BOVATINfo 2018-3 by bovatin

2018 / 3

BOVATINfo Bond van aannemers van tegelwerken in nederland

Kennismaken

Met Dural!

Natuurgevoel Op CERSAIE!

NITA en Geberit:

Waterdicht vertrouwen!

vakblad voor de tegelspecialist

BEN JIJ ONZE NIEUWE EXPERTDEALER? Wil jij je als ondernemer in het tegelvak onderscheiden en (extra) geld verdienen? Dan hebben we wat moois voor je! Als Kiwitz Expert Dealer ben je een regionale spin in het web voor kwaliteitsproducten die deel uit maken van een moderne, state-of-the-art formule. Met het Kiwitz Expert Dealerschap ben je de exclusieve aanbieder van de kwaliteitsproducten van Kiwitz in een afgesproken regio. Maar dat betekent niet dat je er alleen voor staat! · Je staat in direct contact met een deskundige en ervaren rayon manager die niet alleen technische vragen beantwoordt maar samen met jou een marktbewerkingsplan opstelt én uitvoert · Een gedreven binnendienst die er alles aan doet om jouw verwachtingen te overtreffen. · Een toonaangevende webshop met vrijwel onbegrensde mogelijkheden · Een logistieke service die ongeëvenaard is. Graag ga ik persoonlijk in gesprek met jou om de unieke aspecten van deze formule nader toe te lichten en om af te stemmen of deze formule ook bij jou past. Neem contact met mij op via 06-51 27 88 31 of via jpk@kiwitz.nl

www.kiwitz.nl

Jan-Paul Kiefmann (directeur)

WAT ZIJN JOUW VOORDELEN? ✔ Interessant verdienmodel ✔ Breed assortiment premium producten ✔ Exclusiviteit ✔ Helpdesk ✔ Ongeëvenaarde digitale mogelijkheden: check de webshop op kiwitz.nl ✔ Creatieve commerciële ondersteuning ✔ Onderscheidende logistieke mogelijkheden waaronder nachtleveringen

november 2018

Kwartaalagenda In deze rubriek vindt u de belangrijke data voor de tegelbranche. Uw regio-vergadering, het jubileumfeest van uw bedrijf, de lancering van uw nieuwe product in deze agenda? Mailt u dan AUB uw contactgegevens, de aard van de bijeenkomst, de datum, tijd en locatie naar redactie@ bovatin.nl, dan vermelden wij ze in deze agenda! NB Wilt u een evenement bezoeken? Neem dan altijd eerst even contact op met de organisator! Dagelijks bestuur BOVATIN: op zaterdag 8 december.

VOORWOORD Beste collega’s, Wat komen we veel handjes tekort... Als nu nóg de marktwerking zijn werk niet doet, en er zijn nog steeds mensen die geen pepernoot verdienen dan weet ik het echt niet meer… En toch hebben de bouwbedrijven nog steeds geen vet op de botten. Het gaat nog zeker 2 á 3 jaar duren voordat dat wél het geval is. En u zult wel gemerkt hebben dat het betalingsgedrag nog altijd slecht is.

Hoofdbestuur BOVATIN: op donderdag 6 december.

We hebben het steeds over een tekort aan vakmensen en te weinig instroom van leerlingen in de tegelbranche. Maar ik hoorde ook wat anders: er heeft zich een flink

Bouwbeurs (met het ‘Tegelplein’!) : 4 t/m 8 februari 2019, Bouwbeurs Utrecht

aantal mensen zich als tegelzetter ingeschreven bij de Kamers van Koophandel.

AfbouwVakdag: 4 april 2019, Werkspoorkathedraal Utrecht

hebben, dan nemen ze met ons contact op. En helpen wij ze op weg naar de juiste

Bestuursvergaderingen zijn in principe besloten, maar u kunt als BOVATIN-lid, wanneer u wilt dat het bestuur uw vraag behandelt, die aan één van de bestuursleden stellen. (mail en adressen zie elders in deze BOVATINfo). Of mail uw punt dan tenminste 14 dagen voor de betreffende vergadering aan de secretaris, secretaris@bovatin.nl, dan komt uw mail op de agenda.

Onze commercials voor ouders en kinderen in de campagne ‘Kies Tegelzetten’ zijn

colofon

Goed nieuws? Ik hoop dat ze een goed gevoel voor vakmanschap hebben, anders hebben we er weer een stel knutselaars bij. Als ze gevoel voor vakmanschap opleidingen en bijscholingstrainingen!

870.00 maal bekeken! En de campagne is als ‘best practice’-voorbeeld getoond op CERSAIE, onder andere tijdens de vergadering van de EUF, de federatie van Europese tegelzettersorganisaties. Op het moment dat dit blad gedrukt wordt, hebben we nog geen exacte landelijke cijfers over de instroom, maar we horen wel al goede geluiden! Zou dat zijn omdat we zo’n mooi vak hebben, of zou het iets met die filmpjes te maken hebben…? Het VMBO-keuzedeel Tegelzetten is inmiddels beschikbaar. Nu voor derdejaars leerlingen en volgend jaar voor iedereen. Dus nu bent u aan zet. Neemt u, als leerbedrijf, leerlingen in dienst…? De samenwerking tussen NOA en BOVATIN gaat de goede kant op, maar heeft wel wat meer tijd nodig. Immers, BOVATIN is een brancheorganisatie die zijn zaken goed geregeld heeft; we faciliteren door de jaren heen vele zaken voor onze leden, en we bewegen met dat kleine ‘werkbestuur’ op zeer veel terreinen. NOA doet dat ook, en

BOVATINfo is een periodieke uitgave van BOVATIN: de Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland. Het blad wordt gedrukt op ongechloreerd papier, verspreid in bio-folie en verschijnt vier maal per jaar: in april, juli, oktober en januari van het aansluitende jaar. Oplage: 3000 exemplaren per jaar. Deadlines voor advertenties en kopij: 1 maart, 1 juni, 1 september, 1 december.

om deze organisaties op een goede manier met elkaar te verbinden, met oog voor

Voor informatie: Abonnementen: Secretariaat BOVATIN, tel. 0318 547 366, e-mail bovatin@bovatin.nl Hoofdredactie, advertenties en verspreid nieuws: Remus F.P.M. Aussen, tel. 010 435 22 70 of 06 242 709 53, e-mail redactie@bovatin.nl

verwelkomen, en we dus ook een steeds groter percentage van het aantal werkne-

Art direction en grafisch ontwerp UPPERCASE, www.studiouppercase.nl e-mail hello@studiouppercase.nl, tel. 06 547 448 96 Foto omslag: SANT’AGOSTINO – Luc

onder andere de verschillende CAO`s, vraagt aandacht en geduld. Bij ons in Oudorp (West -Friesland ) is er een gezegde: ‘Iets dat langzaam groeit staat als een huis’. Dus we mikken er nu op dat in 2020 alles geregeld is. En intussen gaan wij gewoon door met het dienen van uw belangen en het versterken van onze bond. Het aantal bedrijven die lid worden van onze 66 jaar oude BOVATIN stijgt met de week: we zijn nu op een ledental uit vervlogen tijden… waarbij we bovendien een steeds groter aantal bedrijven met werknemers mogen mers in de tegelbranche tot de onze mogen rekenen. Ik zeg het nog maar eens: we zijn er rijk mee dat u het belang ervan inzien dat krachtenbundeling in een koepel nodig is. Trouwens… Komt u nog wel eens collega-ondernemers op de werkvloer tegen die geen lid zijn? Praat er dan AUB eens met ze over wat BOVATIN ook voor hen kan betekenen… U kunt ze ook naar de BOVATIN-website verwijzen: tabblad ‘Waarom lid worden’. Of u vertelt wat u ZELF al aan BOVATIN heeft gehad…

Ik wens u goede zaken, Gerard Reus, voorzitter

KIESEL BENELUX ACTIE · ACTIE · ACTIE · ACTIE · ACTIE · ACTIE Flexibele dunbedpoederlijm Servolight S1 SuperTec • Laag verbruik 30 % meer m2 dan conventionele dunbedmortel • Bijzonder flexibel • Bijzonder goed verwerkbaar • Zeer hoog standvermogen • Ook bij lage temperaturen geschikt • Correctietijd tot ca 25 minuten • Geschikt voor wand en vloertegels • Te gebruiken voor alle formaat tegels

ACTIE: BIJ AFNAME VAN 1 PALLET EEN PROFESSIONELE SET VAN 3 WATER PASSEN CADEAU.

Kiesel Benelux Anne Frankplein 12 · 5122 CB RIJEN, Nederland Tel. +31 161 244600 · Fax +31 161 240466 www.kiesel.nl · info@kiesel.nl

Download onze App in de Appstore of Google Play Store

november 2018

Inhoud In deze editie

Informatie voor de professional

06 Arwin Schipper: “DURAL werkt aan langdurige partnerschappen!”

43 Naar welke NITA-middag(en) gaat u…?

10 Engbert Broekman (RUBI) Organiseert het ‘Tegelplein’ op de Bouwbeurs!

45 De nieuwe Metro-tegels! District: gefacetteerde tegels van Agrob Buchtal

15 Moet tegelzetten een beschermd beroep worden om behouden te blijven? In gesprek met Rozemarijn van Deelen (Meld- en Expertisecentrum Specialistisch Vakmanschap)

47 Schönox en de techniek: 1. Hechting van gres porcellanatotegels. 2. Renovatie van tegelwerk in badkamers

18 Kees van Dongen (Stichting EDI): ‘Hobbel je door of grijp je in?’ Ofwel: hoe zorg je voor een gezond bedrijf en gezonde medewerkers? Thema’s & Toekomst 22 CERSAIE: Nostalgie, mimicry en geprint handwerk! nieuws en website 37 Geberit en NITA: ‘Waterdicht vertrouwen in doucheafvoeren!’ 41 Chris Beld Nieuwe regiovoorzitter Oost + Noord-Nederland 41 EUF: Eindelijk nieuwe website!

53 Gezellige Bouw Compleet Hardenberg! 55 GLAZZ-panelen: glas als wandafwerking! Even op bezoek bij de concurrent’… of is het extra business voor de tegelzetter…? 63 Mosa verwelkomt CEO Frank Spikker 63 Kees Machielse Algemeen directeur 4PLUS 65 Zien en gezien worden Op AfbouwVakdag 2019

67 Bostik presenteert Compleet nieuw Stucco pakket 69 Uzin Utz Steunt het Leontienhuis 71 Nieuws van Kiwitz: 1. Kiwitz nachtbezorging 2. Kiwitz introduceert nieuwe kit 73 Nieuws van de BOVATIN Verzekeringsdienst 75 KOMO Keurmerk voor tegelzetbedrijven 77 Ik ben geen tegelzetter, maar… 78 Nuttige informatie Voor BOVATIN-leden

Arwin Schipper: “DURAL werkt aan langdurige partnerschappen!” BOVATIN mocht kortgeleden zijn 28e geassocieerde lid verwelkomen. Hoe dat komt? Arwin Schipper, verkoopleider Nederland bij DURAL, raakte via het Europese platform (EUF/ EITA) in contact met de mannen van NITA, en kijkt er naar uit om met BOVATIN en NITA samen te werken. Want welk product er ook in de tegelbranche op de markt komt, het is een halfproduct totdat de tegelzetter het verwerkt heeft. En goed verwerkt heeft: in feite is dát waarom de samenwerking tussen BOVATIN en zijn geassocieerde leden zo belangrijk is. Maar wat is dat, ‘samenwerking’, en hoe geven we die samenwerking in de praktijk vorm? Een kennismaking.

Het bedrijf en zijn producten Even voor wie DURAL nog niet kent: Duits familiebedrijf, bracht in 1981 zijn eerste tegelprofielen op de Duits/Franse markt. Sindsdien zijn daar zo’n 5000 producten in 100 productgroepen bijgekomen, leverbaar in 70 landen over de hele wereld. Inclusief – vanzelfsprekend – de bijbehorende service en training. “Nee, laten we niet de gehele catalogus doorlopen… Wat we op dit moment graag onder de aandacht van de Nederlandse tegelzetters willen brengen zijn die zaken waarmee je vandaag de zakelijke en consumentenmarkt net dat beetje extra kwaliteit en duurzaamheid biedt bovenop hoogwaardig tegelwerk: de LEDstrips, de matte profielen, de Ti-shelves voor in de natte ruimte, de nieuwe douche-drains, de antislip-‘Diamond’-profielen en de ‘Tactile’ strips voor een betere oriëntatie van slechtzienden in openbare ruimten. En natuurlijk het programma van ontkoppelingsmatten.”

Bovatinfo

De werkwijze Arwin Schipper ziet in hoe complex het werk van de tegelzetter is. “De moderne, vakbekwame tegelzetter is kritisch, en kiest zeer bewust voor zijn producten, zijn markt en zijn gereedschap. Hij immers is de vraagbaak voor zijn zakelijke

‘De moderne, vakbekwame tegelzetter is kritisch, en kiest zeer bewust voor zijn producten, zijn markt en zijn gereedschap’ én particuliere klanten, en hij is verantwoordelijk voor het eindproduct waarin ons materiaal verwerkt is. Dat is een flinke verantwoordelijkheid, en wij staan hem daarbij graag terzijde. Enerzijds door hem te wijzen op producten die hij of zijn klant misschien nog niet kent, anderzijds door hem te helpen zijn kennis up-todate te houden. Daar zien we ook een belangrijke rol voor BOVATIN en NITA: zonder een gedegen basiskennis kom je niet eens aan ontkoppelingsmatten of drains toe! Alleen al om die reden willen we altijd de tijd nemen om een partnerschap op te bouwen. Dus – samenwerking, en contact met de tegelzetters. Voor ons ook

belangrijk, omdat we er zo achter komen waar de markt behoefte aan is…! Vergis je niet, een belangrijk deel van onze catalogus is bedacht samen met tegelzetters…!” Kennis…? Normen…? De DURAL-productmanager ziet een grote meerwaarde in de driehoek DURALBOVATIN-NITA. “De tegelzetter moet een goede tegelzetter, maar tegenwoordig bovendien een volwaardige vloerenspecialist, installateur, jurist én sales manager zijn. Daarin kunnen wij elkaar versterken op het gebied van kennis, maar dan moeten ook de showroom-medewerkers en de architecten weten wat ze verkopen. Dus moeten wij elkaar ook daar tegenkomen!” En daar zijn we het natuurlijk mee eens: als de tegelzetter, tijdens zijn eerste contact met de consument, degene is die het slechte nieuws mag vertellen over de meerkosten die komen kijken bij het waterdicht maken van een badkamer en de ontkoppeling die voorafgaand aan het tegelwerk nodig is… “Dan is er iets niet goed gegaan bij de architect en de verkoper. Dus daar moeten we samen kijken hoe we die informatie ook daar over het voetlicht kunnen brengen!” Schipper ziet in dat verband een belangrijke voordeel in het feit dat DURAL, samen met 11 lijmen, een geheel

november 2018

‘De tegelzetter moet een goede tegelzetter, maar tegenwoordig bovendien een volwaardige vloerenspecialist, installateur, jurist én sales manager zijn.’

