BOVATINfo 2015-1

2015 / 1

BOVATINfo Bond van aannemers van tegelwerken in nederland

WEG met de

bouwhiĂŤrarchie!

Drukke stand

op de Bouwbeurs!

Risico’s nemen

en verzekeren

vakblad voor de tegelspecialist

Kiwitz VWP 220 Vloermortel LG De uiterst praktische lichtgewicht vloermortel Lichtgewicht door toevoeging van isolatiekorrels

Vezelversterkt geen krimpwapening nodig

Snelle doorharding minder tijdsverlies

Isolerend thermisch en akoestisch

• • z.nl t i w i .k r wwwhop voo ! dé s lzetters uur per tege ordeel van 2b4estellen,

• • •

Toe te passen bij het maken van smeervloeren waarbij gewichtsreductie en/of uithardingssnelheid een rol speelt.

De aanbrenghoogte is variabel maar minimaal 50 mm, het smeren van een afschot is mogelijk.

Geschikt als ondergrond voor diverse afwerkingen zoals bijvoorbeeld tegelwerk, vloerbedekking of houten vloeren.

Alleen voor binnentoepassing.

Verpakt in zakken van 15 kg.

n t vo eek de w n gaa ek he Ontd dagen in k dóór ka ad r ra 7 dag, t jouw we zelf voor zoda er dat je ouden. zond oeft te h h

Thermische en akoestische isolatie door toevoeging van isolatiekorrels

Door toevoeging van vezels geen krimpwapening nodig

Telefoon E-mail Internet

+31 (0)315 270 620 info@kiwitz.nl www.kiwitz.nl

3

mei 2015

VOORWOORD

Kwartaalagenda

Beste collega’s,

13 juni Zet ‘m alvast in uw agenda!

Jaardag BOVATIN 12 september Regio Noord, feestmiddag/avond 16 november Regiovergadering Oost- en Noord-Nederland

De regiovergaderingen zijn openbaar. De bestuursvergaderingen zijn besloten, maar u kunt als BOVATIN-lid, wanneer u wilt dat het bestuur uw vraag behandelt, die aan één van de bestuursleden stellen. (mail en adressen zie elders in deze BOVATINfo).

Of mail uw punt dan tenminste 14 dagen voor de betreffende vergadering aan de secretaris, bovatin@bovatin.nl, dan komt uw mail op de agenda.

Maar wat als die zogenaamde ‘maten’ de branche schade toebrengen? En er dus zelf eigenlijk helemaal niet zo’n moeite mee lijken te hebben om door middel van oneerlijke praktijken hún maten te naaien? Dan hou je nog steeds de eer aan jezelf. Zegt mijn gevoel.

Maar mijn gevoel zegt ook wat anders, en mijn verstand is er nog veel duidelijker over. Ik zal u uitleggen waarom. We hebben het namelijk over zaken als fijnstof, tillen, en illegale arbeid. Dus over goed werkgeverschap, vakmanschap en eerlijke concurrentie.

Ik heb, in de BOVATIN-stand op de Bouwbeurs, en ook elders, veel gesprekken met leden gevoerd. En heel veel leden vonden dat ‘hier eens wat aan gedaan moest worden’. Dat moest dan de Inspectie SZW maar doen, of BOVATIN. Nog los van het feit dat de Inspectie ook wel een s op de verkeerde slakken zout legt, maar dat terzijde. Punt is ook: veel leden ‘durven’ in zo’n geval de overtreder niet zelf aan te spreken omdat ze rekening houden met represailles; van uitsluiting tot erger.

Wat gebeurt er: we spreken leden die geïnvesteerd hebben in stofveilig gereedschap, en die werken met lichtgewicht vloermaterialen. Omdat dat moet. Maar andere bedrijven hebben daar lak aan, stellen moeiteloos hun personeel en inhuur bloot aan stof en te zwaar tillen, bezorgen zo op termijn die mensen (en de samenleving) gezondheidsproblemen en – kosten, en, op korte termijn: ze investeren geen duppie, dus ze kunnen fijn onder de prijs offreren. Want, logisch, ze betalen hun inhuur ook nog eens volgens een schimmige constructie een hongerloontje. En daar staan die leden dan met hun goed opgeleide, van PBM’s en veilig gereedschap en een CAO-conform contract voorziene personeel. En met hun goede gedrag.

BOVATIN propageert veilig en verantwoord werken – en, zeggen die leden dan: “…Nog hartelijk bedankt!

Dankzij BOVATIN loop ik die offerte mis!”

Zo zit het natuurlijk niet, maar ik begrijp het wel. Ik voel me er ook verantwoordelijk voor. We hebben als hoofdbestuur deze discussie ook gevoerd. En we hebben besloten om als brancheorganisatie deze kwestie op te pakken. Dus: u loopt tegen een situatie aan die niet klopt, maar u twijfelt of u nou meteen aangifte gaat doen. Onze suggestie: doe aangifte als u dat gewoon nodig vindt, en in geval van twijfel – of als u niet het risico wilt lopen dat u in uw regio door degenen die het niet zo nauw nemen in de problemen komt, stuur dan uw probleem naar meldpunt@bovatin.nl. Wij kiezen dan met u de beste route. Een en ander wordt ‘on the job’ uitgewerkt, maar dat kan één- of een combinatie zijn van de volgende mogelijkheden: • We nemen contact met u op, en we sparren met u over wat te doen.

• We nemen uw melding op in een ‘Zwartboek’ dat we, zodra voldoende gevuld, aan de juiste hoogwaardigheidsbekleder gaan aanbieden.

• We nemen contact op met het bedrijf in kwestie. Afhankelijk van dat gesprek nemen we, in overleg met u, nieuwe stappen.

• Is de situatie zo ernstig dat niets anders mogelijk is, dan betrekken we er een instantie bij.

Hoe dan ook: uw brancheorganisatie is er ook voor dit type problemen. Nieuw terrein voor ons, maar we gaan de uitdaging niet uit de weg. Soms is twijfelen namelijk nodig.

Ik wens u goede zaken, Gerard Reus, voorzitter

BOVATINfo is een periodieke uitgave van BOVATIN: de Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland. Het blad wordt gedrukt op ongechloreerd papier, verspreid in bio-folie en verschijnt vier maal per jaar: in april, juli, oktober en januari van het aansluitende jaar.

Oplage: 3000 exemplaren per jaar. Deadlines voor advertenties en kopij: 1 maart, 1 juni, 1 september, 1 december.

Voor informatie: Abonnementen: Bondsbureau, tel. (0548) 53 85 05 Hoofdredactie, advertenties en verspreid nieuws: Remus F.P.M. Aussen, tel. (010) 43 52 2 70 of 06 24 27 09 53, e-mail redactie@bovatin.nl Art direction en grafisch ontwerp UPPERCASE, www.studiouppercase.nl hello@studiouppercase.nl, tel. 06 54 74 48 96

Foto omslag: Fiordo Industrie Ceramiche - LS-300

11 mei Regiovergadering Oost- en Noord-Nederland

Ik twijfel. Want wat is er aan de hand: moet jij binnen jouw ondernemerschap als verklikker optreden tegenover andere ondernemers? Mijn gevoel zegt onmiddellijk van niet: het zijn voor iedereen moeilijke tijden geweest, en aan ‘matennaaierij’ heb ik net zo’n hekel als u.

Colofon

In deze rubriek vindt u de belangrijke data voor de tegelbranche. Uw regiovergadering, het jubileumfeest van uw bedrijf, de lancering van uw nieuwe product in deze agenda? Mailt u dan AUB uw contactgegevens, de aard van de bijeenkomst, de datum, tijd en locatie naar redactie@bovatin.nl, dan vermelden wij ze in deze agenda!

NB Wilt u een evenement bezoeken?

Neem dan altijd eerst even contact op met de organisator!

GEGARANDEERD WATERDICHT MET ONZE ZWEMBADOPLOSSINGEN De kwaliteit zit in ons systeem

5

mei 2015

In deze editie 07 Nico Zeinstra en Erik Koch (Sopro Nederland BV) “Kwaliteit wint altijd, deze verdient zichzelf namelijk terug!”

15

16 Samenwerken met Schlüter Systems!

47 Wet Werk en Zekerheid plus de Werkkosten- regeling door Sander Brouwer (‘de Hooge Waerden’) 49 BOVATIN-Jaardag 2015: Velsen-Zuid!

40

Informatie voor de professional 50 Tegels op anhydrietvloeren, stress voor de tegelzetter?

19 Alternatieven voor de ‘gewone’ zand cementdekvloer: …als de fysieke belasting er maar minder van wordt!

53 Bostik bestaat 125 jaar 55 Fugalite BioParquet Kerakoll komt met ‘houteffect- voeg’ voor keramische houttegels

22 Adnan Nasim (Diamond Spectrum Enterpises B.V.): “Wij bieden als groothandel een one-stop-shop!”

55 Een nieuwe website voor Michel Oprey & Beisterveld

25 RECHT zetten: De waarschuwingsplicht van de tegelzetter

57 Verkoopteam Codex-X verdubbeld 57 PCI: uniek geventileerd systeem voor tegels op buitengevels

nieuws van de aannemersfederatie

59 Schlüter®-KERDI: met snijraster voor een betere verwerking

29 Rene De Kwaadsteniet (Building Changes): “…niet meer achter grote bouwbedrijven aanhollen…!”

59 Aart Juffer: na brons in Europa, nu goud in Nederland!

Kopstukken in de Bouw

61 Speciale prijs AOV adviestraject voor BOVATIN-leden

32 Edwin Kuhlman (Kredietverzekeraar Atradius): “Goed werkkapitaal management is de goed koopste manier van financiering voor een bedrijf”

63 Mapei laat groene sporen na op Boomfeestdag 2015 65 SGAT-nieuws

67 Ik ben geen tegelzetter, maar…

69 Schouten Zekerheid Nieuws

Thema’s & Toekomst 34 ...Bouwbeurs: Tegelzetters komen ‘thuis’ in hallen 3, 10 en 12!

40 BOVATIN op de Bouwbeurs: superdrukte…!

43 70 jaar ervaring verlaat de tegelbranche…

45 ‘Een stalen korset’ door Henry Meijdam

12 Gereedschap met antistof- voorzieningen… …en toch een bekeuring?

15 Richard Pauly (Richard Pauly Tegelwerken): “Ik ga voor de ‘11’ – dus ik werk alleen op eigen werk!”

nieuws en website

22

70 Nuttige informatie voor BOVATIN-leden

Probeer ook eens Sopro‘s nieuwe Multivoeg!

Sopro DF 10® DesignVoeg Flex 1–10 mm Vrij van kalksluier en gelijkmatige kleurglans door OPZ-technologie Onderhoudsvriendelijk, aangezien water- en vuilwerend Verhoogd weerstandsvermogen ook tegen zure reinigingsmiddelen* Verhoogde bescherming tegen schimmel en microorganismen Reeds na ca. 2 uur beloopbaar, na ca. 12 uur belastbaar Voor alle soorten keramiek alsook voor verkleuringsgevoelig natuursteen door hoge kristallijne waterbinding Voor voegbreedten van 1 tot 10 mm Zeer scheurbestendig (CG2 WA) Hoge kristallijne waterbinding Binnen en buiten

Sopro DF 20® DesignVoeg Flex Breed 2–20 mm

Duurzaam, mooi en hygiënisch.

Vrij van kalksluier en een gelijkmatige kleurglans door de bewezen Sopro OPZ®-Technologie Speciaal voor balkons en terrassen, omdat hij vorstzeker is en bestand tegen hoge druk reinigers** Cementgebonden, flexibele voegmortel voor voegbreedten van 2 – 20 mm Zeer scheurvast (CG2 WA Gemakkelijk te reinigen; water- en vuilwerend Ook verhoogde weerstand tegen zure reinigingsmiddelen* Verhoogde bescherming tegen schimmels en micro-organismen Ideaal voor steengoed en keramiek Hoge kristallijne waterbinding Reeds na 2 uur beloopbaar, na ca. 12 uur belastbaar

Met Sopro Glitter te veredelen *in vergelijking met traditionele cementgebonden Sopro voegmortels bij huishoudelijke toepassing. **Normale huishoudelijke hoge druk reinigers

dertvorming hin l ver imme h c s

escherming de breinigers* oog re h u r z ve gen te

en terwa

vuilwerend

bestand er enrukreinigers** d zek rst hoge o v gen te

en rvrij luie ns lks ka urgla kle

Sopro Nederland BV · Kruyderlaan 21a · NL - 3431 Nieuwegein Telefoon +31 (0)30 60 50 214 · Telefax +31 (0)30 60 50 896 · www.soprobv.nl

dertvorming hin l ver imme h sc

en rvrij luie ns lks ka urgla kle

en terwa

vuilwerend

erming besch gde reinigers* hoo ure vergen z te

Tekst: Remus Aussen Foto’s: Remus Aussen/Sopro

Sopro is in Nederland niet de grootste lijmfabrikant. Tenminste, niet als het om volumes gaat. Al is het merk In Duitsland de grootste. Maar, toeval of niet, je komt het merk in Nederland wel overal tegen waar het nauw luistert. Sla de BOVATINfo van de laatste jaren er maar eens op na: bijvoorbeeld het artikel over de ‘wellnessboot’ in houtskeletbouw, waarbij de waterdichtlagen echt waterdicht moesten zijn omdat het lauw-waterbad natuurlijk niet door het plafond heen op de hammam moest lekken. Idem de ‘fish spa’ van enkele edities terug, waarbij waterdicht en een diervriendelijk milieu hoofdzaak waren. Wat maakt Sopro tot zo’n merk dat je steeds tegenkomt als het er op aankomt? We bespreken het met directeur Sopro Nederland, Nico Zeinstra, en zijn rechterhand techniek, algemeen technisch manager Erik Koch.

Nico Zeinstra en Erik Koch

(Sopro Nederland BV) “Kwaliteit wint altijd, deze verdient zichzelf namelijk terug!”

SOnderPROdukte “Eigenlijk kreeg Sopro de redenen voor zijn bestaan en kwaliteit op een presenteerblaadje,” vertelt Nico Zeinstra. De Duitse firma Dyckerhoff, een van de grootste cement producenten waar Sopro uit is voortgekomen, bestaat inmiddels zo’n 150 V.l.n.r: Frank Buis, office manager - Nico Zeinstra, directeur – Erik Koch, algemeen technisch jaar. Deze fabrikant ‘woont’ zo ongeveer op manager midden/oost – Rene van de Wollenberg, accountmanager zuid/west – Rutger Keur, zijn eigen grondstoffen… en hun SOnderaccountmanager noord/west – Iwan Spooren, accountmanager Zuid/oost.

PROdukte, hun speciale producten, leidden tot de naam Sopro: als eerste een basisproduct bestaande uit die Rijnlandse tras, een king… Denk je nou echt dat er in de schoon cementtype dat zoals bekend niet ‘uitbloedt’, wat bijvoorbeeld een hoofdzaak is particuliere markt één klant is die liever in bij natuursteenverwerking… En zo maakte Sopro meteen een succesvol en mooi zijn woonkamer een minder product heeft, product, en lag gelijk de blueprint voor het merk op tafel: Sopro kon niet anders dan een om zo € 7,- te besparen? Nee, niet per zak, kwaliteitsmerk worden. Ja, dat weet men ook in Nederland. Het leuke is hier: als je de per woonkamer! En in een tijd waarin vaders van de huidige tegelzettersgeneratie steeds meer gebouwen inclusief 30 jaar spreekt, dan kennen ze Dyckerhoff al. onderhoud worden vermarkt, dan wil jij Vooral in de grensstreek.” In 2006 was er toch ook gewoon minder risico? Natuurlijk, crisis in de cement wereld en is Sopro er is een forse concurrentie, en dus overgenomen door Mapei Italie waardoor verkoopt niemand graag ‘neen’. wij behoren tot de grootste lijmproducent van de wereld, maar onze Sopro grondstof“Ja, zulke situaties zijn er beslist,”, vult fen blijven onveranderd van de Duitse Zeinstra aan. “Ook wij niet, wij overtuigen kwaliteit. de opdrachtgever om de juiste producten Algemeen technisch manager Erik Koch en te verwerken. Vaak is dat eenvoudig het team staan full-time klaar voor de omdat er in het verleden genoeg schade is verwerkers. “We zeggen altijd tegen elkaar geweest door toepassing van ontoereidat kwaliteit een prijs heeft. Maar geen prijs kende producten. Dat heeft veel ergernis in euro’s… Sopro is niet het goedkoopste en geld gekost. Dan pas kan men appels maar zeker niet het duurste merk… Maar als met appels en peren met peren vergelijje de kwaliteit in ogenschouw neemt, dan ken, zodat de gespecialiseerde aannemer zijn we goedkoop te noemen! Ach, kwaliteit in tegelwerken maximaal kan concurreren. wint altijd. Voor ons zijn de verwerkers een Maar geloof mij – als er iemand vindt dat belangrijk onderdeel van die kwaliteit. Elk alle kwaliteitsbevorderende bestanddelen product staat of valt bij de juiste verweren methoden uit de begroting moeten, dan Sopro Wiesbaden

7

8

BOVATINFO

komt er een punt dat wij wel degelijk liever ‘nee’ verkopen. Liever dat dan schade, en uiteindelijk een ontevreden klant. En er zijn bedrijven die dan toch maar een systeem aanbieden met meer risico op schade. ‘Het gaat immers meestal goed!’. En dat is ook zo. Maar reken nou eens goed door… één klant staat direct of na een paar jaar voor je neus. Heb je een schade van duizenden of zelfs tienduizenden euro’s. Die moet jij netto weer terugverdienen, op de tegenwoordig behoorlijk minimale marges…

Zo verdien je geen geld… Weet je, ons team loopt al flink wat jaren mee in de tegelbranche en beschikt over zeer veel know-how . Zelf doe ik dit werk al 34 jaar.

Nieuwe tegels, nieuwe methoden!

“Sopro heeft al heel wat tijd op de bouw doorgebracht, verwerkers begeleid ‘met handen en voeten in het materiaal’. Maar ook in samenwerking met het laboratorium van Sopro! Bekend is dat een droog geperste tegels net zo lastig hecht als een glasplaat… en het waarom kun je zien onder de microscoop. Er is nagenoeg geen wateropname, dus als je met zo’n tegel niet gewoon een juiste lijm met voldoende kunststofbestanddelen gebruikt, dan vráág je gewoon om problemen… Wij vinden het vanzelfsprekend dat grootformaat tegels buttering-floating verlijmd moet worden.

En dat het tegelwerk gedilateerd moet worden. Ja, je kan met een tegellijm en flexibiliteit heel veel opvangen, maar – negen van de tien keer succes is voor ons niet goed genoeg. Wij gaan voor 100%, tegelzetten is geen loterij! Daar zijn onze garanties ook op gebaseerd. Speciale systemen voor binnen, buiten, op de gevel, onder water, op isolatie, op vloerverwarming, afhankelijk van gebruik en toegepaste tegel.”

“Onze FKM-lijm komt in veel van die systemen voor: best een bijzondere lijm, trouwens. Alleskunnertje. Nou ja, niet alles, maar wel veel…” Even uit de toelichting: ‘Extreem zuinig, stofreducerend, cementgebonden extra lichte, multifunctionele Flexlijm met een hoog kunststofaandeel. Speciaal voor grootformaat drooggeperste tegels op wand en vloer. Geschikt voor vloerverwarming en alternatieve afdichtingen. Lijmconsistentie variabel instelbaar voor dunbed, middelbed en vloeibed. En, vervolgt de Sopro-directeur: “Wat betekent dat voor de tegelzetter: hij koopt lijm per kilo maar verwerkt per vierkante meter, in liters. En zo werk je met deze lijm extreem economisch! Je maakt met een zak van 15 kilo lichtgewichtlijm meer meters dan met een 25 kilozak van onze traditionele lijm… Ook zo’n weetje: in de laatste editie van jullie blad stonden foto’s van een schade in een banketbakkerij.Heel wat aan de hand, en jullie advies was om daar te kiezen voor epoxyvoegen. Maar misschien ben je nóg beter af met onze Mikrodur®-voegen… Die kunnen zelfs de industriële hogedrukstoomreinigers aan, die tot ca. 250 graden gaan. Kan een epoxyvoeg niet hebben… maar onze Mikrodur®-voegen, bijvoorbeeld de Soprodur HF Titaanvoeg, wel. Het logo vertelt eigenlijk het hele verhaal: zo’n voeg bestaat als basis cement, en tijdens eindproductie bevinden zich de veel fijnere stofdelen van het Mikrodur®-fijnstcement. De stofdelen cement worden tijdens productie weggeblazen, gefilterd en toegevoegd aan deze voeg producten. Die voeg is zó compact, je haalt daarmee een

minimale druksterkte van D40, dus 40 Newton per millimeter ofwel 400 ton per meter. Zo’n voeg kan dus zelfs een behoorlijke puntbelasting aan… Hoe dat komt? Dat fijnstcement ‘vult’ de ruimte tussen de grovere bestanddelen cement, en bouwt zo massa op. Over de kosten: aangebracht in het werk is epoxy toepassing gemiddeld 5x duurder. Op deze basis hebben wij ook tegellijm en egaline, Deze worden ingezet zodra het tegelwerk zwaar belast gaat worden.

Een ander voorbeeld: de engobelaag op een tegel. Leg je de tegel in de lijm, dan zorgt die engobe voor onthechting. Maar zet een een kraslaag op de tegel – en dat doe je bij buttering-floating, en die engobe mengt met de lijm en men houdt de optimale hechting!

Weet wat je niet weet!

Nico Zeinstra: “Ik hoor vaak dat tegelzetbedrijven, om te voorkomen dat ze ‘te duur’ zijn, soms maar NIET kiezen om verwerking volgens buttering-floating te offreren. Om diezelfde reden stellen ze goedkoper voegmateriaal of een niet-waterdichte vloer voor… bedenk dan twee zaken: ten eerste, je neemt een risico. En bij schade staat de klant – terecht! - bij jou voor de deur; immers, je hebt niet optimaal geadviseerd en gepresteerd.

En ten tweede – je kunt je eigen prijs maken en bovendien je klant meer inzicht bieden in wat er mogelijk is. Offreer dus met en zonder, en geef helder aan wat de verschillen (ook in garantie) zijn!” Erik Koch geeft de nieuwe multivoegen als voorbeeld: “neem nou de Designvoeg DF10. Bijvoorbeeld in de kleur zwart.

Hoe vaak kun je een 100% kleurgarantie afgeven? De kleuring is namelijk door-en-door… Plus, het is wel een cementgebonden voeg, maar levert geen kalksluier op… geschikt voor binnen en buiten, en veredelbaar met Sopro glitter. In de praktijk blijkt dat je na inwassen en drogen het residu van deze voeg toch heel makkelijk van het tegelwerk te verwijderen. Maar zorg dat je het moment van inwassen goed kiest! In de bouw zeggen we als het kouder wordt: ga ’s ochtends invoegen, en later op de dag uitwassen. Dan heb je de gelegenheid om de voeg meer tijd te geven om uit te harden voor een mooier resultaat. “

Advies op niveau Het gaat Nico Zeinstra niet om het product alleen. “Onze begeleiding gaat verder dan een materiaaladvies. Ja, ook daar die ‘extra zorg’… Met name bij complexe projecten gaat het ook om hoe het werk is uitgevoerd, om het complete werkproces. Dus voegen we ook de controleverslagen bij. Die beschrijven of het juiste gereedschap gebruikt is, hoe de tegels opgeslagen waren,

mei 2015

welke methoden en technieken toegepast zijn. Er wordt ook voor getekend door uitvoerder, tegelzetter en Sopro op het werk. Dat geeft body aan het advies, als er onverhoopt toch iets mis zou gaan. Immers, de tegelzetter is veelal in de positie dat hij zijn werk moet aanbrengen op wat hij in de bouw aantreft, en je kunt niet altijd zien wat er zich onder het wand- of vloeroppervlak bevindt… Al moet je soms gewoon ook als tegelzetter je proeven doen. Hoeveel tegelzetters hebben een Gann-meter bij zich? En als jij een verse anhydrietvloer gaat betegelen, en je twijfelt erover of hij wel voldoende droog is, wat doe je dan? Vochtmeting in anhydriet kan uitsluitend met een CM-apparaat … Maar goed, gaat er bij een project ooit iets mis – het gebeurt ons bijna nooit, maar toch – dan nemen we onze verantwoordelijkheid. En zorgen we gezamenlijk voor een oplossing. De klant mag nooit de dupe zijn! Reputatieschade voor jouw bedrijf is meestal schadelijker dan welke schade ook… Daar stellen we wel de eis tegenover dat ons systeem integraal, volledig dus, wordt toegepast.”

