Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej 3/2012 - lekcja 3

Pierwszy i drugi list apostoła Pawła do Tesaloniczan

„Tesalonika w czasach apostoła Pawła” Sobotnie Studium Biblijne Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego LEKCJA TRZECIA ASBSG-SE-3Q-03-2012 ASBSG-TE-3Q-03-2012

Wydawnictwo Christ Media® NADARZYN 2012 www.christmedia.pl ISBN 978-83-63668-01-3

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

NA PODSTAWIE OPRACOWANIA

Jon Paulien (i inni) TYTUŁ ORYGINAŁU

Adult Sabbath School Bible Study Guide (Standard & Teachers Edition) 3/2012: 1 and 2 Thessalonians TŁUMACZENIE

Klaudia Głowacka-Walaszczyk TŁUMACZENIE I OPRACOWANIE BIBLIJNYCH TEKSTÓW ORYGINALNYCH

Adam Gołębiewski KOREKTA

Arkadiusz Piętka REDAKCJA I TYPOGRAFIA

Arkadiusz Piętka PRZEKŁAD POLSKI ZA ZGODĄ

Seventh-day Adventist Church Office of Adult Bible Study Guide, USA

Na podstawie Przewodnika Szkoły Sobotniej przygotowanego przez Biuro Generalnej Konferencji Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego, jako standardowy podręcznik dla wszystkich ogólnoświatowych Szkół Sobotnich Lekcji Biblijnych. Opublikowany tekst odzwierciedla wkład zespołowej pracy specjalnego Komitetu Weryfikacji Manuskryptów, a zatem nie musi wyłącznie odzwierciedlać intencji autora (-ów).

Cytaty biblijne na podstawie przekładów:

Biblii Warszawskiej (BW) – Towarzystwo Biblijne w Polsce: 2004 r., Biblii Tysiąclecia (BT), wyd. V – Wydawnictwo „Pallottinum”: 2005 r., Biblii Warszawsko-Praskiej (BWP) – „Gaudium” Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej: 2001 r., Biblii Gdańskiej (BG) – Towarzystwo Biblijne w Polsce: 1989 r. (1632), Septuaginty (LXX), Textus Receptus (TR).

Sobotnie Studium Biblijne zawiera uzupełniające materiały do studiowania, zaznaczone przypisem.

W opracowaniu wykorzystano program e-Biblia dla cytatów biblijnych oraz grafikę Larsa Justinena.

Wszelkie uwagi do tego opracowania prosimy zgłaszać pod: lbss@christmedia.pl.

Niniejszy przekład (public domain) można publikować i rozpowszechniać bezpłatnie, pod warunkiem podania źródła pochodzenia, np. www.christmedia.pl.

Strona |2|

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Skróty nazw ksiąg biblijnych Rdz Wj Kpł Lb Pwt Joz Sdz Rt 1 Sm 2 Sm 1 Krl 2 Krl 1 Krn 2 Krn Ezd Ne Est Hi Ps Prz Koh Pnp Iz Jr Lm Ez Dn Oz Jl Am Ab Jon Mi Na Ha So Ag Za Ml

Księga Rodzaju1 2 Księga Wyjścia 3 Księga Kapłańska 4 Księga Liczb Księga Powtórzonego Prawa5 Księga Jozuego Księga Sędziów Księga Rut 1 Księga Samuela 2 Księga Samuela 1 Księga Królewska 2 Księga Królewska 1 Księga Kronik 2 Księga Kronik Księga Ezdrasza Księga Nehemiasza Księga Estery Księga Hioba6 Księga Psalmów Księga Przysłów7 Księga Koheleta (Eklezjastesa)8 Pieśń nad Pieśniami Księga Izajasza Księga Jeremiasza Lamentacje9 Księga Ezechiela Księga Daniela Księga Ozeasza Księga Joela Księga Amosa Księga Abdiasza Księga Jonasza Księga Micheasza Księga Nahuma Księga Habakuka Księga Sofoniasza Księga Aggeusza Księga Zachariasza Księga Malachiasza

1

Także: 1 Księga Mojżeszowa.

Także: 2 Księga Mojżeszowa.

3 Także: 3 Księga Mojżeszowa.

4 Także: 4 Księga Mojżeszowa.

5 Także: 5 Księga Mojżeszowa.

6 Także: Księga Joba.

7 Także: Przypowieści Salomona.

8 Także: Księga Kaznodziei Salomona.

9 Także: Treny.

10 Także: List św. Pawła do Galacjan.

11 Także: Objawienie św. Jana.

2

Strona |3|

Mt Mk Łk J Dz Rz 1 Kor 2 Kor Ga Ef Flp Kol 1 Tes 2 Tes 1 Tm 2 Tm Tt Flm Hbr Jk 1P 2P 1J 2J 3J Jud Ap

Ewangelia według św. Mateusza Ewangelia według św. Marka Ewangelia według św. Łukasza Ewangelia według św. Jana Dzieje Apostolskie List do Rzymian Św. Pawła 1 List do Koryntian Św. Pawła 2 List do Koryntian Św. Pawła List do Galatów10 Św. Pawła List do Efezjan Św. Pawła List do Filipian Św. Pawła List do Kolosan Św. Pawła 1 List do Tesaloniczan Św. Pawła 2 List do Tesaloniczan Św. Pawła 1 List do Tymoteusza Św. Pawła 2 List do Tymoteusza Św. Pawła List do Tytusa Św. Pawła List do Filemona List do Hebrajczyków List św. Jakuba 1 List św. Piotra 2 List św. Piotra 1 List św. Jana 2 List św. Jana 3 List św. Jana List św. Judy Apokalipsa św. Jana11

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

SPIS TREŚCI: Skróty nazw ksiąg biblijnych – Przywilej i zadanie Pawła Szabatowe popołudnie – Niedziela – Poniedziałek – Wtorek – Środa – Czwartek – Piątek – Uwagi dla nauczyciela– Listy apostoła Pawła –

dodatek 14 lipca 15 lipca 16 lipca 17 lipca 18 lipca 19 lipca 20 lipca dodatek dodatek

3 4 6 8 11 17 24 29 33 35 65

Przywilej i zadanie Pawła12 W 1 Liście do Koryntian, cały rozdział dziewiąty, z którego pochodzi nasz tekst pamięciowy, stanowi swoistą apologię Pawła przeciw tym, którzy stawiają mu rozmaite zarzuty. Rozpoczyna go całą serią pytań retorycznych, na które odpowiada w dalszym dyskursie.

Przemyślenia Pawła na temat jego własnego apostolatu, a także praw i obowiązków tych, którzy głoszą Ewangelię, zawarte zostały w kilkuczęściowym wywodzie, gdzie bardzo starannie jest przemyślana przez Pawła struktura wierszy 19-23. Werset 19. odpowiada wersetowi 22, a zarazem tworzy swoiste uwypuklenie kluczowych słów poprzez użycie terminu wszyscy oraz czasownika pozyskać, a kryterium tematyki wyróżnia wątek bycia wszystkim dla wszystkich.

W wierszu 19. Paweł prezentuje swój status apostoła, o którym mówił już na początku rozdziału. Jego wolność (lub niezależność) wobec wszystkich (lub od nikogo) paradoksalnie realizuje się przez to, że oddał się w niewolę wszystkim. Motywacja tego wyboru jest jedna: by pozyskać dla Chrystusa jak najwięcej wyznawców. Czasownik kerdainein (pozyskać, zarobić) występuje w Nowym Testamencie jedenaście razy; tu pojawia się paralelnie do terminu zbawić. Tak więc praca misjonarska przekształca wolność apostoła w służbę ku zbawieniu wierzących.

12

Rozdział, którego nie ma w oryginalnej wersji podręcznika, został opracowany na podstawie: Mariusz Rosik, Nowy Komenatrz Biblijny: 1 List do Koryntian, Edycja Świętego Pawła, 2005, s. 291-309 oraz William Barclay, Listy do Koryntian, Wydawnictwo „Słowo Prawdy”, 1979, s. 121-125, a także Werner de Boor, Pierwszy List do Koryntian, Zjednoczony Kościół Ewangeliczny, 1979, s. 151-152 (przyp. red.).

Strona |4|

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Paweł pragnie pozyskać wszystkich dla wiary. Związek z Chrystusem stawia go ponad koniecznością zachowania prawa Starego Testamentu, jednak apostoł chciałby do wiary przywieść zarówno Żydów, jak i Greków. Stąd w przemowach do Żydów Paweł sięga po Stary Testament, a podczas głoszenia dobrej nowiny poganom – nie waha się cytować ich wieszczy. Mówiąc o pozyskaniu wszystkich posługuje się metaforą igrzysk, doskonale znaną i lubianą przez pogan, odrzucaną natomiast przez Żydów, którzy greckich igrzysk nie uznawali. Co chciał apostoł osiągnąć w ten sposób?

Paweł przedstawia metodę swojej służby. Starał się być wszystkim dla wszystkich ludzi. Nie chodziło o obłudną dwulicowość, o usiłowanie być kimś dla jednego człowieka, a czym innym dla drugiego. Chodziło tu raczej o możliwość współżycia z każdym człowiekiem. Osoba, która widzi wyłącznie swój punkt widzenia, jest nietolerancyjna, brakuje jej daru współczucia, nigdy nie stara się zrozumieć intencji innych ludzi, nigdy nie może być duszpasterzem, ewangelistą, a nawet przyjacielem.

Paweł byłby dziś człowiekiem, który z okulistą chętnie porozmawiałby o wyrobie okularów czy dobieraniu soczewek, z prawnikiem – na temat prawa i sprawiedliwości, z rolnikiem – o możliwości podniesienia produkcji, z lekarzem – o chorobach czy profilaktyce żywienia, a z budowniczym statków – o procesie ich projektowania. Apostoł dobrze wiedział, że przy rozmowie obowiązuje zasada, według której bardziej błogosławioną rzeczą jest dawać, niż brać. Nigdy nie będziemy mieć powodzenia zarówno w ewangelizacji jak i osobistej przyjaźni, jeśli nie będziemy rozmawiać językiem innych ludzi i myśleć ich kategoriami. Nauczanie, leczenie i duszpasterstwo ktoś nazwał trzema patronizującymi zajęciami. Jak długo będziemy jedynie sprawować patronat nad ludźmi, jak długo nie będziemy starali się ich zrozumieć, jak długo nie znajdziemy z nimi kontaktu, tak długo nigdzie z nimi nie zajdziemy. Paweł, niedościgniony wzór misjonarza, który przyprowadził do Chrystusa więcej ludzi niż ktokolwiek inny, wiedział, jak bardzo ważną rzeczą jest stanie się wszystkim dla wszystkich. Jedną z naszych największych potrzeb jest po prostu uczenie się sztuki przebywania z ludźmi, a kłopot tak często polega na tym, że nawet o to się nie staramy.

Zatem dobremu ewangeliście nie chodzi o werbowanie ludzi dla jakiejś dobrej sprawy, tak jak różne stronnictwa na świecie starają się zdobyć dla siebie zwolenników.

Tam, gdzie ewangelizacja i misja chce zdobywać ludzi tylko dla chrześcijaństwa czy Kościoła – nie zrozumiano w pełni o co właściwie chodzi. Zwiastowanie ewangelii różni się radykalnie od wszelkiej innej działalności. Paweł patrzy na wszystkich ludzi jak na zagubionych, którzy przez mowę o krzyżu mają zostać zbawieni. Stąd jego poświecenie i oddanie służbie. Paweł zachowuje przy tym trzeźwy osąd. Nie myśli, że jego poświęcenie dla innych będzie niezawodnym środkiem dotarcia do wszystkich i zbawienia wszystkich, gdyż dodaje: „żeby tak czy owak niektórych zbawić” (1 Kor 9,22). Także i tego musimy się nauczyć.

Strona |5|

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

LEKCJA 3: 14 lipca – 20 lipca*

TESALONIKA W CZASACH PAWŁA Popołudnie szabatowe

STUDIUM BIEŻĄCEGO TYGODNIA: J 11,48-50; 1 J 2,15-17; 1 Kor 9,19-27; J 3,3-8; 1 Kor 16,19 TEKST PAMIĘCIOWY: „Będąc wolnym wobec wszystkich, oddałem się w niewolę wszystkim, abym jak najwięcej ludzi pozyskał” (1 Kor 9,19 BW) BT

Tak więc nie zależąc od nikogo, stałem się niewolnikiem wszystkich, aby tym liczniejsi byli ci, których pozyskam.

BWP Tak więc nie zależąc od nikogo, stałem się niewolnikiem wszystkich, aby tym liczniejsi byli ci, których pozyskam.

BG Albowiem będąc wolnym od wszystkich, samegom siebie uczynił niewolnikiem wszystkim, abym ich więcej pozyskał.

TR13 ελευθερος WOLNY γαρ BOWIEM ων BĘDĄCY εκ OD παντων WSZYSTKIEGO πασιν WSZYSTKIEMU εμαυτον SIEBIE εδουλωσα ZROBIŁEM NIEWOLNIKIEM ινα ABYM τους πλειονας WIĘCEJ LUDZI κερδησω ZYSKAŁ

MYŚL PRZEWODNIA: Krótkie studium kontekstu historycznego starożytnej Tesaloniki pokazuje, że podejście Pawła do Tesaloniczan było wyjątkowe i starannie przemyślane.

P

odstawowym celem bieżącej lekcji jest podsumowanie tego, co historia, literatura i archeologia mówią na temat Tesaloniki. Ta wiedza jest ważna z dwóch powodów. Po pierwsze, pomaga nam zrozumieć, w jaki sposób pierwotni słuchacze i czytelnicy Pawła odbierali jego przesłanie. Dzięki temu możemy wyraźniej uchwycić sens tego, co napisał, a także uświadomić sobie, jaki wpływ wywarło to na Kościół i społeczeństwo.

Po drugie, im więcej wiemy na temat poglądów i wierzeń Tesaloniczan, tym lepiej pojmiemy, przeciwko czemu występował Paweł. Aby głosić ewangelię, apostoł musiał najpierw skorygować błędne idee. Chociaż bieżąca lekcja nie koncentruje się bezpo13

Nowotestamentowy tekst grecki oparto o Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ z 1957 r. z aparatem krytycznym ze szczególnym uwzględnieniem zapisu Textus Receptus (przyp. tłum.).

Strona |6|

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

średnio na Biblii, przedstawia kontekst dla efektywniejszego studiowania listów do Tesaloniczan przez resztę kwartału. * – Przestudiuj w bieżącym tygodniu wszystkie lekcje, aby przygotować się na szabat, 21 lipca.

Strona |7|

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Niedziela – 15 lipca

OPOZYCJA W TESALONIKACH

P

rzeczytaj J 11,48-50. W jaki sposób przybycie Rzymian do Palestyny14 i Jerozolimy w pierwszym wieku naszej ery wpłynęło na religijne i polityczne decyzje dotyczące służby Jezusa? Przemyśl wyrażony w tych wersetach tok rozumowania. Chociaż to przerażające, zastanów się, dlaczego może mieć sens. _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________

J 11,48 BW

Jeśli go tak zostawimy, wszyscy uwierzą w niego; wtedy przyjdą Rzymianie i zabiorą naszą świątynię i nasz naród.

BT Jeżeli go tak pozostawimy, to wszyscy uwierzą w niego, a przyjdą Rzymianie i zniszczą nasze miejsce święte i nasz naród.

BWP Jeżeli Go pozostawimy w spokoju, to w końcu wszyscy w Niego uwierzą, a wtedy przyjdą Rzymianie i zniszczą nie tylko nasze święte miejsce, lecz także cały naród.

BG A jeźli go tak zaniechamy, wszyscy weń uwierzą, i przyjdą Rzymianie, a wezmą nam to miejsce nasze i lud.

TR εαν JEŻELI αφωμεν POZOSTAWIMY αυτον GO ουτως TAK παντες WSZYSCY πιστευσουσιν UWIERZĄ εις W αυτον NIEGO και I ελευσονται PRZYJDĄ οι ρωμαιοι RZYMIANIE και I αρουσιν WEZMĄ ημων NASZE και I τον τοπον MIEJSCE και I το εθνος NARÓD

J 11,49 BW BT

A jeden z nich, Kaifasz, który tego roku był arcykapłanem, rzekł do nich: Wy nic nie wiecie, Wówczas jeden z nich, Kajfasz, który w owym roku był najwyższym kapłanem, rzekł do nich:

14

Literatura teologiczna, począwszy od wieku XIX, torowała sobie drogę w meandrach nazewnictwa przejętego po Imperium Rzymskim. Należy zwrócić uwagę, że Żydzi protestują przeciwko używaniu terminologii określającej teren Judei i Samarii oraz Galilei jako Palestyny, tym bardziej, że do czasów Jezusa, jak i jeszcze później, taka nazwa w ogóle nie istniała. Powstanie terenów żydowskich o nazwie Palestyna kształtuje się na ok. IV w. n.e. Nazwa ta pochodzi od ludu Filistynów, którzy osiedlili się na jej wybrzeżu w XII w. p.n.e. Nie była ona znana przed aneksją obszaru Judei przez Rzym. Dopiero po stłumieniu powstania żydowskiego Bar-Kochby w roku 133 n.e., cesarz Hadrian zmienił nazwę kraju z Iudaea na Syria Palaestina, a więc Syria Palestyńska, czyli filistyńska (przyp. red.).

Strona |8|

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca BWP Wówczas to jeden z nich, imieniem Kajfasz, pełniący w owym roku funkcję najwyższego kapłana, rzekł do nich: Wy nic nie rozumiecie i nie pomyśleliście o tym, BG A jeden z nich, Kaifasz, będąc najwyższym kapłanem onego roku, rzekł im: Wy nic nie wiecie, TR εις JEDEN δε ZAŚ τις PEWIEN εξ Z αυτων NICH καιαφας KAJFASZ αρχιερευς ARCYKAPŁANEM ων BĘDĄCY του ενιαυτου ROKU εκεινου TEGO ειπεν POWIEDZIAŁ αυτοις IM υμεις WY ουκ NIE οιδατε NADAL WIECIE ουδεν NIC

J 11,50 BW

I nie myślicie, że lepiej jest dla nas, by jeden człowiek umarł za lud, niż żeby wszystek ten lud zginął.

BT Wy nic nie rozumiecie i nie bierzecie tego pod rozwagę, że lepiej jest dla was, aby jeden człowiek umarł za lud, niżby miał zginąć cały naród.

BWP że lepiej będzie, ażeby jeden człowiek umarł za lud, niżby miał zginąć cały naród.

BG Ani myślicie, iż nam jest pożyteczno, żeby jeden człowiek umarł za lud, a żeby wszystek ten naród nie zginął.

TR ουδε ANI διαλογιζεσθε ROZWAŻACIE οτι ŻE συμφερει JEST RZECZĄ KORZYSTNĄ ημιν NAM ινα ABY εις JEDEN ανθρωπος CZŁOWIEK αποθανη ZGINĄŁ υπερ ZA του λαου LUD και I μη (1) NIE15 ολον (3) CAŁY το εθνος (4) NARÓD αποληται (2) ZGINĄŁ

Około 168 roku p.n.e., w kontekście wojny domowej pomiędzy greckimi państwamimiastami, Tesaloniczanie poprosili Rzymian o przejęcie miasta i ochronę przed lokalnymi wrogami. Rzymianie nagrodzili Tesaloniczan za właściwą postawę podczas wojny, pozostawiając im dużą swobodę w zarządzaniu miastem. Tesalonika stała się więc wolnym miastem w granicach imperium, co oznaczało, że może w znacznym stopniu samodzielnie rozwiązywać swoje wewnętrzne problemy i kontrolować swój rozwój. W rezultacie, członkowie bogatszych i bardziej wpływowych klas społecznych mogli prowadzić życie na dotychczasowym poziomie. Z tego względu w czasach Pawła sprzyjali Rzymowi i cesarzowi. Jednak dla zwykłych ludzi, a szczególnie dla klasy pracującej, życie wcale nie było takie przyjemne.

Warto zwrócić uwagę na trzy główne negatywne aspekty rzymskiego panowania w Tesalonice. Po pierwsze, przybycie Rzymian wywołało efekt ekonomicznego przemieszczenia. Dotychczasowe rynki, zarówno lokalne, jak i regionalne, zmieniały się w wyniku wojen i zawirowań politycznych. Te zakłócenia o wiele mocniej uderzyły w biedniejsze klasy społeczne niż w ludzi zamożnych. Z czasem ten negatywny aspekt stał się jednak mniej istotny.

Po drugie, chociaż Tesaloniczanie nadal mogli w znacznym stopniu swobodnie zarządzać miastem, wielu z nich miało poczucie politycznej bezsilności. Niektórzy z lokalnych przywódców zostali zastąpieni przez ludzi z zewnątrz, którzy byli bardziej lojalni wobec dalekiego miasta Rzymu niż wobec Tesaloniki. Niezależnie od tego, jak łagodne jest obce panowanie, z czasem staje się coraz mniej popularne.

15

Ciąg dalszy myśli „ινα ABY” (przyp. tłum.).

Strona |9|

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Po trzecie, okupacji towarzyszyło nieuniknione zjawisko wyzysku kolonialnego. Rzymianie zażądali określonej kwoty z podatków, które płacili mieszkańcy miasta. Część plonów, minerałów i innych miejscowych produktów była wysyłana do Rzymu, aby zaspakajać coraz większe potrzeby imperium.

Tak więc, chociaż Tesalonika znajdowała się w trochę lepszej sytuacji niż, na przykład, Jerozolima, rzymskie panowanie i okupacja nieuchronnie powodowały napięcia wśród lokalnej społeczności. W Tesalonice te napięcia były szczególnie dotkliwe dla ludzi biednych i klasy pracującej. W miarę upływu lat Tesaloniczanie byli coraz bardziej sfrustrowani i pragnęli, aby ich sytuacja uległa zmianie.  W jaki sposób obecna sytuacja polityczna w twoim społeczeństwie wpływa na działalność Kościoła?  Co może albo powinien zrobić twój zbór, aby poprawić swoje miejsce i pozycję wśród lokalnej społeczności?

S t r o n a | 10 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Poniedziałek – 16 lipca

REAKCJA POGAN WOBEC RZYMU

P

ogańską reakcją na bezsilność, odczuwaną przez wielu Tesaloniczan, był ruch religijny, określany przez uczonych kultem Kabirusa. Wywodził się on od mężczyzny o imieniu Kabirus, który występował w obronie biednych i uciśnionych i został zamordowany przez swoich dwóch braci. Pochowano go z królewskimi honorami, a wyznawcy jego kultu uznali go za bohatera i męczennika.

Przedstawiciele niższych klas wierzyli, że w życiu i działalności Kabirusa przejawiały się nadprzyrodzone moce. Wierzyli także, że od czasu do czasu powraca on do życia, aby pomagać jednostkom, a także, iż pewnego dnia powróci na zawsze, aby przynieść sprawiedliwość wobec niższych warstw społecznych oraz przywrócić miastu jego dawną niezależności i wielkość. Kult Kabirusa przynosił uciśnionym nadzieję, przypominającą pod pewnymi względami nadzieję biblijną.

Cała sytuacja robi się jeszcze bardziej interesująca, gdy odkrywamy fakt, że kult Kabirusa obejmował również krwawe ofiary, mające upamiętnić jego męczeństwo. Tesaloniczanie mówili, że „uczestniczą w jego krwi”, co przywodzi nam na myśl słowa Pawła. W ten sposób uzyskiwali uwolnienie od win, a także znosili wszelkie różnice klasowe. Kult Kabirusa jednakowo traktował członków wszystkich klas społecznych.

Było jednak coś jeszcze. Kiedy w czasach Augusta swoją popularność zaczął zyskiwać kult cesarza, Rzymianie ogłosili, że Kabirus już przyszedł właśnie w osobie cesarza.

Innymi słowy, władze okupacyjne postanowiły wykorzystać nadzieję tych, którzy im podlegali. W rezultacie, życie religijne Tesaloniki przestało przynosić klasie pracującej jakąkolwiek ulgę. Zwykli ludzie zostali pozbawieni istotnej dla nich religii. Wprowadzenie kultu cesarza oznaczało, że gdyby w Tesalonice pojawił się ktoś, podający się za prawdziwego Kabirusa, stanowiłby on zagrożenie dla władz miasta.

Reakcja Rzymian na kult Kabirusa pozostawiła w sercach Tesaloniczan ogromną pustkę, którą mogła wypełnić ewangelia. Chrystus był prawdziwym wypełnieniem nadziei i marzeń, które mieszkańcy miasta pokładali w Kabirusie. Ewangelia przyniosła im wewnętrzny spokój w teraźniejszości, a poselstwo o powtórnym przyjściu Chrystusa napawało ich nadzieją na ostateczne odwrócenie ich trudnego położenia ekonomicznego i politycznego.

S t r o n a | 11 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Przeczytaj 1 J 2,15-17 (por. Koh 2,1-11). Jakie istotne prawdy zostały tutaj wyrażone?

1 J 2,15 BW

Nie miłujcie świata ani tych rzeczy, które są na świecie. Jeśli kto miłuje świat, nie ma w nim miłości Ojca.

BT Nie miłujcie świata ani tego, co jest na świecie. Jeśli ktoś miłuje świat, nie ma w nim miłości Ojca.

BWP Nie miłujcie świata ani tego, co jest na świecie, bo kto miłuje świat, w tym nie ma miłości Ojca.

BG Nie miłujcie świata, ani tych rzeczy, które są na świecie; jeźli kto miłuje świat, nie masz w nim miłości ojcowskiej.

TR μη NIE αγαπατε MIŁUJCIE MIŁOŚCIĄ AGAPE τον κοσμον ŚWIATA μηδε ANI τα TYCH εν W τω κοσμω ŚWIECIE εαν JEŻELI τις KTOŚ αγαπα MIŁUJE MIŁOŚCIĄ AGAPE τον κοσμον ŚWIAT ουκ εστιν NIE MA16 η αγαπη MIŁOŚCI AGAPE του πατρος OJCA εν W αυτω NIM

1 J 2,16 BW

Bo wszystko, co jest na świecie, pożądliwość ciała i pożądliwość oczu, i pycha życia, nie jest z Ojca, ale ze świata.

BT Wszystko bowiem, co jest na świecie, a więc: pożądliwość ciała, pożądliwość oczu i pycha tego życia, pochodzi nie od Ojca, lecz od świata.