Europees gecertificeerde productenrange kan bieden waar het gaat om ontkoppeling en afdichting. “Niet alleen de ontkoppelingsmatten en de lijmen, maar ook de hoeken en de buisafdichting: het nieuwe DURAbase ET-S-afdichtingssysteem. Het is gecertificeerd volgens de eisen van de Europese technische goedkeuring ETAG022-2 en kan daarom worden gebruikt in projecten in heel Europa. Het systeem omvat alle vereiste componenten, waaronder niet alleen de mat en de tape, maar ook de geluidsisolatie, hoekversteviging, kit, pijpkragen en dus het overzicht van lijmen waarmee het is getest. Ideaal voor de tegelzetter, en ook voor de verkoper! Voor ondergrondstabilisatie en -ontkoppeling heeft DURAL zijn nieuwe Durabase FGT-mat ontwikkeld: een mat opgebouwd uit glasvezel en een stoffen weefsel. DURAL was op zijn eerste Nederlandse beurs: Hardenberg! DURAL is zijn marktpositie in Nederland echt nog aan het ontwikkelen. “We stonden 10 oktober op onze eerste Nederlandse beursevenement: BouwTotaal Hardenberg. Om in de regio – waar het gebeurt! – kennis te maken met de vaklieden. En dat was prima, we moeten ons gezicht en vooral ons product laten zien. Daarom staan we in april ook op de Bouwbeurs! De reacties

waren zeer positief! Feit is wel dat we graag op wat meer locaties ons product het woord voor ons zouden willen laten doen… Op dit moment zijn we al bij de nodige professionele bouwmarkten te vinden, en daarnaast ondersteunen we ons agentschap in Nederland op diverse gebieden. Maar als ik nou lees dat ‘tegels terrein verliezen als gevolg van het lelijke kitnaadje tussen wand en vloer’… Wijs klanten dan op de DURAL T-cove, een geronde verbindingsstrip in plaats van zo’n kitrandje, die er bovendien voor zorgt dat er zich geen vuil verzamelt in die kitrand… Moet je wel weten dat die bestaat! En je moet hem hebben liggen, net als de dilatatieafwerkingen en de flexibele balkonprofielen uit ons assortiment... Een tegelzetbedrijf met showroom ondersteunen we daarom graag met complete verkoopstellingen, showdisplays, en niet te vergeten kennisoverdracht. Nee, we zullen nooit op elke straathoek te koop zijn, want we hechten aan zorgvuldige kennisoverdracht met onze dealers. Vandaar die lange relaties… Full service kan niet zonder een duurzame relatie en een eerlijk partnerschap!” ■ Voor meer informatie: www.DURAL.com Bouwbeurs: 7.A126

Bovatinfo

Engbert Broekman (RUBI) organiseert het ‘Tegelplein’ op de Bouwbeurs! “Vorig jaar was een goede start, dit jaar doen we het nóg beter. En nu is het HELE plein tot onze beschikking, terwijl we vorig jaar wat krap in de ruimte zaten…” Engbert Broekman, general manager RUBI voor Benelux, Duitsland & Oostenrijk, kan nauwelijks wachten: maar liefst 16 partijen uit de tegelbranche hebben elkaar gevonden, en staan met hun stand in dezelfde zaal. En bundelen hun krachten op en rond het podium op het ‘Tegelplein’. Vanzelfsprekend doen BOVATIN en de Nederlandse Innovatieve Tegel Academy (NITA), ook mee. En dit illustere gezelschap zet van 4 tot 8 februari 2019 de gehele tegelbranche op de kaart. De gehele tegelbranche?

Bovatinfo

Verkopen doen we op de stand, niet op het plein! “Ja, de GEHELE tegelbranche!”, stelt Broekman. “Punt is – de tegelzetter heeft heel weinig tijd. Die komt niet naar de Bouwbeurs om te horen dat zijn vaste vertegenwoordiger een nieuw product heeft, want dat heeft die vertegenwoordiger hem al lang verteld. Nee, op dat tegelplein laten we oplossingen zien. Daarbij hebben we ook graag dat NITA en BOVATIN actief aanwezig zijn! Op dat plein worden vraagstukken getoond waar de tegelzetter tegenaan loopt: • Ondergronden: waarom, wanneer en hoe ontkoppel je? • waterdichting, hoe werkt dat? • wanneer gebruik je nu wel, wanneer geen epoxyvoeg? • grootformaten, hoe kun je daar geld mee verdienen? • terrassen, waar loop je tegenaan en hoe los je het op?” Dit jaar ook (meer) tegelfabrikanten! Tegelfabrikanten Mosa, Villeroy & Boch en RAKO staan ook op het tegelplein. En dat is mooi, want vorig jaar was het zoeken naar tegelfabrikanten op de Bouwbeurs…! De andere deelnemers zijn: • Sika GmbH (Schönox Nederland) • RUBI Benelux BV Schlüter Systems • Mapei Nederland • (Bruil BV (Coba lijmen) • BOVATIN

• • • • • •

NITA Ardex nederland Forbo Eurocol Utzin Utz Nederland (Codex) Wedi Benelux PCI Afbouw

Oplossingen! Drankjes en productinfo op de stand…! “Wij laten daar gezamenlijk de oplossingen zien. Nee, we laten niet zien hoe je een tegel plakt, want dat weten tegelzetters allang… We geven geen complete cursussen, maar je komt er op de beurs wel keihard achter waar je je kennis en je materiaal-

“Nee, we laten niet zien hoe je een tegel plakt, want dat weten tegelzetters allang…” keuze maar beter up to date kunt brengen... Want ja, er is veel veranderd, en wie met klassieke gereedschappen en materialen wil werken is dapper, maar ook een beetje roekeloos. Dus, op het Tegelplein kom je er achter wat je misschien nog mist of niet wist, op de stands van de deelnemers – allemaal rond het tegelplein! – kun je kijken wie voor welk probleem welke oplossing heeft, en dan kun je meteen doorlopen naar de NITA-stand om

november 2018

‘op het plein laten we oplossingen zien, en als je meer over je eigen product wilt vertellen doe je dat op je eigen stand.’ je op te geven voor de cursussen waarvan je nu weet dat je ze nodig hebt. En een drankje – op de stand! - , een hapje, muziek is er ook!” In een half uur een stuk wijzer… Op het plein wordt dan ook ‘merkloos’ gewerkt. “Dat zal wel even wennen zijn, want wie vindt nou niet zijn eigen product het beste?”, weet de RUBI-directeur. “Maar daar hebben we afspraken over gemaakt: op het plein laten we oplossingen zien, en als je meer over je eigen product wilt vertellen doe je dat op je eigen stand. Ook wij! We willen de tegelzetters – of gaan we ze langzamerhand tegelspecialisten noemen? - ook niet onderschatten: er is enorm veel kennis in de branche. Maar wel een beetje erg verspreid. Ik zeg het eerlijk: de lijmfabrikanten en wij als gereedschapsfabrikant, we denken vaak heel verschillend over hoe een bepaald tegelprobleem moet worden opgelost. En er zijn vaak meerdere oplossingen voor één vraagstuk. Nou, die laten we dus allemaal op dat plein zien. Wij zorgen ervoor dat het programma er zo uitziet dat een tegelzetter die op het plein komt, in een halfuur alles meemaakt. Op welk tijdstip je ook komt. Echt, je wilt deze beurs niet missen! NITA en BOVATIN: elk met een eigen doel…! BOVATIN staat ook op het plein: om geïnteresseerde (V)MBOers, net als vorig jaar, te enthousiasmeren voor het vak. Want er zijn nog altijd te weinig tegelzetters. En daarnaast probeert BOVATIN toch weer nieuwe bedrijven warm te krijgen voor het lidmaatschap. Er liften immers ook nog steeds bedrijven mee op wat BOVATIN voor de branche doet zonder lid te zijn, en daarbij missen deze bedrijven ook de zaken die BOVATIN nu eenmaal alleen voor leden in petto heeft: van juridische en technische ondersteuning, de Garantieregeling voor Consumenten, inkoopvoordelen, goedkoop naar de NITAtrainingen, enzovoorts.

Zij aan zij…! Kortom: u gaat wat meemaken, dus voor deze Bouwbeurs moet u toch maar even tijd maken… Eén avondje niet overwerken, het moet kunnen… Of een middagje eerder weg, en dan op een ander moment…

De mannen van NITA zijn ook op de beurs: uw eigen BOVATINopleidingsinstituut heeft ook in 2019 de nodige ‘speciale middagen voor speciale tegelspecialisten’. Natuurlijk herhaalt NITA de reeds bekende trainingen (ondergronden, juridische basiskennis, de geheimen van de XXL-tegels en de terrastechnieken), maar ook komen er trainingen Waterdicht Werk, Mozaïek 1 en 2 (inclusief een ‘familieopleiding’, daarover later meer!), een training voor showroommedewerkers, en niet te vergeten een vijfdaagse training voor 18+-ers die het vak graag in willen (‘zij-instromers’). Inschrijven kan ook op de beurs!

“Ik ga er van genieten,” zegt Engbert Broekman tot slot. “Zeg nou zelf, dit is toch uniek? Staan daar straks de mannen en vrouwen van bijvoorbeeld NITA, Schlüter, COBA, Unipro en Eurocol zij aan zij te vertellen hoe je een strak terras kunt maken. Of een waterdichte badkamer. Zonder meteen naar hun eigen product te verwijzen. Echt, het wordt de mooiste beurs voor tegelzetters ooit! Via de BOVATIN- nieuwsbrief en andere media houden we jullie op de hoogte van het programma, en een kaartje regelen kan straks – net als vorig jaar - via de deelnemers, via de website en via Facebook.” ■

Specialist in natuursteen en keramiek

Indoor In totaal beschikken wij over 6.500 m2 aan indoor showtuinen.

Outdoor In totaal beschikken wij over 6.500 m2 aan outdoor showtuinen.

Slabs Voorraadhoudende loods van circa 5000 m2 in Echt.

Michel Oprey & Beisterveld

Vestiging Vianen De Limiet 21A 4131 NR Vianen Tel: 030 241 7000

Vestiging Echt Havenweg 18 6101 AB Echt Tel: 047 541 7000

www.mo-b.nl info@mo-b.nl

november 2018

Moet tegelzetten een beschermd beroep worden om behouden te blijven? In gesprek met Rozemarijn van Deelen (Meld- en Expertisecentrum Specialistisch Vakmanschap) Nederland kent 60 beschermde beroepsopleidingen. En dat zijn beslist niet alleen beroepen die logischerwijs in het verleden meer voorkwamen, zoals hoefsmid of schoenhersteller, maar ook vakken als isolatiemonteur of betonstaalverwerker staan in die lijst. Omdat beroepen met een handjevol leerlingen op allerlei manieren ondergesneeuwd kunnen raken onder de roep om de ‘grote’ opleidingen. Het aantal leerling-tegelzetters is groeiende, maar toch zitten ook wij in de gevarenzone. We praten bij met Rozemarijn van Deelen, coördinator van het Meld- en Expertisecentrum Specialistisch Vakmanschap (M&ESV): wat zijn de risico’s, en hoe kunnen we zorgen dat niet alleen de instroom, maar ook de opleidingen zo functioneren dat wie besmet is met het ‘keramisch virus‘ ook te allen tijde naar een goede opleiding kan?

Waar staan we nu? Eind schooljaar 2017/2018 hadden we in totaal 130 tegelzetters niveau 2 in opleiding, waarvan er 7 doorstroomden naar niveau 3. 47 tegelzetters haalden dit jaar hun diploma, en dat is op basis van de prognoses van het Economisch Instituut van de Bouw (EIB) ongeveer een derde van wat er nodig is. Daarom startte BOVATIN in juni ook de campagne ‘Kies Tegelzetten’, met als doel om jongeren kennis te laten maken met de mogelijkheden van de tegelbranche, en met het feit dat de keuze voor de opleiding bij het behalen van het diploma een vaste baan betekent. Eind van het jaar weten we de cijfers.... De campagne ‘Kies Tegelzetten’ is, met in totaal zo’n 600.000 views van de filmpjes, afgerond. Al kun je de filmpjes en de Facebookpagina nog wel bezoeken. En is de discussie nog steeds gaande: tegelzetters, ouders, oud-tegelzetters vinden nogal wat van het vak! In positieve zin, maar er

zijn er ook die niet staan te juichen over hoe het gaat: ‘Een plakker is een stakker, een zetter doet het netter’, over de veranderende lijmtechnieken. Over de werkgevers, die ‘iedereen de branche uitgejaagd hebben’ tijdens de crisis. Over de hoogte van de beloning voor het vakwerk. Maar ook en vooral héél veel mensen die een jong familielid of een kennis getagd hebben: ‘Is tegelzetten niet iets voor jou?’ Mooi, en nu verder. Het meetpunt is: hoeveel leerlingen volgen momenteel een opleiding tegelzetten? Want DAAR stuurde de campagne op aan: meer VMBO-ers die voor tegelzetten als opleiding kiezen, mede onder invloed van het aanbod van die ‘vaste baan’ die we als branche in het vooruitzicht gesteld hebben! En – de keuzemodule Tegelzetten – ook een initiatief van BOVATIN! – is klaar, en kan voor het eerst(!) op het VMBO aangeboden worden.

www.kalysta.nl

Rocciose

Pirenei

Giura

Carpazi

Himalaya

Bijzonder mooi Kalysta is trendsetter in wanden vloertegels. ‘Bijzonder mooi’ betekent de naam. Want Kalysta voegt iets extra’s toe aan schoonheid. De tegels van dit merk hebben precies de uitstraling die uw interieur compleet maakt. Dat komt doordat wij samenwerken met trendwatchers, die deze tegels zorgvuldig hebben geselecteerd op kleur, maat en materiaal, maar ook op emotie, sfeer en beleving.

Het resultaat? Een collectie wanden vloertegels die feilloos aansluit bij uw thuisgevoel. Deze bijzonder mooie collectie heet Kalysta en is er voor iedereen die van bijzonder mooi houdt.

exclusive design

november 2018

‘Beschermd’, maar waartegen? Maar waar willen we eigenlijk tegen beschermd worden? Want het studentenaantal stijgt, we hebben onze Bouwmensen-praktijkopleidingen, er is volop vraag naar het tegelvak… Rozemarijn van Deelen van het M&ESV benoemt een aantal meetpunten. “Als ik naar de cijfers van 2017/2018 kijk, hebben jullie zo’n inderdaad 130 leerlingen op niveau 2, maar wel verspreid over 16 ROCopleidingen. In een paar provincies is er geen opleiding. Op 6 opleidingen zitten minder dan 5 tegelzetters, en soms zelfs maar 1. Jullie geven zelf aan dat er feitelijk maar een paar ‘echte’ tegelzet-docenten zijn, wat betekent dat op verschillende opleidingen het vak gegeven wordt door bijvoorbeeld timmervakdocenten. Ik gok bovendien dat op veel opleidingen waar maar 1 tegelzet-student is, deze student geheid richting een ander vak gedirigeerd wordt. De uitstroom is nog steeds te laag, wat dus betekent dat er op termijn steeds minder meters gemaakt worden.

“Ik gok bovendien dat op veel opleidingen waar maar 1 tegelzet-student is, deze student geheid richting een ander vak gedirigeerd wordt.” Er is geen landelijke afstemming tussen de docenten die tegelzetten geven, dus ik geef je op een briefje… Moet ik doorgaan? Nee, ik heb geen pasklare aanpak, die is er namelijk niet. Feit is – we zouden met elkaar, met de branche, kunnen onderzoeken of- en waar de schoen wringt, en wat er opgelost kan worden. Zo op het oog past de tegelbranche – wen er maar aan! – overigens wel degelijk binnen het profiel van de beschermde beroepen en opleidingen, en dat betekent dat er hoe dan ook werk te doen is.” Kwaliteit, kwantiteit of gewoon organisatie? Het is makkelijk gezegd: als je twee erg kleine opleidingen hebt, voeg je die gewoon samen.

Maar soms is dat de oplossing niet… Het gehele praktijkdeel in vier tot zes weken op 1 locatie in het land? Voor de goudsmeden en uurwerktechnici werkte een centraal gelegen opleiding goed, maar voor de tegelbranche geldt sowieso dat er in een aantal regio’s gewoon al goed draaiende praktijkopleidingen zijn… En geldt het spreekwoord ‘als het niet kapot is, moet je het niet willen repareren’. Maar in bijvoorbeeld Limburg – waar een enorme vraag is naar tegelzetters – is net een praktijkopleiding gestopt met het vak tegelzetten. Gaan er dan goede en gedreven praktijkbegeleiders tegelzetten voor de branche verloren? BOVATIN-secretaris en voorzitter van de Commissie Onderwijs Chris van Herpen deelt de zorg van de coördinator M&ESV: “Ik zou graag met jullie naar een oplossing zoeken. Ga maar na, ik krijg zeer diverse opmerkingen van onze lidbedrijven: soms vinden ze de leerlingen die ze aangeboden krijgen simpelweg onvoldoende opgeleid, maar daarmee is nog niet gezegd dat de opleidingen geen goed werk hebben gedaan: soms is het ook een kwestie van verwachtingen. En ik weet ook dat onze opleidingscentra soms hun leerlingen niet uitgeplaatst krijgen bij de bedrijven, omdat de bedrijven gewoon geen tijd hebben of kunnen maken om een student te begeleiden. Ik weet dus niet eens of we een kwaliteitsprobleem hebben, ik merk wel dat het landelijk gewoon onvoldoende georganiseerd is. Ik denk dus dat we sowieso eens met onze opleidingsinstituten over dit onderwerp om tafel moeten, en bovendien eens een bijeenkomst voor praktijkbegeleiders moeten organiseren. Ja, we nemen daarmee als BOVATIN weer heel wat hooi op onze schouders, maar – iemand moet het doen.” ■

Voor informatie: Scan de QR-code (u hebt geen zin om het lange webadres over te tikken…), klik één pagina naar rechts en zoek op tegelzetten. Dan heeft u het actuele overzicht van studenten!

