Bovatinfo 2013 - 3 by bovatin

2013 / 3

BOVATINfo Bond van aannemers van tegelwerken in nederland

Innovatieprijs

Voor BOVATIN- IPC!

Kopstukken in de bouw:

Job Dura

Bouwpas

Brengt duidelijkheid

vakblad voor de tegelspecialist

stApp voor stApp naar het beste eindresultaat

Zelfs de beste tegelzetter of vloerenlegger kan wel eens een goed advies gebruiken. Forbo Eurocol biedt u daarom nu de Tegelklus App, zodat u onze vertrouwde adviezen voortaan ook online beschikbaar heeft.

De Tegelklus App Het juiste advies en de juiste producten bij elke klus • meer dan 800 stap-voor-stap adviezen • overzicht van de benodigde producten • het adres van het dichtstbijzijnde verkooppunt • foto’s uploaden voor direct persoonlijk advies

Bekijk de demo op Yo uTube of download nu de Tegelklu s App vanaf Google play of de App Store

eurocol - the strong connection

www.eurocol.com

november 2013

Kwartaalagenda

VOORWOORD Beste collega’s,

In deze rubriek vindt u de belangrijke data

Voorzichtig optimisme. Ik denk dat dat de sfeer in Nederland is waar het de crisis betreft: ‘de economie’ trekt weer wat aan.

voor de tegelbranche. Uw regiovergade-

Maar of dat ook voor ‘de economie’ van de Nederlandse MKB-ers geldt, waag ik te betwijfelen. Ik weet dat dat ‘aantrekken’ voor

ring, het jubileumfeest van uw bedrijf,

veel bedrijven voelt alsof het om een te strakke stropdas gaat… We hebben de bodem bereik. Het kan simpelweg niet langer

de lancering van uw nieuwe product in

duren, want we moeten niet door de bodem zakken en zo dik is die bodem toch al niet. Dalende consumentenbestedingen en een

deze agenda? Mailt u dan AUB uw contact-

weifelend consumentenvertrouwen – ik vind het nog geen tijd om de vlag uit te hangen. Al krijgt de bouw nu wel wat lucht door

gegevens, de aard van de bijeenkomst, de

het begrotingsakkoord van Kabinet, coalitie, Christenunie, D66 en SGP: de tijdelijke verlaging van het BTW-tarief op onderhoud

datum, tijd en locatie

en renovatie wordt verlengd, de voorgenomen lastenverzwaring door premieverhogingen AWF/ AOF en de versobering van de

naar redactie@bovatin.nl, dan vermelden

zelfstandigenaftrek worden deels teruggedraaid. En de aangekondigde aanpak van schijnconstructies plus de versoepeling van

wij ze in deze agenda!

de bouwregels helpen ook. Dus, de gezamenlijke protesten van onze – al intensief samenwerkende! – Aannemersfederatie en de Nederlandse Ondernemersvereniging voor Afbouw(NOA) lijken te helpen! Het ‘sociaal akkoord’ was ook echt een akkoord

NB Wilt u een evenement bezoeken?

van de ‘grote’ werkgevers, geen MKB-akkoord, zoveel was duidelijk. Ook al komt het woord ‘MKB’ negen maal voor in het 42

Neem dan altijd eerst even contact op

pagina’s tellende beleidsstuk - de specifieke belangen van het MKB kwam ik er niet in tegen. De trots van voorman VNO-NCW

met de organisator!

Bert Wientjes vond ik toen dan ook begrijpelijk, maar zeker ook de spijt en het opstappen van MKB-Nederland-voorzitter Hans Biesheuvel, eind september; dit waren immers degenen die de belangen van het bedrijfsleven ingebracht hadden… Aan de andere kant – niet alles draait om economie en politiek. Zo wordt er samen met Europese federatie EUF hard gewerkt

4 t/m 8 november

aan een promo-campagne voor tegelwerk – opdrachtgevers kiezen immers nog steeds vaak voor andere materialen doordat ze

BATIMAT/idéobain bouwbeurs Parijs

de snel veranderende mogelijkheden van tegelwerk niet kennen. We kunnen de economie niet overal de schuld van geven! En –

7 november, Brussel.

ook Tegelgroep Nederland wordt per 1 januari 2014 geassocieerd lid van BOVATIN. En zo hebben we binnen BOVATIN

bestuur EUF

langzamerhand ook op het gebied van esthetiek en handel toch kennis van de volledige branche in huis…!

12 november

20 november

Op 21 en 22 januari kunt u (als BOVATIN-lid met € 25,- korting en dus gratis!) onder het genot van een luisterrijk buffet en een drankje gratis terecht bij de VERIS-huisbeurs, alwaar u kennis kunt nemen van de ‘mini-Cersaie’ en ook van de dan afgeronde

overleg VLK

BOVATIN-innovaties: u kunt een ‘sneak preview’ nemen bij de prefab-badkamer, het nieuwe til- en inmeetgereedschap, een

hoofdbestuur BOVATIN

lichtgewicht-egaliseervloer en meer. Ik mocht, namens de EUF, eind september de CERSAIE-bezoekers in Bologna toespreken.

27 november

En hen vertellen over hoe we in Nederland werken aan onze concurrentiepositie en over het IPC. Ook is BOVATIN in discussie

bestuur Aannemersfederatie NL

met de Arbeidsinspectie om tot een redelijker uitleg van het ‘cementdekvloerenbesluit’ te komen; tegelzetters leggen immers

27 november

niet, zoals vloerenleggers, DE HELE DAG vloeren.

algemene ledenvergadering AFNL

Er wordt een goede start gemaakt met ‘bouwpas’ op de bouw, zodat er meer duidelijkheid komt wie er op een bouwplaats aan

23 november, 21 december

het werk is, en over welke vaardigheden die beschikt. Dit om de vaak mistige verantwoordelijkheden op de bouwplaats beter te

dagelijks bestuur BOVATIN

regelen. En, leuk om mijn voorwoord van januari 2012 er nog eens bij te pakken: ik mijmerde toen wat over een bancair

Januari (datum volgt)

depotsysteem speciaal voor de bouw, zodat gespecialiseerde aannemers kunnen voorkomen dat ze bij faillissement van de

MURALS training bij MOSA

hoofdaannemer naar hun geld kunnen fluiten – waardoor al veel gezonde afbouwbedrijven zijn omgevallen. Ik had het idee

21, 22 januari

ook al eens geopperd bij de Aannemersfederatie; zulke initiatieven moet je immers met zo’n koepel organiseren, anders krijg

VERIS huisbeurs

je het niet voor elkaar. Goed nieuws: dit is opgepakt door de Aannemersfederatie, en u kunt nu op www.co-paybouw.nl zien

28 januari

hoe het werkt. Aan u (en ons allemaal…) nu de opdracht om dit systeem te betrekken bij de contractonderhandelingen met

Nieuwjaarsbuffet, Afdeling Noord-

opdrachtgevers! NB, Perfect is het systeem nog niet: voor aanneemconstructies met meerdere lagen moet het systeem nog

Holland, Bob’s Saloon, Uitgeest,

verfijnd worden, maar voor bijvoorbeeld de particuliere werken is

18.00 uur, gastspreker: Gijs Buis (AFN),

het al zeer bruikbaar. Kortom – ik hang de vlag nog niet uit, maar ik zet ‘m wel klaar. Ook wij bepalen namelijk hoe de

onderwerp: CAO

economie er uitziet, en ALS de economie aantrekt moeten we ’t nog steeds zelf verdienen.

17 mei BOVATIN Jaardag & Jaarverga-

Ik wens u goede zaken,

dering 2014

Mede namens het BOVATIN-bestuur, Gerard Reus, voorzitter De bestuursvergaderingen zijn besloten,

die aan één van de bestuursleden stellen. (mail en adressen zie elders in deze BOVATINfo). Of mail uw punt dan tenminste 14 dagen voor de betreffende vergadering aan de secretaris, bovatin@bovatin.nl, dan komt uw mail op de agenda.

BOVATINfo is een periodieke uitgave van BOVATIN: de Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland. Het blad wordt gedrukt op ongechloreerd papier, verspreid in bio-folie en verschijnt vier maal per jaar: in april, juli, oktober en januari van het aansluitende jaar. Oplage: 3000 exemplaren per jaar. Voor informatie: Abonnementen: Bondsbureau, tel. (0548) 53 85 05 Hoofdredactie, advertenties en verspreid nieuws: Remus F.P.M. Aussen, tel. (010) 43 52 2 70 of 06 24 27 09 53, e-mail redactie@bovatin.nl Art direction en grafisch ontwerp Jiske van Gaalen, www.jiskevangaalen.nl hello@jiskevangaalen.nl, tel. 06 54 74 48 96

Foto omslag: © Ceramica Magica - Beton

wilt dat het bestuur uw vraag behandelt,

Colofon

maar u kunt als BOVATIN-lid, wanneer u

Gegarandeerd weerbestendig met de terras- en balkonoplossingen van Omnicol De kwaliteit zit in ons systeem

K캐k op omnicol.eu voor meer informatie over al onze producten

/ omnicol.eu

/ omnicol

november 2013

In deze editie 07 Eerste resultaten IPC-innovatieproject binnen!

Informatie voor de professional 38 Ardal: Feel Powerfull. Feel PowerBond.

10 Job Dura: “De bouw versnelt, dus stem daar je werkwijze op af!”

38 Nieuwe, snelhardende voegmortel PCI Nanofug Premium

17 BOVATIN nodigt de SPT’s uit: Crisisberaad!

39 COBA vernieuwt recept voegmiddel CGM 300

20 ‘Bouwpas’ moet de bouwplaats helder en veilig maken

39 Nu verkrijgbaar: Coba DTA210 pastalijm!

22 (E)rkenning (V)erworven (C)ompetenties: Een diploma voor je werkervaring

47 Korting op uw zorgverzekering

32 Moeller Stone Care: De geheimen van ‘onderhoud’…

48 SGAT-nieuws 50 Nuttige informatie voor BOVATIN-leden

35 ‘Vaktrots’ door Henry Meijdam

28 BOVATIN Academie opent met... Basistraining mozaïekverwerking! 31 Leerdagje tegelzetten voor PaletteCad’s Daan Spork 31 Tom Sterkman in hoofdbestuur BOVATIN 37 Wordt u de ‘Beste Tegelzetter van Nederland’?

43 Schönox nu bij Sika AG 45 Ik ben geen tegel zetter, maar…

25 BOVATIN aan het woord op de CERSAIE

nieuws en website

41 Techniek: Mozaïek vereist vakkundigheid

Tekst en foto’s: Remus Aussen ‘ IKOB-BKB) (foto gevelopstelling: Adnan Bekteševic,

Het BOVATIN-innovatieproject trekt de aandacht. Van kennisinstellingen, fabrikanten, bouwbedrijven en overheden. Want: een groep van 15 tegelzetters- en andere bedrijven is druk bezig de concurrentiepositie van de tegelbranche te versterken. In zes collectieven werken ze aan zaken als gezonder tillen, stof weg van de (werk)vloer, een lichtgewicht egaliseermiddel, een slimme hefcontainer, een kitloze prefab-badkamer en gegarandeerde geïsoleerde betegelde gevels. Het project is nu op de helft. Waar kan de branche straks mee aan het werk? Wordt het werk gezonder, aantrekkelijker voor jongeren, en – gaat de tegel, als concurrent van kunststofvloeren, hout, laminaat en zeil, nu een nóg mooiere toekomst tegemoet? Ondergetekende mocht, samen met de voormalig BOVATIN technisch adviseur en secretaris Piet Bakker, dit project opzetten. Kort na de start ben ik Piet gaan vervangen – al bleef hij wel een rol in één van de collectieven vervullen. En ontdekte ik hoe inventief de branche is. De ideeën en oplossingen stuiteren vaak over de tafel, en soms is een oplossingsrichting ook meteen dé oplossing! Ook de kennisinstellingen en de technische bedrijven spelen een belangrijke rol. Want, zij vertalen de ideeën weer in bruikbare hulpmiddelen. Gezond werken. Een belangrijk aandachtspunt van het project. Niet alleen om het vak weer aantrekkelijk te maken voor jongeren, niet alleen om te zorgen dat een tegelzetter zijn werk ook ná zijn 40e nog gezond kan volhouden, maar ook – omdat veel werk niet meer gedaan mág worden, en er bij controles (er gaan 60 extra ARBO-inspecteurs op pad…) boetes van vele duizenden euro’s uitgeschreven worden. We hebben het dan over de ‘smeervloer’ (maximum aantal meters per dag), het tillen (maximum aantal kilo’s per hand, zodat de grotere XXL-tegels nog uitsluitend machinaal verwerkt mogen worden) en (fijn)stof.

Eerste resultaten IPC-innovatieproject

binnen!

Algemeen beeld Vooral tijdens de beginfase van het project was de ondersteuning door de Aannemersfederatie (René Dekwaadsteniet) en Syntens (Elly van Wattingen en Eloi van Oostrom) zeer belangrijk. En laatstgenoemden staan ook nu de collectieven nog met raad en daad terzijde, waar het contacten, octrooiwerk, strategie, risicopunten en een slimme aanpak betreft. Het is overigens afwachten hoe de Kamer van Koophandel, nu Syntens daarin per januari opgaat, deze ondersteuning blijft vormgeven. De zes collectieven zijn echter goed op stoom; Op één na zijn alle groepen in de ‘experimenteerfase’, en het eerste product is zelfs al op de markt. Hoe dan ook – op de VERIS-huisbeurs in januari 2014 (zie ook de kwartaalagenda) staan de producten voor u klaar! Stofvrij werken: nu al een prijs! Jeroen Börger (Oostbörg Tegelzetbedrijf) en Henk Klop (Klop Innovations) hebben hun eerste product klaar. En de ‘AIRBO Aircleaner’ scoorde op het VeiligWerktBeter-vakevent in de Brabanthallen al de Innovatie Award.

De Aircleaner is een box van een zacht materiaal, met daarin een ventilator en drie filtercassettes. De ventilator zuigt vervuilde lucht en stof op, en blaast schone lucht dezelfde ruimte in.

Gebruiksvriendelijkheid staat voorop, en – duidelijk is dat klanten een verbouwing zonder stofboel mee laten wegen in een offerte… naast het feit dat de gebruikers van de ruimte geen fijnstof inademen; met name oudere tegelzetters weten wat fijnstof doet… Het oordeel van de jury: “Het apparaat is zeer kansrijk. Simpel, licht van gewicht, goed doordacht: het lichte en afgeronde materiaal beperkt het geluid dat het apparaat afgeeft, maar neemt ook het risico op beschadiging van kozijnen, wanden en deuren tijdens het verplaatsen weg.” Het collectief ‘stofarm werken’ rust overigens nog niet op zijn lauweren: er is nog een verbeterde bronafzuiger in ontwikkeling! Een slimmere prefab-badkamer, meerwaarde bij nieuwbouw èn renovatie! “De meeste prefab-badkamers van dit moment zijn nog steeds van steen, beton en andere zware materialen. Ze zijn zwaar, er zijn complexe verstevigingsconstructies voor nodig. Hebben die van ons niet nodig.” Piet Bakker ondersteunt Ed Zwarthoed (Zwarthoed Kirry) en Ben van der Rijst (Van der Rijst Tegelwerken) bij het betere uitvinders- en realisatiewerk.

BOVATINFO

Een foto van de prefab-badkamer laten we echter nog niet zien. Het materiaal houden we nog even geheim, en ook hoe het komt dat er in de hoek/wanden vloer/wandaansluiting aansluiting geen kitrand hoeft… “We willen de eersten op de markt zijn,” stelt Ed Zwarthoed. “En op dit moment leren we ook de kneepjes van deze prefab-methode. Daarmee willen we de markt één a twee jaar voor zijn.

Dieleman (K&J Dieleman Tegelzetbedrijf) mikt op twee paarden: een lichtgewicht egalisatiemortel, en een slimme hefcontainer. En met beide wordt al geëxperimenteerd. Börger: “We gaan ‘m nu testen! Het is een lichtgewicht vloeregalisatiemortel, die ongeveer een derde weegt van een traditionele dekvloer. Belangrijk, allereerst voor de gezondheid van degene die hem moet verwerken! Er zijn nu eenmaal omstandigheden – bewoonde renovatie bijvoorbeeld - waarbij je onvermijdelijk je materiaal over de trap naar de badkamer moet sjouwen, en dan is het prettig als je, vrij vertaald, 1300 pakken melk minder hoeft te sjouwen… Want dat scheelt het… Let wel, bij een werk heb je dat materiaal ook nog eens VIER MAAL in je handen… En – de verwerking is ook nog eens een stuk lichter!”

