BOVATINfo 2020-4 by bovatin

2020-4

BOVATINfo Bond van aannemers van tegelwerken in nederland

Vakman Uit SyriĂŤ!

400 VMBO-ers Als tegelzetter!

wedi online Op je werkplek!

vakblad voor de tegelspecialist

Creatief n e r u e l k g e met vo

IMAL

E EA TIVIT

PCI Durapox® Premium Multicolor Epoxyvoegmiddel, leverbaar in elke gewenste kleur Voegmiddel en kit worden naar wens ingekleurd. Bepaal de juiste kleur met de digitale kleurenscanner. Onbegrensd aantal kleuren en designmogelijkheden Eenvoudige verwerking, zoals een cementgebonden voegmiddel  Geen achterblijvende epoxysluier  

www.pci-afbouw.nl

januari 2021

Kwartaalagenda In deze rubriek vindt u de belangrijke data voor de tegelbranche. Uw regio-vergadering, het jubileumfeest van uw bedrijf, de lancering van uw nieuwe product i n deze agenda? Mailt u dan AUB uw contactgegevens, de aard van de bijeenkomst, de datum, tijd en locatie naar redactie@bovatin.nl, dan vermelden wij ze in deze agenda! NB Wilt u een evenement bezoeken? Neem dan altijd eerst even contact op met de organisator! Bestuur BOVATIN op de donderdagen 28 januari, 25 maart, 20 mei, 8 juli, 2 september, 28 oktober en 16 december, vanaf 14.30 uur. De vergadering van januari zal sowieso online plaatsvinden; daarna zal afwisselend online en live vergaderd worden. De Jaardag en jaarvergadering zullen – onder voorbehoud -plaatsvinden in de tweede week van september. Bestuursvergaderingen zijn in principe besloten, maar u kunt als BOVATIN-lid, wanneer u wilt dat het bestuur uw vraag behandelt, die aan één van de bestuursleden stellen. (mail en adressen zie elders in deze BOVATINfo). Of mail uw punt dan tenminste 14 dagen voor de betreffende vergadering aan de secretaris, secretaris@bovatin.nl, dan komt uw mail op de agenda.

colofon BOVATINfo is een periodieke uitgave van BOVATIN: de Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland. Het blad wordt gedrukt op ongechloreerd papier, verspreid in bio-folie en verschijnt vier maal per jaar: in april, juli, oktober/november en januari van het aansluitende jaar. Oplage: 3000 exemplaren per jaar. Deadlines voor advertenties en kopij: 1 maart, 1 juni, 1 september, 1 december. Voor informatie: Abonnementen: Secretariaat BOVATIN, tel. 0318 547 366, e-mail bovatin@bovatin.nl Hoofdredactie, advertenties en verspreid nieuws: Remus F.P.M. Aussen, tel. 010 435 22 70 of 06 242 709 53, e-mail redactie@bovatin.nl Art direction en grafisch ontwerp UPPERCASE, www.studiouppercase.nl e-mail hello@studiouppercase.nl, tel. 06 547 448 96 Foto omslag: Marazzi - Vero

VOORWOORD Beste collega`s, Tegen de tijd dat u dit leest, is het 2021, en is er – als het goed is – begonnen met de vaccinatie tegen het Corona-virus. Al kunnen we stellen dat de tegelbranche heeft kunnen doorwerken, is de toekomst niet geheel wolkenvrij. Voor een wolkenvrij 2021 moeten er volgend jaar zo’n 100.000 woningen gebouwd worden, maar in de praktijk zullen dat er misschien 75.000 kunnen zijn. Intussen gaat BOVATIN door op de ingeslagen weg: BOVATIN heeft een verlenging van de campagne ‘Meerwaarde van Tegels’ mogelijk gemaakt tot maart 2021… En daarbij promoten we ook, heel eenvoudig, onze ‘ledenplattegrond’. U hebt dat waarschijnlijk al gemerkt, want er zijnde nodige ‘doorklikkende’ consumenten vastgesteld, en die hebben u zeer waarschijnlijk vragen gesteld over hoe dat nou zit met die ‘klimaatregelende tegelvloer’. Waar u zich natuurlijk op heeft kunnen voorbereiden. Nog extra offertes uitgebracht? We horen het graag! En dat mag best vóór onze volgende Jaardag zijn, die we in principe in de tweede week van september organiseren. Live, bij MOSA in Maastricht! Wanneer je als lid geen gebruik maakt van al BOVATIN’s technische-, juridische- en andere ondersteuning, loop je zo toch tegen de voordelen van het lidmaatschap aan. Net zoals het voordeel van de ‘BOVATIN Garantie’; daarmee onderscheid je je in de markt. Dus, had u het al druk, en hebt u het nu nog drukker…? Onze excuses! En dan gaan we dit jaar ook nóg wat meer aan de ledenwerving – ook en vooral van ondernemende eenmansbedrijven – en onze naamsbekendheid werken. Opleiden blijft een aandachtspunt. Zoals blijkt uit het artikel over voorheen MBO-, nu BWI-docent Hans Goes: als je in het onderwijs een fanatiekeling bent, krijg je veel voor elkaar. Al heeft Hans wel iets meer grijze haren gekregen, hij zorgt voor beweging onder de leerlingen en bekendheid van het vak. Laten wij hem helpen, en fanatieke Leerbedrijven zijn! Over fanatiek gesproken: ‘tegelfanatici’ Ton Borrenbergs en de Vlaamse BITA-oprichter Peter Goegebeur gaan Noord-Ierland helpen met het opzetten van tegelzettersopleidingen. Omdat het moet. Ik kan u verder in de volgende editie van dit blad de resultaten van ons tweede Innovatieproject, samen met de TU, laten zien. Want ook innovatie is nodig! Kortom – het wordt voor ons allemaal een druk jaar. We mogen hopen dat Corona snel ‘gewoon’ een nare herinnering is, al zal die onuitwisbaar zijn voor degenen die naasten verloren zijn of zelf ernstig ziek geweest zijn. Dus laten we niet vergeten, maar laten we dit jaar wèl positief starten! Ik wens u goede zaken, en een zowel zakelijk als persoonlijk gezond 2021! Gerard Reus, voorzitter

KIESEL BENELUX Onze Hoog-elastische pasta-tegellijm Okamul FP 60. • Klaar voor gebruik • Hoge standvastigheid • Zeer flexibel • Ook voor groot formaat • Kwaliteit D2TE dus watervast na uitharding • Lange Opentijd • EC 1Plus Lijm • Zeer laag in Prijs • Verpakking: 16 kg Emmer

Kiesel Benelux Anne Frankplein 12 · 5122 CB RIJEN, Nederland Tel. +31 161 244600 · Fax +31 161 240466 www.kiesel.nl · info@kiesel.nl

Download onze App in de Appstore of Google Play Store

januari 2021

Inhoud In deze editie 06 Khaled Akkari: Die hoge kwaliteitsstandaard uit Dubai, dat is ook MIJN standaard geworden! 11 Waterdichting in de natte ruimte: Nu ‘mag’ het, straks moet het! 12 Drie professionals Over tegels en vloerverwarming 18 Dennis Platteel (wedi): Permanent bezig met vragen uit de markt… …zoals video-instructie op jouw werkplek! 25 Raab Karcher BouwShops: Nieuwste geassocieerd lid …en binnenkort de ‘echte’ kennismaking…! 27 De tegelbranche groeit De vergunningverlening stagneert. Dus? 33 ‘Zwaarwerkregeling’: Eerder stoppen na jaren zwaar werk? Het kan! …plus even kennismaken met Aannemersfederatie CAO-vraagbaak Alie Dijkstra. 35 De eerste digitale Algemene Leden Vergadering… Thema’s & Toekomst 36 Tegels Steeds meer een factor in het totale ontwerp! 42 Villeroy & Boch pakt uit: De nieuwe series voor 2021!

Informatie voor de professional 47 NITA: Het zat even niet mee… Maar we gaan gewoon door! 49 Hans Goes (nu: Vakcollege Maarsbergen): “Hier zitten de fanatiekelingen!” 55 Erik Koch (Sopro Nederland BV): ‘Houd ons in de gaten, want we blijven vernieuwen!’ 63

Informatie van de VLK: Werken volgens BREEAM-NL Duurzame Eurocol-producten bieden tegelzetters omzetkansen!’

67 Nieuwe website Voor Agrob Buchtal 67 De nieuwe medewerkers Van Julius van der Werf 69 KOMO Keurmerk voor tegelzetbedrijven

71 Nieuws van de BOVATIN Verzekeringsdienst 73 Ik ben geen tegelzetter, maar… 74 Nuttige informatie Voor BOVATIN-leden

49 Wij zijn geraakt door de steun die we de laatste maanden hebben mogen ondervinden bij de ziekte en het overlijden van

Chris van Herpen Heel veel dank hiervoor, het heeft ons goed gedaan. Familie van Herpen Wiekenas 14 5388 DG Nistelrode

Khaled Akkari

“Die hoge kwaliteitsstandaard uit Dubai, dat is ook MIJN standaard geworden!” Dat een flink percentage van onze tegelzetters niet in Nederland geboren is, mag duidelijk zijn. Op de BOVATIN-ledenlijst is het aantal bedrijven met een niet-Nederlandse naam echter op de vingers van één hand te tellen; en zelfs daarvan zijn de meeste al meerdere generaties actief. Jammer, want BOVATIN kan voor ALLE tegelzetters veel betekenen… De inschrijving als lid van het nèt opgerichte bedrijf van Khaled Akkari viel dus ook gewoon op. We zijn nieuwsgierig, en gaan even langs in Culemborg…

Bovatinfo

“je weet pas wat de èchte oorlog is als je er in gezeten hebt”

Vluchtelingenwerk Bij het gezin Akkari, thuis op de koffie, maken we bovendien kennis met Jos Emons, oud-ondernemer, en bovendien als vrijwilliger, met zijn echtgenote, vanuit de Stichting Vluchtelingenwerk actief bij het ‘gidsen’ van vluchtelingengezinnen door het woud van de Nederlandse instellingen en tradities. “Khaled is hier een paar jaar geleden met zijn gezin uit Libanon terechtgekomen. Zij kregen een verblijfsstatus; wij hebben Khaled en Amamah met hun kinderen geholpen met de inrichting van het huis, het vinden van een school en een huisarts, en al die andere zaken die voor ons vanzelfsprekend zijn maar voor hen niet. Zij hebben beiden de inburgeringscursus gevolgd en gehaald, en je mag hier pas werken NADAT je voor die cursus bent geslaagd. Vind ik vreemd, want het zou juist zo goed zijn als je tijdens werk alvast de taal… Maar dat is een heel ander verhaal. Ik ben zelf als ondernemer actief geweest in de kunst- en automotive-sector, en mede daardoor kon ik Khaled op weg helpen; hij had namelijk al aangegeven dat hij hier als zelfstandig tegelzetter aan het werk wilde. Dus heb ik hem geholpen met zijn website, met de inschrijving bij de Kamer van Koophandel en met alles wat er verder bij het ondernemerschap komt kijken. Zoals het schrijven van een bedrijfsplan, en eenvoudige maar belangrijke zaken als briefpapier, visitekaartjes, de bedrijfsnaam op de auto. En sinds 1 augustus is het bedrijf van start! Intussen heeft hij bovendien zijn VCA-diploma en zijn ISO 9001-certificaat gehaald; al googelend vonden we uit dat dat handig is als tegelzetter… En zo zijn we ook bij BOVATIN terechtgekomen. En stelden we vast dat het lidmaatschap – naast het netwerk dat hij graag wil opbouwen – een aantal belangrijke voordelen heeft.” De historie Khaled Akkari komt uit Talkalaag (Syrië). “De oorlog in Syrië heeft ervoor gezorgd dat ik met mijn gezin mijn land heb moeten ontvluchten,” vertelt hij in goed Engels. Hij beheerst het Nederlands, maar – zijn echtgenote beheerst het beter omdat iedereen met haar Nederlands praat. “In mijn werk spreekt iedereen me in het Engels aan, en dus blijft ik een beetje hangen met mijn Nederlands…” verontschuldigt hij zich. “In Syrië ben ik afgestudeerd aan de technische school in Talkalaag. Daarna heb ik een praktijkopleiding tegelzetten gevolgd. Tussen 1997 en 2010 heb ik veel in de Arabische Emiraten gewerkt. Daar heb ik geleerd hoe belangrijk het is om kwaliteit te leveren! De eisen die in het Midden-Oosten en zeker in Dubai en Abu Dhabi aan tegelen natuursteenwerk worden gesteld zijn namelijk hoog; zeker wanneer ik speciale patronen maak. Die kwaliteit is ook mijn standaard geworden!” Het tegelzettersvak oefent hij al uit sinds zijn

januari 2020

15e, toen hij tijdens vakanties bij een tegelzetbedrijf in zijn geboorteplaats werkte. Daar heeft hij ook de praktijkopleiding gevolgd. “Daarna ging ik in dienst. Toen ik na drie jaar als sergeant afzwaaide, was ik chauffeur voor generaal Ali Alsulybi… En toen, de oorlog De carrière van de heer Akkari volgde een rechte lijn omhoog; in 1997 werkte hij als tegelzetter in Dubai, en later als voorman en opzichter. Op de website zijn een paar bijzonder fraaie werken te zien... In 2008 startte hij zijn eigen tegelzetbedrijf, en verrichtte hij met vijf medewerkers opdrachten voor particuliere opdrachtgevers. De mondiale crisis ging echter niet aan de Emiraten voorbij, en zo kwam het dat hij in 2010 weer bij zijn oude werkgever, tegelzetbedrijf Hammady in Syrië, aan het werk was. Toen sloeg de oorlog toe. “In 2011 vluchtte ik met mijn familie van Syrië naar Libanon. We vertrokken midden in de nacht… Je moet je realiseren, het Syrische leger trok van drie kanten richting Talkalaag, onze stad op de grens met Libanon. Je realiseert je dan ineens hoe machteloos je bent, dat je eigenlijk niets voor iemand kan doen, en nauwelijks voor jezelf en je gezin… Weet je, iedereen ziet de oorlog, iedere dag op televisie. Ook ik, voor die tijd. Het ziet er levensecht uit, maar je weet pas wat de èchte oorlog is als je er in gezeten hebt. We lieten alles achter, mijn werk, ons huis… ik hoorde later dat al onze eigendommen zijn meegenomen. Ik ben er nooit meer terug geweest. Het was een beslissing die binnen vijf minuten genomen moest worden, en eigenlijk hadden we geen keuze… Wat kon, hebben we in de auto geladen, en we zijn gaan rijden. Anders waren we, net als duizenden anderen, in gevangenissen terechtgekomen, en zouden we simpelweg verdwenen zijn...” “Dat was Syrië… We verbleven vijf jaar in Libanon, ik heb daar opnieuw de kost verdiend als tegelzetter en natuursteenverwerker. En toen ben ik met mijn gezin door de UNHCR (de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, red.) uitgekozen om naar Nederland te vertrekken, waar ik in 2016 een verblijfsstatus gekregen heb.” …Naar Nederland Dat inburgering in Nederland een tijdrovende kwestie is, blijkt niet alleen uit het feit dat er erg lang gewacht moest worden op de inburgeringscursus. “Tijdens de inburgeringscursus kon Khaled nog niet -zoals hij graag wilde – aan het werk,”, legt Jos Emons uit. “Eerst moest het diploma

