Gevonden op Facebook 15/16. Bietencampagne, suikergoed en Jan de Vlieger

Zorg er in de winter dus voor dat je ‘s ochtends direct de gordijnen open doet zodat de warmte en het licht van de zon naar binnen kunnen komen. En doe ze ‘s avonds weer dicht zodat deze warmte wordt vastgehouden. En wil je het in de zomer juist wat koeler houden: trek de gordijnen dan dicht als de zon vol naar binnen schijnt, zodat je niet met airco’s of ventilatoren aan de slag hoeft.

Gebruik verlengsnoeren met een vaste aan/uit knop

Door meerdere apparaten op een verlengsnoer aan te sluiten die je met één knop allemaal kunt uitschakelen, kun je aan het einde van de dag alle apparaten die op stand-by staan tegelijk uit zetten. Wel zo makkelijk.

Gebruik deksels bij het koken

Door goed afsluitende deksels te gebruiken bij het koken is het eten sneller gaar en bespaar je dus energie.

Bij weinig isolatie, gebruik grote meubelen

Zet grote meubelen tegen de muren die niet goed geïsoleerd zijn. Een grote boekenkast bijvoorbeeld kan al een boel schelen. Dat werkt echt.

Investeer in een energieneutraal huis

Investeringen in de energie-efficiëntie van je huis lijken vaak groot, maar ze verdienen zich over het algemeen snel terug.

Werk met tochtstrip en radiatorfolie

Ongeveer de helft van de bevolking woont in een huurhuis en dan is het aan de woningbouw of eigenaar om het huis zo energieneutraal mogelijk te maken natuurlijk, zeker nu we met z’n allen van het gas af moeten. Maar ook in een huurhuis kan je met kleine maatregelen al veel bereiken. Denk aan het plaatsen van reflecterende radiatorfolie achter de verwarming of het plaatsen van tochtstrips tussen de ramen en onder de deuren.

Bron: Energy.gov, ProgressEnergy, Uswitch, powerhousetv Auteur: Harm Jan Setz https://www.hetkanwel.net

Heb jij nog duurzame tips? Laat het ons dan weten! Samen Lisserbroek Werkgroep Duurzaamheid info@lilynieuwenhuizen.nl Mailadres: secretariaat@samen-lisserbroek.nl www.lisserbroekonline.nl

Gevonden op Facebook

Bericht van Guus Borst: Brons met 92 punten en kleindochter Faye Jeugdkampioen kleurkanarie met 91 punten, en tweemaal kampioen neophema's met 91 en 90 punten. Helemaal top. Met de felicitaties van de redactie.

Bericht van Bianca Zeilmaker: Ergens in Lisserbroek. Mooi hè?

Over bietencampagne, suikergoed en Jan de Vlieger

Oogstmoddersporen op de weg en de geur van aarde, klei en suikerbieten….. De bietencampagne is weer begonnen: de periode dat suikerbieten worden gerooid, afgevoerd en verwerkt tot o.a. suiker (sacharose). Deze duurt van half september tot begin januari. Verspreid over die periode leveren boeren suikerbieten die naar de fabriek gaan. Het zijn dus drukke tijden, omdat alle suikerbieten dan moeten worden gerooid en verwerkt.

Berg van ca. 2500 ton suikerbieten langs Lisserweg

Suikerbieten groeien goed in de klei van onze polder. Een bietenplant bestaat uit een wortel en bladeren. De bladeren maken suiker van lucht, water en zonlicht, deze suiker slaan ze op in de wortel en is voor de plant de voedselreserve. Door de wortel te oogsten en te verwerken kan de suiker gebruikt worden voor de suikerindustrie. In vroegere tijden kwamen uit alle delen van het land seizoenarbeiders helpen met de oogst. Zij rooiden iedere dag 1.000 meter biet: bieten uitsteken, schoonmaken, koppen en daarna de berg afdekken tegen vorst en regen.

Suikerfabriek Halfweg

In 1863 werd in Halfweg de eerste suikerfabriek geopend die na enkele jaren alweer sluit, waarna de N.V. Suikerfabriek Holland zich er vestigt. Deze wordt in 1919 ondergebracht bij de Centrale Suiker Maatschappij. CSM *) groeit uit tot een groot concern, maar de suikeractiviteiten krijgen geleidelijk een steeds kleiner aandeel in het totale bedrijf. Hierdoor, en door schaalvergroting van de suikerfabrieken, wordt ook het aantal fabrieken steeds kleiner.

*) CSM werd in 2007 overgenomen door de Suiker Unie (nu geheten Cosun Beet Company als onderdeel van Cosun Beet). In 1992 komt er dan ook een einde aan de fabriek in Halfweg.