BWP Wszystko bowiem, co jest w świecie – pożądliwość ciała, pożądliwość oczu, wynoszenie się z powodu rzeczy doczesnych – pochodzi nie od Ojca, lecz od tego świata.

BG Albowiem wszystko, co jest na świecie, jako pożądliwość ciała i pożądliwość oczu, i pycha żywota, toć nie jest z Ojca, ale jest z świata.

TR οτι PONIEWAŻ παν WSZYSTKO το TO εν W τω κοσμω ŚWIECIE η επιθυμια POŻĄDLIWOŚĆ της σαρκος CIAŁA και I η επιθυμια POŻĄDLIWOŚĆ των οφθαλμων OCZU και I η αλαζονεια PRZECHWALANIE SIĘ του βιου ŻYCIEM17 ουκ NIE εστιν JEST εκ Z του πατρος OJCA αλλ ALE εκ ZE του κοσμου ŚWIATA εστιν JEST

1 J 2,17 BW

I świat przemija wraz z pożądliwością swoją; ale kto pełni wolę Bożą, trwa na wieki.

BT Świat zaś przemija, a z nim jego pożądliwość; kto zaś wypełnia wolę Bożą, ten trwa na wieki.

BWP Tymczasem świat przemija razem ze swymi pożądliwościami; ten zaś, kto wypełnia wolę Bożą, ostoi się na wieczność.

BG Światci przemija i pożądliwość jego; ale kto czyni wolę Bożą, trwa na wieki.

TR και I ο κοσμος ŚWIAT παραγεται PRZEMIJA και I η επιθυμια POŻĄDANIE αυτου JEGO ο δε ZAŚ ποιων CZYNIĄCY το θελημα WOLĘ του θεου BOGA μενει POZOSTAJE εις τον αιωνα NA WIECZNOŚĆ18

Koh 2,1 BW

Powiedziałem sobie: Nuże! Popróbuj radości i użyj sobie! Lecz również to było marnością.

16

Dosłownie: „nie jest” (przyp. tłum.).

Także: „majątkiem, sposobem życia” (przyp. tłum.).

18 Dosłownie: „ku wieczności” (przyp. tłum.).

17

S t r o n a | 12 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca BT

Powiedziałem sobie: Niechże doświadczę radości i zażyję szczęścia! Lecz i to jest marność.

BWP Wtedy powiedziałem sobie: Spróbuję się pocieszyć, zacznę zażywać szczęścia.

I co? Otóż to także marność!

BG Rzekłem ja do serca mego: Nuże teraz doświadczę cię w weselu, używajże dobrych rzeczy; ale i toć marność.

LXX19 ειπον POWIEDZIAŁEM εγω JA εν W καρδια SERCU μου MOIM δευρο δη TERAZ πειρασω WYPRÓBUJĘ σε CIĘ εν W ευφροσυνη RADOŚCI και I ιδε POZNAJ εν W αγαθω DOBRODZIEJSTWIE και I ιδου OTO και I γε20 τουτο TO ματαιοτης MARNOŚĆ

Koh 2,2 BW O śmiechu powiedziałem: To szaleństwo! a o radości: Cóż ona daje?

BT O śmiechu powiedziałem: Szaleństwo!, a o radości: Cóż ona daje?

BWP Gdy zacząłem się śmiać, zaraz mówiłem: Ależ to szaleństwo! Gdy byłem pełen radości, pytałem: No i co z tego?

BG Śmiechowi rzekłem: Szalejesz, a weselu: Cóż to czynisz?

LXX τω γελωτι ŚMIECHOWI ειπα POWIEDZIAŁEM περιφοραν BŁĄD και A τη ευφροσυνη RADOŚCI τι PO CO τουτο TO ποιεις CZYNISZ

Koh 2,3 BW

Umyśliłem sobie, że pokrzepię swoje ciało winem, lecz tak, aby moje serce mądrze mnie prowadziło, i że będę się trzymał głupoty, aż zobaczę, co dobrego mają synowie ludzcy czynić pod niebem w ciągu krótkiego czasu swojego życia.

BT Postanowiłem w sercu swoim krzepić ciało moje winem – choć rozum miał zostać moim mądrym przewodnikiem – i oddać się głupocie, aż zobaczę, co dla ludzi jest szczęściem, które gotują sobie pod niebem, dopóki trwają dni ich życia.

BWP Postanowiłem oddać się rozkoszy picia wina, uważając ciągle mądrość za przewodniczkę mojego serca. Świadomie rzuciłem się w szaleństwo, żeby doświadczyć ludzkiego szczęścia i spróbować wszystkiego, co czyni człowiek przez całe swoje życie pod słońcem.

BG Przemyślałem w sercu swem, abym pozwolił wina ciału memu, (serce jednak swoje sprawując mądrością) i abym się trzymał głupstwa dotąd, ażbym obaczył, coby lepszego było synom ludzkim czynić pod niebem, przez wszystkie dni żywota ich.

LXX και I κατεσκεψαμην ZBADAŁEM ει CZY η καρδια SERCE μου MOJE ελκυσει BĘDZIE PIŁO ŁAPCZYWIE21 ως (3) DO οινον (4) WINA την σαρκα (2) CIAŁO μου (1) MOJE και I καρδια SERCE μου MOJE ωδηγησεν BYŁO PRZEWODNIKIEM22 εν W σοφια MĄDROŚCI και I του PODCZAS TEGO κρατησαι ULEGANIA23 επ' αφροσυνη GŁUPOCIE24 εως ου AŻ DO ιδω POZNANIA ποιον JAKIEGOŚ το αγαθον DOBRA τοις υιοις SYNOM του ανθρωπου CZŁOWIEKA ο TO, CO ποιησουσιν CZYNIĆ BĘDĄ υπο POD τον ηλιον SŁOŃCEM αριθμον W LICZBIE ημερων DNI ζωης ŻYCIA αυτων ICH

19

Tekst starotestamentowej greckiej Septuaginty (LXX) oparto o edycję Rahlsfa-Hanharta z 2006 r. ze szczególnym uwzględnieniem pozycji Origenis Hexaplorum z 1875 r. Fryderyka Fielda (przyp. tłum.).

20 Partykuła enklityczna wyrażająca wzmocnienie albo wyrazu albo całego wyrażenia (przyp. tłum.).

21 Także: „ciągnęło do” (przyp. tłum.).

22 Także: „prowadziło, wskazywało drogę” (przyp. tłum.).

23 Także: „trzymania” (przyp. tłum.).

24 Także: „szaleństwu, bezmyślności, lekkomyślności” (przyp. tłum.).

S t r o n a | 13 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca Koh 2,4 BW

Podjąłem wielkie dzieła: Wybudowałem sobie domy, zasadziłem sobie winnice, BT Dokonałem wielkich dzieł: zbudowałem sobie domy, zasadziłem sobie winnice, BWP I oto dokonałem dzieł wielkich: budowałem domy, uprawiałem winnice.

BG Wielkiem sprawy wykonał; pobudowałem sobie domy, nasadziłem sobie winnic; LXX εμεγαλυνα POWIĘKSZYŁEM ποιημα DZIEŁO μου MOJE ωκοδομησα WYBUDOWAŁEM μοι SOBIE οικους DOMY εφυτευσα ZASADZIŁEM μοι SOBIE αμπελωνας WINOROŚLE

Koh 2,5 BW

Założyłem sobie ogrody i parki i zasadziłem w nich różnego rodzaju drzewa owocowe.

BT założyłem ogrody i parki i nasadziłem w nich wszelkich drzew owocowych.

BWP Zakładałem ogrody i gaje i sadziłem w nich różnorodne drzewa.

BG Naczyniłem sobie ogrodów, i sadów, i naszczepiłem w nich drzew wszelakiego owocu; LXX εποιησα UCZYNIŁEM μοι SOBIE κηπους OGRODY και I παραδεισους PARKI και I εφυτευσα ZASADZIŁEM εν W αυτοις NICH ξυλον παν καρπου KAŻDE DRZEWO OWOCOWE25

Koh 2,6 BW

Urządziłem sobie stawy z wodą, aby z nich nawadniać las rosnących drzew.

BT Urządziłem sobie zbiorniki na wodę, by nią nawadniać gaj bogaty w drzewa.

BWP Wykopałem sobie zbiorniki na wodę, aby podlewać młode drzewka w parku.

BG Pobudowałem sobie stawy ku odwilżaniu przez nie lasu, w którym rośnie drzewo; LXX εποιησα UCZYNIŁEM μοι SOBIE κολυμβηθρας CYSTERNY υδατων WÓD του ποτισαι PODCZAS PODLEWANIA απ' OD αυτων NICH δρυμον GĘSTWINY LEŚNEJ βλαστωντα KIEŁKUJĄCEJ ξυλα DRZEW

Koh 2,7 BW

Nabyłem sobie sługi i służebnice, miałem też niewolników urodzonych w domu. Nadto miałem stada wołów i owiec, więcej niż wszyscy, którzy byli przede mną w Jeruzalemie.

BT Nabyłem niewolników i niewolnice i miałem niewolników urodzonych w domu. Posiadałem też wielkie stada większego i drobnego bydła, większe niż wszyscy, co byli przede mną w Jeruzalem.

BWP Kupiłem niewolników i niewolnice, choć miałem już niewolników urodzonych w domu. Posiadłem również wielkie stada bydła i owiec; żaden z moich poprzedników w Jerozolimie nie posiadał tyle.

BG Nabyłem sobie sług i dziewek, i miałem czeladź w domu moim; do tego i stada wołów, i wielkie trzody owiec miałem nad wszystkich, którzy byli przedemną w Jeruzalemie.

LXX εκτησαμην SPRAWIŁEM SOBIE δουλους NIEWOLNIKÓW και I παιδισκας NIEWOLNICE και I οικογενεις URODZENI W DOMU εγενοντο STALI SIĘ μοι DLA MNIE και I γε26 κτησις NABYCIE βουκολιου STADA BYDŁA και I ποιμνιου STADA OWIEC πολλη 25 26

Dosłownie: „drzewo każde owocu” (przyp. tłum.).

Partykuła enklityczna wyrażająca wzmocnienie albo wyrazu albo całego wyrażenia (przyp. tłum.).

S t r o n a | 14 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca WIELKIE εγενετο STAŁO SIĘ μοι DLA MNIE υπερ PONAD παντας WSZYSTKO τους γενομενους KTÓRE POWSTAŁO εμπροσθεν PRZEDE μου MNĄ εν W ιερουσαλημ JERUZALEMIE

Koh 2,8 BW

Nagromadziłem sobie też srebra i złota, nadto skarbów królów i krajów; wystarałem się o śpiewaków i śpiewaczki, i o to, czym synowie ludzcy się rozkoszują, mnóstwo kobiet.

BT Nagromadziłem też sobie srebra i złota, i skarby królów i krain. Nabyłem śpiewaków i śpiewaczki oraz rozkosze synów ludzkich: kobiet wiele.

BWP Zgromadziłem tez wiele srebra i złota, jak też skarby wielu królów i prowincji.

Sprowadziłem śpiewaków i śpiewaczki i urządziłem wielki harem – rozkosz dla każdego mężczyzny.

BG Zgromadziłem też sobie srebro i złoto, i klejnoty od królów i krain. Sporządziłem też sobie śpiewaków i śpiewaczki, i inne rozkosze synów ludzkich, i muzyczne naczynia rozliczne.

LXX συνηγαγον ZEBRAŁEM μοι SOBIE και I γε αργυριον SREBRO και I χρυσιον ZŁOTO και I περιουσιασμους WŁASNOŚCI βασιλεων KRÓLÓW και I των χωρων KRAJÓW εποιησα UCZYNIŁEM μοι SOBIE αδοντας ŚPIEWAJĄCYCH και I αδουσας ŚPIEWAJĄCE και I εντρυφηματα ROZKOSZE υιων SYNÓW του ανθρωπου CZŁOWIEKA οινοχοον MĘŻCZYZN NALEWAJĄCYCH WINO και I οινοχοας KOBIETY NALEWAJĄCE WINO

Koh 2,9 BW

I tak stałem się wielki, i przewyższałem wszystkich, którzy byli przede mną w Jeruzalemie; nadto pozostała mi mądrość.

BT I stałem się większy i możniejszy od wszystkich, co byli przede mną w Jeruzalem; w dodatku mądrość moja mi została.

BWP I stałem się wielkim, i pomnażałem ciągle moje bogactwa, tak że przewyższałem wszystkich, którzy byli przede mną w Jerozolimie, a co najważniejsze, ciągle korzystałem z mojej mądrości.

BG A tak stałem się wielkim i możniejszym nad wszystkich, którzy byli przede mną w Jeruzalemie; nadto mądrość moja zostawała przy mnie.

LXX και I εμεγαλυνθην STAŁEM SIĘ WIELKIM και I προσεθηκα DODAŁEM παρα PONAD παντας WSZYSTKO τους γενομενους CO POWSTAŁO εμπροσθεν PRZEDE μου MNĄ εν W ιερουσαλημ JERUZALEMIE και I γε σοφια MĄDROŚĆ μου MOJA εσταθη TRWAŁA PRZY μοι MNIE

Koh 2,10 BW

I niczego, czego tylko zapragnęły moje oczy, nie odmawiałem im; nie wzbraniałem mojemu sercu żadnego wesela, owszem, moje serce radowało się z wszelkiego mojego trudu. I taka była moja nagroda za wszelki mój trud.

BT Niczego też, czego oczy moje pragnęły, nie odmawiałem im. Nie wzbraniałem sercu memu żadnej radości – bo serce moje miało radość z wszelkiego mego trudu; a to mi było zapłatą za wszelki mój trud.

BWP Niczego też nie odmawiałem sobie, czego tylko zapragnęły moje oczy. Nie musiałem także odmawiać żadnej radości mojemu sercu. A całą swoją radość mogło moje serce czerpać z tego, co posiadałem. I to była dla mnie zapłata za trudy gromadzenia majętności.

S t r o n a | 15 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca BG

LXX

A wszystkiego, czego pożądały oczy moje, nie zabraniałem im, anim odmawiał sercu memu żadnego wesela; ale serce moje weseliło się ze wszystkiej pracy mojej.

A toć był dział mój ze wszystkiej pracy mojej. και I παν WSZYSTKO ο O CO ητησαν PROSIŁY οι οφθαλμοι OCZY μου MOJE ουχ NIE υφειλον ODEJMOWAŁY απ' OD αυτων NICH ουκ NIE απεκωλυσα POWSTRZYMYWAŁEM27 την καρδιαν SERCA μου MOJEGO απο PRZED πασης WSZELKĄ ευφροσυνης RADOŚCIĄ οτι ŻEBY καρδια SERCE μου MOJE ευφρανθη ZOSTAŁO ROZWESELONE εν WE παντι WSZELKIM μοχθω TRUDZIE μου MOIM και I τουτο TO εγενετο STAŁO SIĘ μερις CZĘŚCIĄ28 μου MOJĄ απο OD παντος WSZELKIEGO μοχθου TRUDU μου MOJEGO

Koh 2,11 BW

Potem zwróciłem uwagę na wszystkie moje dzieła, których dokonały moje ręce, i na mój trud, który włożyłem w pracę. I oto: wszystko to jest marnością i gonitwą za wiatrem i nie daje żadnego pożytku pod słońcem.

BT I przyjrzałem się wszystkim dziełom, jakich dokonały moje ręce, i trudowi, jaki sobie przy tym zadałem. A oto: wszystko to marność i pogoń za wiatrem! Z niczego nie ma pożytku pod słońcem.

BWP Ale potem, gdy się przyjrzałem wszystkim dziełom, których dokonały moje ręce, gdy popatrzyłem na majętność, którą gromadziłem z takim trudem, stwierdziłem, że wszystko to marność i pogoń za wiatrem. Nie ma z tego żadnego pożytku pod słońcem.

BG Lecz gdym się obejrzał na wszystkie sprawy swoje, które czyniły ręce moje, i na prace, którem podejmował pracując: oto wszystko marność, i utrapienie ducha, i niemasz nic pożytecznego pod słońcem.

LXX και I επεβλεψα SPOJRZAŁEM εγω JA εν NA πασιν WSZELKIE ποιημασιν DZIEŁA μου MOJE οις KTÓRE εποιησαν UCZYNIŁY αι χειρες RĘCE μου MOJE και I εν NA29 μοχθω TRUD ω εμοχθησα NAD KTÓRYM SIĘ TRUDZIŁEM του ποιειν PODCZAS CZYNIENIA και I ιδου OTO τα παντα WSZYSTKO ματαιοτης MARNOŚĆ και I προαιρεσις πνευματος WOLNY WYBÓR30 WIATRU και I ουκ εστιν περισσεια NIE MA KORZYŚCI31 υπο POD τον ηλιον SŁOŃCEM

W jaki sposób doświadczyłeś realności tych słów w odniesieniu do tego, jak ulotne i ostatecznie niesatysfakcjonujące są rzeczy tego świata?

27

Także: „przeszkadzałem, zakazałem” (przyp. tłum.).

Także: „składką, określoną kwotą, porcją” (przyp. tłum.).

29 Jest to ciąg dalszy myśli: „επεβλεψα SPOJRZAŁEM εγω JA” (przyp. tłum.).

30 Także: „wybieranie samemu sobie / naśladowanie czegoś ulotnego”; greckie słowo „herezja” (αιρεσις) oznacza właśnie: (wolny) wybór, upodobanie, skłonność, stronnictwo lub jakąś sektę religijną bądź szkołę filozoficzną. Tekst masorecki podaje ‫( רעות רוח‬wym. re-ut ruach) – „pragnienie wiatru/ducha, pogoń za wiatrem” (przyp. tłum.).

31 Dosłownie: „nie jest korzyścią”; w rozumieniu: „nie ma korzyści z tego” (przyp. tłum.).

28

S t r o n a | 16 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Wtorek – 17 lipca

EWANGELIA JAKO PUNKT STYCZNY

B

iorąc pod uwagę to, czego dowiedzieliśmy się wczoraj, nietrudno jest zrozumieć, dlaczego – gdy ewangelia dotarła do Tesaloniki – wielu mieszkających tam pogan przyjęło ją w tak pozytywny sposób. Niezależnie od tego, czy przed przybyciem do miasta Paweł był świadomy istnienia kultu Kabirusa, czy też nie, jego mesjańskie poselstwo wygłoszone w synagodze wyszło naprzeciw wyjątkowym duchowym oczekiwaniom miejscowych pogan.

Kiedy ewangelia dotarła do Tesaloniki, klasa pracująca była gotowa na jej przyjęcie, więc zareagowała na nią duża liczba osób. Tesaloniczanie byli jednak nastawieni także na skrajne interpretowanie tego poselstwa. Kult Kabirusa podtrzymywał w nich ducha buntu przeciwko władzy, co mogło przyczyniać się do prób zakłócania porządku – do tej właśnie kwestii nawiązywał Paweł w dwóch listach do Tesaloniczan (1 Tes 4,11.12; 5,14; 2 Tes 3,6.7.11).

1 Tes 4,11 BW

I gorliwie się starali prowadzić żywot cichy, pełnić swe obowiązki i pracować własnymi rękami, jak wam przykazaliśmy, BT Zachęcam was jedynie, bracia, abyście coraz bardziej się doskonalili i starali zachować spokój, spełniać własne obowiązki i pracować swoimi rękami, jak to wam przykazaliśmy, BWP Starajcie się zachować spokój, wypełniać wasze obowiązki i pracować własnymi rękami zgodnie z naszymi uprzednimi zaleceniami.

BG I pilnie się starali, abyście spokojnymi byli i rzeczy swoich pilnowali, i pracowali własnymi rękami swemi, jakośmy wam przykazali; TR και I φιλοτιμεισθαι STARAĆ SIĘ ησυχαζειν ŻYĆ W POKOJU και I πρασσειν ZAŁATWIAĆ τα ιδια SWOJE SPRAWY και I εργαζεσθαι PRACOWAĆ ταις ιδιαις SWOIMI χερσιν RĘKAMI υμων WASZYMI καθως JAK υμιν WAM παρηγγειλαμεν NAKAZALIŚMY

1 Tes 4,12 BW

Tak abyście wobec tych, którzy są poza zborem, uczciwie postępowali i na niczyją pomoc nie byli zdani.

BT żebyście wobec tych, którzy pozostają na zewnątrz, postępowali szlachetnie, a nie będziecie potrzebować nikogo.

BWP Zachowujcie się też godnie wobec tych, którzy nie należą do społeczności chrześcijańskiej, i nie bądźcie dla nikogo ciężarem.

BG Abyście uczciwie chodzili przed obcymi, a w niczem abyście nie mieli niedostatku.

S t r o n a | 17 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca TR

ινα ABYŚCIE περιπατητε ZACHOWYWALI SIĘ ευσχημονως PRZYZWOICIE προς CO DO τους TYCH εξω NA ZEWNĄTRZ και I μηδενος χρειαν εχητε NIE ODCZUWALI ŻADNEGO BRAKU32

1 Tes 5,14 BW

Wzywamy was też, bracia, napominajcie niesfornych, pocieszajcie bojaźliwych, podtrzymujcie słabych, bądźcie wielkoduszni wobec wszystkich.

BT Prosimy was, bracia, upominajcie niekarnych, pocieszajcie małodusznych, przygarniajcie słabych, a dla wszystkich bądźcie cierpliwi.

BWP Prosimy was też, bracia, abyście zachęcali do pracy opieszałych, dodawali otuchy małodusznym, otaczali opieką słabych, a dla wszystkich byli cierpliwi.

BG A prosimy was, bracia! napominajcie tych, którzy nie stoją w rzędzie, cieszcie bojaźliwych, znaszajcie słabych, nieskwapliwymi bądźcie przeciwko wszystkim; TR παρακαλουμεν PROSIMY δε ZAŚ υμας WAS αδελφοι BRACIA νουθετειτε PRZEMAWIAJCIE DO ROZUMU33 τους ατακτους NIE USTAWIONYM W SZYKU BOJOWYM34 παραμυθεισθε POCIESZAJCIE35 τους ολιγοψυχους TRWOŻLIWYCH αντεχεσθε TRZYMAJCIE SIĘ των ασθενων SŁABYCH μακροθυμειτε BĄDŹCIE CIERPLIWYMI προς DLA παντας WSZYSTKICH

2 Tes 3,6 BW

Nakazujemy wam, bracia, w imieniu Pana Jezusa Chrystusa, abyście stronili od każdego brata, który żyje nieporządnie, a nie według nauki, którą otrzymaliście od nas.

BT Nakazujemy wam, bracia, w imię Pana naszego, Jezusa Chrystusa, abyście stronili od każdego brata, który postępuje wbrew porządkowi, a nie zgodnie z tradycją, którą przejęliście od nas.

BWP Nakazujemy wam, bracia, w imię Pana naszego Jezusa Chrystusa, abyście stronili od każdego brata, który gnuśnieje bezczynnie i lekceważy sobie pouczenia, jakie otrzymaliście od nas.

BG A rozkazujemy wam, bracia! w imieniu Pana naszego, Jezusa Chrystusa, abyście się odłączyli od każdego brata nieporządnie chodzącego, a nie według podanej nauki, którą wziął od nas.

TR παραγγελλομεν NAKAZUJEMY δε ZAŚ υμιν WAM αδελφοι BRACIA εν W ονοματι IMIENIU του κυριου PANA ημων NASZEGO ιησου JEZUSA χριστου NAMASZCZONEGO στελλεσθαι POWSTRZYMYWAĆ SIĘ36 υμας WY απο OD παντος KAŻDEGO αδελφου BRATA ατακτως NIEZDYSCYPLINOWANIE37 περιπατουντος ZACHOWUJĄCEGO SIĘ38 και I μη NIE κατα WEDŁUG την παραδοσιν PRZEKAZU ην KTÓRY παρελαβεν DOSTALI παρ OD ημων NAS

32

Ciąg dalszy myśli „ινα ABYŚCIE”. Dosłownie: „μηδενος ŻADNEJ χρειαν POTRZEBY εχητε MIELI” (przyp. tłum.).

33 Także: „napominajcie, ostrzegajcie”; od „νους” – rozum (przyp. tłum.).

34 Także: „niezdyscyplinowanym, bezładnym”; od „τασσω” – ustawiać w szyku bojowym, na stanowisku, na pozycji (przyp. tłum.).

35 Także: „zachęcajcie” (przyp. tłum.).

36 W rozumieniu: „abyście unikali, powstrzymywali się” (przyp. tłum.).

37 Dosłownie: „nie ustawiony w szyku bojowym”, stąd także: „w sposób niezdyscyplinowany, bezładny” (przyp. tłum.).

38 Także: „żyjącego” (przyp. tłum.).

S t r o n a | 18 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca 2 Tes 3,7 BW

Sami bowiem wiecie, jak nas należy naśladować, ponieważ nie żyliśmy między wami nieporządnie.

BT Sami bowiem wiecie, jak należy nas naśladować, bo nie wzbudzaliśmy wśród was niepokoju.

BWP Wiecie przecież, jak powinniście żyć, by można było powiedzieć, że nas naśladujecie: nie byliśmy wśród was bezczynni, BG Albowiem sami wiecie, jako nas potrzeba naśladować, ponieważeśmy nie żyli między wami nieporządnie; TR αυτοι SAMI γαρ BOWIEM οιδατε WIECIE πως JAK δει TRZEBA μιμεισθαι NAŚLADOWAĆ ημας NAS οτι PONIEWAŻ ουκ NIE ητακτησαμεν PROWADZILIŚMY NIEPORZĄDNEGO TRYBU ŻYCIA39 εν WŚRÓD υμιν WAS

2 Tes 3,11 BW

Albowiem dochodzą nas słuchy, że niektórzy pomiędzy wami postępują nieporządnie: nic nie robią, a zajmują się tylko niepotrzebnymi rzeczami.

BT Słyszymy bowiem, że niektórzy wśród was postępują wbrew porządkowi: wcale nie pracują, lecz zajmują się rzeczami niepotrzebnymi.

BWP Tymczasem słyszymy, że niektórzy spośród was nie liczą się wcale z ustalonym porządkiem: nie pracują w ogóle, lecz zajmują się ciągle niepotrzebnymi sprawami.

