrond zichtbaar. Hoe
echter nog geen 3D volume.
komen we tot dit resultaat? ArcGIS 10 bevat een set van nieuwe tools waarmee de puntenwolk om te zetten is naar een 3D volume. De ondergrond is daarmee in 3D te modelleren en kan daarna op elke gewenste locatie worden doorsneden. Hier zijn echte GIS tools, zoals Intersect 3D, uitermate geschikt voor. Het resultaat is niet alleen een visualisatie; de dwarsdoorsnede is opgebouwd uit echte 3D objecten.
GIS wordt 3D De 3D extensie voor ArcGIS 10, 3D Analyst, is sterk uitgebreid. GIS wordt hiermee een 3D omgeving voor visualisaties, datamanagement en analyses. Waar andere applicaties zich vooral richten op het tekenen en visualiseren van gegevens in 3D, kan ArcGIS 10 gebruikt worden voor alle facetten van een 3D GIS. De nieuwe functies maken nieuwe toepassingen mogelijk, waarmee u snel en eenvoudig meer kunt halen uit uw 3D informatie.
3D boorgegevens (boven) kunnen omgezet worden tot een 3D dwarsdoorsnede (onder).
AUTEUR: Joris Bak E-MAIL: jbak@esri.nl
In dit voorbeeld gaan we uit van 2D gegevens (boormetingen),
waarbij
de
hoogte-
of
diepteligging is opgeslagen als attribuut. Deze boormetingen verschaffen inzicht in het bodemtype op een locatie (x, y) en diepte (z). Via de nieuwe tool ‘Feature Class to 3D’ wordt de puntenlaag eerst omgezet naar een 3D puntenwolk. Deze tool is te gebruiken voor zowel punten, lijnen als vlakken. 7
Gis nieuws
ESRI Nederland distributeur van sdi.suite ESRI Nederland is exclusief distributeur van sdi.suite in Nederland. Deze suite van het Duitse bedrijf con terra bestaat uit verschillende producten die extra functionaliteit toevoegen aan ArcGIS Server. De producten, waaronder securityManager en licenseManager, zijn speciaal bedoeld voor het opzetten of uitbreiden van een SDI. Zo kunnen webservices met de licenseManager beveiligd worden met restricties op geografisch gebied, schaalniveau en functionaliteit. Een provincie kan daarmee bijvoorbeeld eenvoudig gegevens van gemeente A afschermen voor gemeente B, zonder daarvoor verschillende webservices te hoeven aanmaken. De licenseManager kan vervolgens ingezet worden om licentiemodellen toe te passen op de webservices. Hiermee kunnen services betaald of onder bepaalde voorwaarden aangeboden worden. Beide producten zijn makkelijk in beheer en sluiten prima aan op de ArcGIS Server Geoportal Extensie.
ArcGIS Explorer 1200 is uit! ArcGIS Explorer 1200 bevat een aantal belangrijke verbeteringen en toevoegingen ten opzichte van build 900. Zo is er goed nieuws voor de liefhebbers van Bing Maps, want deze mapservices zijn vanaf nu gratis en onbeperkt beschikbaar voor gebruikers van ArcGIS Explorer! Daarnaast zijn de andere basemaps van ArcGIS Online begin dit jaar vernieuwd om beter aan te sluiten bij Bing Maps en Google Maps. Deze nieuwe ArcGIS Online services zijn nu ook in de Basemap Gallery van ArcGIS Explorer opgenomen. De nieuwe Analysis Gallery maakt het mogelijk om geoprocessing-taken direct te gebruiken die door ArcGIS Server worden geserveerd. Daarnaast zijn er vele andere verbeteringen doorgevoerd dankzij feedback van gebruikers. Tot slot is ArcGIS Explorer voorbereid op de release van ArcGIS 10 door de ondersteuning van de geodatabases van ArcGIS 10. 8
Editing in ArcGIS 10: een nieuwe ervaring!
platform
EĂŠn van de belangrijkste veranderingen in ArcGIS 10 is het muteren van geografische data. Zowel in ArcGIS Desktop als in ArcGIS Server zijn er grote stappen gemaakt om de gebruiker een eenvoudigere editingworkflow te bieden. In dit artikel komen de belangrijkste veranderingen aan bod.
Editing in ArcGIS Desktop De editing-functionaliteit is altijd zeer uitgebreid geweest in ArcGIS 8 en 9. Door de grote hoeveelheid functies is het echter voor nieuwe gebruikers niet altijd eenvoudig om het muteren in ArcMap onder de knie te krijgen; de leercurve is vrij steil. In ArcGIS 10 is gekeken hoe de manier van muteren vereenvoudigd kan worden, zonder dat dit ten koste gaat van de hoeveelheid functionaliteit.
Layer-based editing Een belangrijke wijziging in ArcGIS 10 is dat muteren gebaseerd is op layers in plaats van featureclasses. Dit betekent dat tijdens het muteren alle eigenschappen van de layer worden overgenomen, bijvoorbeeld welke attribuutvelden en aliassen er getoond moeten worden. In een editing-sessie wordt niet meer een punt, lijn of vlak gemuteerd, maar een voetpad, fietspad, lantaarnpaal of grasveld. Editing is volgens het WYSIWIG principe (What You See Is What You Get): de symbologie van het object is direct zichtbaar tijdens het muteren. U ziet dus direct dat er een voetpad getekend wordt.
