BOVATINfo 2020-2 by bovatin

2020-2

BOVATINfo Bond van aannemers van tegelwerken in nederland

BOVATIN In de STER-blokken!

Gezond doorwerken Tot na je 80e!

Vloerverwarming De nieuwe zonnepanelen!

vakblad voor de tegelspecialist

Creatief n e r u e l k g e met vo

IMAL

E EA TIVIT

PCI Durapox® Premium Multicolor Epoxyvoegmiddel, leverbaar in elke gewenste kleur Voegmiddel en kit worden naar wens ingekleurd. Bepaal de juiste kleur met de digitale kleurenscanner. Onbegrensd aantal kleuren en designmogelijkheden Eenvoudige verwerking, zoals een cementgebonden voegmiddel  Geen achterblijvende epoxysluier  

www.pci-afbouw.nl

augustus 2020

Kwartaalagenda In deze rubriek vindt u de belangrijke data voor de tegelbranche. Uw regio-vergadering, het jubileumfeest van uw bedrijf, de lancering van uw nieuwe product in deze agenda? Mailt u dan AUB uw contactgegevens, de aard van de bijeenkomst, de datum, tijd en locatie naar redactie@bovatin.nl, dan vermelden wij ze in deze agenda! NB Wilt u een evenement bezoeken? Neem dan altijd eerst even contact op met de organisator! Bestuur BOVATIN op de donderdagen 27 augustus, 22 november, 17 december, vanaf 14.30 uur. Jaarvergadering 18 september 2020, in Maastricht & bij Mosa. CERSAIE 9 – 13 november (onder voorbehoud) 2020. Bestuursvergaderingen zijn in principe besloten, maar u kunt als BOVATIN-lid, wanneer u wilt dat het bestuur uw vraag behandelt, die aan één van de bestuursleden stellen. (mail en adressen zie elders in deze BOVATINfo). Of mail uw punt dan tenminste 14 dagen voor de betreffende vergadering aan de secretaris, secretaris@bovatin.nl, dan komt uw mail op de agenda.

colofon BOVATINfo is een periodieke uitgave van BOVATIN: de Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland. Het blad wordt gedrukt op ongechloreerd papier, verspreid in bio-folie en verschijnt vier maal per jaar: in april, juli, oktober/november en januari van het aansluitende jaar. Oplage: 3000 exemplaren per jaar. Deadlines voor advertenties en kopij: 1 maart, 1 juni, 1 september, 1 december. Voor informatie: Abonnementen: Secretariaat BOVATIN, tel. 0318 547 366, e-mail bovatin@bovatin.nl Hoofdredactie, advertenties en verspreid nieuws: Remus F.P.M. Aussen, tel. 010 435 22 70 of 06 242 709 53, e-mail redactie@bovatin.nl Art direction en grafisch ontwerp UPPERCASE, www.studiouppercase.nl e-mail hello@studiouppercase.nl, tel. 06 547 448 96 Foto omslag: Marazzi Crogiolo Zellige

VOORWOORD Beste collega’s, Kondigde ik de vorige editie nog trots onze eerste bestuurlijke Skype-vergadering aan, inmiddels ben ik blij dat we weer enkele ‘live’ vergaderingen achter de rug hebben. Met aandacht voor de 1,5 meter, vanzelfsprekend: want, zoals u in ons STER-spotje hebt kunnen zien, zorgen wij samen voor onze eigen veiligheid en die van onze klanten. In één van onze extra E-Nieuwsbrieven zag u dat de fusie met NOA geen doorgang zal vinden, maar dat we wel een goede samenwerking en periodiek overleg met deze organisatie houden; Tegelwerk blijft immers ‘Afbouw’, en we blijven elkaar zeker opzoeken op de inhoud. Daarnaast heeft de samenwerking met NOA sowieso al ons voordeel voor consumenten in de vorm van de ‘BOVATIN Garantie’ opgeleverd, plus een nieuw secretariaat. En nu de toekomst. BOVATIN gaat dus door als zelfstandige organisatie, en kan dat ook prima op eigen kracht. Daarbij staan twee zaken voorop: we zijn een ledenorganisatie, dus doen we wat de leden willen. En een punt van meer persoonlijke aard: we hebben het altijd over verjonging, innovatie en mee jongeren in het bestuur – in juni 2022 gaan secretaris Chris van Herpen en ik plaats maken voor nieuwe en jongere bestuurders. Nog bijna twee jaar, en dat lijkt veel. Maar we willen zorgen dat BOVATIN uitgelijnd is voor de toekomst, met nieuwe bestuurders en nieuwe actiepunten voor de komende jaren. Maar – wel actiepunten die door anderen dan ons zullen worden opgepakt: dus zijn de afgelopen periode in de regio’s een aantal gesprekken - per Skype, in een zaaltje of per telefoon – geweest, en hebben vier jonge regio-bestuurders (Tom Sterkman/Kick Scholten, Jeroen de Goeij, Robert Hurkmans en Chris Beld) de taak op zich genomen om u uit te horen over uw wensen voor uw brancheorganisatie. Met – we schrijven juli 2020 - nu al een aantal mooie actiepunten. Chris van herpen en ik hebben ons wat betreft de nieuwe ideeën enigszins terughoudend opgesteld: ook in die zin willen we ‘ruimte maken’. We hopen nog wat mooie actiepunten binnen te halen zodat we u tijdens de Jaardag op 18 september – u komt toch ook? – misschien al wel een compleet beleidsplan ter vaststelling kunnen voorleggen. Wat overigens niet betekent dat Chris en ik de komende twee jaren op onze lauweren zullen gaan rusten, en wachten wat komen gaat. Er is namelijk nog veel werk te doen, en we zullen ook niet aarzelen om al met de tips van u, onze leden aan het werk te gaan. Maaien we dan het gras voor de voeten van onze opvolgers weg? Beslist. Maar het gras groeit hard genoeg om straks ook voor hen nog de nodige actiepunten op te leveren…!

Ik wens u goede zaken, stay safe, Gerard Reus, voorzitter

KIESEL BENELUX Onze Hoog-elastische pasta-tegellijm Okamul FP 60. • Klaar voor gebruik • Hoge standvastigheid • Zeer flexibel • Ook voor groot formaat • Kwaliteit D2TE dus watervast na uitharding • Lange Opentijd • EC 1Plus Lijm • Zeer laag in Prijs • Verpakking: 16 kg Emmer

Kiesel Benelux Anne Frankplein 12 · 5122 CB RIJEN, Nederland Tel. +31 161 244600 · Fax +31 161 240466 www.kiesel.nl · info@kiesel.nl

Download onze App in de Appstore of Google Play Store

augustus 2020

Inhoud In deze editie 06 Tom Sterkman (SVK Tegelwerken) “Niets is efficiënter dan werken in vaste bouwteams!” 14 Vloerverwarming met tegels promoten? MeerwaardeVanTegels.nl! Doet u mee? 19 Nieuwe datum Jaardag: vrijdag 18 september 2020! BOVATIN viert zijn 70-jarig jubileum bij Mosa in Maastricht! …Viert u het mee? 23 BOVATIN, tegels en tegelzetters Voor het eerst in een STER-reclame! 26 BOVATIN: Innovaties met Volandis en TU Delft 32 jan wijen Ook na 64 jaar metselen tegelwerk, klaar voor innovatie Thema’s & Toekomst 42 Julius van der Werf creëert DE ‘thuissituatie’ voor tegels Voorbeeld-showrooms brengen keramiek met sferen tot leven Nieuws en website

Informatie voor de professional 57 De Vogeltrap Keramische gemeenschapskunst als stedelijke publiekstrekker! 61 VLK-informatie Bewegingsvoegen bij grootformaat tegels, visueel omstreden, technisch noodzakelijk!

63 Weber Beamix Razendsnel Renoveren bezorgt bouw gewenste tijdwinst 69 Ultrabond Eco PU 2K Een lijm voor alle ondergronden die sterk én geurloos is! 71

Suzanne den Dulk (ESPEQ Opleidingsbedrijven): “Ook na een dip weer vakmensen en leerlingen nodig!”

73 KOMO Keurmerk voor tegelzetbedrijven 75 Nieuws van de BOVATIN Verzekeringsdienst 77 Ik ben geen tegelzetter, maar… 78 Nuttige informatie Voor BOVATIN-leden

51 Nieuwe stadskantoor en gerenoveerde stadhuis in Hengelo zijn klaar voor een duurzame toekomst 53 CERSAIE slaat de show van 2020 over! …Maar wel een druk schema van bijeenkomsten vanaf komend najaar 55 Deel #2 - Schade aan tegelkunst werk ‘Rolbaantunnel’ A5 Slecht voor de reputatie van tegels!

Tom Sterkman (SVK Tegelwerken): “Niets is efficiënter dan werken in vaste bouwteams!” Hoewel de lobby van de grote bouwbedrijven en de voorspellingen van sommige onderzoeksbureaus een ander beeld geven, is er in de tegelbranche gewoon doorgewerkt. Al zijn er wel signalen dat, zeker in het begin van de crisis, particulieren liever even geen mensen over de vloer hadden. Maar op het project ‘Antoni’ in Delft is het werk bijvoorbeeld gewoon doorgegaan, al zijn er wel goede afspraken gemaakt over de naleving van de Corona-regels. Net zoals schrijver dezes voor het bezoek nog even een paar veiligheidsschoenen moest aanschaffen, en van SVK-managing partner Tom Sterkman een veiligheidshelm overhandigd kreeg.

augustus 2020

Aanleiding voor dit bezoek: een paar leden gaven aan dat ze wel eens wat meer over het ‘gewone tegelwerk’ in de BOVATINfo wilden lezen. Omdat niet alleen in modes, systemen en formaten veel veranderd is, maar ook in wat we meestal ‘de projecten’ noemen. Nu bestaat ‘gewoon’ tegelwerk natuurlijk niet, net zomin als ‘de’ tegelzetter. Maar inderdaad: er is in een paar jaar veel veranderd. Het nieuwe ‘gewoon’? Nee. Er is gewoon erg veel om op te letten wanneer je als gespecialiseerd aannemingsbedrijf succesvol wilt zijn in de grote nieuwbouw- en renovatieprojecten. Sterkman: “Plus, je hebt op ieder project goede vaste mensen nodig, die communicatief zijn en weten wat ze moeten doen als ze iets tegenkomen dat niet volgens afspraak is”. Antennes op ontvangen, en veilig gehelmd en geschoeid de bouw op!

Bovatinfo

“de heer Taam is hier aanspreekpunt, chauffeur, mediator en psycholoog”

Eerst Regelen, dan Tegelen! Vier tegelzetters van SVK maakten in de maanden maart/april/ mei het wanden vloertegelwerk van de badkamers in 82 hotelkamers en 28 studio’s. Het project: een modern multifunctioneel gebouw in negen lagen, met zowel appartementen als een hotelfunctie, direct naast het oude station van Delft. Dus op net 200 meter lopen van het historische centrum. Ook de algemene ruimtes zullen door SVK worden betegeld. De afbouw is in volle gang. En dat is altijd een bijzondere tijd voor een project, want dan moeten de verschillende afbouwbedrijven - vooral in het sanitaire gedeelte – elkaar vinden. Houdt men zich aan de gemaakte afspraken? Is iedereen ‘just in time’ klaar, en kan de tegelzetter, die immers met de installateur van het sanitair als laatste zijn werk doet, aan het werk? Tom Taam is de voorman van de SVK-ploeg, en hij kijkt

een beetje bedenkelijk. “De Metalstud wanden stonden niet helemaal zoals het hoort. Teveel duw- en trekwerk. Die waren geplaatst door jongens die alleen hun eigen taal spraken, dus dan heeft het geen zin om ze aan te spreken, want je krijgt het niet uitgelegd. Dus dan moet je naar de uitvoerder. Dan komt het uiteindelijk via de hiërarchie bij die jongens terecht, en niemand vindt het leuk om van zijn baas op zijn duvel te krijgen… Dus je begint op achterstand. Terwijl je het anders gewoon even onderling met het andere afbouwbedrijf kan bespreken, ‘als jij nou even die plaat recht zet’, dan heeft er niemand moeite mee…” “Ja, de heer Taam is hier aanspreekpunt, chauffeur, mediator en psycholoog,” grapt Tom Sterkman, maar niet zonder een serieuze ondertoon. Tom Taam heeft er een uitdrukking voor: ‘Eerst Regelen, dan Tegelen’. “Tegelwerk begint niet op het moment dat je de pakken open maakt, maar op het moment dat je vooraf de ondergrond controleert en je met

augustus 2020

de checklist in de hand beoordeelt of je op een verantwoorde manier met je werk kunt beginnen!”, weet de voorman – die in zijn vrije tijd overigens waarnemend commandant van de vrijwillige brandweer is. “Anders loop je op alle mogelijke manieren vast.” Niks mis met innovatie Hoe druk het werk ook is, Ger Taam (broer van Tom) en Arian Blokdijk komen even kijken wat er aan de hand is. “Jullie komen in het blad, mannen!”, legt Tom Sterkman uit. Ook met deze nog relatief kleine tegels wordt een levelingsysteem ingezet. “We zijn daar echt blij mee,”, vinden de heren. “Toen leveling net op de markt kwam, hadden we onze twijfels. Maar na één keer testen waren we overtuigd. Hier maak je zulk mooi strak werk mee!” Waaruit maar weer eens blijkt dat de tegelbranche niets tegen innovaties heeft – als ze maar werken. Opvallend is hoe mooi de hoekstrips in het werk liggen: geen scherpe of zelfs maar bijgeslepen puntjes op de hoeken, omdat de strips op de hoeken meestal onder verstek gezaagd zijn. Hier dus niet. “Dat zal iedereen zo toch wel doen…?”, vragen de heren verbaasd. Nou, de schrijver van dit artikel heeft het wel eens anders gezien. Tot op beurzen toe. Ger laat zien hoe het werkt: gewoon met de slijptol, ook als je plastic strips gebruikt. En dan moet je dus wel opletten dat je de inkeping aan de binnenkant van de hoek niet te diep maakt, anders breek je de strip alsnog. “En ook als je vouwt, moet je goed opletten dat je dat in het platte vlak doet, EN dat de strip aan de voorkant niet bol komt te staan. Want dat krijg je nooit meer mooi gecorrigeerd…!” Wie het ‘al jaren zo al doet’, kan deze alinea dus overslaan. En wie dat nog niet deed – dit is dus ‘het nieuwe mooi’ als je met strips van – in dit geval Schlüter Systems werkt.