BG Bo słyszymy, iż niektórzy między wami nieporządnie chodzą, nic nie robiąc, ale się niepotrzebnemi rzeczami bawiąc.

TR ακουομεν SŁYSZYMY, ŻE γαρ BOWIEM τινας NIEKTÓRZY περιπατουντας ZACHOWUJĄCY SIĘ40 εν WŚRÓD υμιν WAS ατακτως NIEZDYSCYPLINOWANIE41 μηδεν NICZYM εργαζομενους ZAJMUJĄCY SIĘ42 αλλα ALE περιεργαζομενους TRUDZĄCY SIĘ NIEPOTRZEBNIE

Przeczytaj 1 Kor 9,19-27. Jaką podstawową strategię misyjną przedstawił Paweł w tym fragmencie? Jakie potencjalne niebezpieczeństwo czai się w tej metodzie? Jak można zachować właściwą równowagę pomiędzy dwoma zasadami opisanymi w tych wersetach? ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________

39

Dosłownie: „byliśmy nie ustawieni w szyku bojowym”, stąd także: „w sposób niezdyscyplinowany, bezładny” (przyp. tłum.).

40 W rozumieniu: „zachowują się” (przyp. tłum.).

41 Dosłownie: „nie ustawiony w szyku bojowym”, stąd także: „w sposób niezdyscyplinowany, bezładny” (przyp. tłum.).

42 Także: „zarabiający, pracujący” (przyp. tłum.).

S t r o n a | 19 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca 1 Kor 9,19 BW

Będąc wolnym wobec wszystkich, oddałem się w niewolę wszystkim, abym jak najwięcej ludzi pozyskał.

BT Tak więc nie zależąc od nikogo, stałem się niewolnikiem wszystkich, aby tym liczniejsi byli ci, których pozyskam.

BWP Tak więc nie zależąc od nikogo, stałem się niewolnikiem wszystkich, aby tym liczniejsi byli ci, których pozyskam.

BG Albowiem będąc wolnym od wszystkich, samegom siebie uczynił niewolnikiem wszystkim, abym ich więcej pozyskał.

TR ελευθερος WOLNY γαρ BOWIEM ων BĘDĄCY εκ OD παντων WSZYSTKIEGO πασιν WSZYSTKIEMU εμαυτον SIEBIE εδουλωσα ZROBIŁEM NIEWOLNIKIEM ινα ABYM τους πλειονας WIĘCEJ LUDZI κερδησω ZYSKAŁ

1 Kor 9,20 BW

I stałem się dla Żydów jako Żyd, aby Żydów pozyskać; dla tych, którzy są pod zakonem, jakobym był pod zakonem, chociaż sam pod zakonem nie jestem, aby tych, którzy są pod zakonem, pozyskać.

BT Stałem się jak Żyd – dla Żydów, aby pozyskać Żydów. Dla tych, co podlegają Prawu, byłem jak ten, który jest pod Prawem – choć w rzeczywistości nie byłem pod Prawem – by pozyskać tych, co pozostawali pod Prawem.

BWP Stałem się jak Żyd – dla Żydów, aby pozyskać Żydów. Dla tych, co są pod Prawem, byłem jak ten, który jest pod Prawem – choć w rzeczywistości nie byłem pod Prawem – by pozyskać tych, co pozostawali pod Prawem.

BG I stałem się Żydom jako Żyd, abym Żydów pozyskał; a tym, którzy są pod zakonem, jakobym był pod zakonem, abym tych, którzy są pod zakonem, pozyskał; TR και I εγενομην STAŁEM SIĘ τοις ιουδαιοις ŻYDOM ως TAK JAK ιουδαιος ŻYD ινα ABYM ιουδαιους ŻYDÓW κερδησω ZYSKAŁ τοις TYM υπο POD νομον PRAWEM ως TAK JAK υπο POD νομον PRAWEM ινα ABYM τους TYCH υπο POD νομον PRAWEM κερδησω ZYSKAŁ

1 Kor 9,21 BW

Dla tych, którzy są bez zakonu, jakobym był bez zakonu, chociaż nie jestem bez zakonu Bożego, lecz pod zakonem Chrystusowym, aby pozyskać tych, którzy są bez zakonu.

BT Dla zwolnionych od Prawa byłem jako nie podlegający Prawu – nie będąc zresztą wolnym od prawa Bożego, lecz podlegając prawu Chrystusowemu – by pozyskać tych, którzy nie są pod Prawem.

BWP Dla zwolnionych od Prawa byłem jako nie podlegający Prawu – nie będąc zresztą wolnym od prawa Bożego, lecz podlegając prawu Chrystusowemu – by pozyskać tych, którzy nie są pod Prawem.

BG Tym, którzy są bez zakonu, jakobym bez zakonu, (nie będąc bez zakonu Bogu, ale będąc pod zakonem Chrystusowi), abym pozyskał tych, którzy są bez zakonu.

TR τοις TYCH ανομοις BEZ PRAWA ŻYJĄCYCH ως TAK JAK ανομος BEZ PRAWA ŻYJĄCY μη NIE ων BĘDĄC ανομος BEZ PRAWA ŻYJĄCYM θεω BOGU43 αλλ ALE εννομος ŻYJĄCYM W PRAWIE χριστω NAMASZCZONEMU44 ινα ABYM κερδησω ZYSKAŁ ανομους BEZ PRAWA ŻYJĄCYCH

43 44

W rozumieniu: „dla Boga” (przyp. tłum.).

W rozumieniu: „dla Namaszczonego” (przyp. tłum.).

S t r o n a | 20 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca 1 Kor 9,22 BW

Dla słabych stałem się słabym, aby słabych pozyskać; dla wszystkich stałem się wszystkim, żeby tak czy owak niektórych zbawić.

BT Dla słabych stałem się jak słaby, by pozyskać słabych. Stałem się wszystkim dla wszystkich, żeby uratować choć niektórych.

BWP Dla słabych stałem się jak słaby, by pozyskać słabych. Stałem się wszystkim dla wszystkich, aby uratować za wszelką cenę choć niektórych.

BG Stałem się mdłym jako mdły, abym mdłych pozyskał. Wszystkim stałem się wszystko, abym przecię niektórych zbawił.

TR εγενομην STAŁEM SIĘ τοις ασθενεσιν TYM SŁABYM45 ως TAK JAK ασθενης SŁABY ινα ABYM τους TYCH ασθενεις SŁABYCH κερδησω ZYSKAŁ τοις πασιν TYM WSZYSTKIM46 γεγονα NADAL STAJĘ SIĘ τα παντα WSZYSTKIM ινα ABYM παντως NA WSZELKI SPOSÓB τινας NIEKTÓRYCH σωσω OCALIŁ

1 Kor 9,23 BW BT BWP BG TR

A czynię to wszystko dla ewangelii, aby uczestniczyć w jej zwiastowaniu.

Wszystko zaś czynię dla Ewangelii, by mieć w niej swój udział.

Wszystko zaś czynię dla Ewangelii, by mieć w niej swój udział.

A to czynię dla Ewangielii, abym się jej stał uczestnikiem. τουτο TO δε ZAŚ ποιω CZYNIĘ δια PRZEZ το ευαγγελιον DOBRĄ NOWINĘ ινα ABYM συγκοινωνος UCZESTNICZĄCY W αυτου NIEJ γενωμαι STAŁ SIĘ

1 Kor 9,24 BW

Czy nie wiecie, że zawodnicy na stadionie wszyscy biegną, a tylko jeden zdobywa nagrodę? Tak biegnijcie, abyście nagrodę zdobyli.

BT Czyż nie wiecie, że gdy zawodnicy biegną na stadionie, wszyscy wprawdzie biegną, lecz jeden tylko otrzymuje nagrodę? Przeto tak biegnijcie, abyście ją otrzymali.

BWP Czyż nie wiecie, że gdy zawodnicy biegną na stadionie, wszyscy wprawdzie biegną, lecz jeden tylko otrzymuje nagrodę? Przeto tak biegnijcie, abyście ją otrzymali.

BG Azaż nie wiecie, iż ci, którzy w zawód bieżą, wszyscyć więc bieżą, lecz jeden zakład bierze? Także bieżcie, abyście otrzymali.

TR ουκ NIE οιδατε WIECIE οτι ŻE οι εν σταδιω NA TORZE WYŚCIGOWYM τρεχοντες BIEGNĄCY παντες WSZYSCY μεν τρεχουσιν BIEGNĄ εις JEDEN δε ZAŚ λαμβανει BIERZE το βραβειον NAGRODĘ ουτως TAK τρεχετε BIEGNIJCIE ινα ABYŚCIE καταλαβητε ZŁAPALI

1 Kor 9,25 BW

A każdy zawodnik od wszystkiego się wstrzymuje, tamci wprawdzie, aby znikomy zdobyć wieniec, my zaś nieznikomy.

BT Każdy, kto staje do zapasów, wszystkiego sobie odmawia; oni, aby zdobyć przemijającą nagrodę, my zaś – nieprzemijającą.

BWP Każdy, który staje do zapasów, wszystkiego sobie odmawia; oni, aby zdobyć przemijającą nagrodę, my zaś – nieprzemijającą.

BG A każdy, który się potyka, we wszystkiem się powściąga, onić wprawdzie, aby wzięli koronę skazitelną, ale my nieskazitelną.

TR πας KAŻDY δε ZAŚ ο αγωνιζομενος WALCZĄCY παντα εγκρατευεται JEST WSTRZEMIĘŹLIWY WE WSZYSTKIM εκεινοι TAMCI μεν ουν WIĘC ινα ABY 45 46

W rozumieniu: „dla (tych) słabych” (przyp. tłum.).

W rozumieniu: „dla (tych) wszystkich” (przyp. tłum.).

S t r o n a | 21 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca φθαρτον ULEGAJĄCY ZNISZCZENIU στεφανον WIENIEC λαβωσιν WZIĘLI ημεις MY δε ZAŚ αφθαρτον NIEZNISZCZALNY47

1 Kor 9,26 BW

Ja tedy tak biegnę, nie jakby na oślep, tak walczę na pięści, nie jakbym w próżnię uderzał; BT Ja przeto biegnę nie jakby na oślep; walczę nie tak, jakby zadając ciosy w próżnię BWP Ja przeto biegnę nie jakby na oślep; walczę nie tak, jakby zadając ciosy w próżnię, BG Ja tedy tak bieżę, nie jako na niepewne; tak szermuję, nie jako wiatr bijąc.

TR εγω JA τοινυν A ZATEM ουτως TAK τρεχω BIEGNĘ ως (2) JAK ουκ (1) NIE αδηλως (3) NIEPEWNY ουτως TAK πυκτευω WALCZĘ NA PIĘŚCI ως (2) JAK ουκ (1) NIE αερα (4) POWIETRZE δερων (3) UDERZAJĄCY

1 Kor 9,27 BW

Ale umartwiam ciało moje i ujarzmiam, bym przypadkiem, będąc zwiastunem dla innych, sam nie był odrzucony.

BT lecz poskramiam moje ciało i biorę je w niewolę, abym innym głosząc naukę, sam przypadkiem nie został uznany za niezdatnego.

BWP lecz poskramiam moje ciało i biorę je w niewolę, abym innym głosząc naukę, sam przypadkiem nie został uznany za niezdatnego.

BG Ale karzę ciało moje i w niewolę podbijam, abym snać inszym każąc, sam nie był odrzucony.

TR αλλ ALE υπωπιαζω UMARTWIAM48 μου MOJE το σωμα CIAŁO και I δουλαγωγω UJARZMIAM49 μηπως (1) ABYM NIE αλλοις (4) INNYM κηρυξας (5) OGŁOSIWSZY αυτος SAM αδοκιμος (3) NIEZDATNY γενωμαι (2) STAŁ SIĘ

Ewangelia wywiera największy wpływ wtedy, gdy odpowiada na potrzeby, nadzieje i marzenia słuchaczy. Chociaż Duch Święty może zapewnić mosty, dzięki którym dotrze ona do ludzi, zazwyczaj dzieje się to w wyniku uważnego słuchania i zaangażowania modlitewnego ze strony tych, którzy świadczą. Doświadczenie uczy nas również, że ludzie są najbardziej otwarci na poselstwo adwentystyczne w czasach ważnych przemian. Wśród czynników, które otwierają ich na nowe idee, można wymienić zawirowania gospodarcze, walki polityczne, wojny, śluby, rozwody, przeprowadzkę i zmianę miejsca zamieszkania, problemy zdrowotne i śmierć. Tesaloniczanie doświadczali zmian i niepewności, co przyczyniło się do zakorzenienia się ewangelii w ich umysłach.

Jednak ludzie, którzy przyjmują chrzest w czasach zmian i niepokojów, również wydają się być dosyć chwiejni, przynajmniej na początku. Do większości odstępstw dochodzi w ciągu kilku miesięcy po nawróceniu. Listy do Tesaloniczan świadczą o znacznym braku stabilności w zborze w miesiącach następujących po pierwszej wizycie Pawła w Tesalonice.

47

Antonim do „φθαρτον”; dosł. „nie ulegający zniszczeniu” (przyp. tłum.).

Dosłownie: „podbijam oko” (przyp. tłum.).

49 Dosłownie: „obchodzę się jak z niewolnikiem, robię niewolnika”; także: „umartwiam” (przyp. tłum.).

48

S t r o n a | 22 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

 Co możemy zrobić, aby pomóc wyznawcom, którzy nadal przystosowują się do nowego życia w Chrystusie?  Pomyśl o kimś, kto został niedawno ochrzczony, lub o jakimś młodym człowieku wychowanym w zborze. W jaki sposób możesz pomóc tej osobie w procesie ugruntowania jej w Panu? Będziesz zaskoczony tym, jak tego rodzaju służba przyczyni się do rozwoju i wzmocnienia także twojego życia duchowego.

S t r o n a | 23 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Środa – 18 lipca

PAWEŁ – ULICZNY KAZNODZIEJA

W

pierwszym wieku n.e. w świecie grecko-rzymskim pojawiło się wielu popularnych filozofów, którzy na forach publicznych próbowali wpływać na jednostki i grupy, działając podobnie do dzisiejszych kaznodziejów ulicznych.

Wierzyli oni, że każdy człowiek posiada wewnętrzną zdolność do zmiany swojego życia (pewien rodzaj nawrócenia). Wykorzystywali publiczne wypowiedzi i prywatne rozmowy w tym celu, aby – jak mieli nadzieję – zmienić sposób myślenia swoich studentów. Starali się wytworzyć w słuchaczach wątpliwości dotyczące ich aktualnych pomysłów i praktyk. W ten sposób słuchacze stawali się otwarci na nowe idee i zmiany. Ostatecznym celem filozofów było zwiększenie ich samodzielności i moralny rozwój.

Spodziewano się, że tak popularni filozofowie zdobędą prawo do poruszania wspomnianych kwestii, rozwijając najpierw osobistą swobodę moralną we własnym życiu. „Lekarzu, ulecz samego siebie”50 – tak brzmiało powiedzenie znane w całym starożytnym świecie.

Filozofowie ci byli również świadomi, że aby dotrzeć do różnych umysłów, należy zróżnicować przesłanie, a także zdawali sobie sprawę z tego, jak ważna jest zgodność pomiędzy charakterem nauczyciela, a tym, czego naucza.

Tak więc istnieją liczne podobieństwa między działalnością popularnych nauczycieli, a pracą Pawła, który także podróżował i przemawiał w miejscach publicznych (Dz 17,17; 19,9.10).

Dz 17,17 BW

Rozprawiał więc w synagodze z Żydami i z pobożnymi, a na rynku każdego dnia z tymi, którzy się tam przypadkiem znaleźli.

BT Rozprawiał też w synagodze z Żydami i z bojącymi się Boga i codziennie na agorze z tymi, których tam spotykał.

BWP Codziennie też prowadził dyskusje w synagodze z Żydami i z bojącymi się Boga, a na rynku z tymi, których tam spotkał.

BG A przetoż miewał rozmowę z Żydami i z ludźmi nabożnymi, w bóżnicy i na rynku na każdy dzień, z kim się mu trafiło.

TR διελεγετο WYKŁADAŁ μεν ουν WIĘC εν W τη συναγωγη MIEJSCU ZGROMADZEŃ τοις ιουδαιοις ŻYDOM και I τοις σεβομενοις BOJĄCYM SIĘ BOGA και A εν W τη αγορα RYNKU κατα πασαν KAŻDEGO ημεραν DNIA προς PRZED τους παρατυγχανοντας PRZYPADKIEM OBECNYMI 50

Patrz: Łk 4,23. Łac. Medice, cura te ipsum (przyp. tłum.).

S t r o n a | 24 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca Dz 19,9 BW

A gdy niektórzy nie dali się przekonać i trwali w uporze, mówiąc źle wobec ludu o drodze Pańskiej, zerwał z nimi, odłączył uczniów i począł codziennie nauczać w szkole Tyranosa.

BT Gdy jednak niektórzy opierali się i nie chcieli uwierzyć, bluźniąc wobec ludu przeciw drodze, odłączył się od nich i oddzielił uczniów, a rozprawiał codziennie w szkole <niejakiego> Tyrannosa.

BWP Kiedy jednak niektórzy trwali z uporem w niewierze i bluźnili publicznie, występując przeciw drodze [nowego życia], przestał do nich przychodzić; oddzielił swoich uczniów i co dzień prowadził dysputy w szkole Tyrannosa.

BG A gdy się niektórzy zatwardzili, a wierzyć nie chcieli, źle mówiąc o tej drodze Bożej przed mnóstwem, odstąpiwszy od nich, odłączył ucznie, na każdy dzień ucząc w szkole niektórego Tyranna.

TR ως JAK δε ZAŚ τινες NIEKTÓRZY εσκληρυνοντο ZATWARDZALI SIĘ και I ηπειθουν NIE SŁUCHALI51 κακολογουντες LŻĄC52 την οδον DROGĘ ενωπιον PRZED του πληθους WIĘKSZOŚCIĄ αποστας ODSUNĄWSZY SIĘ απ OD αυτων NICH αφωρισεν ODDZIELIŁ τους μαθητας UCZNIÓW καθ CO ημεραν DZIEŃ διαλεγομενος WYKŁADAJĄC εν W τη σχολη SZKOLE τυραννου TYRANNOSA τινος NIEJAKIEGO

Dz 19,10 BW

I działo się to przez dwa lata, tak że wszyscy mieszkańcy Azji, Żydzi i Grecy, mogli usłyszeć Słowo Pańskie.

BT Trwało to dwa lata, tak że wszyscy mieszkańcy Azji, Żydzi i Grecy, usłyszeli słowo Pańskie.

BWP Trwało to aż dwa lata, tak że wszyscy mieszkańcy Azji, tak Grecy jak i Żydzi, mogli usłyszeć słowo Pańskie.

BG A to się działo przez dwa lata, tak iż wszyscy, którzy mieszkali w Azyi, słuchali słowa Pana Jezusowego, tak Żydowie, jako i Grekowie.

TR τουτο TO δε ZAŚ εγενετο STAŁO SIĘ επι PRZEZ ετη LATA δυο DWA ωστε TAK ŻEBY παντας WSZYSCY τους κατοικουντας ZAMIESZKUJĄCY την ασιαν AZJĘ ακουσαι USŁYSZELI53 τον λογον SŁOWO του κυριου PANA ιησου JEZUSA ιουδαιους ŻYDZI τε και I ελληνας GRECY

Należy jednakże zwrócić uwagę na dwie istotne różnice pomiedzy podejściem Pawła i filozofów. Po pierwsze, apostoł pracował nie tylko w miejscach publicznych, ale starał się także stworzyć trwałą wspólnotę. Wymagało to pewnego odłączenia się od świata, a także wytworzenia więzi emocjonalnych i głębokiego zaangażowania w grupie. Po drugie, Paweł nauczał, że nawrócenie nie jest wewnętrzną decyzją, podjętą pod wpływem mądrego przemówienia, ale nadprzyrodzonym działaniem Bożym dokonanym z zewnątrz człowieka (zob. Ga 4,19; J 3,3-8; Flp 1,6). Nauka Pawła była czymś więcej niż tylko filozofią; była ogłoszeniem prawdy i objawieniem potężnego działania Boga dla zbawienia ludzkości.

51

W rozumieniu: „nie chcieli się przekonać” (przyp. tłum.).

Także: „szkalując” (przyp. tłum.).

53 Dosłownie: „słuchać” (przyp. tłum.).

52

S t r o n a | 25 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca Ga 4,19 BW

Dzieci moje, znowu w boleści was rodzę, dopóki Chrystus nie będzie ukształtowany w was; BT Dzieci moje, oto ponownie w bólach was rodzę, aż Chrystus w was się ukształtuje.

BWP Dzieci moje! Oto ponownie rodzę was w bólach tak, byście w końcu ukazali kształty Chrystusa.

BG Dziatki moje! (które znowu z boleścią rodzę, ażby Chrystus był wykształtowany w was), TR τεκνια DZIECI μου MOJE ους KTÓRYCH παλιν PONOWNIE ωδινω RODZĘ W BÓLACH54 αχρις ου AŻ NIE μορφωθη ZOSTANIE UKSZTAŁTOWANY χριστος NAMASZCZONY εν W υμιν WAS

J 3,3 BW

Odpowiadając Jezus, rzekł mu: Zaprawdę, zaprawdę, powiadam ci, jeśli się kto nie narodzi na nowo, nie może ujrzeć Królestwa Bożego.

BT W odpowiedzi rzekł do niego Jezus: Zaprawdę, zaprawdę, powiadam ci, jeśli się ktoś nie narodzi powtórnie, nie może ujrzeć królestwa Bożego.

BWP A Jezus rzekł do niego: Zaprawdę, zaprawdę mówię ci, jeżeli ktoś nie narodzi się ponownie, nie będzie mógł ujrzeć królestwa Bożego.

BG Odpowiedział Jezus i rzekł mu: Zaprawdę, zaprawdę powiadam ci: Jeźli się kto nie narodzi znowu, nie może widzieć królestwa Bożego.

TR απεκριθη ODPOWIEDZIAŁ ο ιησους JEZUS και I ειπεν POWIEDZIAŁ αυτω MU αμην ZAPRAWDĘ55 αμην ZAPRAWDĘ λεγω MÓWIĘ σοι CI εαν JEŚLIBY μη NIE τις KTOŚ γεννηθη ZOSTAŁ ZRODZONY ανωθεν NA NOWO56 ου NIE δυναται MOŻE ιδειν UJRZEĆ την βασιλειαν KRÓLESTWA του θεου BOGA

J 3,4 BW

Rzekł mu Nikodem: Jakże się może człowiek narodzić, gdy jest stary?

Czyż może powtórnie wejść do łona matki swojej i urodzić się?

BT Nikodem powiedział do Niego: Jakżeż może się człowiek narodzić, będąc starcem?

Czyż może powtórnie wejść do łona swej matki i narodzić się?

BWP Wtedy zapytał Go Nikodem: Jak może narodzić się ponownie człowiek, który jest już starcem? Czy może powtórnie wejść do łona matki, by się narodzić?

BG Rzekł do niego Nikodem: Jakoż się może człowiek narodzić, będąc stary? izali powtóre może wnijść w żywot matki swojej i narodzić się?

TR λεγει MÓWI προς DO αυτον NIEGO ο νικοδημος NIKODEM πως JAK δυναται MOŻE ανθρωπος CZŁOWIEK γεννηθηναι ZOSTAĆ ZRODZONY γερων STARCEM ων BĘDĄC μη NIE δυναται MOŻE εις DO την κοιλιαν ŁONA της μητρος MATKI αυτου JEGO δευτερον PO RAZ DRUGI εισελθειν WEJŚĆ και I γεννηθηναι ZOSTAĆ ZRODZONY

J 3,5 BW BT

Odpowiedział Jezus: Zaprawdę, zaprawdę, powiadam ci, jeśli się kto nie narodzi z wody i z Ducha, nie może wejść do Królestwa Bożego.

Jezus odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę, powiadam ci, jeśli się ktoś nie narodzi z wody i z Ducha, nie może wejść do królestwa Bożego.

54

Także: „cierpię [z powodu czegoś]” (przyp. tłum.).

Od hebr. ‫( אמן‬wym. amen) – „zaprawdę, prawdziwie, amen” (przyp. tłum.).

56 Dosłownie: „z góry” (przyp. tłum.).

55

S t r o n a | 26 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca BWP A Jezus odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę mówię ci, kto nie narodzi się ponownie z wody i z Ducha, nie będzie mógł wejść do królestwa Bożego.

BG Odpowiedział Jezus: Zaprawdę, zaprawdę powiadam ci: Jeźliby się kto nie narodził z wody i z Ducha, nie może wnijść do królestwa Bożego.

TR απεκριθη ODPOWIEDZIAŁ ο ιησους JEZUS αμην ZAPRAWDĘ57 αμην ZAPRAWDĘ λεγω MÓWIĘ σοι CI εαν JEŚLIBY μη NIE τις KTOŚ γεννηθη ZOSTAŁ ZRODZONY εξ Z υδατος WODY και I πνευματος DUCHA ου NIE δυναται MOŻE εισελθειν WEJŚĆ εις DO την βασιλειαν KRÓLESTWA του θεου BOGA

J 3,6 BW

Co się narodziło z ciała, ciałem jest, a co się narodziło z Ducha, duchem jest.

BT To, co się z ciała narodziło, jest ciałem, a to, co się z Ducha narodziło, jest duchem.

BWP To, co narodziło się z ciała, jest ciałem; to zaś, co narodziło się z Ducha, jest duchem.

BG Co się narodziło z ciała, ciało jest, a co się narodziło z Ducha, duch jest.

TR το γεγεννημενον ZRADZANE εκ Z της σαρκος CIAŁA σαρξ CIAŁEM εστιν JEST και A το γεγεννημενον ZRADZANE εκ Z του πνευματος DUCHA πνευμα DUCHEM εστιν JEST

J 3,7 BW BT BWP BG TR

Nie dziw się, że ci powiedziałem: Musicie się na nowo narodzić.

Nie dziw się, że powiedziałem ci: Trzeba wam się powtórnie narodzić.

Niech cię nie dziwi, że powiedziałem: Musicie się powtórnie narodzić.