Ook daar, Sopro…

klasse’. Interessant is dat ook basisinformatie voorhanden is over kelderafdichting, betonsanering en het aanbrengen van tegels en platen in de metaal- en scheepsbouw. Waarom? Omdat je soms gewoon aanloopt tegen een project op een schip, of omdat het geen kwaad kan om voordat je een kelder gaat betegelen, even te kijken welke ‘alarmbellen’ er zijn. Nogmaals: zorg dat je weet wat je niet weet! Het boekje is per hoofdstuk op Internet te vinden (googelen op ‘Sopro Planner’), maar bladeren is leuker.

Silo, mengmachine…

Ook Sopro weet natuurlijk van de ontwikkelingen met betrekking tot het Vloerenbesluit. Heeft Sopro een lichtgewichtdekvloer?

Erik Koch: “Wij kiezen voor de verpompbare dekvloer in zakken.

Nee, bij vooral renovaties vinden we een silo niet de beste keuze.

Je hebt veel restmateriaal, en dat vinden we een te grote milieubelasting. Plus onze pallets kan men op het project verdelen zodat er geen hele lange slangen nodig zijn op de verplaatsbare pompmachine. Materiaal dat overblijft is eenvoudig te retouneren mits onbeschadigd. Het vloermateriaal worden naar de locatie verpompt, en daar egaliseert en nivelleert het zichzelf! Ook dit vloermateriaal kan worden voorzien van het Mikrodur®-systeem, en daarmee kun je er dus van uitgaan dat het zeer drukvast is.”

Praktijk Handboek: aanrader! “ En daarom willen we onze kennis zo veel mogelijk delen. Wie een training bij ons wil volgen – wees welkom, schrijf je in via de website of via de BOVATIN Academie, bel ons! En als je met onze systemen werkt – zorg dat je ons praktijkhandboek in huis hebt…

Nee, je hoeft het niet uit je hoofd te kennen, maar (lachend), het zou best op je nachtkastje mogen liggen. Gebruik het als naslagwerk, maar zorg wel dat je weet wanneer je het moet raadplegen!” Het ‘Praktijk Handboek’ heeft inmiddels zijn vijfde oplage. Ondergetekende heeft het (Nederlandstalige) boekje toch een tijdje op zijn nachtkastje gehad. En, eerlijk is eerlijk – er wordt voor de volle 100% verwezen naar Soproproducten, maar de technische informatie en uitleg is van ‘Spitzen-

En verder…

Zeinstra en Koch raken niet uitgepraat over ‘hun’ Sopro. Nico Zeinstra: “Je ziet het, we zijn niet gevestigd in het meest moderne kantoorgebouw van Europa. Is dat belangrijk voor onze klanten?

Nee, die zullen hier toch niet zo vaak komen, wij komen vooral bij hen op kantoor of de bouwplaats… En ja, daar zit ik zelf ook wel op mijn knieën voor een carbidmeting… Ook als directeur wil ik voeling houden met de praktijk. Joh, we hebben een fantastisch ervaren team, en er staat ook een geweldige organisatie achter ons. Al onze producten worden getest bij het Gutachterinstitut für Raumausstattung, Bau- und Fußbodentechnik UG uit Stuttgart, gelijk aan onze TNO. Wil je een training? Dan vertrek je rond 10 uur per bus vanaf Venlo, en nemen we je mee naar Wiesbaden, de thuisbasis van Sopro. Daar krijg je een programma dat staat als een huis, met de ingenieurs erbij die jouw producten bedacht en ontwikkeld hebben… drie uur training, dan een bezoek aan bijvoorbeeld een bierbrouwerij waar ook gegeten wordt in de regio, na overnachting de volgende ochtend het vervolg en na de lunch weer op naar Nederland – afhankelijk van het gekozen programma natuurlijk. En jij merkt vervolgens als >

9

Nieuwe collecties minimale inzet maximaal resultaat Mosa.

Mosa Scenes 3 kleurtonen met 3 verschillende texturen, in het flexibele formaat van 15 x 15 cm gemixt in 1 doosje. Hierdoor kunnen de tegels willekeurig en makkelijk verwerkt worden zonder patroon en het resultaat is altijd goed. Doordat er maar 1 doos nodig is, is snijverlies beperkt en het orderproces eenvoudig. Kortom: een efficiĂŤnte ĂŠn kosteneffectieve oplossing voor elke ruimte.

Kijk op www.mosahome.nl voor nog meer nieuws of bezoek onze Flagship Store.

Mosa Flagship Store Maastricht Meerssenerweg 358 6224 AL Maastricht 043 - 368 88 99 info@mosa.nl

11

mei 2015

Erik Koch: “De prijs van kwaliteit druk je niet in euro’s uit…!”

> Sopro-gebruiker de gevolgen van onze kwaliteitsstandaard.

Niet alleen in de producten en eenvoudige verwerking, maar ook in onze adviezen. Vertrouw daar maar op – drie controles, van account manager regio en niets gaat de deur uit voordat Erik en het intern geaccordeerd is. Snel advies? Kan, maar een paar dagen krijg je het ook hele boekwerk, advies plus merkbladen van de producten, over de post. Tegelzetters die met Sopro werken leveren geen half werk, en wij ook niet! ■

Nico Zeinstra: “Onze know-how gaat veel verder dan alleen een systeemadvies…”

www.soprobv.nl Sopro Nederland BV Kruyderlaan 21a 3431 BM Nieuwegein Tel: 030 6050214 Info@soprobv.nl

Opleidingsinstituut SPBU te Nieuwegein heeft (met Sopro in contact gebracht door BOVATIN regiobestuurder Viktor van de Bilt) onlangs een partij ‘opleidingslijm’ ontvangen. Dus zo kunnen de leerlingen weer vooruit!

“Deze turbo mengspriraal mengt 4x sneller en hebben wij in ons programma! De onderste schoepen mengen de mortel, de bovenste bovenste drukken de mortel terug in de mengbeweging!”

Per 1 april zal rayon noord/oost bezet worden door accountmanager Nico Bootsma.

Dakpark Rotterdam

Terras systeem met Sopro Drainagemortel. Nooit meer vorstschade!

12

BOVATINFO

In januari kreeg BOVATIN van diverse leden een alarmerend telefoontje. Zij hadden in de E-Nieuwsbrief gelezen dat de ARBO-inspectie streng zou controleren op stofvrij werken en op het zandcementdekvloerenbesluit. En zij hadden voor hun personeel onder andere voor vele duizenden euro’s aan gereedschap aangeschaft waarmee, volgens de verkopende fabrikant, stofvrij gewerkt kon worden. Maar tijdens een bezoek van de Inspectie SZW hing er ineens tóch een bekeuring van 9.000,- boven hun hoofd.

Wat ging hier mis? En wat gebeurde er daarna? Een vertegenwoordiger van BOVATIN sloot aan bij het tweede gesprek met de ARBO-inspecteur, waarbij ook de fabrikant aanwezig was. Het werd een lastig gesprek. En er zouden er nog een paar volgen.

Gereedschap met antistofvoorzieningen… …en toch een bekeuring?

Certificering alleen niet voldoende!

Het betreffende bedrijfwas even de wanhoop nabij. “Als ik volgens de ARBO-inspectie met gecertificeerd gereedschap tóch een bekeuring krijg, dan weet ik niet meer wat ik moet doen. Dan moet ik ontslag aanvragen voor mijn personeel, want dan mag het werk blijkbaar niet meer gedaan worden!”

De directeur van het bedrijf had namelijk te horen gekregen dat de ARBO-inspecteur op zijn beurt van TNO had begrepen dat er met handapparatuur ‘geen mogelijkheid is om met afzuiging en nat slijpen een voldoende stofreductie te bereiken’. En met een aantal wél goedgekeurde apparaten is – gezien de vereiste precisie – het werk niet goed uit te voeren omdat de snede of het gat door de zuigvoorzieningen onvoldoende zichtbaar is. “Dus wat moet ik dan?”

Op zijn beurt maakte de ARBO-inspecteur de zaak er niet eenvoudiger op.

“Ieder gereedschap moet gecertificeerd (‘CE-keurmerk’) zijn. Daarnaast, indien het gebruikte gereedschap niet op de websites staat vermeld van ofwel TNO (www.stofvrijwerken.tno.nl) ofwel van Stichting Arbouw (www.stofvrijwerken.nl) dan kan de Inspectie SZW niet bepalen of het gebruikte gereedschap de geldende norm van 0,075 mg/m3 respirabel kwartsstof niet overschrijdt. In dat geval dient de werkgever middels een blootstellingsbeoordeling aan te tonen dat hij onder de wettelijke norm blijft.” En krijgt een bedrijf dus een boete als het niet over zo’n beoordeling beschikt...

Dus nu?

“BOVATIN vindt het een eigenaardige prioriteitsstelling dat de Inspectie nu uitgerekend bedrijven die in ieder geval hun best doen gaat aanpakken,”

vindt BOVATIN-secretaris Chris van Herpen. “Pak dan eerst de talloze bedrijven aan die gewoon zonder beschermingsmiddelen werken… “ Een andere zaak is de rol van de fabrikant. Die weet toch hoe het zit met de wetgeving? “Nou en of, “ vindt Van Herpen. “Maar deze fabrikant was van mening dat BOVATIN wel voor die ‘blootstellingsbeoordelingen’ kon zorgen! Zij hadden immers al zo veel kosten… En daar is dus geen sprake van. Wie iets op de markt brengt, moet wat BOVATIN betreft zijn klanten de juiste en afdoende informatie geven, en die kan niet verwachten dat de gebruikers of hun brancheorganisatie dat dan wel even betalen… De wereld op zijn kop! Keerzijde is wel dat de Arbeidsinspectie, Arbouw en andere spelers op dit veld niet uitblinken in het verschaffen van heldere informatie. Ook dit wordt iets te makkelijk overgelaten aan de brancheorganisatie – wat we niet erg vinden, als we dan maar wel heldere informatie krijgen!”

mei 2015

Koop alleen gereedschap dat op die websites staat!

Hoe dan ook – dit onderwerp kreeg en krijgt een vervolg. BOVATIN-jurist Teus Zanen legt uit hoe de wetgeving in elkaar zit: “De werkgever is verantwoordelijk voor een veilige werkomgeving.

Dat is een wettelijke verplichting jegens zijn personeel. De Inspectie SZW voert daarop controle uit. En de controle op kwartsstof wordt uitgevoerd op basis van de Basis Inspectie Module (BIM) Kwartsstof.” Hierover meer op de site van SZW. In de BIM staat onder andere (de prestatietoetsen zijn te vinden op de websites van TNO en Arbouw): ‘De inspecteur kan aan de hand van de prestatietoetsen van de gebruikte handgereedschappen en stofzuigers controleren of de blootstelling aan respirabel kristallijn kwarts beneden de wettelijke grenswaarde van 0,075 mg/m3 blijft.’

Mr. Zanen: “Als het gereedschap niet getoetst is (die toetsing is overigens niet verplicht een TNO-toetsing, ook andere instituten bieden die aan), dan heeft de werkgever de bewijslast (via blootstellingsonderzoek) dat met het gebruikte gereedschap de wettelijke grenswaarde niet wordt overschreden. Gelet op de wettelijke verplichting van de werkgever is dat - wat mij betreft - ook volstrekt logisch. Het is dus niet zo dat SZW moet bewijzen dat het gereedschap de grenswaarde niet haalt. Maar een fabrikant die gereedschap op de markt brengt heeft er belang bij dat gereedschap te laten keuren. De fabrikanten wiens producten op de genoemde websites zijn geplaatst hebben dat ook gedaan.

Dus kunnen we voorlopig niet anders dan onze leden te adviseren om UITSLUITEND boor-, slijp- en zaaggereedschappen te kopen die op deze websites voorkomen.”

Engbert Broekman van gereedschapsfabrikant RUBI deelt overigens het standpunt van de boven (voorlopig nog naamloos) genoemde fabrikant niet. “Wij vinden het WEL onze taak om ten behoeve van de tegelzetter te zorgen voor niet alleen goed gereedschap, maar ook voor het bijbehorende blootstellingsonderzoek. Wij laten momenteel ons gereedschap door TNO voorzien van dergelijke ‘blootstellingsonderzoeken’, naar de juiste maatstaven. Rubi wil deze rapporten vervolgens in heel Europa kunnen inzetten. Ik neem aan dat na goedkeuring dus ook ons gereedschap op die websites geplaatst wordt.”

“Dit kan niet waar zijn!”

Maar deze soap ging gewoon verder. Telefoontje van Engbert Broekman, na een kennismakingsbezoek aan TNO: “Wist jij dat TNO opdracht heeft van de Inspectie om bij alle testen de eigenschappen van kalkzandsteen (bevat 25-50% bij verwerking vrijkomende kwartsstof, red.) aan te houden, terwijl de meeste moderne tegels niet boven de 1 á 2, en vermoedelijk geen enkele boven de 5% uitkomen…?” “Nou, dan moeten we helderheid hebben over ALLE materialen waar tegelzetters mee werken, dus ook de oude plavuizen en de meest voorkomende natuursteensoorten, plus natuurlijk de voegen…! En dan vragen we de Inspectie

beleefd doch dringend om toepasselijke eisen aan het gereedschap en de PBM’s van de tegelzetter te stellen!”

Op het moment van ter perse gaan van dit blad was nog niet bekend hoe de zaak met de BOVATIN-bedrijven is afgerond. Komt er een boete? Volhardt de ‘andere’ fabrikant in zijn iets te makkelijke houding? Heeft de Arbeidsinspectie zijn eisen aan de diverse gereedschappen inmiddels ook specifiek op de tegelzetter afgestemd? Inmiddels – we schrijven begin april – heeft de fabrikant toegezegd voor de betreffende blootstellingsbeoordelingen te gaan zorgen; met behulp van BOVATIN wordt uitstel gevraagd bij de Inspectie.

En wat uw gereedschap betreft: we kunnen u op dit moment niet anders dan adviseren om u aan de huidige normen te houden, en dus ook om gereedschap te kopen dat op de bovengenoemde lijsten is of nog wordt opgenomen. Meer bericht volgt, dat begrijpt u... Hier bijt uw brancheorganisatie zich in vast!

Reactie? redactie@bovatin.nl Tot slot (op persoonlijke titel) Eén ding blijft natuurlijk wel overeind: fijnstof is dodelijker dan het er uitziet. Dus dat de tegelbranche ervoor zorgt dat fijnstof de branche uit gaat, daar moesten we het maar met elkaar over eens blijven. Veel bedrijven trekken zich echter nog niet veel van de wetgeving aan, en brengen daarmee hun eigen en andermans medewerkers schade toe. Plus – zij investeren niet in hun bedrijfsmiddelen, en dat zorgt voor oneerlijke concurrentie.

De gang van zaken rond de twee bedrijven die een bekeuring van € 9.000,- boven het hoofd hangt, verdient echter geen schoonheidsprijs; zij doen immers hun best, en, met of zonder rapport, we kunnen er van uitgaan dat hun personeel in ieder geval beter en misschien zelfs goed beschermd is… Moet de Inspectie SZW daar dan prioriteit leggen? Dat levert geen draagvlak op voor innovatie (welke vindingrijke ondernemer neemt nog de moeite om iets uit te vinden als hij weet dat hij daarna in een woud van onderzoeksbelangen terecht komt?), noch voor de aanpak, en dat draagvlak is hard nodig. De hoge kosten voor de keuring voor ieder stuk gereedschap met iedere variatie daarop verdient evenmin een schoonheidsprijs: de enige ‘winnaar’ lijkt daar het ongetwijfeld groeiende aantal keuringsbedrijfjes. En dat terwijl er maar één winnaar zou moeten zijn: de tegelzetter, die op een leukere en gezondere manier, zonder longklachten op zijn 40e, zijn mooie ambacht uit zou moeten kunnen voeren… ■

13

Waarom moeilijk doen als het met kan.

Kijk op coba.nl voor ons overzichtelijke assortiment. Coba. Makkelijk zat

15

mei 2015

De BOVATIN-Bouwbeursstand was ook een plaats voor ontmoetingen met leden, zoveel mag duidelijk zijn. En ieder lid heeft zo zijn eigen visie op ondernemen.

Neem bijvoorbeeld Richard Pauly. Een ondernemende zelfstandige, die vooral de kwaliteit van zijn werk als handelsmerk inzet. Gaan voor de ‘11’. En daar heeft hij zo zijn eigen visie op traditie bij.

Voor de goede orde: natuurlijk propageert BOVATIN de bewezen nieuwste methoden, materialen en technieken – en wie een nieuw idee heeft is welkom om er via dit blad aandacht voor te vragen. Maar Richard Pauly is echter zo’n vakman die de oude technieken toepast, en die het jammer vindt dat het traditionele zetwerk eigenlijk een beetje verdwijnt – of zelfs als inferieur wordt beschouwd. En ook traditie verdient een plaats. “Het is toch jammer als straks niemand dat meer beheerst? Wat nou als we de vraag krijgen om wat historisch werk te restaureren…?”

Omdat we weten dat binnen BOVATIN (vooral in het Oosten) best wel wat ‘aanhangers’ van de traditie zijn – nu eens ruimte voor traditie.

Richard Pauly (Richard Pauly Tegelwerken): “Ik ga voor de ‘11’ – dus ik werk aleen op eigen werk!”

“Zelf ben je ook een merk!”

“Je moet als ondernemer creatief zijn in dit soort tijden. We weten allemaal: Internet brengt de markt best wat schade toe: mensen bezoeken een showroom, laten zich uitgebreid informeren en zoeken vervolgens naar hetzelfde merk en type tegels tegen de laagste prijs…

Dus voer je geen merken op de tegels in je showroom. En veel mensen proberen dat ook met de prijzen voor het werk zelf. Ik moet zeggen: ik ga niet mee in die wedstrijd. Ik ga voor kwaliteit, en daar hoort een prijs bij. Daar trek je ook precies meer van het type klanten mee die je graag van dienst bent… !”

En als het dan druk wordt? “Ik werk sowieso zelfstandig, dat werkt voor mij het beste. Ik huur ook niet in, ik maak alles zelf of met een bevriende collega (Frank van Gastel) die dezelfde kwaliteitsmaatstaven hanteert als ik… Zelf ben je immers ook een merk. Mijn klanten - grotendeels klanten in de particuliere markt – weten dat ook: ik ga voor hen niet tot een 10 maar tot de 11!”

Het geheim achter de ‘11’ Maar goed is toch goed, hoe kun je een 11 met je werk halen? Pauly: “Iedere tegelzetter weet dat je werk nooit beter kan worden dan de ondergrond waar je op werkt. En in feite heb je als tegelzetter maar een beperkt beeld van de vloer of wand, je weet niet wat er onder zit. Dus, met alle respect voor de vloerenleggers en stukadoors in Nederland – ik maak zelf die vloeren wanden, althans, de afwerking ervan. Dan heb ik namelijk de zekerheid van 100% vlak. En een kwalitatief goed materiaal om op te werken. Dan is tegelzetten zó veel leuker, en het eindresultaat – die tevreden klant - doet ook wat voor je!”

Over zetwerk…

“Werk afleveren zoals het hoort. Dan laat je je vakmanschap spreken, en dat waarderen mijn klanten. Voor veel klanten betegel ik al weer hun tweede of zelfs derde huis… Kijk, als ik dan volgens de traditie werk, dan moet je wel verdraaid goed opletten. Ik zet tot maximaal

60 x 60 centimeter in de specie. Dan maak ik eerst een smeervloer, tsja, ik heb bij wijze van spreken al de nodige voetbalvelden afgereid… dus ik weet zo’n vloer echt zo strak als een biljartlaken te krijgen. Omdat dat moet. Gebruik ik een laser bij. Ja, als het handig is dan gebruik ik het, ook al is het nieuw, ha ha! Daarna een papje erop met een hechtemulsie, zorgvuldig aan- en op zijn plek kloppen. Als je de tegel er daarna uit zou halen, blijft zó 3cm smeervloer aan die tegel hangen. Echt, zo’n vloer is dan als een spiegel, met lijm lukt me dat niet! Al doe ik natuurlijk ook wel eens lijmwerk. Oh, en daarna ben je nog niet klaar. Want als er dan iemand op je werk moet zijn – planken erover! Daar moet je zowat persoonlijk op toezien. Anders heb je een probleem… Voor wie het niet beheerst: ‘don’t try this at home…’ Maar – een veel misbruikt spreekwoord, misschien mag ik het toch even gebruiken – ik doe het al 20 jaar zo. Ik ben in m’n hart nou eenmaal geen ‘lijmer’… “ ■ richardpaulytegelwerken@chello.nl tel. 06 -228 228 12

16

Tekst & foto’s: Remus Aussen / Schlüter Systems

U hebt het waarschijnlijk al op de BOVATIN Facebookpagina (of de website) zien staan: ook Schlüter Systems, het (inmiddels) wereldbedrijf van Fliesenlegermeister Werner Schlüter met ‘het’ tegelprofiel, heeft zich bij BOVATIN aangesloten als geassocieerd lid. Waarmee we inmiddels op 20 leden komen: 20 leden die het werk van BOVATIN financieel ondersteunen – zodat wij u nóg beter van dienst kunnen zijn. Maar, net als de tegelfabrikant, maakt ook Schlüter Systems een halfproduct. Zonder vakbekwame tegelzetters geen tegelprofielen, dus ook Schlüter heeft er alle belang bij om samen te werken met de tegelzetters van BOVATIN. Een kennismaking met het bedrijf hebt u al kunnen lezen in editie 2011-4 (zie ook op www.issuu.com/bovatin), dus vroegen we sales adviseur Mark de Groot hoe zo’n samenwerking er dan uitziet. Hoe wordt 1 + 1 = 3?

Samenwerken met Schlüter Systems!

‘Uiteindelijk voordelig!’

We gaan alvast met Ed Zwarthoed (Kirry Zwarthoed), een enthousiast gebruiker van Schlüter, langs een paar voorbeeldprojecten.

Feit is: je komt de systemen van Schlüter Systems voor bijvoorbeeld terrassen relatief weinig tegen bij woningcorporaties, en dat is natuurlijk een financiële kwestie, toch?

Zwarthoed kijkt peinzend voor zich uit. “Ik maak geen terras of ik plaats er één van hun DITRA-, BEKOTEC- of TROBA-systemen onder. Daar heeft een klant geen omkijken naar!

Het lijkt aardig, een tuinterras tegen een mooie prijs in de cement plaatsen, maar een jaar, uiterlijk het jaar erna later kom je de door vorst gescheurde of losgeraakte tegels weer wegbikken… Ik heb nu heel wat terrassen van deze systemen voorzien, en dat betaalt zich uit in tevreden klanten. Uiteindelijk ben je dus voordelig uit. Wat kost nou zo’n systeem in verhouding tot de tegels en het werk…? En die tevreden klanten komen terug, en willen dan bijvoorbeeld iets met indirecte verlichting in hun badkamer. Ja, ik weet het ‘dat is niks voor

Nederland’, riep iedereen toen LIPROTEC geïntroduceerd werd. Maar toen ik het eenmaal in de showroom had, werd het een hit. Loop maar even mee!”

In de showroom staan diverse opstellingen met het Schlüter LED-verlichtingssysteem: een douche met verkleurend licht, en

een badkameropstelling met indirecte verlichting in de nissen. In de douchecabine is een regelpaneel aangebracht waarmee ook de kleurafwisseling geregeld kan worden.

We rijden naar een woning waar een tweetal badkamers voorzien worden van het systeem. En na een paar Volendamse grappen (“Mag jij hier nog naar binnen?”) begeleidt uitvoerder Ton Leek van HCM Feld Aannemersbedrijf ons naar één van de badkamers. “Nee hoor, we werken echt prima samen. Kijk, je kunt ieder bouwwerk uitLEANEN tot je een ons weegt, maar wij stemmen gewoon de zaken af, als iemand een probleem heeft helpen we elkaar en we

17

mei 2015

gunnen elkaar de ruimte. Zo werk je goed, in een keten. O, de badkamers… Ze zijn nog niet klaar, maar je kunt zien wat het wordt!”

In de douche valt een bijzonder hamerslag-koperen Schlüter-tegelprofiel op (of eigenlijk – die valt NIET op), die het prima doet naast de houtmozaïektegel van Kronos. Erachter: Schlüter Liprotec. Op het KERDI-waterdichtsysteem is inmiddels de tegelvloer al aangebracht. En u ziet inmiddels de foto’s van de inmiddels voltooide badkamer. “En onder het tuinterras komt een DITRAMAT-systeem!”

Diepgang van kennis Inmiddels is sales adviseur Mark de Groot aangeschoven. Wat maakt de samenwerking met Schlüter Systems nou bijzonder? “Het gaat om de diepgang in hun kennis.”, stelt Zwarthoed. Waterdichtsystemen, lichtsystemen, het ideale profiel… Vergis je niet, de materialen van Schlüter Systems kom je precies daar tegen waar het het meest kritisch is. Dus het moeten bijzonder goede materialen zijn, én ik wil verzekerd zijn van het beste advies.”