Feature templates Tijdens het muteren kan gebruik gemaakt worden van feature templates. In deze templates wordt van tevoren vastgelegd hoe het object zich tijdens het muteren gedraagt. Niet alleen het symbool en welke attributen muteerbaar zijn, maar ook wat de default tekentool is. Zo kan bijvoorbeeld voor een gebouw ingesteld worden dat er direct een rechthoekig object gevormd wordt.
De feature template in ArcGIS 10.
9
platform
Extra hulp bij editing
is vaak behoefte om verschillende type
De gebruiker krijgt tijdens het muteren hulp
documenten aan een object toe te voegen,
van een mini toolbar. Constructiefuncties die
bijvoorbeeld een foto van de situatie of een
eerst te vinden waren op de editing toolbar
Word-document met extra informatie. EĂŠn
zijn ook in dit window te vinden. Deze mini
of meerdere bijlagen kunnen toegevoegd
toolbar verschijnt tijdens het muteren vlakbij
worden aan een object tijdens een editing-
de locatie van de laatst toegevoegde vertex.
sessie en zijn met een eenvoudige Identify
De constructiefuncties zijn op deze manier
later weer op te vragen.
vlakbij de muis te vinden, waardoor er een hogere productiviteit bereikt kan worden.
Editing in 3D ArcGIS 10 is de eerste release waarin ook
Automatisch snapping
gemuteerd kan worden in de 3D-applicaties
In ArcGIS 10 staat snapping automatisch aan.
ArcScene en ArcGlobe. Bij het aanmaken van
Wanneer de muis dichtbij een ander object komt
een featureclass kan aangegeven worden
wordt er automatisch gesnapt naar een vertex,
dat naast de x- en y-waarden ook z-waarden
eindpunt of een lijnsegment van het andere
worden opgeslagen. Vervolgens kan de
object. Het symbool van de cursor verandert
featureclass in de 3D-omgeving gemuteerd
afhankelijk van waar naartoe gesnapt wordt.
worden. Zo kan een leiding direct op de juiste
Dit wordt bovendien met een maptip weer-
locatie onder de grond worden getekend.
gegeven. Voor het instellen van snapping
3D-editing heeft vergelijkbare functionaliteit
regels is een nieuwe snapping toolbar beschik-
als 2D-editing, zo wordt snapping ook in 3D
baar. Hier kan worden ingesteld dat er bijvoor-
ondersteund.
beeld alleen naar vertices wordt gesnapt en
3D-objecten
niet naar een lijnsegment.
formaat kunnen worden ingelezen om het
in
COLLADA-
of
SketchUp-
3D-object te verrijken met textures.
10
Muteren in ArcMap op basis van feature templates.
Muteren van objecten in de 3D-omgeving.
Bijlagen
Editing in ArcGIS Server
Nieuw in ArcGIS 10 is het toevoegen van
Editing
bijlagen (attachments) aan objecten. Er
de nieuwe API’s van ArcGIS Server. Met
wordt
nu
ook
ondersteund
in
behulp van meegeleverde editing templates kunnen verschillende scenario’s worden uitgevoerd in zowel JavaScript, Flex als Silverlight webapplicaties. De editing templates zijn eenvoudig aanpasbaar aan het doel van de webapplicatie; van redlining tot editing met functionaliteit om objecten te splitsen en samen te voegen. In het algemeen zijn gebruikers van web-based editors een andere type gebruikers dan van desktop editors. Om het deze groep zo eenvoudig mogelijk te maken kunnen de webapplicaties zodanig worden ingericht dat er zo min mogelijk knoppen beschikbaar zijn. Het starten en stoppen van een editingsessie kan automatisch worden afgevangen. Een web gebruiker heeft hier geen omkijken naar.
Editing in een ArcGIS Server Flex applicatie.
Meer weten over de nieuwe editing-mogelijkheden in ArcGIS 10? Kijk op het blog van het Nederlandse Resource Center (resources.esri.nl/blog.php).
AUTEUR: Ernst Eijkelenboom E-MAIL: eeijkelenboom@esri.nl
11
Python in ArcGIS 10: ArcPy!
ontwikkelen
Een belangrijke verbetering in ArcGIS 10 is dat het gebruik van Python binnen ArcGIS Desktop veel eenvoudiger is geworden. Ook zijn er veel meer mogelijkheden in zowel functionaliteit als in het gebruik. Python is een open source programmeertaal, die bij uitstek geschikt is voor scripting. Binnen ArcGIS kan Python gebruikt worden voor het automatiseren van taken zoals dataconversies, datum-transformaties en GIS-analyses. Er zijn twee belangrijke veranderingen op
Wanneer een tool wordt aangeroepen in
het gebied van Python in ArcGIS 10.
het Python window geeft IntelliSense de mogelijke invoerwaarden weer. IntelliSense
1. Het commandline window is vervangen
laat bijvoorbeeld de verschillende lagen zien
door een Python window. Hierin kan
die in ArcMap zijn toegevoegd; de eerste
Python code direct worden uitgevoerd
parameter voor de buffer tool is een laag
binnen ArcGIS.
of een featureclass. Het rechtergedeelte
2. De
Python
vervangen
module door
arcgisscripting
ArcPy;
een
is
van het Python window laat de juiste syntax
nieuwe
zien en welke parameters nodig zijn voor
Python module met meer functies die in
de specifieke tool. Ook eventuele optionele
scripts gebruikt kunnen worden.
parameters worden getoond door IntelliSense.
Hieronder
worden
mogelijkheden
een
kort
aantal
nieuwe
beschreven.