Bovatinfo

“dit is dus ‘het nieuwe mooi’ als je met strips van – in dit geval – Schlüter Systems werkt”

augustus 2020

Cor Mak: laatste maanden in de branche… Een paar gangen verderop is Cor Mak (62) aan het werk. Hij heeft er inmiddels 46 jaar tegelwerk opzitten, maar aan zijn bewegingen is dat niet te zien. “M’n rug, schouders, knieën, Ik heb eigenlijk nog nergens last van!”, vertelt hij. “Ik heb er vroeger al een gewoonte van gemaakt om efficiënt te werken. Niet te zwaar in één keer tillen, en altijd bedenken hoe je je bewegingen op de vierkante meter gaat maken. Dat is beter dan ’s avonds stoer, maar gesloopt thuiskomen.” Dus hij is letterlijk als ‘zetter’ begonnen, en heeft alle veranderingen meegemaakt? “Ja, ik heb dat zetwerk nog acht jaar gedaan. Toen kwamen de pasta’s en de voorstrijkmiddelen. Ik reed nog op de fiets naar m’n werk, met één emmertje gereedschap in m’n fietstas. En moet je nou eens kijken…!” “Ja, en het vertrek van Cor is best een aderlating,” weet de SVK-manager. “Natuurlijk, we weten lang genoeg dat hij stopt, en we proberen in ons team van gemiddeld 17 man natuurlijk de kennis- en leeftijdsopbouw in balans te houden. Daarom hebben we ook altijd een aantal leerlingen in dienst: nu vier, na de bouwvak vijf. Altijd goed wanneer die vervolgens instromen als vaste krachten. Maar Cor is zo’n ouderwetse tegelzetter die eigenlijk ‘overal in gespecialiseerd’ is, en die vind je niet veel meer. Dus, als we extern werven, moeten we vooraf al bedenken wat voor specialist er nodig is…” We wensen Cor (ook) veel plezier na 1 september! Over projecten en de toekomst “Het is waar dat de marges in de projecten niet al te groot zijn. De grote winsten worden door de ontwikkelaars en hun beleggers gemaakt. Nou ja, daar kun je van alles van vinden, maar dat is de realiteit. Maar waar ik me niet bij neer wens te leggen is dat er dan onderin in de keten een soort gevecht om de laatste marge moet worden gevoerd. Ik wil realistisch begroten, op basis van vakwerk. Dat kan ook, en de klanten waar SVK voor werkt geloven ook in vakwerk en slimme bouwteams. Punt is namelijk, wanneer je met vaste combinaties van gespecialiseerde aannemers werkt, dan gaan zaken bijna vanzelf. Je kent elkaar, je weet wat je aan elkaar hebt en hoe je zaken met elkaar kunt oplossen. Daarom mik ik bij de acquisitie ook vooral op klanten, niet zozeer op losse projecten. Bouwbedrijven - dat zijn mijn klanten - werken vaak met vaste bouwteams. Schuif je dan als tegelzetbedrijf binnen het werkproces als laatste aan bij een bouwteamvergadering, dan ken je de meeste leden al. Daar kom je bovendien de

maximaal vermogen VOOR GROOTFORMAAT

rubi.com

augustus 2020

projectleiders en uitvoerders tegen die je ook daarna op de bouwplaats tegenkomt. Dan kun je afspraken maken. En de voorlieden - die elkaar ook al kennen - regelen de details verder met elkaar, op de bouw. Of dat efficiënt is? Nou en of. Je kunt niet alles via het planbord of een LEAN-tekening verklaren: tijdwinst en dus ook financiële winst maak je met de samen opgebouwde kennis van ingewerkte bouwteams. Inwerken kost tijd. Zulke teams herkennen namelijk ook eerder als iets niet klopt, en ik hoef je niet te vertellen wat er met ‘Just in Time’ en ‘Standard Working’ gebeurt zodra er moet worden gesloopt en er materiaal moet worden besteld om te herstellen. Dan wreekt het zich dat ‘LEAN’ in Nederland vaak alleen wordt gezien als een kostenbesparing, terwijl er ook een kwaliteitsfilosofie achter zit. En er zijn nu eenmaal bouwbedrijven die een aannemer puur op basis van de laagste prijs inschakelen, waarna die aannemer een groepje ZZP-ers stuurt, zonder voorman, zonder gedegen instructies, soms zonder vakkennis en soms ook nog mét taalbarrière. Je hoort mij bepaald niet klagen over de uitstekende ZZP-ers die de tegelbranche rijk is – we schakelen ze zelf ook in – maar in een project moet er echt een voorman van jouw bedrijf bij zijn. En voorman, dat is een vak. Dat is niet zomaar de beste tegelzetterb van je ploeg.” Vooruitblikkend naar het Nederland ná Corona, wat zou er veranderen…? Tom: “Ik denk dat we meer op maatschappelijke winst gaan letten. Niet alles voor dumpprijzen van ver halen, inclusief de mensen. En dat betekent ook: meer lokaal wat lokaal kan. En bij offertes niet alleen de intekenprijs laten tellen, maar ook eerdere ervaringen met combinaties. Past dat niet in rekenmodellen? Natuurlijk wel! Aan in het verleden behaalde resultaten op basis van samenwerkingservaring kun je toch ook een wegingsfactor meegeven…”■

www.svktegelwerken.nl

Het project www.woneninantoni.nl/ www.vinkbouw.nl/in-verkoop/ Antoni SVK heeft het tegelwerk aangenomen van de badkamers in het hotel en in de studio’s. Een ander bedrijf doet de afwerking van de 10 luxe appartementen. Het tegelwerk in de algemene ruimtes maakt SVK in het derde of vierde kwartaal. De cijfers: Wand- en vloertegelwerk in 82 hotelkamers en 28 studio’s Hotelkamers: ca. 1370 m2 wandtegelwerk en 280 m2 vloertegelwerk. Studio’s: ca 530 m2 wandtegels en 130 m2 vloertegels Opgeleverd: mei/juni 2020 180 m2 vloertegelwerk in de algemene ruimtes oplevering derde/vierde kwartaal. Lijmsysteem (Eurocol): - 099 dispersieprimer - 686 Supercol

- 706 - 709 - 063 - 685

Speciaalvoeg WD Poederlijm Superflex Euroband Eurocoat afdichtpasta

Tegels: In het project zijn tegels van Villeroy & Boch gebruikt. Maten in centimeters. - hotelkamers: 25x33 op de wand, kleur matwit. 30x30 op de vloer, hellgrau. 5x5 mozaïek in de douchehoek, hellgrau. - Studio’s: Wand: keuze uit 25x33 of 30x60. Vloer: keuze uit 15x15, 30x30, 30x60, 60x60. Ook was de keuze voor 5x5 mozaïek in de douchehoek mogelijk Strips: Schlüter Systems

augustus 2020

Vloerverwarming?

MeerwaardeVanTegels.nl!

Doet u mee?

Het was een tijdje de werktitel van de campagne, maar inmiddels is het, onder de vlag en naam van www.meerwaardevantegels.nl – onze succesvolle promotiecampagne van een paar jaar terug – ook het beeldmerk geworden: meer WARMTE van tegels. Omdat tegels de beste partner van vloerverwarming zijn, zeker wanneer er een warmtepomp in het spel is. Nee, we hebben de websitenaam niet veranderd, omdat er al flink wat volgers op ‘meerwaarde’ zijn… Onze vorige facebook-campagne had zo’n 600.000 kijkers getrokken die op de een of andere manier met verbouwen bezig waren. We zijn bij het ter perse gaan van dit blad nog aan het filmen (zie foto, ‘work in progress’ bij Kick Scholten – die een bed naast een bad heeft staan!), maar wanneer u dit blad leest staat alles klaar. Deze campagne legt de focus op de voordelen op de combinatie van vloerverwarming en tegels. Te behalen voordeel voor de gebruiker: tot 50%!

Bovatinfo

“na een dag werken met zo’n lijmbak voel jij je een stuk frisser dan na een dag op je knieën!!”

Website, filmpjes, boekje, facebook! Evenals de vorige campagne is ook deze campagne deels door BOVATIN (vanuit de inkomsten van de geassocieerde leden), deels uit een extra bijdrage van 20 geassocieerde leden gefinancierd. Doel van de campagne: Nederlandse consumenten bereiken die op het punt staan om te trouwen, te verbouwen of een huis te kopen. En ze te wijzen op de voordelen van tegels. Die consumenten bereiken we het meest efficiënt door ze via social media (gekoppeld aan hun zoekgedrag) beeldmateriaal en informatie te laten zien die ze ‘verleidt’ om ook eens aan tegels te denken. Wat moet u weten, wat moeten zij weten? Wat de campagne u als tegelzetbedrijf oplevert, hangt natuurlijk van u af. Want wanneer een consument of een bouwbedrijf de campagne gezien heeft en contact met u opneemt voor meer informatie, is het belangrijk dat u op de hoogte bent.

Hoe zit het: de energietransitie (‘Nederland van het gas af’) en de opkomst van de warmtepompen zullen leiden tot het gebruik van lagere watertemperaturen. Het gaat dan om een watertemperatuur van bij voorkeur < 30 graden Celsius; bij warmtepompen wordt overigens een watertemperatuur gecreëerd die gewoonlijk tussen de 30 en 38 graden Celsius ligt, afhankelijk van binnen- en buitentemperatuur. Altijd nog een stuk lager dan de vroegere vloerverwarmings-aanvoertemperatuur.

augustus 2020

Wat betekent dit: warmte die door deze warmtepompen ‘van buiten’ wordt gehaald, levert onvoldoende energie om de boel flink op te stoken. En dus is het van cruciaal belang dat: a) er geen verlies wordt geleden doordat op het verwarmingssysteem in feite een ‘isolatie’ wordt aangebracht van vinyl, tapijt of hout en b) er volgens de laatste technieken een modern verwarmingsleidingwerk wordt aangelegd. dat betekent: geen warmteverlies en trage verwarming door de klassieke met de dekvloer meegestorte of ingefreesde leidingen. Er wordt, kortom, geadviseerd om een ‘klimaatregelend vloersysteem’ te benutten. Zo wordt ook warmteverlies naar onderen, en een traag systeem, voorkomen. Kortom: kies voor tegels, kies voor een klimaatregelend vloersysteem en je bespaart tot 50%. En besparing geldt trouwens voor IEDERE vorm van vloerverwarming of-koeling. Dus ook zonder grondwaterpomp haalt een consument voordeel uit vloerverwarming in combinatie met tegels! Vanwege de subsidies op de warmtepompen staan deze nu extra in de belangstelling. De tegelbranche heeft dus een ijzersterk verkoopargument in handen – maar wij én u moeten er richting opdrachtgevers en consument wel mee aan het werk… Ofwel: lees de informatie op de website eens goed door, en doe er uw voordeel mee! Wellicht is investeren in een vloerverwarmingssysteem met tegels dan binnenkort net zo logisch als investeren in zonnepanelen. Wat doen wij, en wat vragen wij van u? BOVATIN zorgt er, samen met onze geassocieerde leden, voor dat er een promotiefilmpje is (staat op de website www.meerwaardevantegels.nl), dat die website er is, dat er een boekje is en – voor als u een showroom hebt – dat er een folderrekje is voor bij u op de balie. En u kunt zowel naar de website als naar het (ook digitaal vindbare) boekje verwijzen wanneer uw klant er meer over wil weten en alles nog eens rustig wil doorlezen.

Onze dringende vraag aan u is dan ook of u op uw website en in uw eigen reclame- en social media-uitingen ook wilt verwijzen naar de campagne. Samen bereiken we meer consumenten, en vergroten we het aandeel tegels! ■ Meer weten, filmpje opvragen, folders plus rekje bestellen? redactie@bovatin.nl

Bovatinfo

Nieuwe datum Jaardag: vrijdag 18 september 2020! BOVATIN viert zijn 70-jarig jubileum bij Mosa in Maastricht! …Viert u het mee? Paar maanden later, maar een gelijkwaardig programma! Vrijdag, 10.00 uur: koffie en thee met vlaai. We zijn immers in Limburg! Praat bij met collega’s. Verken de Mosa-traditie in het historische MOSA-pand aan de Meerssenerweg. Verbaas u over de innovaties, de nieuwe ovens, de robots in de state-of-the-art wandtegelfabriek. Laat u-, leer uw klanten verleiden door de interieurstijlenmachinerie van ‘Motto by Mosa’… Daarna staat er een lunch voor u klaar. En u bent ook weer ‘gewoon’ welkom op de BOVATIN Jaarvergadering, compleet met borrel. Uitgeborreld? Even opfrissen in uw kamer bij het Townhouse Hotel, want daarna is het diner en feest in ‘(NB, gewijzigde locatie- in de groeven van Maastricht…!) de ‘Daelhemergroeve’! U kunt namelijk maar beter blijven overnachten… Eventueel al de donderdagnacht. En blijf meteen ook de zaterdag om Maastricht te verkennen. Of er wat te doen is? Check www.bezoekmaastricht.nl voor als u langer wilt blijven… Detail: BOVATIN betaalt voor één nacht € 50,- mee aan uw hotelrekening (17 of 18 september). Vanwege het jubileum. Kortom: mis het niet! Reserveer zo snel mogelijk, en vermeld ‘BOVATIN’ in uw E-mailreservering! BOVATIN heeft een optie op 35 kamers voor de speciale prijs van € 95,- per nacht… Als u vervolgens op de Jaardag een formuliertje invult, krijgt u de € 50,- teruggestort. NB, meld u ook aan en reserveer ook als u al voor de oorspronkelijke datum had gereserveerd!!! Vouchers zijn vanzelfsprekend geldig.

Fundo Riolito neo Fundo Riolito neo ®

® Sleufdrain dichtbij de wand

Sleufdrain dichtbij de wand Fundo Riolito neo Sleufdrain dichtbij de wand

Fundo Riolito neo is een inloopdouche-vloerelement met een

sleufdrain dicht bĳ de wand die het water in een smalle lĳn laat

wegstromen. Het daarvoor vereiste afschot is al in de douche-

Fundo Riolito neo is een en inloopdouche-vloerelement met een vloerelementen geïntegreerd maakt een nagenoeg naadloze

vloerelementen geïntegreerd en maakt een nagenoeg naadloze sleufdrain dicht bĳ de wand die het water in een smalle lĳn laat

betegeling met grote tegels in de meest uiteenlopende betegeling met grote tegels in de meest uiteenlopendedikten dikten wegstromen. Het daarvoor vereiste afschot is al in de douche-

(5 – 25(5mm) – 25 mogelĳk. mm) mogelĳk.

vloerelementen geïntegreerd en maakt een nagenoeg naadloze betegeling met grote tegels in de meest uiteenlopende dikten

§ Complete waterdichte douchevloer inclusief goot § Complete waterdichte douchevloer inclusief goot (5 – 25 mm) mogelĳk.

§ dig Eenzĳ dig afschot de goot direct wand § Eenzĳ afschot met met de goot direct aanaan dede wand § In diverse maten goten en vloerplaten verkrĳ gbaar § In diverse maten goten en vloerplaten gbaar § Complete waterdichte douchevloer verkrĳ inclusief goot § 10, 15 of 20 jaar garantie

§ 10, 15 of 20 garantie § Eenzĳ digjaar afschot met de goot direct aan de wand § In diverse maten goten en vloerplaten verkrĳgbaar § 10, 15 of 20 jaar garantie

wedi Fundo horizontale wedi Fundo horizontale en verticale gootafvoer

wedi Fundo gootframe wedi Fundo gootframe en -afdekkingen

wedi Fundo afschotwedi Fundo afschoten afsluitproﬁelen

wedi Fundo horizontale en verticale gootafvoer

wedi Fundo gootframe en -afdekkingen

wedi Fundo afschoten afsluitproﬁelen

en verticale gootafvoer

en -afdekkingen

en afsluitproﬁelen

www.wedi.eu

www.wedi.eu www.wedi.eu wedi_Anz_ALLES-3_Riolito-neo_210x260_NL_05-2019_rz.indd 1

Anz_ALLES-3_Riolito-neo_210x260_NL_05-2019_rz.indd 1

22.05.19 12:34

22.05.19

november 2018

Programma vrijdag 15 mei: 10:00 uur Ontvangst Mosa met koffie/thee en vlaai 10:30 uur Groep 1: presentatie Mosa / Motto by Mosa Groep 2: rondleiding wandtegelfabriek 11:30 uur Groep 2: presentatie Mosa / Motto by Mosa Groep 1: rondleiding wandtegelfabriek 13:00 uur Lunch 14:00 uur Bovatin Jaarvergadering 16:00 uur Borrel bij Mosa 17:30 uur Opfrissen in het Townhouse hotel 19:30 uur Diner + feest bij de Daelhemergroeve, busvervoer naar hotel is beschikbaar. Alternatief programma dames vrijdag 15 mei: 10:30 uur Stadswandeling door het centrum van Maastricht 12:00 uur Vrije tijd 16:00 uur Borrel bij Mosa 17:30 uur Opfrissen in het Townhouse hotel 19:30 uur Diner + feest bij de Daelhemergroeve Locaties: Koninklijke MOSA, Meerssenerweg 358, Maastricht www.Mosa.com Townhouse Hotel, St. Maartenslaan 5, Maastricht www.townhousehotels.nl Daelhemergroeve, Daalhemerweg 31-A, Valkenburg www.Daelhemergroeve.nl, Komt u ook? voor de Jaardag bij secretaris@BOVATIN. nl (naam, bedrijf, wie neemt u mee, eet u mee? NB: maximaal twee personen). NB: ook als u zich al voor de oorspronkelijke datum had opgegeven!!! 2. Reserveer zo snel mogelijk uw kamer per mail aan info@LBGhotels.com! Vermeld 17 en/of 18 september, met ‘BOVATIN’ in de reservering. U kunt ofwel meteen uw 16-cijferige creditcardnummer en vervaldatum doorgeven, ofwel aangeven dat u per IDEAL betaalt. NB, u slaapt in een 2p-king size bed…! Meer informatie via het hotel: telefoon 043 - 323 3090. 3. Formulier invullen op de Jaardag zelf, en u krijgt € 50,- terug op uw hotelreservering. 1. Aanmelden

We begroeten u graag op 18 september 2020! Met vriendelijke groet, Het BOVATIN-bestuur

■

Bovatinfo

T SMAR E H T FOR FESSIONAL P RO

Stucco Pakket VOORBEHANDELEN - VULLEN - REPAREREN UITVLAKKEN EN EGALISEREN - GEREEDSCHAPPEN

augustus 2020

BOVATIN, tegels en tegelzetters voor het eerst in een STER-reclame! Er is natuurlijk al vaak over gesproken. En gefilmd is er ook al vaak. Want: hoe krijg je voor een redelijk bedrag de voordelen van tegels en het vakwerk van BOVATIN-tegelzetters op TV over het voetlicht…? De Corona-crisis bood een unieke gelegenheid: STER-spots voor brancheorganisaties!

