ΑΡΑΜΠΕΛΑ/ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ by Εκδόσεις Σαΐτα

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

Ευρυδίκη Αμανατίδου

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Αραμπέλα Τα όρια της πίστης

Μυθιστόρημα

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Η Ευρυδίκη Αμανατίδου σπούδασε Νομικά και ζει στην Αθήνα. Στις εκδόσεις Σαΐτα θα βρείτε τα έργα της: «Η Πολιτεία που δεν είχε Χριστούγεννα», «Ένα καπέλο για τον καθηγητή», «Ο ήλιος που έχασε τον δρόμο του», «Το συναχωμένο ηφαίστειο», «Το αεράκι και η καμινάδα», «Ο Δράκος και οι Σκορδοφάγοι Ιππότες (τα τέσσερα τελευταία και στα αγγλικά), το μυθιστόρημα «Η ακριβή ανάσα του νερού», όπως και τη συλλογή διηγημάτων «Μαζί» που έγραψε με τον Γιάννη Λαμπράκη. Το έργο της «ένα καπέλο για τον καθηγητή» βραβεύτηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού το 1991 στην κατηγορία του παιδικού θεατρικού έργου. Το προσωπικό της ιστολόγιο είναι το http://evriam.blogspot.gr

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

ΕΥΡΥΔΙΚΗ ΑΜΑΝΑΤΙΔΟΥ

Αραμπέλα Τα όρια της πίστης Μυθιστόρημα

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Ευρυδίκη Αμανατίδου, Αραμπέλα, Τα όρια της πίστης ISBN: 978-618-5147-80-8 Μάιος 2016

Πίνακας εξωφύλλου:

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dante_Gabriel_Rossetti__Proserpine_-_Google_Art_Project_(JQFW5c2ZLfpmbw).jpg

Σελιδοποίηση:

Ηρακλής Λαμπαδαρίου www.lampadariou.eu

Η συγγραφέας φέρει την ευθύνη για την επιμέλεια του κειμένου. Εκδόσεις Σαΐτα Αθανασίου Διάκου 42, 652 01, Καβάλα Τ.: 2510 831856 Κ.: 6977 070729 e-mail: info@saitapublications.gr website: www.saitapublications.gr

Άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική χρήση Όχι Παράγωγα έργα 3.0 Ελλάδα

Επιτρέπεται σε οποιονδήποτε αναγνώστη η αναπαραγωγή του έργου (ολική, μερική ή περιληπτική, με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο), η διανομή και η παρουσίαση στο κοινό υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: αναφορά της πηγής προέλευσης, μη εμπορική χρήση του έργου. Επίσης, δεν μπορείτε να αλλοιώσετε, να τροποποιήσετε ή να δημιουργήσετε πάνω στο έργο αυτό. Αναλυτικές πληροφορίες για τη συγκεκριμένη άδεια cc, διαβάστε στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

Ευρυδίκη Αμανατίδου

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΚΥΡΙΑΚΗ, 10 ΜΑΪΟΥ 1859, ΑΘΗΝΑ (ΣΚΙΑΔΙΚΑ)..............................................................9 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ 1. ........................................................................................................................................17 2. ........................................................................................................................................20 3. ........................................................................................................................................25 4. ........................................................................................................................................28 5. ........................................................................................................................................32 6. ........................................................................................................................................36 7. ........................................................................................................................................42 8. ........................................................................................................................................48 9. ........................................................................................................................................50 10........................................................................................................................................55 10........................................................................................................................................65 11........................................................................................................................................70 12........................................................................................................................................78 13........................................................................................................................................85 14........................................................................................................................................87 15........................................................................................................................................91 16........................................................................................................................................95 17........................................................................................................................................98 18...................................................................................................................................... 100 19...................................................................................................................................... 102 20...................................................................................................................................... 107 21...................................................................................................................................... 108 22...................................................................................................................................... 111

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ 23. .................................................................................................................................... 119 24. .................................................................................................................................... 124 25...................................................................................................................................... 131 26...................................................................................................................................... 136 27...................................................................................................................................... 139 28...................................................................................................................................... 143 29...................................................................................................................................... 147 30...................................................................................................................................... 151 31...................................................................................................................................... 156 32...................................................................................................................................... 161 33...................................................................................................................................... 164 34...................................................................................................................................... 168 ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΚΡΑΛΗ ............................................................................. 177 35...................................................................................................................................... 208 36...................................................................................................................................... 214 37...................................................................................................................................... 220 38...................................................................................................................................... 227 39...................................................................................................................................... 229 40...................................................................................................................................... 239 41...................................................................................................................................... 247 42...................................................................................................................................... 251 43. .................................................................................................................................... 256 ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΠΟΥ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΔΩΜΑΤΙΟ ΤΗΣ ΚΡΥΠΤΗΣ ΤΩΝ ΚΑΣΤΙΓΙΟ ...................................................................................... 257 ΕΠΙΜΥΘΙΟ ....................................................................................................................... 259 ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ ...................................................................................... 261 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ................................................................................................................ 263 ΓΛΩΣΣΑΡΙ........................................................................................................................ 264

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

Κυριακή, 10 Μαΐου 1859, Αθήνα (Σκιαδικά) Ξεχειλίζοντας από τη ζωντάνια της άγουρης ακόμη νιότης του, ο Άγγελος έβγαλε το καπέλο από το σγουρόμαλλο κεφάλι του και το έτεινε κοροϊδευτικά προς την μπάντα που παιάνιζε ένα χαρούμενο βαλς. Δεν είχε κάτι με τους μουσικούς. Η χειρονομία απευθυνόταν τόσο στους μαζεμένους δίπλα από το σκιερό περίπτερο χωροφύλακες που παρακολουθούσαν βαριεστημένα τους περιπατητές όσο και σε μια μεγάλη παρέα νεαρών που στέκονταν κορδωμένοι εκεί κοντά. Ίσιωσε τη γαλανόλευκη κορδέλα στο ψάθινο καπέλο του και γεμάτος περηφάνια το ξαναφόρεσε σκουντώντας συνωμοτικά τον σύντροφό του. «Τους είδες, Γρηγόρη; Το θράσος τους μου ανεβάζει το αίμα στο κεφάλι. Γιατί μας κοιτάζουν έτσι; Δεν είναι γελοίοι με τα ημίψηλά τους;» κάγχασε χωρίς να πάρει το βλέμμα του από αυτούς που οι φίλοι του και ο ίδιος αποκαλούσαν αυστριακούς. «Δεν χρειάζεται να δίνουμε στόχο. Αρκετά μας έχουν βάλει στο στόμα τους διαδίδοντας πως τρέφουμε τέτοια αγάπη στον Γαριβάλδη που ξεχνάμε ότι τη χώρα μας την κυβερνάει ο Όθωνας». «Τη χώρα μας την κυβερνάει μια ξένη αυλή που δεν έχει καμία σχέση με την Ελλάδα. Κοίταξε όλους αυτούς γύρω σου και απάντησέ μου αν είναι οι ίδιοι άνθρωποι για τους οποίους έγινε η επανάσταση!» Ο Άγγελος ένιωθε τέτοιο θυμό που η γλώσσα του μη θέλοντας να μείνει αμέτοχη, έκοβε και έραβε. «Το άκουσες αυτό το νόστιμο ποιηματάκι στο καφενείο;» Χωρίς να περιμένει απάντηση, συνέχισε. «Έως πότε η ξένη ακρίδα, έως πότε κουφός Βαυαρός, θα δουλώνει τη δόλια πατρίδα, εγερθείτε αδέλφια, καιρός!» Αυτή η τελευταία λέξη ήχησε τόσο θριαμβευτικά που ο Γρηγόρης κατέβασε αμήχανα το κεφάλι. Ο Άγγελος βιάστηκε να τον πικάρει, έμεινε όμως με το στόμα ανοιχτό καθώς από το πουθενά εμφανίστηκε ένα μπουλούκι ανδρών με κουρελιασμένα καπέλα στο κεφάλι και πρόσωπα τραχιά που δεν είχαν τίποτα από την εξεζητημένη ευγένεια των νεαρών και των δεσποινίδων που απολάμβαναν μακάρια τον ήλιο του αττικού ουρανού. Με μάτια γεμάτα απειλή οι νεοφερμένοι πύκνωναν και πλησίαζαν. «Κάτι δεν πάει καλά. Ίσως είναι καλύτερα να φύγουμε» δίστασε ο Γρηγόρης. Ο Άγγελος δεν έδωσε σημασία στην παράκληση του φίλου του. Με ταχύ βηματισμό κατευθύνθηκε προς μια παρέα συμφοιτητών τους που ξεχώριζαν

Ευρυδίκη Αμανατίδου

καθώς όλοι τους φορούσαν σκιάδια, τα σιφνέικα καπέλα με τη γαλανόλευκη κορδέλα. Κανένας από τον νεαρόκοσμο δεν κατάλαβε ποιος προπηλάκισε ποιον. Σαν την αστραπή, ρόπαλα εμφανίστηκαν στον αέρα πέφτοντας αδιάκριτα σε κεφάλια, πλάτες, ώμους. «Μην τους προκαλείς!» φώναξε ο Γρηγόρης καθώς προσπαθούσε να αποτραβήξει τον θερμοκέφαλο φίλο του από τον καυγά. Πολύ αργά. Οι χωροφύλακες κρίνοντας πλέον ότι έπρεπε να επέμβουν, κινούνταν εξίσου απειλητικά. «Είναι παγίδα! Είναι άνθρωποι των μεγαλεμπόρων. Δεν βλέπεις τι πάνε να κάνουν;» φώναξε αγριεμένος ο Άγγελος. Και ο δικός του πατέρας, εισαγωγέας αυστριακών πίλων, μεγαλέμπορος ήταν. Οι αμέριμνοι μέχρι εκείνη τη στιγμή παρατηρητές τράπηκαν σε φυγή εγκαταλείποντας το αυτοσχέδιο πεδίο της μάχης. Οι φοιτητές έτρεχαν προς την οδό Πατησίων οπλισμένοι με πέτρες που ξεδιάλεγαν μέσα από τα χώματα. Η σκόνη από το ποδοβολητό ανέβαινε και τύλιγε τον κόσμο εμποδίζοντας τις αντίπαλες ομάδες να ξεχωρίσει η κάθε μία τους δικούς της. Πεντακόσια μέτρα πιο κάτω, έφιπποι χωροφύλακες είχαν στήσει ένα απειλητικό τείχος συγκρατώντας με κόπο τα άλογά τους που ρουθούνιζαν νευρικά στον αέρα. Ο Γρηγόρης προσπάθησε μάταια να τραβήξει τον Άγγελο που καθώς κυλιόταν στο χώμα παλεύοντας, είχε πλησιάσει επικίνδυνα το τείχος της χωροφυλακής. Μια σφυρίχτρα ακούστηκε διαπεραστική παγώνοντας τον Άγγελο και δίνοντας την ευκαιρία στον αντίπαλό του να του καταφέρει ένα χτύπημα που τον βρήκε στο φρύδι. Ο πόνος έδωσε νέα δύναμη στον νεαρό φοιτητή. Αγνοώντας το αίμα που κυλούσε στο δεξί του μάτι, κατάφερε με μια πετριά να εξουδετερώσει τον αντίπαλό του. Ο Γρηγόρης βλέποντας τους χωροφύλακες να κινούνται σαν ένα σώμα προς το μέρος τους, πρόλαβε κι έσυρε τον Άγγελο σ’ ένα στενό δρομάκι. Οι έφιπποι δεν έδειξαν την παραμικρή διάθεση να οδηγήσουν τα άλογά τους στα στενοσόκακα παρά έστρεψαν το ενδιαφέρον τους στους υπόλοιπους ταραξίες προβαίνοντας ευχαριστημένοι σε συλλήψεις που ίσως τους εξασφάλιζαν μια προαγωγή. «Είσαι τρελός» μουρμούρισε απογοητευμένος ο Γρηγόρης σκουπίζοντας με το μαντήλι του το αίμα από το μέτωπο του φίλου του. «Είναι άνανδροι… Οι αλητήριοι… δεν έχουν τα κότσια …να μιλήσουν με τη λογική παρά …μισθώνουν εγκληματίες…» Τα λόγια του Άγγελου έβγαιναν διακεκομμένα αλλά γεμάτα πείσμα. «Κι εσύ, τι έκανες τώρα δα; Μίλησες με τη λογική;»

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

«Εσύ Γρηγόρη είσαι πάντα διαλλακτικός!» απάντησε μουτρωμένα ο Άγγελος ενώ σηκωνόταν στα πόδια του και τίναζε τη σκόνη από τα ξεσκισμένα του ρούχα. «Από εδώ» του έδειξε ο Γρηγόρης «ο δρόμος είναι ελεύθερος. Πρέπει να γυρίσεις στο σπίτι σου, το τραύμα σου χρειάζεται φροντίδα». «Δεν είσαι με τα καλά σου. Δεν έχω τίποτα, μια γρατζουνιά είναι. Κι ούτε που επιθυμώ να ακούσω τις νουθεσίες του πατέρα μου. Εξάλλου, τώρα αρχίζει η γιορτή. Δεν καταλαβαίνεις τι γίνεται γύρω μας; Αν δεν υψώσουμε το κεφάλι, σε λίγο δεν θα λεγόμαστε Ελλάδα αλλά Βαυαρία ή Βαρβαρία καλύτερα! Πήγαινε εσύ εκεί που νομίζεις. Σ’ ευχαριστώ για την προστασία σου και τις συμβουλές, αλλά θα κάνω αυτό που είναι σωστό». Χωρίς να περιμένει την απάντηση του Γρηγόρη, έτρεξε προς τα εκεί που οι φωνές φανέρωναν ότι η οδομαχία βρισκόταν στο απόγειό της. Στρίβοντας πότε δεξιά πότε αριστερά βρέθηκε στα Χαυτεία και μετά στο «ξενοδοχείον της Αγγλίας» όπου οι ένοικοί του κρέμονταν όλο περιέργεια στα παράθυρα καταγράφοντας το πρωτοφανές θέαμα. Ποιος ξέρει τι θα μετέφεραν αυτοί οι περιηγητές, δημοσιογράφοι και κατώτεροι διπλωματικοί υπάλληλοι στις πατρίδες τους. «Στάσου τρελέ!» του φώναξε ο Γρηγόρης ξέπνοος πίσω του. «Συνέλαβαν τρεις μαθητές. Οι χωροφύλακες χτυπάνε όπου βρουν. Καλύτερα να πάμε στο καφενείο μας που θα έχουν μαζευτεί και οι δικοί μας». Στη διασταύρωση των οδών Ερμού και Αιόλου, δέσποζε το καφενείο «Η ωραία Ελλάς», όνομα που είχε γίνει εφάμιλλο της αντίδρασης. Η ατμόσφαιρα εντός ήταν το ίδιο πολεμική. Η οχλοβοή δεν έδινε περιθώριο στο αυτί να απολαύσει τις σκωπτικές αναλύσεις των προηγούμενων ημερών για την κοινωνική αδικία και τον μισητό βασιλιά. Η απόφαση ήταν ομόφωνη. Όλοι οι συγκεντρωμένοι σαν ένα σώμα ξεκίνησαν με σκοπό να διασχίσουν την Ερμού και να φτάσουν στο παλάτι για να διαμαρτυρηθούν και να ζητήσουν την απελευθέρωση των συλληφθέντων και την αποπομπή του Δημητριάδη, αστυνομικού διευθυντή Αθηνών. Ο Άγγελος ξεχνώντας τον πόνο και μη δίνοντας καμία σημασία πλέον στο σκισμένο του φρύδι, βημάτιζε αποφασιστικά ανάμεσα στους συμφοιτητές του αλλά και τον απλό κόσμο που η καρδιά του δεν άντεχε την αδικία. Πιο λυσσασμένος απ’ όλους, βροντοφώναζε να φύγει ο Δημητριάδης για έναν λόγο παραπάνω· ήταν υψηλή γνωριμία του πατέρα του. Τελικά στρατιωτική δύναμη κατάφερε να διαλύσει τη συγκέντρωση αποκαθιστώντας πρόσκαιρα την τάξη και την ηρεμία.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Τίποτα δεν έχει χαθεί!» είπε πεισμωμένος ο Άγγελος καθώς έφτασαν στο φτωχικό δωμάτιο που ο Γρηγόρης νοίκιαζε στα Αναφιώτικα. «Αύριο θα ξημερώσει και για εμάς. Και τότε θα δουν!» «Θα έρθεις μέσα;» τον ρώτησε ο φίλος του καθώς ξεκλείδωνε την κάμαρα. Ο Άγγελος τον χτύπησε φιλικά στον ώμο και πήρε να κατηφορίζει το σοκάκι χωρίς άλλη κουβέντα. Φθάνοντας στο πατρικό του, ένα διώροφο που είχε αναστηλώσει ένας από τους συνεργάτες του Κλεάνθη, ο Άγγελος βρήκε -όπως το περίμενε εξάλλουτην εξώθυρα κλειδωμένη. Κοίταξε προς τα επάνω. Απόλυτο σκοτάδι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο πατέρας του είχε πέσει για ύπνο. Ίσως και να παραφύλαγε πίσω από την πόρτα σιγοβλαστημώντας την κατάσταση και τον γιο του. Άνθρωπος δυναμικός και σκληρός, ο στυλοβάτης της οικογένειας έτρεφε για τη βαυαρική αυλή μια ακατανόητη αγάπη που άγγιζε τα όρια της λατρείας. Ο Άγγελος σκέφτηκε να σκαρφαλώσει την κρεβατίνα που στήριζε την κληματαριά κι έφτανε μέχρι τον επάνω όροφο, αμφέβαλε όμως αν η κατασκευή θα άντεχε το βάρος του. Και έτσι, έκανε μεταβολή και με τα χέρια στις τσέπες, πήρε σιγοσφυρίζοντας τον δρόμο που έβγαζε στο Πανεπιστήμιο. Αν τον έβλεπε κανένα αδιάκριτο μάτι, το σκοτάδι θα εμπόδιζε τον καλοθελητή να ξεχωρίσει τα σκισμένα του ρούχα. Δεν θα διέφερε από έναν αμέριμνο διαβάτη που απολάμβανε την ανοιξιάτικη νύχτα. Ποιος όμως είχε διάθεση για βραδινούς περιπάτους μετά το χάος που είχε προηγηθεί; Χώθηκε σ’ ένα ρυπαρό στενοσόκακο που φωτιζόταν αμυδρά από τη λάμψη ενός μαγκαλιού.. Η ανακούρκουδη μάζα στο βάθος κινήθηκε και μισοσηκώθηκε. Η καρδιά του Άγγελου χτύπησε λίγο πιο γοργά μέχρις ότου ο στιγμιαίος φόβος έδωσε τη θέση του στην αναγνώριση. Τα αχτένιστα μαλλιά και τα απεριποίητα γένια, η βρώμικη φουστανέλα, το κάποτε πλουμιστό γιλέκο και τα τρύπια πλέον τσαρούχια απ’ όπου ξεπρόβαλαν τα μεγάλα δάχτυλα και των δύο ποδιών συνέθεσαν την εικόνα του Ζήση που αμίλητος έκανε χώρο στον Άγγελο να καθίσει δίπλα του και βολεύτηκε ξανά συνεχίζοντας τον ύπνο του. Ο νεαρός ακούμπησε στο δυσώδες σώμα χωρίς απέχθεια και δίχως να σκεφτεί τις ψείρες και τα άλλα ζωύφια που ο ηλικιωμένος άντρας κουβαλούσε πάνω του σαν δεύτερο ρούχο. Έκλεισε τα μάτια. Δεν μπορούσε να κοιμηθεί, μπορούσε όμως να ονειρευτεί μια πατρίδα άξια αυτών που την απελευθέρωσαν. Μια πατρίδα διαφορετική από τη χώρα του, αυτή τη χώρα όπου οι αγωνιστές του ’21 είχαν καταντήσει ζητιάνοι σαν τον Ζήση, όπου οι

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

αγρότες στέναζαν από φόρους χειρότερους κι από την εποχή της Τουρκοκρατίας, όπου η αδικία απλωνόταν παντού. Η ημέρα που άρχισε να φέγγει έδειξε ότι η κατάσταση δεν είχε εκτονωθεί. Η ατμόσφαιρα μύριζε μπαρούτι. Προτού φτάσει μεσημέρι, η αναταραχή της προηγουμένης είχε δώσει τη θέση της σε κάτι που έπαιρνε τις διαστάσεις ενός συλλαλητηρίου. Άνθρωποι από όλα τα κοινωνικά στρώματα ενώνονταν για να διαμαρτυρηθούν σαν ένα σώμα και μία δύναμη κατά των πάγιων τακτικών του παλατιού. Όταν αργά το απόγευμα ο Άγγελος πληροφορήθηκε ότι ο αστυνομικός διευθυντής της Αθήνας αποπέμφθηκε, έβαλε φτερά στα πόδια του και γύρισε στο πατρικό του μόνο και μόνο για να έχει τη χαρά να τρίψει στα μούτρα του πατέρα του την τύχη του φίλου του. Το πρόσωπο της υπηρέτριάς τους δεν του άφησε περιθώρια για αυταπάτες. Κάτι πολύ σοβαρό έμοιαζε να έχει συμβεί. Αγνοώντας τις αδύναμες διαμαρτυρίες του κοριτσιού, τράβηξε αποφασιστικά για το γραφείο του πατέρα του. Η πόρτα ήταν κλειδωμένη και το μόνο που έφτανε στ’ αυτιά του ήταν η ακατανόητη κακοφωνία πίσω από τα βαριά δρύινα φύλλα. Περίμενε νευρικός, βηματίζοντας πέρα δώθε λες και ο μοναδικός του σκοπός ήταν να ξεθωριάσει το ακριβό χαλί κάτω από τα πόδια του. Η πόρτα άνοιξε επιτέλους, όμως η φόρα του Άγγελου κόπηκε με το που αντίκρισε το πρησμένο από το κλάμα πρόσωπο της μητέρας του. Η γυναίκα τον σταμάτησε με μια κοφτή χειρονομία, έκλεισε μαλακά το δρύινο φύλλο πίσω της και του έκανε νόημα να την ακολουθήσει. Οι ανδρικές φωνές συνέχιζαν να πάλλονται από θυμό και αγανάκτηση κατατρέχοντάς τους ακόμη και όταν έφτασαν στο πρωινό καθιστικό. «Πού ήσουν παιδί μου; Δεν έκλεισα μάτι όλη τη νύχτα φοβούμενη τα χειρότερα». Η μητρική φωνή έφτασε σαν ψίθυρος στ’ αυτιά του Άγγελου. «Το πρόσωπό σου! Θεέ μου, τι σου έκαναν;» Ένας κοφτός λυγμός έπνιξε κάθε άλλη ερώτηση καθώς το χέρι της μάνας άγγιζε το κακοφορμισμένο τραύμα. «Όχι!» φώναξε σχεδόν ο Άγγελος και το χέρι έμεινε για δευτερόλεπτα μετέωρο μέχρι να αποτραβηχτεί άβουλο. «Αχ, ο πατέρας σου. Και τι δεν έκανα για να τον ησυχάσω. Σε είδανε, γιε μου, και ήρθαν και του τα πρόλαβαν όλα. Γιατί παιδί μου; Δεν μας σκέφτηκες καθόλου;» «Ήταν παγίδα. Αυτό το γνωρίζει πολύ καλά ο πατέρας μου».

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Μια αμήχανη σιωπή τούς έπνιξε, μια σιωπή που κανένας από τους δύο δεν έμοιαζε να έχει διάθεση να καλύψει. Ο ήχος της εξώθυρας που έκλεισε με πάταγο έκανε τη γυναίκα να τιναχτεί άθελά της περιμένοντας τα χειρότερα. «Αρετή! Πού είσαι Αρετή; Γύρισε ο κανακάρης σου;» Η σκληρή φωνή εισέβαλε στο δωμάτιο και δεν πέρασαν παρά ελάχιστες στιγμές μέχρι ο επιβλητικός όγκος του Τιμολέοντα Κράλη να κάνει την εμφάνισή του. «Έπρεπε να το φανταστώ! Αφού έσυρες το όνομά μας στη λάσπη, ήρθες να κρυφτείς πίσω από τα φουστάνια της μητέρας σου!» ρουθούνισε περιφρονητικά. «Δεν σου επιτρέπω, πατέρα!» αυθαδίασε ο Άγγελος. «Δεν ήμουν εγώ που πλήρωσα ανθρώπους, αν μπορώ να τους αποκαλώ ακόμη έτσι, για να ...» Δεν πρόλαβε να τελειώσει τη φράση του και το χαστούκι που προσγειώθηκε στο ήδη τραυματισμένο του πρόσωπο έκανε τ’ αυτιά του να βουίξουν και την πληγή να ανοίξει ξανά. Η αντίδρασή του ήταν να γελάσει ειρωνικά πράγμα που εξαγρίωσε ακόμη περισσότερο τον πατέρα του. «Δουλεύω σαν το σκυλί, υποκλίνομαι δεξιά κι αριστερά. Για ποιον νομίζεις; Για τον εαυτό μου; Όχι κύριε! Για να απολαμβάνεις εσύ, να μη σου λείψει το παραμικρό, να σε σέβονται όλοι!» «Και να υποκλίνονται με τη σειρά τους όλοι οι άλλοι σ’ εσένα» πρόσθεσε ο Άγγελος. «Παιδί μου!» Η μητέρα του σκέπασε το στόμα με την παλάμη της. «Άφησέ τον Αρετή! Την είδαμε την ανατροφή και τον σεβασμό του! Να γίνεται ένα με τους αλήτες, να πετάει πέτρες, να καυγαδίζει σαν τον λαουτζίκο και μετά να τρέχει στα συλλαλητήρια! Νόμιζες πως είσαι αόρατος; Πως είσαι ο τελευταίος παρακατιανός που η παραμικρή του πράξη κάνει τους άλλους να κουνάνε απλά το κεφάλι τους και να λένε, τι άλλο να περιμένει κανείς από τέτοιο υποκείμενο;» «Υποπτεύομαι ότι αυτοί οι άλλοι ανήκουν στην ίδια κατηγορία με τον αξιότιμο αστυνομικό διευθυντή, καλό σου φίλο, αλλά δυστυχώς άνεργο πλέον!» κάγχασε ο Άγγελος. «Θα το άφηνα να περάσει έτσι» συνέχισε ο πρεσβύτερος Κράλης. «Να με πληροφορήσουν όμως πως ο γιος μου κινδυνεύει από ώρα σε ώρα να συλληφθεί και να οδηγηθεί στους στρατώνες της Χωροφυλακής σαν ταραξίας, σαν ένας κοινός αλήτης; Το δικό μου παιδί! Το δικό μου παιδί!» κατέληξε θρηνητικά και σωριάστηκε στη σκληρή καρέκλα ξοπίσω του κρύβοντας το πρόσωπο στα χέρια του.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

Αν ο Άγγελος άφηνε την ευαισθησία του να επικρατήσει, ίσως και να υποχωρούσε. Γνώριζε όμως πολύ καλά τον χαρακτήρα του πατέρα του όπως και το ότι ήταν ικανός να υποκριθεί οτιδήποτε για να τον κάνει να μετανοήσει. Προτίμησε λοιπόν να περιμένει σιωπηλός τη συνέχεια. «Κοίταξε πώς είσαι!» Ο πατέρας του πετάχτηκε από την καρέκλα με το πρόσωπο γεμάτο ανανεωμένο θυμό. «Κουρελής, μέσα στα αίματα! Να λείπεις από το σπίτι δυο μέρες και να μην μπαίνεις στον κόπο να ειδοποιήσεις τους γονείς σου! Ούτε ίχνος σεβασμού! Δεν έχεις τίποτα να πεις; Τόσο πολύ σε τύφλωσαν οι καινούριες σου παρέες; Όχι, όχι! Ο δικός μου γιος δεν θα έκανε ποτέ κάτι τέτοιο! Δεν μπορεί. Παρασύρθηκες! Αυτό θέλω να ακούσω από εσένα και θα τα ξεχάσω όλα. Θα σε συγχωρήσω και μετά θα πάμε μαζί στη Xωροφυλακή να δηλώσουμε ότι δεν είχες καμία ανάμειξη, πως εσύ είσαι ένας φοιτητής που το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι οι σπουδές του και η τιμή της οικογένειας και της πατρίδας του». «Πολύ μεγαλόπνοο το σχέδιό σου πατέρα, αλλά δεν με βρίσκει σύμφωνο. Γνώριζα πολύ καλά τι έκανα. Επιτέλους, δεν βλέπεις γύρω σου; Δεν ακούς τίποτα; Έγινες κι εσύ ίδιος με τον βασιλιά σου: ένας κουφός αυλοκόλακας ενός κουφού Βαυαρού!» Ο Τιμολέοντας Κράλης έτριξε τα δόντια του σε ένα απειλητικό χαμόγελο. Πλησίασε τον γιο του μέχρι που τα πρόσωπά τους σχεδόν αγγίχτηκαν. «Πολύ καλά!» του είπε με μια αφύσικη ηρεμία. «Από αυτή τη στιγμή, η πόρτα του σπιτιού μου δεν θα ξανανοίξει για σένα. Είσαι μόνος σου, Άγγελε! Δεν έχεις πατέρα ούτε μητέρα. Δεν θέλω να ακούσω ποτέ ξανά για το άτομό σου. Δεν θα σου επιτρέψω να σπιλώσεις άλλο το όνομά μας» κατέληξε και έδειξε στο γιο του με μια απλή αλλά απόλυτα εύγλωττη κίνηση την έξοδο. Αμίλητος και αγνοώντας τον γοερό θρήνο της μητέρας του, ο Άγγελος κατέβηκε τα σκαλιά χωρίς να μπει στον κόπο να πάρει το παραμικρό μαζί του. Ναι, θα ήταν σίγουρα μόνος του. Δεν μετάνιωνε όμως, το είχε επιλέξει. «Γεια σου Τασία!» είπε μόνο κι έστειλε ένα ζεστό χαμόγελο στη δακρυσμένη υπηρέτρια που τον περίμενε νευρικά στην πόρτα. «Στο καλό, κύριε Άγγελε! Ο Θεός να σας έχει καλά!» είπε εκείνη και αναψοκοκκινίζοντας του έσφιξε το χέρι. Ο Άγγελος πήγε κάτι να πει, αλλάζοντας όμως γνώμη βγήκε στη σκοτεινή αθηναϊκή νυχτιά ξεφυσώντας με φανερή ανακούφιση.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ 1. Τελευταία εβδομάδα Αποκριάς 1862

Ο ήχος της τσαμπούνας προειδοποιούσε το χωριό για την επερχόμενη επιδρομή. Λίγες δεκαετίες πριν αυτό θα σήμαινε πως πλησίαζαν πειρατές για μια ακόμη λεηλασία, τώρα όμως το αίμα έβραζε μέσα στη γιορτινή ατμόσφαιρα. Όσοι δεν είχαν βγει ακόμη στους δρόμους, άνοιγαν τα παντζούρια μη και τους ξεφύγει το παραμικρό. Μετρημένοι στα δάχτυλα ήταν αυτοί, άνθρωποι σακάτηδες που δεν μπορούσαν να πάρουν μέρος στη γιορτή και τρεις τέσσερεις θεοσεβούμενοι που αυτά τα έβλεπαν σαν έργο του διαβόλου. Ποιος να τους αλλάξει γνώμη άραγε όταν τα αγύριστα κεφάλια τους έστηναν χορό με τη φαντασία κι έπλαθαν τα πιο απίστευτα καμώματα για όσους αυτές τις μέρες ξεχνούσαν τη φτώχεια τους και γλένταγαν με την ψυχή τους; Ο Βάγης, πρώτος και καλύτερος ξανά στο στόμα όλων. Παρά το νεαρό της ηλικίας του, έδειχνε αψύς και καβγατζής. Πολλοί τον φοβόντουσαν και άλλοι τον έκαναν παρέα γιατί αναγνώριζαν τη δύναμή του. Τον Βάγη δεν χόρταινε να τον βάζει στο στόμα της η Γιουλή ρίχνοντάς του κάθε φταίξιμο κι όποια συμφορά έβρισκε το χωριό. Ζωή μαύρη ζούσαν έτσι κι αλλιώς, καταφρονημένοι νησιώτες στην καρδιά του Αιγαίου. Της Γιουλής όμως δεν της έφταιγε η κοινωνική ανισότητα που χώριζε τη στέρφα ενδοχώρα από τα εύφορα παράλια ούτε η ανάγκη που είχε ρημάξει τα χωριά στέλνοντας άνδρες και γυναίκες να γίνουν υπηρέτες των ξένων και ντόπιων αφεντάδων. Έφταιγε μόνο ο Βάγης, η σπορά του σατανά. Και δεν ήταν καν από τον τόπο τους ο αφορεσμένος. Ποιος ξέρει πούθε κρατούσε η σκούφια του! Δεν έμοιαζε με κανέναν από τους υπόλοιπους ούτε η κοψιά του έφερνε σε άμοιρο καλλιεργητή. Για αυτό τον είχε στον νου της. Και δεν θα το εξομολογιόταν πουθενά ότι τον έβλεπε στον ύπνο της ούτε ότι τον παραμόνευε στα κρυφά. Μήπως και δεν τον είχε αναγνωρίσει το προηγούμενο βράδυ μαζί με τους άμυαλους που έσερνε σαν πιστά ψωρόσκυλα ξοπίσω του; Σιμά στις βραγιές της Κούκουζας τραβούσανε με μανία τα δαφνόκλαδα να πλέξουνε στεφάνια κι όλο χαχάνιζαν ποιος τάχα είχε φυλαγμένο το μεγαλύτερο φύλο της συκιάς να καλύψει με αυτό τα αχαμνά του, -Θεέ μου φύλαγε!

