SCHROOT! nr 6 2019

Page 1

D E VA K K R A N T V O O R M E TA A L R E C Y C L E R S E N A U T O D E M O N TA G E B E D R I J V E N

Jaargang 7 | Week 37 | 2019 | Nummer 6 | www.schrootkrant.nl

6

Wat gebeurt er met de vloeistoffen in een autowrak

11 Recyclen van treinen: ‘Hufterproof en veilig’

16

‘Nieuwe inzichten en oplossingen voor een duurzame toekomst’ De boodschap is duidelijk: het recyclingpercentage in Nederland moet omhoog. Maar hoe geeft de schrootsector hier handen en voeten aan? Met een breed aanbod van leveranciers en een kennisprogramma brengt vakbeurs Recycling op 19, 20 en 21 november nieuwe inzichten en oplossingen. Lees verder op pagina 10

In de ban van schroot ‘De aandacht voor metaalschroot is groot’, zegt aldus Casper Burgering, senior econoom Industriële Metalen bij ABN Amro. ‘De waarde van schroot in de maatschappij neemt namelijk toe. Schroot is een steeds belangrijker onderdeel van de waardeketen en heeft zijn sporen verdiend in de circulaire economie.’ Lees de column op pagina 11

Voorinzameling van Chroom-6 staalschroot is gestart Via Renewi en Jansen Recycling Group is het mogelijk om nu al Chroom-6 houdend staal af te voeren. Dit staal zal gegarandeerd medio 2020 verwerkt worden door PMC. De nieuwe fabriek biedt een oplossing voor de verwerking van schroot, dat met bijvoorbeeld asbest of kwik is vervuild. Lees verder op pagina 15


2

|

M etaalrecycler SWRN G mb H

Voorwoord

Vanaf de middeleeuwen tot aan de het einde van de negentiende eeuw is de adel veelal opdrachtgever annex grootverbruiker van ijzer. Er waren allerlei vormen van smidse beroepen, zoals de grofsmid die verantwoordelijk is voor het zogenoemde grove smeedwerk. Maar er is ook de instrumentenmaker die gespecialiseerd is in het maken van gebruiksvoorwerpen. Verder kende men onder andere nog de dompermaker, harnasmaker, horlogemaker en slotenmaker. Toen zal er al handel zijn geweest in verschillende gebruiksvoorwerpen, maar de opkomst van de schroothandel komt pas goed opgang als de industrialisatie opkomt. Dit is het moment waarop de menselijke spierkracht wordt vervangen door machines. Het ijzer werd gebruikt om machines mee te bouwen. Grote fabrieken kregen te maken met ijzer dat overbleef na een productieproces. Het restafval kon men niet gebruiken. Hierdoor ontstond een mogelijkheid om aan ijzerafval te gaan verdienen. En daar weten we natuurlijk alles van. In deze editie van Schroot! staat een uitgebreid artikel te lezen over de rol van oud-ijzer door de jaren heen.

SENNEBOGEN

‘Black Beauty’ in de buurt van de binnenhaven van Neurenberg

Boeiend! Ongeveer 5 procent van onze aardkorst bestaat uit ijzererts. Het produceren van ijzer is ongeveer 4000 jaar geleden begonnen. In de ijzertijd die volgde op de bronstijd (3000 tot 800 voor Christus) ging men over tot grootschalig gebruik van ijzer voor het maken van metalen voorwerpen. In Nederland wordt ijzer als gebruiksvoorwerp gangbaar vanaf zo’n 700 voor Christus. Klompen ijzererts (ijzerroer) worden opgegraven uit het maaiveld. Er worden oventjes (laagovens) met luchtschacht gemaakt met een doorsnee van 50 cm. Middels hout en houtskool wordt de ijzerroer verhit. Bij 1200 graden wordt het vloeibaar en stroomt het onderin de oven.

vertrouwt op

Er is iets nieuws dat in het industriële gebied van de haven van Neurenberg in het oog springt: een 825 SENNEBOGEN E-serie verwerkingsmachine. De machine is zwart geverfd, de kleur die bij uitstek past bij SWRN GmbH, maar heeft nog steeds een groen hart. Het familiebedrijf maakt gebruik van de mobiele schrootspecialist met een dieselmotor van 129 kW voor het sorteren, laden en verwerken van schroot.

keer opraken. Hergebruik wordt steeds belangrijker. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor metaal, maar voor vele andere afvalstromen. De boodschap is duidelijk: het recyclingpercentage in Nederland moet omhoog. Aan de schrootsector de taak om hier handen en voeten aan te geven. Hier wordt ook uitgebreid aandacht aan besteed tijdens de tiende editie van vakbeurs Recycling, die dit jaar op 19, 20 en 21 november wordt gehouden. Uit welke nieuwe technieken en kennis kunnen de afvalverwerkers, -inzamelaars en bedrijven met grote afvalstromen meer waarde en recyclaat uit de afvalstroom halen? Met een breed aanbod van leveranciers voor onder meer de schrootsector en een kennisprogramma gericht op 3 centrale thema’s brengt de beurs nieuwe inzichten en oplossingen die nodig zijn voor een duurzame toekomst.

Elke maand wordt 4.500 ton gemengd schroot geleverd op het 12.000 vierkante meter grootte bedrijfsterrein, dat moet worden verwerkt en gerecycled. Het bestaat voornamelijk uit non-ferrometalen en kabels, die zowel nationaal als internationaal verder kunnen worden verwerkt. ‘We hebben specifieke opslagruimtes nodig voor de vijftig verschillende soorten schroot, die we dagelijks sorteren. Dit vermindert automatisch de ruimte, die we hebben voor machines. Daarom hebben we een zeer flexibele, maar tegelijkertijd krachtige oplossing nodig. Deze hebben we nu gevonden in onze SENNEBOGEN 825 E ‘,vertelt Robin Reindel, technisch directeur van SWRN.

Naast het compacte formaat van de machine draagt ​​het snelwisselsysteem bij aan de flexibiliteit ter plaatse. ‘We kunnen snel inspelen op de verschillende materiaalsoorten en, waar nodig, direct schakelen tussen de sinaasappelschillegreep en de magneetplaat’, aldus Reindel. MULTIFUNCTIONEEL De standaard bij SENNEBOGEN is om nooit een standaardmachine te bouwen. De SWRN’s 825 E heeft tal van functies, die tegemoetkomen aan de individuele behoeften van de klant. Naast de buitengewone, klantgekleurde spuitopdracht, koos de directie van SWRN ook voor de ruime Maxcab-industrie, die tot 2,7 meter hoog kan worden gemaakt met een ononderbroken voorruit en kogelvrijglas. Dit garandeert dat de gebruiker zowel zijn werkgebied kan zien zonder dat er iets in de weg zit en zo veilig mogelijk kan werken. De veertien meter lange uitrusting is perfect geschikt voor de uitdagende taken op het bedrijfsterrein. Het snelwisselsysteem betekent dat de grijper voor sinaasappelschillen of de magneetplaat in minuten kan worden geplaatst. De magneetplaat wordt aangedreven door een extra magneetgenerator van 15 kW. De generator en het hydraulische sys-

teem van de machine zijn nauwkeurig op elkaar afgestemd om de beste energie-efficiëntieniveaus te bereiken. PERSOONLIJKE SERVICE Naast de kwaliteit van de SENNEBOGEN’s zegt Reindel dat ook het intensieve persoonlijke contact van verkoop- en servicepartner IBS Baumaschinen een beslissende factor was in de aankoopbeslissing. ‘Onze contactpersoon komt hier uit de buurt. We weten dat alle servicegerelateerde vragen snel en betrouwbaar worden afgehandeld. Dat is erg belangrijk voor ons!’

Niet alleen het verleden van de handel in oud-ijzer is boeiend, maar zeker ook de toekomst. En die blijven we maar al te graag volgen! Wendy Noordzij

En die rol zal steeds belangrijker worden. Naast de moeite om ijzererts uit de grond te halen, kan ijzererts een

Colofon

D E VA K K R A N T V O O R M E TA A L R E C Y C L E R S E N A U T O D E M O N TA G E B E D R I J V E N

Jaargang 7 | Week 37 | 2019 | Nummer 6 | www.schrootkrant.nl

6

Wat gebeurt er met de vloeistoffen in een autowrak

11 Recyclen van treinen: ‘Hufterproof en veilig’

16

‘Nieuwe inzichten en oplossingen voor een duurzame toekomst’ De boodschap is duidelijk: het recyclingpercentage in Nederland moet omhoog. Maar hoe geeft de schrootsector hier handen en voeten aan? Met een breed aanbod van leveranciers en een kennisprogramma brengt vakbeurs Recycling op 19, 20 en 21 november nieuwe inzichten en oplossingen. Lees verder op pagina 10

In de ban van schroot ‘De aandacht voor metaalschroot is groot’, zegt aldus Casper Burgering, senior econoom Industriële Metalen bij ABN Amro. ‘De waarde van schroot in de maatschappij neemt namelijk toe. Schroot is een steeds belangrijker onderdeel van de waardeketen en heeft zijn sporen verdiend in de circulaire economie.’ Lees de column op pagina 11

Voorinzameling van Chroom-6 staalschroot is gestart Via Renewi en Jansen Recycling Group is het mogelijk om nu al Chroom-6 houdend staal af te voeren. Dit staal zal gegarandeerd medio 2020 verwerkt worden door PMC. De nieuwe fabriek biedt een oplossing voor de verwerking van schroot, dat met bijvoorbeeld asbest of kwik is vervuild. Lees verder op pagina 15

Jaargang 7, week 37, 2019, nr. 6

Meer informatie over Schroot! is te vinden op onze website: www.schrootkrant.nl. Tips en persberichten voor de redactie kunt u doorgeven via r edactie@schrootkrant.nl en we zijn ook actief op Twitter via @schrootkrant.

Schroot! is een vakkrant voor de ­volledige metaalrecyclingsector en de autodemontagebedrijven. Een unieke bladformule voor en door professionals uit de branche.

Verschijnt 8 x per jaar. Gezamenlijke uitgave van: Addictive Media en RedactieVisie. Addictive Media: Schoolstraat 6, 8603 XL Sneek Tel: 0515 - 432140 www.addictivemedia.nl RedactieVisie: Wendy Noordzij Tsj. Claeszstrjitte 23 8629 RZ Scharnegoutum Tel: 06 - 19637279 Uitgever: André Schoppen Tel: 0515 - 432140 / 06 - 16044131 andre@addictivemedia.nl Verkoop: Wilfred Wubs Tel: 0515-432140 / 06-20479538 wilfred@addictivemedia.nl Edwin Schoenmaker 0515-432140 / 06-81907601 edwin@addictivemedia.nl

Redactie: Wendy Noordzij redactie@schrootkrant.nl Twitter: @schrootkrant Coverfoto: Coen Posthumus van Wynmalen & Hausmann Aan dit nummer werkte(n) mee: Jan de Lange en Dennis van Galen Vormgeving: Bay6 Print Tel: 06 - 50212014 Druk: Rodi Media BE OUR NEXT FRIEND: Nederland € 70,00 per jaar excl. 6% btw. Extra nummer € 6,50 excl. btw en verzendkosten). ‘Be our next friend’ kan elk gewenst moment ingaan en wordt automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor de vervaldatum schriftelijk is opgezegd. Als vakkrant zijnde, hanteren wij de opzegregels uit het verbintenissenrecht.

Wij gaan ervanuit dat u de krant ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt ‘Be our next friend’ steeds s­ tilzwijgend met een jaar verlengd. ISSN: 2214-9309 Disclaimer: Disclaimer: De Redactie van Schroot! stelt zich niet verantwoordelijk voor de inhoud van ingezonden berichten of gedane uitspraken en behoudt zich het recht om ingezonden artikelen te weigeren of in te korten. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of overgenomen in welke vorm dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de uitgever.


|

3

Nieuwe telescopische laders van Bobcat Als aanvulling op de succesvolle bouw- en landbouwproducten heeft Bobcat de nieuwe serie ‘Waste Expert’ telescopische laders gelanceerd, die ontwikkeld zijn voor de materialhandling in de afvalverwerking en recycling. Het prototype van de Waste Expert-machine (gebaseerd op de TL43.80HF), dat Bobcat op de Bauma voor het eerst liet zien, werd namelijk goed ontvangen. De machine had diverse speciale aanpassingen voor het werken met afvalstromen. Bobcat heeft besloten om vier verreikers, namelijk de TL35.70, de TL34.65HF, de TL38.70HF en de TL43.80HF in de markt te zetten als ‘Waste Expert machines’. De vier machines worden allemaal aangedreven door Bobcat Stage IV-motoren met een vermogen van 74,5 of 97 kW (100 of 130 pk). Deze nieuwe Waste Expert telescopische laders bieden hefcapaciteiten van 3,4 tot 4,3 ton en hefhoogtes van 6,5 tot 8 meter.

extra functies voor het werken onder zware omstandigheden. Denk hierbij onder meer aan een beschermgrille voor voorruit en dak, bescherming van de werk- en wegverlichting, extra bescherming voor de brandstof- en olietanks, bescherming tegen beschadiging van de binnengiek, kantelcilinderbescherming, een FNR-bediening op de joystick en stuurhendel, een automatisch omkerende ventilator, een brandblusser en een witte ruis achteruitrijalarm.

en veilige besturing met een intuïtieve, variabele transmissie en een automatische parkeerrem voor meer veiligheid en meer gemak voor de bestuurder. De werkmodi Laden en Lossen zijn standaard, net als de ECO-modus, die optimale hydraulische prestaties levert, terwijl het energieverbruik van de motor verminderd wordt. De belangrijkste machine-eigenschappen zijn aangepast om een evenwicht te creëren tussen topprestaties en brandstofverbruik.

Het zicht vanuit de cabine is ook van cruciaal belang voor de veiligheid van de machinist en iedereen

Een belangrijk kenmerk van de Waste Expert-machines is natuurlijk de telescoopgiek, die uitstekende

om hem heen. Bij de Waste Expertmachines biedt de gepatenteerde asymmetrische cabine met ROPS/ FOPS-niveau 2 bescherming en een achterruit zonder stijlen een panoramisch zicht rondom.

reikmogelijkheden biedt en compatibiliteit met een grote reeks verschillende aanbouwdelen, waardoor het bereik en de flexibiliteit verder vergroot worden. Hierdoor kunnen de machines worden gebruikt voor een groot aantal verschillende taken bij onder meer overslagstations, transferstations en recyclinginstallaties. De mogelijkheden om materi-

alen, zoals balen of bulkmateriaal te heffen en te verplaatsen of op hoge opleggers en hoppers te laden, bieden echte voordelen voor de afvalverwerking en recycling. De HF-technologie biedt een hoog hydraulisch debiet en dankzij de nieuwste generatie 190 l/min load sensing pomp en flow compensated hydraulic distributor zeer goede hydraulische prestaties. Hierdoor kan de operator met aanzienlijk lagere toerentallen werken, waardoor minder brandstof wordt gebruikt en aanzienlijk kortere cyclustijden mogelijk zijn. Om onnodige olieopwarming en ver-

Zo is er de Michelin 460/70R24 BIBLOAD, een staalversterkte band met een ruitvormig loopvlakpatroon dat meer weerstand biedt tegen slijtage en voor een soepele rit zorgt. De Nokian 480/65R24 Tri Steel-band is een speciale staalversterkte band die ideaal is voor afvalverwerkings- en recyclinginstallaties en voor industrieel gebruik dat een hogere lekbestendigheid vereist. De derde optie is de nieuwe Camso TLH 792S 13 R24, een robuuste band met een lekvrije werking en een uitstekende tractie bij extreem gebruik en optimale stabiliteit,

De telescopische laders van Bobcat hebben zich in de markt reeds bewezen als robuuste, efficiënte en eenvoudig te bedienen machines. Dat zijn essentiële voorwaarden voor het werken in intensieve industriële sectoren, zoals afvalverwerking en recycling. VEELZIJDIGE MACHINES ‘Afvalverwerkings- en recyclingbedrijven hebben behoefte aan veelzijdige machines die een grote verscheidenheid aan taken aankunnen, die goed kunnen manoeuvreren in krappe ruimtes en die een maximale efficiency en veiligheid bieden gedurende de werkdag’, zei Olivier Traccucci, senior product manager voor Bobcat Telehandler, over de nieuwe Waste Expert-serie. ‘Met hun krachtig ontwerp, de indrukwekkende bakopbreekkrachten, efficiënte koelsystemen, een laag zwaartepunt en een lange wielbasis om de stabiliteit en hefcapaciteit te vergroten, zijn onze nieuwe Waste Expert telescopische laders ideaal voor afvalverwerking en recycling.’ Net als al onze machines zijn de nieuwe Waste Expert telescopische laders gemaakt voor het zwaarste werk, terwijl ze toch alle wendbaarheid en veelzijdigheid bieden die nodig zijn. In de HFmodellen wordt de zeer robuuste bouw gecombineerd met een hoge debietcapaciteit voor een enorme laadproductiviteit en hefcapaciteit.

EENVOUDIGE BEDIENING Bobcat Waste Expert verreikers bieden een efficiënte, eenvoudige

mogensverlies te voorkomen, levert de lastafhankelijke pomp alleen olie wanneer hydraulisch vermogen nodig is. BANDENOPTIES Bobcat biedt verschillende bandenopties voor de verschillende soorten oppervlakken die zich op afval- en recyclinglocaties bevinden.

ZWARE WERKOMSTANDIGHEDEN

Recycling- en afvalverwerkingsbedrijven zijn moeilijke werkomgevingen. Machines die in die omstandigheden werken moeten voldoen aan de allerhoogste eisen. Daarom zijn de nieuwe Waste Expert-machines nog robuuster met zware Dana Spicer-assen en de extra bescherming. De verreikers beschikken ook over een extra grote giekkop, een stalen giek met hoge treksterkte, een giek met demping en beschermde hydraulische cilinders onder en in de giek. Zoals alle Bobcat telescopische laders hebben de Waste Expert-machines een gelast doosframe dat tegen een stootje kan; een grote bodemvrijheid en over de hele lengte een bodemplaat om de vitale delen te beschermen. EXTRA FUNCTIES Bovendien zijn de nieuwe Waste Expert-modellen uitgerust met

Kabelpelmachines | Kabelgranuleerinstallaties | Alligatorscharen Rollensnijders | Schrootscharen | Sloopscharen | Schrootpersen Autopersen | Shredders | Rotorscharen www.bronneberg.nl

|

info@bronneberg.nl

|

+31 (0)492 59 19 00

duurzaamheid en comfort. Uitgerust met deze band hebben de machines een maximale rijsnelheid van 15 km/u en zijn ze voorzien van versterkte assen voor zwaar gebruik. Voor meer informatie over de modellen zie www.bobcat.com.