Kans voor brancheorganisaties… Toen in februari de wereld langzaam maar zeker in lockdownstand kwam te staan door de Corona-pandemie, had het voor veel vaste adverteerders van STER – voor wie uitsluitend nog online kijkt: de reclameblokken op NL 1, 2 en 3, met vroeger ‘Loekie de Leeuw’ tussendoor – ineens weinig zin om te adverteren. Dus stelde STER, de ‘Stichting Ether Reclame’ welwillend zendtijd ter beschikking aan brancheorganisaties. Er waren wel een paar voorwaarden: zo mocht het niet commercieel zijn, en moest er te zien zijn waarom men met vertrouwen de producten van de lidbedrijven zou kunnen afnemen. Na een aantal pogingen om met alle brancheorganisaties in de bouw gezamenlijk een spotje te maken, bleken een aantal organisaties ook al eigen spotjes ingestuurd te hebben. Dankzij een tijdig telefoontje en een prettige samenwerking met de mensen bij STER kon BOVATIN alsnog, op het laatste moment van intekening, in ieder geval nog een paar keer gratis meedraaien in de cyclus. Maar dan moest er wel HEEL SNEL een spotje gemaakt worden… Sommige deadlines moet je niet willen… Heel snel, als in ‘dinsdag 28 april script, woensdag akkoord van STER, vrijdag 1 mei filmen, zaterdag 2 mei monteren en geluid, maandag 4 mei op TV’. Dus de agenda’s van uw hoofdredacteur, de cameraman/editor en de geluidsstudio waren geblokt. Een deel van het concept kwam al van Gerard Reus: “Zorg dat het over hygiëne gaat!”. Inderdaad, dat was een mooi ‘haakje’. De twee betekenissen van het woord ‘schoonheid’ (esthetiek

en hygiëne) maakten het haakje rond om ook wat mooi werk te laten zien… We wilden verder: • de vakman nu eens als een ‘superheld’ – met zijn leerlingen - in beeld brengen; • een vakman laten zien die op een bijna magische wijze de mooiste producten tot stand brengt; • bacteriedodende tegels onder de aandacht brengen (en dat je kinderen dus rustig chips van de grond kunnen eten…); • En grootformaat; • En houtlook; • Plus zoveel mogelijk merken; • En dat de tegelzetter schoon werkt/netjes rekening houdt met de gezondheid van de klant; • Plus dat hij daar ook speciale apparaten (de ‘Aircleaner’) bij gebruikt; • En – ook belangrijk - dat je wel een BOVATIN-tegelzetter moet hebben. En dit alles binnen 30 seconden. Lukte dat? Bijna. De Aircleaner kwam niet meer in beeld, en ook de opnames van de bus en de electro-scooter van tegelzettersbedrijf Oostbörg konden helaas niet meer mee: directeur Jeroen de Goeij was namelijk onze grote hulp bij het vinden van een goede locatie, en ook zijn gezin figureert – in een nagelnieuwe woonkamer - in de spot. En toen keurde de STER het script voor spot af. Te commercieel. Want we begonnen met een overview van Romeins mozaïek, wat badkamers en keukens, en de tekst ‘Mozaïek. Tegelwerk. Al 2000 jaar van een ontwapenende schoonheid. Nog steeds

Bovatinfo

GEBERIT CLEANLINE

DE DOUCHEGOOT DIE JE SNELHEID VERGROOT

Een installatie voert u natuurlijk het liefst uit in zo min mogelijk tijd. Daarom hebben wij onze CleanLine douchevloergoten in de fabriek al voorzien van een waterdicht afdichtingsfolie. Daarnaast is het onderhoud eenvoudig, omdat de douchegoot een open profiel heeft dat het water direct naar de afvoer brengt. De kamvormige haarzeef in de afvoer is bovendien snel te verwijderen en af te spoelen. Kiezen voor CleanLine is dus kiezen voor maximale snelheid Ã©n betrouwbaarheid. Slim bekeken!

SLIM BEKEKEN

www.geberit.nl/cleanline

SLIM BEKEKEN

augustus 2020

bepalen tegels de schoonheid van een ruimte’. ‘Dat is reclame!’, vond STER… ‘En dat was uitdrukkelijk niet de bedoeling!’ En ook moesten we even uitleggen waarom dit spotje ‘nodig’ was. “Nou, omdat onze tegelzetters – dat viel namelijk op Facebook te lezen – opdrachten bij particulieren kwijtraakten, die bang waren voor besmetting. Ik verander de eerste zinnen, maar ik hou wel het ‘haakje’ met schoonheid, hoor!” Dat begreep men, en zo werd de tekst wat hij nu is: “Het gaat nu even niet om de schoonheid van tegels, maar om de schoonheid: de hygiëne.” En is het niet-commercieel… Met dank aan STER! Spannend momentje… en deed Herman den Blijker nou mee…? Het filmen ging verder prima: met de eigen opnames plus een mix van beelden van Agrob Buchtal, een showroom met nogal wat Villeroy & Boch-werk en fragmenten die welwillend door de Confindustria Ceramica ter beschikking werden gesteld, werden de 30 seconden afgetopt. Maar – het was vrijdagavond, en de drie pagina’s met STER-aanleverspecificaties van het eindproduct bleken toch even spannend. En er dreigden kleur-compatiiliteitsproblemen met de geleende opnames… Bovendien moest er via een gesloten upload-systeem aangeleverd worden… Telefoontje naar Kick Scholten (Ton Scholten Tegels): kunnen we morgen bij jou eventueel de ontbrekende opnames schieten? Dat kon. Toch maar naar de STER gebeld. Een medewerker van STER met nachtdienst deed welwillend nog diezelfde avond de test, en we rolden er met onze grove proefmontage vlekkeloos doorheen. “Nou, dit is zeker geen slechte commercial hoor, en u hebt ook echt een bekende stem ingehuurd!”, vond onze STER-mevrouw… Nu had schrijver dezes de overheadtekst bij wijze van proef op een recorder ingesproken. En die stem zou er wegens iets te Rotterdams beslist weer af gaan. Maar wie bedoelde ze nou? Om een lang verhaal kort te maken: de stem leek als twee druppels water op die van TV-chefkok Herman den Blijker. Vond zij. Misschien toch eens… In ieder geval, dank aan Kick, we konden gewoon door. Klaar! De ‘upload’ van de definitieve spot ging zaterdagavond 2 mei vlekkeloos. Nu was het wachten op het uitzendschema. En ook dat pakte mooi uit: hier en daar rond het Journaal, Boer Zoekt Vrouw, Op1… Het spotje is 33 maal uitgezonden. Garantie dat miljoenen mensen onze ‘boodschap’ hebben ontvangen. En nu ineens van BOVATIN gehoord hebben… Wilt u het spotje (nog eens) zien of wilt u het – met ondertiteling – in uw showroom of op uw website inzetten? Check de BOVATIN-website! 1 mailtje naar de redactie en u ontvangt de commercial via Wetransfer. En – bij een aantal bedrijven dragen de tegelzetters nu het ‘BOVATIN-Tegelzetters doen het op 1,5 meter’-shirt… U kunt nog bestellen, al is de maat ‘L’ inmiddels uitverkocht… ■

Redactie@BOVATIN.nl

BOVATIN: innovaties met Volandis en TU Delft Het valt eigenlijk wel mee met dat ‘Ik doe het al jaren zo’-principe in de tegelbranche. Immers: hoe lang duurde het voordat ‘leveling’ gemeengoed was geworden in de branche? Dat ging snel. Erg snel. ‘Als het werkt, dan werkt het’ is zeker voor de nieuwe generaties tegelzetters een meer toepasselijk motto. Er zijn dan ook door tegelzetters zelf de nodige uitvindingen in schuurtjes en in de praktijk gedaan. Maar sommige zaken kun je niet in je eentje naast je werk als tegelzetter verzinnen of verbeteren: daar is ergonomisch specialisme bij nodig. Dus greep BOVATIN een aanbod van kennis- en adviescentrum duurzaamheid VOLANDIS met beide handen aan om voor drie onderdelen van het tegelwerk samen met studenten van de TU Delft innovaties te ontwikkelen.

Meer dan 85 jaar kennis en kwaliteit Julius van der Werf biedt u: De nieuwste trends op tegelgebied Een uitgebreid assortiment voor elk budget Snelle levering vanuit magazijnvoorraad Zelf controle over uw bestellingen

sv dw

f.n l

Vestiging: Groningen Diamantlaan 2, 9743 BG Groningen telefoon (0515) 41 31 48

ju liu

Hoofdvestiging: Sneek Lorentzstraat 19, 8606 JP Sneek telefoon (0515) 41 31 48

augustus 2020

De opzet Er is kortgeleden een onderzoek door VOLANDIS gedaan waaruit blijkt dat het vak tegelzetten een van de zwaarste beroepen van de bouw is. Tegelzetters verplaatsen per dag vaak zo’n 1.750 kilo. Tijdens het BOVATIN-innovatieproject van een aantal jaren terug zijn een aantal zaken aangepakt (onder andere bestrijding fijnstof en ontwikkeling lichtgewicht smeervloeren); in de praktijk is het echter nog altijd lastig om het werk fysiek te verlichten. En zo vallen toch veel tegelzetters uit voordat ze de pensioengerechtigde leeftijd bereiken. Een drietal veel voorkomende handelingen, zo weten we, dragen daar aan bij: 1. Het

vele werk op de knieën: minimaal 2 á 3 uur per dag, met in feite onvoldoende afdoende bescherming door verouderde kniebescherming. 2. Het verplaatsen van de tegels naar de (slaap)verdieping via een trap. De pakketten wegen ongeveer 20 á 25 kilo per stuk wat veel van de rug vergt. 3. Het plaatsen van de tegels aan de wand en op de vloer. Dit is een repeterende beweging en vergt veel van schouders en armen. Alles bij elkaar is tegelzetten door de jaren heen topsport geworden. Een sport die veel van de mensen vergt; op jonge leeftijd hebben tegelzetters er geen erg in dat er toch wel roofbouw op het lichaam wordt gepleegd. Immers, de ‘afrekening’, zo blijkt uit onderzoek van onder andere het Erasmus MC, komt gemiddeld pas na het vijftigste levensjaar.

Vervolg Tijdens vooronderzoek zal TU Delft allereerst samen met BOVATIN en verkennen wat er inmiddels wereldwijd ontwikkeld is. Vervolgens worden plannen gesmeed voor de (her)ontwikkeling van oplossingen. Hierbij zal ook de kennis en inbreng van onze geassocieerde leden gezocht worden. Wordt vervolgd!

raimondispa.com

de meest compLete Lijn gereedscHappen voor groot formaat tegeLs

met ingang van vandaag staan we aan jouw kant

LeveLLing

positioneren

LeveLLing

HandeLing

snijden

nat en droog zagen

aankLoppen

augustus 2020

‘BOVATIN gaat nieuw bouw-exoskeleton testen! BOVATIN-bestuurslid Tom Sterkman is al langer (zie BOVATINfo 2017-3) op jacht naar een til-innovatie in de vorm van een exo-skeleton dat geschikt is voor de bouw en de tegelbranche in het bijzonder. “Ik heb in 2017 onder andere met een Nederlands bedrijf, Laevo Exoskeletons, de mogelijkheden van hun bestaande exoskelet bekeken. We kwamen al snel tot de conclusie dat hun overigens behoorlijk praktische apparaat zeker kansrijk is voor de tegelbranche, maar dat het, met zijn hydraulische onderdelen, dan wel bestand zou moeten zijn tegen stof. Gereedschap heeft het in de bouw immers behoorlijk zwaar: het moet niet alleen een flink stootje, maar ook flink wat stof kunnen hebben. Laevo heeft dat vraagstuk serieus opgepakt, en BOVATIN heeft nu het aanbod liggen om zo’n herontwikkelde exoskelet – overigens tegen kostprijs - te testen. Het bestuur heeft dat voorstel besproken, en we hebben er één besteld om te testen!”

augustus 2020

Jan Wijen:

“Ze gaan met mij het liefst niet mee…!” Ook na 64 jaar metselen tegelwerk, klaar voor innovatie

Bovatinfo

“na een dag werken met zo’n lijmbak voel jij je een stuk frisser dan na een dag op je knieën!!”

We schrijven in dit blad natuurlijk regelmatig over hoe zwaar het tegelvak is. Hoeveel er veranderd is. Dat het lastig is om gezond je AOW te halen. En volgens de statistieken is dat allemaal waar. Maar sommige mensen trekken zich niets van statistieken aan… Jan Wijen is eigenaar en oprichter van Wijen Tegels uit Nederweert, waar zijn zoon Ruud al weer de nodige jaren directeur is. Geboren in 1941, zou hij dus sinds 2006 van een welverdiend AOW plus pensioen kunnen genieten… Maar nee. We komen de heer Wijen tegen op een bouwplaats in Monster, waar hij samen met zijn kleinzoon Willem aan het werk is, een dag of wat voor zijn 79e verjaardag. Hij beoordeelt met een rei het metselwerk dat een bedrijf aan de gevel heeft verricht. Het ziet er keurig uit. Maar: “Het loopt hier niet helemaal recht. Kijk maar, hier (we zijn inmiddels bij de garagemuur aangekomen, red.) ben ik zelf aan het werk geweest. Daar zit geen lucht tussen! Je moet een baksteen eerst bekijken voor je hem verwerkt… En dan zie je dat je hem niet precies recht moet leggen, maar in lijn met de gevel. En natuurlijk ook met de brede kant onder, anders stroomt het regenwater uiteindelijk je muur in!” We zijn stil en we leren… Wijen senior klimt met ferme stappen de ladder op naar de eerste verdieping. “Gaat dat lukken, of heb je hoogtevrees?”

