Een magazine van VGZ [ december 2018 ]
Klein geluk, groot verdriet De lucht in met de traumahelikopter Dit verandert er in 2019 aan uw basisverzekering
[ Voorwoord ]
In iedere uitgave van Bij VGZ verzorgt een hoofdpersoon uit het magazine het voorwoord. In deze editie is dat theatermaker Willemijn Weerts.
'Met aandacht en liefde bereik je een hoop'
]
15 [
Uw zorgverzekering in 2019
Na de geboorte van mijn dochter Joes kon ik amper slapen en werd het in mijn hoofd steeds donkerder. Het ging van extreme vermoeidheid naar een zware depressie. Ik schaamde me voor mijn gevoelens, waardoor ik er de eerste tijd niet over sprak. Dat taboe wil ik doorbreken, zodat vrouwen durven te gaan praten. Ruim een op de tien vrouwen krijgt namelijk te maken met een postpartum depressie, ook wel bekend als een postnatale depressie. Ik wil wat ik heb meegemaakt, ombuigen tot iets moois. Daarom werk ik samen met mijn man Mike, die je misschien kent als acteur uit Voetbalvrouwen of Celblok H, aan een theatervoorstelling over postpartum depressies. VGZ ondersteunt ons hierbij. We hopen dat er veel mensen komen kijken die met geboortezorg te maken hebben, zodat ze signalen eerder leren herkennen. Er zijn nog veel meer patiĂŤntengroepen die aandacht verdienen. We hopen dan ook dat we in de toekomst theaterstukken mogen maken die andere mensen helpen. Bijvoorbeeld Susanne, die ondanks haar tinnitus en gehoorproblemen toch een inspirerend leven leidt. Haar verhaal lees je op pagina 20. En laat ik vooral hopen dat ik op mijn 89e nog net zo actief kan zijn als Gerrit Poels (pagina 7). Gelukkig ben ik hersteld van de postpartum depressie. Al is er altijd de Willemijn van voor en van na de depressie. Maar juist daardoor geniet ik meer van het leven dan ooit. Ik hoop dat u dat ook doet! Veel leesplezier,
2
20 [
]
Het piept en suist in Susanne's oor
[ Inhoudsopgave ] Bij VGZ december 2018
11 [
]
Dit werk went nooit
08 [
]
Olivia is er voor haar demente vader
07 [
]
Broodnodig werk van een 89-jarige
Verder in deze editie ‌ [04] Op pad met Willemijn en Mike
[ 1 6 ] Profiteer van de kracht van het collectief
[10] Wat kost een beugelbekkie?
[ 1 8 ] Help, wat moet ik met die hoge rekening?
[ 1 2 ] Meer vertrouwen door een app
[23] Puzzel + colofon
[ 14 ] Leeft u al in uw Blue Zone? 3
'Mijn roze wolk werd gitzwart' Na de geboorte van zoon Ties konden Willemijn (37) en Mike (36) hun geluk niet op. Al snel daarna raakte Willemijn zwanger van dochter Joes. Haar roze wolk verdween en maakte plaats voor een gitzwarte. Willemijn belandde in een postpartum depressie. “Zo afschuwelijk eng.”
Wist u dat …
… 13 procent van de Nederlandse moeders te maken krijgt met een postpartum (ook wel postnatale) depressie en dat die tot twaalf maanden na de geboorte kan ontstaan?
4
[ Op pad met ] Willemijn en Mike Weerts
Wat was het moment dat duidelijk werd: dit gaat echt niet goed?
Verliep je zwangerschap van Joes wel voorspoedig?
Willemijn: “Bij de eerste echo bleek dat ze misschien niet gezond zou zijn. Ik moest om de twee weken naar het ziekenhuis voor controle. Verschillende aandoeningen kwamen voorbij. Uiteindelijk bleek het een onschuldige cyste in haar buikje te zijn. Pas na 24 weken zwangerschap kwam er een einde aan de onzekerheid. Inmiddels stond ik al helemaal in de stressstand. Ik kreeg ook nog een heftige keelontsteking, waardoor ik de week voor mijn bevalling bijna niet sliep.” Merkte je meteen na je bevalling dat het anders voelde dan na de geboorte van Ties?
Willemijn: “Toen ik Joes op mijn borst kreeg, keek ik haar aan en dacht: nu kan het genieten beginnen. Niet dus … In mijn kraamweek kon ik al niet slapen en vertrouwde ik de kraamverzorgster niet als ze een flesje voor Joes maakte.” Mike: “Jij was bang dat ze iets in dat flesje deed. Dat schoof ik af op hormonen en overbezorgdheid van een moeder. Jouw gevoelens werden ook overschaduwd door de verborgen reflux van Joes. Al haar voeding kwam omhoog en ze moest veel huilen. De eerste drie maanden heb ik heel wat nachten rechtop op de bank met Joes op mijn buik doorgebracht. Wat ook opviel, was dat Willemijn het lichamelijk niet trok als Joes huilde.”
'Ik dacht: nu kan het genieten beginnen. Niet dus ...'
Willemijn: “Na drie maanden knakte er letterlijk iets in mijn lichaam, waardoor ik me de hele tijd opgefokt en opgejaagd voelde. Dat gevoel is anderhalf jaar gebleven. Vanaf dat moment stond ik in standje overleven.” Mike: “Toen Willemijn instortte, dacht ik dat ze een dikke, vette burnout had.” Willemijn: “Ik belandde in de medische molen. Voordat ik erachter was wat ik mankeerde, zag ik vier huisartsen, meerdere psychologen en psychiaters en deed ik acupunctuur, EMDR, mindfulness, te veel om op te noemen.”
'Vanaf dat moment stond ik in standje overleven' En niemand die opmerkte dat jij wel eens een postpartum depressie zou kunnen hebben?
Willemijn: “Achteraf zag ik in mijn dossier wel het woord ‘depressie’ staan. Maar niet: ‘Willemijn, jij hebt een postpartum depressie, daar gaan wij jou nu voor behandelen.” Mike: “Ik denk dat het ook met het clichébeeld van een moeder met een postpartum depressie te maken heeft. Willemijn voldeed niet aan dat beeld. Ze wilde haar kind niets aandoen en bleef niet de hele dag in bed liggen.” Willemijn: “De aanwijzingen waren er wel. Als Joes uit bed moest of begon te huilen, verkrampte ik.”