Deze
bieden veel voordelen ten opzichte van het gebruik van Python in voorgaande versies van ArcGIS. Dit artikel is dan ook met name bedoeld voor huidige Python gebruikers.
Aanroepen van de buffer tool; het rechtergedeelte laat de syntax en de parameters zien.
Python window Het commandline window in ArcGIS is
Naast het direct uitvoeren van Python code
vervangen
is het Python window ook erg handig bij het
voor
een
Python
window
waarmee Python commando’s direct kunnen
testen van stukken code.
worden uitgevoerd. Binnen de ArcPy module zijn alle tools uit ArcToolbox aan te roepen.
ArcPy modules
Daarnaast zijn er nog vele andere functies
Vanaf ArcGIS 9.2 zijn alle ArcGIS tools, die
beschikbaar.
beschikbaar zijn voor gebruik in scripts, ondergebracht
in
de
Python
module
arcgisscripting. In ArcGIS 10 is er een nieuwe module: ArcPy, die gebaseerd is op arcgisscripting, maar veel nieuwe mogelijkheden toevoegt.
Het Python window met IntelliSense. 12
ontwikkelen
module kent functies om allerlei berekeningen los te laten op rasterdata. De arcgisscripting module bestaat nog wel. Alle bestaande scripts, gemaakt met eerdere versies van ArcGIS, kunnen dus nog steeds gebruikt worden.
ArcGIS module importeren in ArcGIS 9.3.
Naast extra modules zijn er ook verbeteringen doorgevoerd in bestaande functies. Neem als voorbeeld de ‘list’ methodes (zoals listfeatureclasses en listfields) die in ArcGIS 9.3 een Python-list opleveren. In ArcGIS 10 kan een Python-list nu ook via de cursor verkregen worden. In ArcGIS 9.3 wordt een cursor als volgt gebruikt:
ArcGIS module importeren in ArcGIS 10.
rows = gp.SearchCursor(myTable) ArcPy maakt het mogelijk om op een
row = rows.next()
eenvoudige manier ook de standaard Python
while row:
modules en classes te gebruiken. Daarnaast
print row.getValue(“Rank”)
kent ArcPy een groot aantal hulpfuncties,
row = rows.next()
zoals listfeatureclasses. Deze functie kan gebruikt worden om alle featureclasses
In ArcGIS 10 gaat dit veel eenvoudiger:
in een bepaalde workspace (directory of geodatabase) op te sommen. ArcPy maakt
for row in arcpy
zo van ArcGIS een omgeving waarmee krach-
SearchCursor(myTable)
tige scripts geschreven kunnen worden. De
print row.getValue(“Rank”)
scripts kunnen als tool worden toegevoegd aan ArcToolbox, zodat ze eenvoudig voor
Er zijn een aantal classes toegevoegd die
alle gebruikers toegankelijk zijn.
het makkelijker maken bepaalde objecten aan te maken. In ArcGIS 9.3 wordt bijvoorvan
beeld een ‘spatial reference’ object aange-
arcgisscripting uit met onder andere twee
maakt door middel van de ‘CreateObject’
nieuwe modules: Mapping (arcpy.mapping)
methode:
ArcPy
breidt
de
functionaliteit
en Map Algebra (arcpy.sa). De Mapping module bestaat uit functies die map automa-
sr = gp.CreateObject(“SpatialReference”)
tion mogelijk maken en de Map Algebra
sr.createFromFile(“c:/prjs/NAConic.prj”) 13
ontwikkelen
In ArcGIS 10 gaat dit makkelijker met behulp van de nieuwe class SpatialReference: sr = arcpy.SpatialReference(“c:/prjs/NAConic.prj”)
Map Automation ArcPy is zeer geschikt voor Map Automation. Map Automation maakt het mogelijk om het maken van kaarten, rapportages en grafieken te automatiseren. Voorbeelden van Map Automation zijn: - Het opsporen van gebroken data-bronnen en het herstellen daarvan. - Het toevoegen of verwijderen van lagen. - Het genereren van kaart lay-outs, rapporten en grafieken. - Het combineren van kaarten en het exporteren naar een PDFdocument. De Mapping module bevat deze functionaliteit en is te benaderen via ‘arcpy.mapping’.
Voorbeeld van een PDF-mapbook, die gegenereerd is door Python. 14
De workflow van een Map Automation script is vergelijkbaar met de gangbare acties die handmatig in ArcMap kunnen worden uitgevoerd. Een voorbeeld van mogelijke stappen: 1. Het openen van een kaartdocument (MXD). 2. Opzoeken van bepaalde kaartelementen bijvoorbeeld tekst. 3. Het tekstelement aanpassen. 4. De aangepaste kaart exporteren naar een PDF-document. In Python code worden deze stappen op de volgende manier doorlopen: import arcpy mapDoc = arcpy.mapping.MapDocument(r”C:\mxd\maps”) for textElement in arcpy.mapping.ListElements(mapDoc, “Text”): if textElement.text == “Python en arcgisscripting”: textElement.text = “Python en arcpy” arcpy.mapping.ExportToPDF(mapDoc, r”C:\pdf\maps”) Scripts kunnen op verschillende manieren worden uitgevoerd, afhankelijk van de taak. Een script voor het maken van mapbooks in PDF kan bijvoorbeeld uitstekend worden uitgevoerd vanuit ArcToolbox. Voor periodiek terugkerende acties – zoals elke ochtend een kaart maken van de actuele weersverwachting – is Windows Scheduler een geschikte kandidaat. Een script dat gebroken data-bronnen opspoort en herstelt is bij uitstek geschikt om uitgevoerd te worden via het Python window in ArcGIS Desktop. Python is duidelijk een veel grotere rol gaan spelen binnen ArcGIS Desktop. In ArcGIS 10 is Python volledig geïntegreerd in de desktopapplicaties ArcMap, ArcCatalog, ArcScene en ArcGlobe.
