BOVATINfo 2018-2 by bovatin

2018 / 2

BOVATINfo Bond van aannemers van tegelwerken in nederland

Cerriva

Op Design District!

Schalkwijk Tegels In de eredivisie!

Raimondi gaat

Een generatie mee!

vakblad voor de tegelspecialist

BEN JIJ ONZE NIEUWE EXPERTDEALER? Wil jij je als ondernemer in het tegelvak onderscheiden en (extra) geld verdienen? Dan hebben we wat moois voor je! Als Kiwitz Expert Dealer ben je een regionale spin in het web voor kwaliteitsproducten die deel uit maken van een moderne, state-of-the-art formule. Met het Kiwitz Expert Dealerschap ben je de exclusieve aanbieder van de kwaliteitsproducten van Kiwitz in een afgesproken regio. Maar dat betekent niet dat je er alleen voor staat! · Je staat in direct contact met een deskundige en ervaren rayon manager die niet alleen technische vragen beantwoordt maar samen met jou een marktbewerkingsplan opstelt én uitvoert · Een gedreven binnendienst die er alles aan doet om jouw verwachtingen te overtreffen. · Een toonaangevende webshop met vrijwel onbegrensde mogelijkheden · Een logistieke service die ongeëvenaard is. In deze Bovatinfo tref je een redactioneel artikel aan die een nadere toelichting geeft op deze formule. Graag ga ik persoonlijk in gesprek met jou om de unieke aspecten van deze formule nader toe te lichten en om af te stemmen of deze formule ook bij jou past. Neem contact met mij op via 06-51 27 88 31 of via jpk@kiwitz.nl

www.kiwitz.nl

Jan-Paul Kiefmann (directeur)

WAT ZIJN JOUW VOORDELEN? ✔ Interessant verdienmodel ✔ Breed assortiment premium producten ✔ Exclusiviteit ✔ Helpdesk ✔ Ongeëvenaarde digitale mogelijkheden: check de webshop op kiwitz.nl ✔ Creatieve commerciële ondersteuning ✔ Onderscheidende logistieke mogelijkheden waaronder nachtleveringen

augustus 2018

Kwartaalagenda In deze rubriek vindt u de belangrijke data voor de tegelbranche. Uw regio-vergadering, het jubileumfeest van uw bedrijf, de lancering van uw nieuwe product in deze agenda? Mailt u dan AUB uw contactgegevens, de aard van de bijeenkomst, de datum, tijd en locatie naar redactie@bovatin.nl, dan vermelden wij ze in deze agenda! NB Wilt u een evenement bezoeken? Neem dan altijd eerst even contact op met de organisator! Dagelijks bestuur BOVATIN: op de zaterdagen 1 september, 20 oktober, 8 december.

VOORWOORD Beste collega’s, We zijn weer aan het groeien! Over een aantal zaken leest u altijd in dit blad, maar over sommige zaken niet. Eén van die zaken is het feit dat we permanent actief zijn met het uitnodigen van tegelzetbedrijven om lid te worden. De afgelopen periode hebben we ons vooral op bedrijven met personeel gericht, en daarvan zijn er – we hebben ze deze keer in het blad vermeld - 15 toegetreden. Dat is om meerdere redenen positief. Ten eerste omdat een brancheorganisatie een branche ook daadwerkelijk wil kunnen vertegenwoordigen. Ook tijdens onderhandelingen, of dat

Hoofdbestuur BOVATIN: op de donderdagen 13 september, 6 december.

nu met de bonden is, met de wetgever, met organisaties die normen voorschrijven

Bestuursvergaderingen zijn in principe besloten, maar u kunt als BOVATIN-lid, wanneer u wilt dat het bestuur uw vraag behandelt, die aan één van de bestuursleden stellen. (mail en adressen zie elders in deze BOVATINfo). Of mail uw punt dan tenminste 14 dagen voor de betreffende vergadering aan de secretaris, secretaris@bovatin.nl, dan komt uw mail op de agenda.

cao’s maar wel met URL’s, Europese normen, permanent bijscholen en belangenbe-

of wat dan ook. Komend jaar richten we ons ook op de OZP-ers die nog geen lid zijn. Omdat ook deze bedrijven van grote betekenis zijn voor het vak en voor de branche, en omdat het belangrijk is dat ook deze groep, die niets te maken heeft met hartiging, een organisatie heeft die voor ze klaar staat. Ik voer heel vaak discussie over het nut van een brancheorganisatie. Ik kan dan naar de website verwijzen (en dat doe ik ook regelmatig), want daar staat het allemaal. Maar ik stel ook wel eens die beroemde wedervraag: en wat doe jij voor de branche? Punt is – die brancheorganisatie haalt heel wat kastanjes uit het vuur. Samen met leden, maar ook met onze geassocieerde leden (promotie, leerlingwerving, bijscholing, etcetera). En samen met onze koepels (recent: Verzekerde Garantie). Van die laatste actie profiteren niet-leden NIET. Maar veel kennis krijgen ook niet-leden min of meer cadeau. Immers, als er meer leerlingen voor het vak of

colofon BOVATINfo is een periodieke uitgave van BOVATIN: de Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland. Het blad wordt gedrukt op ongechloreerd papier, verspreid in bio-folie en verschijnt vier maal per jaar: in april, juli, oktober en januari van het aansluitende jaar. Oplage: 3000 exemplaren per jaar. Deadlines voor advertenties en kopij: 1 maart, 1 juni, 1 september, 1 december. Voor informatie: Abonnementen: Secretariaat BOVATIN, tel. 0318 547 366, e-mail bovatin@bovatin.nl Hoofdredactie, advertenties en verspreid nieuws: Remus F.P.M. Aussen, tel. 010 435 22 70 of 06 242 709 53, e-mail redactie@bovatin.nl

consumenten voor tegels kiezen, is dat ook in het voordeel van niet-leden. Ze kunnen zelfs ons blad online lezen – deels omdat het een promotiemiddel is, deels omdat het voor de tegelbranche beter is als er zo min mogelijk imagoschade door foute verwerking ontstaat. Dilemma, maar dat was en is onze keuze. Daarom is het fijn dat niet alleen onze leden, maar ook onze geassocieerde leden het werk van BOVATIN steunen: lijm-, tegel-, gereedschaps-, bouwmaterialen- en gereedschapsfabrikanten, een softwarehuis, handelshuizen, de Confindustria Ceramica uit Italië zijn geassocieerd lid of partner. Omdat zij allemaal beseffen dat tegels een halfproduct zijn, en we alleen meer tegels en andere materialen kunnen maken, verkopen en verwerken en invloed hebben op Haagse en Europese regelgeving als we samen werken. We zijn in goed gezelschap, en daar raak je aan gewend… als ik dan wel eens een enkele organisatie spreek die het nut van al die doelen niet herkent, of die als ‘policy’ heeft om niet samen te werken met brancheorganisaties, dan ga ik het gesprek aan. En daag ik ze uit: blader dit blad eens door. Dan zien ze hoe alles met alles verweven is, omdat we in een complexe wereld leven. Dat merk je niet op het moment dat je meters maakt, of facturen uitschrijft. Maar wel als je leest dat onze branche 2% minder omzet maakt, omdat ook jij merkt dat er geen tegelzetters te vinden zijn, de ‘open grenzen’ ten spijt. Of als één van je medewerkers zich meldt dat het niet meer gaat. Alles begint ergens. Een goede brancheorganisatie – dat zijn we, en niet alleen volgens deze voorzitter – signaleert op tijd, en

Art direction en grafisch ontwerp UPPERCASE, www.studiouppercase.nl hello@studiouppercase.nl, tel. 06 547 448 96 Foto omslag: IMOLACERAMICA - COOPERATIVA CERAMICA D’IMOLA S.c. – Azuma

werkt er koste wat het kost aan om zijn leden in hun kracht te helpen. Samen met al zijn partners en leden. Met u dus!

Ik wens u goede zaken, en als u op vakantie gaat - gezond weer terug.! Gerard Reus, voorzitter

KIESEL BENELUX ACTIE · ACTIE · ACTIE · ACTIE · ACTIE · ACTIE Onze Hoog-elastische pasta-tegellijm Okamul SML. • Klaar voor gebruik • Hoge standvastigheid • Zeer flexibel • Ook voor groot formaat • Kwaliteit D2TE dus watervast na uitharding • Lange Opentijd • EC 1Plus Lijm • Zeer laag in Prijs • Verpakking: 16 kg Emmer

ACTIE: BIJ AFNAME VAN 1 PALLET EEN PROFESSIONELE SET VAN 3 WATERPASSEN CADEAU.

Kiesel Benelux Anne Frankplein 12 · 5122 CB RIJEN, Nederland Tel. +31 161 244600 · Fax +31 161 240466 www.kiesel.nl · info@kiesel.nl

augustus 2018

Inhoud In deze editie 06 Een ‘betoverende’ Jaardag! 13 Keuzedeel bijna klaar praktijkdeel al gepresenteerd op de Docentendag! 14 Raimondi S.p.A.’s Georges Curto: ‘Dit gereedschap is gemaakt om minstens één generatie mee te gaan!’ 18 Frank Knotter: “Oud-leerlingen zijn nog steeds trots op Rijnmond Bouw…!” 27 Henk Harink (SBB): “Als we slim samenwerken, komen die jonge tegelzetters er wel!” Thema’s & Toekomst 28 Gerrit van ’t Oever (Cerriva): dik tevreden over ‘Design District 2018’! 30 Mark Schalkwijk (Schalkwijk Tegels & Natuursteen BV): “Er zou een ere- en een eerste divisie tegelzetters moeten komen!” nieuws en website 37 ‘Kies tegelzetten!’-filmpjes al gezien? Nee? …opzoeken en delen, dan! 41 Jonnie en Co Dieleman (K&J Dieleman): ook 25 jaar BOVATIN-lid! 41 Toon Hesius traint voor de EuroSkills

Informatie voor de professional 47 Drukke tijd…? Tóch naar de ‘Terrassenmiddag’ van NITA! 51 Uitnodiging: Seminar Waterdicht vertrouwen in doucheafvoeren 53 ‘Gratis’ tegelwerk bestaat! 59 Murals Fuse: de vierde serie in de Murals-collectie! 63 Nieuw Eurocol-product voor een waterdichte badkamer: 683 Fibrecoat: flexibele afdichtpasta met vezelwapening in één

65 Bostik op meerdere fronten actief in de Tour de France 67 Mee naar CERSAIE? Even mailen! 67 Nieuwe stucmortel van Mapei! 67 Ontmoet de vakprofessional binnen de bouwbranche: BouwCompleet Hardenberg 69 Nieuws van de BOVATIN Verzekeringsdienst

71 KOMO Keurmerk voor tegelzetbedrijven 73 Ik ben geen tegelzetter, maar… 74 Nuttige informatie voor BOVATIN-leden

43 NOA Vloerendag 2018 goed bezocht 45 10 jaar AFNL groots gevierd

Bovatinfo

Een ‘betoverende’ Jaardag!

augustus 2018

De BOVATIN-regio Zuid wist het zeker: ‘Als we de Jaardag nu eens in een pretpark organiseren, dan zul je zien dat er meer jonge leden met gezinnen komen!’ En inderdaad was het aantal aanmeldingen een stuk hoger. En zag de ‘ontvangst met koffie’ er heel anders uit dan voorgaande jaren, met al die glaasjes limonade... De kinderen doken voor de duur van de Jaarvergadering alvast met één ouder ‘Toverland’ in. En de Jaarvergadering was goed bezet. Is dit de nieuwe formule? We horen het graag van u! Gezellige drukte Inderdaad was er een flink aantal gezinnen – ook van vertegenwoordigers van geassocieerde leden! – aanwezig. En, al verschenen er een paar fronsen op kindergezichtjes zodra pa uitlegde dat hij nog naar de Jaarvergadering ging, de fronsjes werden niet erger aangezien de vergadering om klokslag de aangekondigde 13.00 uur werd gesloten.

Bovatinfo

‘Wij zoeken steeds naar hoe u dankzij uw lidmaatschap beter, goedkoper en effectiever kunt zijn dan wanneer u het alleen zou doen.’

‘Beter, goedkoper, effectiever uit als BOVATIN-lid!’ Gerard Reus kon in zijn jaarrede terugblikken op een jaar waarin BOVATIN met zijn ‘werkbestuur’ weer veel bereikt heeft. Immers, wat het DB besluit, mag het ook meestal zelf uitvoeren. Zo zijn de vier bestuurders en hun adviseurs ‘trekkers’ van NITA, van de inmiddels afgeronde promotiecampagne ‘Meerwaarde van tegels’, van het nog niet afgeronde

Convenant Natuursteen (tegen kinderarbeid), het keuzedeel tegelzetten, de leerlingenwervingscampagne ‘Kies Tegelzetten!’ (zie elders in dit blad), de ledenwerving, en niet te vergeten van de onderhandelingen met de NOA over de fusie. En dat nog los van de ‘normale’ bestuurlijke zaken als het financieel gezond houden van de Bond, het sturen op een perfecte dienstverlening aan de leden door inmiddels de medewerkers van het BOVATIN-secretariaat en het inspelen op zaken als CAO, economie, het sturen op voor tegelzetbedrijven ‘werkbare’ wetgeving en dergelijke. “De komende jaren zal des te meer blijken waarom een tegelzettersbedrijf bij BOVATIN aangesloten zou moeten zijn,” filosofeert voorzitter Gerard Reus. “Wij zoeken steeds naar hoe u dankzij uw lidmaatschap beter, goedkoper en effectiever kunt zijn dan wanneer u het alleen zou doen. We hebben de nodige antwoorden. En waar u nog wat mist, horen we het graag! Viktor naar Polen… En de komende tijd zal BOVATIN het met één bestuurder minder moeten doen. Penningmeester Viktor van de Bilt stopt namelijk met zijn bedrijf, en verhuist naar het vaderland van zijn echtgenote: Polen. Met een bij Viktor niet vaak waarneem-

baar stukje emotie in zijn stem bedankte hij de leden voor het vertrouwen, het plezier en de uitstekende samenwerking. En dit na allereerst de BOVATIN met een gezonde resultatenrekening, balans en begroting achtergelaten te hebben. Chris van Herpen neemt zijn rol over als waarnemend penningmeester, wat nu prima mogelijk is dankzij de adequate ondersteuning die het BOVATIN-secretariaat, en in het bijzonder Joke van Oussoren en Gert van de Bovenkamp, hierbij bieden. Geschillencommissie Consumentenzaken: we doen mee! Met één tegenstemmer besluit de vergadering deel te nemen aan de onafhankelijke Geschillencommissie voor consumentenzaken. Hiermee biedt BOVATIN zijn leden onder meer het voordeel dat zij richting consumenten kunnen aangeven dat, zelfs als het bedrijf zijn contractuele verplichtingen niet nakomt of door overmacht niet na KAN komen, er een garantiebedrag van € 5.000,- op het werk rust. Een belangrijk voorbeeld van wat je ‘samen wèl kunt, en als individueel bedrijf niet’! En, naast de goede naam en faam van een bedrijf, een extra zekerheid waar de klant op kan rekenen, én een extra reden om als consument voor een BOVATIN-bedrijf te kiezen.

augustus 2018

‘Worden mijn belangen wel gediend, bij die vloerenleggers en stukadoors?’

Straks ‘NOA, hoofdsector BOVATIN-Tegelzetten’? BOVATIN is als zelfstandige bond lid van de Aannemersfederatie. Die in hetzelfde gebouw huist als de NOA. Waar ook al op enkele onderwerpen en in de Stichting AFNL/NOA mee samengewerkt wordt – en de NITA maakt al regelmatig gebruik van de lesruimtes. Toch is het, zo vindt het BOVATIN-bestuur, beter om BOVATIN toekomstbestendig te maken door deel uit te gaan maken van een grotere organisatie als NOA, waarbinnen BOVATIN dan weer wél als hoofdsector een eigen identiteit behoudt. Bovendien deelt BOVATIN inhoudelijk meer met ‘de Afbouw’ dan met bijvoorbeeld de metselaars, wegenbouwers en bouwbedrijven van de Aannemersfederatie. Geen zelfstandige brancheorganisatie meer? Dat geeft wel een paar vraagtekens. NOA-voorzitter Hendrik Ruys begrijpt die vraagtekens. “Worden mijn belangen wel gediend, bij die vloerenleggers en stukadoors? Ik had diezelfde vraag toen ik bestuurder was van de VTV (Vereniging van Terrazzo- & Vloerenbedrijven, red.) en op het punt stond met de stukadoorsvereniging NAVAS tot NOA te fuseren. We waren kritisch, en hebben destijds zelfs onze eisen en afspraken voor de samen-

werking in een stevige ‘sideletter’ laten vastleggen. Nou, die ligt nog ergens, maar we hebben er nooit meer naar omgekeken… Er is maar één meetpunt: U moet tevreden zijn. Dat de toekomstige ‘Hoofdsector BOVATIN-Tegelzetten’ een eigen identiteit behoudt, met een eigen budget, eigen opleidingen, eigen richtlijnen, dat past daar prima bij. U houdt dan ook uw sector-eigen bijeenkomsten, met uw leveranciers en uw vakbroeders. Ik ken dat ‘BOVATIN-gevoel’ van jullie, en dat moet blijven! Maar er zijn zaken die BOVATIN beter kan bereiken als onderdeel van NOA. Dan spreekt de macht van het getal. Een voorbeeld: wij zitten

rechtstreeks aan tafel bij het Bouwpensioenfonds (BPF), bij onze eigen caoonderhandelingen, bij MKB-Nederland. Wij bepalen zelf wat we doen met de inhoud van ons O&O-fonds, waar u momenteel bijdraagt aan dat van Bouwend Nederland.” Blijft BOVATIN dan in feite alles zelf beslissen? “Nee. Het hoofdbestuur van de NOA besluit uiteindelijk over de gemeenschappelijke koers. Maar goede ideeën halen het altijd, heb ik ervaren! En uw bestuur is, tijdens de onderhandelingen, druk bezig om die zaken vast te leggen waarvan zij maar al te goed

Bovatinfo

Afbouw-cao waar BOVATIN na de fusie onder zal vallen. “Veel blijft hetzelfde, zoals de pensioenen, de 55min-regeling tot 2021 en de PAGO’s via Volandis. Maar het Tijdspaarfonds verdwijnt voor u, en wordt eenmalig uitbetaald aan de deelnemers. Maatregelen voor duurzame inzetbaarheid, seniorendagen, kortdurend zorgverlof en de 80/90/100-regeling vanaf 57 jaar worden straks betaald uit

‘Veel blijft hetzelfde, zoals de pensioenen, de 55min-regeling tot 2021 en de PAGO’s via Volandis’ weet dat u daaraan hecht. Daar zal het BOVATIN-bestuur een beleidsplan voor opstellen. En na de fusie maken bestuurders namens BOVATIN deel uit van het NOA hoofdbestuur, dus ook daar zijn uw belangen gewaarborgd. Nogmaals: NOA heeft, net als BOVATIN, alle belang bij tevreden leden…!” Historie en rol van NOA NOA-directeur Frank Rohof beschrijft kort de structuur van NOA. “We bestaan sinds 2001. Momenteel zijn er vier hoofdsectoren, namelijk Stukadoren & Afbouw, Vloeren & Terrazzo, Plafond& Wandmontage en ABN Natuursteen.