Kees van Dongen (Stichting EDI)

november 2018

‘Hobbel je door of grijp je in?’ Ofwel: hoe zorg je voor een gezond bedrijf en gezonde medewerkers? Je bent een tegelzetbedrijf met één medewerker. Of 5. Of 20. De orderportefeuille ziet er eindelijk weer eens goed uit, je hebt geen langdurig zieke medewerkers, en iedereen is keihard aan het werk. OK, met een paar medewerkers gaat het wat minder. Pijntje hier, pijntje daar, probleempje privé. Met name de oudere heren. Een paar jongere medewerkers kijken niet meer zo blij als toen ze bij je begonnen, en je hebt relatief veel ziekmeldingen op maandagochtend. Maar hallo, de zaak draait eindelijk weer goed, moet je nou problemen gaan ZOEKEN? Anderzijds… lijm en tegels bestel je niet pas als ze op zijn. Kees van Dongen van Stichting EDI heeft van de Aannemersfederatie de opdracht om lidbedrijven te ondersteunen bij de duurzame inzetbaarheid van hun medewerkers. Kees doet dit overigens niet alleen, maar samen met een team van enthousiaste, gemotiveerde collega’s. ‘Duurzame inzetbaarheid’, maar in feite gaat het om het ondersteunen van jou als werkgever bij het werken aan een gezonde organisatie. Kees van Dongen: “Jij bent ondernemer, en je hebt plannen voor de komende jaren. Of misschien wil je gewoon zo doorgaan als het gaat. Jij weet wat je wilt doen, maar kan en wil je personeel mee in je ambities? Werken aan een gezonde organisatie kun je het best doen als het goed gaat, niet pas als je al met een hoog ziekteverzuim of andere personeelskwesties te maken hebt. Stichting EDI (Expertisecentrum Duurzame Inzetbaarheid) staat voor je klaar om jouw bedrijf, maar ook je medewerkers, letterlijk en figuurlijk gezond te maken en te houden. Heb je geen idee hoe en waar je moet beginnen? Nodig ons dan eens uit voor een gesprek! Daar zijn we voor…”

Bovatinfo

Wie is…? “Ik ben ooit als jurist begonnen,” vertelt Kees van Dongen, “Maar ik vond de menselijke kant van werk veel interessanter dan de juridische kant, dus ik heb me omgeschoold, ik ben opleidingen gaan volgen, en nu werk ik als gecertifieerd loopbaancoach. Wat dat inhoudt? Laat ik gewoon vertellen waar ik tegenaan loop… Veel mensen zetten zichzelf ‘vast’. Ze zijn ergens voor opgeleid, doen dat en blijven dat doen, 25 jaar lang, 40 jaar lang, tot aan hun pensioen. Gaat het goed, blijven ze gezond en vinden ze het leuk? Prima toch! Maar als ze het na 25 jaar of (veel) eerder niet leuk meer vinden, of ze kunnen om het fysieke redenen steeds minder goed, wat dan? Er is heel veel mogelijk, maar mensen

gunnen zich de tijd en de aandacht niet om daar eens vrijuit over na te denken. Niet goed voor de mens, en niet goed voor je bedrijf ook. Nou, van de tegelbranche weten we inmiddels dat dat werk, wanneer je het op de traditionele manier blijft doen, zwaar is en het maar de vraag is of je het tot je 67e volhoudt. Het vreemde is echter dat veel mensen dan toch, tegen beter weten in, dóór blijven gaan tot het echt niet meer gaat, en werkgevers ook… Werknemer richting WIA, werkgever diep in de kosten, daar wordt toch niemand beter of gelukkiger van? Nou, mijn job is het dus om werkgevers en werknemers te helpen bij het ontdekken van de mogelijkheden. En het liefst op tijd!”

TWEE ROUTES Variant 1 de medewerker onderneemt actie

Variant 2 de werkgever onderneemt actie

Aanleiding: PAGO of DIA-gesprek met adviseur VOLANDIS

EDI geeft op verzoek voorlichting binnen het bedrijf

Niets (want alles gaat prima) of doorverwijzing naar Stichting EDI:

…over bedrijfsvoering, DIA en de mogelijkheden

• Intake • Afspraak en vervolg: Loopbaanbegeleiding • Assessment • Loopbaanadvies • Financiering (mogelijke subsidies, adviseert EDI ook over)

Deelname medewerkers aan DIA, met mogelijk vervolg volgens Variant 1, incl. advies aan medewerker(s) en mogelijke vervolgstappen

Gesprek met werkgever en werknemer over vervolgstappen

Advies EDI

Opleiding/training/omscholing (NB inzet Individueel Budget!) richting nieuw werk

Advies aan werkgever over personele bedrijfsvoering (aandachtspunten, mogelijkheden, subsidies, enzovoorts)

november 2018

“Personeelsbeleid houdt niet op bij een jaarlijkse barbecue en een kerstpakket…” Voor de medewerker Stichting EDI is er dus ook voor de medewerker. Want vaak is een Duurzame Inzetbaarheids Analyse (DIA) of een Periodiek Arbeidsgezondkundig Onderzoek (PAGO) aanleiding voor een gesprek met Stichting EDI: de adviseur van Volandis verwijst door naar Stichting EDI. “En dan blijken er vaak veel meer mogelijkheden te zijn dan de medewerkers denken… Mensen zetten zichzelf onnodig ‘klem’ in onmogelijkheden, terwijl er zowel voor werkgever als werknemer heel veel mogelijk is. Wij brengen naar aanleiding van een eerste gesprek een advies uit, vaak met een subsidieadvies erbij, en dan is degene aan zet aan wie we het advies uitbrengen. Je kunt het vergelijken met dit tafelvoetbalspel: in feite breng ik met dat advies de bal terug in het spel. Jij kunt er vervolgens mee aan de slag – en

“Met mijn advies breng ik de bal terug in het spel… en blijk jij minder ‘vast’ te zitten dan je dacht!” het verschil met tafelvoetbal is dat je niet aan die stang hoeft te blijven hangen… Want jij hoeft je niet aan de beperkingen van tafelvoetbal te houden, je kunt het spel veranderen en je bedrijf of je carrière naar je hand zetten!”

Dus ook voor de werkgever! “Want ook jij als werkgever zit minder vast”, legt Van Dongen uit. “Ik kan hier een overzicht van mogelijkheden gaan geven, maar in feite lever ik het liefst maatwerk tijdens een adviesgesprek. Feit is: jij wil als ondernemer de continuïteit van je bedrijf waarborgen, personeelsbeleid is daar een onderdeel van: je wil uitval voorkomen, je wilt een goede en open communicatie in je bedrijf, je wilt de juiste medewerkers boeien en binden, en andere juist in beweging krijgen. Je

wilt een goede opbouw van je team, met daarbij een aantal ontwikkelingsmogelijkheden. De reden dat mijn collega’s en ik zoveel plezier hebben in ons werk, is dat wij jou kunnen laten zien wat er allemaal mogelijk is en jou in je werk of je bedrijf verder kunnen helpen… Hoe leuk is dat?” ■ Meer weten? www.stichtingedi.nl Email: info@stichtingedi.nl telefoon 0418 – 579 575

& ’s st a em om h T oek T

CERSAIE: nostalgie, mimicry en geprint handwerk! Het was drukke dan ooit dit jaar op het grootste keramiekbeurs ter wereld: CERSAIE, de beurs die ieder jaar opnieuw het Italiaanse Bologna een week lang verandert in het keramisch centrum van de wereld. De nieuwste keramische wonderen, nieuwe technieken, nieuwe formaten… ieder jaar schudt CERSAIE de tegelwereld weer een beetje op, of andersom. Nieuwe trends? Daar zie je ze. Ook als jij op zoek bent naar tegels die misschien niet het meest hippe nieuwe modedingetje zijn, maar gewoon een betaalbare tegel die de mode op één pas volgt, en waar jij een leuke marge op kunt maken – daar ontdek je ze. Als je iets NIET ziet op CERSAIE, dan zijn dat gladde 15x15 centimetertegels, in de kleur wit. Of in andere kleuren trouwens. Eigenlijk – Je ziet sowieso vrij weinig effen of sowieso gladde tegels dit jaar. Of het moeten de enorme ‘slabs’ dan wel mozaïektegeltjes zijn, maar die krijgen inmiddels ook altijd iets mee waarmee ze zich onderscheiden van het verleden. Ofwel: de crisis is voorbij, en dat zullen we weten ook.

Techniek en gevoel De nieuwe printen oventechnieken hebben inmiddels een nieuw hoogtepunt bereikt, en de keramische perfectie in (bio)mimicry (mooi scrabblewoord!), het nabootsen van de natuur, is inmiddels op een punt aangeland dat het verschil niet meer te zien en zelfs niet meer te voelen is. Je mist alleen nog maar de geur van het oorspronkelijke materiaal… Niet dat de concurrentie overigens stilzit: er zijn inmiddels al PVC- en laminaatproducten die even geloofwaardig tegels imiteren die hout nabootsen. Laminaat dat doet alsof het een tegel is die doet alsof hij van hout is dat doet alsof het van een scheepswrak afkomstig is… Bent u er nog? Het verschil merk je pas als je het een tijdje gebruikt…

Ook de grootformaat dunne plaatmaterialen (die wel wat dikker beginnen te worden) gaan mee in die trend: ze voelen echter aan, zien er geweldig uit, en hebben vaak ook nog technologie aan boord waarmee bacteriële verontreiniging aangepakt wordt. Waarbij komt dat voor het produceren van een tegel met een (ondiep) reliëf vroeger een kostbare persvorm per tegel gemaakt moest worden, terwijl reliëf nu al door de printer kan worden ‘meegeleverd’; tijdens het bakproces blijft het keurig overeind.

Tadelakt en Metro! Aangezien het kopen van tegels in het hogere segment (steeds korter daarop gevolgd door het midden- en lagere segment, trouwensâ&#x20AC;Ś) voor een belangrijk deel om esthetiek en gevoel gaat, doet de modernste tegel vaak een beroep op het nostalgische aspect van dat gevoel. Meest opvallend: de Metrotegel is behoorlijk terug. Diverse merken, diverse maten, en ook behoorlijk wilde interpretaties ervan, tot ronde vormen toe. Wel iets voor de fabrikanten om rekening mee te houden, want de subtiele facetranden van deze tegels moet je pers wel kunnen maken. Gokje: deze trend zet door. Met een paar bijzondere uitdagingen voor de tegelzetter, want a) hoe snijd je een metrotegel met een stevig 3D-verloop, en b) hoe snijd je ze zo dat het er ook om een hoek goed uitzietâ&#x20AC;Ś? Metrotegels waren gemaakt voor uitgestrekte stationswanden, niet voor een douchewandjeâ&#x20AC;Ś

Ook de olieachtige tadelakt-sferen doen het goed. En waar de geprinte patronen aanvankelijk een wedstrijd deden wie het scherpst kon printen, doen nu de printers vooral hun best om beverig handwerk te laten zien. Ofwel: de crisis heeft de ontwerpers flink op

Gereedschap en de zaken ‘onder de tegel’ De gereedschapsbouwers gaan strak mee met de grote formaten, het toenemende aandeel porsellanato en de tegels van 2, 3 centimeter dik. De zuignappen worden beter en slimmer, de draagtechnieken robuuster, en de levellingsystemen worden doorontwikkeld. Opvallend: had gereedschap tot en met vorig jaar een plaats in het buitengebied, nu staat men binnen. Net als de Italiaanse BOVATIN, ‘Assoposa’, trouwens. We gaan eens langs bij een aantal sfeermakers.

de punaise gezet, en dit jaar was echt het oogstjaar. Wat overigens wel betekende dat er minder ‘nieuwe fantasie’ op de bovenverdieping te zien was. Daar dit jaar geen tegels waarvan je zeker wist dat die de markt niet echt zouden halen, maar wel als inspiratie fungeerden. We zijn dit jaar verwend, en willen volgend jaar méér!

Rubi: slimme zuignappen en toch weer… Engbert Broekman is eindelijk even NIET bezig met de voorbereidingen van de Bouwbeurs… en staat het nu dan maar gewoon verschrikkelijk druk te hebben op de RUBI-stand. Nieuw gereedschap? Natuurlijk! RUBI presenteert er de nieuwe TX-tegelsnijder. “Vooral superhandig omdat de breekkracht ‘klikgewijs’ instelbaar is. Deze snijder heb je nodig voor de nieuwe dikkere tegels tot circa 2 centimeter; je stelt aan de hand van de dikte die breekkracht in!” De TQ-tegelsnijder is ook nieuw. “Een tegelsnijder met maar één – gekogellagerde! - rail, voor wie gaat voor precisie, en absoluut zicht op het snijwieltje wil hebben.

De draadloze RUBI-mixer is er nu in de E10-versie: meer power, en een borstelloze motor.

De TC 125-handzaagmachine (niet op de foto’s) past ook op de geleiderails van de RUBI Slimcutter voor grootformaten. Maar – we letten nu eenmaal op de gezondheid van de tegelzetter! – wij vonden de nieuwe zuignappen voor tegels met een grof oppervlak het meest interessant. Er zijn enkele en dubbele varianten, plus ook een variant met een grotere doorsnee. Vooral die. Waarom? Omdat deze zuignap een ‘ingebouwde waarschuwing’ heeft

Citta della Posa: ook voor architecten en ingenieurs! Bij de Citta della Posa, een samenwerking van de ‘Italliaanse BOVATIN’ Assoposa en een aantal tegelzet-docenten van de federatie van Tegelacademies EITA worden discussies gevoerd over plaatsingstechnieken. Wat een ontwikkeling sinds het eerste CERSAIE-bezoek van uw hoofdredacteur, toen er a) nauwelijks gereedschap en b) geen enkele demonstratie van tegeltechniek op de beurs te vinden was… Deze ‘beurs in een beurs’, ondersteund door fabrikanten Mapei, Raimondi, Fila en Cotto d’Este, behandelt

wanneer de druk te ver terugloopt, en dat is in het algemeen bij tegels met een grof profiel eerder aan de orde. Hoe werkt het: je trekt de zuignap met de pompknop luchtledig, en je gaat aan het werk. Loopt de druk te snel terug, dan gaat de pompknop naar buiten, en zie je een rode lijn. En moet je je bijpompen, of neerzetten. “Maar het oppervlak van de zuignappen is ook waar het om draait,” vindt de RUBI-manager. “Ondanks de opmars van siliconen gebruiken wij hier toch een flexibele rubber. Dat werkt het best. En, door de driedubbele rand sluit hij dus beter af! De nieuwe zuignappen passen gewoon op je bestaande tilsystemen, dus je kunt de oude zuignappen zó vervangen!” Gezien de opkomst van de steeds meer geprofileerde tegels – ook in de grootste formaten plaatmateriaal! – een belangrijke ontwikkeling.

volgens Silvia Rubbiani, Laura Forghieri en Assoposa-secretaris Mattias Manzotti de actualiteit van de tegelzetter: veiligheid, plaatsingstechnieken, veelvoorkomende problemen en onderwijs. “We mikken in deze en andere activiteiten ook op architecten en bouwkundig ingenieurs,”, verklaart de secretaris. We hebben hier een aantal seminars en demonstraties. De nadruk ligt op de grootformaat tegels, maar ook andere nieuwe ontwikkelingen komen aan de orde. En ja, we proberen hier natuurlijk ook tegelzetters te interesseren voor het Assoposa-lidmaatschap!” Opvallend: één dunplaat-tegel waarmee gedemonstreerd was - Gemanco Design - blijkt een kunstharsproduct !