er zijn. En dan duurt wachten lang…” Op 1 augustus startte het bedrijf. “En ik heb sindsdien zeven facturen uitgeschreven…” vertelt de ondernemer met enige trots. We gaan op bezoek bij één van de werken die hij onlangs afgerond heeft: het tegelwerk in een winkelpand. Khaled Akkari zoekt meteen naar een bezem… “Na mij zijn er weer anderen met inrichtingswerk aan het werk geweest…”, zegt hij, zijn ergernis over de rommel diplomatiek verbijtend. Ook dat is Nederland. Ambities? Khaled zou het liefst weer personeel aannemen, en mooi werk voor particulieren maken, maar hij is realistisch. “Eerst ga ik een tijd als zelfstandige werken, en leren hoe het hier werkt. Op termijn zou het kunnen dat ik vooral manager van mijn bedrijf ben, en dat ik vooral als voorman van de tegelzetters in mijn bedrijf fungeer. Maar zo ver is het nog niet, en ik vind het nog steeds leuk om zelf tegelwerk te maken! En verder…? Misschien kom ik ook weer een keer aan mijn hobby’s - koken, lekker eten en paardrijden – toe… Maar eerst wil ik mijn bedrijf goed in de markt zetten!” ■

www.akkaritegelzetbedrijf.nl

| SCHÃ&#x2013;NOX Q20 HYBRID

| De nieuwe formule voor meer ontspanning bij het verlijmen van tegels op anhydriet! |

| |www.schoenox.nl www.schoenox.de| |

NIEUW

januari 2021

Waterdichting in de natte ruimte: nu ‘mag’ het, straks moet het! In een groot deel van Europa is de ‘waterdichte badkamer’ al een vanzelfsprekendheid. En ook onze URL (zie op de BOVATIN-website) verwijst naar de NEN-EN 14981 en ETAG 022. Maar in Nederland zijn de normen nog tamelijk ‘zacht’, en dat leidt indirect tot schades en ook tot oneerlijke concurrentie: immers, wie een badkamer zónder waterdichting offreert, is al snel goedkoper dan de vakman die dat mét waterdichting doet. BOVATIN, de Vereniging Lijmen en Kitten (VLK) en het Technisch Centrum voor de Keramische Industrie (TCKI) willen nu de kwaliteit van alle tegelwerk in de natte ruimtes verbeteren en vochtproblemen door lekkende ondergronden voorkomen door een aanpassing van de URL. Even voor de duidelijkheid: wat IS een ‘waterdichte badkamer’? Veel klanten (ook professionele opgevers en architecten) verkeren nog wel eens in de veronderstelling dat een kitrandje of een ‘waterdichte (‘WD’) voeg’ daarvoor zorgt. Dat is dus onjuist; kit is een flexibele afwerking, die na een paar jaar vervangen moet worden. En een ‘WD’-voeg is in hoge mate waterwerend (meer dan een gewone voeg), maar zeker niet waterdicht. Ook een ‘kimband’ is geen garantie voor waterdichting. Immers, als dat kimband zich op een niet-waterdichte ondergrond bevindt, verplaatst het ‘lek’ zich slechts. Daarom wordt sinds enkele jaren door de tegelbranche aangestuurd op een badkamer die al waterdicht IS voordat de tegels erop aangebracht worden. Dat hoeft niet de gehele badkamer te zijn, maar op zijn minst het gedeelte waar het nat kan worden. Zeker in deze tijd van inloopdouches. Dit proces, al meer dan tien jaar geleden opgestart in samenwerking tussen VLK en BOVATIN, leidde al tot een aanbeveling in de vorm van de VLK-folder ‘Natte ruimte? Maak hem waterdicht!’. Nu per 1 januari 2022 de ‘Wet Kwaliteitborging voor het Bouwen’ in werking treedt, willen de deelnemers ervoor zorgen dat voor alle waterdichtende materialen, alle merken, alle tegelzetters en alle opdrachtgevers dezelfde uitgangspunten gaan gelden; uitgangspunten die ook aan de ‘borgers’ die de WKB uitvoeren, heldere handvatten voor hun kwaliteitstoets bieden. En uiteindelijk is hiermee de eindgebruiker zeker van een waterdichte natte ruimte. Verwachting is overigens dat het hiermee voor tegelzetbedrijven interessanter wordt om over het KOMO-Keurmerk voor tegelzetbedrijven te beschikken; verwacht mag immers worden dat van een tegelzetbedrijf dat over zo’n certificering beschikt, de werkprocessen al getoetst zijn, zodat de ‘borger’ zijn werk binnen een bouwwerk op een efficiëntere wijze (minder tijd, minder kosten) kan toetsen. ■ Wie meer wil weten over het KOMO keurmerk voor tegelzetbedrijven, kan contact opnemen met SKGIKOB of met BOVATIN juridisch adviseur mr. Teus Zanen (adresgegevens achterin dit blad).

Drie professionals over tegels en vloerverwarming Via het netwerk van onze geassocieerde leden – in dit geval van Dennis Platteel, country manager Benelux bij wedi Benelux – kwamen we terecht in het rurale deel van Zwolle, bij Ben ten Have (Bouwkostenbureau Ten Have). En hielden we bovendien netjes 1,5 meter van Johan Bredewold (Bredewold Onderhoudsbedrijf) en Peter Riethorst (Uniwarm). Bij de heer Ten Have is onlangs een tegelvloer gemaakt, met daaronder een wedi Preline XPS-platensysteem dat zowel de vloer van onderaf isoleert als sleuven biedt waarin je zó de vloerverwarmingsbuizen kunt plaatsen. We maakten drie tweeminuten-filmpjes voor de MeerwaardeVanTegelscampagne. Wat is het geheim van de heren…?

Bovatinfo

Ben ten Have: “Alleen al € 5.000,- tot 7.000,bezuinigd op voorwerk woonkamervloer!” Dat een tegelzetter tegels promoot, is natuurlijk niet zo vreemd. ‘Wij van WC-eend…’ Maar hoe denken andere vakdisciplines uit de Bouw, die met vloerverwarming te maken hebben, over tegels? Waarop baseren zij hun keuzes?

“Tegels hebben we gekozen omdat ze een minimale isolatiewaarde hebben, vertelt bouwkostenanalist Ben ten Have. We zijn te gast in zijn woonboerderij, waar een fraaie houtlookstrokentegel in de woonkamer ligt. De ‘zaagsneden’ zijn nog te zien… “De warmte uit het vloerverwarmingssysteem straalt zo ongehinderd en snel naar boven: het is uiteraard wel prettig dat, als je de kamertemperatuur iets hoger wilt hebben, het systeem ook snel reageert. Dat bleek in de praktijk inderdaad zo te werken! Bijkomend voordeel is: ik heb een bouwkostenbureau, dus ik zit vaak in de bouwkostenberekeningen. Dan praat je natuurlijk over de aanschafkosten, maar ook over de verbruikskosten: onderhoud en gebruik van energie. En dan zie je: voor de bouwkosten is het een heel slim systeem wat we hebben toegepast, want je hoeft de oude betonvloer er niet uit te halen. We konden vrij simpel die wedi-isolatieplaten op de vloer lijmen, dus we hoefden eigenlijk helemaal niets te breken. En er is volgens mij behoorlijk bespaard: op mijn woonkamer van ongeveer 45-50 vierkante meter bespaarden we met dit systeem alleen al in bouwkosten tussen de € 5.000,- en € 7.000,-! Vervolgens hebben we er een houtlook-tegel op geplaatst, die past bij de sfeer van de boerderij. En zo hebben we de behaaglijke sfeer, uitstraling en verwarming die we hier wilden…! En dat dus door deze combinatie. ”

januari 2021

Peter Riethorst (Uniwarm): “Met tegels kun je een lagere watertemperatuur hanteren!” Peter Riethorst (Uniwarm) levert met zijn bedrijf maatwerk in klimaatsystemen, ook waar ‘0 op de meter’ of gasloos/ CO2-neutraal de norm is/wordt. “Een goed voorbeeld van een duurzaam bouwproject waarbij wij betrokken waren is de renovatie van een villa in Rotterdam- Kralingen. Hier hebben we ons klimaatsysteem toegepast in alle ruimtes van de villa en deze aangesloten op een warmtepomp. Het systeem kon gemakkelijk op de houten balklaag worden neergelegd. Als er was gekozen voor een nat zandcement vloerwarverwarmingssystem was dit niet zomaar mogelijk geweest. De gehele vloerconstructie had in dat geval vervangen moeten worden omdat het systeem dan te zwaar is. Ons systeem heeft dus een hoop kosten bespaard.” Hoe dat werkt? “Wij leveren voor iedere situatie de juiste oplossing als het gaat om vloerverwarming of wandverwarming. De eindgebruiker bepaalt wat de afwerking van de vloer wordt, en daar anticiperen wij op. Daarnaast hebben we ook nog met de vloeropbouw te maken: soms is er sprake van een niet-geïsoleerde vloer, waarop vloerverwarming gelegd moet worden. Dan hebben wij deze isolatieplaat als alternatief.

Deze plaat heeft een minimale opbouwhoogte, en is uitermate geschikt voor tegels. Hij wordt ingezet in badkamers, maar ook op een niet-geïsoleerde ondervloer van beton, waar uiteindelijk vloerverwarming, met een afwerking van tegels, op komen. Dan hebben we eigenlijk de ideale combinatie, want een tegel heeft een optimale warmte-doorlaatbaarheid, wat

Bovatinfo

www.mo-b.nl

Specialist in

Natuursteen & Keramiek

Michel Oprey en Beisterveld voert het meest uitgebreide assortiment natuursteen en keramiek van de Benelux. De exclusiviteit van de producten wordt gegarandeerd door de jarenlange relaties die Michel Oprey & Beisterveld met haar toeleveranciers onderhoudt.

Bezoek onze Showroom Op twee locaties in Nederland vindt u een compleet overzicht van het beste wat er op het gebied van natuursteen en keramiek op dit moment in de wereld te verkrijgen is! Of bezoek onze website: www.mo-b.nl

Vianen, Utrecht

Echt, Limburg

Natuursteen en keramiek

januari 2021

betekent dat je een maximale afgifte hebt van je vloerverwarming, en ook een heel snelle reactie. Het is elementaire natuurkunde, en het staat ook gewoon in onze tabellen: met tegels kun je 83 Watt per vierkante meter leveren, met PVC 62, en met hout 49 (uitgaande van 35 graden gemiddelde watertemperatuur en 20 graden ruimte temperatuur). En, wil je dan direct, of op den duur, je vloerverwarming koppelen aan een warmtepomp, dan kun je ook met een lagere watertemperatuur je woning verwarmen dankzij die tegels, met hun hogere warmte-doorlaatbaarheid. Immers, hoe lager de watertemperatuur is die de warmtepomp moet produceren, hoe hoger het rendement van de warmtepomp. Trouwens, als je met een warmtepomp werkt, zeker als je een grondgebonden warmtepomp hebt, dan krijg je als het ware in de zomer de koeling er gratis bij! Dan kun je namelijk ook koelen vanuit je vloer, ‘topkoeling’ heet dat, omdat de pieken van je ruimtetemperatuur worden afgetopt. En zo heb je ook een behaaglijke binnentemperatuur hebt in de zomer.” Johan Bredewold (Onderhoudsbedrijf Bredewold): “Systeem wel checken zodra het in gebruik is!” Onderhoudsbedrijf Bredewold is een allround onderhoudsbedrijf: Johan Bredewold kan gebeld worden voor een reparatie aan een cv-installatie tot een complete verbouwing met begeleiding. Hij heeft onder andere de vloer en vloerverwarming bij Ben ten Have gemaakt. “Bij een opbouw-systeemvloer is de opbouwhoogte belangrijk: je zit immers met de deuren, de overgang naar de keuken, de optredes… Ik adviseer vaak: denk eens na over tegels… tegels heb je tegenwoordig immers in iedere uitstraling. Dus daarvoor hoef je niet meer uit te wijken naar bijvoorbeeld PVC: elke print is mogelijk. Plus: de warmtedoorgifte van een tegel is veel hoger, de RC-waarde van een tegel is 0, een tegel laat de warmte volledig door! Dat maakt een vloerverwarmingssysteem zo veel mooier… je hebt een heel korte reactietijd, dat is een groot voordeel voor mensen. Je vloer voelt gelijk fijn aan, behaaglijk, hij is snel op temperatuur. Het is ook een fijn systeem voor gebruik met een warmtepomp, want je kunt op een lage temperatuur stoken; het kan al behaaglijk zijn met een watertemperatuur van 35 graden.” Ook Johan Bredewold vindt service een belangrijk aandachtspunt. “Het is belangrijk dat, wanneer je zo’n vloersysteem aangelegd hebt, je ook checkt hoe het werkt. Daar gebruik ik deze warmtebeeldcamera voor. Want er kan altijd ergens lucht in de leidingen zitten, of een bepaald deel krijgt onvoldoende doorstroming. Dan kun je dat eenvoudig binnen het systeem verhelpen of bijregelen… Maar je moet wel weten wat er aan de hand is, anders gebruik je je systeem niet efficiënt!”■

Dennis Platteel (wedi):

permanent bezig met vragen uit de marktâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;Śzoals video-instructie op jouw werkplek!

januari 2021

Bovatinfo

Wanneer je wedi’s country manager Benelux Dennis Platteel spreekt, zie je eigenlijk aan hem dat er eigenlijk permanent een paar nieuwe ideeën ‘op het vuur staan’. En als jij een suggestie hebt voor een toepassing of product, dan komt dat meteen in de wachtrij voor dat zelfde vuurtje. “Ja, ik ben zo, en wedi is ook een bedrijf waar dat past. Al is een voorwaarde voor nieuwe ideeën wèl dat er aan de andere kant ook wat geld verdiend wordt!” We zijn in een eenvoudige bedrijfsunit, dichtbij Dennis’ woonhuis. Er staan folders, maar er staan vooral filmlampen en een filmstatief met een gimbal (elektronisch meebewegende telefoonhouder, voorheen ‘stabiliser’ genoemd in de filmwereld). Wat gebeurt hier…? We kijken natuurlijk ook naar hoe wedi het doet in de campagne ‘Meerwaarde van Tegels’, want in november/december legden drie wedi-afnemers via Facebook ieder aan zo’n 50.000 kijkers (cijfers op basis van eerdere resultaten) uit waarom je maar beter tegels op je vloerverwarming kunt kiezen…!

Instructie heb je vooral nodig als je bezig bent…! “Natuurlijk geven ook wij trainingen. En staan er wediinstructiefilmpjes op Youtube. Maar hoe gaat het in de praktijk: je merkt pas wat je niet weet als je het doet. Bij je klant. Of je loopt tegen een onverwachte situatie aan. Nou, dan kun je natuurlijk bellen. En een fotootje appen. En dan leggen wij uit hoe het werkt. ‘Ja, maar hoe ziet dat er dan uit?’, vraag jij dan. Nou, dan leggen we het weer uit. En anders moet je een afspraak maken, en komen we desnoods even naar de andere kant van het land. ‘Ja, maar daar kan ik niet op wachten!’, zeg jij dan…” Dennis glimlacht even. “Nou, zo ziet een idee er dus uit! Rick van der Vloet, onze technisch verkoopadviseur Nederland, wist de oplossing: online video-instructie op

de werkplek. Nou, we moesten toch een locatie hebben voor trainingen, en een opslagplaats voor demomateriaal, catalogussen en folders… ‘Wat heb je nodig?’, vroeg ik. ‘Lampen, een gimbal en een goede telefoon…!’. De Duitse directeur van wedi vond het ook een prima plan. ‘Als jij erin gelooft, mag je het doen!’ Dus we hebben een paar opstellingen gemaakt, en Rick kan nu bij een vraag in plaats van een afspraak te maken en het hele land door te rijden, hiervandaan meteen en ter plekke advies en visuele instructie geven via Whatsapp, Facetime of wat jij maar gebruikt!” De gimbal volgt de bewegingen van de instructeur, dus een tweede man als filmer is niet nodig. Ofwel: zo ingewikkeld hoeft het ei van Columbus niet te zijn…

januari 2021

“ik, jij, de tegelzetters zijn meestal geen verwarmingsspecialisten. Daarom is het belangrijk om specialisten in je netwerk te hebben”

Bouwtradities en innovatie: hoe verzilver je de meerwaarde van tegels? In het artikel over Ben ten Have, Johan Bredewold en Peter Riethorst elders in dit blad, maken de heren duidelijk hoe een traditioneel product als tegels juist als productCOMBINATIE een totaal nieuwe markt aanboort. “Stel: je hebt een woning, en de wanden (ja, ook die!) en vloeren zijn koud en niet geïsoleerd. Daar verlies je dus energie. Nou, dan zijn tegels niet het eerste waar je aan denkt… (veel consumenten associëren tegels allereerst met ‘koud’, zie ook de Meerwaarde van tegels-facebookpagina, red.) maar in combinatie met een vloerverwarming en de wediplaten ontstaat ineens een systeem waarmee je energiezuinig verwarmt, waterdicht maakt, isoleert EN je vloer akoestisch ontkoppelt!” Dat zijn wel even wat claims… “De wediplaat is een extreem stabiele, gewapende plaat die, ook al zitten je de verwarmingsen andere leidingen er ingefreesd, toch hun vorm en stabiliteit behouden. En, met de wedi Nonstep contactgeluidsisolatie is je vloer meteen akoestisch ontkoppeld en sla je dus nog meer vliegen in één stap… je hebt het over een geluidsisolerende werking van 16 dB, ook in combinatie met tegels! Volgens mij is dit ook het antwoord op vragen van héél veel verhuurders, bouwers en bewoners van appartementen… Tel hier nog eens het zeer geringe gewicht bij op, plus dat het echt supermakkelijk is om aan te brengen, tegen relatief geringe bouwkosten… wediplaten zijn bovendien waterdicht. Dus met een kimafdichting achter de plint en een afvoer is iedere vloer ‘automatisch’ een oversized waterdichte douchevloer!”