Nie dziwuj się, żem ci powiedział: Musicie się znowu narodzić. μη NIE θαυμασης DZIW SIĘ οτι ŻE ειπον POWIEDZIAŁEM σοι CI δει TRZEBA υμας WAM γεννηθηναι ZOSTAĆ ZRODZONYM ανωθεν NA NOWO58

J 3,8 BW

Wiatr wieje, dokąd chce, i szum jego słyszysz, ale nie wiesz, skąd przychodzi i dokąd idzie; tak jest z każdym, kto się narodził z Ducha.

BT Wiatr wieje tam, gdzie chce, i szum jego słyszysz, lecz nie wiesz, skąd przychodzi i dokąd podąża. Tak jest z każdym, który narodził się z Ducha.

BWP Wiatr wieje tam, gdzie chce; słyszy się co prawda jego szum, lecz nie wiadomo, ani skąd pochodzi, ani dokąd zmierza. Otóż tak samo jest z każdym, kto narodził się z Ducha.

BG Wiatr, gdzie chce, wieje i głos jego słyszysz, ale nie wiesz, skąd przychodzi i dokąd idzie; takżeć jest każdy, który się narodził z Ducha.

TR το πνευμα WIATR59 οπου GDZIE θελει CHCE πνει WIEJE60 και I την φωνην GŁOS αυτου JEGO ακουεις SŁYSZYSZ αλλ ALE ουκ NIE οιδας NADAL WIDZISZ ποθεν SKĄD61 ερχεται PRZYCHODZI και I που GDZIE υπαγει IDZIE62 ουτως W TEN SPO-

57

Od hebr. ‫( אמן‬wym. amen) – „zaprawdę, prawdziwie, amen” (przyp. tłum.).

Dosłownie: „z góry” (przyp. tłum.).

59 Także: „duch”. Gra słów z drugą częścią tego wersetu. Hebr. ‫( רוח‬wym. ruach) oznacza zarówno „ducha” jak i „wiatr” (przyp. tłum.).

60 Także: „słychać jego głos”. Gra słów z πνευμα (przyp. tłum.).

61 Także: „dlaczego” (przyp. tłum.).

62 Także: „odchodzi, rusza” (przyp. tłum.).

58

S t r o n a | 27 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca SÓB εστιν JEST πας KAŻDY ο γεγεννημενος ZRADZANY εκ Z του πνευματος DUCHA63

Flp 1,6 BW

Mając tę pewność, że Ten, który rozpoczął w was dobre dzieło, będzie je też pełnił aż do dnia Chrystusa Jezusa.

BT Mam właśnie ufność, że Ten, który zapoczątkował w was dobre dzieło, dokończy go do dnia Chrystusa Jezusa.

BWP Jestem też przekonany, że Ten, który rozpoczął w was dobre dzieło, dokończy go do dnia Chrystusa Jezusa.

BG Pewien tego będąc, iż ten, który począł w was dobrą sprawę, dokona aż do dnia Jezusa Chrystusa.

TR πεποιθως NADAL WIERZĄC W64 αυτο τουτο TO οτι ŻE ο εναρξαμενος TEN, KTÓRY ROZPOCZĄŁ εν W υμιν WAS εργον DZIEŁO αγαθον DOBRE επιτελεσει WYPEŁNI65 αχρις AŻ DO ημερας DNIA ιησου JEZUSA χριστου NAMASZCZONEGO

Ciemna strona działalności popularnych filozofów polega na tym, że znaleźli łatwy sposób na dobry zarobek. Wielu z nich było po prostu zwykłymi oszustami. Niektórzy dopuszczali się nadużyć seksualnych wobec swoich słuchaczy. Chociaż byli wśród nich także uczciwi nauczyciele, mieszkańcy starożytnego świata traktowali wędrownych mówców z cynizmem.

Paweł starał się unikać tego cynizmu, odmawiając przyjmowania wsparcia finansowego od swoich słuchaczy i samodzielnie zarabiając na swoje utrzymanie. To, a także różne cierpienia, przez które przechodził, świadczą o tym, że apostoł naprawdę wierzył w to, co głosił, i nie robił tego dla własnej korzyści. Pod wieloma względami życie Pawła było najlepszym kazaniem, jakie kiedykolwiek wygłosił.

63

Także: „wiatru”. Gra słów z pierwszą częścią tego wersetu (przyp. tłum.).

Także: „ufające [temu]” (przyp. tłum.).

65 Także: „dokończy, wykona” (przyp. tłum.)

64

S t r o n a | 28 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Czwartek – 19 lipca

ZBORY DOMOWE

P

rzeczytaj Rz 16,5; 1 Kor 16,19; Kol 4,15; Flm 1,2. Jaka wspólna cecha łączy te wszystkie wersety?

___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________

Rz 16,5 BW

Także zbór, który jest w ich domu. Pozdrówcie Epeneta, umiłowanego mojego, który jest pierwszym wierzącym w Chrystusa w Azji.

BT Pozdrówcie także Kościół, który się zbiera w ich domu. Pozdrówcie mojego umiłowanego Epeneta, który należy do pierwocin złożonych Chrystusowi przez Azję.

BWP Pozdrówcie również Kościół, który zbiera się w ich domu. Pozdrówcie także mojego umiłowanego Epeneta, który jako pierwszy w prowincji Azji uwierzył w Chrystusa.

BG Także zbór, który jest w domu ich. Pozdrówcie Epeneta miłego mojego, który jest pierwiastkiem Achai do Chrystusa.

TR και I την κατ W οικον DOMU αυτων ICH εκκλησιαν WYWOŁANYCH ασπασασθε UŚCISKAJCIE επαινετον EPENETA τον αγαπητον UMIŁOWANEGO MIŁOŚCIĄ AGAPE μου MOJEGO ος KTÓRY εστιν JEST απαρχη PIERWOCINĄ της αχαιας AZJI εις KU66 χριστον NAMASZCZONEMU

1 Kor 16,19 BW

Pozdrawiają was zbory azjatyckie. Pozdrawia was w Panu serdecznie Akwila i Pryscylla ze zborem, który jest w ich domu.

BT Pozdrawiają was Kościoły Azji. Pozdrawiają was serdecznie w Panu Akwila i Pryscylla razem ze zbierającym się w ich domu Kościołem.

BWP Pozdrawiają was Kościoły Azji. Pozdrawiają was serdecznie w Panu Akwila i Pryscylla razem ze zbierającym się w ich domu Kościołem.

BG Pozdrawiają was zbory, które są w Azyi. Pozdrawiają was wielce w Panu Akwilas i Pryscylla, ze zborem, który jest w domu ich.

TR ασπαζονται ŚCISKAJĄ υμας WAS αι εκκλησιαι WYWOŁANI της ασιας Z AZJI ασπαζονται ŚCISKAJĄ υμας WAS εν W κυριω PANU πολλα BARDZO ακυλας AKWILA και I πρισκιλλα PRYSCYLLA συν WRAZ Z τη TYMI κατ W οικον DOMU αυτων ICH εκκλησια WYWOŁANYMI

66

Także: „dla” (przyp. tłum.).

S t r o n a | 29 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca Kol 4,15 BW BT

Pozdrówcie braci w Laodycei i Nymfasa, i zbór, który jest w jego domu.

Pozdrówcie braci w Laodycei, zarówno Nimfasa, jak i Kościół [gromadzący się] w jego domu!

BWP Wy zaś ze swej strony pozdrówcie braci w Laodycei, [przede wszystkim] Nimfasa oraz Kościół gromadzący się w jego domu.

BG Pozdrówcie braci, którzy są w Laodycei, i Nymfasa, i zbór, który jest w domu jego.

TR ασπασασθε UŚCISKAJCIE τους εν W λαοδικεια LAODYCEI αδελφους BRACI και I νυμφαν NIMFASA και I την κατ W οικον DOMU αυτου JEGO εκκλησιαν WYWOŁANYCH

Flm 1,2 BW

I do Appii, siostry, i do Archippa, współbojownika naszego, i do zboru, który jest w twoim domu: BT do Apfii, siostry, do naszego towarzysza broni, Archipa, i do Kościoła [gromadzącego] się w twym domu.

BWP do Apfii, siostry, do naszego towarzysza [apostolskich] zmagań Archipa i do całego Kościoła zbierającego się w tym domu.

BG I Apfii miłej i Archipowi, społecznemu naszemu bojownikowi, i zborowi, który jest w domu twoim.

TR και I απφια APFII τη αγαπητη UMIŁOWANEJ MIŁOŚCIĄ AGAPE και I αρχιππω ARCHIPOWI τω συστρατιωτη TOWARZYSZOWI BRONI ημων NASZEMU και I τη κατ W οικον DOMU σου TWOIM εκκλησια WYWOŁANYM

W świecie rzymskim istniały dwa rodzaje rezydencji (villa). Pierwszy z nich to domus, duży jednorodzinny dom zbudowany wokół dziedzińca, typowy dla ludzi bogatych.

Taki dom mógł być miejscem spotkań dla 30-100 ludzi. Drugim rodzajem była insula, czyli budynek, w którym na parterze znajdowały się sklepy lub warsztaty rzemieślnicze, a na piętrze mieszkania. W takich domach mieszkała głównie klasa pracująca.

Takie mieszkania lub warsztaty mogły pomieścić tylko mniejsze zbory.

Domus i insula stanowiły mieszkanie dla dużych rodzin, obejmujących dwa lub trzy pokolenia, a także dla pracowników rodzinnych firm, gości, a nawet niewolników.

Jeśli nawróciła się osoba, pełniąca funkcję głowy domu, miało to ogromny wpływ na wszystkich, którzy tam mieszkali.

Idealną lokalizację dla miejskich zborów domowych stanowiły okolice centrum miasta. Obecność w takiej rezydencji sklepów i warsztatów sprzyjała kontaktowi z rzemieślnikami, kupcami, sklepikarzami i pracownikami fizycznymi szukającymi pracy.

W takich właśnie warunkach Paweł prowadził dużą część swojej działalności misyjnej.

W niektórych częściach świata ludzie nadal zbierają się w zborach domowych, często dlatego, że jest to wszystko, co mają. Często także nie mają możliwości, aby zrobić cokolwiek innego, więc zbór domowy pozostaje dla nich jedynym rozwiązaniem.

S t r o n a | 30 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Przeczytaj Dz 18,1-3. Jak te wersety pomagają zrozumieć, w jaki sposób pracował Paweł? _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ Dz 18,1 BW BT BWP BG TR

Potem opuścił Ateny i przyszedł do Koryntu.

Potem opuścił Ateny i przybył do Koryntu.

Potem opuścił [Paweł] Ateny i przybył do Koryntu, Potem Paweł odszedłszy z Aten, przyszedł do Koryntu; μετα δε ταυτα ZAŚ ZARAZ POTEM67 χωρισθεις ODSZEDŁSZY ο παυλος PAWEŁ εκ Z των αθηνων ATEN ηλθεν POSZEDŁ εις DO κορινθον KORYNTU

Dz 18,2 BW

Tam natknął się na pewnego Żyda, imieniem Akwila, rodem z Pontu, który świeżo przybył z Italii, i na Pryscyllę, żonę jego, dlatego że Klaudiusz zarządził, aby wszyscy Żydzi opuścili Rzym, i zbliżył się do nich; BT Znalazł tam pewnego Żyda, imieniem Akwila, rodem z Pontu, który z żoną Pryscyllą przybył niedawno z Italii, ponieważ Klaudiusz wysiedlił z Rzymu wszystkich Żydów.

Przyszedł do nich, BWP gdzie spotkał pewnego Żyda, imieniem Akwila. Pochodził on z Pontu i razem ze swą małżonką Pryscyllą przybył niedawno z Italii, ponieważ cesarz Klaudiusz wypędził z Rzymu wszystkich Żydów. Odwiedził ich kiedyś Paweł, BG A znalazłszy niektórego Żyda, imieniem Akwilas, rodem z Pontu, który był świeżo z Włoch przyszedł z Pryscyllą, żoną swą, (dlatego, iż był Klaudyjusz postanowił, aby wszyscy Żydowie z Rzymu wyszli), przyszedł do nich; TR και I ευρων ZNALAZŁSZY τινα PEWNEGO ιουδαιον ŻYDA ονοματι IMIENIEM ακυλαν AKWILA ποντικον PONTYJSKIEGO τω γενει POCHODZENIA προσφατως NIEDAWNO εληλυθοτα PRZYBYŁEGO απο Z της ιταλιας ITALII και I πρισκιλλαν PRYSCYLLĘ γυναικα KOBIETĘ68 αυτου JEGO δια PRZEZ το διατεταχεναι WYDANE ZARZĄDZENIE69 κλαυδιον KLAUDIUSZA χωριζεσθαι ABY ODESZLI70 παντας WSZYSCY τους ιουδαιους ŻYDZI εκ Z της ρωμης RZYMU προσηλθεν POSZEDŁ DO αυτοις NICH

Dz 18,3 BW BT

A ponieważ uprawiał to samo rzemiosło, zamieszkał u nich i pracowali razem; byli bowiem z zawodu wytwórcami namiotów. a ponieważ znał to samo rzemiosło, zamieszkał u nich i pracował; zajmowali się wyrobem namiotów.

67

Dosłownie: „zaraz zaś po tych” (przyp. tłum.).

Także: „żona” (przyp. tłum.).

69 Dosłownie: „wydać zarządzenie, zarządzić” (przyp. tłum.).

70 Dosłownie: „być oddalonym” (przyp. tłum.).

68

S t r o n a | 31 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca BWP a ponieważ nieobce mu było rzemiosło, z którego oni żyli – zajmowali się wyrobem namiotów – zamieszkał u nich i razem pracowali.

BG A iż był tegoż rzemiosła, mieszkał u nich i robił; albowiem rzemiosło ich było robić namioty.

TR και I δια το DLATEGO ŻE ομοτεχνον UPRAWIAJĄCYM TO SAMO RZEMIOSŁO ειναι BYŁ71 εμενεν POZOSTAWAŁ παρ U αυτοις NICH και I ειργαζετο WYKONYWAŁ72 αν BYLI γαρ BOWIEM σκηνοποιοι την τεχνην BIEGLI W WYTWARZANIU NAMIOTÓW73

Jako obywatel rzymski z jednej strony i członek elity żydowskiej z drugiej Paweł należał do wyższej klasy społecznej. A skoro tak było, praca fizyczna stanowiła z jego strony duże poświęcenie. Jednak dzięki niej utożsamiał się z klasą pracującą i docierał do tych, którzy do niej należeli (zob. 1 Kor 9,19-23)74.  Jak blisko twój zbór wspólpracuje z lokalną społecznością?  Czy jako zbór jesteście częścią tej społeczności – to znaczy czy angażujecie się w jej życie i działalność – czy też zamykacie się w „mentalnej twierdzy”, gdzie tak dobrze izolujecie się od niebezpieczeństw tego świata, że wasz wpływ na społeczeństwo w ogóle nie jest odczuwany?

71

Dosłownie: „być” (przyp. tłum.).

Także: „pracował” (przyp. tłum.).

73 Dosłownie: „wytwarzającymi namioty rzemiosła” (przyp. tłum.).

74 Pełny tekst biblijny znajdziesz w lekcji na wtorek, 17 lipca.

72

S t r o n a | 32 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Piątek – 20 lipca

DO DALSZEGO STUDIUM

„O

patrzność kierowała ruchami narodów oraz strumieniem ludzkich impulsów i wpływów aż do momentu, gdy świat dojrzał do przyjścia Oswobodziciela. (...). W tym czasie system pogański tracił swój wpływ na naród.

Ludzie byli zmęczeni widowiskami i mitami. Tęsknili za religią, która mogłaby usatysfakcjonować ich serca”75. „Poza narodem żydowskim także istnieli ludzie, którzy przepowiadali pojawienie się boskiego nauczyciela. Poszukiwali prawdy i w rezultacie otrzymali Ducha Natchnienia.

Pojawiali się jeden po drugim, jak gwiazdy na pociemniałym niebie, a ich prorocze słowa zapaliły nadzieję w tysiącach serc w pogańskim świecie”76. „Gdy Paweł pierwszy raz odwiedził Korynt, znalazł się wśród ludzi nieufnych i skłonnych podejrzewać każdego obcego o zabiegi mające na celu tylko dobro osobiste.

Grecy zamieszkujący wybrzeże byli dobrymi rzemieślnikami. Ćwiczyli się w sztuce prowadzenia zyskownych interesów tak długo, aż wreszcie uwierzyli, że zysk jest rzeczą pobożną, a zagarnianie pieniędzy – obojętnie w jaki sposób – stanowi czyn godny zalecenia. Paweł znał ich usposobienie, dlatego nie chciał dać nikomu najmniejszego powodu do mówienia, iż głosi ewangelię dlatego, że pragnie się wzbogacić. (...).

Chciał wykorzystać każdą sposobność, ażeby zapobiec snuciu takich przypuszczeń i nigdy nie dopuścić do tego, żeby zniweczyć wpływ swego poselstwa”77.

Pytania: 1. Co takiego – według ciebie – miała na myśli Ellen G. White, gdy napisała w jednym z powyższych fragmentów, że Duch Natchnienia został udzielony pogańskim nauczycielom? Do jakiego stopnia Bóg jest zaangażowany w pracę w świecie idei, które nie mieszczą się kontekście chrześcijańskim? Czy człowiek, który nigdy nie słyszał nawet imienia Jezus, może być zbawiony? Jeśli tak, to na jakiej podstawie?

2. W jakich okolicznościach prywatny dom lub mieszkanie mogą być odpowiednim miejscem dla zboru w dzisiejszym świecie? Czy posiadanie specjalnie

75

Ellen G. White, Pragnienie Wieków, Wydawnictwo „Christ Media“, 2012, akapit 32.2-3 (DA 32.2-3).

Tamże, akapit 33,1 (DA 33,1).

77 Ellen G. White, Słudzy ewangelii, Wydawnictwo „Znaki Czasu“, s. 158-159 (GW 234.3).

76

S t r o n a | 33 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

przeznaczonych na ten cel budynków zawsze jest dobre dla Kościoła? Dlaczego tak lub dlaczego nie?

3. Jak twój zbór może nauczyć się lepiej dostosowywać swoje działania do warunków, jakie panują w lokalnej społeczności? Dlaczego musimy zawsze pamiętać o tym, że to, co przynosi efekty w jednym miejscu, może zupełnie nie sprawdzić się w innym?

Podsumowanie: Biblijne sprawozdanie z działalności misyjnej Pawła należy rozpatrywać w kontekście warunków, jakie w tamtym czasie panowały w starożytnym Rzymie. Widząc, jak apostoł zmagał się z codziennymi problemami i trudnościami, możemy nauczyć się, w jaki sposób lepiej stosować zasady i lekcje, które Bóg umieścił w swoim Słowie dla nas, żyjących w czasach dzisiejszych. W 1 i 2 liście do Tesaloniczan możemy zobaczyć, jak Paweł wskazywał chrześcijańskim mieszkańcom tego starożytnego miasta drogę do sprostania wyzwaniom trudnych czasów, w jakich przyszło im żyć.

S t r o n a | 34 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Uwagi dla nauczyciela78

LEKCJA W SKRÓCIE Kluczowy tekst: 1 Kor 9,19-2779 Student powinien: Wiedzieć: Zrozumieć, że głoszenie ewangelii przynosi najlepsze rezultaty wtedy, gdy jest ona przedstawiana w sposób, który wychodzi naprzeciw potrzebom słuchaczy.

Doświadczyć: Okazywać wdzięczność ludziom, którzy starali się przekazywać i wyjaśniać mu/jej ewangelię.

Wykonać: Zdobyć więcej informacji na temat ludzi w swojej społeczności i starać się dostosować ewangeliczny przekaz do ich potrzeb.

Schemat nauczania: I. WIEM: Wszystkim dla wszystkich ludzi A. Uważna lektura księgi Dziejów Apostolskich i listów Pawła pokazuje, że apostoł dostosowywał ewangeliczny przekaz w taki sposób, aby wyjść naprzeciw wyjątkowym potrzebom słuchaczy. Jak dużo różnych metafor i porównań na określenie tego, co uczynił dla nas Jezus, możemy znaleźć w poniższych fragmentach biblijnych? Zob. Rz 3,24.25; 5,10; 1 Kor 5,6.7; Ga 4,4.5.

B. Jakich metafor używał Jezus, aby opisać ewangelię? Rozważ: Mk 1,15; 4,19; Mt 13,1-52.

C. Co wiemy na temat kontekstu, w jakim pracowali Jezus i Paweł? W jaki sposób na podstawie różnych warunków ich pracy możemy wytłumaczyć, dlaczego każdy z nich wyjaśnia ewangelię w inny sposób?

II. DOŚWIADCZAM: Czynienie ewangelii osobistym doświadczeniem A. Jakie są zalety przedstawiania ewangelii w sposób, który jest najbardziej odpowiedni dla naszych słuchaczy? Jakie mogą być wady takiego podejścia do głoszenia ewangelii?

B. Jakie wyjaśnienie ewangelii było najbardziej znaczące dla ciebie? Dlaczego?

78

Opracowano na podstawie Adult Sabbath School Bible Study Guide (Teachers Edition) 3/2012: 1 and 2 Thessalonians autorstwa Jona Paulien’a (sygnatura ABSG-TE-3Q-03-2012). Materiały wydania dla nauczycieli, w sekcjach „Lekcja w skrócie” i „Cykl nauki”, zostały napisane przez Carla P. Cosaert'a, adiunkta Nowego Testamentu i Wczesnego Chrześcijaństwa, na wydziale teologii Uniwersytetu Walla Walla w College Place w Waszyngtonie w USA (przyp. tłum.).

79 Pełny tekst biblijny znajdziesz w lekcji na wtorek, 17 lipca.

S t r o n a | 35 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

III. WYKONUJĘ: Wymagania dotyczące dostosowywania ewangelii A. Jakie są zalety przedstawiania ewangelii w sposób, który jest najbardziej odpowiedni dla naszych słuchaczy? Jakie mogą być wady takiego podejścia do głoszenia ewangelii?

Podsumowanie: Dzielenie się ewangelią przynosi najlepsze efekty wtedy, gdy spełnia wyjątkowe potrzeby tych, do których pragniemy dotrzeć z poselstwem Chrystusa.

Rz 3,24 BW

I są usprawiedliwieni darmo, z łaski jego, przez odkupienie w Chrystusie Jezusie, BT a dostępują usprawiedliwienia darmo, z Jego łaski, przez odkupienie, które jest w Chrystusie Jezusie.

BWP dostępują zaś usprawiedliwienia darmo, dzięki Jego łasce, przez odkupienie dokonane w Chrystusie Jezusie, BG A bywają usprawiedliwieni darmo z łaski jego przez odkupienie, które się stało w Chrystusie Jezusie.

TR δικαιουμενοι UWAŻANI ZA SPRAWIEDLIWYCH80 δωρεαν ZA DARMO τη TĄ αυτου JEGO χαριτι ŁASKĄ δια PRZEZ της απολυτρωσεως ODKUPIENIE81 της TO εν W χριστω CHRYSTUSIE ιησου JEZUSIE

Rz 3,25 BW

Którego Bóg ustanowił jako ofiarę przebłagalną przez krew jego, skuteczną przez wiarę, dla okazania sprawiedliwości swojej przez to, że w cierpliwości Bożej pobłażliwie odniósł się do przedtem popełnionych grzechów, BT Jego to ustanowił Bóg narzędziem przebłagania dzięki wierze mocą Jego krwi.

Chciał przez to wykazać, że sprawiedliwość Jego względem grzechów popełnionych dawniej – za dni cierpliwości Bożej – wyrażała się BWP którego uczynił Bóg przez wiarę narzędziem przebłagania w krwi Jego. Okazał przez to swoją sprawiedliwość wskutek pobłażliwego znoszenia grzechów popełnionych kiedyś, BG Którego Bóg wystawił ubłaganiem przez wiarę we krwi jego, ku okazaniu sprawiedliwości swojej przez odpuszczenie przedtem popełnionych grzechów w cierpliwości Bożej, TR ον KTÓREGO προεθετο USTANOWIŁ ο θεος BÓG ιλαστηριον WIEKIEM MIŁOSIERDZIA82 δια PRZEZ της πιστεως WIARĘ εν W τω αυτου JEGO αιματι KRWI εις KU ενδειξιν OKAZANIU της δικαιοσυνης SPRAWIEDLIWOŚCI αυτου JEGO δια PRZEZ την παρεσιν ODPUSZCZENIE των προγεγονοτων TYCH ZAISTNIAŁYCH PRZEDTEM I TYCH NADAL POJAWIAJĄCYCH SIĘ αμαρτηματων GRZECHÓW

80

Także: „usprawiedliwieni” (przyp. tłum.).

Nawiązanie do „απολυτρωσεως ODKUPIENIE”. Także: „uwolnienie za okupem” (przyp. tłum.).

82 Wieko miłosierdzia – ιλαστηριον – ubłagalnia, wieko Arki Przymierza (por. Hbr 9,5, Wj 25,17, Kpł 16,13-15), ofiara przebłagalna; hebr. ‫( כפרת‬wym. kapporet) – pojednanie, od ‫( כפר‬wym. kafar) – przebłagać (pierwotne znaczenie: przykryć, oczyścić, wytrzeć, spłacić) (przyp. tłum.).

81

S t r o n a | 36 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca Rz 5,10 BW

Jeśli bowiem, będąc nieprzyjaciółmi, zostaliśmy pojednani z Bogiem przez śmierć Syna jego, tym bardziej, będąc pojednani, dostąpimy zbawienia przez życie jego.

BT Jeżeli bowiem, będąc nieprzyjaciółmi, zostaliśmy pojednani z Bogiem przez śmierć Jego Syna, to tym bardziej, będąc już pojednanymi, dostąpimy zbawienia przez Jego życie.

BWP Jeżeli bowiem zostaliśmy pojednani z Bogiem dzięki śmierci Jego Syna wtedy, kiedyśmy jeszcze byli [Jego] nieprzyjaciółmi, to tym bardziej teraz, kiedy to już jesteśmy z Nim pojednani, będziemy ocaleni przez Jego życie.

BG Bo jeźliże będąc nieprzyjaciołmi, pojednaniśmy z Bogiem przez śmierć Syna jego; daleko więcej będąc pojednani, zachowani będziemy przez żywot jego.