Mapei: ‘ieder type tegelzetter zijn eigen productlijn!’ “Er bestaat niet maar één type tegelzetter!”, weet Mapei-salesmanager Nederland Wilco Bekkers. “Dus willen wij niet alleen een geschikte tegellijm-lijn aanbieden op basis van de tegels, maar ook een classificatie die aansluit bij de werelden waarin de verschillende tegelzetters werken. Een tegelzetter die vooral herstel- en renovatiewerk bij een woningcorporatie verricht, is geholpen met andere informatie dan een tegelzetter die in het hoogste segment actief is, zeer op de hoogte is van regels en voorschriften en met zeer exclusieve mozaïeken en dunne plaatmaterialen werkt. En ook klusbedrijven die af en toe tegelwerk verrichten willen we op maat van informatie en vervolgens lijmen voorzien. In onze communicatie zie je binnenkort dus vier ‘karakters’ die ieder een onderdeel van de markt vertegenwoordigen. Herkenbaar en handig!”

Voor keramiek en natuursteen in de tuin, op pleinen en dergelijke heeft men steeds hogere verwachtingen. Mapei speelt daar op in met een ‘urban’ systeemlijn, ofwel een serie systemen voor (luxe) buitenterreinen. Ook daar spelen de ondergronden en de (vaak grotere) voegbreedte een rol.

Mapei introduceert bovendien twee nieuwe lijmen: Keraquick Maxi S1, een cementaire lijm, geclassificeerd als C2FTS1 volgens de EN 12004-normen. Een snelle lijm voor keramiek, marmer en natuursteen, ook voor de grote en dikke tegels, geschikt voor diktes tot 15 millimeter. Vloeren die zijn geïnstalleerd met Keraquick Maxi S1 zijn 24 uur na installatie geschikt voor intensief gebruik. Nr. 2 is de Adesilex P9 Express, een cementgebonden lijm geclassificeerd als C2FE, biedt een snelle uitharding en is geschikt voor het installeren

van keramiek en steenmateriaal, evenals voor het repareren van vloeren in een commerciële omgeving die snel gebruiksklaar moeten zijn (vloeren zijn na vier uur beloopbaar en na 24 uur gebruiksklaar).

Julius van der Werf: Distributor Award 2018! Op de ‘Mapei-verdieping’ van CERSAIE kwamen we overigens ook Julius van der Werf’s commercieel directeur Rolf Haan (rechts) tegen, die door de directeur Nederland van Mapei, Paul Spee, nog eens hartelijk gefeliciteerd werd met ‘zijn’ Award. Op 25 september werd Tegelgroothandel Julius van der Werf namelijk door de Italiaanse tegelindustrie uitgeroepen tot de beste distributeur van Europa. Het betekende dubbel feest voor de groothandel, want op 1 oktober ging in Sneek de eerste paal in de grond voor een forse magazijnuitbreiding. We maakten tijdens de eerste NITA-middag al kennis met de enorme (en buitengewoon stabiele) werktafels en transportsystemen van Raimondi, bestemd voor de grootformaat ‘slabs’. “We bouwen voort op die formule,” legt de Raimondi-CEO uit: “de BM 180 is een uitschuifbare variant op de tafel die jij kent. Handig wanneer je weinig ruimte hebt, maar uitschuifbaar van 100 tot 150 centimeter, en te koppelen aan een tweede exemplaar voor de grootste tegels van dit moment…! De rubberen ‘Tile support Cylinders’ (niet op de foto, red.) koop je in een set van 20, en dienen om een grootformaat

Boevengilde actief bij Raimundi…! Op de Raimondi-stand bleek een prototype van de rubberen ‘washer’ behorend bij het RLS VITE-levellingsysteem gestolen te zijn. CEO Marco Raimondi, die samen met Benelux-executive Giorgo Curto op de stand aanwezig was, bleef er on-Italiaans rustig onder. “Jammer, want we hadden hem je graag laten zien…”, berustte Marco Raimondi in de ontstane situatie. “Maar je begrijpt wel dat dit voorval voor ons een bevestiging is van het feit dat er vraag naar dit product is…”, grapte hij vervolgens. Deze ‘washer’, ofwel rubberen beschermring zorgt dat het aandraai-levellingsysteem volkomen veilig is voor het tegeloppervlak; krassen zijn uitgesloten. Ook het RLS-levellingsysteem, dat met de welbekende wiggen werkt, heeft inmiddels een antikras-beschermplaatje.

tegel vrij maar wel stabiel op een BM 180-tafel te plaatsen, zodat je er gaten en zaagsneden in kunt maken zonder je tafel te beschadigen. En met het uitbreidbare TIP TOP klemsysteem kun je de XXL-tegels in een hoek verlijmen, waarbij je zicht houdt op alle randen. Ze zijn in alle richtingen verstelbaar! Tegels zijn, zolang ze nog niet verwerkt zijn, een delicaat product. Daar zijn we steeds meer van doordrongen geraakt, en we houden die ‘delicatesse’ bij de ontwikkeling van ons programma goed voor ogen!”

Ook bij Raimondi staat een verstelbare handzaagmachine op het programma. “De ‘POWER RAIZOR’ is een zowel droog als nat bruikbare zaagmachine dat iedere denkbare zaagsnede in hoeken van 45, 90 en 180 graden) kan maken. Het past vanzelfsprekend op het tot 460 centimeter uitbreidbare RAIZOR-snijsysteem, en is ofwel met een speciaal bevochtigingssysteem ofwel (standaard) met een stofzuig-afvoersysteem te gebruiken. Stofvrij werken, de gezondheid van de tegelzetter is een belangrijk aandachtspunt voor ons!” Ivan Raimondi, vader-van, en zelf tweede generatie Raimondi (rechts), was inmiddels ook gearriveerd. En wat is een mooiere foto van ‘de mannen van Raimondi’ dan één voor de kenmerkende tilsystemen…

Schlüter bouwt door… Ieder jaar weet Schlüter Systems toch weer met een aantal nieuwe elementen te verrassen. Zo zijn er nu keurige oplossingen voor kruisende ditalatiestrips. En de Liprotec-LEDverlichting laat een steeds mooier geïntegreerd beeld zien. Misschien niet zo verrassend, maar wel erg handig: Kerdi 200 (de polyethyleen-membraanmatten als contactafdichting) waren er eerst alleen in 100 centimeter breed, maar nu ook in 150 en 200 cm.

Agrob Buchtal De Duitse merkencombinatie Jasba/Agrob Buchtal pakt steeds meer uit als het om kleur en bijzondere prints gaat. In de beschrijving van de Afrika-geïnspireerde KIANO-serie, die met name natuurlijke klei-, metaal- , zand- en aardekleuren laat zien, bevindt zich ook een sigaarvormig element dat de vormen een onverwachte twist geeft. Leuk!

De 5x5 centimeter-tegeltjes van de FLORIS-serie lijken geperst, maar het 3D-oppervlak is niet het resultaat van een (dure) persvorm, maar van slimme moderne printtechniek. Het resultaat: subtiele filigrain-bloemmotieven met een leuk kleurverloop.

Een paar jaar geleden begon de PATTERN-serie als een mozaïektegeltje. Er bleek vraag naar een grotere variant, en dit jaar is PATTERN zelfs trendsetter op de beurs met de ‘tadelakt’-structuur van de ‘achtergrond-tegels’. En, zo tegenstrijdig als dat lijkt: betere printtechnieken, dus er kan geprint worden alsof er met een beverige hand is geschilderd. Bij elkaar een tegel waarmee een prettig pittoresk beeld kan worden geschapen.

De ‘DRY’serie is eigenlijk niet zo nieuw meer: op ons verslag van de Julius van der Werf-beurs lieten we ze al zien, net als de NOVA prefab-wasbak. De DRY-tegel is een vloertegel die ‘droog’ verlegd kan worden, speciaal op locaties (winkels, supermarkten) waar vaker van tegel gewisseld wordt. Zeer snel te plaatsen, maar a) wel met een speciale voeg en b) als de werkvloer niet perfect vlak is, kun je het vergeten. Maar – wel een speciaal product in de strijd tegen andere materialen, en – uitsluitend door een tegelzetter vakkundig te plaatsen.

Bisazza: de ‘geheime tuin’ Het glasmozaïek van het Italiaanse Bisazza is een begrip. Op CERSAIE pakte Bisazza uit met de ‘’Secret Garden’, een serie muuromvattende bloemmozaïeken van – mogen we chauvinistisch zijn? - onder andere de Nederlandse ontwerpers Kiki van Eijk en Marcel Wanders. Toch wel één van de meest memorabele stands van de beurs…

VISOFT: Pokémon GO achterna! VISOFT, wat kon er nou nog verbeterd worden aan de visualisatie-software? “Onze presentatiemodule, waarin jij dus met een VR-bril door je toekomstige woning kunt lopen, werkt nu ook zonder die lastige sensoren die je in de ruimte moest opstellen!”, legt VISOFT-agent voor Nederland Aad Hillenaar uit. “En bovendien kun je nu niet alleen per kamer om je heen kijken, je kunt er nu ook echt doorheen lopen, en vanuit iedere hoek checken of het ontwerp ‘werkt’.” Maar er is nog een primeur. Pokémon GO was een zeer hevige maar kortstondige hype, maar dat wil niet zeggen dat het kenmerkende augmented reality-karakter van dat

smartphonespel ook een kortstondige hype is. Voor wie Pokémon GO gemist heeft, of zich alleen de drukte kunnen herinneren van kinderen (en volwassenen…) die op straat iets met hun smartphone leken te vangen: Met VISOFT kun je nu met je Iphone sanitair-objecten of een nieuwe vloer aan je woonkamer toevoegen: je kijkt via je camera ‘door je telefoon’, en alleen jij ziet dat er (zie de foto) een wastafelmeubel in je kamer staat. Grappig, en dus? “Je kunt nu zonder dat je eerst een plattegrond in je systeem zet, zaken uitproberen: een door jou bedachte tegelvloer rolt zich uit ‘onder’ jouw meubels door. Je kunt vervolgens ‘renderen’ (de mooist mogelijke afbeelding maken), en VISOFT visualiseert wat jij wilt zien.” Wordt het niet té makkelijk allemaal…? Hillenaar: “Vergis je niet. Ontwerpen blijft een vak, ook met VISOFT. Ik zou het dan ook geweldig vinden wanneer showroommedewerkers niet alleen ‘het trucje’ zouden leren, maar ook zich verder verdiepen in hoe je nou een badkamer ontwerpt…” Iets om samen met onze NITA-academy op te zetten…? “Nou, dat lijkt me een goed idee!”

…En een presentatie van de BOVATIN-campagne bij de EUF De te geringe instroom is een Europees probleem. Dur werd er ook bij de Europese federatie van tegelbrancheorganisaties EUF al eerder gesproken over het per land optuigen van een campagne. BOVATIN had de campagne al achter de rug (en met effect), dus viel ondergetekende de eer te beurt om de drie filmpjes en vooral – de achtergronden van de campagne aan de brancheorganisaties te presenteren. Leuk! Nu even afwachten tot de variaties in de rest van Europa opduiken…

Cotto D’Este: Bij Cotto D’Este is het groot. Houtlook: niet van echt te onderscheiden. Het voelt zelfs als hout… En dat geldt ook voor de granietvarianten. Benieuwd wat er volgend jaar komt!

The Sound of Design Een speciale expositie is de ‘Sound of Design’ zaal. In de periode 1976 – 1983 werd ‘design’, wat tot dan toe iets voor een kleine avant-gardistische elite was, een lifestyle-fenomeen. Of eigenlijk, het woord ‘lifestyle’ werd een fenomeen. De designers van toen, die vaak een contract aangingen met een bepaalde fabrikant, lieten zich inspireren door de muziek uit die tijd bij het inrichten van een tiental kleine ruimten met videowalls. En zo kan het gebeuren dat Lemmy, Madness en Japan op scherm de ‘inspiratie’ zijn van een combinatie van objecten en keramiek. Waarbij (zie één van de foto’s) het niet te hopen is dat tuba’s uitgewisseld worden met urinoirs… Eigenlijk waren we ook benieuwd naar een experiment met geluid en

keramiek: ofwel een dance track op het geluid van een geluid van een tegelfabriek, ofwel een nieuw type tegelwand dat geluid dempt. “4th on the left!”, maar daar bleek – helaas – het dempende wandje alsnog van hout te zijn…

Kortom… Hoeveel CERSAIE kan een mens aan? De beurs is weer groter, de tegelbranche maakt steeds meer bijzondere producten… Als je niet oppast, mis je hele zalen. Wat niet zo gek is, want er zijn er zo’n 20. En sanitair slaan we meestal over. Wat niet helemaal terecht is, want een mooie tegel en mooi sanitair versterken elkaar natuurlijk, want niet de getegelde wand of vloer maar een badkamer of keuken is hét eindproduct. Volgend jaar sportschoenen mee. ■ www.cersaie.it

GEBERIT DOUCHEGOTEN CLEANLINE

EENVOUD IN SCHOONHEID

GE I D U O EENV LLATIE: INSTA ieksr b a f lie ngsfo racht i t h c i d b aange g i t a m

Klanten houden van douchegoten en monteurs houden van eenvoudige installaties. De nieuwe Geberit douchgoten CleanLine kunnen net zo eenvoudig geïnstalleerd worden als de bekende vloerput. Dankzij de dichtingsfolie – die fabrieksmatig is aangebracht – is de waterdichte afwerking van de goot veilig en betrouwbaar, wat het risico op lekkage tot een minimum beperkt. Eenvoudiger kan niet. www.geberit.nl/cleanline

november 2018

Geberit en NITA: ‘Water-dicht vertrouwen in doucheafvoeren!’ ‘Een douchegoot aanbrengen, ik ben toch geen installateur?’ Toch wel een geluid dat je in de tegelbranche af en toe hoort. Daarnaast: nu de traditionele douchebak toch een beetje uit beeld is, en iedere klant zijn badkamer drempelvrij wil, is het waterdicht maken van de badkamer een steeds belangrijker aandachtspunt van de tegelzetter. En dat waterdicht maken vergt kennis van hoe zo’n douchegoot precies aangebracht moet worden, en ook van de diverse lijm-waterdichtsystemen die er op de markt zijn. Zo’n 40 cursisten – een deel BOVATIN-leden, een deel bedrijven uit het bestand van Geberit – maakten tijd vrij, en hadden een prima ‘Middag van Geberit en NITA’!

Gezelligheid troef, maar ook informatief! NITA-leermeester Ton Borrenbergs en Geberit sales manager Robert Sikkenk hadden er duidelijk zin in. Sikkenk: “Ton heeft enerzijds zijn praktijkervaring als tegelzetter, anderzijds zijn kennis uit zijn werk in de Europese Technische Commissie en zijn expertise als schade-expert… Dus vullen NITA en Geberit elkaar hier perfect aan. Je merkt het ook aan de reacties: we zijn hier niet bezig met een verkooppraatje, we brengen hier vakkennis over!”

raimondispa.com

de meest compLete Lijn gereedscHappen voor groot formaat tegeLs

met ingang van vandaag staan we aan jouw kant

LeveLLing

positioneren

LeveLLing

HandeLing

snijden

nat en droog zagen

aankLoppen

november 2018

Ton: “Daarbij zijn we ook terdege ingegaan op de aard en het belang van de waterdichtingssystemen van de lijmfabrikanten. Prima dat vier fabrikanten bereid waren om hier hun systemen naast elkaar te zetten: zo konden we precies uitleggen wat de overeenkomsten en de verschillen zijn, en kan iedere vakman vervolgens zijn eigen keuze maken.” De evaluatieformulieren zijn ingevuld, en er staan al flink wat bedrijven op de wachtlijst voor deze training. In het voorjaar vindt u zeer waarschijnlijk een herhaling van deze middag op de Geberit- en NITA-sites! Ook de reacties van de deelnemers waren zeer positief. Opgevangen tijdens de rijsttafel (sommige NITA-tradities houden we er natuurlijk wel in…): “Verkoopverhalen horen we genoeg! Dat was het leuke van deze combinatie van een salesman en een vooraanstaand technisch adviseur die ook nog gewoon tegelzetter is… Hier hadden we echt wat aan.” 100% kans dat deze groep voortaan ‘gewoon’ goede waterdichte douchevloeren maakt, en daarin keurig douchegoten verwerkt! ■ Meer weten? www.geberit.nl (aanmelden voor de nieuwe cursus via www.geberit.nl/campagne/seminar-waterdichtvertrouwen-in-doucheafvoeren-2019) www.NITAcademy.eu

Perfect in systeem. &

Onverslaanbaar Het revolutionair betrouwbare ontkoppelingssysteem voor binnenshuis IndorTec©FLEXBONE is een ontkoppelingssysteem voor het leggen van keramische tegels en natuursteen op moeilijke ondergronden. Door de unieke, gepatenteerde botjesstructuur krijgt het systeem een zeer sterk, effectief en betrouwbaar “onderhuids geraamte” - vooral bij grootformaat tegels en intensief en zwaar belaste bedekkingen. Bovendien kan IndorTec©FLEXBONE snel en moeiteloos “met één spaanslag” worden uitvlakt, omdat de lijmmortel optimaal in de ruimten tussen de botjes wordt verdeeld.