Kun je omschrijven hoe het voelt om depressief te zijn?
Willemijn: “Ik wilde dat ik het nooit had gevoeld. Je weet meteen: dit is het. Zo afschuwelijk eng. Een zwarte mantel over je heen, die je niet meer afgeschud krijgt. Ik schrok zo van mijn gevoelens, dat ik ze niet uitsprak.” Mike: “Op het dieptepunt kwam een psychiater met dé oplossing. ‘Jullie moeten gewoon even lekker op vakantie met zijn tweetjes.’ Wij dachten: yes, het komt eindelijk goed.” Willemijn: “Met een zak oxazepam, een kalmeringsmiddel, vertrokken we richting Italië. Ik reageerde zo slecht op dat spul dat ik dag en nacht paniekaanvallen had. Mike zei dat ik moest stoppen met dat spul, maar daar kreeg ik weer afkickverschijnselen van. En ik vond het afschuwelijk om weg te zijn van de kinderen.”
5
Kom na a r d voorste lling! e www.thea terw olk.nl
mijn makkelijker maakt om moeilijk beschrijfbare gevoelens toch te uiten.” Willemijn: “Ik wil dat vrouwen die hiermee te maken hebben, voelen dat ze niet gek zijn. Als ik me minder had geschaamd, had ik eerder durven praten en was misschien sneller de juiste diagnose gesteld. Ik wil het taboe op een postpartum depressie doorbreken.”
'Met de kinderen en Mike zit het gelukkig helemaal goed' Wanneer werd onderkend dat je een postpartum depressie had?
Willemijn: “Anderhalf jaar na de geboorte van Joes. Ik was inmiddels verslaafd aan Google. Steeds weer kwam ik een heftig filmpje tegen van een vrouw die vertelde over haar postpartum depressie. Ik dacht: dat ben ik. Zo kwam ik op het spoor van Eileen Engels, deskundige op het gebied van postpartum depressies. Ik schreef haar een wanhoopsmail, waarop ze mij meteen belde en zei: ‘Het komt goed, ik geef je bij deze nieuwe hoop.’ Dat was het enige wat ik wilde horen. Op advies van Eileen begon ik met hormoonmedicatie. Daarnaast gaf ze me ongelimiteerde aandacht.” Neem je met terugwerkende kracht mensen dingen kwalijk?
Willemijn: “Niet meer. Achteraf denk ik dat alle zorgverleners naar eer en geweten hebben gehandeld. Je stopt een jonge moeder van twee kinderen
6
Wie zitten er wat jullie betreft in de zaal straks?
Willemijn: “Iedereen die te maken heeft met geboortezorg of die zich betrokken voelt bij het onderwerp. Onze voorstelling wordt geen wijzend vingertje, want wij hebben ook niet het sluitende antwoord.” niet zomaar vol pillen, laat staan dat je haar uit huis plaatst. Het probleem is de onwetendheid. Wat zijn nu precies de symptomen van een postpartum depressie? Dat is bij iedere vrouw anders. Ik hoop dat zorgverleners mijn verhaal meenemen naar de toekomst.” Daarom ook die theatervoorstelling over jullie ervaringen?
Willemijn: “In de tijd dat ik ziek was, kon ik mijn creativiteit en energie niet kwijt. Het was al een overwinning als ik zelf mijn kindjes naar bed kon brengen. Daarom ben ik alles van me af gaan schrijven, dat werkte helend. Als ik ook maar één vrouw kan helpen met dat verhaal, ben ik al blij. Ik ben zelf theatermaker en Mike is acteur, regisseur en producent, dus een theatervoorstelling lag voor de hand.” Mike: “De voorstelling bestaat uit dialogen tussen patiënt en arts, moeder en dochter, man en vrouw. Afgewisseld met dans, wat het voor Wille-
Waarom klopten jullie bij VGZ aan voor een samenwerking?
Mike: “VGZ en wij willen allebei hetzelfde: een beweging creëren. Vooral om mensen zo snel mogelijk aan de juiste en goede zorg te helpen. Dapper dat VGZ zijn nek uitsteekt voor een innovatief kunstproject.” Willemijn: “Ik zou enorm geholpen zijn met een snellere diagnose. Dat er daardoor ook veel minder kosten waren gemaakt, is een mooie bijkomstigheid. VGZ richt zich met hun ‘zinnige zorg’-benadering precies daarop.” Hoe is de band met je dochter nu?
Willemijn: “Die is helemaal goed! En daar ben ik veruit het trotste op. Ik denk dat Ties er meer last van heeft gehad dan Joes, omdat hij ouder was. Met onze twee kanjers, Mike en mij gaat het eindelijk weer goed, mede dankzij alle steun van familie en vrienden.”
[ Ik word honderd ] Hoe dan?
Gerrit
' In de nacht op pad voor broodnodige behoeften' Jarenlang stapte Gerrit elke nacht in weer en wind op zijn fiets. Om brood te brengen naar de armen, verslaafden en verschoppelingen in de maatschappij. “Het liefst hing ik het brood ongezien aan de deurknop of gooide ik het op het balkon van de flatwoningen.” Die onbaatzuchtige daad leverde hem de treffende bijnaam Pater Poels op. “Ik zette mijn fiets nooit voor de deur, maar altijd om de hoek”, zegt Gerrit over zijn tochten door donker Tilburg. “Het is niet de armoede die bij de armen het meeste pijn doet, maar het gevoel van schaamte over hun situatie.” De oud-pater heeft in zijn leven al heel wat bijzondere mensen ontmoet en langs zien komen in zijn opvanghuis. “Iedereen is welkom, wat je achtergrond of afkomst ook is. Maar je moet je wel een beetje netjes en fatsoenlijk gedragen, anders zet ik je hoogstpersoonlijk zo weer de straat op.” De KRO riep Gerrit uit tot ‘Nederlandse held’. De toenmalige omroepvoorzitter noemde hem een ‘heilige van deze tijd’. Al meer dan een halve eeuw is Pater Poels weldoener. “Maar eigenlijk ben ik al sinds mijn kerkuittreding in 1969 geen ‘echte’ pater meer. Mijn vrouw Angelique was een zuster die niet deugde en ik een pater die niet deugde, haha.” Naast hun inzet voor de armen, voedde het stel ook zes pleegkinderen op. Onder wie Hülya, die de missie van haar pleegouders voortzet.