TR ει JEŚLI γαρ BOWIEM εχθροι WROGAMI οντες BĘDĄC κατηλλαγημεν ZOSTALIŚMY POJEDNANI Z τω θεω BOGIEM δια PRZEZ του θανατου ŚMIERĆ του υιου SYNA αυτου JEGO πολλω μαλλον JESZCZE BARDZIEJ καταλλαγεντες POJEDNANI σωθησομεθα ZOSTANIEMY OCALENI εν W τη ζωη ŻYCIU αυτου JEGO

1 Kor 5,6 BW

Nie macie się czym chlubić. Czy nie wiecie, że odrobina kwasu cały zaczyn zakwasza?

BT Wcale nie macie się czym szczycić! Czyż nie wiecie, że odrobina kwasu całe ciasto zakwasza?

BWP Wcale nie macie się czym szczycić! Czyż nie wiecie, że odrobina kwasu całe ciasto zakwasza?

BG Nie dobrać to chluba wasza. Azaż nie wiecie, iż trochę kwasu wszystko zaczynienie zakwasza?

TR ου NIE καλον DOBRE το καυχημα PRZECHWAŁKI υμων WASZE ουκ NIE οιδατε NADAL WIECIE οτι ŻE μικρα MAŁY ζυμη ZAKWAS83 ολον CAŁE το φυραμα CIASTO ζυμοι ZAKWASZA

1 Kor 5,7 BW

Usuńcie stary kwas, abyście się stali nowym zaczynem, ponieważ jesteście przaśni; albowiem na naszą wielkanoc jako baranek został ofiarowany Chrystus.

BT Wyrzućcie więc stary kwas, abyście się stali nowym ciastem, bo przecież przaśni jesteście. Chrystus bowiem został złożony w ofierze jako nasza Pascha.

BWP Wyrzućcie więc stary kwas, abyście się stali nowym ciastem, bo przecież przaśni jesteście. Chrystus bowiem został złożony w ofierze jako nasza Pascha.

BG Wyczyścież tedy stary kwas, abyście byli nowem zaczynieniem, jako przaśnymi jesteście; albowiem Baranek nasz wielkanocny za nas ofiarowany jest, Chrystus.

TR εκκαθαρατε USUŃCIE ουν WIĘC την παλαιαν STARY ζυμην ZAKWAS84 ινα ABYŚCIE ητε BYLI νεον MŁODYM85 φυραμα CIASTEM καθως TAK JAK εστε JESTEŚCIE αζυμοι NIE ZAKWASZENI86 και I γαρ BOWIEM το πασχα PASCHA87 ημων NASZA υπερ ZA ημων NAS εθυθη ZOSTAŁ ZABITY NA OFIARĘ χριστος NAMASZCZONY 83

Hebr. ‫( חמץ‬wym. chamec); por. Wj 12,15 (przyp. tłum.).

Hebr. ‫( חמץ‬wym. chamec); por. Wj 12,15 (przyp. tłum.).

85 Także: „nowym”; nawiązanie do „παλαιαν STARY” (przyp. tłum.).

86 Także: „przaśni”. Εορτη των αζυμων (wym. eorti ton azimon) – święto nie zakwaszonych (tj. przaśników), ‫חג‬ ‫( המצות‬wym. chag hamaccot) – por. Kpł 23,6, od ‫( מצה‬wym. maccah) – coś pozbawione smaku (przyp. tłum.).

87 Πασχα (wym. pascha) – Pascha, od ‫( פסח‬wym. pesach), od ‫( פסח‬wym. pasach) – kuleć (por. 1 Krl 18,21), podskakiwać (por. 1 Krl 18,26), przechodzić (ponad domami – por. Wj 12,13.23.27), ochraniać (por. Iz 31,5) (przyp. tłum.).

84

S t r o n a | 37 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca Ga 4,4 BW

Lecz gdy nadeszło wypełnienie czasu, zesłał Bóg Syna swego, który się narodził z niewiasty i podlegał zakonowi, BT Gdy jednak nadeszła pełnia czasu, zesłał Bóg Syna swego, zrodzonego z Niewiasty, zrodzonego pod Prawem, BWP Lecz kiedy nadeszła [z dawna określona] pełnia czasu, posłał Bóg Syna swego – który narodził się z niewiasty i był poddany przepisom Prawa [żydowskiego] – BG Lecz gdy przyszło wypełnienie czasu, posłał Bóg onego Syna swego, który się urodził z niewiasty, który się stał pod zakonem, TR οτε KIEDY δε ZAŚ ηλθεν PRZYSZŁA το πληρωμα PEŁNIA του χρονου CZASU εξαπεστειλεν WYSŁAŁ ο θεος BÓG τον υιον SYNA αυτου JEGO γενομενον URODZONEGO εκ Z γυναικος KOBIETY γενομενον URODZONEGO υπο νομον POD88 PRAWEM

Ga 4,5 BW

Aby wykupił tych, którzy byli pod zakonem, abyśmy usynowienia dostąpili.

BT aby wykupił tych, którzy podlegali Prawu, byśmy mogli otrzymać przybrane synostwo.

BWP po to, aby uwolnił tych wszystkich, którzy podlegali Prawu, i abyśmy mogli stać się w ten sposób przybranymi dziećmi Boga.

BG Aby tych, którzy pod zakonem byli, wykupił, żebyśmy prawa przysposobienia za synów dostąpili.

TR ινα ABY τους TYCH υπο νομον POD89 PRAWEM εξαγοραση WYKUPIŁ ινα ABYŚMY την υιοθεσιαν USYNOWIENIE90 απολαβωμεν ODEBRALI91

Mk 1,15 BW

I mówiąc: Wypełnił się czas i przybliżyło się Królestwo Boże, upamiętajcie się i wierzcie ewangelii.

BT Czas się wypełnił i bliskie jest królestwo Boże. Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię!

BWP Wypełnił się czas i przybliżyło się królestwo Boże. Nawróćcie się i uwierzcie w Ewangelię!

BG A mówiąc: Wypełnił się czas i przybliżyło się królestwo Boże: Pokutujcie, a wierzcie Ewangielii.

TR και I λεγων MÓWIĄC οτι ŻE πεπληρωται NADAL WYPEŁNIANY92 JEST ο καιρος CZAS και I ηγγικεν NADAL ZBLIŻA SIĘ η βασιλεια KRÓLESTWO του θεου BOGA μετανοειτε ZMIEŃCIE ZDANIE93 και I πιστευετε WIERZCIE94 εν τω ευαγγελιω W DOBREJ NOWINIE95

88

Słowo υπο (pod) mówi o kwestii podległości, zależności (pod czyjąś władzą) (przyp. tłum.).

Słowo υπο (pod) mówi o kwestii podległości, zależności (pod czyjąś władzą) (przyp. tłum.).

90 Także: „adopcji” (przyp. tłum.).

91 Także: „odzyskali” (przyp. tłum.).

92 Także: „urzeczywistniany, spełniany” (przyp. tłum.).

93 Także: „żałujcie” (przyp. tłum.).

94 Także: „polegajcie, ufajcie” (przyp. tłum.).

95 Porównaj z 1 Tes 1,7 „πιστευουσιν WIERZĄCYM εν W τη μακεδονια MACEDONII”, a nie „wierzącym w Macedonię” (przyp. tłum.).

89

S t r o n a | 38 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca Mk 4,1 BW

I znowu począł nauczać nad morzem. I zeszło się do niego mnóstwo ludu, tak iż musiał wstąpić do łodzi i usiąść w niej na morzu, a cały lud był na lądzie, nad brzegiem morza.

BT Znowu zaczął nauczać nad jeziorem i bardzo wielki tłum ludzi zebrał się przy Nim. Dlatego wszedł do łodzi i usiadł w niej, na jeziorze, a cały tłum stał na brzegu jeziora.

BWP I znów począł nauczać nad jeziorem. Zebrało się wokół Niego tak bardzo wiele ludzi, że aż wszedł do łodzi i usiadł w niej na jeziorze, a rzesze stały na brzegu jeziora.

BG I począł zasię uczyć przy morzu; i zgromadził się do niego lud wielki, tak iż wstąpiwszy w łódź, siedział na morzu, a wszystek lud był przy morzu na ziemi.

TR και I παλιν PONOWNIE ηρξατο ZACZĄŁ διδασκειν NAUCZAĆ παρα NAD την θαλασσαν MORZEM και I συνηχθη96 ZOSTAŁ ZEBRANY προς PRZED αυτον NIM οχλος TŁUM πολυς WIELKI ωστε TAK ŻEBY αυτον GO εμβαντα KTÓRY WSZEDŁ εις NA το πλοιον STATEK καθησθαι NIERUCHOMO UMIEŚCIĆ εν W τη θαλασση MORZU και I πας WSZYSTEK ο οχλος TŁUM προς PRZED την θαλασσαν MORZEM επι NA της γης ZIEMI ην BYŁ

Mk 4,2 BW

I nauczał ich wielu rzeczy w podobieństwach i tak mówił do nich w kazaniu swoim: BT Nauczał ich wiele w przypowieściach i mówił im w swojej nauce: BWP I nauczał ich wiele w przypowieściach i mówił nauczając: BG I nauczał ich wiele rzeczy w podobieństwach, a mówił do nich w nauce swojej: Słuchajcie!

TR και I εδιδασκεν NAUCZAŁ αυτους ICH εν W παραβολαις PORÓWNANIACH πολλα WIELU και I ελεγεν MÓWIŁ αυτοις IM εν W τη διδαχη NAUCZANIU αυτου JEGO

Mk 4,3 BW BT BWP BG TR

Słuchajcie! Oto wyszedł siewca, aby siać.

Słuchajcie: Oto siewca wyszedł siać.

Słuchajcie: Oto siewca wyszedł siać.

Oto wyszedł rozsiewca, aby rozsiewał. ακουετε SŁUCHAJCIE ιδου OTO εξηλθεν WYSZEDŁ ο σπειρων SIEJĄCY του σπειραι SIANIA

Mk 4,4 BW BT BWP BG TR

96 97

A gdy siał, padło jedno na drogę i przyleciało ptactwo, i zjadło je.

A gdy siał, jedno [ziarno] padło na drogę; i przyleciały ptaki, i wydziobały je.

Gdy siał, jedno [ziarno] padło koło drogi; nadleciały ptaki i wydziobały je.

I stało się, gdy rozsiewał, że jedno padło podle drogi, a ptaki niebieskie przyleciały i podziobały je. και I εγενετο STAŁO SIĘ εν τω σπειρειν W SIANIU97 ο KTÓRE μεν επεσεν SPADŁO παρα OBOK την οδον DROGI και I ηλθεν PRZYSZŁO τα πετεινα PTACTWO του ουρανου Z NIEBA και I κατεφαγεν POZJADAŁO αυτο JE

Od tego słowa (συναγω) pochodzi συναγωγη – miejsce zgromadzeń (synagoga) (przyp. tłum.).

Także: „podczas siania” (przyp. tłum.).

S t r o n a | 39 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca Mk 4,5 BW

Inne zaś padło na grunt skalisty, gdzie nie miało wiele ziemi i szybko wzeszło, gdyż gleba nie była głęboka.

BT Inne padło na grunt skalisty, gdzie nie miało wiele ziemi, i wnet wzeszło, bo nie było głęboko w glebie.

BWP Inne padło na grunt skalisty i nie miało wiele ziemi. Wzeszło też zaraz, bo gleba nie była głęboka, BG Drugie zasię padło na miejsce opoczyste, gdzie nie miało wiele ziemi; i prędko weszło, przeto iż nie miało głębokości ziemi; TR αλλο INNE δε ZAŚ επεσεν SPADŁO επι NA το πετρωδες SKALISTE οπου GDZIE ουκ NIE ειχεν MIAŁO γην ZIEMI πολλην WIELE και I ευθεως NATYCHMIAST εξανετειλεν WYKIEŁKOWAŁO δια PRZEZ το μη NIE εχειν POSIADANIE βαθος GŁĘBOKOŚCI γης ZIEMI

Mk 4,6 BW BT BWP BG TR

A gdy wzeszło słońce, zostało spieczone, a że nie miało korzenia, uschło.

Lecz po wschodzie słońca przypaliło się i uschło, bo nie miało korzenia. lecz z nastaniem słońca zostało przypalone i nie mając korzenia – uschło.

A gdy słońce weszło, wygorzało, a iż korzenia nie miało, uschło. ηλιου δε ανατειλαντος ZAŚ PODCZAS WSCHODZENIA SŁOŃCA εκαυματισθη ZOSTAŁO SPALONE και I δια PRZEZ το μη NIE εχειν POSIADANIE ριζαν KORZENIA εξηρανθη USCHŁO

Mk 4,7 BW

Inne znów padło między ciernie, a ciernie wyrosły i zadusiły je i owocu nie wydało.

BT Inne padło między ciernie, a ciernie wybujały i zagłuszyły je, tak że nie wydało owocu.

BWP Inne z kolei wpadło między ciernie, które wyrósłszy szybko, zagłuszyły je – i nie wydało żadnego owocu.

BG A drugie padło między ciernie; i wzrosły ciernie i zadusiły je, i nie wydało pożytku.

TR και A αλλο INNE επεσεν SPADŁO εις KU τας ακανθας CIERNIOM και I ανεβησαν WZESZŁY αι ακανθαι CIERNIE και I συνεπνιξαν ZDUSIŁY αυτο JE και I καρπον OWOCU ουκ NIE εδωκεν DAŁO

Mk 4,8 BW

A inne padło na ziemię dobrą, wzeszło, wyrosło i wydało owoc trzydziestokrotny i sześdziesięciokrotny, i stokrotny.

BT Inne wreszcie padły na ziemię żyzną i wydawały [plon], wschodząc i rosnąc; a przynosiły plon trzydziestokrotny, sześćdziesięciokrotny i stokrotny.

BWP Inne wreszcie padły na ziemię dobrą. Wzeszły, wyrosły i wydały plon: jedne trzydziestokrotny, inne sześćdziesięciokrotny, a jeszcze inne stokrotny.

BG Drugie zasię padło na ziemię dobrą, i wydało pożytek bujno wschodzący i rosnący; i przyniosło jedno trzydziesiątny, a drugie sześćdziesiątny, a drugie setny.

TR και A αλλο INNE επεσεν SPADŁO εις KU την γην ZIEMI την καλην DOBREJ και I εδιδου DAWAŁO καρπον OWOC αναβαινοντα WSCHODZĄC και I αυξανοντα WZRASTAJĄC και I εφερεν RODZIŁO98 εν JEDNO τριακοντα TRZYDZIEŚCI και A εν JEDNO εξηκοντα SZEŚĆDZIESIĄT και A εν JEDNO εκατον STO 98

Dosłownie: „(przy)nosiło” (przyp. tłum.).

S t r o n a | 40 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca Mk 4,9 BW BT BWP BG TR

I mówił: Kto ma uczy ku słuchaniu, niechaj słucha.

I dodał: Kto ma uszy do słuchania, niechaj słucha!

I powiedział: Kto ma uszy do słuchania, niech słucha.

I mówił im: Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha. και I ελεγεν MÓWIŁ αυτοις IM ο εχων MAJĄCY ωτα USZY ακουειν SŁUCHANIEM99 ακουετω NIECH SŁUCHA

Mt 13,1 BW BT BWP BG TR

Tego dnia wyszedł Jezus z domu i usiadł nad morzem.

Owego dnia Jezus wyszedł z domu i usiadł nad jeziorem.

A dnia tego wyszedł Jezus z domu i usiadł na brzegu morza.

A dnia onego wyszedłszy Jezus z domu, usiadł nad morzem: εν W δε ZAŚ τη ημερα DNIU εκεινη TYM εξελθων WYSZEDŁSZY ο ιησους JEZUS απο Z της οικιας DOMU εκαθητο PRZEBYWAŁ παρα W POBLIŻU την θαλασσαν MORZA

Mt 13,2 BW

I zebrało się wokół niego mnóstwo ludu; dlatego wstąpił do łodzi i usiadł, a cały lud stał na brzegu.

BT Wnet zebrały się koło Niego tłumy tak wielkie, że wszedł do łodzi i usiadł, a cały lud stał na brzegu.

BWP I zgromadziły się wokół Niego tak wielkie rzesze, że aż wstąpił do łodzi i tam usiadł, a tłum został nad brzegiem.

BG I zebrał się do niego wielki lud, tak iż wstąpiwszy w łódź, siedział, a wszystek lud stał na brzegu.

TR και I συνηχθησαν ZEBRAŁY SIĘ προς PRZED αυτον NIM οχλοι TŁUMY πολλοι WIELKIE ωστε TAK ŻEBY αυτον GO εις NA το πλοιον STATEK εμβαντα KTÓRY WSZEDŁ καθησθαι NIERUCHOMO UMIEŚCIĆ και I πας WSZYSTEK ο οχλος TŁUM επι NA τον αιγιαλον BRZEGU ειστηκει ZATRZYMAŁ SIĘ100

Mt 13,3 BW

I mówił do nich wiele w podobieństwach. I rzekł: Oto wyszedł siewca, aby siać.

BT I mówił im wiele w przypowieściach tymi słowami: Oto siewca wyszedł siać.

BWP I mówił im wiele przez przypowieści w te słowa: Oto siewca wyszedł siać.

BG I mówił do nich wiele w podobieństwach i rzekł: Oto wyszedł rozsiewca, aby rozsiewał; TR και I ελαλησεν POWIEDZIAŁ αυτοις IM πολλα WIELE εν W παραβολαις PORÓWNANIACH λεγων MÓWIĄC ιδου OTO εξηλθεν WYSZEDŁ ο σπειρων SIEJĄCY του σπειρειν SIAĆ

Mt 13,4 BW

99

A gdy siał, padły niektóre ziarna na drogę i przyleciało ptactwo i zjadło je.

Dosłownie: „słuchać” (przyp. tłum.).

Dosłownie: „stanął” (przyp. tłum.).

100

S t r o n a | 41 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca BT BWP BG TR

A gdy siał, jedne [ziarna] padły na drogę, nadleciały ptaki i wydziobały je.

A kiedy siał, niektóre ziarna padły na drogę, a ptaki nadleciawszy wydziobały je.

A gdy on rozsiewał, niektóre padło podle drogi; i przyleciały ptaki, a podziobały je. και I εν τω σπειρειν W SIANIU101 αυτον GO α KTÓRE μεν επεσεν παρα OBOK την οδον DROGI και I ηλθεν PRZYSZŁO τα πετεινα PTACTWO και I κατεφαγεν POZJADAŁO αυτα JE

Mt 13,5 BW

Inne zaś padły na grunt skalisty, gdzie nie miały wiele ziemi, i szybko powschodziły, gdyż gleba nie była głęboka.

BT Inne padły na grunt skalisty, gdzie niewiele miały ziemi; i wnet powschodziły, bo gleba nie była głęboka.

BWP Inne padły na grunt skalisty, tam, gdzie nie miały wiele ziemi. Niebawem wzeszły, bo nie były na dużej głębokości, BG Drugie zasię padło na miejsce opoczyste, gdzie nie miało wiele ziemi; i wnet weszło, iż nie miało głębokości ziemi.

TR αλλα INNE δε ZAŚ επεσεν SPADŁO επι NA τα πετρωδη SKALISTE οπου GDZIE ουκ NIE ειχεν MIAŁO γην ZIEMI πολλην WIELE και I ευθεως NATYCHMIAST εξανετειλεν WYKIEŁKOWAŁO δια PRZEZ το μη NIE εχειν POSIADANIE βαθος GŁĘBOKOŚCI γης ZIEMI

Mt 13,6 BW BT BWP BG TR

A gdy wzeszło słońce, zostały spieczone, a że nie miały korzenia, uschły.

Lecz gdy słońce wzeszło, przypaliły się i uschły, bo nie miały korzenia. ale gdy ukazało się słońce, zostały spalone i uschły – bo nie miały korzenia.

Ale gdy słońce weszło, wygorzało, a iż nie miało korzenia, uschło. ηλιου δε ανατειλαντος ZAŚ PODCZAS WSCHODZENIA SŁOŃCA εκαυματισθη ZOSTAŁO SPALONE και I δια PRZEZ το μη NIE εχειν POSIADANIE ριζαν KORZENIA εξηρανθη USCHŁO

Mt 13,7 BW BT BWP BG TR

A inne padły między ciernie, a ciernie wyrosły i zadusiły je.

Inne znowu padły między ciernie, a ciernie wybujały i zagłuszyły je.

Jeszcze inne padły między ciernie. A ciernie wybujały i zagłuszyły je.

A drugie padło między ciernie, i wzrosły ciernie, a zadusiły je. αλλα INNE δε ZAŚ επεσεν SPADŁO επι NA τας ακανθας CIERNIE και I ανεβησαν WZESZŁY αι ακανθαι CIERNIE και I απεπνιξαν ZADUSIŁY αυτα JE

Mt 13,8 BW

Jeszcze inne padły na dobrą ziemię i wydały owoc, jedne stokrotny, drugie sześćdziesięciokrotny, a inne trzydziestokrotny.

BT Inne wreszcie padły na ziemię żyzną i plon wydały, jedno stokrotny, drugie sześćdziesięciokrotny, a inne trzydziestokrotny.

BWP I wreszcie inne padły na dobrą ziemię i wydały plon stokrotny, sześćdziesięciokrotny i trzydziestokrotny.

BG A drugie padło na ziemię dobrą i wydało pożytek, jedno setny, drugie sześćdziesiątny, a drugie trzydziestny.

101

Także: „podczas siania” (przyp. tłum.).

S t r o n a | 42 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca TR

αλλα INNE δε ZAŚ επεσεν SPADŁO επι NA την γην ZIEMIĘ την καλην DOBRĄ και I εδιδου DAWAŁO καρπον OWOC ο μεν εκατον STO ο δε I εξηκοντα SZEŚĆDZIESIĄT ο δε I τριακοντα TRZYDZIEŚCI

Mt 13,9 BW BT BWP BG TR

Kto ma uszy, niechaj słucha.

Kto ma uszy, niechaj słucha!

Kto ma uszy, niech słucha.

Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha. ο εχων MAJĄCY ωτα USZY ακουειν SŁUCHANIEM102 ακουετω NIECH SŁUCHA

Mt 13,10 BW

I przystąpiwszy uczniowie, rzekli mu: Dlaczego mówisz do nich w podobieństwach?

BT Przystąpili do Niego uczniowie i zapytali: Dlaczego mówisz do nich w przypowieściach?

BWP A uczniowie zbliżywszy się do Niego zapytali: Dlaczego nauczasz ich w przypowieściach?

BG Tedy przystąpiwszy uczniowie, rzekli mu: Dlaczegoż im w podobieństwach mówisz?

TR και I προσελθοντες ZBLIŻYWSZY SIĘ οι μαθηται UCZNIOWIE ειπον POWIEDZIELI αυτω MU διατι DLACZEGO εν W παραβολαις PORÓWNANIACH λαλεις MÓWISZ αυτοις IM

Mt 13,11 BW

A On, odpowiadając, rzekł: Wam dane jest znać tajemnice Królestwa Niebios, ale tamtym nie jest dane.

BT On im odpowiedział: Wam dano poznać tajemnice królestwa niebieskiego, im zaś nie dano.

BWP I odpowiedział im: Wam dane jest poznać tajemnice królestwa niebieskiego, a im nie.

BG A on odpowiadając, rzekł im: Wam dano wiedzieć tajemnicę królestwa niebieskiego, ale onym nie dano; TR ο δε ZAŚ αποκριθεις ODPOWIADAJĄC ειπεν POWIEDZIAŁ αυτοις IM οτι ŻE υμιν WAM δεδοται NADAL DANE JEST γνωναι POZNAĆ τα μυστηρια TAJEMNICE της βασιλειας KRÓLESTWA των ουρανων NIEBIOS εκεινοις TYM δε ZAŚ ου δεδοται NADAL NIE JEST DANE

Mt 13,12 BW

Albowiem temu, kto ma, będzie dane i obfitować będzie; a temu kto nie ma, i to, co ma, będzie odjęte.

BT Bo kto ma, temu będzie dodane, i w nadmiarze mieć będzie; kto zaś nie ma, temu zabiorą nawet to, co ma.

BWP Bo temu, który ma, będzie dodane i będzie posiadał aż w nadmiarze, a temu, który nie ma, będzie zabrane nawet to, co ma.

BG Albowiem kto ma, będzie mu dano, i obfitować będzie, ale kto nie ma, i to, co ma, będzie od niego odjęto.

102

Dosłownie: „słuchać” (przyp. tłum.).

S t r o n a | 43 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca TR

οστις KAŻDY KTO γαρ BOWIEM εχει MA δοθησεται ZOSTANIE DANE αυτω MU και I περισσευθησεται BĘDZIE OBFITOWAŁ οστις KAŻDY KTO δε ZAŚ ουκ NIE εχει MA και I ο TO, CO εχει MA αρθησεται ZOSTANIE WZIĘTE απ OD αυτου NIEGO

Mt 13,13 BW

Dlatego w podobieństwach do nich mówię, bo, patrząc, nie widzą, i słuchając, nie słyszą ani nie rozumieją.

BT Dlatego mówię do nich w przypowieściach, że patrząc, nie widzą, i słuchając, nie słyszą ani nie rozumieją.

BWP To właśnie dlatego mówię do nich w przypowieściach: patrzą bowiem, a nie widzą, i słuchają, a nie słyszą i nie rozumieją.

BG Dlategoć im w podobieństwach mówię, iż widząc nie widzą, i słysząc nie słyszą, ani rozumieją.

TR δια τουτο DLATEGO103 εν W παραβολαις PORÓWNANIACH αυτοις IM λαλω MÓWIĘ οτι PONIEWAŻ βλεποντες PATRZĄC ου NIE βλεπουσιν WIDZĄ και I ακουοντες SŁYSZĄC ουκ NIE ακουουσιν SŁYSZĄ ουδε ANI συνιουσιν ROZUMIEJĄ

Mt 13,14 BW

I spełnia się na nich proroctwo Izajasza, które powiada: Będziecie stale słuchać, a nie będziecie rozumieli; będziecie ustawicznie patrzeć, a nie ujrzycie.

BT Tak spełnia się na nich przepowiednia Izajasza: Słuchać będziecie, a nie zrozumiecie, patrzeć będziecie, a nie zobaczycie.