Niet alleen voor ‘0 op de meter’! “Sommige mensen denken dat je zo’n klimaatregelende tegelvloer alleen in nieuwe ‘0 op de meter’-woningen moet willen. Maar IEDERE woning is gebaat bij een goede isolatie, en zo’n verwarmingssysteem, al of niet met warmtepomp! Onze platen zorgen dat de kou of warmte van buiten of van onderen(!) je woning niet binnenkomt. En jouw verwarmingsleidingen raken dus ook hun warmte niet kwijt aan die koude ondergrond. Hoe dikker de platen, hoe hoger de isolatie- ofwel RD-waarde. En jouw vloertegels, die juist een RD-waarde van 0 hebben, laten die warmte dus snel en goed door! En ook nog op een prettige manier… Kijk, ik ben een zeiler. Weet je hoe je een kajuit prettig verwarmt? Door een keramische bloempot ondersteboven op je gasfornuis of kachel te zetten. Dat ding wordt warm, geeft zijn warmte geleidelijk af en in no time is je kajuit behaaglijk…! Ja, zo werkt het ook met tegels. Voor de duidelijkheid: ik, jij, de tegelzetters zijn meestal geen verwarmingsspecialisten. Daarom is het belangrijk om specialisten in je netwerk te hebben. Peter Riethorst van Uniwarm is zo’n relatie voor mij. Die weet ook alles over de techniek voorafgaand aan jouw vloersysteem, inclusief de warmtepomp. ” BIM, EPD, wen er maar aan! “Wat je namelijk steeds meer ziet, is dat iedereen die in BIM (Building Information Modeling) digitaal samenwerkt, gevraagd wordt om een verklaring omtrent je materiaaleigenschappen. Dat kan gaan om footprint, isolatiewaarden, stijfheid, enzovoorts. Daarbij wil ik dat zoveel mogelijk samendoen met

Bovatinfo

januari 2021

de installateur en de anderen die meewerken aan de opbouw – in dit geval dus de totale tegelvloer met klimaatregelend vloersysteem. Zodat jij gewoon je inhoud kunt aanleveren. Ook dat scheelt! Tegelzetters moeten al vaak hun offerte invoeren in een digitaal systeem… op termijn wordt dat gewoon de standaardsituatie bij nieuwbouw. Over een paar jaar is iedereen eraan gewend, let maar op! Er wordt ook al lang gewerkt aan materiaalpaspoorten en aan een nationale Geharmoniseerde Database, waarmee je de optelsom van materialen en milieueffecten van een te ontwikkelen gebouw kunt maken. Denken wij volop in mee, zodat als het standaard wordt, we jou daarbij kunnen ondersteunen als erom gevraagd wordt. En je goed scoort met ons materiaal! Voor wedi hebben we die exercitie namelijk al lang gedaan – we gebruiken bij de productie grondstoffen uit de regio, we kopen geen energie meer in omdat zonnepanelen in onze energiebehoefte voorzien, we hebben geen CO2-uitstoot, ons product bestaat voor een belangrijk deel uit hergebruikte materialen – en dat komt in je EPD, je Energie Prestatie Declaratie, terecht. Die samen met de prestaties van jouw systeem in BIM terechtkomen. Zo werkt dat nu al, en binnenkort nog meer!” wedi Expert worden…? Op de demonstratielocatie staan een banner met daarop een Grote Vriendelijk Reus, en daarbij ‘wedi Experts’. Die kenden we nog niet! “We zijn daarmee gestart op 1 januari 2020, maar dat is door Corona nog niet helemaal op gang gekomen. Maar het gaat wel door! Het idee: we verzamelen vaklieden die echt een keus gemaakt hebben voor bijvoorbeeld tegelwerk, die graag met wedi werken en die het materiaal willen verwerken zoals het moet. Die vragen wij om wedi Expert te worden. Een expert doet alles op de voorgeschreven wijze, voldoet daarmee aan alle weten regelgeving, en werkt volgens een checklist die voldoet aan de bekende DIN 18534-norm ‘Abdichtung von Innenraümen’. Uitgangspunt: niet betegelen en zo waterdicht maken, maar eerst waterdicht maken en dan betegelen! Dan geven wij op onze beurt 10 jaar garantie op hun werk, 15 jaar garantie als het werk de natte cel betreft, en 20 jaar als het om de gehele badkamer gaat. Zij hebben namelijk een training van één dag gevolgd, en kunnen dan, zo blijkt ook in de praktijk, ons systeem volgens de voorschriften aanbrengen. Is er dan lekkage of een ander technisch systeem-probleem, en is er volgens de regels gewerkt, dan nemen wij de volledige garantie op ons: sloop, materiaal, herbouw. Nee, de economische schade - bijvoorbeeld het niet kunnen verhuren van een hotelkamer – blijft daarbij buiten beschouwing. Ofwel, hij kan een keurig certificaat bij zijn werk afgeven, dat straks ook een rol kan spelen in de Wet Kwaliteitsborging! Overdreven? Wat mij betreft niet. Er wordt tegenwoordig veel intensiever gebruik gemaakt van een badkamer dan in de tijd dat jullie URL voor het eerst gepubliceerd werd… En schade in een badkamer heeft gewoon erg veel gevolgen, die je op een eenvoudige manier vóór kunt zijn! Je moet bijvoorbeeld ook rekening houden met het feit dat de damp die ontstaat als jij staat te douchen, óók door je voegen dringt. Nog makkelijker dan water, want dampmoleculen zijn kleiner!”

En zo kwam ongeveer alles ter sprake wat er mis kan gaan bij tegelwerk EN waar wedi allang oplossingen voor heeft. Zodat jij als tegelzetter je vakkennis aantoonbaar kunt verrijken met de kennis van dit familiebedrijf. Al moet je wel oppassen wanneer je een probleem bij Dennis meldt… want hij komt er met een oplossing bij je op terug. Altijd! ■

www.wedi.de

Bovatinfo

M A RT S E H FOR TFESSIONAL P RO

Bostik op Europese snelheid BOSTIK PRESENTEERT HET NIEUWE EUROPESE ASSORTIMENT

NIEUW IN HET EUROPESE ASSORTIMENT

UNIVERSELE EGALINE MET HOGE DRUKSTERKTE (C30-F7)

ONVERSLAANBARE PRIJS-KWALITEIT

januari 2021

Raab Karcher: nieuwste geassocieerd lid …en binnenkort de ‘echte’ kennismaking…! Een bouwmaterialenhandel met 32 vestigingen in Nederland, onderdeel van Saint-Gobain (net als bouwchemie-producent Weber Beamix en Tegelgroep Nederland), zien tegels als een belangrijk onderdeel van het assortiment, en zijn soms zelfs een full-service leverancier die regelmatig met tegelzetbedrijven en (ook eigen) tegelzetters samenwerkt om de producten tot en met op de wand en vloer verwerkt te leveren… Waarbij logischerwijs een zestal showrooms met daarin een waaier aan badkamer- en andere opstellingen een rol in het handelsproces speelt. Sinds 1 januari is Raab Karcher een geassocieerd lid van BOVATIN, dus we maken – nu even in het kort, binnenkort op locatie – kennis met Kees de Visser, manager UCASA regio Zuid-West Nederland bij Raab Karcher. Eindejaarsdrukte… December 2020, met al zijn gezondheidsvoorschriften, was nu eenmaal een lastige tijd voor een werkbezoek (nog even los van de gebruikelijke eindejaarsdrukte), dus de ‘echte’ kennismaking stellen we nog even uit. “We kijken uit naar de samenwerking met BOVATIN!”, stelt Kees de Visser. “Het is voor ons als leverancier van tegels belangrijk om ook de verwerkers goed te kennen; de tegels zelf zijn immers een halfproduct, pas na het werk van de tegelzetter is het een eindproduct.

Als bouwmaterialenhandel leveren wij natuurlijk vooral halfproducten. Maar in onze bedrijfsfilosofie past het ook om, als de klant dat van ons vraagt, de tegels en zelfs een complete badkamer of – zoals jullie in de campagne ‘Meerwaarde van tegels promoten – een complete klimaatregelende tegelvloer voor een woning te leveren. Dat doen we bijvoorbeeld vaak in renovatie- of nieuwbouwprojecten, maar ook bij koopwoningen waar een ‘kopers-keuze’ model gehanteerd wordt. Dus wij zijn ook vaak opdrachtgever van tegelzetbedrijven.”

Wat gaan we zien in Middelburg…? “Als je langskomt in onze keuken en sanitair showroom in Middelburg, kunnen we je daar veel inspiratie bieden! Motto by Mosa, een waaier aan topmerken, RAKO, ons kostenefficiënte huismerk…,”, legt Kees de Visser uit. “Op de website staat alles over hoe we onze klanten terzijde staan als het gaat om onze just-in-time leveringssystematiek, onze ‘runners’, levering op de verdieping van de werkplek, onze ‘take-it-bag’, en zelfs ondersteuning bij offertes, LEAN-planning, en productalternatieven… Maar bij ons op locatie kun je zien hoe het in de praktijk werkt. En met een beetje geluk kom je die dag ook één of meer BOVATIN-leden tegen… Kunnen die je vertellen of wat wij beloven ook in de praktijk ‘werkt’!” Bent u al nieuwsgierig? Wij wel… Op de website wordt in ieder geval al het nodige beloofd! Dat belooft wat. ■

www.RaabKarcher.nl

Bovatinfo

Jasba-PATTERN (uitvoering VOLA)

DE HYGIËNISCHE TEGEL DUURZAME VOORDELEN › Moeiteloos schoonmaken: bespaart tijd en schoonmaakmiddel

› Antibacterieel: zorgt voor hygiënische reiniging

› Schone lucht: heeft een positief effect op het binnenklimaat › Slimme technologie voor optimale woonkwaliteit

Met Hytect kunnen mensen met een allergie rustig doorademen, kunnen ouders hun baby‘s gerust op de vloer laten kruipen en kunnen dierenvrienden in een handomdraai de sporen van hun viervoeters wegwerken. Want onze innovatieve technologie gaat bacteriën, schimmels en ziektekiemen tegen, breekt schadelijke stoffen in de lucht af, en zorgt ervoor dat vuil moeiteloos kan worden verwijderd. Omdat Hytect vast in het glazuur wordt ingebrand, blijft het effect permanent behouden.

www.hytect.com

januari 2021

De tegelbranche groeit, de vergunningverlening stagneert. Dus? Het rapport van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) ‘Trends op de bouwpersoneelsmarkt 2020-2024’ bevat zeker voor de tegelbranche een paar aandachtspunten. Waar tijdens de vorige (banken)crisis de totale Bouw over de gehele linie nog stevig getroffen werd, blijft dat nu zeer beperkt. En de werkgelegenheid in tegelbranche is eigenlijk alleen maar gestegen. Zo nam het aantal werknemers sinds 2018 toe van 3.000 via 3.250 in 2019 naar 3.420 in 2020; het aantal zelfstandigen steeg geleidelijk van 4.500 naar 4.890. Hierbij zijn overigens alle bedrijven meegerekend die (ook) tegelwerk als activiteit vermelden.

Dus…? Als in 2021 het coronavirus geleidelijk wordt teruggedrongen en de contactbeperkende maatregelen kunnen worden afgebouwd, zal ook de economie zich gaan herstellen. Met het aantrekken van de economische groei zal de bouwproductie - zoals ook na de banken- en de eurocrisis - een krachtig herstel laten zien richting structurele niveaus, waarbij ook nog inhaalvraag zal plaatsvinden van eerder uitgestelde investeringen. Mede ondersteund door verduurzamingsmaatregelen groeit de totale bouwproductie in de periode 2022-2024 dan met gemiddeld 5% per jaar. De sterkste groei zal worden gerealiseerd bij de nieuwbouw van woningen. En ook dat betekent – wanneer we ons marktaandeel blijven versterken – meer tegelwerk. Dit als we uitsluitend de conclusies van het EIB volgen.

herstel van de werkgelegenheid ook het aantal BBL-leerlingen met een bouwopleiding weer toegenomen. Het is de verwachting dat volgend jaar het aantal BBL-leerlingen kortstondig zou kunnen terugvallen, maar dat hierna bij de verwachte groei van de werkgelegenheid dit aantal weer verder zal gaan toenemen. Het komende jaar ligt de uitdaging vooral bij het in stand houden van de vraag en het kunnen aanbieden van voldoende leerlingplaatsen. Op middellange termijn neemt de vraag naar personeel weer duidelijk toe. Bij een afname van het totaal aantal MBO-leerlingen zal het aandeel van de bouwopleidingen binnen het MBO dan weer moeten toenemen. De instroom vanuit de opleidingen (voornamelijk MBO, maar ook HBO en WO) levert de komende vier jaar bijna 50.000 arbeidskrachten aan nieuw aanbod op. Iedere inspanning door de bouwsector die de instroom vanuit opleidingen vergroot, verkleint de benodigde zijinstroom in toekomstige jaren.