Gerrit Poels Woont in Tilburg Is nu 89 jaar Oprichter van onder meer een opvanghuis, kringloopbedrijf en sociaal eethuis Wordt 100, omdat zijn levenswerk nog niet af is.
“Alles wat ik doe, doe ik voor de armen”, zegt Gerrit liefdevol. “Ik wil ze een plek, een gezicht en een toekomst geven. Het viel me zwaar dat ik vanwege mijn gezondheid moest stoppen met mijn nachtelijke fietstochten, maar ook voor mij gaan de jaren tellen.”
Kijkje in de glazen bol
“Ik heb nog steeds dezelfde geestdrift als toen ik vijftig jaar geleden met mijn levenswerk begon. Ik hoop het nog enige tijd voort te kunnen zetten, in welke vorm dan ook.”
Kent u iemand die een grote kans maakt om honderd te worden? Ga naar www.vgz.nl/magazine en verover een ereplek in een volgende editie van Bij VGZ.
7
[ Voor elkaar ] Mantelzorger Olivia
Olivia
Olivia’s vader bloeit op als zij bij hem is
'Midden in het leven door mantelzorg' Drie keer per week maakt Olivia Wong Loi Sing de rit van Hilversum naar Amsterdam. Om haar dementerende vader van 86 te bezoeken. “Zodat hij niet vereenzaamt in het verpleeghuis, schone kleren en een schone kamer heeft en voldoende eten krijgt.” Samen met broers en zus
Hulp bij mantelzorg Als mantelzorger heeft u de mooie taak op u genomen om te zorgen voor een familielid of vriend. Soms kan het ook even te veel zijn. Gelukkig staat u er niet alleen voor. Wij bieden hulp bij mantelzorg. Benieuwd wat we voor u kunnen betekenen? Kijk op www.vgz.nl/mantelzorg.
8
“Een paar jaar geleden werd mijn vader steeds vergeetachtiger. Hij vergat te eten en begon op straat te dwalen, op zoek naar zijn huis. Samen met mijn zus en broers besloten we dat het verstandig was als mijn vader in een verpleeghuis zou gaan wonen. Helaas veranderde hij toen binnen een paar maanden van een man die nog vrolijk danste op feestjes in een magere man in een rolstoel. Om hem zo veel mogelijk midden in het leven te laten staan, maakten we een schema waarin staat wie wanneer voor mijn vader zorgt.”
stap mocht, is hij nu juist heel gezellig en is het fijn om samen met hem te zijn. Altijd als ik bij hem ben, trekken we eropuit. Eendjes voeren, ergens lunchen, boodschappen doen, echt heel leuk, hoor! Als ik bij hem kom, is mijn vader altijd heel stil. Een uur later kletst hij de oren van mijn hoofd en lacht hij breeduit. Door de dementie zijn zijn verhalen vaak wat onsamenhangend, maar dat maakt me niets uit. Ik zie hem opbloeien en genieten van kleine dingen, zoals spelende kinderen. Dat is me veel waard.” 'Ik wil hem niet naakt zien'
Van stille man naar kletskous
“Nooit rijd ik met tegenzin naar mijn vader. Waar hij vroeger de strenge, Chinese vader was van wie ik niet op
“In het begin was het erg vermoeiend om als mantelzorger alles in goede banen te leiden voor mijn vader. Momenteel staat het geluk-
' Gedeeld plezier is dubbel plezier'
kig aardig op de rit. Het voelt heel natuurlijk om op deze manier zorg te dragen voor mijn vader. Hem verschonen of in bad doen, doe ik niet. Ik heb te veel respect voor mijn vader om hem naakt te zien. In het begin voelde hij zich beschaamd als jonge meiden in het verpleeghuis hem kwamen verschonen. Noodgedwongen heeft hij zich daar inmiddels wel overheen gezet.” De vergeetachtige vader
Wist u dat … … er in Nederland ruim 4 miljoen mantelzorgers zijn?
'Ik wandel met mijn hond om mijn hoofd leeg te maken'
“Mijn vader vindt het vervelend dat hij ‘vergeetachtig’ is, zoals hij het zelf noemt. Dan vertel ik hem dat zijn kinderen nu zijn ‘hersenen’ zijn geworden en dat wij ervoor zorgen dat alles goedkomt. En gelukkig kunnen we er samen hartelijk om lachen als ik ontdek dat hij eten heeft verstopt in de sokkenla. Eten vormde en vormt een belangrijk deel van de band met mijn vader. Hij werd vroeger flink verwend door mijn moeder, met uitgebreide Chinese maaltijden. Toen zij zeventien jaar geleden overleed, kreeg hij enige jaren later een nieuwe, lieve vriendin. Die is inmiddels 84 jaar, maar bezoekt mijn vader ook nog altijd trouw.” De 'lelijke' energie uit je lichaam werken
“Ook in mijn leven speelt eten een belangrijke rol. Ik ben diëtist en heb verschillende kantoren in de omgeving van Hilversum. Daarnaast heb ik een tienerdochter en een lieve man waar ik ook aandacht aan wil geven. Met de mantelzorg erbij leid ik dus best een volgepland leven. Om ervoor te waken dat ik niet overbelast raak, plan ik heel bewust mijn
ontspanmomenten. Iedere ochtend wandel ik met mijn hond Guapa door de natuur om mijn hoofd leeg te maken. En ik kickbox twee keer per week om de ‘lelijke’ energie uit mijn lichaam te werken.” Niet de boeken in, wel een boek geschreven
“Vlak voordat ik mantelzorger werd, wilde ik weer gaan studeren. Helaas viel dat niet te combineren met de zorg voor mijn vader. Om me toch te kunnen ontwikkelen, ben ik een kookboek gaan schrijven, met gezonde recepten voor de kleine vrouw. In mijn werk als diëtist zie ik dat kleinere vrouwen vaak meer moeite hebben met afvallen. Met mijn boek ‘#klein’ hoop ik ze daarbij te helpen. En voor mij voelde het schrijven als een traktatie. Dan vergat ik even alles om me heen.” Samen dim summen
“Ik houd het als mantelzorger leuk voor mezelf door te bedenken: waar halen mijn vader en ik allebei plezier uit? Voor ons is dat in de natuur zijn, wandelen met de hond, eendjes voeren en ‘dim summen’. Gedeeld plezier wordt zo dubbel plezier. Het is ook heel bijzonder om te zien hoe de hond rekening houdt met mijn vader door rustiger te zijn en te reageren op zijn aanrakingen. Ik hoop echt dat mijn vader nog lang mag leven en dat hij zich geliefd blijft voelen door de mensen om hem heen.”