Dus – een groepje pratende mannen, en geen Prefab-badkamer op de foto… Wel op de foto de experimenteerfase van een stuk inmeetgereedschap. “Hier kun je straks de gaten in de wanden mee overzetten. Ik zeg – straks overal verkrijgbaar!”, vindt Piet Bakker. Tegels met isolatie op buitengevels Harold Brocken (Gevelsupport BV) werkt samen met John Bruin (VAB Afbouw) en IKOB-BKB aan een systeem voor het afwerken van buitengevels met een combinatie van isolatie en tegelwerk. Bestaat al wel, maar – zulke combinaties zijn niet geschikt voor alle tegels, en ook niet voor alle temperaturen en iedere gevel. “Wij willen een systeem ontwikkelen dat een volledige verzekerde garantie waard is. Ja, de systemen bestaan wel, maar deze systemen hebben het erg moeilijk wanneer er sprake is van donkere tegels (warmteopname!) en vocht achter de tegels. En er is altijd wel sprake van enige mate van waterabsorptie!”, weet Brocken. Bestaande systemen zijn tegen het licht gehouden, bestaande betegelde gevels in Nederland zijn onderzocht, nieuwe systemen bedacht. En nu zijn er, na het nodige onderzoek, een tiental combinaties van materialen gekozen en in een proefopstelling verwerkt die de groep als kansrijk ziet. Die staan momenteel in een ‘verouderingsopstelling’, en worden in een hoog tempo bestookt met temperatuurswisselingen, water, vorst en stralingswarmte. “En we hebben een aantal incisies in de afwerking aangebracht, zodat daar water in kan lopen – waterindringing kan immers na jaren optreden: je kunt het in ieder geval nooit helemaal uitsluiten. Ofwel – het is een illusie om te denken dat iedere gevel 20 jaar lang, 100% vochtvrij blijft. Maar we vermoeden van één of twee combinaties dat die daar simpelweg tegen bestand zijn. En dan hebben we een winnaar!” Logistiek op de bouwplaats: het ‘Amsterdamse bovenhuis…’ Jeroen Börger is ook trekker van het collectief Logistiek. Deze groep, verder bestaand uit Gerard Reus (Keijsper-Reus tegelwerken), Jur van Dijk (Van Dijk constructiebedrijf) en Johnny

Jur van Dijk heeft de hefcontainer geconstrueerd: een andere manier om bouwmaterialen eenvoudig tot op de derde verdieping van een renovatiewoning te bezorgen. “Kijk, bijna alle bouwmaterialen worden op locatie bezorgd met een vrachtwagen die een hijskraantje aan boord heeft. De hijscontainer die we nu aan het testen zijn, werkt met zulke gewone kraantjes. Maar hij hangt stabiel, ook als je ‘m leeghaalt. En je kunt er zelfs mee in een dwarsstraatje drie hoog, via een schuifraam bezorgen. Kan de tegelzetter door de raamopening een complete badkamer aangevoerd krijgen, en ARBO-verantwoord alles naar binnenbrengen.” De container is bestemd voor de leveranciers van bouwmaterialen, die zichzelf zo een goede concurrentiepositie kunnen bezorgen: er wordt in korte tijd bezorgd, er blijven geen containers achter, de tegelzetter bespaart uren en – zijn rug. “En misschien ook wat voor de witgoedbranche!” vonden enthousiaste vertegenwoordigers van de Inspectie SZW, die op uitnodiging de beide materialen kwamen beoordelen.

november 2013

De tegeltilmachine: de tegelzetter centraal! Tegelzetter Leo Pol had er voor zichzelf al eens één gebouwd. Omdat hij last van zijn lichaam had, na jarenlang tegels zetten. “En nu met die XXL-tegels wordt het nóg zwaarder!” Deze groep, bestaande uit Leo Pol(Tegelzetbedrijf Pol) en Robert Hurkmans (Tegelhandel Loomans), werkt aan een tilmachine die aan de eisen van de meest kritische tegelzetter voldoet. “Een tegelzetter werkt met zijn handen. Dat moet ‘ie ook kunnen blijven doen. Met dit apparaat kun je met je handen blijven werken – zonder je rug en je schouders te slopen!”

Zo op het oog zijn er overeenkomsten met Leo Pol’s zelfbouw-tiller. “Maar SKN machinebouw heeft een fors aantal zaken verbeterd!”, weet Pol. “Daarbij hebben we dankbaar gebruik gemaakt van de adviezen van Margo Caspers van Arbouw, één van de opstellers van het A-blad tegelzetten. Zo hebben we straks een apparaat dat ook zelf tilbaar is, waarmee je tegels tot een kilo of 80 moeiteloos kunt verwerken, en dat gewoon prettig is in gebruik!” Op de foto is te zien hoe de experimenteer-versie van de arm moeiteloos een tegel van 65 kilogram kantelt, zodat hij buttering-floating verwerkt kan worden. “Als de testversie klaar is, gaan we ‘m met een aantal tegelzetters beoordelen. Want dit exemplaar mag niet, zoals andere tillers, op de plank blijven staan: de markt moet ‘m gaan gebruiken!” Gerobotiseerd tegelzetten: eerst het vloermateriaal Het collectief ‘gerobotiseerd tegelzetten’, (Hilhorst Tegels & Sanitair BV, Limburg Tegelwerken en Tegelzettersbedrijf Wijen) wilde in dit IPC-project een ‘tegelrobot’ voor grote vloeroppervlakken ontwikkelen. Men heeft echter te maken met enige tegenslag: de gebruikelijke vloermortel was niet in staat was om een robot te dragen (het apparaat zal zich direct over de net geplaatste vloertegels verplaatsen), dus is het plan om eerst binnen het project eerst een geschikte mortel of estrich te ontwikkelen. Met de robot zelf is dan ook nog niet gestart. Projecttrekker Gijs Hilhorst bericht over de voortgang: “Carbo Consultancy BV uit Roermond heeft, in opdracht van het collectief een verkenning gedaan van de technische mogelijkheden voor verbetering van de drukvastheid van de estrichvloer waarbij de vloer tevens als opslagmedium voor energie wordt gebruikt. Het literatuuronderzoek heeft een schat aan informatie opgeleverd rond PCM’s, de toepassin-

gen ervan (zoals nieuwe mogelijkheden in buitentoepassingen) en meer specifiek ook de mogelijkheden om deze als filler voor mortels in te zetten. Onder andere Nano-incapsuled PCM’s zijn interessant. Voor we kunnen kiezen willen we eerst ervaring opdoen met de werking en verwerking, en dat was niet voorzien in deze onderzoeksfase. Het programma van eisen voor het te ontwikkelen concept is overigens klaar, en het uitvoeringsplan ook. Daarin is ondermeer benadrukt dat er naast aandacht voor de ontwikkeling van een receptuur vooral ook aandacht moet zijn voor de applicatie, daaronder te verstaan de verwerking in conventionele bouwprocessen en de rol bij de klimatisering van gebouwen.” ■

Penvoerder Remus Aussen: “Nu afronden, en de markt op!” Remus Aussen begeleidt namens BOVATIN als gemandateerd penvoerder de zes collectieven. Gaan deze producten de markt veroveren? “Het is pijnlijk, maar – dat moet wel. Punt is: je bent als tegelzetter verplicht om hulpmiddelen te gebruiken die schade door stof en te zwaar tillen voorkomen, anders loop je tegen bekeuringen van duizenden euro’s aan! De aircleaner, de tilmachine, de container, de lichtgewicht vloer, de prefab-badkamer en zelfs die robot hebben maar één doel: tegelzetters die een leven lang gezond hun werk kunnen doen. Zoals het werk nu nog gedaan wordt – medisch onderzoek heeft aangetoond dat de gezondheidsrisico’s van stof en tillen daarbij gewoon te groot zijn. Binnen 25 jaar heb je fysieke schade, en niet zo’n beetje ook. Daarnaast: we willen toch ook jongeren verleiden om voor dit vak te kiezen? Dan moet je ze kennis laten maken, laten werken met zulke apparaten. En het moeten slimme, handzame apparaten zijn. Zoals een jager standaard met zijn state-of-the-art geweer op de foto wil, zo staat een tegelzetter binnenkort met zijn tiller en AIRBO op de foto. Omdat die gereedschappen hem bewezen een voorsprong gegeven hebben, en hij weet dat zijn toekomstige klanten daar naar kijken…”

SAMEN STERKER BouwCenter en Imabo gaan samen verder onder de naam Bouwcenter. Samen zijn wij nóg sterker en daar wordt u als professioneel tegelzetter ook sterker van!

Niet

vergeteN!

BouwceNter Beurs Tegels & Trends 2014 op 21 & 22 iN utrecht

jaNuari

VAN PROFESSIONAL TOT PROFESSIONAL

Wij kennen u en u kent ons. Uw vak is ons vak, wij weten precies wat u nodig heeft en hebben dat allemaal onder één dak. Wij kennen ook de lokale markt, weten wat er speelt en kunnen u daardoor al vroeg in het bouwproces ondersteunen. En wij zijn flexibel. Ons bedrijf gaat niet om vijf uur dicht. Als u ons nodig heeft, zijn wij er. Wij zijn namelijk ook ondernemers. Net als u. Dat Bouwcenter en Imabo samen verdergaan, levert u ook spijkerharde voordelen op: nog scherpere prijzen bijvoorbeeld. Bouwcenter is de grootste bouwtoeleverancier in Nederland en dus een belangrijke partner voor fabrikanten. Grote projecten kunnen wij concurrerend aanbieden en goed begeleiden. Dat wat u als bouwprofessional nog sterker maakt!

Tekst en foto’s: Remus Aussen

“Meestal vangt een bedrijf als het onze, met activiteiten in bouw, vastgoed en infra, een daling in het ene segment wel op met positieve resultaten in de andere. Nu is de markt momenteel voor alle drie de onderdelen lastig, maar toch blijken we ook zulke omstandigheden het hoofd te kunnen bieden. Waar zit die kracht: hard doorgaan, maar niet per definitie op dezelfde weg. Je kijkt waar kansen liggen, zorgt dat je organisatie in staat is om te schakelen. Concreet: je ziet momenteel een verschuiving van nieuwbouw naar renovatie en onderhoud. En ik verwacht eerlijk gezegd niet dat de bouwproductie nog op het niveau van voorgaande jaren terugkomt. Dus ga je op zoek naar nieuwe vormen. Binnen het bedrijf, met de klanten, en met de bedrijven waar we mee samenwerken. Laten we wel wezen, de bouw heeft zich de afgelopen decennia niet bepaald gekenmerkt door innovatie, daar liggen dus nog zó veel mogelijkheden…” Bouwbedrijf Dura Vermeer anticipeerde op de veranderingen in de bouw. En het vooruitkijken loonde: 12% daling van de bedrijfsopbrengsten – fors, maar veel bedrijven zouden ervoor tekenen – tegenover een zich stabiliserende werkvoorraad. En daar zouden vrijwel álle grote en kleine bouwbedrijven voor tekenen. Het resultaat van tijdig inzetten op nieuwe activiteiten, of, waar mogelijk, sterker inzetten op bestaande. Hoe ver kun je vooruitkijken in de bouw? En hoe dominant is die dooddoener ‘de laagste prijs’?

KOPSTUKKEN IN DE BOUW Met de serie “Kopstukken in de bouw” laat BOVATINfo een aantal smaakmakers in de bouw aan het woord over de tegelbranche. Waar doen we het in hun ogen goed, waar liggen kansen? Hoe kijken zij aan tegen de gespecialiseerde aannemer in tegelwerken, tegen de tegelzetter en het werk in het algemeen, tegen de concurrentiepositie van ‘de’ tegel? In vorige edities spraken we BNA-voorzitter Willem Hein Schenk en directeur BAM Utiliteitsbouw Henk Bol. In deze BOVATINfo is het woord aan Job Dura, voorzitter Raad van bestuur van de Dura Vermeer Groep NV .

Job Dura:

“De bouw versnelt, stem daar je werkwijze op af!”

Waarden en business 3 september, kort voordat Rotterdams’ burgemeester Ahmed Aboutaleb het nieuwe Dura Vermeer-hoofdkantoor Cornerstone, tegenover de vertrekhal van Rotterdam/The Hague Airport opende. Aansluitend een rondetafelconferentie over het onderwerp ‘Social Return’, ofwel hoe kunnen bedrijfsleven en overheden mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt op weg helpen. Het gebouw, acht verdiepingen hoog en 12.000 m2 groot, torent boven de tegenoverliggende vertrekhal van het vroegere ‘Vliegveld Zestienhoven’ uit. Familiebedrijf? Met enig googelen valt te lezen dat de Dura Bouwgroep uit Rotterdam en de Vermeer Groep uit Hoofddorp allebei familiebedrijven waren, met voor Dura het accent op woningen utiliteitsbouw en voor Vermeer op infra. De fusie vond plaats in 1998, de leeftijd van de oudste telt, en zo vierde Dura Vermeer Groep NV in 2005 zijn 150-jarig bestaan. De Stichting Job Durafonds, genoemd naar de oprichter, voorvader en naamgenoot van de huidige CEO, ondersteunt bijzondere (bouw) projecten en initiatieven in en rond die stad, en eert zo de historie en oprichter van het bedrijf, plus zijn verbondenheid met die stad; een verbondenheid die zo ongeveer op de stadsplattegrond is af te lezen. Want het Katendrechtse timmerbedrijf uit 1855 werd een bouwbedrijf, en na de Tweede Wereldoorlog was de Rijnmondse ‘wederopbouw’ voor een belangrijk deel het werk van Dura. Een periode waarin snelheid geboden was: de prefabsysteem ‘Dura Coignet’flats waren een voorbeeld van efficiency en innovatie, en ze zijn nog steeds ruim aanwezig in de Rotterdamse regio. Al laat een filmpje op Youtube (zoeken op ‘made by Dura Vermeer’) zien dat het bedrijf nu wel heel andere woningen, wegen en utiliteitsgebouwen maakt.

Job Dura, vijfde generatie, is sinds 1990 ‘bij de zaak’, sinds 2004 lid van de Raad van Bestuur van Dura Vermeer Groep NV en sinds 2010 voorzitter van diezelfde RVB. Tellen historische waarden in een tijd van ‘de laagste prijs’? “Maatschappelijk verantwoord ondernemen, de zorg voor social return… je hebt als bedrijf een morele verantwoordelijkheid tegenover de samenleving, zelfs tegenover de stad. De cultuur van het bedrijf is belangrijk, al gaat die natuurlijk niet boven de klanten en de business. Wat telt is dat je op een manier werkt waar je achter kunt staan, die je aan je medewerkers, je opdrachtgevers en ook aan je opdrachtnemers uit kan leggen. Zulke waarden tellen. Zo wordt een bedrijf 160 jaar oud. Daar selecteert Dura Vermeer zijn partners, de gespecialiseerde bedrijven waar we mee samenwerken, mede op (zie het interview met Philip Dam, ook Dura Vermeer, aansluitend op dit artikel, red.). Vindt onze

BOVATINFO

blijken veel bedrijven door zo’n beleid diep in de rode cijfers gekomen te zijn. Die behoedzaamheid zit misschien in onze aard als familiebedrijf… we plukken er nu, in de zin van de financiële positie van Dura Vermeer, wel de vruchten van. ”

opdrachtgever het te duur? Dan veranderen we niet de cultuur of de waarden, maar zoeken we samen met onze partners naar een slimme oplossing of een innovatie. En brengen we zo mogelijk de kostprijs omlaag – zonder in te leveren op kwaliteit.” Behoedzaam Dura Vermeer heeft er een gewoonte van gemaakt om in financieel opzicht behoedzaam te opereren. “We hebben, in tegenstelling tot veel collega’s op de markt, jarenlang niet gekozen voor investeringen in strategische grondposities, maar ingezet op directe bouwproductie. In de goede tijd waren grondposities een veilige optie, maar nu

Relatie met opdrachtnemers “Hoe je met je opdrachtnemers omgaat, heeft ook zijn effect op de relatie met je opdrachtgever. Veel, zo niet alle opdrachtgevers stellen eisen op het gebied van kwaliteit, kosten, gezond en veilig werken, de zorg voor het milieu en duurzaamheid. Die kunnen ze ook stellen, want zo werken we – en wij verwachten ook van onze opdrachtnemers dat ze met respect voor deze eisen werken. Integriteit is één van die eisen. En integriteit gaat om meer dan om betaalgedrag . Dus, om op je vraag over ‘de laagste prijs’ terug te komen – noch wij, noch onze strategische partners kunnen het zich veroorloven om alleen ‘prijs’ leidend te laten zijn. Natuurlijk worden de grenzen opgezocht en bereikt. Dus nemen we met die partners de tijd om op zoek te gaan naar innovatie, om het complete bouwproces beter in te richten en te versnellen. En om te bezien hoe we de faalkosten kunnen minimaliseren. Het zal je niet verbazen dat we met sommige partners echt een duurzame samenwerking hebben opgebouwd. Zulke gespecialiseerde bedrijven hebben hun meerwaarde bewezen, en die betrekken we dan ook vroeg in het bouwproces. De druk op de doorlooptijd van een bouw is immers enorm, door vooraf risico’s uit te sluiten kunnen we bouwfouten voorkomen. De faalkosten moeten er gewoon uit. Sowieso is tegenwoordig het voortraject van een bouwproject complexer, alleen al door regelgeving en prestatiecriteria als ISO >>

november 2013

Partners kiezen Bij Dura Vermeer ligt de selectie van de gespecialiseerde aannemers bij onder andere senior supply chain manager Philip Dam. Hoe gaat dat in de praktijk? “Dura Vermeer heeft de keuze gemaakt om voor de strategische disciplines met vaste partners te werken,” legt de heer Dam uit. “Bij de selectie van die partners – en natuurlijk ook bij de periodieke evaluatie van de samenwerking - werken we met een aantal criteria, samengevat in ons inkoopbeleid.” Een aantal van deze criteria uit het Inkoopbeleid van Dura Vermeer BV: • Prestaties uit het verleden: De mate waarin de partij in het verleden projecten succesvol heeft afgerond; Inzicht in de capaciteit en specialisme van de partij; De kwaliteit van de prestatie: op tijd, binnen het budget, leidend tot een goede klanttevredenheid; De sfeer waarin de samenwerking heeft plaatsgevonden. • De financiële positie van de partij; • Beleid ten aanzien van MVO/Duurzaamheid; • Is de partner innovatief en bereid tot continu verbeteren? • De prijs; • Bereidheid tot echte transparantie; • Is de partij gericht op het identificeren en voorkomen van risico’s? “Overigens is het niet zo dat dit een ‘koud’ of puur wiskundig proces is,” vult Dam aan. “Daarom rekenen we zoals je ziet ook zaken als sfeer en transparantie mee. Je moet als bedrijven een klik hebben, maar een klik alleen is niet genoeg. Dus gaan we systematisch te werk. Een proces van gevoel en verstand, zeg maar. Zo’n systematische keuze zorgt er overigens wel voor dat we met een aantal bedrijven vaak al járen werken. Met die bedrijven hebben we echt een band opgebouwd. ” Met de geselecteerde partners worden partnerovereenkomsten gesloten. “Die overeenkomsten zijn erop gericht om tot een projectoverstijgende samenwerking te komen, waarbij een open, transparante werkverhouding centraal staat. In zo’n overeenkomst nemen we gezamenlijke doelstellingen op als: • Het terugbrengen van de voorbereidings- en de uitvoeringsperiode; • Het verhogen van de klanttevredenheid; • Het foutloos opleveren in elke fase van het proces; • Het maximaal verhogen van de veiligheid; • Verlaging van de faalkosten en de integrale kostprijs; • Het verhogen van de betrokkenheid en respect voor elkaar en elkaars werk; • Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) en duurzaamheids doelstellingen.”