Opleiden! Maar, tijdens de banken- en eurocrisis is het aantal BBLleerlingen met een bouwopleiding door minder aanbod bij de bouwbedrijven in continu tempo afgenomen. Het verlies aan werkgelegenheid was tweemaal zo sterk bij jongeren tot 25 jaar als bij de overige leeftijdsgroepen. Na deze crises is met het

Buitenlandse uitzendkrachten? In 2020 en 2021 wordt de inzet van buitenlandse arbeidskrachten (vooral uitzendkrachten) relatief zwaar getroffen. Het aantal buitenlandse arbeidskrachten neemt in deze jaren met 10.000 af en neemt hiermee 40% van het totale banenverlies voor zijn rekening. Het merendeel van de getroffen arbeidskrachten keert

januari 2021

terug naar het thuisland of zoekt elders werk. Met het aantrekken van de arbeidsvraag in de periode 2022-2024 zal ook de inzet van buitenlandse arbeidskrachten weer toenemen. Het is de verwachting dat het aantal buitenlandse arbeidskrachten dan ook weer snel oploopt van 39.000 in 2021 tot 53.000 in 2024, 4.000 meer dan in 2019. Zij-instroom: nauwelijks nodig, tenzij we geen instroom realiseren In 2021 stromen er per saldo mensen de sector uit. Pas vanaf 2022 is er weer behoefte aan zij-instroom vanuit andere binnenlandse sectoren om de totale instroombehoefte van bijna 75.000 arbeidskrachten in deze jaren op te kunnen vangen. De benodigde zij-instroom loopt sterk op tot bijna 13.000 in 2024. Dit vergt van de sector opnieuw stevige inspanningen om deze mensen van buiten de sector aan te trekken. Hoe beter de sector er in slaagt om het aantal leerlingen met een bouwopleidingen in stand te houden, des te minder is de resterende opgave voor de benodigde zij-instroom. Wat dus betekent dat ook de tegelbranche er wijs aan doet om zelfs anticyclisch (tegen de economische trend in) te blijven opleiden, ook al kost dat ieder bedrijf – gezien de relatief hoge kosten van een leerling – geld. Het alternatief – zodra ze nodig zijn, goedkope uitzendkrachten zonder opleiding – is in deze branche vrijwel nooit een oplossing. De ontwikkelingen in het MBO laten het effect zien: leerlingen en andere jonge werknemers werden het zwaarst getroffen. Uit meer gedetailleerde informatie over werknemers in de uitvoerende bouw blijkt dat vooral jongeren onder de 25 jaar sterk door beide crises werden geraakt. Deze groep werknemers had

in 2008 een aandeel van ruim 15% in het totale personeelbestand. Tussen 2008 en 2014 nam het aantal werknemers in deze leeftijdscategorie met meer dan 60% af, terwijl de oudere leeftijdsgroep met gemiddeld 30% afnam. Tijdens crisisperioden met sterke terugval in arbeidsvraag wordt vooral de instroom van jong bouwplaatspersoneel in de bouw zwaar getroffen. De BBL-opleidingen leveren een belangrijke bijdrage aan deze instroom. Tijdens de banken- en eurocrisis liep het aantal mboleerlingen met een bouwgerelateerde opleiding veel sterker terug dan de totale werkgelegenheid in de bouw (figuur 2.9). In 2008 bedroeg het aantal leerlingen op deze opleidingen ruim 50.000 leerlingen, van wie bijna 40.000 op de BBL-opleiding. Voor bedrijven was het te duur om de leerlingplaatsen in stand te houden. In 2014 was het aantal leerlingen gedaald met ruim 20.000 tot circa 30.000. De daling was volledig geconcentreerd bij het aantal BBL-leerlingen, waarbij de leerling vier dagen per week tegen betaling werk verricht bij een bedrijf en de andere dag naar school gaat. Het aantal BOL-leerlingen nam bij bedrijven iets toe. Met de enorme daling van het aantal BBL-leerlingen liep ook de instroom van jongeren sterk terug. Toen de arbeidsvraag tijdens het herstel na beide crises snel opliep nam ook het aantal leerlingen met enige vertraging weer toe. De instroom vanuit de bouwopleidingen was echter te beperkt om te voorkomen dat de spanning op de bouwarbeidsmarkt snel opliep. OZP-ers en ZZP-ers ZZP-ers in de Bouw verdienen gemiddeld fors minder dan werknemers, zien bij crisis hun inkomen sterker teruglopen en hebben onvoldoende geld om bij inkomensverlies of ziekte in hun bestaan te voorzien. Zagen werknemers hun gemiddelde inkomen met 20% toenemen tot € 44.000,-, ZZP-ers zijn nog aan het herstellen van de dip en komen daar niet aan. Dit zal zo ook zijn

Voor meer informatie kijk op

tegelgroep.nl

Tegelgroep Nederland biedt een compleet pakket van producten en diensten voor elk denkbare toepassing met tegels. Voor zowel binnen als buiten.

Elk denkbare toepassing, zowel binnen als buiten

Technologische & esthetische ontwikkelingen, kwaliteit, duurzaamheid en service staan altijd voorop. Met een ijzersterke reputatie op het gebied van logistieke performance, succesvolle innovaties en intensieve samenwerkingen.

Tegelgroep Nederland: partner van en voor Bovatin.

IJzersterke logistieke performance

Intensieve samenwerkingen Tegelgroep Nederland. Postbus 19 6674 ZG Herveld. T. +31(0) 488 470 600 F. +31(0) 488 470 601 info@tegelgroep.nl www.tegelgroep.nl

januari 2021

voor de zogenaamde ‘bruto werknemers’ in de tegelbranche. Onze verwachting is echter dat voor de OZP-ers in de tegelbranche die zelf werk aannemen en in ketens samenwerken, dit een heel ander verhaal is: de particuliere opdrachtgever in het hogere segment bleef immers onveranderd actief. Aannemersfederatie: “Is dit de storm voor de stilte…?” Zo ziet het er dus eigenlijk toch – behalve voor de ‘bruto werknemer/ZZP-er’ - best goed uit. Maar zoomen we in op de directe omgeving van de tegelbranche, dan kan dat ook anders uitpakken. Die conclusie kun je bijvoorbeeld trekken als je in ogenschouw neemt dat de tegelbranche momenteel eigenlijk goed draait, terwijl (vooral) de Infra-branche – die zijn werk ook ver-

In de wandelgangen is te horen dat de vergunningverlening bij gemeenten vrijwel stil is gevallen – ook al doordat het ‘thuiswerken’ de complete machine stillegt. richt bij het bouwrijp maken van bouwterreinen – met terugloop te maken heeft. Hoe dat komt? Ontwikkelaars en investeerders twijfelen, en trekken opdrachten in. In de wandelgangen is te horen dat de vergunningverlening bij gemeenten vrijwel stil is gevallen – ook al doordat het ‘thuiswerken’ de complete machine stillegt. Tel daar bij op dat, zeker nu scherpere maatre-

gelen zijn genomen door het Kabinet, de toekomst voor veel bouwen infra-ondernemers toch al steeds onzekerder wordt. Alles staat of valt met het verkrijgen van opdrachten en geoormerkte geld hiervoor bij gemeenten. Maar ook een soepeler verloop van vergunningprocedures en bereikbaarheid van gemeenteambtenaren, de beschikbaarheid van bouwgrond zijn dus cruciaal. De stikstof-problematiek lijkt echter inmiddels tot het verleden te behoren (behalve de uitvoering van het regeringsbeleid dan…). In algemene zin hebben de meeste ondernemers in de bouwbranches nog werk, echter zeer uiteenlopend: van veel werk bij verschillende typen bouwbedrijven en steeds schaarser wordende opdrachten, tot opdrachten vaak onder de prijs, in met name de infrabranches. Hier zijn ook de eerste ontslagen voor medewerkers in zicht. In de infra blijkt ook dat niet altijd een oplossing voorhanden is om opdrachten naar voren te kunnen halen. Het Rijk zou mee moeten kijken met gemeenten/provincies hoe oplossingen te vinden. Hier voert de Aannemersfederatie gesprekken over met het Rijk. En dus zal de tegelbranche, zo denken wij, een waaier aan kansen moeten blijven bouwen, zowel door middel van het zorgen voor instroom van jonge vaklieden – wat immers als de vraag straks ‘ineens’ weer toeneemt, en wij hebben geen vaklieden? - tot aan het creëren van nieuw marktaandeel, zoals we dat momenteel doen met onze ‘meerwaarde’-campagne. En de verontrustende geluiden uit de infra-branche lijken, nu we zelf het werk niet aan kunnen, dan wel ver van ons bed, maar zijn dus welgeteld maximaal een jaar of twee van ons bed verwijderd. Belangrijk dus om wát we doen, met verstand te doen. BOVATIN houdt de trends in de gaten, en via de Aannemersfederatie laten we ons geluid horen – en u hoort het van ons.!” ■

Bovatinfo

IG EEN V O UD A A R! B K R E W R VE

CODEX X-FUSION

De 3-componenten design epoxy voegen lijmmortel die eenvoudig te verwerken is. Beschikbaar in bijna 20 kleuren.

Meer informatie

www.codex-x.nl

codex | A brand of Uzin Utz Group

januari 2021

‘Zwaarwerkregeling’: eerder stoppen na jaren zwaar werk? Het kan! Vanaf 1 januari 2021 kunnen bouwplaatsmedewerkers die vallen onder de cao Bouw & Infra – dus ook tegelzetters - maximaal 3 jaar vóór de AOW-leeftijd stoppen met werken. Deze CAOafspraak noemen we de zwaarwerkregeling. Op de website www.zwaarwerkregeling.nl worden de regeling en voorwaarden toegelicht voor werknemers en werkgevers. En heb je nog vragen? Beleidsmedewerker arbeidsvoorwaarden & sociale zaken Alie Dijkstra – sinds maart 2019 in dienst bij de Aannemersfederatie - heeft de antwoorden.

Nog regelmatig aanpassingen Een – voor de verandering! – tamelijk overzichtelijke regeling, zo blijkt wanneer je de website bekijkt. “Toch wordt de FAQsectie van de website nog iedere week aangepast, want er blijken altijd nog wel wat bijzondere situaties te zijn.”, legt Alie Dijkstra uit. “En het antwoord dat we op iedere vraag geven moet wel voor iedereen hetzelfde zijn, dus de CAO-partijen stemmen nog regelmatig bijzondere situaties af. Denk maar aan werknemers die ook part-time ondernemer zijn, al of niet in de bouw… We hebben trouwens nèt een rekentool op de website geplaatst! De regeling in het kort De website is overzichtelijk verdeeld in een afdeling voor werkgevers en één voor werknemers. Werkgevers kunnen met vragen bij hun brancheorganisatie of koepel (zoals de Aannemersfederatie) terecht, werknemers bij hun vakbond. Werkgevers kunnen ook een folder van de website downloaden en uitprinten; veel medewerkers lezen immers graag ‘van papier’. Wat houdt de regeling in: • Bouwplaatsmedewerkers kunnen maximaal 3 jaar voor hun AOW-leeftijd stoppen met werken • Het uitkeringsbedrag is 21.200 euro bruto per volledig jaar dat eerder wordt gestopt • Instromen in de regeling kan van 1 januari 2021 tot en met 31 december 2025. Het initiatief voor een aanvraag ligt bij de werknemer. Maar het staat de werkgever natuurlijk vrij (en het is ook wel netjes) om zijn oudere werknemer(s) erop te wijzen.

Bovatinfo

GEBERIT CLEANLINE

DE DOUCHEGOOT DIE JE SNELHEID VERGROOT

Een installatie voert u natuurlijk het liefst uit in zo min mogelijk tijd. Daarom hebben wij onze CleanLine douchevloergoten in de fabriek al voorzien van een waterdicht afdichtingsfolie. Daarnaast is het onderhoud eenvoudig, omdat de douchegoot een open profiel heeft dat het water direct naar de afvoer brengt. De kamvormige haarzeef in de afvoer is bovendien snel te verwijderen en af te spoelen. Kiezen voor CleanLine is dus kiezen voor maximale snelheid Ã©n betrouwbaarheid. Slim bekeken!

SLIM BEKEKEN

www.geberit.nl/cleanline

SLIM BEKEKEN

januari 2021

Korte lijnen, ook straks bij de testfase van de Wet DBA! Dat de afstemming zo soepel verloopt, komt ook doordat Alie Dijkstra namens de Aannemersfederatie de ‘spin in het web’ is als het gaat om de CAO-onderhandelingen. Dijkstra: “Die bereiden we altijd voor met onze beleidsadviescommissie, waarin ook BOVATIN vertegenwoordigd is. Zo weten we wat onze achterban wel en niet wil. Tijdens de onderhandelingen wordt deze commissie op de hoogte gehouden en als er een resultaat is krijgen zij dat ook voorgelegd. Bij de Zwaarwerkregeling, die immers afgesloten is door de CAO-partijen, hielp het bovendien dat deze website echt een gezamenlijk initiatief was.” Dankzij haar netwerk is Dijkstra straks ook een prima vraagbaak voor de leden van BOVATIN als het gaat om bijvoorbeeld de invoering van de Wet DBA, die immers nu echt de testfase in gaat: “Wanneer jullie leden – zowel de ZZP-ers als de OZP-ers die vaak ZZP-ers inschakelen als grotere bedrijven! – vragen

hebben, kan ik ze vaak meer vertellen dan er in de papieren wet staat, omdat ik ook de mensen spreek die de wet opstellen. Dankzij die korte lijnen kan ik ook uitleggen wat er tussen de regels door bedoeld wordt!” Voor informatie: Aannemersfederatie, Alie Dijkstra

dijkstra@aannemersfederatie.nl Telefonisch op ma, di, wo.morgen en do.: Tel. 06 -12 456 076 ■ www.zwaarwerkregeling.nl

De eerste digitale Algemene Leden Vergadering… Het mag dan een trend zijn, maar – de digitale ‘Teams’-versie van de Algemene Ledenvergadering van BOVATIN van 22 oktober 2020 was, als het aan voorzitter Gerard Reus ligt, een eenmalige zaak. “Een bond als de onze hoort simpelweg een Jaarvergadering te hebben, om de jaarstukken vast te stellen. Dat is ook keurig gebeurd, met dank aan de Kascommissie. .Iedereen heeft via de Nieuwsbrief het verslag ontvangen. Maar ja… Ik kies toch voor de gezelligheid van een live-vergadering. Het is belangrijk voor ons bestuur om de leden ook informeel te spreken, kennis uit te wisselen en signalen uit de branche te

horen. Daarnaast-we hebben nog steeds een jubileum te vieren, en dat gaan we doen ook! Als de regels het toestaan, zullen we in vermoedelijk de tweede week van september een ‘gewone’ ALV en Jaardag organiseren, en zoals afgesproken, met MOSA als gastheer…!” ■

& ’s st a em om h T oek T

Tegels, steeds meer een factor in het totale ontwerp! Porseleinen tegels en slabs zie je ook in Nederland steeds meer BUITEN de badkamer. Ze spelen een rol in interieurontwerp, meubels en architecturale toepassingen. In plaats van een louter functionele oplossing voor vloeren wandbekleding worden ze steeds meer een onontkoombaar architectonisch onderdeel van interieurprojecten. Tegels met afwisselende kleuren en afwerkingen zijn in staat muren om te toveren tot een soort interieurlandschap, terwijl ze ook steeds vaker worden gebruikt voor tafels en keukenbladen, planken en stoelen. Ze zijn zelfs het canvas geworden waarop ontwerpers – en showroomeigenaren! - hun originele keramische tapijten maken. En last but not least: gekleurde tegels - vaak gekozen in dichte, verzadigde tinten - kunnen worden gebruikt als middel om ruimtes met verschillende functies te scheiden: de grens tussen twee verschillende kleuren kan het einde van het ene functionele gebied en het begin van een andere betekenen.

Contrastrijke series!

Ook al kunt u pas weer in september 2021 de nieuwste ontwerpen op CERSAIE bekijken, de Italiaanse fabrikanten en hun ontwerpers zitten niet stil. Ze hebben zich gerealiseerd dat ze met hun collecties de ontwerpers en de showrooms in staat hebben te stellen om hun creativiteit ook al BINNEN de grenzen van een enkele serie de vrije loop te laten. Dus zijn de nieuwste tegelcollecties niet langer alleen in verwante tinten verkrijgbaar, maar ook in contrasterende kleuren, decoraties en dessins zodat een heel project - zelfs een met afwisselende kleuren en patronen - kan

worden gerealiseerd met producten van één leverancier. Dus zijn er nu zowel tegels als slabs met hout-, marmer- of terrazzo-effect, en ook platen die in hun patronen een doorlopend oppervlak nabootsen. Daarbij worden veel producten dus ook voorzien van vernieuwde antislipafwerkingen. Dus kan in de badkamer de doucheruimte bijvoorbeeld uit tegels van één kleur bestaan, maar is de wastafelcombinatie uitgevoerd in een contrasterende tint. In een open leefruimte kan de scheiding tussen de keuken en de woonkamer worden gemarkeerd door de kleurkeuze, grootte en afwerking van de wandtegels; ook kan de ontwerper kiezen voor een contrasterende betegelde achterkant van een boekenkast.

