BOVATINfo 2018-4 by bovatin

2018â&#x20AC;&#x2020;/â&#x20AC;&#x2020;4

BOVATINfo Bond van aannemers van tegelwerken in nederland

In gesprek met Mosa!

Op de koffie bij

Smit Tegels!

Open Dagen

Bij Michel Oprey!

vakblad voor de tegelspecialist

DE BESTE BASIS VOOR EEN BADKAMER TRANSFORMATIE. • • • • • voor

Gemakkelijk te verwerken Direct betegel-, plamuur- en bepleisterbaar Waterafstotend Licht Warmte-isolerend

JACKOBOARD® Bouw- en tegelelementen Dankzij de kern van geëxtrudeerd polystyreen hardschuim met een versterkte, gemodificeerde mortellaag aan beide zijden, de ideale ondergrond voor alle soorten tegels en pleisterwerk. Meld je aan voor de JACKOBOARD® training:

www.kiwitz.nl/training

www.kiwitz.nl

Kwartaalagenda In deze rubriek vindt u de belangrijke data voor de tegelbranche. Uw regio-vergadering, het jubileumfeest van uw bedrijf, de lancering van uw nieuwe product in deze agenda? Mailt u dan AUB uw contactgegevens, de aard van de bijeenkomst, de datum, tijd en locatie naar redactie@ bovatin.nl, dan vermelden wij ze in deze agenda! NB Wilt u een evenement bezoeken? Neem dan altijd eerst even contact op met de organisator! Dagelijks bestuur BOVATIN: op de zaterdagen 9maart, 20 april, 1 juni, 31 augustus, 19 oktober, 7 december.

januari 2019

VOORWOORD Beste collega’s, Wanneer we terugblikken op 2019, zien we wat een turbulent jaar het voor BOVATIN en zijn leden is geweest. Vrijwel iedereen heeft flink moeten schakelen om weer op een goede manier in te zetten op groei. Wat niet zo eenvoudig is, want

Hoofdbestuur BOVATIN: op de donderdagen 14 februari, 2 mei, 12 september, 28 november.

Nederland beschikt slechts over een beperkt aantal vaklieden. Wat we deels zelf –

Bouwbeurs (met het ‘Tegelplein’!) : 4 t/m 8 februari 2019, Bouwbeurs Utrecht

buiten de tegelbranche werk gevonden, en is daarmee verloren voor de branche.

AfbouwVakdag: 4 april 2019, Werkspoorkathedraal Utrecht

van buitenlandse krachten, die het ‘Nederlands tegelzetten’ (nog) niet onder de knie

BOVATIN Jaardag en Jaarvergadering: zaterdag 15 juni in het Archeon, Alphen aan den Rijn!

te wijzen en om leerlingen aan te moedigen om het onlangs door ons afgeronde

Bestuursvergaderingen zijn in principe besloten, maar u kunt als BOVATIN-lid, wanneer u wilt dat het bestuur uw vraag behandelt, die aan één van de bestuursleden stellen. (mail en adressen zie elders in deze BOVATINfo). Of mail uw punt dan tenminste 14 dagen voor de betreffende vergadering aan de secretaris, secretaris@bovatin.nl, dan komt uw mail op de agenda.

nu jongeren helpt opleiden!

vaak noodgedwongen – tijdens de crisis veroorzaakt hebben: er was geen werk, en aan de ene kant hebben we onze ploegen bij elkaar proberen te houden, maar we hebben ook goede vaste krachten moeten laten gaan. En een deel van hen heeft

Hoe anders is het nu: er is een wachttijd voor tegelwerk. Er wordt gebruik gemaakt hebben. Wij op onze beurt zetten in op instroom, en dat gaan we ook in 2019 doen: een nieuwe campagne om jongeren op de voordelen van een carrière in onze branche VMBO-Keuzedeel Tegelzetten te volgen. Voor die instroom bent ook u als leerbedrijf nodig. Natuurlijk, u hebt nu ervaren tegelzetters nodig. Maar die vindt u alleen als u

BOVATIN zelf is nog steeds op de nodige borden aan het schaken. We onderhandelen met de NOA over de voorgenomen fusie, en constateren dat NOA nu even meer tijd nodig heeft om ‘het huis op orde’ te krijgen. Intussen gaan we gewoon door met het bereiken van de BOVATIN-doelen binnen de Aannemersfederatie. We zijn druk met de ledenwerving; BOVATIN is het afgelopen jaar met 14 bedrijven – waarvan de helft met personeel - gegroeid! Belangrijk wanneer we willen overstappen naar de voor tegelzetbedrijven met personeel gunstiger afbouw-CAO. Daarnaast: we staan veel op beurzen. Samen met onze geassocieerde leden, en ook soms zelfstandig. Naast het feit

colofon

dat we zo ons werk en ons ambacht promoten, hebben we er ook contacten gelegd; contacten die het ons mogelijk maken om intensief samen te werken met het onderwijs. Zodat er in alle provincies jongens voor een opleiding tegelzetten kunnen kiezen die aansluit bij de markt. En wat betreft de bijscholing: NITA gaat intensiever

BOVATINfo is een periodieke uitgave van BOVATIN: de Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland. Het blad wordt gedrukt op ongechloreerd papier, verspreid in bio-folie en verschijnt vier maal per jaar: in april, juli, oktober en januari van het aansluitende jaar. Oplage: 3000 exemplaren per jaar. Deadlines voor advertenties en kopij: 1 maart, 1 juni, 1 september, 1 december.

samenwerken met de geassocieerde leden. Ook meer daarover in dit blad. Wij werken er hard aan, maar we mogen constateren dat de overheid veel schade aan de bouw berokkend heeft. De verkeerde wijze waarop banken aan banden gelegd zijn, gekoppeld aan het ‘weghalen’ van geld bij de woningcorporaties, heeft er niet alleen aan bijgedragen dat de bouw te zeer schoksgewijs werkt, en dat we bovendien moeten oppassen dat we niet op een volgende ‘bubbel’ afkoersen. Aan ons, aan de combinatie van NOA en Aannemersfederatie, om die overheid op de

Voor informatie: Abonnementen: Secretariaat BOVATIN, tel. 0318 547 366, e-mail bovatin@bovatin.nl Hoofdredactie, advertenties en verspreid nieuws: Remus F.P.M. Aussen, tel. 010 435 22 70 of 06 242 709 53, e-mail redactie@bovatin.nl

punaise te zetten. Ja, daarmee bewijzen we ook de niet-aangesloten tegelzetbedrijven een dienst. Dus, komt u ze tegen? Huurt u ze in? Wijs ze even op wat BOVATIN ook voor hen doet... Intussen gaan we door, wetend dat we een goed draaiende brancheorganisatie zijn, die zijn leden op alle mogelijke manieren van dienst kan zijn. Dit jaar bovendien met het ‘geborgd garantiestelsel’, met extra zekerheid voor particuliere klanten, als een meerwaarde voor de concurrentiepositie van BOVATIN-leden. Deze regeling gaat – onder voorbehoud - 1 maart 2019 in; ook meer hierover binnenkort in de BOVATIN-media!

Art direction en grafisch ontwerp UPPERCASE, www.studiouppercase.nl e-mail hello@studiouppercase.nl, tel. 06 547 448 96

Ik wens u goede zaken, en een mooie en gezond 2019. Gerard Reus, voorzitter

Foto omslag: Neolith

KIESEL BENELUX ACTIE · ACTIE · ACTIE · ACTIE · ACTIE · ACTIE Flexibele dunbedpoederlijm Servolight S1 SuperTec • Laag verbruik 30 % meer m2 dan conventionele dunbedmortel • Bijzonder flexibel • Bijzonder goed verwerkbaar • Zeer hoog standvermogen • Ook bij lage temperaturen geschikt • Correctietijd tot ca 25 minuten • Geschikt voor wand en vloertegels • Te gebruiken voor alle formaat tegels

ACTIE: BIJ AFNAME VAN 1 PALLET EEN PROFESSIONELE SET VAN 3 WATER PASSEN CADEAU.

Kiesel Benelux Anne Frankplein 12 · 5122 CB RIJEN, Nederland Tel. +31 161 244600 · Fax +31 161 240466 www.kiesel.nl · info@kiesel.nl

Download onze App in de Appstore of Google Play Store

januari 2019

Inhoud In deze editie 06 VMBO-module tegelzetten: Eindelijk van start! 08 Rene de Jong (Eurocol): ‘De bouw moet steeds sneller en meer milieuverantwoord. Daar hebben wij onze producten op doorontwikkeld! ‘ 12 BOVATIN en MOSA: Ieder jaar een goed gesprek! 21 Vooral de geassocieerde leden aan ’t woord in ‘Het Wapen van Haarzuylen’ 23 NITA: Nieuwe koers! 26 Smit Tegels Maakt het compleet 30 De Zweedse tegelkachels Van Huib de Vries Thema’s & Toekomst 36 50 jaar Michel Oprey & Beisterveld! 44 Italiaanse noviteiten bij CERRIVA!

Informatie voor de professional 49 Jaardag 2019: Zaterdag 15 juni, vergadering èn familiedag in het Archeon! 51 AfbouwVakdag: Vakbeurs en netwerkdag 53 Ontwikkelingen bij NOA en Aannemersfederatie: ‘Never a dull moment’ aan de Nieuweweg 224!

59 Vragen & antwoorden Rondom de installatie van groot formaat tegels 63 BOVATIN-voorzitter Bezoekt regio Zuid 63 Hebt u het BOVATIN-bord nog op de gevel? Anders-even een mailtje! 65 Nieuws van Kiwitz: 1. JACKOBOARD Bouw en tegelelementen 2. Kiwitz trainingen 67 Nieuwbouw van tegellijm fa brikant codex GmbH & Co KG in het Duitse Ulm gereed

71 De Schlüter-SHELF: Elegant, stabiel, snel gemonteerd 73 Nieuws van de BOVATIN Verzekeringsdienst 75 KOMO Keurmerk voor tegelzetbedrijven 77 Ik ben geen tegelzetter, maar… 78 Nuttige informatie Voor BOVATIN-leden

ARDEX G10 // Premium flexvoeg mortel

De voeg. • Verhoogde kleurstabiliteit • Eenvoudig in te voegen met lange wastijd • Voor het voegen van alle keramische tegels op wand en vloer

Verkrijgbaar vanaf maart 2019

januari 2019

VMBO-module tegelzetten: eindelijk van start! Het was voor de voorzitter van de BOVATIN-commissie onderwijs, Chris van Herpen, echt een aantal jaren sleuren geweest, maar nu IS de keuzemodule tegelzetten er EN de eerste leerlingen zijn er mee aan de slag!

Met dank aan… Onder leiding van de docent Bouwen, Wonen en Interieur (BWI) Henk Couwenberg maken de eerste VMBO-leerlingen van De Hooghuis te Oss nu kennis met de module. En hij slaat aan! Van Herpen: “Het is zó belangrijk dat de leerlingen vroegtijdig kennis maken met ons vak… Wat je niet kent, dat kies je niet! En, nu deze keuzemodule er is, kunnen leerlingen niet alleen kennismaken met het vak, ze hebben daarna ook een voorsprong wanneer ze op het MBO voor de beroepsopleiding tegelzetter Niveau 2 kiezen! Ja, het heeft erg lang geduurd. Het Ministerie van Onderwijs heeft er toestemming voor moeten geven. Daarbij zijn Leen Prins en Cor de Ridder van het landelijk Onderwijsplatform Bouwen, Wonen en Interieur (BWI, de verzamelnaam van de (interieur)bouwgerelateerde opleidingen) echt een steun in de rug geweest… Het SPT ‘s Hertogenbosch heeft een deel van de productiekosten van de lesstof betaald, en BOVATIN heeft het andererr deel van de kosten moeten voorfinancieren. Er is nu een doelsubsidie uit het O&O-fonds voor verkregen. De maker van lesstof Concreet Onderwijsproducten (voorheen: Fundeon) heeft inmiddels die lesstof dus opgeleverd. En zo komen de lijnen van onze strategie bij elkaar: de reclamecampagne ‘Kies Tegelzetten’, extra aandacht voor de Leerbedrijven en de Leermeesters, zo jong mogelijk kennismaken met tegelzetten, en World Skills om het vak op de kaart te zetten. En onze contacten met de branche plus de SPT’s om samen ervoor te zorgen dat er goede tegelzetters instromen. Zodat in de nabije toekomst geen bedrijf meer hoeft te klagen dat er ‘geen tegelzetter te vinden is’ – zolang er ook bij de bedrijven de bereidheid blijft bestaan om leerlingen op te leiden…” ‘100 miljoen voor het VMBO’, waar komt dat terecht…? “Maar we houden als brancheorganisatie vinger aan de pols van het onderwijs,” verklaart Van Herpen strijdbaar. “Onlangs hadden we in Brabant een ontmoeting met 47 BWI-docenten. Ik vroeg hoe het extra geld voor het VMBO ingezet wordt: er is door het Rijk 100 miljoen uitgetrokken als impuls voor het VMBO-onderwijs. ‘Wij merken daar niks van, het lijkt wel of het ergens blijft hangen!’, kreeg ik als antwoord… Dat kan natuurlijk niet waar zijn. Daar gaan we dus vragen over stellen!” Het realiseren van een keuzevak tegelzetten voor het VMBO wordt in de onderwijs- en georganiseerde bouwwereld als een huzarenstukje gezien. Chris van Herpen begrijpt dat. “Het gebeurt gewoon zó vaak dat je bij instanties

te horen krijgt dat ‘iets om allerlei redenen niet kan’. Ik heb geleerd om dan begrijpend te knikken, en te zeggen ‘Ik begrijp dat het niet kan. Maar misschien kunt u ons helpen met hoe we het toch gaan doen.’ En op de één of andere manier kregen we ze mee…!” We zijn nog in afwachting van de cijfers. Maar zodra dat lukt, laten we u weten wat onze scores als tegelbranche zijn: hoeveel deelnemers aan de introductiecursus op het VMBO, hoeveel ingeschreven tegelzetters op MBO… En misschien dat u straks - ook als er geen crisis is - gewoon weer sollicitanten krijgt als u een advertentie zet… ■ Voor informatie over onderwijszaken: secretaris@bovatin.nl

Rene de Jong (Eurocol)

januari 2019

‘De bouw moet steeds sneller en meer milieuverantwoord. Daar hebben wij onze producten op doorontwikkeld!’

Forbo Eurocol Nederland B.V., voortgekomen uit de NV Nederlandse Linoleumfabriek Krommenie en nu Forbo Flooring geheten, is tijdens een bloeiperiode van de Nederlandse bouw in de jaren ’60 en ’70 ook tegellijmproducten gaan ontwikkelen en produceren. Sales Manager Rene de Jong, zelf al weer sinds 1984 (‘begonnen tijdens een crisis!’) actief bij Eurocol te Wormerveer gevestigde fabrikant, geeft even een kijkje in de meest recente ontwikkelingen bij het bedrijf. “We hebben een Research & Development-afdeling met 12 medewerkers. Ook in een tijd dat iedereen alleen maar denkt aan bemensing van de klussen, werken wij permanent aan nieuwe producten en manieren voor jullie om je marktpotentieel te vergroten!” Kijkt u even mee?