“Let wel: het behalen van deze doelen is iets waar het partnerbedrijf en Dura Vermeer gezamenlijk voor staan. Ook daarom betrekt Dura Vermeer haar strategische partners zo vroeg mogelijk in het proces van ontwikkelen en ontwerpen. Zo kunnen we gezamenlijk de best denkbare innovatieve en integrale oplossingen voor onze klanten uitwerken, en ervaren onze klanten dat we ‘value for money’ leveren. Alleen als we onze partners in een vroeg stadium bij een project betrekken, maken we op het juiste moment gebruik van hun gespecialiseerde kennis en kunnen we risico’s vroegtijdig herkennen en minimaliseren. Zo voorkom je onjuiste beslissingen in de ontwerpfase, en daarmee de vaak hoge kosten die wijzigingen verderop in het proces met zich meebrengen.” Natuurlijk is niet alles met papier en afspraken vast te leggen. “Kijk, we zijn alert, maar we hebben geen overdreven controlecultuur. Ik heb aangegeven wat Dura Vermeer van een bedrijf- en wat dat bedrijf van ons mag verwachten. Je bouwt een relatie, je bouwt ervaringen met de mensen van een bedrijf op, dus je weet dat er niet plotseling een vreemde inhuurploeg voor je neus staat. Maar er zijn zaken die je nu eenmaal niet kunt vastleggen, maar gewoon in jaren opbouwt. Je begrijpt elkaar, de diverse partners hebben ervaring met elkaar, zaken gaan bijna vanzelf. Probeer eens een eigenschap als ‘veranderbereidheid’ vast te leggen… Je doet samen je best om ieder project weer sneller én beter te realiseren, en dat eist inzicht, kennis en het vermogen om te innoveren. De klant wil immers zijn ‘total cost of ownership’ in de loop der jaren zo laag mogelijk houden, en verwacht dat jij daar in jouw werk al de basis voor legt!”

het nieuwe oppervlak voor de architectuur

vernieuw uw woning zonder slopen

KERLITE PLUS 3,5 is de innovatieve, 3,5 mm dikke massieve keramiek van Cotto d'Este. Kerlite Plus, dat ongeĂŤvenaard mooi is en buitengewone technische kenmerken heeft, biedt grote voordelen en oplossingen: het kan op nieuwe dekvloeren, bestaande vloeren en op tegels van marmer, steen, cotto of op hout worden aangebracht. Hierdoor wordt veel tijd en geld bespaard: geen slopen of verhuizen, geen stof en lawaai, geen kosten voor het afvoeren van puin, geen aanpassingen aan de deuren. KERLITE PLUS BIEDT ONBETAALBARE VOORDELEN. STERK, het is bestand tegen een breeksterkte van 1.235 Newton GROOT, er is een assortiment van 9 afmetingen tot wel 3 x 1 meter KLEURIG, er zijn 40 kleuren leverbaar VLAK, het heeft een perfect vlak oppervlak DUN EN LICHT, het weegt slechts 7 kg/m2 EENVOUDIG te snijden, te boren en te plaatsen BETROUWBAAR, het heeft talrijke referenties over de hele wereld GARANTIE, 20 jaar ECOLOGISCH, door recycling 66% minder grondstoffen nodig

dikte 3,5 mm

The beauty in ceramic Cotto d'Este Nuove Superfici - info@cottodeste.it - www.cottodeste.it Vertegenwoordiger voor Nederland: RiverSide Ceramic Agency BV - +31 85 773 76 37 - info@riversideceramicagency.nl

november 2013

>> 14001, BIM, BREEAM en LEAN* . Onze voorbereidingsafdelingen verwerven steeds meer kennis en specialisme, bouwteams spreken nu met alle partners de bouw door, en maken bindende afspraken over het complete proces – inclusief inkoop en, ik noem maar iets uit de BREEAM-hoek, watergebruik... Daarbij zijn regelmatig complete uitvindingen nodig –dus is het van belang met partners te werken die bereid zijn hun specialistische kennis te delen, en die flexibel kunnen meebewegen met wat het project eist. Luchtfietserij wordt vermeden, maar niet elke pilot hoeft per definitie rendabel te zijn.” “Voor ons is duurzaamheid een automatisme. Certificaten? Als ze verplicht zijn, dan moeten ze er natuurlijk zijn. Maar certificaten zeggen niet alles. iemand die keurig zijn VCA heeft, kan uitblinken in onverantwoord gedag. Gedrag, daar beoordelen wij op. “ Blik op de tegelbranche “Specifiek voor de tegelbranche – blijf vernieuwen, werk aan innovatieve producten, bedenk hoe je je rol in de bouwketen flexibel en daadkrachtig kunt vervullen. Esthetiek is momenteel geen bepalend onderwerp, efficiency staat momenteel echt even hoger op de lijst. Werk aan vakmanschap, houd de leermeesters en de leerarbeidsplaatsen voor leerlingen overeind… Ik breek echt een lans voor bedrijven die met vaste eigen mensen werken, mensen die vaak daar het vak geleerd hebben... Zulke bedrijven ‘maken’ de bouw, ook die van de toekomst! “ “En ja, lidmaatschap van een brancheorganisatie als BOVATIN laat zien dat je als bedrijf je vak bijhoudt, dat je je vakmanschap serieus neemt. Al kan geen enkele brancheorganisatie de belangen van ‘de’ totale bouw verdedigen. Ik vind die kwestie binnen Bouwend Nederland bijvoorbeeld aan de orde, daar wordt die suggestie nogal eens gewekt als stond BN voor de totale bouwwereld. Jullie Aannemersfederatie, Bouwend Nederland of de NEPROM (brancheorganisatie van projectontwikkelingsmaatschappijen, red.) zouden het beste op thema’s op moeten trekken. Ze staan voor de zeer verschillende belangen van bedrijven met een zeer verschillende rol in de bouwketen. “

De communicatie op de bouw is té belangrijk, door miscommunicatie kan er te veel misgaan: bouwfouten, ongevallen, er zijn voorbeelden te over.” “De crisis? Ik kijk met het nodige positivisme vooruit, maar het blijft echt nog een tijd doorbijten in de bouw. Het dieptepunt verwacht ik in 2014, dus, zo pijnlijk als het is, pas met een jaar of drie krijg je weer enigszins gezonde marktverhoudingen... Voor het MKB is het allereerst belangrijk dat de banken weer gezond zijn, en gezond functioneren.” ■ *) • ISO 14001: een standaard voor bedrijfsmilieuzorgsysteem voor bedrijven; • BIM: Building Information Model, ofwel een digitaal driedimensionaal gebouwmodel waarin alle gegevens ten behoeve van het ontwerp-, bouwen beheerproces zijn geïntegreerd; • BREAM: Building Research Establishment Environmental Assessment Method, een methode om de duurzaamheidsprestatie van gebouwen

Nederland ZZP-land? “Nee, een Nederland met een overvloed aan ZZP-ers lijkt me niet bevorderlijk voor de bouw als geheel. Of een ‘bouwpas’ helpt? Je houdt er, schat ik in, beunhazerij mee van de bouwplaats, en dat is alleen uit oogpunt van veiligheid al een goed idee... Dura Vermeer werkt trouwens zoveel mogelijk met Nederlandstalige vaklieden.

te bepalen • LEAN is een manier van werken waarbij alles en iedereen in de onderneming zich richt op het creëren van waarde in alle processen en het elimineren van verspillingen) www.duravermeer.nl

Jongeren coachen “We geven in onze organisatie een redelijk percentage jongeren de kans hun vak te leren. Maar daarnaast zijn er in ons land heel veel jongeren van een jaar of 16, vaak in achterstandswijken, vaak van allochtone afkomst, die de aanleg en de intelligentie hebben maar, om welke reden ook, een zetje in de rug of gewoon wat coaching nodig hebben om langetermijnkeuzes te maken. Bijvoorbeeld om een studie te starten, om een vak te leren. Ik wilde daar al langer wat mee, ik had het gevoel dat ik voor die jongeren wat zou kunnen betekenen. Maar met mijn werk lukt het simpelweg niet om daar tijd voor vrij te maken. Toen liep ik tegen het project www.givingback.nl aan, en dat ondersteunen we nu met Dura Vermeer. ‘Giving Back’ is een organisatie die jongeren in contact brengt met coaches van een paar jaar ouder, die hun levenskeuzes gemaakt hebben en zo prima als rolmodel kunnen fungeren. Om kort te gaan: het werkt!”

Feel Powerful. Feel Powerbond.

Tekst & Foto’s: Remus Aussen

Drie jaar geleden bepleitte het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) nog dat er ongeveer 150 tegelzetters per jaar bij de onderwijsinstellingen zouden moeten instromen om aan de marktvraag te kunnen blijven voldoen. Het afgelopen jaar stroomden er slechts enkele tientallen leerling-tegelzetters in. En dan nog – de SPT’s krijgen de leerlingen als gevolg van de crisis in de bouw bijna niet uitgeplaatst bij de leerbedrijven. En veel leerbedrijven – en niet alleen in de tegelbranche – beëindigen in deze lastige periode ook nog hun certificering. Is het twee voor twaalf, of is de wekker allang afgelopen? Het BOVATIN-bestuur maakte zich zorgen, dus nodigden zij de directeuren en enkele bestuurders van de SPT’s uit voor een ontmoeting. Onderwerp: ‘Deltaplan Bouwpraktijkonderwijs’. Of in ieder geval: hoogste tijd om de klokken gelijk te zetten…

BOVATIN nodigt de SPT’s uit:

crisisberaad!

Zonder vakmanschap geen tegels. En geen lijm. Nu zijn er zo’n 40 opleidingslocaties in Nederland waar jongeren een praktijkopleiding voor de bouw kunnen volgen. Zeven van deze praktijkopleidingen hebben één of meer praktijkinstructeurs Tegelzetten aan boord. “BOVATIN staat voor de continuïteit van de branche. Daar horen goed opgeleide vaklieden bij: leerlingen die van hun leermeester bij een leerbedrijf, de praktijk van de bouwplaats leren. Maar hun tegel-basiskennis en hun basisvaardigheden leren ze bij de opleidingsbedrijven (SPT’s). De sociale, zakelijke en burgerschapsvaardigheden leren ze bij de Regionale Opleidings Centra (ROC’s ),” legt BOVATIN-secretaris en voorzitter onderwijscommissie Chris van Herpen uit. “En zonder deze praktijkopleidingen zijn er straks te weinig tegelzetters met een brede vakkennis. Wat daarvan op termijn de gevolgen zouden zijn? Kwaliteitsproblemen, schades, en uiteindelijk zelfs een stevige afname in de verkoop van tegels, lijmen en verwante producten. Want vakmanschap uit de Europese regio importeren – daarmee haal je niet het niveau waar de markt om vraagt. Ook al lijkt het alsof het nu alleen om de laagste prijs gaat – op de lange termijn gaat het om het resultaat. Halen we het niveau niet, hebben we teveel schades? Nou, dan kiest de markt op termijn voor een ander product.” Complex speelveld Nu is (ook) het bouwonderwijs behoorlijk complex georganiseerd. Het Ministerie van Onderwijs bepaalt de kaders. Kenniscentra als Fundeon beschrijven in opdracht van het Ministerie de vakinhoud, samen met de branche. Zij ontwikkelen lesmethodes, treden op als examinator, en beoordelen of instituten tegelzetters mogen opleiden. En, nog onlangs presenteerde opleider BGA, in samenwerking met onder andere de Aannemersfederatie, een concept ‘Blended Learning’, waarbij leerlingen door middel van een videoconferentiesysteem 30% van zijn lessen op afstand zou kunnen volgen, via een leraar op een centrale locatie. “BGA vroeg het BOVATIN-bestuur hoe wij tegenover zo’n onderwijsaanpak stonden, maar voordat we ons standpunt bepalen wilden we graag weten hoe jullie daar als praktijkopleidingen eigenlijk tegenover staan? Kunnen we hier een pilot mee organiseren?”, vroeg BOVATIN-voorzitter Gerard Reus aan de aanwezige SPT-directeuren en –bestuurders. De directeuren Robert Herman en Pieter van Kessel van de SPT’s Oost-Nederland en SBRH

Mierlo vatten het gevoel van de aanwezigen kort samen: “Kijk, het gaat om jongens vanaf 16 jaar, die praktisch ingesteld zijn, en met wie je als docent een goed persoonlijk contact moet opbouwen. Dat is nu al een speciale opgave, en eerlijkgezegd, zo’n videoconferencingoplossing zien we zelfs als pilot niet zitten. En ja, we zijn op dit moment al goede instructeurs aan het ontslaan omdat we te weinig leerlingen hebben. Maar het gaat ons om de leerlingen, het onderwijs staat voorop. Via zo’n camera-oplossing kun je ongetwijfeld bijscholingscursussen voor volwassenen efficiënt organiseren, maar wij kennen onze leerlingen, bij hen werkt dit niet. Jongens – en meisjes, trouwens– kiezen voor het tegelvak als ze het binnen brommerafstand kunnen leren. En we geloven absoluut in de mogelijkheden van online leren, zoals met de Nieuwe Leermethode Tegelzetten van Fundeon. Maar niet alles is met ICT op te lossen!” “Nou, da’s duidelijk,” herneemt Reus. “Ik bespreek dit binnen het BOVATIN-bestuur, en we zullen dit standpunt inbrengen bij de Kenniscentra en bij de >>

DE NIEUWE GENERATIE VOEGMORTEL

CE 40 ALLROUND 1-10 AQUASTATIC Voor het voegen van woningen en commerciële ruimtes die worden blootgesteld aan zware belasting. ■ Innovatieve Trio-Protect-formule

issi e

zee

met 3-voudige bescherming - tegen zwarte aanslag - tegen water en vuil door de doeltreffende Aquastatic-technologie - kleurvast

≤ 1000 mm3

CG2 A

≤ 5 g/240 min.

CG2 W

WWW.CERESIT.NL

november 2013

>> Aannemersfederatie Nederland. Maar – als we dit dan NIET doen, wat doen we dan WEL om de toekomst van het praktijkvakonderwijs te verzekeren?” En er kwamen de nodige ideeën op tafel: • Ook zonder crisis waren de leerlingen al lastig uit te plaatsen. Met de steeds verder teruglopende subsidies moet het voor de Leerbedrijven voldoende aantrekkelijk zijn om leerlingen in te huren; een kostprijs van € 18,- per uur is gewoon te hoog, en moet een stuk lager komen te liggen. Punt voor de volgende CAO-onderhandelingen (wordt opgepakt door BOVATIN, in overleg met de Aannemersfederatie). • Ook vakbekwame ZZP-ers zouden als Leerbedrijf moeten kunnen fungeren – waarbij het wel wenselijk is dat ook van ZZP-ers een bijdrage aan het O&O-fonds gevraagd wordt. (idem) • Fundeon moet er op toezien dat bij tegelzettersopleidingen een instructeur lesgeeft die daadwerkelijk een achtergrond heeft als tegelzetter. Vaak doet een vakvreemde instructeur de tegelzettersgroep ‘er bij’. “Fundeon geeft nu die erkenning wel erg makkelijk af!”, aldus de vertegenwoordigers van de SPT’s. (idem) • Een deel van de praktijktoets zou niet op de bouwplaats, maar op een centrale plaats moeten plaatsvinden. Een ‘centraal examen’ zorgt voor een uniform en objectiever beoordeling.(idem) • Kunnen de lessen niet flexibeler over het jaar verdeeld worden? In de winterperiode zitten de leerlingen toch binnen… “Lastig, in verband met de CAO’s voor leraren…”, wist directeur Van Uden van het Koning Willem 1-college uit Den Bosch. “Wij doen het al!”, stelden andere opleidingsdirecteuren. (SPT’s) • “De SPT’s hebben eigenlijk altijd gereedschap, tegels en lijmen nodig. Kan BOVATIN daar een rol spelen?”, was een vraag van Peter Roefs. “Neemt BOVATIN op met onze geassocieerde leden!”, beloofde Gerard Reus. • www.bouwmensen.nl zou ingeschakeld kunnen worden om de SPT’s beter te marketen. Bijvoorbeeld door het faciliteren van ‘snuffelstages’; er zou bij alle ‘technische’ VMBO-opleidingen nagegaan moeten worden of daar geen leerlingen zitten met

een sluimerende belangstelling voor het tegelvak. Met een persoonlijke benadering van die groep kan zo de instroom vergroot worden. Een snuffelstage leent zich daar goed voor – meer nog dan een ‘open dag’ (SPT’s). En de crisis…? En nog één belangrijke afspraak werd gemaakt: BOVATIN nodigt in het vervolg minimaal één keer per jaar de bestuurders en directeuren van de SPT’s uit voor een afstemmingsoverleg als dit. “Ja, want eigenlijk is de BOVATIN wel mooi ook ónze thuisbasis, en het is goed dat we afgesproken hebben dat BOVATIN toch weer een soort ‘ouderrol’ voor de SPT’s gaat vervullen… De SPT’s zijn destijds immers ook opgericht op initiatief van BOVATIN!”, herinnerden enkele SPT-directeuren zich. “Die rol vervullen we graag, want het viel me al bij onze kennismaking op dat wij een aantal SPTdirecteuren nog niet kenden, en dat u elkaar onderling ook niet allemaal kende. Nou, als we het tegelvak een boost willen geven, is dat toch wel het minste! En los daarvan – samen kunnen we een hoop organiseren en ook door middel van beleid erop sturen dat het onderwijs goed aansluit bij de praktijk – en de leerlingen!” Eén belangrijk aandachtspunt van de SPT’s ligt overigens al als brief van de Minister bij de Tweede Kamer. Als de Tweede Kamer instemt met deze brief, kunnen voortaan de instructeurs – in overleg met de ROC’s - ‘onderwijstijd’ invullen. Er was namelijk even sprake van dat de rol van de instructeurs door beleidsingrepen van de Rijksoverheid ernstig beperkt zou worden, hetgeen behoorlijk kwalijke gevolgen voor het praktijkonderwijs zou hebben gehad. En dat Deltaplan voor de crisis..? “De ingrepen in onze organisaties die gedaan moesten worden om het ‘voortbestaan op brommerafstand’ van de tegelzetopleidingen voor dit moment te waarborgen, die hebben we voor een belangrijk deel al gedaan.“, stelt één van de directeuren. “En mogen we een heel klein beetje optimistisch zijn, en de verwachting uitspreken dat we de ergste dip gehad hebben, dat de economie weer een beetje gaat aantrekken…?” ■

Tekst & Foto’s: Remus Aussen

Wie is waarvoor verantwoordelijk op de bouwplaats? In je eigen bedrijf ken je je mensen, en je weet wie je eventueel ingehuurd hebt. Identiteit, vakmanschap, diploma’s en certificaten van jouw ploeg zijn helder. Maar wie lopen er verder rond? Wie werkt voor wie, en kan iedereen wel wat hij zegt dat hij kan? Voorzitter Henk Klein Poelhuis (Aannemersfederatie) vatte het aardig samen: “De gemiddelde bouwplaats wordt bevolkt door een bonte stoet van mensen: vaste en flexibele medewerkers, ZZP-ers, buitenlandse inleenkrachten, payrollers en schijnzelfstandigen. En dat terwijl opdrachtgevers steeds hogere eisen stellen aan kwaliteit en duurzaamheid.(…) Ons doel: een overzichtelijke bouwplaats, waar je weet wie waaraan met welke deskundigheid en volgens welke eisen werkt, en van wie je weet dat hij dat op een legale wijze doet!” En zo werd op 9 september bij Lindeloof BV te Rotterdam het ‘Vakbewijs’ ofwel de Bouwpas geïntroduceerd. Als pilot, want er moet nog het nodige getest en afgestemd worden. Maar de start is er.