“Ed en ik kennen elkaar natuurlijk ook al jaren,”, weet Mark de Groot. “We hebben al heel wat projecten succesvol afgerond. En, zoals je weet, het is tussen Schlüter en de tegelbranche geen eenrichtingsverkeer. We adviseren niet alleen, we houden ook heel goed onze oren open. En zo kon het gebeuren dat wij, dankzij een paar adviezen van Ed, een paar verbeteringen voor de draingoten (voor de douche, red.) hebben doorgevoerd.”

Ook zonder tegels “Onze systemen zijn echt 100% proof,” vervolgt De Groot. “Kan ik je een verhaal over vertellen… Een keer zat een klant met de handen in het haar: badkamer gesloopt, een nieuwe gebouwd, ons systeem zat er al wel in en het wachten was eigenlijk alleen nog op het tegelwerk.

Maar de tegels kwamen een week later dan afgesproken… nee, geen werk van Zwarthoed Kirry, ik weet al wat je wilt zeggen, Ed… En er was bovendien geen mogelijkheid om een noodcabine te plaatsen.

‘Wat kan ik doen?’, vroeg die klant. ‘Nou, gewoon douchen!’, zei ik.

‘Alleen daarna moet het materiaal goed schoongemaakt worden, want je wilt niet op zeepresten laten tegelen!’ Het is inmiddels een aantal jaren terug, en de inmiddels betegelde badkamer doet het prima. En eigenlijk raad ik niemand deze oplossing aan, maar - wil je nog een beter bewijs voor de kwaliteit van ons materiaal?” ■ www.schlueter-systems.nl www.kirry.nl

Laatste nieuws: elektrische vloerverwarming nu ook met afdichtingsfunctie De elektrische vloerverwarming van Schlüter®DITRA-HEAT-E onderscheidt zich door het snel opwarmen van individuele vloerzones terwijl tegelijk de ondergrond ontkoppeld wordt. Bovendien wordt het systeem nu ook als contactafdichting, conform het Duitse bouwtechnisch testcertificaat, toegelaten in combinatie met Schlüter®-KERDI en -KERDI-COLL. Deze bijkomende functie biedt de verwerker maximale zekerheid bij het plaatsen van het systeem: Met het Duitse bouwtechisch testcertificaat is Schlüter®-DITRA-HEAT-E, alsook de ontkoppelingsmat Schlüter®-DITRA 25, geschikt als afdichting voor toepassingen in badkamers of andere vochtige ruimtes. Zo kan een inloopdouche bijvoorbeeld worden uitgerust met de elektrische vloerverwarming. Schlüter®-DITRA-HEAT-E is dankzij zijn lage opbouwhoogte van slechts 5,5 mm een ideale oplossing voor renovaties. Daarbij maakt de ontkoppelingsmat het ook mogelijk om het systeem probleemloos te plaatsen op kritische ondergronden zoals bijvoorbeeld houten vloeren.

MAKKELIJK ONTWERPEN

: knippen, en plakken van alle vooraanstaande merken : wijzigingen zonder opnieuw te tekenen

MAKKELIJK PRESENTEREN

: binnen 1 minuut : fotorealistisch beeld : artistieke presentatie : markertekening : panoramaview

MAKKELIJK ORDERVERWERKING

: rechtstreeks printen stuk of bestel lijsten : rechtstreeks exporteren naar ERP systemen

PaletteCAD bied u:

-Een makkelijk ontwerppakket voor een eerlijke prijs -Onderscheidend t.o.v. uw concurrentie -Perfecte presentaties in diverse stijlen -Badkamer ontwerp voor uw eigen website

website: PaletteCAD.nl mail: info@palettecad.nl tel: +31 (0)45 565 07 20

19

mei 2015

Bij de vorige editie van dit blad en in de E-nieuwsbrief trof u een brief aan over de regelgeving rond zandcementdekvloeren.

U kon al regelmatig in dit blad lezen over het BOVATIN IPC-innovatieproject en de Airbase-lichtgewicht dekvloer die daar één van de resultaten van was. En daarmee had u, mede als gevolg van de afspraken van BOVATIN hierover met de Inspectie SZW/Arbeidsinspectie, een goed alternatief voor de zware zandcementdekvloer. Prettig voor de tegelzetter, en nog sneller te betegelen ook.

Maar inmiddels heeft ‘de markt’ ook een aantal alternatieven ontwikkeld. Kortom – Arbo-vriendelijk werken is ook een item op de producentenmarkt! BOVATINfo maakte eens een rondje…

Alternatieven voor de ‘ gewone’ zandcementdekvloer: …als de fysieke belasting er maar minder van wordt!

Even de filosofie Op zich is de wetgever tamelijk ruimdenkend over hoe fysieke belasting wordt teruggebracht. De gedachte is: ALS die maar wordt teruggebracht, met andere woorden, als het werk maar geen schade aan de gezondheid toebrengt. Door pompsystemen, een lichter soortelijk gewicht, eenvoudiger en lichter verwerking ter plekke (mechanisch of zelfs NIET afreien), een totaal ander materiaal. En zo passen dus zowel de schuimplaatmaterialen, zoals die van Schlüter Systems, Wedi, Blauwplaat en anderen, maar net zo goed de verpompbare gietvloeren van diverse fabrikanten in het beleid. En natuurlijk de lichtgewicht smeervloeren. Tot zover is het eenvoudig; zie ook de folder op www.noa.nl (zoeken op ‘zandcementdekvloer’). Maar dan: wat als ‘verpompen’ niet kan, omdat er in een bewoonde woning nu eenmaal geen slangen door het huis gelegd kunnen worden voor één badkamertje per keer? En er dus handmatig getransporteerd moet worden? Dan geldt het maximum van 40 vierkante meter per bouwlocatie ofwel bouwproject – tenzij je met een licht verwerkbaar materiaal werkt. Airbase was tot dusverre het enige materiaal naast de schuimplaatmaterialen waarover met de Inspectie SZW gesproken is over afwijking van de ’40 vierkante meter’. Mooi, dus u offreert inclusief deze ARBO-vriendelijke oplossingen.

Vervolgens belt uw opdrachtgever of u zich wel lekker voelt, want hij weet nog wel een tegelzetbedrijf dat gewoon met zandcement wil sjouwen en smeren… voor minder geld.

Ofwel – dat andere bedrijf houdt zich niet aan de wet. Dan is (zie het voorwoord van deze BOVATINfo) het aan u: laat u zich door een bedrijf dat zich niet aan de wet houdt, op een onsportieve manier uit de markt duwen of – zo onaardig als dat klinkt – geeft u zo’n bedrijf aan? Het blijft een lHet blijft een lastige keuze.

Hoe dan ook: hieronder even, in alfabetische volgorde, een paar producten waarmee met de Inspectie besproken is dat er meer dan 40 vierkante meter per bouwproject mag aanbrengen. En misschien zijn er intussen al wel meer…

Codex-X: Uzin sc 914 turbo Uzin sc 914 turbo is een snelle, gemakkelijke egalisatiemortel voor zeer warmte-isolerende cementaire ondervloeren. Door de smeuïge consistentie is hij gemakkelijk te verwerken; meng- en pompbaar met gangbare dekvloertechniek, snel legklaar. Zowel voor egaliseerlagen, hechtend op ondergrond als voor egaliseerlagen op een scheidingslaag. Als UZIN TurboLight®-systeem is deze mortel in te zetten als ‘lichtgewicht dekvloer’, in overeenstemming met de afspraken met de Inspectie. Zoals u in het kennismakingsartikel met Codex-X (editie 2014-3) hebt kunnen lezen, werkt dit systeem met een renovatievliesnet plus een zelfvloeiende mortel UZIN NC 195 om een voldoende druksterkte te bereiken. Door zijn relatief lage gewicht is het ook inzetbaar op stabiele houten vloeren, echter

dan met een andere primer . NB: in de instructie is aangegeven dat de chape gebruikt kan worden ONDER warmwateren verwarmingsbuizen. Dus EROP gebruik je in het systeem UZIN NC 195. Er kan na twee dagen getegeld worden.

Kiwitz VWP 220 LG: niet meer in kiloprijzen denken…

Kiwitz VWP 220 LG is een lichtgewicht vloermortel die wordt ingezet bij projecten waar gewichtsreductie en/of isolatie voor geluid of warmte een rol speelt. Deze egalisatiemortel is bij uitstek geschikt indien veel met mortel gesjouwd moet worden (verdiepings- of zoldervloeren): De minimaal aan te brengen laagdikte is 50 mm. In die dikte wordt dan, met 15 kg

20

BOVATINFO

materiaal ofwel één zak, één vierkante meter vloer gemaakt. Dit materiaal behoeft niet van een wapeningsnet te worden voorzien, aangezien het zelf vezelversterkt is. Ook hier geldt: wel ONDER, niet OP vloerverwarming gebruiken.

Airbase Over Airbase is de laatste edities van dit blad het nodige geschreven.

Voortrekker als het gaat om de lichtgewichtvloeren, en inmiddels duidelijk geen vreemde eend meer in de bijt.

Airbase is een cementair product, met daarnaast een glasachtig recycleproduct dat het geringe soortelijk gewicht mogelijk maakt. De vloer heeft daardoor een minder isolerende waarde dan de producten van Codex-X en Kiwitz, maar - ze zijn wél toepasbaar op vloerverwarming. Er is voor Airbase geen ‘systeem’ voorgeschreven. Geestelijk vader Jeroen Börger: “Het heeft van zichzelf al een druksterkte C14, het is als afwerklaag vanaf 2 centimeter toepasbaar, en als zwevende dekvloer vanaf 3 centimeter. Je kunt er gewoon een egaliseerlaag op zetten, en vervolgens een waterdichtlaag. ” Saint-Gobain Weber Beamix BV: de ‘VZC’ als alternatief Weber Beamix benadert de problematiek van fysieke belasting vanuit een ander perspectief. Udo Snijer, productmanager Tegels van Weber Beamix, ziet de Weber.floor Vloeibare ZandCement® (VZC®) als alternatief voor de lichtgewicht smeervloeren: “Dit is een vloerproduct dat je helemaal niet meer hoeft te smeren. De VZC is een vloeibare zandcement die je kunt gieten. .Het is eenvoudig te verwerken met een spindel en kuip, betonmixer of een mengpomp. De kwaliteit en de uiteindelijke hardheid van de vloer is niet meer afhankelijk van de arbeid die er in wordt gestopt. Nee, deze mortel haalt de sterkte C16 ( 16 N/mm2), onafhankelijk van de fysieke inspanning.

Ook weten we na meer dan een jaar

testen dat deze mortel niet schotelt. Hij is verkrijgbaar in luchten waterdichte zakken; voor grotere oppervlakten staat een pomptruck of silosysteem ter beschikking! Eenmaal uitgegoten is deze vloer met een zogenaamde ‘drijfrei’ af te dobberen. Door een 45% lagere CO₂ footprint ten opzichte van traditioneel zandcement is de weber.floor Vloeibare ZandCement® klaar voor de toekomst en past hij binnen de innovatieve en maatschappelijk verantwoorde Weber Beamix lijn van Mortels voor Morgen. Ook de Inspectie SZW is komen kijken, en was zeer enthousiast over ons product. En ik mag vast nog wel even melden dat de VZC verkrijgbaar is bij de professionele bouwmarkten als PontMeyer, Veris (Bouwcenter), Raab Karcher en CRH…” De met de Inspectie SZW gemaakte afspraken zijn dezelfde als bij een anhydrietgietvloer.

PCI Periplan Plus® PCI Afbouw heeft geen speciale afspraken met de Inspectie, maar ook bij deze vloeivloer geldt in principe dezelfde wetgeving als bij de Anhydrietgietvloeren. Wat is dit namelijk voor materiaal: een vloei-dekvloer, in te zetten als snel bekleedbare egalisatielaag op minerale ondergronden en voor dekvloeren op isolatie of scheidingslaag. De Periplan Plus®-dekvloer is geschikt voor verwarmde vloeren, snel af te werken (met keramische tegels al na ongeveer een dag). De laagdikte, indien hechtend aangebracht: 20 tot 70 millimeter. Voor een zwevende dekvloer geldt een minimumdikte van 35, en voor een zwevende dekvloer op een isolatielaag 45 millimeter. ■

Naschrift BOVATIN is niet gelukkig met de regelgeving, die zoals bekend in het verleden met NOA is gemaakt met de full-time vloerenlegger in het achterhoofd. Anderzijds – BOVATIN is mét NOA en de Inspectie van mening dat het werk geen bedreiging voor de gezondheid moet zijn.

Afspraak met NOA is dan ook dat BOVATIN bij vervolgafspraken betrokken wordt; BOVATIN vindt het onterecht dat voor tegelzetters – die maar een klein deel van hun werk smeervloeren aanbrengen - dezelfde normen gelden als voor full-time vloerenleggers. Immers, tegelzetters brengen meestal geen grote smeervloeren aan op een begane grond maar maken hun kleine dekvloeren op de badkamer op de eerste verdieping. Daarbij is werken met pompinstallaties bij renovatie zinloos en – in het bijzonder bij renovaties van bewoonde complexen - zelfs onmogelijk. Sowieso wordt tijdens het drukken van dit blad met de Inspectie gesproken over de herbevestiging van de ‘Airbase-afspraak’. U leest er meer over in de komende E-Nieuwsbrief of in dit blad.

Reageren? redactie@bovatin.nl

21

mei 2015

Hoe zat het ook al weer?

In de Arbouwcatalogus Afbouw is aangegeven dat voor zandcementdekvloeren in principe de grondstoffen machinaal gemengd moeten worden, de specie machinaal getransporteerd moet worden en de vloer mechanisch verwerkt moet worden. Met mechanisch afreien is het gebruik van de rei of robot het uitgangspunt. Waar dat om technische redenen niet kan mag de vloer handmatig worden gelegd en dan gelden de beperkingen in m2. Het volgende is dan van toepassing: • Bij volautomatisch mengen, transporteren en geen gebruik mechanische rei of robot, maximaal 60m² per persoon per dag.

• Bij Semi-machinaal mengen, specie transporten met vloerenpomp en de vloer mechanisch afreien, maximaal 80m² per persoon per dag.

• Bij Semi-machinaal mengen, specie transporten met vloerenpomp en geen gebruik mechanische rei of robot maximaal 50m² per persoon per dag • Handmatig vullen vloerenpomp, specie transporteren met vloerenpomp en de vloer mechanisch afreien, maximaal 50m² per persoon per dag. Maximaal 10 liter water per emmer wanneer water handmatig wordt toegevoegd.

• Handmatig vullen vloerenpomp, specie transporteren met vloerenpomp en geen gebruik mechanische rei

of robot, maximaal 40m² per persoon per dag.

Maximum 10 liter water per emmer wanneer water handmatig wordt toegevoegd.

• Handmatig mengen, handmatig transport en handmatig afreien, maximaal 20m² per persoon per dag met een maximum van 40m² per locatie. Maximum 10 liter water per emmer wanneer water handmatig wordt toegevoegd.

Er dient verder voor voldoende afwisseling worden gezorgd, bijvoorbeeld door taakroulatie als de ploeg uit meer dan één persoon bestaat, Voor de duidelijkheid: met ‘locatie’ wordt bedoeld dat er per project (dus NIET per woning!) 40 m2 handmatig verwerkt mag worden. En projecten kunnen niet ‘gesplitst’ worden. Voor het volledige besluit zie http://www. arbocatalogus-afbouw.nl/beroepen/vloerenlegger-zandcement/index.htm

Machinaal Voor machinaal aanbrengen van een vloer (met een volautomatische mobiele mortelpompinstallatie en machinale afwerking) gelden hogere normen. Maar – ca. 15% van de dekvloeren worden aangebracht door de tegelbranche.

hout? tapijt? laminaat? zeil? of misschien wel...

M EERWAARDEVANTEGELS.NL een campagne van handelsorganisaties, tegel- en lijmfabrikanten, samen met:

22

Tekst & Foto’s: Remus Aussen

eerdam blijkt niet alleen de stad van het glas: Ook natuursteen heeft hier zijn plaats. 23 jaar terug hebben Badrul en Annie Hasnain namelijk hier hun bedrijf Diamond Spectrum Enterprises B.V. (DSE) opgericht. Aanvankelijk specialiseerde het bedrijf zich in Indiaas graniet, maar inmiddels kan de vakman hier onder andere terecht voor hardsteen, marmer, leisteen, composiet, basalt en inmiddels - ook - voor keramiek. Nieuw product is een lichtgewicht betonplaat, die een interessante oplossing bij diverse renovatie- en verbouwingsprojecten lijkt te vormen. Want, aldus directeur Adnan Nasim: “Beton mag weer gezien worden!” Maar een belangrijke reden voor ons gesprek is ook dat DSE besloten heeft om toe te treden tot het gezelschap van geassocieerde leden van BOVATIN. “We volgen BOVATIN al een tijdje. En we willen graag met jullie leden kennismaken, met ze samenwerken. Nou, dan is het logisch dat we ook onszelf eerst voorstellen, nietwaar?”

Adnan Nasim

(Diamond Spectrum Enterpises B.V.):

“Wij bieden als groothandel een one-stop-shop!”

Kwaliteit en vakmanschap Tijdens het gesprek met Adnan Nasim, zwager van de oprichter van het bedrijf en toch van oorsprong bedrijfseconoom, is het woord ‘economie’ eigenlijk niet gevallen. Wel het woord ‘vakmanschap’: “In onze branche is vakmanschap belangrijk. Daarom is het voor ons ook een serieuze zaak om het vakmanschap, het werk, in Nederland te houden. Dat is alleen al een reden om leerbedrijf te zijn: ook verkoop en administratie vereisen immers vakmanschap! Maar vooral: de vakman-tegelzetter is voor ons een belangrijke partner. Het vakmanschap van de ervaren tegelzetter, het vakkundig plaatsen en afwerken van onze materialen vormt immers een belangrijk onderdeel van ons eindproduct!”

“Voor wie dat wil, zijn we echt een one-shop-stop. Kwaliteit staat voorop. Ja, ondanks het feit dat wij ons vooral richten op projecten, het midden- en lagere marktsegment! We bieden complete projectoplossingen, inclusief een systeemadvies. Daarbij kunnen we overigens rekenen op de expertise van de technisch adviseurs van lijmfabrikant Bostik, met wie wij intensief samenwerken. Maar een tegelzetter die graag met materialen en systeemadviezen van zijn vaste lijmfabrikant werkt, dat respecteren we natuurlijk.”

Netwerk voor tegelzetbedrijven!

“In feite zijn we nu ons ‘dealer-netwerk’ aan het uitbreiden. Nogmaals, we leveren niet zelf aan de eindgebruiker – maar er komen hier wel eindgebruikers vragen wie ze het materiaal van hun keuze kunnen laten verwerken. En dáár willen we graag afspraken over maken met de vaklieden van BOVATIN! Het kan dan op twee manieren werken: wij dragen een klant aan, die graag ons materiaal wil laten verwerken. Of een BOVATIN-lid heeft een klant – particulier, architect, bedrijf of instelling - met wie hij graag een product wil komen bekijken. Nou, daar hebben wij een ruim bemeten showroom voor, goede koffie en een inspirerende ruimte waar je kunt spelen met productcombinaties of, zoals architecten hun klanten vaak bedienen, waar je een ‘mood board’ kunt samenstellen.

En geen probleem zo bijzonder of we hebben er wel een oplossing voor! En neem maar van me aan - als er hier iemand binnenkomt die toch wel een exclusief product zoekt ook voor die klant kunnen we jou maatwerk leveren! Sowieso – je ziet hier tientallen

laden met daarin natuursteentegels. Weet je wat voor onze klanten nou zo prettig is?

Dat ze erop mogen rekenen dat de voorbeeld-tegels uit dezelfde partij komen als die ze uiteindelijk geleverd krijgen… Die partijen hebben we hier namelijk gewoon staan...! Dus geen kleurafwijking of totaal ander patroon, nee – wat je ziet is wat je krijgt. En dat is niet standaard in de natuursteenwereld!”

Bijzondere producten ‘ontstaan’ dankzij de vakman Wie in de natuursteen actief is, heeft al langer dan de tegelzetter te maken met grote formaten. “Of je nu met terrazzo werkt of met natuursteen, je komt platen tegen van honderden kilo’s. Ja, dat was voor de tegelzetter vast even een kennismaking met een andere wereld,, die grootformaattegels! Nou, wij schrikken er niet van, we zijn gewend om ermee te werken, en we hebben ook het materieel om dat op een verantwoorde manier te doen”, weet de directeur. “En we hebben

mei 2015

van ons eigen merk Cericia een tegel van 3000 x 1500 millimeter… een prima tegel voor als je in een kleinere ruimte gewoon eens géén voeg wilt; en er hebben ook al de nodige klanten gekozen voor deze tegel als keukenbladoplossing… Al zullen de meesten van onze relaties Cericia vooral kennen als tegel in het projectensegment: 18 formaten die modulair met elkaar te combineren zijn, 17 kleurstellingen. Maar, terugkomend op de grote formaten: ben je op zoek naar een manier om zulke grote formaten, natuursteen of andere tegels te plaatsen? Kom ook dan eens met ons praten…!”

vierkante meter natuursteentegels op voorraad hebben. Ha ha, eigenlijk verbaasde dat ons dan weer…” En wat schrijver dezes dan weer verbaast: in één van de laden, een keramische houttegel met een tekening en patroon van extreem verouderd hout – inclusief houtwormsporen – als op de gehele CERSAIE niet vertoond. Maar dat terzijde…

“We hebben de laatste jaren flink wat nieuwe productpresentaties gezien: kant-en-klaar terrazzoplaten, aanrechtbladen, onze nieuwe Spaanse hardsteen… Neem nou onze lichtbetonnen cementplaten. Beton mag weer gezien worden! We kregen vragen van architecten, van ontwerpers… Daar speelden wij op in door een eenvoudig verwerkbare, lichtgewicht betonnen plaat te ontwikkelen. Die is nu al populair bij renovaties! En ja, ook in natuursteen zijn innovaties mogelijk. Neem nou deze lichtgewicht-tegel: een toplaag van Belgisch hardsteen, met daaronder een lichtgewicht keramiektegel... zeer betaalbaar, eenvoudig verwerkbaar, en daardoor flink in trek bij bepaalde projecten waar men niet de prijs, maar wel natuursteen wilde. Ontstaan dankzij de inspiratie van onze klanten! We stonden, net als jullie, op de Bouwbeurs; veel mensen kwamen bij ons kijken voor een vloer, maar werden ook enthousiast voor onze wandoplossingen… Men verbaasde zich erover dat we nu ook 200.000

Kortom…

De rondleiding langs de enorme collectie natuurstenen platen en de keramische tegels maakte een bezoek aan Diamond Spectrum Enterprises nog eens extra de moeite waard. “Nee, je hebt in natuursteen geen merken. Maar we kunnen wel alles over de herkomst vertellen. Zoals we dat natuurlijk ook kunnen over het aanbrengen ervan, de afwerking en het onderhoud. Ja, en ook over de prijs…! Maar die staat niet op de rekken, die vertellen we aan de vakman, en die maakt de prijs met de klant. Zo werkt het.

Het is een kwestie van wederzijds gunnen. Wij doen dus ook niks met ‘de laagste prijs’, ook al werken we vooral in het marktsegment waar je die term nogal eens hoort… Nee, mooie producten, goed vakwerk, zekerheid voor de eindgebruiker, en een prijs die daarbij past. Daar gaan wij voor!” ■ www.diamondspectrum.com

23

mei 2015

Diamond Spectrum Enterprises B.V.

Nijverheidstraat 27 - 4143 HN Leerdam - Holland T: 0031- (0)345 509010 - F: 0031- (0)345 509011 I: www.diamondspectrum.com - E: verkoop@diamondspectrum.com

Groothandel in natuursteen en keramische producten.

Vanuit voorraad leveren wij: TEGELS ( voor zowel binnen als buiten ) - PLATEN MAATWERK - DORPELS - TRAPTREDES - VENSTERBANKEN U bent van harte welkom in onze showroom in Leerdam voor materiaalbezichtiging en een professioneel advies.

24

Tekst: mr. Teus Zanen Foto: Remus Aussen

RECHT zetten Eén van de kenmerken van juridisch advies is dat het vaak pas wordt ingewonnen als er eenmaal ‘iets aan de hand’ is. Veel juridische problemen kunt u echter voorkomen door vooraf – en niet zelden gaat het om schijnbaar onbelangrijke formaliteiten – even te checken of wat u doet, juridisch ‘klopt’.

BOVATIN juridisch adviseur mr. Teus Zanen loopt een aantal edities van dit blad wat veelvoorkomende kwesties met u door – en zet een paar zaken met u recht: zaken waarvan u misschien niet eens wist dat u er niet van wist. In deze editie meer over gebreken en over uw plicht om NIET altijd te doen wat ‘de opdracht’ is…

De waarschuwingsplicht van de tegelzetter In de praktijk word ik met enige regelmaat geconfronteerd met het volgende probleem. De tegelzetter wordt door de opdrachtgever aangesproken wegens gebreken aan het tegelwerk. De tegelzetter erkent die problemen, maar stelt te hebben gewaarschuwd voor het optreden van deze problemen, omdat de ondergrond niet vlak, niet droog of anderszins ongeschikt zou zijn. Mijn vraag is dan of de waarschuwing schriftelijk is geschied.