4

|

Metaalsector zet zich in voor verantwoorde metaalketens De metaalsector bundelt de krachten voor een impuls aan internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO). Bedrijven, brancheverenigingen, overheid, vakbonden en maatschappelijke organisaties tekenden het convenant ‘Samen naar verantwoorde metaalketens’. Doel is om het internationaal verantwoord ondernemen te bevorderen en om misstanden op het vlak van mensenrechten en milieu in de metaalsector terug te dringen. Het convenant richt zich op lange termijn sociale en ecologische effecten van de inkoop van grondstoffen en diensten in de metaalsector. De samenleving verwacht in toenemende mate dat bedrijven verantwoordelijkheid nemen voor

alle aspecten van hun productieketen. Daarvoor is krachtenbundeling en samenwerking met andere stakeholders noodzakelijk. Met een gezamenlijke aanpak kunnen ook misstanden collectief worden aangepakt. Naast de binnenlandse aan-

pak, door de betrokkenheid van een Nederlandse brancheorganisatie, is dit convenant het eerste dat ook meteen internationaal verankerd is dankzij de betrokkenheid van een Europese brancheorganisatie. BEPERKT TRANSPARANT Nederlandse metaalbedrijven zijn voor hun productie veelal afhankelijk van de import van grondstoffen. Uit de MVO Sector Risico Analyse, die in opdracht van de overheid werd uitgevoerd, bleek dat de metaalsector een verhoogde kans

op risico’s heeft op het schenden van mensenrechten, fundamentele arbeidsrechten, milieu- en biodiversiteitsnormen en negatieve impact op lokale gemeenschappen. Bovendien zijn toeleveringsketens van veel grondstoffen soms maar beperkt transparant. De Nederlandse metaalsector werkt ook veel met gerecycled metaal. Het gebruik van verantwoord gerecycled metaal draagt bij aan het verminderen van de vraag naar primaire grondstoffen en aan een circulaire economie. Ook in de metaalrecyclingsector willen de metaalbedrijven verbeterpunten in kaart brengen. INTERNATIONALE RICHTLIJNEN IMVO-convenanten zijn een hulpmiddel om het bedrijfsleven en overige stakeholders hun presta-

ties op het vlak van internationaal verantwoord ondernemen te laten verbeteren. Een aantal bedrijven is al bezig om de risico’s in beeld te krijgen en aan te pakken. De sector constateert echter, op basis van de OESO-richtlijn voor multinationale ondernemingen, dat er nog gaten in de aanpak zitten. Met het convenant bereidt de metaalsector zich ook voor op de EU-verordening over conflictmineralen die in 2021 in werking treedt. Die verplicht grote importeurs gedegen onderzoek te doen naar de herkomst van hun grondstoffen. Daarnaast is de Nederlandse overheid verplicht om te voldoen aan de ‘UN Guiding Principles’ inzake mensenrechten en bedrijfsleven en de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen. Het naleven van deze internationale kaders draagt ook bij aan de realisatie van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s). GROTE SECTOR, INTERNATIONAAL CONVENANT

Het convenant richt zich nadrukkelijk op alle metalen en op de gehele internationale metaalketen, inclusief metaalverwerkers en eindgebruikers. De Nederlandse metaalketen bestaat voor het merendeel uit MKB-bedrijven. Die leveren basismetalen en halffabricaten aan andere bedrijfstakken voor verdere verwerking in de automobielindustrie, de bouw, chemie, ruimtevaart en elektronica. Het is bij uitstek een keten die sterk internationaal opereert. Ook de recycling van metalen is onderdeel van deze keten. Het convenant richt zich op nationale en internationale metaalbedrijven met het oog op het vergroten van de zichtbaarheid van de hele toeleveringsketen, en de impact van de gezamenlijke activiteiten van de deelnemers. MEERDERE CONVENANTEN Dit convenant is het negende IMVO-convenant dat van kracht is. De sectoren textiel, banken, verzekeringen, pensioenen, goud, voedingsmiddelen, bosbouw en natuursteen zijn al aan de slag. Voor de sierteeltsector is een convenant in voorbereiding.

Drijf hem tot het uiterste. Duitse kwaliteit met Nederlandse service. Betrouwbaarder dan deze vindt u ze niet. De meest robuuste bouw. All-in service tarieven. En een landelijke 24-uurs nooddienst. Onze nieuwe generatie diesel-, LPG- en elektrische heftrucks. www.jungheinrich.nl/recycling

Aan het metaalconvenant nemen de volgende partijen deel: Century Aluminum Vlissingen, Climax Molybedenum, CNV, E-MAX Aluminium Profielen, Eurometaux, FNV, Global March against Child Labour, Hunter Douglas Europe, IUCN Nederland, de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, de Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, Tata Steel Nederland, Unicef Nederland, Uzimet, VNMI en Wupperman Staal Nederland. De steunbetuigers zijn: Bettercoal, FME, International Tin Association, International Zinc Association, Metaal Recycling Federatie, en Terre des Hommes. Giuseppe van der Helm fungeerde als de onafhankelijke voorzitter tijdens de totstandkomingsfase van het convenant. De Sociaal-Economische Raad begeleidt het metaalconvenant. Dit doet de SER in lijn met het SER-advies hierover uit 2014. Bron: Tata Steel


|

5

Column

Fed toonaangevend voor richting in grondstofprijzen    

De verwachtingen over de renteverlagingen van de Fed werkten positief door in veel grondstofprijzen. De markt heeft inmiddels een renteverlaging van meer dan 25 basispunten ingecalculeerd. Wij denken dat dit minder waarschijnlijk is en gaan uit van een renteverlaging van 25 basispunten. Het risico op teleurstelling in de markt is daardoor groter. Dit kan resulteren in winstnemingen door investeerders. Dit doen zij door het afbouwen van hun ‘long’ posities. Dat verhoogd de druk als later deze maand de Fed daadwerkelijk de rente verlaagt met ‘slechts’ 25bp. Daarbij zet het aanhoudende handelsconflict tussen de VS en China een rem op het opwaarts potentieel van veel grondstofprijzen. Als gevolg hiervan schommelt de CRB-index al enige tijd

Trommelzeven Shredders Transportbanden Compost Omzetters

binnen een bandbreedte van 180-195 (momenteel 187). NEUTRAAL OVER TREND GRONDSTOFPRIJZEN Voor de meeste grondstofprijzen gaan wij in de komende maanden uit van een stabiele prijstrend. De olieprijzen fluctueren binnen een bepaalde marge de komende periode. Voor Brent olie is dit tussen de USD 60-80/ bbl en voor WTI olie is dit USD 50-70/bbl. De basismetaalprijzen en de tropische grondstofprijzen laten een meer gemengd beeld zien. Voor de goudprijs komen de neerwaartse risico weer meer in beeld, nu de rally in de goudprijs aan kracht aan het verliezen is. Al met al blijven we dit jaar neutraal voor de meeste grondstofprijzen, maar wij zien een verder opwaarts potentieel voor veel prijzen in 2020.

Hans van Cleef, Senior Energie-econoom ABN Amro; Georgette Boele, Valuta & edelmetalen specialist ABN Amro en Casper Burgering, Senior Econoom Industriele Metalen & Agrarische ABN Amro Bron: ABN Amro

 Rotorbrekers  Kaakbrekers  Schudzeven

Van Herwijnen Machinery B.V.

W: www.herwijnenmachinery.nl E: info@herwijnenmachinery.nl T: +31 6 54 32 01 47

Cubri Recycling kiest voor Fuchs met groot bereik pen vergemakkelijkt. Standaard is de Fuchs MHL340F voorzien van een camera op het contragewicht en de rechter zijkant zodat er geen onveilige situaties kunnen ontstaan doordat de machinist altijd kan zien wat achter- en naast hem gebeurt. Gemonteerde Power-LED verlichting zorgt ervoor dat de machine ook in de vroeg- en late uren optimale verlichting geeft op de uit te voeren werkzaamheden.

Van der Spek Vianen heeft een nieuwe Fuchs MHL340F geleverd bij Cubri Recycling in Schoonebeek. Om snel en efficiënt te kunnen werken is er gekozen om de machine te laten uitvoeren met een giek configuratie met een bereik van 13,7 meter. Met de grijper erbij komt het bereik zelfs op 15,2 meter. Net als de andere Fuchs machines is uiteraard ook deze MHL340F voorzien van een zuinige Deutz motor, in de 340F is een Deutz TCD 6/1 6-cilinder motor gemonteerd met 129kW welke gekoppeld is aan de Linde hydraulische pompen. Voor het dagelijks- en uit te voeren onderhoud aan de machine is als bij iedere Fuchs een ruim bemeten loopbordes bij de motor aanwezig welke via een uitklapbare trap toegankelijk is. Op deze plek kan naast het veilig uitvoeren van deze onderhoudswerkzaamheden ook de diesel- en Adblue tank gevuld worden zonder op de machine te hoeven klimmen. Veiligheid staat in ieder Fuchs ontwerp voorop. KOELING De standard compleet gescheiden- en separaat opgestelde koelers dragen er zorg voor dat de machine optimale koeling krijgt. Door

CUBRI RECYCLING Cubri richt zich onder meer op de recycling van metalen en oudijzer, rubber, hout, bouw- en sloopafval, papier, karton en tuingroenafval. De recyclingafdeling bestaat uit twee takken. Allereerst verwerken ze hun eigen afvalstoffen en daarnaast verzamelen en verwerken ze afvalstoffen voor derden. Ze bieden hiervoor diverse mogelijkheden, variërend van het ophalen van afval tot het plaatsen van containers op locatie.

deze opstelling zijn de koelers als gewenst in stoffige omstandigheden zeer goed te reinigen. Door de optimale koeling wordt er tijdens het draaien met de machine zeer weinig gebruik gemaakt van de koelvans waardoor naast een zeer

laag geluidniveau ook het brandstofverbruik uiterst laag is. Door de hydraulisch verstelbare cabine met een zichthoogte van 5.300mm is er uitstekend zicht op de uit te voeren werkzaamheden. De Fuchs is uiteraard ook geleverd

met de nieuwe Fox-cabine. Het slanke, nieuwe cabineontwerp bevat meer glas om de zichtbaarheid naar buiten te vergroten, het vernieuwde interieur zorgt voor meer ruimte en comfort voor de machinist. Door de ruime schuifdeur is in- en uitstap-

Door de jarenlange ervaring in de recyclingbranche hebben ze veel kennis opgedaan, geen afval blijft onbenut, omdat overal een nieuwe bestemming voor wordt gevonden. Afvalstromen worden ingenomen en verwerkt tot grondstoffen voor hergebruik. Het verwerkte materiaal vindt een nieuwe nuttige bestemming.


6

|

De rol van oud-ijzer in ons leven! Metalen komen we overal tegen. Dat kan zijn in de auto waarin we rijden of de mobiel in onze hand. De ontdekking van ijzer als gebruiksvoorwerp heeft een rijke historie ontketend die veel betekent voor ons land. Door Dennis van Galen

en ijzererts komt op veel meer plaatsen voor. IJzer gaat langer mee. Het heeft lang geduurd voor men ontdekte hoe je van ijzererts ijzer kunt maken. In de ijzertijd gebruikte men brons nog wel als sieraad of siervoorwerp. Typische voorwerpen uit de ijzertijd zijn bijlen, wapens, gereedschappen, zagen,

houtskool wordt de ijzerroer verhit. Bij 1200 graden wordt het vloeibaar en stroomt het onderin de oven. Er zijn schattingen die suggereren dat in de middeleeuwen op de Veluwe in een periode van enkele eeuwen ruim vijftig miljoen kilo ijzer is geproduceerd. In deze tijd

19e eeuw sterk verbetert door het Bessemerprocedé. Hierbij wordt lucht door gesmolten ruwijzer geblazen, waardoor koolstofzuurgas ontstaat dat het koolstof uit het ijzer haalt, waarmee de sterkte van het geproduceerde ijzer enorm toeneemt. Dit maakt grootschalige productie in hoogovens mogelijk waarbij staal wordt geproduceerd bij een temperatuur van circa 1500 graden. Staal is een legering bestaande uit ijzer en koolstof. Schroot is belangrijk, omdat het de roest die op het ijzer aanwezig is bindt aan de koolstof die in het ijzer zit. Grote productiebedrijven als Tata Steel en Nedstaal doen veel aan recycling waarbij schroot wordt gebruikt. Daarnaast wordt schroot nog steeds veel gebruikt in ijzergieterijen. ONTSTAAN VAN DE SCHROOTHANDEL Het nadeel van ijzer is dat het moet worden gewonnen uit ijzererts. Naast de moeite om ijzererts uit de grond te halen, kan ijzererts een keer opraken. Dit zal dan ook spoedig hebben geleid tot een levendige handel in ijzeren gebruiksvoorwerpen. In Nederland houden zo’n 3000 bedrijven zich bezig met de schroothandel. Onder schroot wordt verstaan ferroschroot dat vooral uit ijzer bestaat en non-ferroschroot waaronder koper, aluminium, zink, lood en tin.

Ongeveer 5 procent van onze aardkorst bestaat uit ijzererts. Het produceren van ijzer is ongeveer 4000 jaar geleden begonnen. In de ijzertijd die volgde op de bronstijd (3000 tot 800 voor Christus) ging men over tot grootschalig gebruik van ijzer voor het maken van metalen voorwerpen. Een eenduidige datering van het gebruik van ijzer wereldwijd is niet te geven. In Europa ging de start van een ijzertijd vaak hand in hand met politieke of culturele verschuivingen. Ten opzichte van brons is ijzer gemakkelijker te bewerken. IJzer kun je gemakkelijker repareren

slingerkogels en voorwerpen die gemaakt waren van ijzerwinning uit de natuur. Met ijzerwinning wordt bedoelt klapperstenen, moerasijzererts en ijzerroer. Wat veel al vlak onder het oppervlakte in de maaivelden te vinden was. GESCHIEDENIS VAN IJZER IN NEDERLAND In Nederland wordt ijzer als gebruiksvoorwerp gangbaar vanaf zo’n 700 voor Christus. Klompen ijzererts (ijzerroer) worden opgegraven uit het maaiveld. Er worden oventjes (laagovens) met luchtschacht gemaakt met een doorsnee van 50 cm. Middels hout en

wordt ijzer hoofdzakelijk uit klapperstenen gehaald. In de kern van een klappersteen bevindt zich klei dat verschrompeld. Als je de steen heen en weer schudt hoor je het rammelen. In die periode ontstaan ijzergieterijen meestal in de buurt van een beek of andere vorm van stromend water. Hier bouwt men een watermolen die de luchtpompen aandrijft. Deze luchtpompen dienden om het vuur aan te wakkeren tot de juiste temperatuur. In deze tijd worden voornamelijk nog laagovens gebruikt. Het ruwijzer (wolf) van deze tijd heeft nog niet een hoogwaardige kwaliteit zoals we die nu kennen, dit wordt eind

Vanaf de middeleeuwen tot aan de het einde van de 19e eeuw is de adel veelal opdrachtgever annex grootverbruiker van ijzer. Er waren allerlei vormen van smidse beroepen, zoals de grofsmid die verantwoordelijk is voor het zogenoemde grove smeedwerk. Maar er is ook de instrumentenmaker die gespecialiseerd is in het maken van gebruiksvoorwerpen. Verder kende men onder andere nog de dompermaker, harnasmaker, horlogemaker, slotenmaker. Toen zal er al handel zijn geweest in verschillende gebruiksvoorwerpen, maar de opkomst van de schroothandel komt pas

ORANJELAAN 35 | 2382 PK | ZOETERWOUDE | 071 - 581 00 00 | INFO@DEMTECH.EU

W W W. D E M T E C H . E U

Veel achternamen die als Smi(d)(t)(s) of Smed(t)(s) worden gespeld kunnen duiden op voorouders die dit beroep hebben uitgevoerd. Ook de Latijnse vorm van deze naam Faber of Fabricius.

goed opgang als de industrialisatie opkomt. Dit is het moment waarop de menselijke spierkracht wordt vervangen door machines. Het ijzer werd gebruikt om machines mee te bouwen. Grote fabrieken kregen te maken met ijzer dat overbleef na een productieproces. Het restafval kon men niet gebruiken. Hierdoor ontstond een mogelijkheid om aan ijzerafval te gaan verdienen. Metaal ging men ook gebruiken in gebouwen. Het bekendste gebouw dat volledig uit ijzer is opgebouwd

is de Eiffeltoren. De Eiffeltoren is ontworpen door de ingenieurs Maurice Koechlin en Emile Nougier, twee medewerkers van Gustav Eiffel. Tot aan de top van de vlaggenstok heeft de Eiffeltoren een lengte van 317 meter. De Eiffeltoren was gebouwd ter ere van de honderste verjaardag van de Franse revolutie en werd geopend op 6 mei 1889 ten tijde van de wereldtentoonstelling in Parijs. Eiffel heeft smeedijzer gebruikt voor de bouw van de Eiffeltoren. Dit is ijzer wordt door een smid op steenkolenvuur gesmeed. De treksterkte van smeedijzer is veel groter dan dat van gietijzer. Door de keuze voor smeedijzer is de toren bestand tegen de weersomstandigheden en metaalmoeheid en kan nog gemakkelijk enkele eeuwen mee. De toren werd geassembleerd in de fabriek en in stukken van vijf meter vervoerd naar de bouwplaats. De bouw van de Eiffeltoren zal voor de schroothandel mooie tijden hebben gegeven. In de schroothandel zijn veel familiebedrijven werkzaam. Vaak gingen voorvaderen in deze handel aan de slag omdat ze een goede mogelijkheid tot het opbouwen van een broodwinning zagen. De kennis over deze handel zal in veel gevallen van vader op zoon zijn overgedragen of men ging als jonge jongen bij de buurman of een goede bekende werken. Zo leerde je het vak. Vandaag de dag is deze ontwikkeling nog steeds terug te zien.


| WERKZAAMHEDEN Door hergebruik van materialen draagt de schroothandel bij aan minder belasting van het milieu. Hergebruikt ijzer hoeft niet te worden gewonnen uit de grond. Een oud-ijzerhandelaar koopt metaal in en verkoopt dit vervolgens weer. Het ijzer wordt gebracht door particulieren of bedrijven. Veel particulieren rijden rond in een kleine vrachtwagen en halen zo gratis oude metalen op. Er is veel handel in witgoed (wasmachines, koelkasten, etc.) en auto-onderdelen. Sommige handelaren hebben demontage medewerkers in dienst, die producten demonteren. Zo worden snoeren ontdaan van het rubber, zodat er schoon koper overblijft. In de bouw komen loodgieters of timmermannen regelmatig oud ijzer tegen, dit wordt verzameld en ingeleverd bij de schroothandel. De handel geeft nog de nodige administratieve verplichtingen en een identificatieplicht.