‘Bouwpas’ moet de bouwplaats helder en veilig maken

Eerste passen PvdA-Tweede Kamerlid John Kerstens en Rotterdams wethouder Hamit Karakus namen, uit handen van de voorzitter van de Stichting Vakbewijs Nederland, Rob van Boxtel, en de directeur van Lindeloof B.V., Albert Martinus, het eerste officiële Vakbewijs in ontvangst. Kerstens, als ex-voorzitter van de FNV-Bouwbond, beziet het door hem op zich omarmde vrij Europees verkeer van werknemers ‘genuanceerd’. Hij had zijn Projectleider Kyle Schoenmakers toont de ‘Bouwpas’: “Vakmensen kunnen de gegevens zelf invoeren!” partijgenoot en Minister Asscher (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) dan ook om een actieplan gevraagd om verdringing en uitbuiting op de arbeidsmarkt tegen te gaan. “Goed dat de Bouw, Pilot met de Aannemersfederatie voorop, niet alleen verontwaardigd reageert op de In een recent verleden experimenteerde de omstandigheden, maar ook zelf dit initiatief neemt om die te verbeteren!” Ook Aannemersfederatie al eens met een ‘Skill Card’. Rotterdam heeft, zoals veel gemeenten, regelmatig te maken met veiligheidsincidenMaar de huidige Bouwpas kan meer. Om die reden ten op de bouw, en dus is ook wethouder Karakus enthousiast over het initiatief: “Een waren bondsvertegenwoordigers, gemeente systeem werkt als het ook effectief gecontroleerd kan worden. En dit systeem draagt Rotterdam, Belastingdienst en de Inspectie SZW daar aan bij.” De wethouder haalt een voorbeeld aan van een ketenaansprakelijkheidsook actief aanwezig bij de startbijeenkomst. De situatie op een bouwplaats waar aan bouten voor het zicht andere koppen gelast ‘Bouwpas’ is immers een stap in de goede richting, waren – bouten die dus niet voldeden. De hoofdaannemer – die er met alle zelfstandig- en op dit moment wordt ook bij de Belastingdienst heidsconstructies geen idee van had wie er op zijn bouw precies waarvoor verantwoor- en de Arbeidsinspectie gewerkt aan vergelijkbare delijk was – bleef dus zitten met de schade. initiatieven. De organisaties hebben dan ook besloten om hun ervaringen en resultaten te delen. En Minister Asscher schreef in juli nog aan de Tweede Kamer dat hij verwacht dat de gezamenlijke initiatieven van Aannemersfederatie en de overheidsinstellingen ervoor kunnen zorgen dat “(…) het zowel voor Nederlandse als buitenlandse werknemers moeilijker wordt om de Nederlandse weten regelgeving te ontduiken. (…). Hierdoor kan illegale arbeid en oneerlijke concurrentie worden aangepakt.” Overigens wordt nog wel met het College Albert Martinus (de directeur van het pilot-aannemingsbedrijf, Lindeloof BV), Hamit Bescherming Persoonsgegevens afgestemd welke Karakus (wethouder Ruimtelijke Ordening c.a. Rotterdam), projectleider Kyle Schoengegevens via de Bouwpas kunnen en mogen worden makers, voorzitter Rob van Boxtel (Stichting Vakbewijs Nederland) en PvdA-Tweede gecontroleerd, en wie welke bevoegdheden krijgt. Kamerlid John Kerstens nemen de Bouwpas in gebruik. De RTL-camera legt het vast.

november 2013

De Bouwpas: zichtbaar dragen…

Hoe werkt de Bouwpas? In de Bouwpas bevindt zich een chip die door middel van een telefoon-APP kan worden uitgelezen. De pashouder kan zelf gegevens invoeren, en deze worden steekproefsgewijs gecontroleerd: NAW-gegevens, legitimatiebewijs, Burgerservicenummer, VCA-certificaat, VAR-verklaring, diploma’s. Samenwerking met brancheorganisaties, onderwijs- en andere instellingen (ook internationaal) moet ervoor zorgen dat de gegevens ook gecheckt worden. Iedere werknemer die in Nederland mag werken, met of zonder diploma’s, kan het vakbewijs aanvragen. Werkgevers op hun beurt kunnen op een portal (een website waarop zij kunnen inloggen) alle gegevens van hun werknemers en ingeleende vakmensen inzien. Zo is precies bekend wie er op de bouwplaats werken en waar ieder verantwoordelijk voor is. Aansprakelijkheid helder Op de Bouwpas kunnen ook aanmeldtijd, afmeldtijd, gewerkte uren en locatie geregistreerd worden. Aan het eind van de week kan er dan een mandagenregister worden opgesteld ten behoeve van de ketenaansprakelijkheidsadministratie. “Maar het werkt zoals je er als bedrijf mee omgaat,” weet directeur Albert Martinus van pilot-bedrijf Lindeloof BV. “De toon van de top bepaalt de cultuur van het bedrijf. Bij ons geldt: zonder pas kom je het werk niet op. Als je met ZZP-ers werkt: zo ‘beveilig’ je jezelf als opdrachtgever, jij bent immers eindverantwoordelijk!” Rob van Boxtel, voorzitter van de Stichting Vakbewijs Nederland, en daarnaast sectorsecretaris van de NOA (Nederlandse Vereniging voor Afbouwbedrijven), trekt ook bij deze gelegenheid 1-op-1 op met Henk Klein Poelhuis van de Aannemersfederatie. “Als het aan ons ligt, rollen we dit experiment nu verder uit. Vanaf voorjaar 2014 kan wie dat wil, dit vakbewijs aanvragen. De Bouwpas is er voor iedereen in de Bouw!” Maar, hoe werkt ‘ie écht? Projectleider Kyle Schoenmakers demonstreert de werking met zijn mobiele telefoon: Bouwpas tegen de achterkant, en diploma’s, paspoort en VCA kunnen probleemloos opgevraagd worden. Maar of het Vakbewijs echt werkt, blijkt natuurlijk pas op een werk. Dus vertrok het gezelschap per bus naar de bouwplaats, alwaar een

Bouwpas tegen de achterkant van de smartphone…

opzichter één van zijn collega’s, die de kaart ook - zoals bedoeld – zichtbaar droeg, ‘de kaart las’. De camera van RTL zat zo ongeveer IN de smartphone van de opzichter, maar – de gegevens waren er, en ze waren leesbaar. Twee heren, onmiskenbaar niet ‘van de Bouw’, volgden de pilot met duidelijke interesse. Bert de Wit (Belastingdienst) en Piet Roowaan (coördinerend inspecteur (APS) bij de Inspectie van het ministerie SZW zijn enthousiast over de samenwerking. “Prima initiatief, ook wij hopen hiervan te leren! Er zijn op dit moment de nodige initiatieven die op ongeveer deze leest geschoeid zijn, en wij kijken graag mee.” Ook een vertegenwoordiger van Bouwend Nederland was aanwezig. Volgens de website van Bouwend Nederland juicht deze organisatie het initiatief van de Minister toe, en “onderzoekt Bouwend Nederland of het kan meedoen aan een pilot en welke bouwspecifieke elementen daarin kunnen worden meegenomen.” Even aanhaken bij de Aannemersfederatie misschien…? ■ www.vakbewijs.nl

Bert de Wit (Belastingdienst, links), Piet Roowaan (Inspectie SZW, rechts) tegen projectleider Kyle Schoenmakers (midden): “Wij kijken graag mee!”

Tekst en foto’s: Remus Aussen Foto’s & illustratie: Remus Aussen & Fundeon

Een tegelzetter werkt met zijn handen en met zijn hoofd. En heel vaak heeft hij zijn vak volledig of gedeeltelijk op de bouwplaats geleerd: zowel de praktijk als de theorie. Zo’n vakman, die aan de ‘Universiteit des Levens’ gestudeerd heeft, hoeft absoluut niet onder te doen voor een tegelzetter die zijn diploma’s en certificaten kan laten zien. Dat is mooi, maar hoe kan zo’n vakman dan tijdens een sollicitatie- of acquisitiegesprek bewijzen dat hij kan wat hij zegt dat hij kan? En hoe kun je als werkgever bij een opdrachtgever aantonen dat je over gekwalificeerd personeel beschikt? Zeker nu de elektronische ‘Bouwpas’ (zie elders in dit blad) in opmars is, kun je je concurrentiepositie versterken door te beschikken over de juiste papieren. Dus dan maar terug in de schoolbanken, terwijl je je vak verstaat als de beste? Dat hoeft niet! Er is een manier die beter past bij de ervaren vakman. Via de evc-centra Bouw & Infra kun je namelijk alsnog een diploma halen zonder dat je alsnog de schoolbanken in hoeft. Gesprekje, papiertje en klaar? Dat niet. Het kost je tijd, ook privétijd. Maar de kosten van het traject - zoals de begeleiding - worden vergoed door het O&O-fonds.

Een diploma

voor je werkervaring

Niet schools georiënteerd “Heel veel vaklieden zijn niet schools georiënteerd. Vaak zijn ze voortijdig van school gegaan, of ze hebben hun vak helemaal in de praktijk geleerd. Maar ze bewijzen iedere dag op de bouwplaats hun meerwaarde!”, vindt Betsie Brink, hoofd Loopbaantraject en evc-centra Bouw & Infra. “Maar ze missen wel gewoon kansen op het moment dat er naar papieren gevraagd wordt. Bij een acquisitie- of sollicitatiegesprek krijg je toch de vraag of je kunt aantonen wat je kunt. Juist voor deze doelgroep is evc ontwikkeld. In een korte maar intensieve periode bouwen we samen met de vakman aan zijn ervaringscertificaat. In dat certificaat staat dan precies wat hij kan, en welk niveau hij daarin heeft.” Kort maar intensief. Schoolbanken dus? “Nee, absoluut niet! Maar een ervaringscertificaat is een erkend bewijs, net als een diploma, en het wordt

dus niet zó maar afgegeven. Dan zou het ook geen waarde hebben in de branche. Je wilt immers bewijzen kunnen laten zien van jouw vakmanschap! In feite is het evc-traject niets anders dan het illustreren van jouw curriculum vitae aan de hand van een portfolio, met bewijsmateriaal. Je gaat thuis, bij je werkgever en – het klinkt raar, maar zo werkt het! – op zoek naar foto’s en verklaringen van wat je in de afgelopen vijf jaar aan werken hebt verricht. Je komt ook de nodige certificaten tegen die je gehaald hebt, zoals je VCA. Onze ervaring is dat vaklieden er tijdens zo’n traject zelf van staan te kijken hoeveel ze eigenlijk al gedaan hebben, hoeveel ze kunnen!” Je meldt je aan. En dan? “Stel: jij wilt je kwaliteiten vast laten leggen door een evctraject te doorlopen. Dat kan als je ouder bent dan 23, en meer dan drie jaar ervaring hebt in je vak. Dan stuur je een mail naar evc@fundeon.nl. En dan begint het. Werkgevers mogen overigens zelf ook kandidaten aanmelden. ”

november 2013

1. “We werken in zes regio’s, en je maakt dan samen met de adviseur en de vakspecialist in jouw regio een quickscan. Tijdens die scan bepaal je of zo’n evc-traject voor jou zin heeft. Kun je tenminste 75 procent van je vak, zoals beschreven in het beroepsprofiel van de mbo-opleiding, aantonen? Ben je bereid en in staat om drie tot vier maanden thuis en op je werk de nodige tijd aan dit traject te besteden? Zo ja, dan ga je voor een intake. 2. Tijdens de intake neem je het complete traject door, en krijg je een map uitgereikt waarin je je portfolio gaat opbouwen en vastleggen. In die map zit alle informatie over wat jij zelf moet doen, tips voor je portfolio en wat voor materialen je kunt verzamelen. Daarbij kun je denken aan opdrachtbonnen, verslagen van functioneringsgesprekken, werkbriefjes, tekeningen, foto’s, een handgeschreven verklaring van een opdrachtgever, een filmpje dat je met je smartphone opneemt van een werk dat je maakt, of van een gesprek met een klant of je werkgever. Je portfolio gaat overigens niet alleen over je vakinhoudelijke kwaliteiten, maar ook over hoe je omgaat met veiligheid, hoe je je gereedschap kiest en onderhoudt. Bewijsstukken mogen maximaal vijf jaar oud zijn, en degene die aan het eind jouw portfolio beoordeelt, moet kunnen zien dat het bewijsmateriaal ook echt van jou is. 3. Je moet zelf je materiaal verzamelen en het opnemen in de map. Maar je hebt daarbij recht op drie portfoliogesprekken. Tijdens die gesprekken begeleidt je adviseur je met de samenstelling van je portfolio. Hij adviseert je aan de hand van de beroepsprofielen over wat je moet aantonen om als volwaardig vakman-tegelzetter uit je evc-traject naar voren te komen, en stuurt je bij in je zoektocht naar ‘bewijsmateriaal’. 4. Tijdens het criteriumgericht Interview (eindgesprek) bespreek je je map, per werkproces, met een onafhankelijke beoordelaar van een regionaal opleidingen centrum, die tevens vakspecialist is, en een evc-adviseur die jou niet begeleidt heeft. Dat gesprek gaat met name over de ‘vraagtekens’ in je map, en na het gesprek wordt per werkproces bepaald wat er over je kennis en ervaring op je ervaringscertificaat komt te staan: voldoende aangetoond of niet. ” “je krijgt dus aan het eind van het traject ALTIJD je ervaringscertificaat. Nu kan het zijn dat een aspect onvoldoende is Dan kun je op dat onderdeel een bijscholing volgen. Ook de bijscholing wordt tot een maximum van tien dagen vergoed, op voorwaarde dat je het ook binnen die tien dagen kunt bijspijkeren.” Diploma? Volgens Betsie Brink is evc zo samengesteld dat het meteen naast de meetlat van het reguliere diploma gelegd kan worden. “Als je allemaal voldoendes gescoord hebt, kun je het evc-certificaat laten omzetten in een mbo-diploma. Eventueel doe je nog de benodigde bijscholing op de onderdelen die niet voldoende zijn aangetoond. Zoals je in het schema kunt zien, maken een taal- en rekentoets onderdeel uit van deze stap. Onze ervaring is dat die voor sommige mensen best een

drempel zijn. Een tip: dit jaar valt men nog onder de ‘oude’ regeling waar het gaat om de taal- en de rekentoets. Je moet ze afleggen, maar je hoeft er niet per se een voldoende voor te halen. Deze regeling geldt voor iedereen die zich vóór 1 augustus 2015 start met een evc-traject gericht op mbo-niveau 2 of 3 . Daarna moet je voor deze toetsen een voldoende halen.” De praktijk is dat 85 procent van degenen die het evc-traject volledig afgelegd hebben, vervolgens ook met een diploma naar huis gaan. “En zo hebben we al 2000 vakmensen het diploma kunnen uitreiken waar ze door hun ervaring en kennis feitelijk recht op hadden!” En wat kost dat dan? Brink: “Het volledige traject voor CAO-medewerkers in de bouw wordt door de bedrijfstak betaald. Zowel de kosten voor het traject zelf, als de verletkosten voor de medewerkers tijdens de bijscholing na het traject. Tsja, eigenlijk is het een gemiste kans als je als bedrijf of als tegelzetter geen gebruik maakt van deze gelegenheid… De kosten zijn immers al door de bouwsector betaald…!” ■

Door de nieuwe digitale technieken iedere tegel uniek. En deze betonlook-porceleintegel van Dom Ceramiche (Uptown-serie) bestaat in gepolijste en semi-gepolijste versie, plus als tegel voor buitengebruik.