Als dat niet het geval is, ontkent de opdrachtgever meestal glashard dat de tegelzetter heeft gewaarschuwd. De tegelzetter zal dan helaas toch moeten opdraaien voor de herstelkosten en eventueel de overige schade.

Achtergronden Alvorens in te gaan op de vraag hoe een waarschuwing er uit zou moeten zien, eerst iets over de waarschuwingsplicht als zodanig.

De wet bepaalt onder andere dat de aannemer (hier dus de aannemer van tegelwerken) bij het aangaan of het uitvoeren van de overeenkomst verplicht is de opdrachtgever te waarschuwen voor onjuistheden in de opdracht voor zover hij deze kende of redelijkerwijs behoorde te kennen. Hetzelfde geldt in geval van gebreken en ongeschiktheid van zaken afkomstig van de opdrachtgever, daaronder begrepen de ondergrond waarop de opdrachtgever een werk laat uitvoeren, alsmede fouten of gebreken in door de opdrachtgever verstrekte plannen, tekeningen, berekeningen, bestekken of uitvoeringsvoorschriften. Een goede taakvervulling door de aannemer brengt dus mee dat hij de

aan hem opgedragen werkzaamheden niet blindelings uitvoert, doch met aandacht en verstand. Zaken die hem als deskundig vakman zouden moeten opvallen, moet hij daadwerkelijk onderkennen en de opdrachtgever daarvoor waarschuwen.

De waarschuwingsplicht speelt een rol als de aannemer de gebreken kende of redelijkerwijs behoorde te kennen. Wanneer vaststaat dat de aannemer de gebreken kende, spreekt voor zich dat hij de plicht heeft de opdrachtgever te waarschuwen. De vraag is echter wanneer de aannemer een gebrek redelijkerwijs diende te kennen. Rust op een tegelzetter de verplichting zich ervan te vergewissen dat de ondergrond waar hij zijn werk op uitvoert van voldoende kwaliteit is? En wat is dan ‘voldoende kwaliteit’?

Onderzoekplicht De aannemer dient de risico’s die het leveren van deugdelijk werk bedreigen te onderkennen. Om deze risico’s te kunnen onderkennen is uiteraard enig onderzoek van de aannemer noodzakelijk, ook als er op het eerste gezicht geen problemen te verwachten zijn. In die zin brengt de waarschuwingsplicht een onderzoekplicht met zich mee. Op de omvang van de onderzoekplicht kom ik hierna nog terug.

Niet altijd doen wat ‘de opdracht’ is!

Ook als de opdrachtgever zelf voldoende deskundig mag worden geacht, ontslaat dat de aannemer niet van zijn onderzoekplicht.

De Hoge Raad heeft dit bepaald in een procedure tussen een hoofdaannemer en een tegelzetter. De tegelzetter was als onderaannemer ingehuurd om tegels te leveren en aan te brengen in twee bedrijfshallen. Na oplevering van het werk is >

25

mei 2015

RUBI BENELUX BV. Weidehek, 70 4824 AS BREDA- NEDERLAND Tel. 31 (0) 76 57 29 200 Fax. 31 (0) 76 57 20 190 E-mail: rubibenelux@rubi.com

www.rubi.com

26

mei 2015

> er schade geconstateerd. Gesteld werd dat deze schade kon ontstaan, doordat een drukverdelende onderlaag ontbrak. Het niet aanbrengen van een dergelijke laag was conform de door de hoofdaannemer verstrekte opdracht, ofwel: de drukverdelende onderlaag stond NIET in de opdracht… De hoofdaannemer stelt dat de tegelzetter deze ontwerpfout had moeten onderkennen en daarvoor had moeten waarschuwen. De tegelzetter verweert zich door te stellen dat de hoofdaannemer ook zelf over voldoende kennis beschikt om deze ontwerpfout zelfstandig te onderkennen en dat op de tegelzetter dus geen waarschuwingsplicht rust. De Hoge Raad overweegt echter: “De enkele omstandigheid dat een hoofdaannemer voldoende deskundig is om fouten in het ontwerp van het door hem aangenomen werk te onderkennen, ontslaat de onderaannemer niet van zijn verplichting de hoofdaannemer te waarschuwen voor ontwerpfouten die hij kent of behoort te kennen.” Ook bij een voldoende deskundige opdrachtgever bestaat dus nog steeds de verplichting te waarschuwen voor mogelijke onjuistheden in de verstrekte opdracht of gebreken in de door opdrachtgever verstrekte materialen of reeds bestaande constructie!

Zoals reeds aangegeven is voor de waarschuwingsplicht de onderzoekplicht van belang. In de genoemde procedure is er blijkbaar van uitgegaan dat het tot de taak en deskundigheid van de tegelzetter behoorde om het ontbreken van de drukverdelende onderlaag te signaleren, de mogelijke gevolgen daarvan te onderkennen en daarvoor dus te waarschuwen. Had dat ook anders gekund?

Dus: sluit contract volgens de URL! Het ligt voor de hand om de omvang van de onderzoekplicht te ontlenen aan de URL/BRL Tegelzetten (zie op de site van BOVATIN onder ‘Erkenningsregeling’). Daarin is onder andere het volgende aangegeven:

(…) Voor aanvang van het werk dient een totale controle, eventueel met behulp van de geëigende meetapparatuur, te worden uitgevoerd met betrekking tot de maatvoering en de vlakheid (zie par 5.2), het vochtpercentage (zie 5.3) van de ondergrond en op algemene zaken (zie 5.4). Afwijkingen dienen in het IKB-formulier te worden vastgelegd en kunnen met het “formulier meldingen gebreken ondergrond”* (zie bijlage 3) aan de opdrachtgever worden gemeld. Eventueel herstelwerk dient door of namens de opdrachtgever te worden uitgevoerd in

overeenstemming met paragraaf 5.5. Er dient altijd te worden geverifieerd of er sprake is van een zwevende dekvloer.” * Dit is dan de schriftelijke waarschuwing.

Geadviseerd wordt dan ook om te contracteren op basis van de genoemde de URL/BRL. Naast het feit dat de opdrachtgever ontkent te zijn gewaarschuwd, komt het ook voor dat de opdrachtgever (meestal de hoofdaannemer) een waarschuwing in de wind wil slaan, omdat men geen vertraging wil oplopen. Hoe te handelen? Naast het door u melden van de geconstateerde gebreken, zult u ook moeten aangeven wat de mogelijke gevolgen zijn als er wordt getegeld zonder de gebreken eerst te verhelpen. Vervolgens moet worden vermeld dat de opdrachtgever kennis heeft genomen van de gebreken en de mogelijke gevolgen als deze niet worden hersteld, maar desondanks toch uitvoering van de tegelwerkzaamheden wenst. Tenslotte moet worden vermeld dat de tegelzetter geen garantie geeft met betrekking tot de gebreken waarvoor hij heeft gewaarschuwd. Een voorbeeldverklaring kan worden opgevraagd bij juridischadvies@bovatin.nl. ■ Vragen? Advies nodig?

Neem contact op met: de juridisch adviseur van BOVATIN, mr. Teus Zanen, tel.

06 206 16 770; mail: juridischadvies@bovatin.nl

27

Onze kennis gaat verder dan een tegeltje

Bouwcenter weet hoe een tegelproject werkt en helpt jou het beste resultaat te behalen!  Ruim 2.500 tegels direct leverbaar

 A-merken lijmen en voegmiddelen

 55 tegelshowrooms en 86 vestigingen

 Kennisavonden voor tegelzetters

 Commissiegewijs aanleveren op locatie

 Partner van Bovatin

(tegels,lijm,voegmiddelen en profielen)  Tintgarantie bij aflevering en nalevering mogelijk

energie besparen met tegels

ontwerpen met tegels

gezond wonen met tegels

 Materialen zorgeloos bestellen op onze webshop: www.bouwcenter.nl

www.bouwcenter.nl

Tekst & foto’s: Remus Aussen

Nieuws van de

Rene De Kwaadsteniet heeft het liever niet over ketensamenwerking. “Een keten heeft toch een begin, en dat betekent veelal een hoofdaannemer. En dan werkt het niet.” Hij heeft het liever over ‘horizontale integrale samenwerking’: je werkt planmatig, geprogrammeerd, samen, er is geen trapsgewijze hiërarchie. “Daarom zeg ik ook altijd dat er geen slechte prijzen bestaan. Het ligt ook niet aan de opdrachtgever… Er verdampt gewoon te veel geld in die pikorde!” Rene, directeur bij het mede door de Aannemersfederatie opgezette adviesbureau Building Changes, zoekt en vindt manieren voor MKB-bouwbedrijven om waardevoller partners voor opdrachtgevers te zijn.

Goed voor de folder, mooi op de site, maar de lezers van dit blad willen maar één ding weten: kan een tegelzetbedrijf daar wat mee? De Kwaadsteniet: “Nou en of!” Een gesprek op de nog in aanbouw zijnde Bouwcampus in de wijk van de Technische Universiteit Delft, alwaar Building Changes sinds kort gehuisvest is.

“Prijs wordt driehoog gedicteerd!”

“Het is eigenlijk tamelijk treurig,” vindt Rene De Kwaadsteniet. “Een opdrachtgever – woningcorporatie, overheid, noem maar op - gaat voor kwaliteit tegen een marktconforme prijs. Hij heeft een ‘flink project’, dus vraagt bijna automatisch offertes aan grote bouwbedrijven. Worden die gestuurd door kwaliteit? Nee, door aandeelhouders met automatisch een ander belang.

Dus zal een groot bouwbedrijf vooral sturen op omzet.

Niet op resultaat! Dus geschiedt het samenstellen van een bouwteam op basis van euro’s, en wordt ook de projectcoördinatie gedreven door een nietsontziende kostenfefficiency. Zo worden in aanleg nuttige methodes als BIM en LEAN compleet uitgekleed, en degenen die daarbinnen moeten werken ook. Nou, en hoe gaat het dan verder: omdat niemand geïnteresseerd blijkt te zijn in het eindresultaat, kijkt iedere contractant vervolgens om zich heen of er ergens iemand te vinden is die het voor nog wat minder wil doen – en roomt hij de

Rene De Kwaadsteniet (Building Changes): “…niet meer achter grote bouwbedrijven aanhollen…!”

prijs nog een stukje af. Zo wordt de prijs dus driehoog gedicteerd – te veel schakels, drie maal zeg 20% winst en risico dat wordt afgeroomd en er is geen oog voor kwaliteit. Zelfs de opdrachtgever die helemaal niet zat te wachten op ‘de laagste prijs’ komt zo in een fuik van moedwil en misverstand terecht.

Vergelijk het maar met de plofkip: ook als je niet naar de laagste prijs zoekt, is de kans toch groot dat je er één op je bord krijgt.”

Niet echt een optimistisch verhaal, zo bij een net weer aantrekkende economie…

En is het dan altijd zo? “Ja en nee. Ja, in een tijd als dit laten ook veel in oorsprong ‘goede’ bouwbedrijven hun visie los. Dus is denk ik DIT het moment om, samen met de opdrachtgevers, de bouw anders te organiseren. Zodat ook opdrachtgevers er beter van worden. Toch een lage prijs, maar dan wel een goed werk. En nee, het is wel degelijk een optimistisch verhaal, want ik geloof er heilig in dat die horizontale samenwerking er voor zal zorgen dat vakmensen weer op hun kunde worden aangesproken en niet op hun volgzaamheid en laagste prijs. Waarom? Er is ook bij horizontale samenwerking sprake van leiding. Maar dan een manier van leiding geven die uitgaat van de kunde en eigen verantwoordelijkheid van de vakman. Die, als hij op die elementen wordt aangesproken, precies om die twee redenen beter werk gaat leveren. Naïef? ’t Is aangetoond en we tonen nog iedere dag aan dat het kan.” >

29

30

BOVATINFO

> Kwaliteit aan het roer “Mijn advies aan opdrachtgevers zou zijn: ga in discussie met degene die het werk REALISEERT, niet met degene die goed is in het maken van de laagste offertes. Coördinatie kan ook anders. Er zijn al projecten waar de leverancier of de fabrikant de coördinatie doet – kijk maar naar tegelfabrikant D-Tile (www.dtile.nl), die doen dat al hun hele bestaan! Ja, ik weet het: opdrachtgevers denken dat ze meer zekerheid hebben als ze een groot bouwbedrijf de opdracht verstrekken. Wat is dat voor zekerheid? De solvabiliteit van de grote bouwbedrijven is in feite verwaarloosbaar… en de afgelopen jaren hebben we gezien waar dat toe kan leiden. Niet voor niets is Bouwend Nederland een tegenstander van het door de Aannemersfederatie omarmde CO-PAY (www.co-pay.nl : een betaalsysteem waarop de opdrachtgever geld stort, waar het geld voor de opdrachtonderdelen gereserveerd is, en dat aannemers meteen uitbetaalt zodra hun werk is gerealiseerd. Resultaat: geen ‘ketenfaillissement’, red.), immers, sommige grote bouwbedrijven zien er geen belang in om bij een faillissement tóch hun gespecialiseerde aannemers uitbetaald te hebben.” Resultaat: je zou kunnen zeggen, “het geld wordt gebruikt waar het voor bedoeld is” Binnen afzienbare tijd zullen, zo schat De Kwaadsteniet in, voor de diverse bouwbranches KBI’s ofwel ‘kwaliteitsregelingen Bouw & Infra’ gelden. “Zulke regelingen zijn we aan het opzetten samen met onder andere KOMO, de Aannemersfederatie en de verzekeraars. In verband met de afgifte van een verzekerde garantie. Er kan dus ook een KBI BOVATIN komen, die aansluit op een nieuwe versie van jullie huidige ‘Erkenningsregeling’. Dit allemaal om zowel het risico voor de opdrachtgever als voor de aannemer te minimaliseren. Co-pay, en ook het ‘horizontaal organiseren’ past hier prima bij. Ga maar na: nu ben je zogezegd als opdrachtgever ‘aan de beurt’ als eenmaal het

mei 2015

gebouw is opgeleverd. Je hebt dus ongeveer ‘geluk’ als bouwfouten aan het licht komen TIJDENS de bouw. Maar de overheid stuurt nu op ‘as built’ bouwdossiers, waarbij men een pand koopt inclusief bijvoorbeeld 30 jaar gebruik. Bij de garantie wordt dan bepaald dat er bijvoorbeeld een keer per jaar een inspectie van het pand plaatsvindt. Ook daarom was de Wet Ketenaansprakelijkheid zo belangrijk: wat als niemand in de bouwketen verantwoordelijk is voor wat er door een opdrachtnemer gebeurt, en niemand weet waar de laatste opdrachtnemer in de rij is gebleven? Die wet is nu – mede dankzij de pressie van de Aannemersfederatie – door de Tweede Kamer vastgesteld! Hoe dan ook: wanneer we, samen met de opdrachtgevers, de bouw op deze manier organiseren, dan is er weer een fatsoenlijke boterham te verdienen in de bouw en kan ieder zijn verantwoordelijkheid nemen voor kwaliteit en garantie. En dus ook kostenefficiënt bouwen!”

Even een droom de wereld uit… en een ander erin Terug naar de tegelbranche. Neem een binnenschil-renovatieproject van 400 woningen. Neem een paar collega-gespecialiseerde aannemers waarmee je dat kunt realiseren. Dus dat gaat Building Changes voor jou als MKB-aannemer regelen? De Kwaadsteniet: “Dat redden we dus niet. Kijk, als jij zo’n groep kan en wil vormen, dan is dát het moment om te starten. Niet het moment waarop je op een aanbesteding wilt inschrijven. Dit is niet alleen ‘leren tijdens het werk’, er gaat wel wat aan vooraf. Je gaat ontdekken hoe je zo’n samenwerking vormgeeft. Je gaat er opdrachtgevers bij zoeken: met die opdrachtgevers ga je een ‘open convenant’ aan. Dat wil zeggen dat je samen werkt aan samenwerking. Zoiets organiseer je in je eigen regio. Maken we samen een marktverkenning: zijn er geschikte partners? Opdrachtgevers die willen? Daarna vindt er een marktconsultatie plaats. En, is er werk, dan worden de bedrijven binnen een ondershandse aanbesteding uitgenodigd. Zo blijven we ook netjes binnen de wettelijke bepalingen op het gebied van aanbesteding. En, zo’n ‘kennispartnerproject’ van MKB-bedrijven kan rekenen op ondersteuning vanuit het O&O-fonds! Nou, dat hebben we in de aanbieding. Het werkt. Zo heeft de Dienst gemeentewerken van de gemeente Rotterdam een open convenant met een aantal bedrijven uit de Infra-branche. Nee, het taboe op alles wat lijkt op samenwerking tussen overheid en opdrachtnemers gaat hier niet op… Er is niets beslotens aan, maar de samenwerking is er wel.

En met resultaat!”

Dus… Is dit een begaanbaar pad voor gespecialiseerde aannemers, en in het bijzonder tegelzetbedrijven? “Echt, ook voor professionele opdrachtgevers is de bouw soms best een oerwoud. Om de verkeerde reden – schijnzekerheid – gunnen ze opdrachten aan grote bouwbedrijven. Maar de kennis zit bij de gespecialiseerde aannemers. Wanneer die hun product – een integraal, gegarandeerd, financieel gewaarborgd product - op een slimmere manier weten te vermarkten, en zo’n open samenwerking aangaan… Of is het soms een beter idee om maar achter die grote bouwbedrijven aan te blijven lopen?” ■ www.buildingchanges.nl

De Bouwcampus en Building Changes Op het terrein van de TU Delft wordt dezer dagen de ‘Bouwcampus’ in gebruik genomen. Een verzameling van 13 organisaties die kennis, kantoorruimte en experimentruimte delen. Organisaties die als expeditieleider de wereld van opdrachtgevers, opdrachtnemers en kennisontwikkelaars in praktijkgerichte pilots en experimenten willen ondersteunen: goede voorbeelden op het gebied van optimale samenwerking krijgen een podium. Het beoogde resultaat: een versnelling van innovatie, met inspirerende praktijkvoorbeelden om het structureel anders aan te pakken. Inzet is dat het gebouw in mei in gebruik genomen wordt, al wordt er al wel gewerkt. De zeven adviseurs van ‘Building Changes’ richten zich als aanjagers en wegbereiders vooral op de verbetering van de samenwerking tussen bouw- en infrabedrijven en opdrachtgevers.

www.debouwcampus.nl

31

32

Tekst: Remus Aussen Foto’s: Remus Aussen / Atradius

KOPSTUKKEN IN DE BOUW Met de serie “Kopstukken in de bouw” laat BOVATINfo een aantal smaakmakers in de bouw aan het woord over de tegelbranche. Waar doen we het in hun ogen goed, waar liggen kansen? In vorige edities spraken we onder andere BNA-voorzitter Willem Hein Schenk, directeur BAM Utiliteitsbouw Henk Bol, Dura-Vermeer CEO Job Dura, BNI-voorzitter Peter Dautzenberg en anderen. In de laatste edities laten we – omdat de tijd daarnaar is – ook wat heren (m/v) aan het woord die de financiële kant van de bouw belichten. In deze editie een ‘kopstuk’ van kredietverzekeraar Atradius.

Edwin Kuhlman

(Kredietverzekeraar Atradius): “Goed werkkapitaalmanagement is de goedkoopste manier van financiering voor een bedrijf”

Als een bedrijf goederen en/of diensten levert, kan het even duren voordat er betaald wordt. De tijd tussen leveren en betaald worden is voor iedere ondernemer het moment van ‘kredietmanagement’. Sommige risico’s neem je, andere kun je verzekeren. Atradius, opgericht in 1925, is Nederlands grootste kredietverzekeraar: klanten van MKB tot multinationals, 160 kantoren in 50 landen, met informatie over 200 miljoen bedrijven wereldwijd. Edwin Kuhlman, ‘Head of Underwriting Risk Services ’ ofwel hoofd acceptatie, is verantwoordelijk voor de beoordeling van kredietwaardigheid. Met name die ‘informatie over 200 miljoen bedrijven’ in de websitebiografie van Atradius is interessant, want informatie is een kostbaar goed en zelden kostbaarder dan wanneer het om debiteuren gaat. “Sommige informatie is meteen te vinden, zoals jaarcijfers. Maar nu vaak wel nog slechts cijfers van bijvoorbeeld 2013. Dan weet je nog niks!”, vindt Edwin Kuhlman. “Wij bouwen onze informatie dus actiever op.”

Grote klantenbasis Wat we willen weten: hoe kijkt een kredietverzekeraar aan tegen de vele en vaak onnodige faillissementen in de bouw? En is kredietverzekering inderdaad een slim instrument om simpelweg op bedrijfszekerheid en zelfs winst te sturen, of is het voor de MKB-ondernemer, als het risico maar even te hoog wordt, al snel onbetaalbaar? “Het

gaat om informatie, maar niet alleen om cijfers,” weet Kuhlman. Onze bronnen voor informatie zijn zowel gespecialiseerde informatiebureaus, incassobureaus, en ook – de ervaring van onze klanten. De grootste van Nederland zijn hélpt dan ook, we zitten bij een kwart van de Nederlandse bouwondernemingen aan tafel en de top 50 spreken we sowieso zeer regelmatig.

En ja, via onze klanten krijgen we ook informatie direct van de bouwplaats. Ook die informatie nemen we mee. Natuurlijk, we beschikken over de informatie die men ook via de KvK kan vinden. Dan heb je jaarcijfers, maar wel pas 13 maanden na balansdatum. Daarom sturen wij sowieso bedrijven waarbij Atradius een risico heeft geaccepteerd vanaf € 250.000,- jaarlijks een brief met daarin een algemene vraag om informatie te verstrekken over (momenteel) 2014: jaarcijfers, balansgegevens, orderportefeuille, financiering.

Daar zijn we in 2009 mee begonnen.

Transparantie – en dat begrijpt men ook heel goed – is belangrijk: men stuurt ons nu ook al gegevens zonder dat we erom vragen! In onze wereld is géén informatie slechter nieuws dan helemaal geen informatie… En bedrijven kunnen ook prima uitleggen waarom ze een jaar een keer verlies gedraaid hebben. Ja, ook wij hanteren regels waardoor zulke informatie uitsluitend daar terechtkomt waar die terecht mag komen!”

Trends “Wat je vooral bij de grotere bouwbedrijven hoort is de term ‘werkkapitaalmanagement’. Door klanten sneller te laten betalen en zelf steeds later te betalen verbetert men het werkkapitaal. Ik heb al over betalingstermijnen van 230 dagen gehoord! Ik vind dat we daarvoor moeten

mei 2015

oppassen. De rol van de banken? Banken hebben uiteraard in de crisis miljarden moeten afschrijven op slechte leningen en onder druk van de Basel III-wetgeving moeten banken niet alleen meer kapitaal aanhouden maar ook voorzichtiger opereren. Resultaat is nu dat het lijkt alsof banken steeds rigoureuzer ingrijpen, maar je kan moeilijk de bal helemaal bij de banken leggen. Bedrijven moeten ook zelf de risico’s in de hand houden. Dus, bijvoorbeeld geen opdrachten aannemen die te mooi zijn om waar te zijn… want die ZIJN ook meestal te mooi om waar te zijn. “ Maar het hoofd acceptatie ziet ook positieve ontwikkelingen.

“De bouw gaat – ik zeg het voorzichtig - de komende tijd beginnen aan een inhaalslag. Maar het landschap verandert wel: zo zal er minder vervangende nieuwbouw plaatsvinden, financieren starters vaker de verbouwing van hun starterswoning dan dat ze kiezen voor een ‘wooncarrière’, blijven jongeren langer thuis wonen en zullen de huidige duurzame woningen een langere levenscyclus hebben. Ik verwacht echter niet dat we de komende jaren nog aan de 70.000 woningen per jaar komen die gebouwd zullen worden, zoals in de hoogtijdagen van de bouw, en dan is het duidelijk dat de bouw nog steeds af te rekenen heeft met overcapaciteit. Mede daarom blijft gewoon de druk op de marges en duiken de grotere bouwers ook in werk dat voorheen niet hun markt was, zoals incidenteel onderhoud, of kleinere projecten.”

En de betalingstermijnen? “Er is meer dan de termijnen.