AUTEUR: Erik de Ruiter E-MAIL: eruiter@esri.nl
15
DESKTOP
Vier handige functies in de interface van ArcGIS Desktop 10 ArcGIS 10 is een major release. De meeste verbeteringen en uitbreidingen zijn te vinden op desktop-gebied. Gebruikers van ArcGIS Desktop zullen dit direct ondervinden. Iedere gebruiker voert een aantal vaste handelingen uit, onafhankelijk van hoe er met de software wordt gewerkt. In dit artikel leest u meer over vier nieuwe functies in ArcGIS Desktop 10. Handige functies waarmee gebruikers van ArcGIS sneller en eenvoudiger dagelijkse GIS-werkzaamheden kunnen uitvoeren.
1: Automatisch verbergen van vensters Wat direct opvalt, is de vernieuwde interface van ArcGIS Desktop. Deze moderne ‘look and feel’ bestaat onder meer uit het automatisch verbergen van vensters. Dit biedt de gebruiker de mogelijkheid overzichtelijker te werken en optimaal gebruik te maken van de grootte van het scherm. De kaart wordt tevens over het volledige scherm opgebouwd. Bij het openen of verbergen van vensters is er daardoor geen verversing van het kaartbeeld meer nodig. Alle belangrijke vensters zijn op deze manier niet alleen te minimaliseren, maar ook op eenvoudige wijze te docken. Zodra een gebruiker een venster verplaatst, komt er een grafische weergave van alle mogelijke plekken om vensters te docken. Dit principe is zichtbaar in onderstaande figuur. Daarnaast ziet u in deze afbeelding aan de linkeren rechterkant een aantal geminimaliseerde vensters: er is meer ruimte voor de kaart!
Mogelijke posities om vensters te docken. 16
2: ArcMap + ArcCatalog = Catalog Window Eén van de nieuwe vensters in ArcGIS 10 is het Catalog Window. De optelsom: ArcMap + ArcCatalog = Catalog Window verwijst naar functionaliteit waar al geruime tijd om wordt gevraagd. Vanaf ArcGIS 10 zijn de functies van ArcCatalog ook direct te gebruiken binnen ArcMap, ArcScene en ArcGlobe. Hiermee is veel efficiënter te werken binnen de desktop-omgeving. Het Catalog Window stelt gebruikers namelijk in staat om op eenvoudige wijze gegevens te organiseren en beheren. Zo zijn direct nieuwe datasets aan te maken, eigenschappen te wijzigen of naamgevingen aan te passen. Dit nieuwe venster biedt de functies van ArcCatalog, maar dan binnen dezelfde applicatie en interface. Het werkt op een vergelijkbare wijze als Windows Verkenner, maar dan specifiek voor het werken met geografische informatie. Map Packaging: de kaart inclusief data en opmaak in één pakket.
3: Eenvoudige uitwisseling van data Uitwisseling van gegevens tussen gebruikers of organisaties blijkt in de praktijk vaak moeilijk. Zo ontstaan er soms conflicten in bestandsformaten en versies of belangrijke bestanden worden vergeten mee te geven. ArcGIS 10 biedt gebruikers van ArcGIS met Map Packaging eenvoudige functionaliteit om onderlinge uitwisseling van data te vereenvoudigen. Met Map Packaging is via één klik de volledige kaart – inclusief data en opmaak – op te slaan en te delen. Delen kan uiteraard via e-mail of DVD, maar ook door het te plaatsen op ArcGIS Online. Hiermee komt data beschikbaar voor een specifieke doelgroep of voor de gehele wereld. U bepaalt zelf wat u wilt delen en met wie. Voor ArcGIS 9.3.1 was deze functionaliteit al beschikbaar voor layerfiles, maar met ArcGIS 10 nu ook Het Catalog Window.
voor mapdocumenten. 17
DESKTOP
4: Razendsnel zoeken naar gegevens Zoeken naar informatie met de zoekmachines van Google of Microsoft Bing gaat binnen een fractie van een seconde. Zo levert het zoeken naar ‘ArcGIS 10’ meer dan 5.000.000 hits op in nog geen halve seconde! Dezelfde ervaring wilt u ook voor GIS gegevens. Razendsnel zoeken, zodat direct duidelijk is welke gegevens waar te vinden zijn. ArcGIS 10 introduceert een nieuwe manier van zoeken met het Search Window. Hiermee kunnen gebruikers snel gegevens, tools en kaarten vinden, of deze nu lokaal of op het netwerk staan. En dat binnen een fractie van een seconde. Er kan gezocht worden op (een deel van) de bestandsnaam, padnaam, het datatype of opgegeven tags en omschrijvingen. Zoeken naar ‘polygon’ levert bijvoorbeeld alle bestanden op van het datatype polygoon, maar ook alle tools die werken met polygonen. Aan de hand van extra keywords kan de zoekopdracht eenvoudig worden verfijnd. De nieuwe Search functionaliteit maakt gebruik van indexering. Gebruikers kunnen zelf opgeven welke locaties (eigen machine of op het netwerk) geïndexeerd moeten worden. Om te voorkomen dat iedere gebruiker dezelfde netwerklocatie gaat indexeren kan er ook gebruik worden gemaakt van een Search Service. Dit is een nieuw type service voor ArcGIS Server, geschikt voor het doorzoeken van alle data binnen de organisatie. Het Search Window.