Tekst: Remus Aussen Foto’s: Werner Altmayer &Twan Geelen

Nu was de CERSAIE in Bologna, het grootste evenement van Europa op het gebied van tegels, traditioneel een evenement over tegels en niet over tegelzetten. En dat is jammer, want pas in de handen van een vakman worden tegels de mooie wand of vloer die ze kúnnen zijn. Maar, vorig jaar was er al de winnaar van de World Skills die op de bovenverdieping zijn kunsten liet zien; dit jaar waren er DRIE World Skills-kampioenen die lieten zien dat vakmanschap ook jongeren niet bepaald koud laat. Maar op het gebied van gereedschap bood de beurs nog steeds niet veel bijzonders. Of het moesten de drie meter lange snijplanken voor de 3XL-formaten en de raamwerken met zuignappen zijn, waarmee tegelzetters geacht worden de soms wel 60, 80 of meer kilo’s wegende megategels te plaatsen. Dit jaar voerde BOVATIN-voorzitter Gerard Reus het woord op één van de CERSAIE-conferenties; dit op uitnodiging van de Europese koepel van tegelzettersbrancheorganisaties EUF. Het onderwerp: de concurrentiepositie van de tegel. Maar bij dat onderwerp zou het niet blijven.

BOVATIN aan het woord op de

CERSAIE

Niet alleen ‘De showroom van 2020’… Hoe verkoop je meer tegels? Dat was het onderwerp voor de EUF-conferentie tijdens CERSAIE. Marketing, de showroom van 2020, en vergelijkbare onderwerpen kwamen voorbij. Ook de campagnes van de EUF: ‘Ontwerpen met tegels’, ‘Gezond wonen met tegels’ en ‘Energie besparen met tegels’ waren aan de orde. Binnenkort starten die ook in Nederland (en in het Nederlands)! Gerard Reus voegde namens de Nederlandse tegelwereld een paar extra onderwerpen toe. Als enige spreker niet in CERSAIE-Armani maar in Hollandse hemdsmouwen, bracht hij het werk van de tegelzetter onder de aandacht. “We misten vorig jaar op CERSAIE de innovatie op het gebied van gereedschap. Terwijl wetenschappelijk onderzoek van ons Erasmus Medisch Centrum laat zien dat tegelzetters na 25 jaar werk tegen té veel lichamelijke problemen aanlopen. We kunnen steeds grotere, steeds mooiere tegels maken, maar - zonder het werk van de vakman-tegelzetter blijft het een halfproduct. Dus zijn we met financiële steun van onze overheid een innovatietraject gestart, om het werk van de tegelzetters weer gezond te maken!” En, na een toelichting op het BOVATIN IPC-project en op de digitale showroom stond de Nederlandse tegelbranche in ieder geval Europees stevig op de kaart. Open doekje voor de ‘MultiBuddy’ Natuurlijk maakte Gerard gebruik van de gelegenheid om de aanwezige voorzitters van de andere EU-brancheorganisaties een exemplaar van de uitvinding van BOVATIN-lid Twan Geelen aan te bieden. Reclame? Ongetwijfeld. We zijn benieuwd

hoeveel Europese brancheorganisaties en fabrikanten het apparaatje gaan bestellen. Maar belangrijker is dat dit type kennis ook internationaal gedeeld wordt, en dat een aantal Europese tegelzetters er hun rug mee kunnen sparen. En ook de producten van het BOVATIN IPCproject konden zich verheugen op een flinke belangstelling van de aanwezigen en van de Italiaanse televisie. Een mooie opsteker was dat de ‘Aircleaner’ de dag ervoor een innovatieprijs had gewonnen. “Misschien staan de nieuwe producten hier wel in 2015”, filosofeerde de BOVATIN-voorzitter voor de camera.

BOVATINFO

Subtiele kleurverschillen, glans en mat, mozaïek… De collectie van Ceramiche Atlas Concorde (‘Briljant’) zorgt voor een subtiele dieptewerking binnen dezelfde kleurnuances

De ‘Inside’-collectie van Ceramica Fioranese werkt met geometrie. Maar ook met onregelmatige patronen. Er blijft altijd iets te zien…

Alvast een spreker voor de Jaardag… Waarschijnlijk komt er een Italiaanse spreker op de BOVATINJaardag. Want, ondanks alle economische tegenwind, de Italiaanse tegel doet het nog steeds goed in het veranderende wereldtoneel: de ‘Confindustria’ (de organisatie van Italiaanse tegelproducenten) blijkt prima in staat om de belangen van de branche te verenigen en het marktaandeel, hoe licht ook, te versterken. En de Italiaanse tegelzetters, met hun onlangs opgerichte Assoposa (bond van gecertificeerde tegelzetbedrijven) lijken ook een goede stap voor het in stand houden van het vakmanschap te zetten. Alle redenen dus om te leren van de kracht van de Italiaanse samenwerking. Reus: “Er waren contacten met Maxime Verhagen (Bouwend Nederland), maar die was om privéredenen verhinderd. Wel wilde hij een videoboodschap sturen, maar het ging er juist om dat de BOVATIN-leden met hem in het openbaar van gedachten konden wisselen over de kwesties in de bouw, waar immers ook Bouwend Nederland een rol in speelt. Dus we hebben daar helaas voor moeten bedanken.” Zodra bekend is of de Italiaanse gastspreker inderdaad in de gelegenheid is om de BOVATIN Jaardag bij te wonen, hoort u dat natuurlijk als eerste. Maar zet hoe dan ook de 17e mei alvast in uw agenda!

november 2013

“Tegels, trends & toekomst” Overigens lijkt de CERSAIE steeds kleuriger te worden. Reus brengt verslag uit: “Duidelijk is dat de beurs – en de Italiaanse tegelproductie – zich steeds meer oriënteert op de Oost-Europese, Aziatische en Amerikaanse markt. Want aan veel van de kleurige, goudgerande en 3D-tegels waagt de Nederlandse markt zich nog niet. En toch… de tijd dat Nederland zich beperkte tot uitsluitend ‘aardse’ kleuren ligt toch ook wel weer achter ons. Het meerkleurige ‘patchwork’ doet het goed, maar tegelijk worden ook de kleuriger ontwerpen zo samengesteld dat ze niet te modieus, te tijdelijk zijn. Tegelwerk is duurzaamheid – en je kunt dus vele jaren met de nieuwe designs vooruit!” En, na even nadenken: “Misschien klap ik uit de school, maar ik ben erg blij met het feit dat het FUNDEON-bestuur, met mij als nadrukkelijke vóór-stemmer, besloten heeft om volgend jaar weer budget vrij te maken voor de beroepenwedstrijden, waaronder de World Skills. Het afgelopen jaar bleef die bijdrage uit, en dat was niet goed. We kunnen niet roepen dat we de ontwikkeling van vakmanschap serieus nemen, en dan het competitie-element en de promotie van het vak bij jongeren verwaarlozen. Tegelzetten, of beter, tegelstellen is hightech! Neem maar eens een kijkje in de bus van de vakman – daar staan lasers, allerlei nieuwe gereedschappen, hij heeft een paar tegel- en lijm-APPs op zijn telefoon…!” Nog eens ‘Tegels, Trends & Toekomst’ Nu met Tegelgroep Nederland nóg een belangrijke speler op de tegelmarkt is toegetreden tot het illustere gezelschap van

…En keramiek is zonder meer het nieuwe hout. Wie nu nog met droge ogen hout voorschrijft in een ontvangsthal van een kantoorgebouw, jaagt de gebruiker simpelweg op (onderhouds)kosten… Ook als er complexe patronen verlangd worden: met de ‘Royal’-collectie van Sant’Agostino kan het.

BOVATIN geassocieerde leden, kan met de know-how van dit gezelschap een volgende stap gezet worden met het blad dat u nu aan het lezen bent. Gerard Reus: “Als professioneel tegelzetbedrijf wil je, zeker voor de particuliere markt, ook kunnen adviseren over esthetiek. Dus moet je weten wat er te koop is, en wat de blijvende en voorbijgaande trends zijn. Dus krijgt de BOVATINfo er een speciale katern bij over esthetiek, onder de titel ‘Tegels, trends en toekomst’. Start in één van de volgende uitgaven!” ■

Patchwork als trend…? DesignTaleStudio, collectie’Frame’; winnaar van een zilveren European Design Award 2013, suggereert zxowel traditie als vernieuwing. Ook hier: onregelmaat, met zowel een knipoog naar de grafiek van de jaren ’60 als naar oudere tegelontwerpen…

Nadat eerst zwart en wit en vervolgens de aardekleuren domineerden, komen nu toch ook de andere kleuren weer terug. Alles kan: primaire kleuren, maar ook kleuren die verwijzen naar metalen en andere natuurlijke materialen. In de Krea-serie van DSG draait alles om kleur. Acht hoofdkleuren, twee diktes. Van rood tot oranje, van electric blue tot dark green.

Aardkleuren. De asymmetrische, complexe patronen van de Inside-collection van Ceramica Fioranese. Idem de DesignTaleStudio Frame-collectie. Of ‘CREA’ van DSG. En laat nou ‘toevallig’ in een aantal galeries met Afrikaanse kunst op dit moment dit type textiel ineens weer aan populariteit winnen… In mode is niets toevallig. Dus, speciaal voor wie wil weten waar de ontwerpers van deze tegels op zijn minst een deel van hun inspiratie vandaan halen: dit raffia weefsel is afkomstig van de KUBA, een stam uit Oost- Kongo die dit al een jaar of 300 vervaardigt. De patronen op dit textiel, waarbij iedere vorm van herhaling eigenlijk ‘verboden’ is, is te vinden op maskers, beelden, (sier)wapens en andere objecten. En wie dit kan maken, heeft bij de KUBA al snel de status van hoofdofficier… Ook in patchwork-tegelwerk geldt: zorg dat je IEDERE vorm van regelmaat in je legpatroon vermijdt…!

Tekst: Remus Aussen

Nieuws van de

De BOVATIN-academie is geen schoolgebouw, en ook geen online-universiteit. De BOVATIN-academie is het kenniscentrum van BOVATIN, en dat is in feite – de BOVATIN zelf, met al zijn verwante organisaties, leden en geassocieerde leden eromheen. Deze organisaties en vakspecialisten zorgen samen voor (vervolg)opleiding van de leerlingen en (bij) scholing van de tegelbranche. Zo blijft het vakwerk – vakwerk! De BOVATIN academie staat onder toezicht van de commissie onderwijs van BOVATIN.

BOVATIN academie opent met… …een (basis-)training mozaïekverwerking!

BOVATIN heeft in samenwerking met BGA-Nederland, het bedrijfsleven en de industrie, een basistraining mozaïekverwerking ontwikkeld. Dit omdat er simpelweg in de markt een toenemende vraag is naar mozaïek, omdat de verwerking van mozaïek niet overal correct gebeurt en omdat er bij onze technisch adviseurs veel vragen over het onder-werp binnenkomen. En, nu BOVATIN zo langzamerhand een groeiend aantal cursussen aanbiedt, worden die in het vervolg voorzien van het label ‘BOVATIN academie’. Dit label staat vooral voor het feit dat de methodiek die binnen de cursussen wordt gehanteerd, goed is Technieken in de hoek afgestemd binnen de branche, en dus is opgebouwd met de kennis en kunde van de fabrikanten, de vakhandel en – natuurlijk van de (leden van) BOVATIN zelf. Organisatie Afgelopen najaar heeft BOVATIN BGA-Nederland, opleidingsinstituut en dochteronderneming van de AFNL, benaderd met de vraag of zij een cursus konden ontwikkelen omtrent de verwerking van mozaïek en hiervoor tevens de organisatie voor haar rekening wilde nemen.

Marino Tomaello demonstreert…

Rond de hoek…

Dorik Hansen (BGA-Nederland): “Wij hebben een inventarisatie gemaakt van betrokken partijen die kennis van zaken hebben en tevens een bijdrage wilden leveren. Daarbij vinden wij het belangrijk een mix van ondernemers, leveranciers, industrie en vertegenwoordigers van de branchevereniging aan tafel te hebben. Vervolgens hebben wij hen uitgenodigd voor een brainstormsessie is alle informatie vertaald en is er een eerste cursusopzet samengesteld. Zodra er een format lag, hebben Marino Tomaello en Willy Kivits (coach Tegelzetten BGA-Nederland) de betrokken partijen uitgenodigd voor een pilot. Tijdens de pilot kreeg een ieder de gelegenheid eventuele verbeterpunten aan te geven. Deze punten zijn inmiddels verwerkt, en daarmee is de cursus startklaar. Mede dankzij het actief meedenken en de adviezen vanuit de industrie, de leveranciers, de ondernemers en de BOVATIN zelf hebben we in zo een relatief korte periode een kwalitatief hoogstaande cursus kunnen ontwikkelen.” Cursusopzet De cursus duurt één dag. De verhouding praktijk/ theorie is ongeveer 60/40. De cursusinhoud is van

november 2013

toepassing op alle merken en typen mozaïek of lijm. Onder andere de volgende theoretische onderdelen komen aan de orde: • Soorten mozaïek: welke kenmerken, welk resultaat • Voorbereidend werk: fixaties • Eisen aan de ondergrond, eventuele maatregelen • Hoekoplossingen • Verlijmingssystemen en waterbelasting: het advies van de leverancier

De administratie voor deze vergoedingen wordt volledig verzorgd door BGA-NederlandVanaf heden is het mogelijk om u aan te melden voor deze cursus, die zowel bij u intern als op het opleidingscentrum van BGA-Nederland gegeven kan worden. ■ Voor informatie, data en aanmelding kunt u contact opnemen met: Dorik Hansen, Afdelingshoofd Voorlichting, Instroom en Plaatsing Telefoon: 0411 – 652 140 E-mail: D.hansen@bga-nederland.nl Website: www.bga-nederland.nl

In het praktijkgedeelte gaan de cursisten aan het werk met een kolom, een tafel/traptrede rond en een vlakke wand. Hierbij komen ook de verschillende manieren van snijden, knippen en zagen aan de orde. Wat kost het u? In de Bouw-CAO is geregeld dat uw werknemers recht hebben op twee scholingsdagen. Als u uw werknemer geen cursus laat volgen moet u uw werknemer toch deze dagen vergoeden en mag hij deze dagen als vrije dagen beschouwen. De cursuskosten bedragen € 250,- voor BOVATIN-leden, € 275,- voor niet-leden. Maar u kunt daar als bedrijf de volgende vergoedingen voor ontvangen indien u werkzaam bent onder de Bouw-Cao: • € 113,- cursuskosten per persoon • € 160,- verletkosten per persoon

Technieken met de snijplank…

Ons idee over tegellijmen wordt grondig door de concurrentie bestudeerd.

De varianten in lijmen stapelen zich maar op. Kijk, dat doet Coba anders. Wij houden van ĂŠĂŠnvoud. Neem nu onze DTA220, een makkelijk verwerkbare pastalijm met een erg hoog standvermogen en lange open tijd. Goed voor de meeste klussen. Inmiddels hebben we daarmee een sterke reputatie opgebouwd. Zo sterk, dat de concurrentie ons aandachtig bestudeert. Meer weten? Kijk op coba.nl/aap

Coba b . Makke ba k lijijik zat ke

november 2013

In de vorige BOVATINfo kon u kennismaken met het hulpprogramma voor de afbouw ‘PaletteCad’. Voor Daan Spork, adviseur/trainer bij PaletteCad Nederland was ‘zijn’ programma destijds ook meteen de kennismaking met BOVATIN en de tegelbranche. Maar, wie met zo’n programma werkt, en zeker wie er mensen in traint en over adviseert, moet zelf op zijn minst het ‘tegelgevoel’ een keer meegemaakt hebben. Of BOVATIN daarin kon bemiddelen…?

Leerdagje tegelzetten voor PaletteCad’s Daan Spork

‘Aan het werk’ bij SBRH Dat kon. Een telefoontje naar BOVATIN’s technisch adviseur Ton Borrenbergs, en Daan kon een dagje kennismaken met het vak. “Denk aan je werkkleding!”, kreeg hij als advies mee. En zo maakte Daan op het SBRH te Mierlo kennis met de aller-, allereerste beginselen van het tegelwerk… “Goed om het eens gedaan te hebben…”, vond Spork. “Respect voor degenen die dit ‘echt’ kunnen!” Maar Ton Borrenbergs en zijn collega’s kregen er ook wat voor terug, in de vorm van een presentatie en uitleg van het PaletteCad-systeem door hun ‘leerling’. “Geweldig wat er met zo’n programma kan!”, vonden Borrenbergs en zijn collega’s. Productnieuws Binnenkort (waarschijnlijk november) komt versie 8.1 van PaletteCad uit. Over de nieuwe features, binnenkort meer. Inmiddels is PaletteCad een Youtube-kanaal gestart op http://www.youtube.com/user/PaletteCADNL. Hierop voorbeelden van de

Tom Sterkman in hoofdbestuur BOVATIN In de E-nieuwsbrief van augustus werd hij al kort aan u voorgesteld: sinds enkele maanden is Tom Sterkman (één van de twee directeuren van SVK tegelwerken uit Alkmaar) namens de regio Noord-Holland toegetreden tot het BOVATINhoofdbestuur. Binnenkort gaan we een keer bij hem langs, maar nu alvast die ene vraag: waarom wilde je dat? Tom Sterkman: “Natuurlijk heeft de crisis veel schade aangericht in de bouw, maar – ik zie dat er ook om andere redenen een minstens even belangrijk aandeel van de landelijke omzet wegloopt. Dat heeft te maken met het feit dat tegelzetters allereerst vaklieden zijn, en pas vier stappen daarna verkopers. Ik zie dat, dat raakt me, en dan kan ik het er over hebben of ik kan er wat aan gaan doen. Nou, ik kies dan voor dat laatste, en ik denk dat dat voorlopig de eerste puntjes op mijn ‘agenda’ bij BOVATIN zijn.” Verkopen dus? “Het gaat om twee zaken. Ten eerste, het vakmanschap. Weet de gemiddelde Hollander wel hoe belangrijk het is dat tegels vakkundig worden geplaatst? Ik zie in omliggende landen hele campagnes voorbijkomen… Ik denk dat het vak landelijk best wat meer in the spotlights mag komen. En ten tweede: …de tegel zelf kan ook wel een spotje gebruiken. Ik geef je een voorbeeld. Ik was laatst op een school, mijn oude school, en daar ligt in de hal nog steeds dezelfde tegelvloer als 40 jaar terug. Ziet er nog steeds perfect uit. Maar om allerlei redenen kiezen mensen er dan toch voor om op bijvoorbeeld scholen andere vloermaterialen te leggen. Die binnen een jaar beschadigd raken, vuil opnemen, verkleuren, dof worden, zelfs scheuren… Weten die mensen dan niet dat je met tegels veel langer doet, dat tegels een belangrijke bijdrage leveren aan

functionaliteit van het programma voor de verschillende branches – waaronder vanzelfsprekend de tegelbranche. Ook de presentatiemogelijkheden krijgen bijzondere aandacht: • het ‘Exposé’ (vel papier voor naar de klant) • Maak een filmpje in de door u ontworpen ruimte • Maak een 360° panorama foto, en presenteer deze op uw tablet (zie ook de foto). ■

Voor meer informatie: www.palettecad.nl tel. +31 45 565 0720

gezondheid, dat je met vloerverwarming en tegels energie kunt besparen? Nee, dat weten ze niet. Moeten wij ze vertellen. En ik wil daar met BOVATIN graag aan werken.” Nou, da’s duidelijk. Tom, namens de redactie – en namens de leden – veel succes in het HB!