Boerenzoon! “Ik was 15 jaar, en toen verbouwden we thuis - ik ben een boerenzoon! - de boerderij. Het mocht niks kosten, dus ik moest opperen. En zo ben ik in het vak gerold… Op de boerderij stond je om zes uur op, maar die metselaar kwam pas om half acht, dus dan had ik de kuipen al gemengd en wel vol specie staan… ‘Kom maar eens op die steiger staan!’, zei die metselaar na een paar dagen. Drie maanden later stond ik volop mee te metselen... Ik heb vervolgens acht jaar bij hem gewerkt als

metselaar. Toen ik ging trouwen, vroeg ik hem eens wat het zou kosten als ik de materialen bij hem zou kopen. Ja, ik wilde maar eens voor mezelf beginnen. ‘Dat kost je 10%!’, vond hij. ‘Nou, dan stop ik vrijdag!’, was mijn antwoord. Hij wou me niet kwijt, dus uiteindelijk kon het ook voor 0%, maar ja… De jaren daarop heb ik als metselaar de nodige woningen gebouwd. Toen ontmoette ik een zekere heer Slaats, die was net een tegelzetbedrijf begonnen. Ik ben daar toen, in 1964, in dienst gegaan, als eerste knecht. Maar hoe gaat dat… in 1970 wilde ik

augustus 2020

toch weer voor mezelf beginnen. We hebben toen een goed gesprek gehad, en we zijn compagnons geworden. We hebben dat bedrijf 19 jaar lang samen geleid, onder de naam SlaatsWijen. Toen stopte hij – hij was tien jaar ouder dan ik – en ben ik met mijn zoon Ruud verder gegaan. We hadden toen inmiddels 15 man personeel, en richting de crisis van 2008 had Ruud het bedrijf – inclusief de binnendienst en de ZZP-ers – opgebouwd tot ruim 50 man…! Nu hebben we zo’n 28 tegelzetters in vaste dienst, een boekhouder en een planner, vier personen op kantoor, twee man in de showroom en een magazijnchef. Plus de flexibele schil: een aantal ZZP-ers, natuurlijk.” Een huis voor alle kleinkinderen “Ik ben op dit moment de enige op het bedrijf die kan metselen, dus als er bij een werk metselwerk nodig is, dan doe ik dat. Vaak gaat het dan om een aanbouwtje of een muurtje, nou, dat maak ik dan. Maximaal een paar dagen metselwerk, en de rest is dan tegelwerk. Nee, niet zoals dit huis, dit bouwen we van de grond af op! Ik werk hier vandaag samen met Willem, één van mijn vier kleinkinderen. Hij zit niet in het bedrijf, hij werkt voor zichzelf, en heeft een handelsfirma. Dat we hier samenwerken, komt doordat ik beloofd heb dat ik voor al mijn kleinkinderen – binnen de mogelijkheden van het belastingstelsel - een huis en een startkapitaaltje zou verzorgen. Dus hiervoor was ik nog gewoon vijftien appartementen aan het tegelen, en nu ben ik hier. Ik werk nog zo’n 50 uur per week. Ja, dat is wel eens meer geweest… Vroeger werkten we standaard ook altijd op zaterdag. Alleen de ochtend maar, hoor…”

Bovatinfo

augustus 2020

Gezond doorwerken! “Ik sta iedere ochtend om kwart over zes op. Om zeven uur ben ik als een van de eersten op de zaak. Dan help ik met laden, met de heftruck. En kwart over zeven vertrek ik met een tegelzetter naar een bouwplaats. Dat moet er dan wel één zijn die niet om kwart over vier naar huis wil, want die hoef ik niet. Ze gaan met mij ook het liefste niet mee… ‘Die ouwe gek, die krijgt er nooit genoeg van…’ zeggen ze waarschijnlijk tegen elkaar… Om kwart over vier vinden ze het wel goed, maar ik niet. Het is goed als het uitkomt voor het werk! Kwart over vier vind ik trouwens nooit goed, want ik ben altijd op z’n vroegst half zes thuis… Doe ik zes dagen per week. Nou OK, zaterdag stop ik tegen een uur of drie, vier. Ik zou liever langer werken, maar mijn vrouw vind het dan leuk om nog even naar een winkel te gaan of zo… Ik deed dat liever niet, maar om de vrede te bewaren, haha… Ik ben dan ook zo’n 56 jaar getrouwd. Dus met die vrede zit het ook wel goed…!” Maar hoe houdt iemand dat gezond en wel vol? “Nou, ik heb wel drie hernia’s gehad. Ik ben in 1990 geopereerd, en ik heb twee rustkuren gehad… Mijn arts zei toen dat ik er een paar jaar last van zou houden, en dat ik die periode in feite niets kon tillen. Daarna zou het langzaam beter worden. En als ik ouder was, en wat strammer, dan zou ik er nauwelijks meer iets van merken… En hij heeft gelijk gehad. Ik kon twee jaar lang bijna niets, maar ik bouwde het op: ik droeg één pakje tegels, twee pakjes, en dan moesten de jongens het nog uit m’n auto halen. Later begon ik met een aanrecht, dat kon ik dan aan. Hoefde ik niet te bukken. Toen een toiletje, en daarna weer volop. En nu? Ik ontzie me, maar ik kan het wel.” Dat ‘ontzien’ nemen we overigens met een licht overbelaste pallet zout, want vervolgens legt de ondernemer/metselaar/ tegelzetter precies uit hoe hij samen met zijn kleinzoon de grote platen hardsteen aan de gevel heeft geplaatst… En nee, de grotere tilmachines uit de terrazzowereld vindt hij niet praktisch. “Maar ik werk nooit alleen, degene die ik bij me heb doet altijd het tilwerk. Ik werk veel samen met een Syrische tegelzetter, dat is echt een geweldige vent. Hij denkt altijd een paar stappen vooruit, en hij zorgt dat ik aan het werk kan: hij telt de zakken lijm uit, en zorgt dat alles voor me klaar staat. ‘Ga jij het tegelwerk maar uitzetten, dan zorg ik voor de rest!’ Hij wil niet hebben dat ik til…!” Een andere ‘uitdaging’ voor tegelzetters is natuurlijk het (fijn) stof. “Tsja, dat wisten we vroeger niet…,” verzucht Jan Wijen. “Ik moest vanaf m’n 17e altijd de hoeken van de asbestplaten van Eternit afzagen. Je moest de timmerman helpen… Ik denk dat ik er in de loop der tijd duizenden verwerkt heb… En ik heb jarenlang zonder stofbeveiliging gewerkt. Als ik daar aan denk… Ik heb geluk gehad. Echt!” “Maar sowieso: om gezond te blijven werken, moet je blijven werken. Je moet niet op de bank gaan zitten, want dan kom je er niet meer af. Dat heb ik toen met m’n hernia ook gemerkt… En kortgeleden, met een stevige griep. Toen ik weer begon, kon ik het tempo niet aan! Maar na een paar weken ging het steeds beter. En nu gaan er op een dag gewoon weer 1300

metselstenen door m’n handen…! Trouwens, ik ben wel op m’n 60e gestopt met roken. Ik rookte drie pakjes per dag. Nou, dit voelt echt véél beter. Dat merk je echt.” Er was waarschijnlijk geen tijd om te sporten? “Nee, gesport heb ik nooit. Nou… ik heb wel gesport, maar dat was een sport die niet mocht…” In iedere andere provincie zouden we aan andere zaken denken, maar in het altijd spannende Limburg… Was de heer Wijen misschien een stroper? Gelach vanaf de bank. “Hazen, konijnen, reeën, een wild varken… En ja, dan moest je wel eens hardlopen. Als de boswachter er aankwam. Ik denk dat dat meer dan tien keer gebeurd is… Nou kon ik lopen als een hazewind, dus ik ben nooit gepakt…!” Verjaarde overtredingen, dus we kunnen ze vermelden… Was hij een goed voorbeeld voor zijn kleinkinderen? “Meestal wel!”, antwoordt Willem politiek. “Ik heb niet de naam (Willem Harders is de zoon van Jan’s dochter Anita, red.), maar wel de streken. Ja, zo’n grootvader is wel een voorbeeld in de familie. Hij is altijd goed voor een paar verhalen…! En ik heb bouwkunde gestudeerd. Al ben ik niet de bouw ingegaan. Hij is voor ons een voorbeeld van wat je kunt bereiken, maar op mijn 80e nog op een steiger staan… dat voorbeeld neem ik niet over!”

Bovatinfo

Opleiden en bijblijven Jan Wijen: “Ik denk dat ik in mijn tijd zo’n 50, 60 tegelzetters heb opgeleid. Want het is toch een prachtig vak!” En ook een lucratief vak, kunnen we vaststellen. Want hoeveel grootvaders kunnen hun kleinkinderen zo’n vliegende start bieden…? Het is voor de heer Wijen dan ook vanzelfsprekend dat je bijblijft in het vak. De lange houtlooktegels worden door middel van leveling verwerkt. “Geweldig systeem!”, vindt hij. “Hoewel ik dat niet nodig vond voor de 60 centimeter lange stroken op de badkamer. Die liggen er ook zonder leveling strak in.” Traditie…? Bij iemand die al aan het werk was toen BOVATIN het eerste lustrum vierde, verwacht je een zekere voorliefde voor het traditionele zetwerk. “Eén van mijn mooiste projecten was ooit een postgebouw in Best. Daar heb ik wel honderd trappen gemaakt met een groenige hardsteen, allemaal ongelijke platen. Je moest de dikte opvangen met de specie. Die platen lagen er mooi in, ik ben er later nog wel eens gaan kijken…! Maar ik ben erg blij met al die moderne lijmen hoor! Bijvoorbeeld die hardstenen vensterbanken, die leg je er véél beter in wanneer je ze aanbrandt met zo’n moderne cementaire lijm. En ook het tegelwerk: ik zou echt niet meer zonder die lijmen willen. Ik heb met zand-en-cement gewerkt, en veel ook… maar ik garandeer je dat er niets boven de lijmen van vandaag gaat- als je tenminste weet wat je doet!”

Vooruit- en terugkijken “Ik ga nog in ieder geval een jaar door, want ik moet volgend jaar voor mijn vierde kleinkind een huis bouwen!” En als hij echt met pensioen gaat? Wijen trekt een bedenkelijk gezicht. “Ik denk dat dat vervelend wordt. Ik zal er nog maar een paar jaar bij doen… Als iemand aan me vraagt hoe oud ik denk te worden, dan zeg ik: ‘Ouder dan 102’. Zo oud is mijn moeder namelijk geworden, en ze zei me altijd dat ik ouder zou worden dan zij! Ik blijf dus maar doorwerken, maar dan misschien wat minder lange dagen. Als hobby, zeg maar. Kijk, skiën vond ik ook leuk, maar als je dan eens flink onderuit gaat, realiseer je je dat je dat niet je hele leven kunt doen. Dat kun je je ook niet veroorloven als ondernemer, ik heb na een val eens drie maanden in een brace gezeten, en mijn vrouw moest me toen overal naartoe moeten rijden.” “Mijn ouders stonden erop dat ik de Middelbare Land- en Tuinbouwschool afmaakte. Dus dat diploma heb ik ook... maar ik heb er niks mee gedaan. Ze vonden dat ik de boerderij over moest nemen. Het was een flinke boerderij hoor, met 15 koeien, 200 varkens, 1000 kippen. 30 hectare, dat was toen best veel. We waren met zes jongens, en geen één werd boer… Mijn vader vond dat maar niks. Al zag hij wel dat ik een goede keus gemaakt heb… Maar mijn moeder, die 20 jaar ouder is geworden dan mijn vader, heeft nog meegemaakt dat ik echt een succesvol bedrijf heb opgebouwd. Daar was ik blij om.”

augustus 2020

Over ondernemerschap Iemand met zo’n bedrijf vragen we natuurlijk een paar tips. “Zo gauw als iemand van knecht de overstap maakt naar zelfstandige, krijgt hij vaak dollartekens in zijn ogen. En dat is fout. Want je moet altijd het werk voor laten gaan. Het werk moet goed zijn. Ik heb ze vroeger in het bedrijf opgeleid en later hun werk gecontroleerd, maar ik kon niet overal tegelijk zijn. Dus krijg je wel eens een telefoontje, met de vraag ‘ik twijfel, kun je komen kijken?’. Dan vroeg ik altijd: zou je het thuis zo willen hebben? Het antwoord was dan altijd ‘neen’. ‘Nou, breek het dan maar af en maak het opnieuw! Ik hoef niet te komen kijken…’! Want je moet alles maken zoals je het thuis zou willen hebben… Daarom haal ik ook nooit wat van de prijs af. Ja, een rij tegels kan er af… Ik wil liefst een 10, maar tenminste een 7 leveren, ik ga geen 5 leveren.” “Waar je als ondernemer ook voor op moet passen… Toen ik zelf het bedrijf leidde, en we één van de grotere tegelzetbedrijven van Nederland waren, kwam er eens een grote ontwikkelaar bij me. We hadden net een groot werk voor hem gemaakt, en hij was er zeer tevreden over. ‘Kun je niet wat meer projecten voor me doen?’, vroeg hij. Maar al zowat 10% van mijn opdrachten kwamen bij die ontwikkelaar vandaan. Ik heb nee gezegd. Want ik wilde niet afhankelijk zijn. Ik heb het hem gezegd: ‘Als ik continu meer dan 10 % voor je werk, dan ga je beginnen. Lagere prijs, meer meters, jij de tegels inkopen… En dan kan ik niet meer weigeren. Dus het is nee!’. Met een groot bedrijf is dát een risico. Op de lange termijn verlies je… Net zoals ik zelf de materialen wens te leveren. Woningcorporaties kochten altijd zelf in, dus daar werkte ik niet voor. Want daar verdienen we niets aan! Ik zei altijd dat we het te druk hadden…” “Anders kom je morgen nog even terug, dan ga ik boven met het leveling-systeem die lange stroken leggen!” Ik heb bedankt. Hoewel het beslist wéér gezellig zou zijn geworden. Maar, ik was namelijk al blij dat ik die ladder heel was afgekomen… Onderweg naar huis bedacht ik dat met zulke grootvaders, we nooit een probleem zouden hebben om voldoende nieuwe tegelzetters en bedrijfsopvolging te vinden… En inderdaad. De derde generatie van de Wijen-familie staat al in de startblokken. Remy Wijen (zoon van Ruud, dus kleinzoon van Jan) is net afgestudeerd voor HBO -technische bedrijfskunde. Hij begint in juli in het bedrijf… ■

www.Wijentegels.nl

compact en overzichtelijk assortiment

& ’s st a em om h T oek T

Julius van der Werf creëert DE ‘thuissituatie’ voor tegels: Voorbeeld-showrooms brengen keramiek met sferen tot leven Nu CERSAIE en vele andere shows doorgeschoven worden naar 2021, zou de recente herontwikkeling van de showroom tot presentatie- en inspiratieruimten bij Julius van der Werf in Sneek wel eens erg goed getimed kunnen zijn. Immers: waar ga je nu naartoe als je nieuwe tegelseries zoekt voor je zakelijke en particuliere klanten? En, niet onbelangrijk, als je voor je showroom op zoek bent naar nieuwe manieren om die klanten ‘beleving’ mee te geven? Juist. Naar de groothandel. Waarmee de groothandel nu ineens een nóg belangrijkere gidsrol krijgt toebedeeld en commercieel directeur Rolf Haan pakt die rol met plezier op. We praten bij met Rolf, en met Wilco Bekkers (Mapei Nederland) en Peter Trommel (Schlüter Systems), die beiden prominent met ook hún ‘halfproducten’ in dit groothandelsgebouw aanwezig zijn. En, eerlijk is eerlijk – we zijn ook in Friesland omdat we daar de nieuwe vloerverwarmingsconcepten optimaal kunnen filmen, en zowel Rolf, Wilco als Peter spelen daar een rol in...!

Zonder een sfeervolle presentatie is een tegel nog steeds een halfproduct! De tegelzetter zal benadrukken dat de tegel een halfproduct is, totdat hij ‘m verwerkt heeft. Maar in een showroom is een tegel ook een halfproduct, totdat je deze in een woonsfeer ervaart. Een paar jaar liepen de showrooms voorop die vooral met visualisatieprogramma’s op de digitale mens mikten. Maar momenteel is iedereen wel een beetje uitgeSkyped, -geZoomed en geTeamed… Dus wil men weer eens gewoon fysiek ‘op bezoek’ en aan den lijve ervaren hoe die tegel een slaapkamer, keuken, terras of huiskamer gezellig of juist strak en modern maakt. En precies dat concept is bij Julius van der Werf zonder compromis uitgewerkt. “We waren altijd de showroom waar de handelaar zijn klant naartoe stuurde. En dat gebeurt nog steeds, zeker wanneer een tegelzetbedrijf zelf geen showroom heeft. Maar de rol van onze showroom verschuift naar die van ‘voorbeeld-showroom’. We willen de bedrijven, de tegelhandelaren en tegelzetbedrijven met showroom laten zien dat er nieuwe soorten tegels in nieuwe afmetingen zijn, waardoor ook de toepassingen veranderen. En we dagen ze daarbij vooral ook uit om in hún showroom niet alleen tegels of vlakken en vlakverdelingen te tonen, maar om sferen te laten zien. Die sfeer is namelijk een belangrijk ingrediënt van wat je aan de consument verkoopt. Door de juiste decoraties – meubels, lampen, sierobjecten - krijgt het tegelwerk een ziel, komen de tegels tot leven.” Marketing manager Milou Post weet hoeveel indrukken een consument in een showroom krijgt. “Voor consumenten is het best lastig om zich voor te stellen wat de tegels ‘doen’ in hun huis, in hun woonkamer, in hun badkamer. Een gave tafel, een lamp of stoel laat zien welke woonsferen er met tegels gecreëerd kunnen worden. Het ervaren van deze verschillende woonsferen helpt de consument op weg met zijn keuzes.” Rolf Haan vervolgt: “En de showroom wil actuele series presenteren: onze nieuwe showroomconcepten zijn al weer een vervolg op de showroomopstellingen van een paar jaar terug. Zoals je ziet is er niet gelijmd of gevoegd: wil de handelaar de tegels vervangen, dan

kunnen de tegels in de frames gemakkelijk en snel verwisseld worden. In onze showroom kun je overigens bij ieder tegeltype een QR-code vinden, die scan je, je krijgt de voor jou bestemde informatie, met sfeerfoto’s van toepassingen en al. Maar de foto’s verdwijnen wel na een kwartier van je telefoon. Zo werkt het! In dit systeem investeren we, we geloven erin.”