Versnelling van de bouw stelt nieuwe eisen aan lijmen “In feite zie je nu een versterking van wat er in de jaren ’60 en ’70 ook al gebeurde… de productie werd opgevoerd. Je ziet ook nu dat de snelheid van bouwen enorm opgevoerd wordt; tijd is geld, en dus wil iedere bouwer een zo kort mogelijke doorlooptijd. Niet alleen de organisatie van het werk wordt LEAN, ook van de mensen EN de van de producten wordt verwacht dat ze ‘sneller’ zijn. Dus op kakelvers beton aan het werk, dat bovendien, met de ontwikkelingen in de chemie, tegenwoordig ook vele soorten en kwaliteiten kent, variërend in afbindsnelheden, vloei, krimp en eigenschappen als ‘zelfverdichtend’. Dat kan echt niet allemaal zomaar even, daarbij dienen wel de producten en de werkwijze op te worden afgestemd.”

Bovatinfo

Dus staat Eurocol vooraan als het erom gaat wat er voorgeschreven wordt bij projecten. “Wij hebben ons best gedaan om onze juiste producten in de STABU-bestekteksten te krijgen en met name in de bestekomschrijvingen van hoofdstuk 41, dat het tegelwerk beschrijft. Voor tegelwerk in de badkamers staat al ruim 25 jaar het waterdichte tegelwerksysteem in de bestekken... Maar de architecten willen nog wel eens vanuit hun bestaande files knippen en plakken, dus soms… En bovendien vindt niet iedere bouwheer het nodig om die in zijn ogen ‘overbodige’ waterdichting aan te brengen. Je hebt toch een kitnaadje…? Ja, ze zijn er ... Maar gelukkig komt onze gezamenlijke boodschap ook bij architecten en aannemers steeds meer aan. Vergis je niet, doordat de bouwbedrijven en architecten er inmiddels echt wel van gehoord hebben, ben jij als tegelzetter gewoon de brenger van het goede nieuws als jij niet alleen kimband, maar ook een volvlaks waterdicht systeem adviseert: jij biedt & verkoopt meer zekerheid, en zij kunnen die weer met winst doorverkopen! En ja, de tegelzetter is in belangrijke mate bepalend in de materiaalkeuzes op de projecten. Hij moet garantie geven en wil werken met producten die hij kent en waar hij vertrouwen in heeft.” Nieuwe campagne: scoren met jouw offerte! “Niet alleen met aantoonbare efficiency en een goed waterdichtaanbod vergroot je je marktaandeel als tegelzetter in de projectenwereld, ook de milieuwaarde van de producten waarmee je offreert tellen mee. Met de toevoeging van het EMICODE® EC1plus -keurmerk (de allerlaagste emissie, dus een garantie voor een veilig indoor-milieu) is het Waterdicht Tegelwerk Systeem van Forbo Eurocol (een combinatie van primers, lijmen, voegen afdichtmiddelen, red.) nu nog wat aantrekkelijker voor de eindgebruiker. EMICODE EC1plus staat voor een extreem lage emissie van stoffen in de binnenruimte. Tegelzetters voldoen ermee aan de strengste BREEAM emissie-eisen die met name overheids- of semi-overheidsopdrachtgevers steeds vaker aan hun projecten stellen. “We realiseren ons natuurlijk dat jij als tegelzetter niet te veel tijd kwijt wilt zijn met het aantonen van zulke waarden. Wij hadden dat wiel toch al uitgevonden, dus –

starten we binnenkort een campagne om voor jou dat stukje te ontzorgen. Het waterdicht tegelwerk van Eurocol voldoet aan EMICODE EC1plus,, en dus kun je met een gerust hart inschrijven op projecten waar specifiek om deze eigenschappen wordt gevraagd. Want als jij scoort, scoren wij ook!” Belangrijke toevoeging aan het waterdichtassortiment is een vezelversterkte afdichtpasta: de 683 Fibercoat. “Voorheen moest je eerst een wapeningsband aanbrengen, en daar een afdichtpasta overheen smeren. Met de vezelversterkte pasta 683 Fibercoat is dat dus niet meer nodig. Scheelt extra werk!” De samples laten het verschil zien; de sample rechtsbovenin werkt nog met een wapeningsband.

januari 2019

“alle grondstoffen worden beoordeeld op duurzaamheid: waar komen ze vandaan, hoeveel energie kost het om ze te produceren, hoe schadelijk zijn ze voor het milieu…”

“Duurzaamheid Is bij R& D een belangrijk onderwerp. Zo wordt van al onze producten een LCA gemaakt ( Life Cycle Analysis). Daarvoor worden alle grondstoffen beoordeeld op duurzaamheid: waar komen ze vandaan, hoeveel energie kost het om ze te produceren, hoe schadelijk zijn ze voor het milieu, voor de verwerker en zo verder. Wij proberen dus ook grondstoffen te hergebruiken; veelal de vulstoffen in een recept. Onlangs kwam ik in contact met een bedrijf dat uit gesloopt beton weer reactief cement weet te isoleren, en dat zou zeer interessant voor ons kunnen zijn. Als je weet dat 1.000 kilo beton ook 1.000 kilo C02 oplevert, dan kunnen we een grote stap voorwaarts maken. Hoe dan ook, ik word daar blij van. Vanuit mijn sales-achtergrond? Omdat techniek, chemie en tegellijmen mijn hobby zijn? Weet ik veel…” Grote tegels tillen… op de Bouwbeurs! De Bouwbeurs is ongeveer aan de gang of net klaar als u dit blad krijgt. “Eurocol staat natuurlijk ook op de Bouwbeurs, op het gezamenlijke ‘Tegelplein’. Eén van de zaken die wij daar tonen is een tegeltilmachine… Kom ‘m maar bekijken, of neem even contact op: hij lost zowel het transport- als het tilprobleem van de XXL-tegels op. Overigens, wat we allemaal een beetje lijken te vergeten: we weten dat tegels met een ‘schuivende’ beweging moeten worden aangebracht. Met kleinere tegels doen we dat nog wel,

maar met die grote jongens is daar geen aandacht voor, lijkt het wel!” Een levelingsysteem heeft een andere functie, en is daar geen alternatief voor. Dus? “Ik heb daarover nagedacht, en met een beetje geluk heb ik in de volgende editie van dit blad wèl de oplossing . In combinatie met die tegel ‘Thriller’!”

“Een levelingsysteem heeft een andere functie, en is daar geen alternatief voor” Jouw nieuwe succesnummers…? De ‘ik doe het al jaren met zand/cement’discussie komt nog even voorbij. “Wie daar blijvend goede resultaten mee boekt – ik ga niet zeggen dat je lijm ‘moet’ gebruiken. Maar als jij een grootformaat gres-porsellanatotegel met een cementpapje of wat poederen duurzaam denkt vast te leggen… Probeer maar eens een glasplaat in de cement te leggen: die gaat geen verband aan. Wil je ze ECHT in de mortel blijven leggen? Doe jezelf, je klant en de reputatie van het tegelwerk een plezier, en verwerk er een laag supercontact 036 vloeibedlijm tussen… “ Eigenlijk liepen we altijd met een boogje om de ‘overige’ producten van Eurocol heen: in dit blad geen andere wanden vloerafwerkingen dan tegelwerk. En natuurlijk is tegelwerk gewoon… nou, u

weet wel. Maar klanten willen vaak een extra accentje in hun badkamer: niet alleen tegels, maar ook een wandje in de badkamer ‘iets heel anders’ of voor één vloerdeel elders in huis een ander materiaal. Sinds een paar jaar speelt Eurocol ook daarop in en hebben wij mooie producten ontwikkeld.” De Jong doelt op ‘BetonDesign’ en ‘FloorDesign’, een afwerking voor vloeren en wanden. De materialen zijn verkrijgbaar in een groeiend aantal kleuren: ‘BetonDesign’ als een pasteuze afwerklaag op wanden en vloeren, ‘FloorDesign’als een superegalisatie die met pigmenten op kleur kan worden gemaakt en waarbij de structuur door de verwerkingswijze wordt gecreëerd, afgewerkt met een 2K laksysteem. BetonDesign houdt zelfs op glas. “Ik heb er thuis een strakke ‘schilderijlijst’ mee op mijn badkamerspiegel gezet. Die was aan de randen aan het verweren… Ja, ik neem mijn werk mee naar huis en test ook veel zelf eerst uit onder de meest kritische omstandigheden!”. ■ Meer weten? www.Eurocol.nl

BOVATIN en MOSA: ieder jaar een goed gesprek! Nederland heeft met MOSA weliswaar slechts één tegelfabrikant, maar dan ook wel één die echt een wereldspeler is. Wereldspeler, én met volop aandacht voor Nederland; daarom praat het BOVATIN-bestuur periodiek bij met sales director Nederland Erik Kleijnen, en dit jaar ook met de nieuwe CEO – we stelden hem in de vorige editie al even kort aan u voor – Frank Spikker. Belangrijk voor zowel de tegelfabrikant als voor de brancheorganisatie: de BOVATIN-bestuurders laten weten hoe het met het ‘MOSA-gevoel’ in de branche en in de bouw zit, MOSA – met zijn grote netwerk onder architecten, woningcorporaties en overheden – doet datzelfde als het om tegelwerk en het vakmanschap gaat. Plus, aangezien onderwijs & instroom een hoofdonderwerp voor de branche is, vergezelt deze keer ESPEQ-directeur Suzanne den Dulk de BOVATINbestuurders. De in 2015 herontwikkelde tegelproductielijn hebben we u vorig jaar al laten zien. Dus nu gaan we in dit verslag wat nader in op wat 10,15 jaar geleden nog tot opgetrokken wenkbrauwen in de markt leidde: duurzaamheid en de cradle to cradle-principes van MOSA, toen een aardige gedachte, nu zomaar een manier voor een tegelzet-ondernemer om samen met MOSA kansen op een project te vergroten. Of anders gezegd – ‘duurzaam’ is nu een voorwaarde om bij veel overheidsopdrachtgevers überhaupt in beeld te komen!

Bovatinfo

collectie AKAZIA

De drievoudige werking van HT Met HT bewerkte keramische tegels van AGROB BUCHTAL zorgen voor een optimale leef- en werkomgeving. Bovendien sparen zij het milieu én uw portemonnee. • antibacterieel werken; • een gezonde, schone en frisse leefomgeving creëren; • en bijzonder makkelijk zijn schoon te maken. Nieuwsgierig hoe HT precies werkt? Kijk dan op www.clean-air-ceramics.com

www.jasba.de www.agrob-buchtal.de

januari 2019

Nader kennismaken… En meteen een persoonlijke kennismaking met MOSA’s nieuwe CEO, die weet hoe het kan gaan in het MKB: “Ik kom uit Twente, en groeide op in een ondernemersgezin. Na mijn studie werkte ik ‘op het hoofdkantoor’ bij Philips Lighting, maar het buitenland lonkte – ik was eigenlijk niet persé iemand voor een ‘hoofdkantoor’ van zo’n groot concern. Daar heb je toch wat minder rechtstreeks contact met de klant…. Dat bracht me in Hamburg, en later in Hong Kong en Shanghai waar ik 13 jaar in diverse functies bij Philips-divisies heb gewerkt. Mijn rol? Het ontwikkelen van het marktaandeel, professionalisering en ‘binnenbrengen’ van de bedrijven in de digitale wereld, het ontwikkelen van merken, zowel in business-to-business als in de consumentenmarkt.” Spikker heeft overigens nog altijd banden met het van oorsprong Britse Halo Creative & Design ltd, dat niet alleen succesvol zelf ontworpen meubels, verlichting en turnkey inrichtingsconcepten op de wereldmarkt brengt, maar in China ook met succes een aantal copyrightzaken heeft gewonnen; zelfs Alibaba heeft, zo vertelt de Halo-website, een 1.000 rip-offs van Halo-ontwerpen offline gehaald. Interessante kennis voor ook de (totale) tegelwereld! Nog iets op de lever? Dat Spikker van nature een speciale belangstelling heeft voor de verbinding met de eindgebruiker – de tegelzetter en de klant – blijkt uit zijn vragen. “Hoe denken de tegelzetters eigenlijk over het bedrijf MOSA, wat vinden zij- wat vinden hun klanten van het product, en hoe gaat het eigenlijk met de tegelbranche zo kort na de crisis?” Reus legt uit hoe de crisis leidde tot zowel

een grote uitstroom van vaklieden als een te geringe instroom van leerlingen, en hoe er nu het risico is ontstaan dat een groeiend percentage niet-opgeleide tegelzetters (‘Knutselaars’, in de woorden van de BOVATIN-voorzitter) de reputatie van tegelwerk schaden. “Wat betreft MOSA: het merk heeft en houdt onder tegelzetters de reputatie van een kwaliteitsmerk, en daarnaast (zie het artikel in BOVATINfo 2016-1 op www.issuu.com/bovatin) is het welbekend onder tegelzetters dat, áls er dan een keer wat aan de hand is, MOSA je als een goede partner bijzonder goed terzijde staat.” “Maar één ding,” gaat de BOVATIN-voorzitter verder. “Ik krijg signalen dat een aantal tegelzetters andere merken voorstelt. Niet vanwege voordelen van die andere tegels, maar omdat jullie eindprijzen doorgeven aan de klant. Daarmee ontnemen jullie de tegelzetter zijn onderhandelingsmarge, en zitten jullie toch een beetje op zijn stoel. Want, om als aannemer in tegelwerken in projecten een acceptabele boterham te verdienen, is het belangrijk dat hij een totaalprijs kan voorstellen waarin

“Ik krijg signalen dat een aantal tegelzetters andere merken voorstelt. Niet vanwege voordelen van die andere tegels, maar omdat jullie eindprijzen doorgeven aan de klant…”

Bovatinfo | SCHĂ&#x2013;NOX new H - egaliseermiddelen

e op d s n o 019 oek z e rs 2 B u e 1 wb D14 d Bou n a t 7/ S Ha l

| Een nieuw tijdperk begint nu! | De voordelen van spanningsarme gips-egaliseermiddelen gecombineerd met de snelle droging van cementaire systemen.

Laagdiktes van 3 tot 20 mm Na 6 uur bekleedbaar Laagdiktes van 1 tot 10 mm Na 6 uur bekleedbaar

| www.schoenox.nl |

Laagdiktes van 3 tot 50 mm Na 48 uur bekleedbaar

januari 2019

hij – want zo werkt het – enige ruimte heeft om de niet-winstgevende onderdelen van een project op te vangen. Zeker als hij ook nog de kosten van een showroom heeft.” De mannen van MOSA knikken begrijpend. “Goed dat je het zegt, daar zullen we aandacht aan besteden.” Wat vervolgens ter tafel komt over de faciliterende rol van BOVATIN, hoe BOVATIN zich ervoor inzet om de promotionele en onderwijskundige krachten rond fabrikanten en brancheorganisatie te bundelen – dat weet u allemaal al. Of u leest het elders in dit blad. Een ‘Duurzaamheidsverslag’…? Wat in ieder artikel over MOSA genoemd wordt, is de aandacht die er bij de fabrikant is voor duurzaamheid. ‘Cradle to cradle’ wordt genoemd, evenals het hergebruik van restproducten. Maar duurzaamheid is bij MOSA meer dan een enkel stempeltje, of een behaalde norm. In het tweede

“duurzaamheid is bij MOSA meer dan een enkel stempeltje of een behaalde norm” Duurzaamheidsjaarverslag van het bedrijf wordt duidelijk hoe de markt- en mensvisie van het bedrijf samen onvermijdelijk leiden tot een bedrijf waar mensen met passie werken, waarmee ze iets bijzonders maken, op een manier die binnen en buiten het bedrijf tot innovatie leidt waar de klant iets aan heeft. ‘Pilaar 4’ van de missie is overigens ‘service die zijn gelijke niet kent’, en dan is het niet meer dan logisch dat tegelzetters merken dat MOSA ze terzijde staat. Gepassioneerde mensen die, als ze een stapje harder voor hun afnemers willen lopen dan strikt noodzakelijk, dan ook weten dat ze daarin door hun bedrijf gesteund worden. ‘Je gaat het begrijpen als je het doorhebt’, zei ooit iemand.