BOVATIN kan de vijfde worden, en een afvaardiging van twee personen krijgen binnen het hoofdbestuur dat momenteel uit 9 leden bestaat. We hebben verder een Ledenraad, diverse sectorverenigingen – waaronder ‘Jong management’ -, vijf regio’s en een secretariaat met in totaal 17 medewerkers. Maar, belangrijker: we vertegenwoordigen zo’n 70% van de gehele afbouw, en we zijn dus een speler waar mee gerekend mag worden!” En die andere cao? Anton van Kruistum, directeur van het Technisch Bureau Afbouw (TBA), vergelijkt de huidige cao van BOVATIN met de

ons eigen O&O-fonds. Wat wij niet hebben: verplichte scholingsdagen. En dus ook geen scholingsfonds. Wel hebben we het project ‘Mijn Loopbaan’, waarin we vanuit het O&O-fonds een leeftijdsbestendig personeelsbeleid, bijscholing enzovoorts faciliteren. We faciliteren bovendien een collectieve ongevallenverzekering voor 13 cent per man per werkdag, en een aanvulling tot onbeperkte fysiotherapie voor 12 cent per man per werkdag. Tot slot even een premievergelijking: in de Bouw-cao betaalt de werkgever een bijdrage van 2,77% aan premies. In de Afbouw-cao is dit 0,83%. Daar staat

augustus 2018

tegenover dat de werkgeversbijdrage aan het pensioenfonds iets hoger is.” Een belangrijke vraag is voor wie de Afbouwcao gaat gelden als BOVATIN overstapt naar deze cao – onder voorbehoud van instemming van de bondsvertegenwoordigers natuurlijk. Geldt het alleen voor nieuwe medewerkers, of ook voor wie nu in de Bouw-cao zit? Van Kruistum is daar duidelijk over: “Voor alle werknemers, van alle lidbedrijven!” Tot slot… Bij wijze van afsluiting mocht Gerard Reus Martijn Rupert, inmiddels directeur van Keijsper-Reus, het speldje voor een lidmaatschap van 25 jaar opspelden. Wat natuurlijk best speciaal voor hem was. Net als het speldje dat Viktor van de Bilt opgespeld kreeg als dank voor vele jaren ‘hard labeur’ in het BOVATIN-bestuur. En zo werd het - precies – 13.00 uur, en lonkte de lunch. En konden de aanwezigen terugkijken op een bijzondere vergadering. De lunch duurde, misschien mede onder druk van de ‘BOVATIN-kinderen’, wel wat korter… want die wilden snel de achtbaanvarianten, toverhuisjes en andere attracties met hun ouders verkennen… Voor de goede orde: als u er niet bij was, en u hebt toch nog vragen en/of opmerkingen om mee te nemen bij de onderhandelingen met NOA: u weet uw bestuurders te vinden! ■

Specialist in natuursteen en keramiek

Indoor In totaal beschikken wij over 6.500 m2 aan indoor showtuinen.

Outdoor In totaal beschikken wij over 6.500 m2 aan outdoor showtuinen.

Slabs Voorraadhoudende loods van circa 5000 m2 in Echt.

Michel Oprey & Beisterveld

Vestiging Vianen De Limiet 21A 4131 NR Vianen Tel: 030 241 7000

Vestiging Echt Havenweg 18 6101 AB Echt Tel: 047 541 7000

www.mo-b.nl info@mo-b.nl

mei 2018

Keuzedeel bijna klaar, praktijkdeel al gepresenteerd op de Docentendag! Waar je nog nooit van gehoord hebt, dat kies je ook niet. En zo staat het er vaak voor op de VMBO-opleidingen in ons land: iedereen weet wat een metselaar is, maar tegel-zetter…? Is dat een vak dan? Daarom heeft BOVATIN er, samen met een ‘financiële injectie’ van de SPT’s Den Bosch en Heerhugowaard, voor gezorgd dat er voor de VMBO-opleiding Bouwen, Wonen en Interieur (BWI) nu een ‘Keuzemodule tegelzetten’ is. In juni werd het praktijkdeel gepresenteerd in het Leidse ‘Korpus’.

Makkelijk ‘erbij’ te nemen… Tegelzetten wordt momenteel op de VMBOopleidingen, kortom, niet gegeven. Dus zal een docent de module ‘erbij’ moeten nemen. Hans Goes (Bouwmensen Utrecht) demonstreert, samen met BOVATIN-bestuurders Chris van Herpen en Gerard Reus, de speciaal getimmerde opstelling, die in ieder metsel-leslokaal kan worden geplaatst. Hans: “Het hele ding past op één vierkante meter. Je kunt er een wandje, inclusief diagonaal tegelwerk, op oefenen en maken. Plus een vloeroppervlak, aan de achterkant. En dat is voor al die ervaren praktijkdocenten metselen die we rijk zijn, echt geen probleem…!” En inderdaad vinden de ook door BOVATIN gemaakte folders gretig aftrek, en wordt er zo ongeveer ter plekke ‘bijgeschoold’. Chris van Herpen: “Het moet leuk en eenvoudig zijn voor de docenten, en het moet uitnodigend en uitdagend zijn voor de leerlingen. Die er ook echt iets van moeten leren! En, zo hopen we, daarna is de stap naar de opleiding Tegelzetten MBO niveau

2 niet zo groot… We hopen dat we met dit ‘bruggetje’ weer voldoende tegelzetters krijgen! Want ik schrok er toch wel van dat er, ondanks de economische groei, toch zo’n 2% minder tegels verkocht schijnen te worden… Dat heeft echt met een tekort aan vaklieden te maken!“ Op tijd klaar? En de keuzemodule, wanneer is die klaar? Van Herpen: ‘’Een aantal MBO-theoriedocenten wilden hem natuurlijk al zien, maar dat kon helaas niet. Klaar is hij in augustus, zo heeft Concreet Onderwijsproducten ons met klem toegezegd! En we kunnen de module vooraf beoordelen, zodat er straks een perfecte instap-cursus beschikbaar is voor alle VMBO-BWI opleidingen beschikbaar is.” ■ Voor informatie: Chris van Herpen, telefoon 06-52654912 e-mail secretaris@bovatin.nl

Raimondi S.p.A.’s Georges Curto: ‘Dit gereedschap is gemaakt om minstens één generatie mee te gaan!’ Vorig jaar in Bologna op de CERSAIE zagen we een demonstratie van de Italiaanse tegelzettersbond Assoposa, waarbij de heren in de weer waren met de grote platen van Cotto d’Este en tamelijk opzienbarende til- en snijapparaten van gereedschapsfabrikant Raimondi S.p.A.. Raimondi is zo’n bedrijf waar de tegelzetter méé lijkt te tekenen aan de ontwerptafel. En, wanneer je de geschiedenis van dit familiebedrijf opzoekt, klopt dit ook. Want, tegelzettersfamilie Raimondi was al rond 1900 actief, en oprichter Mirco Raimondi leerde eerst het vak van zijn vader, oefende het vak uit tot ongeveer 1960, maar startte vervolgens met het realiseren van een aantal ideeën die hij op het gebied van gereedschap in zijn hoofd had. Het ging bij de ontwikkeling van gereedschap steeds om drie punten: mooier werk maken, de productiviteit verbeteren en – toen al! – het verbeteren van de werkomstandigheden van de tegelzetter. Inmiddels is ook de derde generatie in het bedrijf actief, en we hebben afspraken met Marco Raimondi voor een gesprek in de volgende editie van dit blad. In de Benelux is echter één persoon de drijvende kracht achter het gereedschap: monsieur Curto Georges, zoals we hem leerden kennen bij de eerste NITA-training. Hij belde ter plekke met de familie, en Raimondi S.p.A. werd die avond het 27e geassocieerde lid van BOVATIN… En NITA kreeg de beschikking over een bijzondere set gereedschap voor de verwerking van de grote platen. We bezochten Giorgio Curto – want zo heet hij in Italië - in Luik, en maakten kennis met de imposante machines en de handige kleingereedschappen van Raimondi. En met de oom en tante van de heer Curto, die een klein maar fijn Siciliaans(!) restaurant in één van de voorsteden bestieren.

Bovatinfo

‘Vergeet niet, het wordt ontwikkeld door tegelzetters voor tegelzetters!’

…Gereedschap dat een generatielang meegaat… De afspraak voor het interview vond plaats bij Clabots in het Franssprekende Ans, een imposante bouwmarkt met uitsluitend gereedschap voor de professionele bouwondernemer. Met - en daar ging het natuurlijk om – een goed geoutilleerde afdeling ‘Raimondi’. Eigenlijk alles wat de tegelzetter en de betere verwerker van natuursteentegels – natuurlijk ook de tegelzetter! – voor zijn werk nodig heeft: van superieure zaagtafels tot slijpmachines, snijplanken (die laatste wat minder) en diverse slimme en solide aanvoelende snijrails voor grootformaat tegels tot 322 centimeter. Hoe kwam Raimondi in Nederland? Giorgio Curto: “Ik was 25 jaar geleden op de CERSAIE en maakte kennis met het gereedschap en de familie Raimondi. Iemand anders vertegenwoordigde het bedrijf in Nederland, maar tien jaar later later vroeg Raimondi mij voor de gehele Benelux. En nu ben ik denk ik de langst actieve agent buiten Italië…! Marketing, daar deden we eigenlijk niet aan… wie van het merk hoorde, kocht het. En was tevreden. Nalevering, of nieuwe gereedschappen leverden we binnen een dag. Jij belde, en de volgende dag had je het. Service…?” de heer Curto glimlacht fijntjes. “Voor snijwieltjes, cutters en dergelijke geldt hetzelfde: binnen een dag heb

je het in je bezit. Of je koopt het bij één van de leveranciers. Snijwieltjes en cutters slijten, dus die moet je af en toe vervangen. Maar verder? Er gaat eigenlijk zelden of nooit iets kapot… Het gereedschap is zo gemaakt dat het minstens een generatie meegaat. En – het wordt gekocht door de echte vakman. Die gaan verantwoord met hun gereedschap om. Dat zag je ook tijdens die NITA-training bij jullie: ook daar komt de echte vakman. En die namen later ook contact met me op, en bestelden bij één van de Nederlandse leveranciers een complete gereedschapsset voor het verwerken van die XXL-platen: van de tilframes met de zuignappen met afleesbare manometers tot de RAIZOR snijrail, de CAM ADV kar voor groot formaat tegels en de BM180 draagbare werktafel …” …Maar ook klein gereedschap! Maar Raimondi ontwikkelt ook kleiner handgereedschap. “Vergeet niet, het wordt ontwikkeld door tegelzetters voor tegelzetters! Het doel van de eerste generatie was: mooier werk kunnen afleveren, een hogere productiviteit en het verbeteren van de gezondheids- en werkomstandigheden van de tegelzetter. En dat geldt nog steeds. Niet alleen voor een zaagtafel als de Pikus 105, maar ook voor bijvoorbeeld deze trillingabsorberende hamer!” En zo komen de lijmschoenen (voor wie nét een vloer heeft opgekamd, en toch nog even door het lijmbed moet lopen…) het ‘Fido’ slimme linkerhandsteuntje (voor linkshandigen, rechterhandsteuntje…) voor wie een vloer aan het betegelen is en geen last van zijn rug wil krijgen, diverse tangen, de speciale hoeken tegeltilklemmen, de al sinds mensenheugenis in het assortiment aanwezige

augustus 2018

staande menger en nog veel meer. Met degelijkheid en ‘oneindige’ bruikbaarheid voorop. “Zelfs de schuimlaag van diverse sponsspanen is vervangbaar! Dus zelfs met je sponsspaan kun je een generatie lang werken…” Waar koop je Raimondi? Het gereedschap van Raimondi is te koop op diverse plaatsen in Nederland: het ‘volledige’ assortiment staat echter (we zagen het ook op hun Vakbeurs in Nieuwegein) bij Julius van der Werf. Importeur en centraal leverancier is www.hetgereedschap. nl in Bleiswijk. Curto: “Patrick van Hoeven, van HetGereedschap, is in Nederland echt het best op de hoogte van de ins en outs van ons gereedschap!” Inmiddels zijn we aangekomen in ‘Chez Giulio’, het kleine restaurantje van Giorgio Curto’s oom en tante in de Luikse voorstad Seraing. En krijgen we door Salvatore en Joséphine een formidabele en hoogwaardige selectie van Siciliaanse gerechten – ongeveer waar de Italiaanse keuken is ‘uitgevonden’ – voorgeschoteld: geheel volgens de traditie van de keuken van Castrophilippo, vlakbij Agrigento. Het bescheiden voorgeveltje blijkt een geweldig restaurant te verbergen… en, terwijl het gesprek inmiddels over tegels, eten, familie en muziek gaat, blijkt dat Giorgio, voordat hij in de tegelbranche kwam, zijn oom en tante assisteerde toen deze een restaurant in New York dreven. Helaas konden we de grappa en de limoncello geen eer aandoen, aangezien het hier a) nog om de lunch ging, en b) de terugrit nog op het programma stond. Maar anders had waarschijnlijk het apéritif van het diner het digestif van het middagmaal

ruimschoots ingehaald, en was er geen terugrit meer aan de orde… Ofwel: wát een leuke kennismaking met dit merk, met het gereedschap en met wie het merk ‘gemaakt’ hebben. Alle reden om op CERSAIE de nieuwe ontwikkelingen op de Raimondi-stand te bekijken, en kennis te maken met de nieuwe generatie. Wordt vervolgd! ■ Voor meer informatie: www.raimondispa.com www.hetgereedschap.nl www.juliusvanderwerf.nl

Bovatinfo

Frank Knotter:

“Oud-leerlingen zijn nog steeds trots op Rijnmond Bouw…!”

augustus 2018

De campagne ‘Kies tegelzetten’ leverde ook in de provincie ZuidHolland een aantal kandidaat-leerlingen op. Maar je kunt geen leerlingen van ‘de eilanden’ naar de Bouwmensen-opleidingen in Nieuwegein, onze dichtstbijzijnde Bouwmensen-samenwerkingspartner, sturen… Blijkt dat er in Schiedam een geheel zelfstandige opleiding is: Rijnmond Bouw. Bestaat inmiddels zo’n 40 jaar, maar is 1,5 jaar terug overgenomen door (nu) algemeen directeur/DGA Frank Knotter. Een bouwopleiding met een DGA? Zonder groep van bouwbedrijven in het bestuur? Het kan. En het werkt, dat blijkt wel als je op het opleidingsbedrijf rondloopt. En, niet onbelangrijk: er worden momenteel 10 tegelzetters opgeleid. Ofwel – ook in Zuid-Holland kun je prima terecht voor een opleiding tot tegelzetter. We praten met een bevlogen ondernemer met een zwak voor onderwijs.

