14 16
ΙΣΤΟΡΙΑ
Ιστορική Αναδροµή Η Τήνος, όπως µαρτυρούν τα αρχαιολογικά ευρήµατα, κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια και είναι ένα από τα νησιά της Ελλάδας που παρουσιάζουν σηµάδια συνεχούς κατοίκησης. Κατά την παράδοση, πρώτοι κάτοικοι ήταν οι Κάρες και οι Λέλεγες. Ο παλαιότερος οικισµός που υπάρχει στο νησί είναι στη θέση «Βρυόκαστρο» ή «Βρέκαστρο». Από τα όστρακα που έχουν βρεθεί στην περιοχή, µαρτυρείται κατοίκηση που ανάγεται στην Εποχή του Χαλκού ή Πρωτο-Κυκλαδική Εποχή (3000-2300 π.Χ.), ενώ ο οικισµός οχυρώνεται κατά τη Μέση Εποχή του Χαλκού ή Μεσο-Κυκλαδική (2300-1600 π.Χ.). Γενικότερα, την περίοδο εκείνη απαντάται συχνά το φαινόµενο συγκέντρωσης πληθυσµού σε στρατηγικές θέσεις (όπως είναι και το Βρυόκαστρο). Η ιστορία του νησιού συνεχίζεται και κατά τη Μυκηναϊκή Εποχή, όπως µαρτυρεί ο µυκηναϊκός θολωτός τάφος στην Αγία Θέκλα (κοντά στο χωριό Πύργος) (13ος αι π.Χ.). Την περίοδο των Σκοτεινών Αιώνων (12ος-10ος αι π.Χ.) πειρατείες και επιδροµές των «Λαών της Θαλάσσης» παρατηρούνται σε όλη τη Μεσόγειο, οι οποίες αποφεύγονται µε τη µετατόπιση των οικισµών σε θέσειςφυσικά οχυρά. Άλλωστε, αυτήν την εποχή χρονολογείται το Κυκλώπειο τείχος στο Ξώµπουργο. Στη Γεωµετρική περίοδο (9ος-8ος αι π.Χ.) ανάγεται οικισµός κοντά στο χωριό Καρδιανή, σύµφωνα µε τάφους-«γεωµετρική νεκρόπολη» και άλλα ευρήµατα που έχουν ανακαλυφθεί. Κατά τους πρώιµους Αρχαϊκούς χρόνους (7ος αι π.Χ.) το κέντρο του νησιού µετατοπίζεται στο Ξώµπουργο. Από τις ανασκαφές του Ν. Κοντολέοντος στα µισά του περασµένου αιώνα, το σηµαντικότερο από τα ευρήµατα που έρχονται στο φως είναι το Ιερό της Μεγάλης Θεάς (ή ∆ήµητρας µεταγενέστερα) και οι µεγάλοι ανάγλυφοι πίθοι που βρίσκονταν µέσα σ’ αυτό. Μετά το πέρας της ταραγµένης αυτής περιόδου και τις επιδροµές, η Τήνος (µαζί µε τις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας) µετατοπίζει το κέντρο της από το φυσικά οχυρωµένο Ξώµπουργο σε περιοχή πιο ανοιχτή. Κατά τους Ύστερους Αρχαϊκούς χρόνους (6ος αι π.Χ.) καθώς και τους Κλασικούς, η πρωτεύουσα του νησιού εντοπίζεται χαµηλά, κοντά στη θάλασσα, γύρω από το σηµερινό Ναό της Παναγίας στη Χώρα. Από τα σηµαντικά έργα της περιόδου αξίζει να αναφερθούν το Πεισιστράτειο Υδραγωγείο στη θέση της Ληνοπής (κατασκευάστηκε στα 549-542 π.Χ. και το οποίο µέχρι το 1934 παρείχε νερό στη σηµερινή Χώρα), καθώς και το Ιερό του Ποσειδώνα και της Αµφιτρίτης (4ος αι π.Χ.) στη θέση Κιόνια, χώρο, όπου λατρευόταν ιδιαίτερα, αφού αποτελούσε το µοναδικό στις Κυκλάδες Ιερό αφιερωµένο εξολοκλήρου