Het meer dan 10 ha. grote terrein heeft inmiddels een doorstart gemaakt als SugarCity. Je kunt nog steeds de hoge silo’s zien staan waar vroeger de suiker in werd opgeslagen, deze zijn nu omgebouwd tot ultramoderne show- en kantoorruimtes. Ook ‘Amsterdam The Style Outlets’ bevindt zich op het terrein en in de grote fabriekshal vinden nu evenementen plaats. Wij spraken met Lisserbroeker Jan de Vlieger die al ruim 28 jaar tijdens de bietencampagne met trots het stoeltje op een bietenrooimachine bemant als machinist: ‘Machtig, mooi werk. Je moet maar een keer meegaan als je tijd hebt!’

Jan druk aan het werk in de polder

‘De meeste bieten worden geoogst met een zesrijige bietenrooier; de biet wordt ontbladerd, met messen gekopt, met scharen uit de grond geduwd, waarna zeefraderen de losse grond eraf laten vliegen.’

15

Vochtige grond is gunstig voor de bieten en ook voor Jan is dat prettig. ‘Als de grond droog en hard is, dan zit ik te trillen op mijn stoeltje. Als het heeft geregend, merk je meteen dat de grond wat zachter is en dan rooit het net even lekkerder’. Is het niet wat eenzaam op de machine? ‘Ach, ik kreeg een keer bezoek van een verdwaald hert, om op het land te komen had het beest een sloot van vijf meter over moeten springen. Het hert begon met hoge snelheid rond de machine te rennen’. ‘Ook kokmeeuwen fladderen constant achter mij en de machine aan op zoek naar eten, zoals wormen en ander ongedierte, dat door de scharen omhoog komt.’ De suikerbieten rooit Jan in de buurt, maar vroeger ook wel eens wat verder weg, bijvoorbeeld in Breukelen ‘en dat is best ver rijden met zo’n machine’. ‘Onderweg met de machine kwam ik ooit eens twee politieagenten te paard tegen. Een van de paarden schrok zodanig, dat hij met berijder en al in de sloot belandde. Paard had niets; de agente een gebroken neus. Had dus duidelijk nog wat training nodig’. De bieten worden na het rooien met een vrachtwagen naar de suikerfabriek vervoerd. In Jan zijn geval meestal naar Dinteloord. En dat allemaal volgens een strak, vooraf afgesproken schema, dus ook voor Jan: ‘het is hollen of stilstaan’. ‘In gunstige omstandigheden kan de machine ca. duizend ton per dag rooien (schoon gewogen) en dat zijn maar liefst zo’n dertig vrachtwagens vol’. Tot slot: ‘Het komt soms voor dat ik ook op drukke tijden met de machine de weg op moet. Ik besef dat iedereen onderweg is van A naar B met een eigen tijdschema, maar meer begrip voor boerenvoertuigen zou zeer welkom zijn. Ik word soms erg vervelend benaderd, maar kan helaas echt niet harder’.

Op weg naar de suikerfabriek

Terug naar de bieten: na het oogsten gaan ze in een vrachtwagen richting de suikerfabriek in Dinteloord (Brabant) of Vierverlaten (Groningen). Tot 1957 werd trouwens ook de Hoofdvaart door bietenschepen gebruikt als route naar Halfweg. Via het voorkanaal langs de Geniedijk en een schutsluis (in gebruik tot 1957) bij Aalsmeer konden zij de polder in en uit. De schepen werden speciaal gebouwd met maten die voor de sluis geschikt waren. Voordat een lading suikerbieten de fabriek binnengaat, worden er monsters afgenomen. Bekeken wordt hoe hoog het suikergehalte is (ca. 17%, afhankelijk van het weer) en hoeveel aanhangende grond en blad er aan zit. Daarna wordt bepaald hoeveel de boer betaald krijgt.

De vrachtwagenchauffeur rijdt verder het fabrieksterrein op om de bieten uit te laden. De bieten belanden op een grote berg en dan begint het proces van wassen, snijden en koken, waarna er uiteindelijk suiker van gemaakt kan worden. De suiker uit de biet halen is best een simpel proces. Eerst wordt de biet gewassen en in reepjes gesneden door snijmolens. Ze maken er “patat” van. Daarna gaan ze in een broeitrog, zodat bij 70 graden de celwanden kapot gaan om suikerwater te krijgen. De suiker wordt schoongemaakt met kalk en dan is het een kwestie van indikken Om de fabriek draaiende te houden moet er iedere anderhalve minuut een vrachtwagen binnenrijden met dertig ton suikerbieten. Dat komt neer op meer dan tienduizend bieten per uur. Als de machines eenmaal draaien moeten deze blijven doorgaan, anders wordt het proces verstoord. Van september tot eind januari draaien beide suikerfabrieken continu door, dus ook met kerst en oud en nieuw.

Biet, boordevol mogelijkheden

De suiker uit suikerbieten wordt voor vele doeleinden gebruikt en o.a. verwerkt in antivries, bodyscrub en het Covid-19 vaccin. Zie ook: www.brightbeetbook.nl . Wij beperken ons tot suikergoed, zoals de chocoladeletter J (van Jan). Bedankt Jan, voor de info die wij van jou hebben gekregen en succes met het afronden van de bietencampagne.

Lisserweg: de suikerbieten worden opgehaald