7

Bakker Hydraulic Products innovatief ontwerp solide hydrauliek beschermd betrouwbaar makkelijk onderhoud

Veel handelaren verhuren containers waarin metaalafval kan worden verzameld bij metaalverwerkende bedrijven, recyclebedrijven en slo-

De beste

SCHROOTGRIJPER van dit moment

Dit nieuwe ontwerp van de ScrapKing SCE is ontworpen voor schrootkranen van 10 tot 50 ton. De ScrapKing SCE kan worden uitgerust met een in eigen huis gemaakte GRI rotator.

perijen. Waar men er vroeger op de bakfiets nog op uittrok, heeft men nu een breng- en afhaalservice op bestelling. TOEKOMST De metaalproductenbranche beweegt zich hoofdzakelijk op de binnenlandse markt. Voor de bouwsector verwacht men de komende jaren een verdere groei. Een toename in productie van metaal zal een toename van werk in de schroothandel betekenen. De metaal producerende industrie richt zich meer en meer op verkleining van seriegroottes en verkortingen van doorlooptijden. Volgens velen wordt de steeds meer toenemende regelgeving een probleem voor de schroothandel in het algemeen. Het vraagt investeringen in apparatuur, waardoor er minder winst kan worden gemaakt. Metaal producerende bedrijven gaan steeds efficiënter produceren, waardoor er minder restafval is. Een verdere ontsporing van de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China zal meer druk op de prijzen geven. Dit betekent dat schroothandelaren zich vragen zullen moeten stellen: ‘Ga ik specialiseren of juist breed inzetten?’ Zolang metaal nog wordt gebruikt in gebruiksvoorwerpen zal er altijd vraag blijven. De schroothandel is in beweging en zal altijd blijven bewegen!

Onze ontwerpers hebben al hun energie gebruikt om ervoor te zorgen dat u dat niet hoeft te doen bij het gebruik van onze ScrapKing.

Vele maanden van ontwerpen en testen hebben geresulteerd in de beste schrootgrijper van dit moment. De passie van ons team, meer dan 50 jaar ervaring, rekening houdend met elk detail en gebruik van de beste materialen die op dit moment op de markt beschikbaar zijn hebben als resultaat de beste schrootgrijper: de ScrapKing SCE.

Bakker Hydraulic Products | Nijverheidsweg 6 | 6662 NG Elst (Gld) Tel. +31 (0)481-374757 | Fax.+31 (0)481-375280 | e-mail: info@bakker-hydraulic.com

WWW.BAKKER-HYDRAULIC.COM N ijkamp H andelsonderneming

in

R ijssen

opent nieuwe locatie :

‘Zonder vrienden nooit gelukt’ Ze zijn trots op wat ze hebben bereikt, maar voelen zich vooral opgelucht. Marjan en Gerritjan Nijkamp van Handelsonderneming in IJzer en Metalen hebben officieel de deuren van hun nieuwe locatie aan de Celciusstraat 8 geopend. Volgens het echtpaar was er heel wat geduld nodig voor kon worden begonnen met de bouw van de nieuwe locatie. Een van de omwonenden tekende bezwaar aan, zodat Marjan (33) en Gerritjan (35) maanden moesten wachten op een bouwvergunning. ‘We geloofden

altijd in een goede afloop’, aldus het stel. Als 18-jarige begint Gerritjan voor de grap met het inzamelen en handelen in oud ijzer. „Mijn vriend was bezig met een verbouwing. Op een feestje zei ik dat ik wel zou zorgen voor de afvoer van oud ijzer. Uiteindelijk ruilde ik het in voor een oude Fiat pick-up en zo wist iedereen al snel dat ze voor oud ijzer bij mij moesten zijn”, vertelt de Rijssenaar. EERLIJK OVER HANDELSWAAR

Vrienden zien al snel vaardigheden in Gerritjan, waarover je als han-

delaar moet beschikken. Hij heeft een open karakter, is makkelijk in de omgang, maar vooral oprecht en eerlijk over zijn handelswaar. Zijn klantenkring breidt zich langzaam steeds meer uit. Hij werkt parttime bij een metaalfabriek in Vriezenveen als bankconstructiewerker. Maar in 2014 besluit Gerritjan samen met zijn vrouw voor zichzelf te beginnen. Ze betrekken een pand aan de Nijverheidsstraat in Rijssen. ‘De beslissing om bij mijn baas weg te gaan was moeilijk, net in de crisistijd. Mijn kameraden trokken me echter over de streep en zeiden dat het allemaal wel goed zou komen’,

zegt Gerritjan. Zijn vrienden speelden eveneens een belangrijke rol bij de bouw van de nieuwe locatie. Zonder hen was het volgens Gerritjan nooit gelukt. ‘We deden alles zelf, vanaf de grond tot wat er nu staat. Binnen twaalf weken was het klaar. Marjan heeft behangen en geschilderd. Liters verf zijn er doorheen gegaan.’ Het echtpaar is trots op het eindresultaat. ‘We hebben nu veel meer ruimte voor opslag en sortering, want dat gebeurt hier allemaal. Mensen mogen hun oud ijzerafval brengen, maar we kunnen het ook ophalen. Daar betalen we ook voor. Een telefoontje is genoeg om te overleggen hoe we het gaan doen.’ Bron: De Twentsche Courant Tubantia


8

|

L iebherr L518 S tereo - lader :

hal zijn opgesteld lukt het om lood, koper, aluminium, messing, rvs allemaal te scheiden van elkaar. Na deze stap volgen de verschillende soorten allemaal hun eigen weg naar een volgende interne bewerkingsstap of naar een externe klant voor deze grondstof. Kortom: een soort logistieke rotonde waar elk materiaal zijn eigen afslag heeft.

Dé optimale nieuwe logistieke spil bij Riwald Almelo Bij Riwald Recycling Almelo wordt al sinds dertig jaar een breed pakket aan verschillende metalen verwerkt tot nieuwe grondstoffen. Deze materialen vereisen allemaal hun eigen verwerkingsmethode en volgen een andere logistieke route. Bij dit proces bewijst de centraal opgestelde high tech granulator goede diensten om alle ferro en nonferro materialen van elkaar te scheiden.

WENDBARE KRACHTPATSER GEZOCHT Hiervoor moeten al deze materialen met een hoog soortelijk gewicht opgeschept, vervoerd en verladen worden. Dit stelt hoge eisen aan de

ertussen bleek er resultaat te behalen door goed naar het transportmaterieel te kijken. De verschillende stappen stellen andere eisen aan het materieel en daardoor bleek het lastig om een breed inzetbare

ceert al jaren shovels voor industrie, grond-, weg- en waterbouw en agrarische toepassingen. In de Oostenrijkse fabriek bouwt Liebherr onder andere stereo-laders. Deze machines kenmerken zich door hun dubbele besturing bestaande uit knikbesturing én een hydraulisch gestuurde achteras. Het resultaat hiervan is een enorm kleine draaicirkel waarmee men een enorme wendbaarheid bereikt zonder hoge bandenslijtage. Ook als men op verhardingen of in hallen werkt. ONDERSCHEIDENDE KENMERKEN Naast de stereobesturing heeft men met een Liebherr stereolader nog een tweede sterke troef in handen. Door de toepassing van een hydrostatische aandrijving is de tractie (ook in los materiaal) optimaal én kan Liebherr de motor helemaal achterin de machine plaatsen. Op deze manier vervult de motor ook meteen de rol van ballast. De kieplast van de machine, die uiteindelijk bepaalt hoeveel je met de machine kunt tillen is hierdoor buitengewoon hoog terwijl het eigen gewicht en de afmetingen van de machine beperkt blijven. Een groot voordeel waarbij het toch mogelijk is gebleken klein en compact te blijven. DE PRAKTIJK IS DE MAATSTAF! Metaalrecyclingmensen zijn praktijkmensen. Om de theorie achter het Liebherr ontwerp te toetsen werd daarom de proef op de som

Door de jaren heen is stap voor stap een werkwijze en logistiek door het bedrijf uitgewerkt die gericht is op optimale efficiency. Waar het bij wegtransport vaak gaat over grote hoeveelheden en grotere afstanden zit het bij de interne logistiek vaak in kleinere stappen. De enorm hoge aantallen van de interne logistieke handelingen maken echter een

groot verschil. Het aantal bewegingen per dag is namelijk zo hoog dat een tijd- en kostenbesparing die op zich klein lijkt, op jaarbasis toch een enorm grote invloed kan hebben. Alle reden voor Riwald dus om de interne logistiek ook onder de loep te nemen. Naast op het gebied van de indeling van gebouwen, de transportroutes

machine te vinden die aan de eisen voldeed.

Een goed voorbeeld van een werkplek met veel logistiek bewegingen en eisen is de zogenaamde ‘NonFerro’- hal van Riwald Recycling. De gemengde geschredderde metaalfracties komen hier in drie gradaties binnen: grof, middel en fijn. Door middel van diverse scheidingsinstallaties die binnen in deze

stabiliteit en kieplast van de toegepaste machine. Een tweede bijkomende voorwaarde is de beperkte ruimte die beschikbaar is. Tussen de scheidingsinstallaties, containers en materiaalvoorraden en halffabricaten moet kort gedraaid worden om bij alle trechters en locaties te kunnen komen. Tijd voor overleg met de logistieke partner Vanwege de ervaring en relatie met de leverancier van Riwald’s andere Liebherr overslag machines werd contact gelegd met de regionale vestiging van Wynmalen & Hausmann: Pelle Service. Eerder leverden zij al diverse Liebherr overslagmachines die ook door Pelle services worden onderhouden. Het brede productenpakket van Liebherr bood uitkomst. Liebherr Bisschofshofen ontwerpt en produ-

genomen. Niet op een testlocatie maar op het eigen bedrijf op de werkplek van mens en machine. Met de twee grootste stereoladers uit het programma werd ter plaatse gedemonstreerd en proefgedraaid gedurende enkele dagen.

BVBA

schudzeef KS 3012

UITSTEKENDE PRIJZEN VOOR AL UW PRINTPLATEN & COMPONENTEN Electronica recycling Ferro & non-ferro metalen

MACHINES & TOOLS VOOR RECYCLING �  +32 497 13 14 15

HOLLAND RECYCLING

Gevestigd in Boxtel Telefoon: 0411 - 650 019 E-mail: info@hollandrecycling.nl

�  Vliegplein 4 9991 Adegem België 

WWW.HOLLANDRECYCLING.NL

info@tt.be www.tt.be schudzeef KS 2015-2

breekbak VPCH 21


|

H eFtruck c up 2019

GeWoNNeN door

t oNNy k oSter

Tonny Koster van Scelta Products B.V. uit Kruiningen heeft de Nederlandse HeftruckCup 2019 gewonnen. In een spannende finale was hij de andere deelnemers net te snel af. De HeftruckCup werd gehouden bij MotracLinde in Zwijndrecht.

De machine slaagde ruimschoots voor zijn praktijkexamen en de theorie werd bewezen. De combinatie van de stereobesturing met de hoge kieplast bleek een enorme uitkomst! Om de hoogste capaciteit te kunnen benutten werd gekozen voor een Liebherr L518 die wordt ingezet met een hoogkiepbak van 2,0 m3. Deze machine is uitgevoerd met een Z-kinmatiek (hefframe), 4 massieve banden 17,5R25. Om de diverse aanbouwdelen als dichte bak, hoogkiepbak en palletvorken efficiënt te kunnen wisselen en gebruiken is de machine uitgevoerd met een hydraulische snelwissel en een mini-joystick op de Liebherr bedieningshandel. In verband met de recyclingwerkzaamheden die de machine in de hallen uitvoert is deze voorzien van grofmazige koeler

De deelnemers toonden hun snelheid en behendigheid op afwisselend een heftruck en reach-truck in twee voorrondes en op het finaleparcours. Ook werd hun kennis over de heftrucks gemeten met een theorieronde. Dit jaar bestond het wedstrijdparcours uit diverse ‘bandenspellen’. Uiteraard werd in ieder spel gelet op veiligheid: dragen van veiligheidsschoenen en gordel en juiste uitvoer van handelingen in de heftruck.

PRECISIE EN SNELHEID Het thema van dit jaar was ‘banden’. De chauffeurs moesten in de voorronde 2 spellen uitvoeren waarbij ze met grote precisie meerdere banden moesten verplaatsen of op een bok moesten plaatsen

Boekeloseweg 112 7553DP Hengelo ijkbevoegde NMI accreditatie nr. 5731

waarbij het evenwicht een zeer lastige factor was. Het eerste spel, verplaatsen van de banden gebeurde met een heftruck. Het evenwichtsspel werd uitgevoerd met een reachtruck.

FINALE De acht beste deelnemers (gemeten over de voorrondes en theorieronde samen) namen het tegen elkaar op in de finale. De extra moeilijkheid dit jaar was dat het parcours met zowel een heftrucktruck als een reachtruck gereden moest worden. Het spel bestond uit het oppakken van banden, waarna deze op de juiste manier om een velg gehangen moest worden. De velgen waren op diverse hoogten bevestigd op gitterboxen. Tonny Koster bleek tijdens de finale niet te evenaren en was de snelste op het parcours. Voor Tonny betekent dit tweede winst op rij. Tweede werd Peter de Bruin van De Oliebron en Arno Leegwater van Fetim BV eindigde als derde. Zij zullen Nederland vertegenwoordigen tijdens de internationale StaplerCup in Duitsland.

Telefoon: 0031646834672 Storings nr: 0031638137041 Email: info@weegservicenederland.nl

leveren en repareren van: weegbruggen weegplateau's containerwegers www.weegservicenederland.nl

met pluizenzeef, omkeerbare ventilator, cycloonfilter voor inlaatlucht en overdruk-unit. Voor comfort, goed zicht en milieu is de machine daarnaast ook uitgevoerd met automatische vetsmering, airco, automatische motorstop en een achteruitrijcamera. Als puntje op de i werd de machine gespoten in de bekende rode bedrijfskleuren van Riwald Recycling waardoor deze zich meteen thuis voelt in het machinepark. TROTS Ook machinist Leroy voelt zich thuis. Samen met de Liebherr L 518 speelt hij in dit proces een belangrijke rol en manoeuvreert hij soepel met de stereo-besturing perfect tussen de scheidingsinstallaties en de materialen door. Met trots vertelt hij sinds 1 november 2018 al bijna 1800 uren te hebben gedraaid. Als we nu enkele maanden na levering terugkijken op het gehele verloop van klantvraag tot levering, in gebruik name en kostenbesparing komen we samen met de klant tot één conclusie: Missie geslaagd!

OilQuick volledig hydraulische snelwisselsystemen zijn de meest doorontwikkelde systemen in de markt. • ABSOLUTE NUMMER 1 in de WERELD op het gebied van volledig hydraulisch snelwisselsystemen. • OilQuick draagt bij aan het MVO beleid - geen morsen van olie tijdens het wisselen. • Ervaring van gebruikers; Tot 30% sneller de (sloop)klus klaren of minder machines nodig. • Altijd het juiste uitrustingsstuk voor het werk, dus efficiënter werken en geen onnodige schades. • Horizontale koppeling van de hydraulische connectors pas nadat de kopplaat in de juiste positie is. • Vrijwel geen kans meer op slangbreuk - betekent minder kosten en stilstand van de machine. • Bij hamer gebruik geen krachten in lengsrichting op de hydraulische connectors door de horizontale koppeling. • Flexibele inzet op het werk, ook bij het tussendoor laden van vrachtwagens. Geen wachtende vrachtwagen(s) of graafmachine(s).

A KINSHOFER COMPANY

Maak uw overslagmachine nog veelzijdiger met OilQuick! Super snel wisselen tussen poliepgrijper, sorteergrijper of schrootschaar.

OQC-systeem, een vrijhangend systeem voor overslagmachines.

www.hetnieuwesnelwisselen.nl * Op basis van een OilQuick snelwisselsysteem type OQ70-55 inclusief montage, geschikt voor machines van 15-30 ton en op basis van een 5-jarige financiering (5% rente) en 1600 uur per jaar. Aan deze indicatie kunnen geen rechten ontleend worden.

Demarec, De Hork 32, 5431 NS Cuijk (NL), Tel +31(0) 485 442300, Fax +31(0) 485 442120, info@demarec.com, www.demarec.com

• Sloop- & Sorteer Grijpers • Starre Vergruizers • Multi-Quick Processors • Dedicated Demolition Line • Schrootscharen • Rail Knipper

9


10 |

T iende

editie

V akbeurs R ecycling

‘Nieuwe inzichten en oplossingen voor een duurzame toekomst’ De boodschap is duidelijk: het recyclingpercentage in Nederland moet omhoog. Maar hoe geeft de schrootsector hier handen en voeten aan? Uit welke nieuwe technieken en kennis kunnen de afvalverwerkers, -inzamelaars en bedrijven met grote afvalstromen meer waarde en recyclaat uit de

beursvloer wordt een speciale plek ingericht waar exposanten hun innovatie in de spotlight kunnen zetten. In aanloop naar het vakevenement voor de afvalbranche wordt online een voorproefje gegeven van de te verwachten innovaties. OVER VAKBEURS RECYCLING Vakbeurs Recycling is de nationale

afvalstroom halen? Met een breed aanbod van leveranciers voor onder meer de schrootsector en een kennisprogramma gericht op 3 centrale thema’s brengt vakbeurs Recycling op 19, 20 en 21 november nieuwe inzichten en oplossingen die nodig zijn voor een duurzame toekomst.

Vakbeurs Recycling viert haar tiende editie. Door de jaren heen hebben diverse exposanten zich gecommitteerd aan het terugke-

GEKNIPT EN GESTRIPT VOLGENS UW BUDG ET

GEKNIPT EN GESTRIPT VOLGENS UW W W W. R EBUDGET! CUPERMA.BE

rende netwerkmoment. Vertrouwde exposanten als Overdie, Bronneberg, Matech, Cookson, M.C. Tech, Recuperma, Goudsmit Magnetic, Demtech en nieuwkomers als Reukema en Copex brengen metaalrecyclingmachines als persen, snijmachines en shredders op vakbeurs Recycling. Samen met branche- en kennisvereniging als BRBS Recycling, VERAS, NRK Recycling en AfvalGids.nl wordt dagelijks een kwalitatief kennisprogramma geboden. Drie thema’s staan daarbij centraal: veilig en gezond afval verwerken, kunststof recycling naar 2025 en voorsprong door techniek. RECYCLING IN DE SPOTLIGHT Naast de aangeboden producten en kennis speelt ook innovatie een belangrijke rol in het proces naar volledig circulariteit. Ook hier kan de vakbeurs niet omheen. Op de

vakbeurs voor recyclingtechniek en afvalmanagement. Het jaarlijkse vakevenement combineert circa 150 leveranciers op de marktplaats voor de afvalketen met laagdrempelig netwerken en gratis catering. V­akbeurs Recycling trekt jaarlijks ruim 4.500 professionals binnen de afvalbranche en de verantwoordelijke(n) voor het afvalbeheer van bedrijven met grote afvalstromen. Op woensdag 20 november wordt voor de achtste keer voorafgaand aan de beurs het toonaangevende Recyclingsymposium georganiseerd door BRBS Recycling, Federatie Herwinning Grondstoffen en ENVAQUA. Benieuwd wie u gaat ontmoeten op vakbeurs Recycling en naar het actuele programma? Houd www.vakbeursrecycling.nl in de gaten.