Kremer. We hebben ons voor zijn opdracht afgevraagd hoe we tegels zouden kunnen toepassen waar dat nu simpelweg nog niet gebruikelijk is: zo zie je bijvoorbeeld tegels in de slaapkamer, tegen muren, op de trap, rond een haard. En ontdek je wat er nog méér mogelijk is met tegels! Alleen al de slaapkamervloeren… daar ligt een complete markt voor ons! Op zijn beurt is deze showroom ook een uitdaging aan de tegelhandel: ga ook in jouw showroom voor deze uitdaging. Schakel een interieurarchitect in, en zorg dat je de mogelijkheden verzilvert die deze tijd je biedt!”

…En daar is de vloerkoeling weer! Een eerste bewijs van het effect van de sferen is al meteen de eetkameropstelling bij de ingang: de slabs op de vloer komen zo mooi tot hun recht. Vervolgens zien we dat de tegel ook prima werkt als - een nagenoeg vergeten toepassing! - lambrisering. En dat de FLAVIKERslab waaruit het twee centimeter dikke tafelblad is vervaardigd door-en-door gekleurd is, krijgt pas functie nu er een tafelblad van is gemaakt. Waren de slabs op bokken of in kasten gepresenteerd, dan was het misschien niet eens opgevallen… Rolf Haan: “Doordat we alles ‘afgestyled’ hebben, krijgen de tegels een ziel. Daarmee zijn we echt helemaal over de top gegaan in ons ‘showhuis’. Dat hebben we laten stylen door interieurarchitect Arjan

De dag staat ook in het teken van de vloerkoeling: Rolf Haan was degene die ongeveer een jaar terug bij de geassocieerde leden de aanzet gaf voor de campagne (zie elders in dit blad). “Als je nou weet dat vloerverwarming allereerst in de woonkamer van belang is, maar vloerKOELING als eerste een rol speelt in de slaapkamer… We verkopen juist voor slaapkamers nog veel te weinig tegels, terwijl tegels en vloerkoeling een bijna onvermijdelijke combinatie zijn… Ik ben sinds kort ervaringsdeskundige, ik heb deze combinatie thuis. Terwijl je zou verwachten dat koele lucht onderin blijft ‘hangen’ – koele lucht daalt, warme lucht stijgt op - verspreidt vloerkoeling de lagere temperatuur juist heel geleidelijk, en voelt de atmosfeer veel prettiger aan dan het resultaat dat je hebt van zo’n blazende airco, die ook nog eens de luchtsamenstelling verandert zodat de atmosfeer in huis droger wordt…” “De huidige bouwbedrijven zoeken de binnenklimaatkoplossing in isolatie en ventilatie,” weet Wilco Bekkers. “Door het nieuwe vloerverwarmings- en koelingssysteem krijg je een zeer gelijkmatige temperatuurverdeling, wat voor weer het ook is! Begrijp me goed, die oude 40 graden-verwarmingssystemen doen echt hun werk wel, zeker in de woningen waar nog geen 10 tot 20 centimeter dikke isolatiepakketten werden gebruikt. Maar nu heb je deze hoogwaardige isolatie in combinatie met ventilatie, lagere temperatuurverschillen tussen het water in de verwarmingsbuizen en de woonruimte plus de opkomst van zonnepanelen en warmtepompen als energiebron. Klimaatbeheersing vindt nu plaats - ja, ik ben sinds kort ook ervaringsdeskundige! – in alle ruimten, en dan heb je pas echt een gelijkmatige atmosfeer in je huis!”

Peter Trommel – en daar hebben we ervaringsdeskundige nummer 3! - is nog blijer met de vloerkoeling dan met de verwarming. “Verwarming was ik al gewend… Die koeling ervaar je echt als een onverwacht en bijzonder aangenaam extraatje!” Rolf Haan vindt het dan ook onbestaanbaar dat er allerlei belastingen subsidieregelingen zijn voor isolatie en driedubbel glas, maar niet voor een klimaatregelende tegelvloer. “Dan heb je met het energielabel voor je huis de punten bij elkaar… En dan vliegt de energie de deur uit omdat je je radiatoren bij wijze van spreken in isolatiemateriaal verpakt hebt, en je vloer bedekt hebt met isole-

rende vloerbedekking…! Als je er een cartoon van zou maken, liggen mensen in een deuk. Maar het is wel de huidige situatie.” “Dus, verkoop je je woning en heeft die woning een efficiënt afgiftesysteem voor warmte in de vorm van een klimaatregelende tegelvloer, dan moet dat scoren in je Energielabel, en dus in je verkoopprijs!”, vindt Wilco Bekkers. Ofwel -moeten we onze politieke lobby niet eens mobiliseren voor bijvoorbeeld een laag BTW-tarief, een subsidie of een speciale vermelding in het Energielabel? We gaan het eens checken bij de Stichting AFNL-NOA!

…En weer terug naar de showroom! Wat waren eigenlijk de inspiraties voor de nieuwe showroom? Rolf Haan: “We hebben een aantal showrooms bezocht in België, en daar kwam toch vooral naar voren dat je sferen in je showroom moet laten zien. En we zijn zó gewend om een vloeren een wanddeel te betegelen, en die te laten zien… Maar dat volstaat gewoon niet meer. De opstelling en de wijze van presenteren is nu, dat kunnen we met een gerust hart zeggen, houdbaar: de tegels gaan rouleren, maar de basis staat. Wij willen dus een voorbeeld zijn voor de handelaren, we willen hen inspireren. We merken dat er waardering voor is bij de eerste bezoekers; in september gaan we grotere groepen ontvangen.”

‘Not As Usual’ voor de architecten! Een andere ruimte is speciaal gereserveerd voor de bezoekende architecten: NAU, ‘Not As Usual’ ofwel ‘Tegels Zonder Grenzen’. “De nieuwe NAU showroom is onze ontmoetingsplaats, waar we architecten ontvangen en ze in feite onze tegels laten ontdekken; het is een atelier, waar we de architecten uitdagen met wat we aan tegels hebben, en waarmee hij de voor zijn project gewenste sfeer kan concretiseren in de vorm van combinaties van tegels. Dit zijn in

feite allemaal werktafels, in een inspirerende omgeving, waar zij combinaties kunnen maken… Henny Veenendaal en Harmpke Mölenberg zijn onze contactpersonen voor de architectenwereld. Zo beleveren wij nu bijvoorbeeld supermarkten, restaurantketens en autogarages. Daarnaast zijn hier ook de nodige architecten geweest om materialen en inspiratie te zoeken voor villa’s waar zij de vloeren wandbekleding voor mochten ontwerpen.”

Kwaliteit centraal bij de assortimentskeuze – en slabs op voorraad! “We kunnen het midden en hogere segment nog beter bedienen. De nieuwe collecties van de onze merken sluiten hier goed bij aan. We hebben een aantal nieuwe merken toegevoegd om deze markt optimaal te kunnen bedienen. Daarnaast hebben we een flinke voorraad XXL-slabs. En dat is bijzonder: die worden in den lande meestal uitsluitend op bestelling geleverd. “Daar hebben we een keuze gemaakt,” licht Rolf Haan toe: “Stel, jij moet drie 120x280platen hebben. Daar moet dan een speciale vrachtwagen voor uit Italië komen, met een bak waarin die slabs plat in vervoerd worden. En hoe gaat dat: er valt onderweg iets op de bovenste plaat, en de onderste heeft het meeste te verduren. Breukschade? Moet er nog een vrachtwagen komen, of je bestelt er dan maar een paar meer. Nou, dat doen we dus niet meer: we hebben nu een voorraad, rechtop opgeslagen in wat oorspronkelijk glascontainers waren. Dus, heb jij een X-aantal slabs nodig, dan kunnen die meteen geleverd worden, op herbruikbare ‘A-frames’, zoals je ook glasplaten geleverd zou krijgen. Bovendien kunnen we de slabs voor een goede prijs leveren omdat we groot inkopen!”

Het ‘beursplein’ blijft langer staan, en de Bouwshops blijven sowieso Het beursplein, met stands per merk, was opgetuigd voor de beursweek die door Corona niet doorging. “Dus staat die expositie er nu voor dit jaar!”, vindt Rolf Haan. “Maar daarmee mis je wel de ziel, de catering, de bemensing, de reuring. Al vervult het zijn rol, zoals we er nu doorheen lopen… En de mensen begrijpen het, waarderen het. Ze stellen het ook op prijs dat ze nu met een vertegenwoordiger een persoonlijk bezoek kunnen brengen aan de ruimte.” De bouwshops die zowel in Sneek als ook bij de vestiging in Groningen te vinden is, vervullen vooral een functie voor de regio. Hier komen de ZZP-ers, hier kunnen ze terecht voor advies, materialen en nieuwe gereedschappen.

Schlüter Systems Concept Store: alles te zien! Peter Trommel heeft ervoor gezorgd dat de Nederlandse Schlüter Systems Concept Store in Sneek landde. “Het is een in Duitsland ontwikkeld totaalconcept, waarmee we echt de complete lijn van Schlüter kunnen laten zien. We zochten locaties in Europa, en Julius van der Werf was de uitgelezen locatie voor Nederland! De samenwerking met Julius van der Werf is al jaren uitstekend, en er is hier bovendien iemand aangesteld die afkomstig is uit de installatiebran-

che, zodat we goed kunnen aansluiten bij de vragen uit die wereld. We laten de ‘wereld onder de tegel’ zien, inclusief onze BEKOTEC systemen. En voelen laten we ze ook: iedereen kan ervaren hoe snel zo’n systeem opstart, en hoe behaaglijk dat voelt als vloer of als betegelde zitbank… Dit is toch veel mooier dan een monsterplaatje… De foto is in overleg met Milou gekozen, en zo maken we een mooie productcombinatie. Hier maken we waar dat we álles kunnen laten zien: we hebben zes productgroepen, 10.000 producten. ‘Alles behalve tegels en lijm’.” “Wie bij Julius van der Werf binnenkomt, loopt hier ook altijd even binnen,” weet Milou Post. “Ook hier valt iets ‘te beleven’: de wereld onder de tegel, de toevoegingen en verfraaiingen…”

Mapei: het vakmanschap ónder de tegel… Maar dat geldt niet voor de lijmmaterialen: daar staat zelden een consument te kijken. Of het moet naar de voegkleuren zijn. Wilco Bekkers: “Voor een producent van chemie als Mapei is het een ander verhaal. Bouwchemie is een VERbruiksartikel, waar tegels een GEbruiksartikel zijn: zodra ons materiaal verwerkt is, zie je het niet meer – de tegel en de verfraaiingen zie je iedere dag. Verwarming GEbruik je. Wij hebben echt met andere factoren te maken: ondergronden veranderen. Constructies veranderen. Wij ontwikkelen dus steeds ‘onzichtbare’ aanvullende productsystemen om de

ontwikkelingen die zichtbaar zijn - denk aan de slabs - te f aciliteren. Dus we zorgen voor een buttering-floating lijmsysteem, iets flexibeler, dat past bij het product. Maar wat nu als die slabs op een metalen of anhydriet-ondergrond verwerkt moeten worden? Er gebeurt veel in de techniek, en daarom is het goed - zo niet noodzakelijk - dat de tegelzetter zich jaarlijks laat informeren en bijscholen. De particulier heeft een aanbouw, of wil graag de tegel van zijn woonkamer in zijn tuin laten doorlopen. Hij vertrouwt die opdracht aan zijn tegelzetter toe, die lost dat wel op. En die kan dat ook – samen met ons, en met bijscholing! Neem nou de badkamer, de Wet Kwaliteitsborging en het Bouwbesluit: er dient een waterwering aangebracht te worden achter de tegels, zo staat er al sinds 2012. Maar waterdicht zijn veel badkamers niet… Dus wij dragen onze kennis uit, we zorgen voor een toelichting op al onze lijmsystemen per toepassingsgebied, en we hopen dat men kennis bij ons komt halen. Op deze locatie bijvoorbeeld!”

Op film: alle kennis in minder dan 1 minuut… Natuurlijk wilden we dolgraag het ‘showhuis’ in dit blad laten zien, maar sommige zaken moet je ter plekke ervaren. Foto’s zouden het geen recht doen. Dus zijn er nu wel drie filmpjes waarin de drie heren – een onmogelijke opdracht - hun kennis in minder dan een minuut in het showhuis ten beste geven: Rolf Haan over het belang van de combinatie van tegels en vloerverwarming, Peter Trommel over de zin van een klimaatregelend vloersysteem, en Wilco Bekkers over de keuze voor een niet-isolerend lijmsysteem, dat immers

optimaal de combinatie tegels en een klimaatregelend vloersysteem ondersteunt. Zonder merken te noemen, want dat was de afspraak binnen de campagne ‘meerwaarde van tegels’. Maar voor de foto in dit blad geldt die afspraak niet, dus staat de sales manager naast de vloermortel die Mapei zou adviseren bij een klimaatregelende tegelvloer: de Topcem Pronto, een normaal bindende, snel drogende mortel met een hoge thermische geleidbaarheid. En eigenlijk zou er ook een zak van de sneldrogende, fiberverrijkte, sterk thermisch geleidende cementaire egaline Novoplan Maxi naast hem hebben kunnen staan. De filmpjes zijn geslaagd, en we zijn weer veel wijzer geworden over het concept ‘showroom’. En u waarschijnlijk ook. Al doet u er goed aan toch ook de voorbeelden in Sneek te gaan ‘beleven’! ■ www.juliusvanderwerf.nl www.mapei.nl www.schlueter-systems.nl

W U E

Sopro Simpel Nivelleer FS 15® plus

Nu tot 150 mm laagdikte egaliseren. › Vloeit naadloos in elkaar over door lange verwerkbaarheid › Optimale verloop-eigenschappen door superplastificeerder › Na 2 - 3 uur beloopbaar en te betegelen met keramiek

Verkoop Sopro Nederland BV Kruyderlaan 21a · 3431 BM Nieuwegein Telefoon +31 (0) 30 60 50 214 · Telefax +31 (0) 30 60 50 896 · www.soprobv.nl

De Betere Bouwchemie

augustus 2020

Nieuwe stadskantoor en gerenoveerde stadhuis in Hengelo zijn klaar voor een duurzame toekomst Na een bouwperiode van ruim 2 jaar heeft de gemeente Hengelo onlangs haar nieuwe stadskantoor en volledig gerenoveerde stadhuis in gebruik genomen. Het nieuwe stadskantoor is gesitueerd tussen het huidige stadhuis en de Deldenerstraat en omvat ongeveer 8.000 m² kantoorruimte, 900 m² publieksruimte en een parkeerkelder van ca. 2.200 m². Om te voldoen aan de hoge duurzaamheidsambitie van de gemeente, is het gebouw geïsoleerd met vlaswol en voorzien van triple glas en LED-verlichting. Op het dak, dat grotendeels een sedumdak betreft, zijn 260 zonnepanelen geplaatst. Bovendien zijn overal duurzame en ecologisch verantwoorde afwerkmaterialen gebruikt. Ook als het om de gietvloeren, tapijtegels, marmoleum vloerafwerking en tegelwerken gaat. De werkzaamheden en productleveringen zijn zoveel mogelijk uitgevoerd door regionale partijen. Waaronder door Uzin Utz Nederland, dat met de merken Uzin, Wolff, Pallmann, Arturo en Codex een uitgebreid pakket duurzame, innovatieve en eenvoudig te verwerken producten en systemen levert voor het egaliseren, lijmen en afwerken van diverse soorten ondergronden. Ofwel: Utzin Utz heeft uiteindelijk alle afwerkingsmaterialen (met uitzondering van tegels en tapijt…) mogen leveren voor dit principieel ‘groene’ stadhuis. Producent en leverancier van de Codex-producten Uzin Utz Nederland is namelijk gevestigd in Haaksbergen, op slechts 12 kilometer afstand van het stadskantoor. Voor de fundering van haar nieuwe, groene fabriek heeft Uzin Utz Nederland enkele jaren geleden gebruik gemaakt van het betonpuin en de restmaterialen die bij de renovatie van het stadshuis zijn vrijgekomen. Onder andere deze factoren hebben architect EGM en de gemeente Hengelo overtuigd.