20 voorbeelden… Geen beurzen, hoogstens wat online-presentaties… Dus in dit blad, alsnog een beetje de sfeer van de tegelopstellingen in Bologna… Laat u inspireren! 01.

Marazzi produceert met behulp van zijn StepWise-technologie tegels met een hoge slipweerstand gecombineerd met een ‘zacht’ aanvoelend oppervlak. De foto toont de Crogiolo D_Segni Blend porseleincollectie geïnspireerd op handgemaakte cementtegels van 20 × 20 cm. Verkrijgbaar in 7 kleuren en 18 dessins 02. De Glam-collectie van Panaria Ceramica bestaat uit tegels die het effect van behang nabootsen. Ze worden geproduceerd in een dikte van 3,5 mm, en zijn verkrijgbaar in 14 decoratieve thema’s, voor kamers waar de wanden een hoofdrol mogen spelen. 03. De Victory-collectie geglazuurde porseleinen tegels van Elios Ceramica valt op door zijn levendige, gefragmenteerde oppervlak met licht golvend reliëf. Het wordt geleverd in tien kleuren en twee decoraties. De strokentegel meet 6,1 x 37 cm en een dikte van 6 mm. 04. Geïnspireerd door hoogwaardig marmer en graniet, zijn de verschillende oppervlakken in de Opulence-collectie van Ceramiche Piemme ontworpen om in combinatie gebruikt te worden waar kamers met geometrische effecten gedecoreerd moeten worden.

De Totalook-serie van Emilceramica laat in TotalResin, ResinSoft, ResiNatural en Resin Tecnica de sfeer van kunsthars zien. De serie is ontworpen om te worden gebruikt in combinatie met de TotalBrick majolica-effectlijn, verkrijgbaar in 6x24 centimeter. 06. Cercoms collectie geïnspireerd op speksteen is verkrijgbaar in de kleuren ivoor, koffie, grijs en zwart en in vijf maten, van 120 × 120 cm tot klassiek 60 x 60 cm. 07. De Hub-collectie van Naxos valt op door zijn kleurkeuzes en nogal heftige grafische ontwerpen. De serie werd ontwikkeld om visueel opvallende wanden te creëren die worden gekenmerkt door zowel contrasten van materialen als van afwerking. Afwerkingen zijn er dan ook in satin, parelmoer en suikereffect. Hub wordt geleverd in 16 kleuren. 08. De Archimarble-collectie van Cerdisa bestaat uit zes verschillende interpretaties van marmer, in zes gerectificeerde maten, in natuurlijke en grove afwerking. Contrasten tussen stralend wit en diep zwart met witte aderen wisselen elkaar af... 09. Blend van ABK, hier afgebeeld in de kleur Concrete Iron, is een betonlook-tegel met daarin grafische reproducties van kleine steentjes. Blend is een terrazzo-interpretatie, en is verkrijgbaar in drie afwerkingen: natuurlijk, gepolijst en het nieuwe P-tech antislip. 10. De Anthology-collectie van Lea Ceramiche bestaat uit vijf verschillende motieven, geïnspireerd op materialen als marmer en steen. Met de nieuwe keramiek-technologie is het gelukt om een realistisch en driedimensionaal oppervlakte-effect te creëren. 11. Het assortiment van LaFaenza wordt uitgebreid met Vis, verkrijgbaar in een dikte van 6,5 mm en vijf maten variërend van 120 × 240 cm tot 60 × 60 cm. De collectie kent zes kleuren: Verde Militare, Middle Grey, Argento, Bianco, Almond en Taupe. 12. De nieuwe Ceramica Del Conca House-collectie bestaat uit een systeem van binnen- en buitenobjecten in keramiek (inclusief wastafels, banken, stoelen, tafels, keukens en lampen) en maakt talloze combinaties van oppervlakken en kleuren mogelijk. 05.

13.

14.

De zeshoekige- en ruitvormige Concetto Spaziale-lijn van EtruriaDesign is geïnspireerd op het werk van beeldend kunstenaar Lucio Fontana. Het hoge glansniveau wordt bereikt door het aanbrengen van een extra grote hoeveelheid glazuur. De kleurige en decoratieve lentecollectie van Ceramica Sant’Agostino combineert prima met de andere series van deze fabrikant. Prima als je levendige ruimtes wilt realiseren waar kleuren oppervlaktebedekkingen de rol van design en compositorische elementen op zich nemen.

De Verderame-lijn is nieuw in de Ossido-collectie van Laminam: extradunne slabs met een oppervlak geïnspireerd op de textuur van ijzer. 16. In de Matter-collectie van Settecento imiteren tegels zelfs plastic! De foto toont de Rope-versie op de vloer en Orange Stick aan de muur. 17. De Helite collectie van Gambini is geïnspireerd op de zoutrotsformaties in de Himalaya en op Bali: zalmroze voor Himalaya en grijs voor Bali. De collectie omvat nóg drie kleuren: Guérande, Perzië en Murray. 18. Digitale technologie wordt gebruikt om NovaBells Thermaecollectie met travertineffect te creëren: de gebruikelijke aderen, bas-reliëfs en kleuren van het originele materiaal zijn goed zichtbaar.. De collectie is verkrijgbaar in 60 × 120 cm en 30 × 60 cm. 19. De collecties Macro Bianco en Macro Carnico van Casalgrande Padana herhalen het granieteffect in vier verschillende kleuren (Bianco, Grigio, Moro en Carnico) en vier maten met natuurlijkmatte of glanzende oppervlakken. Dit een goed voorbeeld, zoals al genoemd in de inleiding van dit artikel, van hoe opvallende kleuren andere effecten naast elkaar een visuele scheiding tussen verschillende functionele gebieden kunnen creëren 20. De ‘Tapijtcollectie’, ontworpen door Giuliano Andrea Dell’Uva voor Ceramica Francesco de Maio, bestaat uit overlappende keramische tapijten in kleuren geïnspireerd op mediterrane huizen. De tegels zijn met de hand gedecoreerd en geschikt voor zowel binnen- als buitengebruik. 15.

Inspiratie voor uw showroom? Inspiratie voor uw klant? Natuurlijk hopen ‘de mensen van CERSAIE’ u in het najaar weer in Bologna te mogen begroeten. En neem uw sneakers weer mee… U gaat weer kilometers maken. Maar met deze 20 voorbeelden bent u in ieder geval tot die tijd weer even ‘bij’ als het gaat om de nieuwste trends en technieken. ■

www.CERSAIE.it

& ’s st a em om h T oek T

Villeroy & Boch pakt uit: de nieuwe series voor 2021! ‘Een’ nieuwe collectie? Nee. Het Duitse merk Villeroy & Boch pakt het altijd wat groter aan, en komt met meerdere collecties… Area manager Nederland & België Robert Dame is er ieder jaar – terecht! – weer trots op… Hoe een merk ieder jaar zoveel nieuwe series kan introduceren? Dat heeft met de ultra-moderne fabriek, met zijn grote capaciteit, hoge mate van automatisering en scherpe kwaliteitscontrole te maken. Er kan snel geschakeld worden, en ook oudere series zijn nog jarenlang leverbaar. Plus, ook zeer praktisch: de formaten van de diverse series zijn onderling uitwisselbaar. En dat maakt veel mogelijk. Hoe dat zo gegroeid is? Het heeft waarschijnlijk te maken met wat Robert Dame en export sales director tegels Michael Haupenthal ‘het nieuwe verkopen’ noemen: luisteren naar de klant…! Zijn de vloertegels voorzien van een vuilwerend VilboStonePlus afwerklaag, de wandtegels zijn veredeld met CeramicPlus: een systeem dat ervoor zorgt dat de oppervlakken bijzonder reinigingsvriendelijk zijn: vuildeeltjes en water druipen er parelend van af! Maar de belangrijkste noviteit voor dit jaar is PRO ARCHITECTURA 3.0: een kleuren formaatsysteem dat een scala aan ontwerpen toepassingsmogelijkheden voor planners en architecten biedt. Loop u even mee door de V&B-showroom…?

De series: HUDSON en RESTONICA… …Maar eerst de series. HUDSON kende u mogelijk al in zijn oorspronkelijke vijf natuurlijke basiskleuren, maar nu uitgebreid met nóg drie tinten: met de lichte tint asgrijs, de middengrijze donkere askleur en het antracietkleurige magma biedt deze tijdloze tegel nog meer mogelijkheden. De serie voldoet aan hoge tot zeer hoge stroefheidseisen, en mede daardoor biedt deze porsellanatoserie verschillende toepassingsmogelijkheden in privé- en openbare ruimtes, tot aan trap- en vloerontwerpen in zwembaden of sauna- en wellnessfaciliteiten. RESTONICA, een wandtegel-serie die een natuursteen-look combineert met een rustieke reliëfdecoratie, combineert overigens goed met deze HUDSON-vloertegels of met de uit 2020 stammende beton- en natuursteenlook ROCKY.ART-serie.

.…OAK SIDE: keramisch edelhout OAK SIDE is een serie met bijzondere interpretaties van eikenhout voor zowel vloer als wand, die ook afwerking van bijvoorbeeld keukenkasten of badkamermeubels een bijzondere rol kan spelen. ‘Hout met de eigenschappen van keramiek’: het wordt een steeds sterker argument voor zowel de zakelijke beslisser als voor de consument om voor tegels te kiezen. Deze serie, die zowel vloer- als wandtegels omvat, is verkrijgbaar in de tinten avena, terra, cognac en chocolate; de wandtegels zijn er in wit en crème. Het bereik van deze tegels? Zowel op de privé- als op de zakelijke markt zijn ze een aantrekkelijk aanbod.

PURE BASE: meer dan betonlook alleen Het prettige aan de nu al enkele jaren aanhoudende trend voor het gebruik van natuurlijke kleuren is dat ze minder modieus zullen blijken te zijn: je raakt toch wat minder snel uitgekeken op de gedekte zand-, beton-, aarde- en kleikleuren die in veel hedendaagse tegelseries terugkomen. Toch is Villeroy & Boch erin geslaagd om met PURE BASE een onderscheidende betonlook-serie te ontwikkelen. De witte en crème wandtegels hebben een onderscheidende 3D-decorelement in de vorm van bijvoorbeeld ‘vintage patchwork’. Wie wel beton wil in zijn zakelijke of privé-project, maar met net even iets bijzonders, heeft met deze serie iets dat opvalt zonder dat het snel zal gaan vervelen.

PRO ARCHITECTURA 3.0: professioneel concept met drievoudige meerwaarde Een speciale focus voor het jaar 2021 is het kleuren formaatconcept PRO ARCHITECTURA 3.0, dat planners en architecten een drievoudige meerwaarde biedt: De bestaande series PRO ARCHITECTURA, COLORVISION en GRANIFLOR zijn nu gecombineerd in PRO ARCHITECTURA 3.0 tot een helder, modulair 3-in-1-systeem waarin kleuren, formaten, oppervlakken en materialen harmonieus op elkaar zijn afgestemd. Dit alles-in-één-principe maakt een snelle eerste indruk mogelijk en inspireert ook tot fascinerende combinaties en individuele planning. En het in samenwerking met de architect en kleurontwerper Prof. Dr. Axel Buether ontwikkelde kleurconcept biedt talloze mogelijkheden om sferen te creëren en / of functies en structuren in de ruimte te verduidelijken. En met deze systematiek is de serie toepasbaar in zo ongeveer ieder project: zwembad of spa, school of kleuterschool, hotel of grootkeuken, appartementengebouw of eengezinswoning. Ook PRO ARCHITECTURA 3.0 voldoet aan de hoogste eisen op het gebied van slipvastheid, reinigingsgemak en hygiëne. Tegelijkertijd geven de inspirerende kleurenmatrix, de modulariteit van het formaatsysteem en de mogelijkheid tot maatwerkproducten de planner alle vrijheid om de ruimtelijke architectuur functioneel en esthetisch vorm te geven.

Meer informatie? Zoals al aangegeven: dit waren de nieuwste series. De series van eerdere jaren zijn natuurlijk ook nog steeds leverbaar… Want zeg nou zelf: een serie als ‘Urban Jungle’, dat is toch een blijvertje…? Hij staat ook niet voor niets behoorlijk centraal in het ‘showroom-huis’ bij bijvoorbeeld Julius van der Werf en andere groothandels. ■ www.Villeroy-Boch.nl

Wilt U ”BREEAM” bouwen conform EC1 PLUS?

Ga voor Kwalitatief Hoogstaand!

Professionele Tegellijmen, Egalisaties & Voegen Verkoop Sopro Nederland BV Kruyderlaan 21a · 3431 BM Nieuwegein Telefoon +31 (0) 30 60 50 214 Email: info@soprobv.nl

www.soprobv.nl

januari 2021

NITA: het zat even niet mee… maar we gaan gewoon door! Het zat niet mee met de ‘Road Show’ van NITA: deels te weinig inschrijvers om de reizende lessencyclus voor ‘gevorderde’ tegelzetters door te laten gaan, en deels noodgedwongen afmelding door Corona. Maar NITA gaat door!

Dus nu… Het NITA-bestuur had dus wel iets om zich over op het hoofd te krabben, want de kosten voor organisatie en het schrijven van de trainingen waren al gemaakt… Daarnaast: ruim 200 showroommedewerkers die ‘dankzij’ het virus afgemaild konden worden… Want ook deze groep zou immers voorzien worden van de noodzakelijke tegelzetters-kennis: wat een showroom verkoopt, moet immers aansluiten op wat een tegelzetter verantwoord kan maken. En daar zat wel eens wat ruis op de lijn. Voor de toekomst: NITA geeft nascholing, en blijft zich, zo is het in Nederland in de loop der tijd gegroeid, vooral richten op de kennis die de tegelzetter moet hebben als basis voor de toepassing: toepassing van gereedschappen en materialen wordt immers door de gereedschaps-, lijmen tegelfabrikanten onderwezen. Vaak zal dat ook samen met fabrikanten gebeuren, zoals tijdens de ‘Roadshow’ gepland was.

Kosten, en wanneer zijn ze? …En inmiddels zijn er wel vragen van – natuurlijk – ’s Nederlands meest fanatieke tegelzetters: waar blijven die cursussen? Want iedereen die ooit aan de trainingen heeft deelgenomen - met tussendoor een voedzame maaltijd - weet hoe nuttig en gezellig ze zijn… Het BOVATIN-bestuur heeft NITA overigens wel de opdracht meegegeven dat de trainingen vooralsnog zo veel mogelijk kostendekkend gegeven moeten worden; dus zullen er zowel voor BOVATIN-leden als voor niet-leden kosten in rekening gebracht worden. Niet-leden betalen het dubbele. De eerstvolgende training zal ingepland worden zodra de Corona-beperkingen van de baan zijn. Gestart wordt met een ‘dubbele’ training die in één dag de oorzaken van de meeste schades en klachten behandelt: ‘Juridische basiskennis - Ondergronden’. Interesse? Vul svp het belangstellingsformulier op de website in! Zodra de datum gepland kan worden, ontvangt u bericht. ■

www.NITAcademy.eu

4747

EERST EGALISEREN DAN TEGELEN LOGISCHER DAN JE DENKT

RENOVATIEMORTEL

FLEXIBELE, WATERDICHTE, ALL-ROUND POEDERTEGELLIJM

WWW.OMNICOL.EU

januari 2021

Hans Goes (nu: Vakcollege Maarsbergen): “Hier zitten de fanatiekelingen!” Hij werkte voorheen als praktijkbegeleider bij Bouwmensen Utrecht, werkte mee aan het BOVATIN IPC-Innovatieproject als tester van onder andere de lichtgewicht-vloermortel. En nu is Hans Goes docent Bouwen, Wonen en Interieur (BWI) aan het Vakcollege in de bossen van Maarsbergen. Dus, een verhuizing van MBO- naar VMBO-onderwijs. En het leuke is: zijn docentengroep is enthousiast bezig met het mede door BOVATIN ontwikkelde keuzevak KV 20 tegelzetten! Hoe werkt dat, in de lespraktijk? En wat vinden de studenten ervan? De redactie zet een mondkapje op en gaat op bezoek… En maakt kennis met nóg twee bloedfanatieke BWI-docenten: Ludwig van Aagten en Hans van Dam. En met RUBIaccountmanager Ruben Telleman, die deze ‘drie musketiers’ van gereedschap voorziet…

overigens met belangrijke steun van Cor de Ridder, coördinator van het Landelijk Platform BWI. Maar de scholen en de BWI-docenten moeten dat enthousiasme wel meekrijgen, en jongeren enthousiast maken voor het keuzedeel Tegelzetten.