Je hoort regelmatig dat de beruchte opdrachtbon pas heel laat afgetekend wordt of het werk niet goedgekeurd. Soms is ook dat beleid…

“Betalingstermijnen zijn op dit moment echt een issue. Spreek een redelijke betalingstermijn af… Bij het afspreken of zelfs afdwingen van zo’n termijn – een redelijke termijn is voor een MKB-bedrijf wat mij betreft gewoon 30 dagen! – helpt de huidige wetgeving ook niet echt; alleen als je niets afspreekt, wordt door de wet de betalingstermijn gemaximeerd op 60 dagen. Vreemd genoeg lijkt de Belgische wetgeving daar wat strenger in. Hoe langer de betalingstermijn, hoe groter ook ons risico is en dus komt ook de kredietlimiet onder druk. Wij moeten daar wel in meebewegen, maar ik moet zeggen, we maken het wel bespreekbaar. Met name private equity-bedrijven (samenwerkende beleggers die rechtstreeks, dus buiten de beurs om, in aandelen handelen, red.) lijken steeds vaker aan te sturen op langere betalingstermijnen en optimalisering van hun werkkapitaal.”

Wanneer bijvoorbeeld een woningcorporatie ervoor zou kiezen om een groep samenwerkende MKB-bedrijven in te schakelen en deze groep heeft daarvoor een VOF opgezet, dan staan wij daar bij een vraag om risicodekking positief tegenover. Kijk, als ons risico hoger wordt, dan willen we natuurlijk wel de al genoemde cijfers zien… Een VOF heeft voor de deelnemers wel nadelen, want elke vennoot is aansprakelijk. Je zou van zo’n samenwerking ook een BV kunnen maken, dan is het risico dat de deelnemers lopen beperkt. Is voor een corporatie samenwerking met een groot bouwbedrijf aantrekkelijker? Een groot bouwbedrijf heeft een organisatie met de nodige specialisaties en ze hebben de mensen. Maar een opdrachtgever kan er, zo leert de geschiedenis, niet automatisch van uitgaan dat een grotere speler automatisch een meer solvabele partner is dan een kleine partij…”

De prijs van de laagste prijs “Je ziet hoe momenteel de vermogenspositie van veel bedrijven in de sector uitgehold is door te kleine of zelfs negatieve marges. Dus lopen ze eerder een te groot risico. Het is makkelijk gezegd, maar – neem alleen een risico als je het kan opvangen.

Een krediet verzekering kan daarbij een rol spelen. Beschouw een kredietverzekering als een investering in de winstgevendheid van je bedrijf!” De prijs voor een kredietverzekering is de afgelopen jaren fors lager geworden, dus een verzekering kan een prima middel zijn om je risico’s af te dekken.

“Tips? Hou zaken eenvoudig, blijf bij je leest, onderneem maar duik niet hals over kop in een business deal waar je de grenzen niet van overziet. Ken de risico’s van je bedrijf – denk ook aan die langlopende garanties waar jullie mee te maken hebben! – en doe bij een overeenkomst niet te makkelijk afstand van je leveringsvoorwaarden. Staat in jullie BOVATIN-leveringsvoorwaarden trouwens iets over het fenomeen ‘eigendomsvoorbehoud’ (goederen worden geleverd, maar het eigendomsrecht gaat pas over nadat aan bepaalde voorwaarden is gedaan, red.)? Dat is een krachtig middel! En verder? Zorg dat je je klanten kent, check de bedrijven waar je voor werkt! Ga er niet zo maar vanuit dat degene die achter die hotmail-account zit, ook is wie hij zegt dat hij is… Eén ding, en dat is, zo vreemd als dat klinkt, toch een beetje geruststellend voor iemand in mijn positie: als je iets in de krant tegenkomt, zijn we daar gelukkig vaak toch al van op de hoogte…! En, waar we het niet over gehad hebben: bedenk of je een kredietverzekering nodig hebt...” ■ www.atradius.nl

33

34

& ’s st a em om h T oek T Tekst & foto’s: Remus Aussen

...Bouwbeurs: Tegelzetters komen ‘thuis’ in hallen 3, 10 en 12!

Natuurlijk was het voor BOVATIN zelf tamelijk bijzonder om op de Bouwbeurs te staan. Maar voor de vele lijm- en gereedschapsfabrikanten was de Bouwbeurs ‘business as usual’.

Gebruikelijk is dat het nieuws op gebied van keramiek toch wel op de CERSAIE in Bologna te halen is. Maar – de Bouwbeurs had eigenlijk opvallend veel nieuws over wat er zich ‘achter’ de tegels afspeelt. Nieuwe lijmen, gereedschappen, afwerkingsmaterialen – op de CERSAIE in feite ‘verbannen’ naar het buitenterrein, maar op de Bouwbeurs ging het om deze zaken.

Loopt u even mee door de hallen 3, 10 en 12?

MOSA Panel: prefab voor de renovatiemarkt!

Vooraan de altijd weer indrukwekkende Mosa-stand werd het tegelzet-ambacht gedemonstreerd… door een robot. Want op rechthoekige panelen was een robotarm zoals we die uit de auto-industrie kennen, druk bezig met het plaatsen van tegels in een kleurpatroon. Goed, we zagen hem nog geen ‘schuivende beweging’ maken, er was geen sprake van lijm en het was duidelijk een demo, maar toch – wie zich de komende jaren wilde specialiseren in handmatig routinewerk kan zich misschien beter eerst verdiepen in hoe prefab straks machinaal, op de werf, mogelijk is…

Projectleider Peter Wuts ziet Mosa Panel als hét antwoord vanuit de tegelindustrie op de stroomversnellingrenovaties met behulp van glasplaten: “De geprefabriceerde tegelpanelen zijn, net als de glaspanelen, eenvoudig en snel te monteren. Je renoveert dus een badkamer in één dag in plaats van in zes dagen, zonder overlast als gevolg van hak- en breekwerk, stof, geluid en afvoer van puin. De wand- en vloerpanelen hebben afmetingen van respectievelijk 260 x 60 en 60 x 60 centimeter, en worden door een robot in de fabriek met de grootste precisie geplakt. Hierdoor worden de panelen mooi en – superstrak! Uiteindelijk is de dikte van een gevoegd wandpaneel slechts 17 milimeter en weegt hij maximaal 23kg. Wat Mosa Panel uniek maakt ten opzichte van alternatieve panelen is het gebruik én de onderhoudsvriendelijkheid. Gebruikers kunnen namelijk genieten van de vertrouwde, sfeervolle

uitstraling van prachtig tegelwerk en daarbij ook zelf probleemloos op traditionele wijze badkamer- en toiletaccessoires monteren. Onderhoud is vergelijkbaar met traditioneel tegelwerk, en in geval van herstel of lekkage achter de panelen kunnen tegels zeer eenvoudig losgehaald/verwijderd en daarna ook weer probleemloos teruggeplaatst en gevoegd worden. Het grote voordeel hiervan is dat op deze manier de herstelwerkzaamheden met onzichtbaar resultaat kunnen worden uitgevoerd, en met behoud van duurzame functionaliteit.”

Momenteel zijn al enkele pilotprojecten gerealiseerd; er lopen er ook nog een flink aantal. “De preview van Mosa Panel tijdens deze Week van de Bouw leverde veel positieve en enthousiaste reacties op van vele partijen, waaronder aannemers, tegelzetbedrijven, afbouwers, woningbouwcorporaties, architecten en ontwikkelaars.

Dat resulteert in veel animo, interesse in het systeem, en aanvragen voor nieuwe pilots en concrete projecten.

Mosa legt momenteel de laatste hand aan de implementatie en medio 2015 zal Mosa Panel in de markt zetten!”, aldus de projectleider.

RUBI: steeds meer!

In een vorige editie van dit blad hebt u al kunnen kennismaken met de duurzame rubberen emmers en kuipen die het Rubi nu, met het merk Kanguro, ook in zijn assortiment heeft. “Maar eigenlijk zou nu iedere

Engbert Broekman, die de maandag van de beurs al een interview met soapster Georgina Kwakye van RTL4 ‘Wist je dat…’ had (zie ook op www.facebook.nl/bovatin ), is erg enthousiast over hun nieuwe slijpschijf. “TVA 115 (115 mm doorsnee, verkrijgbaar tot en met 350 mm) werkt droog en nat, met een zeer hoge zaagsnelheid: 1 cm per seconde droog, 2 cm nat!”

COBA: niet alleen makkelijk, maar ook water- en stofdicht…

Verkoopleider Reinier Spaan heeft weer een paar nieuwe producten ‘in de introductie’. “En als iemand ze eens wil uitproberen, dan regelen we dat!” Op de Coba-stand vooral aandacht voor een vijftal nieuwe producten: • de nieuwe voeg CGM 310, een licht flexibele, snel verhardende voeg met een extra fijnekorrel, geschikt voor binnen en buiten, ook voor de fijnere, smallere voeg. “Hij bindt af in een kwartier, en je hebt geen risico op vlekvorming in de voeg!”

• de CGM 350 epoxyvoeg, met een verwerkingstijd van circa 40 minuten; • de CGM 390 sanitairkit • de verpompbare gietvloer CLM 430 (zie ook het artikel over de lichtgewicht-dekvloeren).

showroom het rek met onze lijn aan schoonmaakmiddelen in zijn ruimte moeten willen opstellen’, vindt Rubi-vertegenwoordiger Jaimy Schlee. “Op de ingebouwde touchscreen kun je zó het juiste middel voor jouw klus vinden. Even voor de showroomeigenaren – wie onze schoonmaaklijn inkooopt, krijgt dit rek, inclusief de ingebouwde Ipad, cadeau!”

Trots is COBA ook op de calciumgebonden ofwel ‘alphagips’ gietvloeren ALM 560 en, als het in een dunnere laag (15-30 mm) moet, ALM530. “Ze worden veel gebruikt in renovatieprojecten,” weet Reinier Spaan; “En, naast de snelle beloopbaarheid is het ook interessant om te vermelden dat ze geen ‘huidvorming’ hebben – dus je hoeft ze niet voor gebruik te schuren, zoals de meeste calciumsulfaat- of anhydrietvloeren!”

PCI-Afbouw: nadruk op de trainingen en op de ‘Rapid’!

PCI-Afbouw legt deze beurs de nadruk op één nieuw product en op de trainingen. Het nieuwe cursusaanbod– vanzelfsprekend te vinden onder de pagina ‘BOVATIN Academie’ op de BOVATIN-website - omvat 10 cursusdagen, dus u hebt weer alle gelegenheid om uw vakkennis te verdiepen!

En het product: u kende waarschijnlijk de Flexmortel S2 al: een zeer flexibele mortel, vooral voor XXL-formaten. Waarom? Omdat hij niet ‘inzakt’, Op de beurs wordt ook de snelle broer, de Flexmortel S2 ‘Rapid’-versie getoond: al na 6 uur beloopbaar en afvoegbaar!

Maar ondergetekende was intussen al te diep onder de indruk van de Playmobil tegelzetter. Leuk voor de kids. En onmiddellijk begonnen zich ideeën te vormen over hoe we op de basisscholen kinderen alvast warm zouden kunnen krijgen voor het tegelvak.

Want we hebben zó hard die nieuwe vaklieden nodig… Misschien moet er maar een complete Playmobil tegelzettersbus komen…

Omnicol: drie maal waterdicht!

Gerrit Jonker, directeur verkoop van Omnicol, wil de onderhandelingen voor de tegelzetter eenvoudiger maken. “Sommige klanten gaan voor goud, anderen voor voordelig. Dat plaatst tegelzetters soms in de situatie dat ze liefst een 100% waterdichte badkamer willen verkopen, maar ze hebben dan ook uit te leggen dat het dan wel iets duurder wordt. Nogmaals, het waterdicht maken van een badkamer staat kostentechnisch in geen enkele verhouding tot tegels, tegelwerk en sanitair, maar het is wel wéér dat beetje extra.

Dus hebben we bedacht dat we ‘waterdicht’ ook in prijsklassen aanbieden. Dus bieden we ‘Silver’, ‘Gold’ en ‘Platinum’ aan! Nee, dat is niet de naam van een materiaal, maar van een systeem. Het gaat ons immers niet om het verkopen van een kimband of een mooie afvoer, het gaat ons om een totaalpakket. Dat maakt het voor de tegelzetter ook veel makkelijker als het gaat om garanties. En natuurlijk leiden we de tegelzetters ook op in hoe die systemen aan te brengen en – aan te bieden!”

Overigens – wie Omnicol al wat langer kent, weet dat de naam ‘Omnicol’ onverbrekelijk verbonden is met de familie De Bever.

Algemeen directeur Felix de Bever kwam u al in een vorige editie van dit blad tegen in het artikel over de CERSAIE. Maakt u nu ook even kennis met nóg een deel van de familie: directeur Nederland Else-Marie de Bever(m) met zus Karien(l) en dochter Jolien Smulders (hoofd binnendienst), vanzelfsprekend ook actief op Nederlands’ belangrijkste bouwbeurs.

Eurocol: nieuwe kleurcodes Eurocol’s Rene de Jong legt de nieuwe kleurcodes van de NoordHollandse producten uit. En, tegelsocietyminnend Nederland zal niet verbaasd zijn dat Dick Huisman en Tom Sterkman (SVK tegelwerken) daar nét even op de koffie waren. Want de Bouwbeurs is ook de plaats waar iedereen iedereen weer eens tegenkomt…

Kiwitz: lichtgewicht!

Ook Kiwitz heeft (zie het artikel over lichtgewicht-vloersystemen) inmiddels een antwoord op de nieuwe regelgeving voor zandcement-

dekvloeren. “Dit is onze lichtgewicht!”, legt Jan Paul Kiefmann uit.

“De Kiwitz VWP 220 Vloermortel LG is zo licht door de toevoeging van isolatiekorrels. Dat geeft het product ook meteen de gewenste thermische en akoestische solerende waarde mee. Het materiaal is bovendien vezelversterkt, dus om een goeede druksterkte te bereiken heb je géén wapeningsmat nodig. De prijs per kilo? Nee, zo moet je niet rekenen… Het gaat om de liters, om de meters! Met één zak van 15 kilo maak je een vierkante meter, in een laagdikte van 5 centimeter. Reken maar eens uit, dat is echt anders!

Codex-X: gezonde presentatie!

De stand van relatief nieuwe speler Codex-X viel allereerst op door de salade- en smoothiebar. Gezond tot en met de versnaperingen toe! Maar Jelle Renes had ook de nodige nieuwe producten ter introductie. En, niet te vergeten, een compleet vernieuwd verkoopteam (zie elders in dit blad).

“Speciaal voor grootformaat tegels ontwikkelde Codex namelijk een flexibele dunbedmortel. Codex RX 8 heeft een variabel instelbare waterbehoefte, waardoor het product altijd perfect verwerkt kan worden. Ondanks de lange verwerkingstijd heeft Codex RX 8 toch

“

Codex RX 8 heeft een variabel instelbare waterbehoefte, waardoor het product altijd perfect verwerkt kan worden

een snelle doorhardingstijd; dit maakt Codex RX 8 tot een unieke dunbedmortel voor grootformaat tegels.” En – ook Codex heeft een lichtgewicht dekvloer: de UZIN SC914. U zag ‘m al in het kennismakingsartikel over Codex-X. Ook daarover elders in dit blad meer.

“Wat we ook hebben: een pastalijm voor XXL-tegels. Ja, het kan WEL. De DX 100 – voor projecten, de iets voordeliger DX 200 – kan als D2TE-lijm (had u al die afkortingen nog paraat? Europese norm EN 12004, verbeterde hechting, hoge afglijweerstand en verlengde opentijd) prima overweg met XXL-formaten van 300x600 mm!”

Jelle Rennes: “De X-Care voeg, een ééncomponentsvoeg op dispersiebasis, zal het vooral gaan maken omdat hij 100% kleurecht is. En vloeistofdicht, extreem vuil- en schimmelwerend, elastisch, geschikt voor XXL-formaten, houdt op hout… Ideale binnen-voeg!”

Schlüter Systems: het houdt niet op…

Schlüter Systems had tijdens vorige editie van de Bouwbeurs het LIPROTEC-systeem nog in de kast met geheimen - altijd de interessantste plek op een beurs. Maar ook dit jaar heeft dit innovatieve bedrijf weer een kast vol nieuwtjes. Nu de I-phone inmiddels waterdicht is, mag de telefoon ook op de badkamer komen. Dus hoeven de LED licht- en kleurstrips van LIPROTEC niet meer met relatief kostbare schakelsystemen te worden aangestuurd, maar is een telefoon met Bluetooth ook prima. Een ingebouwde LT EBR3 vertaalt de telefoonsignalen in instructies voor de lichtstrips. Wie nog heel even geduld heeft, kan straks een APP downloaden.

Maar nu de oorspronkelijke afwerkstrip inmiddels 40 jaar bestaat, ontwikkelt Schlüter ook de nodige nieuwe systemen voor afwerking van traptreden en afsluiting van tegel- en natuursteenbekledingen zien. Schlüter System’s Mark de Groot legt uit: “Deze twee wil ik je echt even laten zien. Deze afsluitstrip voor bijvoorbeeld de scheiding tussen tegels en vloerbedekking was voor ons even lastig om te

maken. Er is namelijk een ‘afstandhouder’ meegebogen; en daarvoor moest de strip kort en strak gewalst worden. Echt enorm handig: je kunt er gewoon tegenaan tegelen, en daarna houd je een keurig strakke ruimte over voor een voeg! Het is de uitbreiding van onze E-serie, de ES. En dezelfde prijs, trouwens.”

“Ook interessant: de Schiene Step EB. Bedoeld voor tegel-overtegel, maar dan op een trap. Verkrijgbaar in diverse hoogtes, zowel voor de trede- als voor de smalle zijde. En, als je ‘m nog niet kent: een mooi antislipprofiel dat je in traptegels kunt frezen. Antislip en toch chique en strak.”

Is de vloerverwarmingstak van Schlüter uitontwikkeld? Nee, want ook wandverwarming is in opkomst. Een elektrisch verwarmingssysteem, inclusief ontkoppelingsmat, thermostaat, verwarmingskabel DITRA-HEAT-E-WS2 is er al voor 2 465,-. “Op vloeren leg je de verwarmingsdraad om de 9 cm, ofwel om de drie noppen.

Warmer wil je een vloer niet hebben, maar voor een wand kan dat wél. Op een wand kun je dus om de twee noppen die verwarmingsdraad plaatsen, en kun je dus komen tot een warmteopbrengst van 200 watt per vierkante meter. Voor een vloer zou dat niet prettig zijn.

Ardex: compleet zevendelig badkamersysteem Drie technisch adviseurs presenteren bij Ardex een uit zeven onderdelen bestaand badkamerrenovatiesysteem. Van links naar rechts: Ronald Huijgens, Richard Mulders en Eric Pattenier. En uiterst links: het systeem. Eric Pattenier licht toe: “Zeven stappen, en je zet ze binnen24 uur. Het begint met de Ardex A 38 of A 38 MIX dekvloer, Ardex A 950 Flexegalisatie, het 8 + 9 afdichtingsproduct, de SK Tricom afdichtingsset, de X 77S Microtec snelle flexlijm, G 6 flex 1-6 flex-voegmortel en de SE, SN iof ST siliconenkitten. Nou, op de dekvloer kun je na vier uur een dichtlaag aanbrengen. Dat scheelt!

Schönox: alle aandacht voor de Q-lijn!

Iedere bouwplaats ziet er anders uit. Dus presenteert Schönox op de Bouwberus de ‘Q-familie’: een serie lijmen met een ‘100% kwaliteits-performance’, die in alle aangegeven hoeveelheiden watertoevoeging de gewenste hechttrekwaarden blijf waarmaken. Soms is namelijk de situatie als je eenmaal op de bouwplaats bent, heel anders dan je oorspronkelijk gepland had – bijvoorbeeld als de

ondergronden niet aan de verwachte kwaliteit voldoen. In zulke gevallen is er meestal geen tijd voor een aanpassing van de opdrachtcalculatie en –organisatie en moet je ter plekke beslissingen nemen. En dan maakt de Q-familie, die behoorlijk ‘breed’ presteert, je de keuze makkelijk, zo betoogt de informatie op de stand. De Q-lijmfamilie bestaat uit een Q2 en Q2w ‘economische’, een Q6 en Q6w ‘veelzijdige’, een Q8 ‘duurzame’ en een Q9 en Q9w ‘allrounder’.

Mapei: unieke oplossingen voor aardbevingsgebieden… en veen!

Directeur Nederland Maarten jan Leppink: “Je kent de historie: we hadden ervaring opgedaan in aardbevingsgebieden in Italië. Dus toen duidelijk werd dat er in Groningen bij de reparatie van door aardbeving beschadigde woningen alleen al 2 15.000,- per woning aan materiaalnodig zou zijn, hebben we – ook omdat we onze kennis graag voor de mensen inzetten! – ons bij de overheid gemeld. In Italië heb je onze ontkoppelsystemen al gezien (zie het CERSAIEverslag in een eerdere editie), die natuurlijk prima werken om scheurschade bij nieuwe aardschokken op te vangen. Tsja, seismisch behang – waardoor stucwerk niet meteen naar beneden valt, dat is niet ‘des tegelzetters’, maar van deze basaltvezelwokkel weet ik het eigenlijk niet. Deze ‘wokkels’, gedraaide wapening van ongekende sterkte, die plaats je in gescheurde muren, en die komen jullie ook tegen.”

Maar niet alleen de tegelzetter in Groningen kan voordeel hebben bij de ‘Italiaanse’ kennis van Mapei: “Aardbevingen komen, behalve nu dan in Groningen, in Nederland natuurlijk niet zo veel voor. Maar scheuren en zetting kom je ook tegen in veengebieden. En daar heeft Nederland er veel meer van!

Tot slot En nu is het weer twee jaar wachten op de volgende Bouwbeurs. De beurs blinkt uit in innovaties. Eigenlijk weet je niet waar je het eerst naartoe moet – want ook van kijken naar de tips & tricks van andere branches leer je voor je eigen vak. Het nieuwe ZZP-plein was misschien wel de drukste plek van de beurs… Kortom, veel inspiratie, gezelligheid, veel bekenden – dus zet de volgende Bouwbeurs alvast maar weer in uw agenda… ■

40

& ’s st a em om h T oek T Tekst & foto’s: Remus Aussen

BOVATIN op de Bouwbeurs: superdrukte…!

Een brancheorganisatie op de Bouwbeurs. Gewoon gaan staan en afwachten? Niks ervan… Jeroen Börger, die namens BOVATIN de organisatie van de bouwbeurs voor zijn rekening nam, had het superdruk met de voorbereidingen. Ook omdat eigenlijk alles voor BOVATIN ‘bij elkaar’ kwam: de ledenwervingscampagne, de publieke lancering van de innovatie-resultaten (de stand op de VERIS-huisbeurs in februari 2014 was immers alleen voor de Bouwcenter-leden), en, niet te vergeten, de gelegenheid voor BOVATIN-leden en nogniet-leden om eens persoonlijk kennis te maken met de BOVATIN-bestuurders. Wat maak je nou mee tijdens vijf dagen bouwbeurs?

leden meekreeg: maak promotie voor tegels, en promoot de leden! “En dan moet alles wel met elkaar kloppen,” vindt de voorzitter. “Als je op zo’n beurs staat, en je hebt niks te melden, dan is het zonde van het geld. Maar wij HADDEN absoluut wat te melden! BOVATIN en zijn leden hebben keihard gewerkt aan promotie, aan samenwerking, aan innovatie. Kijk, je verdient je lidmaatschap natuurlijk wel terug met de verzekeringen, maar – het gaat uiteindelijk om het lidmaatschap zelf. We hebben de hele week goed kunnen uitleggen waarom BOVATIN-leden een streepje voor hebben!

Of het nou dankzij de promotiecampagne MeerwaardeVanTegels.nl is, dankzij het feit dat we toch een paar keer per jaar de landelijke kranten halen, dankzij onze informatie en ondersteuning de leden – slimme leden weten daar gebruik van te maken. En daarom liggen er nu ook een paar duizend van die Meerwaarded-folders in de showrooms, en hebben steeds meer leden de stickers op hun auto’s.”

De andere deelnemers Druk vanaf dag 1 Natuurlijk heeft elke beurs zijn eigen dynamiek. En vaak komt een beurs langzaam op gang. Maar niet de Bouwbeurs: de BOVATIN-stand was gelukkig aardig aan de maat, en daardoor was er geen opstopping in hal 10. Want al meteen om half tien stonden er 10, 20 belangstellenden. Voor lichtgewicht dekvloer Airbase, voor Tuijp’s Droomslijper, voor de Tegeltiller van Leo Pol en Loomans Tegelhandel. Op de TV draaien permanent de promotiefilmpjes van Klop’s Aircleaner, Van Dijk’s ‘Butler #2 en natuurlijk – van BOVATIN zelf. En, op het laatste moment was ook de BOVATIN Verzekeringsdienst, in de persoon van Harry Hentenaar, aangeschoven om met een Facebook-actie de leden te wijzen op de prijswinst (“verdien je contributie terug!”) die BOVATINleden kunnen maken door hun verzekeringen via BOVATIN af te sluiten. En u was er ook! Uit het overzicht van de 330 bezoekers die hun entreebewijs hebben laten scannen, plus een conservatieve schatting van het aantal bezoekers dat dat niet gedaan heeft, blijkt dat zo’n 150 leden op de stand geweest zijn. En daarnaast zo’n 600 andere belangstellenden: geassocieerde leden, vaste relaties, bouwbedrijven, veel nogniet-leden hebben informatie ingewonnen, materiaal meegenomen - waaronder ‘MeerwaardeVanTegels.nl-stickers en boekjes. Zo’n 40 leden hebben deelgenomen aan de enquête. En de ‘beursgang’, inclusief de belcampagne, levert op dit moment zo’n 70 nieuwe proefleden op.