Bovatinfo

januari 2019

En zo is duurzaamheid ook een logische pilaar: je werkt met mensen een team - aan duurzame klantrelaties, innoveert samen, en dat kan alleen als je dat ook op een manier doet die daarmee spoort: zo realiseer je je bijvoorbeeld dat het opnieuw inzetten van productie-uitval afval voorkomt en de benodigde hoeveelheid primaire grondstoffen verlaagt. En natuurlijk kom je dan tot een verantwoorde productie door mensen die geleerd hebben hoe ze gezond kunnen werken, en daar ook aandacht voor willen hebben. 3.000 zonnepanelen op het centraal magazijn in Beek: een logisch gevolg. Net als het streven van MOSA om het water dat bij de productie van tegels gebruikt wordt, in 2020 een gesloten kringloop te vangen. Net als de waslijst aan certificaten (cradle to cradle-zilver, ISO 9001, ISO 14001, de bijdrage die MOSA-tegels aan gebouwkeurmerken als LEED, BREEAM, DGNB en dergelijke leveren). Net als goed werkgeverschap, en een gemiddeld dienstverband van 14,2(!) jaar. Daar hoort overigens, naar goed Limburgs gebruik, ook bij dat successen gevierd worden. Het 135-jarig bestaan van deze grootste industriële werkgever van Maastricht is zo’n succes. En dat hoor je dan ook, wanneer de portier bij de dienstingang vertelt dat hij zich ernstig verheugt op het bedrijfsfeest die zaterdag. Met feestband ‘de Corona’s’. En de 600 medewerkers. ■

www.mosa.nl

Mosa sponsort de praktijkcentra! Mosa heeft inmiddels de diverse praktijkcentra waar tegelzetters opgeleid worden, tegen uitsluitend de transportkosten voorzien van ettelijke honderden vierkante meters tegels: zowel de vierkante formaten in diverse kleuren ten behoeve van de lespraktijk en de wedstrijden, maar ook vloertegels in de actuele formaten. En daarmee kan zowel de VMBO- als de MBO-leerling zich op het vak voorbereiden zoals dat vandaag wordt beoefend!

www.mo-b.nl

Specialist in

Natuursteen & Keramiek

Michel Oprey en Beisterveld voert het meest uitgebreide assortiment natuursteen en keramiek van de Benelux. De exclusiviteit van de producten wordt gegarandeerd door de jarenlange relaties die Michel Oprey & Beisterveld met haar toeleveranciers onderhoudt.

Bezoek onze Showroom Op twee locaties in Nederland vindt u een compleet overzicht van het beste wat er op het gebied van natuursteen en keramiek op dit moment in de wereld te verkrijgen is! Of bezoek onze website: www.mo-b.nl

Vianen, Utrecht

Echt, Limburg

Natuursteen en keramiek

mei 2018

Vooral de geassocieerde leden aan ’t woord in ‘Het Wapen van Haarzuylen’ Belangrijke punten tijdens de halfjaarlijkse vergadering van BOVATIN met zijn geassocieerde leden. Veel onderwijs, en veel over instroom. Een kort verslag! Zoals de halfjaarlijkse ontmoeting van de tegelzettersbond, de handel en de fabrikanten een uniek fenomeen is, zo is ook het terugkerende ‘Tegelplein’ (u bent of was er toch ook, begin februari…?) op de Bouwbeurs dat. Samenwerking en weten dat de branche er beter van wordt als je samen iets neerzet… Iets dat in niet veel branches lukt. Of zag u op de Auto-RAI misschien ooit een gezamenlijke stand van Renault en Mercedes, om het belang van de nieuwe technieken te etaleren? Want daarmee moet je het toch vergelijken… Organisator Engbert Broekman (RUBI) zette de laatste punten op de ‘I’ voor het ‘Tegelplein’. En BOVATIN staat er ook weer. Over NITA en het VMBO-keuzedeel en de instroom leest u elders meer. Chris van Herpen stelde ook de geassocieerde leden op de hoogte van het succes van zowel de campagne als van het feit dat voor het eerst nu ook groepen VMBO-leerlingen kennis maken met het vak.

Robert Sikkenk (Geberit) laat zien hoe de samenwerking tussen een geassocieerd lid en NITA niet alleen tot volle zalen (vier middagen met ieder zo’n 40 inschrijvingen!), maar ook tot zeer tevreden deelnemers leidt. En tijdens de discussie over hoe nu verder met bijscholing van tegelzetters kwamen twee aandachtspunten naar voren: zo zijn de geassocieerde leden van mening dat feitelijk door BOVATIN als belangenorganisatie aangedrongen zou moeten worden op herstel van ‘bewijs van vakmanschap’ bij de overheid. Bovendien wordt de huidige certificeringsregeling als zinloos en door de certificeerder slecht uitgevoerd gezien; “SKG-IKOB zou bovendien zich moeten inspannen op het gebied van marketing!”, vond één van de geassocieerde leden. ■

IT’S ALESSANDRO, DAVIDE, ILARIA AND ROBERTO WHO MAKE ITALIAN CERAMICS SO SPECIAL.

CERAMICS OF ITALY. ITALIANS MAKE THE DIFFERENCE. It’s Italians who make the difference. Like Alessandro, Davide, Ilaria and Roberto who work hard every day to ensure that Italian ceramics are the finest in the world. Only the very best manufacturers of Italian ceramic tiles, sanitaryware and tableware are entitled to use the Ceramics of Italy logo which certifies Italian quality, design and style. Always ask for Ceramics of Italy to be sure of the highest levels of excellence in world ceramics.

ceramica.info

The Ceramics of Italy trademark is promoted by Confindustria Ceramica, the Italian Association of Ceramics, and is owned by Edi.Cer. S.p.A. the organizer of Cersaie (International exhibition of ceramic tile and bathroom furnishings - Bologna, September 23-27, 2019 - www.cersaie.it).

januari 2019

NITA:

nieuwe koers! NITA heeft inmiddels een harde kern van vaste cursisten, VIP-leden en sympathisanten. Maar – helaas nog niet genoeg. Sowieso, zo merken ook veel van onze geassocieerde leden, gaat de deelname aan trainingen op het gebied van nieuwe technieken, gereedschappen en producten gebukt onder de enorme vraag naar tegelzetters, en dus worden er relatief minder cursusdagen gevolgd (ook door het verdwijnen van de cursusdagen uit de CAO) maar stug doorgewerkt. De ‘gemiddelde’ tegelzetter (die bestaat niet, zult u zeggen) is gewoon keihard aan het werk. Wat te doen? Even een paar gedachten. En hoe NITA, na diverse gesprekken, nu verder gaat werken aan zijn missie: versterking en verdieping van de kennis van de tegelzetter, zodat de verwerking van (ook de nieuwste) tegels op het hoogste niveau komt, we tevreden klanten hebben, en de fabrikanten hun materialen in goede handen weten. Maar voortaan wel (ook) samen met onze geassocieerde leden. 1. Geen tijd? Heeft niemand tijd? Het tekort aan tegelzetters zorgt ervoor dat opdrachtgevers naar andere materialen uitkijken. En die materialen vinden ze. Op termijn ten koste van - ook – uw omzet. Doordat veel tegelzetters niet vertrouwd zijn met de grote XXL-formaten, worden deze minder verwerkt dan zou kunnen. Architecten wijken dan vaak uit naar andere ‘voegloze’ oplossingen. En ook ander tegelwerk zou zo maar terrein kunnen verliezen. Effect is bovendien dat, nu zowel NITA als fabrikanten cursussen met dicht bij elkaar liggende onderwerpen verzorgen, er per cursus gemiddeld minder deelnemers zijn – hoewel sommige programma’s nog altijd vol zitten. Dat heeft ook te maken met het feit dat NITA vooral de 220 lidbedrijven van BOVATIN uitnodigt, en onze geassocieerde leden een tientallen malen groter databestand gebruiken. 2. Geen instroom? Doet BOVATIN alles aan, zoals u hebt gelezen. Er is inmiddels nieuwe instroom, en ook de zij-instromers (mensen uit andere beroepen) kiezen nog al eens voor tegelwerk. Maar de nieuwe instroom moet wel opgeleid worden. En te zijner tijd bijgeschoold. En was u al leerbedrijf? Tijdens de meet recente crisis is de bouw enorm veel vakmanschap kwijtgeraakt.

3. Instroom uit Oost-Europa: alleen voor standaard-tegelwerk? IS er nog wel standaard-tegelwerk? Er is bovendien steeds minder traditioneel zetwerk. Zelfs de opleidingen krijgen van hun leerbedrijven te horen dat ‘dat zetwerk nu wel eens uit het lespakket mag’. En wat betreft de tegelzetters uit OostEuropa: veel kunnen inmiddels ook thuis weer goed betaald werk vinden. En een aantal leert flink bij. 4. De tegelzetter verstaat zijn vak al? Velen wel, velen niet. Het aantal schadezaken is aanzienlijk. Ondergronden, materiaalkennis, schoon, gezond & veilig werken, orde en netheid… De gehele afbouw zou het beter kunnen doen, aldus Onderzoeksbedrijf USP, dat onlangs de Afbouw heeft doorgelicht. Opdrachtgevers vinden vertrouwen in een bedrijf belangrijker dan de laagste prijs, zo blijkt bovendien. 5. En als we het aantal tegelspecialisten nu eens ‘klein’ houden…? Gaat niet gebeuren. Iedereen kan zich bij de KvK inschrijven als tegelzetter, en dat gebeurt ook. Dus: veel ‘knutselaars’, maar we zien ook veel (betere) allround klusbedrijven ontstaan. Deze hebben inmiddels door dat een badkamer maken

www.kalysta.nl

Rocciose

Pirenei

Giura

Carpazi

Himalaya

Bijzonder mooi Kalysta is trendsetter in wanden vloertegels. ‘Bijzonder mooi’ betekent de naam. Want Kalysta voegt iets extra’s toe aan schoonheid. De tegels van dit merk hebben precies de uitstraling die uw interieur compleet maakt. Dat komt doordat wij samenwerken met trendwatchers, die deze tegels zorgvuldig hebben geselecteerd op kleur, maat en materiaal, maar ook op emotie, sfeer en beleving.

Het resultaat? Een collectie wanden vloertegels die feilloos aansluit bij uw thuisgevoel. Deze bijzonder mooie collectie heet Kalysta en is er voor iedereen die van bijzonder mooi houdt.

exclusive design

januari 2019

geen klus- maar vakwerk is, en deze bedrijven nemen dan ook massaal deel aan de trainingen van fabrikanten die ‘de badkamer’ als onderwerp hebben. De Geberit-training, waar NITA in combinatie met Geberit training gaf over de ‘drain’ en over waterdicht tegelwerk (zie de vorige BOVATINfo, wordt in februari voor de derde keer aan een groep van 40 deelnemers gegeven. Waaronder dus veel niet-BOVATIN-leden. Dus, hoe werkt NITA voortaan? Op 18 december was er een gesprek van NITA met vertegenwoordigers van de Vereniging Lijmen & Kitten om de klokken gelijk te zetten. BOVATIN, als sponsor van NITA, was daar vanzelfsprekend bij. DE CONCLUSIES a. BOVATIN is en blijft een organisatie waar je als tegelzetter beter van wordt. Gaan meer klusbedrijven zich bekwamen in tegelwerk? Dan lopen zij er vroeg of laat tegen aan dat ook zij er goed aan doen om lid van BOVATIN te worden (u weet de voordelen, en anders staan ze op de website…). En dan kunt u straks, bij de enorme bouwen renovatieopgave waar Nederland voor staat, in ieder geval medewerkers en OZPers voor uw flexibele schil vinden die ‘bij’ zijn als het om tegelwerk gaat. b. NITA en de geassocieerde leden gaan meer samen optrekken als het om (bij)scholing gaat. Dus, trainingen als die van Geberit, waar u zowel Geberit als ook NITA-docenten tegenkomt, zullen meer regel dan uitzondering worden. c. Geeft NITA geen zelfstandige trainingen meer? Behoren de ‘Middagen van NITA’, tot het verleden? Voorlopig wel, want het is voor BOVATIN èn voor NITA niet te doen om trainingen te verzorgen voor minder dan 10 personen. Maar de inhoud en de gezelligheid: u kunt erop rekenen dat dat nog altijd wel goed zit…! d. NITA en de geassocieerde fabrikanten zijn ook samen te ‘boeken’ voor speciale trainingen in een regio, op uw bedrijf, of – net als in de andere gevallen, mits voldoende deelnemers - op een werklocatie. e. …En natuurlijk blijven we ook de andere spelers in de branche met kennis bestoken: architecten, showroommedewerkers, partners van tegelzetters (die immers niet zelden de zakelijke en administratieve kant van het bedrijf trekken). Het blijft pionieren! Overigens - NITA blijft veranderen. Net als de markt, het product en de gereedschappen & materialen. Maar uiteindelijk is er maar één die bepaalt wat er gebeurt, en dat bent u. Schrijft u zich in? Hebt u suggesties voor trainingen? Wilt u een training in uw regio? Wij hebben er zin in! ■ Reageren? redactie@bovatin.nl

Smit Tegels maakt het compleet

Een tegelzetbedrijf met een eigen pastalijm. Daar zit een verhaal achter… Smit tegels is opgericht in 1987 door Willem Smit, de vader van de huidige eigenaren Raymond en Kevin Smit. Raymond is – zoals dat vaak gaat in de rolverdeling, degene die ‘binnen’ het bedrijfspand en de showroom werkt; Kevin coördineert het tegelwerk, alwaar gemiddeld 15 medewerkers actief zijn. Vierenhalf jaar terug namen de broers het bedrijf over na een doorstart; vader Willem Smit is inmiddels actief met ‘Tegelhandel Tims’. Het bedrijf was ook al vóór de doorstart BOVATIN-lid was, en toen het bedrijf benaderd werd om opnieuw lid te worden, was Smit Tegels geïnteresseerd in vernieuwing van het lidmaatschap. Raymond Smit: “Ik heb altijd een goed gevoel bij BOVATIN gehad!” Hoe gaat het met het bedrijf, en wat is ‘het BOVATIN-gevoel’?