Van de bestuurs- en beleidstafel naar de lespraktijk!

En die opzet bleek te werken. Informatie bij Cor de Ridder (Kenniscentrum BWI) leert dat dat er 425 zijn. “Trek er wat docentexemplaren vanaf, maar dan hebben - of gaan dit jaar - al zo’n 400 VMBO-leerlingen een week of acht met Tegelzetten aan de slag! Die impact en aantallen waren waarschijnlijk op een andere manier niet mogelijk geweest! Wij zijn er blij mee!” Mede daardoor zijn de afgelopen twee jaar door het MBO-onderwijs ruim 200 lespakketten Tegelzetten en 35 lespakketten Allround Tegelzetter aangeschaft...!

Beleid is een bijzonder ding. Zeker in de onderwijswereld: een ministerie bedenkt iets, laat daar een advies over opstellen, vergadert daar LANG over en bedenkt een projectopzet. Dan zal een onderwijsorganisatie in die projectgroep gaan meedraaien, uitvoeringsvoorwaarden meegeven, financiële kaders bedenken en aangeven dat de branche en de scholen het moeten uitvoeren. Dan komt de vraag bij de branche, en mag die een uitvoeringsopzet en een financiering bedenken. In ons geval bedacht één van onze bestuursleden (Chris van Herpen, †) het, en bewerkte hij de gehele onderwijswereld… En werd BOVATIN bedenker, trekker, en opsteller –

Hans Goes: “28 december 2015… Toen was ik bij een vergadering van BOVATIN, in de Vier Balken, en vroeg ik tijdens de rondvraag als praktijkbegeleider van het MBO om keuzedelen voor het VMBO, omdat wij te weinig instroom kregen. En al vrij snel is toen het idee ontstaan om die ‘metselbokken’ voor de keuzedelen te gebruiken; de drempel voor al die VMBOscholen moest immers laag zijn…!”

Bovatinfo

‘Geen stageplaats voor studenten?’ Ludwig van Aagten: “Nou, wij hebben er geen last van dat onze studenten geen stageplek kunnen vinden… Onze studenten hebben allemaal een stageplek. Zelfs nu, met het virus… Ze zijn er allemaal blij mee. Ik zeg: dat komt doordat we gewoon een stel verschrikkelijk fanatieke docenten zijn… We passen

een mouw aan wat wanneer kan of moet, en onze studenten hebben ook geen studieachterstand. De theorielessen hebben we gewoon via MS Teams gegeven, en dat ging ook prima. En de bedrijven zijn blij met onze studenten!” Ludwig heeft, zoals veel BWI-docenten, inn de bouw gewerkt, en was voordien beroepsmilitair. Toeval, dat fanatisme…?

“Hoe jullie elkaar gevonden hebben, het is een klein wonder…! Maar het werkt, en vooral- het werkt voor de studenten!” Ruben Telleman kent de docenten al een tijdje. “Hoe jullie elkaar gevonden hebben, het is een klein wonder…! Maar het werkt, en vooral- het werkt voor de studenten!” Hans Goes is echter niet alleen maar fanatiek. “We leren ze hier al veel, heel veel. Ook zaken die eigenlijk pas in de MBOlessen Tegelzetten zitten; ik zeg al, onze studenten zijn popu-

januari 2021

lair bij de bedrijven. Maar daarmee lopen we wel een risico: als onze studenten straks op het MBO onderwerpen krijgen die ze bij ons al gehad hebben, dan gaat het mis. Dat zou ze demotiveren. Dus zijn we op gesprek geweest bij het MBO Amersfoort, en zorgden we dat ze daar vrijstellingen krijgen voor wat ze al weten… plus, ze krijgen ze een verbreding van de opleiding. En ook met bijvoorbeeld Bouwmensen Utrecht (Nieuwegein) en het ROC Midden Nederland hebben we veel en plezierige contacten als het gaat om de doorstroming van studenten!”

Sluit het allemaal een beetje aan…? Taalachterstand van buitenlandse zij-instromers, hoger opgeleide instromers uit andere beroepsgroepen – iedereen in het onderwijs en de branche vindt er wat van. Hans Goes: “Hier ligt nog een hoop werk, want bedrijven blijven met hun werk zitten maar kunnen en willen geen CAO-prijzen betalen voor iemand die in hun ogen nog te weinig kan. En een hoger-opgeleide eigenwijs die al meteen aangeeft dat ‘ie voor zichzelf wil gaan beginnen, die wil men ook niet….” Daar zit dus nog wat lucht tussen. En hoe gaat het met de materialen, daar zijn immers met de BOVATIN-geassocieerde leden goede afspraken over gemaakt: aanmelden via de vaste contacten bij

BWI, en er komen tegels, lijm en andere materialen beschikbaar. “Nou, dat is nog wel een dingetje… Kijk, gereedschap, daar is in het onderwijs een speciaal budget voor. En Ruben hier levert voor een schappelijke prijs, al krijgen we niks voor niks…” Ruben Telleman: “Wat moet ik nog zeggen… Voor ons is belangrijk dat studenten enthousiast worden voor het tegelvak, en dat Rubi bij deze studenten een vanzelfsprekende keuze wordt. Dus hoe eerder ze een positieve kennismaking met ons gereedschap hebben, hoe beter…” Hans Goes zit wel

“Voor ons is belangrijk dat studenten enthousiast worden voor het tegelvak, en dat Rubi bij deze studenten een vanzelfsprekende keuze wordt” met de lijmen en de tegels. “Kijk, vanuit het perspectief van de lijmen tegelfabrikanten krijgen wij de tegels en speciale leerlinglijm tegen een goede korting. Maar voor de scholen is

januari 2021

het een aanzienlijk bedrag… € 18,- voor een zak VLK-lijm, en € 7,- voor een vierkante meter tegels… En de transportkosten. Er is voor minder geld aan tegels te komen bij een lokale bouwmarkt. Maar die keuze maak ik liever niet. Want ook ik ben loyaal aan die merken. Kunnen jullie dit als BOVATIN eens bespreken…?” We beloven het.

De studenten! “In deze periode hebben we drie studenten, en zo is het eigenlijk ieder kwartaal,” introduceert Hans Goes de praktijk. “Zij kiezen zelf, zonder ‘dwang’ van de school! Het is leuk om te zien: sommigen gaan als een raket! Dan mogen zij een module van de opleiding Tegelzetten doen…! En dan krijgen ze dus een vrijstelling, en een verbreding van de opleiding in Amersfoort.” Ludwig vult aan: “Ja, die keuze… Op sommige scholen krijg je gewoon te horen dat je het keuzedeel Metselen gaat doen, terwijl je wilde tegelzetten. Dat is natuurlijk niet ehhh… goed.” De studenten aan de ‘bokken’ zijn zelfstandig hun opdrachten aan het uitvoeren. En het werk ziet er bepaald niet verkeerd uit… Gaan deze mannen voor het tegelvak? Eén kiest voor de combinatie van metselen en tegelwerk “Tegelwerk als het slecht weer is, dan ga ik liever naar binnen…!” “Ik word timmerman, maar als ik ook goed kan leren timmeren, dan verbreedt dat mijn kansen!” ”Ik denk dat ik naar de Herman Brood Academy ga, leren voor DJ… Al is tegelzetten misschien een slimmer idee!”

Hans Goes vat samen. “Het Vakcollege Maarsbergen heeft investeringen gedaan om deze BWI-module te kunnen geven, en dat is bijzonder. We kunnen tegels bestellen via de KNB, en lijm via Omnicol. Dat is eigenlijk, qua jaarlijkse kosten, te duur voor zo’n school… Docenten kunnen hier trouwens ook de cursus volgen voor het geven van het Keuzedeel Tegelzetten. Nog iets: we doen alles digitaal, maar een lesbrief – ook voor de docenten – zou het leven wel makkelijker maken… En tot slot: vergeet niet wie je moet bellen als je een stel fanatieke BWI-docenten nodig hebt!” ■

www.vakcollegemaarsbergen.nl Hans Goes: HGoes@vakcollegemaarsbergen.nl

in samenwerking met

Douglas & Jones

Designtegels voor vloeren en badkamers De mooiste designtegels voor vloer en wand die passen bij jouw interieurstijl. Laat je inspireren door de ontwerpers van Mosa. www.mottobymosa.com

januari 2021

Erik Koch (Sopro Nederland BV): ‘Houd ons in de gaten, want we blijven vernieuwen!’ Hoe gaat dat: je checkt eens wat websites van leden en geassocieerde leden. Dan kom je op de site van bouwchemie-fabrikant Sopro, en je ziet ineens allemaal materialen die je niet kent… En dan bedoelen we niet de twee waterpassen die je cadeau krijgt bij een pallet SC20 standaard pastalijm. Hoewel, altijd handig… We praten dan ook even bij met Erik Koch, algemeen technisch manager Sopro Nederland BV. Wat zijn de nieuwe ontwikkelingen?

water gelijkmatig overheen stort… Best een bijzondere opgave, zo’n vijver… Zeker in een land waar de temperatuurverschillen tussen zomer en winter tot zo’n 50, 60 graden Celsius kunnen oplopen! Maar, zoals we Sopro de afgelopen jaren hebben leren kennen: als het écht ingewikkeld wordt, dan wendt de opdrachtgever zich vaak tot Sopro…

Rijswijk: ‘Spiegelvijver’ Al werkt ook Erik Koch een groot gedeelte van zijn tijd tegenwoordig vanuit huis, er zijn natuurlijk projecten waar hij af en toe even gaat kijken. Omdat ze nèt even iets complexer zijn dan gemiddeld: neem bijvoorbeeld de ‘Spiegelvijver’ bij het gebouw van het European Patent Office, afgekort (een beetje verwarrend, zeker voor wielrenners…) EPO. Bij dit prijswinnende gebouw van de architecten Jean Nouvel en Diederik Dam was een vijver geprojecteerd met zo’n 300 meter muur waar het

Op de foto is de wand nog niet in gebruik; binnenkort stroomt hier het water dus permanent over de rand, en langs de tegels. Rond de foto ziet u de producten die ervoor zorgen dat dit zwaarbelaste systeem op een waterdichte manier de jaren kan trotseren… “Daarbij kijken we ook naar hoe er op termijn op een verantwoorde manier onderhoud verricht kan worden,”, vertelt de technisch manager: “Over een aantal jaren komt er namelijk iemand de kit in de dilataties vervangen. Die snijdt met een Stanleymes de oude kit weg. Dus hebben we onder de dilatatievoegen een gevlochten rvs-staalband SB113 aangebracht, die ervoor zorgt dat die kitter niet ongewild dwars door de dichtlaag heen snijdt… Want anders merk je wéér een aantal jaren later dat het vocht tóch in de ondergrond doordringt. Ja, we denken echt overal aan!”

ARDEX G10 // Premium flexvoeg mortel

De voeg. • Verhoogde kleurstabiliteit • Eenvoudig in te voegen met lange wastijd • Voor het voegen van alle keramische tegels op wand en vloer

Verkrijgbaar vanaf maart 2019

januari 2021

SMART systeem: stabiliseren én geluidsontkoppeling van houten vloeren Erik Koch: “Sopro heeft een koppositie als het om ontwikkelen gaat, maar die behoud je niet zo maar. Dus heeft men ontwikkelingen in gang gezet op een aantal terreinen. We hebben ons bijvoorbeeld op de zogenaamde ‘snelle systemen’ gericht: systemen die na korte tijd weer afgewerkt en/of in gebruik genomen kunnen worden. Zo hebben we een systeem samengesteld waarmee houten vloeren niet alleen gestabiliseerd worden, maar waarbij je ook de geluidsoverdracht tussen ruimtes kunt verminderen. ‘Hoofdrolspeler’ daarbij is de isolatieplaat FDP 558, die al in zijn eentje voor een geluidsoverdrachtsbeperking tot zo’n 10 dB zorgt. Maar om buigen en verdere instabiliteit van de vloer te verhelpen, combineren we nu de nieuwe wapeningsmat PG-X 1188 (ook in gebruik bij in de ‘Spiegelvijver’ hiervoor, red.) met de nivelleer VS 582: verpompbaar, vezelversterkt, 30 tot 40 minuten verwerkbaar, en toch al na 2 á 3 uur begaanbaar! In één van de filmpjes op de website zie je hoe het verwerkt wordt. Die combinatie van de wapeningsmat en die vezelversterkte nivelleer zorgt al voor een onwaarschijnlijke veerkracht en stijfheid; deze combinatie van producten neemt de spanning weg die vaak op houten vloeren zelfs na jaren nog een probleem voor tegels blijkt op te leveren. De combinatie is ook prima toepasbaar op de populaire lichtgewicht cementgebonden gietvloeren; deze willen nogal eens zwak zijn, zeker als ze dun op een isolatielaag moesten worden aangebracht… Ook daar brengt onze nivelleer en wapeningsmat PG-X 1188 een stabiele uitkomst!”

Niet alleen snelheid telt, ook het gewicht speelt een belangrijke rol. “Waar bij de renovatie van oude huizen vaak houten vloeren verwijderd worden, moet regelmatig een nieuwe dekvloer met een dikte van soms wel tot 50 cm en meer aangebracht worden. Doe je dat met een gewone specie of beton, dan weegt een kuub zo’n 1500 kilo, terwijl onze SMART specie ca. 350 kilo weegt. Dat maakt het werken lichter – in de renovatie kun je meestal immers niet altijd verpompen - en de belasting van het bestaande bouwwerk wordt niet te groot. Ook daarom is die nivelleer VS 582 en wapeningsmat PG-X 1188 natuurlijk een prima afwerklaag!”

januari 2021

Polyurethaan-producten, en toch lage emissie! “We benaderen en worden ook regelmatig benaderd in de architectenwereld, aangezien die in het kader van LEED, BREAAM en al die andere regelingen en kwaliteitscertificeringen altijd op zoek zijn naar nieuwe nóg ‘groenere’ projectoplossingen. Zijn ze bij ons aan het goede adres, want we hebben een zeer breed pakket dat aan hun wensen beantwoordt. We merken ook dat ze ons steeds beter weten te vinden… Zelfs onze polyurethaandichtlagen, zeg maar de meest hoogwaardige oplossing om af te dichten, voldoet namelijk aan de hoogste normering (EC 1 plus). Zelfs onze grondering, onze primers en epoxylijm- en voegmateriaal krijgen die laagste emissienorm! Zelfs onze emmertjes met DF10 voegmateriaal en andere verpakkingen zijn ontwikkeld met oog op een zo klein mogelijke ‘footprint’.”

…En ook met ‘Meerwaarde van tegels’! Sopro stond in Duitsland mede aan de oorsprong van ‘Energie Sparen mit Keramik’, ooit opgezet vanuit de geledingen van de EUF. En - logisch vanuit deze historie – Sopro ondersteunt ook ‘Meerwaarde van Tegels’. Nu waren we een tijd terug met een NITA-training op bezoek bij de realisatie van een nogal complex betegeld terras, waar ook een deel van de oprit verwarmd werd… en het gehele huis werd verwarmd met vloerverwarming. Eigenlijk alle materialen behalve de tegels hadden het Soprologo op pak of zak… Is er al een ‘klimaatregelende vloer’ van Sopro in de maak?