9
[ Zorgkosten in beeld ] Beugel … wat kost dat?
Wat kost een beugel? Heeft u ze allemaal op een rijtje? Als tanden schots en scheef staan, is het de hoogste tijd voor een beugel. Meestal bij kinderen, maar steeds meer volwassenen moeten er alsnog aan geloven. Een regelmatig gebit is belangrijk voor uw uitstraling én voor uw gezondheid. Maar kunnen de kosten voor een beugel een beetje door de … uh, beugel?
st ke onti a Int thod or
€
Con
€ 4 sulten 48
0
24
Ui beutneem gel bar e
€2
30
Tus s con entijds e trol es
beugel Blokjes
€ 858
€2
56 50 le
ontro
Nac
De kosten van consulten en controles kunnen uiteenlopen.
€ 82
Gemiddelde kosten van een beugel:
€ 2.301,50 10
er ijd rwgel e V eu b
en
87
€1
[ Kijkje achter de schermen ] Traumahelikopter
' Iedere landing is uitzonderlijk'
Leo
Al zijn hele werkende leven is Leo Doodkorte (46) helikopterpiloot. Die ervaring komt hem op de traumahelikopter goed van pas. “Iedere situatie waarin ik beland, is uitzonderlijk. De ene keer land ik op een parkeergarage, dan weer in een speeltuintje. En ja, dat gaat wel eens bijna mis ...” Waken voor omgewaaide schuttingen
“Vlot en veilig”, prent Leo zich iedere vlucht weer in. “Ik wil zo dicht mogelijk bij het slachtoffer landen, zonder onnodige risico’s te nemen of schade in de omgeving aan te richten, zoals omgewaaide schuttingen. Tijdens nachtlandingen zag ik wel eens bijna een auto en een lantaarnpaal over het hoofd, maar dat zijn uitzonderingen. Vliegen in een traumahelikopter leer je niet op school, maar in de praktijk. Mijn eerste tien vluchten deed ik samen met een ervaren vlieger, daarna werd ik losgelaten.” Meer dan stoere heldendaden
Als piloot maakt Leo onderdeel uit van het Mobiel Medisch Team. Met Groningen als uitvalsbasis vliegt het team op Friesland, Drenthe, Groningen, de Waddeneilanden en een deel van Duitsland. Leo: “Ons werk bestaat echt niet alleen maar
uit stoere heldendaden waarmee we levens redden. Meestal vliegen we in als assistentie voor de ambulance en is het onze taak om rust te creëren in de hulpverlening. Natuurlijk, en gelukkig maar, komt het regelmatig voor dat we levens redden door snel aanwezig te zijn op moeilijk bereikbare plekken.” Elkaar als team scherp houden
Leo is in dienst van de ANWB en wordt ingehuurd door het ziekenhuis. De diensten die hij draait, zijn best pittig: “Mijn dag begint om 6.30 uur en eindigt om 19.15 uur. Als vliegers werken we drie dagen of nachten achter elkaar, de rest van de week zijn we vrij om op te laden. Het is belangrijk dat ik een goede conditie heb en dat ik goed slaap en eet. Op drukke dagen houden we elkaar als team scherp. Is iedereen fris en happy? Oké, dan kunnen we opstijgen.”
2
minuten na een noodoproep in de lucht
3
teamleden: piloot, medisch specialist en verpleegkundige
4
vertrekpunten voor traumahelikopters in Nederland
23
jaar geleden vloog de eerste traumaheli in Nederland
11.000
vluchten per jaar
11
[ Met hart voor zinnige zorg ] MijnIBDcoach
MijnIBDcoach geeft darmpatiënt Vicky vertrouwen
Vicky
'Ik app mijn arts wel even' Met een chronische darmontsteking beland je vaker in het ziekenhuis dan je lief is. Met de app MijnIBDcoach kunnen patiënten en artsen de ontsteking beter monitoren, waardoor opname minder snel nodig is. Darmpatiënt Vicky Cruts: "Mijn ziekte gaat niet weg, maar met de app is het wel een stuk dragelijker." Direct contact met je arts
'Sneller ingrijpen, zodat je minder ziek wordt' 12
“MijnIBDcoach is een digitale omgeving en een app voor mensen met de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, chronische ontstekingsziektes aan de darm”, legt Marieke Pierik uit. Als maag-darm-leverarts in het Maastricht UMC+ werkt Marieke al enige jaren met de app. “Het handige is dat je direct vragen aan je arts of verpleegkundige kunt stellen en meer leert over je ziekte. Ook vul je maandelijks een vragenlijst in, waaruit ik als arts kan afleiden hoe het met jou gaat. Er staan bijvoorbeeld vragen in over de mate van buikpijn, ontlasting en hoe de chronische darmziekte het leven van de patiënt beïnvloedt.” Betere kwaliteit van leven
Tineke Markus is directeur van patiëntenvereniging CCUVN. De vereniging zet zich in voor mensen met chronische darmziektes en ontwikkelde samen met een aantal ziekenhuizen de MijnIBDcoach. “De kracht van de app zit hem vooral
in het feit dat je als patiënt zelf de regie hebt”, zegt Tineke. “Je kunt je ziektebeeld bijhouden en makkelijk informatie zoeken. En als het minder goed met je gaat, is het lijntje met je dokter heel kort. Als je sneller kunt ingrijpen op een naderende darmontsteking, voorkom je dat je erger ziek wordt. Hierdoor kan een ziekenhuisopname vaak worden voorkomen. Dat bevordert de kwaliteit van leven enorm.”
Marieke
Wist u dat … … 1 op de 320 Nederlanders last heeft van een chronische darmontsteking?