Hoge kwaliteit wanden vloertegels De natte ruimtes en keuken van het monumentale stadhuis zijn voorzien van tegels van MOSA, dat als eerste bedrijf ter wereld Cradle to Cradle Silver gecertificeerd is voor bijna de gehele collectie. In de natte ruimtes is gekozen voor Mosa Blend en Mosa Fuse wandtegels van 15x30 cm, in combinatie met Mosa Terra Greys vloertegels van 30x30 cm.In de keuken koos de klant voor Scenes vloertegels van MOSA, gemixt geplakt aan de wand, in een afmeting van 15x 15 cm en in de kleuren 6120, 6121, 6122 en 6123. Ook werd de aanheling van de bestaande natuursteenvloer verzorgd. Voor de verlijming en het voegen van de tegels is uitsluitend gebruik gemaakt van duurzame en

ecologisch verantwoorde producten. Aanvankelijk stonden andere lijmen voegproducten voorgeschrevenIn plaats daarvan is door de verwerker gekozen voor een lokaal en gecertificeerd alternatief met het merk Codex, waarop een Uzin Utz Garant Systeem is afgegeven. Voor het verlijmen en voegen van de wandtegels is Codex Power DX 200 pastalijm gebruikt, in combinatie met de kleur-voegmortel Codex Color Xtra (zilvergrijs). Voor de vloeren werd het de poederlijm Codex Power CX3 en de snel en hydraulisch uithardende voegmortel Codex X-Tec. In de keuken is epoxyvoeg Codex X-Fusion toegepast. In het nieuwe stadskantoor koos men de witte Mosa Blend wandtegels van 15x30 cm en zwarte Mosa Terra Maestricht vloertegels van 30x30 cm. Hier hebben we een combinatie voorgesteld van Codex Power DX 200 pastalijm en Codex Color Xtra (antraciet) kleur-voegmortel voor de wandtegels en Codex power CX3 flexibele dunbedmortel en Codex X-Tec (antraciet) voor de vloertegels. ■

5151

ARDEX G10 // Premium flexvoeg mortel

De voeg. • Verhoogde kleurstabiliteit • Eenvoudig in te voegen met lange wastijd • Voor het voegen van alle keramische tegels op wand en vloer

Verkrijgbaar vanaf maart 2019

augustus 2020

CERSAIE slaat de show van 2020 over! …maar wel een druk schema van bijeenkomsten vanaf komend najaar De organisatoren van CERSAIE hebben hard gewerkt om de mogelijkheid van een internationale handelsbeurs te verkennen, maar ze hebben moeten erkennen dat de hindernissen die de Corona-noodsituatie heeft veroorzaakt, het onmogelijk maken om een evenement te organiseren dat op de gebruikelijke kwaliteit van de show zou aansluiten. Dus schuift de editie 2020 door naar 2021, maar niet in stilte! Een van de sterke punten van Cersaie is het internationale profiel. Een derde van de exposanten zijn niet-Italiaanse bedrijven uit 40 verschillende landen; meer dan 47% van de bezoekers in 2019 (ongeveer 50.000) waren internationale bezoekers. Maar hoewel de zakelijke activiteiten in veel landen de afgelopen maanden geleidelijk weer zijn opgestart, hebben veel exposanten en professionele bezoekers aangegeven dat de mondiale situatie hen nog niet in staat stelt zich te binden aan het niveau van investering en planning vereist om deel te nemen aan CERSAIE. Aandacht en respect voor de belangen van de wereldwijde klantenkring – immers de belangrijkste troef van de show - hebben daardoor de organisatie tot de beslissing gebracht om de editie van 2020 over te slaan. Gezien de wens om de kwaliteit en de internationale waarde van de tentoonstelling te blijven verbeteren, is de aandacht nu gericht op de volgende editie: CERSAIE 2021, die van 27 september tot 1 oktober in Bologna zal plaatsvinden. Gedurende de vijftien maanden tussen nu en de volgende editie van de show zal een stevig programma van evenementen worden gehouden. Zo worden er op locatie perscafés gehouden op maandag 28 september in Sassuolo, en op 9 november organiseert het Palazzo dei Congressi in Bologna een conferentie gewijd aan de gezondheid van keramiek bij het ontwerpen van residentiële en architecturale ruimtes. Deze evenementen worden uitgebreid met online activiteiten die zich richten op actuele kwesties in de wereld van keramiek en badkamerinrichting. Richting de 2021-editie van de show worden de bouwwerkzaamheden aan de Contract Hall voortgezet: de ruimte in hal 18 die is gewijd aan de verbindingen tussen de wereld van keramiek en nieuwe productgebieden zoals keukens, buitenontwerp, binnen- en buitenafwerkingen, lichttechnologie en

domotica. Deze zaal zal ook het decor zijn voor ‘Archincont(r) act’, de expositieruimte die bevolkt wordt door architectenbureaus van wereldklasse. CERSAIE 2021 werkt ook aan een ander belangrijk nieuw initiatief: het combineren van een vernieuwde fysieke tentoonstelling met een meeslepende digitale ervaring gericht op het bevorderen en uitbreiden van deelname door exposanten en bezoekers. Wordt vervolgd! De redactie van dit blad houdt vanzelfsprekend contact met de organisatie van CERSAIE, zodat we u alsnog meer kunnen laten zien van de ontwikkelingen op het gebied van materialen, mode en techniek zoals u dat in meestal in de derde editie van dit blad gewend bent. ■

www.CERSAIE.it

WIJ HECHTEN WAARDE AAN ELKE KLUS

WWW.OMNICOL.EU

augustus 2020

Deel #2 – Schade aan tegelkunstwerk ‘Rolbaantunnel’ A5: slecht voor de reputatie van tegels! De autobrandschade aan ’s lands meest voorbijgereden tegelkunstwerk is nog niet hersteld, maar dankzij BOVATIN-lid Frits Tilma weten we weer iets meer… En zouden we – als de verzekeringen eens klaar zijn met hun juridische touwtrekwerk – in principe kunnen starten met de renovatie…! “Geachte redactie, U vraagt in uw artikel over de schade aan het tegelwerk in de tunnel van de A5 over meer informatie, en ik denk dat ik die kan geven. Ik heb dit werk destijds aangenomen van de aannemer (VHB) toen ik werkzaam was bij de firma Wout uit Amsterdam. Een andere partij had zich eerder verkeken op de hoeveelheid werk die eraan zat om dit te maken, en deze partij is er na een paar weken vanaf gelopen… Aangezien ik in de aanbestedingsfase ook al een prijs had opgegeven (ik kreeg het werk toen niet omdat we ‘te duur waren’) kwam men bij ons terug of wij het niet alsnog in uitvoering wilden nemen. Dit hebben wij uiteindelijk ook gedaan, maar wel op basis van de door ons afgegeven prijs. Die wel degelijk goed gecalculeerd was. (Dus vandaar dat we ‘veel te duur’ waren). De tegels waren echter al geleverd door de eerste partij die het werk had aangenomen, dus die leverantie hadden wij niet. Het zijn tegels van Buchtal (ik dacht, de Plural serie) in vijf verschillende tinten van wit via grijs naar zwart, de kleurnummers weet ik niet meer maar die moeten nog wel ergens te achterhalen zijn.

Er zijn destijds zelfs trekproeven door TNO verricht om te kijken of de hechting voldeed aan de eisen en dat was ruimschoots het geval. Wellicht is dit door jullie bij TNO ook nog te achterhalen. Tot zover gaat mijn geheugen ongeveer.”

Naschrift redactie: Via Agrob Buchtal zijn inmiddels de eerste kleuren vastgesteld. Dus we zijn weer een stap verder. Wordt vervolgd! ■

IG EEN V O UD A R! A B K R E W V ER

CODEX X-FUSION

De 3-componenten design epoxy voegen lijmmortel die eenvoudig te verwerken is. Beschikbaar in bijna 20 kleuren.

Meer informatie

www.codex-x.nl

codex | A brand of Uzin Utz Group

Fotografie: Chris Lukhaup

Kunstenaar Isidora Paz-López (links, samen met drie teamleden uit Chili) coördineerde ook de plaatsing van de mozaïeken ...

De Vogeltrap: keramische gemeenschapskunst als stedelijke publiekstrekker! Al duizenden jaren gebruikt de mensheid keramiek niet alleen voor alledaagse voorwerpen, maar ook als materiaal voor expressie, voor kunstwerken. Keramische mozaïeken met geometrische of figuratieve voorstellingen kunnen zo’n kunstwerk zijn. Een voorbeeld hiervan werd onlangs in Pirmasens onthuld. Daar wird namelijk de Vogeltrap gecreëerd: een kunstwerk met een oppervlakte van ongeveer 60 vierkante meter, dat waarschijnlijk het grootste keramische mozaïek in RijnlandPalts is. Het project, uniek in deze vorm in Duitsland, werd opgesteld en gerealiseerd onder leiding van de Chileense kunstenaar Isidora Paz-López, die met haar man Chris Lukhaup en haar kinderen sinds een aantal jaar in de regio Pirmasens woont.

Kunst en keramiek De technische basis van dit werk wordt gevormd door keramische tegels van twee toonaangevende Duitse merken, die het geheel hebben ondersteund door materiaalsponsoring. Voor de componenten van de grote muurschildering die ter plaatse in Pirmasens is gemaakt, werden producten van Agrob Buchtal (ChromaPluralserie) en Villeroy & Boch-tegels (Pro Architectura-serie) gebruikt, omdat ze het beste voldeden aan de opvattingen van de kunstenaar met betrekking tot hun verscheidenheid aan nuances en uitstraling. Deze aspecten zijn zeer relevant bij een kunstwerk dat bestaat uit kleurrijke motieven afkomstig van flora en fauna: de laatste in de vorm van inheemse, internationale of nu niet meer bestaande vogelsoorten, om zo subtiel aandacht te trekken voor hun uitsterven als gevolg van klimaat- of omgevingsveranderingen. Bij Pirmasens komt een belangrijk voordeel van keramiek bijzonder goed van pas: dankzij absolute lichtechtheid zijn vervaging of andere ongewenste visuele veranderingen geen probleem, zelfs niet bij blootstelling aan intens zonlicht. En daarmee zijn de kleuren er dus voor altijd. Het

Bovatinfo

De voormalige rotstrap, nu de vogeltrap, in Pirmasens verbindt de Schäferstraße met de Bahnhofstraße. Vertegenwoordigers van de stad en de burgers waren het bij de inauguratie zeer over eens dat het nu een juweel was geworden in de ware zin van het woord.

… En is terecht trots op het indrukwekkende eindresultaat.

De helpers van over de hele wereld in actie in de studio in het Rheinberger complex. Linksboven: vlaggen van de landen waaruit kunstenaars gratis individuele motieven (op de voorgrond) hebben ingebracht ...

... die vervolgens subtiel werden geïntegreerd door Isidora PazLópez en samenkwamen om een coherent ensemble te creëren.

resultaat is niet alleen visueel indrukwekkend, maar ook bijzonder vanwege de ongewone ontstaansgeschiedenis: Paz-López werd ondersteund door vrijwilligers, leden van DOMO e.V. (de Duitse organisatie voor mozaïekkunst, red.) en bevriende kunstenaars. Degenen die niet ter plaatse konden werken in de tijdelijke glasstudio in het Rheinberger-complex (ooit met 2500 medewerkers de grootste schoenenfabriek van Duitsland, tegenwoordig omgebouwd tot een bedrijvenpark, red.), stuurden hun bijdragen per post. Op deze manier hebben vrijwilligers uit meer dan 20 landen waaronder Argentinië, Aruba, België, Brazilië, Chili, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, GrootBrittannië, Israël, Italië, Nederland, Polen, Roemenië, Schotland, Zwitserland, Servië, Zuid-Afrika, Turkije, de Verenigde Arabische Emiraten, de VS en Wales ongeveer 170 vogelmotieven vervaardigd. En vervolgens heeft Isidora Paz-López ze tot een samenhangende compositie gemaakt. Andere getallen over dit werk: meer dan 10.000 mensuren, een totale oppervlakte van circa 60 vierkante meter, een totaal gewicht van bijna 2 ton - feiten die duidelijk maken dat het project ook qua logistiek een meesterwerk is. En, naast de materiaalsponsoring door de beide tegelfabrikanten heeft ook het cultuurfonds van de voormalige schoenenfabriek € 50.000,- van de extra kosten die een dergelijk werk nu eenmaal met zich meebrengt, voor zijn rekening genomen.

Achtergrond en chronologie Net als het oude Rome is Pirmasens gebouwd op zeven heuvels, en daarom wordt de stedenbouwkundige structuur bepaald door trappen en hellingen. Daarnaast wordt de door 42.000 inwoners bewoonde stad doorkruist door twee grote rotswanden van noord naar zuid. Volgens officiële informatie zijn er meer dan 3.000 treden en bijna 140 trappen.

augustus 2020

Deze twee close-ups laten zien hoe precies en fijn de motieven uit flora en fauna zijn verbeeld. Dankzij de absolute kleurechtheid van de keramische tegels van de merken Agrob Buchtal en Villeroy & Boch zijn de contrasten en de ‘felheid’ van de mozaïekafbeeldingen levenslang gegarandeerd.

Het contact met Isidora Paz-Lopez werd al in 2016 gelegd via een medewerker van de afdeling City Marketing. Al snel ontstond het idee om haar bijzondere en kleurrijke mozaïekkunst voor Pirmasens te gebruiken om de sombere hoeken van de stad aantrekkelijker te maken - bijvoorbeeld de drukbezochte voormalige rots- en huidige vogeltrap, die de Schäferstraße door middel van 131 treden verbindt met de Bahnhofstraße. In het najaar van 2018 vertrouwde de gemeenteraad aan Isidora Paz-López de artistieke realisatie van het oorspronkelijke basisidee toe. Parallel aan de productie van de mozaïekoppervlakken werd van zomer tot herfst 2019 voor ongeveer 200.000 euro een renovatie (betonsubstantie, balustrades, verlichting) van de trap uitgevoerd, die sowieso ook moest plaatsvinden. Daarna volgden de plaatsing van de keramische mozaïeken en medio december 2019 de officiële inhuldiging van het functionele gebouw, dat nu een publiekstrekker voor de stad is geworden.

Kunstenaar en oeuvre Isidora Paz-López werd in 1976 in Chili geboren en ontdekte al op zeer jonge leeftijd haar artistieke aanleg en haar liefde voor keramiek. Haar oeuvre omvat verschillende mozaïekkunstprojecten in de openbare ruimte, bijvoorbeeld op Aruba, Stuttgart en in haar thuisland Chili: daar, bijvoorbeeld in Puente Alto (een grote gemeenschap in het zuiden van de hoofdstad Santiago de Chile), ontwierp ze het voorheen nogal kale stadhuis met een internationaal team van 60 mensen, plus verschillende metrostations met een internationaal team van 100 mensen. Dit met de bijna ongelooflijke totale oppervlakte van ongeveer 4.000 vierkante meter. ■ Een ruimte vanaf de “begane grond” van het circa 60 vierkante meter grote kunstwerk op korte afstand…

augustus 2020

informatie van de

Bewegingsvoegen bij grootformaattegels Visueel omstreden, technisch noodzakelijk! Grootformaat tegels zijn erg populair bij veel architecten en opdrachtgevers. Hierdoor is de markt voor keramische bedekkingen de laatste jaren sterk veranderd. De afmetingen van de afzonderlijke tegels worden steeds groter, evenals de wens naar smalle voegen. Maar is dat Ăźberhaupt mogelijk? Het antwoord is ja, maar het leggen van grootformaattegels vereist speciale legmethoden, geschikte producten en speciale aandacht voor de voorbereiding van de ondergrond.

Grote tegels, smalle voegen Juist bij het leggen van grootformaat tegelvloeren is de functie van de dilatatievoeg extra belangrijk. Er is namelijk een lager aandeel cementgebonden voegen in verhouding tot het oppervlak (minder en smallere voegen). Er is dus minder spanningopnemend vermogen. En dat betekent extra aandacht voor het voegwerk.

Klassiek versus dilatatie In algemene zin wordt er bij voegen een onderscheid gemaakt tussen twee soorten voegen: klassieke tegelvoegen en dilatatievoegen. De klassieke tegelvoeg is meestal een cementaire voeg die de afzonderlijke tegels met elkaar verbindt en een hygiĂŤnisch en esthetisch gesloten oppervlak creĂŤert. De voegen compenseren de keramische toleranties, verminderen de spanningen en verdelen de krachten die op het oppervlak werken. Dilatatievoegen zijn bewegingsvoegen in het vlak van het tegelwerk, die vooral een technische functie hebben en visueel wat omstreden zijn. De voegen absorberen de bewegingen van het materiaal en compenseren de uitzetting van de ondergrond en de oppervlaktebedekking, waardoor schade wordt voorkomen. Deze zaken worden nader toegelicht in de uitvoerings-

www.mo-b.nl

Specialist in

Natuursteen & Keramiek

Michel Oprey en Beisterveld voert het meest uitgebreide assortiment natuursteen en keramiek van de Benelux. De exclusiviteit van de producten wordt gegarandeerd door de jarenlange relaties die Michel Oprey & Beisterveld met haar toeleveranciers onderhoudt.