Elektrisch verwarmingssysteem in ontwikkeling! “Dat is grappig dat je dat vraagt,”, glimlacht Erik Koch. “Aangezien het niet onze corebusiness is ontwikkelen we zelf geen vloerverwarmingssystemen, de markt is daar al ruimschoots in voorzien. Wat we wel doen is oplossingen aandragen voor producenten van elektrische verwarmingssystemen. Laatst werden we door een leverancier van ultradunne vloerverwarmingssystemen gevraagd om een oplossing te bedenken met onze producten. Die ultradunne verwarming wordt nu alleen nog onder laminaatvloeren toegepast en men wil ‘m ook gaan toepassen onder keramisch tegelwerk. We zitten op dit moment in een testfase. De systeemopbouw waar we op mikken ziet er als volgt uit: • Op de ondergrond komt de isolatiemat. • Daarop komt de folie. Gaat het om een natte ruimte, dan biedt de ontwikkelaar van deze folie, conform de Europese regelgeving, een dubbellaags folie aan. • Die wordt afgewerkt met ons nieuwe wapeningsnet met de vezel-nivelleer. • …en daarop meteen de tegels. Tsja, zo krijg je echt een beter rendement dan met bijvoorbeeld laminaat…”

Elektrisch verwarmen als hoofdverwarming…? Zeker voor wie zelf het merendeel van zijn energie opwekt, een prima oplossing. “De aanvrager van deze test gaat nu eerst de exacte gegevens over isolatiewaarden en opgenomen versus benodigd vermogen voor de verschillende typen woningen en woonruimtes berekenen. Zodra dat onderzoek is afgerond, gaan we de volgende stap doen en wordt door ons testlaboratorium in Duitsland beoordeeld of het ook echt goedkeuring krijgt om toegepast te worden. Pas dan weten we het zeker, want je weet, ‘Gründlichkeit’ of zoals wij dat in Nederland zeggen: “Kwaliteit wint altijd”, en dat blijft!”

Waterdicht: de nieuwste instructies in versie #9 van het handboek! Dat ook Sopro voorop loopt als het gaat om de met water belastbare ruimten zoals badkamers, wellnessruimtes, sauna’s, zwembaden, autowasstraten en de voedselindustrie is logisch voor dit van oorsprong Duitse bedrijf. “Ik zeg het niet graag, maar Nederland heeft hier echt een unieke achterstandspositie…”, vindt Koch. “Onlangs is alweer de negende versie uitgekomen van ons ‘Praktijkhandboek 9.0’, (versie 10 is al in ontwikkeling) dat is nog altijd HET theorieboek voor de tegelzetter, roep ik altijd…! Nou, daarin staan keurig de voorschriften voor b.v. een waterdichte badkamer, inclusief de diverse vochtbelastingklassen W1-1, W2-1 W3-1…Het hele AEB-afdichtingsysteem van Sopro is zo compleet, van afdichtingmembraam tot aan voorgevormde hoeken, wanden vloermanchetten waardoor afkitten van een muurplaat of een inbouwreservoir tot het verleden behoort. En kortgeleden vond een tegelzetter dat de afwerking van een speciale montageplaat geen afdichtingslaag nodig had. Hij vond dat ik in ons advies te ver ging. ‘Het is toch een plaat op gipsbasis?’, vroeg ik. ‘Ja, maar die plaat is speciaal ontwikkeld voor badkamers!’, vond hij. ‘Lees even de verwerkingsvoorschriften van die fabrikant. Ook die schrijft dat er een waterdichte laag op moet!’ Ja, je moet ook de producten van anderen kennen, om een goed advies te kunnen geven…! Bleek dat de aannemer met

Meer dan 85 jaar kennis en kwaliteit Julius van der Werf biedt u: De nieuwste trends op tegelgebied Een uitgebreid assortiment voor elk budget Snelle levering vanuit magazijnvoorraad Zelf controle over uw bestellingen

sv dw

f.n l

Vestiging: Groningen Diamantlaan 2, 9743 BG Groningen telefoon (0515) 41 31 48

ju liu

Hoofdvestiging: Sneek Lorentzstraat 19, 8606 JP Sneek telefoon (0515) 41 31 48

januari 2021

hem in discussie gegaan te zijn om die laag weg te laten, en dan toch zijn werk te garanderen. Alles om de prijs maar te kunnen drukken. Nou, jij weet wanneer die discussie verder zou gaan… Over vier jaar, als het tegelwerk loslaat! En dan is het een korte discussie, want de tegelzetter zou hoe dan ook voor de kosten opdraaien. Ook zónder nieuwe URL. Daar is voor de tegelbranche nog werk te doen, goed dat jullie het oppakken!”

…en nog even de ‘Technische Tip van de Dag’: tweevlaks kitten! “Dat er gewoon een flens van minimaal 5 centimeter aan een drain moet zitten om ‘m goed te kunnen verwerken en af te dichten, dat is bekend toch? OK… Nou, ik zet het voorlopig toch nog maar wel in mijn advies…! Net als ‘twee-vlaks kitten’.“ Tweevlaks kitten? “In Nederland worden dilataties en kitnaden soms helemaal volgespoten met kit. Krijg ik de vraag waarom ik ‘tweevlaks kitten’ als eis in ons advies zet – en wat het is. Dat zit zo: kit mag maar twee raakvlakken hebben. Zodat die twee vlakken optimaal ten opzichte van elkaar kunnen bewegen. Als kit aan drie vlakken vast zit, dus bijvoorbeeld aan de douchebak, aan de tegels en aan een ondergrond, dan vermindert de hechting tot een vijfde: de hechting aan een onderliggend deel zorgt ervoor dat de kit tussen douchebak en tegels beperkt wordt in zijn rekvermogen door de ondergrond. Dus laat de kit los. Daarom is in Duitsland altijd een O-rings- ofwel opvulsnoer in de kitnaad (zie doorsnedetekening zwembad, red.) verplicht… Zodat er geen derde hechting ontstaat!“

Ofwel: download dat Praktijkhandboek van de Sopro-site…of kijk op het Sopro YouTube kanaal of schrijf je in voor één van de vele online-seminars! Zelfs als je geen Sopro gebruikt… In ieder geval- op onder andere het Regio College van Zaandam weten de leerling-tegelzetters dit straks allemaal al. Want (ook) daar geven Erik Koch en één van zijn collega’s Rutger Keur, binnenkort aan vier groepen een training onder andere over het fenomeen ‘Afdichten’. ■

www.soprobv.nl

januari 2021

informatie van de ‘Met EMICODE® EC1 PLUS heeft de klant de garantie van een extreem lage uitstoot van stoffen in de binnenruimte’

Werken volgens BREEAM-NL: ‘Duurzame Eurocol-producten bieden tegelzetters omzetkansen!’ Fabrikanten, leveranciers en verwerkers van bouwproducten worden steeds vaker uitgedaagd en soms zelfs verplicht om volgens gestelde duurzaamheidseisen te werken. Een belemmering of last voor de tegelzetter? Forbo Eurocolsalesmanager Tegeltechniek Benelux Robert van der Laan ziet voor hen vooral mogelijkheden. “Door met producten te werken die aan de BREEAM-NL-duurzaamheidsprestatie-eisen voldoen, maak je als tegelzetter meer kans op het binnenhalen van een project”, zo vindt hij. “En veel van onze Eurocolproducten voldoen daar al aan.” BREEAM-NL (Building Research Establishment Environmental Assessment Methodology) is sinds 2009 de certificeringsmethode voor een duurzaam gebouwde omgeving. Deze methode wordt toegepast om projecten te beoordelen op integrale duurzaamheid. BREEAM-NL hanteert hiervoor vier keurmerken. BREEAM-NL Nieuwbouw voor nieuwe gebouwen, BREEAM-NL In-Use voor bestaande gebouwen, BREEAM-NL Sloop en Demontage voor sloopprojecten en BREEAM-NL Gebied voor complete gebieden.

Emissienormen Van der Laan: “Wat betreft Eurocol-producten draait het vooral om de emissienormen die BREEAM-NL aan een gebouw stelt, zowel bij nieuwbouw als bestaand. Hierbij geldt: hoe lager de emissiewaarden in een opgeleverd gebouw, hoe gezonder de binnenatmosfeer voor de gebruiker of bewoner. Om aan de BREEAM-NL emissie-eisen te kunnen voldoen, zijn onze productontwikkelaars erin geslaagd de emissie van diverse producten fors terug te dringen. Hiermee vallen deze ruimschoots binnen de BREEAM-NL-normering voor een gebouw in gebruik. Daarbij zijn ze tijdens het verwerken bovendien verwerkingsvriendelijker voor de tegelzetter.”

teem is een uitgekiende combinatie van primers, lijmen, voegen afdichtingsmiddelen”, legt Van der Laan uit. “Voor de gebruiker van een woning of gebouw de garantie voor vele jaren onbezorgd gebruiksgenot, ook bij intensief gebruik van natte ruimten.” Volgens Van der Laan zijn deze producten nog aantrekkelijker geworden voor opdrachtgevers, voorschrijvers, verwerkers en de eindgebruiker, nu ze het EMICODE® EC1 PLUS-keurmerk dragen, de hoogste veiligheidsklasse in de GEV EMICODE-indeling. “Met EMICODE® EC1 PLUS heeft de klant bovendien de garantie van een extreem lage uitstoot van stoffen in de binnenruimte. Interessant voor tegelzetters, nu opdrachtgevers steeds vaker de strengste BREEAM-NL-emissie-eisen aan hun projecten stellen.”

Hoe beoordeelt BREEAM-NL emissies? Emissie is het uittreden of afscheiden van (schadelijke) stoffen uit een product of materiaal. Sommige kun je ruiken, andere niet. De bekende geur van een nieuwe auto is bijvoorbeeld afkomstig van de toegepaste kunststoffen in het interieur. Zo ruik je ook onmiddellijk een nieuwe rubber mat in een ruimte, of wanneer er pas is geschilderd of plaatmateriaal is aangebracht waarin lijm of een ander bindmiddel is verwerkt. En ook al ruik je niets, emissies kunnen in zeer kleine concentraties optreden of geurneutraal zijn. Bij emissies in de bouw gaat het om alle producten en materialen waaruit bepaalde vluchtige stoffen kunnen ‘verdampen’. Voor de beoordeling ervan gaat BREEAM-NL uit van een standaard voor een duurzaam gebouw waaraan een prestatieniveau wordt gekoppeld. Op die manier kun je nieuwe of renovatiepanden aan de hand van het ontwerp en bestek analyseren en verbeteren. BREEAM-NL past hierbij een kwalitatieve weging toe op basis waarvan het gebouw een score krijgt: Pass, Good, Very Good, Excellent of Outstanding.

Hoogste klasse Waterdicht Tegelwerk Systeem Een goed voorbeeld is het Waterdicht Tegelwerk Systeem, al ruim 35 jaar een vaste waarde voor Eurocol-klanten. “Dit sys-

“Van de vele categorieën die BREEAM-NL Nieuwbouw hanteert, is HEA 9 voor onze Eurocol-producten de belangrijkste”, zegt Van der Laan. “Deze richt zich namelijk op vluchtige organische

maximaal vermogen VOOR GROOTFORMAAT

rubi.com

januari 2021

verbindingen van bouwen afwerkingsmaterialen die binnen gebouwen worden toegepast. Binnen de bouwbranche wordt deze emissie meestal geclassificeerd met het EMICODE®-keurmerk. Producten die aan de strengste emissie-eisen voldoen, worden ingedeeld in de hoogste klasse: EMICODE® EC1 PLUS. Deze kwalificatie geldt voor alle producten van het Waterdicht Tegelwerk Systeem van Forbo Eurocol. Een mooie bijdrage aan duurzaamheid in de bouw én omzetkansen voor de tegelzetter.”

De volgende Eurocol-producten van het Waterdicht Tegelwerk Systeem hebben het EMICODE EC1 PLUS-keurmerk en voldoen hiermee aan de BREEAM-NL-emissie-eisen: Voorstrijkmiddel 051 Europrimer Quartz 099 Dispersieprimer Afdichtingsmiddel 683 Fibrecoat 685 Eurocoat 880 Euroseal Silicone Poedertegellijm 705 Speciaallijm

Pastategellijm 680 Elastilight 686 Supercol 2000 Bouwpasta Tegelvoegmiddel 706 Speciaalvoeg WD 717 Eurofine WD ■

Innovatie is

verder denken dan wat u verwacht. NIEUW:

Persoonlijke gravures „My KERDI-LINE”

Schlüter ®-KERDI-LINE Als uitvinder en ontwikkelaar van innovatieve systemen is onze vernieuwende visie merkbaar in ons uitgebreid assortiment. Wij produceren systeemcomponenten die op elkaar zijn afgestemd. Zoals Schlüter-KERDI-LINE, de lijnafvoergoot voor inloopdouches uit roestvast staal en Schlüter-KERDI-SHOWER, een perfect passende hellingsplaat en onderbouwelement met een reeds verlijmde afdichting.

Schlüter ®-KERDI-LINE. Vertrouw alleen op het origineel.

www.schlueter-systems.nl

In 6 stappen van idee naar droomdouche! wedi, specialist in badkameroplossingen, doet er alles aan om het je makkelijk te maken om de juiste inloopdouche te kiezen. Met de nieuwe doucheconfigurator is het kinderspel. In 6 stappen krijg je een onderdelenlijst toegestuurd en ben je zeker dat je aan de slag kan met de juiste onderdelen van jouw inloopdouche.

Hoe werkt het? 1

Selecteer de afwerking van je nieuwe inloopdouche.

Geef de afmetingen van

Kies voor de juiste afvoertechniek

Kiest het type gootafwerking en

De configurator geeft het ideale

De configurator genereert een PDF met alle

het douche-element aan.

en afvoercapaciteit.

afvoerrooster met of zonder frame.

wedi douche-element voor jouw situatie.

benodigdheden voor je inloopdouche.

De wedi configurator geeft bij elke stap fantastische visuele ondersteuning.

Probeer hem uit! www.wedi.de/nl/doucheconfigurator DE WWW.WEDI.EU

januari 2021

Nieuwe website voor Agrob Buchtal Agrob Buchtal heeft zijn website echt van ‘0’ af aan vernieuwd. En, omdat het belangrijk is of de website door een architect, een tegelzetter of door een consument bezocht wordt: iedere groep krijgt zijn eigen ‘ingang’. En ook iedere serie, en ieder gebruiksdoel. Omdat ieder type bezoeker ook een andere reden heeft om de website te bezoeken. En verder… ook visueel is de website echt helemaal ‘2021 en verder’. Waarbij de getoonde tegelseries en projecten natuurlijk ook wel een beetje helpen. Ofwel – check de site!. ■

www.Agrob-Buchtal.com

De nieuwe medewerkers van Julius van der Werf Het team van tegelgroothandel Julius van der Werf is uitgebreid met drie nieuwe medewerkers op diverse posities. Peter Visser is de nieuwe technisch adviseur, John Bijker is de nieuwe filiaalmanager in Groningen en Bjorn Wouters is de nieuwe bouwshopmedewerker in Sneek.

Vloerverwarmingssystemen Peter Visser is de nieuwe technisch adviseur bij Julius van der Werf. Hij heeft ervaring in de installatiebranche. Peter richt zich op de verkoop van de vloerverwarmingssystemen van Schlüter en Ivar. Wilt u meer weten over de slimme combinatie van tegels met een klimaatregelend vloersysteem? Neem dan contact op met Peter via 0620702396 of p.j.visser@juliusvdwerf.nl

Filiaal Groningen De nieuwe filiaalmanager van onze vestiging in Groningen is John Bijker. John heeft ruime ervaring in de vloeren- en tegelbranche. Hij geeft leiding aan het Julius van der Werf team in Groningen en gaat bezig met het optimaliseren van de showroom en de bouwshop van deze vestiging.

het showroom- en bouwshopteam van onze vestiging in Sneek. Hij zet zijn ervaring in het magazijn in om de afhaalservice te optimaliseren.