'Door de app sta ik er niet meer alleen voor' Meer vertrouwen door de app
“Als ik nu last heb van mijn darmen, open ik de app op mijn telefoon en kan ik rechtstreeks contact opnemen met mijn verpleegkundigen”, zegt Vicky, die colitis ulcerosa heeft. “Voorheen had ik het gevoel dat ik er alleen voor stond. Dat gevoel is door MijnIBDcoach helemaal verdwenen. Als ik vroeger bloed bij mijn ontlasting zag, had ik echt zoiets van: wat nu? Dan moest ik mijn arts bellen en een afspraak maken. Het kon voorkomen dat ik te lang doorliep met klachten waarvoor ik al eerder aan de bel had moeten trekken. Tegenwoordig stuur ik een berichtje via de app en krijg ik bijna meteen antwoord. Dat vertrouwen en het persoonlijke contact voelen heel prettig.” Minder met je ziekte bezig zijn
Waar veel patiënten met een chronische darmziekte vóór de invoering van MijnIBDcoach eens in de paar maanden naar de poli moesten voor controle, is dat nu in sommige gevallen nog maar één keer per jaar nodig. Dat zorgt ervoor dat mensen veel minder met hun ziekte bezig zijn, en bezig hoeven te zijn. Tineke van CCUVN is dan ook “erg blij met de positieve resultaten van de app”.
MijnIBDcoach: een zinnige-zorginitiatief Steeds meer zorgverleners maken de zorg beter en simpeler. Er zijn al veel initiatieven om de zorg zinniger te maken. Bijvoorbeeld: Maar een uur in plaats van tien dagen wachten op de uitslag na een borstonderzoek. Minder lang wachten op de spoedeisende hulp door de inzet van ervaren specialisten. Kinderen met astma minder vaak op controle maar meer online contact met de arts.
Wilt u weten hoe en of u gebruik kunt maken van MijnIBDcoach of een ander zinnige-zorginitiatief? Neem contact op met onze zorgadviseurs. Zij geven u graag meer informatie en een persoonlijk, vrijblijvend advies.
Zinnige zorg, ook voor u?
?
Bel 088 - 131 16 11
13
[ Wat kunnen we leren van ] Blue Zones
Een blauwtje lopen was nog nooit zo gezond Blue Zones zijn gebieden in de wereld waar relatief veel mensen in goede gezondheid de honderd jaar halen. U vindt de vijf Blue Zones in Griekenland, Italië, Japan, Costa Rica en Californië. Het 'geheim' van een lang en gezond leven? Gezonde, dagelijkse gewoontes. Creëer uw eigen Blue Zone met deze wijze lessen van ervaringsdeskundigen.
Sta open voor spiritualiteit
Vrijwel alle honderdjarigen uit de Blue Zones behoren tot een geloofsgemeenschap. Spiritualiteit en regelmatig samenkomen met anderen dragen bij aan uw gezondheid.
Verblijf in een gezonde omgeving
Misschien logisch, maar in een stad niet altijd eenvoudig. Ga regelmatig naar het bos of de zee en zorg ook thuis voor groen. Er zijn zelfs planten die de lucht in uw interieur zuiveren.
Eet je maximaal 80% vol
In Okinawa is er een 2500 jaar oud mantra dat mensen eraan herinnert om te stoppen met eten als hun maag voor 80% vol is. Mensen in de Blue Zones eten vooral plantaardig. En in de avond eten ze niet meer.
14
Schakel af en toe terug
Stress hoort bij het leven, maar probeer het te vermijden. In Okinawa denkt men een paar keer per dag aan de voorouders en in Ikaria doet men overdag een dutje.
Neem de tijd voor familie en vrienden
Een ander kenmerk van de honderdjarigen is dat zij veel met familie en vrienden samen zijn. Ze investeren in relaties, nemen de tijd voor hun kinderen en blijven elkaar ondersteunen.
Blijf in beweging
Mensen die in de Blue Zones leven, bewegen bijna ongemerkt de hele dag door. Ze tuinieren veel, maken lange wandelingen en gebruiken weinig hulpmiddelen in huis.
- G RG IN ZO ER W K 19 U ZE 20 ER IN V
[ Actueel ] Uw zorgverzekering in 2019
31 december 2018: laatste dag voor het wijzigen van de basisverzekering. 31 januari 2019: laatste dag voor het afsluiten van een nieuwe zorgverzekering of het wijzigen van de aanvullende verzekering.
Heeft u ons nodig? Dan staan wij ook volgend jaar weer voor u klaar. Kies zelf welke basisverzekering bij u past. En wilt u aanvullend verzekerd zijn voor bijvoorbeeld fysiotherapie of de tandarts? Dan heeft u ruime keuze uit aanvullende en tandartsverzekeringen. Zo blijft u goed verzekerd.
De belangrijkste wijzigingen in uw basisverzekering van 2019 Een verzekering die bij u past? www.vgz.nl/ help-mij-kiezen
Heeft u verpleging en verzorging thuis nodig? Via ons regelt u dat in 3 stappen. 1 Zoek online een thuiszorgorganisatie in de Zorgzoeker. 2 Neem contact op met de thuiszorgorganisatie en maak een afspraak bij u thuis. 3 Maak samen met de thuiszorgorganisatie een zorgplan. Meer informatie vindt u op www.vgz.nl/thuiszorgregelen.
Geneesmiddelen
Kosten voor papieren factuur
In 2019 is de bijbetaling voor geregistreerde geneesmiddelen maximaal â‚Ź 250 per jaar. Welke geneesmiddelen dit zijn, vindt u op www.medicijnkosten.nl.
Wilt u het eigen risico of andere kosten met een papieren factuur (acceptgiro) betalen? Dan betaalt u vanaf 1 januari 2019 â‚Ź 1,50 per papieren factuur. Betalen via automatische incasso is gratis.
Geneesmiddelen uit het buitenland
Wijkverpleging
Als uw geneesmiddel in Nederland tijdelijk niet te krijgen is, heeft u per 1 januari 2019 recht op een vervangend, geregistreerd geneesmiddel uit het buitenland. Uw apotheker kan dit voor u regelen.
Voor wijkverpleging (verpleging en verzorging) heeft u vanaf 1 januari 2019 vooraf onze toestemming nodig. Gaat u naar een gecontracteerde zorgverlener? Dan vraagt deze toestemming voor u aan.
Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI)
Zittend ziekenvervoer
Vanaf 1 januari 2019 vergoed de basisverzekering GLI, voor verzekerden met een gezondheidsrisico door overgewicht. Vraag uw arts of u aan dit programma kunt meedoen.
Onder zittend ziekenvervoer valt vanaf 1 januari 2019 ook het vervoer voor consulten, onderzoeken en controles voor een oncologische behandeling en nierdialyse.