Probeer het uit! | www.gutjahr.com/flexbone

„Met één spaanslag“ uitgevlakt! Snel en zonder moeite.

november 2018

Chris Beld nieuwe regiovoorzitter Oost + Noord-Nederland Iete Cremer nam onlangs al afscheid van het BOVATIN hoofdbestuur. En Chris Beld, van Tegelzetbedrijf Beld BV uit Albergen, nam op 1 oktober jongstleden ook de voorzittershamer van de BOVATIN-regio Oost + Noord-Nederland daadwerkelijk van hem over. Het BOVATIN hoofdbestuur nam met de nodige bloemen en wijn afscheid van Iete, en ook met de nodige complimenten voor hoe hij de afdeling Oost + Noord niet alleen een flink aantal jaren ‘bestierd’ heeft, maar ook een belangrijke rol heeft gespeeld in het versterken van het bestuur en het organiseren van de nodige activiteiten. Plus – de hoofdredacteur van dit blad kijkt met plezier terug op de samenwerking met Iete aan de lesstof voor Tegelzetten Niveau 2 en 3. Wij wensen Iete veel succes met het vervolg van zijn werk als tegelzet-aannemer! ■

EUF: eindelijk nieuwe website! De EUF deed het jarenlang met een website uit de ‘eerste generatie’. En ging, mede doordat het secretariaat zich in Duitsland bevond, door het leven als DIE EUROPÄISCHE UNION NATIONALER FLIESENFACHVERBÄNDE, wat toch vreemd is als Engels de internationale taal is. Onder Brits voorzitterschap is de website geheel up-to-date gebracht, en is er ook een knop ‘nieuws’ toegevoegd: informatie over normen, de vergaderingen van de Technische Commissie – één van de belangrijkste activiteiten van de EUF – en het project ‘Teach the Teacher’ is nu ook op de website te vinden. Plus – deze federatie van Europese tegelzettersbonden noemt zich voortaan THE EUROPEAN UNION OF NATIONAL TILE INSTALLER ASSOCIATIONS. Wat toch een stuk ‘Europeser’ klinkt. Overigens: wie de website écht in het Frans, Italiaans of Duits wil blijven lezen, kan de vertaalknop gebruiken. ■

www.eufgs.com

BAM! EN DOOR. CTA170 Poederlijm Extra snel. Je volgende klus wacht op je. Voor vrijwel alle ondergronden Zeer snel beloop- en belastbaar Geschikt voor verse cementdekvloeren Stofarm

Coba. Makkelijk zat

Voor extra snelle klussen

november 2018

Naar welke NITAmiddag(en) gaat u…? NITA begint een begrip te worden. Net als in België, waar in feite alle tegelzetters hun vak bijhouden, druk of niet. Al constateren we wel dat bedrijven met personeel hier achterblijven! Hieronder de lijst met trainingen voor de komende periode. En – houd de website in de gaten, want er kunnen ieder moment nieuwe trainingen bijkomen! En – hebt u een vraag of een idee voor een onderwerp? Of wilt u een speciale training op uw bedrijf? We horen het graag! • Donderdag 15 november ‘18: werken met mozaïek (inleiding) • Donderdag 22 november ‘18: ‘Nederlands tegelzetten’ voor niet-Nederlanders • Donderdag 29 november ‘18, Tegelzetterskennis voor show-roommedewerkers • 4 zaterdagen jan/feb 2019! Instroomtraining tegelzetten voor 18+ • Voorjaar 2019 - Tegels, Tuinen & Terrassen’ • Belangstellingsregistratie zomer 2019 - ‘familievakantie’ mozaïek in Italië! U kunt zich opgeven via de website: www.nitacademy.eu ■

Innovatie is

wanneer comfort reeds bij de installatie begint. www.bekotec-therm.nl/schlueter-ditra-heat-e.aspx

NIEUW: Nu ook met wandtemperatuurregeling!

Schlüter®-DITRA-HEAT-E Het innovatieve systeem voor elektrische vloertemperatuurregeling verwarmt niet alleen snel en efficiënt, maar ook precies daar waar u het nodig heeft. En - dankzij de ontkoppeling met de bewezen DITRA-technologie - ook geschikt voor kritische ondergronden. Handig voor de installateur; de verwarmingskabels kunnen gewoon tussen de noppen geklikt worden. Snel en eenvoudig.

Schlüter ®-DITRA-HEAT-E. Vertrouw alleen op het origineel.

www.schlueter-systems.nl

collectie AKAZIA

De drievoudige werking van HT Met HT bewerkte keramische tegels van AGROB BUCHTAL zorgen voor een optimale leef- en werkomgeving. Bovendien sparen zij het milieu én uw portemonnee. • antibacterieel werken; • een gezonde, schone en frisse leefomgeving creëren; • en bijzonder makkelijk zijn schoon te maken. Nieuwsgierig hoe HT precies werkt? Kijk dan op www.clean-air-ceramics.com

www.jasba.de www.agrob-buchtal.de

november 2018

De nieuwe Metro-tegels! District: gefacetteerde tegels van Agrob Buchtal De nieuwe collectie ‘District’ van Agrob Buchtal is geïnspireerd op de typische tegelbekledingen van de metrostations in grote steden zoals Parijs en Londen. De speciale kenmerken van deze zogenaamde “Metro-tegel” zijn glanzende glazuren en afgeschuinde randen aan alle zijden; dit om op deze manier reflecties te creëren die de slechte lichtomstandigheden in de meeste van de ondergrondse stations op dat moment verbeterden. Deze onderscheidende soort tegels is altijd erg populair geweest bij liefhebbers van industriële stijlen. Agrob Buchtal interpreteert dit onderwerp nu op een eigentijdse manier, met moderne formaten en kleuren.

Metro, maar dan anders… De herinterpretatie van de metro-tegel heeft geresulteerd in een meer elegante uitstraling van de doorgaans zeer sobere industriële stijl. Precies gedefinieerde tinten met grote diepte maken zowel opvallende als discrete oplossingen mogelijk. Met District in het bijzondere formaat van 5x10 centimeter worden zelfs kleinere oppervlakten visuele hoogtepunten en blikvangers, terwijl het formaat van 10 x 25 centimeters in feite voorbestemd is voor ruimere oppervlakken. Met een eenvoudige verwerking is ook gerekend door de kleinere variant van de Districttegel thermoplastisch voor te verlijmen op geprefabriceerde vellen van 31,6 x 31,6 centimeter.

Toe te passen in… De gehele collectie kan ook onder water worden gebruikt (zwembaden, bubbelbaden) of in permanent natte ruimtes, zoals douchecabines). Zelfs een creatieve ontwerp van buitenruimtes is hiermee mogelijk, omdat District is gemaakt van geglazuurd steengoed en dus vorstbestendig is. District is ontwikkeld voor exclusieve architectonische oplossingen in openbare ruimtes. Maar ook andere toepassingsgebieden zoals bakkerijen, kantoorgebouwen, sanitaire ruimtes, kantines, decoratieve wanden of foyers liggen voor de hand. Het kleurengamma omvat acht kleuren: van diep zwart, rood en groen tot neutraal wit, grijs en blauw tot zacht beige en mint.

Innovatieve coating ‘’HT’ District is al af fabriek voorzien van de HT-coating (‘Hydrophilic Tile’). Deze innovatieve oplossing is gebaseerd op het effect van licht en zorgt ervoor dat de tegels extreem gemakkelijk te reinigen zijn. Bovendien hebben ze een antibacterieel effect zonder dat er chemische producten gebruikt worden. De coating voorkomt ook ongewenste geuren en luchtverontreinigende stoffen. ■ Meer informatie: www.agrob-buchtal.de

| SCHĂ&#x2013;NOX new H - egaliseermiddelen e op d s n o 9 oek 201 z s e r B u 1 wbe D14 d Bou n a t 7/ S Ha l

| Een nieuw tijdperk begint nu! | De voordelen van spanningsarme gips-egaliseermiddelen gecombineerd met de snelle droging van cementaire systemen.

Laagdiktes van 3 tot 20 mm Na 6 uur bekleedbaar Laagdiktes van 1 tot 10 mm Na 6 uur bekleedbaar

| www.schoenox.nl |

Laagdiktes van 3 tot 50 mm Na 48 uur bekleedbaar

november 2018

Redactionele bijdrage SIKA DEUTSCHLAND GmbH ©Ruud Stam 2018

Hechting van gresporcellanatotegels Het verwijderen van een gres-porcellanatotegel (verder: grestegel) uit een bestaand tegelwerk is gelukkig geen dagelijks werk, maar kan soms niet worden voorkomen. In bepaalde gevallen kom je dan voor verrassingen te staan. Na één slag met de beitel laat de tegel al los, en kijk je naar een “schone” tegelrugzijde en een prachtig lijmrillenpatroon op de ondergrond. Dit is aanleiding om je direct af te vragen wat er aan de hand is! Heb je de verkeerde lijmkam gebruikt, is de lijm niet goed of is er iets met de ondergrond niet in orde? Kortom: grote twijfel. Tijd voor een nadere beschouwing. Door de zeer dichte samenstelling van een grestegel is een wateropname van slechts 0,03% mogelijk. Dit is nog minder dan het vocht op je handen. Een dergelijke minieme wateropname heeft dus direct gevolgen voor de verlijming. Het water uit de lijm kan in principe alleen in de ondergrond opgenomen en in de mortel afgebonden worden; de rugzijde van de tegel moet het grotendeels doen met de kleefkracht van hoogwaardige kunststoffen. Bij een ‘normale’ keramische tegel is er bij het afbeitelen meestal sprake van een breuk in de ondergrond of in het lijmbed. Deze cohesiebreuk geeft het vertrouwen dat er in ieder geval sprake is geweest van een goede verlijming. Bij het “schoon” loskomen van een grestegel is juist sprake van een adhesiebreuk en dat kan bij de klant de nodige vragen oproepen. Enige uitleg is dan noodzakelijk.

Sowieso: anders testen! Het is in ieder geval raadzaam om de klant te uit te leggen dat het breukbeeld na verwijdering van een grestegel, met alleen een hamer en beitel als gereedschap, niet representatief is. Dat beeld hangt namelijk vooral samen de slaghoek en de slagkracht die wordt toegepast bij de verwijdering. En die zijn voor iedereen anders! Feitelijk komt hiervoor slechts een Heriontest (een bekende test ter bepaling van de hechttreksterkte waarbij gebruik gemaakt wordt van hydraulische cylinders, red.) in aanmerking. Als mogelijke aanvulling kan hierbij ook nog een test ter bepaling van de afschuifsterkte worden gebruikt.

Grootformaat grestegels worden (als het goed is, altijd!) ‘buttering floating’ verlijmd: ze worden van een contactlaag op de rugzijde voorzien waardoor een vrijwel volledige verlijming van de tegel wordt bereikt. Maar zelfs dan kan het zijn dat bij verwijdering een “schone” rugzijde te zien valt. In vrijwel alle gevallen zal de lijm of ondergrond ‘zachter’ zijn dan de grestegel. En daardoor ontstaat er al snel een verkeerd beeld van de verkregen hechting. Er blijft hoe dan ook sprake van een gladde breuk tussen de lijm en tegelrugzijde. En zo sta je op het verkeerde been.

Buigkrachten beter opvangen met S2-lijmen Wat is dan de oplossing? De meest gangbare poederlijm voor het verlijmen van grestegels is een zogenaamde S1-lijm. Deze staat voor een buigbaarheid van 2,5 mm, waardoor er ‘krachten’ (die onthechting kunnen bevorderen) uit de ondergrond of (loop/mechanische) belasting kunnen worden opgevangen. Bijvoorbeeld SCHÖNOX Q6, SCHÖNOX Q8 of SCHÖNOX Q9. Om de aanhechting met de tegelrugzijde te kunnen verbeteren is het raadzaam om de toepassing van een zgn. S2-lijm te overwegen. Bij voorbeeld SCHÖNOX Q12. Deze kwaliteit poederlijmen zijn buigbaar tot 5 mm en houden veel langer stand tegen de hierboven genoemde krachten. Bij de productie van deze lijmen worden andere, hoogwaardigere kunststoffen ingezet welke de verlijming met ‘hechtonvriendelijke’ grestegels kunnen verbeteren. Al of niet met toevoeging van vezels vormen deze lijmen op dit moment de meest krachtige verbindingen tussen de ondergrond en grestegel.

BEZOEK ONS OP DE BOUWBEURS 2019! 04 t/m 08 feb 2019 Â· Standnummer: 07BV.D104 PRODUCTKENMERKEN - Professioneel nivelleringssysteem - Voor tegels vanaf 60cm - Garandeert een vlak oppervlak. Voorkomt 'strijklicht' - Speciale breekvoet: hoge trekkracht en probleemloze verwijdering

PRAKTISCHE INFORMATIE - Beschikbare diktes: 1mm / 1,5mm / 2mm en 3mm - Verschillende hoogtes tot 20 mm - Verpakkingen tot 2400 stuks - Startkit bestaande uit 100 clips, 100 keggen en 1 tang

www.rubi.com

november 2018

Renovatie van tegelwerk in badkamers Bij het vervangen van tegelwerk in badkamers komt heel wat kijken. De oude tegels moeten geheel of gedeeltelijk worden verwijderd en het is altijd maar de vraag wat er ónder die oude tegels tevoorschijn komt. Soms weet je bijna zeker wat je kunt verwachten, maar in veel gevallen moeten we ons noodgedwongen laten verrassen. Het maakt ook een groot verschil of het een badkamer in de sociale woningbouwsector betreft of bijvoorbeeld een badkamer uit het luxe segment. In het eerste geval zal de woningbouwvereniging de nodige eisen stelt aan de maximale renovatietijd, de toe te passen materialen en de kosten daarvan. Daar wordt doorgaans veel voor weinig geld gevraagd terwijl de mogelijkheden in het luxe segment beduidend groter zijn. Vooralsnog staan we altijd voor uitdagingen. Dat geeft niet, want we zijn eigenlijk niet anders gewend.

Start We starten in de kale, gesloopte badkamer waarvan het nieuwe leidingwerk en aansluitingen al zijn aangebracht. Op de vloer komt een nieuwe zand/cementdekvloer waarbij het soms zinvol is om deze in een ‘sneldrogende’ versie aan te brengen. Kost weliswaar wat meer geld, maar de droging schiet wel lekker op. De wand moeten opnieuw worden uitgevlakt want de resten van het oude zetwerk hebben in geen geval de gewenste vlakheid. In beide gevallen is extra aandacht gewenst voor het grondig verwijderen van scheidende lagen op vloeren muurvlakken. Losse, oude delen vormen nu eenmaal geen stabiele ondergrond voor nieuwe lagen. Daarna volgt een geschikte voorstrijk- of gronderingslaag om de hechting te verbeteren en de zuigkracht van de oude ondergrond te verminderen. Hierna kan een cementaire mortel in de gewenste laagdikte worden aangebracht. Ook hier bieden sneldrogende en standvaste mortels een uitkomst en als we het ons nog makkelijker willen maken kunnen we ook nog lichtgewicht producten toepassen.