Bovatinfo

Reputatie! “Ik kwam laatst bij de kapper, zei die mevrouw tegen me: ‘U bent toch van Rijmond Bouw? Daar heeft mijn man ook gezeten!’, mensen zijn daar nog steeds trots op. Mijn voorganger heeft een mooi opleidingsinstituut opgezet. En ik? Ik heb 38 jaar in de bouw gewerkt, als uitvoerder, projectleider, later als directeur/DGA… en ik zocht een nieuw bedrijf. Bouwend Nederland wist dat, en via een bemiddelingsorganisatie werd ik in contact gebracht met drie grote familiebedrijven en een opleidingsinstituut. Nou, die familiebedrijven… daar waarde de geest van de oude directeur nog rond, en als zo iemand dan nog even op bezoek komt, dan is alle door jou met zorg opgebouwde loyaliteit verdampt nog voordat je het raam dichtdoet… In dat opleidingsinstituut was ik niet geïnteresseerd, ik was toch ondernemer, geen onderwijzer? Maar de reden dat ik een nieuw bedrijf wilde starten was dat ik te ver van de bouw af stond. Ik wilde ‘voelen’ hoe de zaken ervoor stonden, waar de timmerman, de metselaar tegen aanliepen. Ik stond er intussen in mijn bedrijf vijf lagen vandaan… Hoe dan ook, ik toch naar dat opleidingsbedrijf. En ik voelde het weer: hier kan ik iets moois van maken. Dus ik kocht een Rijnmond Bouw – het ging niet zo best, net na de crisis… - met 4400 vierkante meter vastgoed, 8 personeelsleden en 2 leerlingen. En maakte er een bedrijf van met 12 personeelsleden en momenteel 140 leerlingen. Natuurlijk door er een goed lopende onderwijsonderneming van te maken, maar ook door veel op beurzen te zijn, en iedere dag op social media actief te zijn.” En inderdaad: het contact met Rijnmond Bouw ontstond doordat de filmpjes van de BOVATIN-campagne ‘Kies Tegelzetten’ door Rijnmond Bouw gedeeld werden…

De ambachtsschool terug? “Als ik in mijn hart kijk, wil ik de oude Ambachtsschool terug…” vervolgt Knotter. “En dat gaat me lukken ook. Ik ben in overleg met een consortium van scholen op Voorne-Putten om daar een vorm voor te vinden. En hier: ik probeer de leerlingen waar mogelijk een BBL-opleiding te bieden. Ze beginnen in de BOL, zodra ze ver genoeg zijn bied ik ze een BBL-traject. Na 30 weken gaan ze op stage, en als dat goed gaat, krijgen ze een BBL-contract. Ik heb nu 60 á 70 leerlingen buiten en 30 binnen, en we willen op korte termijn naar 100 buiten, 40 binnen. Stabiliseren doen we op 200.” De bereikte groei is natuurlijk niet alleen een kwestie van reputatie en reclame. Knotter: “Sommige jongens komen niet binnen met een rugzakje, maar met een vrachtwagen. We krijgen hier studenten uit de jeugdwerkeloosheid, statushouders, WAJONG-ers met lichte beperkingen. Die laatste groep, dat zijn voor bedrijven vaak enorm waardevolle en loyale medewerkers. Kijk, ik kan het ons makkelijk maken, en alleen de studenten aannemen die in iedere baan zouden passen. Maar we willen ertoe doen! Dat is waar ik, waar dit opleidingsbedrijf zich voor inzet. Daarom heb ik iemand in dienst die verantwoordelijk is voor de instroom: zij onderhoudt de contacten met de scholen. En iemand die de verantwoordelijk is voor de uitstroom, de contacten met de bedrijven. Zodat we precies het aanbod en de vraag kennen, en daarop kunnen inspelen met ons aanbod. Zo konden we leerlingen opleiden die over voldoende specialisme beschikken om grote machineverhuizingen te doen. En ik heb een life-coach in vaste dienst.

augustus 2018

‘vriend, ik wil het met je proberen, maar je moet je uiterste best doen. Als je niet wil, ook best, dan ben ik over een uur je naam weer vergeten. Als je wil, is dit je kans. Eén ding: stel je vader niet teleur!’

Die is er voor de leerlingen, en werkt geheel zelfstandig. Zodat er niets het leren en werken van die jongens in de weg kan staan. Omdat ‘de’ MBO-student niet bestaat.” Lifecoach! Soms maak je een intake mee… Ik had laatst een jongen met zijn wanhopige vader over de vloer, er was geen land mee te bezeilen, hij kon bovendien niet lezen en schrijven, maar had toch zonder problemen de lagere school doorlopen. Omdat ze het daar niet wilden weten… Er viel misschien zijn ouders ook wel wat aan te rekenen, maar ja. Kijk, ik ben geen onderwijsspecialist, ik doe de dingen op mijn manier. Dus ik leg die jongen uit hoe ik de toekomst zie: ‘vriend, ik wil het met je proberen, maar je moet je uiterste best doen. Als je niet wil, ook best, dan ben ik over een uur je naam weer vergeten. Als je wil, is dit je kans. Eén ding: stel je vader niet teleur!’ Nou, twee maanden lang liep hij met z’n kop in de wind, en toen was zijn weerstand gebroken. En nu? Het is geen hoogvlieger, maar wel een keiharde werker. Hij werkt bij een dakdekker, en dat gaat prima. Voorlopig komt de lifecoach nog iedere week even bij hem, en die neemt zijn leven met hem door. Van hoe hij moet omgaan met zijn lees- en schrijfproblemen tot aan zijn geld. Ik hoor er verder niks van, en dat wil ik ook niet. Alleen als er echt iets mis dreigt te gaan, dan zou die coach me inseinen.” Vaktrots, ook belangrijk voor de werkgever “Rugzak? Een leerbedrijf, en later de werkgever, mag daar in feite geen last van hebben. Als Rijnmond Bouw iemand bij een

bedrijf uitzet, dan is dat iemand die over de basiskennis beschikt, maar bovendien mentaal voorbereid is op zijn verantwoordelijkheid als student, en om 7.00 uur staat waar hij moet zijn. Geen gezeur over dat je vroeg op moet, als bouwvakker weet je dat je nu eenmaal een aardig deel van de dag in je auto doorbrengt… Ja, die ouderwetse arbeidsmentaliteit, daar werken wij hard aan. Zodat bedrijven graag leerlingen van ons willen aannemen, en die leerlingen – net als vroeger – er trots op zijn dat ze hier een vak geleerd hebben!” Elke twee jaar een huis bouwen! Aan de overkant van het schoolgebouw wordt – midden op het bedrijvenpark – een huis gebouwd. “Als onze studenten hier binnenkomen, gaan ze eerst timmeren. Maken ze een paar eenvoudige objecten, waaronder een gereedschapskist. Die is van hen, ook als ze van school af gaan, en dan is ‘ie ook gevuld met hun eigen gereedschap. Zodra ze eenmaal hun vak gaan leren, gaan ze ook buiten aan het werk: we hebben een terrein aangekocht tegenover de school, en daar bouwen we een huis. Onder leiding van vier instructeurs leren ze daar hoe het werkt. Geen kleine objectjes binnen maken, maar gewoon, aan het werk zijn op de bouw. Inclusief alle grote en kleine problemen die daarbij komen kijken: tekeningen die nèt niet kloppen, collega’s die je in de weg lopen, wachten tot een ander klaar is… Ook daar moeten ze op een goede manier mee leren omgaan! En de instructeur die daar actief is, kent die problemen als geen ander. Hij werkte bij een groot bouwbedrijf, maar werd arbeidsongeschikt als gevolg van ernstige artrose. ‘Jij leert die

augustus 2018

‘Met een leerling breek je geen record als het om meters maken gaat. Maar als jij onderhoudsen mutatiewerk bij woningcorporaties doet, dan kun jij veel aan een leerling hebben – en hij aan jou!’

jongen het werk. En als er iets gesjouwd moet worden, dan doen die jongens dat, niet jij!’, heb ik hem uitgelegd, toen ik hem vroeg om hier te komen werken. En hij bleek een prima docent…! Tsja, als dat huis over twee jaar klaar is – inclusief tegelwerk! - moet het helaas weer worden afgebroken… maar die jongens hebben dan allang ergens een baan.” Rotterdam-Zuid en de eilanden “Zoals ik al zei: ik denk dat ik binnenkort ook op de eilanden start. De jongens daar, die hebben een ‘door weer en wind’mentaliteit. Maar we zijn ook in Rotterdam-Zuid actief: samen met Bouwend Nederland en het Nationaal Project RotterdamZuid, van Marco Pastors. Doel: werkgelegenheid voor kansarme jongeren, jongens motiveren voor de bouw. Het Aandebakgarantieproject is een prioject met EU-subsidie, opgestart samen met het techniekcollege en het Startcollege aldaar.“ “We leveren daar 18 leerlingen aan Heijmans, een speciale relatie van ons, en aan BAM. Tsja, ik kreeg een klacht van een projectdirecteur: er was één jongen, die was of ziek, of hij kwam niet. Elke keer weer. Die gaat er dan uiteindelijk toch uit, ook bij Rijnmond Bouw. Maar ook daar zijn er veel jongens die het geweldig doen… Je kunt het, kortom, niet voorspellen!” Hebben jullie écht leerlingen nodig…? “Dat verhaal, ‘er is geen leerling te krijgen’… Ik luister altijd een beetje met een dubbel gevoel naar de vraag uit de markt. Want ja, een bouwbedrijf betaalt probleemloos € 70,- voor een volleerde metselaar of tegelzetter. Maar een leerling? Ze willen meters maken, en een leerling kost nu eenmaal tijd, als je ze echt iets wilt leren. Dus laat ook de tegelzet-aannemers nog even kritisch in de spiegel kijken… Hebben jullie echt tegelzetters nodig? Leid ze dan ook op! Met een leerling breek je geen record als het om meters maken gaat. Maar als jij onderhoudsen mutatiewerk bij woningcorporaties doet, dan kun jij veel aan een leerling hebben – en hij aan jou!”

Mosa sponsort de tegels, PCI de lijm! Tijdens de rondleiding komen we langs een fraai theorielokaal. Prima voor NITA, als we een keer in Zuid-Holland neerstrijken? Maar ook komen we langs een zaal met een grote directietafel, schilderijen aan de muur en lederen fauteuils. Waar is dat voor…? “Tsja…” verzucht Knotter. Daar doen we niet zoveel meer mee. Daar vergaderden vroeger, toen Rijnmond Bouw nog bestuurd werd door de grote bouwbedrijven, de directeuren… Ik moet nog eens bedenken hoe we die zaal nuttig kunnen gebruiken…” De tegels van de tegelzettersopleiding zien er een beetje ‘opgebruikt‘ uit. “We draaien nog geen winst, dus iedere Euro wordt vijf keer omgedraaid. Tegels en leerlijm zijn een kostenpost…” weet de directeur. Ondergetekende, best onder de indruk van de Schiedamse aanpak, mailt wat rond: we hebben ook in deze regio een tegelzettersopleiding, en kan die opleiding op dezelfde manier ondersteund worden als onze tegelzettersopleidingen in de andere regio’s? ! Er komen mailtjes terug van PCI-Afbouw, namens de Vereniging Lijmen en Kitten: dat pakken we op. En idem van Mosa. Dat wordt geregeld! De contacten zijn inmiddels gelegd. Kortom… Goed om te weten dat ook in het Waterweggebied een opleiding voor tegelzetters bestaat. Niet onder de vlag van ‘Bouwmensen’? Frank Knotter: “Weet je, Rijnmond Bouw blijkt gewoon een sterk merk. En het is een commercieel bedrijf. Nee, we maken nog geen winst, maar we willen eerst verder aan onze kwaliteit werken!” ■

www.rijnmond-bouw.nl

augustus 2018

Henk Harink (SBB): “Als we slim samenwerken, komen die jonge tegelzetters er wel!”

Het leek aardig: een instituut waar de mbo-opleidingsstructuren en de erkenning van leerbedrijven in de bouw, op een bouw-campus nog wel, bij elkaar gebracht waren. En toen fuseerde ‘ineens’ een deel van Fundeon met andere organisaties tot de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), nu voor het gehele mboberoepenveld. Henk Harink, zelf oud-Fundeon, en inmiddels één van de 53 regio-adviseurs praktijkleren voor de gebouwde omgeving ziet de voordelen. “We hebben nu één loket en één werkwijze voor leren in de praktijk. Met ruimte voor maatwerk, want in het beroepsonderwijs moet je ook als adviseur gewoon praktisch zijn. Wat willen scholen? Weten wat de vraag is uit het bedrijfsleven. Wat willen bedrijven? Dat er straks medewerkers voor ze zijn. Dus zorgen wij voor cijfers, voor een uitgekiende database met wie waar zit, wat hij of zij wil en welke bedrijven plaats hebben voor wat voor leerling! En – we brengen leraren, studenten en bedrijven bij elkaar. Vaak persoonlijk!”

Bovatinfo

Persoonlijk contact met de leerbedrijven en de opleidingen “Ik heb jullie campagne ‘Kies Tegelzetten’ gezien, en ik denk dat jullie de juiste snaar raken! Goed dat jullie die baangarantie met de branche durven afgeven, al zal het best een klus zijn om het uiteindelijk te organiseren… Ik neem de folders van de campagne mee, en ik zorg dat mijn collega-adviseurs praktijkleren in de andere regio’s ze ook hebben. Dan kunnen ze de docenten op de mogelijkheid van dit keuzedeel en op jullie activiteiten wijzen. Want wij spreken ook hen persoonlijk!” Gratis training, advies en ondersteuning Ieder leerbedrijf heeft contact met een adviseur praktijkleren. “Ik kan het niet vaak genoeg zeggen: word Leerbedrijf! Zo kom jij, ook in deze tijd, aan de beste studenten…!” Is het niet zo dat leermeesterschap (nu: ‘praktijkopleider’) en alleen al het erkend zijn en blijven als leerbe-

drijf erg veel rompslomp en kosten met zich meebrengt? Zitten bedrijven in deze tijd niet echt op te wachten… Harink: “Er is in het verleden veel nadruk gelegd op

keus staat, of hij vraagt zich af hoe hij een bepaalde student het beste kan begeleiden, sta ik of een van mijn collega’s voor hem klaar.”

“Ik kan het niet vaak genoeg zeggen: word Leerbedrijf! Zo kom jij, ook in deze tijd, aan de beste studenten…!”

‘Leerbedrijf? Kun je morgen mee beginnen!’ “Ook het fenomeen certificering benaderen we praktisch: ja, doel is dat een Leerbedrijf uiteindelijk over een erkenning beschikt. Maar een leerbedrijf kan bij wijze van spreken morgen beginnen, we hebben dan eerst een gesprek met ze en bezien wat er nodig en mogelijk is, en of het bedrijf in aanleg een goede leeromgeving kan bieden; denk aan veiligheid, een goede praktijkopleider (of iemand die daar aanleg voor heeft). Hoe je die aanmelding start? Zoek op de SBBwebsite op ‘leerbedrijf worden’ en druk op de knop ‘start de aanvraag’. Nemen wij contact met je op, en bekijken we met je wat er mogelijk en wenselijk is! Waarom deze aanpak? Er is zó veel kennis bij jul-

de erkenning. Ja, wij zijn door de Minister aangewezen als de organisatie die de erkenningen af mag geven. Ten eerste: wij vragen voor onze trainingen, adviezen en ondersteuning geen geld. Ten tweede: als een praktijkopleider voor een lastige

augustus 2018

lie bedrijven… sommige zouden zonder meer, nu al fantastische leerbedrijven zijn, maar weten het nog niet…” Bedrijf zoeken, opleiding zoeken, leerplek aanbieden? Alles staat online! Mooi als je zelf een student voor je bedrijf weet, of contact hebt met scholen. Voor studenten geldt hetzelfde: zij kunnen hun stage of leerbaan via hun netwerk, maar ook online vinden. “Dat is één van de vele zaken die wij echt op orde hebben,” meldt Harink met enige trots. Via www.stagemarkt.nl kan een student ieder leerbedrijf vinden, ook op regio. Hij kan zien of ze een stageplaats hebben, en meteen contact opnemen. Even zien: op dit moment zijn er 432 bedrijven die opleiden voor tegelzetter… waarvan er 107 aangeven een vacature te hebben. Daaronder zijn echter maar 7 bedrijven die gespecialiseerd zijn in tegelwerk. Zulke cijfers zeggen natuurlijk wel wat…”

“studenten kunnen hun stage of leerbaan via hun netwerk, maar ook online vinden. “Dat is één van de vele zaken die wij echt op orde hebben” “En er zijn nog meer mogelijkheden,” weet de adviseur. “Zo hebben we speciale trajecten voor jongeren met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt, ofwel jongeren die om een speciale reden minder kans hebben op een reguliere opleiding of baan, maar die eenvoudiger werk

prima zouden kunnen leren. Vertel ik op een ander moment graag meer over.” Er zijn nog meer gegevens, zoals het aantal studenten dat momenteel bij een bedrijf actief is. Zo is te zien dat er momenteel in totaal 147 studenten een officiële opleiding tot tegelzetter volgen. “En dan zijn er natuurlijk ‘studenten’ die gewoon, rechtstreeks, bij een bedrijf opgeleid worden, maar niet tot een diploma. Daar heb ik natuurlijk geen inzicht in. Feit is: er is werk te doen, we willen allemaal dat jullie mooie vak door voldoende jongeren gekozen wordt… maar daar komen we samen met BOVATIN en met jullie lidbedrijven wel uit. We staan klaar om jullie van dienst te zijn!” ■ Meer informatie: www.S-BB.nl, tel. 088 - 338 00 00

& ’s st a em om h T oek T

Gerrit van ’t Oever (Cerriva): dik tevreden over ‘Design District 2018’! Hij wist het nog niet toen we elkaar spraken, maar uiteindelijk mocht oprichter Gerrit van ’t Oever met zijn Cerriva-team de prijs in ontvangst nemen voor het verwelkomen van de meeste inschrijvingen en gasten van de Design District 2018-beurs. Nog niet van gehoord? In feite een beurs die al weer even bestaat (eerder bekend als ‘100% Design’), maar die eindelijk geland is op misschien wel de mooiste locatie: het Van Nelle-gebouw in Rotterdam. Van Nelle? Denk aan zware shag, denk aan theezakjes, Saroma, Chiclets en Supra. Maar vooral: denk aan een schitterend en omvangrijk voorbeeld van het ‘Nieuwe Bouwen’ in het Rotterdam van de eerste helft van de vorige eeuw. Tegelbeurs? Nee, en juist daarom is dit een interessante beurs voor tegels. Want doordat hier een combinatie van alles op het gebied van interieurontwerp en -materialen werd getoond, komen er zo’n 8000 bezoekers op af. Voor een belangrijk deel (interieur)architecten en ontwerpers, wat niet zo vreemd is aangezien twee architectenorganisaties hun periodieke ontmoetingen aan het evenement koppelden, en ook de Willem de Kooning (kunst)academy er acte de présence gaf.