Tekst: Remus Aussen Foto’s: Moeller Stone Care

Wanneer is een klant – en in het bijzonder een particuliere klant – tevreden? Als zijn vloer er perfect uitziet. Dat er ‘best een cementsluier overheen mag zitten’… dat mag volgens de richtlijnen dan wel, maar een klant koopt geen richtlijnen maar een vloer die meteen mooi is om te zien. En de eisen aan vloeren zijn hoger, er is steeds meer high-tech , ook in de tegelbranche. Daar speelt ook de onderhoudsbranche op in. Moeller Stone Care is zo’n bedrijf. Gespecialiseerd in reinigings- beschermings- en onderhoudsproducten voor keramiek en natuursteen. En dus een vanzelfsprekend partner voor de tegelzetter? “Ja, en ik zie daar ook nog erg veel kansen liggen,” stelt Edwin Koene, directeur van de Nederlandse vestiging van dit bedrijf. “Juist doordat er steeds meer mogelijk is met tegels en natuursteen, verwacht men ook meer en mooier. Je bent er niet meer met een emmertje water, een spons en weg. En natuursteen, er zijn nog steeds mensen die verwachten dat je daarmee een onderhoudsvrije vloer hebt gekocht….” Een verhaal over onderhoud, in het blad van de tegelbranche? Absoluut.

Moeller Stone Care: de geheimen van ‘onderhoud’…

Oplevering, meer dan een handdruk… “Ik denk dat je – zeker in de particuliere markt – na het opleveren van een vloer er goed aan doet om met jouw klant er voor te gaan zitten en het onderhoud door te nemen,” vindt Koene. Ja, dat kost even tijd. Wat veel meer tijd en geld kost, is als jouw klant zijn vloer niet goed onderhoudt, en er bij jou op terug komt. Doe dan dat beetje extra bij de oplevering, en zorg dat je de vloer met een gerust hart aan de zorgen van jouw klant kunt overlaten! “ Overdreven? Dat is de vraag. Al bij het voegen blijkt tegenwoordig vaak hoe makkelijk het moderne hybride of epoxyvoegmateriaal hecht, en zeker aan ongeglazuurde- of antisliptegels. Als dat materiaal er na het verwerken hier en daar nog op zit, dan is een klant simpelweg ontevreden. Want je krijgt het er nauwelijks meer af zodra het ingedroogd is. En wat als de klant even niet wist hoe hij zijn leistenen vloer moest schoonmaken, of vooral – vergeten was wat je absoluut NIET met zo’n vloer moet doen? “Tien tegen één dat dan jouw telefoon gaat. En aan het einde van het gesprek hoor je: “Maar waarom heb je me dat dan niet eerder verteld?” Natuurlijk weet jij zeker dat je het ‘een keer’ gezegd hebt. En je weet ook zeker dat deze klant jou niet aanbeveelt bij zijn vrienden en familie. Gemiste kans toch?” De kunst van onderhoudsadvies “De belangrijkste schade aan tegels en natuursteen is tevredenheidsschade. Waar die vandaan komt? Verkeerde verwachtingen! En aan die verwachtingen kun jij wat doen, al tijdens de oplevering. Stel, je verkoopt een mooie glanzende natuursteenvloer aan iemand in Noordwijk aan Zee. Die heeft ook zo’n vloer in zijn huis aan de Spaanse

Moeller Stone Care organiseert regelmatig trainingen op het gebied van onderhoud en reiniging van tegels en natuursteen. Houd de site in de gaten voor nieuwe data!

Edwin Koene, directeur Nederland van Moeller Stone Care: “Tegelzetbedrijven en ons bedrijf hebben dezelfde missie!”

Costa, en daar hoeft ‘ie niets aan te doen, die vloer blijft gewoon glimmen. Blijkt me die vloer in Nederland in korte tijd toch te slijten…! De oorzaak: zand. Ja, dat heb je in Spanje ook. Maar Nederland heeft het scherpste zand wat je je kunt indenken, terwijl het zand in Spanje zo fijn is dat het juist bijna polijst… Maar hier schuurt het, en goed ook… Moet jij echt weten, dan kun je dat vooraf vertellen, en alvast het onderhoudsprogramma met je klant doornemen. Net zoals je geen Belgische hardsteensteenvloer kunt opleveren zonder dat je een onderhoudsvoorschrift, liefst op papier, achterlaat. Stel je voor dat ze de vloer met een zuurhoudend middel te lijf gaan…” Chemie, geef het tijd en warmte… Niet alleen natuursteen, ook sommige tegels hebben een beschermlaag nodig. Iedereen weet het van de kloostertegels, maar ook andere min of meer poreuze of matte tegels ‘doen’ het zoveel mooier met een impregneer- of beschermlaag. Met onderhoud kun je precies bepalen wat je voor eindresultaat wilt: als je wilt dat je kloostertegels iets meer glans en een vollere kleur krijgen – het kan.” “Wat niet kan: iemand die vraagt om een onderhoudsvrije vloer, een Belgische blauwe hardsteen verkopen. Vertel wat je klant aan onderhoud te verwachten heeft! Je neemt je klant toch ook mee in de wereld van de profielen, de lichtstrips, de voegen? Hoeveel tegelzetbedrijven zijn niet als extra sanitair gaan verkopen? Neem onderhoud óók mee, en je bewijst je klanten een grote dienst. En jezelf ook. “ “En – nee, je bent er niet wanneer je alleen maar een middel en een stuk slijp- of poetsgereedschap voorschrijft. Leg uit hoe chemie werkt: het heeft tijd nodig, moet kunnen inwerken, en het werkt het best – net als mensen – bij een temperatuur zo tussen de 10 – 25 graden. Dus is de gemiddelde schrob-zuigmachine die in een zwembad gebruikt wordt, toch een denkfout. Neem het volgende geval. Een zwembadperron krijgt al na een half jaar zwarte vlekken. Ondanks de voorgeschreven chemische onderhoudsmiddelen. Zo’n schrobzuigmachine verwijdert het reinigingsproduct namelijk al weer voordat het goed en wel zijn werking kan hebben!

november 2013

Maar het mooie is dat wij vrijwel alles tóch uiteindelijk op kunnen lossen. Dat is nou iets waar ik energie van krijg, ” Geen magazijn, maar wel dicht bij de klant Moeller Stone Care, gevestigd in Voorhout, heeft zijn magazijn uitbesteed. “We hebben hier alleen zeg maar de ‘lopende zeepjes’, de rest staat bij een transportbedrijf, omdat opslag en transport van chemicaliën ook een specialisme is, en op een verantwoorde manier moet gebeuren. Nee, we zijn veel groter in Nederland dan je hier, aan dit bescheiden bedrijfspand, af zou leiden,” lacht Edwin Koene, “En zelf zijn we ook veel op pad. Ikzelf ben gemiddeld twee dagen ‘binnen’, en drie buiten bij klanten. Onze rolverdeling is alsvolgt: • Harmke Kluinhaar is contactpersoon voor Noord; • Lianne Koene voor Zuid • En ik voor Midden. En de rest. En – ja, de naamsovereenkomst is niet toevallig, Lianne is mijn echtgenote! Zoals ik ooit gestart ben als tegelzetter - zij komen ook echt uit de praktijk. Ze hebben een achtergrond in respectievelijk vloerrenovatie, verkoop en after sales. En zo treden we ook op als relatiebeheerders en trouble shooters bij onze relaties, en trouwens ook bij showrooms. Onze missie? Tevreden eigenaren van keramieken natuursteenvloeren… O, hadden jullie als BOVATIN dezelfde doelen? Komt dat even mooi uit!” ■

Even wennen: Nieuwe huisstijl, nieuwe artikelnummers Op de website van Moeller Stonecare kunt u zien dat de huisstijl van het merk gemoderniseerd is. En – niet onbelangrijk – ook de artikelnummers zijn aangepast. Hieronder twee voorbeelden van voor u wellicht al vertrouwde artikelen die er nu anders uitzien, en bovendien een ander artikelnummer hebben. Simpel gezegd: er komt een extra cijfer vóór het u al bekende productnummer. Op de openingspagina van www.moellerstonecare.nl staat het volledige overzicht.

oud

nieuw

www.moellerstonecare.nl

Innovatie is

Bouw Compleet Venray 05.– 07.11.2013

steeds de juiste oplossing hebben.

Schlüter®-BALKONSYSTEMEN Voor balkons en terrassen bieden we innoverende systeemoplossingen met contactafdichting en ontkoppeling, oppervlaktedrainage en waterafvoergoten die perfect op elkaar afgestemd zijn. Hier vindt u het juiste systeem voor uw project: zowel voor een vrij uitkragend balkon, een dakterras of een terras op volle grond.

Schlüter ®-BALKONSYSTEMEN. Vertrouw alleen op het origineel.

www.schlueter-systems.nl

de 3d ontwerpsoftware, die eenvoudig alles bevat.

De 3D plannings足 software. PALET TE CAD 8

Eenvoudig sneller. Eenvoudig intu誰tief. Eenvoudig prestatiegericht. Revolutionair oppervlaktedesign, innovatief gebruiksvriendelijk, een hele reeks verbeterde en vernieuwde features en de garantie op enthousiasme tijdens een klantenpresentatie en een verkoopgesprek. Ervaar meer over Palette CAD 8 op www.palettecad.nl of bel meteen +31 45 565 0720

perfect rooms

Door Henry Meijdam

Vaktrots Vier keer mag ik mijn opvattingen met u delen in deze column. Uw voorzitter Gerard Reus vroeg mij dit en ik pak het graag op. Ik ben directeur van ESPEQ Opleidingsbedrijven in Heerhugowaard en ken Gerard als gepassioneerd door het vak tegelzetten. Hij kan met grote gebaren zijn enthousiasme uitdragen. Zeer inspirerend.

Regelmatig spreek ik met hem over het vraagstuk dat met enorme snelheid op alle vakgebieden in de bouw afkomt. Hoe kom ik aan mensen? Mensen die enthousiast en bevlogen de volgende generatie timmerlieden, constructeurs, metselaars, schilders, installateurs, en natuurlijk tegelzetters gaan vormen? Want dat gaat niet vanzelf. De pensioengolf zelfs in combinatie met de teruggevallen, productiecijfers, laten een groot tekort aan vakmensen zien vanaf ongeveer 2016. Een krankzinnige situatie. Nu weten we bijna niet hoe we leerlingen hun praktijkervaring moeten laten opdoen, straks moeten we iedere steen omkeren om aan jongeren te komen. Het is niet denkbeeldig dat opleidingsbedrijven, grootscheeps cursussen “Nederlands op de bouwplaats” moeten gaan geven om buitenlanders in staat te stellen hier te functioneren. En dat terwijl een kleine miljoen jongeren in alle omstandigheden nu juist zijn brood als vakman op een bepaald gebied zal moeten verdienen. Op termijn dus geen bedreiging maar een geweldige kans voor een carrière. Dan neemt het aantal jongeren in totaliteit ook nog eens af. Dat maakt de spoeling ook weer dunner. Het belangrijkste is dat jongeren niet staan te trappelen om een vak te leren. Oorzaken? De meest nabije is de crisis. Het gaat slecht in de bouw en aanverwante takken. Dat stimuleert jonge mensen niet om daar een opleiding in te gaan volgen. De tweede, in mijn ogen belangwekkendste, maar onderschatte oorzaak, is de status van het ambacht

als beroep. Studeren is maatschappelijk hoog gewaardeerd, een HBO opleiding volgt daar direct op en daarna zakt de maatschappelijke waardering snel. Een slechte zaak. Er is verwarring opgetreden tussen de ambitie om het maximum aan talent uit een kind te halen en de waardering van de door ieder op eigen niveau geleverde prestatie. Het eerste dient te worden onderscheiden van het feit, dat elk vak, ook het ogenschijnlijk meest nederige (en hoezo, wat is nederig), op een hoog professioneel of een laag niveau kan worden uitgeoefend. Aan dat feit hoort het respect en de waardering verbonden te worden. Aan het zijn van professional, op welk gebied dan ook. Vaktrots klinkt misschien als een kreet van een vastgeroeste mastodont, maar het is het recept voor twijfelende jongeren die zoeken naar hun toekomst. Zij zoeken dat respect. Meer dan iets anders. Is dat genoeg? Nee, ze willen ook een goede carrière met perspectief. En daar komen de lijntjes weer samen. De sector heeft straks personeelstekorten, dus carrièremogelijkheden en wij hebben nog twee jaar de tijd om een goed doordachte imagocampagne te starten voor de tekorten aan vakmensen ontstaan. Wie nu tot vakman wordt opgeleid heeft straks een baan met perspectief. Dat is de kern. “Laten we snel aan de slag gaan”, om met Gerard te spreken! ■

BOVATINFO NATUREâ&#x20AC;&#x2122;S FINEST

SELECTED BY MICHEL OPREY & BEISTERVELD

Showroom Vianen

De showrooms en showtuinen van Michel Oprey & Beisterveld Middels 2 prachtige showrooms en showtuinen in Echt en Vianen biedt Michel Oprey & Beisterveld een totaalconcept van een compleet assortiment waarbij de keuzemogelijk-heden nagenoeg onbeperkt zijn. Michel Oprey & Beisterveld kent drie specialistische afdelingen: Indoor, Outdoor en Slabs. De bijzondere collectie vloeren wandtegels is verzameld binnen de afdeling Indoor. De afdeling Outdoor omvat een ongekende sortering constructieve en decoratieve natuursteenproducten voor gebruik in alle mogelijke soorten tuinen en parken. Afdeling Slabs omvat een uitgebreide selectie plaatmaterialen.

De Limiet 21A 4131 NR Vianen Tel: 030 2417000

Havenweg 18 6101 AB Echt Tel: 0475 417000

Achter de Brinken 6 9462 RH Gasselte Tel: 0599 564655

www.mo-b.nl

november 2013

Wordt u de ‘Beste Tegelzetter van Nederland’? G 0,- IN 00 UW €1 RBO IEN VE RD W VE OP U UG

TER

WAS

Het u de BOVATIN-facebookpagina al geliked? Zo’n 50 van uw collega’s wel! Ga snel naar www.facebook.nl/bovatin, of naar www.bovatin.nl en blijf op de hoogte van gebeurtenissen die soms de nieuwsbrief of de BOVATINfo niet halen! En uw collega’s en hun klanten zetten hun mooiste werk er al op! Alle tegelzet-lidbedrijven van BOVATIN kunnen nog steeds een wedstrijdformulier achterlaten bij een tevreden (particuliere) klant! Die klant kan u dan namelijk op de onlangs stilletjes gestarte pagina www. facebook.com/bovatin nomineren als Beste Tegelzetter van Nederland (BTVN), door uit te leggen waarom u dé BTVN bent (beoordeeld wordt op kwaliteit, esthetiek, kostenbewustzijn, veiligheid en service), en dat te illustreren met één of meer foto’s van de prachtige vloer, wand, badkamer of wat u ook maar voor hem of haar betegeld heeft. Doet u mee? Uw klanten kunnen u nomineren tot 15 november a.s., en een jury bestaande uit Engbert Broekman (directeur RUBI Benelux), Cees Pille (Vereniging Lijmen & Kitten) en BOVATIN-voorzitter Gerard Reus betalen eind 2013 ter plaatse bij- en aan ‘uw’ winnende klant een bedrag van € 1000,- uit als korting op uw factuur. En u mag voor € 1000,- gereedschap uitzoeken bij RUBI.

BIJ U AAN HET WERK?