G

tals

n

| 11

Column

In de ban van schroot De aandacht voor metaalschroot is groot. De waarde van schroot neemt namelijk toe. En dan bedoel ik niet in euro’s, maar vooral in termen van waarde voor de maatschappij. Schroot is een steeds belangrijker onderdeel van de waardeketen en heeft zijn sporen verdiend in de circulaire economie. Door gebruik te maken van schroot – van goede kwaliteit – is minder energie nodig. Ook wordt waardevernietiging tegen gegaan. Hergebruik en recycling blijft daarom belangrijk en gaat een grotere rol spelen. De Chinese overheid ziet het echter iets anders.

veelheid gaan dalen. Dat beleid begon eind 2017 meer vorm te krijgen en zorgde ervoor dat de invoer in 2018 sterk verminderde.

Wat gebeurt er met de vloeistoffen in een autowrak? Wanneer een auto klaar is voor demontage wordt deze eerst ontdaan van alle vloeistoffen, denk aan olie, koelvloeistof en ruitensproeiervloeistof. Een belangrijk aspect in de autorecycling, want zo zorgen we ervoor dat er geen druppel schadelijk weglekt en dat de vloeistoffen grotendeels worden gerecycled tot nieuwe producten. Hoe dat precies gaat, toont het onlineplatform Greenlight.nl in een artikel en videofragment. Wanneer een afgedankte auto gedemonteerd wordt, wordt deze bij het autodemontagebedrijf door speciale apparatuur ontdaan van alle vloeistoffen. Elke vloeistof komt in zijn eigen compartiment zodat de vloeistoffen gescheiden blijven en zo door verwerkingsbedrijven per soort opgehaald kunnen worden voor de verdere recycling. NIETS MAG IN DE BODEM WEGLEKKEN Welke vloeistoffen halen autodemonteurs uit een auto voordat die de shredder in gaat? Concreet gaat het om ruitensproeiervloeistof, koelvloeistof, olie, benzine, diesel, remvloeistof en koudemiddel. Het aftappen dient een direct milieudoel: niets mag in de bodem weglekken. Vervolgens weten ver-

TOPRECYCLER CHINA ROERT ZICH Voorheen ging het om de invoer van ‘solid waste’, maar inmiddels noemen ze het in China ‘foreign garbage’. China’s heeft de afgelopen kwarteeuw bijna de helft van al het recyclebare afval en schroot in de wereld verwerkt. Dat resulteerde in een enorme berg bevuilde en vervuilde materialen. En het leverde China de titel op van grootste recycler ter wereld. Daar gaat verandering in komen als het aan de Chinese overheid ligt. DE SCHOONHEID VAN SCHROOT Het verwerken van metaalschroot is sterk vervuilend. Zeker als het gaat om schroot van lage kwaliteit. Hoe zuiverder en schoner, hoe minder energieverbruik. Het verwerken van metaalschroot van mindere kwaliteit vergt echter veel energie. Neem bijvoorbeeld koperschroot. Bij het sterkst vervuilde koperschroot kan het totale energieverbruik oplopen tot 149% van het totale energieverbruik van de productie van koper met alleen kopererts. Daar heeft niemand profijt van, de leefomgeving nog het minst.

ormaliter uit!

SCHERPE DALING CHINESE IMPORT VAN SCHROOT In 2014 werd nog door China voor 33 kilogram afval en schroot (zoals plastic, papier, metaal) per hoofd van de bevolking ingevoerd. De totale invoer hiervan vertegenwoordigde een waarde van 28 miljard dollar in 2014. Sinds de Chinese overheid een strikter beleid is gaan voeren tegen de invoer van afval en schroot, is de ingevoerde hoe-

werkingsbedrijven en raffinaderijen in toenemende mate raad met de vloeistoffen. Een van de bedrijven die de vloeistoffen inneemt is GS-Recycling.

net over de grens in Duitsland. Hier wordt de afgewerkte olie verwerkt tot basisolie die gebruikt wordt voor de productie van smeermiddelen. Remvloeistof wordt verwerkt tot DOT 4-remvloeistof en van de opgehaalde afgewerkte koelvloeistof produceert het bedrijf een zuiver glycol, dat de grondstof is voor nieuwe koelvloeistof.

De chauffeurs halen met gecompartimenteerde tankwagens onder andere remvloeistof op bij de demontagebedrijven. Bij inname nemen de chauffeurs monsters van de vloeistoffen, zodat ze het materiaal kunnen controleren op eventuele verontreinigingen.

Uiteindelijk krijgt het grootste gedeelte (71 procent) van de afgetapte vloeistoffen een nieuwe bestemming. Een mooie bijdrage aan de circulaire economie! Zie voor de bijbehorende video: www.greenlight.nl.

VAN OUD NAAR NIEUW De vloeistoffen gaan vervolgens naar de verwerkingsfabriek in Sonsbeck,

Tekst Jitske van Heeswijk

Bron: Greenlight.nl Fotografie Erik van der Zwet-Slotenmaker

In dat jaar werd nog maar voor 17 miljard dollar ingevoerd. Ofwel nog maar 16 kilogram per persoon. Per 1 juli 2019 is de deur gesloten voor de invoer van nog meer typen ‘foreign garbage’. De bedoeling van China is zelfs om in 2020 helemaal geen afval en schroot meer in te voeren. KANSEN IN DE KETEN Het metaalschroot dat China importeert komt voornamelijk uit de VS, Europa (m.n. Duitsland, Frankrijk en Italië), het VK en Japan. De schrootberg in deze landen groeit door de milieumaatregelen van China. Het is bovendien moeilijk om direct een nieuwe eindbestemming te vinden. Dit zal dus enige prijsdruk in de schrootmarkt opleveren. Het biedt echter ook een kans voor de recyclingindustrie in deze landen op het moment dat de capaciteit tekort schiet. Het effect van de maatregel is verder ook al merkbaar in de koperwaardeketen. Door de importbeperking van China neemt de vraag naar geraffineerd koper toe. Dit zorgt voor krapte op de Chinese kopermarkt. Daarmee krijgt de recyclesector in omringende landen (zoals Maleisië) een sterke impuls. Meer metaalschroot worden verwerkt in buurlanden, die vervolgens het bewerkte en gezuiverde schroot weer naar China verschepen. Het schept dus kansen voor de recyclingindustrie wereldwijd. Casper Burgering, senior econoom Industriële Metalen bij ABN Amro. Foto: Hannie Verhoeven

Casper Burgering is senior grondstoffeneconoom bij ABN Amro. Hij volgt nauwgezet de ontwikkelingen binnen de markten voor zowel industriële metalen als agrarische grondstoffen. Deze column is niet bedoeld als individueel advies tot het doen van beleggingen. De auteur bezit geen posities voor eigen rekening in de behandelde assets. Bron: ABN Amro.

Precious Metals

De hoogste prijs voor uw katalysatoren • Directe betaling • Katalysatoren per stuk of op basis van analyse • Eigen verwerking, eigen laboratorium Graham Bellstraat 25 | 8013 PL Zwolle | Tel: 038 - 460 55 89 | info@rkrrecycling.nl | www.rkrrecycling.nl


12 |

Schroot is prachtig! Deze foto is genomen door Coen Posthumus van Wynmalen & Hausmann.


| 13


14 |

Intergamma ontvangt Wecycle Gouden Bakkie Award Intergamma (GAMMA, KARWEI) heeft dit jaar een Gouden Bakkie Award verdiend voor het succesvol inzamelen van consumentenverlichting. De prijs werd in ontvangst genomen op een bijzondere locatie: GAMMAvestiging Leeuwenstein in Delft. Hier plaatste Wecycle in 2012 de eerste inzamelstraat. Wecycle organiseert de inzameling en recycling van afgedankte elektrische apparaten en energiezuinige lampen.

inzamelstraat voor e-waste en verlichting. We weten inmiddels dat het even tijd nodig heeft om ‘in te slijten’ bij de consument. Dus ik denk vooral dat we nu pas echt vol op stoom komen’, aldus Schipper. VOORLOPER Volgens Wecycle-directeur Jan Vlak is het meer dan terecht dat Intergamma dit jaar een Gouden Bakkie Award ontvangt, omdat de bouwmarkt de eerste organisatie was die aanhaakte en als ‘launching

Awards is het belonen van Wecyclepartners voor de inzameling van verlichting en voor hun voorbeeldgedrag, waarmee branchegenoten ook worden gestimuleerd om meer lampen en armaturen in te zamelen. De Award is hiermee een erkenning voor de ontvanger en een aanmoediging voor de sector waarin deze opereert. Wecycle reikt de Gouden Bakkie Awards uit in opdracht van de Stichting LightRec Nederland.

mIlIEuAdVIES

Vergunninsgplicht autodemontage vervalt Op 1 januari 2021 moet de omgevingswet van kracht worden. In de omgevingswet bestaat de Omgevingsvergunning beperkte milieutoets niet meer. Voor het demonteren van autowrakken is dan geen vergunning meer nodig. De vergunningplicht voor de opslag van metalen, waaronder autowrakken blijft wel bestaan. Deze vergunningplicht beperkt zich echter tot de activiteit opslag en geldt niet voor de hele bedrijfsvoering, een hele verbetering. De vlag kan uit. Als de nieuwe omgevingswet van kracht wordt bestaat de OBM niet meer. OBM is de afkorting voor Omgevingsverguning Beperkte Milieutoets. Deze is nu nodig voor bijvoorbeeld een autodemontagebedrijf of om metalen op te slaan. Als de OBM vervalt dan is voor het demonteren van autowrakken geen vergunning meer nodig. Voor de opslag van metalen is dan nog wel een vergunning nodig. Autowrakken worden ook als schroot gezien en voor de opslag van autowrakken is daarom ook een vergunning nodig.

Eric Jan Schipper (Intergamma, tweede van rechts) ontvangt de Wecycle Gouden Bakkie Award uit handen van Gied van Hoorn (LightRec, tweede van links) en Raymond Onink (Wecycle, uiterst links).

Momenteel zamelt Intergamma in de 166 GAMMA- en de 136 KARWEI-bouwmarkten bijna 270.000 kilo e-waste per jaar in, waarvan 60.000 kilo lampen en armaturen. Een hoeveelheid die volgens Eric Jan Schipper, manager Compliance Services en Public Affairs, de komende jaren verder zal stijgen. ‘Aanvankelijk hadden we alleen inzamelstraten in de GAMMA. Sinds een jaar of drie hebben we ze stapsgewijs ook bij KARWEI uitgerold. Daardoor hebben nu al onze winkels – klein of groot – een

customer’ de huidige inzamelstraat zelf heeft medeontwikkeld. Vlak: ‘Intergamma speelt al vele jaren mee op het hoogste inzamelniveau en is een voorloper geweest waar tal van andere winkeliers zich aan hebben kunnen spiegelen. Ze hebben hun zaakjes bovendien perfect op orde. Zo staan klanten nooit voor een volle bak, omdat ze meerdere keren per week en soms zelfs dagelijks worden geleegd.’ GOUDEN BAKKIE AWARDS Het doel van de Gouden Bakkie

Hierin zijn de producenten en importeurs van energiezuinige lampen en armaturen verenigd. Zij zijn opdrachtgever aan Wecycle voor de inzameling en recycling van deze producten in de afdankfase. Wecycle laat energiezuinige lampen en armaturen optimaal recyclen. Hierdoor blijven grondstoffen behouden, komen schadelijke stoffen niet in het milieu terecht en wordt de uitstoot van C02 vermeden.

OMGEVINGSWET De wetswijziging moet vanaf 1 januari 2021 gaan gelden, dan wordt namelijk de Omgevingswet van kracht. De vergunningplicht wordt dan de uitzondering. Algemene regels zijn het uitgangspunt. Een vergunning is alleen dan nodig als het niet met algemene regels lukt of als het Europees recht dit verplicht. Denk hierbij aan verplichtingen uit de Richtlijn industriële emissies (IPPC bedrijven) en de activiteiten uit de m.e.r. richtlijn. De Richtlijn industriële bedrijven geldt bijvoorbeeld als er meer dan tien ton gevaarlijk afval wordt verwerkt. Dit kan ook gelden voor metalen die met gevaarlijke stoffen zijn verontreinigd. De opslag van metalen, inclusief autowrakken, is een activiteit uit de m.e.r. richtlijn. De m.e.r. richtlijn verplicht landen om de effecten voor de omgeving van deze initiatieven vooraf toetsten aan hun effecten voor de omgeving. De vergunningplicht voor de opslag van metalen blijft daarom bestaan.

Hans van Driel B.V. Marconistraat 15 4004 JM Tiel Tel.: 0344 - 611 444 info@hansvandriel.nl

HANSVANDRIEL.NL

Strangeweg 22 7731 GW Ommen Tel.: 0529 - 452 690 info@hansvandriel.nl

Maastrichterweg 1a 6301 BH Valkenburg Tel.: 043 - 205 71 87 info@hansvandriel.nl

ATLAS EN KOBELCO: LOGISCHE COMBINATIE

activiteit. Als er autowrakken worden opgeslagen wordt uitsluitend de opslag van autowrakken getoetst en niet de demontage van autowrakken. Dit is immers al uitputtend geregeld in rechtstreeks werkende regels. GOEDE VOORTEKENEN Tien jaar terug werd de Wet algemene bepalingen verkocht als een versimpeling van regels, maar was deels niet meer dan een stapel wetgeving met een nietje erdoor. Het werd complexer om een vergunning te krijgen. Met de introductie van de OBM werd het zelfs nog iets ingewikkelder. Nu komt de omgevingswet. De wet is te dik om in een keer te doorgronden. Maar de voortekenen zijn goed. Er zitten wel degelijk versimpelingen in de nieuwe plannen. De vergunningverlening lijkt in ieder geval eenvoudiger te worden. Veel zal afhangen van de insteek van de gemeenten en provincies. Zij krijgen meer vrijheden. De ervaring leert dat lagere overheden de rijksoverheid zullen volgen, maar er zullen straks ook proactieve overheden zijn die af en toe flink uit zullen pakken. Dat kan verrassende consequenties hebben. Ik ben voorzichtig positief maar uiteindelijk is ‘The proof of the pudding is in the eating’, met ander woorden, het mag allemaal nog zo mooi lijken, de enige manier om erachter te komen of het ook zo werkt is als de eerste meldingen worden afgehandeld en de eerste vergunningen worden verleend. Jan de Lange www.delange-milieuadvies.nl

Er zit nog een positieve ontwikkeling aan de omgevingswet. De vergunning is niet meer nodig voor de hele bedrijfsvoering. De vergunningplicht is alleen maar voor de vergunningsplichtige

Mocht u zelf een bepaalde vraag hebben op het gebied van milieuwetgeving of een idee hebben voor een insteek van één van de volgende columns van Jan de Lange, neem dan contact op met redactie@schrootkrant.nl.


| 15

v oorbereidiNGeN p uriFied M etal c oMpaNy

iN volle GaNG

Voorinzameling van Chroom-6 staalschroot is gestart met dezelfde oventechnologie als waar PMC gebruik van gaat maken. De onderzoekers toonden aan dat het metallurgische proces van PMC daadwerkelijk gebruikt kan worden om de schadelijke componenten van asbest kapot te maken en schoon staal over te houden. Zij hebben bewezen dat ons principe werkt.’ Het is een uniek en zeer innovatief proces dat wereldwijd nog nergens op deze wijze wordt toegepast, benadrukt Wijma. ‘De asbestvezelstructuur wordt tijdens het proces vernietigd, zodat asbest geen gevaarlijke stof meer is. Maar ook andere gevaarlijke stoffen, zoals chroom 6 en kwik, waarmee het staal vervuild kan zijn, worden afgevangen of geneutraliseerd. Het staal wordt tijdens het proces gereedgemaakt voor hergebruik als premium grondstof.’ Via Renewi en Jansen Recycling Group is het mogelijk om nu al Chroom-6 houdend staal af te voeren. Dit staal zal gegarandeerd medio 2020 verwerkt worden door PMC. De nieuwe fabriek biedt een oplossing voor de verwerking van schroot, dat met bijvoorbeeld asbest of kwik is vervuild. Bovendien wordt, in geval van volle productie, per jaar 150.000 ton CO2 bespaard ten opzichte van de productie van staal uit ijzererts. Initiatiefnemers van de Purified Metal Company zijn Nathalie van de Poel, Jan Henk Wijma en Bert Bult, drie oud-medewerkers van het voormalige Nedstaal in Alblasserdam. ‘Bij Nedstaal kwamen we voor het eerst in aanraking met asbest vervuild schroot’, blikten Jan Henk Wijma en Bert Bult in een eerdere uitgave van de Schrootkant

Dat moet anders, vonden de initiatiefnemers. ‘We zijn veel over asbest gaan lezen en kwamen er achter dat asbest kapot gaat als het op zeer hoge temperatuur van gesmolten staal, zo rond de 1500 graden Celsius, wordt verwarmd’, legt Wijma uit. ‘Zo kwamen we op het idee om de schadelijke stoffen te elimineren door te smelten, om schoon staalschroot over te houden. Natuurlijk hadden we meer processen nodig om dit ook veilig te doen, zoals rookgasreiniging. Dit proces wordt niet bij het smelten van staal toegepast, maar wel bij de afvalverbranding. We

De smelterijen zijn hier echt ontzettend blij mee.’ PMC biedt dus een volledig veilige en betaalbare oplossing voor het recyclen van met onder meer Chroom-6 en asbestvervuild staalschroot. Ook andere vervuilingen zoals PCB’s en kwiksulfide kunnen straks moeiteloos worden omgezet in de schone premium grondstof Purified Metal Blocks. Vanaf medio 2020 kunnen bedrijven ook rechtstreeks contact opnemen met PMC zodat het Chroom-6 materiaal verwerkt kan worden. Voor asbesthoudend staal geldt dat dit ten alle tijden via partner Renewi wordt aangeleverd bij PMC. RABOBANK MARKETINGCAMPAGNE De innovatieve plannen zijn ook bij Rabobank Nederland niet onopgemerkt gebleven. PMC is door deze

STELCON®PLATEN BETONPLATEN KEERWANDEN BETONBLOKKEN Tel: 085 273 6066 beton-webshop www.vankalsbeekbeton.nl

bank gevraagd om onderdeel te zijn van de landelijke marketingcampagne ‘Ondernemen=Vernieuwen’. Ten behoeve van deze Rabobank campagne zijn veertig vernieuwende ondernemers in Nederland geselecteerd om een korte film te maken waarin het bedrijf wordt gepresenteerd. ‘Het resultaat mag er wezen!’, aldus de ondernemers. ‘We zijn trots dat we hieraan mochten meewerken en de gelegenheid krijgen om ons fantastische bedrijf te presenteren!’