Bezoek onze Showroom Op twee locaties in Nederland vindt u een compleet overzicht van het beste wat er op het gebied van natuursteen en keramiek op dit moment in de wereld te verkrijgen is! Of bezoek onze website: www.mo-b.nl

Vianen, Utrecht

Echt, Limburg

Natuursteen en keramiek

augustus 2020

ondergrond waar het fout is gegaan

richtlijn URL 35-101, beschikbaar voor iedere aannemer in tegelwerken. Hier wordt ingegaan op dilatatievoegen in zowel de onderliggende constructieonderdelen als in het tegelwerk zelf.

Waarom bewegingsvoegen in constructieonderdelen? Bewegingsvoegen in constructieonderdelen worden om verschillende redenen toegepast. Een aantal van die redenen sommen we even op. • Om krachten vanuit de samendrukbaarheid en veerkracht van isolerende materialen onder, wisselende of verschillende belastingen die in de ondergrond aanwezig zijn, op te nemen. • Om krachten op te nemen die vrijkomen bij bewegingen van aangrenzende bouwonderdelen, zoals houtskeletbouw en gevels. • Om krimp in bouwmaterialen door uitdroging op te vangen. • Om spanningen in bouwmaterialen bij een wisselende luchtvochtigheid op te nemen. • Om het in- en uitzetten van materialen door temperatuurverschillen op te vangen. Zoals bij uitzetting tijdens opwarmen en inkrimping tijdens het koelen (bijv. met meerdere verwarmingscircuits of grote raamfronten aan de zuidzijde) . Let op: Raadpleeg te allen tijde de fabrikant van de toegepaste ondergrond wat betreft uitzetting en vormvastheid.

Bewegingsvoegen in tegelwerk Niet alleen in constructieonderdelen, maar ook voor wanden vloertegelwerk is de juiste opstelling van uitzettings- en bewegingsvoegen en aansluitvoegen noodzakelijk. Dit om schades te voorkomen. Bij het aanbrengen van tegels op conventionele cementdekvloeren is het belangrijk rekening te houden met het krimpen van de dekvloer, wat gebeurt tijdens uitharding. Ook dient er voldoende ruimte te zijn voor de cementdekvloer om uit te zetten, wat gebeurt bij blootstelling aan zonlicht of warmte van de vloerverwarming. Bovendien heeft de klassieke cementdekvloer een hogere uitzettingscoëfficiënt dan de keramische bedekking, waardoor er voldoende ruimte dient te zijn voor uitzetting. De dekvloer dient dus aan alle kanten te kunnen uitzetten en bewegen.

Scheurvorming in de ondergrond

Ter plaatse van de in- en uitwendige hoeken dient het tegelwerk niet stuitend te zijn aangebracht, ook hier geldt een minimale voegbreedte voor het opnemen van spanningen van 4 mm. Voor tegelwerk met andere aangrenzende vloerdelen, geldt dat de oppervlakken onderling dienen te worden voorzien van een dilatatievoeg. Ook hier geldt een minimale voegbreedte van 4 mm. Het is aan te raden vloervelden vierkant te houden. Indien het een rechthoek betreft, dient deze aan de verhouding van maximaal (breedte – lengte) 1:2 te voldoen. Bij L-vormige vloeren luidt het advies deze altijd te voorzien van dilatatievoegen, ongeacht de verhouding.

Ontkoppelen De vraag in de markt luidt vaak: “Kan je een dilatatie vervangen door een ontkoppelingssysteem?”. Een deel van de horizontale krachten en spanningen uit de ondergrond kan inderdaad worden opgevangen door een ontkoppelingssysteem. Het spanning-opnemend vermogen van een ontkoppelingssysteem bij verticale krachten is echter een ander verhaal. Raadpleeg hiervoor dan ook altijd de fabrikant van het toegepaste ontkoppelingssysteem.

Onderhoud

Vooraf bepalen

Ten slotte, dient bij dilatatievoegen aandacht te zijn voor het onderhouden ervan. Zeker bij natte ruimtes dienen de flexibele dilatatievoegen goed te worden geïnspecteerd en onderhouden. Schade of achterstallig onderhoud aan de flexibele voeg kan grote gevolgen hebben, zoals bijvoorbeeld lekkages. In het kader van ‘voorkomen is beter dan genezen’ is preventief onderhoud dan ook zeker aan te bevelen. ■

Dilataties in de ondergrond dienen door architect, constructeur of de (hoofd)aannemer vooraf te zijn bepaald. De tegelzetter dient deze dilataties over te nemen en ter plaatse de voeg te voorzien van een flexibele afdichting of dilatatieprofiel. Deze flexibele verbinding dient minimaal 4 mm breed te zijn.

Door: Jeroen Schaepers Technisch Adviseur & Applicatiespecialist codex | A brand of Uzin Utz Group

SNELLE TEGELLIJM MET HOGE PRESTATIES

Keraquick Maxi S1 is een nieuwe tegellijm met snelle droging. De tegellijm is uitermate geschikt voor het aanbrengen van keramische en natuursteen vloertegels. Klaar om belopen te worden na 3 uur en intensief belasten kan al na 24 uur! Heeft een vullend vermogen tot 15 mm, zonder dat de lijm inzakt. Meer info? www.mapei.nl

N ZIJN VLOERE UUR AL NA 3 A AR! B BElOOP

augustus 2020

“Razendsnel Renoveren bezorgt bouw gewenste tijdwinst” Voor de aanleg van een nieuwe tegelvloer is enige vorm van geduld gewenst. Zeker in het geval er eerst een egaliserende gietvloer gestort moet worden, heeft de tegelzetter - en daarmee ook diens opdrachtgever – al snel te maken met enkele dagen wachttijd. Als het aan Weber Beamix ligt, is dat verleden tijd. “Met ons Razendsnel Renoveren-concept kan een vakman in 48 uur tijd een nieuwe tegelvloer leggen, die aan het eind van die 48 uur volledig gebruiksklaar is.” Aan het woord is Udo Snijer, Productmanager Tegelen van Weber Beamix. Samen met Wilfred te Riele, Channelmanager BMH, schetst Snijer de voordelen van het concept. “Razendsnel Renoveren is een pakket op elkaar afgestemde producten, waarmee een tegelzetter snel en efficiënt een vloer kan tegelen. Van gietvloer tot tegellijm en voegmortel. Toepasbaar in zowel zakelijke ruimtes als in woningen.”

Tijdwinst Belangrijke drijfveer achter de ontwikkeling van het concept is de krapte in de bouw. “Die sector heeft te maken met een tekort aan vakmensen, maar misschien nog wel belangrijker: er is een enorme tijdsdruk door de toegenomen vraag. Met dat gegeven zijn wij aan de slag gegaan en hebben we gekeken naar een manier om productietijden te verkorten”, zegt Te Riele. Die vraag kwam met name vanuit de detailhandel. “Winkels hebben er alle belang bij dat ze de dagen dat ze door een verbouwing gesloten zijn, tot een absoluut minimum beperken. Supermarkten laten klanten altijd duidelijk weten wanneer ze weer opengaan. Het risico lopen dat ze pas later open kunnen, willen ze onder geen omstandigheid. Dus een tegelzetter die ze die deadline kan garanderen, heeft al snel een streepje voor.”

Ontwikkeld en getest Snijer en zijn collega’s van Research en Development bogen zich over die vraag en de behoefte. “Vervolgens hebben we producten ontwikkeld en getest, waarmee alle benodigde voorbereidings- en tegelwerkzaamheden in een zo kort mogelijk tijdsbestek uitgevoerd kunnen worden. Vanzelfsprekend zonder dat die snelheid ten koste gaat van de kwaliteit die de markt van Weber Beamix gewend is”, aldus Snijer.

Ingrediënten Belangrijke ingrediënten in het concept zijn de gietvloer weberfloor dek en de tegellijm webercol snel. Snijer: “De combinatie van deze producten werkt bijzonder goed en maakt het mogelijk in zeer korte tijd een kwalitatief goede tegelvloer te leggen. De hechting van beide producten is bijzonder sterk. Bovendien zijn het makkelijk te verwerken producten, dus de tegelzetter kan snel werken.” Het unieke van deze producten is de korte droog- en uithardingstijd. Snijer: “Moet een tegelzetter na het aanbrengen van een andere gietvloer minimaal 36 uur wachten voor hij kan tegelen, weberfloor dek is al na 6 uur voldoende uitgehard.” Soortgelijk voordeel biedt webercol snel. “Deze tegellijm is al na 4 uur voldoende droog, zodat de tegelzetter met voegen kan beginnen. Een andere tegellijm kent een gemiddelde wachttijd voor verdere verwerking van 16 uur.”

in samenwerking met

Douglas & Jones

Designtegels voor vloeren en badkamers De mooiste designtegels voor vloer en wand die passen bij jouw interieurstijl. Laat je inspireren door de ontwerpers van Mosa. www.mottobymosa.com

augustus 2020

Efficiënt De enorme tijdwinst die dit de tegelzetter oplevert, kan hij volgens Te Riele en Snijer inzetten voor andere klussen. “Normaal gesproken was het voor veel tegelzetters een hele puzzel om de wachttijden van verschillende tegelijk lopende projecten goed in te schatten. Die planning kan met ons concept nu veel strakker”, aldus Snijer. Volgens Te Riele kan de tegelzetter op meerdere vlakken voordeel halen uit Razendsnel Renoveren. “Hij kan het concept actief inzetten als verkoopargument. Niet alleen een zakelijke klant is gebaat bij tijdwinst, dat is een particuliere klant ook. Zeker bij een renovatie van een badkamer speelt tijd vaak een grote rol. Als je een klant kunt aanbieden dat de verbouwing niet twee weken, maar slechts een week duurt, hebben veel mensen daar wel wat voor over. Een week eerder weer onder je nieuwe regendouche telt vaak zwaarder dan iets minder materiaalkosten.”

Comfort Snijer bevestigt dat vooral voor de particuliere eindklant het aspect ‘comfort’ zwaar weegt. “Een verbouwing geeft veel gedoe en mensen willen het graag zo snel mogelijk achter de rug hebben. Zeker als het gaat om een badkamer. Bij de buren douchen of een tijdelijke douche huren die je in de schuur zet, zijn opties, maar je wilt het liefst in je eigen nieuwe badkamer kunnen. Dat voordeel biedt ons concept en dat kan de tegelzetter echt gebruiken als usp.”

Ondersteuning Net als voor alle andere producten en oplossingen biedt Weber Beamix ook voor Razendsnel Renoveren uitgebreide ondersteuning. Te Riele: “We hebben veel kennis in huis en die kennis delen we graag. Onze specialisten geven op verzoek ook op locatie meer uitleg over onze producten.” ■

augustus 2020

Ultrabond Eco PU 2K: een lijm voor alle ondergronden die sterk én geurloos is Materialen bepalen de sfeer. Hout zorgt voor warmte, natuursteen voor een koele uitstraling. Steeds vaker wordt gekozen voor een mix aan materialen. Metaal, kunststof en hout worden gecombineerd met keramiek, natuursteen of mozaïek. Waar men jaren lang enkel tegels op gipskarton verlijmde, is er tegenwoordig dus steeds meer vraag naar lijmen die ook op andere materialen kunnen. Maar, ondergronden als metaal, hout en beton hebben de neiging te gaan werken. Ook bij prefab, waarbij bouwdelen in een hal worden geproduceerd en kant-en-klaar worden aangeleverd, bestaat de kans dat door vervoer ondergronden gaan vervormen of vibreren. De lijm die gebruikt wordt voor tegelwerk op deze materialen, moet dus wel sterk genoeg zijn. Ultrabond Eco PU 2K is zo’n lijm. Een alleskunner, die sterk is, maar ook geurloos..

Verwerkersvriendelijke lijm Ultrabond Eco PU 2K is een hoogwaardige sterk hechtende 2-componenten polyurethaanlijm, die na mengen van de twee componenten volledig reukvrij is. Zeer verwerkersvriendelijk dus, want je hoeft hierdoor niet de hele dag in de lijmgeur te werken. Ultrabond Eco PU 2K verlijmt alle soorten keramiek, natuursteen en mozaïek. De lijm is zowel binnen- als buitenshuis te gebruiken. Ultrabond Eco PU 2K verlijmt tegels op moeilijke ondergronden, die onderhevig kunnen zijn aan trilling en vervorming zoals: metaal, PVC, polyester, beton, pleisterwerk, vezelcementplaten, gips, gipsplaten en meer. ■ Meer weten over de voordelen van deze alleskunnende, reukvrije lijm? Je leest het op www.mapei.nl.

Voor meer informatie kijk op

tegelgroep.nl

Tegelgroep Nederland biedt een compleet pakket van producten en diensten voor elk denkbare toepassing met tegels. Voor zowel binnen als buiten.

Elk denkbare toepassing, zowel binnen als buiten

Technologische & esthetische ontwikkelingen, kwaliteit, duurzaamheid en service staan altijd voorop. Met een ijzersterke reputatie op het gebied van logistieke performance, succesvolle innovaties en intensieve samenwerkingen.

Tegelgroep Nederland: partner van en voor Bovatin.

IJzersterke logistieke performance

Intensieve samenwerkingen Tegelgroep Nederland. Postbus 19 6674 ZG Herveld. T. +31(0) 488 470 600 F. +31(0) 488 470 601 info@tegelgroep.nl www.tegelgroep.nl

augustus 2020

Suzanne den Dulk (ESPEQ Opleidingsbedrijven): “Ook na een dip weer vakmensen en leerlingen nodig!” Suzanne den Dulk, directeur van ESPEQ Noord-Holland, kijkt (we schrijven medio juni) op een zich herstellende onderwijsroutine op ‘haar’ opleidingsinstituut. “We zijn tot dusverre de Corona-periode redelijk doorgekomen. Leerlingen konden nog steeds het vak leren op hun leerbedrijf, mede doordat de (af)bouw toch eigenlijk redelijk heeft kunnen doorwerken. Er was wel wat meer ziekteverzuim, en natuurlijk kon hier een hele periode geen les gegeven worden. Die dagen werkten de leerlingen dan echter vaak extra bij hun leerbedrijf, en dat hielp ook. Maar het is fijn dat er weer wat leven op ons instituut is… Nu nog de volgende periode behoedzaam door.” “Ook de examens zijn weer achter de rug. Altijd een mooie maar drukke periode… Het was wel jammer dat de ‘Tegel Master Roadshow’ niet heeft kunnen doorgaan, maar zeker in deze tijd was dat een terecht besluit van NITA… We hopen dat er op termijn weer meer tijd en aandacht ontstaat voor na- en bijscholing! En jullie plan om zaken online te gaan doen is denk ik ook ná Corona een goed idee!” “De toekomst? Wat hoe dan ook een zekerheid is in de toekomst is dat na een mogelijke dip vakmensen en leerlingen weer keihard nodig zijn om al die noodzakelijke woningen te voorzien van fraai tegelwerk en de verduurzaming en energietransitie te realiseren. Het is daarom van belang dat de erkende leerbedrijven leerlingen blijven opleiden, ook als er een paar lastige kwartalen aankomen. Ik denk verder dat de bouw, en op langere ter-

mijn de afbouw en dus de tegelbranche, alert moet zijn op hoe de opdrachtportefeuilles zich ontwikkelen. De Aannemersfederatie geeft al aan dat als er niet snel opdrachten los komen vanuit de overheid, meer dan de helft van de grote bouwbedrijven deze crisis niet overleeft. En de tegelzetbedrijven die deze bouwbedrijven als klant hebben, krijgen daar op langere termijn dus ook mee te maken. De commissie Remkes heeft aangedrongen op een heldere een goed onderbouwde drempelwaarde stikstof moet komen voor de emissie tijdens bouwwerkzaamheden. Nou, dat er niet ook nog eens vanuit die hoek vertraging voor projecten mag optreden lijkt me duidelijk. Kortom: tegelzetbedrijven, kijk ook voor de langere termijn naar je opdrachtenportefeuille, wees optimistisch, maar spreid je risico’s!” ■

Jasba-PATTERN (uitvoering VOLA)

DE HYGIËNISCHE TEGEL DUURZAME VOORDELEN › Moeiteloos schoonmaken: bespaart tijd en schoonmaakmiddel

› Antibacterieel: zorgt voor hygiënische reiniging

› Schone lucht: heeft een positief effect op het binnenklimaat › Slimme technologie voor optimale woonkwaliteit

Met Hytect kunnen mensen met een allergie rustig doorademen, kunnen ouders hun baby‘s gerust op de vloer laten kruipen en kunnen dierenvrienden in een handomdraai de sporen van hun viervoeters wegwerken. Want onze innovatieve technologie gaat bacteriën, schimmels en ziektekiemen tegen, breekt schadelijke stoffen in de lucht af, en zorgt ervoor dat vuil moeiteloos kan worden verwijderd. Omdat Hytect vast in het glazuur wordt ingebrand, blijft het effect permanent behouden.

www.hytect.com

augustus 2020

KOMO keurmerk voor tegelzetbedrijven Het KOMOkeurmerk Het KOMO keurmerk: Al meer dan 50 jaar hét kwaliteits-keurmerk in de bouw. KOMO staat voor een onafhankelijk getoetste kwaliteit, op basis van objectieve maatstaven. Het keurmerk maakt tijdrovende controle-trajecten bij de vergunningverlening en op de bouwplaats overbodig. Uw klanten kunnen er blindelings op vertrouwen dat uw processen en producten voldoen aan het Bouwbesluit en aan specifieke kwaliteits-, prestatie- en veiligheidseisen die de marktpartijen stellen. Creëer ook meerwaarde voor uw diensten samen met SKG-IKOB! Het KOMO-procescertificaat Het KOMO-procescertificaat garandeert een correcte montage van producten en wordt afgegeven aan montagebedrijven met bewezen deskundigheid en montagekwaliteit. Het certificaat geeft vooraf

zekerheid over de te leveren kwaliteit. Procescertificaten ondersteunen bij de directievoering van een bouwwerk en reduceren de faalkosten door het voorkomen van fouten tijdens het proces. SKG-IKOB toetst bedrijven In samenwerking met o.a. de BOVATIN is de Beoordelingrichtlijn 1017 ‘Het aanbrengen van tegelwerk’ en de Uitvoeringsrichtlijn 35-101 ‘Het aanbrengen van wanden vloertegelwerk in reguliere toepassing’ ontwikkeld. In de BRL en de URL staan alle eisen die gelden voor het KOMO-keurmerk. U kunt het certificaat aanvragen bij SKG-IKOB Certificatie. Er is een korting voor de combinatie met ISO 9001-, MVO- of VCA*certificering. Voor meer informatie: Voor meer informatie kunt u mailen met info@skgikob.nl of via 088-2440100.