BWP I tak to wypełnia się na nich przepowiednia Izajasza, który mówił: Będziecie się wsłuchiwać, ale nic nie zrozumiecie i będziecie się przyglądać bardzo, ale nie zobaczycie.

BG I pełni się w nich proroctwo Izajaszowe, które mówi: Słuchem słuchać będziecie, ale nie zrozumiecie; i widząc widzieć będziecie, ale nie ujrzycie; TR και I αναπληρουται WYPEŁNIANE JEST επ NA αυτοις NICH η προφητεια PROROCTWO ησαιου IZAJASZA η λεγουσα MÓWIĄCE104 ακοη SŁUCHEM105 ακουσετε BĘDZIECIE SŁUCHAĆ και I ου μη NIE συνητε ZROZUMIECIE και I βλεποντες PATRZĄC βλεψετε BĘDZIECIE PATRZEĆ και I ου μη NIE ιδητε UJRZYCIE

Mt 13,15 BW

Albowiem otępiało serce tego ludu, uszy ich dotknęła głuchota, oczy swe przymrużyli, żeby oczami nie widzieli ani uszami nie słyszeli, i sercem nie rozumieli, i nie nawrócili się, a Ja żebym ich nie uleczył.

BT Bo stwardniało serce tego ludu, ich uszy stępiały i oczy swe zamknęli, żeby oczami nie widzieli ani uszami nie słyszeli, ani swym sercem nie rozumieli, i nie nawrócili się, abym ich uzdrowił.

BWP Skamieniało bowiem serce tego ludu, ciężko im było usłyszeć coś uszami, a oczy swoje zamknęli po to, aby przypadkiem nie zobaczyli oczyma i nie usłyszeli uszami; żeby nie pojęli umysłem i nie nawrócili się, i żebym ich nie uleczył.

103

Dosłownie: „przez to” (przyp. tłum.).

Dalsze słowa z Mt 13,14 oraz cały werset Mt 13,15 jest bezbłędną kopią proroctwa zapisanego w Iz 6,9-10 w greckiej Septuagincie, które znacznie różni się treścią od zapisu masoreckiego (hebrajskiego), które to właśnie występuje w polskich przekładach biblijnych u Izajasza 6,9-10 (przyp. tłum.).

105 Zastosowano tu tzw. dativus modi. Dosłownie: „słuchowi” (przyp. tłum.).

104

S t r o n a | 44 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca BG

TR

Albowiem zatyło serce ludu tego, a uszyma ciężko słyszeli, i oczy swe zamrużyli, żeby kiedy oczyma nie widzieli i uszyma nie słyszeli, a sercem nie zrozumieli, i nie nawrócili się, a uzdrowiłbym je. επαχυνθη UTUCZYŁO SIĘ γαρ BOWIEM η καρδια SERCE του λαου LUDU τουτου TEGO και I τοις ωσιν USZAMI106 βαρεως NIECHĘTNIE ηκουσαν USŁYSZELI και I τους οφθαλμους OCZAMI107 αυτων SWOIMI εκαμμυσαν ZAMKNĘLI108 μηποτε ŻEBY NIE 109ιδωσιν UJRZELI τοις οφθαλμοις OCZAMI και I τοις ωσιν USZAMI ακουσωσιν SŁYSZELI και I τη καρδια SERCEM110 συνωσιν ZROZUMIELI111 και I επιστρεψωσιν NAWRÓCILI112 και I ιασωμαι WYLECZYŁ113 αυτους ICH

Mt 13,16 BW BT BWP BG TR

Ale błogosławione oczy wasze, że widzą, i uszy wasze, że słyszą, Lecz szczęśliwe oczy wasze, że widzą, i uszy wasze, że słyszą.

Wasze zaś oczy błogosławione, bo widzą; błogosławione uszy wasze, bo słyszą.

Ale oczy wasze błogosławione, że widzą, i uszy wasze, że słyszą; υμων WASZE δε ZAŚ μακαριοι SZCZĘŚLIWE οι οφθαλμοι OCZY οτι ŻE βλεπουσιν WIDZĄ και I τα ωτα USZY υμων WASZE οτι ŻE ακουει SŁYSZĄ

Mt 13,17 BW

Bo zaprawdę powiadam wam: Wielu proroków i sprawiedliwych pragnęło ujrzeć to, co wy widzicie, a nie ujrzeli, i usłyszeć to, co wy słyszycie, a nie usłyszeli.

BT Bo zaprawdę, powiadam wam: Wielu proroków i sprawiedliwych pragnęło ujrzeć to, na co wy patrzycie, a nie ujrzeli; i usłyszeć to, co wy słyszycie, a nie usłyszeli.

BWP Zaprawdę bowiem mówię wam, że wielu proroków i sprawiedliwych pragnęło widzieć to, co wy widzicie, ale nie zobaczyło, i słyszeć to, co wy słyszycie, a nie usłyszało!

BG Bo zaprawdę powiadam wam, iż wiele proroków i sprawiedliwych żądało widzieć to, co wy widzicie, ale nie widzieli, i słyszeć to, co słyszycie, ale nie słyszeli.

TR αμην ZAPRAWDĘ γαρ BOWIEM λεγω MÓWIĘ υμιν WAM οτι ŻE πολλοι WIELU προφηται PROROKÓW και I δικαιοι SPRAWIEDLIWYCH επεθυμησαν PRAGNĘŁO ιδειν UJRZEĆ α TO, CO βλεπετε WIDZICIE και I ουκ NIE ειδον UJRZELI και I ακουσαι USŁYSZEĆ α TO, CO ακουετε SŁYSZYCIE και I ουκ NIE ηκουσαν USŁYSZELI

Mt 13,18 BW BT BWP BG TR

Wysłuchajcie więc podobieństwa o siewcy.

Wy zatem posłuchajcie przypowieści o siewcy.

Posłuchajcie zatem przypowieści o siewcy: Wy tedy słuchajcie podobieństwa onego rozsiewcy. υμεις WY ουν WIĘC ακουσατε SŁUCHAJCIE την παραβολην PORÓWNANIA του σπειροντος SIEJĄCEGO

106

Zastosowano tu tzw. dativus modi. Dosłownie: „uszom” (przyp. tłum.).

Zastosowano tu tzw. dativus modi. Dosłownie: „oczom” (przyp. tłum.).

108 W rozumieniu: „oczy swoje zamknęli” (przyp. tłum.).

109 Kontynuacja: „μηποτε ŻEBY NIE” (przyp. tłum.).

110 Zastosowano tu tzw. dativus modi. Dosłownie: „sercu” (przyp. tłum.).

111 Kontynuacja: „μηποτε ŻEBY NIE” (przyp. tłum.).

112 Kontynuacja: „μηποτε ŻEBY NIE” (przyp. tłum.).

113 Kontynuacja: „μηποτε ŻEBY NIE” – w rozumieniu „żebym nie” (przyp. tłum.).

107

S t r o n a | 45 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca Mt 13,19 BW

Do każdego, kto słucha słowa o Królestwie i nie rozumie, przychodzi Zły i porywa to, co zasiano w jego sercu: to jest ten, kto jest posiany na drogę.

BT Do każdego, kto słucha słowa o królestwie, a nie rozumie go, przychodzi Zły i porywa to, co zasiane jest w jego sercu. Takiego człowieka oznacza ziarno posiane na drodze.

BWP Gdy ktoś słucha nauki o królestwie, ale nie rozumie jej, wtedy przychodzi zły [duch) i zabiera to, co zostało zasiane w sercu tego człowieka. Taki człowiek – to inaczej ziarno, zasiane przy drodze.

BG Gdy kto słucha słowa o tem królestwie, a nie rozumie, przychodzi on zły i porywa to, co wsiano w serce jego; tenci jest on, który podle drogi posiany jest.

TR παντος PODCZAS GDY KAŻDY ακουοντος SŁUCHAJĄCY τον λογον SŁOWA της βασιλειας KRÓLESTWA και I μη συνιεντος GDY NIE ROZUMIE ερχεται PRZYCHODZI ο πονηρος ZŁY CZŁOWIEK και I αρπαζει CHWYTA το εσπαρμενον ZASIEWANE εν W τη καρδια SERCU αυτου JEGO ουτος TEN εστιν JEST ο παρα OBOK την οδον DROGI σπαρεις ZASIANY

Mt 13,20 BW

A posiany na gruncie skalistym, to ten, kto słucha słowa i zaraz z radością je przyjmuje, BT Posiane na grunt skalisty oznacza tego, kto słucha słowa i natychmiast z radością je przyjmuje; BWP A ziarno zasiane na gruncie skalistym – to człowiek, który słucha nauki i przyjmuje ją natychmiast z radością.

BG A na opoczystych miejscach posiany, ten jest, który słucha słowa i zaraz je z radością przyjmuje; TR ο TEN δε ZAŚ επι NA τα πετρωδη SKALISTYCH σπαρεις ZASIANY ουτος TEN εστιν JEST ο τον λογον SŁOWA ακουων SŁUCHAJĄCY και I ευθυς NATYCHMIAST μετα Z χαρας RADOŚCIĄ λαμβανων BIORĄCY αυτον JE

Mt 13,21 BW

Ale nie ma w sobie korzenia, nadto jest niestały i gdy przychodzi ucisk lub prześladowanie dla słowa, wnet się gorszy.

BT ale nie ma w sobie korzenia i jest niestały. Gdy przyjdzie ucisk lub prześladowanie z powodu słowa, zaraz się załamuje.

BWP Nie ma jednak w sobie korzenia, jest człowiekiem chwiejnym. Kiedy przychodzi ucisk albo prześladowanie z powodu owej nauki, natychmiast upada.

BG Ale nie ma korzenia w sobie, lecz doczesny jest; a gdy przychodzi ucisk, albo prześladowanie dla słowa, wnet się gorszy.

TR ουκ NIE εχει MA δε ZAŚ ριζαν KORZENIA εν W εαυτω SOBIE αλλα ALE προσκαιρος CHWILOWY εστιν JEST γενομενης PODCZAS NASTANIA δε ZAŚ θλιψεως UCISKU η LUB διωγμου PRZEŚLADOWANIA δια PRZEZ114 τον λογον SŁOWA ευθυς NATYCHMIAST σκανδαλιζεται JEST ZGORSZONY

Mt 13,22 BW

114

A posiany między ciernie, to ten, który słucha słowa, ale umiłowanie tego świata i ułuda bogactwa zaduszają słowo i plonu nie wydaje.

Także: „z powodu” (przyp. tłum.).

S t r o n a | 46 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca BT

Posiane między ciernie oznacza tego, kto słucha słowa, lecz troski doczesne i ułuda bogactwa zagłuszają słowo, tak że zostaje bezowocne.

BWP Ziarno zasiane między ciernie – to człowiek, który słucha nauki, ale troski tego świata i zwodnicze bogactwa zdusiły słowo tak, że nie może wydać owocu.

BG A między ciernie posiany, ten jest, który słucha słowa; ale pieczołowanie świata tego i omamienie bogactw zadusza słowo, i staje się bez pożytku.

TR ο TEN δε ZAŚ εις KU τας ακανθας CIERNIOM σπαρεις ZASIANY ουτος TEN εστιν JEST ο TYM τον λογον SŁOWA ακουων SŁUCHAJĄCYM και I η μεριμνα NIEPOKÓJ115 O του αιωνος WIEK116 τουτου TEN και I η απατη UŁUDA117 του πλουτου BOGACTWA συμπνιγει ZADUSZA τον λογον SŁOWO και I ακαρπος BEZOWOCNYM γινεται STAJE SIĘ

Mt 13,23 BW

A posiany na dobrej ziemi, to ten, kto słowa słucha i rozumie; ten wydaje owoc: jeden stokrotny, drugi sześćdziesięciokrotny, a inny trzydziestokrotny.

BT Posiane wreszcie na ziemię żyzną oznacza tego, kto słucha słowa i rozumie [je].

On też wydaje plon: jeden stokrotny, drugi sześćdziesięciokrotny, inny trzydziestokrotny.

BWP Ziarno rzucone na glebę dobrą oznacza człowieka, który słucha nauki i rozumie ją.

Taki przynosi owoc już to stokrotny, już to sześćdziesięciokrotny, już to trzydziestokrotny.

BG A na dobrej ziemi posiany, jest ten, który słucha słowa i rozumie, tenci pożytek przynosi; a przynosi jeden setny, drugi sześćdziesiątny, a drugi trzydziestny.

TR ο TEN δε ZAŚ επι NA την γην ZIEMIĘ την καλην DOBRĄ σπαρεις ZASIANY ουτος TEN εστιν JEST ο TYM τον λογον SŁOWA ακουων SŁUCHAJĄCYM και I συνιων ROZUMIEJĄCYM ος KTÓRY δη TERAZ καρποφορει WYDAJE OWOCE και I ποιει CZYNI ο μεν εκατον STO ο δε I εξηκοντα SZEŚĆDZIESIĄT ο δε I τριακοντα TRZYDZIEŚCI

Mt 13,24 BW

Inne podobieństwo podał im, mówiąc: Podobne jest Królestwo Niebios do człowieka, który posiał dobre nasienie na swojej roli.

BT Przedłożył im inną przypowieść: Królestwo niebieskie podobne jest do człowieka, który posiał dobre nasienie na swojej roli.

BWP Opowiedział im też inną przypowieść: Podobne jest królestwo niebieskie do człowieka, który zasiał na swoim polu dobre ziarno.

BG Drugie podobieństwo przełożył im, mówiąc: Podobne jest królestwo niebieskie człowiekowi, rozsiewającemu dobre nasienie na roli swojej.

TR αλλην INNE παραβολην PORÓWNANIE παρεθηκεν WYŁOŻYŁ αυτοις IM λεγων MÓWIĄC ωμοιωθη STAŁO SIĘ PODOBNE η βασιλεια KRÓLESTWO των ουρανων NIEBIOS ανθρωπω CZŁOWIEKOWI σπειραντι KTÓRY ZASIAŁ καλον DOBRE σπερμα NASIENIE εν W τω αγρω POLU αυτου JEGO

Mt 13,25 BW

A kiedy ludzie spali, przyszedł jego nieprzyjaciel i nasiał kąkolu między pszenicę, i odszedł.

115

Także: „troska, zmartwienie, obawa” (przyp. tłum.).

Także: „czas, trwanie życia” (przyp. tłum.).

117 Także: „fałsz, podstęp” (przyp. tłum.).

116

S t r o n a | 47 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca BT

Lecz gdy ludzie spali, przyszedł jego nieprzyjaciel, nasiał chwastu między pszenicę i odszedł.

BWP Lecz kiedy ludzie spali, przyszedł jego nieprzyjaciel, nasiał kąkolu między pszenicę i odszedł.

BG A gdy ludzie zasnęli, przyszedł nieprzyjaciel jego, i nasiał kąkolu między pszenicą, i odszedł.

TR εν PODCZAS δε ZAŚ τω καθευδειν SPANIA118 τους ανθρωπους LUDZI ηλθεν PRZYSZEDŁ αυτου JEGO ο εχθρος WRÓG και I εσπειρεν ZASIAŁ ζιζανια CHWASTY119 ανα μεσον POŚRODKU του σιτου ZBOŻA120 και I απηλθεν ODSZEDŁ

Mt 13,26 BW BT BWP BG TR

A gdy zboże podrosło i wydało owoc, wtedy się pokazał i kąkol.

A gdy zboże wyrosło i wypuściło kłosy, wtedy pojawił się i chwast.

A kiedy zboże podrosło i wypuściło kłosy, ukazał się także i kąkol.

A gdy urosła trawa i pożytek przyniosła, tedy się pokazał i kąkol. οτε KIEDY δε ZAŚ εβλαστησεν WYKIEŁKOWAŁA ο χορτος TRAWA και I καρπον OWOC εποιησεν CZYNIŁA τοτε WTEDY εφανη UKAZAŁY SIĘ και I τα ζιζανια CHWASTY121

Mt 13,27 BW

Przyszli więc słudzy gospodarza i powiedzieli mu: Panie, czy nie posiałeś dobrego nasienia na swojej roli? Skąd więc ma ona kąkol?

BT Słudzy gospodarza przyszli i zapytali go: Panie, czy nie posiałeś dobrego nasienia na swej roli? Skąd więc wziął się na niej chwast?

BWP Wówczas słudzy przyszli do właściciela i powiedzieli mu: Panie, czyż nie zasiałeś na twoim polu dobrego ziarna? Skąd się w nim wziął kąkol?

BG Tedy przystąpiwszy słudzy gospodarscy, rzekli mu: Panie! izaliś dobrego nasienia nie nasiał na roli twojej? Skądże tedy ma kąkol?

TR προσελθοντες ZBLIŻYWSZY SIĘ δε ZAŚ οι δουλοι NIEWOLNICY του οικοδεσποτου PANA DOMU ειπον POWIEDZIELI αυτω MU κυριε PANIE ουχι CZY NIE καλον DOBREGO σπερμα NASIENIA εσπειρας ZASIAŁEŚ εν W τω σω TWOIM αγρω POLU ποθεν SKĄD122 ουν WIĘC εχει MA τα ζιζανια CHWASTY123

Mt 13,28 BW

A on im rzekł: To nieprzyjaciel uczynił. A słudzy mówią do niego: Czy chcesz więc, abyśmy poszli i wybrali go?

BT Odpowiedział im: Nieprzyjazny człowiek to sprawił. Rzekli mu słudzy: Chcesz więc, żebyśmy poszli i zebrali go?

BWP A on odpowiedział: Człowiek nieprzyjazny uczynił to. Tedy zapytali słudzy: Czy chcesz, żebyśmy poszli i powyrywali kąkol.

BG A on im rzekł: Nieprzyjaciel człowiek to uczynił. I rzekli słudzy do niego: A chceszże, iż pójdziemy, a zbierzemy go?

118

Dosłownie: „spać” (przyp. tłum.).

Chodzi o roślinę, która we wczesnym stadium wzrastania wygląda bardzo podobnie do pszenicy; być może jest to rajgras lub życica (przyp. tłum.).

120 Najprawdopodobniej chodzi o pszenicę (przyp. tłum.).

121 Chodzi o roślinę, która we wczesnym stadium wzrastania wygląda bardzo podobnie do pszenicy; być może jest to rajgras lub życica (przyp. tłum.).

122 Także: „dlaczego” (przyp. tłum.).

123 Chodzi o roślinę, która we wczesnym stadium wzrastania wygląda bardzo podobnie do pszenicy; być może jest to rajgras lub życica (przyp. tłum.).

119

S t r o n a | 48 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca TR

ο TEN δε ZAŚ εφη POWIEDZIAŁ αυτοις IM εχθρος WROGI ανθρωπος CZŁOWIEK τουτο TO εποιησεν UCZYNIŁ οι δε ZAŚ δουλοι NIEWOLNICY ειπον POWIEDZIELI αυτω MU θελεις CHCESZ ουν WIĘC απελθοντες ODSZEDŁSZY συλλεξωμεν ZEBRALIBYŚMY αυτα JE

Mt 13,29 BW

A on odpowiada: Nie! Abyście czasem wybierając kąkol, nie powyrywali wraz z nim i pszenicy.

BT A on im odrzekł: Nie, byście zbierając chwast, nie wyrwali razem z nim i pszenicy.

BWP Lecz On odpowiedział: Nie, żebyście wyrywając kąkol nie zniszczyli przypadkiem i pszenicy.

BG A on rzekł: Nie! byście snać zbierając kąkol, nie wykorzenili zaraz z nim i pszenicy.

TR ο TEN δε ZAŚ εφη POWIEDZIAŁ ου NIE μηποτε ŻEBYŚCIE NIE συλλεγοντες ZBIERAJĄC τα ζιζανια CHWASTY εκριζωσητε WYKORZENILI αμα WRAZ Z αυτοις NIMI τον σιτον ZBOŻA124

Mt 13,30 BW

Pozwólcie obydwom róść razem aż do żniwa. A w czasie żniwa powiem żeńcom: Zbierzcie najpierw kąkol i powiążcie go w snopki na spalenie, a pszenicę zwieźcie do mojej stodoły.

BT Pozwólcie obojgu róść aż do żniwa; a w czasie żniwa powiem żeńcom: Zbierzcie najpierw chwast i powiążcie go w snopki na spalenie; pszenicę zaś zwieźcie do mego spichlerza.

BWP Pozwólcie jednemu i drugiemu rosnąć aż do żniwa. A podczas żniw powiem robotnikom: Zbierzcie naprzód kąkol i powiążcie go w snopki na spalenie, a potem zniesiecie pszenicę do mojego spichlerza.

BG Dopuśćcie obojgu społem rość aż do żniwa; a czasu żniwa rzekę żeńcom: Zbierzcie pierwej kąkol, a zwiążcie go w snopki ku spaleniu; ale pszenicę zgromadźcie do gumna mojego.

TR αφετε POZWÓLCIE συναυξανεσθαι WZRASTAĆ RAZEM αμφοτερα OBU μεχρι AŻ DO του θερισμου ŻNIWA και I εν W τω καιρω CZASIE του θερισμου ŻNIWA ερω POWIEM τοις θερισταις ŻNIWIARZOM συλλεξατε ZBIERZCIE πρωτον NAJPIERW τα ζιζανια CHWASTY125 και I δησατε ZWIĄŻCIE αυτα JE εις KU δεσμας WIĄZKOM προς NA το κατακαυσαι SPALENIE αυτα ICH τον δε ZAŚ σιτον ZBOŻE126 συναγαγετε ZBIERZCIE εις DO την αποθηκην127 SKŁADU μου MOJEGO

Mt 13,31 BW

Inne podobieństwo podał im, mówiąc: Podobne jest Królestwo Niebios do ziarnka gorczycznego, które wziąwszy człowiek, zasiał na roli swojej.

BT Przedłożył im inną przypowieść: Królestwo niebieskie podobne jest do ziarnka gorczycy, które ktoś wziął i posiał na swej roli.

BWP Powiedział im też inną przypowieść: Królestwo niebieskie podobne jest do ziarenka gorczycy, które wziął człowiek i zasiał na swym polu.

BG Insze podobieństwo przełożył im, mówiąc: Podobne jest królestwo niebieskie ziarnu gorczycznemu, które wziąwszy człowiek, wsiał na roli swojej.

124

Najprawdopodobniej chodzi o pszenicę (przyp. tłum.).

Chodzi o roślinę, która we wczesnym stadium wzrastania wygląda bardzo podobnie do pszenicy; być może jest to rajgras lub życica (przyp. tłum.).

126 Najprawdopodobniej chodzi o pszenicę (przyp. tłum.).

127 Od słowa αποθηκη (wym. apotiki) pochodzi „apteka”; αποθηκη – skład, składnica, spiżarnia, zapas, schronienie (przyp. tłum.).

125

S t r o n a | 49 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca TR

αλλην INNE παραβολην PORÓWNANIE παρεθηκεν WYŁOŻYŁ αυτοις IM λεγων MÓWIĄC ομοια PODOBNE εστιν JEST η βασιλεια KRÓLESTWO των ουρανων NIEBIOS κοκκω ZIARNU σιναπεως GORCZYCY ον KTÓRE λαβων WZIĄWSZY ανθρωπος CZŁOWIEK εσπειρεν ZASIAŁ εν W τω αγρω POLU αυτου JEGO

Mt 13,32 BW

Jest ono, co prawda, najmniejsze ze wszystkich nasion, ale kiedy urośnie, jest największe ze wszystkich jarzyn, i staje się drzewem, tak iż przylatują ptaki niebieskie i gnieżdżą się w gałęziach jego.

BT Jest ono najmniejsze ze wszystkich nasion, lecz gdy wyrośnie, większe jest od innych jarzyn i staje się drzewem, tak że ptaki podniebne przylatują i gnieżdżą się na jego gałęziach.

BWP Jest ono najmniejsze ze wszystkich nasion, lecz kiedy wyrośnie, okazuje się największym wśród krzewów i staje się nawet drzewem, tak że ptaki, co żyją w powietrzu, nadlatują i zakładają gniazda na jego gałęziach.

BG Które najmniejszeć jest ze wszystkich nasion; ale kiedy urośnie, największe jest ze wszystkich jarzyn, i staje się drzewem, tak iż ptaki niebieskie przylatując, gniazda sobie czynią na gałązkach jego.

TR ο μικροτερον MNIEJSZE μεν εστιν JEST παντων ZE WSZYSTKICH των σπερματων NASION οταν JEŚLI KIEDYŚ δε ZAŚ αυξηθη WZROŚNIE μειζον WIĘKSZE των λαχανων Z WARZYW εστιν JEST και I γινεται STAJE SIĘ δενδρον DRZEWEM ωστε TAK ŻEBY ελθειν PRZYCHODZIŁO τα πετεινα PTACTWO του ουρανου NIEBA και I κατασκηνουν GNIEŻDŻĄ SIĘ128 εν W τοις κλαδοις GAŁĘZIACH αυτου JEGO

Mt 13,33 BW

Inne podobieństwo powiedział im: Podobne jest Królestwo Niebios do kwasu, który wzięła niewiasta i rozczyniła w trzech miarach mąki, aż się wszystko zakwasiło.

BT Powiedział im inną przypowieść: Królestwo niebieskie podobne jest do zaczynu, który pewna kobieta wzięła i włożyła w trzy miary mąki, aż się wszystko zakwasiło.

BWP Powiedział im jeszcze inną przypowieść: Królestwo niebieskie podobne jest do kwasu, który wzięła pewna kobieta i włożyła w trzy miary mąki, aby się wszystko zakwasiło.

BG Insze podobieństwo powiedział im: Podobne jest królestwo niebieskie kwasowi, który wziąwszy niewiasta, zakryła we trzy miary mąki, ażby wszystka skwaśniała.

TR αλλην INNE παραβολην PORÓWNANIE ελαλησεν WYŁOŻYŁ αυτοις IM ομοια PODOBNE εστιν JEST η βασιλεια KRÓLESTWO των ουρανων NIEBIOS ζυμη ZAKWASOWI129 ην KTÓREGO λαβουσα WZIĄWSZY γυνη KOBIETA ενεκρυψεν SCHOWAŁA εις DO αλευρου σατα130 τρια TRZECH MIAR MĄKI PSZENNEJ εως ου AŻ DO εζυμωθη ZAKWASZENIA131 ολον CAŁEGO

Mt 13,34 BW BT

To wszystko mówił Jezus do ludu w podobieństwach, a bez podobieństwa nic do nich nie mówił.