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Η Γιουλή ντυμένη από την κορφή μέχρι τα νύχια στα μαύρα, αμπαρωμένη στο φτωχικό της, κοίταζε μέσα από τα ξεφτισμένα σανίδια που χρησίμευαν για παντζουρόφυλλα. Από αυτή τη θέση παραμόνευε κάθε κίνηση στο χωριό όλη την ημέρα εκτός από εκείνες τις ώρες που σταυροκοπιόταν στο ξωκλήσι της Παναγιάς της Βέργας. Με γουρλωμένα τα μάτια, μετρώντας μηχανικά το κομποσκοίνι της και μουρμουρίζοντας ακόμη ένα τροπάριο, ζούλαγε το μέτωπό της πάνω στα άβαφα σανίδια καταγράφοντας την κάθε λεπτομέρεια για να την εξιστορήσει στην επόμενη εξομολόγησή της. Η τσαμπούνα τρύπαγε με τον ήχο της τους ετοιμόρροπους τοίχους των μισερών σπιτιών συνοδεύοντας την ομάδα των Κουδουνάτων που η φοβερή τους όψη έκανε τα ορνίθια που τσιμπολόγαγαν τις βρωμιές να φτεροκοπάνε τρομαγμένα και τα σκυλιά να αλυχτάνε σαν τους κολασμένους. Οι μασκαρεμένοι γίγαντες δεν θύμιζαν τίποτα το ανθρώπινο καθώς η ασχήμια της γουρουνίσιας μουτσούνας έκρυβε το πρόσωπό τους και τα βροντερά κουδούνια τους έφταναν μέχρι τα γόνατα σχεδόν. Τα πόδια τους θα έπαιρνες όρκο πως ήταν διπλάσια από το υπόλοιπο σώμα, εικόνα όμως απατηλή αφού καθεμιά από τις αποκρουστικές φιγούρες είχε ποδέσει τα τσαρούχια της πάνω σε έναν πολτό δουλεμένο με φλούδια δέντρων και λάσπη. Ο Βάγης έκανε νόημα στους υπόλοιπους. Μεμιάς η τσαμπούνα σώπασε και για λίγο άκουγες μόνο τις κουδούνες όσο η παρέα ξυνόταν ή λιάνιζε κανένα έντομο σαν αυτό ξετρύπωνε από τις προβιές που ξαπόσταιναν στις δέκα αντρικές πλάτες. Ο Βάγης έστρεψε τη γουρουνίσια του μούρη στο παραθύρι της Γιουλής μαντεύοντας πως η μυξοπαρθένα δεν τον είχε αφήσει από τα μάτια της. Έμεινε ακίνητος σαν τάχα μου να μην ήξερε κατά πού να τραβήξει. Κανένας δεν μιλούσε παρά μόνο ένα βραχνό γέλιο ξέφευγε πού και πού από την τερατόμορφη κομπανία. Αδημονούσαν αν και γνώριζαν τι θα ακολουθούσε. Ο Βάγης ανασήκωσε το φύλλο συκιάς που στόλιζε το μπροστινό μέρος της βράκας του και χούφτωσε το ξυλάγγουρο που είχε κρεμάσει στα αχαμνά του, αθέατο μέχρι εκείνη τη στιγμή πίσω από τα κουδούνια. Προκλητικά το έτεινε κατά το παραθύρι της Γιουλής κι ήταν σαν το υπερφυσικό αντρικό μόριο να ήθελε να διαπεράσει τα σαραχλιασμένα ξύλα και να χωθεί στο ορθάνοιχτο στόμα της γυναίκας. Αφού έκρινε πως είχε πετύχει να σκανταλίσει τη Γιουλή, ο Βάγης έκανε νόημα στην παρέα του, η τσαμπούνα ξανάπιασε τον σκοπό, και οι δέκα άντρες με τα βαριά κουδούνια να κροταλίζουν έφτασαν στο τρίστρατο και πήραν να ανηφορίζουν κατά την πέρα άκρη του χωριού. Η επόμενη στάση τους θα έκανε και το κάθε πικραμένο στόμα να χαμογελάσει. Δύο χιλιόμετρα απείχε το

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

Μοναστήρι της Καλής Καρδιάς, κάποτε άντρο των Ιησουιτών μοναχών, προπύργιο των καθολικών του νησιού. Μέχρι να φτάσουν εκεί, καμιά εκατοστή άνδρες και γυναίκες τούς ακολουθούσαν σαν πεινασμένο κοπάδι. Στο πέρασμά τους, ο πάπα Γιώργης ανασήκωσε τα μανίκια του κι έστρεψε το βλέμμα στον ουρανό. Δεν ενέκρινε την παγανιστική αυτή τελετή, μα σάμπως δεν ήταν μια διέξοδος στις μαύρες μέρες της φτωχολογιάς, κάτι που κι ο Θεός ο ίδιος δικαιολογούσε;

Ευρυδίκη Αμανατίδου

2. Το Μοναστήρι της Καλής Καρδιάς θα είχε χάσει από καιρό την αίγλη του, αν δεν φρόντιζε να διατηρήσει τις στάχτες της καθολικής πίστης ο Στέφανο Καστίγιο, που οι ισπανόφωνες ρίζες του είχαν μπολιαστεί τον καιρό ακόμη των πειρατικών επιδρομών με αίμα λατίνων ευγενών. Ο Καστίγιο συντηρούσε όλο το οίκημα καθώς και τον δικό του θερινό πύργο με τον μόχθο των ντόπιων, άλλοτε πρόθυμων να τον προσκυνήσουν κι άλλοτε έτοιμων να του καρφώσουν ένα μαχαίρι στην πλάτη, μια απειλή που είχε αποφύγει μέχρι στιγμής χάρη στους χειρισμούς του νοτάριου Εμμανουήλ Σίγκλη. Ο παμπόνηρος συμβολαιογράφος είχε στον νου του πάντα το δίκιο του ισχυροτέρου, φρόντιζε όμως τα συμβόλαιά του να περιέχουν κάποια ψίχουλα αγαθοσύνης για να λαδώνει το άντερο των κοπιαστών τόσο που να τους έχει πάντα του χεριού του. Ακόμη και ο Σίγκλης όμως έβλεπε πως τα πράγματα είχαν αλλάξει από την εποχή του δικού του πατέρα. Δεν υπήρχαν πια τιμάρια και φέουδα, κι αυτός ήταν απλός συμβολαιογράφος κι όχι νοτάριος. Κι αν χρησιμοποιούσε στα κιτάπια του λέξεις που παρέπεμπαν στον προηγούμενο αιώνα, ήξερε πως μόνο τον εαυτό του κορόιδευε. Ο καιρός πλησίαζε που οι παλιοί αφεντότοποι θα γινόντουσαν το τρόπαιο που θα διεκδικούσε ο κάθε ζητιάνος στο όνομα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Το ευτύχημα ήταν βέβαια ότι η ελληνική κυβέρνηση θεωρούσε τελευταίο από τα προβλήματα που την απασχολούσαν το να επιλύσει το αγροτικό ζήτημα στις Κυκλάδες αφού οι μεγαλύτερες εκτάσεις γης ανήκαν στους καθολικούς ή την ορθόδοξη εκκλησία. Η καρέκλα του Όθωνα έτριζε κάτω από τα πόδια του και τα στόματα στρέβλωναν από τις κατάρες που έριχναν στην αυλή και τους κόλακες. Κι οι γλιτσιασμένοι χωρικοί έτρεχαν πίσω από όποιον είχε τη γλώσσα πιο μακριά από των υπολοίπων. Το έβλεπε καλά ο Σίγκλης πως ο Βάγης ήταν αυτός που θα τους δημιουργούσε τα περισσότερα βάσανα. Μια μέρα σαν τη σημερινή η ρακή ήταν το μόνο αγαθό που έρεε άφθονο στα λασπόσπιτα κι έλυνε τις γλώσσες των ξελιγωμένων για να ξαμολήσουν τα πρόστυχα κοτσάκια τους. Κι έτσι ο Σίγκλης έδειχνε ότι απολάμβανε το πλούσιο τραπέζι που είχε στηθεί στην παλιά μεγάλη σάλα του μοναστηριού μοιράζοντας δουλικά χαμόγελα στους συνδαιτυμόνες του. Ο Καστίγιο είχε μαζέψει κοντά του τον καθολικό επίσκοπο και τους λατίνους προεστούς από τη Χώρα της Κατένας. Ήταν να γελάει κανείς αν παρατηρούσε πιο προσεκτικά την ομήγυρη.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

Φανταγμένοι αριστοκράτες που μόνο οι καλοί τους τρόποι τούς ξεχώριζαν από τους υπηρέτες τους. Ο Σίγκλης μάντευε πως ο αληθινός λόγος που ο Καστίγιο παρέθετε αυτή τη γιορτή ήταν για να τους ρίξει στάχτη στα μάτια. Στην ουσία τούς περιφρονούσε, όπως κι εκείνοι εξάλλου. Ψωραλέοι που δεν είχαν δεύτερο βρακί να φορέσουν ενώ τα οικόσημά τους ξεθώριαζαν στους τοίχους των πύργων τους και ξέφτιζαν στα σκοροφαγωμένα επίσημα ενδύματά τους. Αρχοντοκυράδες που είχαν καταφθάσει με όση αίγλη πρόσφερε το θέαμα των υποσιτισμένων αλόγων τους και των γαϊδουριών που καβαλίκευε η συνοδεία τους κρατώντας σαν τρόπαια τα δώρα για τον Καστίγιο. Τι δώρα μα την πίστη του! Μπουκάλια με ξινισμένο κρασί και παλιές πορσελάνες ραγισμένες και χτυπημένες στις άκρες τους που ζήτημα ήταν αν ο πιο ασήμαντος έμπορος θα καταδεχόταν να τους ρίξει μια δεύτερη ματιά. Να όμως που ανάμεσα στους ευγενείς παρακαθόταν και η αφεντιά του, ίσος με αυτούς κι ας μη διέθετε οικόσημα παρά μόνο την ευστροφία του. Ο Σίγκλης χάιδεψε το λεπτό του μουστάκι απόλυτα ευχαριστημένος με την κατάσταση κι έριξε ένα ονειροπόλο βλέμμα στην ανιψιά του Καστίγιο υπολογίζοντας πόσο χρόνο θα του έπαιρνε μέχρι να την κάνει δική του. Σε άλλη περίπτωση δεν θα σκεφτόταν τόσο παράτολμα, αν -ας πούμε- ήταν η κόρη του ισχυρού άντρα και όχι η νόθα σπορά ενός αλγερινού εμπόρου. Κι αφού ο υποτιθέμενος πατέρας είχε εξαφανιστεί με τις πιο φίνες δαντέλες της ερωμένης του και η μητέρα εγκατέλειπε τον μάταιο κόσμο τη στιγμή που η Αραμπέλα γεννιόταν βγάζοντας ένα ασθενικό νιαούρισμα, ο Στέφανο Καστίγιο παραμέρισε θυμό και πόνο και πήρε το μωρό για να το αναθρέψει. «Θέλω να κάνω μια πρόποση!» ανακοίνωσε η βροντερή φωνή του Καστίγιο επαναφέροντας τον νοτάριο στην πραγματικότητα. «Να είναι καλή η φετινή σοδειά και να είστε όλοι σας καλά, μα πάνω απ’ όλους και όλα πίνω στην υγειά της γυναίκας μου, της Μαρίνας, που σε λίγο καιρό θα μου χαρίσει τον πολυπόθητο διάδοχο». Προς στιγμήν όλοι έμειναν με το στόμα ανοιχτό, σε δευτερόλεπτα όμως ακολούθησε ένας καταιγισμός από ευχές ενώ οι συνδαιτυμόνες σχολίαζαν από μέσα τους ό,τι δεν μπορούσαν να εκφράσουν με λόγια. Πολλοί σκεφτόντουσαν πως το παιδί θα ήταν κανενός άλλου, οι περισσότεροι όμως αναρωτιόντουσαν τι σήμαινε η απροσδόκητη είδηση για το δικό τους μέλλον. Το χαρμόσυνο νέο έκανε τον Σίγκλη να σμίξει τα φρύδια καθώς αυτόματα υπολόγιζε σε ποιον θα περνούσε η περιουσία του Καστίγιο και τις ελάχιστες πιθανότητες σε προίκα που είχε πλέον η Αραμπέλα. Τα πράγματα δεν

Ευρυδίκη Αμανατίδου

πήγαιναν καλά. Μέχρι τώρα είχε κατά νου ότι το χρυσάφι του Καστίγιο και η δική του καπατσοσύνη θα του εξασφάλιζαν ένα λαμπρό και άκοπο μέλλον, ως ίσος πλέον απέναντι σε όσους κατά βάθος απεχθανόταν. «Στην υγεία της αρχόντισσας Μαρίνας!» Ο Σίγκλης ύψωσε το ποτήρι του, όμως τα μάτια του συνέχιζαν να κοιτάζουν την Αραμπέλα. Καθησυχασμένος από αυτό που διάβασε στο πρόσωπο της κοπέλας ως ανταπόδοση, άρχισε να τραγανίζει με απόλαυση ένα χοιρινό κότσι. Θα έβρισκε τρόπο να φέρει τα πράγματα εκεί που ήθελε. Η Αραμπέλα χαμήλωσε το βλέμμα στο πιάτο της νιώθοντας την ίδια σιχασιά που την έπιανε κάθε φορά που αναγκαζόταν να παρακαθίσει με τους φίλους του θείου της. Περισσότερο απ’ όλους την ενοχλούσε ο νοτάριος. Οι επιδιώξεις του ήταν ολοφάνερες και η επιρροή του στον Καστίγιο μεγάλη. Κι αν ο θείος της έπαιρνε μια απόφαση για το μέλλον της, μια απόφαση που θα είχε να κάνει με τον σιχαμερό νοτάριο, πώς θα μπορούσε να αντιταχθεί; Έτρεμε στην ιδέα του γάμου, από την άλλη όμως γνώριζε ότι ο θείος της της είχε αδυναμία. Ίσως και να τη λυπόταν τελικά και να μην έδινε τη συγκατάθεσή του. Αν και τώρα που η Μαρίνα περίμενε παιδί… Κανένας δεν την είχε πληροφορήσει για την εγκυμοσύνη αν και κάτι είχε πάρει το αυτί της από τα μισόλογα των υπηρετών. Τα πικάντικα σχόλια που συνόδευαν τα λόγια τους ακόμη και τώρα έφερναν φούντωμα στο παρθενικό της κορμί. Ο Στέφανο Καστίγιο παρατηρούσε την ανιψιά του όσο διακριτικά του επέτρεπε η θέση του και το κρασί που είχε ήδη καταναλώσει. Πολλές φορές τον τελευταίο καιρό ο απρόσιτος γαιοκτήμονας έπιανε τον εαυτό του να κάνει ανομολόγητες σκέψεις για την δεκαεπτάχρονη προστατευομένη του που ένα μέρος από το αίμα της έτρεχε και στις δικές του φλέβες. Και τότε φρόντιζε το ύφος του να δείχνει αδιάφορο, σαν να μην αντιλαμβανόταν την παρουσία της στον χώρο. Σήμερα όμως, με το πρόσχημα της απόλαυσης του κρασιού από τους αμπελώνες του, έφερνε το στολισμένο με πολύτιμες πέτρες ποτήρι στο στόμα του και παρατηρούσε ανενόχλητος το χρώμα των μαλλιών της όμοιο με τις ανταύγειες της φωτιάς που έκαιγε στο μαρμάρινο τζάκι, τα μεγάλα σαν της ελαφίνας μάτια της, και τον κατάλευκο κρινένιο λαιμό της που στόλιζε μόνο ένας λεπτός σταυρός. Το κόσμημα αναπαυόταν στις απαλές καμπύλες ενός πλούσιου στήθους που τους χυμούς του δεν θα είχε καμία αναστολή να δρέψει ο Στέφανο αν τα λεπτεπίλεπτα δάχτυλα που έσφιγγαν αμήχανα την αλυσίδα δεν του θύμιζαν ότι την ίδια κίνηση έκανε και η αδελφή του, στην οποία ανήκε κάποτε ο σταυρός. Έπρεπε να είναι πολύ προσεκτικός. Δεν ήθελε να βάλει σε κίνδυνο την εγκυμοσύνη της γυναίκας του. Όσο για τις ορέξεις

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

του, υπήρχαν πάντα οι δούλες που για ένα νόμισμα θα του γινόντουσαν όσο ξεδιάντροπες επιθυμούσε. Ικανοποιημένος από τις δυνατότητες που του εξασφάλιζε η θέση του και μεθυσμένος ελαφρά από το κρασί και την ευεξία που του χάριζε η αίσθηση ότι εξουσίαζε τους πάντες, έγειρε πίσω στην καρέκλα του στην κεφαλή του μακρόστενου τραπεζιού. Οι συνδαιτυμόνες έμοιαζαν ναρκωμένοι ενώ τα στομάχια τους πάλευαν να μονιάσουν με μια κραιπάλη στην οποία μόνο ελάχιστες φορές τον χρόνο είχαν τη δυνατότητα να επιδοθούν. Τα μάτια τους γλαρά παρακολουθούσαν την ανιψιά του Καστίγιο που είχε ήδη σηκωθεί από τη θέση της και έπαιρνε θέση δίπλα στο μεγάλο παράθυρο για να παίξει το λαγούτο της. Η Αραμπέλα ίσιωσε το βελούδινο φόρεμά της και κάθισε στρέφοντας το σώμα της ώστε να αντικρίζει την απλωσιά του ορίζοντα. Σύντομα ξέχασε την παραζαλισμένη ομήγυρη και η τρικυμία καταλάγιασε στο κεφάλι της καθώς η μουσική την συνεπήρε μεταφέροντάς την εκεί που έβλεπαν μόνο τα ονειροπόλα μάτια της. Η μουσική του λαγούτου δεν γαλήνεψε τον νοτάριο. Οι πόροι στο σχεδόν άτριχο σώμα διαστάλθηκαν ενώ τ’ αυτιά του τσιτώθηκαν προσπαθώντας να ξεχωρίσουν τον θόρυβο που ερχόταν απέξω. Αυτό το κακόηχο βουητό που πλησίαζε ήταν της φαντασίας του άραγε; Αέρας μόνο που, φυσομανώντας ξαφνικά, απειλούσε μάταια να γκρεμίσει τους δυνατούς τοίχους του μοναστηριού; Η Αραμπέλα ήταν η πρώτη που είδε το μπουλούκι να πλησιάζει. Ερχόντουσαν από τη μεριά της κοιλάδας μοιάζοντας με προσκυνητές που άλλοι αργά σαν τους σαλίγκαρους κι άλλοι ποδοβολώντας σαν τα ρίφια ανηφόριζαν το στενό μονοπάτι που οδηγούσε στο μοναστήρι. Χωρίς να αφήσει το λαγούτο της έστρεψε ελαφρά το σώμα της ώστε να μην της ξεφύγει τίποτα από την ανοδική πορεία του πλήθους. Λίγα λεπτά αργότερα διέκρινε ολοκάθαρα τις δέκα μορφές που άφησαν πίσω τους το μπουλούκι για να διασχίσουν τρέχοντας τα τελευταία μέτρα που τις χώριζαν από τη βαριά εξώθυρα του μοναστηριού. Ταυτόχρονα ένας πρωτόγνωρος ήχος έμοιαζε να πολεμάει να γκρεμίσει τους τοίχους. Τα ορθάνοιχτα μάτια της Αραμπέλας παρατηρούσαν γεμάτα έκπληξη τις φιγούρες που δεν είχαν ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Ποιο ζώο όμως θα στεκόταν στα δυο του πόδια και θα φύσαγε στο στόμα τα σακιά που οι ντόπιοι ονόμαζαν τσαμπούνες; «Δεν είναι θέαμα για δεσποινίδες αυτό!» Ο Σίγκλης άπλωσε το κοκαλιάρικο χέρι του στον ώμο της συγκρατώντας με κόπο την οργή του.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Η Αραμπέλα τραβήχτηκε παράμερα, όχι από φόβο, αλλά από καθαρή περιέργεια. Το χάσμα ανάμεσα σε αυτούς που καθόντουσαν στο τραπέζι και στο πολύχρωμο πλήθος απ’ έξω ήταν ολοφάνερο. «Τι συμβαίνει Σίγκλη;» Η βροντερή φωνή του Καστίγιο αντιλάλησε στην αίθουσα καθώς μετά την απότομη σιωπή του λαγούτου το βουητό τρύπωνε πλέον ορμητικό στο μεγάλο δωμάτιο. «Πάλι αυτοί οι κουρελιάρηδες» απάντησε με μια περιφρονητική κίνηση του χεριού του ο νοτάριος χωρίς να πάρει το βλέμμα από τον αρχηγό του μπουλουκιού και έχοντας ήδη μαντέψει ποιος κρυβόταν πίσω από αυτή την παγανιστική μασκαράτα. «Να πω να τους διώξουν;» ρώτησε δουλικά. «Να πεις να τους μπάσουν στην αυλή ανόητε!» αντιγύρισε με θυμό ο Καστίγιο.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

3. Από τους δέκα που είχαν πλησιάσει την εξώθυρα, οι εννιά κοντοστάθηκαν αμήχανοι στα πόδια τους, με τα κουδούνια τους να σειούνται παράφωνα στην ξαφνική ησυχία. Ο Βάγης γύρισε και τους κοίταξε προσπαθώντας να κρύψει την οργή του. Ήταν φορές που τον έπιανε μια ανήμπορη λύσσα γι’ αυτούς που θεωρούσε συντρόφους του και φίλους καρδιακούς. Πόσο ανόητοι και αδύναμοι έμοιαζαν όταν οσμίζονταν τόσο κοντά τους την εξουσία! Ρουθούνισε περιφρονητικά. Ο Καστίγιο ήταν ένας καιροσκόπος, όμοιος με τους μακρινούς πειρατές προγόνους του. Η βαριά πόρτα άνοιξε μ’ έναν αργό βρυχηθμό, κι ο Βάγης κάρφωσε τα μάτια του στο τσιράκι του Καστίγιο. Μια ξινίλα ανέβηκε στο στόμα του ενώ το αίμα του σφυροκόπησε στ’ αυτιά του. Καθώς περιεργαζόταν το παρουσιαστικό του Σίγκλη, αναρωτήθηκε πόση οργή ακόμη μπορούσε να στριμώξει στα σωθικά του. Ο θυμός του δυνάμωνε όσο παρατηρούσε το ζαρωμένο κιτρινιάρικο δέρμα, τα ποντικίσια μάτια, το λεπτό -δυο τρίχες όλο κι όλομουστάκι, και το μαδημένο γενάκι που μάταια προσπαθούσε να καλύψει το μυτερό πηγούνι. Το βλέμμα του κατέβηκε στους γυρτούς ώμους επιθεωρώντας τη λιπόσαρκη κοψιά που το βελούδινο σακάκι έκανε να φαντάζει ακόμη πιο γελοία. Στο πέτο της καρδιάς φούσκωνε μια ασημένια καδένα που η αλυσίδα της έφτανε μέχρι το φαρδύ παντελόνι. Ο Βάγης έχωσε το χέρι στ’ αχαμνά του έτοιμος να επαναλάβει την κίνηση που σκανδάλισε τη Γιουλή, μορφάζοντας περιπαιχτικά στον Σίγκλη που στα δικά του μάτια δεν περνιόταν για άντρας. Ο νοτάριος δεν μπορούσε να διακρίνει ποιανού το πρόσωπο κρυβόταν κάτω από τις σχεδόν πανομοιότυπες μουτσούνες, ήταν όμως σίγουρος για τη γουρουνίσια μορφή μπροστά του. Πίσω από τη μάσκα, τα κουδούνια κι όλα τα αποκριάτικα παραφερνάλια οσμιζόταν την αψιά μυρωδιά του Βάγη, την τραχιά δύναμη και τον ανδρισμό που εκείνος δεν έκανε το παραμικρό να κρύψει. «Ο Καστίγιο σάς προσκαλεί στο μοναστήρι» ανακοίνωσε μεγαλόθυμα ο νοτάριος και παραμέρισε για να περάσει το βρωμερό τσούρμο. Ο Βάγης δεν περίμενε μια τέτοια πρόσκληση. Όταν ξεκίνησαν από το χωριό, σκοπός του ήταν να προκαλέσουν όσο περισσότερο σαματά μπορούσαν και να χαλάσουν τη διασκέδαση αυτών που τους κάθονταν στο σβέρκο. Οι σύντροφοί του δεν είχαν το θάρρος για τίποτα παραπάνω, ευχαριστημένοι με

Ευρυδίκη Αμανατίδου

τα ψίχουλα που τους πετούσε όχι η συμπόνια αλλά η εκμετάλλευση. Δεν γνώριζαν τη δύναμή τους, δεν ήξεραν τι μπορούσαν να πετύχουν αν ήταν ενωμένοι. Κοίταξε πίσω του και τους είδε μαζεμένους, ένα αλλόκοτο σώμα, μασκαράδες πραγματικά για γέλια. «Εμπρός!» τους φώναξε. «Ο άρχοντας μας προσκαλεί, μην τον κάνουμε να περιμένει!» Ο νοτάριος του έριξε ένα περιφρονητικό βλέμμα κι έπιασε να ανεβαίνει τα φαρδιά μαρμάρινα σκαλιά. «Και οι υπόλοιποι;» τον ρώτησε ο Βάγης ακολουθώντας τον. «Θα τους μοιράσουν ψωμί και παστό. Είναι γιορτή σήμερα, ο άρχοντας κερνάει όλο τον κόσμο για τον μελλοντικό του διάδοχο» απάντησε ο Σίγκλης και συνέχισε να ανεβαίνει τη σκάλα. «Ανάθεμα!» μουρμούρισε ο Βάγης μέσα από τα δόντια του. Είχε πάντα την ελπίδα ότι ο Καστίγιο θα πέθαινε άκληρος, και μαζί με το όνομά του θα γκρεμιζόταν και ο τελευταίος στυλοβάτης της παλιάς φεουδαρχίας. Η κυβέρνηση, όσο υπήρχαν ισχυροί καθολικοί σαν του λόγου του, δεν ήταν διατεθειμένη να τους πάρει ούτε έναν πήχη γης από τα χέρια. Και το μόνο κοινό σημείο ανάμεσα στην εκκλησία του Πάπα και την ορθόδοξη ήταν ότι επίσκοποι και μοναστήρια εκμεταλλεύονταν την ανάγκη του λαού. Ο Βάγης έφτασε στο δεύτερο πάτωμα του οικοδομήματος και από κει ψηλά αγκάλιασε με το βλέμμα το πλήθος που έστεκε μαζεμένο δίπλα στην παλιά τάφρο. Η οργή του αναζωπυρώθηκε με το που διέκρινε τη μαυροφορεμένη μορφή. Τι δουλειά είχε ο Δόκιμος μαζί τους; Ο Βάγης δεν ήταν άνθρωπος της εκκλησίας. Αλλά ούτε και ο αγωγιάτης, πιο αμαρτωλός απ’ όλους, ήταν. Πέντε χρόνια πριν είχε αρρωστήσει βαριά. Πάνω που τον περίμεναν να πεθάνει έγιανε, και τότε ντύθηκε στα μαύρα και πήρε τους δρόμους και τα βουνά να φέρει τους ανθρώπους στον δρόμο του Θεού. Ξαναβάφτισε τον εαυτό του Δόκιμο, ως σημάδι ότι η ανώτερη δύναμη τού είχε αναθέσει αυτή την αποστολή για να κρίνει αν άξιζε τον κόπο που τον κράτησε στη ζωή. Ο Βάγης δεν θα έδινε ιδιαίτερη σημασία στα καμώματά του αν ο ισχνός ψευτοκαλόγερος δεν είχε πάρει με το μέρος του όλες σχεδόν τις γυναίκες με πρωτοστατούσα τη Γιουλή. Κι αν η μαυροφορεμένη μυξοπαρθένα λογιζόταν ανόητη, ο Δόκιμος ήταν παμπόνηρος και καταφερτζής, ιδιότητες που μάλλον ο Θεός δεν είχε υπόψη του όταν του ανέθετε τη θεία αποστολή. Αυτά σκεφτόταν ο Βάγης καθώς τον έβλεπε από ψηλά να μοιράζει σταυρουδάκια και φυλαχτά μαζί με ανορθόγραφα συγχωροχάρτια πάνω σε λιγδιασμένα μπακαλόχαρτα. Τι καταλάβαιναν άραγε οι αγράμματοι χωρικοί

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

χώνοντας στον κόρφο τους τα ρυπαρά χαρτιά που μύριζαν μπακαλιάρο και ρέγκα; Αυτοί οι ίδιοι που τώρα σαν λιμασμένοι έπεφταν πάνω στα ψωμιά και το παστό κάνοντας υποκλίσεις και θωρώντας σαν τις κότες τον ουρανό; «Καλώς ορίσατε! Κοπιάστε και στο δικό μας φτωχικό να μας διασκεδάσετε μέρα που είναι!» άκουσε τη φωνή του Καστίγιο και στρέφοντας το σώμα είδε τον ογκώδη άντρα να έρχεται προς το μέρος του και να τον χτυπάει φιλικά στον ώμο. «Άντε λοιπόν, τι περιμένετε;» πρόσθεσε μ’ έναν φανερό τόνο ανυπομονησίας ενώ ταυτόχρονα ξεσπούσε σε βροντερά γέλια. Πίσω από τη μάσκα του, ο Βάγης έτριξε τα δόντια, γιατί ο Καστίγιο τούς έβλεπε σαν αρκουδιάρηδες που είχαν έρθει να τους βγάλουν από την πλήξη τους. Δεν είχε καμία διάθεση να μπει στην αίθουσα απ’ όπου ακουγόταν ένα μουρμουρητό που όλο και δυνάμωνε, όμως οι σύντροφοί του πορεύονταν κατά πώς τους έλεγε κι αυτός δεν πισωπατούσε τώρα. Έκανε μια κίνηση να τραβήξει τη μάσκα. «Όχι, θα μπείτε όπως είσαστε. Οι άνθρωποι χρειάζονται πάντα λίγη διασκέδαση» τον έκοψε ο Καστίγιο. Ο Βάγης σιχτίρισε την ιδέα της μασκαράτας που τώρα την έβλεπε να πέφτει σαν βουρδουλιά στην πλάτη του, αλλά τι στην ευχή! Εδώ είχε σκανταλίσει τη Γιουλή και δεν θα έκανε καλά αυτούς τους ξιπασμένους; «Τι μαρμαρώσατε; Πάμε μέσα να τους δείξουμε ποιοι είναι οι Kουδουνάτοι» φώναξε στους υπόλοιπους αδράχνοντας μια κοντινή τσαμπούνα. Τι ένιωσαν οι ζωώδεις μορφές μόλις πάτησαν το πόδι τους στο αχανές δωμάτιο; Τις τύφλωσε άραγε ο τεράστιος πολυέλαιος με τα εβδομήντα οκτώ κεριά που τρεμόπαιζαν στο ρεύμα του αέρα; Μήπως τα μάτια τους πλανήθηκαν από την ολόχρυση διακόσμηση του τζακιού όπου τριζοβολούσε η φωτιά; Τα αυτιά τους πετάρισαν στο κουδούνισμα της πορσελάνης και των κρυστάλλων; Ή τα στομάχια τους γουργούρισαν πιο δυνατά κι από το απελπισμένο μουγκρητό θηρίου καθώς όλες οι αισθήσεις τους επικεντρώθηκαν στα φαγητά που άχνιζαν πάνω στο τραπέζι; Πίσω από τη γουρουνίσια μάσκα ο Βάγης παρατηρούσε τους ευγενείς να τρώνε και να πίνουν χειρότερα κι από ζώα. Η περιφρόνησή του τον γέμισε μια πρωτόγονη ενέργεια που ξεπήδησε διπλή και τριπλή από το σώμα του. Τα αχαμνά του φούσκωσαν από την ανάγκη να εκτοξεύσει το σπέρμα του στα έκπληκτα, σκανδαλισμένα πρόσωπα. Ακόμη όμως δεν είχαν δει το παραμικρό…

Ευρυδίκη Αμανατίδου

4. Η Αραμπέλα, διχασμένη ανάμεσα στον καθωσπρεπισμό και την ανυπακοή της ηλικίας της, τελικά ξέχασε τη διαγωγή που η θέση της απαιτούσε και ακολούθησε τον θείο της περίεργη αλλά και φοβισμένη συνάμα. Γνώριζε πολύ καλά ότι η εγκατάλειψη της θέσης της μόνο τιμωρία μπορούσε να επισύρει. Όμως, η αποψινή ημέρα ήταν στην ουσία η πρώτη της κοσμική έξοδος μετά τα χρόνια της απομόνωσης στο αρχοντικό της Χώρας και ταυτόχρονα η πρώτη φορά που έβλεπε ανθρώπους που δεν ανήκαν στην τάξη ή την κουστωδία των ευγενών. Κρυμμένη πίσω από μια κολόνα, αποτύπωσε κάθε λεπτομέρεια της παράδοξης μορφής και ύστερα γύρισε αθόρυβα στη μεγάλη σάλα κουρνιάζοντας στη θέση της. Η Μαρίνα την κοίταξε επιτιμητικά, ξεκίνησε να λέει κάτι, αλλά τα λόγια της έμειναν στον αέρα καθώς όλα τα κεφάλια στράφηκαν προς την είσοδο. Η παράξενη φιγούρα εισέβαλλε ορμητικά κουνώντας και λυγίζοντας το κορμί, κάνοντας τα κουδούνια της να σείονται και να βροντάνε, ενώ τα στόματα των καλεσμένων άνοιγαν διάπλατα και τα μάτια τους παρακολουθούσαν ορθάνοιχτα. Η Αραμπέλα δεν μπορούσε να πάρει το βλέμμα της από τον πρωταγωνιστή αυτού του γκροτέσκου σκηνικού. Καταλάβαινε πως μπροστά τους εξελισσόταν κάτι παράξενο, η ίδια όμως δεν είχε την εμπειρία ώστε να το αναγνωρίσει. Τα μάγουλά της βάφτηκαν άλικα καθώς η τερατώδης μορφή άφησε κάτω την τσαμπούνα κι έπιασε να ψαχουλεύεται σαν να είχε χάσει κάτι πολύτιμο. Οι κινήσεις γινόντουσαν όλο και πιο απελπισμένες και η μορφή έβγαζε μουγκρητά, βογκούσε κι έσειε το σώμα της πέρα δώθε σαν να τη βασάνιζε κάποιος αβάστακτος πόνος. Η Αραμπέλα αναρωτήθηκε μήπως πραγματικά αυτό ή μάλλον αυτός είχε πληγωθεί και υπέφερε, παρατηρώντας όμως τους καλεσμένους που τώρα χασκογελούσαν, καθησύχασε τον εαυτό της και συνέχισε να παρακολουθεί με αμείωτη περιέργεια. Ο Καστίγιο ήταν ο μόνος που δεν σοκαρίστηκε από το θέαμα μια και του έφερνε στον νου τις ακόλαστες νύχτες που είχε περάσει σε σκοτεινά καταγώγια, άνδρα κραιπάλης και λαγνείας. Το αίμα σφυροκοπούσε διατρέχοντας τις φλέβες του πρόστυχο και φιλήδονο, ανταριασμένο από την εικόνα του χωρικού που, αναβλύζοντας παχύρευστη ηδονή, είχε καθηλώσει τους καλεσμένους του μαρμαρωμένους από την ταραχή. Πρόσταξε να φέρουν κι άλλο κρασί κι άπλωσε το χέρι του στην κανάτα. Η ηδονή είχε κυριεύσει και

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

τον ίδιο. Έπιασε τον εαυτό του να σκέφτεται πώς θα ήταν άραγε να ξάπλωνε την Αραμπέλα γυμνή πάνω στο τραπέζι, να έπεφτε λέει επάνω της, να χωνόταν μέσα της, και οι κινήσεις του να γίνονταν όλο και πιο βίαιες όλο και πιο παθιασμένες καθώς ο ήχος της τσαμπούνας θα πάσχιζε να εισχωρήσει κι αυτός στα απόκρυφα της ανιψιάς του. Ο Βάγης πλησίαζε τους καλεσμένους σαν να τον είχαν μεθύσει οι ίδιες του οι κινήσεις. Στην αρχή μύριζε μόνο τον ιδρώτα που του πότιζε την πλάτη κι έτρεχε μέχρι πίσω από τα γόνατά του. Καθώς τώρα έσκυβε πάνω από τα κεφάλια των ευγενών, οσφριζόταν την ίδια απλυσιά με τη δική του, μόνο που εκείνων ήταν καλυμμένη με βαριά αρώματα. Με διάθεση θεατρίνου, πήρε βαθιές ανάσες βγάζοντας κραυγές ερεθισμένου ζώου, ενώ έχωνε σχεδόν τη μούρη του στα τροφαντά στήθη των γυναικών που φούσκωναν αναστατωμένα μέσα στα μπούστα τους. Με τα ίδια καμώματα έκανε πιο τολμηρός τον γύρο του τραπεζιού, έφτασε μάλιστα να ανακατέψει πειραχτικά τα μαλλιά του νοτάριου και να γελάσει τρανταχτά με τον θυμό που είδε να ζωγραφίζεται στο πρόσωπό του. Οι σύντροφοί του σαν να κοκάλωσαν με την αποκοτιά του και οι τσαμπούνες τους ξεφύσησαν παράφωνα κι απόμειναν βουβές στον αέρα. Μέσα στη σιωπή που απλώθηκε, το κοριτσίστικο γέλιο ακούστηκε κελαριστό και τράβηξε την προσοχή του Βάγη. Η μουτσούνα του στράφηκε στο αλαβάστρινο πρόσωπο, το βλέμμα του κατέγραψε όλες τις λεπτομέρειες που συνέθεταν την αιθέρια μορφή. Με αργά βήματα προχώρησε προς το μέρος της αγνοώντας τα τρομοκρατημένα επιφωνήματα που ξέφυγαν από τα χείλη των γυναικών ξοπίσω του. Η κοπέλα πετάρισε τα βλέφαρά της σαν να μη μπορούσε να αποφασίσει ποια στάση έπρεπε να κρατήσει. Ο Βάγης έκανε ένα βήμα ακόμη, γονάτισε εμπρός της, έβγαλε τη μουτσούνα από το πρόσωπό του, κι έσκυψε το κεφάλι σαν να προσκυνούσε την ομορφιά της. Άφησε το προσωπείο του στα πόδια της, σηκώθηκε ξανά, στράφηκε προς τη μεριά του Καστίγιο και υποκλίθηκε, ενώ ένα περιπαιχτικό χαμόγελο άνθιζε στα χείλη του. Όταν όρθωσε το κεφάλι, όλα τα πρόσωπα τον παρατηρούσαν με μια βουβή σαστιμάρα. Και ξαφνικά η σιωπή έσπασε καθώς ο Καστίγιο άρχισε να γελάει τρανταχτά και να χειροκροτεί με ενθουσιασμό. «Κοπιάστε μαζί μας να φάτε και να πιείτε. Να σας ανταμείψουμε κι εμείς για τη διασκέδαση!» Η βροντερή του φωνή γέμισε τον χώρο. Ο Βάγης δεν περίμενε μια τέτοια αντίδραση, δεν άργησε όμως να καταλάβει την αλήθεια. Του αρκούσαν τα λιμασμένα βλέμματα των συντρόφων του καθώς έπεφταν με τα μούτρα πάνω στα κόκαλα που σε άλλη

Ευρυδίκη Αμανατίδου

περίπτωση θα προορίζονταν για τα σκυλιά. Νερωμένο κρασί και αποφάγια! Αυτή ήταν η ανταμοιβή τους, και οι φουκαριάρηδες έμοιαζαν να χρωστούν ευγνωμοσύνη. Η οργή τράνταξε το σώμα του και το μόνο που τον συγκράτησε να μη δώσει μια στο τραπέζι και το αναποδογυρίσει, ήταν ότι καταλάβαινε και συμπονούσε αυτούς που αν και ξένος, τον είχαν δεχτεί ανάμεσά τους. Τι έφταιγαν που γεννήθηκαν φτωχοί και τα λιγοστό βιός τους δεν γέμιζε ποτέ το στομάχι τους; Και τότε άκουσε τη σιριχτή φωνή του νοτάριου. «Σε κάποιους δεν αρέσει η φιλοξενία μας» είπε ο Σίγκλης και κοίταξε προς το μέρος του Βάγη με αποστροφή. «Ίσα-ίσα! Ακόμη και οι χωριάτες ξέρουν να εκτιμούν ένα παλιό καλό κρασί». Ο Βάγης με μια κίνηση άδειασε στο πάτωμα το ποτήρι που κρατούσε κι αρπάζοντας τη βαριά κανάτα, το γέμισε ξανά. «Αυτό είναι προσβολή!» ψέλλισε μια γυναίκα κάνοντας επιδεικτικά αέρα στο παραφουσκωμένο της πρόσωπο και οι υπόλοιποι βιάστηκαν να συμφωνήσουν μαζί της. Ο Βάγης ακλόνητος κατέβασε μονορούφι το κρασί περιμένοντας το ξέσπασμα της οργής του Καστίγιο. Τον είδε μάλιστα που είχε σηκώσει επιδεικτικά το χέρι για να σταματήσουν οι ψίθυροι και οι φωνές. Όταν όμως επικράτησε απόλυτη ησυχία, εκείνος ψιθύρισε δυο λέξεις μονάχα στο αυτί του νοτάριου. Ο Βάγης γύρισε ξανά στους συντρόφους του βλαστημώντας από μέσα του. Νιώθοντας την περιφρόνηση χειρότερη κι από τη λύπηση, δεν έβλεπε πια την ώρα να φύγει, να γυρίσει στο καλύβι που τα τρία τελευταία χρόνια ήταν το μοναδικό του σπίτι, και να αναμασήσει το μένος και την οργή του. Πόσες φορές είχε μαλώσει τον εαυτό του για τα παιδιάστικα ξεσπάσματά του; Ήταν λάθος ο τρόπος του. Η μόνιμη οργή δεν τον βοηθούσε στο παραμικρό. Αν ήθελε να αλλάξουν τα πράγματα, θα έπρεπε να δείχνει πιο διπλωμάτης. Αυτά ήταν εξάλλου και τα λόγια του Γρηγόρη, του μόνου φίλου που είχε κρατήσει από την προηγούμενη ζωή του. Η αντίδρασή του Βάγη όμως ήταν κάθε φορά η ίδια. Η αδικία τον έπνιγε κάνοντάς τον να αποφασίζει με το ένστικτο και όχι με τη λογική, μιας και οι παλιές συνήθειες δεν ήταν καθόλου εύκολο να ξεχαστούν. Η καρδιά του βάρυνε όταν τα μάτια του συνάντησαν το πρόσωπο της κοπέλας με το λαγούτο. Αντίκρισε το καθαρό της βλέμμα και τότε μόλις συνειδητοποίησε ότι ήταν η ανιψιά του Καστίγιο. Κάποτε, τίποτα δεν θα εμπόδιζε τον Άγγελο Κράλη να τολμήσει να την κοιτάξει περισσότερο, ως ίσος προς ίσο. Αυτό το όνομα όμως το είχε απαρνηθεί και τώρα ήταν ο Βάγης, το

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

τελευταίο άτομο που ο Καστίγιο θα θεωρούσε άξιο της ανιψιάς του. Χάνοντας όλη την προηγούμενη αποκοτιά του, έγνεψε στους συντρόφους του και με μια ταπεινή πια υπόκλιση, έστρεψε την πλάτη στον Καστίγιο και τους καλεσμένους του. «Μια στιγμή!» τον σταμάτησε ο νοτάριος. «Εσύ Βάγη, μείνε. Ο άρχοντας θέλει να σου μιλήσει».