NIEUWE FABRIEK In de nieuwe fabriek wordt het vervuilde schroot in big bags van allerlei afmetingen in afzetcontainers binnen gebracht. Vervolgens worden de containers via twee sluizen in de fabriek gebracht, waar onderdruk heerst. De big bags worden in een bunker geleegd. De transportwagen verlaat vervolgens de ruimte en wordt in de tweede sluis schoon gespoten om alle vezels te verwijderen en in de eerste sluis droog geblazen. Daarna is de wagen weer gereed voor een volgend transport. Het vervuilde schroot wordt vervolgens met een schaar kleiner geknipt. Via een aantal stappen wordt het materiaal uiteindelijk in een oven gebracht met een temperatuur van 1500 graden Celsius, waardoor alle schadelijke stoffen verdwijnen.

DE NIEUWE FUCHS F-SERIE Van 14 tot 80 ton kracht en kwaliteit. Vele

collega’s gingen u reeds voor. Kies ook voor het beste, kies voor Fuchs.

terug. Dit voorval bij Nedstaal bleek geen uitzondering te zijn. ‘Toen we dit verder onderzochten bleek asbest vaker in combinatie met staalschroot voor te komen. Denk bijvoorbeeld aan asbesthoudende pakkingen tussen stalen flenzen, asbestkit op stalen kozijnen en zelfs op complete treinwagons. Veel schrootbedrijven krijgen met vervuild schroot te maken. Toch weet niemand hoe dit materiaal verwerkt moet worden. Er is geen oplossing voor. Daarom wordt er veel onder de grond gestopt. Zelfs complete treinen verdwijnen in stukken onder de aarde.’

hebben eigenlijk een soort leentjebuur gespeeld door technieken van andere industrieën met elkaar samen te voegen. Alle processen die in onze fabriek worden toegepast, bestaan al. Alleen zijn ze nog nooit eerder in één proces toegepast.’ UITGEBREID GETEST De drie initiatiefnemers vroegen patent aan voor hun plan, dat ze uitgebreid lieten testen . ‘Hiervoor hebben we de Universiteit Aken in de hand genomen. Dat is op dit gebied de meest toonaangevende universiteit in de wereld en beschikken over een testcentrum

Alle gassen die hierbij vrijkomen worden afgezogen en behandeld. Hiervoor wordt een speciale installatie geplaatst. Uit de schoorsteen van de fabriek komt alleen schone lucht naar buiten. De slakken, het restproduct van asbest, worden in big bags verzameld en het staal wordt in een speciale bakstenenvorm gegoten. ‘Zo wordt het vervuilde schroot opgewerkt tot een premium grondstof. We smelten het staal in de vorm van een baksteen, onze Purified Metal Blocks. De chemische samenstelling is volledig bekend en de blokken hebben uitstekende smelteigenschappen.

• • • • •

Groot overslagbereik Zuinige Deutz motor Ruime stille nieuwe cabine Grote bovenloop Lage onderhoudskosten

Capaciteit Duurzaam Comfort Veiligheid Rendement

Nieuwsgierig naar de nieuwe Fuchs F-serie?

Neem contact op met één van onze

vertegenwoordigers. Zij komen graag bij u alle mogelijkheden van de nieuwe F-serie

doornemen in een persoonlijk gesprek.

www.vanderspek.nl


16 |

r ecycleN

vaN treiNeN bij de

NS

‘Hufterproof en veilig’

alle treinreizigers samen in 2016 zo’n 16,9 miljard kilometer af. Zo rijdt een treinstel van een Sprinter gemiddeld 210.000 kilometer op jaarbasis. Een Intercity gaat daar met gemiddeld 275.000 kilometer ruim overheen. Maar dan komt het. Na een jaar of twintig – en zo’n 5,7 miljoen kilometer verder – mag je als stoptrein, boemeltje of Intercity nog steeds niet met pensioen. TWEEDE LEVEN De Nederlandse Spoorwegen geeft haar enkel- en dubbeldekstreinen een tweede leven. In een tijdsbestek van 45 dagen – en in 22 stappen – wordt elk rijtuig van top tot teen gestript en opnieuw opgebouwd. Dat is goed voor het milieu én voor de portemonnee van NS; een opgeknapte trein kost de helft van een nieuwe. Het waardevolle stalen casco kan immers nóg wel zo’n vier tot vijf miljoen kilometer mee. En het onderstel en de motor? Die geven geen krimp. Die zijn in een eerder stadium al eens gereviseerd.

In Nederland wordt meer dan 95 procent van de auto gerecycled en nuttig toegepast. En dat is best indrukwekkend. Toch is er bij de recycling van andere vervoersmiddelen nog een hoop inspiratie op te doen. Neem de trein.

Daarvan wordt nu al 97 procent van de materialen hergebruikt. Bovendien geeft de NS – na een jaar of twintig – haar treinstellen een tweede leven, zo blijkt uit een uitgebreide reportage van het online platform Greenlight.nl.

Het leven van een trein gaat niet over rozen. Elke dag van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat zijn ze in touw, door weer en wind. Volgestouwd in de spits en in het weekend afgeladen met dagjesmensen. Volgens het CBS legden

Online platform Green Light Green Light is het nieuwe communicatieplatform van ARN. Het platform is in Nederland en daarbuiten dé bron van nieuws over ontwikkelingen en innovaties in autorecycling. Green Light biedt dagelijks een podium aan alle betrokken stakeholders op het gebied van autorecycling en draagt daarmee bij aan kennisuitwisseling en samenwerking. Hoewel NS met het huidige 97 procent hergebruik de perfectie nadert, willen ze volledig circulair worden. Sterker nog, ze weten al hoe ze de laatste procentjes bij elkaar gaan sprokkelen. Ilse de Vos van Eekeren, Manager Duurzamer Ondernemen van NS Operatie: ‘Er zijn nu nog drie treinonderdelen waar we een bestemming voor zoeken: de vloeren, de plafondplaten en de bekledingsdelen van de treinstoelen.’

In Haarlem is NS Treinmodernisering gevestigd. Hier krijgen de dubbeldekstreinen hun tweede leven. Tijdens het renovatieproces blijven de afvalcontainers bijzonder leeg. Maar liefst 86 procent van al het meubilair, isolatiemateriaal en elektronica dat uit een dubbeldekker wordt gehaald, keert – na een grondige opknapbeurt – weer terug in dezelfde of een andere trein. En ook nog eens elf procent van de materialen krijgt een tweede leven elders. Opgeteld wordt 97 procent van een afgedankte trein gerecycled. Anders gezegd; ruim 24 miljoen kilo aan materiaal blijft in de kringloop.

CIRCULAIR INGESTELD Voor de plafondplaten zijn De Vos van Eekeren en haar collega’s in gesprek met de interieurleverancier van NS, Gispen. ‘Gispen is net als ons circulair ingesteld. Ze kijken hoe ze van de plafondplaten bureaubladen kunnen maken voor bij ons op kantoor. En er komt binnenkort een nieuwe vergaderstoel bij ons op kantoor die is gemaakt van oude treinzittingen en rugdelen.’ Voor de vloeren neemt NS de

VOOR BIJNA ALLES EEN BESTEMMING Zo zijn de wanden naast de trappen in de dubbeldekkers grotendeels van hout. Even opschuren, schilderen en ze gaan weer twintig jaar mee. De voorruiten krijgen een controle- én schoonmaakbeurt. De kozijnen en rubbers vervangen de treinrestaurateurs door een nieuw setje. Het afgedankte rubber gaat het recyclingproces in en komt er als speeltuintegel weer uit. De polyester bekleding van de zijwanden wordt in de versnipperaar tot vlokken verpulverd. Die vlokken vinden vervolgens hun weg in dijkverstevigingen of brugdekken. En oude treinbanken gaan deels naar hippe kantoren en kantines.

circulaire ondernemers van MAAK Haarlem in de arm. Toeval of niet, ze zitten precies tegenover de Haarlemse werkplaats van NS Treinmodernisering. ‘De vloeren blijken vanwege hun geluiddempende eigenschappen prima geschikt om er tafelvoetbaltafels of vloertegels van te maken’, aldus de Manager Duurzamer Ondernemen. Voor de bekledingsdelen van de treinstoelen, een openstaand puntje, schuift NS binnenkort aan bij ARN. ‘Bekledingsdelen van treinstoelen zijn moeilijk te recyclen. Daarin lijken ze erg op autostoelen. Het is dus logisch om met een partij als ARN om de tafel te gaan en onze krachten te bundelen om samen tot een mooie oplossing te komen.’

Specialist in machines voor het verwerken van schroot

®

WWW.STOEVELAAR-MACHINERY.NL Wolfveldseweg 1a | 7737 PK Stegeren - Nederland T +31 (0)529 408 170 | info@stoevelaar-machinery.nl


| 17 EEN DIJK VAN EEN TREIN Dat NS dicht bij een honderd procent circulaire trein komt, is knap, maar ging niet zonder slag of stoot. Neem de polyester zijwanden en bagagerekken. De NS wilde die een nieuw laklaagje geven en terugplaatsen, maar dat mag niet vanwege de brandveiligheid. Recyclen dan? Onmogelijk. Bij welke partij ze ook aanklopte, iedereen adviseerde de vuilstort. ‘Dat gaat er bij ons niet in. Per wagon gaat het om duizend kilo. Per trein heb je dus te maken met tot zesduizend kilo aan deze thermohardende composieten. Die wil je niet storten. Samen met Demacq Recycling en Hogeschool Windesheim zijn we gaan kijken naar de mogelijkheden. Nu worden er meubels van gemaakt door Windesheim. En dijkverstevigingen en oeverversterking’, aldus De Vos van Eekeren. Ze benadrukt dat de materialen uit een trein heel goed te gebruiken zijn voor een tweede leven. ‘Ze zijn hufterproof en zeer degelijk. Bovendien moeten ze veilig zijn, dus het is uiterst hoogwaardig materiaal.’ NIEUWE VORMEN Als NS met haar treinstellen binnen afzienbare tijd volledig circulair is, zit het werk er nog lang niet op. De Vos van Eekeren: ‘Recycling is pas het begin. We kijken naar de Ladder van Lansink en daarin staat voor ons recycling onderaan. Het liefst geven we de onderdelen uit treinen een tweede leven en als het even kan in een hoogwaardigere vorm dan voorheen. De oude prullenbakjes uit treinen vormen nu, na een opknapbeurt, prachtige plantenbak-

kilogram aan waardevolle grondstoffen.’

naar een nieuwe bestemming. Sommige treinen kunnen naar het Spoorwegmuseum of verkoopt NS aan binnenlandse transporteurs. Als dat niet lukt, haalt NS de waardevolle onderdelen eruit voor hergebruik in andere treinen. Een machinistenstoel is namelijk bijna onverslijtbaar. Andere onderdelen gaan naar de Techniek Fabriek, de monteursopleiding van de NS. En menig oud kapstokhaakje hangt op een NS-kantoor. Andere bestemmingen: verzamelaars van treinmemorabilia en het goede doel kaNScentraal. Pas de laatste optie is circulair slopen. ‘Daarbij dagen we partijen uit om een oude trein niet als afval te zien, maar als bruikbare grondstoffen. Tot 2028 verwachten we duizend treinbakken te ontmantelen en te recyclen, met een verwacht gewicht van 57,6 miljoen

KAN NIET, BESTAAT NIET De rode draad in het succesverhaal van NS is het credo: ‘kan niet, bestaat niet’. Of zoals Ilse De Vos van Eekeren het zegt: ‘Als we iets niet kunnen hergebruiken, verzinnen we een manier om dat wel te doen.’Voor de trein van de toekomst is het niet anders. Achter de schermen wordt continu nagedacht over de kwaliteit van de gebruikte materialen. Duurzaam en hufterproof als altijd, en zo recyclebaar en hernieuwbaar mogelijk. In het geval van NS is dat: honderd procent circulair. Bron: Greenlight Tekst Jens Holierhoek Fotografie NS en Marcel Bakker

Wij garanderen de hoogste inkoopprijs! Wij komen afhalen vanaf 100 stuks. Katalysatoren Recycling Nederland is vanaf 2007 actief op de Nederlandse markt als inkoop groothandel. In 2015 gaan wij in samenwerking met onze Europese partners de katalysatoren inkoopmarkt openbreken en de Nederlandse markt laten zien dat het ook op een nette en eerlijke manier kan. Waarom zou u aan ons verkopen? We verwerken met de nieuwste technieken 1000 katalysatoren per uur. We halen als enige in de wereld de edelmetalen er zelf uit. We hebben de minste kosten per katalysator, dat betekend voor u de hoogste prijs.

Vele autodemontagebedrijven en sloperijen gingen u voor!

ken in de NS-kantoren.’ Bij de aanbesteding van nieuwe treinen, een proces dat in totaal zo’n drie tot vijf jaar duurt, hanteert NS duidelijke eisen als het om recycling en hergebruik gaat. ‘Een van de ontwerpprincipes is dat alles modulair en demontabel moet zijn. De vloeren waren vroeger verlijmd en onmogelijk om uit elkaar te halen. Tegenwoordig laten we vloeren maken van hout, met een eenvoudig te demonteren rubberen laag erop, zodat alle materialen herbruikbaar zijn. Naast een goede recyclebaarheid en hergebruik moeten de gebruikte materialen ook bijdragen aan energiezuinigheid.’ Zelf als een trein na een jaar of veertig wordt afgedankt, kijkt NS

O ev e r a s e w e g 1 a | 7 9 7 1 PA H a v e l t e | T 0 5 2 1 - 3 4 5 0 8 2 | M 0 6 - 8 3 9 4 9 1 6 7 |

i n fo @ k a t re c y c l i n g . n l

WWW.KATRECYCLING.NL


n 690 iel.nl

18 |

H erziening ELV D irective

‘Als we alles moeten controleren is er sprake van micro-management’ Recycleraars van end-of-life voertuigen en demontagebedrijven hebben te maken met een complex raamwerk van Europese weten regelgeving. Nu de belangrijke ELV-richtlijn wordt herzien, rijst de vraag hoe goed de diverse wetten, regels en verordeningen op elkaar aansluiten én in de praktijk werken, aldus het online platform Greenlight.nl. Eind 2020 wordt de Europese Autowrakkenrichtlijn (ELV-richtlijn)

herzien. Gekeken wordt hoe het belangrijkste raamwerk voor de Europese autorecycling-industrie functioneert en wat er beter kan. De in 2000 geïntroduceerde ELV Directive heeft als taak de impact van ELV’s op het milieu te minimaliseren en de milieuperformance van de economische actoren in de keten te verbeteren. Afgelopen najaar kregen de belangenorganisaties de kans om hun op- en aanmerkingen te geven. Bijna zonder uitzondering klonk de

noodzaak om inconsistenties en overlap tussen de diverse Europese wet- en regelgevingen uit de weg te ruimen. Eurobat, de vereniging van Europese batterijfabrikanten, stelde dat de ELV-richtlijn daarvoor naast onder meer de Batterij-richtlijn, de WEEE (elektrisch en elektronisch afval) en REACH (registratie chemische stoffen) moet worden gelegd. Ook ACEA waarschuwde voor overlap tussen de ELV Directive en andere richtlijnen. Het ontbreken van coherentie tussen verschillende

Europese initiatieven zou leiden tot inconsistentie. De regels groeien ons boven het hoofd. Dat was de strekking van de presentatie van Chris Slijkhuis tijdens het afgelopen IARC, het belangrijkste internationale autorecyclingcongres van het jaar. De Nederlander vertegenwoordigt de Oostenrijkse Muller-Gutterbrun Groep, met vestigingen in verschillende Europese landen, en vertelde bevlogen hoe de (auto-onderdelen) recycleraar de door Europa opgelegde regels in de praktijk maar moeilijk verteert. Volgens Slijkhuis zijn er te veel wetten en regels, overlappen ze elkaar en zijn ze te complex. ‘De REACH-verordening telt iets van 12.000 pagina’s. Een heel omvangrijke wet- en regelgeving, maar toch bestaan er daarnaast nog RoHS, POP, WSR en meer. Waarom heb-

‘Deze heftruck werd in 2018 aangeschaft en rijd naar volle tevredenheid’ IJzer en Metaalhandel G&W Brink - Emmen

Raymond van Emden van Bylandt (CRH) in Tolkamer

Raymond van Emden van Bylandt (CRH) in Tolkamer Raymond van Emden van Bylandt (CRH) in Tolkamer

ben de RoHS regulering of POPverordening nodig als we REACH al hebben?’ Slijkhuis geeft daarnaast aan dat de lijst met Zeer Zorgwekkende stoffen steeds verder groeit. ‘We moeten oppassen dat we straks niet met duizenden substanties van doen hebben.’ RISICOBENADERING Slijkhuis benadrukt dat de autorecyclingindustrie in de praktijk prima kan omgaan met gevaarlijke stoffen. ‘We weten ongeveer waar de schadelijke substanties zitten. Daarom doen we aan depollutie. We hebben de technologieën om correct om te gaan met dit soort substanties. We hebben een database in onze organisatie waarin we alle wettelijke vereisten en vergunningen bijhouden. Het zijn er maar liefst 2.000. Nu worden we geconfronteerd met het feit dat we moeten weten hoeveel PPM – parts per million – er in een onderdeel zit. Waarom? We weten dat we er zorgvuldig mee moeten omgaan, maar waarom moet het worden gemeten? Alleen als het gerecyclede materiaal terug de circulaire economie in gaat, is dat van belang. En dan moet je REACH als basis nemen.’Volgens Slijkhuis moeten we met de Zeer Zorgwekkende Stoffen in voertuigen toe naar een risicobenadering, geen gevaarbenadering. ‘De gevaarbenadering gaat uit van het slechtste scenario en dat is recycling niet.’ MICRO-MANAGEMENT Nu wil de ECHA – het Europese Chemicaliën Agentschap – aan het eind van 2019 een nieuwe database opzetten met substanties. Die database geeft informatie over de producerende bedrijven, importeurs en verkopers én de individuele artikelen die de substanties bevatten. Kortom; een stortvloed aan informatie die ELV-recycleraars moeten implementeren. Ondoenlijk ‘Als we alles volgens die database moeten controleren is er sprake van micro-management. Wij verwerken 360 miljoen auto-onderdelen per jaar, aangeleverd door 20.000 trucks en treinen.’ De European Recycling Industries Confederation (Euric) is het met Slijkhuis eens. Zij stelt dat de steeds veranderende drempelwaarden voor een toenemend aantal stoffen onder REACH en de persistente organische verontreinigende stoffen (POP’s)-verordening een aanzienlijke last vormen voor de recyclingindustrie. De uitdagingen die Slijkhuis schetst gelden voor alle recyclingbedrijven binnen de Europese Unie, dus ook die in Nederland. Shredderbedrijven en de post-shredder techniek fabriek in Tiel van ARN Recycling hebben hier in toenemende mate mee te maken.