Bovatinfo

dat jullie proberen die 50% representativiteit (zodat BOVATINbedrijven meer dan 50% van de werknemers in de tegelbranche in dienst heeft, red.) te behalen om over te stappen naar de Afbouw-CAO, daar hebben wij als werkgevers groot belang bij! Jullie werken er aan dat er weer nieuwe leerlingen komen, en dat is maar goed ook, anders wordt het wel een beetje stil in de branche… Kortom, het is goed om te weten dat jullie er zijn, en dat jullie voor onze zaak staan. We hebben trouwens eindelijk weer een paar leerlingen, via het Alphacollege. De praktijk krijgen ze hier. Ik ben benieuwd hoe ze zich gaan ontwikkelen, ze zijn nèt binnen! Ik huur ze in via een uitzendbureau, nee, ze volgen geen praktijkopleiding via zo’n Bouwmensen-school. Ik hoop dat ze – zodra ze hun vak geleerd hebben - een mooie aanvulling voor de ploeg kunnen worden!” Zowel zakelijke als particuliere markt “We zijn een tegelhandel en tegelzettersbedrijf, dus doen eigenlijk uitsluitend complete projecten, voor zowel de zakelijke als de particuliere markt. Aannemers, bouwbedrijven, corporaties, en ook particuliere klanten die, zoals je in de showroom wel kunt zien, meestal in het hogere segment vinden wat ze zoeken. Dus, we leveren ook de materialen en de tegels. Juist die combinatie van particuliere en zakelijke markt, het volume en de continuïteit tegenover het hogere segment via ook de kopers-keuzeprojecten, dat is onze kracht. Los van het feit dat we zo onze uren efficiënt kunnen indelen: de afwisseling is ook leuk. Wat we niet doen, is tegels aanbrengen die we niet zelf geleverd hebben. Nee, ook geen tegels van de grotere aannemers, iedereen weet nu wel hoe we werken. We zijn daarin behoorlijk consequent: zo werkten we ook voor- en tijdens de crisis. Die koers hebben we een jaar of 10 geleden ingezet, ha ha, niet zonder slag of stoot nee, maar het werkt!” Het ‘BOVATIN-gevoel’ “Wat dat ‘BOVATIN-gevoel’ is… Je kunt een beroep doen op de expertise. Dat is belangrijk. Ik vind bovendien een goede zaak

“Nee, het is goed om te weten dat jullie er zijn, en dat jullie voor onze zaak staan.” “We hebben een jonge ploeg. Allemaal zo tussen de 35 en 40, veel bekenden, waaronder een aantal ZZP-ers. Ja, daar zitten ook een paar jongens uit Oost-Europa bij, het is wel even zoeken, maar we hebben nu een paar prima vaklieden, die bovendien

januari 2019

“Advies is zeer welkom, maar we nemen – zeg, we zijn Groningers! – niets klakkeloos over.”

echt nog een ouderwetse werkbereidheid hebben. Goed dat jullie daar met die NITA een speciale cursus voor hebben, want een vakman in Oost-Europa is nog niet meteen een vakman in het Westen. Ik laat het ze weten!” Eigen lijm! De familie Smit wil onmiskenbaar op eigen kennis bouwen. “Kevin en ik hebben het vak met de paplepel meegekregen. En reken maar dat we het vak bijhouden! We leren graag bij, en al gaan we wel bij anderen te rade, we willen voor onze kennis niet afhankelijk zijn van bijvoorbeeld de fabrikanten. Advies is zeer welkom, maar we nemen – zeg, we zijn Groningers! – niets klakkeloos over.” Opvallend: in de opslagruimte staan een flink aantal pallets met een eigen pastalijm. Was er nog niet genoeg keus bij de drie dozijn fabrikanten…? En wat zijn dat voor geheimzinnige codes op die emmers? Smit grinnikt. “Wij wilden voor de grootformaten – tot 30x60 en 30x90 centimeter, grotere formaten verlijmen we natuurlijk met een poederlijm – een lijm die wij prettig makkelijk smeerbaar vinden, maar die bovendien een zodanig standvermogen heeft dat het zulke tegels kan houden. ‘TS 87’, dat is gewoon Smit Tegels, en ons bedrijf is opgericht in 1987!” Een paar voorbeelden van het werk Smit Tegels verwerkt zowel keramiek, natuursteen als (glas)mozaïek; ook de als ‘moeilijk’ bekend staande projecten als buitengevels en zwembaden worden daarbij niet geschuwd. “We hebben de kennis in huis, en ook onze medewerkers zijn op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Je kunt ons ook beslist bij de NITA-trainingen verwachten… zeker als je ze een keer in het Noorden geeft!” ■

Na artikelen over de Pandomoafwerking van Ardex en de glazen badkamers van Glazz realiseren we ons dat we zomaar een nieuwe artikelenreeks in uw blad zijn gestart: we nemen een kijkje in keukens die niet de keuken van de tegelzetter is, maar waar hij wel dé kok voor is om met ‘het recept’ aan het werk te gaan. Hoe druk het nu ook is. Deze editie warmen we ons aan een zeer bijzondere tegelkachel: die van Huib de Vries, www.devriestegelkachels.nl. Die eind 2018 een wel zeer bijzonder exemplaar afleverde. Al is ‘afleveren’ misschien niet het juiste woord…

De Zweedse tegelkachels van Huib de Vries In een tijd dat we onze verwarmingstoestellen meestal naar bergingen en zolders verbannen, en de open haard meer een ‘sfeerfunctie’ krijgt, vergeten we misschien te makkelijk dat er een tijd was dat we ons verzamelden rond een open vuur, of rond de kachel. Nu is schrijver dezes opgegroeid in huizen met kachels, en ook bij hem thuis is er geen verwarmingsbuis te vinden. Nou, dat wordt nog wat met de ‘energietransitie’… Om het over open haarden en houtkachels maar niet eens te hebben. Maar misschien dat u daar na het lezen van dit artikel anders over denkt… Huib de Vries, ooit gestart als timmerman en metselaar, importeert en maakt tegelkachels. Hij is dealer, en is op zoek naar tegelzetters die het zouden aandurven om ook zulk ‘tegelwerk’ te leren, als extra product. Iets voor u misschien…?

Bovatinfo

Allereerst: wat is een ‘tegelkachel’? Aangezien we in de gemiddelde party-boerderij regelmatig plaatijzeren(!), romantische gaskacheltjes zien staan met wat Delfsblauwe tegeltjes erop, moeten we even wat misverstanden wegnemen: dat zijn geen tegelkachels. Net zo min als de met speksteen beklede ‘allesbranders’ bij de gemiddelde haardenzaak. Nee, een tegelkachel is geheel van opgebouwd van keramiek en (meestal) chamotte. Het is een accumulatiekachel, en dat betekent dat je hem twee keer per dag een uur flink- en ook op hoge temperatuur stookt, en dan heb je de rest van de dag warmte. Even ter vergelijking: voor de zelfde warmteopbrengst stook je ten keer z veel hout in een open haard, en twee á drie keer zoveel in een gietijzeren kachel. Op bezoek bij… Er is nóg een overeenkomst tussen badkamers en tegelkachels: je neemt ze niet mee bij een verhuizing... Een tegelkachel bouw

je op, en die blijft in het huis. Onlangs bouwde Huib een wel zeer bijzonder exemplaar voor het restauratieproject van (motortechnicus) Rob Meulenstee en (decoratieschilder: www.studio-ida.nl ) Saskia van Dijk. “Bijzondere kachels bouw je meestal voor bijzondere klanten,” weet Huib. “Zij hebben dit exclusieve exemplaar uit overtuiging gekozen: deze wilden ze, in deze speciale kleur. De tegels zijn ook speciaal voor hen gebakken…” De tegels zijn ook wel een verhaal apart. Ze worden in de gewenste welving geëxtrudeerd (zijwaarts geperst), en aangezien deze kachel nogal wat verschillende vormen herbergt, zijn de tegels sowieso maatwerk. Net als de onderdelen waar de kachel uit opgebouwd wordt. In totaal is Huib zo’n twee weken bij Rob en Saskia over de vloer geweest. “Hij weegt zo’n 1500 kilo, dus je moet wel zorgen dat je op een goed fundament metselt. Ik heb eerst een betonnen verhoging van een paar centimeter gemaakt; de houten vloer wordt er omheen gelegd. De kachel is ook ongeveer het eerste ‘zichtwerk’ in het huis; de renovatie is nog in volle gang.”

januari 2019

deze wilden ze, in deze speciale kleur. De tegels zijn ook speciaal voor hen gebakken…’

De norm: EN 15250! Zoals voor een tegelvloer met vloerverwarming een ‘opstook- en afkoelprotocol’ geldt, is er voor de tegelkachel een ‘instookprocedure’. De Vries: “De eerste drie dagen gaat er ’s ochtends en ’s avonds een kilo kleine latjes in. Dat wordt gaandeweg 2, 3 kilo; en uiteindelijk verstook je in totaal ongeveer een kruiwagentje per dag… en dan kun je er natuurlijk ook grote stukken hout in verbranden. Dat verbranden gaat – terwijl de kachel zelf zeer geleidelijk zijn warmte afgeeft – op een hogere temperatuur dan in een traditionele houtkachel. We fotografeerden de kachel terwijl hij net brandde, maar even later waren de vlammen vrijwel blauw, hetgeen aangeeft dat de kachel tot een vrijwel volledige verbranding komt. Huib de Vries heeft ook informatie dat zijn tegelkachel een rendement heeft van 92,4%. “Ik lever onder andere kachels van het Zweedse Gabriel Keramik, en die voldoen aan de norm EN 15250. Die normen gelden in Duitsland en Oostenrijk, en zullen waarschijnlijk ook in Nederland gaan gelden… Het klinkt vreemd met een houtkachel, maar met deze kachels lever je een bijdrage aan een beter milieu. Hout is, in tegenstelling tot steenkool, gas en aardolie, een hernieuwbare brandstof… Plus, hout is nu eenmaal een uitstekende opslag van zonne-energie en – gestookt in een accumulerende houtkachel als dit – CO2 neutraal! …En daar staat ’ie dan… De Gabriel tegelkachel torent boven het gezelschap uit. Tijdens ons gesprek komen de buren, die zelf ook op zoek zijn naar een dergelijke kachel, langs. Tijdens de koffie is Rob bezig met de opstookprocedure, en hij vult het relatief kleine brandgedeelte met een klein stapeltje hout. Het glazen raam gaat

Bovatinfo

dicht, de messing kleppen blijven open, en zo heb je toch al meteen wat stralingswarmte. Binnen vijf minuten brandt er een mooi vuurtje, en je voelt ook vrij snel aan de tegelkachel dat hij warmte begint af te geven. “Maar je zult er nooit je handen aan branden, want een tegelkachel geeft zijn warmte zeer geleidelijk af,” weet Huib de Vries.” Zeker dit exemplaar, want hij is niet voor niets zo hoog: hoe hoger zo’n kachel is, hoe meer warmte hij verzamelt en afgeeft.” De bediening is vrij simpel: is de kachel uitgebrand, dan sluit je de afvoer en gaat er geen warmte meer naar buiten. “En – hoewel er weinig van het hout overblijft – als je de as wil verwijderen, dan kan dat via de ‘zuiggaten’. Je verwijdert de messing dop, en steekt de slang van je haardstofzuiger erin. Zo heb je totaal geen stof van je houtvuur…!”

“je zult er nooit je handen aan branden, want een tegelkachel geeft zijn warmte zeer geleidelijk af.” Voor Rob Meulenstee en Saskia van Dijk past de kachel goed in hoe zij tegen verantwoord energiegebruik aankijken. “We hebben een traditionele centrale verwarming. En in de tuin (waar een Citroën DS en een enorme Chrysler Station Town &

januari 2019

Country op een grondige renovatie wachten, red.) een schuurdak vol zonnepanelen. We zijn van alle energiemarkten thuis! En – we vinden dit gewoon dé kachel… We hopen natuurlijk zo min mogelijk van die CV gebruik te maken, maar dit blijft toch een oud huis. Hoezeer we ook isoleren.” Tegelkachels bouwen, iets voor jou? Huib de Vries plaatst – naast de nodige andere kachels – een paar Gabriel tegelkachels per jaar, maar dat aantal groeit. “Dus ik zou wel graag zien dat er nog wat vaklieden dit product kunnen maken. Ik heb zelf na de HAVO een aantal bouwopleidingen gevolgd en in de nieuwbouw en renovatie gewerkt als aannemer en uitvoerder. Ik ben in Brabant via een ‘biologisch bouwcollectief’, me gaan verdiepen in duurzaam en biologisch bouwen… en zo heb ik ook voor mezelf een ‘lage-energiewoning’ gebouwd. In de praktijk van Fitze Tigchelaar leerde ik vervolgens Finovens en Tigchelkachels bouwen, en ik verkoop ze sindsdien in Zuid-Nederland. Als vervolgstap heb ik nu mijn assortiment uitgebreid met de Gabriel Tegelkachels. Ja, dat zijn behoorlijk exclusieve kachels… Het begint ergens rond de € 10.000,-. Maar de mensen die zo’n kachel kopen, die kiezen er echt voor. En, aangezien ik echt voor perfectie ga - dan hebben ze ook een prachtig object… ■

www.devriestegelkachels.nl

& ’s st a em om h T oek T

50 jaar Michel Oprey & Beisterveld! De open dagen van Michel Oprey & Beisterveld worden druk bezocht. Zeer druk. De vestiging in Echt, waar dit meestal plaatsvindt, ligt ook nabij een drielandenpunt, en zo worden deze dagen ook al snel een tamelijk internationaal evenement. Waar ook alle ruimte voor is, want het terrein beslaat de oppervlakte van een kleine stad… en verdwalen tussen de buitenopslag van alles wat er aan natuursteen en keramiek is te vinden behoort ook zeker tot de mogelijkheden. Maar ook weer niet, want wie geen zin heeft in een (flinke) wandeling, die kon zich ook per klassieke VW-transporter op en neer laten rijden tussen de gebouwen met slabs, indoor en outdoor. Voor eten, drinken en amusement was gezorgd: wie zich met Victor Mids (MINDF*CK), Anne Marie van Leggelo (het Etiquettebureau, RTL Boulevard), Hans van Wolde (Masterchef, restaurant Beluga**) of Herman den Blijker (wat niet…) wilde laten fotograferen – dat kon dus. En er was ook genoeg te zien voor wie gewoon zijn productenrange wilde uitbreiden. Het is onwaarschijnlijk hoe klein de visuele verschillen tussen natuursteen en keramiek inmiddels zijn; niet ten onrechte heeft MO-B er dan ook voor gekozen om ook in keramiek een hoofdrolspeler te worden. Al blijft natuursteen toch… als je dan een blik in de enorme hal met de gepolijste marmers en granieten werpt, dan zie je toch iets bijzonders.

Neolith! Duidelijk is dat de open dag ook gewoon een ‘dagje uit’ is. Kon schrijver dezes vorige editie met één á twee uur het gehele evenement bekijken, inmiddels is het daarvoor te veelomvattend. En zo spraken we wel Anne Marie van Leggelo en Herman den Blijker, maar misten we Hans van Wolde en MINDF*CK’s Victor Mids… Ter hoogte van Neolith kwamen de werelden van de BN-ers en TN-ers (‘Tegelende Nederlanders’) bij elkaar, en hadden we al snel een foto van Mart Adelaar (Ardex Nederland) plus Jaap Westhof en Nick Visser (Rubi) , samen met de Rotterdamse ‘horecadokter’, deze keer niet achter zijn eigen The Tent-concept maar op de Neolith Food & Roll-kookplaats. Achter een al evenzeer keramische Green Egg Kamado slow BBQ. Niet zo vreemd, want na vijftig jaar achtereenvolgens terrazzo/ocriet, staal, tegels, Duropal/spaanplaat(…), composiet, hout, (opnieuw) terrazzo en marmer is nu langzamerhand duidelijk dat het keramische Neolith niet alleen een goede vloer- of wandafwerking is, maar ook behoorlijk onverslaanbaar is als afwerking voor een aanrechtblad. Immers, composietmaterialen, graniet en marmer zijn gevoelig voor zuren, houten en Duropalspaanplaten bladen kunnen niet tegen intrekkend vocht, staal krast en deukt… en op het volledig keramische Neolith kan nagenoeg alles. De aanrechtbladen voelen massief aan, de hoeken zijn mooi afgerond, en alle maatwerk is mogelijk. Tot en met een geïntegreerde wasbak. Zelfs kastjes en kastdeuren (waar dan wel de dunnere en lichtere 3 millimeter dikke platen voor gebruikt worden) kunnen er mee afgewerkt worden.