Ευρυδίκη Αμανατίδου

5. Καθισμένος στο φτωχικό του καλύβι ο Βάγης παρατηρούσε συλλογισμένος τα δυο γουρούνια που γυρόφερναν το χωμάτινο πάτωμα ψάχνοντας αποφάγια. Πού να ήξερε πριν από τρία χρόνια πως αυτά τα ζωντανά θα έφταναν να τον συντροφεύουν ακόμη και στον ύπνο του. Αναστέναξε κι έπιασε να διαβάζει για δεύτερη φορά το γράμμα του Γρηγόρη. «Αγαπημένε μου φίλε, μου είναι ακόμη δύσκολο να σε αποκαλώ όπως ονομάζεις τώρα τον εαυτό σου. Επιλογή σου είναι βέβαια και το όνομα και ο άλλος τρόπος ζωής που εγώ άφησα πίσω μου. Η θεία μου χαίρεται που μας κάνει αυτή την εξυπηρέτηση κι ας μην της έχω μαρτυρήσει την πραγματική σου ταυτότητα. Όμως και να γνώριζε, δεν θα αποκάλυπτε το μυστικό σου. Οι σπουδές μου πηγαίνουν καλά. Είδα τη μητέρα σου προχθές και με ρώτησε για σένα. Δεν σου ζητάω να με συγχωρήσεις γι’ αυτό που θα σου πω, -το ίδιο θα έπραττες και εσύ, όσο κι αν επιδιώκεις να δίνεις την εντύπωση του αντιθέτου. Τρία χρόνια έκανα ό,τι μπορούσα για να την αποφύγω ή απαντούσα αόριστα, όμως τώρα της ομολόγησα πού βρίσκεσαι. Μου ορκίστηκε πως δεν θα σε ενοχλήσει ούτε και θα πει τίποτα στον πατέρα σου, αν και κατάλαβα πως και εκείνος έχει μετανιώσει για τη συμπεριφορά του, τώρα ειδικά που βλέπει ότι οι ημέρες του Όθωνα στην Ελλάδα λιγοστεύουν. Είναι καιρός πια για κοινωνική δικαιοσύνη. Διανύουμε το 1862, η πολύπαθη χώρα αναβράζει, και σφόδρα ελπίζω ότι πια θα γυρίσεις πίσω, γιατί γνωρίζω καλά πως τα σπουδαία που έπονται δεν θα σε αφήσουν αδιάφορο. Ωστόσο μου ζητείς να σε συμβουλεύσω σαν να μην είμαστε συνομήλικοι, και εγώ σαν πιο σοφός να γνωρίζω κάτι περαιτέρω. Μου γράφεις ότι ο Καστίγιο σού ζήτησε να αναλάβεις εσύ την επιστασία του Γκραντουκάλε. Αν κατανόησα σωστά, από τη μία η συνείδησή σου σε εμποδίζει, από την άλλη όμως υπάρχει κάποια που δεν δύνασαι να βγάλεις από το μυαλό σου. Εγώ πιστεύω πως και από αυτή τη θέση μπορείς να υπηρετήσεις τον σκοπό σου. Αν ακούσεις τη γνώμη της θείας μου, ίσως και να περάσεις τον Καστίγιο για άγιο. Η μόνη μου συμβουλή είναι να μείνεις μακριά από την ανιψιά του. Και αν διαβάζεις τώρα και κάνεις τον έκπληκτο για το πώς μάντεψα την αλήθεια, πρώτον σε γνωρίζω καλά, και δεύτερον το γράμμα σου, όπου μου περιγράφεις τα τελευταία σου κατορθώματα με τους Κουδουνάτους στην Καλή Καρδιά, ξεχειλίζει από τη γεύση και τη μυρωδιά της Αραμπέλας Καστίγιο.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

Μία τελευταία συμβουλή. Μην προκαλέσεις τον Καστίγιο, αλλά περισσότερο ακόμη μην υποτιμήσεις τον Εμμανουήλ Σίγκλη. Ο ακλόνητος φίλος σου Γρηγόρης. Ο Βάγης σηκώθηκε από το αχυρένιο στρώμα έχοντας πάρει την απόφασή του. Αν αναλάμβανε αυτός την επιστασία των κτημάτων και της θερινής κατοικίας του Καστίγιο, η ζωή θα γινόταν πιο εύκολη για όσους δούλευαν εκεί. Ενώ πλενόταν στο βαρέλι όπου μάζευε το βρόχινο νερό, χαμογέλασε στη σκέψη ότι θα είχε μια καλή δικαιολογία για να βρίσκεται κοντά στην Αραμπέλα. Η απόφασή του λοιπόν δεν ήταν και τόσο ανιδιοτελής, όμως ήταν η πρώτη φορά που ένιωθε πραγματικά ερωτευμένος. Καθώς ψαλίδιζε τα ατίθασα μαλλιά του, λες και ο Καστίγιο θα έδινε έναν παρά για την εμφάνισή του, κοίταξε προσεκτικά το πρόσωπό του όπως καθρεφτιζόταν στη θολή πια επιφάνεια του νερού. Μπορεί τα χαρακτηριστικά του να είχαν τραχύνει από την έκθεση στον αέρα και τον ήλιο, όμως τα μάτια του παρέμεναν το ίδιο φλογερά αντανακλώντας το πάθος που τον συνέπαιρνε κάθε φορά είτε είχε να κάνει με μια ιδέα είτε με μια γυναίκα. Το σώμα του είχε δέσει και κάθε του κίνηση απόπνεε μια δύναμη που τρία χρόνια πριν δεν υποψιαζόταν καν ότι θα αποκτούσε. Οι σκέψεις του κάλπασαν πάνω σε αφηνιασμένο άλογο καθώς φαντάστηκε τα χέρια του να χαϊδεύουν τον κατακόκκινο χείμαρρο των μαλλιών της Αραμπέλας. Αν τον έβλεπε τώρα η Γιουλή θα είχε κάθε λόγο να κολαστεί, σκέφτηκε, και βύθισε ξανά το κεφάλι του στο παγωμένο νερό. Το όνομα της γεροντοκόρης στάθηκε αρκετό για να διαλύσει την ερωτική πανδαισία και να τον επαναφέρει στην πραγματικότητα. Την ίδια ώρα ο νοτάριος άφηνε την πένα του στο μελανοδοχείο και κοίταζε προσεκτικά αυτά που είχε γράψει. Περηφανευόταν ότι γνώριζε τον Καστίγιο πολύ καλά σαν χαρακτήρα, όμως φαίνεται πως τελικά είχε πέσει έξω. Πώς ήταν δυνατόν να του ζητήσει να συντάξει ένα τέτοιο συμβόλαιο; Ο άρχοντας φαινόταν να έχει τρελαθεί. Ή μήπως αυτά που ψιθυρίζονταν παλιά για τις ιδιαίτερες προτιμήσεις του ήταν αλήθεια και όχι κακεντρέχειες; Γιατί τι άλλο μπορούσε να υποθέσει όταν ο Καστίγιο τού εξέθεσε ότι όχι μόνον ήθελε τον Βάγη επιστάτη στα κτήματά του αλλά και ότι σκόπευε να του παραχωρήσει γη για καλλιέργεια; Ο Σίγκλης ξεφύσηξε ενοχλημένος, τον καθησύχασε όμως η σκέψη ότι ο Βάγης, αγράμματος καθώς ήταν, δεν θα καταλάβαινε και πολλά πράγματα. Η

Ευρυδίκη Αμανατίδου

καπατσοσύνη του νοτάριου στις λέξεις θα άφηνε αποσβολωμένο και μπερδεμένο τον χωριάτη. Όσο για τον Καστίγιο, ούτε που θα μάντευε ότι ο έμπιστος συμβολαιογράφος του είχε συντάξει στην πραγματικότητα δύο έγγραφα πανομοιότυπα εκτός από μία μικρή διαφορά. Μια διαφορά όμως που έδινε το δικαίωμα στον Σίγκλη να ενεργεί αντί του Καστίγιο. Ο νοτάριος ήταν εξασκημένος στο να μιμείται τους γραφικούς χαρακτήρες. Επίσης είχε πρόσβαση στην επίσημη σφραγίδα με το οικόσημο του διπλού γιασεμιού. Και τώρα χαμογελούσε χαιρέκακα καθώς κοιτούσε την υπογραφή που στέγνωνε πάνω στο τραχύ χαρτί. Ήταν ευτυχής σύμπτωση που ο Καστίγιο είχε ξεκινήσει νωρίς για τη Χώρα για να φέρει τη γυναίκα του με τη συνοδεία της πίσω στο Γκραντουκάλε. Άλλες χρονιές δεν συνήθιζε κάτι τέτοιο, όμως οι σχεδόν καθημερινές αδιαθεσίες της Μαρίνας είχαν κάνει υπερπροστατευτικό τον μέλλοντα πατέρα που το τελευταίο που επιθυμούσε θα ήταν να πάθει κάτι το αγέννητο παιδί του. Αυτή την εποχή ο πύργος που αποτελούσε τη θερινή κατοικία των Καστίγιο έβγαινε από τη νάρκη του χειμώνα και ξαφνικά έσφυζε από ζωή. Ο Σίγκλης όμως θα ήταν αναγκασμένος να βρει χίλιες δύο προφάσεις για να μπαινοβγαίνει στο Γκραντουκάλε. Γιατί ειδικότερα φέτος, το σωτήριο έτος 1862, οι επισκέψεις απαγορεύονταν αυστηρά για να μην επιβαρύνει τίποτα τη μέλλουσα μητέρα. Το οίκημα που βρισκόταν απέναντι από το Μοναστήρι της Καλής Καρδιάς, κρυμμένο από τα αδιάκριτα βλέμματα πίσω από έναν πυκνό φράχτη πανύψηλων δέντρων, ήταν απόρθητο. Ο νοτάριος υπολόγισε νοερά ότι η γυναίκα του Καστίγιο διένυε τον πέμπτο μήνα της εγκυμοσύνης της και άρα λιγόστευε ο χρόνος που του έμενε για να δράσει. Δεν είχε ακόμη κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο και το μόνο που είχε κατορθώσει ήταν να μπάσει στο υπηρετικό προσωπικό ένα άτομο της εμπιστοσύνης του. Μια σκιά γέμισε το πρωινό δωμάτιο και ο Σίγκλης στράφηκε με δυσφορία προς την πόρτα όπου η κορμοστασιά του Βάγη έμοιαζε να καταλαμβάνει όλο τον ζωτικό χώρο. «Αν ήρθες για να υπογράψεις, ελπίζω από δω και πέρα να είσαι στην ώρα σου!» του είπε βλοσυρά. Ο Βάγης δεν του έδωσε καμία απάντηση παρά κοίταξε τα χαρτιά πάνω στο τραπέζι. Ο νοτάριος χασκογέλασε καθώς τον είδε να τα αρπάζει και να κάνει πως τα μελετάει. Τι είχε να καταλάβει ένας που δεν ήξερε ούτε την υπογραφή του να βάζει; «Ξέρω ότι πας να με ρίξεις, Σίγκλη. Αυτή είναι η θέληση του Καστίγιο;» ρώτησε δείχνοντας αόριστα στο κείμενο.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

«Ό,τι διέταξε εκείνος και μόνο!» βεβαίωσε ο νοτάριος καθώς σκυμμένος δίπλα του είδε έκπληκτος τον Βάγη να υπογράφει όχι με σταυρό αλλά με το όνομά του. Χωρίς να πει άλλη κουβέντα, μάζεψε τα χαρτιά και του έγνεψε ενοχλημένα ότι μπορούσε να πηγαίνει. Αφού σιγουρεύτηκε ότι ο χωριάτης είχε απομακρυνθεί αρκετά, άνοιξε το συρτάρι κι έβγαλε το δεύτερο έγγραφο που είχε συντάξει. Μελέτησε κάμποσο και τα δύο κείμενα και με μια αποφασιστική κίνηση, βούτηξε την πένα του στο μελάνι και σκάλισε την υπογραφή του Βάγη στο άλλο χαρτί. Μόνο όταν σιγουρεύτηκε ότι είχε βάλει το καθένα σε διαφορετική τσέπη του σακακιού του, αναστέναξε ανακουφισμένος.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

6. Ο Βάγης σκούπισε με την ανάστροφη της παλάμης του τον ιδρώτα από το πρόσωπό του κι ανάσανε βαθιά. Αν και το σώμα του είχε μεστώσει, ακόμη τον ενοχλούσε η αίσθηση που άφηνε το τραχύ ρούχο στην πλάτη του όταν ο καιρός ζέσταινε απότομα. Για μια στιγμή αναπόλησε τα φίνα ευρωπαϊκά πουκάμισα που έστεκαν λησμονημένα στην γκαρνταρόμπα του στην Αθήνα. Τι θα σκεφτόταν άραγε η Αραμπέλα αν γνώριζε ποια ζωή είχε αφήσει πίσω του; Γέλασε καθώς στο μυαλό του ήρθε η εικόνα του νοτάριου που τα περιποιημένα ρούχα έκαναν πιο γελοία την εμφάνισή του. Όχι, η Αραμπέλα δεν θα λογάριαζε το φτωχικό του ντύσιμο. Είχε δει πώς χαμήλωνε το βλέμμα όταν τη συναντούσε στο Γκραντουκάλε και πώς, όταν νόμιζε ότι εκείνος είχε την προσοχή του αλλού, τα αμυγδαλωτά της μάτια ακολουθούσαν όλες του τις κινήσεις. Αναστέναξε από το βάρος στην καρδιά του, αυτό που μόνο ένας ερωτευμένος αισθάνεται, και αφού τακτοποίησε τα εργαλεία του, άρχισε να ανηφορίζει την πλαγιά που θα τον έβγαζε στο Γκραντουκάλε. Οι στενόχωρες σκέψεις όμως βάδιζαν κι αυτές μαζί του. Δεν είχε δυο μήνες που πηγαινοερχόταν στους κήπους της θερινής κατοικίας του Καστίγιο κι έβλεπε ήδη πως η συμπεριφορά των φίλων του είχε αλλάξει. Δεν είχε ακούσει παράπονο ούτε πικρό λόγο, όμως το διαισθανόταν. Οι ώρες που περνούσαν μαζί είχαν λιγοστέψει και οι μέρες της διασκέδασης σαν εκείνες της Τυρινής βδομάδας, είχαν περάσει προ πολλού. Κάθε φορά που ο Καστίγιο τον χτυπούσε φιλικά στην πλάτη, τα βλέμματά τους τον έκαιγαν. Έτσι και τώρα, δυο από τους συντρόφους του, που ο ίδιος είχε παρακαλέσει να δουλέψουν κάτω από την επίβλεψή του στον κήπο, είχαν σταματήσει και τον κοιτούσαν επίμονα καθώς πλησίαζε. «Τελειώσατε με τις φοινικιές;» ρώτησε ο Βάγης, αν και ρίχνοντας μια ματιά στα πανύψηλα δέντρα είχε ήδη συμπεράνει ότι η ερώτηση ήταν περιττή. «Έλα Βάγη που μας κάνεις τώρα τον νοικοκύρη! Ο Καστίγιο λείπει, δεν υπάρχει βιασύνη. Έχω ρακή εδώ» είπε ο ένας βγάζοντας το φλασκί του. «Άντε παράτα τον! Έγινε κι άρχοντας τώρα, έχει προστασία» αντιγύρισε όλο ειρωνεία ο άλλος. Ο Βάγης τούς παρατηρούσε αμίλητος. Από τη μία έβρισκε εντελώς παράλογο αυτό που απαιτούσε ο Καστίγιο: να αποψιλωθούν τα δέντρα από τους καρπούς τους ώστε να μην ενοχλούν τη Μαρίνα όταν θα ξεκουραζόταν στον κήπο. Από την άλλη όμως ήξερε ότι οι σύντροφοί του τον προκαλούσαν

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

θέλοντας να δουν μέχρι πού θα έφτανε η ανοχή του. Με τον τρόπο τους του είχαν κηρύξει πόλεμο. «Η δουλειά σας τελείωσε. Πηγαίνετε στα σπίτια σας να πιείτε εκεί όσο θέλετε» είπε και τους γύρισε την πλάτη, πρόλαβε όμως να δει τα μούτρα τους: στην αρχή αποσβολωμένα και μετά, τη λάμψη χλευασμού που έπαιξε στο βλέμμα τους. Παραμερίζοντας την πίκρα του, εστίασε ξανά στα επίγεια. Η ξύλινη σκάλα, πεταμένη όπως-όπως στο πλακόστρωτο, δεν αρκούσε για να φτάσει μέχρι πάνω τους φοίνικες. Κοίταξε σκεφτικός τους χοντρούς φολιδωτούς κορμούς και κατόπιν ψηλάφισε τη σκληρή φλούδα τους. Αν τύλιγε τα πόδια του και προστάτευε τα χέρια του, θα τα κατάφερνε να σκαρφαλώσει χρησιμοποιώντας τις φυσικές τους προεξοχές ως στηρίγματα. Ανοησία ήταν αυτό που πήγαινε να κάνει, όμως ο Βάγης γύρευε να αποδείξει την αποκοτιά του σε όλους. Στους συντρόφους του για να μάθουν να τον σέβονται, στους κακόγλωσσους για να τον φοβούνται, μα περισσότερο στην Αραμπέλα που τη φιγούρα της διέκρινε πίσω από τις λεπτοδουλεμένες κουρτίνες, ψηλά στον πύργο. «Δεν είναι σωστό να παραφυλάς!» Στο άκουσμα της φωνής, η Αραμπέλα τραβήχτηκε από το παράθυρο και στράφηκε με το πιο ένοχο ύφος του κόσμου προς την πιστή της υπηρέτρια. Η Λεμονιά, βλέποντάς την έτοιμη να βάλει τα κλάματα, τής έπιασε τον ώμο καθησυχαστικά, όμως αυτή η κίνηση έφερε το αντίθετο αποτέλεσμα. Η Αραμπέλα κάθισε βαριά στη δρύινη καρέκλα κι έσκυψε το κεφάλι τόσο που το πρόσωπό της κρύφτηκε πίσω από τα χρυσοκόκκινα μαλλιά της. Τότε η γυναίκα γονάτισε δίπλα χαϊδεύοντας και ξεμπερδεύοντας τις νοτισμένες μπούκλες ενώ της σιγοψιθύριζε το νανούρισμα που είχε αγαπημένο της από μικρή ακόμη. Σε λίγο τα αναφιλητά είχαν κοπάσει. Η Αραμπέλα σήκωσε επιτέλους το κεφάλι κι αναστέναξε. Ήταν τόσο συχνά αυτά τα ξεσπάσματα τον τελευταίο καιρό που δεν ήξερε πια τι να κάνει. Ευτυχώς που τις περισσότερες ώρες η μόνη της συντροφιά ήταν η Λεμονιά, γιατί αν έβλεπαν τα καμώματά της οι θείοι της δεν θα ήξερε πώς να τους δικαιολογηθεί. Ίσως και να ζήλευε που ο Στέφανο, όπως αποκαλούσε τον θείο της όταν δεν την άκουγε κανείς, έμοιαζε εντελώς αδιάφορος απέναντί της. Από τότε που έμαθε πως θα αποκτούσε παιδί, είχε προσηλωθεί στη Μαρίνα και η ανιψιά του είχε περάσει σε δεύτερη μοίρα. Η νεαρή κοπέλα μάταια τα βράδια προσπαθούσε να διώξει την εικόνα του άνδρα που είχε γνωρίσει ως πατέρα και που, από τότε που το σώμα της άλλαξε, έβλεπε σαν κάτι παραπάνω. Όταν

Ευρυδίκη Αμανατίδου

όμως έδιωχνε αυτές τις αταίριαστες σκέψεις, μια άλλη μορφή ερχόταν να τη βασανίσει. Κάποιος πιο κοντά στη δική της ηλικία, κάποιος που η ρομαντική της ψυχή έβλεπε σαν παραμυθένιο ιππότη. Ο ύπνος αργούσε πάντα να έρθει και στα όνειρά της πολλές φορές οι δύο αντρικές μορφές ενώνονταν αναστατώνοντάς την ακόμη περισσότερο. «Θα μου πεις τώρα τι σε βασανίζει;» τη ρώτησε γλυκά η υπηρέτριά της. «Δεν ξέρω, καλή μου Λεμονιά. Εκεί που νιώθω χαρούμενη και μου έρχεται να τρέχω ανάλαφρη μέσα στον κήπο, εκεί που μυρίζω τα γιασεμιά κι αναγαλλιάζω από ευχαρίστηση, ξαφνικά το κεφάλι μου σκοτεινιάζει, η καρδιά μου γίνεται βαριά σαν τον ουρανό λίγο προτού ξεσπάσει μπόρα, και τα μάτια μου γεμίζουν δάκρυα. Είμαι άρρωστη;» ρώτησε φοβισμένη. «Άρρωστη; Τι ιδέες κλωθογυρίζουν στο μυαλουδάκι σου! Μήπως αντί να κοιτάζεις από το παράθυρο, είναι καλύτερα να κατέβεις στον κήπο; Πάρε το κέντημά σου κι έρχομαι κι εγώ» είπε η Λεμονιά γελώντας καλόκαρδα. Δεν πρόλαβε να τελειώσει τη φράση της η γυναίκα και η Αραμπέλα όλο φούρια είχε ήδη βγει από το δωμάτιο και κατέβαινε τρέχοντας τη σκάλα του πύργου. «Στάσου, θεότρελο κορίτσι!» της φώναξε η Λεμονιά λαχανιάζοντας για να την προλάβει. Η Αραμπέλα με μάγουλα φλογισμένα από μια έξαψη πρωτόγνωρη, κρύφτηκε πίσω από τον φράχτη που σχημάτιζαν τα ευωδιαστά διπλά γιασεμιά. Ένα λίγωμα τη συνεπήρε καθώς στην απέναντι μεριά του κήπου διέκρινε την ανδροπρεπή φιγούρα του Βάγη. Σίγουρη ότι εκείνος δεν μπορούσε να τη δει, απόμεινε ασάλευτη παρατηρώντας τον προσεκτικά. Δεν υπήρχε ένα σημείο του σώματος ή του προσώπου του που να μη βρίσκει όμορφο. Έπνιξε ένα σιγανό αναστεναγμό σφραγίζοντας τα χείλη με τα δάχτυλά της, γονάτισε στις πέτρινες πλάκες ισιώνοντας τη μακριά της φούστα ολόγυρά της, και περίμενε τη συνέχεια. Είδε τον Βάγη να βγάζει την ξέθωρη πουκαμίσα του και να την αφήνει καταγής. Κατόπιν κοίταξε ψηλά και φορτωμένος μια αγκερίδα και έναν πάνινο σάκο στην πλάτη έπιασε να ανεβαίνει προσεκτικά τον κορμό της φοινικιάς. Όση ώρα ο Βάγης σκαρφάλωνε στο δέντρο, η Αραμπέλα κρατούσε την αναπνοή της ενώ η καρδιά της σφυροκοπούσε χωρίς έλεος. Τρομοκρατημένη έβλεπε τη φιγούρα να ανεβαίνει όλο και πιο ψηλά κι ήταν σαν να πατούσε σε αόρατα στηρίγματα και να σκαρφάλωνε στον αέρα. «Σαν ένας άγγελος!» μουρμούρισε αλλοπαρμένη. Και μετά τον έχασε από τα μάτια της κι ούτε μπορούσε πια να λογαριάσει αν είχαν περάσει στιγμές μόνο ή ώρες καθώς ο

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

χρόνος έμοιαζε να έχει σταματήσει και η γη να έχει πάψει να κινείται. Ο Βάγης όμως συνέχιζε το παράτολμο παιχνίδι του. Γιατί μόλις κατέβηκε από το ένα δέντρο κι άδειασε το σακί, έπιασε να ανεβαίνει με τον ίδιο τρόπο στη διπλανή φοινικιά. Ένα θρόισμα σιμά της γύρισε την Αραμπέλα πίσω στην πραγματικότητα του Γκραντουκάλε. Αν και τα πόδια της είχαν μυρμηγκιάσει από την ακινησία, πετάχτηκε αναστατωμένη από τη θέση της ψάχνοντας συνάμα πώς θα απολογιόταν στον ξαφνικό εισβολέα. Ησύχασε μόνο όταν διαπίστωσε ότι ήταν η Λεμονιά που, ποιος ξέρει πόση ώρα, παρατηρούσε ακίνητη και σιωπηλή τον επιστάτη. Η Αραμπέλα έτριψε τα πονεμένα πέλματά της και κοίταξε την υπηρέτριά της με μάτια γεμάτα φλόγες τόλμης. Η ευδαιμονία που την είχε κυριέψει γύρευε εξομολόγηση. Η Λεμονιά ήταν πάντα η έμπιστή της, κάτι σαν τη μητέρα που δεν είχε γνωρίσει ποτέ. «Τον είδες;» τη ρώτησε με μια ανείπωτη χαρά. Η γυναίκα κούνησε απλά το κεφάλι. Το θλιμμένο της βλέμμα έδειχνε ότι δεν μοιραζόταν τα συναισθήματα της Αραμπέλας. «Πόσο θαρραλέος είναι! Δεν φοβήθηκε καν ότι θα στραβοπατήσει. Ανέβηκε μέχρι τον ουρανό!» πρόσθεσε παραληρώντας ενθουσιασμένη, όταν όμως δεν πήρε απάντηση κοίταξε ερωτηματικά τη Λεμονιά. «Ευτυχώς που δεν είναι εδώ ο θείος σου. Ο Θεός να μας φυλάει!» σταυροκοπήθηκε η γυναίκα. «Μα γιατί; Ο θείος μου μοιάζει να συμπαθεί πολύ τον Βάγη. Είναι πάντα γλυκομίλητος και καλός δουλευτής…» «Και είναι και όμορφος και πολύ νέος, ό,τι πρέπει δηλαδή για να μπει στην καρδιά μιας άμυαλης κοπέλας. Να είσαι σίγουρη ότι ο θείος σου δεν έχει τον Βάγη στο νου του για γαμπρό». «Βέβαια! Θα προτιμούσε να με δει στο πλευρό του απαίσιου νοτάριου. Τώρα που ο θείος μου θα αποκτήσει παιδί, εγώ περισσεύω!» Η Αραμπέλα δεν συνήθιζε να αντιμιλάει, τώρα όμως το πείσμα της την είχε γεμίσει πρωτόγνωρη φούρκα Η Λεμονιά κοίταξε γύρω της τρομοκρατημένη, λες και ο Σίγκλης παραφύλαγε δίπλα τους. «Σώπασε, σε παρακαλώ. Αχού, δεν το ήξερα εγώ πως θα με βάλεις σε μπελάδες;» Η Αραμπέλα σαν να τη λυπήθηκε ηρέμησε και της έπιασε το χέρι καθησυχαστικά. «Δεν θα σε ντροπιάσω! Αν έτσι είναι το σωστό, δεν θα ξαναμιλήσω για τον Βάγη. Ούτε που θα γυρίσω να τον κοιτάξω ξανά» τη βεβαίωσε αν και το ύφος της πρόδιδε άλλα.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Τι να το κάνεις! Άμα χτυπήσει ο έρωτας, είναι τυφλός λένε». «Τον συμπαθείς όμως κι εσύ; Αφού είναι και δικός σου άνθρωπος, καλή μου Λεμονιά». Τα καλοπιάσματα έπιασαν καθώς φαίνεται τόπο, γιατί η Λεμονιά φάνηκε να σκέφτεται κάμποσο. «Να σου πω τι θα κάνουμε. Δεν είναι κακό δυο νέοι άνθρωποι να μιλάνε. Το νου σου όμως! Μόνο αυτό και τίποτα περισσότερο». «Σαν τι άλλο δηλαδή;» Η υπηρέτρια αγνόησε την ερώτηση και σηκώθηκε κοιτώντας ερευνητικά γύρω της. Η Αραμπέλα πήγε να την ακολουθήσει, αλλά η γυναίκα τής έκανε νόημα να μείνει στη θέση της. Η περιέργειά της έγινε ντροπή όταν είδε τη Λεμονιά να πλησιάζει τον Βάγη και κάτι να του λέει. Εκείνος σφούγγιζε τον ιδρώτα από το σώμα του και παράλληλα άκουγε απορημένος ώσπου το βλέμμα του πλανήθηκε κατά τη μεριά του κήπου. Η Αραμπέλα αλαφιασμένη βιάστηκε να καθίσει στο παγκάκι σκύβοντας με ζήλο στο κέντημά της. Προσποιήθηκε πως εξέταζε απορροφημένη το αραχνοΰφαντο ύφασμα που είχε περάσει στο τελάρο, μάταια όμως. Τελικά, παραμέρισε το κέντημα κι έπλεξε τα χέρια της στην ποδιά της. Ένιωθε την καρδιά της έτοιμη να σπάσει από την αγωνία, ήξερε όμως ότι χρωστούσε μεγάλη χάρη στη Λεμονιά. Ο Βάγης κάθισε στο παγκάκι αμήχανος. Η ανεμελιά της Αθήνας και η εύκολη πρόσβαση σε άλλου είδους γυναίκες παρέα με τους φίλους του απείχαν αιώνες. Για πρώτη φορά ένιωθε τη δύναμη του έρωτα να τον συνεπαίρνει, να τον γεμίζει με μια επιθυμία να προστατέψει την Αραμπέλα ακόμη και με την ίδια του τη ζωή. Του γεννούσε κι άλλα πιο πολύπλοκα συναισθήματα και πάθη ανομολόγητα, όμως αυτά πίεσε τον εαυτό του να τα βγάλει από το κεφάλι του κι έπιασε να σκέφτεται να της πει κάτι να σπάσει την αβάσταχτη σιωπή. Να ρωτούσε ίσως για την υγεία της, για τον καιρό, για τη μουσική που έπαιζε; Τα απόδιωχνε ένα ένα και πιο αμήχανος ακόμα, καθώς είχε τον ντουρά στην αγκαλιά του, έχωσε το χέρι μέσα και ψηλάφισε τους καρπούς της φοινικιάς. Η χούφτα του χαλάρωνε κι έσφιγγε ξανά, κι οι καρποί μια χάνονταν και μια αναπαύονταν στην παλάμη του. Με την άκρη του ματιού είδε ότι η κίνησή του είχε τραβήξει την προσοχή της Αραμπέλας κι ας καμωνόταν ότι είχε ξαναπιάσει το κέντημά της. Τότε, πήρε μια χούφτα καρπούς και τους άδειασε ανάμεσά τους στο παγκάκι. Μετά διάλεξε τους πιο μεγάλους, τους σκούπισε και τους άφησε καλογυαλισμένους πάνω στο τελάρο του κεντήματος. «Τρώγονται;» ρώτησε δύσπιστα η Αραμπέλα. Το σώμα της είχε στραφεί ελαφρά προς το μέρος του κι επιτέλους τον κοιτούσε στα μάτια.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

«Δεν είναι σαν τους χουρμάδες, έχουν όμως την ίδια νοστιμιά. Μόνο το κουκούτσι τους είναι μεγάλο». Ο Βάγης θα έλεγε όποια ανοησία του κατέβαινε, φτάνει να κέρδιζε την προσοχή της. Και για να της αποδείξει πόσο αληθινά ήταν τα λεγόμενά του, μάσησε απολαυστικά έναν καρπό κι έφτυσε το κουκούτσι καταγής. Η Αραμπέλα δοκίμασε μισοκλείνοντας τα μάτια. Η ανέλπιστη απόλαυση την έκανε να βάλει τα γέλια. Ο Βάγης γέλασε κι αυτός, και αμέσως μετά σηκώθηκε, γονάτισε μπροστά της όπως εκείνη τη μέρα στο μοναστήρι, κι άπλωσε το χέρι του. Τα ντελικάτα της δάχτυλα φώλιασαν μέσα στα δικά του σαν να ήταν αυτή η φυσική τους θέση. Τελικά ο έρωτας ήταν τόσο απλός μα και τόσο μεγάλος.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

7. Είχε φτάσει η ώρα για το κορφολόγημα των αμπελιών. Οι καρποί είχαν δέσει πια κι ο Βάγης διάβαινε τις αράδες του αμπελώνα καμαρώνοντας τα εύθραυστα ακόμη τσαμπιά. Η σοδειά θα ήταν καλή φέτος κι ακόμη καλύτερη από τη στιγμή που οι βλαστοί θα κόβονταν για να δυναμώσουν οι ρώγες. Οι άνδρες και οι γυναίκες είχαν ήδη ξαμοληθεί στην πλαγιά μέχρι το γούπατο για να κορφολογήσουν. Ο Βάγης δεν είπε τίποτα όταν ανάμεσά τους είδε τη Γιουλή. Μπορεί να μην τη συμπαθούσε, ήξερε όμως τη φτώχεια της και πόση ανάγκη είχε τη δουλειά. Ίσως και να μην έμοιαζε τόσο στρυφνή αν λιγόστευε τα πάρε δώσε της με τον Δόκιμο. Ποιος ήταν όμως αυτός για να κρίνει; Με το που χάθηκε από τα μάτια της ο σατανάς, η Γιουλή έφτυσε στο χώμα με περιφρόνηση. Αν ήταν για κάποιον άλλο, ούτε που θα είχε δεχτεί την πρόταση του Σίγκλη. Δεν έκανε χάρες αυτή σε καθολικούς, που αν και χριστιανοί, τους έβαζε στο ίδιο καζάνι με τους αλλόπιστους. Όταν ο νοτάριος της εξομολογήθηκε πως ο Βάγης δεν του γεννούσε εμπιστοσύνη και πως γύρευε έναν άνθρωπο να του αναφέρει τις κινήσεις του, εκείνη απάντησε ότι δεν ήταν στις εντολές του Θεού να κάνει σπιουνιές. Τότε ο Σίγκλης αποκάλεσε τον Βάγη σπέρμα του διαβόλου και η Γιουλή βιάστηκε να συμφωνήσει και να σκεφτεί με θαυμασμό πως ο νοτάριος, αν και καθολικός, ήταν θεοσεβούμενος άνθρωπος. Έτσι δεν είχε πια τύψεις που καθόταν και μαρτυρούσε χαρτί και καλαμάρι τι έκανε o Βάγης και ποιον συναντούσε. Ο Σίγκλης εκτιμούσε τις υπηρεσίες της και την αντάμειβε πλουσιοπάροχα. Και η Γιουλή ήταν διπλά ευχαριστημένη, γιατί ακόμη κι αν η συμπεριφορά της δεν συμβάδιζε ακριβώς με τις θείες επιταγές, εξιλεωνόταν καθώς τώρα μπορούσε να δίνει από το περίσσευμά της στον Δόκιμο και σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις του θα εξασφάλιζε τη θέση της στα δεξιά του Κυρίου. Ο Βάγης είχε ανέβει έως την κορφή της πλαγιάς αφήνοντας πίσω του το Γκραντουκάλε. Ήταν καλή ώρα, η αγαπημένη του. Κάποτε αυτή η στιγμή θα τον έβρισκε με τους συμφοιτητές του στο καφενείο «Η ωραία Ελλάς» να σχεδιάζουν μια ακόμη επανάσταση φορτωμένοι ιδέες για κοινωνική δικαιοσύνη. Η νέα του θέση τον είχε φέρει κοντά σ’ εκείνους που μέχρι πρότινος κατηγορούσε, μεγαλώνοντας όλο και περισσότερο την απόστασή του από τους δουλευτές της γης. Κάθε στιγμή που χάριζε στην Αραμπέλα, ήταν και μια προδοσία. Πώς να παραδεχτεί ότι είχε αρχίσει να συμπαθεί ακόμη και τον

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

Καστίγιο; Ποιος; Αυτός που πρώτος έβγαζε πύρινους λόγους και γέμιζε τα μεθυσμένα κεφάλια των φίλων του, τώρα καθόταν και άκουγε την Αραμπέλα να του μιλάει με τα πιο τρυφερά λόγια για τον θείο της. Ο Βάγης στράφηκε βορειοανατολικά. Πάτησε τα χορτάρια και μύρισε το άρωμα που διατηρούσαν κι ας είχαν πιάσει να κιτρινίζουν. Μια χουρσαφλίδα πέρασε σαν την αστραπή από μπροστά του. Την ακολούθησε με το βλέμμα μέχρι που η σαύρα χώθηκε κάτω από μια πέτρα. Εκείνος χαμογέλασε, κατηφόρισε μερικά μέτρα κι έσκυψε να πιάσει το χώμα. Το έτριψε ανάμεσα στα δάχτυλά του, το μύρισε κι ανάσανε βαθιά. Ήταν γη γεμάτη υποσχέσεις. Θα έχτιζε ένα σπίτι εδώ για να βλέπει η Αραμπέλα τη θάλασσα, θα είχαν τα δικά τους αμπέλια που θα απλώνονταν σε όλη την άδεια ακόμη πλαγιά. Ο Στέφανο Καστίγιο στεκόταν πίσω από το παράθυρο της κάμαρής του αγναντεύοντας βαρύθυμος. Σκεφτόταν την ηλικία του, αν και δεν περίμενε να πατήσει τα σαράντα πέντε για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η αδυναμία σε ρίχνει να βράζεις στο ίδιο καζάνι με τους άλλους. Μέχρι στιγμής κατάφερνε να διατηρεί τον έλεγχο στη ζωή του. Τώρα όμως αντιμετώπιζε μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Κοίταξε τη γυναίκα του που καμωνόταν την κοιμισμένη και θυμήθηκε πως δεν ήταν ο έρωτας που τον είχε οδηγήσει να την παντρευτεί αλλά το πείσμα ενάντια στην ίδια του την τάξη. Ποτέ δεν του άρεσε η μαλθακή ζωή των γονιών του που θα είχαν χάσει όλη τους την περιουσία αν έφηβος ακόμα, δεν είχε πάρει τα ηνία στα χέρια του. Ακριβώς σαν τους πειρατές προγόνους του είχε ταξιδέψει στις μακρινές θάλασσες με δασκάλους αμφίβολης ηθικής, είχε κουρσέψει πλοία και τα λάφυρα αγόρασαν τη γη που κρατούσε σήμερα. Η κυβέρνηση του Καποδίστρια είχε εξαλείψει την πειρατεία από το Αιγαίο, ο Καστίγιο όμως συνέχιζε τις επικερδείς περιπλανήσεις του μέχρις ότου καταστάλαξε στον τόπο που τον γέννησε. Δεν είχε σκοπό να παντρευτεί, γιατί η ζωή του και η αγάπη του στρέφονταν αποκλειστικά και μόνο στο πρόσωπο της αδελφής του. Εκείνη όμως τον πρόδωσε και άφησε πίσω της τη μικρή Αραμπέλα. Πέντε χρόνια μετά, ο Καστίγιο αποφάσισε πως ήταν ώρα να βρει μια σύζυγο που θα ανέτρεφε την ανιψιά του. Θεώρησε εντελώς άσκοπο να ενημερώσει τους γεννήτορές του για το πού και πώς ακριβώς γνώρισε τη Μαρίνα, δεν τους είπε ποτέ πως ο πατέρας της ήταν ένας πρώην συνέταιρός του με τον οποίο λυμαίνονταν τις θάλασσες. Το ότι πέρασε τόσος καιρός και δεν κανάκεψε δικό του παιδί δεν τον στενοχωρούσε. Η Αραμπέλα ήταν το αίμα του και της έδινε όλη του την αγάπη. Δυο χρόνια τώρα όμως, από τη στιγμή που το σώμα της άχαρης έφηβης