Kortom: een kleine promo-actie voor goed tegelwerk. En meteen een goede manier om onze facebookpagina op te starten. ■

BOVATINFO

Feel Powerfull. Feel PowerBond. Krachtige project pastalijm ’s-Hertogenbosch NL - Ardal introduceert in september een superkrachtige project pastalijm: POWERBOND. PowerBond is een kant-en-klare project pastalijm met een unieke samenstelling: superieure kleefkracht, perfecte smeerbaarheid en scherpe prijs. De lijm heeft een goede aanvangshechting en een hoog standvermogen. PowerBond is ideaal voor het verlijmen van allerlei soorten tegels tot een formaat van 30 x 30 cm. De lijm heeft lichte verwerkingseigenschappen en een zeer goed standvermogen. Hierdoor kan men met minder inspanning toch meer vierkante meters verlijmen…. De ideale projectlijm! Eigenschappen PowerBond is een krachtige, kant-en-klare project pastalijm en is geschikt voor het verlijmen van allerlei soorten tegels zoals keramische wandtegels, glas- en porseleinmozaïek op wanden, natuursteen, tegels op tegels, enz. met een formaat van 30 x 30 cm. De lijm heeft een unieke samenstelling: een superieure kleefkracht, perfecte smeerbaarheid en een scherpe prijs. De lijm heeft een goede combinatie met lichte verwerkingseigenschappen en een hoog standvermogen. Hierdoor kan men met minder inspanning toch meer vierkante meters verlijmen. Feel PowerFul. Feel PowerBond. Ardal Als leverancier van hoogwaardige tegellijmsystemen biedt Ardal professionals in de tegelzetbranche zekerheid en totaaloplossingen. Om het uitgebreide assortiment met innovatieve producten overzichtelijker te maken heeft Ardal ervoor gekozen om de producten in te delen in systemen aan de hand van een eenvoudig stappenplan: 1) Voorbehandelen 2) Lijmen 3) Afwerken

Nieuwe, snelhardende voegmortel PCI Nanofug Premium Tekst & foto’s: PCI

De leverancier van tegellijmsystemen en bouwchemische hulpstoffen PCI heeft een voegmortel ontwikkeld met een unieke combinatie van eigenschappen en voordelen. Vergelijkbare producten bieden elk enkele voordelen, maar in PCI Nanofug Premium zijn deze samengevoegd. De cementaire voegmortel hardt snel uit en is al na 2 uur beloopbaar. Het fijne, gladde en zeer mooie oppervlak is water- en vuilafstotend, dus goed te reinigen. Daarnaast is de mortel niet alleen bestand tegen zure reinigingsmiddelen, maar biedt deze ook bescherming tegen diverse soorten schimmels en bacteriën. PCI Nanofug Premium is verkrijgbaar in 18 populaire kleuren, waaronder ook de sanitairkleuren jasmijn en pergamon. Donkere kleuren, zoals zwart, zijn langdurig kleurecht. De kleuren komen overeen met die van de siliconenkitten van PCI. De voegmortel is smeuïg en eenvoudig verwerkbaar in een voegbreedte van 1 tot 10 mm, binnen en buiten. Diverse soorten keramiek, ook met lage wateropname, glas en zelfs verkleuringsongevoelige natuursteen kunnen ermee worden afgevoegd. PCI levert Nanofug Premium in een handige, afsluitbare emmer van 5 kg. PCI tegellijmsystemen en bouwchemische hulpstoffen omvatten het gehele lijmproject, van primers, waterdichtingssystemen en XPS-hardschuimplaten tot tegellijmen, voegmortels en kitten. Aangevuld met bouwchemische producten, zoals aangiet- en betonreparatiemortels, kleurstoffen, vezels en reinigingsmiddelen. Meer informatie: www.PCI-Afbouw.nl

Voor meer informatie: www.ardal.nl of afdeling Customer Service tel: +31 (0)73 – 6244 314.

november2013

Nu verkrijgbaar:

Coba DTA210 pastalijm!

Zoals reeds aangekondigd in de brochure, introduceert Coba nu de pastalijm DTA210. Coba pastalijm DTA210 is de verbeterde opvolger van de huidige Coba DTA200 D2E. Coba DTA210 heeft meer standvermogen en is daarnaast milieuvriendelijker dan zijn voorganger. De belangrijkste eigenschappen van de DTA210 ✔ Voor tegels tot middelgroot formaat ✔ Geschikt voor droge én vochtige ruimtes ✔ Extra lange open tijd ✔ Zeer lage emissie Kortom; bijzonder geschikt voor projecten! Zwarte deksel De emmers Coba DTA210 zijn voorzien van een zwarte deksel. Dit voorkomt verwarring en vergroot de herkenbaarheid voor tegelzetters in uw verkooppunt. Makkelijk zat! Prijsstelling De nieuwe Coba DTA210 wordt geïntroduceerd voor dezelfde prijs als de huidige Coba DTA200. Dat betekent een betere lijm voor dezelfde prijs!

Voor informatie: Mark van Es Verkoper binnendienst telefoon 0318-671 800

COBA vernieuwt recept voegmiddel CGM 300 (…met dank aan de tegelzetters!) Coba luistert naar haar gebruikers. Dit heeft geleid tot een aanpassing van het Coba voegmiddel CGM300. Deze aanpassing zorgt voor de volgende verbeteringen tijdens het voegen: ✔ Makkelijker handmatig aan te roeren ✔ Stijft sneller op in de voeg ✔ Makkelijker na te sponzen ✔ Gladder eindresultaat Deze verbeteringen zijn van toepassing op alle kleuren van CGM300! U herkent deze vernieuwde CGM300 aan de witte ovale sticker op de verpakking (zie boven). Deze sticker zal tot eind 2013 op de verpakking worden aangeduid. Wilt u dit vernieuwde recept zelf ervaren? Indien u contact opneemt met Mark van Es (verkoop binnendienst) zorgen wij voor een gratis proefverpakking. Kortom; Coba maakt het voegen nog makkelijker! Ontvang nu 5kg van de vernieuwde Coba voegmiddel CGM300 gratis! Bel Coba op 0318-671800

Terra Tones SILVER

Bezoek onze website www.mosa.nl/terratones

Tekst & foto’s: Astrid Kucher, PCI tegellijmsystemen

Mozaïek

vereist vakkundigheid

U kun zich NU opgeven voor de BOVATIN Academie-trainingen ‘Mozaïek’ (zie elders in dit blad), en daarom nu alvast wat aandachtspunten voor het verwerken van dit mooie maar kritische materiaal. Ee mooie kans voor u of uw medewerkers om de speciale vaardigheden voor het verwerken van dit moois te verwerven! Toepassing van mozaïek leidt tot mooie resultaten, waarbij de creativiteit geen grenzen kent. Maar vakkennis en ervaring spelen bij de verwerking een grote rol. Een technisch correcte opbouw en de juiste applicatie van het totale lijmsysteem vormen de voorwaarden voor succes. Soorten De mozaïeksteentjes, vaak van 2 x 2 cm, zijn aan elkaar geplakt tot matjes. Aan de voorzijde gebeurt dit met papier of folie. Maar vaak wordt mozaïek gebruikt met aan de achterzijde gaas of papier. Bij papier aan de voorzijde is de voegafstand tussen de matjes en de vlakheid van de losse mozaïekstenen niet exact vast te stellen. Bij het niet vakkundig plaatsen kan lijm in de voegen omhoog komen of kunnen holtes ontstaan. Folie heeft het voordeel dat dit vaak transparant is waardoor tijdens het verlijmen fouten zichtbaar zijn en gecorrigeerd kunnen worden. In zwembaden heeft mozaïek met papier of folie aan de voorzijde de voorkeur.

dat geschikt is voor de toepassing en de soort waterbelasting, zoals badkamer, zwembad of sauna. Doorschijnend mozaïek vereist een witte ondergrond, te verkrijgen door te spachtelen met een witte lijm of mortel. Verlijmen Zowel bij het verlijmen als bij het afvoegen kan een keuze worden gemaakt voor een cementgebonden of epoxysysteem en eventueel een dispersielijm, o.a. op basis van de soort toepassing, water- of chemische belasting. De adviseur van de lijmen voegmortelleverancier kan hierbij assisteren. Afvoegen Keramisch mozaïek absorbeert weinig vocht en glasmozaïek neemt zelfs helemaal geen vocht op. Bij gebruik van een cementgebonden voegmortel wordt daarom bij voorkeur afgevoegd met snel afbindend voegmateriaal. Als bij glasmozaïek een traditionele voegmortel wordt gebruikt, dient de waterdosering die de leverancier opgeeft heel precies aangehouden te worden. Bij overdosering van water kan onthechting bij de mozaïeksteentjes optreden. Verder zijn van belang de voegbreedte waarvoor een voegmortel kan worden ingezet en de beschikbare kleuren. Meestal wordt gekozen voor een voegmortel van hetzelfde type (cementgebonden of epoxy) en in dezelfde kleur als de lijm, mede in verband met de geringe dikte van (glas)mozaïek. >>

Ondergrond Een vlakke ondergrond vormt de basis voor goed resultaat. Bij het verlijmen van bijvoorbeeld mozaïek 2x2 met een lijmkam van 4 mm kunnen alleen kleine oneffenheden in de lijm worden weggewerkt. Afhankelijk van de soort ondergrond moet een primer worden gekozen. Mozaïek bevat een relatief groot oppervlak aan voegen, vergeleken met grotere tegels. Daardoor kan in natte ruimtes gemakkelijker lekkage ontstaan. Gebruik dus een goed waterdichtingssysteem

1. Aankloppen van de mozaïekvellen

2. Voorbevochtigen van het papier na ca. 30 minuten

3. Diagonaal verwijderen van het papier

Terrassen met Mapei

kit voeg

Kerapoxy CQ/ Ultracolor Plus keramiek tegellijm afvoer

Drain Vertical glasvezelnet

Mapenet 150 waterdichting

(2 lagen )

Mapelastic cementdekvloer

Topcem Pronto aanbrandlaag

Topcem Pronto/Planicrete beton

www.mapei.nl

november 2013

>> De voegen tussen de mozaïekmatjes moeten vrijgehouden worden van lijm en zo nodig uitgekrabd om lijmresten te verwijderen. Wacht na het afvoegen lang genoeg met het afsponsen, om te voorkomen dat door te vroeg sponsen pinholes in de voeg ontstaan. Toepassing van epoxygebonden voegmateriaal vraagt speciaal gereedschap en de nodige kennis en ervaring in het aanbrengen van epoxy. Het afvoegen vergt meer tijd dan bij cementgebonden voegen. Na de reiniging moet het mozaïek voor 100% schoon zijn, zodat geen epoxysluier achterblijft.

verwijderd, zeker als er later ook keramiek op de vloer zal worden aangebracht. Zoals bij het verlijmen als bij het afvoegen moeten de richtlijnen worden aangehouden die de leverancier van de lijm of mortel in de productinformatie aangeeft, zoals verwerkingstemperatuur, mengverhouding, mengen en rijptijd, verwerkingstijd, tijd tot het afsponsen en uithardingstijd. ■

Speciale aandacht is nodig voor mozaïek met papier aan de voorzijde. Niet alleen het papier moet worden verwijderd, maar ook de (vaak onzichtbare) lijmlaag. In de papierlijmresten kunnen zich micro-organismes gaan ontwikkelen. Ook reinigingswater dat van de wand op de grond terecht komt, moet goed worden

4. Verwijderen van de lijmresten

Schönox nu bij Sika AG 5. Verwijderen van de overtollige lijm uit de voegkamers

AkzoNobel heeft op 1 oktober jongstleden de verkoop van zijn bouwlijmen – waaronder Schönox – aan het Zwitserse Sika AG afgerond. De overname werd al aangekondigd op 8 augustus 2013. Het voor Sika complementaire productassortiment van AkzoNobel zal eerst in de belangrijke Europese landen zoals Duitsland, Frankrijk, Nederland en de Scandinavische landen worden herbevestigd, en wordt later uitgerold in de rest van Europa en wereldwijd. De belangrijkste technologieën zijn gips- en cementgebonden materialen voor het egaliseren van vloeren en tegellijmen. Sales Manager Benelux Klaus Bartmann geeft aan dat er voor Schönox en zijn klanten op de korte termijn geen veranderingen zullen zijn. “We zijn bijzonder blij met deze ontwikkeling, en zien de toekomst met vertrouwen tegemoet!” www.schoenox.nl

6. Lang genoeg wachten met afsponsen!

Een lijm als van staal KRISTAL

G N

E R B IN DI

Zilvergrijze S1-Flexlijm Voor allerlei soorten keramiek, glasmoza誰ek en natuursteen Hoge kristallijne waterbinding tegen verkleuringen Reeds na 2 uur te belopen en te voegen Universeel inzetbaar: dunbed-, vloeibed-, middelbedverlegging en smeerbaar tot 20 mm laagsterkte

er en

Vlo e

JNE

Rijn e lands

lis Ega

Tras

ed nb

E N 120

HOG

i g i nele

d ibe

s en

st volg te

C2FT N S1

N IE UW

Sopro FKM Silver: 速

d Mid

Download-scan voor technische productinformatie

De Betere Bouwchemie

november 2013

Ik ben dan wel geen tegelzetter, maar... In deze kwartaalcolumn graaft Remus Aussen (53), de hoofdredacteur van BOVATINfo, wat in het vak van de tegelzetter. Hebt u een onderwerp waar hij eens in mag graven? Mail het naar redactie@bovatin.nl ! Ook als u op deze column wilt reageren, natuurlijk.

“Als je iets zoekt, moet je wel weten wat het is.” Zou zo maar een uitlating van een bekende ex-voetballer kunnen zijn. In de praktijk van de tegelzetter heeft het bijvoorbeeld te maken met de zoektocht naar gezond gereedschap. Was u eigenlijk op zoek? Winnaar innovatieprijs Henk Klop is zo iemand die gewoon met zijn werk – uitvinden - bezig is, en toch wat minder met de ‘franje’. De naam van zijn bedrijf werd, toen de winnaar genoemd werd, verhaspeld. Henk bewoog niet, en kreeg van zijn buurman een por. “Zal ik dan toch maar gaan?”, vroeg hij, met een zucht… Hij was eigenlijk in zijn hoofd al weer op zoek naar de volgende oplossing: een efficiënter apparaat voor bronafzuiging van onder andere frees- en zaagmachines, waarbij de filter minder belast wordt. Opdracht deel twee van zijn IPC-collectief. En hij weet al precies wat hij zoekt. Niet dat hij niet trots is op de prijs: “Leuk om zo onze gezamenlijke inspanning vertaald te zien in deze waardering! En ook dank aan BOVATIN voor de ondersteuning bij het project!” Of de ‘Aircleaner’ een succes wordt, hangt af van hoe belangrijk de mensen in de bouw, gezondheid vinden. Was u wel op zoek naar een gezonder manier van werken? Datzelfde telt voor het succes van de lichtgewicht vloer, voor de nieuwe tegeltilmachine en de tilcontainer: oplossingen voor een aantal ingrijpende gezondheidsproblemen van de gemiddelde tegelzetter van 40+. Maar was u wel op zoek? Beter van wel. Want – niet alleen de gezondheid van u en/of uw medewerkers is in het spel, de ARBOdiensten hadden ook zónder die nieuwe apparaten al laten weten actief te gaan controleren op de bouwplaatsen. Hetgeen voor u zo maar een paar duizend Euro boete per overtreding kan betekenen. Heb je best wat tegeltillers en Aircleaners voor – en op termijn een betere gezondheid. Al is dit niet de tijd waarin iedereen wel wat geld heeft liggen…

In 2011 en 2012 was ik op de CERSAIE. Mooie tegels en objecten gezien, maar ik miste iedere aandacht voor het tegelambacht en voor gezond gereedschap. Toen Gerard Reus er dit jaar een toelichting over de marketing van tegels zou gaan houden, nam hij een extra onderwerp mee: de Nederlandse innovaties. Immers - mooi al die tegels, maar ze moeten netjes, vakkundig en – gezond verwerkt worden. De rest van Europa zoekt daar blijkbaar niet naar… En toch is er overal een tekort aan echte vaklieden, breekt men zich rug en hoofd over hoe zwaar het werk is, en verbaast men zich over de teruglopende belangstelling van jongeren voor het tegelvak. Complimenten dus voor EUF-directeur Werner Altmayer dat hij ruimte voor demonstraties van het vak heeft georganiseerd. En tijdens de EUF-conferentie kon Gerard een lans breken voor gezond gereedschap, voor vakmanschap en voor een slimme manier om tegels te promoten. Ik zag onlangs een serie gefilmde interviews uit 1999. Aan mensen op straat werd gevraagd of ze zoiets als een mobiele telefoon handig zouden vinden. 95% van de geïnterviewden vond zo’n ding regelrechte onzin: ze waren niet op zoek naar bereikbaarheid. Ik ben benieuwd hoe belangrijk de tegelzetters gezond gereedschap vinden, over een jaar of 10. Ik durf er een leuk flesje op in te zetten… Nog één keer: de crisis. De tegelbranche heeft het er zwaar mee. Maar – de tegelbranche zou véél minder last van de crisis hebben als er beter gescoord werd bij degenen die naar een vloer- of wandbedekking zoeken. Omdat deze mensen – letterlijk – niet weten wat er te koop is, en de voordelen van tegels onvoldoende bekend zijn. Ze weten - letterlijk - niet wat ze kunnen zoeken… Gaan we wat aan doen. ■

G N I W SCHU

WAAR

OT T N E D LEI UCTIE! N A K IK CEP-RED U R B E G BI E Z U E I SER

Extreem geschikt voor het verlijmen van grootformaten Extreem witte kleur

| Let´s stick together | www.schoenox.nl |

Extreem comfortabele, standvaste dispersielijm met lange open tijd

DIN

de extreme SCHÖNOX TLX |

ens lg

test vo ge

| Zó gemakkelijk verwerkt

12004

I I I

november 2013

Korting op uw zorgverzekering In 2012 zijn 1,2 miljoen mensen gewisseld van zorgverzekeraar, vooral uit financiële overwegingen. Want waarom zou je meer voor je zorgverzekering betalen als je elders dezelfde dekkingen hebt, maar tegen een lagere premie? De verwachting is dat mensen ook eind dit jaar weer kritisch hun zorgverzekering gaan beoordelen. Bovatin Verzekeringsdienst helpt u graag met het maken van de keuze. Via Bovatin Verzekeringsdienst krijgt u namelijk 7,5% korting op uw basisverzekering en 10% op uw aanvullende verzekeringen bij Zilveren Kruis Achmea. Daarnaast ontvangt u gratis extra dekkingen die voor u, als Bovatinlid, zeer interessant kunnen zijn. Voor uw zorgverzekering kunt u in principe 1 keer per jaar overstappen: per 1 januari. U dient uw oude zorgverzekering dan voor 1 januari op te zeggen. Een nieuwe zorgverzekering kunt u tot 31 januari aanvragen. De komende tijd is dus hét moment om te bekijken of een overstap van zorgverzekeraar voor u loont. Welke zorgverzekering is voor mij het beste? Het is lastig om te beslissen welke zorgverzekering voor u het beste is. Waar moet u op letten? Houd rekening met uw persoonlijke situatie. U heeft misschien niet zo veel aan een gratis rollator of zwangerschapsgym, maar wel aan extra behandelingen bij een fysiotherapeut. Of u wilt graag dat uw declaraties snel uitgekeerd worden. Dit is ook iets wat per verzekeraar enorm kan verschillen.