Wat laat je zien…? Cerriva, met slogan ‘Tiles that Connect’, exposeerde op twee stands de noviteiten van Ergon, Provenza, Trend Group, Progetto Micro en Ceramica Sant’Agostino. “In feite tonen we hier onze drie belangrijkste lijnen: Microtiles, zeg maar het kleinste en fijnste keramische mozaïek. Voor wie iets héél bijzonders wil. Ergon-Provenza, ons merk waarmee we zoals dat heet, ‘meters maken’, heeft naast de meer gebruikelijke betonlook- en majolicategels ook een aantal metaalkleuren in het programma, en die doen het erg goed bij onze architecten!” Met het keramische mozaïek van Micro tiles weet men in het exclusieve segment, wellness en (privé)zwembaden wel raad. Toch is de eyecatcher van de Cerriva-stand het glaswerk van Trend. Glasmozaïek, maar ook grotere glastegels. Vooral een azuurblauwe glastegel, centraal in de stand, trekt de aandacht. “Ja, dat begrijp ik,” lacht Gerrit van ’t Oever, die overigens (zie de vorige editie van dit blad) samen met de Italiaanse fabrikant Cotto d’Este de XXLplaten voor de trainingen van NITA had verzorgd. “Maar even serieus: kunnen voldoende BOVATIN-leden ook zulke glastegels

verwerken? En hoe zit het met glasmozaïek…? Echt, het zou goed zijn als jullie ook daar een cursus over zouden geven… ! Want het luistert nauw, heel nauw. Het verwerken van glasmozaïek, geef mij maar een lijstje met de crème de la crème van de tegelzetters die daar mee aan de slag kunnen…!” Een mozaïektraining bij NITA? We gaan natuurlijk meteen checken of daar vraag naar is!

Aanrader? Zoveel architecten als er op de beurs zijn, zo weinig stands met tegels staan er. Maurizio Spadon’s COEM staat er, Intercodam, Kogros en natuurlijk veel exclusief sanitair, zoals Geberit met zijn aquacleansysteem; als je immers een campagne van het formaat www.stankhoeftniettestinken.nl voert, kun je op zo’n beurs niet ontbreken. En ook de fabrikanten van andere typen vloeren wandbekleding (toch weer veel stoffering, en vooral ook leer!) waren ruim vertegenwoordigd. We gaan de komende tijd zien welke keuzes de ontwerpers, inrichters en – niet te vergeten… - de beslissers van de facilitaire diensten gaan

maken. Al blijft keramiek natuurlijk… tsja. Wat vindt u zelf… We kwamen allereerst voor de nieuwe producten van Cerriva. En voor het gebouw. Maar de rest van deze designbeurs stelde zeker niet teleur: goed om, als je in de tegelbranche werkzaam bent, deze beurs eens te bezoeken. Je ziet waar tegels mee hebben te concurreren, en toevallig – de helft van de studenten van de Willem de Kooning-academy die exposeerde, exposeerde met producten van keramiek…! Een voorteken? We gaan het zien! ■ www.cerriva.com

& ’s st a em om h T oek T

Marc Schalkwijk (Schalkwijk Tegels & Natuursteen BV): “Er zou een ere- en een eerste divisie tegelzetters moeten komen!” Een nieuwe showroom is altijd iets bijzonders. Want de eigenaar toont in zijn showroom wie hij is. Wat laat hij zien? Hoe mooi zijn de tegels verwerkt? Wat durft hij aan, en hoe zou een verkoopgesprek met een potentiële klant verlopen? De showroom van Marc Schalkwijk is in de serie die dit blad u zo langzamerhand heeft laten zien, toch iets speciaals. Geen ‘huiskamer’ of een zaal van vele honderden vierkante meters, maar uitsluitend bijzonder werk. Terwijl Schalkwijk Tegels & Natuursteen per jaar ook heel veel projectenwerk doet. “De architecten die de projecten vormgeven, die bemonsteren we, ze zijn hier beslist welkom, maar zij hebben de showroom niet nodig. De presentatie hier is evenmin gericht op de massa, dus we hebben geen enkele reden om hier ‘middle of the road’ te laten zien. We hebben geen webshop, we schuiven geen dozen en we doen geen werk voor keukengiganten. Al komen hier wel degelijk mensen die een middenmaat budget hebben, en gewoon goed willen kiezen. Nee, wij leveren een totaalproduct: een badkamer, een wellnessruimte, een bijzondere stoomcabine, een woonkamer… Voor iemand die weet dat hij kwaliteit wil, en die een bedrijf zoekt die zijn wens kan vertalen in een eindproduct. De gehele showroom is er voor de ondersteuning van dat gesprek, niets meer, niets minder.” Aan de hand van enkele cappuccino’s bespreken we de markt, het verkopen van een product, BOVATIN, ‘de’ tegelzetter en de handel. En hebben we het over ‘de eredivisie’, en toch niet over voetbal…

‘Achter’ de tegel kijken Het eerste wat opvalt in de showroom is dat vrijwel iedere opstelling ook het verhaal vertelt van hoe je zo’n wellnessruimte of badkamer opbouwt: één van de redenen dat het mensen verbaast dat het verwerken van tegels vakmanschap is en geld kost, is dat je altijd alleen het oppervlak en dus het eindresultaat ziet, en nooit wat er ‘achter’ die tegels allemaal aan de hand is. Dat het construeren van een aangenaam verwarmende vloer een arbeidsintensief proces is, geloof je pas als je én ziet hoe mooi die vloer er uitziet, én ziet wat er zich onder die vloer afspeelt: ontkoppeling, een verwarmingssysteem, de dekvloer, het lijmsysteem en eventueel een waterdicht- en/ of isolatiesysteem. Je kunt wel een losse dwarsdoorsnede of een tekening van een vloeraansluiting (zie de tekening bij dit artikel) laten zien, maar OP HET MOMENT dat de klant weer naar de vloer kijkt , ziet hij (of zij) alleen maar tegels. En praat het weer lastiger over de prijs van het vakwerk.

Datzelfde geldt voor een wellness-installatie: je moet kunnen zien hoe de stoomgenerator aangebracht is in het eindproduct. Met de garantie dat die machinerie ook door Schalkwijk BV wordt onderhouden. Voor een waterdicht aangebrachte vloer geldt in feite hetzelfde: het met het blote oog zichtbare eindresultaat van een afvoer met gegarandeerde lekkage (zie het artikel over de schade-expertises van Ton Borrenbergs) verschilt aan de oppervlakte nauwelijks van een vakkundig en gegarandeerd waterdicht aangebrachte drain. “Maar ook als we het over de tegels en de natuursteenvarianten hebben, voeren we dat gesprek!”, legt Marc Schalkwijk uit. Neem deze marmervariant, daar betaal je een serieuze 2 1.700,- per meter voor. Maar ik kan dan ook, aan de hand van bijvoorbeeld aanlichting van achteraf, laten zien wat het effect is als je hiervoor kiest. En kies je een variant die vele malen goedkoper is, ook prima, maar dan weet je tenminste waar je voor kiest. We hebben tegels en natuursteen van 2 40,- tot deze 21.700,-. Maar je moet het kunnen laten zien, mensen moeten die tegels – om dat woord maar eens te gebruiken - ‘beleven’, anders kan je klant toch net zo goed van een foto kopen?” In de kasten staan ook veel handgevormde tegels. Worden die zo vaak verkocht dan? “Nee! Maar sommige klanten willen het juist weer wel, het hoeft niet met pallets tegelijk verkocht te worden, maar – het is exclusief, en we kunnen het wél laten zien! We laten aan de wand en in de showkasten in feite allemaal kleine

‘schilderijtjes’ zien. Aan de hand van het gesprek over de tegels en de verwerkingsmethode merken we vanzelf of het klikt met de klant, en dan gaan we met elkaar verder. Of niet. Met de vraag ‘teken het maar uit en doe maar een offerte’, tsja… daar doe ik niks mee. Die verwijs ik vriendelijk naar de stuntpaleizen. En zo speelt deze showroom voor ons een speciale rol: we maken een ‘extra stapje’ naar het hogere segment, we werken verder aan wat groei in onze basis: de projecten. Voor de goede bouwbedrijven blijven we werken, voor de minder goede – ook daar heb je shoppers! – hebben we geen tijd meer. Onze architecten weten ons te vinden. En we kijken of dat ook geldt voor nog een aantal particuliere klanten die bij ons – en wij bij hen – passen.”

Huis ten Bosch! Nee, het Koninklijk Paar is niet in de nieuwe showroom geweest. Maar Schalkwijk BV mag wél al het tegelwerk en de restauratie van zowel het keramiek als van het marmer in Huis Ten Bosch doen. En, helemaal aan de andere kant van de branche: vorig jaar maakten we zo’n 350 huurwoningen in bouwprojecten, dit jaar worden dat er 650. Nog iets leuks: op dit moment worden er in het zeer ambitieuze ‘The Mall of the Netherlands’ in Leidschendam-Voorburg 150x75 centimeter-tegels, in combinatie met het mini-mozaïek van Bricks, verwerkt tot een wildverband- en visgraatvloer van ruim 2.000 vierkante meter. “Zo’n project komt ook echt niet uit de lucht vallen, je bedenkt niet ‘ik ga opdrachten in het topsegment binnenhalen’. Dat bouw je op. We zijn 30 jaar geleden als bedrijf gestart, ik was met m’n 19 jaar denk ik de jongste die het BOVATIN-vakdiploma haalde… Meteen daarna m’n Middenstandsdiploma… We konden iedere technische uitdaging aan, en daar hebben we zorgvuldig een reputatie mee opgebouwd. Ik vind het overigens wel jammer dat die vestigingseisen een wassen neus gebleken zijn, want alle eisen zijn afgeschaft. Maar ik ben blij dat ik de opleidingen gedaan heb, inclusief examen in Den Bosch, want ik heb wél de opleiding tot ‘patroon-tegelzetter’, met

zowel de theoretische als de praktische vakbekwaamheid, in m’n tas. Toen jullie voorzitter Gerard Reus hier was, en hij stelde me voor om nu toch weer lid te worden, was ik daar dan ook voor te vinden. Maar wel op voorwaarde dat we daar een gezamenlijk toekomstbeeld bij hebben, waarbij de aantoonbaar vakbekwame

dienst, in de leeftijd tussen 19 en 50. En verder 20ers, 30ers, 40ers. Door onze orderportefeuille hebben we echt voor ieder type tegelwerk de juiste mensen. In zo’n team gedijen leerlingen ook prima, en – de goede blijven!”

tegelzetter meerwaarde van zijn lidmaatschap heeft. Ik word dit jaar 50, en ook het bedrijf heeft toekomst. Nou, laten we eens kijken hoe we die toekomst samen kunnen maken… Dan is mijn lidmaatschap de moeite waard!

Geen topsegment zonder MVO en professioneel personeelsbeleid “We hebben als Leerbedrijf meestal zo’n vier leerlingen. Dat kost jouw praktijkbegeleider wel een halve dag per week, maar we leiden ze ook écht op., je wilt die jongens immers boeien en binden. Ook voor het vak! Hoe eerder ze zelfstandig een keuken en een badkamertje kunnen maken, hoe leuker het voor hen én voor ons is. O, en als het niks wordt, dan weten we dat ook meestal al na een dag... Echt hoor, ze zijn er… Puffen en blazen, en ’s avonds bellen dat ze niet meer komen. Omdat het te zwaar is, te ver rijden, enzovoorts. Prima, weten we dat van elkaar… Maar wie hier eenmaal werkt, blijft lang. 17 jaar, 24 jaar, gezond en met plezier. We hebben 20 man in

je die waterdichteisen (terwijl de ETAG-norm in feite als Europese norm ook in Nederland geldt, maar nog niet in de wet is opgenomen – red.) niet in bestekken, en men vraagt er evenmin om. Kortom: als je het aan mij vraagt, moeten we gewoon in een bepaalde vorm een ‘eredivisie’ en een ‘eerste divisie’ in de branche creëren. Is ook helder voor de klant: bij de eerste divisie ben je goedkoper uit. En je

Vaktrots en de brancheorganisatie: eredivisie! Aangezien natuursteen een belangrijk aandeel in het werk van Schalkwijk BV inneemt, ziet de directeur een samenwerking met de natuursteenbranche – ook voor dit blad – als een voordeel. “Maar je zult als brancheorganisatie heel scherp moeten zijn en blijven over wat nu precies je toegevoegde waarde is. Geen enkele grote opdrachtgever vraagt ernaar of ik lid ben! Ja, BOVATIN levert een aantrekkelijke set diensten. Maar toen tegelzetter nog een beschermd beroep was, plakte ik trots de sticker op de bus en hing ik het bord voor het raam van de showroom. ‘BOVATIN’ stond voor kwaliteit en ondernemerschap! Nou, daar wil ik opnieuw aan werken, met de collega-bedrijven. Alleen al de basis: alle medewerkers beschikken bij mij over VCA, we hebben een bedrijfs-VCA. We zorgen ervoor dat de medewerkers permanent geschoold worden. We verkopen tegelwerk dat op de juiste manier wordt aangebracht, en voor een juiste prijs. Ik denk dat wij per jaar zo’n drie kilometer aan Schlüter DITRA-matten verwerken… We kunnen en willen niet concurreren met bedrijven of ZZP-ers die zonder een gedegen calculatie, zonder actuele kennis alles maar tegen de vloer en wand plakken… Wij dichten per definitie de natte cel, de zwaarbelaste delen van de badkamer af, en die prijs berekenen we ook. Toch vind

centraal stellen. We zoeken, kortom, onze opdrachtgevers uit, we zijn ook ‘co-maker’ voor bepaalde producten. Tegelzetbedrijven geven veel te veel de regie uit handen!”

Zo’n Eredivisie, wie komen daar eens over praten…? “Ik ben een prater. Onderhandelen, samen tot iets moois komen – dat is m’n tweede natuur. En het lijkt me leuk om eens, samen met een groep bedrijven die ook vinden dat er zo’n ‘eredivisie’ moet komen van bedrijven die hun personeel opleiden en bijscholen, die het juiste product willen maken, tegen een goede prijs, op een maatschappelijk verantwoorde wijze – waarom staat MVO niet als voorwaarde in de URL/BRL !? – om tafel te gaan. Laten ze zich maar bij jou aanmelden, beleggen we een avondje!” Dus dat gaan we doen. Mailtjes naar redactie@bovatin.nl! ■ www.schalkwijkkamerik.nl

kiest voor een ‘voldoende’, niet voor de tien. Dat was mijn reden om weer lid te worden: laten we de goede bedrijven, de integere vaklieden bij elkaar brengen, en het vak – en de prijs! – voor die ‘tien’ gezond maken. Ik ben nu voor mijn bedrijf, zoals gezegd, een transformatie aan het doorvoeren: we werken steeds meer voor kwaliteitsbewuste particulieren, en voor een select gezelschap van bouwbedrijven die ook kiezen voor kwaliteit en niet de laagste prijs

collectie AKAZIA

De drievoudige werking van HT Met HT bewerkte keramische tegels van AGROB BUCHTAL zorgen voor een optimale leef- en werkomgeving. Bovendien sparen zij het milieu én uw portemonnee. • antibacterieel werken; • een gezonde, schone en frisse leefomgeving creëren; • en bijzonder makkelijk zijn schoon te maken. Nieuwsgierig hoe HT precies werkt? Kijk dan op www.clean-air-ceramics.com

www.jasba.de www.agrob-buchtal.de

augustus 2018

‘Kies tegelzetten!’filmpjes al gezien? Nee? …opzoeken en delen, dan! Hebt u ze al gezien, de drie filmpjes van de campagne ‘Kies tegelzetten’? De campagne, mede gefinancierd door de SPT’s Heerhugowaard en Den Bosch (en door BOVATIN en zijn geassocieerde leden natuurlijk), hebben inmiddels een publiek van enkele honderdduizenden (V)MBO-leerlingen en ouders…!

Resultaat van veel gesprekken…! Remus Aussen, hoofdredacteur van dit blad, heeft al heel wat jaren gesprekken over de teruglopende instroom in de tegelzettersopleidingen. “Het Economisch Instituut van de Bouw gaf al vóór de laatste crisis aan dat we in de problemen zouden komen met onze enkele tientallen leerlingen in den lande… De crisis zorgde er voor dat velen de bouw verlieten. En nu zien we zelfs de verkoop teruglopen, en kan niemand meer een tegelzetter vinden! Prima moment voor het lanceren van een ‘ander verhaal’ over de tegelbranche!”