Ευρυδίκη Αμανατίδου

μεταμορφώθηκε, ο Καστίγιο κατάλαβε πόσο του θύμιζε την αδελφή του και ξύπνησαν μέσα του τα παλιά του πάθη. Προσπαθούσε να βρει δικαιολογία στο ότι αυτό που αισθανόταν ήταν αγνή αγάπη, μάταια όμως. Όταν ξάπλωνε δίπλα στη γυναίκα του, το σώμα του δεν έκαιγε για τη νόμιμη σύζυγό του παρά για την Αραμπέλα. Είχε φτάσει να ζει σε μια παράνοια και ποιος ξέρει σε τι κόλαση θα κατέληγε αν η Μαρίνα δεν έμενε έγκυος. Κι έτσι την τελευταία στιγμή, ανέβηκε από τα τάρταρα στον παράδεισο και το πάθος του για την Αραμπέλα διοχετεύτηκε στο αγέννητο παιδί του. Δεν τον ενδιέφερε στο ελάχιστο η γυναίκα του. Αυτό που τον ένοιαζε ήταν να εξελιχτεί ομαλά η εγκυμοσύνη και να κρατήσει στα χέρια του τον διάδοχο του ονόματος και της περιουσίας του. Η ταπεινή καταγωγή της Μαρίνας καμουφλαρισμένη επί δώδεκα χρόνια, έβγαινε πλέον απροκάλυπτα στην επιφάνεια καθώς οι παραξενιές και οι δεισιδαιμονίες της μόνο σε μια χωριάτισσα ταίριαζαν. Ο Καστίγιο όμως δεν έφερνε καμία αντίρρηση και εκτελούσε το κάθε παράλογο που εκείνη απαιτούσε. «Τρεις μήνες ακόμη. Αρκεί να πάνε όλα καλά» μουρμούρισε. «Κάνει πολύ ζέστη! Δεν μπορώ να κοιμηθώ, δεν ησυχάζω στιγμή!» παραπονέθηκε η Μαρίνα ανοίγοντας επιτέλους τα μάτια της. «Σου είπα να κατέβεις στον κήπο. Όλα είναι έτοιμα, όπως τα ζήτησες». «Να τους διώξεις όλους! Κάθε φορά σταματάνε και με κοιτάζουν σαν να είμαι άρρωστη. Ζηλεύουν, αυτός είναι ο λόγος! Δεν θέλω να τους βλέπω ούτε τα βήματά τους να ακούω!» Ο Καστίγιο δεν απάντησε παρά ακούμπησε τα χέρια του στο παράθυρο και το βλέμμα του αγκάλιασε την έκταση γύρω από το θερινό του ησυχαστήριο μέχρι τα εύφορα αμπέλια. Οι εργασίες προχωρούσαν κανονικά. Η κρίση του είχε αποδειχτεί σωστή. Ο Βάγης είχε αποκοτιά, δύναμη, εξυπνάδα, μα περισσότερο την αίσθηση της δικαιοσύνης που, όσο παράξενο κι αν φαινόταν, ο Καστίγιο εκτιμούσε. Δεν ήθελε άλλες φασαρίες με τους χωρικούς. Ο Βάγης μπορούσε να τους συγκρατήσει με τρόπους καλύτερους από αυτούς που χρησιμοποιούσε ο Σίγκλης. Στη σκέψη του τελευταίου ο Καστίγιο στρέβλωσε τα χείλη καθώς θυμήθηκε πως ο νοτάριος θα τον περίμενε στον κάτω όροφο. Στο γραφείο του Καστίγιο, ο νοτάριος αδημονούσε και πηγαινοερχόταν φουρκισμένος «Ακόμη να φανεί» μουρμούρισε. «Ούτε να μπει στον κόπο να με ενημερώσει. Διασκεδάζει να με σιγοβράζει στο ζουμί μου» συνέχισε να μιλάει

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

μοναχός του. Όμως και οι τοίχοι είχαν αυτιά κι έτσι τις υπόλοιπες σκέψεις τις έκανε από μέσα του. Σίγουρα ο Καστίγιο θα ξόδευε πάλι ασυλλόγιστα τον χρόνο του με τη Μαρίνα, να τρέχει να ικανοποιήσει την κάθε παραξενιά της δίνοντας όλο και λιγότερη σημασία στις υποθέσεις του. Αυτό βέβαια άφηνε το πεδίο ελεύθερο στον Σίγκλη για να κόβει και να ράβει το κάθε τι κατά τη δική του κρίση, πρώτα και κύρια σε ό,τι αφορούσε τον Βάγη. Είχε βαρεθεί τα ατέλειωτα παινέματα του Καστίγιο για τον χωριάτη. Αλλά ήξερε να φυλάει τα νώτα του ο νοτάριος, κι ακόμη περισσότερο τα συμφέροντά του. Ο Βάγης γινόταν όλο και πιο αντιπαθής σε αυτούς που λίγο καιρό πριν καμώνονταν για φίλοι του. Ο Σίγκλης κοίταξε αφηρημένα από το παράθυρο μέχρι πέρα τις πλαγιές, λογαριάζοντας την περιουσία του Καστίγιο. Έπρεπε να κινηθεί σύντομα και η δράση του να είναι ακαριαία και αιφνιδιαστική. Η Γιουλή τον είχε βεβαιώσει πως θα έκανε φύλλο και φτερό το φτωχικό του Βάγη για να του φέρει οποιοδήποτε ενοχοποιητικό στοιχείο. Μα ακόμη κι αν δεν βρισκόταν το παραμικρό κι ο Βάγης ήταν πιο αμόλυντος από λευκό περιστέρι, είχε τον τρόπο του αυτός να τον μπλέξει χωρίς να πέσει καμιά υποψία επάνω του. Το σατανικό χαμόγελο πάγωσε στα χείλη του καθώς το βλέμμα του έπεσε στο νεαρό ζευγάρι που μόλις διέσχιζε την αλέα με κατεύθυνση τον κήπο με τα γιασεμιά. Ο Βάγης και η Αραμπέλα! Τα δόντια του νοτάριου έτριξαν από οργή, η γλώσσα του πλατάγισε σαν του φιδιού. Βράζοντας από θυμό, ακύρωσε από μόνος του τη συνάντησή του και σαν να τον κυνηγούσαν εκατό δαίμονες έτρεξε κάτω στην αυλή σιχτιρίζοντας τον Καστίγιο και τη γενιά του. Ένα τέταρτο της ώρας αργότερα, ο Καστίγιο μπορούσε να κάνει την υπόθεση ότι η γη είχε ανοίξει και είχε καταπιεί τον συμβολαιογράφο του. Ο Σίγκλης ήταν πάντα τυπικός. Δεν υπήρχε περίπτωση να είχε ξεχάσει τί του είχε μηνύσει. Κι όμως, δεν βρισκόταν πουθενά. Βγαίνοντας από το γραφείο του, ο Καστίγιο είδε την ανιψιά του ν’ ανεβαίνει αναψοκοκκινισμένη τη σκάλα και να περνά από μπροστά του βιαστική χωρίς καν να τον χαιρετήσει. Παράξενο! Από ένστικτο κατέβηκε στο προαύλιο και κοίταξε δεξιά κι αριστερά στην πλακόστρωτη αυλή. Θα έπαιρνε όρκο πως δεν υπήρχε ψυχή, όμως... Κάποιος βρισκόταν στην είσοδο του κήπου με τα γιασεμιά, κάποιος που ενώ είχε σκοπό να φανερωθεί, σαν να άλλαξε γνώμη την τελευταία στιγμή και να χάθηκε μέσα στα πυκνά φυλλώματα. Χωρίς δεύτερη σκέψη, ο Καστίγιο μπήκε στον κήπο. Ανασαίνοντας τη βαριά μυρωδιά των γιασεμιών, έφτασε μέχρι το σιντριβάνι όπου ο σάτυρος παρενοχλούσε αιώνια τη νύμφη ενώ το νερό που έπεφτε από το στόμα του

Ευρυδίκη Αμανατίδου

γουργούριζε γύρω από τα γυμνά της πόδια. Σκεφτικός πήρε το δεξί μονοπάτι που έβγαζε στην κρύπτη. Δεν υπήρχε κανείς. Το μαρμάρινο μαυσωλείο έστεκε μοναχικό κρυμμένο σχεδόν πίσω από τις περικοκλάδες. Κι όμως, θα έπαιρνε όρκο ότι η φιγούρα που είδε έφερνε στον Βάγη. Όποιος κι αν ήταν, είχε φύγει χρησιμοποιώντας το παραπόρτι που βρισκόταν στην βορινή πλευρά. Γιατί όμως να διανύσει όλη αυτή την απόσταση; Ο μόνος λόγος ήταν ότι δεν ήθελε να συναντηθούν. Έπειτα ήταν και η βιασύνη της ανιψιάς του. Δυο νέοι άνθρωποι, το αίμα που βράζει… Αυτό που άλλοτε όχι μόνο θα τον ενοχλούσε αλλά και θα προκαλούσε τον θυμό του, τώρα το έβλεπε με άλλα μάτια. Αν οι υποθέσεις του ήταν σωστές, δεν μπορούσε παρά να χαρεί. Γιατί ίσως έτσι να ξέφευγε η ανιψιά του από το νοσηρό πάθος που τον ταλάνιζε, αυτό το πάθος που μπορεί να είχε υποχωρήσει προσωρινά, αλλά τι θα μπορούσε να φέρει στο μέλλον; Λίγα μέτρα μακρύτερα, στο υπόγειο του Γκραντουκάλε, ο Σίγκλης κοιτούσε τη Γιουλή μ’ ένα ύφος που θα τρομοκρατούσε και τον πιο αθώο. «Είσαι σίγουρη ότι αυτό εδώ είναι το μόνο που βρήκες;» Η γυναίκα σταυροκοπήθηκε και ένευσε καταφατικά. «Πήγαινε τότε και να έχεις το νου σου» της είπε μεγαλόψυχα. Όταν έμεινε μόνος, ο νοτάριος διάβασε ξανά και ξανά το γράμμα μέχρι που το μυαλό του ξεκαθάρισε βλέποντας την αλήθεια. Τώρα μόνο μπορούσε να συνδέσει όλα τα μικρά περιστατικά που τον είχαν κάνει να αμφιβάλει για τον Βάγη ή όπως αλλιώς τον έλεγαν, για τον απατεώνα που ήξερε να γράφει και να διαβάζει -γι’ αυτό άλλωστε είχε κοντοσταθεί τότε που του έδωσε να υπογράψει το συμφωνητικό. Για αδιευκρίνιστους λόγους ο Βάγης είχε εγκαταλείψει την πρωτεύουσα. Διαβάζοντας τα πολιτικά υπονοούμενα που περιέχονταν στο γράμμα, θα μπορούσε να υποθέσει τα πάντα. Ένας οικογενειακός καυγάς; Όχι. Ένας απλός καυγάς δεν κάνει κάποιον να ρίξει μαύρη πέτρα πίσω του. Το πιο λογικό συμπέρασμα ήταν η φυγοδικία. Ο Βάγης ήταν ένα πολύ επικίνδυνο άτομο. Ο νοτάριος κάθισε βαρύς στο χαμηλό σκαμνί και πίεσε τον εαυτό του να σκεφτεί καθαρά. Ξαναδιάβασε το γράμμα κουνώντας δύσπιστα το κεφάλι. Δεν μπορούσε να πιστέψει ότι ο Βάγης, αυτός που είχε βάλει στο μάτι την Αραμπέλα, είχε κατά νου την κοινωνική δικαιοσύνη. Εξάλλου το είχε διαβάσει στο γράμμα. «Μην προκαλέσεις τον Καστίγιο» συμβούλευε ο περιβόητος Γρηγόρης τον φίλο του. Ε λοιπόν, ο Εμμανουήλ Σίγκλης θα φρόντιζε για το αντίθετο ακριβώς. Γελώντας χαιρέκακα, τινάχτηκε σαν το ελατήριο από το κάθισμά του και βγήκε από το μισοσκότεινο υπόγειο έχοντας

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

ήδη αποφασίσει πώς θα έσπερνε τη διχόνοια. Δεν ήταν καθόλου δύσκολο να στρέψει τους χωριάτες ενάντια στον Βάγη. Η συμφωνία που είχε κάνει ο επιστάτης με τον Καστίγιο, αυτή που ο νοτάριος είχε πλαστογραφήσει, τον έκαιγε από μόνη της.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

8. Όλοι οι άνδρες ήταν μαζεμένοι κάτω από την τεράστια μουριά κι έπιναν ρακή, μοναδική πολυτέλεια για τους φτωχούς. Ντυμένοι τα σκολιανά τους έβρισκαν την ευκαιρία να μάθουν τα νέα από τη μακρινή πρωτεύουσα που ακόμα κι αν δεν τους αφορούσαν, γυρόφερναν στα στόματα σαν κουτσομπολιό και αφορμή να καταραστούν τη ζωή στον μαύρο τους τόπο. Πίκρα είχαν οι ακτήμονες, πίκρα κι αυτοί με τη λίγη γη στα χέρια τους, τη ρεταγιά, χωράφια χωρίς καμιά αξία. Και οι πρώτοι και οι δεύτεροι γνώριζαν την ίδια μοίρα, αυτήν που όριζε ότι η δούλεψη σε ξένα χέρια τούς έδινε να φάνε τόσο όσο να μην πεθάνουν της πείνας. Κάτω από την τεράστια μουριά έπιναν και έσφιγγαν τα κορδόνια στις βράκες τους μουρμουρίζοντας και βλαστημώντας. Θα ήταν μια μέρα σαν τις άλλες, όμως σήμερα άρπαξαν την ευκαιρία που ο Βάγης δεν βρισκόταν στην παρέα τους και όλες οι κουβέντες είχαν να κάνουν με την αφεντιά του. Κανένας τους δεν έμοιαζε να θυμάται ότι αυτός που τώρα έβριζαν, μέχρι τρεις μήνες πριν ήταν ο άνθρωπος που θαύμαζαν κι ακολουθούσαν. Κανένας δεν αναπολούσε τα καμώματα και τα πειράγματά τους, την αδελφοσύνη και την κοινή τους μοίρα. Όλοι τώρα ορμήνευαν τα γεγονότα όπως τους συνέφεραν, ποτίζοντας το κάθε τι με την πίκρα του προδομένου. Τα λόγια ήταν στυφά κι αχάριστα. Οι κουβέντες χωρίς κανένα έλεος. Ο Βάγης είχε καταδικαστεί προτού καν απολογηθεί. «Σάμπως ξέρει κανένας από πού μας ήρθε; Ό,τι μας είπε, το πιστέψαμε» είπε κάποιος κι όλοι κούνησαν τα κεφάλια συμφωνώντας. «Παραμύθια μας τσαμπούναγε. Μας πήρε τ’ αυτιά με τα μεγάλα λόγια, και κοίτα τώρα που αυτός είναι πιο πάνω από μας, κι εμείς περδικλωμένοι στα γούπατα». «Σπιούνος έγινε για να πάρει γης! Σάμπως που δεν ξέρω γράμματα, δεν τα έμαθα; Μα την πίστη μου, ξεπουλήθηκε στον Καστίγιο!» «Δεν έχει τσίπα πάνω του, ίδιος τουρκόσπορος. Να σκανταλίζει τις γυναίκες, να συναπαντιέται με τους καθολικούς» υπερθεμάτισε ένας ακόμη. Για ώρα όλοι ορμήνευαν κατά πώς τα ήθελαν τι άραγε είχε συμφωνήσει ο Βάγης με τον γαιοκτήμονα. Ο Δόκιμος ήταν κι αυτός στην παρέα τους, ο μόνος που δεν είχε μιλήσει. Δεν χρειαζόταν έτσι κι αλλιώς. Η Γιουλή, ορμηνεμένη από τον νοτάριο, είχε φροντίσει να διαδώσει από στόμα σε στόμα πως είχε δει

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

με τα ίδια της τα μάτια τον Βάγη και την Αραμπέλα να συναντιούνται κρυφά. Τώρα όλοι είχαν στραφεί κατά τη μεριά του περιμένοντας την κρίση του. «Αυτά είναι που βλέπει ο Θεός και δεν βοηθάει τον τόπο. Σας είπα πως μόνο οι αληθινοί πιστοί θα έχουν τύχη. Όταν όμως ο Κύριός μας βλέπει αυτά τα πράγματα», ο Δόκιμος ύψωσε δραματικά τα χέρια στον ουρανό, «τότε μας θεωρεί όλους αμαρτωλούς». Είπαν κι άλλα πολλά και ο θυμός μαζί με τη ρακή έγιναν οι εχθροί του Βάγη. Όταν σώθηκε το ποτό, είχαν πάρει την απόφασή τους.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

9. Ο Βάγης περπατούσε άκεφα και μόλις που παρακολουθούσε αυτά που του έλεγε η Μαρίνα, σίγουρα κουβέντες ίδιες με όσες άκουγε μέρες τώρα: πόσο δυστυχισμένη ένιωθε, πώς ο άντρας της δεν την έβλεπε σαν γυναίκα, ότι κι αυτή άλλοτε μισούσε κι άλλοτε αγαπούσε το παιδί που είχε στα σπλάχνα της. Πότε-πότε κουνούσε το κεφάλι του ευγενικά, αλλά οι σκέψεις του βρίσκονταν αλλού. Πόσο λαχταρούσε αντί για τη Μαρίνα Καστίγιο να έχει δίπλα του την Αραμπέλα στητή πάνω στο άλογο, κι αυτός να κρατάει πεζός τα χαλινά έτοιμος και τη ζωή του να δώσει για χάρη της. Θα μπορούσε άραγε να πάψει ποτέ να είναι ο υπηρέτης του Καστίγιο; Τώρα πια δεν τον βασάνιζαν τα παλιά του διλήμματα. Δεν αισθανόταν ότι πρόδιδε τις ιδέες του. Η δουλειά του ήταν τίμια. Δεν αδικούσε κανέναν, ίσα-ίσα που έβρισκε χίλιες προφάσεις για να έχει κι ο τελευταίος χωριάτης μια ευκαιρία να βγάλει το καθημερινό του. Φυσικά δεν περίμενε να τον ευχαριστήσουν. Αυτό το είχε καταλάβει από τα βλέμματα που γίνονταν πιο εχθρικά, από τις κουβέντες που σταματούσαν στο διάβα του. Όμως όλη του η πίκρα ξεχνιόταν στη γλύκα ενός φιλιού της Αραμπέλας. Η θύμησή της ήταν το καλύτερο φάρμακο μέχρι που η ανησυχία τον έτρωγε ξανά. Πόσοι γνώριζαν για τις συναντήσεις του με την ανιψιά του Καστίγιο; Ήταν αλήθεια ή ιδέα του ότι τον κατασκόπευαν, ότι μετρούσαν την κάθε του κίνηση, την κάθε του κουβέντα; Κάθε φορά που γύριζε στο μητάτο, ένιωθε σαν κάποιος να είχε μόλις βγει από εκεί μέσα. Όμως, δεν έλειπε ποτέ τίποτα αν και τα υπάρχοντά του ήταν λιγοστά. Στον Γρηγόρη δεν είχε γράψει ξανά, και ήταν ανοησία του που από αδυναμία κρατούσε ακόμα εκείνο το γράμμα. Απόψε κιόλας θα το έσκιζε. Το άλογο φούρμασε ανήσυχο και σταμάτησε. Βρισκόντουσαν πολύ κοντά στην πηγή, στο μοναδικό σημείο που η βλάστηση οργίαζε τόσο ώστε κάποιος να μπορεί να κρυφτεί χωρίς να γίνει αντιληπτός. Το άλογο άρχισε να προχωράει ξανά με λιγότερο ενθουσιασμό ανοιγοκλείνοντας καχύποπτα τα ρουθούνια του. Ο Βάγης κοίταξε γύρω του. Τα πουλιά είχαν βουβαθεί. Η Μαρίνα σταμάτησε τη φλυαρία της και στύλωσε τα μάτια της ερωτηματικά στα δικά του. Κάτι πλανιόταν γύρω τους, σαν ψιθύρισμα από ανάσες. Δεν πρόλαβε να γυρίσει το άλογο πίσω. Ξάφνου, τους είδε να βγαίνουν από παντού, να ξετρυπώνουν πίσω από αιωνόβιους κορμούς και να τους κυκλώνουν φράζοντάς τους κάθε οδό διαφυγής. Τι γύρευαν εκεί; Ό,τι και να

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

ήθελαν, δεν ήταν για καλό. Το ζωντανό τρόμαξε κι ο Βάγης μόλις που το συγκράτησε. «Πώς τολμάτε;» φώναξε η Μαρίνα αγνοώντας τον Βάγη που έκανε να τη βοηθήσει να ξεπεζέψει. «Δεν έχουμε τίποτα μ’ εσένα, κερά. Δυο λόγια να πούμε μονάχα στον υπηρέτη σου». «Τι ζητάτε;» ρώτησε ο Βάγης μη δίνοντας σημασία στον ειρωνικό τους χαρακτηρισμό. «Δικαιοσύνη!» του πέταξε άγρια ένας. «Εσύ δεν ήσουνα που μας έλεγες πως όλοι έχουμε το ίδιο μερίδιο σε τούτη τη γη;» «Πού είναι το δικό μας; Σάμπως τα μάζεψες όλα για την αφεντιά σου;» απόσωσε ένας άλλος. «Λίγδωσε τώρα το άντερό του και θαρρεί πως έγινε ίσος τους» ειρωνεύτηκε ένας τρίτος. «Το άντερό του δεν είχε ποτέ πρόβλημα» γέλασε κάποιος άλλος. «Μάθαμε πως στην Αθήνα έκανε τη μεγάλη ζωή». Και να που οι υποψίες του Βάγη έβγαιναν αληθινές. Γιατί δεν είχε καταστρέψει εκείνο το γράμμα; Μα πώς να το διάβασαν; Ήταν όλοι αγράμματοι, ούτε υπογραφή δεν γνώριζαν να βάλουν. «Τι θέλετε να κάνω;» ρώτησε διατηρώντας την ψυχραιμία του. «Αν γυρεύετε κάτι, γιατί δεν ερχόσασταν με ήρεμο τρόπο να το συζητήσουμε; Αν έχετε παράπονο από εμένα, αν σας αδίκησα, γιατί το μαθαίνω μόλις τώρα; Εσείς με αποφεύγετε. Με κάνατε πέρα χωρίς μια λέξη, μια κουβέντα». «Τι κάθεσαι και τους μιλάς; Είναι παράλογοι όπως πάντα. Ο Στέφανο φταίει, που τους ταΐζει!» τον έκοψε η Μαρίνα και τράβηξε θυμωμένη τα χαλινάρια. «Εμείς ταΐζουμε εσένα και τον άνδρα σου» της αντιγύρισε ένας αρπάζοντας τα χαλινάρια από τα χέρια της. Το άλογο εκνευρισμένο σηκώθηκε στα πίσω του πόδια. Ο Βάγης δεν πρόλαβε να το συγκρατήσει, καθώς πέντε άνδρες έπεσαν πάνω του. Δεν το ήθελε να πιαστεί μαζί τους, όχι γιατί υπερτερούσαν αλλά γιατί δεν του πήγαινε να σηκώσει χέρι πάνω τους. Η υποχρέωσή του τώρα ήταν απέναντι στη Μαρίνα που η κατάστασή της δεν επέτρεπε να πάθει σύγχυση. Καθώς πήγε να τους ξεφύγει, να τρέξει και να προλάβει το άλογο, οι χωρικοί, νομίζοντας ότι προσπαθούσε να το σκάσει, έπιασαν να τον χτυπούν στα τυφλά. Μια πέτρα τον βρήκε στο φρύδι, σ’ εκείνο το παλιό του σημάδι, και το έσκισε. Γεύτηκε το

Ευρυδίκη Αμανατίδου

ίδιο του το αίμα και σωριάστηκε καταγής. Προτού όμως χάσει τις αισθήσεις του πρόλαβε να δει τον Δόκιμο καθώς το έσκαγε με τους υπόλοιπους. Όταν συνήλθε, ο ήλιος είχε κατέβει ακόμη πιο χαμηλά. Πετάχτηκε όρθιος και παραπατώντας έψαξε να βρει τη Μαρίνα. Είδε το άλογο να βόσκει αμέριμνο λίγα μέτρα πιο πέρα, αλλά η κυρά του δεν φαινόταν πουθενά. Με κόπο πέρασε κάτω από τα χαμηλά κλαδιά συνεχίζοντας να ψάχνει ώσπου ξεδιάκρινε τη γυναίκα. Το αίμα της είχε βάψει τις κάτασπρες κροκάλες και το νερό, εκεί που έγλυφε το σώμα της, είχε θολώσει. Στο κατέβασμα του ήλιου αργά κάθε απόγευμα, ο Καστίγιο στεκόταν ακίνητος στο παράθυρο και η καρδιά του πήγαινε στη θέση της μόνο όταν έβλεπε τη γυναίκα του να επιστρέφει από τη βόλτα της. Ετούτο το απόγευμα όμως η ανησυχία του δεν έλεγε να καταλαγιάσει. Μπορεί η Μαρίνα να ήταν άμυαλη, το φταίξιμο όμως ήταν αποκλειστικά δικό του. Αν είχε πατήσει πόδι όταν του πρωτοείπε ότι ήθελε να βγαίνει με το άλογο… «Ο γιατρός στην Κατένα είπε ότι χρειάζεσαι ξεκούραση. Πώς σου ήρθε να κάνεις βόλτες έξω από το Γκραντουκάλε;» «Ο γιατρός δεν είναι γυναίκα. Δε μου φτάνει που όλοι με βλέπουν και μου φέρονται σαν να έχω μαύρη πανούκλα, τώρα θα με κλείσεις κι εδώ μέσα; Μακάρι να μην είχα στην κοιλιά μου αυτό το παιδί! «Τι λόγια λες;» «Εγώ τα λέω; Πίσω από την πλάτη μου ψιθυρίζουν πως είμαι πολύ μεγάλη για να κάνω παιδί». Η Μαρίνα είχε πατήσει τα τριάντα δύο και η εγκυμοσύνη την έκανε όλο και πιο κακόκεφη. Για χάρη του παιδιού που περίμενε υποχώρησε στα καπρίτσια της με τον όρο να οδηγεί ο Βάγης το άλογο. Μόνο αυτόν εμπιστευόταν, μόνο αυτός θα μπορούσε να την προστατέψει. Έδιωξε αφηρημένος την υπηρέτρια που τον ρώτησε αν θα έστρωνε τραπέζι και της έβαλε τις φωνές όταν ώρα μετά τόλμησε να τον ενοχλήσει ξανά κάνοντας την ίδια ερώτηση. Μόνο τότε γύρισε στην πραγματικότητα και κατάλαβε ότι ήταν αργά και η Μαρίνα δεν είχε επιστρέψει. Ήταν δυνατόν να έχουν ξεχαστεί; Να διψούσε το άλογο και να είχαν καθυστερήσει στην πηγή; Το μυαλό του μόνο το κακό μπορούσε να υποθέσει. Αν καθόταν κι άλλο άπραγος, νόμιζε ότι θα τρελαινόταν. «Πες να μου σελώσουν το άλογο! Τσακίσου! Τι με κοιτάς σαν χαζή;» φώναξε γεμάτος οργή στην έντρομη υπηρέτρια. Λίγη ώρα μετά έφτασε στην πηγή φωνάζοντας το όνομα της Μαρίνας και του Βάγη. «Εδώ!» άκουσε τη φωνή του επιστάτη του και ξεπεζεύοντας από το άλογο, παραμέρισε τα χαμηλά κλαδιά των δέντρων. Το πρόσωπό του χλόμιασε με το που αντίκρισε την αιμόφυρτη γυναίκα του. Κάνοντας πέρα τον Βάγη, έπεσε σχεδόν επάνω της προσπαθώντας να τη συνεφέρει. Δεν έπρεπε να χάσει

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

χρόνο. «Φύγε για τη Χώρα αμέσως. Να ειδοποιήσεις τον γιατρό!» πρόσταξε απότομα τον Βάγη μη δίνοντας σημασία στο ότι κι εκείνος ήταν σε κακά χάλια. Δεν τον ρώτησε τι είχε συμβεί. Το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν να γυρίσει τη Μαρίνα ασφαλή στο Γκραντουκάλε. Ο τρόμος του για το αγέννητο παιδί του άδειασε το κεφάλι του από κάθε τι άλλο. Αρκεί ο γιατρός να βεβαίωνε πως μητέρα και μωρό δεν κινδύνευαν. Κρατώντας τη γυναίκα του σφιχτά στην αγκαλιά του οδήγησε το άλογο πίσω στο Γκραντουκάλε Και όταν πια ξάπλωσε τη Μαρίνα στο κρεβάτι της, απόμεινε δίπλα της έχοντας το παγωμένο της χέρι μέσα στο δικό του μετρώντας σιωπηλά τον χρόνο μέχρι να φτάσει ο γιατρός. Όλος ο πύργος βρισκόταν στο πόδι. Η Αραμπέλα δεν τόλμησε να βγει από το δωμάτιό της μόλις έμαθε τα καθέκαστα. Η Λεμονιά τής μήνυσε ότι ο θείος της δεν ήταν σε θέση να δει κανένα. Τα μάτια της γέμισαν δάκρυα. Έσκυψε το κεφάλι από ντροπή, μετανοιωμένη για τα άσχημα που έβαζε στο μυαλό της τόσο καιρό για τη θεία της. Μήπως αυτή ήταν η τιμωρία του Θεού για τις αμαρτωλές της σκέψεις; Ο γιατρός έφτασε λίγο πριν το ξημέρωμα. Η Αραμπέλα ήταν η πρώτη που τον είδε, ξάγρυπνη καθώς ήταν, μια και είχε περάσει τη νύχτα παρακαλώντας τον Θεό να γυρίσει σώος ο Βάγης και να μην ξεσπάσει η οργή του Καστίγιο επάνω του. Βρήκε την ευκαιρία και κατέβηκε στα κρυφά στην αυλή. Ο Βάγης δεν είχε κουνήσει βήμα γερμένος στον πέτρινο περίβολο. «Ο Θεός να σε έχει καλά!» φώναξε ανακουφισμένη κι έτρεξε να χωθεί στην αγκαλιά του, όμως εκείνος τραβήχτηκε αμήχανα. Όποιο παράπονο κι αν ήταν έτοιμη να του κάνει, πάγωσε καθώς είδε τα ξεραμένα αίματα στο πρόσωπό του και τα σκισμένα του ρούχα. «Είσαι χτυπημένος! Θα φωνάξω τη Λεμονιά να φροντίσει τις πληγές σου» είπε χαϊδεύοντάς του τρυφερά το μέτωπο. «Δεν είναι τίποτα! Δεν έχω τίποτα!» της απάντησε και αποτράβηξε τα χέρια της. «Δεν θα μου πεις τι έγινε;» τον ρώτησε με παράπονο. «Το άλογο τρόμαξε. Θα μπορούσε να συμβεί σε οποιονδήποτε άλλο, όχι όμως σ’ εμένα» είπε με πίκρα. «Δεν πρέπει να μας δουν μαζί, είναι καλύτερα να πας στο δωμάτιό σου. Δεν κοιμήθηκες όλο το βράδυ, το βλέπω στο πρόσωπό σου». Η φωνή του δεν της θύμιζε τον άντρα που τη γέμιζε λόγια γλυκά και καθησυχαστικά. Το πρόσωπό του είχε πάρει μιαν έκφραση σκληρή και παγωμένη. Διστακτικά υπάκουσε στην επιθυμία του και συγκρατήθηκε να μην

Ευρυδίκη Αμανατίδου

κλάψει μπροστά στους υπηρέτες που έκαναν τις πρώτες δουλειές της καινούριας μέρας σαν να μην είχε συμβεί το παραμικρό. Όταν βρέθηκε στο δωμάτιό της, ρίχτηκε στο κρεβάτι κλαίγοντας γοερά. Ναι, ο Θεός την τιμωρούσε. Αυτός της είχε δώσει τον Βάγη, κι αυτός της τον έπαιρνε τώρα. Ο ιερέας έλεγε ότι ο Θεός βλέπει και ακούει τα πάντα. Ο Θεός είδε ότι η ψυχή της δεν ήταν αγνή. Δεν ήταν άξια του Βάγη, γιατί η καρδιά της ήταν μοιρασμένη ανάμεσα σε μιαν αγάπη άδολη και μια που είχε ριζώσει μέσα της σαν το ζιζάνιο τραβώντας την στο ίδιο της το αίμα. Ο Καστίγιο δεν είχε ιδέα γι’ αυτά που βασάνιζαν την ανιψιά του. Είχε τα δικά του προβλήματα. Μια βδομάδα τώρα στεκόταν άυπνος στο πλευρό της γυναίκας του περιμένοντας το θαύμα. Ο γιατρός είχε εγκατασταθεί στον πύργο για να παρέχει μέρα-νύχτα τις υπηρεσίες του. Κάθε πρωί ψηλάφιζε τη φουσκωμένη κοιλιά της εγκύου και παράγγελνε αφεψήματα και καταπλάσματα. Η Μαρίνα δεν έπρεπε να μετακινηθεί καθόλου, μόνο έτσι υπήρχε περίπτωση να κρατήσει το παιδί και να μη γεννήσει πριν την ώρα της. Κι ο Καστίγιο έπνιγε πόνο και θυμό σ’ ένα ποτήρι κρασί χλευάζοντας θεούς και δαίμονες, βρίζοντας κάτω από τα δόντια του, από φόβο μην ξεσπάσει και φέρει μια ώρα αρχύτερα την καταστροφή. Όλα είχαν παγώσει μέσα του. Στιγμές σαν κι αυτήν ήθελε να κάνει κομμάτια ό,τι βρισκόταν μπροστά του, να χτυπήσει, να δαγκώσει για να βγάλει τη λύσσα του. Άλλοτε έριχνε το φταίξιμο στη Μαρίνα κι άλλοτε στον εαυτό του που είχε φανεί μπόσικος ώσπου αδυνατώντας πια να δει ξεκάθαρα κατέληξε πως ο Βάγης ήταν ο φταίχτης, γιατί εκείνος έπρεπε να προλάβει το κακό.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

10.