Smeert net zo makkelijk en spaart de armen of schouders! Voor de kosten hoef je het in ieder geval niet te laten. Als de vloer nu ook nog droog is kunnen we beginnen. De vraag is alleen: waarmee gaan we beginnen?

Afdichten, hoe? Gaan we nu wél of niet een kimband als hoekafdichting plaatsen of kiezen we voor een volledig afdichting onder het tegelwerk in de gehele ruimte? Of sluiten we een compromis met onszelf en besluiten we dat het afdichten van de douchehoek wel voldoende zal zijn? Het antwoord is eigenlijk simpel: dat hangt af van de wensen, eisen en financiële mogelijkheden van de opdrachtgever. Als hij/zij vooraf goed naar je heeft geluisterd zal deze begrijpen dat een goede afdichting onder het tegelwerk gewoon een “must” is. We kunnen dus in de offertefase al een heleboel adviseren en de klant mentaal voorbereiden op hetgeen dat komen gaat.

De wet… De noodzaak voor een afdichting onder tegelwerk is in Nederland echter (nog) vrijblijvend terwijl in bijvoorbeeld Duitsland de afdichtingsnorm gewoon ‘wet’ is. Het is daar niet de vraag óf er een afdichting moet worden toegepast, maar wélke. En die moet dan ook nog passen op de desbetreffende vlakken. Zo wordt voor een douchehoek een andere afdichting toegepast dan bij een wastafel. Het staat allemaal keurig beschreven in de kakelverse DIN 18534. In deze, dwingend voorgeschreven, Duitse norm staat exact beschreven waar en wat voor soort afdichtingen in een badkamer moeten worden toegepast. Op de ene muur of vloer is een afdichting op dispersiebasis voorgeschreven en op een ander vlak weer een materiaal op een cementaire basis. En soms is het aanbrengen van waterdichte banen nodig.

wedi banken en nissen inclusief bevestigingstechniek wedi biedt ontelbare mogelĳkheden om het comfort in uw badkamer te verhogen. Bĳvoorbeeld met prachtige designbanken en praktische nissen. Dankzĳ het modulaire ontwerp zĳn ze bĳzonder gemakkelĳk te verwerken en kunnen ze veilig worden geïnstalleerd met behulp 5

van de juiste wediafdichting en bevestigingstechnologie. Het resultaat: een mooie en 100 % waterdichte badkamer met comfortabele zit- en opbergruimtes.

2 4

3 Gebruikte producten 1

Fundo Riolito neo  het inloopdouche-element met dicht bĳ de wand liggende goot

wedi bouwplaten  als vrĳstaande stabiele scheidingswand en voor het bekleden van wanden

wedi Sanoasa zitbank 4  recht, vrĳdragend

wedi Tools dichtingsmanchet  voor het afdichten van de buisverbinding

wedi Sanwell nissen  voor extra legvakken in douche en badkamer

wedi Tools afdichtband voor badkuipen  voor het veilige afdichten van badkuipen en douchebakken

www.wedi.eu

november 2018

Hier is geen discussie mogelijk over de vraag ‘of het wel nodig is’, nee: het móet! Punt! Maar in Nederland is het allemaal nog niet zover en hier kunnen we het prijspeil van een te renoveren badkamer nog prima beïnvloeden Géén afdichting aanbrengen is nu ook weer zo kaal, dus volstaan we meestal gewoon met wat pasta en kimband in de douchehoeken. Inderdaad: horizontaal en verticaal.

Lijmkeuze Laten we eens aannemen dat dit laatste het geval is en we nu kunnen beginnen met het aanbrengen van het nieuwe tegelwerk. Dan rijst de vraag wat voor soort tegellijm hier het beste in aanmerking komt. We kunnen het onszelf makkelijk maken door voor een kant-en-klare pastalijm te kiezen, maar deze kent wel een specifiek toepassingsgebied. Of we kunnen kiezen voor een poederlijm waarvan de inzetbaarheid zich uitstrekt tot vloeren wandtoepassingen waarbij de aanwezigheid van een vloerverwarming de tegellijm koud laat. De consistentie van deze poederlijmen zijn makkelijk instelbaar door aanpassing van de waterhoeveelheid. Ook in dit geval is het tegenwoordig mogelijk om van een zgn. Light-lijm gebruik te maken. Met minder zakken in de wagen toch dezelfde vierkante meters kunnen maken spreekt zeker tot de verbeelding. Het stofarme karakter van de lijm draagt tevens bij aan een schonere werkomgeving. Het afvoegen met hoogwaardige, cementaire voegmortels maakt het tegelwerk bijna compleet.

Afkitten met een elastische, waterdichte voeg op siliconenbasis is dan de laatste handeling. De kleur van de kit kan worden afgestemd op de gekozen cementaire voegkleur of anders is er altijd nog een middenweg in de vorm van een transparant grijze (trijs) kitvoeg. ■

Kijk voor SCHÖNOX productoplossingen op www.schoenox.nl Ruud Stam – Product Service Nederland, Sika Deutschland GmbH, Merk: SCHÖNOX

Voor meer informatie kijk op

tegelgroep.nl

Tegelgroep Nederland biedt een compleet pakket van producten en diensten voor elk denkbare toepassing met tegels. Voor zowel binnen als buiten.

Elk denkbare toepassing, zowel binnen als buiten

Technologische & esthetische ontwikkelingen, kwaliteit, duurzaamheid en service staan altijd voorop. Met een ijzersterke reputatie op het gebied van logistieke performance, succesvolle innovaties en intensieve samenwerkingen.

Tegelgroep Nederland: partner van en voor Bovatin.

IJzersterke logistieke performance

Intensieve samenwerkingen Tegelgroep Nederland. Postbus 19 6674 ZG Herveld. T. +31(0) 488 470 600 F. +31(0) 488 470 601 info@tegelgroep.nl www.tegelgroep.nl

november 2018

Gezellige Bouw Compleet Hardenberg! Leuk om kort na CERSAIE ook eens in de regio Oost een beurs ‘flitsgewijs’ (want die middag was ook de Geberit/Nita-training…) te bezoeken. Bouw Compleet Hardenberg is zo’n beurs waar vertegenwoordigers van allerlei fabrikanten en merken elkaar en hun klanten in de regio ontmoeten. En waar niet alleen vaklieden, maar ook een flink aantal oud-vaklieden en bewoners van de regio komen kijken wat er in de bouw gebeurt. BOVATIN en NITA hadden, ondanks het feit dat de Bouwbeurs ook al in aantocht is, besloten om in samenspraak met de Hardenbergse beursorganisatie ‘klein’ aan de beurs deel te nemen.

Onder andere zagen we stands van Bostik, DURAL, Ardex, Coba en Bouwmensen. Henk Klop, van fijnstofbestrijder Klop Innovations’ – producent van onder andere de Airbo – stond er natuurlijk ook. Volandis hield er samen met Savantis op gezette tijden een ‘Pubquiz’ over gezond blijven en met plezier werken. Gerard Reus, die de honneurs voor NITA en BOVATIN waarnam, had al aardig wat visitekaartjes verzameld. “Mogelijke nieuwe leden, maar ook vertegenwoordigers van opleidingscentra waar toch ook tegelzetters blijken worden opgeleid! We hebben onlangs met de vertegenwoordigers van de Bouwmensen-SPT’s afgesproken dat we de instructeurs van die tegelzetopleidingen binnenkort gaan uitnodigen, via NITA. Goed om te weten dat de ‘witte vlekken’ beter bezet zijn dan we wisten – maar dan moeten we ook met die opleidingen de inhoud van de lesstof en de kennisbehoefte van de branche goed afstemmen!” En, toch leuk: waarschijnlijk overheen gekeken op CERSAIE, maar gezien in Hardenberg: de DURABASE FGT, een zeer stijve wapenings- en ontkoppelingsmat, die zowel de scheurstabiliteit als de stijfheid van kritische ondergronden verbeterd. Slim product! En dat gold ook voor het complete IndorTECtherm-E elektrisch vloerverwarminssysteem van Gutjahr. Komt u het binnenkort op de Bouwbeurs bekijken? ■

Snelle opmeting met ViSmart Probeer het zelf op visoft.nl/ViSmart

De ViSmart app is ook gratis te downloaden in de Google Play en iTunes App Store De complete oplossing voor de tegel- en sanitair professional met ViSoft Software

www.visoft.nl

november 2018

GLAZZ-panelen: glas als wandafwerking! Even op bezoek bij de ‘concurrent’… of is het extra business voor de tegelzetter…? Glas in een blad voor de tegelbranche…? Ja. Het systeem is al eens in het blad voorbijgekomen, als innovatief product in het kader van ‘een badkamer in 1 dag’, één van de methoden die in het kader van het project ‘Stroomversnelling’ bij de woningcorporaties de concurrentie aanging met tegels. En? De eerste geluiden binnen de tegelbranche waren afwachtend. ‘Wat als de huurders hun toiletrolhoudertjes zelf gaan ophangen, en een boormachine pakken?’ Inmiddels zijn de stofwolken rond de glasplaten enigszins opgetrokken, en zijn de GLAZZpanelensystemen voor bepaalde tegelzetbedrijven misschien juist een slim extra product. Steinfort-directeur Gerlof Reijneker legt uit hoe een tegelzetbedrijf met behulp van GLAZZpanelen niet alleen zijn marktaandeel kan versterken, maar ook zijn team van medewerkers slim zou kunnen opbouwen. En productmanager Wilco Fennema (rechts op de foto) leidt ons rond in de wereld van GLAZZpanelen

100 jaar actief De glaspanelen als wandafwerking mogen dan relatief nieuw zijn, het moederbedrijf van GLAZZpanelen, Steinfort Glas BV, bewerkt in het Friese Franeker al dik 100 jaar vlakglas. “De vraag naar keukenachterwanden, wandbekleding voor badkamers, scheidingswanden, en ook naar glas als buitengevelafwerking is al jaren aan het toenemen!”, legt Reijneker uit. “Wij maken glasmaatwerk in serie, al is het ook mogelijk om exclusieve maatwerkproducten te leveren. Maar dat is meer het terrein van onze webshop Glazz.nl. GLAZZpanelen is gespecialiseerd in het grote werk!”

GLAZZpanelen plaatsen en leren tegelzetten! Tegelzetten vereist vakmanschap. Vakmanschap verwerf je met de jaren. Gerlof Reijneker – zakenman en uitvinder – constateerde dat er enerzijds in de markt van de woningcorporaties

vraag was naar snelle renovatiesystemen voor badkamers, en anderzijds dat er een tekort was aan tegelzetters. Hij kijkt even mee door de bril van tegelzetbedrijven: “Wie een paar rechterhanden heeft, leert dit in één keer. Het is meer assembleren dan dat het nu echt een specialisme is… Dus stel: je hebt een tegelzetbedrijf. Je wilt groeien, en je bent op zoek naar ervaren tegelzetters, maar hebt niet echt tijd om ze op te leiden. Zou het niet mooi zijn als jij gewoon op zoek kunt naar jongens met twee rechterhanden, en die een carrière kunt bieden in je bedrijf? Je laat ze, met een korte training, eerst GLAZZpanelen plaatsen, en tegelijkertijd leid je ze in de loop der tijd op tot

Bovatinfo

tegelzetter. Je zou het zelfs kunnen combineren met een gesubsidieerde arbeidsplaats, we zijn momenteel in gesprek met een sociale werkplaats voor een aantal GLAZZ-monteurs… Want we vinden dat we ook een maatschappelijke rol hebben als bedrijf. Daarnaast zullen sommige klanten geïnteresseerd zijn in een combinatie van GLAZZpanelen en tegels. Nou, dat kun jij dan bieden!” Als iets te eenvoudig lijkt om waar te zijn, dan is het dat meestal ook. Hoe eenvoudig is GLAZZpanelen nou echt? “Onder degenen die GLAZZpanelen plaatsen zijn mensen die in het verleden als leraar of bakker werkten. Echt, het is eenvoudig werk, ook al ziet het eindresultaat er geweldig uit…! Kijk, we hebben opdrachtgevers als BAM en Dura Vermeer… die wil jij toch ook als klant? De praktijk is nu: die grote bouwbedrijven bellen hun vaste onderaannemer, en die blijkt dan nog geen ervaring met GLAZZpanelen te hebben. Wij op onze beurt werken eraan om zo veel mogelijk bedrijven met een beetje training in staat te stellen om met GLAZZpanelen te werken.”

‘Echt, het is eenvoudig werk, ook al ziet het eindresultaat er geweldig uit…!’ “Alles wat lastig is, is al voorbereid!” “Jullie kennen het: in een groot renovatieproject lopen alle vaklieden - de stukadoor, de elektricien, de loodgieter, enzovoorts – elkaar in de weg. Je werkt meestal maar 75% effectief, en dat is vervelend én kostbaar. Voor de bewoner is GLAZZ een groot voordeel, want die heeft én minder én minder lang ‘vreemd volk over de vloer’… Je bent in twee dagen klaar, en je kunt al na een dag weer in je badkamer! Plus, je hebt geen sloopwerk… Daarbij zorgen

november 2018

we dat alles zoveel mogelijk voorbewerkt of zelfs voorgemonteerd is: stopcontacten, leidingen, schakelaars, alles. Ook de gaten voor de wastafels zijn voorgeboord. Dus die consument hoeft echt niet meer te boren! Daarnaast heeft iedere bouwmarkt een assortiment met haakjes, opbergbakjes, WCrolhouders en ander materiaal dat geplakt kan worden. Getest en wel: dat zit gegarandeerd vast, én het is verwijderbaar. Kortom – we hebben overal oplossingen voor… We hebben in onze praktijk trouwens maar drie keer een gebroken ruit gehad. En drie keer had de installateur hem gebroken…”

We hebben in onze praktijk trouwens maar drie keer een gebroken ruit gehad. En drie keer had de installateur hem gebroken…’ Geen cursus, maar gewoon de eerste keer mee… “Monteren doe je middels een schroefverbinding op een achterwand. Als de achterwand stevig is, houden onze pluggen natuurlijk prima. In ‘pluggenland’ is voor iedere ondergrond iets te koop… De verbinding met de glasplaat gaat door middel van lijmen kitverbinding op een soort ‘schotel’. Daar kan ook hoegenaamd niets misgaan, want die verbinding hebben we natuurlijk terdege getest. We houden vanzelfsprekend scherp rekening met uitzettingscoëfficiënten, dus het schaderisico is gewoon minimaal. Kijk, als je lichte gipswandjes tegenkomt, dan hang je daar natuurlijk geen glasplaten aan, dan tref je extra maatregelen. Dan neemt een GLAZZ-monteur even contact met ons op, en hebben we een oplossing. Zeker weten.” Maatwerk staat of valt met goed inmeten. Dus moet je kennis hebben van de moderne digitale inmeettechnieken, toch? En het assembleren is natuurlijk ook precisiewerk. Hoe lang duurt de cursus? De

W U E

Sopro Simpel Nivelleer FS 15® plus

Nu tot 150 mm laagdikte egaliseren. › Vloeit naadloos in elkaar over door lange verwerkbaarheid › Optimale verloop-eigenschappen door superplastificeerder › Na 2 - 3 uur beloopbaar en te betegelen met keramiek

Verkoop Sopro Nederland BV Kruyderlaan 21a · 3431 BM Nieuwegein Telefoon +31 (0) 30 60 50 214 · Telefax +31 (0) 30 60 50 896 · www.soprobv.nl

De Betere Bouwchemie

november 2018

GLAZZ-directeur glimlacht even. “Cursus, cursus… Als een bedrijf dat wil, komen we het vooraf voordoen en uitleggen. Maar in de praktijk gaat de eerste keer één van onze mensen mee: van opmeten tot plaatsen. En daarna is die medewerker van jou een volleerd GLAZZ-monteur…! Wat dat opmeten betreft: we zijn gestopt met dat 3D-scannen. Dat kostte sowieso € 125,- per badkamer, want iedere badkamer is anders. Nee, we zijn gewoon terug bij de rolmaat. Je meet 10 standaardwoningen op, en dan neem je de kleinste maat. We hebben een zodanig systeem dat we 5 centimeter speling kunnen opvangen, en ook afwijkende posities van ramen en deuren – mits niet te gek – kunnen we gewoon verwerken. De raamkoof wordt voorgelijmd en ‘inschuifbaar’ aangeleverd, en de positie bepaal je ter plekke. Nee, je hebt niet ineens een veel kleinere badkamer… Het scheelt in de praktijk zo weinig… Maar de enorme verschillen van ‘standaard’ jaren ’30-woningen, met hun kleine toiletjes, die kunnen we niet aan. Ook daar zijn we eerlijk in.” Eén hotelketen heeft vanwege GLAZZpanelen zijn Technische Dienst een andere rol kunnen geven. “De TD-ers hebben met GLAZZpanelen minder reparatiewerk, dus ze kunnen zonder overlast voor de omliggende kamers, per deel van het hotel een aantal badkamers renoveren. Leuker werk, want ze maken iets moois!