15
[ Wat kunnen we voor u doen? ] Uw zorgverzekering in 2019
Een collectieve zorgverzekering met méér voordeel 67% van de Nederlanders heeft een collectieve zorgverzekering. Profiteert u hier ook al van? Bij VGZ kunt u bij ruim 3.400 bedrijven, verenigingen, thuiszorg- en ledenorganisaties een passende zorgverzekering afsluiten. Met extra ruime vergoedingen, handige services en collectiviteitskorting voor u en uw gezin. Zo bent u goed verzekerd.
Profiteer ook van méér voordeel: www.vgz.nl/collectief
16
Werkend Nederland Sluit u allen aan! Of u nu in het onderwijs, de retail, bouw of catering werkt: u houdt Nederland draaiende. Daarom vinden wij dat u wel wat extra waardering en steun verdient. Nederland kan rekenen op u, u kunt rekenen op VGZ. Of u nu zzp’er bent of in vaste dienst werkt. Extra ruime vergoedingen en services
Omdat we weten dat er per branche andere dingen spelen, hebben we in de collectieve, aanvullende verzekeringen specifieke vergoedingen. Zo krijgt u bijvoorbeeld extra behandelingen voor fysiotherapie. Daarnaast mag u gratis deelnemen aan diverse regionale workshops. Ontdek de voordelen van een collectieve VGZ zorgverzekering: extra ruime vergoedingen voor fysiotherapie, tandzorg en mindfulness collectiviteitskorting voor het hele gezin tips en tools voor een gezond leven gratis deelname aan regionale workshops zoals Mentale Veerkracht ook fijn: binnen 10 seconden declareren met de VGZ Zorg app
RGG-INNGG ZOORERRI W Z K E 99 U WZEEK 0011 U R Z 22 ER VVE IINN
Wist u dat … … u bij VGZ bij ruim 3.400 organisaties een passende zorgverzekering kunt afsluiten?
Bent u chronisch ziek, 55+ of mantelzorger? U bent altijd welkom bij VGZ!
Met een collectieve zorgverzekering bent u verzekerd van goede zorg die past bij uw situatie. U profiteert van extra ruime vergoedingen, handige services, workshops en trainingen, en een collectiviteitskorting. Valpreventie
Hulp bij mantelzorg
Bijna 100.000 ouderen komen jaarlijks na een val terecht op de spoedeisende hulp. Heeft u moeite met bewegen of bent u bang om te vallen? Met een cursus valpreventie bij u in de buurt leert u vallen te voorkomen. U krijgt balanstraining en leert vallen onder veilige omstandigheden.
De zorg voor een naaste doet u met alle liefde. Toch is het ook belangrijk dat u goed voor uzelf zorgt. Veel mantelzorgers hebben het zwaar. We helpen u graag met tien dagen extra vervangende mantelzorg en € 250 extra budget voor een mantelzorgmakelaar.
Keer Diabetes2 Om
ReumaUitgedaagd!
Heeft u diabetes type 2 en wilt u meer regie over uw gezondheid? Met het programma Keer Diabetes2 Om helpen deskundigen u om uw leefstijl aan te passen. U leert in een half jaar tijd gezonder te eten, meer te bewegen en beter te ontspannen.
Heeft u reuma en wilt u meer grip krijgen op het leven met uw aandoening? Met de interactieve training ReumaUitgedaagd! leert u hoe u de regie krijgt èn behoudt over uw leven met reuma. U wordt hierin begeleid door trainers die zelf een reumatische aandoening hebben. En natuurlijk profiteert u ook in 2019 van de volgende voordelen: extra ruime vergoedingen en € 150 extra preventiebudget 1 jaar gratis lidmaatschap van leden- of patiëntenorganisatie de vrijheid om uw zorgpakket zelf samen te stellen persoonlijke adviseur voor al uw zorg- en verzekeringsvragen
17
[ Vraag & antwoord ] Betalen in termijnen
Help, een hoge rekening!
Geen paniek, bij VGZ betaalt u in uw eigen tempo
Onverwacht een hoge rekening op de deurmat? Vervelend, maar bij VGZ hoeft u lang niet altijd het hele bedrag in een keer te betalen. Zo kunt u in termijnen betalen. En u kunt ervoor kiezen om uw eigen risico gespreid te betalen. Dat regelt u eenvoudig.
Tip! Met de VGZ Zorg app kunt u een zorgkostenfactuur meteen vanuit de app via iDeal betalen. Alles over de app vindt u op www.vgz.nl/zorg-app.
18
Vraag: Kan ik een rekening ook in termijnen betalen?
Vraag: Hoe vraag ik een betalingsregeling aan?
Antwoord: U hoeft een rekening bij ons niet in een keer te betalen.
Antwoord: Als u inlogt op Mijn VGZ kunt u direct een betalingsregeling afspreken over uw openstaande factuur.
Een hoge rekening is nooit leuk. Dat begrijpen wij. Toch kan het zijn dat u zorgkosten heeft gemaakt die niet vergoed worden. Of dat u eerst uw eigen risico betaalt. Is het bedrag te hoog om in een keer te voldoen? Dan kunt u met ons een betalingsregeling afspreken, zodat u in uw eigen tempo betaalt.
U kiest hierbij zelf het aantal termijnen. Zo houdt u grip op uw financiĂŤn. Kijk voor meer informatie en voorwaarden op: www.vgz.nl/betalingsregeling.
? ??
? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? ?
Het verplichte eigen risico blijft in 2019 € 385 Vraag: Is het mogelijk om mijn eigen risico gespreid te betalen? Antwoord: Verwacht u uw eigen risico komend jaar helemaal te gebruiken? Dan kunt u het in tien termijnen betalen.
De overheid heeft het eigen risico voor 2019 vastgesteld op 385 euro. U betaalt dan in tien maandelijkse termijnen telkens € 38,50. Zo voorkomt u verrassingen. Heeft u aan het einde van het jaar niet al uw eigen risico gebruikt? Dan ontvangt u het te veel betaalde geld automatisch terug. Vraag: Hoe vraag ik het gespreid betalen van mijn eigen risico aan? Antwoord: U kunt gespreid betalen eigen risico voor het komende jaar aanvragen van 1 november 2018 tot en met 31 januari 2019.
Dit doet u snel en gemakkelijk zelf via Mijn VGZ. Kijk voor meer informatie en de voorwaarden op: www.vgz.nl/gespreidbetalen.
- G RG IN ZO ER 9 W EK 01 Z 2 ER IN
V
Wist u dat ... … u in de VGZ Zorg app precies ziet hoeveel u dit jaar nog vergoed krijgt voor onder andere de tandarts?