Η παραμονή του Αϊ-Γιάννη σήμανε άλλη μια γιορτή για το χωριό που από μέρες στοίβαζε στις ρούγες του ξερόχορτα, κλαδιά, παλιοβάρελα και ό,τι άλλο βρισκόταν για κάψιμο. Οι άνδρες, αδιάφοροι στο δράμα του Καστίγιο, θα γλεντοκοπούσαν πηδώντας πάνω από τις φωτιές, έθιμο που είχε τις ρίζες του σε αρχαίες εποχές συμβολίζοντας την κάθαρση της φύσης και των ανθρώπων. Οι κοπέλες θα γιόρταζαν κι αυτές τον Κλήδονα και μέσα στη φούρια ξεδιάλεγαν τα αντικείμενα που θα χρησιμοποιούσαν για ριζικάρια, γιατί τη μέρα της γιορτής η μαντεία είχε την τιμητική της. Η Αραμπέλα ήταν πιο δυστυχισμένη από ποτέ. Ο θείος της είχε γίνει η σκιά του εαυτού του. Όταν περνούσε από μπροστά της, δεν της μιλούσε, δεν την έβλεπε καν. Η στασιμότητα της κατάστασης της Μαρίνας είχε παγώσει κάθε δραστηριότητα στον πύργο. Όλα γινόντουσαν μηχανικά και αδιάφορα. Ο Βάγης συνέχιζε να φροντίζει τα αμπέλια και να επισκέπτεται τον πύργο, όμως δεν είχαν ειδωθεί άλλο, μονάχα άλλαζαν μηνύματα που κουβαλούσε η Λεμονιά. «Μια μέρα σαν κι αυτή δεν κάνει να είσαι λυπημένη» τη μάλωσε η Λεμονιά. «Μια μέρα σαν κι αυτή τα ανύπαντρα κορίτσια χαίρονται κι ονειρεύονται τον άντρα που θα πάρουν». «Μακάρι να ήμουνα στη θέση τους τότε. Πάρε με μαζί σου, καλή μου Λεμονιά. Δεν θα σου ζητήσω τίποτα άλλο. Να, φιλώ σταυρό» παρακάλεσε τη γυναίκα ώσπου εκείνη υποχώρησε με βαριά καρδιά. Αναψοκοκκινισμένη ακολούθησε τη Λεμονιά κι ούτε που της φάνηκε η απόσταση μέχρι να φτάσουν στην άκρη του χωριού, στο σπίτι της γυναίκας. Εκεί θα γινόταν ο Κλήδονας, αφού ήταν η σειρά της ανύπαντρης Μαρούσας να φέρει το αμίλητο νερό. Το δίπατο κτίσμα -το μόνο που ξεχώριζε ανάμεσα στα χαμόσπιτα του χωριού- είχε γεμίσει από τις φωνές και τα πειράγματα των κοριτσιών όση ώρα περίμεναν την κόρη της Λεμονιάς να γυρίσει από την πηγή. Τα ροδοκόκκινα μάγουλα και οι ζωηρόχρωμες φορεσιές μαζί με τα λουλούδια που γέμιζαν το δωμάτιο έκαναν το απλό σπίτι να φαίνεται πιο ελκυστικό από τον πύργο.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Η οχλοβοή όλο και μεγάλωνε μέχρι που επιτέλους η Μαρούσα απόθεσε τον μαστραπά στο τραπέζι κι όλες βιάστηκαν να ρίξουν μέσα ό,τι δικό της είχε φέρει η καθεμιά. Η Αραμπέλα τράβηξε από τα μαλλιά της το χτένι από ταρταρούγα, το μοναδικό στολίδι επάνω της αφού τα ρούχα της ήταν απλά, δανεικά της Λεμονιάς. Μετά η Μαρούσα σκέπασε τον μαστραπά με ένα κόκκινο πανί κι έδεσε ολόγυρά του μια κληματσίδα. «Κλειδώνομε τον Κλήδονα στου Αι Γιαννιού τη χάρη κι όποια είναι η καλορίζικη πρωί θα ξενεφάνει» τραγούδησε η Μαρούσα κι όλες την ακολούθησαν έξω για να σιγουρευτούν πως θα αποθέσει τον μαστραπά πάνω στο δώμα για να ξαστριστεί. Πουρνό πουρνό θα τον έμπαζε και πάλι μέσα στο σπίτι. Ώρα μετά η Αραμπέλα έμπαινε με χίλιες προφυλάξεις στο Γκραντουκάλε. Εκείνο το βράδυ ο ύπνος σφάλισε επιτέλους τα μάτια της. Είδε στο όνειρό της τον Βάγη και το πρωί που ξύπνησε σκέφτηκε πως δεν είχε ανάγκη τα μαντέματα για να μάθει ποιον θα παντρευόταν. Σαν όμως έφτασε το απομεσήμερο, περίμενε πώς και πώς πότε θα φύγουν με τη Λεμονιά για το άνοιγμα του Κλήδονα. «Ανοίγομε τον Κλήδονα στου Αι Γιαννιού τη χάρη, κι όποια είναι καλορίζικη, να ρθει να τονε πάρει» τραγούδησε η Μαρούσα κι έλυσε την κληματσίδα από τον μαστραπά. «Άντε, θα μας σκάσεις!» είπε γελαστά η μητέρα της. «Βγάλε το πανί, βγάλε το πανί!» φώναξαν ρυθμικά οι κοπέλες χτυπώντας ανυπόμονα χέρια και πόδια ενώ οι γεροντότερες γυναίκες συνέχιζαν να γνέθουν χαμογελώντας με τα φαφούτικα στόματά τους. Η Μαρούσα άρχισε να τραβάει τα ριζικάρια και δεν ήταν λίγες οι κοπέλες που είχαν βάλει τόσο όμοια μαντέματα στον μαστραπά που τώρα μάλωναν συναμεταξύ τους για το ποια θα ήταν η επόμενη καλότυχη. Η Αραμπέλα κρατούσε την ανάσα της καθώς περίμενε τη σειρά της, κι όταν επιτέλους το χέρι της Μαρούσας χούφτωσε το χτένι της, αναστέναξε με ανακούφιση. «Σαν έχεις ρούσα τα μαλλιά απ’ τη φωτιά φυλάξου, σάματις είναι αυτοί πολλοί που θέλουν να τ’ αλλάξου» απάγγειλε η Μαρούσα και την κοίταξε χαμογελώντας. «Δηλαδή;» ρώτησε απορημένη η Αραμπέλα. «Θα πάρεις έναν γανωματή!» κορόιδεψε κάποια. «Έναν πλούσιο φούρναρη σαν αυτούς στη Χώρα!» είπε άλλη. Κι έλεγαν όλες τους ό,τι τους ερχόταν κι είχε να κάνει με τη φωτιά κι άλλες πάλι μιλήσανε για τσοπάνηδες με ρούσες προβατίνες.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

Η Λεμονιά έβγαλε τα κεράσματα και τα κοριτσίστικα στόματα ξέχασαν τα μαντικά και την τύχη της Αραμπέλας τρώγοντας με λαιμαργία. Μετά πήραν όλες τους από το αμίλητο νερό, γιατί όποια κουβέντα άκουγαν από την ώρα που θα το έπιναν, θα βοηθούσε την τύχη τους. Η Αραμπέλα ήπιε μια γουλιά από το νερό και μαζί με τη Λεμονιά τράβηξε αμίλητη τον δρόμο της επιστροφής. Αφού δεν έπρεπε να πει κουβέντα για να μη χαλάσει την τύχη της, περπατούσε βουβή προσπαθώντας ακόμη να καταλάβει ποιο ήταν το ριζικό που είχε δείξει ο Κλήδονας. Βρισκόντουσαν λίγο έξω από το Γκραντουκάλε όταν μια σπαρακτική φωνή έσκισε την απόλυτη ησυχία προφέροντας μία και μοναδική λέξη, ένα αντρικό όνομα: «Στέφανο!» Η Λεμονιά σταυροκοπήθηκε κι όπως-όπως μπήκε από το παραπόρτι τραβώντας την Αραμπέλα ξοπίσω της. Τρομαγμένες κοιτάζονταν χωρίς να βγάζουν λέξη. Η γυναικεία φωνή επαναλάμβανε το ίδιο όνομα σκούζοντας και σκληρίζοντας. Βήματα ακούστηκαν στις σκάλες, πόδια που οι ήχοι τους μπερδεύονταν και κουβέντες που σκόνταφταν η μια πάνω στην άλλη. Η πόρτα άνοιξε απότομα και η ξέπνοη υπηρέτρια ψέλλισε τρομαγμένη: «η κιουρά μας γεννοβολάει!» «Παναγιά μου φύλαγε!» έσκουξε η Λεμονιά κι έβαλε το καζάνι στη φωτιά να ζεματίσει νερό. «Πήγαινε στο δωμάτιό σου και μην το κουνήσεις από εκεί!» ορμήνεψε την Αραμπέλα και μαζί με την υπηρέτρια έφυγαν βιαστικές να βρούνε ασπρόρουχα. Το παιδί γεννήθηκε πεθαμένο. Μια σιχαμερή μάζα που έκανε τον Καστίγιο να αποστρέψει το βλέμμα αναγουλιάζοντας. Ο γιατρός, πιο ψύχραιμος, προσπάθησε να σώσει τη μητέρα και όταν σαν από θαύμα το κατάφερε, παρηγόρησε το ζευγάρι λέγοντας πως δεν είχε έρθει η συντέλεια του κόσμου. Ο Θεός θα τους χάριζε άλλο παιδί. Ο Καστίγιο τον πλήρωσε και τον ξαπόστειλε βρίζοντας κι αυτόν και τον Θεό μαζί. Η απώλεια του παιδιού τον κλόνισε τόσο που ξόδεψε τη μέρα του και τις επόμενες αδιάφορος στο καθετί κάνοντας μόνο μακρινές βόλτες για να καταπονήσει το κορμί του. Όσο όμως κι αν επέστρεφε εξαντλημένος στο Γκραντουκάλε, οι νύχτες τον έβρισκαν άυπνο. Τότε σηκωνόταν και σαν τον κολασμένο βημάτιζε πάνω-κάτω μέχρι να ξημερώσει. Γιατί να μη πεθάνει η Μαρίνα και να ζήσει το παιδί του; Αυτό αναρωτιόταν οργισμένος. Ο Θεός είχε πάρει την αδελφή του και είχε αφήσει την Αραμπέλα να ζήσει. Γιατί δεν μπορούσε να κάνει το ίδιο μια ακόμα φορά; Στιγμές-στιγμές μετάνιωνε γι’ αυτές τις σκέψεις και τότε πήγαινε να επισκεφτεί τη γυναίκα του. Δεν είχε όμως τίποτα να της πει, το λεπτό νήμα

Ευρυδίκη Αμανατίδου

που τους κρατούσε ενωμένους είχε κοπεί. Η κάθε της κίνηση που άλλοτε έβρισκε χαριτωμένη, τώρα του προξενούσε απέχθεια. Τις σπάνιες φορές που μιλούσαν, τα λόγια τους ήταν πικρά. Δεν ήξερε αν έτσι τιμωρούσαν ο ένας τον άλλο, παρακαλούσε όμως να γίνει κάτι και η γυναίκα του να εξαφανιστεί από το πρόσωπο της γης. Κι αυτό έγινε. Όταν η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο και οι καυγάδες τους ακούγονταν μέχρι έξω από το πετρόκτιστο Γκραντουκάλε, η Μαρίνα δήλωσε μπουχτισμένη ότι θα έφευγε από αυτόν τον καταραμένο τόπο. Θα γύριζε στη Χώρα ακόμη και μοναχή της. Τα είχε βάλει με όλους, μα περισσότερο έβριζε τον Βάγη, ότι αυτός ήταν η αιτία που είχε χάσει το παιδί της. «Το άλογο τρόμαξε. Κι ήσουν εσύ που επέμενες να κάνεις αυτές τις ηλίθιες βόλτες κι εγώ σαν πιο ηλίθιος από εσένα, καθόμουν και σε άκουγα!» Ο Καστίγιο ήταν έτοιμος να τη χαστουκίσει «Το άλογο τρόμαξε γιατί μας έστησαν παγίδα αυτοί που τα είχαν με τον Βάγη. Αυτοί που μας βρίζουν όλους, γιατί μας φθονούν. Κι εκείνος δεν έκανε τίποτα για να με προστατέψει!» του απάντησε με όση κακία χώραγε η φωνή της. «Είναι πολύ εύκολο να ρίχνεις τα δικά σου σφάλματα στις πλάτες των άλλων. Ξέχασες φαίνεται πως κι εσύ από αυτή την τάξη προέρχεσαι! Τι ήταν ο πατέρας σου; Ένας φτωχοδιάβολος που ξάφριζε περιουσίες!» «Γι’ αυτό πήγες μαζί του; Σε βόλευε, Καστίγιο!» του χαμογέλασε χαιρέκακα κι αυτός δεν κατάλαβε αν πειράχτηκε επειδή του αντιμίλησε ή επειδή τον αποκάλεσε με το επίθετό του. Το χέρι του κατέβηκε βαρύ και άφησε ένα πορφυρό αποτύπωμα πάνω στο μάγουλο της Μαρίνας. «Είσαι ευχαριστημένη τώρα;» τη ρώτησε άγρια. «Από την επίδειξη του περιβόητου ανδρισμού σου; Κάνε τον καμπόσο Καστίγιο, αλλά δεν πιάνεις μία μπροστά και στον τελευταίο χωρικό! Νομίζεις πως θα σε φοβηθώ; Σε ένα έχεις δίκιο. Εγώ ξέρω πολύ καλά από πού προέρχομαι. Είμαι κόρη του πατέρα μου και δεν θα σου δώσω κανένα λογαριασμό για το τι θα κάνω από εδώ και πέρα. Ποτέ σου δεν ενδιαφέρθηκες για εμένα. Αν δεν ήταν αυτό το παιδί...» «Πάψε! Μη πεις κουβέντα παραπάνω!» ούρλιαξε ο Καστίγιο. «Αν δεν ήταν αυτό το παιδί» συνέχισε απτόητη η Μαρίνα, «θα μου φερόσουν με την ίδια αδιαφορία που δείχνεις στους υπηρέτες σου. Ο Θεός τιμωρεί όμως!» «Τι θέλεις να πεις;»

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

«Θα ήταν άδικο για τον φυσικό του πατέρα. Αυτό και μόνο». Ο Καστίγιο την κοίταξε εμβρόντητος. Τι εννοούσε το βρωμογύναικο; «Έπεσες από τα σύννεφα έτσι; Ή μήπως από τον πλουμιστό σου θρόνο; Νομίζεις πως όλοι σε σέβονται και σε προσκυνάνε; Ε, μπορώ να σε βεβαιώσω πως υπάρχουν και κάποιοι που προτιμούν να προσκυνήσουν εμένα και να μου δείξουν τι σημαίνει να είμαι ποθητή». «Είσαι τρελή. Δεν ξέρεις τι σου γίνεται!» «Καθόλου, καλέ μου σύζυγε! Εγώ απλά έκανα ό,τι και εσύ. Γιατί να κακοκαρδίσω κάποιον νέο και όμορφο;» Η Μαρίνα γέλασε πρόστυχα, στη στιγμή όμως το γέλιο της πάγωσε καθώς ένα δεύτερο χαστούκι την έκανε να χάσει την ισορροπία της και να σωριαστεί στο πάτωμα. Ο Καστίγιο στάθηκε με τα πόδια ανοιχτά πάνω από το σώμα της και το πρόσωπό του γεμάτο απέχθεια, έτοιμος να την ποδοπατήσει. Το βλέμμα της άλλαξε, έγινε παρακλητικό, ίσως γιατί κατάλαβε πως η οργή του δεν είχε ξεσπάσει ολοκληρωτικά. «Δεν ήξερα τι έλεγα!» ψέλλισε με αλλοιωμένη φωνή. «Μια γυναίκα μπορεί να κάνει τα πάντα για να κερδίσει την αγάπη του άνδρα της!» «Πάψε! Θέλω να φύγεις από δω, να μη σε βλέπω πια μπροστά μου!» μούγκρισε ο Καστίγιο και σήκωσε το πόδι να τη χτυπήσει. Ο τρόμος είχε παραμορφώσει το πρόσωπο της Μαρίνας που ανοιγόκλεινε το στόμα χωρίς να βγάζει ήχο αυξάνοντας την επιθυμία του να την κάνει να πονέσει όσο του ήταν μπορετό. Γονάτισε δίπλα της, την έπιασε από τους ώμους και την τράνταξε δυνατά. Η επαφή με τη σάρκα της του προκαλούσε μια άλλου είδους ανάγκη. Ήθελε να βάλει τα χέρια του στον λαιμό της και να τον λιώσει. Αντί γι’ αυτό, την έφτυσε κατάμουτρα και σηκώθηκε, γυρίζοντάς της την πλάτη. Δεν είχε φτάσει ακόμη στην πόρτα όταν η φωνή της τον σταμάτησε. «Μείνε μόνος σου, Καστίγιο. Να φροντίζεις τη μυξοπαρθένα σου μη σου την κλέψουνε! Σε ξέρω καλά, δεν μου κρύβεσαι! Όμως από αυτή θα το βρεις!» Ο Καστίγιο κοίταξε για τελευταία φορά τη γυναίκα που ζούσε μαζί του επί δώδεκα χρόνια. Το πρόσωπό της είχε μεταμορφωθεί ξανά γεμίζοντας κακία και μίσος. Δεν άξιζε τον κόπο ν’ ασχοληθεί ούτε να δώσει σημασία στα λόγια της. Δεν είχε άλλα επιχειρήματα. Τα είχε χρησιμοποιήσει όλα. «Πήγαινε στο διάβολο Μαρίνα!» της απάντησε, και τινάζοντας το πουκάμισό του λες και η στιγμιαία του επαφή με το σώμα της τον είχε μολύνει, βρόντηξε την πόρτα πίσω του.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Δεν μετάνιωσε στιγμή για τη συμπεριφορά του. Αντίθετα, ένιωσε απελευθερωμένος. Φυσικά είχε αποφασίσει να κρατήσει τα προσχήματα. Ένα διαζύγιο δεν θα γινόταν αποδεκτό από τον Πάπα αλλά ούτε η δική του θέση δικαιολογούσε τέτοιες παρεκκλίσεις. Ο Καστίγιο είπε σε όλους ότι η γυναίκα του είχε ανάγκη να μείνει μόνη της για να ξεπεράσει τον χαμό του παιδιού τους. Μετά μπήκε στην κοινή τους κάμαρη για να βεβαιωθεί ότι η απόφασή της ήταν οριστική. Ρίχνοντας μια και μόνη ματιά, αναστέναξε ανακουφισμένος. Η λαβομάνα έστεκε άδεια από τα περίτεχνα κρύσταλλα και τις στολισμένες χτένες, τον καθρέφτη με τη λαβή από φίλντισι, τα σκεύη με τις πομάδες, τις πούδρες και τα άλατα, τα ακριβά αρώματα. Κάθε προσωπικό αντικείμενο της Μαρίνας είχε εξαφανιστεί. Άνοιξε τα βαριά φύλλα της ντουλάπας όπου ένα μοναχικό φόρεμα κρεμόταν ξεχασμένο. Έσκυψε και τράβηξε ένα-ένα τα συρτάρια. Τίποτα εκτός από τριμμένα φύλλα λεβάντας. Προχώρησε στο μπαούλο που ο ίδιος είχε αγοράσει πρόσφατα, ένα ξύλινο κομψοτέχνημα με σκαλισμένα πάνω του ιστιοφόρα και δελφίνια που έπλεαν αντάμα πάνω στα κύματα. Το άνοιξε κι όταν αντίκρισε τα ρούχα που προορίζονταν για το μωρό, ο θυμός του έγινε πορφυρή οργή. Αυτά και μόνο είχε αφήσει πίσω της η Μαρίνα, τόσο που την ένοιαξε! Με μια κίνηση, σήκωσε το μπαούλο και το πέταξε από το παράθυρο. Ακόμη και όταν είδε τον κέδρο του Λιβάνου να γίνεται κομμάτια στις πλάκες της αυλής και τα ρούχα σκόρπια, ο θυμός του δεν καταλάγιασε. Μάταια η φωνή της λογικής τον παρότρυνε να παραμερίσει τον πόνο του και να συνεχίσει τη ζωή του. Δεν ωφελούσε να αναμασάει τα ίδια πράγματα. Δεν μπορούσε να ξαναφέρει τον χρόνο πίσω, δεν μπορούσε να ζωντανέψει το νεκρό παιδί του. Αν ήταν παιδί του… Τα λόγια της Μαρίνας μπερδεύονταν στο κεφάλι του φέρνοντας κι άλλες αμφιβολίες. Ο κρότος που έκανε το μπαούλο καθώς έσκαγε στο πλακόστρωτο έφερε στην αυλή τη Λεμονιά και μια ακόμη υπηρέτρια που βάλθηκε να μαζεύει όπως-όπως τα ρούχα. «Άφησέ τα! Μην τα πειράξει κανένας!» φώναξε αγριεμένος ο Καστίγιο και κοπάνησε το παράθυρο τόσο δυνατά που το τζάμι έγινε θρύψαλα και το χέρι του κατακόκκινο από το ίδιο του το αίμα. Ο θυμός έδωσε τη θέση του στην απελπισία. Με μια κουρασμένη κίνηση ο Καστίγιο σωριάστηκε στο πάτωμα κι έκρυψε το πρόσωπο στα χέρια του αδιαφορώντας για την πληγή που αιμορραγούσε. Ο χρόνος είχε σταματήσει, το μυαλό του όμως δούλευε σ’ έναν ξέφρενο ρυθμό. Πότε αποφάσιζε να ταξιδέψει πότε να σπαταλήσει όλη του την περιουσία πότε να συνεχίσει να

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

νοιάζεται τα κτήματα και τους ανθρώπους του. Μετά η διάθεσή του άλλαζε πάλι. Να φροντίσει ποιους; Αυτούς που ήθελαν το κακό του; Δεν ήξερε αν του έφταιγαν οι χωρικοί, ο Βάγης, ο ίδιος του ο εαυτός. Κάποιος έπρεπε να τιμωρηθεί, ποιος όμως; Δεν άργησε να το αποφασίσει. Ο Βάγης περίμενε υπομονετικά να τον καλέσει ο Καστίγιο παρόλο που είχε προδικάσει το αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης. Μετά τη συφορά –όπως ονομάτιζαν τα δικά τους καμώματα όλοι στο χωριό- οι πρώην σύντροφοί του του είχαν μηνύσει ότι θα συνέχιζαν να δουλεύουν τα κτήματα από σεβασμό στην ετοιμόγεννη. Από εκεί και πέρα όμως και αν δεν ήθελε να συμβούν τα χειρότερα, καλά θα έκανε να μιλούσε στον Καστίγιο. Αν ήταν γραμματιζούμενος όπως ψιθυριζόταν, ήξερε εκείνος πώς να τον φέρει βόλτα. Κάποιος του είπε πως καλά θα έκανε να γκαστρώσει την ανιψιά και τότε θα είχε άλλο λόγο στον μεγαλοκτηματία. Ο Βάγης είχε συγκρατηθεί με κόπο για να μην έρθει στα χέρια. Δεν είχε καμιά δουλειά η Αραμπέλα σε όλα αυτά, πιο αγνή κι από τα ρίφια. Το Γκραντουκάλε έμοιαζε να ζει σε λήθαργο. Η σκόνη του Ιουλίου είχε κατακαθίσει στα φύλλα, τα λουλούδια με το που άνθιζαν μαραίνονταν. Ο τόπος είχε πυρώσει και το χώμα στα αμπέλια είχε γίνει σκληρό, όλο ραγάδες που έχασκαν λες και η γη είχε σειστεί συθέμελα. Τα ζώα ήταν νωθρά κι οι άνθρωποι, ράθυμοι κι αυτοί, στρέφονταν στον ορίζοντα περιμένοντας τη σωτήρια βροχή. Κανένας δεν είχε όρεξη για δουλειά και μόνο η φύση συνέχιζε το έργο της στα αμπέλια καθώς οι καρποί μεστωμένοι λαμπύριζαν στον καυτό ήλιο. Ο Βάγης προσπαθούσε ακόμα να δικαιολογήσει την έχθρα των χωρικών και το ξέσπασμά τους πάνω του. Δεν ήταν κακοί άνθρωποι αλλά, όποιος δεν έχει άλλο πόρο ζωής εξόν το χώμα που κι αυτό κάνει τα δικά του καμώματα, εύκολα πηγαίνει με όποιον του φουσκώνει τα μυαλά. Έπρεπε να είναι ενωμένοι, ήξερε όμως πως αν κάποιος έπαιρνε πιο καρπερή γη, αμέσως έμπαινε στο μάτι του άλλου. Στην ύπαιθρο οι προλήψεις και οι δεισιδαιμονίες τόσων αιώνων ήταν σαν τα ζιζάνια που τα ξεχορτάριαζες κι αυτά ξανάβγαιναν με περισσότερο πείσμα. Οι επαναστάσεις ήθελαν κόπο και μυαλό κι όχι παχιά λόγια. Γέλασε πικρά καθώς έφερε στον νου του τον Δόκιμο.Ο μετανοημένος αμαρτωλός είχε ξεπεράσει τον εαυτό του γυρίζοντας στον καφενέ και στην πλάτσα, μαζεύοντας τον κόσμο γύρω του, κηρύσσοντας το θέλημα του Θεού. Δεν είχαν πίστη, έλεγε, έπρεπε να νηστέψουν και να προσευχηθούν, και οι

Ευρυδίκη Αμανατίδου

ουρανοί θα τους αντάμειβαν. Ο Βάγης όμως γνώριζε πως η γη γύρευε μόχθο κι όχι ραχάτι και καλογερική. Άφησε τις μαύρες σκέψεις πίσω του καθώς είδε τον νοτάριο που του έκανε νόημα να περάσει το κατώφλι του πύργου. Προχώρησε με σίγουρα βήματα, αλλά την καρδιά του σφιγμένη. Αυτά που είχε να πει στον Καστίγιο αφορούσαν και τον ίδιο τον Σίγκλη, που είχε βρει ευκαιρία να κανονίζει κατά πώς ήθελε και μετά να ρίχνει το φταίξιμο στους άλλους. Παραμέρισε τον συμβολαιογράφο με περιφρόνηση και μπήκε στο γραφείο. Παρόλο που ήξερε τι είχε περάσει ο Καστίγιο, δεν περίμενε να τον δει τόσο καταβεβλημένο. Τίποτα δεν θύμιζε επάνω του τον ζωηρό άντρα με το βροντερό γέλιο που είχε συναντήσει στο Μοναστήρι της Καλής Καρδιάς. Η όψη του τον έκανε να σταθεί αμήχανος ξεχνώντας αυτά που είχε κατά νου να πει. «Είμαστε πολύ δυσαρεστημένοι από την εξέλιξη των πραγμάτων!» Ο νοτάριος απάγγειλε με στόμφο την εισαγωγή ενός λόγου σίγουρα καλά προβαρισμένου. «Σου δείξαμε εμπιστοσύνη κι εσύ την πρόδωσες. Οι χωρικοί ποτέ δεν μας εχθρεύονταν. Όλοι κοίταζαν τη δουλειά τους μέχρι που εμφανίστηκες εσύ». «Κάνεις λάθος. Εσένα εχθρεύονται Σίγκλη, εσένα και τις μηχανορραφίες σου. Σε συμφέρει να σπέρνεις την έχθρα ανάμεσά τους, να τους έχεις από τη μια του χεριού σου και από την άλλη ανίκανους να κάνουν το παραμικρό!» αντιγύρισε ο Βάγης. «Ανίκανοι να κάνουν το παραμικρό!» τον μιμήθηκε ο νοτάριος. «Ξέρεις τι πιστεύουμε εμείς; Όλα αυτά τα υποκίνησες εσύ για να εξυπηρετήσεις τους σκοπούς σου. Δεν θα με κάνεις να πιστέψω πως ζητάς το δίκιο. Ξέρω τι είσαι. Κάποιος που διψάει για εξουσία, κάποιος που κάνει τον καλό για να τα έχει όλα δικά του. Κάποιος που εχθρεύεται όποιον έχει παραπάνω. Είσαι αυτός που τόλμησε να σηκώσει τα μάτια του στην ανιψιά του άρχοντα. Αυτός που θέλει να μας βλάψει!» Ο Σίγκλης ασθμαίνοντας κατέληξε πάλι στον μεγαλόπρεπο πληθυντικό. «Αρκετά, Σίγκλη!» Ο Καστίγιο βρόντηξε και άστραψε. Ο Σίγκλης βάζοντας την ουρά στα σκέλια υποκλίθηκε δουλικά και κάθισε ξανά στην καρέκλα του. «Ώρα να απολογηθείς, Βάγη. Σε ακούω. Πρόσεξε όμως τι θα πεις γιατί η υπομονή μου έχει φτάσει στα όριά της!» είπε βλοσυρά ο Καστίγιο. «Αν είναι να τιμωρήσεις κάποιον, ξέσπασε πάνω μου. Λυπήσου όμως αυτούς τους ανθρώπους. Οι χωρικοί ζητάνε καλύτερους όρους δούλεψης. Δεν

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

πάνε όλοι στ’ αμπέλια. Αυτοί που θερίζουν περιμένουν τα καμώματα του καιρού. Αν η σοδειά είναι κακή, τότε τι τους μένει; Οι χωρικοί ζητάνε να μιλήσεις στον Πάπα. Το μοναστήρι του συντηρείται από εσένα. Εσύ έχεις τον λόγο. Το κράτος δεν απαλλοτριώνει τα κτήματα της καθολικής εκκλησίας, αν στείλεις όμως εσύ μήνυμα...» Ο Καστίγιο τον έκοψε με μια ανυπόμονη κίνηση. Είχε κουραστεί και από τον νοτάριο και από τον Βάγη. Θα διευθετούσε την κατάσταση όπως έκανε πάντα, όπως έπραττε τουλάχιστον μέχρι την ημέρα που ανακοίνωσε δημόσια την εγκυμοσύνη της γυναίκας του. Προτού γίνει μαλθακός και έρμαιο των επιθυμιών κάποιας που δεν ήταν άξια ούτε το παιδί του να έχει στην κοιλιά της. «Θα σου απαντήσω πρώτα για το τελευταίο που ζητάς. Ο Πάπας θα στείλει καινούριο τάγμα, κι εγώ δεν έχω πια τίποτα να ορίζω. Αυτό που μπορώ να κάνω είναι να παραχωρήσω στους δουλευτές μου όλη την πλαγιά προς τη μεριά της θάλασσας. Εκεί που ακόμη δεν φυτρώνει τίποτα, εκεί που σου έδωσα ήδη το μεγαλύτερο και καλύτερο κομμάτι. Συμφωνείς η γη σου να γίνει δική τους;» ρώτησε με το πιο αθώο ύφος του κόσμου, τα μάτια του όμως έλαμπαν πονηρά. «Συμφωνώ!» αποκρίθηκε χωρίς δισταγμό ο Βάγης. «Δικαιοσύνη γι’ αυτούς είναι να έχουν τη γη όπου γεννήθηκαν. Όμως είναι άνθρωποι αγράμματοι. Θέλω να είμαι μπροστά όταν θα γίνουν τα συμβόλαια και μετά να τα κλειδώσεις στα συρτάρια σου». «Τα συμβόλαια γίνονται όπως τα ορίζω εγώ και τα συντάσσει ο νοτάριος!» απάντησε ο Καστίγιο εκνευρισμένος. «Δεν μου αρέσουν τα τελεσίδικα. Βλέπεις πόσο μεγαλόψυχος είμαι. Μην εξαντλείς την υπομονή μου με τους χωρικούς. Αν δημιουργήσουν άλλα προβλήματα, θα είμαι αδιάκριτα σκληρός. Όσο για σένα, δεν θα ξαναπεράσεις την πόρτα του Γκραντουκάλε. Νομίζω πως αυτή θα είναι η μεγαλύτερη τιμωρία σου». Αυτή θα είναι η μεγαλύτερη τιμωρία για όλους, σκέφτηκε ο Καστίγιο βλέποντας τον Βάγη να φεύγει περήφανος χωρίς καν να διαμαρτυρηθεί για την αδικία. Ο Σίγκλης βρήκε την ευκαιρία και κατέβηκε αθόρυβα στα υπόγεια του πύργου. Ο τρόμος του μήπως και αποκαλυφθούν οι δραστηριότητές του είχε στραγγίξει το σώμα του, τόσο που μόνο στο δροσερό κελάρι θα ερχόταν στα συγκαλά του, και φυσικά με τη βοήθεια ενός καλού κρασιού που σίγουρα δεν θα έλειπε από τον Καστίγιο. Το σημαντικό ήταν ότι ο Βάγης δεν θα ξαναπατούσε το πόδι του στο Γκραντουκάλε. Αυτή η σκέψη τον γέμισε με

Ευρυδίκη Αμανατίδου

αγαλλίαση. Κατέβασε λαίμαργες γουλιές από το μπουκάλι ώσπου το απόσωσε. Βρισκόταν σε κατάσταση έξαψης, όχι μόνο από το κρασί. Τα τελευταία λόγια του Καστίγιο έβγαλαν ρίζες στο εύφορο έδαφος της δαιδαλώδους φαντασίας του. Δεν του άρεσε που ο μεγαλοκτηματίας έδειχνε να έχει ξανά τον έλεγχο των πραγμάτων. Ο Σίγκλης δεν μπορούσε να αποδεχτεί ότι η θέση του ήταν αυτή ενός υπαλλήλου, μια κατάσταση που δεν θα άλλαζε ποτέ. Ο Καστίγιο τον αντιμετώπιζε με μια ψυχρή υπεροψία και επεδίωκε πλέον την αποκλειστική συντροφιά ανθρώπων της τάξης του έχοντας πάντα στο πλευρό του την Αραμπέλα, πιο αιθέρια από ποτέ. «Δεν τα λογάριασες καλά τα πράγματα, άρχοντά μου!» γέλασε χαιρέκακα ο νοτάριος και μισομεθυσμένος ανέβηκε στη βιβλιοθήκη, ένα δωμάτιο με ισχνό φωτισμό όπου δεν έμπαινε κανείς ούτε καν για να καθαρίσει. Εδώ μπορούσε να ξεκουραστεί χωρίς να τον ενοχλήσουν, να καθαρίσει τις σκέψεις του και να αποφασίσει. Μήπως έπρεπε να επιστρέψει στη Χώρα και να πάρει με το μέρος του τη Μαρίνα; Υπολόγιζε πως στην περίπτωση που ο Καστίγιο εγκατέλειπε τον μάταιο αυτό κόσμο, η γυναίκα του θα είχε περισσότερα κληρονομικά δικαιώματα από τη νόθα ανιψιά του. Έκανε αυτές τις δόλιες σκέψεις ενώ τα χέρια του χάιδευαν αφηρημένα τις ράχες των παλιών βιβλίων. Πότε-πότε τραβούσε κάποιον φθαρμένο τόμο, τον εξέταζε μηχανικά και τον έβαζε και πάλι στη θέση του. Διάβαζε τους τίτλους χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον, με μια αίσθηση νοσηρότητας που το ασφυκτικό περιβάλλον επέτεινε. Και ξάφνου οι προηγούμενες σκέψεις και τα τελευταία ίχνη του οινοπνεύματος κάλπασαν μακριά του σαν το αφηνιασμένο άλογο. ΤΙ ήταν αυτό; Παρατήρησε καλύτερα το λεπτό μικρογραφημένο κείμενο που κρατούσε στα χέρια του, ένα κόσμημα από μόνο του, απομεινάρι μιας εποχής πολύ πριν την τυπογραφία. Μεμιάς κάθισε στη μπροκάρ πολυθρόνα, έφερε το κερί κοντά του και βυθίστηκε στην ανάγνωση. Κάποια στιγμή πρέπει να αποκοιμήθηκε, γιατί όταν άνοιξε τα μάτια του είχε ξημερώσει σχεδόν. Η αχλή που τύλιγε τον πύργο διαλυόταν γεμίζοντας τον νοτάριο ευεξία. «Όπου ορίζει ο λόγος του Θεού, ο λόγος του ανθρώπου βουβαίνεται» απάγγειλε χαμογελώντας ευχαριστημένος, και μετά άρπαξε το εύθραυστο χειρόγραφο και κρύβοντάς το κάτω από την μπέρτα του, βγήκε αθόρυβα από τη βιβλιοθήκη. Είχε πολλή δουλειά μπροστά του. Το παλιό χειρόγραφο, που αναφερόταν στην εποχή των Εικονομαχιών, του είχε μόλις υποδείξει τον τρόπο για να κάνει τον Δόκιμο, αυτόν τον ψευτοκήρυκα του Ευαγγελίου, συνεργό του.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

10. Η κάψα του Ιουλίου είχε βυθίσει σε λήθαργο τον τόπο και τους ανθρώπους του. Μόνο ο νοτάριος ψηνόταν από έναν πυρετό δημιουργικότητας, -είχε τόσα να τελειώσει εξάλλου. Χρειάστηκε να κάνει ένα κοντινό θαλάσσιο ταξίδι και να μελετήσει σκυμμένος πάνω από παλιά κείμενα κάμποσες ώρες. Κι όταν ολοκλήρωσε ό,τι σατανικό ετοίμαζε, χτύπησε την πόρτα του Δόκιμου για να του κοινωνήσει το κρυμμένο θαύμα, την εικόνα που περίμενε τους σωτήρες της κάτω από τη γη του ασήμαντου νησιού τους. «Γιατί διάλεξες εμένα;» τον ρώτησε καχύποπτα ο μαυροντυμένος ασκητής όταν άκουσε τον λόγο της επίσκεψής του. «Γιατί να μου φανερώσεις για την εικόνα, εσύ ένας καθολικός σε εμένα έναν ορθόδοξο;» Ο νοτάριος δεν πτοήθηκε στο ελάχιστο. Η δυσπιστία του Δόκιμου ως προς τη μελλοντική εύρεση της θαυματουργής εικόνας θα διαλυόταν ευθύς αμέσως. Δεν είχε δουλέψει μέρα νύχτα μια εβδομάδα τώρα για το τίποτα ο Σίγκλης. Ήταν απόλυτα προετοιμασμένος. «Δεν θα ερχόμουν αν δεν είχα ατράνταχτα στοιχεία» του απάντησε και βλέποντας πως η έκφραση του Δόκιμου συνέχιζε να δείχνει εχθρότητα, ο νοτάριος απόθεσε στο τραπέζι τη δερμάτινη θήκη που κρατούσε. «Κοίταξε! Δεν είναι αριστούργημα;» ψιθύρισε ενώ ξεδίπλωνε την περγαμηνή με ένα αργό τελετουργικό. Ήξερε πως ο ψευτοκαλόγερος θα ενδιαφερόταν και το μη εξασκημένο μάτι του δεν θα καταλάβαινε ότι η περγαμηνή ήταν πλαστή. «Είναι στα λατινικά» απάντησε ο Δόκιμος περιφρονητικά, και το ενδιαφέρον που είχε φανεί στο πρόσωπό του έσβησε απότομα. «Δεν είναι λατινικά, αλλά η γλώσσα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας» διευκρίνισε ο νοτάριος και συνέχισε: «Η δουλειά μου όπως ξέρεις έχει να κάνει με έγγραφα. Είμαι γνώστης κωδικέλλων που χρονολογούνται αιώνες πριν. Έχω τον τρόπο μου με τις λέξεις, και οι πελάτες μου είναι πάντα ευχαριστημένοι. Κάποιοι με πληρώνουν σε χρήμα. Όσοι δεν έχουν, για να με ανταμείψουν μου κάνουν δώρα. Έχεις την τύχη να είσαι το δεύτερο άτομο που βλέπει αυτό το κείμενο». Ο Δόκιμος έσκυψε με ανανεωμένο ενδιαφέρον πάνω από το χαρτί . Το έφερε κοντά στα μάτια του, το μύρισε, το έψαξε με τα χέρια, και μετά κοίταξε συνοφρυωμένος τον νοτάριο. «Και πού θέλεις να ξέρω τι λέει εδώ μέσα;»

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Φυσικά και δεν ήξερε, ευτυχώς. Τι να καταλάβει ένας άνθρωπος που με το ζόρι σκάλιζε τρεις ανορθόγραφες λέξεις πάνω σ’ ένα χαρτί; «Μα δεν έχω την απαίτηση να μπορείς να το αναγνώσεις, θα στο διαβάσω εγώ σε απλή γλώσσα» είπε κι έπιασε να απαγγέλει με στόμφο: «Εγώ ο Αυξέντιος, τιτλούχος αυτοκρατορικός, αφήνω εντολή και παρακαταθήκη σε όσους έχουν σέβας στα ιερά και τα όσια, να διαφυλάξουν τα πολύτιμα αντικείμενα της ιεροσύνης, τις εικόνες της υπεραγίας Παρθένου και κειμήλια άλλα, για να μη γνωρίσουν τη βαρβαρότητα των πολεμίων τους, ως οι εικονοκλάστες. Διότι λατρεύομεν τα πρόσωπα και όχι το μέσον, που αν καταστραφεί καθίσταται άχρηστο. Διότι μάχη μεγάλη δίνομεν καθώς το κράτος πολεμά τας μονάς και τα τάγματα. Καθότι δεν είμαστε σύμφωνοι με τας ενεργείας του αυτοκράτορος αλλά ως υπαγόμενοι εις αυτόν οφείλομεν να δηλώνομεν πίστη, όμως άδικο κρίνομεν τους διωγμούς και την υστερικήν αλλοφροσύνην εις όφελος μουσουλμάνων και σαρακηνών. Αποδίδω εφεξής τα πολύτιμα αντικείμενα εις εδάφη φιλικά όπως μη γνωρίσουν τη μανία των αιρετικών, ασφαλώς κείμενα έως ότου αποκατασταθεί η πλάνη και απαλειφθεί η αίρεσις...» Ο νοτάριος συνέχισε με πάθος καθώς περιέγραφε τις δυστυχίες των εικονολατρών παρακολουθώντας ταυτόχρονα τον Δόκιμο που σαν το ανυποψίαστο έντομο είχε επιτέλους πιαστεί στον ιστό της αράχνης. Μέχρι εκείνη τη στιγμή εξάλλου δεν είχε παρεκκλίνει σε τίποτα από το αρχικό κείμενο που είχε βρει στη βιβλιοθήκη του Καστίγιο. «Και φυλάττω εις πτύχωσιν γης βραχώδην εις βόρειον και ανατολικήν πλευράν εις πηγήν και κοινωνούς του μυστικού μου χρήζω τους συμμετέχοντας εις τον στόλον του θέματος του Ελλαδικού, Κυκλαδίτες Ρωμανόν και Ανθέμιον. Καθείς γνωρίζει ακριβώς τον τόπον ταφής και απόκρυψης Παρθένου της Ελεούσης εικόνος, συμβόλου πολυτίμου του άρχοντός μας. Όταν παύσει ο κίνδυνος, δίδομεν όρκον ιερόν ότι θα αποκαταστήσομεν τα πλούτη εις όν και όπου ανήκουν». Ο νοτάριος σώπασε και σταύρωσε καρτερικά τα χέρια του πάνω στο πολύπαθο τραπέζι περιμένοντας να δει τι εντύπωση θα έκανε αυτό το τελευταίο κομμάτι του κειμένου, λόγια που είχαν βγει από το πολυμήχανο μυαλό του. Ο Δόκιμος άρπαξε άπληστα την περγαμηνή σαν να επιζητούσε να συγκρίνει τα ακατανόητα σ’ αυτόν σύμβολα με τις λέξεις που ο απόηχός τους δεν είχε καλά-καλά σβήσει στ’ αυτιά του. «Και αν όλα αυτά είναι αληθινά, γιατί δεν το λες του αφέντη σου ή δεν το εψάχνεις ελόγου σου;» ρώτησε εν τέλει. «Αν εννοείς τον Καστίγιο, δεν είναι ο αφέντης μου, κι ούτε έχω λόγο να του ορίσω. Όσο για εμένα, με ποια δικαιολογία θα ψάξω μόνος μου στα