Neolith wordt vervaardigd met 100% natuurlijke grondstoffen die men onderwerpt aan zeer hoge druk en temperaturen. Zo bereikt Neolith zijn hardheid en sterkte. Neolith is bestand tegen krassen, vlekken, hoge druk, gewichtsbelasting, en tegelijk is het lichtgewicht, slijtvast en eenvoudig schoon te maken. Waarmee het zeer geschikt is voor ruimtes met hoge loopfrequenties, vorst, hoge temperaturen en UV-belichting, voor binnen en buiten. Ook de heer Den Blijker blijkt helemaal fan te zijn: zijn nieuwe restaurant op de Lloydpier in Rotterdam – naam nog niet bekend, maar het komt in het voormalige FG – is volledig aangekleed met marmer en glasmozaïek uit de collectie van MO-B, maar in het bijzonder met Neolith in de keuken en op de wanden. Een voorbeeld van zo’n keukenunit is ook in de showroom te zien. Net als hoe een volledig met Neolith beklede badkamer (zie de omslag van dit blad) er uitziet! Neolith Food & Roll reist momenteel Europa door, om de voordelen van Neolith als keukenen wandbekleding te laten voelen. Neolith is inmiddels verkrijgbaar in de maten 150x150, 120x120, 120x60, 60x60, 150x75, 75x75, en voor wie het niet groot genoeg kan zijn, in 320x150 of 360x120 centimeter Waar je dus een gemiddeld hoek-keukenblad ZONDER naad uit kunt vervaardigen! Dikte, al naar gelang gebruik op wand, keukenblad of vloer en maatwerkproducten: 3, 6, 12 of zelfs 20 millimeter. Tijdens de open dagen presenteerde MO-B de nieuwe plaatafmeting van 6 mm dik in 260x120 cm. Prima voor vloeren en wanden, vooral omdat 260 de meest voorkomende kamerhoogte van een gemiddelde nieuwbouwwoning is.

Cotto d’ Este en Rockwall

De meest gestelde vraag…

Van Cotto d’ Este zien we bij MO-B niet de grote platen, maar wel het ‘Secret Stone’-programma: porsellanato-varianten in 60x120, 90x90, 60x60 en 30x60 centimeter, voorzien van de Microban antibacteriële behandeling, en 14 millimeter dik.

Wat je je op deze Open Dagen wel steeds opnieuw afvraagt: waar sta ik nou naar te kijken? Want het wordt echt steeds minder vanzelfsprekend dat je natuursteen en keramiek uit elkaar kunt houden. Deze ‘charcoaltegel’, wie zegt me dat dit geen keramiek is, maar gewoon hout…? Marc Wulms, commercieel directeur Indoor bij MO-B begrijpt het wel. “Ik denk dat wij heel anders naar keramiek kijken dan andere groothandelaren, die zich uitsluitend op keramiek richten. Onze ervaring in natuursteen helpt enorm bij het inschatten van wat nou een goede nabootsing van het natuurproduct is. Daarom worden we ook vaak ingeschakeld voor advies aan producenten. Ja, ons assortiment bestaat voor een belangrijk deel uit commerciële series, maar we pikken graag de krenten uit de pap EN we durven te experimenteren! We hebben drie projectadviseurs in dienst exclusief voor onze merken Coem, Piemme en Neolith, die deze merken onder de aandacht brengen in projecten en bij particulieren. De extra omzet die we zo genereren komt natuurlijk ook bij jullie terecht… En dat is inmiddels een aanzienlijk bedrag.”

De ECHT dunne slabs, in een formaat van 122 x 275 centimeter, worden geleverd door Rockwall en bestaan uit een flinterdun gezaagde laag natuursteen met daarachter een flexibel gewapende epoxy coating. Je zou het bijna behang kunnen noemen… In ieder geval zijn de platen licht, eenvoudig te buigen en te bewerken en ook eenvoudig te verlijmen. Zelfs voor de niet-specialist. Wie het dan nog eenvoudiger wil, kan ook voor de kleinere strips kiezen zoals die op de voorgrond van de foto te zien zijn.

De 4.500 vierkante meter grote showroom van MO-B is, ten opzichte van ons bezoek van twee jaar terug, weer enorm veranderd. Het aandeel keramiek is aanzienlijk toegenomen, al zie je dat dus in feite niet… Zelfs een tegel als ‘French Vintage Sand’, met zijn rafelige randen – wie een weddenschap aangaat dat dit toch echt zandsteen is, verliest. Het is keramiek, mét alle visuele kenmerken van dit sedimentaire afzettingsgesteente, maar zónder de nadelen… Deze nieuwe “French Vintage” serie is gemaakt met de nieuwste 3D printtechnieken die in de wereld van keramiek mogelijk zijn. Met zijn onderhoudsvriendelijke eigenschappen en de uitstraling van een Bourgondische Dal of Castle Stone is deze tegel behoorlijk uniek in zijn soort. Hij is leverbaar in 4 kleuren en 3 maatvoeringen die individueel kunnen worden gebruikt of samen komen in bijvoorbeeld een mooi wildverband. Ook keramiek: de in glans en mat verkrijgbare Economy XXL, 120x120 centimeter, in enkele grijs- en moca-tinten verkrijgbaar. En toch ook -natuursteen. De Apulia Economy Mix is een travertin, wat inmiddels toch ook weer in de mode komt. Net als de kerami-

sche variant Travertin Crosscut, in grijs en anthraciet, en de ‘Bits & Pieces’-serie van Ceramiche Piemme(wat eveneens een keramisch product betreft…)

Pietra Unico is een collectie geïnspireerd door verschillende natuurstenen zoals graniet, hardsteen en marmer. Deze zijn vakkundig samengesteld in één collectie. Dus wie op zoek is naar een stijlvolle keramische tegel met het karakter van natuursteen, zit bij de Pietra Unico precies goed.

Buiten! Veel consumenten willen inmiddels dat hun betegelde woonkamer ‘naadloos’ overgaat in hun tuinterras. En ook daar speelt MO-B natuurlijk op in. Aangezien dergelijke terrassen deels door de hovenier, deels door de tegelzetter worden gelegd (zie een eerdere BOVATINfo), zijn er ook de nodige varianten in verwerking. MO-B zet

met name in op waterdoorlatende systemen, maar weet dat er ook rechtstreeks op de ondergrond gelegd wordt. Directeur Outdoor Benelux & Frankrijk Marcel Verdickt heeft daarom diverse tegeltypen in de collectie gebracht die daarop aansluiten. “We hebben nu voor het eerst Ceramaxx keramische buitentegels van 60x60 en 90x90, 3 centimeter dik, naast de 2 centimeter die we al hadden!”, vertelt hij. “Dat heeft met de vraag uit de markt te maken: deze dikkere tegels zijn makkelijk verwerkbaar in gestabilieerd- of gewoon zand. Bij 2 centimeter dikke tegels wordt toch een ‘vaste’ verwerking in monokorn geadviseerd.” “Daarnaast hebben we de tegels van Duracer, bestaande uit een drie centimeter drukvast beton met daarop een centimeter keramiek. Lichter verwerkbaar, en ook lichter voor de beurs dan een massieve tegel!” Enkele verwerkende bezoekers zien de tegels wel zitten. ‘Tillen we gewoon met z’n tweeën en vier zuignappen!’, melden ze dapper. Wij zouden een tegeltilmachine voorstellen…

De tocht terug… We zoeken nog even naar het VW-busje, om de terugtocht over het terrein wat korter te maken. Maar de chauffeur was vermoedelijk bij ofwel een kook- ofwel een illusionistenshow… wat ons de kans gaf om het terrein weer eens rond te wandelen. En ons te verbazen over de enorme verscheidenheid die je nu eenmaal in natuursteen hebt.

En we realiseren ons dat de trend richting keramiek, met zijn eindeloze ontwikkelingsmogelijkheden, zich nog wel verder door zal zetten. Wordt vervolgd, en – wanneer u met uw klanten eens een bezoek wilt brengen – maak een afspraak in Echt of Vianen! ■ www.mo-b.nl

& ’s st a em om h T oek T

Italiaanse noviteiten bij CERRIVA! Gerrit van ‘t Oever blikt met zijn team terug op een succesvol TILES THAT CONNECT - TRENDS 2019. Op 10, 11 en 12 december presenteerde ‘zijn’ Cerriva zijn trends voor 2019. Het Ceramic Design Centre te Oldenzaal was voor de gelegenheiden voor de nieuwe collecties volledig omgebouwd... “Graag willen we alle bezoekers bedanken voor hun komst.”, blikt de Cerriva-directeur terug. “Het waren drie hectische, maar mooie dagen, waarin we volop hebben bijgepraat en jullie (hopelijk) hebben geïnspireerd op het gebied van keramische tegels.” In dit blad een klein fotoverslag.

VIER TRENDS VOOR 2019 Dit zijn Cerriva’s vier thema’s met bijbehorende series:

Bling & Bling Fashion, goud, glitters en glamour zijn inspiratiebronnen voor dit thema. Mooie voorbeelden van tegels binnen dit thema zijn Trend Liberty, Arezia Vanity en de ambachtelijke tegels van Pecchioli.

Rough and Tough Dit thema staat voor stoer, industrieel en vintage. Deze kenmerken zijn terug te vinden in Oxidart en Colorart van Ceramica Sant’Agostino, X-Beton van Cotto d’Este en Lombarda van Ergon.

Bright & Colour Bij dit thema benadrukken we kleur, licht, vrolijkheid, fris en modieus. Dit zie je terug in de series Confetti en Materia van Ceramica Vogue, de mozaĂŻeken van Trend en in de populaire marmerlook; een hot item van Cersaie 2018.

Green & Clean Transparant, groen, natuur en water zijn elementen die bij het thema Green & Clean naar voren komen. Tegels die bij dit thema aansluiten zijn de Limestone van Cotto d’Este, Pittorica van Ceramica Bardelli en Primewood van Ceramica Sant’Agostino. De show gemist? Meer weten? Even bijpraten met het CERRIVA-team? U bent van harte welkom! ■ www.cerriva.nl

Ontdek Murals Fuse Mosa.

Murals Fuse tovert architecturale oppervlakken om in levendige kunstwerken. De dynamische en interactieve serie stelt de ruimtelijke ervaring van de gebruiker centraal. De speelse tegels zijn zo ontworpen dat het lijkt alsof hun uiterlijk, afhankelijk van de perceptie van de gebruiker, steeds subtiel verandert. Dankzij deze bijzondere transformerende eigenschap gaan Fusetegels in ieder gekozen patroon en ontwerp naadloos en flexibel op in hun omgeving. mosa.com/murals

januari 2019

Jaardag 2019: zaterdag 15 juni, vergadering èn familiedag in het Archeon! De jaardag in Toverland beviel goed. Dus slijpen we de formule verder bij, èn hebben we een echte ‘familielocatie’ gevonden in het midden van het land: het Archeon! Zet u ‘m in uw ‘gezinsagenda’? Want 15 juni kunt u een dagje ‘AsterixenObelixen’ in een erg bijzonder historisch themapark! Compleet met historisch verantwoorde consumpties en maaltijden. En u hoort verrassende nieuwtjes uit de prehistorie, Romeinse tijd en de Middeleeuwen…! Meer hierover in de volgende BOVATINfo en bij u in de mail en op de mat, natuurlijk. ■ En u kunt alvast even voorgenieten op www.archeon.nl

Innovatie is

verder denken dan wat u verwacht. NIEUW:

Persoonlijke gravures „My KERDI-LINE”

Schlüter ®-KERDI-LINE Als uitvinder en ontwikkelaar van innovatieve systemen is onze vernieuwende visie merkbaar in ons uitgebreid assortiment. Wij produceren systeemcomponenten die op elkaar zijn afgestemd. Zoals de Schlüter®-KERDI-LINE, de lijnafvoergoot voor inloopdouches uit roestvast staal en de Schlüter®-KERDISHOWER, een perfect passende hellingsplaat en onderbouwelement met een reeds verlijmde afdichting.

Schlüter ®-KERDI-LINE. Vertrouw alleen op het origineel.

www.schlueter-systems.nl

Voor meer informatie kijk op

tegelgroep.nl

Tegelgroep Nederland biedt een compleet pakket van producten en diensten voor elk denkbare toepassing met tegels. Voor zowel binnen als buiten.

Elk denkbare toepassing, zowel binnen als buiten

Technologische & esthetische ontwikkelingen, kwaliteit, duurzaamheid en service staan altijd voorop. Met een ijzersterke reputatie op het gebied van logistieke performance, succesvolle innovaties en intensieve samenwerkingen.

Tegelgroep Nederland: partner van en voor Bovatin.

IJzersterke logistieke performance

Intensieve samenwerkingen Tegelgroep Nederland. Postbus 19 6674 ZG Herveld. T. +31(0) 488 470 600 F. +31(0) 488 470 601 info@tegelgroep.nl www.tegelgroep.nl

januari 2019

AfbouwVakdag: vakbeurs en netwerkdag Verbeteren van de vaste samenwerking in de bouwketen betekent onder meer: je verdiepen in elkaars technische reikwijdte. Dat kan op 4 april aanstaande in de Werkspoorkathedraal in Utrecht, die dan voor één dag wordt omgebouwd tot een nederzetting met expertisewijken en een innovatieplein. “Op de grote Nederlandse en internationale bouwbeurzen is er nog zelden een aparte hal voor de afbouw. Het is zoeken tussen de andere aanbieders van bouwmaterieel en dito producten”, vertelt Rob van Boxtel, coördinator van en aanspreekpunt voor de AfbouwVakdag. Hij geeft daarmee een belangrijk argument voor het bestaan van deze vak- en netwerkdag voor de complete afbouw. “Het wordt de gelegenheid bij uitstek waar elk gesprek tussen standhouders en bezoekers kan leiden tot een zakelijke afspraak, want het publiek bestaat voor een belangrijk deel uit mkb-ondernemers die de producten gebruiken en verwerken. De Afbouwvakdag is een marktplaats voor inspiratie, kennis delen, netwerken en zakendoen.” Op de beurs komt u in ieder geval ook een aantal ‘tegelgerelateerde’ stands tegen: • Alvernis BV • BOVATIN (ja, wij staan er ook!) • Ardex GmbH • Moeller Stone Care Benelux • PCI/BASF Nederland B.V. • Omnicol B.V. • Bostik B.V. • Wedi

Innovatieplein Behalve de beursstands van de exposanten kan de bezoeker zijn hart ophalen aan de jongste technische ontwikkelingen op het innovatieplein en ook aan enkele korte lezingen van sprekers die hun ‘bouwsporen’ hebben verdiend. Het exacte programma is nog niet bekend. Rob: “Houd gewoon onze website afbouwvakdag.nl in de gaten voor het laatste nieuws. Je kunt je daar overigens ook aanmelden.”