“ Door de unieke hydrostaat ““Door de unieke unieke hydro hydrostaat staat Door de en ergonomie kan ik op en ergonomie kan ik op en ergonomie kan ik op de millimeter nauwkeurig de nauwkeurig de millimeter millimeter nauwkeurig navigeren” navigeren” navigeren”

Linde diesel heftrucks Linde diesel heftrucks Linde diesel heftrucks Krachtiger dan ooit en nog steeds

HERGEBRUIK VAN ONDERDELEN De huidige situatie voor recyclingbedrijven is geschetst, maar hoe zit het met demontagebedrijven en het hergebruik van auto-onderdelen?

Meer dan 115 jaar geleden begon bakstenenfabrikant Bylandt met het maken van straatbakstenen. Tot op de dag van vandaag Henk Jan Nix, Senior beleidsmeMeer dan 115 jaar geleden geledenbegon begonbakstenenfabrikant bakstenenfabrikant Bylandt dewerker bij Stiba (de Nederlandse Meer dan 115 jaar Bylandt blijven “de kleimannen” zich ontwikkelen en doen er alles aan brancheorganisatie van voertuigmet het maken van straatbakstenen. straatbakstenen.Tot Totopopdede dag van vandaag met maken van dag van vandaag om dehet beste producten te bieden. Samen met MotracLinde. demontagebedrijven) en secretaris blijven zichontwikkelen ontwikkelenenendoen doen alles aan bij de Europese koepelorganisatie blijven “de “de kleimannen” kleimannen” zich erer alles aan EGARA, weet het antwoord. Zij om productente tebieden. bieden.Samen Samenmet metMotracLinde. MotracLinde.hebben voornamelijk te maken met omde de beste beste producten

Krachti ger dan ooit en nog steeds Krachti ger dan ooit steeds een ongeslagen succes! DYNAMISCHE PRESTATIES EN een ongeslagen succes! een ongeslagen succes! LAAG BRANDSTOFVERBRUIK

Ga naar motraclinde.nl voor de unieke Hydrostaat en ergonomische innovaties. Ga naar motraclinde.nl voor de unieke Ga naar naar motraclinde.nl motraclinde.nl voor Ga voorde deunieke unieke hydrostaat en ergonomische innovaties. Hydrostaat en ergonomische Hydrostaat ergonomischeinnovaties. innovaties. Ganaar naar motraclinde.nl motraclinde.nl voor Ga voorde deunieke unieke hydrostaat en ergonomische innovaties. hydrostaat en ergonomische innovaties.

de Europese Autowrakkenrichtlijn. Die schrijft recycling en hergebruik, waar mogelijk, voor. ‘Dat is goede wet- en regelgeving, maar moet wel door alle partijen nageleefd worden’, aldus Nix. Autofabrikanten moeten informatie geven zodat demontagebedrijven weten welke onderdelen geschikt zijn voor welke modellen. Auto’s zijn immers zo complex


| 19

geworden dat onderdelenverkoop niet zonder documentatie van de autofabrikanten kan. ‘De verschafte informatie door autofabrikanten is vaak nog summier. En niet altijd helder. Zo hebben veel auto-onderdelen meerdere onderdeelnummers. Dat maakt het voor de onderdelenhandel lastig om te bepalen of ze een onderdeel kunnen gebruiken’, aldus Nix. ECO DESIGN Nix merkt bovendien dat gemaakte Europese afspraken rondom ‘design voor recycling’ of ‘eco design’ in de praktijk worden omzeild. Want hoe duurzaam is een auto nu echt ontworpen als je een gebruikt onderdeel niet zomaar kan hergebruiken? Bijna elk auto-onderdeel

zit tegenwoordig vol digitale techniek. Autofabrikanten ontwerpen die zo dat ze vaak alleen functioneren in een keten. Nix geeft een voorbeeld: ‘Als je de inverter van een Volvo vervangt, dan moet je ook het startblokkeersysteem en de ECU vervangen. Daar komt bij dat je sommige onderdelen maar één keer kan programmeren. Maak je één foutje, dan is dat onderdeel meteen waardeloos geworden en hergebruik is sowieso onmogelijk. Autofabrikanten beroepen zich op veiligheid, maar het is de vraag of dat de echte en enige reden is.’ STAPPEN VOORWAARTS Hoewel er tal van verbeterpunten zijn, benadrukt Henk Jan Nix dat het de goede kant op gaat met de

plicht tot informatievoorziening die autofabrikanten hebben. Sinds dit voorjaar zeggen autoproducenten ‘we don’t discriminate’. Daarmee bedoelen ze dat iedereen die iets wil doen met gebruikte onderdelen bij de data kan die de autoproducenten vrijgeven over die onderdelen. Inclusief de informatie om digitale componenten te programmeren. Nix’ EGARA heeft daar een belangrijke rol in gespeeld. Het liet onder meer DG Environment, het Europese milieu Ministerie, zien dat het herprogrammeren van onderdelen met een chip vaak fout gaat, met onbruikbare onderdelen tot gevolg. NEDERLANDSE SITUATIE Tot slot kijkt Henk Jan Nix nog kort naar hoe de Nederlandse autodemontagebedrijven zich handhaven in het Europese woud van regels. ‘We zijn in Nederland best gelukkig met de regels. Ze spreken elkaar niet tegen. Onze leden ondervinden weinig hinder van de huidige wet- en regelgeving omdat de voor hun belangrijke Europese Autowrakkenrichtlijn is gebaseerd op het Nederlandse model. Wij hadden het dus al goed voor elkaar en konden probleemloos de Europese regelgeving implementeren.’

RADIOACTIVITEIT POORTDETECTOR • Laagste prijs (c.a. € 23.500 ex BTW) • RVS behuizing • Software in het Nederlands • Voldoet aan de normen van de ILT • Nederlands fabricaat • Reparatie en onderhoud vanuit Lelystad (ook andere merken)

Bron: Greenlight

Vaartweg 172 - 174 | 8243 PP Lelystad Telefoon 0320 - 25 78 05 | 06 - 51 68 97 28 E-mail: info@projecto.nl

S c h r o o t A cc o u n ta n t s

Fiscaal up to date De periode ná de vakantie is bij uitstek geschikt om de opgedane rust en inzichten te effectueren. Op soms onverwachte plekken is de eerste winst te behalen. Wat te denken aan het opruimen van de laatste ‘erfenissen’ van de crisis. LENINGEN In de crisis hebben veel ondernemers het zwaar gehad. In die periode zijn leningen aangegaan. Bij externe partijen zoals de bank, maar ook aandeelhouders hebben leningen verstrekt om de continuïteit van de onderneming niet in gevaar te brengen. Nu de handel weer goed draait, is het raadzaam om eens na te gaan wat de fiscale status van deze leningen is. Was het een “echte” lening? Of was er sprake van een verkapte kapitaalstorting? De fiscale behandeling is fors verschillend, en kan tot onaangename verrassingen leiden. Door de overeenkomsten te actualiseren naar de huidige stand van zaken, of als dat nodig is, de leningen daadwerkelijk als kapitaal te storten, zorgt u ervoor dat er helderheid is over uw fiscale status. ONDERNEMINGSSTRUCTUUR Het is belangrijk om te zorgen voor een actuele ondernemingsstructuur. Is dit voor u fiscaal de meest passende structuur? Is uw structuur voorbereid op een eventuele verkoop van de onderneming? Door regelmatig een check te doen op de structuur komt u tot heldere inzichten. In de praktijk zien we dat niet iedere ondernemer zich bewust is van de optimale structuur. Door de huur-, management-, en arbeidsovereenkomsten goed vorm te geven, zorgt u ervoor dat de resultaten daar terecht komen waar het bedoeld is. Als de verschillende vennootschappen niet gevoegd zijn in een fiscale eenheid, kan dit door het tariefopstapje in de vennootschapsbelasting fors schelen in te betalen belasting. Door de onderneming goed te structureren heeft u een helder en duidelijk “plaatje”. Dit voorkomt discussies en vragen bij een eventuele verkoop van de onderneming. Zorg dat ‘slapende’ dochters opgeruimd worden. Het mogelijke verlies dat u hieruit realiseert (vaak op papier), kunt u verrekenen met de winsten in dit jaar. Zo draagt de Belastingdienst ook nog bij in het verlies! FISCALE EENHEDEN Veel ondernemers hebben in het verleden een fiscale eenheid gevormd voor de verschillende vennoot-

schappen in de structuur. Tijden veranderen, ook in vennootschapsbelasting land. Door de stijgende winsten van de afgelopen jaren, en de dalende tarieven in de vennootschapsbelasting, kan het op dit moment voordeliger zijn om de fiscale eenheid te verbreken. Let bij het verbreken van de fiscale eenheid wel op eventuele claims die zijn ontstaan tijdens de periode van de fiscale eenheid. Verbreek deze in ieder geval niet zonder het deskundige oordeel van uw adviseurs. Fiscale claims kunnen tot zes jaar geleden ontstaan zijn. DIVIDENDBELASTING Nu het goed gaat met de economie ontstaat er ook ruimte in de kasstroom. Deze kasstroom kan gebruikt worden om te profiteren van het huidige tarief in de dividendbelasting. Het huidige tarief bedraagt 25%. Deze stijgt in 2020 naar 26,25% en 26,9% in 2021. Veel ondernemers hebben een rekening-courant schuld in de boeken staan vanuit privé aan de eigen BV. Deze kan in 2019 nog gesaneerd worden tegen het huidige tarief. TOEKOMST In de inkomstenbelasting wordt een vereenvoudiging doorgevoerd. De tarieven in de verschillende schijven worden steeds meer zodanig vormgegeven dat er feitelijk twee schijftarieven zijn ontstaan. Tegelijkertijd zijn de aftrekposten straks alleen nog aftrekbaar tegen het lage tarief. Als u denkt dat het dan overzichtelijker is geworden? Dan heeft u het fors mis. Door allerlei maatregelen in de heffingskortingen (inkomensafhankelijke afbouw), is het niet meer makkelijk om te bepalen welk tarief op uw situatie van toepassing is. Fiscaal maatwerk komt steeds meer om de hoek kijken.

Metaalrecycling anno nu! · Transport · Im- en export van metalen · Plaatsen van containers · Ferro & Non Ferro metalen

Meer dan 50 JAAR ervaring in ng metaalrecycli

Door nu een check te doen op uw fiscale positie, bent u weer fiscaal up to date. Dan bent u voorbereid op de aanstaande wijzigingen en kunt u daarop inspelen. Hierin staat Flynth pal naast u. Onze specialisten kunnen u helpen om uw fiscale puzzel zo optimaal mogelijk te leggen.

De auteur van dit artikel, Gerco van der Spek, is werkzaam bij Profinis Accountants en Adviseurs op Urk. Voor meer informatie kunt u contact opnemen via tel: 0527 – 681726. Zie ook: www.profinis.nl. Heeft u zelf een suggestie voor een onderwerp voor deze rubriek? Laat het ons weten via een e-mail naar redactie@schrootkrant.nl.

Gebr. Swinkels Metaalrecycling B.V. | Beitel 74 | 6422 PB Heerlen Telefoon 045-5422025 | e-mail info@gebrswinkels.com


20 |

Oplevering nieuwe beurshal ‘Next Level’ in Evenementenhal Gorinchem De nieuwe beurshal Next Level in Evenementenhal Gorinchem is opgeleverd. Dat meldt eigenaar en beursorganisator Easyfairs Nederland. Er is bijna een half jaar lang gewerkt aan deze tweede hypermoderne beurshal. Door deze mega-investering krijgt Evenementenhal Gorinchem een flinke kwaliteitsimpuls. De officiële opening van Next Level is in oktober met een feestelijke receptie. Sinds 2016 is Evenementenhal Gorinchem eigendom van Easyfairs. Deze internationale beursorganisator wil aan de hand van deze mega-investering haar beurzen in Gorinchem verder laten groeien. De bovenverdieping van Evenementenhal Gorinchem bestond voorheen uit een klein gedeelte aan beursvloer en tal van andere ruimten. In de afgelopen periode is de volledige bovenverdieping gedemonteerd. Er is nu één open ruimte ontstaan van 6.400 vierkante meter, waarvan 5.800 vierkante meter aan beurs-

vloer en congresruimte. Ook wordt Next Level inzetbaar voor externe organisaties om galavoorstellingen, kleinschalige beurzen, bedrijfsfeesten en congressen te houden. Daarbij kunnen zij profiteren van de all-in formule (inclusief standbouw, meubilair, catering) waar Easyfairs in gespecialiseerd is. ‘Next Level wordt een hypermoderne beurshal die multifunctioneel inzetbaar is. Zo zijn er meer-

dere beurzen die uit hun jasje zijn gegroeid. Zij kunnen nu verder groeien door uit te breiden naar de bovenverdieping. Ook biedt het mogelijkheden om meerdere beurzen en evenementen gelijktijdig te laten plaatsvinden. Als een beurs of evenement voldoende ruimte heeft aan alleen de begane grond, kan de bovenverdieping ingezet worden voor een ander evenement. Next Level wordt voorzien van een meterslange glazen wand op het

balkon die open en dicht kan voor een ideale connectie tussen Next Level en begane grond. De wand heeft verder een geïntegreerde verduisteringsmogelijkheid, zodat de glazen wand ook visueel afgesloten kan worden van de begane grond’, zegt CEO Jeroen van Hooff van Easyfairs Nederland. TWEE CONGRESZALEN Daarnaast beschikt Next Level over een nieuwe ontvangstruimte en twee congreszalen, waarvan één met een widescreen van ruim twaalf meter breed. De ene congreszaal biedt capaciteit aan 350 personen, de andere zaal aan 100. De grootste zaal kan ook opgedeeld worden in 2x175 personen met een geluidsdichte wand. Bovendien kunnen de congreszalen voorafgaand of tijdens een beurs ingezet worden door exposanten als extra seminar- of presentatieruimte. Easyfairs investeert ook in een verbeterde connectie tussen de begane grond en Next Level. Zo worden er nieuwe, extra roltrappen en een vaste trap geplaatst op een centrale positie. Verder wordt Next Level voorzien van twee nieuwe goederenliften die ervoor zorgen dat allerlei materialen en goede-

WEEGBRUGGEN & WEEGPLATEAU’S L.R. Beijnenlaan 8, 6971 LE Brummen • Telefoon 05755-61208 • E-mail info@weegbruggen.nl

ren naar boven kunnen worden verplaatst. Daarnaast beschikt de nieuwe beurshal Next Level over hypermodern audiovisuele techniek, LED-verlichting en een frisse en moderne aankleding. DUURZAAMHEID De werkzaamheden aan Next Level zijn bijna een half jaar geleden gestart. ‘De oorspronkelijke bovenverdieping is niet meer te herkennen’, zegt CEO Jeroen van Hooff van Easyfairs Nederland trots. ‘We zetten nu de puntjes op de i qua aankleding en inrichting van Next Level, waarbij duurzaamheid een zeer belangrijke rol speelt. Kijk bijvoorbeeld naar de nieuwe sanitaire voorzieningen, waarbij we gebruik maken van watervrije urinoirs. Hierdoor besparen we duizenden liters kostbaar drinkwater per jaar.’

In de afgelopen zomerperiode is ook de volledige westzijde van het parkeerterrein van Evenementenhal Gorinchem vernieuwd. In totaal is 20.000 vierkante meter opnieuw geasfalteerd en is de indeling verder verbeterd door nieuwe belijning en wegafbakening. Ook is er nieuwe riolering aangebracht voor een betere afwatering. Voor meer informatie over Evenementenhal Gorinchem: www.evenementenhal.nl/gorinchem. Voor meer informatie over Easyfairs: www.easyfairs.com.

S C h r o o t A C C o u n tA n t S

Alternatieven pensioen in eigen beheer Sinds 1 juli 2017 is het opbouwen van een pensioen voor de dga in eigen beheer (PEB) niet meer mogelijk. Zijn er alternatieven? Ik breng eerst de mogelijkheden voor nog uitstaande pensioenen in eigen beheer onder de aandacht. Naast het handhaven en bevriezen van het opgebouwde pensioen zijn er nog twee mogelijkheden. Het opgebouwde pensioen kan prijsgegeven worden tot de fiscale balanswaarde. Het pensioen kan vervolgens afgekocht worden met een korting of het kan omgezet worden in een oudedagsverplichting (ODV). Afkoop van het pensioen kan in 2019 nog met een korting van 19,5%. Ook omzetting in een ODV is in 2019 nog mogelijk. Een ODV kan voor meer zekerheid vervolgens worden ondergebracht in een geblokkeerde bankspaar- of beleggingsrekening. Veel mensen zien hun BV als oudedagsvoorziening. Men denkt met de opbrengst van de verkoop van de aandelen genoeg geld over te houden om van te kunnen leven. Dat is niet altijd reëel, omdat de verdiensten in de loop van de tijd tegen kunnen vallen. Welke

alternatieven heeft de dga om geld voor de oude dag achter de hand te hebben of negatieve effecten van te weinig pensioen op te kunnen vangen? AANKOOP LIJFRENTE Voor zover er sprake is van een pensioengat kunt u overwegen een lijfrente aan te schaffen. Opbouw van een pensioen is gebonden aan regels, waaronder de maximale inleg. Indien in het verleden om welke oorzaak dan ook niet voldoende gelden zijn ingelegd kan dit alsnog aangevuld worden met stortingen in een lijfrente. De betaalde premie is onder voorwaarden aftrekbaar en de lijfrente telt niet mee in box 3. In de financiële wereld zijn diverse producten beschikbaar die meer of minder risico met zich meebrengen. SPAREN EN/OF BELEGGEN IN PRIVÉ Het sparen of beleggen in privé is ook een optie, maar eerlijkheid gebied te zeggen dat sparen met de huidige rentestand nauwelijks opportuun is. Beleggen heeft als nadeel, dat het risicovoller is. Gespreid beleggen in defensieve fondsen kan een oplossing zijn.