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

τυφλά; Και που είμαστε καθολικοί, αν φτάσει στ’ αυτιά του Πάπα, ξέρεις τι αντίκτυπο θα έχει αυτό;» «Και γιατί να ψάξω εγώ στα κουτουρού;» «Μα δεν θα ψάξεις μόνος σου. Όλο το χωριό θα βοηθήσει. Ξέρεις εσύ τι θα πεις. Θυμήσου τι έγινε στην Τήνο και τη Νάξο. Θα πεις κι εσύ για ένα θρησκευτικό όραμα. Μόνο έτσι μπορούμε να ψάξουμε ανενόχλητοι». «Κι αν έχουν προλάβει άλλοι; Πού τα ξέρω εγώ αυτά; Σάμπως δεν έχουν περάσει και χίλια χρόνια;» «Ο θησαυρός είναι κάτω από τη γη. Καλά θα κάνεις να με εμπιστευτείς!» «Και να βρεθεί, τι ζητάς;» «Μόνο τις περγαμηνές. Θα ήταν ιεροσυλία να καρπωθώ εκκλησιαστική περιουσία!» απάντησε ταπεινά ο νοτάριος γνωρίζοντας ότι το ύφος του θα εντυπωσίαζε τον Δόκιμο. «Και είσαι τόσο σίγουρος πως μιλάει για τούτη τη γη;» «Ασφαλώς. Τον όγδοο αιώνα οι ονομασίες διέφεραν, και στα μετέπειτα χρόνια άλλαζαν ανάλογα με τον κατακτητή. Όμως μη σε στενοχωρούν αυτά. Είναι σημάδι του Θεού, αυτό να σκέφτεσαι μόνο. Ήρθε το πλήρωμα του χρόνου να αποκαλυφθούν στους ευσεβείς όσα έκρυψε η γη. Και είναι σημάδι, το βλέπεις κι από μόνος σου. Μήπως ο βασιλιάς μας δεν έκλεισε τα περισσότερα μοναστήρια και δήμευσε την περιουσία τους; Μήπως δεν κατάργησε τις γυναικείες μονές; Μήπως άφησε περιθώριο σε ανθρώπους θεοφοβούμενους σαν εσένα άλλο από το να πολεμούν στα κρυφά σαν να είναι αιρετικοί και αγύρτες; Πιστεύεις εσύ ότι εγώ, ένας χριστιανός, δεν βλέπω το άδικο; Τι νομίζεις ότι χωρίζει εμάς τους καθολικούς από τους ορθόδοξους; Λεπτομέρειες που απασχολούν τους θεολόγους και όχι τους πιστούς. Πιστεύουμε σε έναν Θεό και τον Υιό του. Αυτό να έχεις κατά νου και ακολούθα τις γραφές. Πίστευε, και μη ερεύνα!» κατέληξε θριαμβευτικά ο νοτάριος. Ο Δόκιμος φάνηκε να σκέφτεται κάμποσο. «Έχεις δίκιο» απάντησε. «Ας γίνει το θέλημά του!» Και γονυπετής, σταυροκοπήθηκε τρεις φορές. Δεν πρόλαβε να φύγει ο νοτάριος από το φτωχικό του κι ο Δόκιμος τραβούσε τη ρούγα να μιλήσει για όλα αυτά τα θαυμαστά στην πιστή του ακόλουθο. Η Γιουλή άκουσε με προσήλωση τα λόγια του. Τον είχε για πνευματικό της εξάλλου παρότι δεν φορούσε τα ρούχα του κλήρου. Όχι πως είχε τίποτα με τον πάπα Γιώργη, αλλά ο Δόκιμος ήταν λαύρος και περιπαθής όσον

Ευρυδίκη Αμανατίδου

αφορούσε τα θεία και συνταίριαζε με τη δική της αντίληψη για την αγιότητα. Η μαυροντυμένη γεροντοκόρη έχασκε με το στόμα ανοιχτό ακούγοντας για τον καιρό που οι χριστιανοί πολεμούσαν τις εικόνες. Ζοφερές σκηνές Δευτέρας Παρουσίας ξετυλίγονταν μπροστά της, και η πέτσα της τσιτώθηκε από την ταραχή και το θρησκευτικό δέος. Τα μάτια της δάκρυσαν συμπάσχοντας, και τα χείλη της έψαλλαν μηχανικά ένα απολυτίκιο. «Επλησίασε ο καιρός των ευσεβών και οι τελευταίοι θα παρουσιαστούν πρώτοι στη βασιλεία του Θεού!» διακήρυξε ο Δόκιμος. «Αμήν!» ψιθύρισε λιγωμένη η Γιουλή, κι έτρεξε να τον φιλέψει ξεραμένα αχλάδια μαζί μ’ ένα καχεκτικό κομμάτι τυρομυζήθρα που είχε εξασφαλίσει για τον εκλεκτό του Θεού. Μπουκωμένος ο Δόκιμος έκανε το σημείο του σταυρού και έκραξε: «Μετάνοια! Νηστεία και μετάνοια καθαρίζουν τις μολύνσεις της σάρκας, και τότε η αγνή ψυχή ορθάνοιχτη δέχεται τον λόγο του Θεού!» Η Γιουλή ήταν εντελώς αγράμματη γυναίκα, για τούτο θαύμαζε πιότερο την ευφράδεια του Δόκιμου και τη σοφία του. Ο Θεός δεν είχε επιλέξει λάθος. «Προσεύχομαι ολημερίς και νηστεύω στα απαραίτητα. Λες αλήθεια η Παναγία να μου παρουσιαστεί κι εμένα;» ρώτησε με το βλέμμα ολόφωτο από ελπίδα. «Αν δεν μιλήσει σ’ εσένα, σε ποιον άλλο να φανερωθεί;» είπε ο Δόκιμος και άρχισε να κηρύττει για το Άγιο Πνεύμα που σαν περιστέρι έρχεται και κάθεται να φωτίσει τις κεφαλές των εκλεκτών. Για πρώτη φορά η Γιουλή βιάστηκε να κλείσει την πόρτα της και να σφαλίσει τον σύρτη μόλις ο Δόκιμος πήρε ξανά τους δρόμους. Καλά-καλά δεν είχε σουρουπώσει ακόμη και η γυναίκα άναψε το καντήλι και θυμιάτισε τα χάρτινα εικονίσματά της. Μετά άφησε το λιβάνι να αναδίνει το γλυκερό του άρωμα που της έκοβε την ανάσα και γονάτισε μπρος στο εικονοστάσι της. «Παναγία μου Παρθένα, αξίωσέ με να ιδώ τη χάρη σου, και φανέρωσέ μου τι να κάμομε οι αμαρτωλοί για να σε λατρέψομε!» Η Γιουλή επανέλαβε τόσες φορές την προσευχή αυτή κι έκανε τόσες μετάνοιες που η κούραση τη βρήκε εκεί στο πατημένο χώμα του φτωχικού της αφήνοντάς την σε μια κατάσταση όμοια με καταληψία. Ένα σύννεφο σκέπασε τα μάτια της και το άχαρο καλύβι της το έσεισε βουή. Τρομαγμένη έπεσε μπρούμυτα καλύπτοντας με τα χέρια το κεφάλι κι εκεί που περίμενε πως άγγελος θα την τρυπούσε με πύρινη ρομφαία, το βουητό έπαψε και το δωμάτιο γέμισε φως. Μια νεαρή γυναίκα με μπλε μανδύα παρουσιάστηκε

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

εμπρός της, την πλησίασε σαν να περπατούσε στον αέρα, και της σήκωσε το κεφάλι. «Μη φοβάσαι!» της είπε γλυκά. Η γλώσσα της Γιουλής είχε δεθεί κόμπο και δεν μπορούσε να απαντήσει. Τότε η γυναίκα την πήρε από το χέρι και βγήκαν έξω στη νύχτα σαν να πέρασαν από τους τοίχους του σπιτιού. Το φεγγάρι βρισκόταν στη χάση του, όμως ο ουρανός έλαμπε σαν να ήταν μέρα. Άφησαν πίσω το χωριό και περπάτησαν χιλιόμετρα μέσα σε δευτερόλεπτα. Η Γιουλή άκουσε νερό που έτρεχε και κατάλαβε πως είχαν φτάσει στην πηγή. «Εδώ είναι ο τόπος που αναπαύομαι» είπε η άγνωστη γυναίκα, της χαμογέλασε ξανά, και μεμιάς έσβησε από μπροστά της. Η Γιουλή ξύπνησε με τη μούρη της να γλύφει το χώμα της κάμαρής της, έντρομη και εκστασιασμένη μαζί από το πρωτόγνωρο βίωμα. Πέρασε όλη τη μέρα χωρίς να βγει καθόλου, χωρίς να φάει το παραμικρό, ούτε νερό δεν έβρεξε τα χείλη της. Η λαύρα έδωσε στο σώμα της τη χαριστική βολή, και η γυναίκα έχασε τις αισθήσεις της. Συνήλθε μόνο όταν ένα δροσερό χέρι χάιδεψε το νοτισμένο της μέτωπο. «Έχεις πίστη. Εσύ θα γίνεις η φωνή μου και θα μιλήσεις στο χωριό. Θα σκάψουν στον τόπο που αναπαύομαι και θα φέρουν στο φως την εικόνα μου. Η θεία χάρη θα ανταμείψει τους πιστούς και θα έρθει γι’ αυτούς η βασιλεία πάνω στη γη». Τα απαλά λόγια κυμάτισαν στ’ αυτιά της ώσπου ένα πύρινο φως τύλιξε τη μορφή τραβώντας και επιμηκύνοντάς την έως ότου διασπάστηκε σε χρυσές σταγόνες βροχής. Η Γιουλή σταυροκοπήθηκε αλαφιασμένη. Η καρδιά της χτυπούσε τόσο δυνατά που την ξεκούφαινε. Τα πόδια και τα χέρια της είχαν μουδιάσει. Ρίγη συντάραζαν το σώμα της ενώ τα ξερά της χείλη και το στεγνό στόμα την εμπόδιζαν να μιλήσει. Άλλος θα νόμιζε ότι βρίσκεται στο κατώφλι του θανάτου, όμως η Γιουλή κατάλαβε πως αυτή ήταν η σωτηρία. Είχε αξιωθεί να δει την Παναγία. Έπρεπε να ειδοποιήσει το χωριό.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

11. Ο Βάγης κοίταξε την πλαγιά και κούνησε με πίκρα το κεφάλι. Τα αμπέλια ήταν φορτωμένα, όμοια με ετοιμόγεννες γυναίκες. Ο Αύγουστος έφθανε στο τέλος του και οι καρποί γυάλιζαν με τη σάρκα τεντωμένη, στα όριά τους πια, έτοιμοι για διαγούμισμα. Ποιος νοιαζόταν όμως να ασχοληθεί; Το χωριό σαν να είχε καταληφθεί από θρησκευτική παράκρουση βρισκόταν στο πόδι ακολουθώντας τις οδηγίες του Δόκιμου και τα θεϊκά οράματα της Γιουλής. Σχεδόν όλοι είχαν παρατήσει κάθε άλλη ασχολία και είχαν πάρει κασμάδες και φτυάρια στα χέρια τους ψάχνοντας να φέρουν στο φως μια εικόνα της Παναγίας θαμμένη κάτω από τη γη από την εποχή των εικονομαχιών. Οι άκαρπες μέχρι στιγμής προσπάθειες δεν είχαν απελπίσει στο ελάχιστο τους σκαφτιάδες, καθώς ο Δόκιμος με καθημερινούς πύρινους λόγους καλούσε τους χωρικούς να προσεύχονται, να νηστεύουν και να σκάβουν με περισσότερο ζήλο «Θαυμαστά τα έργα του Κυρίου!» Η μειλίχια φωνή του παπα-Γιώργη ξάφνιασε τον Βάγη. Ο ιερέας του χωριού σκούπισε τον ιδρώτα από το μέτωπό του και χαμογέλασε με καλοσύνη δείχνοντας με το χέρι τα αμπέλια. «Τα έργα της φύσης είναι άξια θαυμασμού, όσο γι’ αυτά του Κυρίου πραγματικά δεν ξέρω» απάντησε νευρικά ο Βάγης. «Δεν τα βάζω με τον Θεό, με αυτούς εκεί τα έχω!» συμπλήρωσε απολογητικά και έδειξε κατά το χωριό της Βέργας. Ο παπα-Γιώργης τού ήταν συμπαθής, είχαν μιλήσει πολλές φορές για τη θρησκεία, και ο ιερωμένος είχε προσφέρει αμέριστα γαλήνη στην ταραγμένη του ψυχή. «Και αυτοί παιδιά του Θεού είναι, έστω κι αν σφάλλουν!» είπε εκείνος. Ο Βάγης γνώριζε τις αντιρρήσεις του παπα-Γιώργη μπροστά σε αυτό το πρωτοφανές θρησκευτικό ξέσπασμα, όπως ήξερε και για τις προτροπές της Συνόδου να πάρει ένα τέλος αυτή η κατάσταση προτού η Διοίκηση βρεθεί σε δυσάρεστη θέση. Το θέμα είχε περάσει προς το παρόν σχεδόν απαρατήρητο καθώς ο παπάς είχε διαβεβαιώσει τους πάντες ότι αυτά που ακούγονταν ήταν μυθεύματα. Τους είχε εξηγήσει πως το μόνο που έκαναν οι χωρικοί ήταν να σκάβουν τη γη που πλέον όριζαν, τα χωράφια που ο ίδιος ο Καστίγιο τούς είχε παραχωρήσει. «Ο Δόκιμος είναι αυτός που βάζει τον εαυτό του πάνω από τον Θεό!» φώναξε οργισμένος ο Βάγης.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

«Δοκιμάστηκε πολύ, παιδί μου, και ίσως με τον τρόπο του ανταποδίδει τη θεία χάρη». «Ωραίο τρόπο διάλεξε, μα την πίστη μου! Δεν καταλαβαίνει ότι έτσι τραβάει την προσοχή πάνω στο χωριό και τους παίρνει όλους στον λαιμό του; Τι ξέρουν αυτοί; Δεν είχαν τίποτα, και τώρα που ο Καστίγιο τους έχει δώσει γη, τα παράτησαν όλα για μια τρέλα». «Όλοι έχουν ανάγκη να πιστέψουν σε κάτι». «Τα χωράφια έχουν μείνει αφρόντιστα. Τα αμπέλια περιμένουν. Η γη χωρίς έγνοια ρημάζει. Λες και όλα αυτά γίνονται επίτηδες. Δεν μου βγάζεις από το μυαλό παπα-Γιώργη ότι κάτι άλλο κρύβεται από πίσω. Τα νέα της Αθήνας δεν είναι καλά. Ο Όθωνας μετράει μέρες. Όλη η χρονιά κύλησε με κινήματα και ξεσηκωμούς. Κι εδώ περιμένουν το θαύμα. Δεν γίνονται έτσι τα θαύματα, άκου με που σου λέω!» «Κι αν η εικόνα βρισκόταν;» «Τι θα γινόταν τότε; Θα έριχνε ο Θεός βροχή τα πλούτη από τον ουρανό; Ή μήπως θα ξαναγίνει το θαύμα της Κανά;» «Μη βλασφημείς, τέκνο μου! Οι βουλές του Κυρίου είναι ανεξερεύνητες». Τα λόγια του παπα-Γιώργη δεν καθησύχασαν τον Βάγη. Η ένδεια είχε χτυπήσει και πάλι την πόρτα του, κι αν δεν ήταν η Λεμονιά, το στομάχι του θα είχε μαζέψει από την αφαγία. Αργά κάθε βράδυ περίμενε τη γυναίκα, όχι για το φαγητό που με χίλιες δικαιολογίες εκείνη επέμενε να φάει, αλλά για ένα μήνυμα από την Αραμπέλα. Η αγωνία του μεγάλωνε, γιατί ένιωθε την αγαπημένη του απόμακρη, σαν κάτι να την απασχολούσε που της έπαιρνε όλη τη ζωντάνια από πάνω της. Αυτή που τιτίβιζε σαν το πουλί που ετοιμάζεται να πετάξει από τη φωλιά του, καθόταν μαζεμένη τα ελάχιστα λεπτά που ξέκλεβε για να βρεθούν. Όταν τη ρωτούσε, του απαντούσε πάντα ότι είχε στον νου της τον θείο της. Τι έγνοια τη βασάνιζε όταν ο Καστίγιο, σαν να είχε ξεχάσει πως ήταν παντρεμένος κι -ακόμη χειρότερα- πως το παιδί του είχε πεθάνει, έστηνε βεγγέρες στο Γκραντουκάλε και τα κουτσομπολιά έλεγαν ότι γυναίκες αμφίβολης ηθικής διασκέδαζαν τους άντρες; Τι δουλειά είχε η Αραμπέλα σ’ αυτές τις συνάξεις; Όμως εκείνος που του ανέβαζε το αίμα στο κεφάλι ήταν ο νοτάριος, που ένα διάστημα τον είχε ξεφορτωθεί και τώρα, νάτον ξανά στα πόδια του. Όχι πως ο Βάγης είχε παρτίδες μαζί του, όμως κάθε φορά που τον έβλεπε να διαβαίνει το κατώφλι του πύργου, αυτό που για τον ίδιο είχε απαγορευτεί, στο μυαλό του έστηνε πάντα το ίδιο σκηνικό. Ότι ο Καστίγιο προόριζε την Αραμπέλα για τον συμβολαιογράφο και όταν θα όριζαν τον γάμο, θα ήταν πια

Ευρυδίκη Αμανατίδου

πολύ αργά. Όχι, δεν ήταν λογικό αυτό. Ο Καστίγιο περιφρονούσε όλο τον κόσμο και τον νοτάριο μαζί. Το μόνο που ενδιέφερε τον ιδιοκτήτη του Γκραντουκάλε ήταν η ακόλαστη ζωή που είχε συνηθίσει στα νιάτα του. Χίλιες φορές ο Βάγης σκέφτηκε να γυρίσει πίσω στην Αθήνα. Να γίνει ο γιος που ήθελε ο πατέρας του, και η επανάσταση που κάποτε ονειρευόταν ας περίμενε κάποιον άλλον. Όχι, διπλά όχι! Δεν θα πρόδιδε τις ιδέες του ούτε όμως θα άφηνε την Αραμπέλα στο έλεος αυτού του σάλιαγκα, του Σίγκλη. Όταν είδε τη Λεμονιά να ανεβαίνει στο μητάτο, η καρδιά του χοροπήδησε από την προσμονή. Την πρόφτασε έξω αλλά στο ερωτηματικό βλέμμα του εκείνη κούνησε αρνητικά το κεφάλι της. «Δεν έγραψε, μόνο μου μήνυσε ότι έχουν μάζωξη στον πύργο και δε θα μπορέσει να ξεκλέψει ούτε στιγμή» είπε κι απίθωσε στο αχυρένιο στρώμα τον ντορβά της. Ο Βάγης κοίταξε αδιάφορα την πατάτα, το κρεμμύδι και τις ελιές. Δεν ήταν η πείνα που του κατάτρωγε το είναι του, αλλά τα νέα που του είχε φέρει η Λεμονιά. «Εγώ πηγαίνω τώρα, κι εσύ κοίταξε να φας. Δεν έχουν τέλος τα σεκλέτια της αγάπης» είπε η γυναίκα κι απομακρύνθηκε κουνώντας το κεφάλι. Ο Βάγης κοπάνησε με την παλάμη το κρεμμύδι κι απόμεινε να κοιτάζει το λιτό του φαγητό, ο νους του όμως ταξίδευε. Έμεινε κάμποσο ακίνητος μέχρι που πήρε την απόφαση. Αργά τη νύχτα θα πήγαινε στον πύργο. Κι ας έστελνε ο Καστίγιο ολόκληρο στρατό να τον κάνει καλά. Αυτή τη νύχτα, ο Σίγκλης τα έπαιζε όλα για όλα. Ενώ ντυνόταν με περισσότερη επιμέλεια απ’ ό,τι συνήθως, σκεφτόταν πως ήταν η τελευταία του ευκαιρία να προκαλέσει τον Καστίγιο, που αντιμετώπιζε με αδιαφορία τη θρησκευτική κρίση στο χωριό και τον αντίκτυπό της τόσο στα δικά του κτήματα όσο και σ’ εκείνα του μοναστηριού. Οι καθολικοί επίσκοποι είχαν δυσαρεστηθεί και το έδειχναν με τον τρόπο τους. Η δυσμένεια της Ρώμης ήταν αναπόφευκτη. Απόψε ο Καστίγιο θα υπέγραφε τη θανατική του καταδίκη ή αν ήταν έξυπνος, θα έπαιρνε απλά μια παράταση. κι αυτό πάλι θα εξαρτιόταν μόνο από τη μεγαλοψυχία του Σίγκλη. Ο νοτάριος γέλασε δυνατά στη σκέψη ότι ήταν πλέον ο ρυθμιστής της κατάστασης. Του άξιζε του Καστίγιο ό.τι κι αν πάθαινε, φιλήδονος και πρόστυχος μαζί. Ο νοτάριος είχε αντιληφθεί τον τρόπο που ο ισχυρός άντρας φερόταν στην ανιψιά του. Που δεν έχανε ευκαιρία να την κανακεύει και να τη χαϊδολογά τώρα πια που η γυναίκα του δεν βρισκόταν

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

στο Γκραντουκάλε. Οι κακές γλώσσες ψιθύριζαν πως η Αραμπέλα δεν ήταν ανιψιά του Καστίγιο, αλλά κόρη του. Ο Σίγκλης εξέτασε την εικόνα του στον καθρέφτη και χαμογέλασε ευχαριστημένος. Έτοιμος, άνοιξε την πόρτα και κατέβηκε τη σκάλα επιθεωρώντας με το βλέμμα τον χώρο. Δεν ήταν πολλοί οι καλεσμένοι κι ανάμεσα σ’ αυτούς δεν περιλαμβάνονταν οι αντιπρόσωποι του Πάπα αφού αυτοί οι τελευταίοι φαινόταν καθαρά ότι δεν είχαν φτάσει μόλις, αλλά έφευγαν ήδη. Προτού ο νοτάριος προλάβει να μπει στη μεγάλη σάλα, ο Καστίγιο έπεσε σχεδόν επάνω του εξαγριωμένος από θυμό. «Προτιμώ την Κόλαση από τον Παράδεισο. Είναι πολύ βαρετός!» φώναξε πίσω από τους καθολικούς ευσεβείς. «Ας στείλει ο Πάπας το τάγμα του να καλλιεργήσει τη γη του! Ας πάει αυτός να φέρει σκαφτιάδες και μαζωχτές. Δεν βλέπω να με ωφέλησε σε τίποτα η θρησκεία. Ας τα βρούνε μεταξύ τους!» είπε στον νοτάριο. «Δεν είναι καλό να δημιουργήσεις αντιπάλους ούτε στο ένα στρατόπεδο ούτε στο άλλο!» του απάντησε δουλικά ο Σίγκλης. «Και τι ψάχνουν; Ποιος τους έβαλε αυτήν την ιδέα στο μυαλό; Αν ήσουνα ορθόδοξος, θα υποψιαζόμουνα εσένα. Αλλά εσύ είσαι ένας καλός καθολικός που κοιτάζει τη δουλειά του, έτσι δεν είναι;» «Κοιτάζω πάνω απ’ όλα το συμφέρον σου και η συμβουλή μου είναι...» «Δεν χρειάζομαι συμβουλές!» τον έκοψε άγρια ο Καστίγιο. «Είδα πού με έβγαλαν. Η ζωή μου είναι πια πολύ σύντομη για να τη χαραμίσω σε ανοησίες. Βρες άλλους, το νησί είναι γεμάτο κόσμο που ζητάει ένα κομμάτι ψωμί. Γιατί δεν το έχεις φροντίσει μέχρι τώρα;» Ο νοτάριος άφρισε από τη λύσσα του. Ήταν σπουδαγμένος και όχι υπηρέτης. Τις γνώσεις και την πανουργία του δεν τις έφτανε κανένας. Δεν μίλησε όμως. Χαμογέλασε ξανά και ακολούθησε τον οικοδεσπότη του στην τραπεζαρία. Στο πλούσιο δείπνο που είχε ετοιμαστεί, ο Καστίγιο φαινόταν να έχει λησμονήσει τα προηγούμενα συμβάντα. Ο νοτάριος απόλαυσε και αυτός τα εξαίσια εδέσματα, φαγητά που αλλιώς μόνο στα όνειρά του θα έβλεπε, και μετά όλοι χώνευαν ραχατεύοντας και ακούγοντας την Αραμπέλα να παίζει το λαγούτο της για να τους διασκεδάσει. Στη θέα της όμορφης νέας, ακόμη και ο Σίγκλης που οι απολαύσεις της σάρκας τον άφηναν συνήθως ασυγκίνητο, σκίρτησε. Την κατάτρωγε με το βλέμμα του παρατηρώντας πόσο το κατάλευκο φόρεμά της τόνιζε την αλαβάστρινη επιδερμίδα της, τη λεπτή της μέση και το πλούσιο σφριγηλό στήθος. Τα πύρινα μαλλιά της ήταν πιασμένα

Ευρυδίκη Αμανατίδου

ψηλά, στεφανωμένα με άνθη λεμονιάς. Ο Θεός ο ίδιος θα κολαζόταν από τόση αγνότητα. Τα μάτια του Σίγκλη στράφηκαν στον Καστίγιο ερμηνεύοντας τον ίδιο πόθο στο βλέμμα του. Μεμιάς το μυαλό του νοτάριου τυλίχτηκε στο σκοτάδι καθώς μόλις εκείνη τη στιγμή αντιλαμβανόταν τι απάντηση θα έπαιρνε αν ζητούσε το χέρι της Αραμπέλας. Πέρασε όλο το δείπνο κατασκοπεύοντας τις κινήσεις του Καστίγιο που κραύγαζαν την επιθυμία του να είναι ο παθιασμένος εραστής της κοπέλας και όχι ο στοργικός της θείος. Κι έτσι, ο Εμμανουήλ Σίγκλης σαν το όρνεο κατέτρωγε τις ίδιες του τις σάρκες ώσπου, με τη δικαιολογία πρωινού ξυπνήματος, υποκλίθηκε και ζήτησε την άδεια να αποχωρήσει. Είχε πράγματι να κάνει μια δουλειά που δεν ήταν να περιμένει άλλο. Ο Καστίγιο είχε αποκαλυφθεί και είχε υπογράψει τις τελευταίες του μέρες πάνω στη γη. Ο Σίγκλης βγήκε από τον πύργο με χίλιες προφυλάξεις. Το καλύβι του Δόκιμου δεν ήταν μακριά. Ακόμη κι αν ο αχρείος κοιμόταν, θα ξυπνούσε στο λεπτό όταν θα του εξηγούσε για ποιο λόγο η αναζήτηση της εικόνας είχε αποβεί άκαρπη μέχρι στιγμής. Πίσω στη μεγάλη σάλα του Γκραντουκάλε, ο Καστίγιο είχε χάσει κάθε διάθεση για διασκέδαση. Ξεφορτώθηκε τους καλεσμένους του όπως-όπως απομένοντας μόνος. Οι μεταπτώσεις της διάθεσής του τον έφερναν στα όρια της παράκρουσης. Κι όμως, ήξερε πολύ καλά τί του συνέβαινε: αυτό που θα ήταν καλοδεχούμενο σε κάποιον νεότερο που δεν έφερε το όνομα Στέφανο Καστίγιο. Τον είχε καταλάβει το πάθος που στην περίπτωσή του ήταν συνώνυμο της αμαρτίας, ένα πάθος πέρα για πέρα ανεξέλεγκτο. Η μόνη του συντροφιά αυτή τη στιγμή ήταν μια κούπα κρασί, αλλά το οινόπνευμα που πότιζε το σώμα του έκανε τα πράγματα χειρότερα. Το μυαλό του γύριζε πάντα στην Αραμπέλα. Τόσο αθώα, τόσο άσπιλη, σαν ένα φρέσκο μπουμπούκι που άνθισε σε μια στιγμή, λουλούδι ολάνοιχτο που πρόσμενε να δρέψουν τα αρώματα και τους χυμούς του. Όχι, δεν έπρεπε να σκέφτεται έτσι, γιατί δεν θα αργούσε να τρελαθεί. Δεν μπορούσε όμως να ξεφύγει. Σαν το παραζαλισμένο έντομο έμοιαζε, που φτεροκοπάει γύρω από τον χνουδωτό πυρήνα έτοιμο να χαθεί μέσα του για να ολοκληρώσει την επιταγή της φύσης. Το σώμα του έκαιγε, σταγόνες ιδρώτα πότιζαν τους κροτάφους του κι από εκεί στάλαζαν στο ανοιχτό πουκάμισο λεκιάζοντας το δαμασκηνό ύφασμα. Την ήθελε και έπρεπε να την αποκτήσει με κάθε θυσία. Ήταν αίμα του και θα γινόταν δική του. Όμως, κάποια ίχνη λογικής αντιπάλευαν ακόμη μέσα του. Πώς μπορούσε να το κάνει αυτό; Ήταν η ανιψιά του! Οι πυρετικές σκέψεις τού

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

έφεραν τόση παράκρουση που πέταξε με μανία την κούπα στον τοίχο παρατηρώντας αδιάφορα το κρασί που λέκιαζε την ωχρή επιφάνεια κυλώντας στο μαρμάρινο πάτωμα. Έτσι ένιωθε και την ψυχή του, να μαγαρίζεται αργά αλλά σταθερά, χαμένη σ’ έναν δρόμο που δεν είχε γυρισμό. Ο διάβολος τον είχε κυριεύσει, αυτός ο σατανάς της σάρκας. Μια υπηρέτρια μπήκε να καθαρίσει και ο Καστίγιο ετοιμάστηκε να τη διώξει, όμως σαν να το σκέφτηκε καλύτερα, την κάλεσε κοντά του. Εκείνη χαμήλωσε το κεφάλι και πλησίασε. Της σήκωσε το πρόσωπο παρατηρώντας τα χαρακτηριστικά της. Δεν ήταν πολύ μεγαλύτερη από την ανιψιά του, αλλά εκεί σταματούσε κάθε ομοιότητα. Μεμιάς χούφτωσε τους μηρούς της και την τράβηξε επάνω του έχοντας την ψευδαίσθηση ότι κρατούσε στην αγκαλιά του την Αραμπέλα. Το κοφτό άξεστο γέλιο της κοπέλας τον γύρισε απότομα στην πραγματικότητα. Με μια σπρωξιά την έκανε πέρα και, χωρίς να γυρίσει να την κοιτάξει δεύτερη φορά, όρμησε στην πόρτα κι ανέβηκε τρέχοντας τη σκάλα. Έφτασε έξω από το δωμάτιο της Αραμπέλας κι έστησε αυτί. Δεν ακουγόταν ο παραμικρός θόρυβος. Ένα αχνό φως έφεγγε από τη χαραμάδα, σημάδι πως η ανιψιά του δεν είχε κοιμηθεί ακόμη. Ακούμπησε το κεφάλι στον παραστάτη και πήρε μια βαθιά ανάσα. «Αραμπέλα!» ψιθύρισε και παρόλο που δεν πήρε απάντηση, έσπρωξε αποφασιστικά την πόρτα. Η κοπέλα καθόταν μπροστά στον καθρέφτη και χτένιζε τα μαλλιά της. Στράφηκε προς το μέρος του και του χαμογέλασε ανυποψίαστη. Την πλησίασε υπνωτισμένος από το εξαίσιο θέαμα με την καρδιά του να χτυπάει γοργά σαν του έφηβου. «Άφησέ με να το κάνω εγώ!» της είπε παίρνοντάς της τη χτένα από τα χέρια. Τα μαλλιά της έφταναν μέχρι τη μέση της, ένα ποτάμι όλο φλόγα. Φορούσε ακόμη το λευκό φόρεμα και στο φως του κεριού έμοιαζε απόκοσμη. «Μικρή μου μάγισσα!» της είπε παρατηρώντας το πρόσωπό της στον καθρέφτη, τα μάτια της μισόκλειστα να απολαμβάνουν το αργό τελετουργικό. Η ανάσα του έβγαινε κοφτή, το σώμα του έκαιγε και πάγωνε μαζί. Χωρίς να υποψιάζεται την ταραχή που βασάνιζε το αντρικό σώμα, η Αραμπέλα χαλάρωσε. Για μια στιγμή είχε φοβηθεί πως πίσω από την πόρτα παραμόνευε ο Σίγκλης. Ήταν όμως μόνο ο θείος της κι ανακουφίστηκε τόσο που, βλέποντας το βασανισμένο πρόσωπό του, σκέφτηκε πως θα έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της για να διώξει τη στενοχώρια του. Από τότε που η Μαρίνα είχε φύγει, η δύστυχη κοπέλα δεν ήξερε πώς να συμπεριφερθεί. Δεν

Ευρυδίκη Αμανατίδου

ήθελε να κάνει κάτι που θα του έδινε περισσότερη λύπη ή θα προξενούσε τον θυμό του, γι’ αυτό και οι συναντήσεις της με τον Βάγη ήταν μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού. «Έτσι έλεγες και στη μητέρα μου» είπε χαμογελώντας. Της το είχε εξομολογηθεί ο ίδιος καιρό πριν. «Της μοιάζεις τόσο!» Ο Στέφανο αναστέναξε και το χέρι του έμεινε ακίνητο στα μαλλιά της. «Να, τώρα είσαι πάλι λυπημένος! Σε στενοχώρησα!» Κι αυθόρμητα η Αραμπέλα γύρισε προς το μέρος του, έπιασε την παλάμη του και τη φίλησε εκεί που η πρόσφατη πληγή πάλευε να θρέψει. «Μην το κάνεις αυτό!» Ο Καστίγιο τράβηξε απότομα το χέρι του. «Μα είσαι ο θείος μου!» του παραπονέθηκε. «Τόσο το χειρότερο! Δεν συμπεριφέρονται έτσι τα κορίτσια που είναι σε ηλικία γάμου!» «Θα με παντρέψεις με τον νοτάριο λοιπόν;» ρώτησε έντρομη η Αραμπέλα. «Πώς σου ήρθε αυτή η ιδέα; Τόσο νομίζεις πως σε αγαπάω;» Η απάντηση δεν την ικανοποίησε. Το όμορφο πρόσωπό της μελαγχόλησε και τα μάτια της γέμισαν δάκρυα. Στιγμές σαν αυτή η ντροπή έβαφε άλικα τα μάγουλά της καθώς οι σκέψεις που έκανε για τον θείο της γίνονταν όλο και πιο μπερδεμένες. Τότε προσπαθούσε να αντισταθμίσει τα παράφορα συναισθήματα που τη γέμιζαν φέρνοντας στον νου της την εικόνα του Βάγη. Το αποτέλεσμα όμως γινόταν όλο και πιο άνισο. Οι επιταγές του σώματός της δεν συμβάδιζαν με τη λογική. Η αγάπη της για τον Βάγη γινόταν μια απόμακρη ρομαντική ανάμνηση, ενώ αντίθετα χίλια συναισθήματα όριζαν ένα καινούριο τρόπο αγάπης που είχε αποδέκτη τον ίδιο της τον θείο. Σ’ αυτή τη σκέψη και μόνο, η Αραμπέλα έβγαλε μια πονεμένη κραυγή φέρνοντας τα δάχτυλα στα χείλη. Έσκυψε το κεφάλι, αλλά δεν μπόρεσε να συγκρατήσει τα αναφιλητά της. Τα χέρια του θείου της χάιδεψαν τα μαλλιά της κι εκείνη χώθηκε απελπισμένη στην αγκαλιά του. Θα της αρκούσε να ακούει τους χτύπους της καρδιάς του για να ησυχάσει τη δική της αγωνία. «Αν ήξερες πόσο σε αγαπάω!» μουρμούρισε ο Καστίγιο ενώ το κορμί του έψαχνε απεγνωσμένα να βρει τη λύτρωση έστω και έτσι. Η Κόλαση και ο Παράδεισος απείχαν ελάχιστα. Το σώμα του τον πρόσταζε να την αρπάξει και να την κάνει δική του. Αντί γι’ αυτό, έμεινε ακίνητος, μαρμαρωμένος, μην τολμώντας ούτε καν να αναπνεύσει για να μη διαλύσει αυτό που προφανώς ήταν αποκύημα της φαντασίας του. Προσπαθούσε να θυμηθεί την Αραμπέλα παιδί, να πιστέψει ότι δεν άγγιζε τη σφιχτή γυναικεία σάρκα αλλά ένα

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

παιδιάστικο κορμί που είχε κουρνιάσει τρομαγμένο επάνω του. Όμως κάθε δευτερόλεπτο που περνούσε έκανε την ανάσα του να βαραίνει περισσότερο και το αίμα να κοχλάζει στις φλέβες του. Τα χέρια του άγγιξαν το λατρεμένο πρόσωπο. Της ανασήκωσε το κεφάλι και την κοίταξε σταθερά στα μάτια. Θεέ μου, σκέφτηκε, τι όμορφη που είναι! «Όλα θα πάνε καλά. Ησύχασε μόνο. Είναι ώρα να κοιμηθείς» της είπε και τη φίλησε στοργικά στο μέτωπο. Της χαμογέλασε λυπημένα, δεν γινόταν να μείνει ούτε στιγμή παραπάνω. Βγήκε από την κάμαρη με κόπο κι η πλάτη του ξαπόστασε βαριά στο ξύλο της πόρτας. Έμεινε ακίνητος να βρει την ανάσα του. Το μυαλό του δεν ησύχαζε καθώς φανταζόταν την Αραμπέλα να ετοιμάζεται να πέσει στο παρθενικό ακόμα κρεβάτι της. Κι εκείνη τη στιγμή ζήλεψε τον Βάγη και σκέφτηκε πόσο θα ήθελε να είναι στη θέση του. Να έχει τα νιάτα του και τα παράφορα όνειρά του, μα ακόμη περισσότερο να μη βρίσκει μπροστά του το εμπόδιο αυτής της καταραμένης συγγένειας που έμοιαζε να τον κατατρέχει. Ο απρόσμενος θυμός έλυσε τα μάγια του πάθους. Τι πήγαινε να κάνει αλήθεια; Σαν να τον κυνηγούσαν χίλιοι δαίμονες, κατέβηκε τρέχοντας τα σκαλιά ακούγοντας τα βήματά του να αντηχούν στον τεράστιο πύργο. Δεν ησύχασε παρά μόνο όταν τράβηξε τη βαριά σιδερένια πόρτα της κρύπτης και χάθηκε στο βαθύ σκοτάδι που τύλιγε τον οικογενειακό τάφο.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