De campagne “Ik heb een campagneteam samengesteld bestaande uit social media-expert Dylan Donia, die ook goed werk gedaan heeft voor de inmiddels afgeronde campagne www.MeerwaardeVanTegels.nl, videograaf Aleksandar Aleksandrow en Erik Koning (ZMC Studio’s). In de filmpjes speelt Gerard Reus zichzelf. En ook acteur Jelle Baas heeft zich in het tegelvak verdiept…! BOVATTIN is een paar jaar terug de actie ‘Kracht in Ambacht’ gestart, en toen sprak ik een keer een groepje MBO-ers over hun motivatie om voor ‘Techniek’ te kiezen. Ze waren zeer gemotiveerd: ‘Techniek is toch de toekomst?’ Tijdens het gesprek vertelde ik wat over tegelzetten. En over het communicatievak. Aan het eind van dat gesprek wilden een paar leerlingen toch ook wat meer over tegelzetten EN over mijn vak weten! Waarom kies je

een bepaald vak? Baangarantie, een leuk huis, carrièremogelijkheden, geld, een leuke auto, en het belang dat jouw ouders en die van je vriend(in) het ook een goede keuze vinden”

Filmpjes via Facebook en Instagram “Zo wist ik wat de ingrediënten van de campagne moesten worden. Kijk, ik heb te veel campagnes gezien waarin een expoliticus met een splinternieuwe vlekvrije oliejas en bouwhelm over zijn maatpak vanaf een bouwlocatie in de buurt van zijn kantoor vertelt hoe geweldig het is om in de bouw te werken. Of waarin een jongen in vuile kleren op zijn knieën lelijke tegeltjes zit te plakken, of met zijn hoofd op de grond op een poster ‘íets toevoegt’. En die koddige woordspeling moet er dan voor zorgen dat hij… Dat geloof je toch niet… Die VMBO-ers zijn echt niet van gisteren! Dus vertelt Jelle – die steeds enthousiaster werd over tegelzetten, trouwens! – iets over het carrièreper-

raimondispa.com

de meest compLete Lijn gereedscHappen voor groot formaat tegeLs

met ingang van vandaag staan we aan jouw kant

LeveLLing

positioneren

LeveLLing

HandeLing

snijden

nat en droog zagen

aankLoppen

augustus 2018

spectief, de uitdagende (ook digitale) technieken, over het ‘Badje van zijn Baas’, over het kunstenaarschap van de tegelzetter, en over het inkomen dat je kunt verwachten. Plus – en reken maar dat die jongens en meisjes daar wel warm voor lopen! - de baangarantie als je je VMBO-diploma Tegelzetten hebt.” BOVATIN-voorzitter Gerard Reus spreekt in het filmpje dat binnen de social media met scherp ‘afgevuurd’ wordt op ouders, deze ouders grootvaderlijk aan op hun kinderdromen en wat zij voor hun kinderen willen. En op het rare verschil daartussen: kinderen willen ‘doe-beroepen’, en hun ouders willen dat ze jurist of manager worden… Is een studie voor een kantoorbaan wel zo’n goede keuze? Aussen: “En dan laat ik een al decennia leegstaand kantoorpand in Vlaardingen zien… Ja, dat is een typische reclametruc. Je stelt een retorische vraag, en je beantwoordt hem niet, maar laat vervolgens zien dat er wel erg veel kantoren leeg staan… En, met een stevige housebeat - onze videograaf is onder andere gespecialiseerd in de productie van ‘Aftermovies’ van internationale dance-feesten - gaan we met Gerard in zijn bolide naar de Tegelstudio van Keijsper-Reus. Waar hij uitlegt dat tegelzwerk iets van je hoofd EN je handen is, en hij aangeeft dat er voor hun kinderen vast werk is. En dat hij ook tegelzetter is.” En het resultaat? “200.000 views, 100.000 uitgekeken video’s, na de eerste week. Een stuk of wat telefoonnummers per dag. Ik bel die jongens op, en dan blijkt soms dat een vriend ze opgegeven heeft… En zijn ze toch geïnteresseerd. De eerste jongens zijn geplaatst, bij een lidbedrijf of een opleiding. En weet je wat lachen is? Ik had een VWO-er aan de lijn, die econoom wilde worden. Ik legde uit dat er minder werk voor juristen is dan iedereen denkt… ‘Maar mijn vader is jurist!’, reageerde hij geschokt. ‘Ja, in zijn tijd was het anders! Vraag jij nu maar eens of je baangarantie krijgt als jij straks als econoom afgestudeerd bent…’. We hadden het over ontslagrondes bij banken, en hoe je ook later nog een tegelzetbedrijf kunt starten. ‘Ja, en dat ‘badje van je baas’, daar hebben we het in de klas over gehad… Dat was toch niet echt van een tegelzetter?’ Toen kon ik hem uitleggen dat dat wel degelijk van een tegelzetter was… Kortom, we zijn best spraakmakend met onze campagne!” De campagne draait nog in augustus, aan het begin van het schooljaar. En daarna worden de resultaten geteld. Delen helpt, en een plek voor een leerling aanbieden ook! ■ Zien? www.facebook.nl/kiestegelzetten www.youtube.com, zoeken op ‘Kies tegelzetten’

wedi 610 lĳm en afdichtmiddel Lijmen en tegelijkertijd 100 % waterdicht maken wedi 610 – Voor alle zekerheid. Als veelzĳdig toepasbaar lĳm- en afdichtmiddel uit één component is wedi 610 vooral geschikt voor waterdichte voegen tussen o.a. bouwplaten. Bovendien beschikt het product over een uitstekende weer- en chemicaliënbestendigheid en is vrĳ van oplosmiddelen, siliconen en PCP’s. Als bouwtechnisch goedgekeurd systeem verkort de combinatie van wedi 610 en de wedi bouwplaten de verwerkingsduur tot maar liefst 50 % omdat geen verdere waterdichting vereist is – ook niet bĳ hoogbelaste toepassingen.

www.wedi.eu

augustus 2018

Jonnie en Co Dieleman (K&J Dieleman): ook 25 jaar BOVATIN-lid! Ze konden niet op de Jaardag zijn, dus reisde BOVATIN-voorzitter Gerard Reus af naar het verre Terneuzen om Ko en Jonnie Dieleman (geen familie!), van het gelijknamige tegelzetbedrijf, te feliciteren met hun 25-jarig jubileum. En, aangezien dat een belangrijk onderwerp was tijdens de jaarvergadering, informeerde de BOVATIN-voorzitter naar hun mening over de samenwerking met de NOA en over de deelname aan de Geschillencommissie Afbouw – die in beide gevallen positief was. En vervolgens was natuurlijk de vraag hoe het met het bedrijf zelf ging. Wat nog veel positiever was, al blijken ook rond Terneuzen de nodige beunhazen rond te lopen… K&J Dieleman is (zie een artikel over tegelzetbedrijf K&J Dieleman in een BOVATINfo van enkele jaren terug) overigens een bedrijf dat – en dat is een unicum in de branche - erin geslaagd is een succesvol efficiencytraject te verrichten, en zo fors te besparen op onder andere faalkosten. En dat in een tweemansbedrijf! ■

www.tegelensanitairspecialist.nl

Toon Hesius traint voor de EuroSkills Onder het toeziend oog van zijn praktijkopleider Ton Borrenbergs oefent Toon Hesius, BBL-student bij Loomans Tegels te Someren, zich in Bouwmensen Mikerlo met de opdracht waarmee hij van 26 tot en met 28 september zich tijdens de Euroskills zal moeten bewijzen. Zal hij eindelijk laten zien dat hoogwaardig vakmanschap niet het terrein is waarop uitsluitend de Zwitsers, Oostenrijkers en Duitsers er met de hoofdprijs vandoor gaan? Anderzijds – Nederland laat al jarenlang zien dat we wel degelijk ‘medaille-materiaal’ in huis hebben. Regelmatig komen onze tegelzetters met zilver en brons thuis. BOVATIN, dat zich als sponsor verbonden heeft met de Nederlandse WorldSkills-organisatie, ziet de wedstrijden als een kans om het vak te promoten bij jongeren. Overigens: meedoen is belangrijker dan winnen… Daarom, nu er dit jaar meer studenten tegelzetten zijn, is er ook de verwachting dat volgende keer meer studenten aan de voorrondes meedoen…! ■

www.teamnederland.com/euroskills-2018

Perfect in systeem. &

Onverslaanbaar Het revolutionair betrouwbare ontkoppelingssysteem voor binnenshuis IndorTec©FLEXBONE is een ontkoppelingssysteem voor het leggen van keramische tegels en natuursteen op moeilijke ondergronden. Door de unieke, gepatenteerde botjesstructuur krijgt het systeem een zeer sterk, effectief en betrouwbaar “onderhuids geraamte” - vooral bij grootformaat tegels en intensief en zwaar belaste bedekkingen. Bovendien kan IndorTec©FLEXBONE snel en moeiteloos “met één spaanslag” worden uitvlakt, omdat de lijmmortel optimaal in de ruimten tussen de botjes wordt verdeeld.

Probeer het uit! | www.gutjahr.com/flexbone

„Met één spaanslag“ uitgevlakt! Snel en zonder moeite.

augustus 2018

NOA Vloerendag 2018 goed bezocht Een jaarlijkse gebeurtenis van de NOA is de ‘Vloerendag’. Heel afbouwend Nederland komt elkaar daar tegen. 76 standhouders, waaronder ook BOVATIN-geassocieerde leden COBA, Schönox, PCI, Mapei, Omnicol, TCKI en Weber Beamix, geven acte de présence. De NOA-lesruimte – waar ‘meestal’ de NITA zijn praktijkmiddagen geeft – was geheel verbouwd tot conferentiecentrum. En in de bovenzalen vonden in de loop van de dag diverse lezingen plaats. We namen alvast een kijkje voor u; immers, zodra de leden ingestemd hebben met de fusie, is dit ook ‘onze’ Vloerendag!

Gezelligheid troef, maar ook informatief! NOA-directeur Frank Rohof stond ’s ochtends klaar om de bezoekers te verwelkomen. We zien een hoop bekenden, maar ook maken we kennis met een organisatie als TBA, het Technisch Bureau Afbouw. TBA verzorgde een aantal interessante presentaties, onder andere over ‘opmerkelijke schades’ aan vloeren en hoe ze te voorkomen. Ook interessant voor de tegelzetter! In de vorige BOVATINfo kon u al lezen dat een werkgroep, met daarin BOVATIN technisch adviseur Ton Borrenbergs en vertegenwoordigers van de Technische Commissie van de VLK, zich gebogen hadden over eisen die aan een ondergrond gesteld mogen worden, waarbij per afwerkingsmethode (vloerbedekking, parket, tegels bijvoorbeeld) verschillende eisen gesteld moeten kunnen worden. Corné van der Steen van Technoconsult presenteerde de uitkomsten, en een interessante discussie ontstond: TBA vond de eisen te hoog, aangezien zo de prijzen van het werk van de vloerenbedrijven door deze eisen onnodig opgedreven zouden worden. Vanuit de tegelbranche – we waren immers aanwezig, dus waarom niet! – werd juist aangegeven dat de eisen voor bepaald tegelwerk nog altijd te laag waren. Immers, in de praktijk wordt te vaak de tegelzetter geconfronteerd met vloeren die eerst op tegelwerk moeten worden voorbereid; hij mag dan het slechte nieuws aan de opdrachtgever brengen en een meerprijs neerzetten. En dat is meestal niet iets waar je applaus voor krijgt. Al is het nog zo noodzakelijk, en is er ook gewoon een verdienmodel aan de orde. Ofwel: er is nog wat zendingswerk te doen, waarbij binnen de afbouw ook wel enige afstemming aan de orde is. We zijn nu al benieuwd naar de Plafond- en Wandendag!

Debat De dag werd afgesloten met een debat in ‘kroegstijl’, waarbij hoogleraar integraal ontwerpen Hennes de Ridder- die ’s middags ook al een amusante conference had gegeven over de denken weeffouten in de bouwsamenwerking – onder andere NOA-voorzitter Hendrik Ruys en andere ‘afbouwers’ bevroeg over enkele stellingen. Kortom: een leuke en informatieve dag, waar u – zodra de puntjes op de í’ staan, plus u en alle andere partijen ingestemd hebben met de fusie met NOA - als lid van (voluit) de NOA-hoofdsector BOVATIN Tegelzetten natuurlijk ook van harte welkom bent! ■

en vloertegels.

Bijzonder mooi

Kalysta is trendsetter in wand-

‘Bijzonder mooi’ betekent de

naam. Want Kalysta voegt iets extra’s

toe

aan

schoonheid.

De tegels van dit merk hebben precies de uitstraling die uw

Rocciose

interieur compleet maakt.

Dat komt doordat wij samenwerken met trendwatchers, die deze tegels zorgvuldig hebben geselecteerd op kleur, maat en

Pirenei

materiaal, maar ook op emotie, sfeer en beleving.

Het

Giura

resultaat?

Een

collectie

wanden vloertegels die feilloos aansluit bij uw thuisgevoel.

Deze bijzonder mooie collectie heet Kalysta en is er voor ieder-

een die van bijzonder mooi

Carpazi

Himalaya

houdt.

w w w. k a l y s t a . n l

exclusive design Verkrijgbaar bij de bouwpartner bij u in de buurt. Kijk op bpg.nl voor de vestiging in uw regio.

JOUW PARTNER IN DE BOUW!

www.bpg.nl

augustus 2018

10 jaar AFNL groots gevierd Na 10 jaar blik je vooruit, en niet te veel terug. Dat was ook wat de ‘smaakmakers’ op het podium deden: vooruitkijken naar hoe de organisatie voor gespecialiseerde aannemers op een gezonde en effectieve manier de bouw wil versterken. De aftredend interim-voorzitter van de AFNL, Philip van Nieuwenhuizen, betoogt in een inhoudelijk sterk verhaal waarom MKB-aannemers moeten meedraaien in ‘Topsectorstatus Bouw’.

Grotere voorzittershamer nodig… Oud-directeur Wim van der Maas, niet op het podium, wel in de zaal, betoogt in Cobouw dat het jammer is dat de Aannemersfederatie minder ‘activistisch’ is dan voorheen; veel aanwezigen herinneren zich de optocht met busjes naar Den Haag, waarbij tijdens de slotbijeenkomst van vrijwel iedere Kamerfractie vertegenwoordigers aanwezig waren. Staatssecretaris Economische Zaken Mona Keizer feliciteert – ze was helaas verhinderd – door middel van een video. Tasforce Bouw- en VNO-NCW-voorzitter Bernard Wientjes benadrukt het belang van de Bouwagenda voor de energietransitie: 8 miljoen gebouwen verduurzamen in een paar jaar, dat zijn er zo’n 20.000 per dag… Jan van de Groep, ooit bedenker van het project ‘Stroomversnelling’ en oprichter van innovatiebedrijf Factory Zero, geeft voorbeelden van de mogelijkheden voor anders bouwen en samenwerken. ‘Gooi onderdelen uit je bouwproces waarvan je denkt dat je niet zonder kunt!’. Dagvoorzitter en cabaretier Dolf Jansen – die het fileermes vaardig hanteerde – leidde een leuk forum, en daarbij bleek dat één van de deelnemers dat had al gedaan had door alle printers uit het bedrijf te verwijderen… met het gewenste effect. BOVATIN-voorzitter Gerard Reus verrichtte het laatste stukje van het officiële deel, door oud-voorzitter Henk Klein Poelhuis en oud-penningmeester en CAO-onderhandelaar Gijs Buis toe te spreken. En – door een enorme hamer aan te bieden aan de nieuwe voorzitter van de Aannemersfederatie: Riek Siertsema, voorzitter van federatie-lidorganisatie NVBU. Zij zal met name het bestuurlijke traject binnen de AFNL aanjagen en de communicatie met de leden verder gestalte geven. En natuurlijk was voorzitter van de in hetzelfde pand gehuisveste afbouworganisatie NOA, Hendrik Ruys, één van de eersten om haar te feliciteren…! ■

De nieuwe 3-componenten epoxyhars voegen lijmmortel

codex X-Fusion Zeer licht verwerkbaar Eenvoudig afwasbaar Verkrijgbaar in diverse kleuren

codex | A brand of Uzin Utz Group Uzin Utz Nederland bv Postbus 33 | 7480 AA Haaksbergen Bouwstraat 18 | 7483 PA Haaksbergen Telefoon +31 53 5737373 E-mail codex.nl@uzin-utz.com Internet www.codex-x.nl

augustus 2018

Drukke tijd…? Tóch naar de ‘Terrassenmiddag’ van NITA! ‘Ik heb geen tijd om mijn bijl te slijpen, want ik moet nog een heel bos omhakken…!’ Het is een bekende zin uit een oud sprookje. Hoe het eindigt? Degene die wél de tijd nam om zijn bijl te slijpen, was beter af, later gestart & toch eerder klaar… En dus zat de crème de la crème van de Nederlandse tegelbranche, druk of niet, in Nieuwegein, waar we van Bouwmensen Utrecht (óók één van onze geassocieerde leden!) welwillend een leslokaal mochten gebruiken. Was het nuttig? Nou en of…! Docenten Peter Goegebeur en Ton Borrenbergs wisten de nodige sprookjes, do’s en don’ts over het lastigste en meest kwetsbare tegelwerk van dit moment voor te rijden… De tweede serie ‘Middagen (en ochtenden, trouwens) van de Nederlandse Innovatieve Tegel Academy (NITA) werden weer goed bezocht. Want een slimme tegelzetter zorgt dat hij zijn kennis op peil houdt…

Terrassen maak je met je hoofd! De training ‘terrassen’ was een ingelaste training; penningmeester Viktor van de Bilt was namelijk in mei en juni een enorm terras aan het betegelen… waar zo ongeveer alle denkbare vraagstukken in voorkwamen die je maar met een terras kunt hebben. Dus kon Viktor ’s middags alle wijze theoretische lessen uit de ochtend, ’s middags van wat concrete voorbeelden voorzien… Het gaat te ver om hier de gehele inhoud van de training door te nemen. Want ook natuursteen, droge plaatsing, ontkoppelingsmatten en zelfs tegeldragers stellen ieder hun eigen eisen aan de vakman! Een tipje van de sluier, om de eerste en meest voorkomende schades te voorkomen: • Vergeet ‘zetten in de mortel’ met grootformaattegels, zeker als het volkeramische tegels betreft. Die hebben namelijk een zo gering vochtopnemend vermogen (< 0,05%, waar dit percentage voor traditionele tegels vele malen hoger ligt!) dat je ze met glas kunt vergelijken; cement ‘haakt’ er niet in, dus zulke tegels komen snel los te liggen… • Met name donkere tegels kunnen in de zon goed warm worden; temperaturen van 70, 80 graden komen zo maar voor. Dat is een aanslag op het bevestigingsmateriaal er onder… dat moet daar dus tegen kunnen! • Wil de architect een terras zonder afschot? Wens hem veel succes! De ondergrond moet een helling van minstens 1,5% hebben. Minder? Dan krijg je plasvorming en blijft vuil ‘hangen’, stroomt water niet weg en vriest je terras alsnog stuk. • En dan het water dat afgevoerd moet worden… Hoe zit het met het grondwaterpeil? Hoe voer je het water af? ‘In het aangrenzende grasveld’ is niet zo maar een oplossing! • We hoeven vast niet meer uit te leggen dat ‘buttering-floating verlijming vanzelf spreekt… • Zonder reiniging en periodiek onderhoud – ook van de waterafvoerkanalen! – kan ook een goed aangelegd terras binnen de garantieperiode kapot gaan. Dus leg daar afspraken over vast!