Zorgverzekering via Bovatin Verzekeringsdienst Als lid van Bovatin kunt u gebruik maken van de collectiviteitsregeling van Bovatin Verzekeringsdienst en Zilveren Kruis Achmea. U krijgt 7,5% korting op uw basisverzekering en 10% korting op de aanvullende verzekering. Tevens biedt deze verzekering een aantal gratis aanvullende dekkingen: ✔ Extra fysiotherapie ✔ Een health-check ✔ Een extra vergoeding voor brillen en lezen ✔ Ergotherapie Ook korting als u al bij Zilveren Kruis Achmea verzekerd bent Bent u al verzekerd bij Zilveren Kruis Achmea? Geef dan uw polisnummer aan ons door via dennis.holtkamp@schoutenzekerheid.nl. Wij zorgen er dan voor dat de korting op uw polis verrekend wordt en de aanvullende dekkingen toegewezen worden, zonder dat er iets aan uw verzekering verandert. Wel zo makkelijk!

Kosteloze secundaire arbeidsvoorwaarde Dit aanbod geldt voor alle medewerkers van bedrijven die aangesloten zijn bij Bovatin. Een goede secundaire arbeidsvoorwaarde die u niets kost! De extra aanvullende dekkingen gelden overigens alleen voor uw werknemer en niet voor eventueel meeverzekerde gezinsleden. Premie berekenen Op het moment van drukken van deze Bovatinfo waren de zorgpremies voor 2013 nog niet bekend. Houd u onze website, www.bovatinverzekeringsdienst.nl, in de gaten. Zodra de premies bekend zijn zullen wij hierop een online berekeningstool plaatsen waarmee u uw premie kunt berekenen. ■

Erkenningsregeling Vrije vestiging Tegelzettersbedrijf Als gevolg van de wijzigingen in de Vestigingswetgeving worden er door de overheid geen specifieke eisen meer gesteld aan het vakmanschap van tegelzettersbedrijven. Dus iedereen, ook wanneer men niet beschikt over de benodigde ondernemers- en technische vaardigheden, kan een tegelzettersbedrijf beginnen!

Grote onduidelijkheid omtrent kwaliteit Het gevolg van de vrije vestiging is grote onduidelijkheid voor de opdrachtgever omtrent de kwaliteit die een tegelzettersbedrijf te bieden heeft. Onduidelijk voorwaarden en kwaliteitscriteria zijn derhalve troef. De kans op teleurstellingen en onoplosbare geschillen is groot.

Erkenningsregeling als oplossing Het is dus in het belang een “keurmerk” voor de kwaliteit van tegelzettersbedrijven te hebben. Teneinde het vakmanschap in de branche te behouden en nog verder te bevorderen heeft de Bond Van Aannemers van tegelwerken In Nederland (BOVATIN) daarom een Erkenningsregeling in het leven geroepen. De uitvoering van deze regeling ligt in handen van een aparte stichting: de Stichting Gespecialiseerde Aannemers Tegel- en natuursteenverwerking (SGAT).

Algemene ondernemersvaardigheden en bedrijfstechniek Om in aanmerking te komen voor erkenning dient de leiding van het bedrijf niet alleen te beschikken over algemene ondernemersvaardigheden, maar dient er ook te worden voldaan aan specifieke eisen van bedrijfstechniek en kennis van materialen en aanbrengtechnieken.

Opleiding en arbeidsomstandigheden Voorts wordt jaarlijks gecontroleerd of erkende bedrijven hebben voldaan aan de opleidingsverplichtingen voor het personeel op grond van artikel 35B van de Bouw-CAO en de eisen voortvloeiend uit de ARBO- en milieuwetgeving. Ook van de bedrijfsleiding wordt verwacht dat zij regelmatig de speciaal voor hen door SGAT opgezette cursussen en trainingen volgen.

Technische eisen, algemene voorwaarden en geschillenregeling De door S.G.A.T. erkende bedrijven dienen te werken op basis van het European Technical Report N300, hanteren de algemene voorwaarden van de BOVATIN, lossen klachten op conform de voorgeschreven Code Klachtenbehandeling en laten eventuele geschillen beslechten door de Stichting Geschillenoplossing Tegelwerken (SGOT).

Controle op werken in uitvoering Periodiek worden ook werken in uitvoering van de erkende bedrijven door inspecteurs bezocht. Naar aanleiding van deze bezoeken worden er gerichte aanwijzingen en verwerkings- en opleidingsadviezen gegeven om de kwaliteit van het uitgevoerde tegelwerk op een nog hoger niveau te brengen.

Waaraan is een Erkend bedrijf te herkennen? Nadat is gebleken dat men nog steeds aan alle eisen voldoet wordt aan een Erkend bedrijf jaarlijks een Erkenningscertificaat voor het betreffende jaar verstrekt. Daarnaast ontvangt men ook jaarlijks een schildje waarop is vermeld dat men voor het betreffende jaar is erkend. Bij het secretariaat is bovendien een lijst verkrijgbaar van de erkende bedrijven.

Erkenning staat voor kwaliteit en zekerheid Voor de opdrachtgever biedt Erkenning de zekerheid dat het betreffende tegelzettersbedrijf serieus bezig is met kwaliteit, nieuwe ontwikkelingen op de voet volgt en uiteraard werkt met goed opgeleid en gemotiveerd personeel. De werkzaamheden worden uitgevoerd op basis van de meest recente technische inzichten zoals neergelegd in de Nederlandstalige versie van het European Technical Report N300. Mochten er in de uitvoering desondanks toch problemen ontstaan, dan worden deze op professionele wijze, zonodig via SGOT, opgelost. Voor meer informatie:

S.G.A.T. Postbus 85, 7460 AB Rijssen Tel. (0548) 53 85 05 • Fax (0548) 53 85 01 E-mail: sgat@sgat.nl • Website: www.sgat.nl

SGAT-NIEUWS

Met IKOB-BKB er achter, staat zeKerheID VOOrOp KOMO-procescertificatie Gespecialiseerde aannemers: Dakdekken Leidekken Zink- en Koperwerk Tegelwerk Na-isolatie Metselen Lijmen Voegen Overig: Buitengevelisolatie Afbouw Betonreparatie Energielabels + maatwerkadvies Systeemcertificatie: ISO 9001 en 14001 VCA*/** Erkenningen: Bouwgarant SGAT Projectinrichting

IKOB-BKB: De certificeerder van het huis.

IKOBKB

Certificering biedt uw bedrijf veel mogelijkheden. Zeker in deze tijd. Het is voor uw opdrachtgevers het signaal dat u aan de aanbestedingseisen (STABU) kunt voldoen. En een bedrijf dat keurmerken kan overleggen, onderscheidt zich in de markt. Bovendien staat u juridisch sterker en zijn uw medewerkers beter gemotiveerd om hun werk kwalitatief goed uit te voeren. Meer weten over certificering? Of over de aantrekkelijke combinaties van KOMO- en ISO/VCA-certificering? Informeer dan vrijblijvend bij IKOB-BKB.

IKOB-BKB BV Postbus 298 3990 GB Houten Tel. 030 - 635 80 60 info@ikobbkb.nl www.ikobbkb.nl

Gecertificeerde erkende bedrijven van de SGAT Noord holland

zuid holland

Utrecht

noord brabant

Tegelzetbedrijf Zwarthoed(Kirry) BV Boeijer 23 1132 GN Volendam www.kirry.nl

Jan Groen Tegelzetbedrijf BV Hoefweg 95 2665 CC Bleiswijk www.jangroentegels.nl

C.G. van den Bogaard Tegelzettersbedrijf Bredeweg 11 3945 PB Cothen www.tegelhuisbogaard.nl

Mutsaars BV Tegelzetbedrijf Kempenlandstraat 17a 5262 GK Vught www.mutsaars.bv

Ceramics BV Tegelzetbedrijf 1e Pijnackerstraat 75 3035 GN Rotterdam www.ceramicsbv.nl

Oostbörg BV Tegelzetbedrijf Stationsstraat 34 3451 BZ Vleuten www.oostborg.nl

J. Heijblom V.o.F. Tegelwerken Boerenkamplaan 120 5712 AH Someren www.heijblom.info

Van der Sluis Tegelwerken Ambachtstraat 10 3284 XW Zuid-Beijerland www.vandersluistegelwerken.nl

Tegelzetbedrijf R. van Putten BV Vleugelboot 26B 3991 CL Houten www.tegelzetbedrijfvanputten.nl

Tegelhandel Loomans Floreffestraat 100 5711 AE Someren www.tegelhandelloomans.nl

zeeland

Limburg

Tegelzetbedrijf K & J Dieleman Industrieweg 7 4538 AG Terneuzen www.tegelzetbedrijfdieleman.nl

Joma Tegel-Installatiebedrijf Sanderboutlaan 2b 6181 DN Elsloo www.jomategelhandel-sanitair.nl

Rongen Tegelzettersbedrijf V.o.F. Keizersveld 22 5803 AN Venray www.rongenvof.nl

Hilhorst-Surtec Tegels & Sanitair Wiebachstraat 28 6466 NG Kerkrade www.hilhorst.nl

Wijen Tegelhandel & Tegelzetbedrijf BV Pannenweg 100 6031 RK Nederweert www.wijentegels.nl

Rijvo Tegelhandel Volume 6 1446 WJ Purmerend www.rijvo.nl SVK Tegelwerken BV Postbus 33 1800 AA Alkmaar www.svktegelwerken.nl Groot Afbouwbedrijf BV Postbus 104 1130 AC Volendam www.grootafbouw.nl

BOVATINFO

Secretariaat

Afdelingssecretariaten

Bondsburo BOVATIN Postbus 85, 7460 AB Rijssen Bezoekadres: Karel Doormanstraat 2, 7461 ER Rijssen telefoon (0548) 53 85 05 fax (0548) 53 85 01 e-mail: bondsburo@bovatin.nl website: www.bovatin.nl

Noord-Holland K. Scholten Westerwerf 2 1911 JA Uitgeest telefoon 0251-319101 e-mail noordholland@bovatin.nl

Hoofdbestuur Voorzitter: G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp telefoon (072) 511 08 99 mob. 06-22916752 fax (072) 564 70 52 e-mail: voorzitter@bovatin.nl Secretaris: C.H. (Chris) van Herpen Het Erp 9, 5388 CN Nistelrode telefoon (0412) 61 16 29 mob. 06-52654912 e-mail secretaris@bovatin.nl Penningmeester: Y. (Yvonne) van der Doelen Kameren 1A, 5473 VC Heeswijk-Dinther telefoon 06-1401 4402 e-mail: penningmeester@bovatin.nl Bestuursleden: V. (Viktor) van de Bilt Mauritslaan 37, 3454 XR De Meern telefoon (030) 241 69 35 e-mail info@viktorvandebilt.nl G.C. (Iete) Cremer Europaweg 28, 7742 PH Coevorden telefoon (0524) 22 15 96 e-mail gccremer@hotmail.com G. (Gijs) Hilhorst Wiebachstraat 28, 6466 NG Kerkrade telefoon (045) 544 45 42 fax (045) 544 09 73 email g.p.w.hilhorst@hilhorst.nl T. (Tom) Sterkman Ivoorstraat 5 1812RE ALKMAAR telefoon 072-5183222 e-mail t.sterkman@svktegelwerken.nl Juridisch adviseur: Mr. T. Zanen Beukendreef 11, B-2920 Kalmhout België telefoon (0032) 36853187 fax (0032) 36853186 e-mail juridischadvies@bovatin.nl mob. 06-20616770 Ambtelijk secretaris: G. ten Bolscher Postbus 85, 7460 AB Rijssen telefoon (0548) 53 85 05 fax (0548) 53 85 01 Informatie betreffende keuringscommissie: BOVATIN Postbus 85, 7460 AB Rijssen telefoon (0548) 53 85 05 fax (0548) 53 85 01

Midden- en West-Nederland P. Verlaan Valkenburgerlaan 14, 2771 DA Boskoop telefoon (0172) 21 60 84 fax (0172) 21 04 61 mob. 06-53281208 e-mail middenenwestnederland@bovatin.nl Oost- en Noord-Nederland G.C. Cremer Europaweg 28, 7742 PH Coevorden telefoon (0524) 22 15 96 e-mail oostennoorddnederland@bovatin.nl Zuid-Nederland P. de Jong Cambreur 8, 5171 SJ Kaatsheuvel telefoon (0416) 27 33 29 fax (0416) 27 33 29 email bovatin.afd.zuid@online.n Redactiecommissie Hoofdredactie en nieuws diversen Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen, telefoon (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail redactie@bovatin.nl Mededelingen Hoofdbestuur G.A. Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp telefoon (072) 511 08 99 Mededelingen landelijk secretariaat B. Bekhuis Postbus 85, 7460 AB Rijssen telefoon (0548) 53 85 05 Techniek-Materialen-Gereedschappen P. Verlaan Valkenburgerlaan 14, 2771 DA Boskoop Tel. (0172) 21 60 84 A.M.F.J. Borrenbergs Sjeng Vaasstraat 7 6031HE Nederweert tel. (0495) 634095 mob. 06 23442186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl Redactieadres BOVATINfo Postbus 85, 7460 AB Rijssen Telefoon (0548) 538 505 Fax (0548) 538 501 e-mail redactie@bovatin.nl Advertenties Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen, telefoon (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail advertenties@bovatin.nl

Nuttige info voor BOVATINleden Ledenadvies BOVATIN Bondsbureau (voorlichting) Kosteloos via telefoon: (0548) 53 85 05 fax: (0548) 53 85 01 e-mail bondsburo@bovatin.nl Voorlichting op gebied van onder andere: ■ Cordares (SFB) ■ Sociale Verzekeringen ■ CAO-bepalingen ■ Loonkosten ■ Overige verzekeringen ■ Bedrijfsschade ■ WA verzekeringen BOVATIN Bondsbureau (advies) Tarief € 70,- per uur. Kort telefonisch advies: kosteloos Adviezen op gebied van onder andere: ■ Opstellen van een ondernemingsplan ■ Kostenbewakingssystemen ■ Financieringsplan ■ Opstellen exploitatieprognoses ■ Opvolgingsproblematiek BOVATIN/Technisch advies Kort telefonisch advies: kosteloos Tarief € 70,- per uur. Algemene technische adviezen en specifieke projectadviezen ■ Tegels ■ Lijmen ■ Hulpmiddelen-materialen ■ Verwerkingsmethoden tel. (0495) 634095 mob. 06 23442186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl BOVATIN/BJD Advies Tarief € 70,- per uur. Incasso: no cure no pay (zonder geschil) via tel: (00) 32 36 85 31 87 (tussen 20.00 uur en 22.00 uur) fax: (00) 32 36 85 31 86 Mob. 06-20616770 e-mail: tzanen@hotmail.com Juridische Advisering en Procesvertegenwoordiging (ook bemiddeling advocaat): ■ Arbeidsrecht ■ Contractenrecht ■ Incasso ■ Huurkwesties ■ Soc. Verzekeringen ■ Subsidies ■ Vergunningen ■ Leasing ■ Productaansprakelijkheid ■ Juridische Doorlichting S.G.A.T. Stichting gespecialiseerde Aannemers in het verwerken van keramischeen natuursteen tegels (zie secretariaat BOVATIN) Postbus 85, 7460 AB Rijssen

BETER EN MAKKELIJKER LIJMEN zonder een vuiltje aan de lucht

Andere tijden. Andere lijmen. Nieuwe KM Flex BluePrint maakt gebruik van een innovatieve morteltechnologie. Dat maakt de lijm bijzonder duurzaam en goed voor het milieu. Nog mooier is, dat je er als tegelzetter makkelijker, sneller, beter en gezonder mee werkt dan met traditionele lijmen. Glashelder dus: het is tijd voor KM Flex BluePrint.

brekend!

BluePrint = baan

Postadres

Postbus 120 NL - 7070 AC Ulft Bezoekadres De Hogenkamp 22 NL - 7071 EC Ulft Telefoon +31 (0)315 270 620 E-mail info@kiwitz.nl Internet www.kiwitz.nl

er CO2-uitstoot ✓ Tot 78% mind racht ✓ Hogere kleefk gen ✓ Lichter te men verwerken ✓ Makkelijker te

M A A K H E T WA A R . M E T K I W I T Z

tie ✓ Geen huidirrita ONDERDEEL VAN DE

Voor bouwprofessionals

Nieuwe generatie voegmortel PCI Nanofug Premium â&#x20AC;&#x201C; de multifunctionele voegmortel, speciaal voor dubbelhardgebakken keramiek met lage wateropname.

! w u e Ni

Verkrijgbaar in 18 kleuren. Na 2 uur beloopbaar. Fijn, glad en zeer mooie oppervlak. Water- en vuilafstotend. Goed te reinigen. Bestand tegen zure reinigingsmiddelen. Bescherming tegen diverse soorten schimmels en bacteriĂŤn.

S M A RT M O R TA R SOLUTIONS

easyworking

waterdrop effect

www.PCI-Afbouw.nl

resistance effect

protection effect