Sparen en/of beleggen in privé brengt ook mogelijke belastingheffing in box 3 met zich mee. Er geldt voor 2019 in box 3 een vrijstelling van € 30.360 per persoon. In het geval van fiscale partners kan twee keer gebruik gemaakt worden van de vrijstelling. Voor groene beleggingen geldt een aanvullende vrijstelling tot maximaal € 58.540 zonder en € 117.080 met fiscale partner. Daarnaast geldt er een extra heffingskorting ter grootte van 0,7% van het bedrag van de berekende vrijstelling. SPAREN EN/OF BELEGGEN IN DE BV Sparen en beleggen kunt u ook in uw eigen BV doen. Voordeel is, dat u belasting betaalt over het werkelijke rendement en niet over het fictieve rendement van box 3. Tot en met de grondslag sparen en beleggen van € 71.650 betaalt u belasting over een gemiddeld rendement van 1,935% Boven € 71.651 tot en met € 989.736 loopt dat echter op tot een gemiddeld rendement van 4,45%. Daarboven geldt zelfs een rendement van 5,6%. Bijkomend voordeel van vermogensopbouw in de BV is, dat dit vermogen niet meetelt voor

de vermogenstoets voor de eigen bijdrage bij opname in een zorginstelling. Een nadeel is het risico dat uw bedrijf failliet gaat. Dan bent u de inleg kwijt. AFLOSSEN EIGEN WONING SCHULD Het aflossen van een eigen woningschuld kan een aardige compensatie voor het opbouwen van pensioen zijn. Aflossen wordt de komende jaren aantrekkelijker, omdat de hypotheekrente in etappes nog maar aftrekbaar wordt tegen het basistarief van ongeveer 37%. Het is wel zaak om de voorwaarden m.b.t. boetevrij aflossen in de gaten te houden. Bij meer aflossen dan het maximumbedrag riskeert u een sanctie vanwege de gemiste rente-inkomsten door de bank. Wanneer aflossing met privégelden wordt gedaan zal ook de heffingsgrondslag in box 3 verminderen. AANKOOP WONING EN DOORVERHUREN Het aankopen van een woning en verhuren aan de kinderen of derden wordt de laatste jaren steeds populairder en kan een alternatief zijn voor de opbouw van pensioen. De huuropbrengsten zijn niet belast in box 3. Vanwege de verhuur kan

De auteur van dit artikel, Gerrit van den Berg, is als belastingadviseur werkzaam bij Profinis Accountants en Adviseurs op Urk. Voor meer informatie kunt u contact opnemen via tel: 0527 – 681726. Zie ook: www.profinis.nl. Heeft u zelf een suggestie voor een onderwerp voor deze rubriek? Laat het ons weten via een e-mail naar redactie@schrootkrant.nl.

de waarde van de woning in box 3 voor een lager bedrag worden vastgesteld. Bovendien blijft een eventuele waardestijging van de woning onbelast. Keerzijde is, dat een waardedaling dan uiteraard niet aftrekbaar is. Mocht u vragen hebben over alternatieven voor opbouw van pensioen in eigen beheer dan zijn wij uiteraard graag bereid om u daarin te adviseren. Gerrit van den Berg RB


| 21

Steinert EddyC Move: de mobiele FE- en NE-scheider Steinert heeft voor het mobiel verwerken op locatie de Steinert EddyC Move ontwikkeld. Door goed te luisteren naar hun klanten en de wensen uit de markt is een optimale mobiele oplossing ontstaan, die zowel ijzer- als non-ferro delen uit de materiaalstroom haalt. De container mobiele EddyC Move van Steinert is zo opgebouwd dat in één werkgang het opvoermateriaal door een zeer sterkt neodymium magneet wordt ontdaan van ijzerdelen en vervolgens zorgt de nageschakelde NE-scheider voor het scheiden van non-ferro’s uit de materiaalstroom. Steinert, wereldmarktleider en de uitvinder als het gaat om het leveren van excentrisch non-ferroscheiders, heeft bij de ontwikkeling van de nieuwe EddyC Move alle ervaringen van de afgelopen jaren samengevoegd in het mobiele ontwerp. De ruim 4.000 NE-scheider in het veld hebben gezorgd voor een enorme hoeveelheid aan informatie en gewenste mogelijkheden van gebruikers. MAGNETISCH VELD Met zijn 18-polig polensysteem, dat is opgebouwd uit sterke magneten, wordt een magnetisch veld opgebouwd met hoge frequentie, zodat zelfs de kleinste delen uit de materiaalstroom kunnen worden gescheiden. Door het door Steinert uitgevonden en ontwikkelde excentrische polensysteem is het mogelijk om deze krachten op de juiste plaatst aan de buitenzijde van de mantel te positioneren. Om de werking van alle op de machine gebouwde scheidingstechnieken te optimaliseren, wordt het te scheiden product eerst op een 2.000 mm brede versnelband gevoerd, die zorgt voor een maximale spreiding- en verdeling van het product voordat het bij de magneet en non-ferroscheider komt. De uitgebrachte non-ferro’s en productstroom worden via twee hydraulisch klapbare banden afgevoerd.

OPTIMALE POSITIE Vier hydraulisch verstelbare steunpoten zorgen dat de machine altijd in de optimale positie kan worden opgesteld. Een op de unit geplaatste 20kVA generator voorziet de unit van stroom en als gewenst kan hij ook via een stekkeraansluiting worden aangesloten op het stroomnet. Via grote klapbare deuren zijn alle belangrijke machinedelen goed toegankelijk voor het uitvoeren van schoonmaak- en onderhoudswerkzaamheden. Uiteraard zijn net als alle producten uit het brede productpallet van Steinert de magneet en non-ferroscheider op EddyC Move te testen in het grote technicum van Steinert in Keulen. Alle machines die hier draaien zijn productiemachines en geven dus een geheel reëel beeld van wat mogelijk is met de te testen producten. Inmiddels is de eerste machine geleverd aan A. Tuytel loon-

en verhuurbedrijf uit Oud-Alblas. Het bedrijf kocht de scheider tijdens de laatste BVOR-demodagen, nadat ze de EddyC Move in actie te zien was tijdens het verwerken van sloophout.

r eNeWi

verkoopt

c aNadeSe

activiteiteN

Renewi plc (LSE: RWI), het internationale waste-to-productbedrijf, is verheugd te melden dat het een bindende overeenkomst heeft gesloten voor de verkoop van zijn Canadese activiteiten (‘Renewi Canada’) aan Convent Capital, een onafhankelijk Nederlands investeringsfonds gevestigd in Amsterdam dat een focus heeft op duurzaamheid, voor een bedrag van CAD 107,5 miljoen (ongeveer € 72 miljoen). Bij voltooiing ontvangt Renewi een contante vooruitbetaling van ongeveer CAD 84 mln. (ongeveer € 56 mln., £ 50 mln.1)2. Na voltooiing zal Convent, met de assistentie van Renewi, ernaar streven om aanvullende projectfinanciering te realiseren voor de activiteiten van Renewi Canada. Wanneer deze afronding succesvol wordt uitgevoerd, ontvangt Renewi de

aanvullende vergoeding tot een maximum van CAD 17,5 miljoen (ongeveer € 12 miljoen). De bedrijfswaarde van CAD 107,5 miljoen (ongeveer € 72 miljoen) omvat uitgestelde vergoedingen, schuldgerelateerde posten en aanpassingen op de kapitaaluitgaven. Direct na voltooiing, wordt door ontvangst van de aanvangsvergoeding en lagere transactiekosten de hefboomwerking van de Groep afnemen. In reactie op de verkoop, zei CEO Otto de Bont: ‘De aankondiging komt voort uit onze eerdere toezegging om onze activiteiten verder te vereenvoudigen en de balans te versterken door een reële waarde te realiseren met de verkoop van onze Canadese activiteiten. Convent is al gevestigd in Canada en we geloven dan ook dat Convent een goede eigenaar is voor onze klanten en medewerkers in Canada.’

Lefort introduceert de nieuwe productielijn schrootscharen KOLOSS

Wij vertellen u graag meer! LEFORT S.A. LEFORT S.A. Rue Tahon, 1 A Rue Tahon, 1 A 6041 - Gosselies - BELGIUM 6041 - Gosselies - BELGIUM LEFORT S.A. + 32 71 35.16.09 LEFORT S.A. + 32 71 35.16.09 Rue Tahon, 1 A info@lefort.com Rue Tahon, 1 A info@lefort.com 6041 - Gosselies - BELGIUM www.lefort.com 6041 - Gosselieswww.recuperma.be - BELGIUM + 32 71 35.16.09 + 32 71 35.16.09 info@lefort.com info@lefort.com


22 |

Nuttige adressen Advisering Active Professionals Afval en Milieu BV Tel: 0180 - 645234 www.active-professionals.nl Applus RTD Tel: 010 - 7166342 www.applusrtd.com Aspatec Holland bv Tel: 0172 - 474960 www.aspatec.nl Koenders & partners Tel: 0348 - 478050 www.koenders-partners.nl De Lange Milieuadvies Tel: 06 - 42333504 www.delange-milieuadvies.nl Ingenieursbureau Mol Tel: 0174-671515 www.ingenieursbureau-mol.nl Milon BV Tel: 073 - 5477253 www.milon.nl Oranjewoud Tel: 010-2351832 www.oranjewoud.nl PIPE Technical Projects Tel: 0162 - 571759 www.pipe-tp.com SCM Milieu bv Tel: 0475 - 311558 www.scm-adviesgroep.nl Westwoude Management Tel: 0348 - 684444 www.westwoude.nl autodemontage

Joca Parts Tel: 045 - 5411480 www.jacoparts.nl Automatisering ABP Dynamics B.V. (vh. AGP) Tel: 088 - 7077000 www.abpdynamics.nl AMCS Tel: 020-6005151 www.amcsgroup.com Con Systems V.O.F. Tel: 0546 - 569192 www.consystems.nl Compulaat Automatisering bv Tel: 0516 - 451038 www.compulaat.nl Endress + Hauser BV Tel: 035 - 6958611 www.nl.endress.com Master Engineering B.V. Tel: 026 - 4721319 www.masterengineering.nl Weighing & Inspection bvba Tel: +32 50710920 www.wibe.be Betaalsystemen Glory Global Netherlands BV Tel: 0347-327444 www.glory-global.com Bevestigingsmaterialen Bouwshop Bakker Tel. 046-4379567 bsbakker@live.nl Beurzen Evenementenhal Gorinchem/ Recycling 2013 Tel: 0183 - 680 680 www.evenementenhal.nl Van Ekeris Expo / Bauma / Ifat Tel: 023-5258500 www.vanekeris.com Big bags Adbulco Trading BV Tel: 023 - 5219681 www.adbulco.com Bigbagstore.nl Tel: 0527-614444 www.bigbagstore.nl P.W. Droog Big bags Tel. 0651075693 pwdroog@kpnmail.nl Indus Integrated Bulk Logistics BV Tel: 0318 - 627117 www.indus-bulklogistics.com MATEC massagoed techniek Tel: 033 - 4752653 www.matec.nl Portex-Holland BV Tel: 0341-563344 www.portex-holland.nl

Containers All-In Containers Tel: 0546-673674 www.allincontainers.nl Container Techniek Nederland bv Tel: 015 - 3612212 www.debruijngroep.nl Gemakbak Tel: 06-53379550 www.gemakbak.nl Lasbedrijf Alphen BV tel. 0348 - 420399 www.lasbedrijfalphen.nl Hoogendoorn Tel: 0172 - 415338 www.hccontainers.nl KTK Containers Tel: 0546-575400 www.ktk.nl MCB Milieu & Techniek Tel: 0165 - 555110 www.mcbmilieuentechniek.nl PW Container BV 0341-563820 www.pwcontainer.nl Roda Containers bv Tel: 0529 - 431794 www.roda.nl Translift Tel: 0321 - 386700 www.translift.nl VSU Tel: 030 - 2142050 www.vsu.nl Detectie Busschers Staalwerken B.V. Tel: 053 - 8507770 www.busschers.nl Ceranex bv Tel: 0168 - 359500 www.ceranex.com Koreman & zn. Handelsonderneming BV Tel: 043 - 3624040 www.lkoreman.nl De Looper NDO & inspectieapparatuur bv Tel: 013 - 5054216 www.delooperndo.nl Weighing & Inspection bvba Tel: +32 50710920 www.wibe.be Edelmetalen Franke Edelmetalen 0346-563165 www.franke-edelmetaal.nl JACOMIJ METALEN B.V. Tel: 0343-57 47 14 www.jacomij.com Prakken Edelmetaal (PEEM B.V.) Tel: 0561–689290 www.prakkenedelmetaal.nl Elektronica JACOMIJ ELECTRONICS RECYCLING B.V. Tel: 0343-57 47 14 www.jacomij.com Gehard staal Abraservice Nederland Tel: 0299-792003 www.nederland.abraservice.com Ruuki Benelux BV Tel: 0546-578535 www.ruukki.nl Grijpers ARVI v.o.f. Technische Handelsonderneming en Consulting Tel: 0114 - 312826 www.arvi-demolitiontools.com Beco Grabs Tel: 0347-323100 www.beco-vianen.nl Dehaco BV Tel: 0252 - 4179Z0 www.dehaco.nl MATECH BV Tel: 0492 - 477488 www.matech.nl Rigter Handelsonderneming Kinshofer Nederland Tel: 035 - 5310628 www.kinshofer.nl Rotar International BV Tel: 038-3855471 www.rotar.nl TGS Grabs Tel: 036-5328822 www.tgs-grabs.nl TTN Ederveen BV Tel: 0318 - 573783 www.ttnederveen.nl

Van den Heuvel Werkendam Tel: 0183-502655 www.vdheuvelwerkendam.nl Van der Spek Vianen B.V. (Fuchs) Tel: 0347 - 362666 www.vanderspek.nl Verhoeven Grondverzetmachines BV Tel: 0495 - 596666 www.verhoevenbv.com Wynmalen & Hausmann BV (Liebherr) Tel: 026 - 4790579 www.wynmalenhausmann.nl Haakarmsystemen Bevako B.V. Tel: 015-3640518 www.bevako.nl Palfinger Nederland Tel: 071-5459100 www.palfingernederland.nl VDL Containersystemen Tel: 0497 - 387050 www.vdlcontainersystemen.nl Wynmalen & Hausmann BV (Liebherr) Tel: 026 - 4790579 www.wynmalenhausmann.nl Handmatige Demontage Hameland Tel: 0544-395800 www.hameland.nl Heftrucks Cascade B.V. Tel: 036-5492905 www.cascorp.com J. Helmond Heftrucks Tel: 0345-511188 www.helmond-heftrucks.nl Jungheinrich Nederland BV Tel. 0172 44 67 89 www.jungheinrich.nl MotracLinde Tel: 088-7377800 www.motraclinde.nl Vorktrucks Holland Tel: 0528-271919 www.vorktrucks.nl ZHE Trading BV Tel: 0168-467467 www.zhe.nl Hijsbanden en rondstroppen Bouwshop Bakker Tel. 046-4379567 bsbakker@live.nl Kabelpelmachines Bronneberg Tel: 0492 - 59900 www.bronneberg.nl Machinefabriek van de Weert Helmond bv Tel: 0492 - 549455 www.vandeweert.nl MATECH BV Tel: 0492 - 477488 www.matech.nl S.G. Handel & Dienstverlening Tel: 06 522 33 831 www.sghandel-dienstverlening.nl Recuperma BVBA Tel: 0032-11552010 www.recuperma.be Kabels Interrec B.V. Tel: 0492-554199 www.vanhoutgroup.com Katalysatoren RKR Recycling Tel: 038-4605589 www.rkrrecycling.nl JACOMIJ METALEN B.V. Tel: 0343-57 47 14 www.jacomij.com (Overslag)Kranen Bevako B.V. Tel: 015-3640518 www.bevako.nl AKS Lifting Equipment Tel: 0525-651834 www.aksbv.com E-Crane International Europe Tel: 0165 - 320100 www.ecrane.eu Hans van Driel (Atlas) Tel: 0344-611444 www.hansvandriel.nl Kuiken BV (Sennebogen) Tel: 0527 636500 www.kuiken.nl Palfinger Nederland

Wilt u uw bedrijfsgegevens ook in deze lijst? Stuur dan een e-mail naar redactie@schrootkrant.nl. Deze lijst is met de grootste zorg samengesteld. Heeft u toch w ­ ijzigingen of aanvullingen, laat het ons weten. Tel: 071-5459100 www.palfingernederland.nl Van der Spek Vianen B.V. (Fuchs) Tel: 0347 - 362666 www.vanderspek.nl Wynmalen & Hausmann BV (Liebherr) Tel: 026 - 4790579 www.wynmalenhausmann.nl Kunststof Palletboxen Dolav Benelux Tel: 040-2350255 www.dolav.nl Laad-en lossytemen Spiro bv Tel: 0591 624889 www.spiro.nl Magneten Bakker Magnetics BV Tel: 040 - 2678678 www.bakkermagnetics.nl Busschers Staalwerken B.V. Tel: 053 - 8507770 www.busschers.nl Ceranex bv Tel: 0168 - 359500 www.ceranex.com Goudsmit Magnetic Systems BV Tel: 040 - 2213283 www.goudsmit-magnetics.nl Jager Meng- en Recyclingtechniek Tel: 0341 - 424533 www.jager-mrt.nl Jöst Nederland Tel: 0229 - 296922 www.joest.nl Koreman & zn. Handelsonderneming BV Tel: 043 - 3624040 www.lkoreman.nl KW Supply bv Tel: 010 - 4291380 www.kwsupply.com MultiNET International bv. Tel: 0161 - 227226 www.multinet.nl TBK Equipment - TBK Group Tel: 0318 - 745740 www.tbkgroup.com TTCO bvba Tel: +32 487 716302 www.ttco.be Metaalanalyse Bronneberg Tel: 0492 - 591900 www.bronneberg.nl M.C. TEC BV Tel: 0183-445050 www.mctec.nl MATECH BV Tel: 0492 - 477488 www.matech.nl VM ViSion XRF-LIBS-OES Tel. 032 37893602 www.vm-vision.eu XTAC Analytic Tel: 071 - 5317874 www.xtac.nl Metaalprijzen Metal radar bv Tel: 054 - 1769000 www.metalradar.com Organisaties Abva Kabo FNV Tel: 079 - 3536161 www.abvakabo.nl ARN Tel: 0346 - 728 220 www.arn.nl Federatie Herwinning Grondstoffen (FHG) Tel: 070 - 3123923 www.fhg-recycling.nl Metaal Recycling Federatie (MRF) Tel: 070 - 3624610 www.mrf.nl MKB Nederland Tel: 015 - 2191212 www.mkb.nl Stiba Tel: 0252 - 265290 www.stiba.nl Stichting ICT Milieu Tel: 0348 - 493640 www.ictmilieu.nl Stichting Landelijk Meldpunt Afvalstoffen (LMA) Tel: 088 - 6025969 www.lma.nl