COMPACT. EERLIJK. GOED.

coba.nl

augustus 2018

Op locatie Op de IJsselsteinse locatie waar Viktor van de Bilt aan het werk was, vielen de puzzelstukjes en checklist-onderwerpen ineens in elkaar. Viktor, helemaal in zijn domein en element (zie ook het artikel over een ander terrassen-project van Viktor in een eerdere editie), legt uit voor welke keuzes hij staat; niet voor alle ‘uitdagingen’ van het project is immers een kanten-klare oplossing. “We hebben in de betonnen ondergrond het afschot bepaald, en dat gaat vaak twee kanten uit. Dat zal dus ook in het eindresultaat zichtbaar zijn! Ik heb overleg met de tuinman, want er moeten degelijke grindkoffers in het gras aangebracht moeten worden; want als het water niet weg kan, en het vriest, dan springt je terras alsnog alle kanten uit! En daar zal je op toe moeten zien; ik spreek ook af dat binnen de garantiebepalingen ik eens per jaar kom checken of alles nog functioneert!” Viktor werkt voor dit terras met een aantal systemen van Sopro. En, aangezien er tijdens een NITA-training geen reclame gemaakt wordt, gaf Sopro-accountmanager Rene van den Wollenberg, als echte NITA-docent, uitsluitend inhoudelijke toelichting over de gebruikte waterdichtingslijm- en ontkoppelingssystemen. Voor één onderdeel van het terras wordt overigens nog aan een oplossing gewerkt. Eén van de terrassen bevindt zich bovenop een kelder. Daar moet dus een koudebrug ofwel isolatielaag op worden aangebracht, anders ontstaat er condensvorming op het plafond van de kelder…. Maar met welk materiaal kan er een systeemgarantie worden afgegeven? En hoe voorkom je dat de isolatielaag weer nieuwe problemen oplevert? “Zo zie je maar, tegelzetten is niet alleen een ambacht, het is ook een wetenschap!”, grappen de docenten…

En na afloop… NITA heeft niet alleen een reputatie dat je er in weinig tijd veel belangrijke kennis opdoet, NITA heeft ook (nu al!) een GEZELLIGE reputatie. Dus was er een lekkere lunch bij Bouwmensen Utrecht, en smaakten het bier (vaak met een ‘volkeramisch-alcoholpercentage’), de biba’s en andere snacks goed. Zeker op zo’n warme dag. En, geheel in de stijl van de training: op een terras. Ofwel: ook deze training herhalen we nog, in een ‘rustige’ periode. Wanneer die rustige periode ook mag zijn… In ieder geval, als er weer eens een bijzonder terras onderhanden is! ■

www.nitacademy.eu

Naschrift: En inmiddels is het terras natuurlijk al weer lang en breed klaar! Op de foto’s is goed te zien hoe het afschot naar twee kanten vertaald is in een diagonale doorsnijding van de tegels. Op deze terrassen blijft geen water staan! En ook voor de koudebrug op de kelder is een oplossing gevonden. Daarover een volgende editie!

GEBERIT DOUCHEGOTEN CLEANLINE

EENVOUD IN SCHOONHEID

IGE D U O EENV LLATIE: INSTA brieks a f e i l ngsfo racht dichti angeb a g i t ma

Klanten houden van douchegoten en monteurs houden van eenvoudige installaties. De nieuwe Geberit douchgoten CleanLine kunnen net zo eenvoudig geïnstalleerd worden als de bekende vloerput. Dankzij de dichtingsfolie – die fabrieksmatig is aangebracht – is de waterdichte afwerking van de goot veilig en betrouwbaar, wat het risico op lekkage tot een minimum beperkt. Eenvoudiger kan niet. www.geberit.nl/cleanline

augustus 2018

Seminar Waterdicht vertrouwen in doucheafvoeren Open inloopdouches zijn esthetisch en mateloos populair. Natuurlijk heeft dit voordelen ten opzichte van een douchebak, maar er zijn ook aandachtspunten. Betegelde douchevloeren dienen jarenlang volledig waterdicht te zijn. Hoe maakt u een gegarandeerde waterdichte douchevloer? Bezoek het seminar ‘Waterdicht vertrouwen in doucheafvoeren’ op woensdagmiddag 10 oktober 2018 in Nieuwegein en kom alles te weten over dit onderwerp. Maak de oplossing waar uw klant recht op heeft. Ton Borrenbergs, voorzitter van de NITA (de Nederlandse Innovatieve Tegel Academy) en Andy van Oijen, trainingsmanager Geberit vertellen u alles over: • Praktijksituaties • Gebruik van juiste materialen • Correcte verwerking • Werkwijze van verschillende lijmsystemen • Afschot • Trilling en geluid • Afvoertype • Afvoersystemen • Aansprakelijkheid

Het seminar wordt georganiseerd door Geberit. Docenten van NITA werken gaarne aan door fabrikanten georganiseerde seminars mee, maar tekenen daarbij aan dat – conform hun missie – bij hun presentaties en trainingsonderdelen, merkonafhankelijkheid centraal staat. In hun presentaties zullen zij zich ook niet tot producten van één merk beperken, maar ook alternatieven laten zien. Meld u nu aan voor dit kosteloze seminar: www.geberit.nl/waterdichtedouchevloer ■

Innovatie is

ook buiten de norm nieuwe oplossingen vinden.

Schlüter®-BEKOTEC-THERM Het innoverende en unieke verwarmingssysteem “de klimaatregelende tegelvloer” vermindert de bouwtijd, bespaart energie en verbetert het wooncomfort. De beperkte opbouwhoogte van de modulaire bekledingsconstructie en de bijbehorende verwarmings- en regeltechniek vormen een perfecte basis voor een snel reagerende vloerverwarming met een bijzonder lage aanvoertemperatuur.

Schlüter ®-BEKOTEC-THERM. Vertrouw alleen op het origineel.

www.schlueter-systems.nl

W U E

Sopro Simpel Nivelleer FS 15® plus

Nu tot 150 mm laagdikte egaliseren. › Vloeit naadloos in elkaar over door lange verwerkbaarheid › Optimale verloop-eigenschappen door superplastificeerder › Na 2 - 3 uur beloopbaar en te betegelen met keramiek

Verkoop Sopro Nederland BV Kruyderlaan 21a · 3431 BM Nieuwegein Telefoon +31 (0) 30 60 50 214 · Telefax +31 (0) 30 60 50 896 · www.soprobv.nl

De Betere Bouwchemie

augustus 2018

‘Gratis’ tegelwerk bestaat! Wie wel eens geoffreerd heeft aan een ‘keukengiganten’, weet dat de laagste prijs als belangrijkste verkoopargument richting de klant wordt gebruikt. ‘Gratis betegeld!’ joelt de advertentie. En u mag dan dat gratis tegelwerk verrichten – voor de prijs die het meest in de buurt komt van ‘voor niks’. Bedankte u voor de eer? Terecht! Helaas zijn er altijd bedrijven die het oppakken. En waar naar het geld leveren: wat mag je verwachten…? Het vervelende is dat ‘gratis’ tegelwerk bestaat, maar meestal zulke hoge herstelkosten oplevert dat de klant daarna voor een meervoud van de kosten voor ‘gewoon’ tegelwerk komt te staan. Soms leveren zelfs sloopbedrijven – ook een eerzaam vak, maar wel een ANDER vak - tegelwerk. Op zich mooi, want dan kunnen ze het bij gebleken ongeschiktheid er ook zelf weer uit tikken – al gebeurt dat dan meestal weer niet. Nog niet zo lang geleden was er een (zakelijke) klant die het sloopbedrijf dat net een groot pand volledig en overigens vakkundig gestript had, op zijn blauwe ogen geloofde toen de sloper aangaf dat hij ‘ook best kon tegelzetten’. Hieronder twee nieuwe affaires uit de helaas drukke praktijk van BOVATIN-adviseur Ton Borrenbergs: één uit de wereld der keukengiganten, en een beroerd aangepakt tweetal kleedkamers.

‘Gratis’ valt duur uit Zoals dat gaat: de klant wil geen zorgen en de laagste prijs, en koopt een complete badkamer en toilet bij de gigant. Deze huurt een bedrijf in, en de klant ziet met stijgende verbazing hoe er gewerkt wordt. Hij spreekt het bedrijf aan, maar de man verwijst naar de eigenschappen van het materiaal, en gaat gewoon verder. De klant meldt de schade bij de gigant: “Ik heb mijn ontevredenheid aan de installateur geuit en omdat hij elke keer aangaf dat de ongelijke voegen en de opstaande randen aan de tegels liggen, heb ik ook mijn ontevredenheid bij de gigant geuit. Deze mijnheer is bij de werkzaamheden komen kijken en volgens heeft hij aangegeven dat de tegels zijn goed geplaatst.” De klant beklaagt zich uiteindelijk over het voegwerk, het in de haak zetten van de rechter zijwand van de leidingenkoker, het goed afstellen van de douchedeur zodat deze sluit, het afgebroken siliconenprofiel, plus – ja, ook dat kan! - de stabilisatiestang van de wand, die gemonteerd is direct ONDER de douchekop. Expertise wordt ingeroepen.

Het onderzoek Ton Borrenbergs constateert dat de tegels toch aan de normen voldoen. “Maar het is wel erg vervelend wanneer bepaalde fabrikanten ‘flirten’ met maximaal toegelaten anomalieën (afwijkingen, red.). Toch moet ik na enkele testen ter plekke concluderen dat de tegels die hier zijn verwerkt voldoen aan de geometrische eisen volgens NEN-EN- 14411 ISO 10545-2 (zoals op de verpakkingsdozen staat vermeld). Hebben we hier alsnog veel twijfel over dan kunnen we in dergelijke gevallen een aantal monster tegels bij een geaccrediteerd laboratorium laten onderzoeken op kantrechtheid vlakheid, bolling, scheluwte en dergelijke. Maar meestal, en ook hier, is een beoordeling met behulp van de wiggetjes voldoende!”

| SCHÖNOX Q8

Nieuwe kwaliteit ! NIEUWE DE DUURZAME Q8 LICHTE VULSTOF OPTIMALE = MINDER WATER STANDVASTHEID = MEER CEMENT ~ ~ 30 º/ KLEINERE º WATER-CEMENT-WAARDE

VERBETERDE EN

VERSNELDE

NIEUW

12h

Verbruik

m2/Prestatie

4 mm

0,9 kg/m2

16,6 m2

6 mm

1,3 kg/m2

11,5 m2

8 mm

1,6 kg/m2

9,3 m2

10 mm

2,0 kg/m2

7,5 m2

OUD

DOORDROGING

Vertanding

SNELLERE

BOUWFYSIKALISCH GETEST –

VOOR

VOEGBAARHEID

96 MINDER

ALLE EISEN VEILIG

LET OP ! /O

NIEUWE

STOF VERHOUDING MENG-

BIJ HET AANMAKEN

| www.schoenox.nl |

7,00 8,25 l

augustus 2018

Wat is het oordeel? “Allereerst een paar zaken die deels niet op mijn terrein liggen… Maar ik vind er wel wat van. Die douchestang onder de douchekop, dat mag een ‘onaanvaardbaar ontwerp’ genoemd worden. En het kitwerk is ronduit slordig en visueel lelijk aangebracht. Verder is een hoekstrip niet vlak aangebracht waardoor de tegel er voor langs steekt. De natte hoek is niet onder het juiste afschot aangebracht; en, gezien de rest van het werk – ik vrees dat er geen waterdichtlaag onder is aangebracht. Verder: er zijn schilfers van tegels af, en het snijwerk levert eveneens schilfers en scherpe kanten op. Gezien de tegels – gerectifieerde gezaagde tegels en zeer smalle voegen – verwacht je dat er tegelwerk in de hoogste kwaliteitsklasse – 1: hoge visuele kwaliteit - wordt geleverd.”

Het advies: • Ofwel het tegelwerk ‘kwalitatief afwaarderen’ (geld terug dus), eventueel opvallend bolle tegels vervangen. Anders: een alternatief product laten kiezen dat wel een strak resultaat oplevert. • Sowieso kapotte en gekartelde tegels vervangen, RVS-strip vlak en strak opnieuw aanbrengen. • Verlaagd douchegedeelte opnieuw maken. (controle op waterdichtheid!) • Kitwerk opnieuw, en nu professioneel, aanbrengen. Douchegoot met een epoxykit afwerken. • Steunstang douchecabine verplaatsen, alternatieve steunpositie zoeken.

Niet zeuren, douchen! Een ‘gewone’ (om)kleedkamer met toiletten en douches in een school is iets anders dan een topklasse badkamer die door een architect ontworpen is. Of niet? Er gelden in principe dezelfde normen, al kun je eventueel in de offertefase een andere ‘klasse’ tegenkomen. Ton Borrenbergs beoordeelt twee van deze kleedkamers bij een sportcomplex. Wat is er te zien? “Slordig werk! De voegbreedtes tussen het wandtegelwerk variëren tussen de 4 en 6 millimeter. Bij dit werk, dat je als ‘regulier tegelwerk’ kunt beschouwen, houd je de kwaliteit aan van tegelgroep 2 (voegbreedte: maximaal 3 millimeter) aan en niet 3 (voegen >6 millimeter, meestal gebruikt voor ‘grovere’ tegels). De voegen zijn niet vol en zat uitgevuld, ze liggen te diep. Er zijn nogal wat smetresten van de voegmortels op de tegels achtergebleven, en de voegen zijn onvoldoende uitgehard, plus er zitten overal lekgaatjes, ofwel niet conform NEN-EN13888. De randen van gesneden tegels zijn scherp, gekarteld en beschadigd. Er zijn aanzienlijke hoogteverschillen tussen aangrenzende tegels, oplopend tot 3 millimeter. En het kitwerk is zowel esthetisch als technisch (het sluit niet af) ruim onvoldoende.” Dit zijn de formele metingen en waarnemingen. Maar wat is er nou écht aan de hand? Borenbergs: “Ik weet natuurlijk niet hoe degene die dit aangebracht heeft, zijn werk voorbereidde. Maar ik durf te beweren dat hij zich niet vooraf de wanden gecontroleerd heeft op vlakheid, niet of nauwelijks op de hoogte is van normen, laat staan van tegelgroepen of de Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoering van werken en van technische installatiewerken 2012 (UAV 2012). En de kans dat hij de gebruiksaanwijzing van lijmen en mortels heeft gelezen – laat staan zich er aan heeft gehouden - lijkt me ook klein.”

Ontdek Murals Fuse Mosa.

Murals Fuse tovert architecturale oppervlakken om in levendige kunstwerken. De dynamische en interactieve serie stelt de ruimtelijke ervaring van de gebruiker centraal. De speelse tegels zijn zo ontworpen dat het lijkt alsof hun uiterlijk, afhankelijk van de perceptie van de gebruiker, steeds subtiel verandert. Dankzij deze bijzondere transformerende eigenschap gaan Fusetegels in ieder gekozen patroon en ontwerp naadloos en flexibel op in hun omgeving. mosa.com/murals

augustus 2018

Ofwel: repareren van de wand is onmogelijk. Wandtegelwerk verwijderen, wand uitvlakken, opnieuw aanbrengen en nu WEL de smetresten verwijderen. Voegen waar niet goed, vervangen. Kitwerk professioneel opnieuw (laten) uitvoeren. En verder? “De uitgevoerde voorbereidingen van de ondergronden (op bijvoorbeeld waterdichtheid, red.) zijn moeilijk te controleren zonder sloopwerk.” weet de expert. “Daarom adviseer ik de klant om de tegelzetter een schriftelijke garantieverklaring af te laten geven van ten minste 10 jaar. Bovendien zou ik, bij oplevering van het reparatie- en herstelwerk, alles opnieuw laten controleren door een deskundige.”