Ook kan met het nieuwe Search Window direct op ArcGIS Online gezocht worden. Hiermee is de toegang tot bijvoorbeeld Bing Maps en vele andere services nog eenvoudiger geworden. Binnen no-time weet u of én wat voor gegevens u kunt vinden op ArcGIS Online.
Eenvoudiger en sneller De nieuwe functies in ArcGIS Desktop maken het werken met ArcGIS aanzienlijk eenvoudiger en sneller. Dit artikel heeft er vier beschreven. Er zijn echter nog veel meer altijd handige functies in ArcGIS Desktop 10. Nieuwsgierig? Lees dan het blog van het ESRI Nederland Resource Center (resources.esri.nl/blog.php). Daar leest u over andere handige functies in ArcGIS 10.
AUTEUR: Joris Bak E-MAIL: jbak@esri.nl 18
Winnaar publieksprijs 2009
MapGallery
Leve de Limes! De kaart “Leve de Limes!” (zie volgende pagina) is vervaardigd als promotiekaart voor het themajaar 2009 van de provincie Zuid-Holland. De Limes is de uiterste grens van het oude Romeinse rijk en werd gevormd door een keten van forten langs de zuidelijke oever van de Rijn. De ondergrond van de kaart is een huidige topografische kaart die in ArcGIS is gesymboliseerd op basis van TOP50vector. Daaroverheen is uit diverse bronnen historische informatie geprojecteerd: de oude strandwallen, de toenmalige loop van de Rijn, het kanaal van Corbulo en de locatie van de verschillende forten en nederzettingen. Deze informatie is gedigitaliseerd in ArcGIS, nadat het bronmateriaal is gescand en gegeorefereerd met behulp van de georeferencing tool in ArcGIS. Daarna is de kaart geëxporteerd naar ai-formaat, ingelezen in Photoshop en daarin zijn de foto’s en teksten toegevoegd. Het doel van de kaart is om een globaal beeld te geven over de Limes en het dagelijkse leven in de Romeinse tijd, waarbij de uitstraling van de kaart een belangrijk aandachtspunt is. Provincie Zuid-Holland hoopt met deze kaart aan te tonen dat kaarten die GIS-informatie als basis bevatten niet saai en zakelijk hoeven te zijn. Aangezien de kaart “Leve de Limes!” de MapGallery publieksprijs van de GIS Conferentie 2009 heeft gewonnen, is dit zeker gelukt!
Gebruikte software: ArcGIS 9.2 en Photoshop CS3
MAKER VAN DE KAART: Marc Bel, Provincie Zuid-Holland
19
desktop
Aan de slag met het Image Analysis Window Velen maken in het dagelijks werk dankbaar gebruik van images als achtergronddata. Met een satellietbeeld of luchtfoto van voldoende kwaliteit is namelijk snel een gelikte kaart te produceren. Het analyseren van images gaat echter een stap verder en is nog niet voor iedereen weggelegd. Met de introductie van het Image Analysis Window in ArcGIS 10 komt daar verandering in. De mogelijkheden om met images te werken in ArcGIS Desktop komen veel meer binnen handbereik. Dit maakt optimale visualisatie van images en het uitvoeren van analyses voor iedereen toegankelijk. Lees in dit artikel hoe u snel aan de slag kunt met het Image Analysis Window en haal meer uit images in ArcGIS 10.
Lust voor het oog Images zijn nog steeds populair als achtergronddata. Terecht, want het gebruik van de juiste beelden kan een kaartbeeld versterken en de boodschap van een kaart of dataset verduidelijken. Toch komt hier een gevaar om de hoek kijken, want de grens tussen een goede en een onleesbare kaart is soms een grijs, onduidelijk gebied. Een bepaalde lucht-
Het Image Analysis Window in ArcGIS 10.
foto kan voor kaart A zeer geschikt zijn, maar
verschillen in belichting over één beeld kunt u
is voor kaart B te donker of te licht, waardoor
bovendien Dynamic Range Adjustment (DRA)
bijvoorbeeld symbologie niet meer goed
toepassen, waarbij de gekozen stretching-
leesbaar is.
methode alleen wordt toegepast op het gedeelte van het beeld wat op dat moment
Met het Image Analysis Window – een nieuw
zichtbaar is.
window in ArcGIS 10 – is de visualisatie van een
22
beeld eenvoudig aan te passen. Er zijn schuif-
Het resultaat van al deze visualisatie-bewer-
balken om het contrast, de helderheid en de
kingen
gamma onafhankelijk van elkaar te wijzigen.
betekent dat de gebruiker op een interactie-
Ook is er een schuifbalk om de transparantie
ve en eenvoudige manier de visualisatie kan
aan te passen. Het Image Analysis Window
aanpassen en optimaliseren voor elke toepas-
biedt ook de mogelijkheid om verschillende
sing. Daarmee wordt iedere kaart een lust
stretching-methodes toe te passen. Bij grote
voor het oog.
wordt
on-the-fly
getoond.