Kitloos! Er kwam natuurlijk ook vraag naar vloeren, als onderdeel van de badkamer. “En we wilden geen kit. Kit heeft de noodlottige gewoonte om vlekken te maken, er komt bovendien altijd vuil in jouw nog natte kitrand, en eigenlijk sta je dan al weer meteen op achterstand. Bewoner teleurgesteld, klachtenlijn, herstelrondje, enzovoorts. Dus werken we kitloos. En natuurlijk kregen we ook vraag naar vloeren. Over die vloer: ik zal je onze experimenten met metaal en glas besparen, maar we hebben nu een prefab vloer op een basis van hout, met volledig waterdichte opstaande randen en een meegegoten afvoer. Eén nadeel: je vloer gaat 3 centimeter omhoog, maar dat heb je met een gewone renovatie ook… De glaswanden hangen dus open en wel in de douchebak. Het voordeel? Je hebt geen last van opgesloten vocht achter het glas, want daarachter is sprake van ventilatie. De ervaringen? Een woningcorporatie als Portaal (Utrecht en omgeving) is fan. En de bewoners, getuige de enquêtes vijf jaar na de renovatie, zijn dat ook.”

HÃ©t expertisecentrum voor wand-/vloertegels en tegellijmen. Integer, onafhankelijk, objectief onderzoek en advies. ISO 17025 geaccrediteerd.

60 JAAR ERVARING

STOOTVASTHEID

HAARSCHEURBESTANDHEID

STROEFHEID/ANTISLIPEIGENSCHAPPEN

VLAKHEID

Wij helpen u graag verder. 026 3845600, info@tcki.nl www.tcki.nl

november 2018

De Steinfort-fabriek De fabriekshallen waar GLAZZpanelen gefabriceerd en voorbereid wordt, beslaat met gemak een voetbalveld of vier. Productmanager Wilco Fennema laat zien hoe van onbewerkte glasplaten een maatwerkproduct wordt gemaakt. “De glasplaten komen als grote, breekbare platen het bedrijf binnen, en worden eerst op maat gesneden. Ja, daar komen wel mensen aan te pas, maar vrijwel uitsluitend achter bedieningspanelen! Vervolgens worden ronde hoeken gemaakt en de randen gezoet, waarna er met computergestuurde freestechniek eventueel gaten en uitsparingen voor elektra, leidingen en wasbakken worden gemaakt. Vervolgens zijn onze enorme printers aan de beurt: daarmee wordt keramisch materiaal op de achterkant van de platen geprint. In de hardingsoven worden de glasplaten gehard, wat wil zeggen dat ze enerzijds veel sterker worden, en anderzijds: áls ze onverhoopt toch mochten breken, vallen ze in kleine stukjes uit elkaar. In feite creëren we een versterkende spanning binnen het glas, doordat de buitenkant van het glas sneller koelt dan de binnenkant.” Met de printtechnieken is – net als bij tegels – inmiddels werkelijk alles mogelijk: doorschijnende prints, iedere denkbare kleur, uitvergrote foto’s en grafische voorstellingen. “Aansluitpunten voor water en elektra worden voorgemonteerd. Dat scheelt op de bouwlocatie enorm veel tijd!”, vervolgt de productmanager. “ En zoals je kunt zien in de doorsnede een elektrische verwarmingsmat geeft zijn warmte prima door via de glasplaten! Nee, wat je in de opstelling tussen de platen ziet, zijn geen verticale kitranden… Er wordt een voorgevormde tape tussen de platen aangebracht die ze keurig waterdicht verbindt zodra je ze tegen elkaar aanschuift. Maar zo’n taperand heb je dus niet tussen douchevloer en -wand, want die staan niet met elkaar in verbinding!”

Kortom… De mannen van Steinfort Glas zijn benieuwd hoe u tegen GLAZZpane-len aankijkt. En natuurlijk ook of u er wat in ziet om met dit ‘extra’ product in zee te gaan. U bent van harte welkom! ■

www.glazzpanelen.nl

Ontdek Murals Fuse Mosa.

Murals Fuse tovert architecturale oppervlakken om in levendige kunstwerken. De dynamische en interactieve serie stelt de ruimtelijke ervaring van de gebruiker centraal. De speelse tegels zijn zo ontworpen dat het lijkt alsof hun uiterlijk, afhankelijk van de perceptie van de gebruiker, steeds subtiel verandert. Dankzij deze bijzondere transformerende eigenschap gaan Fusetegels in ieder gekozen patroon en ontwerp naadloos en flexibel op in hun omgeving. mosa.com/murals

november 2018

Mosa verwelkomt CEO Frank Spikker Frank Spikker is sinds 1 augustus de nieuwe CEO van de Nederlandse producent van keramische tegels Royal Mosa Maastricht. Opgeleid aan de Universiteit van Nijmegen (Internationale marketing), startte Spikker zijn carrière bij Philips Lighting, waar hij tot 2011 verschillende posities in het Marketing & General management vervulde. Nadien was hij Group CEO bij Halo Creative & Design Ltd. De kersverse MOSA-CEO stelt geweldig trots te zijn dit mooie bedrijf met rijke historie te mogen leiden. En het bestuur van BOVATIN ziet uit naar de voortzetting van een uitstekende samenwerking met Mosa! ■

www.mosa.nl

Kees Machielse algemeen directeur 4PLUS Het bestuur van 4PLUS in Born (waaronder ook de BPGbouwmarkten behoren) heeft Kees Machielse (52) aangesteld als algemeen directeur. Machielse volgt John Kannekens op, die de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt en daarmee 13,5 jaar leiding over de organisatie afsluit. Machielse rondt zijn werkzaamheden bij zijn huidige werkgever af en start bij 4PLUS op 1 september aanstaande. Kees Machielse heeft zijn sporen verdiend met diverse bestuurlijke functies in de uitvoerende bouw, de toeleverende bouwindustrie alsook in de bouwmaterialenhandel. Zijn ervaring heeft hij opgebouwd vanaf begin jaren ’90. Sinds 2012 is hij als algemeen directeur verbonden aan het gerenommeerde Gebr. Bodegraven uit Nieuwkoop. Voorzitter van het bestuur van 4PLUS, Jan van den Heuvel: “We zijn verheugd dat we een geschikte opvolger van John Kannekens hebben gevonden. Met Kees Machielse staat er straks een energieke, ervaren kracht aan het roer van 4PLUS.” ■

www.4plus.com

november 2018

Afbouw

akdag 2019

Zien en gezien worden op AfbouwVakdag 2019 De AfbouwVakdag wordt op 4 april 2019 dé dag waar een groot aantal producenten, (toe)leveranciers en dienstverleners hun nieuwste technieken, apparatuur, diensten en producten presenteren. Allemaal tijdens één overkoepelend evenement voor de complete afbouw: Stukadoren, Natuursteen, Tegels, Vloeren & Terrazzo en Plafond- & Wandmontage. Het wordt een bruisende vakbeurs en netwerkdag, waar volop ruimte is om kennis op te doen en uit te wisselen.

Utrecht! Het evenement vindt plaats in de Werkspoorkathedraal te Utrecht, een unieke industriële locatie. Speciaal voor alle bezoekers van de AfbouwVakdag bouwt de Nederlandse Ondernemersvereniging voor Afbouwbedrijven (NOA) deze locatie om tot een futuristische bouwplaats. De fabriekshal wordt geheel in ‘afbouwthema’ gestyled. Elk vakgebied Stukadoren, Natuursteen, Tegels, Vloeren & Terrazzo, Plafond- & Wandmontage en Diensten krijgt een eigen expertisewijk. Zo kunt u op 4 april heel overzichtelijk alle noviteiten, productontwikkelingen, machines en diensten gepresenteerd zien om uw werk makkelijker, mooier en interessanter te maken. Ook komen er korte, technisch inhoudelijke lezingen en is er een buitenterrein met groot materieel, machinerie en mobiele installaties.

In het hart van de vakbeurs, te midden van alle expertisewijken, komt een sfeervol plein met foodtrucks en ‘terrasjes’. Zo wordt netwerken gezellig en gemakkelijk. Exposanten en bezoekers uit alle vakgebieden kunnen over en weer informatie uitwisselen en elkaars kennis en kunde benutten. Zien en gezien worden, daar draait het 4 april (ook) om. Voor alle ondernemers, directieleden en kaderpersoneel is het raadzaam om deze AfbouwVakdag te bezoeken; je ziet er noviteiten en marktontwikkelingen én wordt gezien zodat je jouw netwerk kunt vergroten. BOVATIN heeft sinds enkele jaren een samenwerking met NOA, En daarom zijn ook BOVATIN-leden van harte welkom! ■ Voor informatie: Exposanten en bezoekers vinden uitgebreide informatie op www.afbouwvakdag.nl

NIEUW

Maak kennis met het

Stucco Pakket VOORBEHANDELEN - VULLEN - REPAREREN UITVLAKKEN EN EGALISEREN - GEREEDSCHAPPEN

www.bostik.nl

infoNL@bostik.com

november 2018

Bostik presenteert compleet nieuw Stucco pakket Bostik heeft een nieuw assortiment onder de naam “Stucco” ontwikkeld. Hiermee biedt Bostik nu een totaaloplossing voor de stukadoors, tegelzetters, bouwen klusbedrijven ten behoeve van zowel renovatie als nieuwbouw. Het nieuwe Bostik Stucco assortiment bestaat uit voorbehandelingsmiddelen, vul- en reparatieproducten en uitvlak- en egalisatiemortels.

…voor wanden en plafonds Om een hoogwaardige hechting te garanderen heeft Bostik enkele primers geselecteerd voor poreuze zuigende ondergronden en niet-poreuze ondergronden. Voor het repareren en/of vullen van naden, schroefgaten en oneffenheden heeft Bostik de Stucco Pasterboard filler en de Stucco Filler Finish in het assortiment. Om vervolgens muren en/of plafonds mooi uit te vlakken of te egaliseren biedt het Bostik Stucco pakket enkele verschillende producten voor het pleisterwerk en raapwerk. Voor de grovere en dikkere laag heeft Bostik de Stucco W-140 en voor de fijnere afwerking kan gekozen worden tussen de Stucco W-26 (een witte, met kunsthars verrijkte wandegaline), de Stucco W-105 (fijnkorrelige en cementgebonden) en de Stucco W-110 (een witte pleistermassa op basis van kunsthars gemodificeerd witcement). Na deze afwerklaag kan de wand of muur eventueel nog geschilderd, behangen of betegeld worden. Tot slot zijn nog enkele hulpmiddelen en gereedschappen beschikbaar, zoals een maatbeker, mengkuip, spackmes, spaan en troffel waarmee de hele klus geklaard kan worden. ■ Voor meer informatie: www.bostik.nl, zoeken op ‘stucco’

De nieuwe 3-componenten epoxyhars voeg- en lijmmortel

codex X-Fusion Zeer licht verwerkbaar Eenvoudig afwasbaar Verkrijgbaar in diverse kleuren 19 0 2 s r u e BouwB erbij !

n j i z j i W | Stand D091 Hal 7

codex | A brand of Uzin Utz Group Uzin Utz Nederland bv Postbus 33 | 7480 AA Haaksbergen Bouwstraat 18 | 7483 PA Haaksbergen Telefoon +31 53 5737373 E-mail codex.nl@uzin-utz.com Internet www.codex-x.nl

november 2018

Uzin Utz steunt het Leontienhuis Op zaterdag 15 september organiseerde Uzin Utz Nederland (voorheen Unipro, bekend van het lijmmerk Codex) een sportief evenement op Sportcentrum Papendal. Samen sportief bezig zijn met je klant en daarmee een bijdrage leveren aan het Leontienhuis voor mensen met een eetstoornis, daar draaide het om op 15 september.

Van de vloer naar de top Ongeveer 100 relaties van Uzin Utz Nederland verschenen goedgemutst op het Arnhemse Papendal. Nadat de gasten hun wielerkleding in ontvangst hadden genomen, vertelde Leontien van Moorsel over haar eigen eetstoornis. In de tijd dat zij Anorexia had, heeft zij zich letterlijk van de vloer naar de top gewerkt. En dat deden de relaties van Uzin Utz ook op 15 september! Er waren 2 activiteiten: een indoor Spinning Clinic en een leuke wielrentocht over de Arnhemse Posbank. Allemaal onder leiding van Leontien van Moorsel, Erik Breukink en Michael Zijlaard van het Roompot-team. Na afloop van het sportieve programma was het tijd voor een hapje en een drankje en konden de gasten een donatie doen. Hiermee hebben wij een bedrag 15.000 Euro voor het Leontienhuis bij elkaar verzameld.

Over het Leontienhuis Het Leontienhuis is een inloophuis voor mensen met een eetstoornis zoals Anorexia of Boulimia. Vanuit haar eigen ervaring richtte Leontien van Moorsel het Leontienhuis op. In een huiselijke omgeving gaan mensen met een eetstoornis samen met ervaringsdeskundige vrijwilligers de strijd aan met deze ziekte.

Uzin Utz Nederland en goede doelen Na jarenlang met Alpe d’HuZes het KWF gesteund te hebben, heeft Uzin Utz Nederland er in 2018 ervoor gekozen om het Leontienhuis een steuntje in de rug te geven. Naast het leveren van een financiële bijdrage probeert Uzin Utz Nederland op deze wijze bekendheid te creëren voor eetstoornissen, want hiervoor is nog steeds veel onbegrip.

Over Uzin Utz Nederland bv Uzin Utz Nederland bv (voorheen Unipro) levert met de merken Uzin, Wolff, Pallmann, Arturo en Codex alles voor het leggen, onderhouden en renoveren van alle soorten vloeren. Uzin Utz Nederland is gevestigd in Haaksbergen en maakt deel uit van de internationaal opererende, beursgenoteerde organisatie, de Uzin Utz Group uit Duitsland. Dit is nog steeds een familiebedrijf, gekenmerkt door “Grundlichkeit” en een warme, persoonlijke bedrijfscultuur. Uzin Utz Nederland heeft bij de bouw van haar bedrijfspand haar visie op duurzaamheid vertaald naar een praktische manier van bouwen en produceren. Hierdoor worden de meeste producten van Uzin Utz Nederland, geproduceerd in de “groenste” fabriek van Nederland. Bij Uzin Utz Nederland werken 120 medewerkers. ■

www.codex-x.nl

UNIVERSELE CEMENTGEBONDEN STUCMORTEL

W U IE

NU AL FAVORIET!