Kortom: ‘goedkoop’ kan, ‘gratis’ kan ook. Het is even wat je van je tegelwerk verwacht. Esthetiek is een vanzelfsprekend aspect, maar veiligheid (je openhalen aan slecht snijwerk) en vooral blijvende waterdichtheid is een punt. Over ‘mooi’ en ‘veilig’ valt dus niet te twistemn, maar over ‘waterdicht’ nog steeds wel. De norm ‘ETAG 022 GUIDELINE FOR EUROPEAN TECHNICAL APPROVAL of Watertight covering kits for wet room floors and or walls’ (lees ‘m maar eens door op internet!) is een ‘Europese’ norm van de European Organisation for Technical Approvals (ETAG), maar nog niet opgenomen in de Nederlandse bouwwetgeving. Waarom niet? Omdat dat wordt tegengehouden door lobby vanuit Bouwend Nederland. Ofwel, de meeste grote bouwbedrijven zitten er niet op te wachten… maar houden wel de tegelzetter aan een waterdichtgarantie. En DAAROM bestoken ook organisaties als de VLK (Vereniging Lijmen & Kitten) plus onze eigen koepelorganisaties, alsmede de technische commissie van de EUF, onze wetgever: zowat de laatste in Europa die deze norm nog niet in de wet heeft opgenomen (‘geratificeerd’). Zullen wij afspreken dat we ons gewoon wél alvast aan die waterdichtmaatregelen houden…? En ook onze opdrachtgevers in de hoogte van de offerte daaraan houden…? Ook dát hoeft immers niet gratis. ■ redactie@bovatin.nl

Snelle opmeting met ViSmart Probeer het zelf op visoft.nl/ViSmart

De ViSmart app is ook gratis te downloaden in de Google Play en iTunes App Store De complete oplossing voor de tegel- en sanitair professional met ViSoft Software

www.visoft.nl

augustus 2018

Murals Fuse: de vierde serie in de Murals-collectie! 15x15, 15x30, 30x30. Geen enorm ingewikkelde maten, die nieuwe Murals Fuse-serie van Mosa… Het draait in deze collectie dan ook vooral om kleur, tinten, lijnen, glazuurmethoden en - beweging. Een logisch vervolg op de Blend, Change en Lines-series binnen Mosa’s ‘Murals’-visie. Een uitdaging voor de ontwerper: waar pas je wat toe…?

Beweging! De subtiele kleurgradaties en variaties in tinten van Murals Fuse creëren vrijwel ongemerkt de illusie van beweging in een zeer dynamisch, eigentijds oppervlak. Fuse biedt de keuze uit acht verschillende kleuren in de al genoemde drie formaten. De tegels kunnen in talloze patronen en combinaties worden toegepast en voegen zich zo moeiteloos naar ieder ontwerp en elke stijl, van zeer ingetogen tot uitermate expressief. Het kleurenpalet van Fuse is gebaseerd op dat van Murals Blend en biedt de gebruiker een oneindig scala aan combinatiemogelijkheden. Immers, van iedere van de acht kleuren worden 88 verschillende(!) tegels vervaardigd… dus de kans op ongewenste herhaling is vrijwel uitgesloten. Fuse tovert architecturale oppervlakken om in levendige kunstwerken. De dynamische en interactieve serie stelt de ruimtelijke ervaring van de gebruiker centraal. De speelse tegels zijn zo ontworpen dat het lijkt alsof hun uiterlijk, afhankelijk van de perceptie van de gebruiker, steeds subtiel verandert. Dankzij deze bijzondere transformerende eigenschap gaan Fuse-tegels in ieder gekozen patroon en ontwerp naadloos en flexibel op in hun omgeving. En, op het moment dat dit blad verschijnt, is ook de ‘Pattern Generator’ van Mosa uitgebreid met de specifieke eigenschappen van de Fuse-serie.

Vier series, ieder een eigen karakter… De vier tegelseries van Murals – Blend, Fuse, Change en Lines – hebben ondanks dat ze uitgaan van dezelfde principes toch ieder een zeer eigen karakter. Blend werkt met kleurblokken

HÃ©t expertisecentrum voor wand-/vloertegels en tegellijmen. Integer, onafhankelijk, objectief onderzoek en advies. ISO 17025 geaccrediteerd.

60 JAAR ERVARING

STOOTVASTHEID

HAARSCHEURBESTANDHEID

STROEFHEID/ANTISLIPEIGENSCHAPPEN

VLAKHEID

Wij helpen u graag verder. 026 3845600, info@tcki.nl www.tcki.nl

augustus 2018

en verschillende tinten, Fuse creëert met behulp van subtiele kleurgradaties de indruk van beweging, Change maakt optimaal gebruik van kleuren glazuurcombinaties en Lines speelt met de geometrische structuur van een oppervlak. Doordat ze echter onderling perfect op elkaar aansluiten, kunnen de series ook moeiteloos in verrassende patronen en interessante combinaties tot een harmonieus geheel worden samengevoegd. Daarmee is Murals voor ontwerpers een waardevolle, veelzijdige en rijke toolkit en het ideale keramische palet om hun creativiteit de vrije loop te laten. ■

www.mosa.nl

Koudglazuren, hoe doe je dat? Eigenlijk doen we dat nooit, een integraal verwerkingsadvies publiceren. Mogen we één keer een uitzondering maken voor het fenomeen ‘koudglazuur’? Er zullen immers zomaar tegelzetters zijn die nooit met een schuimroller, laat staan met koudglazuur werken…! En soms is het bij de Murals-collectie nodig en – mooi. Wie de tips leest, ziet wellicht toch iets wat hij liever vooraf wil weten… Het advies. Mosa Finish koudglazuur is de randafwerking van de Murals-collectie. Hij is stoot- en slijtvast, chemisch- en weerbestendig, en valt eenvoudig met een roller aan te brengen. Mosa Finish kan het best worden aangebracht voor het voegen! 1. Plaats de Mosa-wandtegels conform het algemeen verwerkingsadvies en

neem de voorgeschreven droogtijd in acht. 2. Maak voor het aanbrengen van het koudglazuur de te behandelen zijkanten

stofvrij met een vochtige spons. 3. Breng schilderstape aan weerszijden van de te behandelen zijkanten aan. 4. Breng een dunne laag koudglazuur aan met behulp van een schuimroller

en laat dit circa tien minuten drogen. 5. Breng vervolgens een tweede laag koudglazuur aan op gelijke wijze. 6. Laat het koudglazuur weer circa tien minuten drogen en verwijder vervolgens de schilderstape. 7. Na 24 uur drogen kan de betegelde wand worden ingevoegd.

DE NIEUWE club rubi APP Alles bi nn en h and b er eik K RIJ G GELD TERU G, A CTIES, KO RTING EN...

Download de Club RUBI APP en ontdek direct de voordelen! www.rubi.com/nl

augustus 2018

Nieuw Eurocol-product voor een waterdichte badkamer 683 Fibrecoat: flexibele afdichtpasta met vezelwapening in één Voor het duurzaam waterdicht maken van badkamers introduceert Forbo Eurocol een zeer gebruiksvriendelijk innovatief product: 683 Fibrecoat. Met deze vezelversterkte afdichtpasta brengt de tegelzetter snel en eenvoudig een perfecte kimafdichting aan. De pasta is ook bij uitstek geschikt voor het waterdicht afdichten van naden en hoeken en van kieren rondom leidingdoorvoeren en afvoerputten. Ook handig als waterdichte onderlaag op vochtgevoelige wanden en vloeren, zoals gips, anhydriet en hout. Of als naadafdichting bij toepassing van de 820 Eurocol Dim Floor geluidsisolerende mineraalmat.

Gemak ‘Gemak dient de tegelzetter’, zo hebben ze gedacht bij Forbo Eurocol, bij de ontwikkeling van de vezelversterkte 683 Fibrecoat. De afdichting van kritische hoeken in badkamers kan hiermee in één bewerking worden uitgevoerd, zonder het aanbrengen van een wapeningsband. Dit scheelt de tegelzetter diverse extra handelingen en bespaart dus tijd. Door het ontbreken van een wapeningsband in de pasta ontstaat bovendien geen ‘verdikking’ in de afdichtingslaag aan weerszijden van de hoeken. Hierdoor kan de tegelzetter de onderste tegelrij op de wand gemakkelijker aanbrengen, want hij hoeft geen ‘rand’ te overbruggen. Dit maakt vooral ook het betegelen van uitwendige hoeken een stuk eenvoudiger.

Waterdicht Tegelwerk Systeem Forbo Eurocol heeft een naam hoog te houden met zijn bekende Waterdicht Tegelwerk Systeem. De 683 Fibrecoat vormt hierop een mooie aanvulling, naast de bekende combinatie van 063 Euroband en 685 Eurocoat. Deze productcombinatie blijft ook naast de 683 bestaan, voor het waterdicht afdichten van grotere naden en kieren of bij een verdiepte douchevloer in combinatie met een specievloer, waarbij wel wapeningsband (063 Euroband) noodzakelijk is. Met de vezelversterkte 683 Fibrecoat kunnen naden en kieren tot 10 mm worden overbrugd. Desgewenst kan de 063 Euroband ook in combinatie met de 683 Fibrecoat worden toegepast. Vergissen is niet mogelijk: de 685 Eurocoat is herkenbaar aan zijn bekende roze kleur, de 683 Fibrecoat is paarsachtig.

Schone handen Voorafgaand aan de introductie is de 683 Fibrecoat uitgebreid in de praktijk getest op diverse tegelprojecten. De hiervoor beschreven voordelen werden hierbij bevestigd en de tegelzetters toonden zich enthousiast. Zo merkten zij op dat zij hun handen lekker schoon hielden, omdat de vezelpasta eenvoudig met de kwast en plamuurmes en/of hoekschop wordt aangebracht. Ook de aanmerkelijke tijdwinst omdat de vezelversterking in de pasta zelf zit, werd als een groot voordeel ervaren. Om een waterdichte afdichting te creëren, wordt 683 Fibrecoat in een laag van ren minste 2 mm aangebracht, vanuit elke hoek in een strook van circa 10 cm breed. De kant-en-klare 683 Fibrecoat wordt geleverd als 14kg-emmerverpakking en op pallets van 44 emmers.

683 Fibrecoat-productinformatie vindt u op: www.forbo.com/eurocol/nl-nl/683-fibrecoat/e9qn44

■

Voor informatie: Eurocol, afdeling Customer Service: +31 (0)75 627 16 30 of mailen naar: info.eurocol@forbo.com

EEN OORH 140 V S A W LAN W ARDA

STUCCO W-140 DÉ UITVLAKMORTEL VOOR DE SLIMME VAKMAN! Bostik Ardalan W-140 heeft in de afgelopen jaren een uitstekende reputatie opgebouwd als dé wandegalisatiemortel voor stukadoors, tegelzetters, bouwen klusbedrijven. Vandaar dat besloten is om de productnaam aan te passen naar Bostik Stucco W-140 om de link met het stuc- en tegelklaar maken van een wand nog meer te benadrukken. De kwaliteit en service blijven zoals u van Bostik gewend bent. Ook het artikelnummer blijft gewoon hetzelfde. Kijk voor meer productinformatie op onze website: www.bostik.nl

GESCHIKT VOOR UITVLAKKEN EN REPARATIES VAN 5-40 MM

UITSTEKENDE HECHTING EN HOOG STANDVERMOGEN LANGE OPEN TIJD EN AL NA CIRCA 4 UUR TE BETEGELEN

40 45 min

6,5

augustus 2018

Bostik op meerdere fronten actief in de Tour de France In iets meer dan een eeuw heeft de Tour de France zich ontwikkeld tot één van de meest belangrijke sportevenementen in de wereld. De race verenigt mensen en brengt verschillende werelden bij elkaar. De Tour combineert alles wat de sport zo speciaal maakt. Het gaat om concentratie en uithoudingsvermogen. Maar ook om de verbinding tussen mens en materiaal waar de kleinste details het verschil kunnen maken tussen winnen of verliezen, tussen de gele trui of de rode lantaarndrager. De Tour de France gaat om teamwork op iedere denkbare wijze; om het talent en vakbekwaamheid om slim te rijden en constant in te spelen op de steeds wisselende omstandigheden en veranderende situaties.

Official partner Bostik voelt zich sterk verbonden met dit unieke event dat geavanceerde technologie, innovaties, team spirit en uitzonderlijke presentatie samenbrengt. Nadat we eerst in 2015 en 2016 twee jaar Official Sponsor van de Tour de France zijn geweest heeft Bostik in 2017 besloten de samenwerking met de Tour de France verder te intensiveren en Official Partner te worden. In 2018 is Bostik opnieuw trots om Official Partner van de 105e Tour de France te zijn. Onderdeel van onze nauwe samenwerking is dat alle rugnummers worden bevestigd met een door Bostik ontwikkelde zeer geavanceerde lijmtechnologie die voldoet aan eisen van de Tour. Meer dan 14.000 wedstrijd-nummers zullen worden verdeeld over 176 renners in 2018. Aanvullend hierop zullen iedere etappe ook zogenaamde ‘koersstickers’, met alle relevante etappe informatie zoals hoogteverschillen en voeding zones, worden geplakt op de wielrenframes van de renners. En tot slot speelt Bostik ook nog een rol in de bewegwijziring van iedere etappe. Daarnaast rijdt Bostik, net als voorgaande jaren, ook weer met een aantal mooie opvallende reclamecaravanwagens om het publiek alvast te enthousiasmeren voordat de renners voorbij komen.

Play & Win Smart Gifts Ter gelegenheid van deze vernieuwde sponsoring met de Tour de France heeft Bostik ook dit jaar weer een online wedstrijd georganiseerd waaraan iedereen geheel vrijblijvend kan deelnemen en kans maakt om één deze 3 prijzen te winnen. Er worden 110 prijzen in totaal vergeven. Deelnemen is heel eenvoudig: ga naar de website www.bostik.com/webgame, selecteer het land waarin je woont, vul je gegevens in en maak vervolgens automatisch kans op één van deze mooie prijzen. Deelname is nog mogelijk tot 31 augustus 2018. ■

www.bostik.nl

UNIVERSELE CEMENTGEBONDEN STUCMORTEL

W U IE

NU AL FAVORIET!

PE verpakking 20 kg

Voor tegelzetters, stukadoors, aannemers en klusbedrijven - Flexibel, vezelversterkt en cementgebonden - Voor wanden binnen- en buitenshuis - Laagdiktes van 1 tot 30 mm - Na 6-12 uur klaar voor afwerking - Handmatig en verspuitbaar aan te brengen - Hoog rendement met 1,2 kg p/mm p/mÂ˛ - Verwerkingstijd ca. 40 min.

augustus 2018

Mee naar CERSAIE? Even mailen! Nog even ter herinnering… Wilt u met uw bedrijf ook naar CERSAIE…? U weet het vast nog van de Bouwbeurs: de Italiaanse tegelfabrikanten ontvangen u graag op de CERSAIE, de grootste tegelbeurs en conferentie te Bologna, tussen 24 en 28 september aanstaande. Dus, wilt u het nieuwste van het nieuwste ontdekken in het prachtige Bologna? Neem even contact op met het Bondsbureau (adres achterin dit blad), en bespreek de mogelijkheden. La Ceramica Italiana zorgt voor uw hotelkamer (twee nachten) en u hebt natuurlijk gratis toegang. Vlucht is voor uw rekening. ■

redactie@bovatin.nl

Nieuwe stucmortel van Mapei! Mapei introduceert een nieuwe stucmortel die speciaal is ontwikkeld voor de Nederlandse markt: Planitop Renderflex - universele cementgebonden stucmortel.

Waarom een nieuwe stucmortel? In de stucmortelbranche is Mapei’s snelle stuc- en reparatiemortel Planitop Fast 330 inmiddels een begrip. Geliefd bij menig(e) stukadoor, tegelzetter, klusbedrijf en aannemer. De snelle droogtijd en daarmee ook de korte verwerkingstijd van 20 minuten is voor de één een zegen en voor de ander een struikelblok. Vooral met laatstgenoemde verwerkers is Mapei om tafel gegaan en heeft de wensen vertaald in de eigenschappen van de Planitop Renderflex.

Wat is het verschil? De Planitop Renderflex heeft een langere verwerkingstijd (ca. 40 min, bij de Planitop Fast 330 is dit 20 min), is meer flexibel, heeft een lager verbruik en komt in een PE verpakking. “Voor klanten die Planitop Fast 330 te snel vinden, raden we dan ook de Planitop Renderflex aan.” Planitop Renderflex is een aanvulling op het assortiment stucmortels en is vanaf nu verkrijgbaar bij de betere bouwhandel. ■ Voor informatie: www.mapei.nl

Ontmoet de vakprofessional binnen de bouwbranche Op 9, 10 en 11 oktober 2018 vindt alweer de 21ste editie van Bouw Compleet in Evenementenhal Hardenberg plaats. Tijdens deze vakbeurs in Noordoost Nederland worden alle bouwtechnieken, noviteiten van gereedschappen en bouwmaterialen gepresenteerd. Het is de ontmoetingsplek voor de vakman om inspiratie op te doen om zijn werk efficiënter uit te kunnen voeren.