12. Αν ο Σίγκλης νόμιζε πως η προχωρημένη νύχτα θα εμπόδιζε τον οποιονδήποτε να τον ακολουθήσει ή αν ακόμη πίστευε πως ήταν τόσο έξυπνος ώστε να καλύπτει κάθε ίχνος, είχε σίγουρα γελαστεί. Ο Βάγης δεν δίστασε ούτε στιγμή όταν τον είδε να βγαίνει τέτοια ώρα από τον πύργο. Η διαίσθησή του και μόνο οδήγησε τα βήματά του στο κατόπι του ισχνού άντρα που βάδιζε με κόπο, αμάθητος στα σκοτάδια και στο κακοτράχαλο μονοπάτι. Αντίθετα αυτός, σβέλτος κι αθόρυβος, με βλέμμα κοφτερό κι οξύ σαν το νυχτοπούλι, απόφευγε τις κακοτοπιές ακολουθώντας τον σταθερά μέχρι που έφτασε στο θεοσκότεινο καλύβι του Δόκιμου. Ο νοτάριος βρόντηξε την πόρτα φωνάζοντας το όνομα του ψευτοκαλόγερου. Εκείνος όμως κοιμόταν βαριά σαν όλους τους αμαρτωλούς που πιστεύουν πως είναι οι πιο δίκαιοι άνθρωποι πάνω στη γη και μέχρι να ανοίξει την πόρτα, ο Σίγκλης χρειάστηκε να βγάλει το λαρύγγι του. «Τι θέλεις πάλι; Μόνο οι κολασμένοι γυρνάνε μέσα στη μαύρη νύχτα!» Η φωνή του Δόκιμου αντιλάλησε στριφνή κι αγουροξυπνημένη. «Πάμε μέσα μη μας πάρει κανένα μάτι, κι έχω να σου πω». «Και δεν μπορούσες να περιμένεις το πρωί;» Μπήκαν στο χαμόσπιτο και καθώς η πόρτα σφάλισε πίσω τους, ο Βάγης σύρθηκε μέχρι κάτω από το ανοιχτό παράθυρο κι έστησε αυτί. «Πώς πηγαίνει το σκάψιμο λοιπόν;» ρώτησε ο νοτάριος. «Αυτό ήρθες να σπιουνέψεις νυχτιάτικα; Δεν είσαι στα καλά σου, Σίγκλη. Άλλα είχες τάξει και τίποτα δεν έγινε» του απάντησε βλοσυρά. «Εσύ που είσαι άνθρωπος του Θεού, θα έπρεπε να έχεις καταλάβει ήδη». «Μη μου τσαμπουνάς εμένα αυτά τα δικολαβίστικα. Μίλα ξεκάθαρα!» αγρίεψε ο Δόκιμος. «Το ζήτημα είναι λεπτό» χαμήλωσε τη φωνή ο Σίγκλης. «Πώς νομίζεις εσύ ότι ο Θεός δείχνει την οργή του;» Ο Βάγης, κρυμμένος στα σκοτάδια, μούγκρισε μέσα από τα δόντια του. Το μόνο που δεν είχε υπολογίσει ήταν μια συμμαχία ανάμεσα στον Δόκιμο και τον Σίγκλη. Τέντωσε τ’ αυτιά περιμένοντας τη συνέχεια. «Μ’ εμένα τα έβαλε ο Θεός; Μαζί μου;» ρώτησε ο Δόκιμος σαστισμένος. «Δεν είπα εγώ πως τα έβαλε μαζί σου. Ο Θεός απαιτεί την ευσέβεια όλων των πιστών του. Δεν ξέρεις πως ανάμεσα στα ξερά καίγονται και τα χλωρά;» «Για ποιον μιλάς λοιπόν;»

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

«Ακόμα δεν κατάλαβες; Ο Καστίγιο είναι αυτός που με τη συμπεριφορά του ρίχνει κι εσάς στον ίδιο λάκκο!» Ο Δόκιμος γέλασε. «Και τι θέλεις, να του ζητήσω να σκάψει μαζί μας ή να τον πείσω να αφήσει την πίστη του;» «Ποια πίστη του;» δυσφόρησε ο Σίγκλης. «Αυτός ο άνθρωπος δεν έχει ιερό και όσιο, πιο κολασμένος από την Κόλαση! Μου φαίνεται πως δεν έχεις καταλάβει το παραμικρό». «Να καταλάβω τι;» «Αυτό που τρέχει με την ανιψιά του!» Ο Βάγης ένωσε το αίμα του να παγώνει. Μόλις που συγκρατήθηκε να μην ορμήξει μέσα στο καλύβι. Τι δουλειά είχε η Αραμπέλα στην κουβέντα τους; «Αυτό είναι αιμομιξία!» φώναξε έξαλλος ο Δόκιμος, και ο Βάγης έκλεισε τα μάτια να γλυκάνει τον πόνο που ξαφνικά του έσκισε μαχαίρι την καρδιά. «Μη φωνάζεις και μας πάρουν μυρωδιά. Ούτε εγώ είχα καταλάβει το παραμικρό. Εγώ, που είμαι ώρες μαζί του». «Το μεγαλύτερο αμάρτημα! Ο Κύριός μας δίδαξε ότι η λαγνεία είναι κακό, αλλά το ίδιο του το αίμα;» Ο Δόκιμος σαν να δυσκολευόταν να χωνέψει τα λόγια του συμβολαιογράφου. «Αν το ζυγίσεις καλύτερα, να γιατί όσο κι αν οι πιστοί μοχθούν, δεν υπάρχει σωτηρία. Θυμήσου πώς η οργή του Θεού κατέκλυσε με νερό όλο τον κόσμο, πώς τα δεινά βρήκαν τον λαό της Αιγύπτου, πώς η φωτιά του ουρανού κατέκαψε τα Σόδομα και τα Γόμορρα! Όταν ο Θεός τα βλέπει όλα αυτά, ποια τιμωρία νομίζεις φυλάει για τον τόπο μας; Ο Καστίγιο είναι μέγας αμαρτωλός και δεν πρόκειται να μετανοήσει. Γι’ αυτό έχασε το παιδί του, γι’ αυτό του έφυγε η γυναίκα του, όμως η συμπεριφορά του δεν πρόκειται να αλλάξει. Και θα πάρει στο λαιμό του κι εσάς τους αθώους!» «Κι εγώ τι να κάνω; Να τον σκοτώσω; Να βάψω τα χέρια μου με αίμα για να ησυχάσουμε; Αυτό έχεις στο νου σου;» «Εγώ νίβω τα χέρια μου!» απάντησε ο Σίγκλης. Ο Βάγης είχε ακούσει αρκετά. Αηδιασμένος, ανακάθισε στο χώμα και κάλυψε τ’ αυτιά του τρέμοντας σύγκορμος. Όταν συνήλθε κάπως, πήρε τον δρόμο της επιστροφής ασθμαίνοντας, λες και τα λόγια του Σίγκλη είχαν γίνει μέγγενη που έσφιγγε τον λαιμό του. Παράδερνε, αναποφάσιστος αν έπρεπε να μιλήσει στην Αραμπέλα ή στον ίδιο τον Καστίγιο, νιώθοντας πότε σαν ζητιάνος και πότε γελοίος που είχε αφεθεί να πιστέψει στον έρωτα. Για δεύτερη φορά σε τρία χρόνια έβλεπε τα όνειρά του να γκρεμίζονται.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Φθάνοντας στο Γκραντουκάλε προχώρησε κατά μήκος του περίβολου μέχρι την απάνω μεριά του κήπου, το μοναδικό σημείο απ’ όπου μπορούσε να εισχωρήσει στην περιουσία του Καστίγιο τούτη την προχωρημένη ώρα της νύχτας. Η οργή και η απελπισία τον έκαναν να ξεπεράσει κάθε δισταγμό. Ήταν ικανός να στραγγαλίσει με τα ίδια του τα χέρια όποιον εμφανιζόταν μπροστά του. «Τι ηλίθιος που ήμουν!» κάγχασε καθώς προσγειωνόταν στο έδαφος. Είχε πιστέψει στην αθωότητα της Αραμπέλας -αν ήταν ποτέ δυνατόν! Η αγάπη του, άδολη και ρομαντική, τον είχε κάνει να τη σεβαστεί, να παραμερίσει τον πόθο του κορμιού του μη θέλοντας να την τρομάξει. Πού τον έβγαλε όμως το φέρσιμό του; Μουγκρίζοντας μέσα από τα δόντια του, παραμέρισε με βία τα κλαδιά που πισωγύριζαν και του μαστίγωναν πρόσωπο και σώμα, μέχρι που ζύγωσε την πόρτα του πύργου. Εκεί, σωριάστηκε στο πλατύ μάρμαρο κάτω από τον παραστάτη κι έτριψε με δύναμη τα μηλίγγια του. Η πίεση τον έβγαλε από τη χαύνωσή του κι έδωσε αντίδοτο στο δηλητήριο της ζήλιας που τον πότιζε. Σαν απόμακρος παρατηρητής πισωγύρισε τον νου του μήνα τον μήνα, φθάνοντας στη μέρα που αυτός και οι Κουδουνάτοι πατούσαν το πόδι τους στο Μοναστήρι της Καλής Καρδιάς. Έπιασε να εξετάζει τη συμπεριφορά του νοτάριου χτενίζοντας όλες του τις αναμνήσεις. Νηφάλιος πια, έβλεπε πως ο Σίγκλης κινούσε τα νήματα για να εκπληρώσει τις δικές του φιλοδοξίες. Όμως, να σκαρφιστεί τα περί εύρεσης της εικόνας; Αν δεν το είχε ακούσει με τα ίδια του τ’ αυτιά ούτε που θα το πίστευε. Ποιος ξέρει πώς είχε παραμυθιάσει τον Δόκιμο. Βροντερά βήματα ακούστηκαν από το εσωτερικό του πύργου κι ο Βάγης παράτησε σκέψεις κι απορίες και μόλις που πρόλαβε να κρυφτεί. Η σκοτεινή μορφή του Καστίγιο όρμησε μέσα στη νύχτα σαν ζούδι κυνηγημένο από αγέλη σαρκοβόρων. Τον ακολούθησε μέχρι την κρύπτη χωρίς εκείνος να τον αντιληφθεί, τόσο αλλοπρόσαλλη ήταν η συμπεριφορά του. Ακούγοντας τον υπόκωφο θόρυβο της καγκελόφραχτης πόρτας, άφησε να περάσουν μερικά λεπτά κι άρχισε να κατεβαίνει κι αυτός τα πετρόκτιστα σκαλοπάτια. Οι πυρσοί στους τοίχους ήταν αναμμένοι. Τα παιχνιδίσματα των σκιών στο ημίφως έστηναν παράξενα παιχνίδια με τη φαντασία του την ίδια στιγμή που ο ιδρώτας πότιζε το σώμα του παγωνιά. Μια ακαθόριστη ανησυχία τον έκανε να κοντοσταθεί. Πρώτα αφουγκράστηκε τη σιωπή και μετά βάλθηκε να παρατηρεί τον χώρο. Αριστερά και δεξιά του επιβλητικές σαρκοφάγοι φιλοξενούσαν τα υπολείμματα της δυναστείας των Καστίγιο.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

Πέρασε τα δάχτυλά του στα σκαλισμένα λατινικά στοιχεία και διάβασε φευγαλέα τα ονόματα. Σε κάθε σαρκοφάγο ήταν χαραγμένο το χαρακτηριστικό διπλό γιασεμί, οικόσημο της κραταιής οικογένειας. Το μικρότερο σε μέγεθος φέρετρο αποτελούσε τον χώρο ανάπαυσης του μωρού Καστίγιο. Ο Βάγης έκανε τον σταυρό του καταπίνοντας με δυσκολία τον κόμπο συγκίνησης που του έφραζε τον λαιμό και μετά στράφηκε προς το περίτεχνο καντηλέρι που κρεμόταν στον τοίχο. Στάθηκε ακριβώς από κάτω και μόνο τότε διέκρινε το άνοιγμα στα δεξιά του. Στην αρχή το θεώρησε οπτική απάτη. Ο ελλιπής φωτισμός και ο προσανατολισμός έδιναν επίτηδες αυτή την εντύπωση. Ο Καστίγιο δεν φαινόταν πουθενά, και η περιέργεια ώθησε τον Βάγη να μπει και να προχωρήσει στον διάδρομο με την πλάτη στον τοίχο και βήματα αργά και μετρημένα έχοντας σαν οδηγό του το αχνό φως. Σταμάτησε ακριβώς στο σημείο που το πέρασμα έβγαζε σ’ ένα τετράγωνο χώρο γεμάτο μανουάλια, κι απόμεινε τόσο έκπληκτος από το φεγγοβόλημα των κεριών, που μόλις την τελευταία στιγμή είδε τον Καστίγιο γονατισμένο σε στάση προσευχής. Από πάνω του υψωνόταν επιβλητική μια γυναικεία φιγούρα. Ποια ήταν, πώς είχε βρεθεί εκεί;. Πέρασαν μερικές στιγμές μέχρι να αντιληφθεί το σφάλμα του. Παρά το μέγεθος και τη φυσικότητα, ήταν μοναχά ένα άγαλμα, διέθετε όμως τόση πλαστικότητα που έλεγες πως η γλυπτή μορφή άπλωνε τα χέρια της προστατευτικά στο σκυφτό αντρικό σώμα. Έκθαμβος, ο Βάγης αποτύπωσε όλες τις λεπτομέρειες της αλαβάστρινης φιγούρας που του θύμιζε την Αραμπέλα. Η σκέψη τον έκανε να μορφάσει, η ανατριχίλα στο σώμα του έγινε πιο δυνατή και με προσπάθεια απόφυγε να κάνει τα λίγα βήματα που θα τον έφερναν στην ίδια θέση με τον Καστίγιο που οι αναστεναγμοί του έμοιαζαν να βγαίνουν υπόκωφοι μέσα από τις πετρόκτιστες επιφάνειες. Η απόλυτη ησυχία μαυλιζόταν από τα αναφιλητά, αγκομαχητά όμοια με επιθανάτια αγωνία που πολλαπλασιάζονταν από το βάθος της κρύπτης. Κι ο Βάγης, ανίκανος να ανασάνει από τον σπαραγμό της βασανισμένης ψυχής, ένιωσε ένας παρείσακτος βέβηλος. Μόνο όταν οι λυγμοί κόπασαν, κατόρθωσε να ξεχωρίσει τα λόγια του Καστίγιο. «Πώς υπήρξες τόσο εγωίστρια, τόσο άδικη; Σου έδωσα χρόνο και περίμενα ένα μήνυμά σου να γυρίσω πίσω, να φύγουμε μαζί. Σου έταξα μέρη που δεν τα φανταζόσουν, σου υποσχέθηκα πως δεν θα σε πικράνω ποτέ, πως θα περιμένω από εσένα την απόφαση. Δεν είχαμε να φοβηθούμε το παραμικρό όταν θα βρισκόμασταν μακριά. Κανένας δεν θα υποψιαζόταν. Θα σου γνώριζα τον κόσμο και θα σε είχα πάντα δίπλα μου, βασίλισσα της καρδιάς μου. Έκλεισες τ’

Ευρυδίκη Αμανατίδου

αυτιά σου και τα μάτια σου να μην ακούς και βλέπεις τον αδελφό σου, και τα άνοιξες διάπλατα να δεχτείς την πλάνη αυτού που σε πήρε στον λαιμό του. Σε κορόιδεψε, κι εσύ αποτραβήχτηκες στις σκιές μέχρι που ταξίδεψες για εκεί που δεν υπάρχει επιστροφή. Και πότισες την ψυχή μου απελπισία μεγαλύτερη κι από αυτή που μου έδινες όταν μου στερούσες το σώμα σου που ήταν και δικό μου». Ο Καστίγιο σηκώθηκε από τη στάση παράκλησης κι άρχισε να χαϊδεύει τα μαρμάρινα χυτά μαλλιά, τον λαιμό, το πρόσωπο, μέχρι που έσκυψε και φίλησε στο στόμα το άψυχο μάρμαρο και το γέλιο του, σχεδόν παρανοϊκό, αντιλάλησε στις πέτρες. «Τώρα μπορώ να σε έχω όλη δική μου. Ακούς ό,τι σου εμπιστεύομαι χωρίς να κοκκινίζεις και να αποστρέφεις το βλέμμα. Δέχεσαι τα χάδια μου και τα φιλιά μου, δεν μου δίνεις πίσω όμως το παραμικρό, δεν νιώθω τη ζέστη σου, τον ανομολόγητο πόθο σου. Έως πότε θα με βασανίζεις; Μέχρι να σε ακολουθήσω κι εγώ; Το ξέρω, θέλεις να με τιμωρήσεις κι άλλο. Είναι ο λόγος που άφησες πίσω σου την Αραμπέλα. Τι ζητάς να κάνω πια; Δείξε μου έλεος, σε παρακαλώ!» Ο Βάγης, αμήχανος, απομακρύνθηκε αθόρυβα όπως είχε έρθει. Όταν βγήκε από την κρύπτη, πήρε μια βαθιά ανάσα σαν να είχε ξεφύγει μόλις από το Καθαρτήριο. Άθελά του είχε γίνει μάρτυρας της αθέατης πλευράς του Καστίγιο, της ιδιαίτερης σχέσης που είχε με την αδελφή του. Κι ήταν αυτό ένας παραπάνω λόγος συγγενικής αγάπης για την ανιψιά του ή μήπως υπήρχε τελικά βάση στις κουβέντες του Σίγκλη; Προστατευμένος από τα πυκνά φυλλώματα του κήπου ο Βάγης αναρωτήθηκε αν έπρεπε να αδράξει την ευκαιρία και να μπει κρυφά στο δωμάτιο της Αραμπέλας. Ποιος θα τον εμπόδιζε; Αν είχε λίγη τύχη, η πόρτα του πύργου θα ήταν ακόμη ανοιχτή. Κι η τύχη ήταν με το μέρος του, ο δρόμος ελεύθερος, ο πύργος βυθισμένος στο απόλυτο σκοτάδι και την ησυχία. Ανέβηκε σαν τον κλέφτη τη σκάλα, γνώριζε πού ήταν η κάμαρη της Αραμπέλας. Κι αν εκείνη κοιμόταν, θα την ξυπνούσε. Η στέρηση τον είχε φέρει στα όριά του, ήθελε να της μιλήσει, να την αγγίξει. Έξω από την πόρτα της, ψιθύρισε αμήχανα το όνομά της και μετά σαν να πήρε κουράγιο, το φώναξε πιο δυνατά. Η απάντηση που πήρε τον ξένισε καθώς η Αραμπέλα αποκρίθηκε διστακτικά καλώντας τον με το όνομα «Στέφανο». Σίγουρα δεν ήταν αυτό που περίμενε ν’ ακούσει. Από πότε αποκαλούσε τον Καστίγιο με το μικρό του όνομα σαν να ήταν όχι θείος της, αλλά εραστής της; Ο εκνευρισμός

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

αντάμα με τη ζήλεια τον έκανε να σπρώξει βίαια την πόρτα και να ορμήσει στο δωμάτιο. Ήταν σχεδόν σκοτάδι, συνηθισμένα όμως τα μάτια του διέκριναν το γυναικείο περίγραμμα, βουβό, αμίλητο. Την είχε τρομοκρατήσει, δεν είχε καταλάβει ποιος ήταν ο εισβολέας. Την καθησύχασε, και μόνο τότε με τρεμάμενα ακόμη χέρια η Αραμπέλα άναψε το κερί, και το ισχνό του φως τη βεβαίωσε ότι εμπρός της βρισκόταν πράγματι ο Βάγης. «Πώς βρέθηκες εδώ;» τον ρώτησε σαστισμένη. Δεν ήξερε τι να της αποκριθεί. Τώρα που στεκόταν τόσο κοντά της, τα λόγια του Σίγκλη έμοιαζαν εξωπραγματικά και οι δικές του υποψίες ολότελα αβάσιμες. Τα δάχτυλά του ακούμπησαν φευγαλέα το στήθος της που διαγραφόταν μέσα από το λεπτό ύφασμα του νυχτικού. Η φλόγα που τα πύρωσε έφτασε κατευθείαν στην καρδιά του και τον γέμισε ερωτική έξαψη. «Δεν άντεχα άλλο! Τόσες μέρες ούτε μια λέξη!» Δεν είχε άλλα λόγια παρά μόνο πράξεις για να της δείξει αυτό που η γλώσσα του δεν ήταν ικανή να εκφράσει. Έσκυψε και τη φίλησε γλυκά στην αρχή. Αναθάρρησε πιο ορμητικός ώσπου η αντίστασή της τον πάγωσε. «Με φοβίζεις, Βάγη! Μπαίνεις σαν τον κλέφτη μέσα στον πύργο αψηφώντας την εντολή του θείου μου. Αν σε καταλάβει, φαντάζεσαι την οργή του;» τον ρώτησε σπρώχνοντας τα χέρια του. «Φαίνεται πως όλη σου η έγνοια είναι ο θείος σου! Βέβαια, τι σου είμαι αλήθεια εγώ;» Η χολή που έκρυβαν τα λόγια του σάστισε την Αραμπέλα. «Δεν καταλαβαίνεις τη θέση μου; Πονάω για εκείνον. Έχει τραβήξει τόσα τον τελευταίο καιρό. Μόνο εγώ του απόμεινα». «Αν δεν προσέξει ο θείος σου, θα έχει κακά ξεμπερδέματα!» της είπε με πίκρα. Στην άκρη της γλώσσας το είχε να της ξεφουρνίσει και τα λόγια του Σίγκλη και τα καμώματα του Καστίγιο. «Τι θέλεις να πεις; Πάλι μαζί του θα τα βάλουν; Τι τους έχουμε κάνει πια;» Ο Βάγης κόρωσε καθώς συλλογίστηκε το ταξικό χάος ανάμεσα στους Καστίγιο και τους χωρικούς. Ό,τι κι αν γινόταν, οι φτωχοί θα έσκυβαν το κεφάλι σαν το στάχυ στον άνεμο και οι προύχοντες θα τους ανέχονταν μόνο για τη δική τους βολή. Ανίκανος να συγκρατήσει τις σκέψεις και τα συναισθήματα που τον γέμιζαν, έχυσε όλο το δηλητήριο που η ορμή και η ασυλλογισιά σώριασαν εντός του. «Δεν πρόκειται ποτέ να ξεφύγεις απ’ όλα αυτά. Όταν κοιμάσαι στο μαλακό σου στρώμα, φοράς τα πλούσια φορέματά

Ευρυδίκη Αμανατίδου

σου και τρως τις λιχουδιές που έρχονται από όλον τον κόσμο, δεν ξέρεις να πονέσεις για τον μεροκαματιάρη. Δεν σε αγγίζει η δυστυχία, δεν σε αφορά!» Τα μάτια της Αραμπέλας γέμισαν δάκρυα και τον κοίταξαν με παράπονο. «Σαν να κατηγορείς εμένα για όλες τις αδικίες! Νόμιζα πως με αγαπούσες, αλλά απόψε είναι σαν να με μισείς. Γιατί;» Αντικρουόμενα συναισθήματα αντάριαζαν τον Βάγη. Από τη μία ήθελε να πέσει στα πόδια της και να της ζητήσει συγγνώμη, και από την άλλη να σφίξει την αψεγάδιαστη επιδερμίδα της και να ρουφήξει τους χυμούς της μέχρις ότου κοπάσει η θύελλα που τον βολόδερνε σαν το ακυβέρνητο σκαρί. Ώσπου οι παράλογες επιταγές της νιότης επικράτησαν ορίζοντας τα χέρια του, ακυρώνοντας τις αναστολές του. Με μια απότομη κίνηση, έσκισε το αραχνοΰφαντο νυχτικό της Αραμπέλας αποκαλύπτοντας το γυμνό της σώμα εξαίσιο μπροστά στα μάτια του. Εκείνη, με μια κραυγή έκπληξης, σκέπασε όπως-όπως τα απόκρυφα μέρη της σκύβοντας το κεφάλι σαν να περίμενε καρτερικά τη μοίρα της. Ο Βάγης χούφτωσε το στήθος της και δάγκωσε άγρια τα χείλη της. Μα δεν μπόρεσε να συνεχίσει. Το παγωμένο βλέμμα της τον έκανε να σιχαθεί τον εαυτό του. Θυμήθηκε τον Καστίγιο πέρα στην κρύπτη κι έσπρωξε απότομα την Αραμπέλα μακριά του. «Σκεπάσου και μην ανησυχείς! Δεν θα σε πειράξω. Αν δεν με θέλεις μια, δεν σε θέλω χίλιες φορές!» «Τι σου έκανα; Τι σου κάναμε; Είναι που ο θείος μου σε έδιωξε; Θα του μιλήσω εγώ!» Ο Βάγης την έκοψε με μια κίνηση του χεριού. «Δεν θέλω άλλες χάρες ούτε από εσένα ούτε από τον θείο σου. Μπορώ να τα βγάλω πέρα μοναχός μου. Δεν χρειάζομαι την ελεημοσύνη σας! Είσαστε ίδιοι οι δυο σας, γι’ αυτό αξίζετε ο ένας τον άλλο». Προδομένος και πιο μπερδεμένος από ποτέ, βγήκε από την κάμαρα και με γοργά βήματα κατέβηκε τις σκάλες. Το κεφάλι του πήγαινε να σπάσει και ήταν μια από τις σπάνιες φορές που δεν έβλεπε την ώρα να φτάσει στο καλύβι του και να πέσει στο αχυρένιο στρώμα. Ήταν ένας δειλός. Είχε φέρει τα πράγματα στο απροχώρητο, μόνο και μόνο επειδή δεν τολμούσε να πει την αλήθεια, αλλά και από φόβο μήπως οι απαντήσεις που θα έπαιρνε ήταν αυτές που υποψιαζόταν.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

13. Ακόμα και στη βαθιά νύχτα, το Γκραντουκάλε δεν είχε ησυχία. Το φως του κεριού φεγγοβολούσε αχνά στη βάση της σκάλας συνοδεύοντας ψιθύρους και μουρμουρητά. Ο Σίγκλης είχε επιστρέψει από το καλύβι του Δόκιμου και τώρα έδινε οδηγίες στη νυσταγμένη υπηρέτρια λες κι ήταν αυτός ο ιδιοκτήτης του πύργου. «Να μου ετοιμάσεις γρήγορα ένα ζεστό λουτρό. Και το γαλλικό σαπούνι, όχι αυτό που πλένεις τα ρούχα που μου έδωσες την άλλη φορά. Και πετσέτα αφράτη, το νου σου!» «Μα η φωτιά έχει σβήσει από ώρα!» τόλμησε να διαμαρτυρηθεί η μεσόκοπη γυναίκα. «Να πας να την ξανανάψεις. Τι θέλεις να πω στο αφεντικό σου, πως δεν φροντίζεις τους καλεσμένους του;» Η υπηρέτρια έσκυψε το κεφάλι κι ετοιμάστηκε να εκτελέσει τις διαταγές όταν ο νοτάριος φώναξε ξοπίσω της. «Θ’ αφήσω έναν μπόγο έξω από την πόρτα. Όλα τα ρούχα να είναι πλυμένα, κολλαρισμένα και μοσχομυριστά όταν φέξει. Άντε, βιάσου!» Ο Βάγης που τα άκουσε όλα, εγκλωβισμένος στη σκοτεινιά της σκάλας από την ξαφνική εμφάνιση του νοτάριου, τώρα πάλευε με την αναγούλα που ανέβαινε στον λαιμό του. Έσφιξε με δύναμη τις γροθιές του για να μη ξεσπάσει την οργή του πάνω στο μισητό πρόσωπο του Σίγκλη που πέρασε ανυποψίαστος δίπλα του σχεδόν τραβώντας για την κάμαρά του. Άλλος στη θέση του θα αντιλαμβανόταν την ξένη παρουσία, ο νοτάριος όμως σκεφτόταν πάντα και μόνο τον εαυτό του. Δεν κίνησε να φύγει όπως σχεδίαζε παρά τον ακολούθησε κάνοντας ζοφερές σκέψεις. Ποιος αλήθεια θα τον υποψιαζόταν αν του έστριβε το λαρύγγι; Αναχαιτίζοντας τις μοχθηρές του επιθυμίες, αθόρυβα κοντοστάθηκε έξω από την κάμαρα που φιλοξενούσε τον Σίγκλη. Από τη μισάνοιχτη πόρτα είδε τον νοτάριο να ανάβει τα σπαρματσέτα και να τραβάει τη βαριά κουρτίνα που χώριζε τη γούρνα του λουτρού. Λούφαξε πίσω από την πόρτα περιμένοντας. Ο Σίγκλης άνοιγε συρτάρια, πιλάτευε, ψηλαφούσε ώσπου έβγαλε ένα χοντρό πανί και το απόθεσε ευλαβικά θαρρείς πάνω στο γραφείο ανάμεσα σε δύο μικρές φιάλες. Μετά πήρε το πανωφόρι του κι αναποδογυρίζοντας την τσέπη, άδειασε το περιεχόμενό της σ’ ένα βαθύ πιάτο για να προσθέσει ευθύς

Ευρυδίκη Αμανατίδου

αμέσως το περιεχόμενο των μπουκαλιών. Ξεδίπλωσε το πανί, έσταξε με προσοχή το υγρό, και ξαναδίπλωσε με επιμέλεια δυο και τρεις φορές το ύφασμα σαν φασκιά μωρού. Η όξινη μυρωδιά που απλώθηκε δεν φάνηκε να τον ενοχλεί. Αντίθετα, έμοιαζε να του έχει φτιάξει τόσο τη διάθεση που το χαιρέκακο γέλιο του γέμισε την κάμαρα. Η υπηρέτρια κοντοστάθηκε με τον τελευταίο άδειο κουβά ψελλίζοντας ότι το νερό ήταν έτοιμο. Ο νοτάριος τη διέταξε να χαθεί από μπροστά του, έβγαλε τα ρούχα του και μπήκε στο λουτρό. Με το που άκουσε το νερό να τρέχει πάνω στο σώμα του Σίγκλη, ο Βάγης βρήκε την ευκαιρία να μπει στην κάμαρα και να δει με τα ίδια του τα μάτια τι σκάρωνε ο νοτάριος. Άνοιξε τα συρτάρια του γραφείου ψηλαφίζοντας. Ανάσυρε το πακέτο πιάνοντάς το προσεκτικά, η μυρωδιά που ανάδιδε το οξύ ήταν αλάνθαστο σημάδι. Με τις άκρες των δακτύλων ξεδίπλωσε το πανί αποκαλύπτοντας την εικόνα. Ένιωσε έκπληξη παρότι οι υποψίες του είχαν μόλις επιβεβαιωθεί. Ο νοτάριος φαινόταν να κατέχει τον τρόπο με τον οποίο μια συνηθισμένη απεικόνιση της Παναγίας θα μπορούσε να περάσει για κάτι πολύτιμο που η γη έκρυβε επί αιώνες. Οξύ, θειάφι και χώμα είχαν δώσει στο ξύλο την επιθυμητή παλαιική όψη. Χωρίς να χάσει χρόνο, τύλιξε ξανά την εικόνα και αθόρυβα βγήκε από την κάμαρα μαζί με το πολύτιμο φορτίο του.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

14. Η Αραμπέλα κάθισε αποκαμωμένη στο κρεβάτι της. Δεν είχε κουράγιο να κλάψει άλλο. Πού είχε χαθεί η αγάπη του Βάγη; Τον είχε συνηθίσει ντροπαλό και μετρημένο, να της μιλάει με τα πιο γλυκά λόγια που είχε ακούσει ποτέ. Απόψε όμως, είχε ορμήσει στην κάμαρά της ανταριασμένος, ανυπόμονος. Τα έβαλε με τον θείο της και εξαγριωμένος όταν εκείνη τον υπερασπίστηκε, την απείλησε κιόλας. Της έσκισε τα ρούχα σαν να ήταν μια από τις υπηρέτριες που γελούσαν πρόστυχα στις σκοτεινιές του κήπου όταν ανυπόμονα αντρικά χέρια χώνονταν κάτω από τις φούστες τους. Ο πόνος βάραινε το κεφάλι της, μάταια προσπαθούσε να σκεφτεί. Ευχήθηκε να είχε δίπλα της τη Λεμονιά, όμως ο θείος της είχε κρίνει εδώ και χρόνια πως η γυναίκα δεν χρειαζόταν πια να μένει και τα βράδια μαζί της. Ο θείος της! Μόλις εκείνη τη στιγμή, σαν αναλαμπή, η θολούρα στο κεφάλι της ξεδιάλυνε. Όταν χτύπησε η πόρτα της, ποια ήταν η πρώτη της σκέψη; Φώναξε το όνομα του θείου της, φώναξε «Στέφανο». Αυτό είχε εξοργίσει τον Βάγη, ήταν η ζήλια του που τον έκανε να συμπεριφερθεί έτσι. Τα μάγουλά της βάφτηκαν κόκκινα καθώς παραδεχόταν στον ίδιο της τον εαυτό την αλήθεια, μια αλήθεια που μόλις αναγνώριζε. Αναστατωμένη περισσότερο από πριν, φόρεσε το πρώτο ρούχο που βρήκε μπροστά της και με την καρδιά της να χτυπάει δυνατά και ακανόνιστα έτρεξε στην πόρτα του θείου της. Δεν πήρε καμία απάντηση, κι όταν μπήκε στο δωμάτιο, κατάλαβε πως εκείνος δεν είχε κοιμηθεί στο κρεβάτι του. Στο κατέβασμα της σκάλας παραξενεύτηκε βλέποντας την υπηρέτρια με έναν άδειο κουβά στο χέρι. «Πού πηγαίνεις τέτοια ώρα;» τη ρώτησε παραξενεμένη. «Ο κύριος νοτάριος ήθελε να κάνει μπάνιο» απάντησε βιαστικά η γυναίκα που φαινόταν να ανυπομονεί να γυρίσει στον ύπνο της. «Είδες τον κύριό σου;» τη ρώτησε ξανά, εκείνη όμως κούνησε αρνητικά το κεφάλι και συνέχισε να κατεβαίνει τη σκάλα. Η Αραμπέλα κατάπιε με δυσκολία την αποστροφή της για τον νοτάριο. Για μια στιγμή ευχήθηκε να είχε την τόλμη να ρίξει ένα κουβά απόνερα στην κίτρινη μούρη του, όμως δεν ήταν ώρα για τέτοιες σκέψεις. Κατεβαίνοντας τα τελευταία σκαλιά, κοίταξε αναποφάσιστη στο ισόγειο. Μήπως ο θείος της βρισκόταν στο κελάρι; Έπινε πολύ τελευταία, ίσως είχε πάει να διαλέξει ένα από τα αγαπημένα του κρασιά. Όμως κι εκεί οι προσπάθειές της αποδείχτηκαν άκαρπες και το μόνο που κατάφερε ήταν να ζεματίσει τα δάχτυλά της από το

Ευρυδίκη Αμανατίδου

κερί που έσταζε όπως το κρατούσε αφηρημένα. Ανέβηκε ξανά τη σκάλα, στα μισά της όμως για τον πρώτο όροφο, ένας απροσδιόριστος ήχος τη σταμάτησε. Μεμιάς πισωγύρισε και σβήνοντας το κερί της λούφαξε στα σκοτεινά. Όσο ο ήχος -πόδια που αλαφροπατούσαν- την πλησίαζε, τόσο μεγάλωνε η τρομάρα της. Ποιος ήταν αυτός που το σχεδόν απόλυτο σκοτάδι δεν εμπόδιζε τον δρόμο του; Ανοίγοντας διάπλατα τα μάτια για να διακρίνει καλύτερα, μια απογοήτευση πλάκωσε το στήθος της. Θα ορκιζόταν πως η φιγούρα που πάτησε το ισόγειο και με σίγουρα βήματα ξεμαντάλωσε την εξώθυρα, δεν ήταν άλλη από του Βάγη. Τι δουλειά είχε να βρίσκεται ακόμη στον πύργο; Πολεμώντας τον φόβο που της προξενούσε η, στιγμές πριν, αγαπημένη μορφή του, τον ακολούθησε. Η προχωρημένη νύχτα έκανε τον κήπο πιο απόκοσμο, οι καλλωπιστικοί θάμνοι και τα αναρριχώμενα, τόσο εξαίσιο θέαμα την ημέρα, γίνονταν τώρα εφιαλτικά χέρια, καμπουρωτά κορμιά, στόματα δίχως δόντια. Το σώμα της έτρεμε και μόλις που έπνιξε μια κραυγή όταν πουλιά ανήσυχα στον ύπνο τους φτεροκόπησαν πάνω από το κεφάλι της. Στράφηκε να γυρίσει πίσω. Τα βήματα του Βάγη ακούγονταν όλο και πιο μακριά, βρισκόταν ήδη στη βορινή πλευρά, κάπου κοντά στο παραπόρτι. Από εκεί θα είχε έρθει σίγουρα, ίσως ο απαίσιος συμβολαιογράφος το είχε αφήσει ανοιχτό γυρίζοντας από το νυχτερινό του περίπατο. Το ένστικτο και μια διαίσθηση καθαρά γυναικεία την έκαναν να προχωρήσει, πατώντας τα φιδογυριστά μονοπάτια του κήπου που έβγαζαν στην κρύπτη. Η πόρτα της έχασκε ανοιχτή. Ο οικογενειακός τάφος των Καστίγιο, ειδικά αυτή τη νύχτα, ήταν το τελευταίο μέρος που επιθυμούσε να βρεθεί, όμως η έγνοια της για τον Στέφανο, έτσι τον σκεφτόταν τώρα έχοντας πεισματικά αποποιηθεί κάθε συγγενικό τίτλο, της είχε φανερώσει μια αποκοτιά που δεν υποψιαζόταν ότι έκρυβε μέσα της. Το φως που γινόταν όλο και πιο δυνατό την παραξένεψε. Κοντοστάθηκε καθώς στη δεξιά εσοχή της τελευταίας σαρκοφάγου διέκρινε ένα πέρασμα. Δεν ήξερε, δεν θυμόταν να υπάρχει κάποιο άλλο δωμάτιο στην κρύπτη. Ακολούθησε τη στενωπό του διαδρόμου μέχρι εκεί που το άπλετο πια φως έλουζε το σώμα που ξάπλωνε άψυχο κάτω από το άγαλμα. «Στέφανο!» φώναξε σπαρακτικά κι έτρεξε να αγκαλιάσει τον άνδρα φοβούμενη τα χειρότερα. Τα μάτια του γεμάτα ανείπωτη θλίψη και κούραση καρφώθηκαν στα δικά της και τότε η καρδιά της ξεχείλισε από την ανεπίτρεπτη αγάπη που τη βασάνιζε. Χωρίς καμία αναστολή γέμισε το πρόσωπό του φιλιά. «Νόμισα πως έπαθες κακό! Τι ανόητη που ήμουν!» μουρμούρισε καθώς είδε στο βλέμμα του την ίδια αγάπη με τη δική της. Το