Nuttig?

BOVATIN-voorzitter Gerard Reus is er kort over: de beursdeelname maakte deel uit van de centrale opdracht die BOVATIN tijdens één van de Jaardagen van de

Leo Pol, Marc van Driel (Tuijp’s Droomslijper) en Jeroen Börger zijn ook tevreden. Het algemene gevoel: • men kent nu het product; • ze kunnen de ‘leads’ (de bezoekers die hun badge hebben laten scannen, en nu op een uitdraai staan) nu de komende tijd benaderen voor meer informatie en wellicht tot zaken komen.

Leo Pol: “Ik weet één ding zeker: de hele tegelbranche heeft het nu over onze tegeltilmachine. Dus wie ervoor kiest, die kan zijn rug een grote dienst bewijzen… en een bekeuring voorkomen.”

Verder valt op…

Was u niet op de beurs? Dan weten we niet wat uw mening is. Maar bellen of mailen kan altijd. Dus als u (en dat waren zo wat individuele opmerkingen tijdens de beurs) ook vindt: • dat BOVATIN best wat meer mag doen aan inkoopvoordelen, vooral van materialen en gereedschappen die gezond werken mogelijk maken, plus natuurlijk de PBM’s • dat ook het ambacht en de ‘éénpitter-vakman’ wel eens wat meer in beeld mag • er snel weer een innovatieproject moet starten • de BOVATINfo een prima blad is, maar dat het blad niet té commercieel moet worden. Zet ook de missers van de beunhazen er in! …of u misschien nog iets heel anders vindt, mailt of belt u dan?

En – komt u naar een regio- of landelijke bijeenkomst?

Op de goede weg?

Maar misschien wel de grootste opsteker voor BOVATIN is het feit dat de leden die de stand bezochten, de koers van BOVATIN ondersteunen.

Secretaris Chris van Herpen is binnen het BOVATIN-bestuur altijd alert op de resultaten van de uitgaven. “We hebben hier heel veel leden, ook leden die we niet persoonlijk kenden, mogen ontmoeten. En als je dan hoort dat men zeer tevreden is over de informatie - de BOVATINfo, de nieuwsbrief, het Jaarboekje - en de technisch/juridische ondersteuning, en dat men de meerwaarde van de actie ‘Meerwaarde’ ziet, dan geeft dat een goed gevoel. Ieder gesprek met een lid duurde zó een half uur…

Tegelzetters zijn in de regel vaklieden die hun werk in stilte en aandacht doen, maar tijdens een persoonlijk gesprek bij een kop koffie, met het enquêteformulier als richtlijn, heeft men veel te vertellen. Over eigen werk, ervaringen, misstanden. Dat bijvoorbeeld de campagne ‘Beste Tegelzetter van Nederland’ in deze vorm voor de leden niet werkt. Nou, daar stoppen we dus ook mee. Of het moet op een andere manier. Een belangrijke uitkomst is ook dat men vindt dat we meer mogen doen om persoonlijke contacten – ook met mogelijke opdrachtgevers en ketenpartners – te stimuleren. De Jaardag trekt in totaal minder bezoekers dan de regiobijeenkomsten, en men wil best wat méér in de regio’s. Daar ligt dus een opdracht voorde regiobestuurders! Vooral uit de regio Utrecht en Zuid-Holland kwamen daar wat vragen over, zowel tijdens enquêtegesprekken als daarbuiten. Maar tegelijk geven de leden aan weinig tijd te hebben. Tsja, dat is een lastige. Maar in Noord-Holland en Zuid-Nederland worden de bijeenkomsten goed bezocht, terwijl men het daar toch niet rustiger heeft!”

Geslaagde beurs!

BOVATIN en de meebetalende deelnemers kijken terug op een geslaagde beurs. “Doel bereikt, en – zoals onze leden op de stand ook aangaven – nu niet stil blijven zitten! Ik denk niet dat dit onze laatste ‘beursgang’ is,” vermoedt Gerard Reus.

“BOVATIN heeft zichzelf de laatste jaren flink op de kaart gezet. Dat merkten we ook tijdens de ledenwervingscampagne die nu loopt: een paar jaar geleden had een op de tien mensen die gebeld werden, wel eens van BOVATIN gehoord. Nu is dat de helft. Maar nu gaan we eerst als bestuur aan het werk met wat we geleerd hebben. En natuurlijk verder met wat goed gaat!” ■ www.droomslijper.nl www.bovatinverzekeringsdienst.nl www.airbasedekvloer.nl Reageren? redactie@bovatin.nl

Maak kennis met dé groothandel in tegels!

Ruim 18.500 m 2 eigen opslagcapaciteit Direct uit voorraad leverbaar Nieuwste trends uit o.a. Spanje en Italië Ruim 2000 m 2 showroom met wand- en vloertegels in Sneek en Groningen

Lorentzstraat 19 Sneek • Diamantlaan 2 Groningen

www.juliusvdwerf.nl

Tekst & foto: Remus Aussen

70 jaar ervaring verlaat de tegelbranche…

Eigenlijk besteden we in de BOVATINfo zelden echt aandacht aan een afscheid. Maar nu Anne Harkema (algemeen directeur) en Johan van der Noord (commerciële zaken) handelsbedrijf Julius van der Werf verlaten… Met name Anne Harkema is voor ondergetekende toch wel een ‘leermeester’ geweest als het om kennis van de handel in tegels gaat. En ook in de redactieraad had hij een belangrijke inhoudelijke inbreng. Goed dat er straks andere toppers zijn die het stokje over kunnen nemen… maar daarover op een later moment.

BOVATIN-voorzitter Gerard Reus was in het Heerenveense Abe Lenstra-stadion één van de sprekers tijdens het afscheid van beide heren. “Jullie aandacht voor het ambacht, naast jullie niet

aflatende inzet voor promotie van tegels en voor de core business van jullie bedrijf. De visionaire inbreng namens Julius van der Werf tijdens de ontmoetingen met de andere geassocieerde leden. De rol in de redactieraad. En het spreekwoord dat jullie beiden kenmerkt, en dat wij zien als een belangrijke voorwaarde voor een succesvolle samenwerking in de branche: ‘Alleen ben je sneller, maar samen kom je verder’. Daarom mag ik jullie, namens het BOVATIN-bestuur, de Gouden Troffel opspelden.”

Tijdens de drukbezochte receptie waren vertegenwoordigers uit handel en industrie van ‘tout tegelland’ aanwezig. En kon Johan van der Noord er uiteindelijk best mee leven dat de afscheidsreceptie niet in het stadion 30 kilometer verderop gehouden werd…

BOVATIN wenst de nieuw directie (Rolf Haan, commercieel directeur; Menno Poelstra, financieel directeur; Sander Smids, algemene-, financiële- en personeelszaken) veel succes en – een zelfde uitstekende samenwerking! ■

Anne Harkema (l) en Johan van der Noord krijgen BOVATIN’s ‘ gouden troffel’ opgespeld

43

NATURE’S FINEST

SELECTED BY MICHEL OPREY & BEISTERVELD

Showroom Vianen

De showrooms en showtuinen van Michel Oprey & Beisterveld Middels 2 prachtige showrooms en showtuinen in Echt en Vianen biedt Michel Oprey & Beisterveld een totaalconcept van een compleet assortiment waarbij de keuzemogelijk-heden nagenoeg onbeperkt zijn.

Michel Oprey & Beisterveld kent drie specialistische afdelingen: Indoor, Outdoor en Slabs. De bijzondere collectie vloer- en wandtegels is verzameld binnen de afdeling Indoor. De afdeling Outdoor omvat een ongekende sortering constructieve en decoratieve natuursteenproducten voor gebruik in alle mogelijke soorten tuinen en parken. Afdeling Slabs omvat een uitgebreide selectie plaatmaterialen.

De Limiet 21A 4131 NR Vianen Tel: 030 2417000

Havenweg 18 6101 AB Echt Tel: 0475 417000

Achter de Brinken 6 9462 RH Gasselte Tel: 0599 564655

www.mo-b.nl

Door Henry Meijdam

Een stalen korset Henry Meijdam (directeur ESPEQ Opleidingsbedrijven in Heerhugowaard) deelt ook dit nieuwe jaar zijn opvattingen met de enkele duizenden (we rekenen de lezers op www.issuu.com/bovatin inmiddels ook mee...)lezers van de BOVATINfo. Dit is zijn zevende column.

Stel: je komt bij de dokter. Toch altijd een beetje spannend, het gaat immers om een onzekerheid ten aanzien van je gezondheid. Dan zou je toch raar staan te kijken wanneer de dokter, na je begroet te hebben als eerste zou zeggen: “U boft! Ik heb het beste medicijn voor u!”. Geen onderzoek, geen diagnose, gewoon : “Gefeliciteerd, dit is uw medicijn.”… Hij zegt er nog net geen ‘bofkont’ bij. Je zou gillend weglopen bij zo’n tovenaar zonder oog voor jouw specifieke vraag en situatie.

Ons opleidingsmodel voor vakmensen zit ook een beetje op die manier in elkaar. We kennen de BOL (Beroeps Oriënterende Leerweg) en de BBL (Beroeps Begeleidende Leerweg). Andere opleidingsmethodes zijn er niet, je mag hooguit van de ene naar de andere vorm springen, maar dat is het dan ook. Beide zijn strak gereglementeerd, niet alleen voor wat betreft de eindtermen waar een leerling aan moet voldoen, maar ook voor wat betreft de vraag hoe die eindtermen moeten worden bereikt qua urenaantal, voorwaarden, etcetera. Je moet zoveel uur naar school, je volgt stage gedurende een voorgeschreven aantal uren. Alles met de beste bedoelingen, maar - mijn hemel, een stalen korset is er niets bij. Ook hier geen oog voor vraag en situatie.

Nu gooi ik altijd wel graag stenen in rimpelloze vijvers. Niet omdat ik zo graag relletjes schop, maar vooral omdat ik van veel dingen iets vind en meen dat je daar dan ook met je mening voor op moet komen. Er blijven al te veel mensen langs de kant staan mopperen. Het onderwijssysteem voor het Middelbaar Beroeps Onderwijs is zo’n vijver waar naar mijn mening hoog nodig een steen in moet.

De regelgeving op dit gebied, zowel de regels vanuit de overheid als de in de CAO’s neergelegde regels, doen afbreuk aan de doelstellingen van het onderwijs: jongeren opleiden voor een diploma dat hen soepel toegang biedt naar de arbeidsmarkt. Het systeem is momenteel tot op grote hoogte in niet-functioneel beton gevat. Zowel de bedrijfspraktijk als de leerling verschillen per keer. Daar moet het onderwijssysteem

ruimte voor bieden. Flexibel meeontwikkelend met veranderingen in de bedrijfspraktijk. Met leermethodes die inspelen op de talenten van de individuele leerling.

Tijd voor een kentering! De kracht van de overheid ligt in het formuleren van eindtermen waar (leerlingen van) diverse opleidingen aan moeten voldoen. Verder bewaakt ze dat opleidingsinstituten de kwaliteit aan opleiders en methodieken in huis hebben om dat te realiseren. Met de zogenaamde “hoe-vraag”, (hoe ga ik de doelstellingen realiseren) zou de overheid zich eigenlijk niet of nauwelijks bezig moeten houden.

Zaken als urenverdeling en onderwijsmethodiek kunnen indicatief worden meegegeven. Dan kunnen professionals op de werkvloer van onderwijs en bedrijfsleven optimaal recht doen aan de situatie van bedrijf en leerling. De een leert sneller en beter in theoretische modellen, de ander meer in praktijksituaties. Overheden toetsen op eindtermen, professionals bereiden ze daar op voor. Dat creëert vrijheid in de uitvoering en ruimte voor maatwerk. Gediplomeerden kunnen vervolgens soepel en snel overstappen naar de bedrijfspraktijk.

En daar ging het immers om.

Stricte modellen zijn vaak op angst geïnspireerd. Angst dat de professional er een potje van maakt. Het doet geen recht aan de bevlogen en deskundige mensen die ik in het onderwijs, de bedrijfsopleidingen en het bedrijfsleven zie lopen. Met het geven van vertrouwen zou je wel eens veel meer kunnen bereiken. Dat is altijd een beetje eng, maar leidt tot vak-volwassenheid en verantwoordelijkheidsbesef.

Als mevrouw Bussemaker toch wil gaan experimenteren met onderwijsvormen, misschien kan er dan nog een tandje bij door wat experimenten met bovenstaande werkwijze te proberen.

Het zou zo maar goed kunnen werken. ■

45

Door Sander Brouwer

Nieuwe wet Werk en Zekerheid: vooral relevant bij contracten van bepaalde tijd De komende edities voorziet Sander Brouwer, fiscalist en partner bij ‘De Hooge Waerder’ Accountants, belastingadviseurs & juristen (www.dehoogewaerder.nl), u van de nodige tips over fiscale zaken, ICT, internationale kwesties – kortom, bedrijfsvoering. Immers ook een belangrijk aspect van uw ondernemerschap! In deze editie: de Wet Werk en Zekerheid plus de Werkkostenregeling, twee onderwerpen waar u sinds 1 januari maar beter van op de hoogte kunt zijn!

De wet Werk en Zekerheid verandert flink in 2015. Deze aanpassingen worden in fases ingevoerd: namelijk per 1 januari en 1 juli. Op deze pagina de eerste golf veranderingen die voor u als werkgever gevolgen kunnen hebben. De veranderingen gaan voornamelijk op voor contracten van bepaalde tijd.

Proeftijd Sinds 1 januari 2015 is het niet langer toegestaan een proeftijd op te nemen in contracten korter dan zes maanden.

Concurrentiebeding Bij contracten voor een bepaalde tijd mag u geen concurrentiebeding meer toevoegen. Alleen in uiterste gevallen kunt u met een schriftelijke motivering het zwaarwichtig belang aangeven.

Uitgangspunt: het concurrentiebeding in contracten voor bepaalde tijd is alleen mogelijk onder strenge voorwaarden.

Aanzegverplichting Bij overeenkomsten die langer hebben geduurd dan zes maanden moet ten minste een maand voor afloop van het contract van de werknemer schriftelijk worden aangegeven of het dienstverband wel of niet wordt verlengd. Doet u dit niet dan heeft de werknemer recht op een vergoeding gelijk aan het bedrag in loon over deze maand. Ook moeten de voorwaarden waaronder eventuele voortzetting zal plaatsvinden worden vermeld, wanneer dit niet gebeurt gelden automatisch de voorwaarden van het vorige, tijdelijke contract.

De Werkkostenregeling Dat de werkkostenregeling een feit is, daar kunnen we niet meer omheen. Voorkom dat u boven de 1,2% aan vrije ruimte komt en hier 80% belasting over moet betalen. Geef antwoord op een viertal vragen om uw uitgave te categoriseren en tot een gedegen overzicht te komen.

Kunt u het bedrag onderbrengen onder de nihilwaardering?

Sommige zaken die u werknemers vergoedt of verstrekt vallen niet onder de vrije ruimte, maar onder de nihilwaardering. Het gaat in dit geval altijd om loon in natura en dus nooit om een vergoeding in geld. Onder de nihilwaardering vallen materiele zaken die nodig zijn om het beroep uit te oefenen zoals een telefoon of laptop, maar ook een borrel op de bedrijfsvloer.

Kunt u het bedrag onderbrengen onder de gerichte vrijstelling?

Reiskostenvergoeding, kilometervergoeding, verblijf bij dienstreizen, studiereizen, cursussen, vakliteratuur en zakelijke etentjes zijn voorbeelden van uitgaven die onder gerichte vrijstelling vallen. U mag voor gerichte vrijstellingen een vaste kostenvergoeding geven. Voor alle onderdelen bestaan wel weer afzonderlijke eisen.

Valt het onder het noodzakelijkheidscriterium?

Is de vergoeding of verstrekking noodzakelijk voor het uitvoeren van de functie van de medewerker? Als het antwoord ja is, valt het apparaat onder het noodzakelijkheidscriterium en mag u het onder de nihilwaardering schuiven. Bij nee, telt het op bij het bedrag in de vrije ruimte.

Valt het onder het gebruikelijkheidscriterium?

De vergoeding of verstrekking moet gebruikelijk en passend zijn. Een onkostenvergoeding van 100 euro voor een werknemer die veel op de weg zit is gebruikelijk en passend en hoeft dus niet in de vrije ruimte ondergebracht te worden. U moet wel alle parkeer-, benzine- en autowaskosten kunnen onderbouwen. Wanneer u dit drie maanden bijhoudt, mag u de volgende kwartalen op deze onderbouwing voortborduren. ■

47

ARDEX S 28 NIEUW MICROTEC grootformaatlijm

De nieuwe zekerheid bij het leggen van grote formaten!

Productinformatie

ARDEX S 28 NIEUW MICROTEC grootformaatlijm • Voor alle gres- en volkeramische platen in grootformaat aan de wand en op de vloer • De specialist voor super grote tegelformaten • Na 4 uren beloopbaar • Lange verwerkingstijd van 75 minuten

ARDEX levert uitsluitend via de vakgroothandel.

www.ardex.eu

mei 2015

BOVATIN-Jaardag 2015: Velsen-Zuid!

Het is al weer bijna zo ver: de BOVATIN Jaardag 2015 op zaterdag 13 juni a.s. wordt georganiseerd door de BOVATINregio Noord-Holland! U krijgt binnenkort-, of u hebt al de uitnodiging ontvangen. Vergeet niet u op te geven, en – als u wilt blijven overnachten, om een hotel te boeken. Volgens ‘Noord-Holland’ zijn het Fletcher Hotel-Resort (11 minuten fietsen, en u kunt er ook fietsen huren) en Van der Valk Hotel Akersloot (11 autominuten) de aanraders!

De locatie: Landgoed Beeckestijn, Rijksweg 130 1981 LD Velsen-Zuid

Hoe ziet de dag er uit?

Er zijn sprekers gezocht met onderwerpen waar, zo blijkt uit ‘gedegen vooronderzoek’ (er is rondgebeld) vraag naar is. Zo zal Rene de Jong (namens de Vereniging Lijmen & Kitten VLK) de historie van het tegelvak door de eeuwen heen schetsen, geeft Taco van Hoek (Economisch Instituut voor de Bouw, nog onder voorbehoud van zijn agenda) zijn prognose voor de bouw en de tegelbranche in het bijzonder. En Harry Hentenaar (Schouten Zekerheid) leidt u aan de hand van zijn inmiddels bekende quiz ‘Petje op, Petje af’ rond langs werkgeversaansprakelijkheid en goed werkgeverschap.

Het landgoed is een prima locatie voor een stevige wandeling.

Maar, ’s middags is er ook gelegenheid om het ‘tegelzettersoog’ te oefenen met de kruisboog, de luchtbuks of – de frisbee.

Overigens - het bestuur heeft geconstateerd dat in de regel slechts een kleine groep leden de feestavond bijwoont. Daarom is besloten om de dag omstreeks 18.00 uur af te ronden met een ‘zeer aangeklede borrel’. En is de avond voor u.

Agenda: 09.30 uur: Ontvangst met koffie/thee/friandises in restaurant Beeckestijn Koetshuis Noord 10.30 uur: Aanvang jaarvergadering in Koetshuis-Zuid 12.00 uur: Sprekers: Rene de Jong (historie), Taco van Hoek (toekomst), Harry Hentenaar (werkgeverschap) 13.00 uur: Lunch in restaurant Beeckestijn, Koetshuis Noord 14.00 uur: Buitenactiviteit (met Frisbee, luchtbuks of kruisboog) op het landgoed 15.30 uur: Afsluitende borrel met hapjes in restaurant Beeckestijn, Koetshuis-Noord 18.00 uur: Einde

Dus, nog even voor uw agenda: Zaterdag 13 juni 2015, van 9.30 tot ca. 18.00 Restaurant Beeckestein, Rijksweg 130, 1981 LD Velsen-Zuid ■

49

50

Tekst & foto’s: Klaus Bartmann en André Hornemann, SCHÖNOX GmbH

Tegels op anhydrietvloeren, stress voor de tegelzetter?

Als je sommige vakmensen mag geloven, is het aanbrengen van tegels op calciumsulfaat (anhydriet) ondergronden een schadegevoelige en dus een voor de tegelzetter risicovolle aangelegenheid. Er zou namelijk bij het verlijmen van tegels en plavuizen op calciumsulfaatgebonden ondergronden met cementaire tegellijmen onvermijdelijk schade ontstaan. En doordat velen met zogenaamde anhydrietlijmen op deze ondergrond werken, lijkt deze stelling op waarheid te berusten. Maar klopt hij ook? De jarenlange ervaring die veel bedrijven binnen de branche op dit gebied hebben, blijken het tegendeel te bewijzen. Maar je moet wel weten wat je doet.

Moderne lijmen Simpelgezegd: er bestaat geen opeenstapeling van klachten bij het verlijmen van tegels en plavuizen op op anhydriet gebaseerde ondergronden. Maar hoe worden moderne lijmen op deze ondergronden verwerkt?

Er moet voor de verwerking aan volgende dingen aandacht worden besteed:

Wat gebeurt er nou eigenlijk?

Een paar jaar geleden zijn geschuurde en niet geschuurde vloeren getest. Deze test had zonneklaar als uitkomst dat de geschuurde oppervlaktes tot één week eerder droog en dus betegelbaar waren. Het water in de constructie had bovendien een aanzienlijke invloed op de duurzaamheid van de constructie. Dit beeld is in ieder geval bij de geteste gevallen overduidelijk. In combinatie daarmee is de vorming van ettringit (een kristalvormige verbinding van calcium, water, aluminium en zwavel) zichtbaar. Doordat er vaak onvoldoende beschermende primer is opgebracht, ontstaat er namelijk een wisselwerking met het gips. Het gips lost op in water dringt dan door het lijmbed heen. Doordat deze vloeibare gips zich met de cementaire bestanddelen mengt, ontstaat het ettringit-kristal, dat ongeveer acht maal meer volume heeft dan de oorspronkelijk aanwezige stoffen. Dus- laten de tegels los.

Hoe voorkom je dit?

Het scheiden of beschermen van beide bouwstoffen is dus van groot belang. Vermijd om te beginnen overtollig water. Daarnaast zijn er allerlei scheidingsmiddelen op de markt.

Een sinds jaren beproefde bescherming is een op dispersie gebaseerde grondering, zoals bijvoorbeeld SCHÖNOX KH. Deze op dispersie gebaseerde grondering beschermt de ondergrond effectief tegen indringend vocht vanuit het lijmsysteem. De grondering wordt 1:1 met water verdund gemengd en volvlaks op de ondergrond aangebracht. Na volledige droging ontstaat een goede beschermlaag die de twee bouwstoffen van elkaar scheidt.

Een alternatief: de kant-en-klare versie SCHÖNOX KH FIX, een primer die al na 60 minuten te betegelen is.

1. Hoe hoog is het restvochtgehalte van de ondergrond?

2. Hoe oud is de ondergrond?

3. En vooral: bevindt er zich een bindmiddel-scheidingslaag aan de bovenkant, die de hechting vermindert en ook de droging tegenhoudt? Deze lagen worden in het algemeen sintellagen genoemd. Dit is technisch niet correct, maar de term is er in de loop van de jaren ingeslopen.

4. Deze laag moet, vanwege zijn hardheid, en daardoor het mogelijke loskomen van de zachtere, onderliggende laag, verwijderd worden. Dat kan, afhankelijk van de samenstelling en dikte, met een stalen bezem of, bij dikkere lagen, met een geschikte schuurmachine worden bewerkt. Neem ook maatregelen om geen stof binnen te krijgen!

De bijzondere dichtheid van deze“huid” kan er eventueel toe leiden dat het in de dekvloer ingesloten aanmaakwater langer nodig heeft om te verdwijnen.

Goede ondergrondvoorbereiding in combinatie met een kunsthars-hechtdispersie en een cementpoederlijm zorgt voor een extreem hoge hechttrekwaarde.

51

mei 2015

Systeemvoorbeelden: Montevideo Rotterdam Landverhuizersplein, 3xe etage Volledig appartement 525 m² Volledig voorzien van vloerverwarming Vloer geschuurd; geprimerd met SCHÖNOX KH 1:1 Tegelvloeren gelijmd met SCHÖNOX TT + voegwerk SCHÖNOX SU Type tegel Casa Dolce Casa Pietre 2 Orte 60 x 60 Uitvoering vanaf november 2007; oplevering januari 2008

Om hoge hechttrekwaardes te kunnen bereiken, dient anhydriet bij voorkeur tot op de korrel geschuurd te worden

XXL-tegels: opletten!