To wszystko mówił Jezus tłumom w przypowieściach, a bez przypowieści nic im nie mówił.

128

Dosłownie: „rozbijają namiot”; także: „zamieszkują, odpoczywają” (przyp. tłum.).

Hebr. ‫( חמץ‬wym. chamec); por. Wj 12,15 (przyp. tłum.).

130 Od hebrajskiego słowa ‫( סאה‬wym. seah) – miara objętości ok. 14 litrów (przyp. tłum.).

131 Dosłownie: „zostało zakwaszone” (przyp. tłum.).

129

S t r o n a | 50 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca BWP Wszystko to mówił Jezus do tłumów w przypowieściach, a bez przypowieści nic im nie mówił.

BG To wszystko mówił Jezus w podobieństwach do ludu, a bez podobieństwa nie mówił do nich; TR ταυτα TO παντα WSZYSTKO ελαλησεν POWIEDZIAŁ ο ιησους JEZUS εν W παραβολαις PORÓWNANIACH τοις οχλοις TŁUMOM και A χωρις BEZ παραβολης PRZYKŁADU ουκ NIE ελαλει MÓWIŁ αυτοις IM

Mt 13,35 BW

Aby się wypełniło, co powiedziano przez proroka, gdy mówił: Otworzę w podobieństwach usta moje, wypowiem rzeczy ukryte od założenia świata.

BT Tak miało się spełnić słowo Proroka: Otworzę usta w przypowieściach, wypowiem rzeczy ukryte od założenia świata.

BWP I tak miała się wypełnić przepowiednia Proroka: Otworzę me usta, aby głosić przypowieści, będę ogłaszał rzeczy zakryte od założenia świata.

BG Aby się wypełniło, co powiedziano przez proroka mówiącego: Otworzę w podobieństwach usta moje, wypowiem skryte rzeczy od założenia świata.

TR οπως ABY πληρωθη WYPEŁNIŁO SIĘ το TO, CO ρηθεν ZOSTAŁO POWIEDZIANE δια PRZEZ του προφητου PROROKA λεγοντος MÓWIĄCEGO132 ανοιξω OTWORZĘ εν W παραβολαις PORÓWNANIACH το στομα USTA μου MOJE ερευξομαι GŁOŚNO MÓWIĆ BĘDĘ NADAL UKRYWANYCH απο OD καταβολης POCZĄTKU κοσμου ŚWIATA

Mt 13,36 BW

Wtedy rozpuścił lud i poszedł do domu. I przystąpili do niego uczniowie jego, mówiąc: Wyłóż nam podobieństwo o kąkolu na roli.

BT Wtedy odprawił tłumy i wrócił do domu. Tam przystąpili do Niego uczniowie, mówiąc: Wyjaśnij nam przypowieść o chwaście.

BWP A potem zostawiając rzesze, przybył do domu. Wtedy uczniowie przyszli do Niego i powiedzieli: Wytłumacz nam przypowieść o kąkolu na roli.

BG Tedy rozpuściwszy on lud, przyszedł Jezus do domu; i przystąpili do niego uczniowie jego, mówiąc: Wyłóż nam podobieństwo o kąkolu onej roli.

TR τοτε WTEDY αφεις POZOSTAWIWSZY τους οχλους TŁUMY ηλθεν PRZYSZEDŁ εις DO την οικιαν DOMU ο ιησους JEZUS και I προσηλθον ZBLIŻYLI SIĘ KU αυτω NIEMU οι μαθηται UCZNIOWIE αυτου JEGO λεγοντες MÓWIĄC φρασον WYJAŚNIJ ημιν NAM την παραβολην PORÓWNANIE των ζιζανιων CHWASTÓW133 του αγρου POLA

Mt 13,37 BW

A On odpowiadając, rzekł: Ten, który sieje dobre nasienie, to Syn Człowieczy.

BT On odpowiedział: Tym, który sieje dobre nasienie, jest Syn Człowieczy.

BWP A On odpowiadając im rzekł: Tym, który zasiewa dobre ziarno, jest Syn Człowieczy.

BG A on odpowiadając, rzekł im: Ten, który rozsiewa dobre nasienie, jest Syn człowieczy;

132

Cytat z Ps 78,2 z Septuaginty: „ανοιξω OTWORZĘ εν W παραβολαις PORÓWNANIACH το στομα USTA μου MOJE φθεγξομαι GŁOŚNO MÓWIĆ BĘDĘ προβληματα ZAGADKI απ' OD αρχης POCZĄTKU” (przyp. tłum.).

133 Chodzi o roślinę, która we wczesnym stadium wzrastania wygląda bardzo podobnie do pszenicy; być może jest to rajgras lub życica (przyp. tłum.).

S t r o n a | 51 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca TR

ο TEN δε ZAŚ αποκριθεις ODPOWIADAJĄC ειπεν POWIEDZIAŁ αυτοις IM ο σπειρων SIEJĄCYM το καλον DOBRE σπερμα NASIENIE εστιν JEST ο υιος του ανθρωπου SYN CZŁOWIEKA134

Mt 13,38 BW

Rola zaś, to świat, a dobre nasienie, to synowie Królestwa, kąkol zaś, to synowie Złego.

BT Rolą jest świat, dobrym nasieniem są synowie królestwa, chwastem zaś synowie Złego.

BWP Rolą jest świat, dobrym ziarnem są poddani królestwa, a kąkolem synowie czarta.

BG A rola jest świat, a dobre nasienie są synowie królestwa; ale kąkol są synowie onego złego; TR ο TYM δε ZAŚ αγρος POLEM εστιν JEST ο κοσμος ŚWIAT το TYM δε ZAŚ καλον DOBRYM σπερμα NASIENIEM ουτοι TYMI εισιν SĄ οι υιοι SYNOWIE της βασιλειας KRÓLESTWA τα TYMI δε ZAŚ ζιζανια CHWASTAMI135 εισιν SĄ οι υιοι SYNOWIE του πονηρου ZŁEGO CZŁOWIEKA;

Mt 13,39 BW

A nieprzyjaciel, który go posiał, to diabeł, a żniwo, to koniec świata, żeńcy zaś, to aniołowie.

BT Nieprzyjacielem, który posiał chwast, jest diabeł; żniwem jest koniec świata, a żeńcami są aniołowie.

BWP Ów nieprzyjaciel, który zasiał kąkol – to szatan, żniwem jest koniec świata, a żniwiarzami aniołowie.

BG Nieprzyjaciel zasię, który go rozsiał, jestci dyjabeł, a żniwo jest dokonanie świata, a żeńcy są Aniołowie.

TR ο TYM δε ZAŚ εχθρος WROGIEM ο σπειρας KTÓRY ZASIAŁ αυτα JE εστιν JEST ο διαβολος DIABEŁ136 ο TYM δε ZAŚ θερισμος ŻNIWEM συντελεια KONIEC του αιωνος WIEKU εστιν JEST οι TYMI δε ZAŚ θερισται ŻNIWIARZAMI αγγελοι POSŁAŃCY137 εισιν SĄ

Mt 13,40 BW BT BWP BG TR

Jak tedy zbiera się kąkol i pali w ogniu, tak będzie przy końcu świata.

Jak więc zbiera się chwast i spala w ogniu, tak będzie przy końcu świata.

Podobnie jak zbiera się kąkol i spala w ogniu, tak też będzie przy końcu świata.

Jako tedy zbierają kąkol, a palą go ogniem, tak będzie przy dokonaniu świata tego. ωσπερ JAK ουν WIĘC συλλεγεται ZBIERANE SĄ τα ζιζανια CHWASTY138 και I πυρι OGNIEM κατακαιεται SPALANE SĄ ουτως W TEN SPOSÓB εσται BĘDZIE εν W τη συντελεια KOŃCU του αιωνος WIEKU τουτου TEGO

134

Od aramejskiego ‫( בר אנש‬wym. bar enasz) oraz hebrajskiego ‫( בן אדם‬wym. ben adam) – syn człowieka (‫אדם‬ [wym. adam] – człowiek); por. Dn 7,13-14, Ps 8,4-5 (przyp. tłum.).

135 Chodzi o roślinę, która we wczesnym stadium wzrastania wygląda bardzo podobnie do pszenicy; być może jest to rajgras lub życica (przyp. tłum.).

136 Także: „oszczerca, potwarca, szatan” (przyp. tłum.).

137 Także: „aniołowie” (przyp. tłum.).

138 Chodzi o roślinę, która we wczesnym stadium wzrastania wygląda bardzo podobnie do pszenicy; być może jest to rajgras lub życica.

S t r o n a | 52 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca Mt 13,41 BW

Syn Człowieczy pośle swoich aniołów i zbiorą z Królestwa jego wszystkie zgorszenia, i tych, którzy popełniają nieprawość, BT Syn Człowieczy pośle aniołów swoich: ci zbiorą z Jego królestwa wszystkie zgorszenia oraz tych, którzy dopuszczają się nieprawości, BWP Syn Człowieczy wyśle swoich aniołów, a ci zgromadzą z Jego królestwa wszystkie zgorszenia i wszystkich, którzy się dopuszczają nieprawości.

BG Pośle Syn człowieczy Anioły swoje, a oni zbiorą z królestwa jego wszystkie zgorszenia, i te, którzy nieprawość czynią; TR αποστελει WYŚLE ο υιος του ανθρωπου SYN CZŁOWIEKA139 τους αγγελους POSŁAŃCÓW140 αυτου JEGO και I συλλεξουσιν ZBIORĄ εκ Z της βασιλειας KRÓLESTWA αυτου JEGO παντα WSZELKIE τα σκανδαλα ZGORSZENIA και I τους ποιουντας CZYNIĄCYCH την ανομιαν NIEPRAWOŚĆ

Mt 13,42 BW BT BWP BG TR

I wrzucą ich do pieca ognistego; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów. i wrzucą ich w piec rozpalony; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.

I wrzucą ich do ognistego pieca, gdzie będzie płacz i zgrzytanie zębów.

I wrzucą je w piec ognisty, tam będzie płacz i zgrzytanie zębów. και I βαλουσιν WRZUCĄ αυτους ICH εις DO την καμινον PIECA του πυρος OGNIA εκει I TAM εσται BĘDZIE ο κλαυθμος PŁACZ141 και I ο βρυγμος ZGRZYTANIE142 των οδοντων ZĘBÓW

Mt 13,43 BW

Wtedy sprawiedliwi zajaśnieją jak słońce w Królestwie Ojca swego. Kto ma uszy, niechaj słucha!

BT Wtedy sprawiedliwi jaśnieć będą jak słońce w królestwie Ojca swego. Kto ma uszy, niechaj słucha!

BWP Tymczasem sprawiedliwi zajaśnieją jak słońce w królestwie ich Ojca. Kto ma uszy, niech słucha.

BG Tedy sprawiedliwi lśnić się będą jako słońce w królestwie Ojca swego. Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha.

TR τοτε WTEDY οι δικαιοι SPRAWIEDLIWI εκλαμψουσιν ZAJAŚNIEJĄ ως JAK ο ηλιος SŁOŃCE εν W τη βασιλεια KRÓLESTWIE του πατρος OJCA αυτων ICH ο εχων MAJĄCY ωτα USZY ακουειν SŁUCHANIEM143 ακουετω NIECH SŁUCHA

Mt 13,44 BW

BT

Podobne jest Królestwo Niebios do ukrytego w roli skarbu, który człowiek znalazł, ukrył i uradowany odchodzi, i sprzedaje wszystko, co ma, i kupuje oną rolę.

Królestwo niebieskie podobne jest do skarbu ukrytego w roli. Znalazł go pewien człowiek i ukrył ponownie. Uradowany poszedł, sprzedał wszystko, co miał, i kupił tę rolę.

139

Od aramejskiego ‫( בר אנש‬wym. bar enasz) oraz hebrajskiego ‫( בן אדם‬wym. ben adam) – syn człowieka (‫אדם‬ [wym. adam] – człowiek); por. Dn 7,13-14, Ps 8,4-5 (przyp. tłum.).

140 Także: „aniołów” (przyp. tłum.).

141 Także: „lament” (przyp. tłum.).

142 Dosłownie: „gryzienie” (przyp. tłum.).

143 Dosłownie: „słuchać” (przyp. tłum.).

S t r o n a | 53 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca BWP Królestwo niebieskie podobne jest do skarbu ukrytego w ziemi. Znalazł go pewien człowiek i ponownie ukrył. A potem, uradowany bardzo, poszedł, sprzedał wszystko, co miał, i kupił tę ziemię.

BG Zasię podobne jest królestwo niebieskie skarbowi skrytemu w roli, który znalazłszy człowiek skrył, i od radości, którą miał z niego, odchodzi, i wszystko, co ma, sprzedaje, i kupuje onę rolę.

TR παλιν PONOWNIE ομοια PODOBNE εστιν JEST η βασιλεια KRÓLESTWO των ουρανων NIEBIOS θησαυρω SKARBOWI κεκρυμμενω NADAL UKRYWANEMU εν W τω αγρω POLU ον KTÓRY ευρων ZNALAZŁSZY ανθρωπος CZŁOWIEK εκρυψεν SCHOWAŁ και I απο της χαρας Z RADOŚCIĄ αυτου JEGO υπαγει IDZIE144 και I παντα WSZYSTKO οσα JAK WIELE εχει MA πωλει SPRZEDAJE και I αγοραζει KUPUJE τον αγρον POLE εκεινον TO

Mt 13,45 BW

Dalej podobne jest Królestwo Niebios do kupca, szukającego pięknych pereł, BT Dalej, podobne jest królestwo niebieskie do kupca poszukującego pięknych pereł.

BWP Królestwo niebieskie jest też podobne do kupca, poszukującego rzadkich pereł.

BG Zasię podobne jest królestwo niebieskie człowiekowi kupcowi, szukającemu pięknych pereł; TR παλιν PONOWNIE ομοια PODOBNE εστιν JEST η βασιλεια KRÓLESTWO των ουρανων NIEBIOS ανθρωπω εμπορω KUPCOWI145 ζητουντι SZUKAJĄCEMU καλους PIĘKNYCH μαργαριτας PEREŁ

Mt 13,46 BW

Który, gdy znalazł jedną perłę drogocenną, poszedł, sprzedał wszystko, co miał, i kupił ją.

BT Gdy znalazł jedną drogocenną perłę, poszedł, sprzedał wszystko, co miał, i kupił ją.

BWP Gdy znajdzie jakąś bardzo cenną, idzie, sprzedaje wszystko, co ma, i kupuje tę perłę.

BG Który znalazłszy jednę perłę bardzo drogą, odszedł, i posprzedawał wszystko, co miał, i kupił ją.

TR ος KTÓRĄ ευρων ZNALAZŁSZY ενα JEDNĄ πολυτιμον BARDZO DROGĄ μαργαριτην PERŁĘ απελθων ODSZEDŁSZY πεπρακεν NADAL SPRZEDAJE παντα WSZYSTKO οσα JAK WIELE ειχεν MIAŁ και I ηγορασεν KUPIŁ αυτον JĄ

Mt 13,47 BW

Dalej podobne jest Królestwo Niebios do sieci, zapuszczonej w morze i zagarniającej ryby wszelkiego rodzaju, BT Dalej, podobne jest królestwo niebieskie do sieci, zarzuconej w morze i zagarniającej ryby wszelkiego rodzaju.

BWP Królestwo niebieskie jest nadto podobne do sieci, które rzuca się w morze i zagarnia różne rodzaje ryb.

BG Zasię podobne jest królestwo niebieskie niewodowi zapuszczonemu w morze, i ryby wszelkiego rodzaju zagarniającemu.

TR παλιν PONOWNIE ομοια PODOBNE εστιν JEST η βασιλεια KRÓLESTWO των ουρανων NIEBIOS σαγηνη SIECI βληθειση WRZUCONEJ εις W την θαλασσαν

144 145

Także: „odchodzi, rusza” (przyp. tłum.).

Dosłownie: „człowiekowi kupieckiemu” (przyp. tłum.).

S t r o n a | 54 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca MORZE και I εκ ZE παντος WSZYSTKICH γενους RODZAJÓW συναγαγουση ZBIERAJĄCEJ

Mt 13,48 BW

Którą, gdy była pełna, wyciągnęli na brzeg, a usiadłszy dobre wybrali do naczyń, a złe wyrzucili.

BT Gdy się napełniła, wyciągnęli ją na brzeg i usiadłszy, dobre zebrali w naczynia, a złe odrzucili.

BWP Kiedy się napełnią, rybacy wyciągają je na brzeg. A potem siadają i wybierają dobre ryby do koszów, a złe wyrzucają.

BG Który gdy był pełen, wyciągnęli rybitwi na brzeg, a usiadłszy, wybierali dobre ryby w naczynia, a złe precz wyrzucali.

TR ην KTÓRĄ οτε KIEDY επληρωθη ZOSTAŁA WYPEŁNIONA αναβιβασαντες POŁOŻYWSZY επι NA τον αιγιαλον BRZEG και I καθισαντες USIADŁSZY συνελεξαν ZEBRALI τα καλα DOBRE εις DO αγγεια POJEMNIKÓW τα δε ZAŚ σαπρα ZŁE εξω NA ZEWNĄTRZ εβαλον WYRZUCILI

Mt 13,49 BW

Tak będzie przy końcu świata; wyjdą aniołowie i wyłączą złych spośród sprawiedliwych, BT Tak będzie przy końcu świata: wyjdą aniołowie, wyłączą złych spośród sprawiedliwych BWP Tak też będzie i przy końcu świata: zjawią się aniołowie, oddzielą złych od sprawiedliwych BG Takci będzie przy dokonaniu świata; wynijdą Aniołowie, i wyłączą złe z pośrodku sprawiedliwych, TR ουτως W TEN SPOSÓB εσται BĘDZIE εν W τη συντελεια KOŃCU του αιωνος WIEKU εξελευσονται WYJDĄ οι αγγελοι POSŁAŃCY146 και I αφοριουσιν ODDZIELĄ τους πονηρους ZŁYCH LUDZI εκ ZE μεσου ŚRODKA των δικαιων SPRAWIEDLIWYCH

Mt 13,50 BW BT BWP BG TR

I wrzucą ich w piec ognisty; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów. i wrzucą ich w piec rozpalony; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów. i wrzucą do rozpalonego pieca. Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.

I wrzucą je w piec ognisty; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów. και I βαλουσιν WRZUCĄ αυτους ICH εις DO την καμινον PIECA του πυρος OGNIA εκει I TAM εσται BĘDZIE ο κλαυθμος PŁACZ147 και I ο βρυγμος ZGRZYTANIE148 των οδοντων ZĘBÓW

Mt 13,51 BW BT BWP BG

Zrozumieliście to wszystko? Odpowiedzieli mu: Tak. Zrozumieliście to wszystko? Odpowiedzieli Mu: Tak. Czy zrozumieliście to wszystko? A oni odpowiedzieli: Tak. Rzekł im Jezus: Wyrozumieliście to wszystko? Rzekli mu: Tak, Panie!

146

Także: „aniołowie” (przyp. tłum.).

Także: „lament” (przyp. tłum.).

148 Dosłownie: „gryzienie” (przyp. tłum.).

147

S t r o n a | 55 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca TR

λεγει MÓWI αυτοις IM ο ιησους JEZUS συνηκατε ZROZUMIELIŚCIE ταυτα TO παντα WSZYSTKO λεγουσιν MÓWIĄ αυτω MU ναι TAK κυριε PANIE

Mt 13,52 BW

A On rzekł do nich: Dlatego każdy uczony w Piśmie, który stał się uczniem Królestwa Niebios, podobny jest do gospodarza, który dobywa ze swego skarbca nowe i stare rzeczy.

BT A On rzekł do nich: Dlatego każdy uczony w Piśmie, który stał się uczniem królestwa niebieskiego, podobny jest do ojca rodziny, który ze swego skarbca wydobywa rzeczy nowe i stare.

BWP Tedy rzekł do nich: Tak więc każdy uczony w Piśmie, gdy staje się uczniem królestwa niebieskiego, podobny jest do pana domu, który wydobywa ze swego skarbca to, co nowe, i to, co stare.

BG A on im rzekł: Przetoż każdy nauczony w Piśmie, wyćwiczony w królestwie niebieskiem, podobny jest człowiekowi gospodarzowi, który wynosi z skarbu swego nowe i stare rzeczy.

TR ο TEN δε ZAŚ ειπεν POWIEDZIAŁ αυτοις IM δια τουτο DLATEGO πας KAŻDY γραμματευς UCZONY W PIŚMIE μαθητευθεις POUCZONY149 εις KU την βασιλειαν KRÓLESTWU των ουρανων NIEBIOS ομοιος PODOBNY εστιν JEST ανθρωπω οικοδεσποτη PANU DOMU150 οστις KTÓRY εκβαλλει WYRZUCA εκ ZE του θησαυρου SKARBU αυτου JEGO καινα NOWE και I παλαια STARE

CYKL NAUKI Krok 1:

MOTYWACJA Kluczowe pojęcie dla duchowego wzrostu: Zmiana życia, do której prowadzi ewangelia, może mieć miejsce tylko wtedy, gdy poselstwo Chrystusa jest postrzegane jako istotne wobec obaw i problemów, z jakimi ludzie muszą się zmagać w dzisiejszym świecie.

W

latach sześćdziesiatych XX wieku Don i Carol Richardson udali się do Nowej Gwinei w charakterze misjonarzy. Pragnęli podzielić się ewangelią z plemieniem Sawi, grupą kanibalistycznych łowców głów, którzy nie mieli najmniejszego pojęcia o tym, kim jest Bóg i nigdy nawet nie słyszeli takiego słowa.

Kiedy Richardsonowie nauczyli się lokalnego języka, zaczęli opowiadać tubylcom historię Jezusa i Jego ukrzyżowania. Sawi pokochali tę historię, ale nie w taki sposób i nie z takich powodów, jak tego oczekiwali misjonarze. Z ich perspektywy bohaterem 149

Wyraz μαθητευω pochodzi od μαθητης – „uczeń”, które pochodzi od μανθανω – „rozumieć, dowiedzieć się, nauczyć się” (przyp. tłum.).

150 Dosłownie: „człowiekowi panu domu” (przyp. tłum.).

S t r o n a | 56 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

nie był Jezus, ale Judasz! Stało się tak dlatego, że w ich kulturze heroizm rozumiany był jako zawarcie z wrogiem pozornego przymierza, a potem zdradzenie i zabicie go w najmniej spodziewanym dla niego momencie. Dla ludzi z plemienia Sawi, Jezus był głupcem, ponieważ tak łatwo dał się podejść.

Ponieważ Richardsonowie nie mogli przekonać członków plemienia Sawi do zaprzestania ciągłych walk i zabijania, a także byli zniechęceni brakiem sukcesów w szerzeniu ewangelii, ogłosili, że wyjeżdżają. Obawiając się, że stracą dostęp do nowoczesnej medycyny oraz zaopatrzenia, którego dostarczali misjonarze, przywódcy plemienni obiecali zawrzeć pokój ze swoimi wrogami i zaprosili sceptycznie nastawionych Richardsonów na ceremonię pokojową.

Aby zagwarantować pokój, walczące ze sobą plemiona wymieniły się małymi dziećmi, które miały być wychowywane przez członków innego plemienia. Sawi nazywali każde takie dziecko Tarop Tim lub Dziecko Pokoju. Tak długo, jak dzieci pozostawały przy życiu, panował pokój. Chociaż zabijanie było dla członków plemienia Sawi czymś normalnym, morderstwo Dziecka Pokoju było dla nich niedopuszczalne – traktowali je jako podły i haniebny uczynek.

Podczas ceremonii pokojowej Richardsonowie znaleźli klucz, którego potrzebowali, aby we właściwy sposób przedstawić ewangelię członkom plemienia Sawi. W opowieści ewangelicznej Judasz nie był bohaterem. Jezus był Bożym Dzieckiem Pokoju, a Judasz spiskował, aby Go zabić. Przerażeni tym, co uczynił Judasz, Sawi chętnie słuchali dalszego ciągu historii, opowiadającej o tym, jak Bóg przywrócił Dziecko Pokoju do życia. Z biegiem czasu tubylcy – przekonani przez ewangeliczną historię – sami stali się chrześcijanami.

Rozważ: Członkowie plemienia Sawi odpowiedzieli na ewangelię dopiero wtedy, gdy dostrzegli jej sens w ramach własnej kultury. Jakie przeszkody i bariery kulturowe powstrzymują ludzi przed przyjęciem ewangelii w naszych czasach?

Przedyskutuj: Dlaczego budowa osobistych więzi z nowo nawróconymi odgrywa tak ważną rolę w ewangelizacji?

S t r o n a | 57 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Krok 2:

BADANIE Komentarz biblijny I. Imperialna ewangelia Rzymian

(Przestudiuj w klasie J 11,48-50)151

C

hociaż bieżąca lekcja przekazuje nam znaczące ilości ogólnych informacji na temat Tesaloniki, ważne jest, aby nie stracić z oczu tego, na czym przede wszystkim skupia się autor podręcznika: panowanie Rzymu w Tesalonice doprowadziło do tego, że wielu pogańskich mieszkańców miasta odczuwało życiową pustkę i otworzyło się na nowe idee. Dzieki temu Paweł mógł głosić poselstwo Chrystusa jako odpowiedź na ich rzeczywiste potrzeby. Znaczenie tej kwestii w tamtych czasach, a także jej wartość dla nas dzisiaj, może być lepiej zrozumiana, jeśli weźmiemy pod uwagę kontrast, jaki istniał pomiędzy roszczeniami starożytnego Rzymu, a poselstwem o zmartwychwstałym Chrystusie, głoszonym przez Pawła.

Mówi się często, że Imperium Rzymskie przyniosło starożytnemu światu śródziemnomorskiemu stabilizację, bezpieczeństwo i pokój. Jednak podbite narody zapłaciły za „pokój Rzymu” wysoką cenę – przemoc, dominacja, wyzysk ubogich i klasy pracującej, śmierć przez ukrzyżowanie dla każdego, kto zignorował lub zakwestionował władzę Rzymu. To wszystko bardzo dobrze rozumieli przywódcy żydowscy w Jerozolimie, którzy zastanawiali się, w jaki sposób ustosunkować się do działalności Jezusa (J 11,48-50).