Dat
Eindeloos combineren
• NDVI: de Normalized Difference Vegeta-
Het Image Analysis Window bevat naast visua-
tion Index (NDVI) is een geschikte analyse
lisatie-tools ook een aantal andere veelge-
om de staat van bijvoorbeeld gewassen te
bruikte tools. Voorbeelden zijn het clippen
onderzoeken. Het vergelijkt twee specifie-
van data, het samenvoegen van verschillen-
ke banden met elkaar (rood en infrarood)
de banden tot één kleurencomposiet of het
en berekent hiermee een waarde die aan
uitvoeren van pan-sharpening. Afhankelijk
iedere pixel wordt toegekend. Over het
van welke datasets geselecteerd zijn komen
algemeen geldt: hoe hoger de waarde, hoe
één of meerdere tools beschikbaar voor
gezonder de gewassen op de akker.
de gebruiker. Een greep uit de functies en toepassingen:
• Pan-sharpening: doorgaands zijn de kleurenbeelden van satellieten van minder hoge resolutie dan de zogenaamde panchromati-
• Clippen: rasterdatasets kunnen met één
sche band die in zwart-wit is. Om het beste
muisklik geclipt worden naar de huidige
van de twee werelden te krijgen bestaat
zichtbare extent.
de methode pan-sharpening, waarbij het
• Kleurencomposieten: uit verschillende losse
panchromatische beeld gebruikt wordt om
banden kan eenvoudig een kleurencompo-
de resolutie van de kleurenbeelden te verho-
siet gemaakt worden. Door de inputbanden
gen.
te variëren kan de nadruk gelegd worden
• Mosaic: er zijn verschillende opties om twee
op bijvoorbeeld water of juist vegetatie.
of meerdere datasets te combineren tot een
Vervolgens kan de kleurencomposiet als
mozaïek. Dit kunnen datasets van hetzelfde
basis dienen voor verdere analyses, zoals
gebied zijn of van verschillende gebieden.
classificaties van landgebruik of objecten.
Vegetatie is goed zichtbaar in een kleurencomposiet waarbij infrarood als rood getoond wordt. De data is beschikbaar gesteld door Digital Globe / European Space Imaging GmbH. 23
desktop
Pan-sharpening toegepast op een Landsat-beeld.
Het resultaat van een analyse wordt als tijde-
uw interessegebied volledig af te dekken. De
lijke laag toegevoegd, maar kan vervolgens
volgende stap is het zodanig combineren van
direct worden geëxporteerd als rasterdataset
banden dat water zo goed mogelijk zichtbaar
indien gewenst. Het vergelijken van resultaten
wordt in het satellietbeeld. Meestal gebruikt u
kan bijvoorbeeld met de swipe-tool of door
hiervoor één of meerdere infrarood-banden.
lagen aan en uit te laten knipperen. Afhan-
Daarna kan mogelijk nog pan-sharpening
kelijk van de inputdata kunt u met de tools
toegepast worden om de resolutie van de
in het Image Analysis Window verschillende
kleurencomposiet te verhogen. Indien de
banden of images eindeloos combineren.
belichting van het beeld niet optimaal is kan deze vervolgens op ieder moment eenvoudig
De juiste basis creëren
aangepast worden met de daarvoor bestem-
De toepassing van enkele tools uit het Image
de sliders. Het resultaat van deze stappen is
Analysis Window kunnen we illustreren aan
een beeld dat u als basis kunt gebruiken voor
de hand van een voorbeeld. Stel, u heeft
de verdere classificatie middels de gebruike-
een satellietbeeld waarmee u een classifica-
lijke Spatial Analyst tools.
tie van water wilt maken. Hiervoor moet de
24
data eerst voorbereid worden. Afhankelijk
Eenvoud
van de inputdata is de eerste stap het clippen
De kracht van het Image Analysis Window
van het beeld naar het juiste gebied. Het is
zit in de eenvoud en de toegankelijkheid
ook mogelijk dat u eerst een mozaïek moet
van veelgebruikte functies. Waar voorheen
maken van verschillende satellietbeelden om
de tools in de toolbox waren ‘verstopt’, kan
Moza誰ek van verschillende Landsat-beelden.
nu iedereen via de simpele interface op een snelle manier images visualiseren, bewerken en analyseren. Meer weten over de mogelijkheden die het Image Analysis Window te bieden heeft? Neem gerust contact met mij op via onderstaand e-mailadres.
AUTEUR: Sabine Put E-MAIL: sput@esri.nl
25
platform
Waar was u toen Michael Jackson overleed? De titel bevat twee interessante componenten:
laag, zowel vector als raster, heeft standaard
locatie en tijd. Locatie is de basis van een GIS.
een nieuw time-tabblad in het properties-
Met de komst van ArcGIS 10 kan ook de tijds-
window. Op dit nieuwe tabblad kunnen een
component in ArcGIS gebruikt worden voor
aantal eigenschappen worden ingesteld.
visualisatie. ArcGIS 10 is volledig time-aware, dit wil zeggen dat veranderingen in de tijd van geometrie en attributen opgeslagen en gevisualiseerd kunnen worden. Dit geldt zowel voor de desktop- als de servercomponenten van ArcGIS 10. In dit artikel gaan we in op de nieuwe mogelijkheden van tijd in ArcGIS 10.
Tijd-gerelateerde datasets Er zijn veel datasets waar een tijdscomponent in zit. Er zijn twee types tijd-gerelateerde datasets: - Datasets met objecten die in de tijd van
Het nieuwe time-tabblad.
locatie veranderen. Denk bijvoorbeeld aan
Ten eerste kan worden aangegeven of er
een kat voorzien van een GPS-ontvanger.