U
[ Wat zou u doen? ] Herstellen, ja of nee?
Betalings? regeling, ja of nee?
? ?
De 90-jarige mevrouw Hoogland is een tijdlang opgenomen in het ziekenhuis en zorghotel. Zij betaalt haar premie per acceptgirokaart, maar door de ziekenhuisopname lukte dat enkele maanden niet. Er is een flinke achterstand ontstaan en het bedrag is overgedragen aan een incassobureau. Daarnaast is de aanvullende verzekering beëindigd. Mevrouw Hoogland is ten einde raad, want zij heeft haar aanvullende verzekering nodig.
De feiten op 'n rijtje Mevrouw Hoogland kan de kosten van het incassobureau en
de openstaande premie niet ineens voldoen. Omdat de openstaande facturen zijn overgedragen aan een incassobureau, kan mevrouw geen betalingsregeling treffen met VGZ. Bij het niet betalen van de premie voor een aanvullende verzekering wordt deze na verloop van tijd automatisch beëindigd.
?
Wat zou u doen als u VGZ was?
A
Mevrouw Hoogland erop wijzen dat zij een betalingsregeling met het incassobureau kan treffen.
B
De aanvullende verzekering van mevrouw weer herstellen als de premie-achterstand is voldaan.
C
Het incassodossier sluiten zonder extra kosten, de aanvullende verzekering herstellen en een betalingsregeling treffen voor de openstaande kosten. Benieuwd hoe de klacht is opgelost? Kijk voor het antwoord op www.vgz.nl/magazine.
19
[ Hoe beleeft ] Susanne haar tinnitus
Het piept en suist in Susanne’s oor
Oorzaken met grote gevolgen "Na een operatie aan mijn linkeroor kreeg ik tinnitus, een constante piep en suis in mijn hoofd. Dat zette mijn leven veertien jaar geleden compleet op zijn kop. Inmiddels kan ik goed met de tinnitus omgaan." Chronische oorontsteking
Benieuwd hoe tinnitus kan klinken?
Mensen die last hebben van tinnitus, ook wel oorsuizen, horen geluiden die anderen niet horen. Beluister het audiofragment en lees wat de experts erover zeggen op www.vgz.nl/magazine.
20
“Al vanaf mijn geboorte had ik vaak oorontstekingen. Rond mijn zestiende werd dat chronisch. Toch ben ik er nooit zo mee bezig geweest. Die oorontsteking hoorde bij mij. Ik ging gewoon naar school en op stap. Ik merkte wel dat ik eerder moe was dan anderen. Op mijn 24ste werd ik geopereerd aan die chronische oorontsteking. Toen ik bijkwam uit de narcose, hoorde ik een hoge piep en een suizend geluid dat als de zee klonk. Zal er vast wel bij horen, dacht ik. Maar ook nadat het verband uit mijn oor werd verwijderd, bleven de geluiden. En het gehoor in mijn linkeroor was vrijwel weg.” 'Leer er maar mee leven'
“Van de KNO-arts kreeg ik te horen dat ik ‘ermee moest leren leven’. Dat is een boodschap waar niemand iets
mee kan. Gelukkig raakte ik er niet door in paniek. Ik ben op onderzoek uitgegaan. Mijn hersenen hadden bijna een jaar nodig om zich aan te passen aan het geluid. Ik sliep er slecht door en kon me nergens op concentreren. In die tijd zocht ik veel naar informatie en heb ik een cursus gevolgd, die me leerde omgaan met de tinnitus.” Weinig begrip
“Ik werkte destijds bij een groot kantoor. Op een enkeling na, hadden mijn collega’s begrip voor mijn situatie. In het begin had ik een cd opgezet met tinnitusgeluiden. Na een tijdje zeiden ze: ‘Zet nu maar weer af.’ Toen ik zei dat dat in mijn hoofd niet kon, viel het kwartje. Mijn werkgever toonde minder begrip en wilde niet meewerken aan een aangepaste werkplek. Mijn vriendengroep vond
Wist u dat ... … zo’n één miljoen Nederlanders last heeft van tinnitus?
Susa nn e
'Toen ik wakker werd, hoorde ik een hard gesuis'
6 tips van Susanne
om te leven met tinnitus 1
Gun jezelf de tijd In het begin is de tinnitus allesoverheersend, maar na een tijd kan het echt beter worden.
2
Leer te ontspannen Mij lukt dat met yoga en pilates. Vind je geen rust? Zoek daar dan hulp voor.
3
Blijf óók actief Pas je leven aan op de tinnitus, maar probeer niet in een isolement te raken.
4
Creëer positiviteit Als je een slecht gevoel bij je huisarts of KNO-arts hebt, ga vooral ergens anders naartoe.
5
Leg het uit Gebruik de informatie van Stichting Hoormij om tinnitus aan je omgeving uit te leggen.
6
Zoek lotgenoten Ontdek hoe zij de tinnitus hebben leren accepteren en vraag hun om tips.
het ook lastig om te accepteren dat ik tijdens het stappen in een rustig hoekje wilde staan. Of dat ik eerder naar huis ging omdat ik moe was. Ik werd daardoor steeds minder bij de groep betrokken.” 'Achteraf gezien was ik overspannen'
“Ik was op alle vlakken aan het vechten en raakte, op mijn familie na, alles en iedereen om me heen kwijt. Het enige wat ik kon doen, was alle negatieve contacten drastisch beëindigen. Ik moest eerst leren omgaan met de tinnitus, om daarna mijn leven weer op te kunnen bouwen.” Lotgenotencontact via Hoormij
“Via Stichting Hoormij, die mensen met gehoorproblemen ondersteunt waar mogelijk, kwam ik door vrijwilligerswerk in contact met lotgenoten. Die gesprekken waren voor mij erg waardevol, want door verhalen van anderen, leerde ik zelf beter om te gaan met mijn situatie. Inmiddels ben ik in mijn regio het aanspreekpunt vanuit Hoormij. Het geeft veel voldoening als ik mensen kan ondersteunen in het omgaan met tinnitus en andere gehoorproblemen. Het geeft me tegelijkertijd ook waardevol lotgenotencontact.”