Vereniging NVMP 079 - 7600 621 www.nvmp.nl Wecycle 079 - 7600 610 www.wecycle.nl Transport en Logistiek Nederland (deelmarkt Afvalstoffentransport) Tel: 079 - 3636149 www.tln.nl Vereniging Milieudefensie Tel: 020 - 5507300 www.milieudefensie.nl Persen BOA Recycling Equipment B.V. Tel: 053 - 4300300 www.boarecycling.nl Bronneberg Tel: 0492 - 591900 www.bronneberg.nl Bulkid Tel: 0032-56715385 www.bulkid.be Machinefabriek van de Weert Helmond bv Tel: 0492 - 549455 www.vandeweert.nl Technischbureau D. van de Breuk Tel: 017 2492445 www.debreukbv.nl Recuperma BVBA Tel: 0032-11552010 www.recuperma.be Valvan Baling systems nv Tel. +32(0)56 - 521380 www.valvan.com ZDAS a.s. Tel: 0042 - 56664212 www.zdas.cz Reparatie Bevako B.V. Tel: 015-3640518 www.bevako.nl Ditoil Tel: 040-2123324 www.ditoil.nl Hoogendoorn Containerbouw V.O.F Tel: 017 - 2415338 www.hccontainers.nl Van Kemenade Techniek Tel: 06 - 22941979 www.vankemtech.nl RST Tiel Tel: 0344 - 614683 www.rst-tiel.nl RSO Techno BV Tel: 0318-639303 www.rsotechno.nl Troost Machinehandel BV Tel: 0186 - 651060 www.troostbv.com TTN Ederveen BV Tel: 0318 - 573783 www.ttnederveen.nl Wynmalen & Hausmann BV (Liebherr) Tel: 026 - 4790579 www.wynmalenhausmann.nl Revisie ARVI v.o.f. Technische Handelsonderneming en Consulting Tel: 0114 - 312826 www.arvi-demolitiontools.com BePe Contruction Tel: 040-2624427 www.bepecontruction.nl BGS Gearservice Tel: 0342 – 820 212 www.gearboxservices.nl BOA Recycling Equipment B.V. Tel: 053 - 4300300 www.boarecycling.nl Eskens Benelux BV Tel: 0172 - 430181 www.eskens.com Lommers Machinery Parts 088-4567950 www.lmp-parts.nl Oil Support Nederland Tel: 0545 - 274177 www.oilsupport.nl Wynmalen & Hausmann BV (Liebherr) Tel: 026 - 4790579 www.wynmalenhausmann.nl Scharen/snijmachines ARVI v.o.f. Technische Handelsonderneming en Consulting Tel: 0114 - 312826 www.arvi-demolitiontools.com

Bronneberg Tel: 0492 - 591900 www.bronneberg.nl Bulkid Tel: 0032-56715385 www.bulkid.be Dehaco BV Tel: 0252 - 417950 www.dehaco.nl Demarec Tel: 0485 442300 www.demarec.com Diacarb BV Tel: 010 - 4599945 www.diacarb.nl Dynastart Tools Tel: 0342 - 473991 www.dynastarttools.nl Holmatro Industrial Equipment Tel: 0162 - 751500 www.holmatro.com MATECH BV Tel: 0492 - 477488 www.matech.nl Metso Minerals BV (Lindemann) Tel: 078-6186888 www.metsominerals.nl Oil Support Nederland Tel: 0545 - 274177 www.oilsupport.nl Recuperma BVBA Tel: 0032-11552010 www.recuperma.be Rigter Handelsonderneming - Kinshofer Nederland Tel: 035 - 5310628 www.kinshofer.nl Rotar International BV Tel: 038-3855471 www.rotar.nl S.G. Handel & Dienstverlening Tel: 06 522 33 831 www.sghandel-dienstverlening.nl Verachtert Nederland B.V. Tel: 073 - 6404111 www.veraned.nl Verhoeven Grondverzetmachines BV Tel: 0495 - 596666 www.verhoevenbv.com ZDAS a.s. Tel: 0042 - 566642124 www.zdas.cz Shredders ABT Afvalbewerkingstechniek BV Tel: 074 - 2919161 www.afvalbewerkingstechniek.nl Balemaster Europe BV Tel: 045 - 5244343 www.balemaster.nl BOA Recycling Equipment B.V. Tel: 053 - 4300300 www.boarecycling.nl Bomiltech Recycling Systems Tel: 026 - 3218850 www.bomiltech.com Bronneberg Tel: 0492 - 591900 www.bronneberg.nl Dinnissen BV Tel: 077 - 4673555 www.dinnissen.nl Herwijnen Machinery B.V. Tel. +31 654320147 www.pronar-recycling.nl Jager Meng- en Recyclingtechniek Tel: 0341 - 424533 www.jager-mrt.nl Kuiken BV (Arjes shredders) Tel: 0527-636500 www.kuiken.nl KTK BV Tel: 0546 - 575400 www.ktk.nl Lumago BV Tel: 0547-275062 www.lumago.nl MATECH BV Tel: 0492 - 477488 www.matech.nl Mutsaerts International Tel: 073 - 7370152 www.mutsaerts.eu NRT Nido Recyclingtechniek Tel: 0548-374900 www.nrt.nl Recuperma BVBA Tel: 0032-11552010 www.recuperma.be


| 23

RENTEC NV - Recycling Technology Tel: +32 51 46 75 51 www.rentec.be RSS Recycling Shredders & Solutions Tel: 06-17148677 www.recyclingshredders.eu Ruukki Benelux bv Tel: 0546 - 578535 www.ruukki-providerofsolutions.com S.G. Handel & Dienstverlening Tel: 06 522 33 831 www.sghandel-dienstverlening.nl Stoevelaar Recycling BV (T) +31 (0)529 40 81 70 www.stoevelaar-machinery.nl TraMat BV Tel: 0183 - 565333 www.tramat.nl TSKN, recyclingsapparatuur voor hout, kunststoffen, etc. Tel: 0511 - 450956 www.tskn.nl Valvan Baling Systems NV Tel: +32 (0)56 521 590 www.valvan.com Veco Vos B.V. Tel: 035 - 5384545 www.vecoplan.nl Vermeer Benelux - `s-Heer Arendskerke Tel: 0113 - 224141 www.vermeer-benelux.com Vink Aannemingsmaatschappij bv Tel: 0342 - 406406 www.vink.nl SmeermiddeLen HL Eco Services Tel: 0548-612926 www.hlecoservices.nl SofTWare ABP Dynamics Tel: 088 - 7077000 www.abpdynamics.nl AMCS Tel: 020-6005151 www.amcsgroup.com Pieter Bas Automatisering Tel: 024 - 3585820 www.pieterbas.nl Recy Systems AG Tel: 0049-893271540 www.recy-systems.com SorTeerinSTaLLaTieS BOA Recycling Equipment B.V. Tel: 053 - 4300300 www.boarecycling.nl graaf Recycling Solutions Tel: 0596 - 654333 www.graaf.com Busschers Staalwerken B.V. Tel: 053 - 8507770 www.bussche/rs.nl Ceranex bv Tel: 0168 - 359 500 www.ceranex.com Van Dommele Engineering nv Tel: +32 56 411 094 www.vandommele.be Duim techniek Tel: 0318 - 529638 www.duimtechniek.nl Eskens Benelux BV Tel: 0172 - 430181 www.eskens.com Gems Waste Technology BV Tel: 0575 - 557177 www.gemswt.com Jager Meng- en Recyclingtechniek Tel: 0341 - 424533 www.jager-mrt.nl Jöst Nederland Tel: 0229 - 296922 www.joest.com Koreman & zn. Handelsonderneming BV Tel: 043 - 624040 www.lkoreman.nl KW Supply bv Tel: 010 - 4291380 www.kwsupply.com MATEC massagoed techniek Tel: 033 - 4752653 www.matec.nl MultiNET International bv. Tel: 0161 - 227226 www.multinet.nl Mutsaerts International Tel: 073 - 7370152 www.mutsaerts.eu

Nihot Recycling Technology B.V. Tel: 020 - 5822030 www.nihot.nl Redox Waste Recycling B.V. Tel: 0543 - 551364 www.redox-wasterecycling.nl ReSteel International BV Tel: 0184-435441 www.resteel.nl Sandvik Benelux BV Tel: 010 - 2080208 www.processsystems.sandvik.com SMO bvba Tel: +32 92199385 www.flexiever.be Stoevelaar Recycling BV (T) +31 (0)529 40 81 70 www.stoevelaar-machinery.nl TBK Equipment TBK Group Tel: 0318 - 745740 www.tbkgroup.com Tomra Sorting Tel: 040-2922622 www.bestsorting.com Veco Vos B.V. Tel: 035 - 5384545 www.vecoplan.nl STofbeheerSing Atimo /Delfin vacuums (stofzuigers) Tel: +32 (0)9 - 2795551 www.atimo.be Aquaco bv Tel: 0481-377177 www.aquaco.nl BEEPRO BV Tel: 06-22935290 www.beepro-bv.com Dehaco Tel: 0252 - 417950 www.dehaco.nl Duim techniek Tel: 0318 - 529638 www.duimtechniek.nl Dust Control Partners (DCP)BV Tel: 0318 - 745741 www.dustcontrolpartners.com Elka Air Tel: 0252 - 245478 www.elka-air.nl Perrot Ede Tel: 0318 - 636738 www.perrot.nl MB Dustcontrol Tel: 071-5610096 www.nevelkanon.nl Mesys BV Tel: 0316 - 248744 www.mesys.nl RST Tel: 0344-614683 www.rst-tiel.nl TraMat BV Tel: 0183 - 565 333 www.TraMat.eu Transtech Industrieservice B.V. Tel: 0182-379222 www.transtech.nl TBK Equipment - TBK Group Tel: 0318 - 745740 www.tbkgroup.com TTCO bvba Tel: +32 487 716302 www.ttco.be Typhoon Luchttechniek Tel: 013 - 5905878 www.typhoon.nl VDL Industrial Products bv Tel: 040 - 292 55 80 www.vdlindustrialproducts.com WAM Holland Bulk Handling Equipment BV Tel: 0174 - 521988 www.wamholland.nl STraLingSdeTecTie Applus RTD Tel: 010 - 7166342 www.applusrtd.com Aquaco B.V. Tel: 0481 - 377177 www.aquaco.nl Busschers Staalwerken B.V. Tel: 053 - 8507770 www.busschers.nl Dehaco BV Tel: 0252 - 417950 www.dehaco.nl M.C. TEC BV Tel: 0183-445050 www.mctec.nl MB Dustcontrol BV Tel: 070 - 3907577 www.mb-rental.nl

Mutsaerts International Tel: 073 - 7370152 www.mutsaerts.eu Pojecto Tel: 0320-257805 www.projecto.nl Promis Electro-Optics B.V. Tel: 024 - 6488688 www.gotopeo.com RAD/COMM Europe Tel: +32 14 - 750213 www.radcommeurope.com STRATEC Services Tel: 030 - 6369592 www.stratecservices.nl TerreininrichTing Cover - All Benelux Tel: 0252-621296 www.coverallbenelux.nl IJsselbeton Tel: 0313-631441 www.ijsselbetonblokken.nl Jansen Betonwaren Tel: 0499-462897 www.legioblock.com NV Betonagglomeraten Gubbels Tel: 0032-89657885 www.masterbloc.be RvB Infra Harderwijk BV Tel.nr. 088-7868590 www.rvbinfra.nl Systeem Loodsen Bouw BV Tel: 010-5190666 www.systeemloodsenbouw.nl TranSporTbanden/onderdeLen Airconveyors International BV Tel: 0152 - 546129 www.airconveyors.nl Bevako B.V. Tel: 015-3640518 www.bevako.nl BOA Recycling Equipment B.V. Tel: 053 - 4300300 www.boarecycling.nl Busschers Staalwerken B.V. Tel: 053 - 8507770 www.busschers.nl Dust Control Partners (DCP)BV Tel: 0318 - 745741 www.dustcontrolpartners.com Geffen Products Tel: 0411 - 688571 www.geffenproducts.nl Van Gink Trading BV Tel: 0168 - 328030 www.nvangink.nl Jager Meng- en Recyclingtechniek Tel: 0341 - 424533 www.jager-mrt.nl Metso Minerals BV (Lindemann) Tel: 078-6186888 www.metsominerals.nl Noten BV Tel: 077 - 4759999 www.notentransportbanden.nl Promati sa/nv Tel: +32 10 - 848390 www.sgt-promati.com TBK Equipment - TBK Group Tel: 0318 - 745740 www.tbkgroup.com Tramat bv Tel: 0183 - 565333 www.tramat.eu TSN Tip Top Tel: 072 - 5764191 www.tsn.nl TTCO bvba Tel: +32 487 - 716302 www.ttco.be TranSporT (maTerieeL) Bas Kooy Transport Tel: 0187 - 603610 www.baskooy.nl Van Zuidwijk Transportmaterieel Tel: 0900-7436392 www.zuidwijkcarosserieen.nl Transport Benny Nauta BV Tel: 058-2531540 www.bennynauta.nl Faber Transport Tel: 0515-433240 www.fabertechniek.nl Jan Snel Tel: 0348-479080 www.jansneltransport.nl MTS Uitslag Tel: 0529-426601 Sandstra Transport Tel: 0515-569366 www.sandstratransport.nl

Van der Wal Transport Tel: 0513-672020 www.vdwaltransport.nl Vrieswijk Transport Tel: 0518-471494 www.vrieswijkminnertsga.nl uiTzendbureau’S ALL DAY Tel: 013-2070750 www.alldayflex.eu Interactief Tel: 010 - 447 90 64 www.interactief.com Van Koppen & Van Eijk Tel: 071 - 5280859 www.vkve.nl vLoeiSTofdichT RvB Vloeistofdicht Tel.nr. 088-7868590 www.rvbvloeistofdicht.nl voLrubber banden CL Tyres Tel: 0032 - 89753443 www.cltyres.com WeegapparaTuur Busschers Staalwerken B.V. Tel: 053 - 8507770 www.busschers.nl BWT Weegtechniek Tel: 0411 - 677788 www.bwt-weegtechniek.nl Dennissen BV Tel: 077 - 4673555 www.dinnissen.nl Duim Techniek Tel: 0318 - 529638 www.duimtechniek.nl Eskens Benelux BV Tel: 0172 - 430181 www.eskens.com Jager Meng- en Recyclingtechniek Tel: 0341 - 424533 www.jager-mrt.nl De Jong Weegsystemen en Milieusystemen Tel: 074 - 2428694 www.dj.nl Jöst Nederland Tel: 0229 - 296922 www.joest.nl Master Engineering B.V. Tel: 026 - 4721319 www.masterengineering.nl

Mettler-Toledo BV Tel: 0344 - 638363 www.mt.com Nijhuis Engineering Tel: 0321 - 313968 www.nijhuisengineering.nl Pfister Weegtechniek B.V. Tel: 0162 - 430450 www.pfisterweegtechniek.nl Precia-Molen Tel: 076 - 5242520 www.preciamolen.nl RST Tiel Tel: 0344 - 614683 www.rst-tiel.nl Smits & Co Weegbruggen BV Tel: 0575 - 561208 www.weegbruggen.nl TTCO bvba Tel: +32 487.71.63.02 Website: www.ttco.be AE Van de Vliet Weighing Systems Tel: +32 14- 422524 www.aeweighingsystems.be

Weighing & Inspection bvba Tel: +32 50710920 www.wibe.be Welvaarts B.V. Tel: 073 - 6927927 www.welvaarts.com zeefmachineS Herwijnen Machinery B.V. Tel. +31 654320147 www.pronar-recycling.nl Huber Industrieletechniek Tel: 040 - 2041840 www.huber-industrie.nl Keestrack Tel: +32 89 - 515851 www.keestrack.com Stoevelaar Recycling BV (T) +31 (0)529 40 81 70 www.stoevelaar-machinery.nl A.Tuytel Handelsonderneming bv Tel: 0184 - 694947 www.athandel.nl Zeefverhuur.nl Tel: 0499 - 395418 www.zeefverhuur.nl

De IJzerbak! TE KOOP Alle soorten bevestigingsmaterialen tegen de scherpste prijzen. Uitgevoerd in gegalvaniseerd staal of RVS A2. bsbakker@live.nl 046-4379567 TE KOOP Hijsbanden en rondstroppen NIEUW lengtes 1-2-3-4-5-6-8-10 meter sterktes 1-2-3-4-5-6-8-10 ton tot 75% goedkoper dan andere leveranciers. Mail voor vrijblijvende prijsopgave: bsbakker@live.nl Tel. 046-4379567 AANGEBODEN: Palletstellingen, geschikt voor vele doeleinden. Ze zijn stapelbaar.

75 euro per stuk, excl. BTW. Tel: 010 - 4216500. TE KOOP: Autodemontagebedrijf op eigen grond in Schagen (NH) - 2750 m² - alle vergunningen sedert 1980 aanwezig. Prijs en aanvaarding in overleg. ESAM Autodemontage, tel: 022 - 297925. E-mail: N.Limmen@quicknet.nl TE KOOP AANGEBODEN: Alle maten Thorup oliekappen. www.oliekappen.nl Tel: 0612 – 55 4000 E-mail: info@oliekappen.nl Te koop aangebonden: Big Bags gebruikt, nieuw, misdruk en restpartijen Handelsonderneming P. Droog Tel: 06 5107 5693 E-mail: pwdroog@kpnmail.nl

De IJzerbak

Geef hier uw gratis korte advertentie op voor uitgave 7- 2019 Rubriek(en) (a.u.b. aankruisen). ■ Aangeboden ■ Gezocht

■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■ ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■ ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■ ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■ ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■ Bedrijfsnaam

: .......................................................................................................................................

Contactpersoon : ....................................................................................................................................... Adres

: .......................................................................................................................................

Postcode

: .......................................................................................................................................

Plaats

: .......................................................................................................................................

Telefoon

: .......................................................................................................................................

E-mail

: .......................................................................................................................................

Stuur dit formulier op naar Schroot! t.a.v. de redactie: Schoolstraat 6, 8603 XL Sneek. Faxen kan ook (0515-432153) of mail de gegevens naar redactie@schrootkrant.nl.


Metaal Analyse DRAAGBARE XRF

SNEL, NAUWKEURIG EN ROBUUST Voor informatie of een vrijblijvende demonstratie: XTAC Analytical BV Industrieweg 74 2254 AE Voorschoten Tel: 071-5317874 www.xtac.nl


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.