ĂŠĂŠn of twee velden zijn met een datum veld.
- Datasets met objecten die in de tijd veran-
Twee datumvelden gebruikt u voor objec-
deren van attribuutwaarde, zoals de bevol-
ten die een begin- en eindtijd hebben. Een
kingssamenstelling per gemeente in de
datumveld kan zowel van het type DATE
afgelopen 10 jaar.
als TEXT zijn. De voorkeur heeft een DATE,
Een combinatie van beiden is uiteraard ook
omdat dit een eenduidige opslag is. In het
mogelijk.
geval van TEXT moet u aangeven in welke notatie (bijvoorbeeld yyyy-mm-dd hh:mm)
Layers time-enabled maken
dit veld is opgeslagen.
Datasets of layers kunnen in ArcGIS eenvou-
Veel tijd-gerelateerde data zijn verzameld met
dig time-aware worden gemaakt. Iedere
een bepaald tijdsinterval. U kunt dit interval
De vergrijzing in Nederland door de jaren heen (links in 2003, rechts in 2008).
26
overnemen tijdens het visualiseren, maar ook een kleinere of grotere interval kiezen. Uit de data kan het tijdsdomein berekend worden. Dit geeft de eerste en laatste waarnemingstijd weer. Het berekenen kan handmatig of automatisch worden uitgevoerd. Dit tijdsdomein wordt gebruikt bij het later in te stellen Time Slider Window. Daarnaast zijn er een aantal geavanceerde instellingen mogelijk. Er kan een tijdszone worden ingesteld. Dit is met name interessant wanneer data in verschillende tijdszones is verzameld. Tevens kan aangegeven worden
Het Time Slider Window met bijbehorend opties-menu.
of er rekening gehouden moet worden met zomer- en wintertijd.
dagen, wordt per dag de data van de laatste
Wanneer u werkt met verschillende datasets
twee dagen getoond.
met tijdswaarnemingen in verschillende jaren, dan kunt u deze synchroniseren door een tijd-
Het Time Slider Window heeft een aantal
offset mee te geven. Stel u heeft data van
knoppen om de data te visualiseren, zoals
2007 en 2008 en u wilt deze met elkaar verge-
data vooruit en achteruit in de tijd weerge-
lijken. U kunt dan bijvoorbeeld de dataset
ven, maar ook de mogelijkheid om de anima-
van 2008 een offset van -1 jaar geven. Alle
tie te exporteren als video.
waarnemingen van maart 2007 worden dan tegelijk getoond met de waarnemingen van
Tijd en grafieken
maart 2008. Tot slot bestaat er de mogelijk-
Ook grafieken profiteren van de tijdscom-
heid om data cumulatief te tonen.
ponent. Een time-aware layer kan in een grafiek gevisualiseerd worden op een bepaald
Time Slider Window
moment in de tijd. Bij het afspelen van de tijd
Met het Time Slider Window kunt u time-
met het Time Slider Window wordt de grafiek
enabled
layers
direct aangepast naar de tijd zoals afgebeeld
ArcScene
of
visualiseren
ArcGlobe.
Het
in
ArcMap,
Time
Slider
op de Time Slider.
Window heeft een aantal opties die ingesteld kunnen worden. U kunt een time step inter-
Tijd in ArcGIS Server
val en een time window instellen. Het time
Ook ArcGIS Server ondersteunt tijd vanaf
step interval definieert in welke stapgrootte
versie 10. Een gepubliceerd mapdocument
de data gevisualiseerd wordt (bijvoorbeeld
met time-layers, wordt automatisch een time-
om de dag). Het time window definieert een
aware mapservice. Dit geldt ook voor WMS.
tijdsperiode
waarover data getoond moet
Time-aware mapservices kunnen geconsu-
worden. Met een Time Step interval van één
meerd worden door de nieuwe JavaScript,
dag en een time window ingesteld op twee
Flex en Silverlight 2.0 API’s. 27
platform
Een voorbeeld van een time-aware mapservice: het weer op een bepaald tijdstip (23 maart 2010 om 07:00 uur).
Voor het gebruik van tijd in de API’s is er een
Conclusie
nieuwe widget beschikbaar, de zogenaam-
ArcGIS 10 is time-aware. Iedere dataset met
de TimeSlider. Met de TimeSlider kan data
een tijdscomponent kan met het instellen
getoond worden van time-aware layers. Dit
van een paar parameters eenvoudig gevisu-
biedt de mogelijkheid om in een webappli-
aliseerd worden in zowel ArcGIS Desktop als
catie data te tonen tot en met een bepaald
ArcGIS Server. En niet alleen in 2D applicaties
tijdstip (Q-koorts gevallen in Nederland tot en
maar ook in de 3D applicaties wordt de tijds-
met maart 2010), op een bepaald tijdstip (wat
component ondersteund. Historische data
was het weer op 6 februari 2010 om 12:30) of
kan nu nog makkelijker ontsloten worden in
data binnen een bepaalde periode (geef alle
ArcGIS.
inbraken tussen 22:00 en 5:00 weer).
Overigens, op 25 juni 2009 was ik in Frankrijk in de Ardèche toen Michael Jackson overleed.