Gecertificeerde erkende bedrijven van het KOMO keurmerk Noord holland

noord brabant

Limburg

Groot Afbouwbedrijf BV Postbus 104 1130 AC Volendam www.grootafbouw.nl

Mutsaars BV Tegelzetbedrijf Kempenlandstraat 17a 5262 GK Vught www.mutsaarsbv.nl

Wijen Tegelhandel & Tegelzetbedrijf BV Pannenweg 100 6031 RK Nederweert www.wijentegels.nl

TGL-Tegeltino BV Eendrachtstraat 8 1531 DV Wormer www.tgl.nl

Bovatinfo | SCHÃ&#x2013;NOX Q20 HYBRID

| De nieuwe formule voor meer ontspanning bij het verlijmen van tegels op anhydriet! |

| |www.schoenox.nl www.schoenox.de| |

NIEUW

augustus 2020

Voordelig en compleet verzekerd! Als ondernemer in de tegelzetbranche loopt u verschillende risico’s tijdens het uitvoeren van uw werkzaamheden. Een lekkage, brand of schade tijdens een klus kunnen grote gevolgen hebben voor uw bedrijf. U kunt zich hiertegen verzekeren maar dit brengt ook genoeg vragen met zich mee. Welke verzekeringen heeft u nodig en bent u niet onder-of oververzekerd?

Het ondernemerspakket Dit zijn zaken waar u zich als ondernemer liever niet druk over maakt. BOVATIN Verzekeringsdienst neemt deze zorgen uit handen met het ondernemerspakket. Dit is de complete verzekeringsoplossing van BOVATIN Verzekeringsdienst en is speciaal samengesteld voor ondernemers in de tegelzetbranche.

VERZEKERINGSDIENST

Het ondernemerspakket bestaat uit de volgende onderdelen: • Bedrijfsschade • Goederen & Inventaris • Huurdersbelangen • Opstal • Reconstructiekosten Alle onderdelen sluiten naadloos op elkaar aan zodat u niet dubbel verzekerd bent en door het Ondernemerspakket af te sluiten, bent u voordeliger uit! Als u de onderdelen los af wilt sluiten kan dat uiteraard ook.

BOVATIN Verzekeringsdienst Heeft u interesse in het ondernemerspakket of heeft u vragen over uw verzekeringen? Neem dan contact op met onze specialisten via 010 – 288 49 90 of info@bovatinverzekeringsdienst.nl. ■

Innovatie is

ook buiten de norm nieuwe oplossingen vinden.

Schlüter®-BEKOTEC-THERM Het innoverende en unieke verwarmingssysteem “de klimaatregelende tegelvloer” vermindert de bouwtijd, bespaart energie en verbetert het wooncomfort. De beperkte opbouwhoogte van de modulaire bekledingsconstructie en de bijbehorende verwarmings- en regeltechniek vormen een perfecte basis voor een snel reagerende vloerverwarming met een bijzonder lage aanvoertemperatuur.

Schlüter ®-BEKOTEC-THERM. Vertrouw alleen op het origineel.

www.schlueter-systems.nl

Razendsnel renoveren met snelle egalisatie en stofarme snellijm

Oplossingen die bij elkaar passen, elkaar versterken ĂŠn het proces versnellen!

www.weberbeamix.nl

augustus 2020

Ik ben geen tegelzetter, maar… In deze kwartaalcolumn graaft Remus Aussen, de hoofdredacteur van BOVATINfo, wat in het vak van de tegelzetter. Hebt u een onderwerp waar hij eens in mag graven? Mail het naar redactie@bovatin.nl! Ook als u op deze column wilt reageren, natuurlijk.

Jeugdig ouder worden… De wereld heeft een aantal zogenaamde ‘blauwe’ zones: gebieden waar een opvallend hoog aantal honderdplussers wonen. Natuurlijk heeft de wetenschap zich met voortvarendheid op deze zones gestort: niet alleen de medische wetenschap, maar ook de filosofie. Want we wilden natuurlijk graag weten hoe ook wij een garantie op ouderdom zouden kunnen krijgen. En dan wel graag ouderdom in combinatie met gezondheid en geluk. Is oud worden moeilijk? Als je het vraagt aan eeuwelingen krijg je meestal tamelijk onbenullige antwoorden: “elke dag een borrel en een sigaar!”, “Eet en slaap. De rest gaat vanzelf!”, of “Ik ken het geheim niet, maar ik heb in ieder geval nooit vlees gegeten.” En de kwaliteit van die antwoorden ligt niet aan die oude mensen, maar vooral aan de betekenisloosheid van de vraag: voor die mensen was oud worden nooit een doel op zich, maar de toevallige bijkomstigheid van een lange tijd niet-doodgaan. Waarschijnlijk zouden wij ook geen al te baanbrekend antwoord geven op de vraag ‘Hoe denkt u er nou de hele dag aan om te blijven ademhalen?’ Een betere vraag is waarschijnlijk: ‘Wat is jouw levensdoel, wat zorgt ervoor dat jij iedere ochtend opstaat? Volgens de Japanse traditie heeft een mens een ‘Ikigai’ nodig: vrij vertaald, een reden om te leven. In dit Ikigai komt passie, beroep, missie en roeping samen: je doet waar je van houdt, waar je goed in bent, waar je geld mee verdient en wat de wereld nodig heeft. Japan heeft dan ook geen apart woord voor ‘pensionering’, en eigenlijk gaan best veel mensen levenslang door met wat ze toch al hun hele leven deden. Nu bestaat dat in die blauwe zones (Okinawa, Sardinië, Nicoya (Costa Rica), Ikaria (Griekenland) en Loma Linda (Californië) over het algemeen uit (niet te

zwaar) fysiek werk, gezond eten, in beweging blijven en actief zijn in je (familie)netwerk. Hoe past dit allemaal in het tegelzettersvak? In dit blad leest u vaak over hoe zwaar het werk is, en dat je maar beter zo rond je 50e, 55e moet gaan nadenken over een aanpassing in je werkzaamheden. BOVATIN zoekt naar ‘werkverlichters’, en zo’n exoskeleton zou daar wel eens een oplossing voor kunnen zijn. Al wordt tegelzetwerk tot je 111e met alleen die maatregel nog geen automatisme. Maar passie voor het vak is er volop. Bij docenten, studenten, adviseurs, de tegelzetters zelf, en ook deze columnist laat het vak niet onberoerd. Jan Wijen, elders in dit blad geïnterviewd, past in feite perfect in de Japanse Ikigai-traditie van ‘nooit met pensioen’, want zodra hij zou stoppen met werken ’wordt het moeilijk’, zoals hij zelf aangeeft. Dus zou hij er dan vervolgens mee doorgaan ‘als hobby’. Kortom: oud worden in het tegelvak is absoluut mogelijk. Zolang je maar de bekende valkuilen vermijdt, en investeert in een gezond leven. Zittend werk is overigens geen haar gezonder… Eén belangrijke overeenkomst tussen de ‘blauwe zones’ is er wel: iedereen tuiniert levenslang. Ofwel, iedereen verricht (een deel van) elke dag fysieke arbeid, maar matig intensief. En staat af en toe bloot aan lichte stress, want ook dat is gezond. En verder? Je ‘blauwe zone’ maak je zelf. ■ Reageren? redactie@BOVATIN.nl

Bovatinfo

Secretariaat Secretariaat BOVATIN Postbus 310, 3900 AH Veenendaal Bezoekadres: Nieuweweg 229, Veenendaal tel. 0318 – 547 366 e-mail: bovatin@bovatin.nl website: www.bovatin.nl

Nuttige info voor BOVATINleden

Hoofdbestuur

Afdelingssecretariaten

Ledenadvies

Voorzitter: G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp tel. (072) 511 08 99 mob. 06-22916752 fax (072) 564 70 52 e-mail: voorzitter@bovatin.nl

Noord-Holland K. Scholten Westerwerf 2, 1911 JA Uitgeest tel. 0251-319101 e-mail noordholland@bovatin.nl

Secretariaat BOVATTIN tel.: 0318 – 547 366 e-mail bovatin@bovatin.nl Voorlichting op gebied van onder andere: • Algemene wet en regelgeving (waaronder arbeidsrecht en aansprakelijkheden) • sociale verzekeringen • CAO bepalingen waaronder lonen en overige verplichtingen • Arbo – wetgeving. Arbo-catalogus en A(BRIE) • Juridische zaken • Belastingzaken • Scholing en cursussen • Bedrijfstakspecifieke aangelegenheden • Techniek • Marketing

Secretaris/penningmeester (a.i.): C.H. (Chris) van Herpen Wiekenas 14, 5388 DG Nistelrode tel. (0412) 61 16 29 mob. 06-52654912 e-mail secretaris@bovatin.nl Bestuursleden: C. (Chris) Beld Eenhuisstraat 8, 7665 PZ Albergen telefoon 0546 441971 e.mail info@tegelspecialist.nl J. (Jeroen) de Goeij Den Hamstraat 9, 3451 BM Vleuten Tel: 030 - 6772421 Email: info@oostborg.nl G. (Gijs) Hilhorst Wiebachstraat 28, 6466 NG Kerkrade tel. (045) 544 45 42 fax (045) 544 09 73 e-mail g.p.w.hilhorst@hilhorst.nl R. (Robert) Hurkmans Floreffestraat 100, 5711 AE Someren tel. 0493 494 505 e-mail R.Hurkmans@tegelhandelloomans.nl T. (Tom) Sterkman Ivoorstraat 5, 1812 RE Alkmaar T. 072-5183222 e-mail: t.sterkman@svktegelwerken.nl Juridisch adviseur: Mr. T. Zanen Beukendreef 11, B-2920, Kalmhout België tel. (0032) 36853187 fax (0032) 36853186 e-mail juridischadvies@bovatin.nl mob. 06-20616770 Informatie betreffende keuringscommissie: Secretariaat BOVATIN Postbus 310, 3900 AH Veenendaal Bezoekadres: Nieuweweg 229, Veenendaal tel. 0318 – 547 366

Midden- en West-Nederland P. Verlaan Valkenburgerlaan 14, 2771 DA Boskoop tel. (0172) 21 60 84 fax (0172) 21 04 61 mob. 06-53281208 e-mail middenenwestnederland@bovatin.nl Oost- en Noord-Nederland G.C. Cremer Europaweg 28, 7742 PH Coevorden tel. (0524) 22 15 96 e-mail oostennoorddnederland@bovatin.nl Zuid-Nederland P. de Jong Cambreur 8, 5171 SJ Kaatsheuvel tel. (0416) 27 33 29 bovatin.afd.zuid@ziggo.nl Redactie BOVATINfo Hoofdredactie en nieuws diversen Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen tel. (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail redactie@bovatin.nl Mededelingen Hoofdbestuur G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp tel. (072) 511 08 99 e-mail: voorzitter@bovatin.nl Techniek-Materialen-Gereedschappen A.M.F.J. (Ton) Borrenbergs Sjeng Vaasstraat 7, 6031HE Nederweert tel. (0495) 63 40 95 mob. 06 - 234 42 186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl Advertenties Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen, tel. (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail: advertenties@bovatin.nl

BOVATIN/Technisch advies Kort telefonisch advies: kosteloos Tarief € 70,- per uur. Algemene technische adviezen en specifieke projectadviezen • Tegels • Lijmen • Hulpmiddelen-materialen • Verwerkingsmethoden tel. (0495) 634 095 mob. 06 – 234 42 186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl Adviseur: A.F.M.J. Borrenbergs BOVATIN/BJD Advies Tarief € 75,- per uur. Incasso: no cure no pay (zonder geschil) via tel: (00) 32 36 85 31 87 (tussen 20.00 uur en 22.00 uur) fax: (00) 32 36 85 31 86 Mob. 06-20616770 e-mail: juridischadvies@bovatin.nl Juridische Advisering en Procesvertegenwoordiging (ook bemiddeling advocaat): • Arbeidsrecht • Contractenrecht • Incasso • Huurkwesties • Soc. Verzekeringen • Subsidies • Vergunningen • Leasing • Productaansprakelijkheid • Juridische Doorlichting

800 eurosheet wpm 800 Eurosheet wpm is een waterdicht afdichtingsmembraan voor het afdichten van wanden en vloeren in ‘natte ruimten’, zoals douchecellen, badkamers, zwembadbassins, spoelkeukens e.d. Dit is een aanvulling op het gegarandeerde waterdichte lijmen voegsysteem met het EC 1PLUS-keurmerk en geschikt voor BREEAM. De geringe dikte van slechts 0,5 mm maakt het een prima oplossing voor renovatiewerken. Tevens zorgt de 800 Eurosheet wpm ervoor dat tegelwerk beter wordt beschermd tegen scheurvorming als gevolg van bijvoorbeeld krimp vanuit de constructie. Productvoordelen • Waterdicht • Scheuroverbruggend • Dampremmend • Zeer eenvoudig te verwerken • Voor wand en vloer • Geschikt voor vloerverwarmingsconstructies • Direct betegelbaar • Emicode EC 1PLUS

Forbo Eurocol Nederland B.V., Industrieweg 1, 1520 AC Wormerveer T +31 (0)75 627 16 00, info.eurocol@forbo.com, www.eurocol.nl

NIEUW KIWITZ S2-LIJM

DE BESTE BASIS VOOR GROOT FORMAAT TEGELS. Kiwitz LMN 590 - C2TE S2 classificatie Hoog flexibele universele tegellijm

20KG Sneldrogende, stofarme, universele lijm

TEGELLIJM

LMN 590

WWW.KIWITZ.NL/LMN590

LMN 590 TEGELLIJM 20KG

Hoogflexibele, universele tegellijm

TEGELLIJM Hoogflexibele, universele tegellijm

TEGELLIJM

Voor binnen en buiten, voor vloeren en wanden Voor dunne keramieken tegels tot XXL formaat Geschikt voor kritische ondergronden Gemakkelijk te verwerken, lange open tijd Grote stabiliteit en hechtsterkte Stofarm Beloop- en voegbaar na ca. 10 uur

LMN 590

• • • • • • •

LMN 590

BESTEL ETN! TEST HE