Een platform voor de tegelzetter Op deze vakbeurs wordt onder meer een ‘straat

voor de tegelzetter’ ingericht. Hier worden de volgende segmenten vertegenwoordigd: tegellijmen & voegmaterialen, kitten, plaatmateriaal, goten & profielen en tegelhandelaren.

Interesse voor deelname? Neem dan contact op met Lambert van Gameren, E lambert.vangameren@easyfairs.nl. T. +31 (0)183 – 680 691. ■

WIJ HECHTEN WAARDE AAN ELKE KLUS

WWW.OMNICOL.EU

augustus 2018

Op vakantie? Ga zonder zorgen op reis! Heerlijk, zo even onbezorgd genieten op vakantie. Maar hoe vaak denkt u wel niet tijdens het inpakken van de koffers: heb ik alles? Als u onderweg bent vraagt u uzelf regelmatig af of de deur wel goed op slot is en of iedereen zijn paspoort bij zich heeft. Dan is het wel zo fijn als u over één ding niet na hoeft te denken: uw reisen annuleringsverzekering. Er kan van alles gebeuren op vakantie; een zonnebril of een laptop die wordt gestolen, u komt in een duur, buitenlands ziekenhuis te liggen of een vervelende situatie thuis waardoor u uw vakantie moet afbreken. Of wat als een geboekte vakantie niet door kan gaan door ziekte of het overlijden van een naast familielid? Vooral in zulke situaties bent u blij met een goede reisen annuleringsverzekering.

Een uitgebreide verzekering vanaf € 144,24 per jaar voor het hele gezin! Met de doorlopende reisen annuleringsverzekering van BOVATIN Verzekeringsdienst zijn al uw vakantiereizen het hele jaar door verzekerd, ook de spontane weekendjes weg! Via BOVATIN Verzekeringsdienst heeft u voor het hele gezin al een doorlopende reisen annuleringsverzekering vanaf € 144,24 per jaar. Wij hebben voor u een uitgebreide reis-verzekering samengesteld, zodat u niet voor verassingen komt te staan.

U ontvangt de hoogste dekking (optimaal dekking): • Compleet pakket: bagage, medisch, geld en rechtsbijstand. • Maximaal 180 dagen op reis. • Hoogste bagagedekking: € 5000,-. • Geen eigen risico. • Inclusief aanvullende dekkingen: sportuitrusting, ongevallen, skiën, snowboarden, hulp en huur vervoermiddel. Tip: met een doorlopende reisverzekering bent u vaak veel voordeliger uit dan met een losse reisverzekering per vakantie.

VERZEKERINGSDIENST

Wat zijn de voordelen?  Eén zeer uitgebreide dekking en wereldwijd verzekerd.  Alle gezinsleden zijn het gehele jaar door verzekerd tijdens alle vakanties. Lastminute-boekingen zijn ook meeverzekerd. Lage premie door collectiviteitskorting. Dagelijkse opzegtermijn van 1 maand. Snelle uitkering bij schade. Met de uitbreiding Garantie-Annulering kunt u de hele reissom terug krijgen.

Verzekering afsluiten? Wilt u de verzekering direct afsluiten of heeft u vragen? Neem contact op met BOVATIN Verzekeringsdienst via 010 – 288 49 90 of info@bovatinverzekeringsdienst.nl. ■

Maak kennis met dé groothandel in tegels! Ruim 18.500 m 2 eigen opslagcapaciteit Direct uit voorraad leverbaar Nieuwste trends uit o.a. Spanje en Italië Ruim 2000 m 2 showroom met wanden vloertegels in Sneek en Groningen

Lorentzstraat 19 Sneek • Diamantlaan 2 Groningen

www.juliusvdwerf.nl

augustus 2018

KOMO keurmerk voor tegelzetbedrijven Het KOMOkeurmerk Het KOMO keurmerk: Al meer dan 50 jaar hét kwaliteits-keurmerk in de bouw. KOMO staat voor een onafhankelijk getoetste kwaliteit, op basis van objectieve maatstaven. Het keurmerk maakt tijdrovende controle-trajecten bij de vergunningverlening en op de bouwplaats overbodig. Uw klanten kunnen er blindelings op vertrouwen dat uw processen en producten voldoen aan het Bouwbesluit en aan specifieke kwaliteits-, prestatie- en veiligheidseisen die de marktpartijen stellen. Creëer ook meerwaarde voor uw diensten samen met SKG-IKOB! Het KOMO-procescertificaat Het KOMO-procescertificaat garandeert een correcte montage van producten en wordt afgegeven aan montagebedrijven met bewezen deskundigheid en montagekwaliteit. Het certificaat geeft vooraf

zekerheid over de te leveren kwaliteit. Procescertificaten ondersteunen bij de directievoering van een bouwwerk en reduceren de faalkosten door het voorkomen van fouten tijdens het proces. SKG-IKOB toetst bedrijven In samenwerking met o.a. de BOVATIN is de Beoordelingrichtlijn 1017 ‘Het aanbrengen van tegelwerk’ en de Uitvoeringsrichtlijn 35-101 ‘Het aanbrengen van wanden vloertegelwerk in reguliere toepassing’ ontwikkeld. In de BRL en de URL staan alle eisen die gelden voor het KOMO-keurmerk. U kunt het certificaat aanvragen bij SKG-IKOB Certificatie. Er is een korting voor de combinatie met ISO 9001-, MVO- of VCA*certificering. Voor meer informatie: Voor meer informatie kunt u mailen met info@skgikob.nl of via 088-2440100.

Gecertificeerde erkende bedrijven van het KOMO keurmerk Noord holland

noord brabant

Limburg

SVK Tegelwerken BV Ivoorstraat 5 1812 RE Alkmaar www.svktegelwerken.nl

Mutsaars BV Tegelzetbedrijf Kempenlandstraat 17a 5262 GK Vught www.mutsaarsbv.nl

Wijen Tegelhandel & Tegelzetbedrijf BV Pannenweg 100 6031 RK Nederweert www.wijentegels.nl

Groot Afbouwbedrijf BV Postbus 104 1130 AC Volendam www.grootafbouw.nl TGL-Tegeltino BV Eendrachtstraat 8 1531 DV Wormer www.tgl.nl

Nieuwe BOVATIN-leden! Sinds 1 januari 2018 hebben, na weer een ledenwervingscampagne, een aantal bedrijven zich aangemeld. Waaronder een paar oude bekenden, trouwens! Ofwel – het bestuur verwelkomt van harte de volgende bedrijven als BOVATIN-lid: Tegelzetbedrijf van den Berg Harderwijk Tegelzettersbedrijf de Krou Amersfoort GTW Gelderse Tegelwerken B.V. Aalten Van Rossum Tegels Oss Oss Schalkwijk Tegels en Natuursteen Kamerik Smit Tegels Groningen B.V. Groningen Tegelherstel Nederland Berkel-Enschot Tegelzetbedrijf A.J. van der Weide Wierden

Tegelshowroom Zwarthoed-Kirry Edam Filippo KTS B.V. Haarlem Hendriks tegelwerken Zuidlaren John Hoezen Tegelwerken Sint-Michielsgestel Rijnberg Afbouw Tholen Schinkel Tegelzetbedrijf Hedel Wolf OnderhoudService De Lier

Ontdek het nieuwe goud!

www.weber-beamix.nl/goud

augustus 2018

Ik ben geen tegelzetter, maar… In deze kwartaalcolumn graaft Remus Aussen, de hoofdredacteur van BOVATINfo, wat in het vak van de tegelzetter. Hebt u een onderwerp waar hij eens in mag graven? Mail het naar redactie@bovatin.nl! Ook als u op deze column wilt reageren, natuurlijk.

Bijzondere tijden voor BOVATIN. En tijd ook om goed over de toekomst na te denken. Wat zijn we voor organisatie, en wat verwachten onze leden van ons? Het bestuur praat erover tijdens de ledenontmoetingen, en de bestuurders krijgen de nodige adviezen mee. Het afgelopen jaar heeft BOVATIN onder andere, met NOA, gezorgd voor de ‘Verzekerde Garantie’, waarmee u uw (particuliere) klant een stukje zekerheid biedt ter waarde van € 5.000,-. Natuurlijk weet u dat u een vakman bent, en dat u niet van plan bent om failliet te gaan. Maar toch leuk dat uw klant daarvoor meer zekerheid heeft dan de kleur van uw ogen en uw reputatie. En, of u het wilt weten of niet: dat vinden klanten fijn. En soms geeft zoiets dat extra zetje om met u, in plaats van met een niet-BOVATIN-lid in zee te gaan. Ook NITA is het afgelopen jaar van start gegaan. Belangrijk? Het bijzondere is dat vooral de ‘crème de la crème’ van de tegelbranche aan de ‘Middagen’ deelneemt. Terwijl ik – met respect – zelfs als niet-tegelzetter nog wel wat bedrijven weet die daar beter ook aan zouden kunnen deelnemen. We komen ze tegen in onder andere de (vele!) schade-expertises van Ton Borrenbergs… Omdat de deelnemende vaklieden (waaronder een aantal dames) maar al tegoed weten dat vakmanschap ook betekent dat je je vakmanschap en je algemene kennis van zaken bijhoudt. De campagne ‘Meerwaarde van Tegels’ is afgerond, al draait de site en Facebook nog wel. Resultaat? De afgelopen week weer een bereik van zo’n 50.000 personen, die bijvoorbeeld ‘ineens bijzondere tegels op hun eigen Facebook-pagina tegenkomen. Van februari tot mei, weer zo’n 600.000 personen, waarvan er

6.000 aan het klikken zijn gegaan. En de leerlingenwervingscampagne: u leest er alles over in dit blad. Juridisch advies, technisch advies, advies over uw bedrijfsvoering, tips voor het zonder te veel tijdverlies meebewegen met nieuwe wetgeving… ontmoetingen met collega’s, en niet te vergeten belangenbehartiging bij politiek & regelgeving, ook in ‘Europa’… Allemaal niet belangrijk op het moment dat u een badkamer waterdicht staat te maken (Hoe doet u dat trouwens…? Ook zo’n onderwerp…). Maar wel op diverse momenten dat u dat niet aan het doen bent. En u ontvangt trouwens dit blad, plus een E-nieuwsbrief. BOVATIN gaat – na instemming van u en diverse andere partijen – fuseren met NOA. De leden hebben meegegeven dat BOVATIN wel een ‘eigen gezicht & traditie’ dient te behouden. Maar wat betekent dat? Ik ben bijvoorbeeld ANWB-lid, en blader die oubollige ‘Kampioen’ nog wel eens door. Maar als ik met pech langs de weg sta, dan is de ANWB ineens de belangrijkste organisatie die ik ken. Maar verder… Ik heb nooit pech. Behalve twee keer in mei dan. Hoe zit dat voor u en de BOVATIN? Ik had laatst een interview met Mark van Schalkwijk. ‘Leg jij me nou eens uit wat de meerwaarde van BOVATIN is?’, vroeg hij. En ik merkte terwijl ik dat vertelde, dat de BOVATIN er altijd is, maar vooral van waarde is wanneer het een keer tegenzit. En – het lastige is, daar wil niemand aan denken die gewend bent alles zelf te regelen, als het gewoon goed gaat. Kortom: wat mag BOVATIN voor u betekenen? Nemen we dat mee in het nieuwe beleidsplan! ■ Reageren? redactie@BOVATIN.nl

Bovatinfo

Secretariaat Secretariaat BOVATIN Postbus 310, 3900 AH Veenendaal Bezoekadres: Nieuweweg 229, Veenendaal tel. 0318 – 547 366 e-mail: bovatin@bovatin.nl website: www.bovatin.nl Hoofdbestuur Voorzitter: G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp tel. (072) 511 08 99 mob. 06-22916752 fax (072) 564 70 52 e-mail: voorzitter@bovatin.nl Secretaris/penningmeester (a.i.): C.H. (Chris) van Herpen Het Erp 9, 5388 CN Nistelrode tel. (0412) 61 16 29 mob. 06-52654912 e-mail secretaris@bovatin.nl Bestuursleden: G.C. (Iete) Cremer Europaweg 28, 7742 PH Coevorden tel. (0524) 22 15 96 e-mail gccremer@hotmail.com G. (Gijs) Hilhorst Wiebachstraat 28, 6466 NG Kerkrade tel. (045) 544 45 42 fax (045) 544 09 73 e-mail g.p.w.hilhorst@hilhorst.nl R.(Robert) Hurkmans Floreffestraat 100, 5711 AE Someren tel. 0493 494 505 e-mail R.Hurkmans@tegelhandelloomans.nl T. (Tom) Sterkman Ivoorstraat 5, 1812 RE Alkmaar T. 072-5183222 e-mail: t.sterkman@svktegelwerken.nl Juridisch adviseur: Mr. T. Zanen Beukendreef 11, B-2920, Kalmhout België tel. (0032) 36853187 fax (0032) 36853186 e-mail juridischadvies@bovatin.nl mob. 06-20616770 Informatie betreffende keuringscommissie: Secretariaat BOVATIN Postbus 310, 3900 AH Veenendaal Bezoekadres: Nieuweweg 229, Veenendaal tel. 0318 – 547 366

Nuttige info voor BOVATINleden Afdelingssecretariaten

Ledenadvies

Noord-Holland K. Scholten Westerwerf 2, 1911 JA Uitgeest tel. 0251-319101 e-mail noordholland@bovatin.nl

Secretariaat BOVATTIN tel.: 0318 – 547 366 e-mail bovatin@bovatin.nl Voorlichting op gebied van onder andere: • Algemene wet en regelgeving (waaronder arbeidsrecht en aansprakelijkheden) • sociale verzekeringen • CAO bepalingen waaronder lonen en overige verplichtingen • Arbo – wetgeving. Arbo-catalogus en A(BRIE) • Juridische zaken • Belastingzaken • Scholing en cursussen • Bedrijfstakspecifieke aangelegenheden • Techniek • Marketing

Midden- en West-Nederland P. Verlaan Valkenburgerlaan 14, 2771 DA Boskoop tel. (0172) 21 60 84 fax (0172) 21 04 61 mob. 06-53281208 e-mail middenenwestnederland@bovatin.nl Oost- en Noord-Nederland G.C. Cremer Europaweg 28, 7742 PH Coevorden tel. (0524) 22 15 96 e-mail oostennoorddnederland@bovatin.nl Zuid-Nederland P. de Jong Cambreur 8, 5171 SJ Kaatsheuvel tel. (0416) 27 33 29 bovatin.afd.zuid@ziggo.nl Redactie BOVATINfo Hoofdredactie en nieuws diversen Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen tel. (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail redactie@bovatin.nl Mededelingen Hoofdbestuur G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp tel. (072) 511 08 99 e-mail: voorzitter@bovatin.nl Techniek-Materialen-Gereedschappen A.M.F.J. (Ton) Borrenbergs Sjeng Vaasstraat 7, 6031HE Nederweert tel. (0495) 63 40 95 mob. 06 - 234 42 186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl Advertenties Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen, tel. (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail: advertenties@bovatin.nl

BOVATIN/Technisch advies Kort telefonisch advies: kosteloos Tarief € 70,- per uur. Algemene technische adviezen en specifieke projectadviezen • Tegels • Lijmen • Hulpmiddelen-materialen • Verwerkingsmethoden tel. (0495) 634 095 mob. 06 – 234 42 186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl Adviseur: A.F.M.J. Borrenbergs BOVATIN/BJD Advies Tarief € 75,- per uur. Incasso: no cure no pay (zonder geschil) via tel: (00) 32 36 85 31 87 (tussen 20.00 uur en 22.00 uur) fax: (00) 32 36 85 31 86 Mob. 06-20616770 e-mail: juridischadvies@bovatin.nl Juridische Advisering en Procesvertegenwoordiging (ook bemiddeling advocaat): • Arbeidsrecht • Contractenrecht • Incasso • Huurkwesties • Soc. Verzekeringen • Subsidies • Vergunningen • Leasing • Productaansprakelijkheid • Juridische Doorlichting

Tegellijmen voor de vakman

HET BETERE WERK

“Natuurlĳk willen mĳn klanten een badkamer die perfect is betegeld. Ik sta voor het betere werk en neem geen enkel risico. Daarom gebruik ik altĳd de tegellĳmen voor de vakman van PCI.”

pci-afbouw.nl

FORBO EUROCOL

MEESTERS IN TEGELTECHNIEK

HOLLANDS GLORIE Al tientallen jaren vormt Eurocol de basis van succesvolle tegelprojecten. Van moderne badkamer tot luxe wellnessruimte, van strakke showroom tot een compleet winkelcentrum. Kwaliteit, advies & technische ondersteuning, service & garantie vormen voor u een belangrijke meerwaarde, standaard geleverd bij elk Eurocol-product. Voor Forbo Eurocol gaat geen zee te hoog. Ook niet bij 83.000 tegels voor de bijzondere fiets- en voetgangerstunnel bij Amsterdam Centraal. Prettig als je er dan van op aan kunt dat het project zal slagen. Want Hollands Glorie vergaat niet. Forbo Eurocol Nederland B.V., Industrieweg 1-2, 1520 AC Wormerveer T +31 (0)75 627 16 00, F +31 (0)75 628 35 64 info.eurocol@forbo.com, www.eurocol.nl Technische adviezen +31 (0)75 627 16 30