Za rzymską władzą i uciskiem przyszła także rzymska arogancja. Za jej najlepszy przykład może posłużyć inskrypcja z Priene, która pochodzi z 9 roku p.n.e., czyli około pięciu lat przed narodzeniem Chrystusa. Chwali ona i wywyższa cesarza Augusta, nazywając go zbawicielem świata oraz źródłem pokoju i sprawiedliwości.

Jednak Paweł stanowczo sprzeciwiał się takim twierdzeniom. Jeśli Jezus jest Panem, to na pewno nie jest nim cesarz. Wszystko, co Rzym przypisywał sobie, apostoł odnosił do Jezusa. Patrząc w tym kontekście, staje się jasne, że jego ewangelia nie mówiła tylko o tym, jak znaleźć życie wieczne poza grobem; zapewniała ona również dostęp do nowego życia w teraźniejszości, nad którym panuje Jezus i które Duch Święty napełnia swoją obecnością. Ewangelia była radykalnym wezwaniem do pójścia 151

Pełny tekst biblijny znajdziesz w lekcji na niedzielę, 15 lipca.

S t r o n a | 58 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

za Jezusem. Rzymianie próbowali wykorzystać daremną nadzieję, jaką Tesaloniczanie pokładali w kulcie Kabirusa, ale Paweł zaproponował o wiele pewniejszą nadzieję, zakorzenioną w ukrzyżowaniu Chrystusa, którego zmartwychwstanie było przeciwstawieniem się nie tylko mocy Rzymu, ale i mocy samej śmierci.

Rozważ: Jakich form ucisku doświadczają obecnie ludzie w twojej społeczności, zarówno ze strony władz politycznych, jak i kulturalnych? W jaki sposób poselstwo o zmartwychwstałym Zbawicielu może wyjść naprzeciw ich potrzebom?

II. Wszystkim dla wszystkich ludzi

(Przestudiuj w klasie 1 Kor 9,19-27)152

J

ednym z powodów, dla których głoszone przez Pawła poselstwo o zmartwychwstałym Jezusie, zostało tak chętnie przyjęte w Tesalonice, była jego zdolność do łączenia przesłania ewangelii z obawami i potrzebami Tesaloniczan. Nie myśl, że działo się tak przez przypadek. Kiedy uważnie przyjrzymy się komentarzom Pawła z 1 Kor 9,19-22, zobaczymy, że apostoł – zanim zaczął głosić Ewangelię – najpierw przez jakiś czas starał się zrozumieć słuchaczy, do których chciał dotrzeć. Ze względu na to, że niektórzy z liderów byli zaniepokojeni, Paweł musiał zająć zdecydowane stanowisko w sprawie spożywania przez chrześcijan mięsa, które było oferowane na targu, a pochodziło z uboju w pogańskich świątyniach i było w pierwszej kolejności ofiarowane bożkom (1 Kor 8,4-6). Ponieważ pogańscy bogowie w rzeczywistości nie istnieją, czy było coś niewłaściwego w jedzeniu ofiarowanego im mięsa? Chrześcijanie, którzy myśleli inaczej, byli – zdaniem owych przywódców – przesądni i nie żyli w prawdzie Ewangelii.

1 Kor 8,4 BW

Co więc dotyczy spożywania mięsa, składanego w ofierze bałwanom, wiemy, że nie ma bożka na świecie i że nie ma żadnego innego boga, oprócz Jednego.

BT Zatem jeśli chodzi o spożywanie pokarmów, które już były złożone bożkom na ofiarę, wiemy dobrze, że nie ma na świecie ani żadnych bożków, ani żadnego boga, prócz Boga jedynego.

BWP Zatem jeśli chodzi o spożywanie pokarmów, które już były złożone bożkom na ofiarę, wiemy dobrze, że nie ma na świecie ani żadnych bożków, ani żadnego boga prócz Boga jedynego.

BG A przetoż o pokarmach, które bywają bałwanom ofiarowane, wiemy, iż bałwan na świecie nic nie jest, a iż nie masz żadnego inszego Boga, tylko jeden.

152

Pełny tekst biblijny znajdziesz w lekcji na wtorek, 17 lipca.

S t r o n a | 59 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca TR

περι O της βρωσεως POŻYWIENIU ουν WIĘC των ειδωλοθυτων OFIAROWANYM POSĄGOM BÓSTW οιδαμεν NADAL WIEMY οτι ŻE ουδεν NIC NIE WART ειδωλον POSĄG BÓSTWA εν W κοσμω ŚWIECIE και I οτι ŻE ουδεις NIC NIE WART θεος BÓG ετερος INNY ει JEŚLI μη NIE εις JEDEN

1 Kor 8,5 BW

Bo chociaż nawet są tak zwani bogowie, czy to na niebie, czy na ziemi, i dlatego jest wielu bogów i wielu panów, BT A choćby byli na niebie i na ziemi tak zwani bogowie – jest zresztą mnóstwo takich bogów i panów – BWP A choćby byli na niebie i na ziemi tak zwani bogowie – jest zresztą mnóstwo takich bogów i panów – BG Bo choć są, którzy bogami nazywani bywają i na niebie, i na ziemi: (jakoż jest wiele bogów i wiele panów.)

TR και I γαρ BOWIEM ειπερ JEŚLI NAWET εισιν SĄ λεγομενοι NAZWANI θεοι BOGAMI ειτε CZY εν W ουρανω NIEBIE ειτε CZY επι NA της γης ZIEMI ωσπερ PONIEKĄD εισιν JEST θεοι BOGÓW πολλοι WIELU και I κυριοι PANÓW πολλοι WIELU

1 Kor 8,6 BW

Wszakże dla nas istnieje tylko jeden Bóg Ojciec, z którego pochodzi wszystko i dla którego istniejemy, i jeden Pan, Jezus Chrystus, przez którego wszystko istnieje i przez którego my także istniejemy.

BT dla nas istnieje tylko jeden Bóg, Ojciec, od którego wszystko pochodzi i dla którego my istniejemy, oraz jeden Pan, Jezus Chrystus, przez którego wszystko się stało i dzięki któremu także my jesteśmy.

BWP dla nas istnieje tylko jeden Bóg Ojciec, od którego wszystko pochodzi i dla którego my istniejemy, oraz jeden Pan Jezus Chrystus, przez którego wszystko się stało i dzięki któremu także my jesteśmy.

BG Ale my mamy jednego Boga Ojca, z którego wszystko, a my w nim; i jednego Pana Jezusa Chrystusa, przez którego wszystko, a my przezeń.

TR αλλ ALE ημιν NAM εις JEDEN θεος BÓG ο πατηρ OJCIEC εξ OD ου KTÓREGO τα παντα WSZYSTKO και I ημεις MY εις KU αυτον NIEMU και I εις JEDEN κυριος PAN ιησους JEZUS χριστος NAMASZCZONY δι PRZEZ ου KTÓREGO τα παντα WSZYSTKO και I ημεις MY δι PRZEZ αυτου NIEGO

Paweł nie opowiedział się po żadnej ze stron konfliktu, ale postulował o wiele wyższy standard chrześcijańskiego postępowania. Twierdził, że chrześcijaństwo powinno być motywowane przede wszystkim miłością do innych, a nie koncentrować się tylko na własnych prawach. W rzeczywistości niektóre „prawa” mogą okazać się „złe”, jeśli prowadzą do tego, że twój brat zgorszy się dla sprawy Chrystusa (1 Kor 8,7-13).

1 Kor 8,7 BW

BT

Lecz nie wszyscy mają właściwe poznanie; niektórzy bowiem, przyzwyczajeni dotąd do bałwochwalstwa, spożywają mięso jako składane w ofierze bałwanom i sumienie ich z natury słabe, kala się.

Lecz nie wszystkim dana jest wiedza. Niektórzy jeszcze do tej pory spożywają pokarmy bożkom złożone, w przekonaniu, że chodzi o bożka, i w ten sposób kala się ich słabe sumienie.

S t r o n a | 60 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca BWP Lecz nie wszystkim dana jest wiedza. Niektórzy jeszcze do tej pory spożywają pokarmy bożkom złożone, w przekonaniu, że chodzi o bożka, i w ten sposób kala się ich słabe sumienie.

BG Ale nie we wszystkich jest ta umiejętność; albowiem niektórzy sumienie mając dla bałwana aż dotąd, jedzą jako rzecz bałwanom ofiarowaną, a sumienie ich będąc mdłe, pokalane bywa.

TR αλλ ALE ουκ NIE εν WE πασιν WSZYSTKICH η γνωσις WIEDZA153 τινες NIEKTÓRZY δε ZAŚ τη συνειδησει SUMIENIEM154 του ειδωλου POSĄGU BÓSTWA εως AŻ DO αρτι TERAZ ως JAK ειδωλοθυτον OFIAROWANE POSĄGOWI BÓSTWA εσθιουσιν JEDZĄ και I η συνειδησις SUMIENIE αυτων ICH ασθενης SŁABE ουσα BĘDĄCE μολυνεται JEST KALANE

1 Kor 8,8 BW

Zapewne, pokarm nie zbliża nas do Boga, gdyż nic nie tracimy, jeśli nie jemy, i nic nie zyskujemy, jeśli jemy.

BT A przecież pokarm nie przybliży nas do Boga. Ani nie będziemy ubożsi, gdy przestaniemy jeść, ani też jedząc, nie wzrośniemy w znaczenie.

BWP A przecież pokarm nie przybliży nas do Boga. Ani nie będziemy ubożsi, gdy przestaniemy jeść, ani też jedząc nie wzrośniemy w znaczenie.

BG Aleć nas pokarm nie zaleca Bogu; bo choćbyśmy jedli, nic nam nie przybywa; a choćbyśmy i nie jedli, nic nam nie ubywa.

TR βρωμα POŻYWIENIE δε ZAŚ ημας NAS ου NIE παριστησιν STAWIA PRZY τω θεω BOGU ουτε ANI γαρ BOWIEM εαν GDYBYŚMY φαγωμεν JEDLI περισσευομεν OBFITUJEMY ουτε ANI εαν GDYBYŚMY μη NIE φαγωμεν JEDLI υστερουμεθα ODCZUWAMY BRAK

1 Kor 8,9 BW

Baczcie jednak, aby ta wolność wasza nie stała się zgorszeniem dla słabych.

BT Baczcie jednak, aby to, iż wiecie, [jak należy postępować], nie stało się dla słabych powodem do zgorszenia.

BWP Baczcie jednak, aby to, iż wiecie, jak należy postępować, nie stało się dla słabych powodem do zgorszenia.

BG Jednak baczcie, aby snać ta wolność wasza nie była mdłym ku zgorszeniu.

TR βλεπετε PATRZCIE δε ZAŚ μηπως ABY NIE η εξουσια MOC155 υμων WASZA αυτη TA προσκομμα OBRAZĄ156 γενηται STAŁA SIĘ τοις TYM ασθενουσιν BĘDĄCYM SŁABYMI157

1 Kor 8,10 BW

Albowiem jeśliby kto ujrzał ciebie, który masz właściwe poznanie, siedzącego za stołem w świątyni pogańskiej, to czyż to nie pobudzi sumienia jego, ponieważ jest słaby, do spożywania mięsa składanego w ofierze bałwanom?

153

Także: „mądrość, poznanie” (przyp. tłum.)

Zastosowano tu tzw. dativus modi. Dosłownie: „sumieniu” (przyp. tłum.)

155 Także: „możność, samowola, swoboda, wolność, władza, dostatek, obfitość, przepych” (przyp. tłum.).

156 Także: „przeszkodą, zgorszeniem” (przyp. tłum.).

157 Także: „będącym w potrzebie/niedostatku” (przyp. tłum.).

154

S t r o n a | 61 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca BT

Gdyby bowiem ujrzał ktoś ciebie, oświeconego wiedzą, jak zasiadasz do uczty bałwochwalczej, czy to nie skłoni również kogoś o słabszym sumieniu do spożywania z ofiar składanych bożkom?

BWP Gdyby bowiem ujrzał ktoś ciebie, oświeconego wiedzą, jak zasiadasz do uczty bałwochwalczej, czyżby to nie skłoniło również kogoś słabego w sumieniu do spożywania z ofiar składanych bożkom?

BG Albowiem jeźliby kto ujrzał cię, który masz umiejętność, w bałwochwalni siedzącego, azaż sumienie onego, który jest mdły, nie będzie pobudzone ku jedzeniu rzeczy bałwanom ofiarowanych?

TR εαν JEŚLI γαρ BOWIEM τις KTOŚ ιδη UJRZAŁBY σε CIEBIE τον εχοντα MAJĄCEGO γνωσιν WIEDZĘ158 εν W ειδωλειω ŚWIĄTYNI BÓSTWA κατακειμενον ZNAJDUJĄCEGO SIĘ PRZY STOLE159 ουχι CZY NIE η συνειδησις SUMIENIE αυτου JEGO ασθενους SŁABEGO οντος BĘDĄCEGO οικοδομηθησεται ZOSTANIE ZBUDOWANE εις το τα ειδωλοθυτα εσθιειν ABY OFIAROWANE POSĄGOM BÓSTW JEŚĆ

1 Kor 8,11 BW

I tak przyczyni się twoje poznanie do zguby człowieka słabego, brata, za którego Chrystus umarł.

BT I tak to właśnie wiedza twoja sprowadza zgubę na słabego brata, za którego umarł Chrystus.

BWP I tak to właśnie wiedza twoja sprowadziłaby zgubę na słabego brata, za którego umarł Chrystus.

BG I zginie dla onej twojej umiejętności brat mdły, za którego Chrystus umarł.

TR και I απολειται ZOSTANIE ZGUBIONY ο ασθενων BĘDĄCY SŁABYM αδελφος BRAT επι Z POWODU τη ση TWOJEJ γνωσει WIEDZY160 δι PRZEZ ον KTÓREGO χριστος NAMASZCZONY απεθανεν ZMARŁ

1 Kor 8,12 BW

A tak, grzesząc przeciwko braciom i obrażając ich słabe sumienie, grzeszycie przeciwko Chrystusowi.

BT W ten sposób, grzesząc przeciwko braciom i rażąc ich słabe sumienia, grzeszycie przeciwko [samemu] Chrystusowi.

BWP W ten sposób grzesząc przeciwko braciom i rażąc ich słabe sumienia, grzeszycie przeciwko samemu Chrystusowi.

BG A grzesząc tak przeciwko braciom i mdłe ich sumienie obrażając, grzeszycie przeciwko Chrystusowi.

TR ουτως TAK δε ZAŚ αμαρτανοντες GRZESZĄC εις WZGLĘDEM τους αδελφους BRACI και I τυπτοντες GNĘBIĄC αυτων ICH την συνειδησιν SUMIENIE ασθενουσαν BĘDĄCE SŁABE εις WZGLĘDEM χριστον NAMASZCZONEGO αμαρτανετε GRZESZYCIE

1 Kor 8,13 BW BT

Przeto, jeśli pokarm gorszy brata mego, nie będę jadł mięsa na wieki, abym brata mego nie zgorszył.

Jeżeli więc pokarm gorszy brata mego, przenigdy nie będę jadł mięsa, by nie gorszyć brata.

158

Także: „mądrość, poznanie” (przyp. tłum.).

Dosłownie: „leżącego” (przyp. tłum.).

160 Także: „mądrości, poznania” (przyp. tłum.).

159

S t r o n a | 62 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca BWP Jeżeli więc pokarm gorszy brata mego, przenigdy nie będę jadł mięsa, by nie gorszyć brata.

BG Przeto, jeźli pokarm gorszy brata mego, nie będę jadł mięsa na wieki, abym brata mego nie zgorszył.

TR διοπερ TOTEŻ ει JEŚLI βρωμα POŻYWIENIE σκανδαλιζει GORSZY τον αδελφον BRATA μου MEGO ου μη NIE φαγω ZJEM κρεα MIĘSA εις τον αιωνα NA WIECZNOŚĆ161 ινα ABYM μη NIE τον αδελφον BRATA μου MEGO σκανδαλισω ZGORSZYŁ

To właśnie w tym kontekście Paweł mówi o byciu „wszystkim dla wszystkich” ludzi (1 Kor 9,22). Kiedy znajdował się wśród Żydów, był gotów dostosować się do zwyczajów i praktyk judaizmu. Gdy był wśród pogan, nie upierał się, aby zachowywać się jak Żyd. Był gotów dostosować się do każdego poziomu społecznego, w którym się znalazł, o ile nie wiązało się to z naruszeniem podstawowych przekonań jego wiary w Chrystusa. Jego jedyny problem wiązał się z tym, że musiał być na tyle świadomy i wrażliwy na ludzkie przekonania i zwyczaje, aby umieć znaleźć okazję do dzielenia się Chrystusem w sposób, który byłby dla nich odpowiedni.

Rozważ: Determinacja Pawła, aby być wszystkim dla wszystkich wymagała od niego spędzania czasu z ludźmi, którzy nie należeli do grona wierzących. W jaki sposób ty i twój zbór dążycie do współpracy i zrozumienia potrzeb niewierzących?

Krok 3:

ZASTOSUJ Do przemyślenia: 1. W jaki sposób wierzący mogą wytrwać przy chrześcijańskich zasadach, przebywając wśród niewierzących, ale nie poddając się negatywnemu wpływowi ich stylu życia?

2. Przestudiuj i przedyskutuj niektóre historie starotestamentowe, w których naśladowcy Boga wchodzili w bliższe związki z niewierzącymi, wywierając na nich pozytywny wpływ i pozostając Mu wierni. Dla kontrastu, wymień także negatywne przykłady, które pokazują zupełnie inne postępowanie. W czym leży przyczyna odmiennego zachowania jednych i drugich? Jakie wnioski i lekcję dla nas możemy z tego wyciągnąć?

161

Dosłownie: „ku wieczności” (przyp. tłum.).

S t r o n a | 63 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Pytania do zastosowania: 1. Jakie sukcesy odniósł Kościół w przedstawianiu ponadczasowych prawd Chrystusa w kontekście stale zmieniających się problemów świata? Z drugiej strony, w jakich aspektach tej działalności Kościół poniósł porażkę?

2. Często jedne Kościoły próbują kopiować metody ewangelizacyjne stosowane przez inne w nadziei, że w ten sposób osiągną podobny sukces. Jakie niebezpieczeństwa wiążą się z przyjmowaniem pomysłów w dziedzinie ewangelizacji bez zastanowienia się nad tym, jakie są potrzeby danej wspólnoty?

Krok 4:

TWORZENIE Do wykonania: Aby dotrzeć z ewangelią o Chrystusie do niewierzących w naszych społecznościach, musimy wiedzieć, kim tak naprawdę są ci ludzie. Aby to ustalić, poproś swoją klasę o sporządzenie listy cech, które najlepiej opisują społeczność, wśród której żyjecie. Weźcie pod uwagę: 1) 2) 3) 4) 5)

lokalizację (wieś, miasto, centrum miasta, itd.); zróżnicowanie etniczne; przekonania religijne; średni wiek i płeć; średni dochód w gospodarstwie domowym.

Wszystkie te informacje możesz znaleźć w Internecie.

Na podstawie powyższych informacji stwórz profil osoby, której chcesz przekazać ewangelię. Mając na uwadze jej indywidualność, sporządź listę rzeczy, które ty i twój zbór możecie zrobić, aby dotrzeć do tej osoby.

S t r o n a | 64 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Formowanie się zbioru listów apostoła Pawła162 Współczesny odbiorca mając do dyspozycji cały zbiór listów Pawłowych, ma możliwość głębszego rozumienia niektórych wypowiedzi i wskazówek Pawła, niż ich bezpośredni adresaci. Analiza intertekstualna poszczególnych listów Pawła wskazuje bowiem na ich wzajemne powiązania, odsłania znaczenia pojęć i kreśli rozwój myśli teologicznej Pawła.

Zbiór listów św. Pawła formował się wraz z powstawaniem Nowego Testamentu, co potwierdzają wypowiedzi oparte na listach. W 2 Tes 2,1.2 Paweł ostrzega przed agitatorami, którzy powołują się list rzekomo napisany przez niego. Znakiem autentyczności listów Pawła jest jego osobisty podpis: „Pozdrowienie moją ręką, Pawła, które jest znakiem w każdym liście. Tak piszę” (2 Tes 3,17). W Kol 4, 16 autor poleca adresatom, aby po przeczytaniu listu odczytano go także w zborze w Laodycei i aby sami przeczytali list pisany do Laodycei. W 1 Kor 5,6 i 2 Kor 2,3-4 Paweł wspomina o dwóch innych listach do zboru w Koryncie, które zaginęły.

Wypowiedzi autora 2 P 3,15-16 wskazują, że w czasie redagowania tego listu istniał już zbiór listów św. Pawła:

„Cierpliwość Pana naszego uważajcie za zbawienną, jak to również umiłowany nasz brat Paweł według danej mu mądrości napisał do was, jak również we wszystkich listach, w których mówi o tym. Są w nich trudne do zrozumienia pewne sprawy, które ludzie niedouczeni i mało utwierdzeni opacznie tłumaczą, tak samo jak i inne Pisma, na własną swoją zgubę”.

Najstarszą wzmiankę pozabiblijną o listach Pawła przekazał około 96 r. Pierwszy List Klemensa, który powołuje się na 1 i 2 Kor oraz redaguje wstęp i zakończenie według formularzy listów Pawłowych. Kolejnym świadectwem, pochodzącym z około 110 r., które potwierdza znajomość i rozpowszechnianie się listów Pawła, są zredagowane w Azji Mniejszej Listy Ignacego. Ignacy cytuje 1 Kor i Rz. Nieco później, Polikarp ze Smyrny zna już znacznie więcej listów Pawła. Od II w. formują się naprzód mniejsze zbiory listów Pawłowych, zawierające najprawdopodobniej 1 i 2 Kor, Ga, Rz, Hbr, Ef, Flp oraz 1 i 2 Tes. Z czasem dołączano tu dalsze listy, porządkując je według kryterium długości, zaczynając od najdłuższego. W ten sposób tradycja przekazała następujące zestawienie listów Pawła: do Rzymian, Pierwszy i Drugi do Koryntian, do Galatów, do Efezjan, do Filipian, do Kolosan, Pierwszy i Drugi do Tesaloniczan. Następują listy do poszczególnych osób (o kolejności decydowała również długość): 1 i 2 Tm, Tt

162

Opracowano na podstawie: Janusz M. Czerski, Listy św. Pawła, oraz materiałów z Wikipedii (przyp. red.).

S t r o n a | 65 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

i Flm. Tradycyjny zbiór listów Pawłowych kończy List do Hebrajczyków. W takiej kolejności listy Pawła przekazały najstarsze kodeksy greckie oraz papirus P46 z 200 r.

Inaczej porządkuje listy Pawła współczesna egzegeza, kierując się dwoma kryteriami: autentycznością listów oraz czasem ich powstania. Autentyczność niektórych listów Pawła jest dziś w mniejszym lub większym stopniu kwestionowana i w związku z tym wyróżnia się w zbiorze listów Pawła takie, których autentyczność nie budzi żadnych wątpliwości i określa się je jako homologumena (od gr. ὁμολογέφ ‘uznawać, przyznawać’) lub inaczej protopawłowe oraz listy, których autorstwo jest niepewne, czyli antilegomena (od gr. ἀνηιλέγφ ‘zaprzeczać’) albo inaczej deuteropawłowe. Jak się uważa, nie pochodzą one wprawdzie bezpośrednio od Pawła, ale są związane z jego środowiskiem, z jego szkołą.

Do protopawłowych listów zalicza się w kolejności chronologicznej: 1 Tes, 1 i 2 Kor, Ga, Rz, Flp i Flm. Natomiast do deuteropawłowych: Kol, Ef, 2 Tes oraz trzy listy określane jako pasterskie: 1 i 2 Tm i Tt. Listu do Hebrajczyków (Hbr) współczesna egzegeza nie zalicza do zbioru Pawła, gdyż powszechnie uważa się, że nie jest on związany z jego środowiskiem163.

Na początku listów apostoła Pawła zdania są dłuższe i o spokojnym rytmie. Pod koniec listu zwykle zdania stają się krótkie, lapidarne, jakby autor chciał jeszcze wiele powiedzieć, a bał się, że nie starczy mu czasu. Częstym zjawiskiem jest paralelizm, zwłaszcza w formie antytezy w układzie słów, zdań, a nawet całych partii zdań. Wielokrotnie stosowanymi są antytezy słów: śmierć i zmartwychwstanie, wiara i uczynki, litera i duch, wiedza i mądrość, ciało i duch, itp. Paweł 87 razy cytuje Stary Testament, na ogół za Septuagintą (LXX). Język LXX był najbardziej naturalnym sposobem wypowiadania się Pawła.

Większość listów posiada swego współautora. Tymoteusz jest współautorem sześciu listów – 2 Kor, Flp, Kol, 1 Tes, 2 Tes, Flm. Sostenes jest współautorem jednego listu – 1 Kor, Sylwan (Sylas) dwóch – 1 i 2 Tes. Sześć listów nie ma współautora – Rz, Ga, Ef, 1 Tm, 2 Tm oraz Tt. 1 i 2 Tes mają aż trzech współautorów – Paweł, Sylwan i Tymoteusz.

163

Aż do XIX wieku nikt nie podważał Pawłowego autorstwa (z wyjątkiem anonimowego Listu do Hebrajczyków). Około roku 1840 Ferdinand Christian Baur tylko cztery listy uznał za Pawłowe, tzw. „listy wielkie” (Rz, 1 Kor, 2 Kor, Ga). Hilgenfeld (1875) i H. J. Holtzmann (1885) doliczyli jeszcze: Flm, 1 Tes, Flp. Autentyczność tych listów uznał Bultmann i jest to lista minimalna. Autorstwo pozostałych listów pozostaje przedmiotem sporów do dnia dzisiejszego.

S t r o n a | 66 |

Lekcje Biblijne Szkoły Sobotniej – III kwartał 2012 Lekcja 3 – Tesalonika w czasach Pawła: 14 lipca – 20 lipca

Nowe opracowanie książki „Życie Jezusa”, wpisujące się w ogólnoświatowy trend ponownego przekładu dzieł pisarki na współczesne języki narodowe.

PREMIERA WE WRZEŚNIU 2012 S t r o n a | 67 |