Over Julius van der Werf Bouwshop Sneek Daarnaast is er een nieuwe bouwshopmedewerker: Bjorn Woudstra. In onze bouwshops vinden bedrijven alles wat ze nodig hebben om compleet tegelwerk te leveren. Bjorn versterkt

Tegelgroothandel Julius van der Werf levert keramische tegels aan retailers, tegelzetters en voor projecten. Professionele medewerkers, het moderne distributiecentrum en de grote voorraad zorgen voor snelle leveringen op locatie. ■

januari 2021

KOMO keurmerk voor tegelzetbedrijven Het KOMOkeurmerk Het KOMO keurmerk: Al meer dan 50 jaar hét kwaliteits-keurmerk in de bouw. KOMO staat voor een onafhankelijk getoetste kwaliteit, op basis van objectieve maatstaven. Het keurmerk maakt tijdrovende controle-trajecten bij de vergunningverlening en op de bouwplaats overbodig. Uw klanten kunnen er blindelings op vertrouwen dat uw processen en producten voldoen aan het Bouwbesluit en aan specifieke kwaliteits-, prestatie- en veiligheidseisen die de marktpartijen stellen. Creëer ook meerwaarde voor uw diensten samen met SKG-IKOB! Het KOMO-procescertificaat Het KOMO-procescertificaat garandeert een correcte montage van producten en wordt afgegeven aan montagebedrijven met bewezen deskundigheid en montagekwaliteit. Het certificaat geeft vooraf

zekerheid over de te leveren kwaliteit. Procescertificaten ondersteunen bij de directievoering van een bouwwerk en reduceren de faalkosten door het voorkomen van fouten tijdens het proces. SKG-IKOB toetst bedrijven In samenwerking met o.a. de BOVATIN is de Beoordelingrichtlijn 1017 ‘Het aanbrengen van tegelwerk’ en de Uitvoeringsrichtlijn 35-101 ‘Het aanbrengen van wanden vloertegelwerk in reguliere toepassing’ ontwikkeld. In de BRL en de URL staan alle eisen die gelden voor het KOMO-keurmerk. U kunt het certificaat aanvragen bij SKG-IKOB Certificatie. Er is een korting voor de combinatie met ISO 9001-, MVO- of VCA*certificering. Voor meer informatie: Voor meer informatie kunt u mailen met info@skgikob.nl of via 088-2440100.

Gecertificeerde erkende bedrijven van het KOMO keurmerk Noord holland

noord brabant

Limburg

Groot Afbouwbedrijf BV Postbus 104 1130 AC Volendam www.grootafbouw.nl

Mutsaars BV Tegelzetbedrijf Kempenlandstraat 17a 5262 GK Vught www.mutsaarsbv.nl

Wijen Tegelhandel & Tegelzetbedrijf BV Pannenweg 100 6031 RK Nederweert www.wijentegels.nl

TGL-Tegeltino BV Eendrachtstraat 8 1531 DV Wormer www.tgl.nl

Bovatinfo

Als de vloer ĂŠcht vlak moet zijn!

Ultraplan Maxi is een cementgebonden, zelfnivellerende egalisatiemortel, die alle vloeroppervlakken uiterst vlak maakt. Zeer snel drogend, waardoor de ondervloer al na 3 uur weer beloopbaar kan zijn. Geschikt voor alle soorten vloerbedekking en voor vloeren waar een hoge mechanische en thermische bestendigheid vereist is. Ontdek het op www.mapei.nl

januari 2021

de BOVATIN Verzekeringsdienst Voordelig en compleet verzekerd! Als ondernemer in de tegelzetbranche loopt u verschillende risico’s tijdens het uitvoeren van uw werkzaamheden. Een lekkage, brand of schade tijdens een klus kunnen grote gevolgen hebben voor uw bedrijf. U kunt zich hiertegen verzekeren maar dit brengt ook genoeg vragen met zich mee. Welke verzekeringen heeft u nodig en bent u niet onder-of oververzekerd?

VERZEKERINGSDIENST

Alle onderdelen sluiten naadloos op elkaar aan zodat u niet dubbel verzekerd bent en door het Ondernemerspakket af te sluiten, bent u voordeliger uit! Als u de onderdelen los af wilt sluiten kan dat uiteraard ook.

BOVATIN Verzekeringsdienst Heeft u interesse in het ondernemerspakket of heeft u vragen over uw verzekeringen? Neem dan contact op met onze specialisten via: 010 – 288 49 90 of info@bovatinverzekeringsdienst.nl. ■

Het ondernemerspakket Dit zijn zaken waar u zich als ondernemer liever niet druk over maakt. BOVATIN Verzekeringsdienst neemt deze zorgen uit handen met het ondernemerspakket. Dit is de complete verzekeringsoplossing van BOVATIN Verzekeringsdienst en is speciaal samengesteld voor ondernemers in de tegelzetbranche. Het ondernemerspakket bestaat uit de volgende onderdelen: • Bedrijfsschade • Goederen & Inventaris • Huurdersbelangen • Opstal • Reconstructiekosten

Eurocol 733 Superior S2-lijm, geen S@... In de kop van het artikel over de Eurocol 733 Superior S2-lijm in de vorige editie had de redactie van dit blad de ‘2’ abusievelijk vervangen door een ‘@’-teken… Omdat de ‘@’ op een toetsenbord nu eenmaal één shift-knop verwijderd zit van de ‘2’… Ofwel: u hoeft geen rekening te houden met een nieuwe categorie tegellijmen… Eurocol 733 Superior S2-lijm. Zo heet ‘ie dus.

Razendsnel renoveren met snelle egalisatie en stofarme snellijm

Oplossingen die bij elkaar passen, elkaar versterken ĂŠn het proces versnellen!

www.weberbeamix.nl

januari 2021

Ik ben geen tegelzetter, maar… In deze kwartaalcolumn graaft Remus Aussen, de hoofdredacteur van BOVATINfo, wat in het vak van de tegelzetter. Hebt u een onderwerp waar hij eens in mag graven? Mail het naar redactie@bovatin.nl! Ook als u op deze column wilt reageren, natuurlijk.

‘Gewoon’, geweldig… Ik heb er nu al zin in! Wat een jaar… HEEL VEEL georganiseerd en gepubliceerd dat niet door ging: de Jaardag, de Roadshow… M’n hele muziekagenda was ineens leeg, en – op wat kleine optredens na – dat is ook zo gebleven, en het blijft ook nog wel even. M’n basgitaarlessen: minstens 1 leerling raakte werk in een andere getroffen sector kwijt, en kon dus ook de lessen niet meer betalen. Je zult maar fulltime muzikant zijn… We mogen vaststellen dat de tegelbranche het overwegend beter had in 2020. Maar een slecht jaar? Niet voor mij, al zette 2020 me wel even op de punaise. Wie ben ik, wat doe ik nu, wat wil ik volgend jaar doen, was Corona ECHT de reden dat iets al of niet goed ging, of was het toch al… Het bijzondere was wel dat we thuis ook dingen hebben gedaan die we anders NOOIT gedaan zouden hebben. Doordeweeks een hotelletje met een diner & ontbijt, omdat je anders niet uit eten kon, en steden in het weekend te druk waren. Met ook een beetje het idee dat je daarmee de middenstand aan het werk hield... Tsja, dat is natuurlijk wel een beetje overdreven, je vond het gewoon leuk… Moeilijk was het om geen optredens te hebben. Ik was toch die gast die elk weekend ergens in het land op een podium stond…? Ja, maar dit jaar even niet. Je bent ineens wel iemand anders, zo voelt het… Daardoor wel meer tijd om vrienden te bezoeken – op 1,5 meter. En achter elkaar weekenden thuis. Wat eigenlijk eerst best relaxed, daarna NIET relaxed en ver-

volgens best wel weer relaxed was. Toen ik weer relaxed was, ben ik zelfs vrij serieus verder gegaan met m’n horlogewerk (hobby? Ik heb geen hobby’s!), en inmiddels heb ik zelfs al wat bestellingen voor m’n eerste ‘eigen’ model… En er is een tweede ‘zeer gecompliceerd’ model in ontwikkeling. Zou dat anders niet gebeurd zijn? Moeilijk te zeggen, misschien ook wel… het is nu nog nèt 2020, en op het moment dat ik dit schrijf is het land in lockdown. Ik hoop dat het hele Corona-gedoe snel voorbij is, en - al zal ik, vooral voor anderen, tot aan de vaccinatie voorzichtig blijven – daarna, hoop ik, gaan er wel héél snel wat leuke dingen gebeuren. Die ik overigens als nooit tevoren zal waarderen. Van twee klapzoenen op straat tot weer gewoon op een podium, een volle concertzaal, of een dampende massa. En een Jaardag. Een NITA-training… En checken of ik niet gewoon iemand uit m’n kring nog op de één of andere manier een hart onder de riem kan steken. Want dat hoort er ook bij. Want natuurlijk, business is business, maar uiteindelijk gaat het erom wat je ook voor anderen betekent. En intussen kunnen we het afgelopen jaar – naast op wat ongemak en – bij anderen - een hoop leed – dus ook op mooie zaken terugkijken. Gelukkig wel. Een goed en gezond 2021! ■ Reageren? redactie@BOVATIN.nl

Bovatinfo

Secretariaat Secretariaat BOVATIN Postbus 310, 3900 AH Veenendaal Bezoekadres: Nieuweweg 226, Veenendaal tel. 0318 – 547 366 e-mail: bovatin@bovatin.nl website: www.bovatin.nl Hoofdbestuur Voorzitter: G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp tel. (072) 511 08 99 mob. 06-22916752 fax (072) 564 70 52 e-mail: voorzitter@bovatin.nl Secretaris: Mascha Rongen Keizersveld 22 5803 AN Venray telefoon: 0478 – 550 410 e-mail: secretaris@bovatin.nl Penningmeester: T. (Tom) Sterkman Ivoorstraat 5 1812RE Alkmaar T. 072-5183222 e-mail: t.sterkman@svktegelwerken.nl Bestuursleden: C. (Chris) Beld Eenhuisstraat 8, 7665 PZ Albergen telefoon 0546 441971 e.mail info@tegelspecialist.nl J. (Jeroen) de Goeij Den Hamstraat 9, 3451 BM Vleuten Tel: 030 - 6772421 Email: info@oostborg.nl G. (Gijs) Hilhorst Wiebachstraat 28, 6466 NG Kerkrade tel. (045) 544 45 42 fax (045) 544 09 73 e-mail g.p.w.hilhorst@hilhorst.nl R. (Robert) Hurkmans Floreffestraat 100, 5711 AE Someren tel. 0493 494 505 e-mail R.Hurkmans@tegelhandelloomans.nl T. (Tom) Sterkman Ivoorstraat 5, 1812 RE Alkmaar T. 072-5183222 e-mail: t.sterkman@svktegelwerken.nl Juridisch adviseur: Mr. T. Zanen Beukendreef 11, B-2920, Kalmhout België tel. (0032) 36853187 fax (0032) 36853186 e-mail juridischadvies@bovatin.nl mob. 06-20616770

Nuttige info voor BOVATINleden Informatie betreffende keuringscommissie: Secretariaat BOVATIN Postbus 310, 3900 AH Veenendaal Bezoekadres: Nieuweweg 229, Veenendaal tel. 0318 – 547 366 Afdelingssecretariaten Noord-Holland K. Scholten Westerwerf 2, 1911 JA Uitgeest tel. 0251-319101 e-mail noordholland@bovatin.nl Midden- en West-Nederland P. Verlaan Valkenburgerlaan 14, 2771 DA Boskoop tel. (0172) 21 60 84 fax (0172) 21 04 61 mob. 06-53281208 e-mail middenenwestnederland@bovatin.nl Oost- en Noord-Nederland G.C. Cremer Europaweg 28, 7742 PH Coevorden tel. (0524) 22 15 96 e-mail oostennoorddnederland@bovatin.nl Zuid-Nederland P. de Jong Cambreur 8, 5171 SJ Kaatsheuvel tel. (0416) 27 33 29 bovatin.afd.zuid@ziggo.nl Redactie BOVATINfo Hoofdredactie en nieuws diversen Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen tel. (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail redactie@bovatin.nl Mededelingen Hoofdbestuur G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp tel. (072) 511 08 99 e-mail: voorzitter@bovatin.nl Techniek-Materialen-Gereedschappen A.M.F.J. (Ton) Borrenbergs Sjeng Vaasstraat 7, 6031HE Nederweert tel. (0495) 63 40 95 mob. 06 - 234 42 186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl

Advertenties Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen, tel. (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail: advertenties@bovatin.nl Ledenadvies Secretariaat BOVATTIN tel.: 0318 – 547 366 e-mail bovatin@bovatin.nl Voorlichting op gebied van onder andere: • Algemene wet en regelgeving (waaronder arbeidsrecht en aansprakelijkheden) • sociale verzekeringen • CAO bepalingen waaronder lonen en overige verplichtingen • Arbo – wetgeving. Arbo-catalogus en A(BRIE) • Juridische zaken • Belastingzaken • Scholing en cursussen • Bedrijfstakspecifieke aangelegenheden • Techniek • Marketing BOVATIN/Technisch advies/onderwijs Kort telefonisch advies: kosteloos Tarief € 70,- per uur. Algemene technische adviezen en specifieke projectadviezen • Tegels • Lijmen • Hulpmiddelen-materialen • Verwerkingsmethoden tel. (0495) 634 095 mob. 06 – 234 42 186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl Adviseur: A.F.M.J. Borrenbergs BOVATIN/BJD Advies Tarief € 75,- per uur. Incasso: no cure no pay (zonder geschil) via tel: (00) 32 36 85 31 87 (tussen 20.00 uur en 22.00 uur) fax: (00) 32 36 85 31 86 Mob. 06-20616770 e-mail: juridischadvies@bovatin.nl Juridische Advisering en Procesvertegenwoordiging (ook bemiddeling advocaat): • Arbeidsrecht • Contractenrecht • Incasso • Huurkwesties • Soc. Verzekeringen • Subsidies • Vergunningen • Leasing • Productaansprakelijkheid • Juridische Doorlichting

NIEUW IN NEDERLAND! Cementgebonden 733 Superior S2-poedertegellijm Zeer flexibel, sterk vervormbaar en spanning opnemend Populair in België en nu ook leverbaar in Nederland. Deze krachtige S2-poedertegellijm van Forbo Eurocol is door zijn grote vervormbaarheid de ideale lijm voor kritische ondergronden en tegels. Daarom 733 Superior S2: • Sterk vervormbaar, > 5 mm conform EN 12004 • Hoog spanning opnemend vermogen • Voor vloer en wand, binnen en buiten • Zeer geschikt in combinatie met vloerverwarming • Soepel smeerbaar, prettige open tijd • Lichter in gewicht door lichtere, hoogwaardige vulstoffen • Gunstig verbruik per oppervlakte Forbo Eurocol Nederland B.V. Industrieweg 1-2, 1520 AC Wormerveer T +31 (0)75 627 16 00 info.eurocol@forbo.com, www.eurocol.nl Technische adviezen +31 (0)75 627 16 30

GRATIS MENGEMMER BIJ 12 ZAKKEN*

KIWITZ MRT 340

NA 3-4 UUR BETEGELEN!

BADKAMER UITVLAKKEN EN BETEGELEN IN ÉÉN DAG Sneldrogend: na 3 tot 4 uur betegelbaar Makkelijk en lang verwerkbaar Op alle gangbare ondergronden Laag verbruik Laagdikte: van 2 tot 40 mm Lichtgewicht Stofreducerend

Ontvang een gratis mengemmer bij een bestelling van minimaal 12 zakken Kiwitz MRT 340. Geldt voor alle bestellingen geplaatst tussen 21 september en 21 oktober 2020.