Voor afbouwers én aannemers De AfbouwVakdag wordt georganiseerd door NOA, de brancheorganisatie van Afbouwbedrijven. Deze dag is er, volgens Van Boxtel, echter niet alleen voor de afbouwers. “Je ziet steeds vaker dat gespecialiseerde ondernemers en aannemers in vaste teams met elkaar optrekken. Het zou mij niet verbazen dat afbouwers hun opdrachtgevers uitnodigen voor een vakinhoudelijk uitstapje naar Utrecht. Het zal ook zeker helpen dat de beurs gehouden wordt in een industrieel monument. De Werkspoorkathedraal is een attractie op zich.”

Prachtlocatie Vanwege de centrale ligging is er voor de Werkspoorkathedraal in Utrecht gekozen. De omvang van de beursvloer en het buitenterrein, waar het zwaardere materieel en materiaal komt te staan, past goed bij onze ambitie. Er is voldoende vloeroppervlak (5500 m2) voor een ruime opzet van de vijf expertise wijken voor de disciplines Plafond- & Wandmontage, Stukadoren, Tegelzetten, Vloeren & Terrazzo en Natuursteen. Ook is er nog een wijk voor dienstverleners. Centraal komen er gezellige cateringpleinen met foodtrucks

en een bar. “En dat alles onder het twintig meter hoge dak van een monumentale ruimte die ooit, in 1912, is ingericht voor de productie van motoren, stoommachines en rollend materieel voor de spoorwegen”, vertelt Rob van Boxtel. “Het gaat fantastisch worden!” Aan het programma wordt nog volop gewerkt. In ieder geval: de opening is om 10.00 uur, er zijn gezellige foodtrucks(als u zich aanmeldt, ontvangt u consumptiebonnen), er komen lezingen over technische onderwerpen en er is een afterparty waar de Crazy Piano’s de dag zullen afsluiten. Dus… ■ Binnenkort meer op www.afbouwvakdag.nl

GEBERIT DOUCHEGOTEN CLEANLINE

EENVOUD IN SCHOONHEID

GE I D U O EENV LLATIE: INSTA ieksr b a f lie ngsfo racht i t h c i d b aange g i t a m

Klanten houden van douchegoten en monteurs houden van eenvoudige installaties. De nieuwe Geberit douchgoten CleanLine kunnen net zo eenvoudig geïnstalleerd worden als de bekende vloerput. Dankzij de dichtingsfolie – die fabrieksmatig is aangebracht – is de waterdichte afwerking van de goot veilig en betrouwbaar, wat het risico op lekkage tot een minimum beperkt. Eenvoudiger kan niet. www.geberit.nl/cleanline

januari 2019

Ontwikkelingen bij NOA en Aannemersfederatie: ‘Never a dull moment’ aan de Nieuweweg 224! 1

Nieuw elan bij de Aannemersfederatie!

Op de agenda van de Algemene ledenvergadering van eind november: de begroting voor 2019, en de door het nieuwe duo Riek Siertsema (voorzitter, rechts op de foto) en Jaco Uittenbogaard opgestelde toekomstvisie voor de AFNL. “Want we zijn de laatste periode, meer dan voorheen, naar binnen gekeerd geraakt,” vindt de voorzitter. “Niet alleen in de dienstverlening naar onze leden, maar ook in het politieke- en CAOveld speelt er enorm veel. Waarbij we met onze kleine organisatie het ook nog druk hebben met het afstemmen van onze aannemersdoelen met partners als MKB Nederland, Bouwend Nederland en anderen om zo als groter blok pressie op ‘Den Haag’ te kunnen uitoefenen. “Kun je aangeven wat er in de afgelopen 1,5 jaar bereikt is door onze lobby-organisatie Stichting AFNL/NOA?”, vraagt BOVATIN-voorzitter Gerard Reus met een kritische ondertoon. “Als we nu een strategische visie bepalen, en we moeten die eerst in nóg meer tijd gaan realiseren voordat we ‘naar buiten’ kunnen, doen we het dan wel goed?”, vraagt een andere voorzitter, niet minder kritisch. “Jullie stellen die vragen terecht,” vindt ook Jaco Uittenbogaard. “Die evaluatie is zeer binnenkort aan de orde. En wat die visie betreft – we gaan VANAVOND die koers bepalen. Samen met u!”

Discussie ‘tegen de wand’ Na een vragenronde over de inhoud van het toekomstbeeld en de daarop aansluitende begroting gaat de vergadering staand verder. Staand, omdat de prioriteiten op flappen bepaald moeten worden: flappen met daarop een waaier aan actiepunten, waar de 12 brancheorganisatiebesturen hun weg in moeten vinden EN moeten bepalen waar ‘hun’ Aannemersfederatie prioriteit aan gaat geven. “Immers, u bent er niet voor ons, de AFNL bent u en is er voor u!”, vindt Siertsema. “U gaat straks per brancheorganisatie stickers plakken bij wat u belangrijk vindt. Maar dan willen we wel graag dat u precies weet hoe het er per aandachtspunt voorstaat, zodat u uw keus op een afgewogen manier kunt maken!” In ruim een half uur had iedereen een rondje langs de onderwerpen gemaakt, en kon het ‘plakken’ beginnen. Dat was in een kwartier rond. Eenmaal aan tafel was er nog wel een vraag over wijze- en mate van samenwerking met de NOA: ‘dat onderdeel mist in de toekomstvisie. Kunnen jullie daar in het stuk nog wat over toevoegen? “Dat doen we! Dank voor jul-

lie aandacht, jullie vragen en inbreng,” sloot Jaco Uittenbogaard dit onderdeel af. “Zo kunnen wij ons werk aan de visie afmaken. Riek en ik hebben de afgelopen periode een ronde langs de besturen gemaakt, en dat leverde al veel inzichten op. Maar nu weten we ook van jullie samen welke onderwerpen het zwaarst tellen!” U ziet de onderwerpen en de prioritering op de foto. En zo weet u waar de Aannemersfederatie aan gaat werken. En wilt u weten van die woorden wat precies de achtergrond is, en wat er moet gebeuren? Bel Chris van Herpen of Gerard Reus! Na een rondje langs de voorzitters (hoe zag jullie jaar er uit, waar waren jullie goed in en wat hebben jullie bereikt?) werd de vergadering afgesloten. Met een goed gevoel: er waren veel informele complimenten voor de aanpak van de voorzitter en de directeur. Nu is het zaak om door te pakken, was natuurlijk ieders gevoel. “Ja, van die opgave ben ik me zeer bewust… “, glimlacht Uittenbogaard. “Ik ga ervoor. Al hebben we wel een beetje ‘wind mee’ nodig. Om maar wat te noemen: Truus Remkes, onze en jullie vraagbaak op het gebied van onder andere CAO- en sociale zaken, neemt per 20 december 2018 afscheid, en onze gekozen opvolgingskandidaat heeft op het laatste moment bedankt. Het AFNL-bureau is een kleine en dus kwetsbare organisatie, en we werken er dus keihard aan om de club weer compleet te krijgen…!”

Bovatinfo

WIJ HECHTEN WAARDE AAN ELKE KLUS

WWW.OMNICOL.EU

januari 2019

NOA in veranderingsfase naar ‘Noa 2.0’

Zoals de Aannemersfederatie nu de bal aan het inkoppen is ten aanzien van zijn toekomst, zo bevindt de NOA zich in een eerdere fase. En een lastige ook. Lastig, maar vaak heb je een paar actuele kwesties nodig om er nog een paar bloot te leggen en in één keer op te lossen. Zoals ze op de markt over de actualiteit zeggen: ‘Ach meneer, dat zijn dagkoersen!’ Hieronder zoomen we toch even in op die dagkoersen. Immers, u ontvangt als BOVATIN-lid wel Bouwbelang, het blad van de Aannemersfederatie, maar niet het blad ‘Afbouwzaken’ van de NOA. En aangezien BOVATIN niet alleen een samenwerking met NOA en het secretariaat heeft, maar ook bezig is om die samenwerking verder vorm te geven, moet u wel weten wat er speelt.

Hoofdbestuurders stellen hun positie beschikbaar De NOA-hoofdbestuurders hebben besloten dat (uit: ‘Afbouwzaken’, NOAmagazine 2019-9) ‘hun positie beschikbaar is voor kandidaten die het nog beter kunnen doen.’ Inzet is om te werken aan ‘NOA 2.0’. “Te vaak zijn we blijven steken omdat er persoonlijke opinies waren. Vergaten we soms dat het bestuur er is ten dienste van de leden, en dat daarvoor persoonlijke

meningen er niet toe moeten doen.”, schrijft NOAvoorzitter Hendrik Ruys in hetzelfde magazine. “De bestuurders blijven hun rollen in diverse overlegvormen tijdens die transitie wel gewoon vervullen, en dat getuigt natuurlijk van een grote liefde voor de club.”, vindt Ruys.

Ook het secretariaat naar ‘2.0’ ‘NOA 2.0’ betreft overigens ook het secretariaat: Hendrik Ruys zal als voorzitter samen met een Ledenraad/commissie de transitie van zowel bestuur als secretariaat naar ‘NOA 2.0’ begeleiden, dit met behulp van de inzet van externe deskundigheid (een consultant of organisatiedeskundige). Daarna zal hij het stokje overdragen aan een nieuwe voorzitter; enkele bestuursleden zullen zichzelf herkiesbaar stellen. “Ik kan me voorstellen dat het voor de vereniging goed is om die expertise te behouden.”, vindt Ruys. Wordt vervolgd!

Bovatinfo

wedi Bouwplaat XL / XXL Vrĳstaande scheidingswanden

1 2

Karakteristiek voor de grote wedi bouwplaten is de buitengewone breedte van maar liefst 1,20 m. Hierdoor kunnen ze niet alleen worden gebruikt als vrĳstaande wand, maar wordt bovendien het 4

aantal naden verminderd, waardoor de montage aanzienlĳk wordt vereenvoudigd.

3 Gebruikte producten 1

wedi bouwplaten XL & XXL  als vrĳstaande stabiele scheidingswand, bouwplaatdikte 50 mm

wedi bouwplaten  voor de opbouw van wanden nisoplossingen

wedi 610  lĳm- en afdichtmiddel voor het waterdicht verlĳmen van naden

wedi Tools weefselband  voor het verstevigen van naden

www.wedi.eu

Van bouwplate XL 50 mm en/of XXL 50 mm

januari 2019

…en een paar bespiegelingen van Gerard Reus

Gerard Reus kondigde in de vorige BOVATINfo al aan dat de mogelijke fusie met NOA niet, dwars door allerlei ontwikkelingen heen, koste wat het kost in juni 2019 moest worden doorgezet. ‘Iets dat langzaam groeit, staat als een huis’. Reus is van mening dat de ontwikkelingen bij NOA nu even hun tijd moeten hebben, en hij gaat ervan uit dat er in 2019 nog geen sprake zal zijn van een fusie. “Maar het BOVATIN-bestuur volgt de ontwikkelingen op de voet, de samenwerking met het nieuwe secretariaat ontwikkelt zich goed, en we gaan ervan uit dat we als actuele samenwerkingspartner betrokken worden bij de visieontwikkeling op ‘NOA 2.0’, net zoals we nu nog even actief als altijd meepraten over de toekomst van de Aannemersfederatie waar we nu lid van zijn. Overigens, en ik blijf dat zeggen: BOVATIN streeft dan wel naar een fusie met NOA, maar vanuit een sterke positie. Het gaat prima met BOVATIN, we groeien zelfs in ledenaantal, en we bereiken – naast de dagelijkse service aan onze leden – ook daarbuiten heel veel. De keus is aan ons. Overigens, als ik in mijn hart kijk, dan zou ook die samenwerking tussen NOA en de Aannemersfederatie nu toch wel wat sterker mogen… Ze ‘wonen’ nu al een paar jaar samen, dus wellicht kan er alvast wat meer aandacht komen voor de integratie van de beide ondersteunende beleids- en secretariële organisaties… En ook de ‘nieuwe bezems’ van beide organisaties zouden toch verder moeten kunnen komen dan hun voorgangers…? Ik ben benieuwd hoe onze leden er over denken, maar zelf denk ik nog altijd dat onze leden belang hebben bij één sterke koepelorganisatie, niet alleen vanwege de nóg betere service die geboden kan worden, maar ook vanwege het krachtiger geluid dat zo’n koepel in Den Haag kan laten klinken.” ■ Reageren? redactie@bovatin.nl

? G N I T H C WATERDI MAPEGUM WPS

MAPEGUM WPS KIT PLUS NU NOG COMPLETER!

Waterdichting naar een hoger niveau tillen? Wij maken het voor jou als tegelzetter nog makkelijker. Met een complete waterdichtingsset “Mapegum WPS Kit Plus” heb je alles bij de hand om een badkamer perfect waterdicht te maken. Mapegum WPS ® sneldrogend, vloeibaar, elastisch membraan voor waterdichtingen binnenshuis. Kijk op www.mapei.nl voor meer informatie.

januari 2019

Tekst & foto’s: MAPEI Nederland

Vragen & antwoorden rondom de installatie van groot formaat tegels In dit artikel behandelen we eigenschappen, problemen en geschikte producten voor dit type tegel in een groeiende markt. Groot formaat tegels bedekken een groter oppervlak, hebben minder openingen en breuken (voeglijnen en expansievoegen, die vaak over het hoofd worden gezien) en creëren een illusie van een monolithische, naadloze afwerking. Hoe groter de tegels, hoe minder openingen of breuken in de keramische bekleding. Voor veel mensen wordt dit als voordeel gezien en gewaardeerd door architecten en klanten. 2. De ondergrond waarop de groot formaat tegels worden aan-

Als technici komen hierbij vragen op, zoals: Gebruiken we dezelfde installatietechniek voor groot formaat tegels als voor kleine tot middelgrote tegels? Zijn er speci-fieke voorzorgsmaatregelen die we moeten nemen? Wat betekent “groot formaat tegel” eigenlijk? Worden tegels met een afmeting van 30 x 30 cm of 40 x 40 cm geklasseerd als groot formaat? We kunnen ons gezond verstand gebruiken om deze vraag te beantwoorden, maar laten we eens kijken naar de Italiaanse norm UNI 11493.1 - Keramische tegels voor wanden en vloeren: instructies voor ontwerp, installatie en onderhoud, die het volgende specificeert: “... volgens de UNI 11493-normen [... ], worden groot formaat tegels gedefinieerd als die met een zijde langer dan 60 cm “. Voor het doel van dit artikel zullen we ook rekening houden met tegelformaten tot 3 meter en in bepaalde gevallen tegels die deze limiet overschrijden, met een dikte van 3 tot 6 mm.