Bij het verlijmen van grootformaat tegels en plavuizen krijg je door het gebruik van een lijm met een kristallijne waterbinding meer bescherming tegen te veel vocht in het systeem: bijvoorbeeld de lijmen SCHÖNOX Q9 en SCHÖNOX Q9W binden daadwerkelijk een groot deel van het overtollige water. Zo wordt, in combinatie met een primerlaag, schade door vocht vermeden.

Ook een reactiehars-gronderingen kan de constructie doelgericht tegen vocht beschermen. Zonder twijfel is er dan sprake van een hoogwaardige oplossing, en in geval van XXL-formaten is dit vaak dé oplossing.

Samengevat: anhydriet is geen probleem!

Wanneer er volgens de aanwijzingen van de producent wordt gewerkt, is een schadevrije opbouw met cementaire producten op anhydrietvloeren geen enkel probleem. Ook met anhydriet is een duurzame en extreem goed aan de constructie hechtende verbinding mogelijk. Het werken met “ouderwetse” lijmsystemen op basis van gips is daarom dan ook niet nodig. ■

Appartement Voorburg, Arentsburghlaan xxx Volledig appartement 190 m² Zwevende dekvloer met vloerverwarming vloer geschuurd; geprimerd met SCHÖNOX KH 1:1 Tegelvloeren gelijmd met SCHÖNOX SFK voegwerk SCHÖNOX SU kitwerk SCHÖNOX ES Type tegel Impronta Era Mesos naturale 60 x 60, 117 m¹; plint 8,5 x 45 Uitvoering vanaf juni 2010; oplevering juli 2010 Appartement Rotterdam, Westerstraat xx Volledig appartement 90 m² Zwevende dekvloer met vloerverwarming Vloer geschuurd; geprimerd met SCHÖNOX KH- fix Tegelvloeren gelijmd met SCHÖNOS CFK + voegwerk SCHÖNOX SU kitwerk SCHÖNOX ES Type tegel Porcelanosa Aston silver 60 x 60, 60 m¹, plint 7 x 60 Uitvoering vanaf week maart 2012 Appartement Vlaardingen, Park Hooglede, F. de Cadtlaan xxx Vlaardingen Volledig appartement 150 m² Zwevende dekvloer met vloerverwarming Vloer geschuurd; geprimerd met SCHÖNOX KH 1:1 Tegelvloeren gemaakt met SCHÖNOX CFK + voegwerk SCHÖNOX SU kitwerk SCHÖNOX ES Type tegel Porcelanosa Aston silver 60 x 60, 38 m¹, plint 7 x 60 Uitvoering vanaf week maart 2013 Woonzorgcomplex “De Listerborg”, Den Dungen Gemeenschappelijke ruimte ca. 720 m² Vloer: anhydrietvloer, voorzien van vloerverwarming.

Opstookprotokol afgewerkt; vloer is geschuurd en stofvrij gemaakt.

Grondering: SCHÖNOX KH 1:1 Tegels verlijmd met SCHÖNOX Q9W Type tegel Mosa 5x60, 10x60 en 15 x 60 Uitvoering 2013

www.bostik.nl

www.bostik.be

mei 2015

Bostik bestaat

125 jaar

…en natuurlijk feliciteerde ook voorzitter Gerard Reus, namens BOVATIN, het jubilerende Bostik.

Lijmfabrikant en BOVATIN-geassocieerd lid Bostik viert dit jaar haar 125 jarig bestaan. Bostik is opgericht in 1889 in Massachusetts Amerika, als de ‘Boston Blacking Company’. De organisatie is uitgegroeid tot een wereldspeler met meer dan 50 vestigingen en een totaalleverancier op het gebied van lijm- en afdichtingstechnieken, in de bouw van wand tot vloer, van de kelder tot en met het dak. Bostik heeft in haar 125 jarig bestaan diverse baanbrekende lijmtechnologieën ontwikkeld die de markt in verschillende sectoren veranderd heeft. Voorbeelden hiervan zijn de invoering van aardappelzetmeel als behanglijm in 1922, nieuwe verpakkingen en toepassingstechnieken voor Hot Melt lijmen in 1960, de eerste flexibele lijmen voor wegwerpluiers in 1975 en van elastische silyl gemodificeerde polymeren (SMP lijmen / kitten) in 2001 die veelvuldig worden toegepast in zowel de bouw- als industriesector.

Het nieuwe Bostik Tot eind 2013 bestond het merkportfolio van Bostik wereldwijd uit wel 40 verschillende merken, waaronder de bekende merken Simson en Ardal in de Benelux. In 2014 heeft Bostik een geheel nieuwe huisstijl geïntroduceerd. Besloten is om vrijwel het gehele merkportfolio aan te passen naar deze nieuwe uitstraling waardoor ook de verpakkingen van de Simson lijmen en kitten en Ardal tegellijmen zullen worden omgezet naar deze nieuwe

huisstijl. Bostik wil hiermee een duidelijke, krachtige en consistente uitstraling creëren en van een wereldspeler een wereldmerk worden. Kenmerkend voor deze nieuwe huisstijl is de ‘groene gekko’. Dit bijzondere hagedisje staat bekend om zijn slimme en bijzondere kleefvermogen dat ervoor zorgt dat hij op vrijwel elk oppervlak een vaste hechting heeft. Eigenschappen waarmee Bostik zich graag wenst te profileren.

Over Bostik Bostik is actief in meer dan 50 landen, beschikt over een groot aantal R&D centra en Laboratoria en biedt werkgelegenheid aan ruim 4.800 vakkundige mensen. Bostik is in de Benelux vertegenwoordigd met vestigingen in Nederland te ‘s-Hertogenbosch en in België te Gent.

Bostik’s Chief Executive Officer, Dhr. Bernard Pinatel is trots op de rijke geschiedenis van het bedrijf en de rol die innovatie hierin heeft gespeeld waardoor Bostik toonaangevend is geworden in de lijm-industrie. Daarbij voegt hij toe, “Wij blijven innovatieve ontwikkelingen voortzetten en kijken met vertrouwen naar de volgende 125 jaar”. ■ www.bostik.nl / www.bostik.be

53

het nieuwe oppervlak voor de architectuur

vernieuw uw woning zonder slopen

KERLITE PLUS 3,5 is de innovatieve, 3,5 mm dikke massieve keramiek van Cotto d'Este. Kerlite Plus, dat ongeĂŤvenaard mooi is en buitengewone technische kenmerken heeft, biedt grote voordelen en oplossingen: het kan op nieuwe dekvloeren, bestaande vloeren en op tegels van marmer, steen, cotto of op hout worden aangebracht. Hierdoor wordt veel tijd en geld bespaard: geen slopen of verhuizen, geen stof en lawaai, geen kosten voor het afvoeren van puin, geen aanpassingen aan de deuren.

KERLITE PLUS BIEDT ONBETAALBARE VOORDELEN. STERK, het is bestand tegen een breeksterkte van 1.235 Newton GROOT, er is een assortiment van 9 afmetingen tot wel 3 x 1 meter KLEURIG, er zijn 40 kleuren leverbaar VLAK, het heeft een perfect vlak oppervlak DUN EN LICHT, het weegt slechts 7 kg/m2 EENVOUDIG te snijden, te boren en te plaatsen BETROUWBAAR, het heeft talrijke referenties over de hele wereld GARANTIE, 20 jaar ECOLOGISCH, door recycling 66% minder grondstoffen nodig

dikte 3,5 mm

The beauty in ceramic Cotto d'Este Nuove Superfici - info@cottodeste.it - www.cottodeste.it Vertegenwoordiger voor Nederland: RiverSide Ceramic Agency BV - +31 85 773 76 37 - info@riversideceramicagency.nl

mei 2015

Fugalite BioParquet

Kerakoll komt met ‘houteffectvoeg’ voor keramische houttegels

Een nieuwe website voor Michel Oprey & Beisterveld

Was u al helemaal tevreden met uw voegen voor keramische houttegels? Lijmfabrikant Kerakoll in ieder geval niet. Dus beschikt men nu over een speciale voeg voor dit tegeltype.

FugaliteR Bio Parquet is dermatologisch getest, en scoort anti-allergisch. Dit volgens de dermatologische kliniek van de universiteit van Modena en Reggio Emilia. Het product is beschikbaar in twaalf natuurlijke houttinten van de meest gebruikte houtsoorten voor parketvloeren. Een paar kenmerken volgens opgave van de fabrikant:

Met het begin van het nieuwe jaar heeft Michel Oprey & Beisterveld haar nieuwe website gelanceerd (www.mo-b.nl). De website is een inspiratiebron voor allerlei woon- en tuinideeën. Neem een kijkje en u raakt gegarandeerd geïnspireerd door de vele projectfoto’s die over de gehele breedte van uw scherm worden getoond.

• Houteffect – Geeft het continue oppervlakte-effect van houten vloeren • Geschikt voor vloeren en muren, binnen en buiten • Waterwerend – met ‘druppeleffect’, waterbestendig, niet absorberend en kleurvast • Bacteriewerend – Vermijdt voortplanting van bacteriën en schimmels • Vlekkenwerend – Getest door het Keramisch Centrum van Bologna (Centro Ceramico Bologna). Kan gemakkelijk gereinigd worden. ■

Bij Michel Oprey & Beisterveld vindt u de mooiste selectie natuursteen en keramiek, voor binnen en voor buiten. Al méér dan 40 jaar actief in het vinden van nieuwe soorten, het ontwikkelen van nieuwe trends en het vermarkten van de beste kwaliteit tegen een aantrekkelijke prijs. De nieuwe website geeft een goed overzicht weer van het uitgebreide assortiment. Bij de vernieuwing stond vooral de vergroting van de gebruiksvriendelijkheid centraal. De website is daarom nu ook uitstekend te raadplegen op telefoon en tablet en het aanvragen van een offerte is een fluitje van een cent. Interessante foto’s kunnen makkelijk gedeeld worden met vrienden via social media en het vinden van een dealer bij u in de buurt is gemakkelijk gemaakt. ■

www.kerakoll.com

Laat u inspireren en surf naar www.mo-b.nl

55

codex is compleet!

Totaal assortiment voor de professionele tegelzetter Verwerkersvriendelijke producten Knowhow en technische ondersteuning Focus op gezond en veilig werken Top-Service

codex | Een merk van Unipro bv Meer info op www.codex-x.nl of Tel: +31 (0) 53 573 73 73

mei 2015

Verkoopteam Codex-X verdubbeld

Uniek geventileerd systeem voor tegels op buitengevels Tekst & foto’s: PCI Afbouw

Van links naar rechts, Martin Gerritzen, Percy Kiemeney, Jeroen Schaepers en Jelle Renes

Unipro heeft het verkoopteam van Codex verdubbeld. De tegellijmen en systemen van Codex zijn sinds de introductie op de Nederlandse markt in 2013 bijzonder succesvol gebleken. Percy Kiemeney is vanaf 1 januari werkzaam als verkoopleider en is tevens verantwoordelijk voor het rayon West-Nederland. Martin Gerritzen is sinds 1 november 2014 actief als Technisch Commercieel Adviseur voor Oost/Zuid Nederland. Eerder in 2014 begon Jeroen Schaepers als Applicatie-Specialist. Alle nieuwe collega’s hebben veel ervaring in deze specifieke branche. Dat betekent dat de afnemers van Codex kunnen rekenen op een technisch advies met echte meerwaarde.

Het team van Codex bestaat nu uit 3 Technisch Commercieel Adviseurs en één Technisch Aplicatiespecialist. Met deze samenstelling is Codex landelijk goed vertegenwoordigd. Door een sterk en persoonlijk contact kan het team nog beter inspelen op de wensen van de afnemers.

Percy Kiemeney heeft ruim 25 jaar ervaring in de tegelbranche, op zowel technisch als commercieel vlak. Hierdoor weet hij exact welke tegellijmsystemen geschikt zijn en kan perfect worden ingespeeld op de behoeftes van de markt.

Jelle Renes is geen onbekende van Unipro. Hij is al ruim 15 jaar in diverse functies werkzaam geweest. Vanaf 2013 is Renes in de tegelbranche actief als adviseur van Codex producten. Jelle is een man “van de vloer”, want ook voordat hij bij Unipro kwam hield hij zich al bezig met het leggen van vloeren.

Martin Gerritzen heeft zijn sporen verdiend in de afbouwsector zowel in de utiliteit als particuliere sector. Daarnaast heef Martin Wajong-projecten opgestart om jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt voor te bereiden op werkzaamheden in met name de bouwsector.

Bij tegelen op gevels leverde vochtophoping tot nu toe problemen op. Gutjahr (CeraVent), PCI tegellijmsystemen en Agrob Buchtal hebben gezamenlijk een vochtregulerend en ontkoppelend systeem voor buitengevels ontwikkeId. Dit maakt het mogelijk dat vocht achter de tegels kan ontwijken.

De geventileerde tegelafwerking is mooi, slijtvast en kan eenvoudig worden schoon gehouden.

In Nederland is het systeem met de mortels van PCI eind 2014 voor de eerste keer op grote schaal toegepast in vijf flats in Naaldwijk. PCI Fassadenkleber, PCI Fassadenspachtel en PCI Fassadenfug in combinatie met het ventilerings- en ontkoppelingssysteem CeraVent van Gutjahr vormden de basis voor het tegelwerk met een oppervlak van 480 m². De Gutjahr-matten werden gelijmd en vervolgens met pluggen in de ondergrond verankerd. Nadat een spachtellaag was aangebracht, kon daarover worden getegeld. De werkzaamheden zijn in de loop van 2014 gestart en worden in februari 2015 afgerond.

PCI tegellijmsystemen houdt zich intensief bezig met projecten, zoals voor gevels, renovaties door woningbouwcorporaties en zwembaden. De toe te passen systemen omvatten op elkaar afgestemde producten die in combinatie zijn getest. Specialisten adviseren, begeleiden het project, geven technische ondersteuning en verzorgen trainingen voor de tegelzetters. Als aan alle voorwaarden is voldaan, verstrekt het bedrijf een projectgarantie van 10 jaar.

Jeroen Schaepers heeft zeer veel technische kennis; hij heeft jarenlang zijn eigen tegelzetbedrijf gehad. Van zijn advies en ondersteuning op projecten kunnen klanten optimaal profiteren en hun voordeel mee doen. ■

PCI tegellijmsystemen en bouwchemische hulpstoffen omvatten het gehele lijmproject, van primers, waterdichtingssystemen en XPS-hardschuimplaten tot tegellijmen, voegmortels en kitten.

Aangevuld met bouwchemische producten, zoals aangiet- en betonreparatiemortels, kelderafdichtingssystemen en vloerverzegelingen. ■

www.codex-x.nl

Meer informatie: www.PCI-Afbouw.nl

57

Schlüter®-LIPROTEC Leefruimten vormgeven – met licht en keramiek.

Voor de sfeer in een ruimte is het gebruik van licht van doorslaggevende betekenis. Met de moderne lichttechniek kan men ruimten niet alleen verlichten, maar ook creatief en decoratief vormgeven. Of het nu gaat om zacht, ontspannend licht voor rustzones, neutraal licht voor werkplekken of getinte sfeerverlichting – met de moderne LED-lichttechniek van Schlüter®-LIPROTEC creëert u op elke plaats het juiste licht.

www.liprotec.nl

 Een nieuwe dimensie in het

 Breed assortiment lichtarmaturen voor

 Bijzonder homogeen lichtbeeld dankzij

 Energiebesparende lichttechniek voor

lichtontwerp – vanuit de wand. hoogwaardige LED-strips.

 Dynamisch lichtontwerp. Zo uniek als de mens zelf.

direct en indirect licht.

duurzaam bouwen. Lange levensduur.

Efficiënt.

 4 lichttypen – de keuze is aan u. or creatieve Nieuwe sets vo ls! tegelprofessiona

Schlüter-Systems KG · Schmölestraße 7 · D-58640 Iserlohn · Tel.: +49 2371 971-261 · Fax: +49 2371 971-112 info@schlueter.de · www.schlueter-systems.com Schlüter-Systems KG · BeNeLux Bureau · Schotelven 28 · B-2370 Arendonk Tel.: +32 14 44 30 80 · Fax: +32 14 44 30 81 · benelux@schlueter.de · www.schlueter-systems.nl

mei 2015

Schlüter®-KERDI: met snijraster voor een betere verwerking

Aart Juffer: na brons in Europa, nu goud in Nederland!

Met het nieuwe snijraster inclusief chargenummer wordt de verwerking van Schlüter®-KERDI nog eenvoudiger en veiliger.

Met een nieuw praktisch snijraster is de contactafdichting Schlüter®-KERDI nu nog beter te verwerken. Het opgedrukte snijraster helpt u bij het eenvoudig en juist op maat snijden van de rolwaren.

Dankzij een doorlopende indicatie van het aantal resterende meters op de rol, weet de vakman steeds hoeveel materiaal er nog beschikbaar is. Een ander voordeel van het raster: Het is een praktisch hulpmiddel voor het gelijkmatig aanbrengen van overlappingen en afdichtingsbanden.

Nieuw is ook de opdruk van het chargenummer op elke rol. Het zorgt voor verhoogde transparantie en toont dat het materiaal de strenge kwaliteitscontrole voor contactafdichting succesvol heeft doorlopen.

De nieuwe rasteropdruk wordt geleidelijk ingevoerd en zal spoedig voor alle rollengtes van de afdichtingsmat Schlüter®KERDI-200 beschikbaar zijn.

De contactafdichting Schlüter®-KERDI is al meer dan 25 jaar de maatstaf bij het plaatsen van keramische tegels en natuursteen.

Ze is snel en eenvoudig te verwerken en biedt dankzij de constante laagdikte en de bij het systeem horende afdichtingslijm Schlüter®-KERDI-COLL maximale veiligheid. Met vormstukken voor voeguitvoeringen en buisdoorvoeren zijn er ook slimme oplossingen beschikbaar voor de moeilijkste inbouwdetails. ■ www.schlueter-systems.nl

Aart Juffer nam zijn ervaring van de Euroskills 2014 mee naar de Skills Heroes van december. Want in de vorige BOVATINfo zag u dat hij in Lille een bronzen medaille had gehaald. In december wist hij dan ook, mede dankzij zijn ‘wedstrijdervaring’, het Nederlandse kampioenschap ‘Skills Heroes’ op zijn naam te zetten. Juffer (Elspeet Deltion College) won dus, Wilhelm Scholten uit Itterbeck (ROC Twente) werd tweede en Remi van Bussel (SBRH Mierlo) veroverde de derde plaats.

BOVATIN’s technisch adviseur Ton Borrenbergs had de SBRHleerling begeleid, en was ook trots op degenen die respectievelijk de tweede en derde plaats veroverd hadden: “Het is vermeldenswaardig dat de kandidaat uit Twente als BOL-leerling , eigenlijk alleen maar op school gestaan heeft en daar veel snij en knipwerk geoefend. Hij mist dus zowel de lessen van de werkpraktijk, maar zijn werk zag er gewoon zeer netjes uit. Onze Remi hebben we maar een week kunnen op school kunnen trainen, en bij een leer- tegelzetbedrijf heeft hij nog hoofdzakelijk ingewassen en tegels aangedragen. Maar ook zijn werk heeft kwaliteit! Hoe dan ook, gezien de situatie in het onderwijs, tóch erg goede resultaten! ■

59

61

mei 2015

Speciale prijs AOV-adviestraject voor BOVATIN-leden

Speciale prijs, exclusief voor BOVATIN-leden De kosten voor het adviestraject voorafgaand aan de verzekering zijn vaak hoog. Daarom hebben wij samen met BOVATIN een speciale prijs afgesproken voor alle BOVATIN-leden. Voor slechts € 450,- verzorgen wij het gehele adviestraject, waarvoor u het volgende van ons mag verwachten: 1. Advies- en bemiddelingswerkzaamheden

• Inventarisatie van uw persoonlijke financiële positie, uw

4 op de 10 ondernemers heeft niet of nauwelijks maatregelen getroffen tegen arbeidsongeschiktheid, zoals een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV). Zij vinden de AOV te ingewikkeld, overbodig of te duur. BOVATIN Verzekeringsdienst vindt het belangrijk dat ondernemers hun risico’s goed afdekken en komt u daarom in het kostenaspect tegemoet: voor slechts € 450,- verzorgen wij het offertetraject en beheer van de polis. Bij andere aanbieders zijn deze kosten rond de € 750,-.

1 op de 10 ondernemers in Nederland wordt arbeidsongeschikt.

Als zelfstandig ondernemer is uw inkomen niet vanuit de Nederlandse sociale wetgeving verzekerd. U bent bij arbeidsongeschiktheid dus afhankelijk van uw eigen vermogen of het inkomen van uw eventuele partner. Is er weinig of geen eigen vermogen, dan kunt u een beroep doen op een bijstandsvoorziening. Maar één ding is zeker: u valt natuurlijk wel flink terug ten opzichte van uw ‘normale’ inkomen.

Rekenvoorbeeld Stel u bent zelfstandig ondernemer, 40 jaar oud en verdient jaarlijks € 40.000,-. U houdt aan een auto-ongeluk een dwarslaesie over en kunt niet meer werken. Dan heeft u een grote financiële buffer nodig om de vaste lasten te betalen. Uitgaande van nog 27 werkjaren tot het pensioen, komt dat op € 1.080.000,-. Een bedrag dat u waarschijnlijk niet op uw spaarrekening heeft staan.

Oplossing Bovenstaand maakt duidelijk dat het verstandig is om een AOV af te sluiten. Er zijn echter een hoop verschillende verzekeringen en aanbieders. Welke past het beste bij uw persoonlijke situatie en uw wensen? BOVATIN Verzekeringsdienst helpt u graag om hierin de juiste keuze te maken.

kennis en ervaring met betrekking tot arbeidsongeschiktheid, uw doelstellingen en uw risicobereidheid.

• Vaststellen van uw financieringsbehoefte in geval van arbeidsongeschiktheid.

• Bespreking van de verschillende verzekeringsmogelijkheden.

• Opstellen van het advies ten aanzien van de te kiezen verzekeringsoplossing(en), inclusief advies over mogelijke fiscale aspecten.

• Aanvragen van offerte(s) bij één of meer aanbieders.

• Vergelijken van de offertes en, indien van toepassing, adviseren over passend alternatief.

• Aanvragen van de verzekering.

• Begeleiding medisch keuringstraject.

2. Werkzaamheden na het tot stand komen van de AOV

• Controleren van de polis en bijbehorende clausules en verzekeringsvoorwaarden.

• Periodieke controle, minimaal eens in de drie jaar, van de verzekerde hoedanigheid en het verzekerd bedrag.

• Agendering van de contractstermijn teneinde tijdig de mogelijkheden tot het wisselen naar een andere verzekeraar in beeld te brengen.

• Advies- en bemiddeling bij het einde van de contractstermijn.

• Begeleiding in geval van een schade: Ondersteuning bij melding van arbeidsongeschiktheid.

Ondersteuning bij contacten met arbeidsdeskundige, CWI en andere instanties.

Eventueel inschakeling rechtsbijstandverzekeraar.

Begeleiding traject bij herkeuring.

Overleg en begeleiding bij de standpuntbepaling.

Controle van het uitkeringspercentage.

Meer informatie kunt u vinden op onze website, www.bovatinverzekeringsdienst.nl. Hier kunt u ook het klantprofiel invullen voor uw AOV, wanneer u deze wenst aan te vragen.

U kunt ook contact opnemen met onze AOV-specialist, Dennis Holtkamp. U kunt hem bereiken via 010 – 288 44 44 of via info@bovatinverzekeringsdienst.nl ■

50 kg

40kg

kg 45

kg 50

25kg

kg 45

mei 2015

Mapei laat groene sporen na op Boomfeestdag 2015

Voor de vierde keer op rij zijn vandaag op de Nationale Boomfeestdag bomen geplant, in het Mapei Green Innovation Bos, op de Borkeld. Deze keer met kinderen van de basisscholen Azelo, Deldenerbroek en de Ranninkschool uit Delden. Zij zetten woensdagochtend 18 maart de aanleg voort van de groene verbindingszone aan de Hochtweg in Markelo. Deze zone verbindt de Sallandse Heuvelrug en de Herikerberg. Van boven af bekeken ziet de nieuwe aanplant eruit als een pootafdruk (zie luchtfoto). Zo laat Mapei als hoofsponsor letterlijk sporen na. Het thema van de Nationale Boomfeestdag is dit jaar: ‘bomen en water’, een knipoog naar de waterschapsverkiezingen.