PE verpakking 20 kg

Voor tegelzetters, stukadoors, aannemers en klusbedrijven - Flexibel, vezelversterkt en cementgebonden - Voor wanden binnen- en buitenshuis - Laagdiktes van 1 tot 30 mm - Na 6-12 uur klaar voor afwerking - Handmatig en verspuitbaar aan te brengen - Hoog rendement met 1,2 kg p/mm p/mÂ˛ - Verwerkingstijd ca. 40 min.

november 2018

KIWITZ NACHTBEZORGING Vergeet je wel eens om tijdens ‘normale’ werktijden je bestelling voor de volgende dag te plaatsen? Of zijn er last-minute wijzigingen in je planning voor de volgende dag? Ben je liever productief bezig in plaats van het verspillen van tijd aan het ophalen van de materialen die je elke dag nodig hebt? Bovendien: Files en vertragingen maken het er niet prettiger op. Wil je af van onnodig (grote) voorraden van allerhande bouwstoffen en in plaats daarvan snel en betrouwbaar beleverd worden met wat je daadwerkelijk morgen nodig hebt? DAN ZIJN KIWITZ NACHTBEZORGINGEN EEN OPLOSSING VOOR JOU! ■ Check www.kiwitz.nl

KIWITZ INTRODUCEERT NIEUWE KIWITZ KIT Kiwitz introduceert in oktober 2018 een nieuwe kit in diverse kleuren: KIWITZ KTN 350. KIWITZ KTN 350 is een kleurechte, in 11 kleuren verkrijgbare, neutraal uithardende siliconenkit. Deze is geschikt voor het afdichten van dilatatie- en aansluitvoegen in sanitaire ruimten, aan beton- en schuimbeton prefab-elementen. Tevens als afdichting van naden langs kozijnen, aansluitvoegen aan ramen en deuren van hout, metaal en kunststof, dubbelglas in houten ramen, profielglas, aan gevels, metaalbouwconstructies en voor het afkitten van glaselementen. KIWITZ KTN 350 is zeer goed bestand tegen UV, veroudering en weersinvloeden. Het product is MEKO-vrij, hetgeen inhoudt dat er bij het drogen van deze kit geen MEKO (een mogelijk carcinogene stof) vrijkomt. ■

www.kiwitz.nl

WIJ HECHTEN WAARDE AAN ELKE KLUS

WWW.OMNICOL.EU

november 2018

VERZEKERINGSDIENST

Welke risico’s loopt een tegelzetter dagelijks? Een lekkage, een hevige brand of een klant die u aansprakelijk stelt voor een klus… De kans is groot dat u hier ooit mee te maken krijgt. Als gepassioneerd tegelzetter maakt u zich liever niet druk om zulke risico’s. U denkt liever na over manieren om nieuwe klanten aan te trekken en over hoe u een mooi eindresultaat voor de klant kunt realiseren. Daarom is er de BOVATIN Verzekeringsdienst, speciaal voor ondernemers in de tegelzetbranche. Wij zorgen ervoor dat u goed verzekerd bent, zodat u onbezorgd kunt ondernemen. Maar bij iedere professionele tegelzetter kan wel eens iets fout gaan. Er kan iets beschadigd raken of er kan lekkage ontstaan tijdens een klus. Dit zijn risico’s die niet voor andere beroepen gelden. De adviseurs van de BOVATIN Verzekeringsdienst spreken dagelijks met tegelzetters en begrijpen wat de uitdagingen, vraagstukken en risico’s zijn waar u mee te maken krijgt.

Alle voordelen op een rij Kennis van de branche Bij BOVATIN Verzekeringsdienst hoeft u niet uit te leggen tegen welke uitdagingen u aanloopt. Vragen hoe u uzelf daar-

tegen – en tegen andere typische risico’s – verzekert beantwoorden wij dagelijks!

Exclusief voor BOVATIN-leden De BOVATIN Verzekeringsdienst is alleen en speciaal voor BOVATIN-leden. Omdat we een grote groep tegelzetters vertegenwoordigen, kunnen we groot inkopen. Dat betekent extra voordeel voor u! Voor iedere tegelzetter een verzekeringsoplossing Laat u adviseren door onze deskundige adviseurs over de verzekeringen die het beste bij uw tegelzettersbedrijf passen. Zodat u onbezorgd kunt ondernemen!

Vragen of advies Wilt u weten welke verzekeringen het beste bij uw situatie passen? Neem dan contact op met één van onze specialisten. T: 010 288 49 90 E: info@bovatinverzekeringsdienst.nl ■

Maak kennis met dé groothandel in tegels! Ruim 18.500 m 2 eigen opslagcapaciteit Direct uit voorraad leverbaar Nieuwste trends uit o.a. Spanje en Italië Ruim 2000 m 2 showroom met wanden vloertegels in Sneek en Groningen

Lorentzstraat 19 Sneek • Diamantlaan 2 Groningen

www.juliusvdwerf.nl

november 2018

KOMO keurmerk voor tegelzetbedrijven Het KOMOkeurmerk Het KOMO keurmerk: Al meer dan 50 jaar hét kwaliteits-keurmerk in de bouw. KOMO staat voor een onafhankelijk getoetste kwaliteit, op basis van objectieve maatstaven. Het keurmerk maakt tijdrovende controle-trajecten bij de vergunningverlening en op de bouwplaats overbodig. Uw klanten kunnen er blindelings op vertrouwen dat uw processen en producten voldoen aan het Bouwbesluit en aan specifieke kwaliteits-, prestatie- en veiligheidseisen die de marktpartijen stellen. Creëer ook meerwaarde voor uw diensten samen met SKG-IKOB! Het KOMO-procescertificaat Het KOMO-procescertificaat garandeert een correcte montage van producten en wordt afgegeven aan montagebedrijven met bewezen deskundigheid en montagekwaliteit. Het certificaat geeft vooraf

zekerheid over de te leveren kwaliteit. Procescertificaten ondersteunen bij de directievoering van een bouwwerk en reduceren de faalkosten door het voorkomen van fouten tijdens het proces. SKG-IKOB toetst bedrijven In samenwerking met o.a. de BOVATIN is de Beoordelingrichtlijn 1017 ‘Het aanbrengen van tegelwerk’ en de Uitvoeringsrichtlijn 35-101 ‘Het aanbrengen van wanden vloertegelwerk in reguliere toepassing’ ontwikkeld. In de BRL en de URL staan alle eisen die gelden voor het KOMO-keurmerk. U kunt het certificaat aanvragen bij SKG-IKOB Certificatie. Er is een korting voor de combinatie met ISO 9001-, MVO- of VCA*certificering. Voor meer informatie: Voor meer informatie kunt u mailen met info@skgikob.nl of via 088-2440100.

Gecertificeerde erkende bedrijven van het KOMO keurmerk Noord holland

noord brabant

Limburg

SVK Tegelwerken BV Ivoorstraat 5 1812 RE Alkmaar www.svktegelwerken.nl

Mutsaars BV Tegelzetbedrijf Kempenlandstraat 17a 5262 GK Vught www.mutsaarsbv.nl

Wijen Tegelhandel & Tegelzetbedrijf BV Pannenweg 100 6031 RK Nederweert www.wijentegels.nl

Groot Afbouwbedrijf BV Postbus 104 1130 AC Volendam www.grootafbouw.nl TGL-Tegeltino BV Eendrachtstraat 8 1531 DV Wormer www.tgl.nl

Ontdek het nieuwe goud!

VRAAG EEN GR ATIS VERPA KKING AAN VIA ON DERST AANDE LINK!

www.weber-beamix.nl/goud

november 2018

Ik ben geen tegelzetter, maar… In deze kwartaalcolumn graaft Remus Aussen, de hoofdredacteur van BOVATINfo, wat in het vak van de tegelzetter. Hebt u een onderwerp waar hij eens in mag graven? Mail het naar redactie@bovatin.nl! Ook als u op deze column wilt reageren, natuurlijk.

De tegelbranche is een bijzondere branche. Met een bijzondere brancheorganisatie. En dat zeg ik als niet-tegelzetter met enige trots. Omdat ik mij na de nodige jaren realiseer dat ik op zo’n CERSAIE best veel bekenden tegenkom, die altijd wat nieuws te melden hebben. Soms zelfs naar aanleiding van een wild idee dat we vorig jaar hadden, en nu realiteit is. Een goede tegelzetter werkt netjes, maar schakelt snel. We lopen er dan ook wel eens tegen aan dat sommige zaken ehhh… erg netjes gaan. Meestal dan niet snel genoeg naar onze zin: als het aan het BOVATIN-bestuur (en vooral aan Chris) had gelegen, was hij desnoods zelf al op het VMBO die keuzedelen gaan geven. Maar, wat ‘langzaam groeit, staat als een huis’ zegt Gerard in zijn voorwoord, dus dat houden we onszelf dan maar voor. En soms mag het gelukkig snel. ‘Wij’ wijzen er al sinds de eerste marktverkenning van het Economisch Instituut van de Bouw op dat er - vuistregel – 120 nieuwe tegelzetters per jaar nodig zijn. Crisis of geen crisis. Dat zijn er sinds de crisis inmiddels heel wat meer: met 150 komen we in de buurt. Ik kan, als projecttrekker van de ‘Kies Tegelzetten-campagne’ nauwelijks wachten tot de nieuwe instroomcijfers bekend zijn…! Heeft het gewerkt…? Tsja, 870.000 clicks zeggen toch wel wat… En al die telefoontjes ook… Ik kijk steeds bij SBB of ze de nieuwe cijfers al hebben. Ook al omdat we duidelijk ‘Europese voorlopers’ waren: Tijdens CERSAIE – waar ik altijd met een camera in één hand, mijn blocnote in mijn andere en mijn pen in (zal die eerste hand wel weer zijn) rondloop – was Bob Howard, voorzitter

van de EUF, tijdens de borrel na aankomst meteen enthousiast, en hij besloot dat onze commercials tijdens de ‘Boardmeeting’ gedraaid gingen worden. Via de immer actieve secretaris, Kay Porter – die na jaren van onveranderlijkheid EINDELIJK een moderne website heeft gebouwd – werd het geregeld, en ik had zelfs de ruimte om te vertellen WAAROM die filmpjes er uitzien zoals ze er uitzien. En ook al hoop ik natuurlijk dat ik er voor een paar van die landen ook wat mag maken – ik zou het al er mooi vinden als we die landen hebben kunnen inspireren… Mijn meest bijzondere ervaring op CERSAIE? De kennismaking met de 2017/2018 Master & Mistress of the ‘Worshipful Company of Tylers and Bricklayers’ van de City of London. Nee, dat is geen brancheorganisatie of gilde. Ook al bestaat hij sinds 1416, en volgens Koninklijke Charter sinds 1568. Het komt in de buurt van een ‘genootschap’ met vérstrekkende traditionele bevoegdheden: zo wordt er geen Sheriff of Lord Mayor in The City benoemd zonder instemming van de Liverymen. En ja, zijdelings betekenen ze ook nog het nodige voor de tegelzetters en hun brancheorganisatie TTA. Mooi dat er zo’n traditie bestaat, die ook nu nog betekenis heeft, en, voor het aanzien van het vak, wat jammer dat wij zo’n traditie niet hebben. Of hadden we die, en is hij verdwenen? Meer in een volgende BOVATINfo! ■ Reageren? redactie@BOVATIN.nl

Bovatinfo

Secretariaat Secretariaat BOVATIN Postbus 310, 3900 AH Veenendaal Bezoekadres: Nieuweweg 229, Veenendaal tel. 0318 – 547 366 e-mail: bovatin@bovatin.nl website: www.bovatin.nl

Nuttige info voor BOVATINleden

Hoofdbestuur

Afdelingssecretariaten

Ledenadvies

Voorzitter: G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp tel. (072) 511 08 99 mob. 06-22916752 fax (072) 564 70 52 e-mail: voorzitter@bovatin.nl

Noord-Holland K. Scholten Westerwerf 2, 1911 JA Uitgeest tel. 0251-319101 e-mail noordholland@bovatin.nl

Secretariaat BOVATTIN tel.: 0318 – 547 366 e-mail bovatin@bovatin.nl Voorlichting op gebied van onder andere: • Algemene wet en regelgeving (waaronder arbeidsrecht en aansprakelijkheden) • sociale verzekeringen • CAO bepalingen waaronder lonen en overige verplichtingen • Arbo – wetgeving. Arbo-catalogus en A(BRIE) • Juridische zaken • Belastingzaken • Scholing en cursussen • Bedrijfstakspecifieke aangelegenheden • Techniek • Marketing

Secretaris/penningmeester (a.i.): C.H. (Chris) van Herpen Het Erp 9, 5388 CN Nistelrode tel. (0412) 61 16 29 mob. 06-52654912 e-mail secretaris@bovatin.nl Bestuursleden: C.(Chris) Beld Eenhuisstraat 8 7665 PZ Albergen telefoon 0546 441971 e.mail info@tegelspecialist.nl G. (Gijs) Hilhorst Wiebachstraat 28, 6466 NG Kerkrade tel. (045) 544 45 42 fax (045) 544 09 73 e-mail g.p.w.hilhorst@hilhorst.nl R.(Robert) Hurkmans Floreffestraat 100, 5711 AE Someren tel. 0493 494 505 e-mail R.Hurkmans@tegelhandelloomans.nl T. (Tom) Sterkman Ivoorstraat 5, 1812 RE Alkmaar T. 072-5183222 e-mail: t.sterkman@svktegelwerken.nl Juridisch adviseur: Mr. T. Zanen Beukendreef 11, B-2920, Kalmhout België tel. (0032) 36853187 fax (0032) 36853186 e-mail juridischadvies@bovatin.nl mob. 06-20616770 Informatie betreffende keuringscommissie: Secretariaat BOVATIN Postbus 310, 3900 AH Veenendaal Bezoekadres: Nieuweweg 229, Veenendaal tel. 0318 – 547 366

Midden- en West-Nederland P. Verlaan Valkenburgerlaan 14, 2771 DA Boskoop tel. (0172) 21 60 84 fax (0172) 21 04 61 mob. 06-53281208 e-mail middenenwestnederland@bovatin.nl Oost- en Noord-Nederland G.C. Cremer Europaweg 28, 7742 PH Coevorden tel. (0524) 22 15 96 e-mail oostennoorddnederland@bovatin.nl Zuid-Nederland P. de Jong Cambreur 8, 5171 SJ Kaatsheuvel tel. (0416) 27 33 29 bovatin.afd.zuid@ziggo.nl Redactie BOVATINfo Hoofdredactie en nieuws diversen Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen tel. (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail redactie@bovatin.nl Mededelingen Hoofdbestuur G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp tel. (072) 511 08 99 e-mail: voorzitter@bovatin.nl Techniek-Materialen-Gereedschappen A.M.F.J. (Ton) Borrenbergs Sjeng Vaasstraat 7, 6031HE Nederweert tel. (0495) 63 40 95 mob. 06 - 234 42 186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl Advertenties Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen, tel. (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail: advertenties@bovatin.nl

BOVATIN/Technisch advies Kort telefonisch advies: kosteloos Tarief € 70,- per uur. Algemene technische adviezen en specifieke projectadviezen • Tegels • Lijmen • Hulpmiddelen-materialen • Verwerkingsmethoden tel. (0495) 634 095 mob. 06 – 234 42 186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl Adviseur: A.F.M.J. Borrenbergs BOVATIN/BJD Advies Tarief € 75,- per uur. Incasso: no cure no pay (zonder geschil) via tel: (00) 32 36 85 31 87 (tussen 20.00 uur en 22.00 uur) fax: (00) 32 36 85 31 86 Mob. 06-20616770 e-mail: juridischadvies@bovatin.nl Juridische Advisering en Procesvertegenwoordiging (ook bemiddeling advocaat): • Arbeidsrecht • Contractenrecht • Incasso • Huurkwesties • Soc. Verzekeringen • Subsidies • Vergunningen • Leasing • Productaansprakelijkheid • Juridische Doorlichting

Voor bouwprofessionals

HET BETERE WERK

“Natuurlĳk willen mĳn klanten een badkamer die perfect is betegeld. Ik sta voor het betere werk en neem geen enkel risico. Daarom gebruik ik altĳd de tegellĳmen voor de vakman van PCI.”

pci-afbouw.nl

683 fibrecoat VEZELVERSTERKT VOCHTSCHERM VOOR ACHTER HET TEGELWERK • • • •

Vezelversterkt Na afbinding waterdicht voor badkamers Blijvend elastisch Eenvoudig aan te brengen in één bewerking

Forbo Eurocol Nederland B.V., Industrieweg 1, 1520 AC Wormerveer T +31 (0)75 627 16 00, F +31 (0)75 628 35 64 info.eurocol@forbo.com, www.eurocol.nl Technische adviezen +31 (0)75 627 16 30