Wat zijn de meest belangrijke factoren voor het installeren van groot formaat tegels? 1. Bewegen en hanteren: met name grote tegels worden

meestal op locatie gehanteerd en verplaatst met behulp van geleiders en frames met zuignappen. Dit alles helpt om te voorkomen dat de tegels teveel buigen, wat kan leiden tot scheuren of zelfs breken. Het aanbrengen van groot formaat tegels vereist tenminste twee personen.

gebracht, met name in geval van dunne tegels, moet perfect vlak zijn. Deze eis is van toepassing op het installeren van vloeren wandtegels in het algemeen, maar wordt nog belangrijkers bij het installeren van groot formaat en dunne keramische tegels en natuursteen platen. Indien het oppervlak waarop de groot formaat tegels worden aangebracht onregelmatig is, kan dit uiterlijk van de afgewerkte bekleding beschadigen of kan zelfs leiden tot scheuren en breuken. Het is altijd belangrijk eraan te denken de ondergrond, waarop keramische tegels worden verlijmd, te egaliseren met een juist uitvlak- of egalisatieproduct (zoals ULTRAPLAN, NIVORAPID, PLANITOP FAST 330 en soortgelijke producten). Vertrouw nooit alleen op de lijm!

Welk type lijm wordt gebruikt voor het verlijmen van groot formaat tegels? De lijm moet een verbeterde lijmsoort zijn en in de meeste gevallen (zo niet alle!) moet de lijm vervormbaar zijn. Waarom? Hoe groter het oppervlak van de tegel, hoe hoger de belasting en werking waaraan het installatie oppervlak/lijm/tegelsysteem zal worden onderworpen. Natuurlijke vervormingen, of die veroorzaakt worden door externe factoren (zoals temperatuurschommelingen), kunnen de bekleding beschadigen of losmaken. Volgens de Norm UNI 11493.1 worden voor keramische tegels met een zijde van meer dan 90 of 120 cm de verbeterde lijmen (klasse 2) en vervormbare lijmen (klasse S1 of S2) aanbevolen. Vervormbare lijmen worden gekenmerkt door hun lage elasticiteitsmodulus, waardoor ze efficiënter worden bij “dempende”

BEZOEK ONS OP DE BOUWBEURS 2019! 04 t/m 08 feb 2019 Â· Standnummer: 07BV.D104 PRODUCTKENMERKEN - Professioneel nivelleringssysteem - Voor tegels vanaf 60cm - Garandeert een vlak oppervlak. Voorkomt 'strijklicht' - Speciale breekvoet: hoge trekkracht en probleemloze verwijdering

PRAKTISCHE INFORMATIE - Beschikbare diktes: 1mm / 1,5mm / 2mm en 3mm - Verschillende hoogtes tot 20 mm - Verpakkingen tot 2400 stuks - Startkit bestaande uit 100 clips, 100 keggen en 1 tang

www.rubi.com

januari 2019

spanningen die worden veroorzaakt door het verschillende gedrag van de materialen waaruit het installatiesysteem bestaat. Met de laatste technologie kunnen tegels worden geproduceerd in formaten en diktes die tot enkele jaren geleden nog niet beschikbaar waren op de keramische markt. Deze tegels hebben vaak een versterkend gaaswerk op de achterkant van de tegel en hebben over het algemeen een zeer laag absorptievermogen. Klasse S1 en S2 lijmen garanderen een grote hechtkracht zodat zelfs zeer grote tegels gemaakt van porselein (een materiaal met een zeer laag absorptievermogen) met succes kunnen worden verlijmd. Naast de lijm zijn voegmiddelen, dilatatievoegen, de “dubbele-buttering” techniek en een juiste beoordeling van de omstandigheden op de locatie allemaal belangrijke aspecten die moeten worden overwogen om groot formaat tegels succesvol te installeren.

MAPEI en groot formaat tegels In het brede assortiment Mapei-lijmen zijn drie producten met name geschikt voor het installeren van groot formaat keramische tegels en natuursteen platen: • ELASTORAPID: twee-componenten, hoogwaardige, zeer vervormbare, snel bindende en drogende, glijvaste cementlijm met een langere open tijd (klasse C2EFT S2 volgens EN 12004 Norm). • ULTRALITE S2: een-component, hoogwaardige, zeer vervormbare, lichtgewicht cementlijm met een langere open tijd en een zeer groot rendement, makkelijk aan te brengen, met een zeer lage emissie van vluchtige, organische stoffen, ideaal voor dunne porseleinen tegels (klasse C2E S2) • KERABOND: klasse C1 cementlijm. Wanneer het wordt gemengd met ISOLASTIC in plaats van water, verbeteren de eigenschappen om te voldoen aan de vereisten van klasse C2E S2 (verbeterde, zeer vervormbare, cementlijm met een langere open tijd). ■

www.mapei.nl

januari 2019

BOVATIN-voorzitter bezoekt regio Zuid “Ik vertel wat de bond voor jullie kan betekenen, maar ik zou ook graag willen weten wat BOVATIN nu al voor jullie betekent, plus wat jullie nog meer zouden willen!” Zo begon BOVATIJN-voorzitter Gerard Reus zijn inleiding over de rol van BOVATIN voor de tegelzetter. Het werd een inspirerende discussie, waarbij duidelijk was dat de bond zijn rol als faciliterende organisatie, zeg maar ‘de ANWB van de tegelzetter’ prima speelt: strijdbaar als dat nodig is in de bouwketen, ondersteunend op het gebied van kennis en techniek, en bereikbaar voor de individuele tegelzetter ‘die nooit problemen heeft, maar nu net deze ene keer wel’. En, zoals dat gaat in Zuid: het was nog lang gezellig.

■

Hebt u het BOVATIN-bord nog op de gevel? Anders-even een mailtje! Wanneer u laat zien dat u BOVATIN-lid bent, geeft dat u toch een ‘streepje voor’. Nieuwe leden ontvangen standaard een gevelbord. Maar als u al vele jaren lid bent, dan is het bord misschien tijdens een verhuizing of gewoon, door het weer, verdwenen of erg versleten. Wilt u weer zo’n bord? Stuur dan even een mailtje naar secretaris@bovatin.nl

raimondispa.com

de meest compLete Lijn gereedscHappen voor groot formaat tegeLs

met ingang van vandaag staan we aan jouw kant

LeveLLing

positioneren

LeveLLing

HandeLing

snijden

nat en droog zagen

aankLoppen

januari 2019

Kiwitz trainingen Als tegelzetter is het belangrijk om je vakkennis bij te houden en jezelf te blijven ontwikkelen. Kiwitz organiseert daarom in februari 2019 de volgende trainingen voor de tegelzetter: • Ondergronden herkennen, testen en beoordelen • Kitten en Jackoboard • De geheimen van de XXL-tegels De trainingen zijn op 7, 8, 12, 15 en 20 februari.

■

Kijk voor meer informatie of om je direct in te schrijven op www.kiwitz.nl/training

Nieuw bij Kiwitz: JACKOBOARD Bouw- en tegelelementen De ideale ondergrond voor alle soorten tegels en pleisterwerk Bouw- en tegelelementen zijn niet meer weg te denken in de moderne afbouwtechnieken. In een mum van tijd worden met deze elementen nieuwe wanden neergezet of bestaande wanden geschikt gemaakt voor verdere afwerking, bijvoorbeeld met tegels. De JACKOBOARD platen zijn ideaal voor wanden leidingbekledingen, badombouwen, wastafelmeubels, nissen en meubelen. De platen zijn ook te gebruiken als tussenlaag op kritische ondergronden. Door deze platen mechanisch te bevestigen op de ondergrond ontstaat een perfecte ondergrond voor nieuw tegelwerk. De platen zijn zeer eenvoudig te modelleren, kunnen in elke gewenste vorm en maat worden gebracht en op nagenoeg alle soorten ondergrond worden verwerkt. ■ Kijk voor meer informatie op: www.kiwitz.nl/jackon of neem contact op via 0315 – 270 620

GEEN UITDAGING TE GROOT

2019 E GATEN !

IN D HOUD ONS nieuwe huisstijl ent een Naas t ons assor tim reid wordt ee ns uitge b g ook no veel nie uwe me t te n ! produc

Samen met u gaan wij iedere tegeluitdaging aan! Waar u als verwerker zorgt voor vakmanschap in tegelwerk, biedt codex een compleet assortiment tegellijmsystemen en uitstekende technische kennis, evenals praktische ondersteuning op het werk. Het resultaat is een kwalitatief hoogwaardig eindproduct, dat jarenlang mooi ĂŠn functioneel blijft. www.codex-x.nl

januari 2019

Nieuwbouw van tegellijmfabrikant codex GmbH & Co. KG in het Duitse Ulm gereed Klaar voor de toekomst met ultramoderne productie van poedertegellijm

Na een bouwperiode van slechts anderhalf jaar is de nieuwe fabriek van de Duitse tegellijmfabrikant codex GmbH & Co. KG klaar voor gebruik. De medewerkers zijn verhuisd, de opening is groots gevierd en de eerste zakken tegellijm rolden al van de band. Op het stuk grond ter grootte van 10.000 m² is een high-end productietoren verwezenlijkt, een groot magazijn en een kantoorgedeelte met een eigen Research & Development ontwikkelingscentrum en een grote trainings-

ruimte voor klanten en medewerkers. Daarmee kan nationaal én internationaal worden voldaan aan de toenemende vraag naar codex-producten. Zo ook in Nederland, waar codex vanuit Uzin Utz Nederland, gevestigd in het Twentse Haaksbergen, wordt geleverd. “In de nieuwe 34-meter-hoge productietoren is het hart van onze productie ondergebracht”, vertelt Mario Meuler, directeur van codex GmbH & Co. KG. “Met onze nieuwe productiefaciliteiten hebben we technisch een niveau bereikt waarmee we in staat zijn om 60.000 ton poederproducten per jaar te produceren. Daarmee hebben we onze capaciteit aanzienlijk uitgebreid en biedt het ons de mogelijkheid flexibel te zijn en in te spelen op de wensen van de klant.” Zowel nationaal als internationaal. Deze flexibiliteit wordt ook doorgetrokken naar de nieuwe trainingsruimtes, waar nu voldoende mogelijkheid en ruimte is de know-how over de producten met zowel klanten als medewerkers te delen.

Modern, open interieurconcept In het drie verdiepingen tellende kantoorgebouw bevinden zich op de begane grond naast moderne vergaderzalen, een nieuw trainingscentrum en een uitnodigende kantine. Op de eerste verdieping werken applicatiespecialisten hand-in-hand samen met de collega’s van R&D. “Deze korte lijntjes maken het mogelijk om nog dichter bij de ‘markt’ te werken en om in

Maak kennis met dé groothandel in tegels! Ruim 18.500 m 2 eigen opslagcapaciteit Direct uit voorraad leverbaar Nieuwste trends uit o.a. Spanje en Italië Ruim 2000 m 2 showroom met wanden vloertegels in Sneek en Groningen

Lorentzstraat 19 Sneek • Diamantlaan 2 Groningen

www.juliusvdwerf.nl

januari 2019

te spelen op de wensen en behoeften van de klant” zegt Mario Meuler. Op de bovenverdieping bevindt zich het Management tezamen met de afdelingen Marketing en Productmanagement. Hier is de nadruk gelegd op een open ruimteconcept. Alle medewerkers zijn ‘flexibel’ en hebben naast het werken aan hun bureau, de mogelijkheid op informele plekken te overleggen, ideeën uit te wisselen of zich terug te trekken. Een creatieve lounge zorgt daarnaast voor een sfeervolle en gezellige afwisseling, zodat plezier op het werk en de teamgeest worden versterkt.

Combineren van functionaliteit, design en duurzaamheid De bouw en planning was in handen van Planungsbüro Nething Generalplaner uit Neu-Ulm. Naast de hoge mate van functionaliteit hechtte de bouwheer ook veel waarde aan een duurzame manier van bouwen. De nieuwe fabriek van codex voorziet onder andere in een geavanceerd zonneenergie systeem, een waterwarmtepomp, een bufferopslagtank van meer dan 4.000 liter en een centraal ventilatiesysteem met warmteterugwinning. De koeling wordt opgewekt middels de warmtepomptechnologie, het drinkwater wordt gezuiverd, de warmte wordt teruggewonnen uit de serverruimte en gebruikt als energie.

Facts & Figures In totaal werd er 20.000 m³ aarde uitgegraven, 5.000 m³ beton en bijna 1.200 ton staal verwerkt in de nieuwbouw. In de loop van de gehele bouwperiode waren ongeveer 25 bedrijven betrokken bij de bouw van de nieuwe fabriek. Alleen al voor de massieve staalbetonconstructie voor de productietoren werd 450 ton staal gebruikt. ■

www.codex-x.nl

NIEUW

Maak kennis met het

Stucco Pakket VOORBEHANDELEN - VULLEN - REPAREREN UITVLAKKEN EN EGALISEREN - GEREEDSCHAPPEN

www.bostik.nl

infoNL@bostik.com

januari 2019

De Schlüter-SHELF: elegant, stabiel, snel gemonteerd Schlüter-SHELF is een praktisch planchet dat er goed uitziet tegen een tegelwand. Het planchet in de elegante designs CURVE en FLORAL biedt overal een praktische aflegruimte, waar tegels worden geplaatst of al aanwezig zijn. De Schlüter-SHELF is gemaakt van geborsteld, roestvrij staal of van aluminium met een hoogwaardige poedercoating. Het is in drie aantrekkelijke Schlüter-TRENDLINE-kleuren verkrijgbaar: ivoor, steengrijs en donkerantraciet. Dit betekent dat het planchet bij elke moderne tegel past. Ook kan het zonder veel extra werk tegelijkertijd met de tegels of naderhand worden aangebracht. Door vijf verschillende maten is de vormgeving flexibel. De Schlüter-SHELF-E is in drie geometrische vormen verkrijgbaar voor de hoekinbouw. Deze aflegruimtes kunnen tijdens de betegeling in het tegelbeeld worden geïntegreerd of met de slechts 2 mm dikke bevestigingslippen naderhand in de voegen van betegelde wanden worden geplaatst. De SHELF-E is geschikt voor de doucheruimte, maar kan ook in de tegelwand van een keuken als praktische aflegruimte worden geplaatst.

Voor vlakke wanden is er de Schlüter-SHELF-W. Dit rechthoekige planchet wordt met behulp van een bevestigingsvlak tijdens het plaatsen van tegels in badkamers of een tegelwand in de keuken ingebouwd. Ook voor de geprefabriceerde niselementen SchlüterKERDI-BOARD-N biedt Schlüter-Systems nu een op maat gemaakte aflegruimte: de SHELF-N wordt tijdens het plaatsen van de tegels uiterst precies in de niselementen ingebouwd, waardoor er een praktische en elegante extra opbergruimte ontstaat. Wanneer de Schlüter-SHELF in badkamers wordt gebruikt, kan er een planchet met hetzelfde design als voor de doucheruimte worden geplaatst. U hebt de keuze uit de designs CURVE en FLORAL die oorspronkelijk uit het programma Schlüter-KERDI-LINE-STYLE komen, met elegante afdekkingen voor de afvoergoten van rolstoeltoegankelijke doucheruimtes. ■

www.schlueter-systems.nl

BAM! EN DOOR. CTA170 Poederlijm Extra snel. Je volgende klus wacht op je. Voor vrijwel alle ondergronden Zeer snel beloop- en belastbaar Geschikt voor verse cementdekvloeren Stofarm

Coba. Makkelijk zat

Voor extra snelle klussen

januari 2019

VERZEKERINGSDIENST

Welke risico’s loopt een tegelzetter dagelijks? Een lekkage, een hevige brand of een klant die u aansprakelijk stelt voor een klus… De kans is groot dat u hier ooit mee te maken krijgt. Als gepassioneerd tegelzetter maakt u zich liever niet druk om zulke risico’s. U denkt liever na over manieren om nieuwe klanten aan te trekken en over hoe u een mooi eindresultaat voor de klant kunt realiseren. Daarom is er de BOVATIN Verzekeringsdienst, speciaal voor ondernemers in de tegelzetbranche. Wij zorgen ervoor dat u goed verzekerd bent, zodat u onbezorgd kunt ondernemen. Maar bij iedere professionele tegelzetter kan wel eens iets fout gaan. Er kan iets beschadigd raken of er kan lekkage ontstaan tijdens een klus. Dit zijn risico’s die niet voor andere beroepen gelden. De adviseurs van de BOVATIN Verzekeringsdienst spreken dagelijks met tegelzetters en begrijpen wat de uitdagingen, vraagstukken en risico’s zijn waar u mee te maken krijgt.