Grootste selectie eco-vriendelijke producten in de bouwindustrie Als leverancier en fabrikant van de grootste selectie eco-vriendelijke producten in de bouwindustrie is Mapei Nederland hoofdsponsor van de Stichting Nationale Boomfeestdag. Bij de Overijsselse viering is wederom een stuk van het ‘Mapei Green Innovation Bos’ aangeplant. Samen met burgemeester Ellen Nauta zetten de kinderen van basischolen uit Azelo, Deldenerbroek en Delden de aanleg voort van de groene verbindingszone aan de Hochtweg in Markelo. Mapei Nederland sponsort de Stichting Nationale Boomfeestdag met een percentage van de verkoop van EC1 (zeer emissie-arm) gecertificeerde producten.

Hiermee wordt meteen de link gelegd naar de grote selectie aan EC1 producten het assortiment, die niet alleen beter zijn voor het milieu maar ook voor de gezondheid van de gebruiker en eindgebruiker. Bovendien kunnen de ruimtes waarin is gewerkt met EC1 producten sneller in gebruik worden genomen in verband met het lage gehalte aan vluchtige organische stoffen (VOS). Mapei blijft in ieder geval nog tot in 2016 hoofdsponsor en blijft verder bouwen en investeren in groene innovatieve producten voor de bouwindustrie.

Burgemeester Ellen Nauta (Gemeente Hof van Twente), Frank Tijhuis (Mapei) en Moeder natuur (Theatergroep Alludens) planten de eerste boom van de dag tijdens de Boomfeestdag 2015 in de Borkeld.

Green Innovation en nieuwe ontwikkelingen in bouwproducten Deze term geeft binnen Mapei aan welke initiatieven worden ontplooid op het gebied van eco-vriendelijker werken. Voorbeelden hiervan zijn de EC1 producten, goederentransport met de trein waar mogelijk, het hergebruik van gerecyclede grondstoffen en de ontwikkeling van nieuwe innovatieve (´groene´) producten.

Zoals de producten van Mapei die het ‘Fast Track Ready’ logo op de verpakking dragen. Dit zijn sneldrogende producten waardoor projecten sneller kunnen worden afgerond. Niet alleen beter voor de projectsnelheid maar ook voor het milieu. De verwerker hoeft ook minder van klus naar klus te rijden, dat is duurzaam en sneller bouwen. Daarnaast hebben we zelfs producten zonder enige (Zero) uitstoot (van Cradle to Grave), deze producten krijgen de vermelding Zero vermeld. Dit aan de hand van de levenscyclus, milieubalans van wieg (Cradle) tot graf (Grave) analyse. Met deze techniek kunnen milieueffecten van alle stadia van het leven van een product worden beoordeeld. Van grondstofwinning, materialen verwerking, productie, distributie, gebruik, reparatie en onderhoud tot aan de verwijdering of recycling. ■

63

Erkenningsregeling Vrije vestiging Tegelzettersbedrijf Als gevolg van de wijzigingen in de Vestigingswetgeving worden er door de overheid geen specifieke eisen meer gesteld aan het vakmanschap van tegelzettersbedrijven. Dus iedereen, ook wanneer men niet beschikt over de benodigde ondernemers- en technische vaardigheden, kan een tegelzettersbedrijf beginnen!

Grote onduidelijkheid omtrent kwaliteit Het gevolg van de vrije vestiging is grote onduidelijkheid voor de opdrachtgever omtrent de kwaliteit die een tegelzettersbedrijf te bieden heeft. Onduidelijk voorwaarden en kwaliteitscriteria zijn derhalve troef. De kans op teleurstellingen en onoplosbare geschillen is groot.

Erkenningsregeling als oplossing Het is dus in het belang een “keurmerk” voor de kwaliteit van tegelzettersbedrijven te hebben.

Teneinde het vakmanschap in de branche te behouden en nog verder te bevorderen heeft de Bond Van Aannemers van tegelwerken In Nederland (BOVATIN) daarom een Erkenningsregeling in het leven geroepen.

De uitvoering van deze regeling ligt in handen van een aparte stichting: de Stichting Gespecialiseerde Aannemers Tegel- en natuursteenverwerking (SGAT).

Algemene ondernemersvaardigheden en bedrijfstechniek Om in aanmerking te komen voor erkenning dient de leiding van het bedrijf niet alleen te beschikken over algemene ondernemersvaardigheden, maar dient er ook te worden voldaan aan specifieke eisen van bedrijfstechniek en kennis van materialen en aanbrengtechnieken.

Opleiding en arbeidsomstandigheden Voorts wordt jaarlijks gecontroleerd of erkende bedrijven hebben voldaan aan de opleidingsverplichtingen voor het personeel op grond van artikel 35B van de Bouw-CAO en de eisen voortvloeiend uit de ARBO- en milieuwetgeving. Ook van de bedrijfsleiding wordt verwacht dat zij regelmatig de speciaal voor hen door SGAT opgezette cursussen en trainingen volgen.

Technische eisen, algemene voorwaarden en geschillenregeling De door S.G.A.T. erkende bedrijven dienen te werken op basis van het European Technical Report N300, hanteren de algemene voorwaarden van de BOVATIN, lossen klachten op conform de voorgeschreven Code Klachtenbehandeling en laten eventuele geschillen beslechten door de Stichting Geschillenoplossing Tegelwerken (SGOT).

Controle op werken in uitvoering Periodiek worden ook werken in uitvoering van de erkende bedrijven door inspecteurs bezocht.

Naar aanleiding van deze bezoeken worden er gerichte aanwijzingen en verwerkings- en opleidingsadviezen gegeven om de kwaliteit van het uitgevoerde tegelwerk op een nog hoger niveau te brengen.

Waaraan is een Erkend bedrijf te herkennen?

Nadat is gebleken dat men nog steeds aan alle eisen voldoet wordt aan een Erkend bedrijf jaarlijks een Erkenningscertificaat voor het betreffende jaar verstrekt. Daarnaast ontvangt men ook jaarlijks een schildje waarop is vermeld dat men voor het betreffende jaar is erkend. Bij het secretariaat is bovendien een lijst verkrijgbaar van de erkende bedrijven.

Erkenning staat voor kwaliteit en zekerheid Voor de opdrachtgever biedt Erkenning de zekerheid dat het betreffende tegelzettersbedrijf serieus bezig is met kwaliteit, nieuwe ontwikkelingen op de voet volgt en uiteraard werkt met goed opgeleid en gemotiveerd personeel.

De werkzaamheden worden uitgevoerd op basis van de meest recente technische inzichten zoals neergelegd in de Nederlandstalige versie van het European Technical Report N300. Mochten er in de uitvoering desondanks toch problemen ontstaan, dan worden deze op professionele wijze, zonodig via SGOT, opgelost. Voor meer informatie:

S.G.A.T. Postbus 85, 7460 AB Rijssen Tel. (0548) 53 85 05 • Fax (0548) 53 85 01 E-mail: sgat@sgat.nl • Website: www.sgat.nl

65

SGAT-NIEUWS

Met IKOB-BKB er achter, staat zeKerheID VOOrOp KOMO-procescertificatie Gespecialiseerde aannemers: Dakdekken Leidekken Zink- en Koperwerk Tegelwerk Na-isolatie Metselen Lijmen Voegen Overig: Buitengevelisolatie Afbouw Betonreparatie Energielabels + maatwerkadvies Systeemcertificatie: ISO 9001 en 14001 VCA*/** Erkenningen: Bouwgarant SGAT Projectinrichting

IKOB-BKB: De certificeerder van het huis.

IKOBKB

Certificering biedt uw bedrijf veel mogelijkheden. Zeker in deze tijd. Het is voor uw opdrachtgevers het signaal dat u aan de aanbestedingseisen (STABU) kunt voldoen. En een bedrijf dat keurmerken kan overleggen, onderscheidt zich in de markt.

Bovendien staat u juridisch sterker en zijn uw medewerkers beter gemotiveerd om hun werk kwalitatief goed uit te voeren.

Meer weten over certificering? Of over de aantrekkelijke combinaties van KOMO- en ISO/VCA-certificering?

Informeer dan vrijblijvend bij IKOB-BKB.

IKOB-BKB BV Postbus 298 3990 GB Houten Tel. 030 - 635 80 60 info@ikobbkb.nl www.ikobbkb.nl

Gecertificeerde erkende bedrijven van de SGAT Noord holland

zuid holland

Utrecht

noord brabant

Tegelzetbedrijf Zwarthoed(Kirry) BV Boeijer 23 1132 GN Volendam www.kirry.nl

Ceramics BV Tegelzetbedrijf 1e Pijnackerstraat 75 3035 GN Rotterdam www.ceramicsbv.nl

C.G. van den Bogaard Tegelzettersbedrijf Bredeweg 11 3945 PB Cothen www.tegelhuisbogaard.nl

Mutsaars BV Tegelzetbedrijf Kempenlandstraat 17a 5262 GK Vught www.mutsaars.bv

Van der Sluis Tegelwerken Ambachtstraat 10 3284 XW Zuid-Beijerland www.vandersluistegelwerken.nl

Oostbörg BV Tegelzetbedrijf Stationsstraat 34 3451 BZ Vleuten www.oostborg.nl

Tegelhandel Loomans Floreffestraat 100 5711 AE Someren www.tegelhandelloomans.nl

Rijvo Tegelhandel Volume 6 1446 WJ Purmerend www.rijvo.nl

Tegelzetbedrijf R. van Putten BV Vleugelboot 26B 3991 CL Houten www.tegelzetbedrijfvanputten.nl

SVK Tegelwerken BV Postbus 33 1800 AA Alkmaar www.svktegelwerken.nl Groot Afbouwbedrijf BV Postbus 104 1130 AC Volendam www.grootafbouw.nl Tegeltino BV Eendrachtstraat 6 1531 DV Wormer www.tegeltino.nl

zeeland

Limburg

Tegelzetbedrijf K & J Dieleman Industrieweg 7 4538 AG Terneuzen www.tegelzetbedrijfdieleman.nl

Hilhorst-Surtec Tegels & Sanitair Wiebachstraat 28 6466 NG Kerkrade www.hilhorst.nl Rongen Tegelzettersbedrijf V.o.F. Keizersveld 22 5803 AN Venray www.rongenvof.nl

Wijen Tegelhandel & Tegelzetbedrijf BV Pannenweg 100 6031 RK Nederweert www.wijentegels.nl

| SCHÖNOX Q-familie

»U wilt een tegellijm, die 100 % bij u past?«

SA

MIX

FE

AN

VARIABLE

M

100 %

CE

»Wij ook.«

P E RFO

R

Bouwfysikalisch getest – voor alle toepassingen veilig!

| www.schoenox.nl |

NIEUW

mei 2015

Ik ben geen tegelzetter, maar...

In deze kwartaalcolumn graaft Remus Aussen, de hoofdredacteur van BOVATINfo, wat in het vak van de tegelzetter. Hebt u een onderwerp waar hij eens in mag graven? Mail het naar redactie@bovatin.nl ! Ook als u op deze column wilt reageren, natuurlijk.

Tegelzetter, blijf (niet) bij je leest?

Ik zeg het eerlijk: ik ben een allrounder. Niet op het ijs, want daar bak ik geen pepernoot van (pepernoten kan ik wel bakken, maar dat is een ander verhaal).

Nee, ik ben een allrounder als het gaat om ondernemerschap. Dat geldt om te beginnen voor mijn werk als muzikant: ik probeer specialist te zijn in alles wat ik speel. Rock, jazz, Cubaanse Danzon, Portugese fado, Nederlandse dance… en basgitaar, contrabas, toetsen, tuba (die laatste dan nog wat minder…), ik maak er ‘gewoon óók’ mijn specialiteit van. Als schrijver geldt in zekere zin hetzelfde: vijf jaar geleden was ik bepaald geen tegelspecialist…. En nu – dankzij een flink aantal mensen in de branche – heb ik het tegelvak een klein beetje geleerd, althans het schrijven erover. Terwijl mijn inhoudelijk specialisme op heel andere terreinen ligt – maar BOVATIN is ook voor mij natuurlijk ‘thuisbasis’ geworden.

Overigens, om even een goed bewaard geheim prijs te geven: basinstrumenten zijn niet de meest lastige instrumenten om je eigen te maken. Als violist had ik geen schijn van kans gehad…

Maar nu, mijn punt. We zijn net een promocampagne gestart voor tegels. We willen marktaandeel veroveren! En laten we wel zijn, er gaat toch niks boven tegels…? Of zouden de tegelzetters niet ook ‘gewoon’ specialist kunnen worden in alles wat vloer- en wandafwerking heet? Eigenlijk kreeg ik deze gedachte cadeau van een lijmfabrikant. De producenten hebben zich immers ook bekwaamd in het ontwikkelen van allerlei gietvloeren en andere waterdicht-

oplossingen – van houtachtige badkamerwanden tot gevelplaten. Zijn het makkelijk verwerkbare producten? Neen! Dus is er vakmanschap voor nodig, en wel vakmanschap waar, als ik mij niet vergis, uitgerekend de tegelzetter al lang over beschikt. En zaken als kitten, ook dat doen veel tegelzetters al. Natuursteen was ook eerst een specialisme voor een andere bedrijfstak…

Ik adviseer niks. Als het ten koste zou gaan van de tegelspecialisatie van de tegelzetter – niet doen.

Maar die fabrikanten en natuurlijk allereerst de klanten – die hebben mensen nodig die dit materiaal WEL goed kunnen verwerken… En misschien is het juist goed als men bij ‘vloer’ en ‘wand’ meteen de tegelzetter belt. Behangen? Ik denk het niet. Tapijt?

Andere wereld. Maar misschien is zo’n ‘specialist in wanden en vloeren’ wel dé manier om iedereen uiteindelijk met één adviesgesprek weer richting tegels te krijgen… omdat dat uiteindelijk… ach.

■ Zie www.meerwaardevantegels.nl...

67

Voor meer informatie kijk op

tegelgroep.nl

Tegelgroep Nederland biedt een compleet pakket van producten en diensten voor elk denkbare toepassing met tegels. Voor zowel binnen als buiten.

Elk denkbare toepassing, zowel binnen als buiten

Technologische & esthetische ontwikkelingen, kwaliteit, duurzaamheid en service staan altijd voorop.

Met een ijzersterke reputatie op het gebied van logistieke performance, succesvolle innovaties en intensieve samenwerkingen.

Tegelgroep Nederland: partner van en voor Bovatin.

IJzersterke logistieke performance

Intensieve samenwerkingen Tegelgroep Nederland. Postbus 19 6674 ZG Herveld. T. +31(0) 488 470 600 F. +31(0) 488 470 601 info@tegelgroep.nl www.tegelgroep.nl

mei 2015

“De verdwenen schoenen van de keizer” Onderstaande column is gebaseerd op een ervaring van een medewerker van BOVATIN Verzekeringsdienst.

Kent u het programma Undercover Boss van SBS6 waar de baas een dagje meeloopt op de werkvloer? En waarbij altijd de conclusie volgt dat de zaken in de praktijk anders lopen dan dat hij vanuit zijn kamer had bedacht? Laatst had ik zelf zo’n ervaring.

Voor een zakelijk overleg met diner en bijbehorende afzakkertjes, moest ik overnachten in een hotel. Of het nu de afzakkertjes waren of de wens om weer lekker in het eigen bed te slapen: de volgende ochtend vergat ik mijn nieuwe schoenen weer mee naar huis te nemen.

Eigen schuld dikke bult, hoor ik u denken. Mijn vrouw dacht daar toch anders over. Het was namelijk niet de eerste keer. “De zaak heeft toch een reisverzekering waar jullie al jaren premie voor betalen!” Met lichte tegenzin meldde ik de schade bij mijn collega’s van de schadeafdeling. In de verwachting dat dit snel geregeld zou zijn en ik weer een paar nieuwe schoenen kon uitzoeken. U voelt ‘m al: de praktijk was anders.

Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden: verzekering en schade. Leuk zal het nooit worden. Maar het is wel fijn als de verzekering doet waarvoor hij destijds afgesloten is: betalen bij schade. De crux zit hem in het element “destijds”. Dekt deze oude polis de nieuwe risico’s en zijn alle materiële zaken verzekerd tegen de juiste waarde? Verder is het heel normaal dat na verloop van tijd vergeten wordt wat er nu eigenlijk verzekerd is, tegen welke condities en dat nieuwwaarde overgaat in

dagwaarde. Juist hierdoor kan (extra) emotie ontstaan in een toch al vervelende situatie.

Tel hierbij op dat mijn beroepsgroep en de voorwaarden bol staan van lastige begrippen, definities en gebruiken. Wat dacht u bijvoorbeeld van het indemniteitsbeginsel, de Gliedertaxe, subrogatie en afmakingscourtage? Een beproefd recept voor het creëren van ontevreden klanten. Zoals ikzelf. Waarom moet ik een originele aankoopnota overleggen? Alsof ik die überhaupt bewaar. Of aantonen dat ik echt in dit hotel zat? Ik verzin zo’n schade toch echt niet. Om maar niet te spreken van de discussie over de dagwaarde van deze een half jaar geleden gekochte schoenen, welke ik pas 2 keer gedragen had. Wat nou afgeschreven?

Er is een schone en belangrijke taak voor mij en mijn collega’s weggelegd om vóórdat een verzekering wordt afgesloten ook deze zaken te belichten. Ook als u dat eigenlijk niet wilt horen en meer geïnteresseerd bent in de premiebesparing. Dit uiteraard naast een proactieve houding om bij schade te zorgen dat de polis doet waar deze voor dient: snel uitbetalen bij een gedekte schade. Zou mijn ervaring de uwe kunnen zijn óf worden, dan is het raadzaam een afspraak te maken mijn collega Harry Hentenaar. Gewoon, om een duidelijk en vooral begrijpelijk beeld te schetsen van uw rechten en plichten. En, heel belangrijk: dan kan hij u vertellen over mijn - met hulp van mijn collega’s van de schadeafdeling - volledig door de verzekeraar betaalde nieuwe schoenen. ■

69

70

BOVATINFO

Secretariaat

Afdelingssecretariaten

Bondsburo BOVATIN Postbus 85, 7460 AB Rijssen Bezoekadres: Karel Doormanstraat 2, 7461 ER Rijssen telefoon (0548) 53 85 05 fax (0548) 53 85 01 e-mail: bondsburo@bovatin.nl website: www.bovatin.nl

Noord-Holland K. Scholten Westerwerf 2 1911 JA Uitgeest telefoon 0251-319101 e-mail noordholland@bovatin.nl

Hoofdbestuur Voorzitter: G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp telefoon (072) 511 08 99 mob. 06-22916752 fax (072) 564 70 52 e-mail: voorzitter@bovatin.nl Secretaris: C.H. (Chris) van Herpen Het Erp 9, 5388 CN Nistelrode telefoon (0412) 61 16 29 mob. 06-52654912 e-mail secretaris@bovatin.nl Penningmeester: Y. (Yvonne) van der Doelen Kameren 1A, 5473 VC Heeswijk-Dinther telefoon 06-1401 4402 e-mail: penningmeester@bovatin.nl Bestuursleden: V. (Viktor) van de Bilt Mauritslaan 37, 3454 XR De Meern telefoon (030) 241 69 35 e-mail info@viktorvandebilt.nl G.C. (Iete) Cremer Europaweg 28, 7742 PH Coevorden telefoon (0524) 22 15 96 e-mail gccremer@hotmail.com G. (Gijs) Hilhorst Wiebachstraat 28, 6466 NG Kerkrade telefoon (045) 544 45 42 fax (045) 544 09 73 email g.p.w.hilhorst@hilhorst.nl T. (Tom) Sterkman Ivoorstraat 5 1812RE ALKMAAR telefoon 072-5183222 e-mail t.sterkman@svktegelwerken.nl Juridisch adviseur: Mr. T. Zanen Beukendreef 11, B-2920 Kalmhout België telefoon (0032) 36853187 fax (0032) 36853186 e-mail juridischadvies@bovatin.nl mob. 06-20616770 Ambtelijk secretaris: G. ten Bolscher Postbus 85, 7460 AB Rijssen telefoon (0548) 53 85 05 fax (0548) 53 85 01 Informatie betreffende keuringscommissie: BOVATIN Postbus 85, 7460 AB Rijssen telefoon (0548) 53 85 05 fax (0548) 53 85 01

Midden- en West-Nederland P. Verlaan Valkenburgerlaan 14, 2771 DA Boskoop telefoon (0172) 21 60 84 fax (0172) 21 04 61 mob. 06-53281208 e-mail middenenwestnederland@bovatin.nl Oost- en Noord-Nederland G.C. Cremer Europaweg 28, 7742 PH Coevorden telefoon (0524) 22 15 96 e-mail oostennoorddnederland@bovatin.nl Zuid-Nederland P. de Jong Cambreur 8, 5171 SJ Kaatsheuvel telefoon (0416) 27 33 29 fax (0416) 27 33 29 email bovatin.afd.zuid@online.n Redactiecommissie Hoofdredactie en nieuws diversen Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen, telefoon (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail redactie@bovatin.nl Mededelingen Hoofdbestuur G.A. Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp telefoon (072) 511 08 99 Mededelingen landelijk secretariaat B. Bekhuis Postbus 85, 7460 AB Rijssen telefoon (0548) 53 85 05 Techniek-Materialen-Gereedschappen P. Verlaan Valkenburgerlaan 14, 2771 DA Boskoop Tel. (0172) 21 60 84 A.M.F.J. Borrenbergs Sjeng Vaasstraat 7 6031HE Nederweert tel. (0495) 634095 mob. 06 23442186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl Redactieadres BOVATINfo Postbus 85, 7460 AB Rijssen Telefoon (0548) 538 505 Fax (0548) 538 501 e-mail redactie@bovatin.nl Advertenties Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen, telefoon (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail advertenties@bovatin.nl

Nuttige info voor BOVATINleden Ledenadvies BOVATIN Bondsbureau (voorlichting) Kosteloos via telefoon: (0548) 53 85 05 fax: (0548) 53 85 01 e-mail bondsburo@bovatin.nl Voorlichting op gebied van onder andere: ■ Cordares (SFB) ■ Sociale Verzekeringen ■ CAO-bepalingen ■ Loonkosten ■ Overige verzekeringen ■ Bedrijfsschade ■ WA verzekeringen BOVATIN Bondsbureau (advies) Tarief € 70,- per uur.

Kort telefonisch advies: kosteloos Adviezen op gebied van onder andere: ■ Opstellen van een ondernemingsplan ■ Kostenbewakingssystemen ■ Financieringsplan ■ Opstellen exploitatieprognoses ■ Opvolgingsproblematiek BOVATIN/Technisch advies Kort telefonisch advies: kosteloos Tarief € 70,- per uur.

Algemene technische adviezen en specifieke projectadviezen ■ Tegels ■ Lijmen ■ Hulpmiddelen-materialen ■ Verwerkingsmethoden tel.

(0495) 634095 mob. 06 23442186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl BOVATIN/BJD Advies Tarief € 70,- per uur.

Incasso: no cure no pay (zonder geschil) via tel: (00) 32 36 85 31 87 (tussen 20.00 uur en 22.00 uur) fax: (00) 32 36 85 31 86 Mob. 06-20616770 e-mail: tzanen@hotmail.com Juridische Advisering en Procesvertegenwoordiging (ook bemiddeling advocaat): ■ Arbeidsrecht ■ Contractenrecht ■ Incasso ■ Huurkwesties ■ Soc. Verzekeringen ■ Subsidies ■ Vergunningen ■ Leasing ■ Productaansprakelijkheid ■ Juridische Doorlichting S.G.A.T. Stichting gespecialiseerde Aannemers in het verwerken van keramischeen natuursteen tegels (zie secretariaat BOVATIN) Postbus 85, 7460 AB Rijssen

ACTIE!ken een Bij 20 zak set g tile level*in GRATIS !

Bespaar kostbare tijd!

De bijzondere tegellijm PCI Flexmörtel S2 • Keramiek na 3 dagen verlijmen op verse cementdekvloer (zodra beloopbaar)

• Vloerverwarming al na 7 dagen volledig aanzetten (zonder opstookprotocol)

• Vervangt buttering-floating methode

• Voor grootformaat keramiek

Voldoet aan

volgens

dagen

Voor bouwprofessionals

S M A RT M O R TA R SOLUTIONS

* Kijk voor de actievoorwaarden op: www.PCI-Afbouw.nl

stApp voor stApp naar het beste eindresultaat

Zelfs de beste tegelzetter of vloerenlegger kan wel eens een goed advies gebruiken. Forbo Eurocol biedt u daarom nu de Tegelklus App, zodat u onze vertrouwde adviezen voortaan ook online beschikbaar heeft.

De Tegelklus App Het juiste advies en de juiste producten bij elke klus • meer dan 800 stap-voor-stap adviezen • overzicht van de benodigde producten • het adres van het dichtstbijzijnde verkooppunt • foto’s uploaden voor direct persoonlijk advies

Bekijk de demo op Yo uTube of download nu de Tegelklu s App vanaf Google play of de App Store

eurocol - the strong connection

www.eurocol.com