Onderstaand voorbeeld geeft weer hoe in de JavaScript API de TimeSlider gedefinieerd kan worden die per week gegevens toont: timeSlider.createTimeStopsByTimeI nterval(results[1].layer.timeInfo. timeExtent,1,’esriTimeUnitsWeeks’); 28
AUTEUR: Ernst Eijkelenboom E-MAIL: eeijkelenboom@esri.nl
Tijdsbesparing en gebruiksgemak met ArcGIS Mobile 10
Mobiel
In veel organisaties maken medewerkers bij werkzaamheden in het veld nog aantekeningen op papier. Vaak moeten deze daarna bij terugkomst op het kantoor gedigitaliseerd worden; een tijdrovende klus. ArcGIS Mobile 10 zorgt voor tijdsbesparing en meer gemak met mobiele applicaties die aansluiten op bestaande werkprocessen en eenvoudig te bedienen zijn voor medewerkers in het veld. In dit artikel worden de verschillende mobiele oplossingen besproken die onderdeel uitmaken van ArcGIS 10.
ArcGIS Server zorgt voor de webservices die door ArcGIS Mobile worden gebruikt.
ArcGIS Mobile
kers op het kantoor de mogelijkheid om
ArcGIS Mobile is gebaseerd op ArcGIS
direct de mutaties te bekijken. Hierdoor
Server en werkt met webservices die
maakt mobiel GIS onderdeel uit van een
door ArcGIS Server worden geserveerd.
groter organisatiebreed platform. Ook
De mobiele apparaten moeten daarom
als
de
internetverbinding
plotseling
uitgerust zijn met een internetverbin-
wegvalt biedt ArcGIS Mobile ondersteu-
ding. Zodra er in het veld wijzigingen
ning, want dan kan lokaal verder gewerkt
worden aangebracht in de data, zorgt
worden. Als op een later tijdstip de inter-
ArcGIS Server voor de verwerking van
netverbinding weer tot stand is gebracht,
de mutaties in de database. Dit geeft de
is synchronisatie van de mutaties weer
andere mobiele gebruikers en de gebrui-
mogelijk. 29
Mobiel
Ondergrondlagen
en Synchronize. De beheerder bewaart het
Ondergrondlagen worden vaak in het veld
project en publiceert deze naar de Project
gebruikt als referentie. Vanaf ArcGIS Mobile
Server. Er worden bij het Project Center
10 behoren basemaps tot de operationale
twee standaard applicaties voor Windows en
lagen en kunnen deze bevraagd en ge誰dentifi-
Windows Mobile meegeleverd. De veldmede-
ceerd worden. Als basemaps te groot worden
werker maakt in het veld vanuit deze appli-
om real-time te synchroniseren kan een
catie connectie met de Project Server en
beheerder deze lagen daarom bij de inrich-
kiest een project dat beschikbaar gemaakt is.
ting handmatig op het mobiele apparaat
Vervolgens wordt het project en de bijbeho-
zetten. Als ondergrond kunnen ook niet-
rende takenlijst zichtbaar.
operationele lagen gebruikt worden, zoals services uit ArcGIS Online en mapcaches van ArcGIS Server. Dergelijke services zijn uitsluitend ter referentie.
Met het ArcGIS Mobile Project Center worden mobiele projecten gepubliceerd naar de Project Server. De veldmedewerker download een mobiel project en kan meteen aan het werk.
StreetMap-data als ondergrond in een mobiele applicatie.
Vanuit de takenlijst kan direct gestart worden met het veldwerk. Het ArcGIS Mobile Project
ArcGIS Mobile Project Center
Center is ideaal voor beheerders van mobiele
Nieuw in ArcGIS Mobile 10 is het uitgebreide
applicaties. Zij kunnen zonder programmeer-
ArcGIS Mobile Project Center. De beheer-
ervaring mobiele applicaties met enkele
der van mobiele applicaties stelt vanuit het
muisklikken samenstellen.
Project Center mobiele projecten samen
30
afhankelijk van het werkproces. Een mobiel
Mobile SDK
project bestaat uit data (operationele en
Met de ArcGIS Mobile 10 Development Kit
niet-operationele lagen) en taken. Een vijftal
kunt u zelf mobiele applicaties ontwikke-
taken zijn standaard meegeleverd: View Map,
len. ArcGIS Mobile levert componenten en
Collect Features, Search Features, Work List
templates mee voor gebruik in Microsoft
Taken, zoals te configureren via het nieuwe ArcGIS Mobile Project Center en te gebruiken via de standaard meegeleverde applicatie.
Visual Studio 2008. Er is in ArcGIS Mobile
projecten beheerd worden die aansluiten
10 ondersteuning voor Windows Presen-
op het werkproces. Er worden standaard
tation Foundation en tokencredential
twee
security van mobile services. Verder is
Windows en Windows Mobile. De appli-
de GPS-component geheel herschreven
caties kunnen naar eigen wens aange-
en wordt conversie van Spatial Referen-
past worden door gebruik te maken
ces ondersteund. Met ArcGIS Mobile 10
van de Mobile SDK. Door aan te sluiten
is het daarnaast mogelijk om de bijgele-
op de bestaande werkprocessen zorgt
verde standaardapplicaties voor Windows
ArcGIS Mobile 10 voor tijdsbesparing en
en Windows Mobile uit te breiden met
gebruiksgemak.
applicaties
meegeleverd
voor
eigen taken, workflows en extensies. Ook het ontwikkelen van applicaties voor de iPhone behoort vanaf ArcGIS Mobile 10 tot de mogelijkheden.
AUTEUR: Marco Wagemakers E-MAIL: mwagemakers@esri.nl
Samenvattend ArcGIS Mobile 10 bevat het ArcGIS Mobile Project Center. Hiermee kunnen mobiele 31