Alle voordelen op een rij Kennis van de branche Bij BOVATIN Verzekeringsdienst hoeft u niet uit te leggen tegen welke uitdagingen u aanloopt. Vragen hoe u uzelf daartegen – en tegen andere typische risico’s – verzekert beantwoorden wij dagelijks! Exclusief voor BOVATIN-leden De BOVATIN Verzekeringsdienst is alleen en speciaal voor BOVATIN-leden. Omdat we een grote groep tegelzetters vertegenwoordigen, kunnen we groot inkopen. Dat betekent extra voordeel voor u! Voor iedere tegelzetter een verzekeringsoplossing Laat u adviseren door onze deskundige adviseurs over de verzekeringen die het beste bij uw tegelzettersbedrijf passen. Zodat u onbezorgd kunt ondernemen!

Vragen of advies Wilt u weten welke verzekeringen het beste bij uw situatie passen? Neem dan contact op met één van onze specialisten. T: 010 288 49 90 E: info@bovatinverzekeringsdienst.nl ■

W U E

Sopro Simpel Nivelleer FS 15® plus

Nu tot 150 mm laagdikte egaliseren. › Vloeit naadloos in elkaar over door lange verwerkbaarheid › Optimale verloop-eigenschappen door superplastificeerder › Na 2 - 3 uur beloopbaar en te betegelen met keramiek

Verkoop Sopro Nederland BV Kruyderlaan 21a · 3431 BM Nieuwegein Telefoon +31 (0) 30 60 50 214 · Telefax +31 (0) 30 60 50 896 · www.soprobv.nl

De Betere Bouwchemie

januari 2019

KOMO keurmerk voor tegelzetbedrijven Het KOMOkeurmerk Het KOMO keurmerk: Al meer dan 50 jaar hét kwaliteits-keurmerk in de bouw. KOMO staat voor een onafhankelijk getoetste kwaliteit, op basis van objectieve maatstaven. Het keurmerk maakt tijdrovende controle-trajecten bij de vergunningverlening en op de bouwplaats overbodig. Uw klanten kunnen er blindelings op vertrouwen dat uw processen en producten voldoen aan het Bouwbesluit en aan specifieke kwaliteits-, prestatie- en veiligheidseisen die de marktpartijen stellen. Creëer ook meerwaarde voor uw diensten samen met SKG-IKOB! Het KOMO-procescertificaat Het KOMO-procescertificaat garandeert een correcte montage van producten en wordt afgegeven aan montagebedrijven met bewezen deskundigheid en montagekwaliteit. Het certificaat geeft vooraf

zekerheid over de te leveren kwaliteit. Procescertificaten ondersteunen bij de directievoering van een bouwwerk en reduceren de faalkosten door het voorkomen van fouten tijdens het proces. SKG-IKOB toetst bedrijven In samenwerking met o.a. de BOVATIN is de Beoordelingrichtlijn 1017 ‘Het aanbrengen van tegelwerk’ en de Uitvoeringsrichtlijn 35-101 ‘Het aanbrengen van wanden vloertegelwerk in reguliere toepassing’ ontwikkeld. In de BRL en de URL staan alle eisen die gelden voor het KOMO-keurmerk. U kunt het certificaat aanvragen bij SKG-IKOB Certificatie. Er is een korting voor de combinatie met ISO 9001-, MVO- of VCA*certificering. Voor meer informatie: Voor meer informatie kunt u mailen met info@skgikob.nl of via 088-2440100.

Gecertificeerde erkende bedrijven van het KOMO keurmerk Noord holland

noord brabant

Limburg

SVK Tegelwerken BV Ivoorstraat 5 1812 RE Alkmaar www.svktegelwerken.nl

Mutsaars BV Tegelzetbedrijf Kempenlandstraat 17a 5262 GK Vught www.mutsaarsbv.nl

Wijen Tegelhandel & Tegelzetbedrijf BV Pannenweg 100 6031 RK Nederweert www.wijentegels.nl

Groot Afbouwbedrijf BV Postbus 104 1130 AC Volendam www.grootafbouw.nl TGL-Tegeltino BV Eendrachtstraat 8 1531 DV Wormer www.tgl.nl

Ontdek het nieuwe goud!

VRAAG EEN GR ATIS VERPA KKING AAN VIA ON DERST AANDE LINK!

www.weber-beamix.nl/goud

januari 2019

Ik ben geen tegelzetter, maar… In deze kwartaalcolumn graaft Remus Aussen, de hoofdredacteur van BOVATINfo, wat in het vak van de tegelzetter. Hebt u een onderwerp waar hij eens in mag graven? Mail het naar redactie@bovatin.nl! Ook als u op deze column wilt reageren, natuurlijk.

Ik ben geen tegelzetter, en evenmin een horlogemaker. Maar ik heb inmiddels wel mijn belangstelling voor horloges wat ruimte gegeven. Dus ben ik naar wat workshops bij Horlogeforum gegaan, en heb ik een paar horloges in- en uit elkaar gesleuteld. Dat viel niet mee, maar toch ook weer wel… En leuk was het ook. Komt toch het gen van mijn overgrootvader alsnog bovendrijven! Ik heb hem niet gekend, maar hij was uitvinder en motoren automonteur plus de eerste Haagse motorcyclist die harder reed dan de trein. Maar op zijn twaalfde gestart als leerlinghorlogemaker, wat er naar verluidt voor zorgde dat het hele huis vol klokken hing… Nu had ik van een uitvinder in de tegelbranche (Henk Klop, Klop Innovations) twee dingen geleerd. 1. Laat je inspireren op vakbeurzen die niets met

jouw beroep te maken hebben. En

gebeurd…? Na wat googelen wist ik het. China – de staat, de handel en andere partijen – hebben op een bijna ‘Hollandse poldermanier’ een visie ontwikkeld op hun wereld van namaakhorloges. De constateringen: 1. namaakhorloges worden nu al goedkoper in India en vergelijkbare lan-

den gemaakt, dus die markt, zo weet men, zijn ze aan het verliezen. 2. Men vraagt zich daar af waarom (bijvoorbeeld) Rolex nog steeds als

een exclusief merk wordt gezien, terwijl er 1,5 miljoen per jaar gemaakt worden 3. Men kiest ervoor om eraan te werken om op termijn óók een goed product te maken, met eigen goede ontwerpen en ontwerpers, eigen merknamen, en eigen goede vaklieden, met een goede marketing en (after)sales. Voor 2% van de prijs. 4. Met steun van de overheid, die (nu al) verzendkosten betaalt, en bijdraagt in marketing; 5. …en waarbij ingezet wordt op een meerjarige ontwikkeling. Dat betekent: jongeren opleiden, het vak van horlogemaker en ontwerper in de aandacht zetten, en zorgen voor uitstekende opleidingen met toekomstperspectief.

2. Eigenlijk wordt er nooit iets nieuws uitgevon-

den, maar wordt er altijd iets dat bestaat (desnoods voor een geheel ander doel bedacht) ‘herontwikkeld’. En zo is het. Dat zag ik gebeuren in de horlogewereld. Ik heb onlangs een mechanisch horloge met een flink aantal complicaties (extra functies naast alleen de tijd) gekocht. Uit China. En, terwijl in mijn laatje nog een beschamend slechte Chinese kopie van een Rolex ligt uit de jaren ’80, is dit nieuwe horloge belachelijk mooi, en (ik heb ‘m natuurlijk open gemaakt, en ‘m op een timegrapher getest…) ook onder de deksel aardig in orde. En dit alles voor € 65,- inclusief verzending. Wat is daar in die jaren

De eerste Chinese gyrotourbillons (een horloge met een om twee assen draaiende balans, een vrijwel ‘onmaakbare’ complicatie) onder eigen naam zijn al ontwikkeld. En vanaf € 700,- te koop – waar een Europees merk tenminste € 200.000 moet opbrengen. Het zijn nog wel duidelijk ‘homages’ (ze lijken ‘ergens’ op). De kwaliteit? In ontwikkeling. Maar je ziet dat de plannen beginnen te werken. Even los van de arbeidsomstandigheden, de werktijden, de staatsvorm en de lage lonen in China, plus de gedachte dat ‘dat nu eenmaal China is’ – wat kunnen wij hiervan leren? ■ Reageren? redactie@BOVATIN.nl

Bovatinfo

Secretariaat Secretariaat BOVATIN Postbus 310, 3900 AH Veenendaal Bezoekadres: Nieuweweg 229, Veenendaal tel. 0318 – 547 366 e-mail: bovatin@bovatin.nl website: www.bovatin.nl

Nuttige info voor BOVATINleden

Hoofdbestuur

Afdelingssecretariaten

Ledenadvies

Voorzitter: G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp tel. (072) 511 08 99 mob. 06-22916752 fax (072) 564 70 52 e-mail: voorzitter@bovatin.nl

Noord-Holland K. Scholten Westerwerf 2, 1911 JA Uitgeest tel. 0251-319101 e-mail noordholland@bovatin.nl

Secretariaat BOVATTIN tel.: 0318 – 547 366 e-mail bovatin@bovatin.nl Voorlichting op gebied van onder andere: • Algemene wet en regelgeving (waaronder arbeidsrecht en aansprakelijkheden) • sociale verzekeringen • CAO bepalingen waaronder lonen en overige verplichtingen • Arbo – wetgeving. Arbo-catalogus en A(BRIE) • Juridische zaken • Belastingzaken • Scholing en cursussen • Bedrijfstakspecifieke aangelegenheden • Techniek • Marketing

Secretaris/penningmeester (a.i.): C.H. (Chris) van Herpen Het Erp 9, 5388 CN Nistelrode tel. (0412) 61 16 29 mob. 06-52654912 e-mail secretaris@bovatin.nl Bestuursleden: C. (Chris) Beld Eenhuisstraat 8, 7665 PZ Albergen telefoon 0546 441971 e.mail info@tegelspecialist.nl J. (Jeroen) de Goeij Den Hamstraat 9, 3451 BM Vleuten Tel: 030 - 6772421 Email: info@oostborg.nl G. (Gijs) Hilhorst Wiebachstraat 28, 6466 NG Kerkrade tel. (045) 544 45 42 fax (045) 544 09 73 e-mail g.p.w.hilhorst@hilhorst.nl R. (Robert) Hurkmans Floreffestraat 100, 5711 AE Someren tel. 0493 494 505 e-mail R.Hurkmans@tegelhandelloomans.nl T. (Tom) Sterkman Ivoorstraat 5, 1812 RE Alkmaar T. 072-5183222 e-mail: t.sterkman@svktegelwerken.nl Juridisch adviseur: Mr. T. Zanen Beukendreef 11, B-2920, Kalmhout België tel. (0032) 36853187 fax (0032) 36853186 e-mail juridischadvies@bovatin.nl mob. 06-20616770 Informatie betreffende keuringscommissie: Secretariaat BOVATIN Postbus 310, 3900 AH Veenendaal Bezoekadres: Nieuweweg 229, Veenendaal tel. 0318 – 547 366

Midden- en West-Nederland P. Verlaan Valkenburgerlaan 14, 2771 DA Boskoop tel. (0172) 21 60 84 fax (0172) 21 04 61 mob. 06-53281208 e-mail middenenwestnederland@bovatin.nl Oost- en Noord-Nederland G.C. Cremer Europaweg 28, 7742 PH Coevorden tel. (0524) 22 15 96 e-mail oostennoorddnederland@bovatin.nl Zuid-Nederland P. de Jong Cambreur 8, 5171 SJ Kaatsheuvel tel. (0416) 27 33 29 bovatin.afd.zuid@ziggo.nl Redactie BOVATINfo Hoofdredactie en nieuws diversen Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen tel. (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail redactie@bovatin.nl Mededelingen Hoofdbestuur G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp tel. (072) 511 08 99 e-mail: voorzitter@bovatin.nl Techniek-Materialen-Gereedschappen A.M.F.J. (Ton) Borrenbergs Sjeng Vaasstraat 7, 6031HE Nederweert tel. (0495) 63 40 95 mob. 06 - 234 42 186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl Advertenties Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen, tel. (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail: advertenties@bovatin.nl

BOVATIN/Technisch advies Kort telefonisch advies: kosteloos Tarief € 70,- per uur. Algemene technische adviezen en specifieke projectadviezen • Tegels • Lijmen • Hulpmiddelen-materialen • Verwerkingsmethoden tel. (0495) 634 095 mob. 06 – 234 42 186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl Adviseur: A.F.M.J. Borrenbergs BOVATIN/BJD Advies Tarief € 75,- per uur. Incasso: no cure no pay (zonder geschil) via tel: (00) 32 36 85 31 87 (tussen 20.00 uur en 22.00 uur) fax: (00) 32 36 85 31 86 Mob. 06-20616770 e-mail: juridischadvies@bovatin.nl Juridische Advisering en Procesvertegenwoordiging (ook bemiddeling advocaat): • Arbeidsrecht • Contractenrecht • Incasso • Huurkwesties • Soc. Verzekeringen • Subsidies • Vergunningen • Leasing • Productaansprakelijkheid • Juridische Doorlichting

Voor bouwprofessionals

HET BETERE WERK

“Natuurlĳk willen mĳn klanten een badkamer die perfect is betegeld. Ik sta voor het betere werk en neem geen enkel risico. Daarom gebruik ik altĳd de tegellĳmen voor de vakman van PCI.”

pci-afbouw.nl

V ER H O O G

BRE E AM SCO R EOL M E T EU R O

WE HEBBEN EEN BINNENKLIMAATAKKOORD Het Waterdicht Tegelwerk Systeem van Forbo Eurocol heeft het EC1 PLUS-keurmerk. Dit zorgt voor een gezonder binnenklimaat en is nog aantrekkelijker in gebruik! Forbo Eurocol biedt al jarenlang het succesvolle Waterdicht Tegelwerk Systeem, een unieke combinatie van primers, lijmen, voegen afdichtmiddelen voor perfect waterdichte ruimtes. Na voortdurend verbeteren in het terugdringen van de emissie van Eurocol-producten, is nu het EC1 PLUS-keurmerk toegevoegd aan het Waterdicht Tegelwerk Systeem. EC1 PLUS staat voor extreem lage uitstoot van stoffen in de binnenruimte. Tegelzetters voldoen hiermee aan de strengste BREEAM emissie-eisen van opdrachtgevers aan hun projecten. Meer informatie over waterdicht tegelwerk en de producten van Eurocol vind je op www.eurocol.nl/breeam.