Een helse combinatie
“Naast tinnitus heb ik ook last van slechthorendheid. En van kinds af aan heb ik hyperacusis, beter bekend als gevoeligheid voor geluid. Een combinatie die totaal niet met elkaar matcht. Mijn slechthorendheid wil geluid, mijn hyperacusis juist doodse stilte en mijn tinnitus een lichte ruis. Bij het opstaan en als ik ‘s avonds mijn hoortoestellen uit doe, zijn de tinnitusgeluiden op zijn hardst. De rest van de tijd filter ik dat weer weg. Ik vergelijk het met het tikken van een klok: als je erop gaat letten hoor je het, maar meestal filter je dat geluid weg. Al zijn mijn tinnitusgeluiden wel veel harder. De hersenen hebben tijd nodig om dat fantoomgeluid te leren filteren. Sinds enkele jaren heb ik ook een vorm van Ménière, een binnenooraandoening. Ik merk dat ik door mijn ervaringen best goed om kan gaan met weer zo’n tegenslag.”
21
Het blijft je zwakke plek
“Na een actieve dag moet ik altijd een rustdag plannen. Ik heb twee jonge neefjes en daar pas ik wel eens op. Geweldig leuk, maar ook ontzettend intensief. Als ik thuiskom, gaat de hoorn in mijn oor loeihard af. Maar ik weet dat ik dan even rustig moet afbouwen en dat ik de dag erop moe ben. Ik ken mensen met tinnitus die hun kleinkinderen niet zien omdat de piep dan harder wordt. Daar weiger ik aan toe te geven, want dan heb ik geen kwaliteit van leven meer.”
'Ik vergeet vaak dat niet iedereen het heeft'
‘O ja, niet iedereen heeft het’
“Als ik ergens binnenkom, moet ik eerst wennen aan de akoestiek. Daarom zorg ik altijd dat ik overal wat vroeger ben, zodat ik even tot rust kan komen voordat ik moet gaan communiceren. Dat is zo’n onderdeel van mijn leven, dat ik wel eens vergeet dat het niet voor iedereen zo is. Pas als ik merk dat er geen begrip is voor mijn situatie, denk ik: o ja, ik ben een apart geval.” Klaar voor de toekomst
“Met tinnitus heb ik leren leven. Mijn gehoor- en evenwichtsproblemen zijn progressief, dus dat kan erger worden. Daarom, maar vooral ook omdat ik het leuk vind, ben ik bezig met een cursus Nederlands met ondersteunende gebaren. Dat helpt nu al in gesprekken met lotgenoten en wie weet komt het in de toekomst nog voor mezelf van pas. Door alle tegenslagen in mijn leven, ontdekte ik mijn veerkracht. Dat geeft me de kracht om positief in het leven te blijven staan. Ik laat me niet zo snel gek maken. Het is vervelend hoe mijn leven is gelopen, maar daar geef ik de tinnitus niet de schuld van. Mijn motto is dan ook: het komt wel goed.”
Alles over tinnitus
Samen met KNO-artsen, audiologen en psychologen ontwikkelde Stichting Hoormij de Patiënteninformatietool. De tool gaat uit van de elf meest voorkomende vragen over tinnitus en hyperacusis (gevoeligheid voor geluid). U leert wat tinnitus is, wat de gevolgen voor het dagelijkse leven kunnen zijn en hoe de zorg is georganiseerd. Lees alles over tinnitus op: www.patienteninformatietool.nl/oorsuizen.
22
Colofon Bij VGZ editie 09 Bij VGZ is een uitgave van VGZ. Redactie VGZ Melvin Boender (hoofdredacteur) Katinka Jägers (redacteur) Karin Tigchelaar (redacteur) Herman Bluemink (redacteur)
Puzzel voor prijzen
Doe mee met het lettergreepraadsel. Lees het magazine goed door en vind alle antwoorden op de vragen onderaan deze pagina. Welke boodschap haalt u uit het raadsel? Laat het ons weten op www.vgz.nl/magazine en maak kans op één van de prijzen! Inzenden kan tot 31 december 2018.
Concept & creatie ZUID Creatives - www.zuid.com Vormgeving en Art Direction Loek van den Boogaart Redactie Robbert-Jan van IJzendoorn (hoofdredacteur) Robbert Timmermans (redacteur) Justin van der Moezel (illustrator) Annemarieke Scheperkamp (bladmanager) Birgitta Langen (eindredacteur) Fotografie Isabella Rozendaal
1e prijs
2e prijs
3e prijs
Puzzel Ruud Gosse
2x een Philips Wake-up Light
2x 2 bioscoopkaartjes voor een film naar keuze
4x het boek De Gelukkige Eter van Carola van Bemmelen
Drukwerk Graphic Minds Met dank aan Julia Gunther, Sonja de Bruin, Joyce Walian Agency, Resy Ramaekers, Willemijn en Mike Weerts, Gerrit Poels, Hülya Poels, Marieke Pierik, Tineke Markus, Vicky Cruts, Leo Doodkorte, ANWB MAA, Olivia Wong Loi Sing, DietPlus, Susanne, Pathé bioscopen, Philips Wake-up Light, Unieboek | Het Spectrum
n ers vorme t t le e z e D oord het a ntw
Contact met de redactie? www.vgz.nl/magazine Wilt u Bij VGZ niet meer per post ontvangen? Laat dit dan weten aan de redactie. Verspreiding Bij VGZ wordt in een oplage van 630.000 exemplaren verspreid onder alle verzekerden van VGZ. De verspreiding wordt verzorgd door PostNL. Websites www.vgz.nl www.vgz.nl/magazine www.vgz.nl/zinnige-zorg © 2018 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Wij accepteren geen aansprakelijkheid voor eventuele onjuistheden en/of zetfouten.
1. Grieks eiland, Blue Zone 2. biedt dekking tegen de kosten van geneeskundige hulp 3. boek van Carola van Bemmelen, dat u met deze puzzel kunt winnen 4. theatermaker die depressie kreeg na bevalling van haar dochter Joes 5. suikerziekte 6. gehoorprobleem van Susanne 7. hersteltherapie door gediplomeerd deskundige 8. kan worden meeverzekerd op een afzonderlijke aanvullende verzekering 9. oplossing voor een gebitsprobleem 10. hiervoor bieden wij een cursus aan, die helpt om vallen te voorkomen 11. aangepaste manier van betalen, bijvoorbeeld van het eigen risico 12. Japans eiland, Blue Zone 13. mantelzorger van 86-jarige dementerende vader 14. onbetaalde zorgverlener 15. helikopterpiloot
23
Hieperdepiep in je hoofd