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

πρόσωπο του Βάγη έσβησε από τον νου της, δεν υπήρχε άλλος χώρος παρά μόνο γι’ αυτά τα οικεία, πολυαγαπημένα χαρακτηριστικά. Τα χείλη της πλησίασαν διστακτικά ακόμη το δυνατό αντρικό στόμα. Έκλεισε τα μάτια και άφησε τις αισθήσεις της ελεύθερες, για να γευτεί το πρώτο καθαρά ερωτικό φιλί της ζωής της. Τα μάγουλά της φλογίστηκαν, όλο της το σώμα ηλεκτρίστηκε από δονήσεις πρωτόγνωρες. Τα χέρια του Στέφανο στιβαρά την τύλιξαν στην αγκαλιά του. «Ησύχασε τώρα! Δεν θα επέτρεπα ποτέ στον εαυτό μου να πάθει κάτι και να σε αφήσω απροστάτευτη» της ψιθύρισε σκορπίζοντας φευγαλέα φιλιά στον λαιμό της, στέλνοντας ρίγη στο κορμί της, κάνοντάς την να χάσει κάθε λογική, ζητώντας περισσότερα ώσπου εκείνος την έσπρωξε αποφασιστικά κοιτάζοντας πάνω από τον ώμο της. Ακολούθησε το βλέμμα του και μόνο τότε αναγνώρισε τη γυναικεία μορφή που απεικόνιζε το άγαλμα. Μια βαθιά απελπισία φούσκωσε το στήθος της μαζί με μια τρομερή ζήλια, ζήλια για την ίδια της τη μητέρα. «Την αγαπούσες; Όπως αγαπάς εμένα; Όπως σε αγαπάω εγώ;» ρώτησε, εκείνος όμως έμενε σιωπηλός. «Στέφανο, απάντησέ μου!» τον παρακάλεσε. «Η νύχτα φέρνει μαζί της το παράλογο. Είναι ώρα να γυρίσουμε στον πύργο» της απάντησε ανέκφραστος και η απότομη αλλαγή του την έκανε να τον ακολουθήσει ντροπιασμένη υιοθετώντας ξανά τον ρόλο της υπάκουης ανιψιάς. Από το βάθος της κρύπτης μέχρι την ασφάλεια των γερών τοίχων του Γκραντουκάλε, ο Στέφανο Καστίγιο προσπαθούσε να εξωραΐσει την κατάσταση, να δώσει μια διαφορετική ερμηνεία σε ό,τι είχε συμβεί. Ποιον κορόιδευε όμως; Αυτό δεν ονειρευόταν; Αυτό δεν επιθυμούσε τόσο καιρό; Πόσες φορές είχε αναρωτηθεί τι γεύση θα είχαν τα άλικα χείλη της Αραμπέλας, πόσες φορές δεν είχε φτάσει στα όρια της τρέλας καθώς φανταζόταν το σώμα της γυμνό δίπλα στο δικό του; Ντροπιάστηκε από τον πόθο του καθώς μπήκαν στην κάμαρά της κι αντίκρισε το παρθενικό της κρεβάτι. Έστρεψε το πρόσωπο αλλού όσο εκείνη φορούσε το νυχτικό της και μόνο όταν άκουσε το θρόισμα των βαριών υφαντών που σκέπασαν το σώμα της, γύρισε και την κοίταξε. «Μην ανησυχείς άλλο! Όταν ξυπνήσεις το πρωί, όλα θα είναι ένα όνειρο» είπε, λόγια που ούτε ο ίδιος πίστευε. Η Αραμπέλα είχε περάσει χωρίς επιστροφή την παιδική ηλικία. Κι αυτός όφειλε να απομακρυνθεί από κοντά της όσο πιο γρήγορα. Όμως το κάλεσμά της ήταν πιο μαγευτικό κι από σειρήνας.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Δεν θέλω να φύγεις! Μείνε μαζί μου απόψε. Κοντά μου, δίπλα μου, να μου κρατάς το χέρι! Μόνο έτσι θα ησυχάσω. Σε παρακαλώ!» Ξάπλωσε κι άνοιξε την αγκαλιά του να κουρνιάσει. Το σώμα του είχε κηρύξει τη δική του επανάσταση, -μαρτύριο χειρότερο από του Τάνταλου. Όμως έμεινε ακίνητος δίπλα της ακούγοντας την ανάσα της, μετρώντας υπομονετικά τον χρόνο μέχρι το χάραμα.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

15. Λίγες ώρες απέμεναν μέχρι να ξημερώσει, κι όμως ο Βάγης στριφογυρνούσε άγρυπνος στο αχυρένιο του στρώμα. Οι ίδιες σκέψεις βασάνιζαν ξανά και ξανά τη συνείδησή του. Ποιος θα τον πίστευε; Μια κουβέντα να έλεγε και θα έμοιαζε ιεροσυλία. Τα θεία αποτελούσαν το μοναδικό στήριγμα των βασανισμένων. Πιο σκοτισμένος από πριν, σηκώθηκε ψηλαφώντας, έβαλε την εικόνα στην τσέπη της φαρδιάς του βράκας, άρπαξε το φτυάρι και την τσάπα και αθόρυβα χάθηκε μέσα στη νύχτα που ξάνοιγε. Όταν αντίκρισε το εκκλησάκι της Παναγίας της Βέργας, ο ήλιος μόλις είχε σκάσει μύτη. Η θέα του ασβεστωμένου ξωκλησιού γαλήνεψε για λίγο την ταραγμένη του ψυχή. Έσπρωξε την πόρτα και μπήκε. Δυο φορές την εβδομάδα ο πάπα Γιώργης έκανε εδώ την πρωινή λειτουργία γεμάτος πείσμα και αισιοδοξία ότι κάποιος από το ποίμνιό του θα στερούνταν τον γλυκό ύπνο της μικρής ώρας πριν το ξημέρωμα και θα κοινωνούσε τα θεία. Ο Βάγης σταυροκοπήθηκε και περίμενε υπομονετικά το δι’ ευχών κλωθογυρίζοντας στο κεφάλι του το σχέδιό του. Ο μοναδικός τρόπος να μην εκθέσει και τον παπα-Γιώργη ήταν η εξομολόγηση. Όταν ο ιερέας απόθεσε το θυμιατό κι έβγαλε το πετραχήλι του, ο Βάγης πλησίασε και του φίλησε το χέρι ψιθυρίζοντας: «Την ευλογία σου!» «Την έχεις τέκνο μου!» απάντησε ο παπάς και του έδειξε να κάτσει στο ένα από τα δύο στασίδια που αποτελούσαν τη φτωχική επίπλωση της μικρής εκκλησίας. «Ήρθα να εξομολογηθώ» είπε ο Βάγης κοιτώντας τον θαρρετά στα μάτια. Ο παπα-Γιώργης σιωπηλά του υπέδειξε να σκύψει το κεφάλι κάνοντας το σημείο του σταυρού. Τον άκουσε προσεκτικά, ώσπου δεν είχε άλλο να πει. Κι ο άνθρωπος του Θεού έμεινε να ταλαντεύεται ανάμεσα στα επίγεια και τα ουράνια μέχρι που ο Βάγης απόθεσε στα χέρια του την εικόνα. «Τον βλάσφημο! Ακόμα και ο Θεός εξάντλησε την υπομονή του!» ξέσπασε τότε, και με τρεμάμενα δάχτυλα πότε σκούπιζε τα δάκρυα της πίκρας και της οργής που είχε γεμίσει την ψυχή του και πότε άγγιζε την εικόνα. Προτού τη μαγαρίσει ο Σίγκλης, θα ήταν σίγουρα ένα μικρό θαύμα. Δεν είχε σημασία για τον παπαΓιώργη η παλαιότητα, αλλά ο ύμνος στον Θεό. Κι αυτό το τραγούδι που ο άνθρωπος στέλνει κάθε φορά στον Δημιουργό του για να δείξει τη δική του αφοσίωση, αγάπη και πίστη είχε γίνει παιχνίδι στα χέρια ενός καιροσκόπου.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Κανονικά θα έπρεπε να αποκαλύψω το αμάρτημα του νοτάριου, αλλά δεσμεύομαι από την εξομολόγηση, και για όσα έκανε εκείνος και για όσα θα κάνεις εσύ…» είπε κουρασμένα στον Βάγη. «Από την άλλη παιδί μου, είναι επικίνδυνο να εμπαίζουμε όχι μόνο τον Θεό αλλά και τους ανθρώπους». «Ποιος ορίζει την πίστη, παπά μου;» ρώτησε ο Βάγης. Παρά τη φαινομενική αντίδραση του παπα-Γιώργη, καταλάβαινε πως θα τον είχε συμπαραστάτη του. Ναι, αυτό που σκόπευε να κάνει ήταν απάτη, δεν παράβγαινε όμως τα όσα είχε κατά νου ο νοτάριος. Μήπως δεν ήταν προτιμότερο να εμφανίσει το δικό του θαύμα για να προλάβει ένα μεγαλύτερο κακό; «Η καθαρή καρδιά, παιδί μου. Αυτή ορίζει την πίστη. Τράβα στης Γιουλής τώρα, μα δείξε καλοσύνη και συμπόνια». Ζυγώνοντας το φτωχικό της Γιουλής, ο Βάγης είχε τις αμφιβολίες του για το αν η θεοσεβούμενη γεροντοκόρη θα τον έμπαζε στο σπιτικό της. Ένα σκελετωμένο χέρι ξεμαντάλωσε το παράθυρο. Καχύποπτα μάτια σ’ ένα αποστεωμένο πρόσωπο τον κοίταξαν, κι αυτός για μια στιγμή ένιωσε οίκτο. Ξεροκατάπιε και της πρόσφερε το αντίδωρο που έστελνε ο παπα-Γιώργης. Το αγριωπό της πρόσωπο σαν να μαλάκωσε λίγο. Η Γιουλή ήταν πραγματικά άρρωστη και στο σώμα και στην ψυχή, όσο όμως πήγαινε κανείς με τα νερά της, θα του έδειχνε εμπιστοσύνη. «Ήσουν στη λειτουργία;» ψέλλισαν με δυσκολία τα ξεραμένα της χείλη. Ο Βάγης έγνεψε καταφατικά και χαμήλωσε το κεφάλι. «Γιατί δεν ήρθε ο παπάς κι έστειλε εσένα;» «Εγώ του το ζήτησα…» Κόμπιασε, δεν ήταν εύκολο. «Συγγνώμη!» της είπε. Η κακοπαθημένη γυναίκα τον κοίταζε αμίλητη. «Ήρθα να ζητήσω συγγνώμη» ξαναείπε ο Βάγης. «Για τη συμπεριφορά μου, για όσα τράβηξες από μένα. Και για να σου πω ότι θα βοηθήσω εγώ να βρεθεί η εικόνα». Και πάλι η Γιουλή δεν μίλησε λες και δεν άκουσε λέξη από όσα της είπε. Ήταν μάταιο να περιμένει. Κίνησε να φύγει ενώ έπλαθε ήδη στο κεφάλι του εικόνες της προσωπικής του μάχης με τον μισητό Σίγκλη και τον Δόκιμο. «Πώς θα το κάνεις αυτό;» άκουσε τελικά την άχρωμη φωνή της. Όλοι ήξεραν απέξω κι ανακατωτά τα οράματα της Γιουλής. Τα μικρά παιδιά τα ματαλέγανε στα σοκάκια, οι θεοσεβούμενες έκαναν τον σταυρό τους στις γωνιές. Ο Βάγης δεν γνώριζε αν η Γιουλή είδε σαν όνειρο όσα καταμαρτυρούσε ή αν ο Δόκιμος τής είχε υποβάλει τα οράματα. Είχε όμως έτοιμη τη δική του ερμηνεία και αυτή είχε σκοπό να της παρουσιάσει. Αντί γι’

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

απάντηση λοιπόν στην ερώτησή της, ζήτησε να του πει ξανά πού την είχε οδηγήσει η Παναγία και όταν η γυναίκα μίλησε για την πηγή, τη σταμάτησε. «Εγώ το καταλαβαίνω διαφορετικά. Το νερό σημαίνει την κάθαρση από την αμαρτία. Ξέρεις λοιπόν τι σκεφτόμουνα; Έχεις ακούσει για το δέντρο του Ιούδα;» Η Γιουλή τον κοίταξε χωρίς να καταλαβαίνει, ο Βάγης όμως δεν πτοήθηκε, αφού ήξερε πια πως είχε την προσοχή της. «Λένε πως μια κουτσουπιά ήταν το δέντρο που πάνω του κρεμάστηκε ο Ιούδας, και τα δάκρυά του πότισαν τη γη, και το δέντρο θέριεψε». Τα μάτια της Γιουλής έπαψαν να τον κοιτάζουν καχύποπτα κι έτσι ανακουφισμένος, ξετύλιξε το τελευταίο κομμάτι μιας ιστορίας που ένας λογικός άνθρωπος πολύ δύσκολα θα πίστευε. Πώς δηλαδή όλα αυτά που της είπε ήταν δεμένα μεταξύ τους αφού υπήρχε ένα και μοναδικό τέτοιο δέντρο στην περιοχή, δαρμένο από τους ανέμους, σαν κακοπαθημένος γίγαντας. «Το μόνο που θέλω είναι να έρθεις μαζί μου. Αν αυτή την εικόνα την έκρυψαν πριν από τόσους αιώνες, γιατί να μη βρίσκεται εκεί; Όπου αλλού έψαξαν, δεν βρήκαν κατιτίς». «Στη γη του Καστίγιο;» Η ειρωνεία στη φωνή της Γιουλής δεν πέρασε απαρατήρητη από τον Βάγη που για λίγο σκέφτηκε πως εκείνος ο τόπος ήταν για κάτι μήνες στη δική του δούλεψη. «Μην ανησυχείς! Έχει άλλες σκοτούρες. Ούτε που θα νοιαστεί! Μα για σκέψου την ιστορία που σου είπα! Σάμπως κι ο Ιούδας δεν πρόδωσε την πίστη του;» της απάντησε καθησυχάζοντας τις τύψεις του με τη σκέψη πως το κακό με κακό πολεμιέται. Παρά τη φαινομενικά ασθενική της κράση, η Γιουλή τον ακολούθησε βιαστική. Μια έξαψη διαπερνούσε το σώμα της ενώ στ’ αυτιά της έφτανε μόνο εκείνη η φωνή. Την αναγνώριζε πια, ήταν η Δέσποινα με τον μπλε χιτώνα που τη διαβεβαίωνε ότι έπραττε το σωστό. Αριά σφούγγιζε τον ιδρώτα της η καταπονημένη γυναίκα, κι αγόγγυστα περίμενε κάτω από τον καυτό ήλιο που πύρωνε τα κατάμαυρα ρούχα και το λιπόσαρκο σώμα της. Σε στάση προσευχής έκανε την προσωπική της λειτουργία με το κομποσκοίνι στα χέρια. Η φωνή την είχε καθησυχάσει, και η καψερή παρακολουθούσε τον Βάγη να φτυαρίζει το σκληρό χώμα. Για λίγο το βλέμμα της στάθηκε στους φαρδιούς ώμους που ανεβοκατέβαιναν και τα μπράτσα που φούσκωναν μέσα από το ρούχο. Σταυροκοπήθηκε και ξόρκισε το κακό επαναλαμβάνοντας μονότονα ένα απολυτίκιο. Η κραυγή την ξύπνησε από το λήθαργό της. Η χολή της πήγε να σπάσει έτσι όπως είδε τα ανδρικό σώμα να βγαίνει θριαμβευτικά από τον χωμάτινο τάφο. Της φάνηκε ποτισμένο με αίμα, ήρθε στα συγκαλά της όμως καθώς

Ευρυδίκη Αμανατίδου

πλησιάζοντας μουδιασμένη από την πολύωρη ακινησία κατάλαβε πως είχε γελαστεί. Ο ήλιος βρισκόταν χαμηλά πια και το φως του δυνάμωνε την εντύπωση που δημιουργούσε το αργιλικό χώμα της περιοχής. Η Γιουλή έκανε τα τελευταία βήματα σχεδόν στα τυφλά κι έπεσε στα πόδια του Βάγη δοξάζοντας τον παντοδύναμο. Σαν συνήλθε κι ασπάστηκε την εικόνα, την έπιασε στα χέρια της κι έπιασε να ροβολάει σαν αγριοκάτσικο τις κακοτοπιές με κατεύθυνση την Παναγιά τη Βέργα. Το σχέδιο του Βάγη είχε στεφθεί με επιτυχία. Η εικόνα είχε βρεθεί. Κανένας δεν ήταν μάρτυρας στο γεγονός εκτός από τη Γιουλή που περίμενε με τις ώρες κάτω από τον ήλιο, χαμένη στις φαντασίες και τα οράματά της. Του ήταν πολύ εύκολο, όταν έφτασε στο βάθος που ήθελε, να παραχώσει στο χώμα την εικόνα που φύλαγε στον κόρφο του, να σκάψει για λίγο ακόμη και μετά να αναφωνήσει με έκπληξη, σηκώνοντας το αντικείμενο στον αέρα σαν να το είχε μόλις ξεθάψει από τη γη. Όλοι θα ησύχαζαν πια κοιτώντας να βρουν κι αυτοί το δίκιο τους. Με αναπαμένη προς στιγμή τη συνείδηση, τράβηξε κι αυτός κατά το ξωκλήσι.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

16. Οι καμπάνες άρχισαν να χτυπάνε σαν δαιμονισμένες και ο κόσμος πήρε να μαζεύεται στην πλάτσα. Και να που πάλι ο Βάγης βρισκόταν στο κέντρο της προσοχής. Ποιος να του καταμαρτυρήσει το παραμικρό; Ο Δόκιμος δεν γνώριζε τα πραγματικά σχέδια του νοτάριου. Ο ισχνός ρήτορας του Θεού ήταν από τους πρώτους που προσκύνησαν την εικόνα. Οι απλοί άνθρωποι δεν είχαν γνώσεις τέχνης ούτε μπορούσαν να υποψιαστούν ότι αυτή η θεία απεικόνιση δεν είχε βαθιές ρίζες στον χρόνο. Ποιος να φανταστεί πως ο Σίγκλης σκόπευε, κάποια βολική για τον ίδιο στιγμή, να φανερώσει μια ψεύτικη εικόνα σαν τάχα μου να ήταν αυτή που τόσο καιρό έσκαβαν να βρουν; Ποιος να περιμένει πως από μια χρονική σύμπτωση και μόνο, ο Βάγης είχε κλέψει την εικόνα από τον νοτάριο και σκάβοντας κάτω από την κουτσουπιά επί ώρες, την είχε ξεθάψει; Μα ήταν ένα αληθινό θαύμα! Τα χαμόγελα άνθισαν πάνω στα πρόσωπα, χέρια χτυπούσαν φιλικά τον εκλεκτό στον ώμο κι άλλοι του φώναζαν τα συχαρίκια. Κανένας δεν παραξενεύτηκε που ήταν ο Βάγης αυτός που βρήκε την εικόνα, αποδίδοντας το γεγονός σε μια θεϊκή καθοδήγηση μέσω της Γιουλής. Μετά την αυτοσχέδια γιορτή, τα πνεύματα φάνηκαν να ησυχάζουν. Ο Βάγης όμως αναρωτιόταν ποια θα ήταν η επόμενη κίνηση του νοτάριου, που προς το παρόν είχε εξαφανιστεί στη Χώρα του νησιού με τη δικαιολογία ότι επείγοντα επαγγελματικά καθήκοντα απαιτούσαν την εκεί παρουσία του. Η χαρά της εύρεσης και της εκπλήρωσης των οραμάτων οδηγούσε τις γυναίκες καθημερινά στην Παναγία τη Βέργα, την ίδια ώρα που οι άντρες έπαιρναν επιτέλους τον δρόμο προς τα αμπέλια. Ο Καστίγιο είχε κάθε λόγο να είναι επίσης ευχαριστημένος. Η εικόνα είχε βρεθεί σε δική του γη, δεν έφερε όμως καμία αντίρρηση ούτε φάνηκε να διεκδικεί για τον εαυτό του ή την καθολική του πίστη το πολύπαθο εύρημα. Ο Σεπτέμβρης είχε μεστώσει για τα καλά. Τα φορτωμένα αμπέλια, που βαριά από τον καρπό τους σερνόντουσαν στη φολιδιασμένη γη, καρτερούσαν τον τρύγο. Τα τραγούδια αντήχησαν ξανά καθώς τα ιδρωμένα σώματα γέμιζαν τα κοφίνια και φόρτωναν τα γαϊδούρια και τα μουλάρια. Οι χωρικοί είχαν ξεχάσει τις προφητείες κι έμοιαζαν να βλέπουν μια νέα κατάσταση των πραγμάτων. Ακόμη κι ο Στέφανο Καστίγιο είχε ανασκουμπωθεί και μάζευε σαν απλός εργάτης τους καρπούς της γης από τα απέραντα κτήματα του Μοναστηριού

Ευρυδίκη Αμανατίδου

της Καλής Καρδιάς. Οι κακές γλώσσες έλεγαν βέβαια πως ο καρδινάλιος είχε θορυβηθεί από την απραγία κι ότι ο ισχυρός άρχοντας είχε αποφασίσει να βάλει ένα χεράκι καθώς από στιγμή σε στιγμή οι καθολικές μοναχές θα έκαναν την εμφάνισή τους στο μοναστήρι. Κανένας δεν μπορούσε να φανταστεί τον πραγματικό λόγο. Ο Στέφανο Καστίγιο είχε διαλέξει αυτόν τον τρόπο για να ξεφύγει από τις αμαρτωλές σκέψεις του. Δεν του πήγαινε να φύγει για τη Χώρα και να αφήσει την Αραμπέλα μόνη στο Γκραντουκάλε. Σκέφτηκε ξανά να τη στείλει στα πατρογονικά του εδάφη, η ιδέα όμως του αποχωρισμού τού ήταν αφόρητη. Έτσι επέλεξε αυτή τη λύση, να είναι κοντά και συνάμα μακριά της, όμως την ησυχία του την είχε χάσει για πάντα. Η Αραμπέλα είχε, θαρρείς, αποκτήσει το πείσμα και την επιμονή γυναίκας που ξέρει ότι ο έρωτάς της έχει βρει ανταπόκριση. Σαν να ήταν ενωμένοι ενώπιον Θεού και ανθρώπων, έδειχνε μια έγνοια καθαρά συζυγική. Τα απογεύματα τού έφερνε φαγητό και κρασί και καθόταν δίπλα του παρακολουθώντας την κάθε του κίνηση. Αυτός έτρωγε ανόρεχτα γνωρίζοντας ότι η πραγματική του πείνα δεν μπορούσε να χορτάσει. Μοναχά τις ώρες που ο ήλιος έκαιγε, η Αραμπέλα έμενε μακριά από τον Στέφανο καθώς η ευαισθησία που είχε από μικρή και η γυναικεία ματαιοδοξία στην οποία πρόσφατα είχε εντρυφήσει ήταν δυο σοβαροί λόγοι για να μην εκθέτει τη λευκή επιδερμίδα της. Χαμένη σ’ έναν ονειρικό κόσμο παραμόνευε τις ώρες πίσω από τις βαριές κουρτίνες του Γκραντουκάλε με το βλέμμα στους αμπελώνες. Το στήθος της φούσκωνε παλεύοντας να ξεχυθεί από τον γαλλικό κορσέ κι ένα παράξενο μυρμήγκιασμα απλωνόταν μέχρι τα πέλματα των ποδιών της, ένα φούντωμα που όμοιό του δεν είχε γνωρίσει. Στη σκέψη της υπήρχε μόνο ο Στέφανο. Η ανάμνηση του Βάγη ήταν πολύ μακρινή πια, κάτι που απλά έφερνε ένα μελαγχολικό χαμόγελο στα χείλη της. Η εύρεση της εικόνας δεν της έκανε καμία εντύπωση. Στο Μοναστήρι της Καλής Καρδιάς δεν πάτησε καν το πόδι της αν και ο Στέφανο της είχε ζητήσει -χάριν της καταγωγής και της θρησκείας τους- να κάνει έστω και μία τυπική επίσκεψη για να δηλώσει με την παρουσία της ότι επέβλεπε την προετοιμασία του οικήματος. Την είχε πιάσει ένα πείσμα παιδιάστικο αν και προσπαθούσε να ξεγελάσει τον εαυτό της επαναλαμβάνοντας πως ήταν γυναίκα. Στα μάτια της, ο έρωτας δικαιολογούσε τα πάντα. Στις μέρες που περνούσαν η συμπεριφορά της γινόταν όλο και πιο αλλοπρόσαλλη. Άλλοτε η λογική υπερτερούσε και τότε έβλεπε πως η σχέση που λογάριαζε ήταν για πάντα καταδικασμένη κι άλλοτε την κυρίευε το πάθος, όπως τώρα δα που παρακολουθούσε τα τελευταία φορτώματα να

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

πηγαίνουν από τους αμπελώνες για τα πατητήρια. Επιτέλους, ο Στέφανο γύριζε κοντά της. Τα μάγουλά της βάφτηκαν ρόδινα κι έτρεξε με βιάση στον βενετσιάνικο καθρέφτη, άφησε ξέπλεκα τα μαλλιά της, έσιαξε το φόρεμά της, δάγκωσε τα χείλη της, και τσίμπησε τα μάγουλά της ώσπου να αποκτήσουν το επιθυμητό χρώμα. Όλο το πρωινό είχε πλάσει τη σκηνή στη φαντασία της δεκάδες φορές. Κάθε φορά η καρδιά της χτυπούσε όλο και πιο γρήγορα, όλο και πιο δυνατά. Ο τρύγος είχε τελειώσει, κι ο Στέφανο δεν θα είχε άλλη δικαιολογία να λείπει όλη την ημέρα από κοντά της. Κατέβηκε με βιάση στην τραπεζαρία, προς μεγάλη της έκπληξη όμως βρήκε εκεί μόνο μια τροφαντή υπηρέτρια να μαζεύει το ανέγγιχτο σερβίτσιο. Η απάντηση που πήρε στην ερώτησή της ήταν ότι ο αφέντης είχε αποσυρθεί στην κάμαρή του. Μάταια χτύπησε και ξαναχτύπησε την πόρτα του. Ήταν ανώφελο. Ο Στέφανο είχε κλειδώσει και δεν είχε σκοπό ν’ ανοίξει ούτε στον ίδιο τον Θεό. Αποκαμωμένη από την προσπάθεια κι από τους λυγμούς που τάραζαν το σώμα της, κάθισε στο πάτωμα αδιαφορώντας για την εντύπωση που θα έδινε σε κάποια περαστική υπηρέτρια. Λίγο πριν το χάραμα, σηκώθηκε παραιτημένη και τράβηξε για το δωμάτιό της.

Ευρυδίκη Αμανατίδου

17. Ο νοτάριος κοιτούσε αχόρταγα τα έπιπλα κι όλα τα πολύτιμα που βαρυφόρτωναν το αρχοντικό της Χώρας. Βιάστηκε να σηκωθεί από την αναπαυτική πολυθρόνα όπου καθόταν περιμένοντας μόλις είδε τη Μαρίνα Καστίγιο να μπαίνει στο σαλόνι. Της χαμογέλασε γλυκερά και της φίλησε το χέρι κάνοντας πως δεν διέκρινε τα σημάδια της κραιπάλης στο πρόσωπο και το σώμα της. Οι φήμες δεν ήταν άδικες. Ο Σίγκλης τη μισούσε, όπως μισούσε όλους εκείνους που άκοπα είχαν καταφέρει αυτό που ξέφευγε από τον ίδιο. Όμως ήξερε τι θα της έλεγε για να την πάρει με το μέρος του. Αν δεν γνώριζε το μένος της γυναίκας του Καστίγιο για τον άνδρα της, θα προτιμούσε να κάνει τη δουλειά του μόνος του. Είχε όμως προσπαθήσει δύο φορές χωρίς επιτυχία βρίσκοντας πάντα μπροστά του τον Βάγη. «Το ίδιο μου κάνει! Αν ο άνδρας μου θέλει να καταλήξει δουλοπάροικος, τι μου το λες εμένα;» του απάντησε ξινά η Μαρίνα όταν της διηγήθηκε τα τελευταία κατορθώματα του Καστίγιο. «Μα δεν καταλαβαίνεις ότι η Αραμπέλα τον σέρνει από τη μύτη; Άκουσα ότι ο άνδρας σου θα ζητήσει από τον Πάπα ακύρωση του γάμου σας» επέμεινε ο νοτάριος. «Και θα παντρευτεί την ανιψιά του; Ας γελάσω!» Το στόμα της Μαρίνας συσπάστηκε σατανικά. «Άκουσέ με!» παρακάλεσε με ψεύτικη δουλοπρέπεια ο Σίγκλης. Κάποιος που δεν γνώριζε την πώρωση του νοτάριου, θα πίστευε ότι είχε εξαντλήσει το ρεπερτόριο των μηχανορραφιών του. Δυστυχώς, όταν η εξυπνάδα συμβαδίζει με την πονηριά, τα αποθέματα είναι πάντα επαρκή. Όταν ο Σίγκλης ανακάλυψε ότι η εικόνα είχε κάνει φτερά, κατάλαβε πως κάποιος είχε παρακολουθήσει τις κινήσεις του. Κι όταν έμαθε πως ο Βάγης βρήκε την εικόνα, οι υποψίες του εστίασαν μόνο στον μισητό στασιαστή, αν και πάλι δεν μπορούσε να καταλάβει πώς είχε μπει στην κάμαρά του. Το χωριό είχε βρει ξανά τον ήρωά του πηγαίνοντας για μια ακόμη φορά εκεί που ο άνεμος φυσούσε και αναγκάζοντας τον νοτάριο να σκεφτεί την πιο δραστική λύση. Κατέληξε στη Μαρίνα αφενός γιατί ήθελε χρηματοδότηση και αφετέρου για να έχει τα δικά του νώτα καλυμμένα. Για να την πείσει, έπαιξε το τελευταίο του χαρτί. «Κι αν κάποιος δολοφονήσει τον Καστίγιο;» «Είσαι με τα καλά σου;»

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

«Τα έχω κανονίσει όλα! Έτσι κι αλλιώς, τόσους εχθρούς έχει. Οι δυνατοί πάντα έχουν, το μίσος θρέφει. Αν δεχτείς το σχέδιό μου, θα κερδίσεις την ελευθερία σου και την τεράστια περιουσία του Καστίγιο». «Κι εσύ;» «Αν όλα πάνε καλά, σου ζητάω έναν λευκό γάμο. Χρειάζεσαι κάποιον να σε συμβουλεύει κι εγώ χρειάζομαι τη δόξα κι ένα σεβαστό μερίδιο». Το περιφρονητικό γέλιο της Μαρίνας κόπηκε στη μέση καθώς αντίκρισε το αντικείμενο που ο νοτάριος ανέσυρε από την εσωτερική τσέπη της κάπας του. «Πού τη βρήκες τη σφραγίδα του Καστίγιο;» ρώτησε ενώ μια υποψία φόβου φάνηκε στο βλέμμα της. «Οι γνώσεις μου δεν περιορίζονται στους κωδίκελους και τα κοντράτα!» απάντησε κυνικά ο νοτάριος. «Παίζουμε το ίδιο επικίνδυνο παιχνίδι. Το καλύτερο είναι να συμμαχήσουμε». Με ένα χειροφίλημα έκλεισε η συμφωνία των ανίερων πνευμάτων και ο Σίγκλης πετώντας σχεδόν κατέβηκε τα απόκρημνα σκαλιά που έβγαζαν στην πιο φτωχική μεριά της Χώρας. Εκεί, σε ένα αμφίβολης φήμης ταβερνείο, καμιά δεκαριά ρυπαροί νοματαίοι τον περίμεναν ανυπόμονα. Φυγόδικοι όλοι τους είχαν γλυτώσει από το κυνηγητό των ανθρώπων του Όθωνα ενάντια σε όσους είχαν τολμήσει τοπικές ανταρσίες και είχαν λουφάξει στο απόμερο νησί αναμένοντας την εξέλιξη των πραγμάτων. Ο νοτάριος έφτυσε με σιχασιά το χώμα. Ίδιοι με τον Βάγη, εύκολες όμως λείες με δέλεαρ μερικά νομίσματα. Δεν θα χρειαζόταν κόπο για να τους πείσει να γίνουν ο αντιπερισπασμός του. Βρέχοντας το λαρύγγι τους και γεμίζοντας την κοιλιά τους, ήταν πρόθυμοι να υπηρετήσουν τον καθένα χωρίς να σκοτιστούν για το δίκαιο ή το άδικο. Ο νοτάριος κρατούσε στη χούφτα του τη σκόνη της διχόνοιας έτοιμος να τη σπείρει στο διάβα του. Είχε φτάσει η ώρα του δικού του θριάμβου. Βιαστικά μπήκε στο καταγώγιο. Ο Καστίγιο έπρεπε να φύγει από τη μέση κι ο Βάγης να τον ακολουθήσει στην Κόλαση. Εκεί τουλάχιστον τα μυστικά και τα ανομήματα του Σίγκλη δεν θα είχαν τον κίνδυνο να αποκαλυφθούν.

100

Ευρυδίκη Αμανατίδου

18. Οι γυναίκες του χωριού άφησαν για λίγο την Παναγιά τη Βέργα και ασβέστωσαν τη ληνού για το πάτημα των σταφυλιών. Μετά θα επέστρεφαν στις ετοιμασίες για τη γιορτή της εύρεσης της εικόνας, που θα συνέπιπτε με το τέλος του πατήματος και το ρακιτζό. Ο ιδανικός συγκερασμός λατρείας και εθίμων. Τα πολιτικά γεγονότα, οι ζυμώσεις κατά του Όθωνα, η επικείμενη άφιξη του τάγματος στο Μοναστήρι της Καλής Καρδιάς ήταν αρκετά ώστε ο θόρυβος της εμφάνισης μιας παλιάς εικόνας να ακουστεί μόνο σε τοπικό επίπεδο. Ο κόσμος γύρω από το νησί είχε χορτάσει θαύματα και θρησκευτικό ζήλο. Η Τήνος και το Αργοκοίλι της Νάξου ήταν αρκετά. Το χωριό δεν ήταν διατεθειμένο να μοιραστεί με κανέναν το πολυπόθητο εύρημα. Η αντάρα που σήκωναν τα ανδρικά και γυναικεία πόδια ερχόταν να μπλεχτεί με τη στυφή μυρωδιά που αναδυόταν από τα τοξωτά παράθυρα των χωρισμάτων της ληνούς. Με περισσή όρεξη και πρωτοφανή συμμετοχή, καθολικοί και ορθόδοξοι είχαν γίνει ένα για να βγάλουν τον πολύτιμο μούστο. Κάπως έτσι βρέθηκαν αντάμα ο Καστίγιο και ο Βάγης. Τα γεροδεμένα πόδια τους πατούσαν τον καρπό των αμπελιών, μα τα μάτια τους ήταν καρφωμένα στο ίδιο σημείο. Ίσως εκεί που δεκάδες άλλοι κοιτούσαν, ο καθένας με διαφορετικά συναισθήματα. Η Αραμπέλα αψηφώντας κάθε εντολή του θείου της είχε αφήσει το Γκραντουκάλε και είχε μπει κι αυτή στην πέτρινη ληνού. Αν και ντυμένη όπως οι απλές χωρικές, ξεχώριζε σαν τη μύγα μέσα στο γάλα αναδίδοντας μια περισσή χάρη. Ο Βάγης είχε ξεχάσει την υπόσχεση που είχε δώσει στον εαυτό του. Ο νεόκοπος θαυμασμός των χωρικών είχε αναπτερώσει τις ελπίδες του κι ο έρωτάς του είχε ανθίσει ξανά. Η επαφή του με τη γη και τους καρπούς της του θύμισε ότι η ζωή δεν ήταν μόνο αγώνες αλλά και στέριωμα με μια γυναίκα. Ίσως ήταν καιρός να σφίξει ξανά τους δεσμούς με την οικογένειά του και οπλισμένος με το πραγματικό όνομα και την περιουσία του να κερδίσει αυτήν που αγαπούσε. Η καρδιά του είχε αποκτήσει φτερούγες και πετούσε, στα χείλη του ήταν χαραγμένο το χαμόγελο της αστραφτερής του νιότης. Τίποτα δεν θα εμπόδιζε πια τον δρόμο του.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

101

Ο Καστίγιο έκανε κι αυτός τα δικά του όνειρα. Οι σκέψεις του, όσο δεν τις μοιραζόταν με κανέναν, έπαυαν να είναι αμαρτωλές. Μπορούσε να ονειρεύεται έστω και πρόσκαιρα αυτά που ήταν απραγματοποίητα. Γιατί όμως; Ως πότε τα πρέπει θα αντιμάχονταν τα θέλω του; Η Αραμπέλα στοίχειωνε το σώμα και την ψυχή του κι αυτός είχε κουραστεί να παλεύει, ήθελε πια να παραδοθεί. Η Αραμπέλα δεν κοιτούσε κανέναν από τους δυο άντρες. Ήξερε ότι αυτό που έκανε ήταν πρωτάκουστο. Όμως δεν ήταν η ντροπή που είχε χαμηλώσει το βλέμμα της, αλλά η προσπάθειά της να συγκεντρωθεί σ’ αυτά που της ψιθύριζε το σώμα της. Τα μέλη της έκαιγαν καθώς η βουή και οι μυρωδιές την πολιορκούσαν. Ένιωθε μεθυσμένη και σε αυτό δεν έφταιγε η αψιά οσμή του τσάμπουρου. Αναρωτιόταν τι τη χώριζε από τις γυναίκες γύρω της, τι την έκανε διαφορετική. Γιατί ήταν αμαρτία να δώσει το κορμί της σε αυτόν που αγαπούσε; Αυτές οι σκέψεις έφερναν άλλες κι άλλες ακόμη. Όσο απόμακρος προσπαθούσε να φαίνεται ο Στέφανο, εκείνη ήξερε. Στο καλό και στο κακό, τα αστέρια είχαν γράψει να είναι πάντα μαζί. Σημάδι δεν ήταν άραγε ότι το όνομά του ήταν το πρώτο που είχε ακούσει στο γιόμα του Κλήδονα; Το βλέμμα της γύρισε στον Βάγη κι ένας αναστεναγμός τής ξέφυγε. Τρεις μήνες πριν, η ψυχή της ήταν γεμάτη μιαν αγνή αγάπη. Τι είχε απογίνει εκείνο το κορίτσι; Προσπάθησε να διώξει τις τύψεις, όμως το μάντεμα για το ριζικάρι της δεν έλεγε να φύγει από το μυαλό της. Πολλές φορές είχε αναρωτηθεί τι να σήμαινε το δίστιχο που μιλούσε για τον κίνδυνο της φωτιάς, κάθε φορά όμως απόδιωχνε τις σκέψεις που την γέμιζαν φόβο και ανασφάλεια.

102

Ευρυδίκη Αμανατίδου

19. Οκτώβριος 1862 Ο Βάγης παρακολουθούσε καχύποπτα τις ετοιμασίες της γιορτής. Αυτό που στους χωριανούς φαινόταν ως το φυσικό επακόλουθο της θαυματουργής εύρεσης της εικόνας, στον ίδιο δημιουργούσε μόνο αναπάντητα ερωτήματα. Ποιος είχε επωμιστεί όλα αυτά τα έξοδα; Πού βρέθηκε η αφθονία των κρεάτων σ’ έναν τόπο τόσο στερημένο; Το πλάτωμα έξω από την Παναγία τη Βέργα είχε γεμίσει σούβλες με σφαχτάρια, ο Βάγης όμως γνώριζε καλά πως δεν ήταν ο Καστίγιο ο αρωγός. Ούτε βέβαια η Επισκοπή είχε βάλει το χέρι της. Ο αντιπρόσωπος που θα έστελναν για να ελέγξει την εικόνα δεν είχε φανεί ακόμη. Με τους αέρηδες που λυσσομανούσαν δεν ήταν εύκολη η πρόσβαση στο νησί, και οι αρχές της Εκκλησίας μάλλον θα έκαναν καιρό να φτάσουν. Σκέφτηκε πως ήταν καλύτερα έτσι. Δεν ήταν τώρα στιγμή να πιστοποιήσει κάποιος την αυθεντικότητα της εικόνας. Οι ισορροπίες στο χωριό είχαν επανέλθει μετά από καιρό. Εύθραυστες βέβαια, αλλά τι άλλο μπορούσε να γίνει; Οι ημέρες του Όθωνα έφταναν στο τέλος τους. Αυτά τουλάχιστον έγραφε ο Γρηγόρης στο τελευταίο του γράμμα του Σεπτέμβρη κι ήταν ο λόγος που ο Βάγης είχε επισπεύσει την απόφασή του να γυρίσει στην Αθήνα έπειτα από τρία και μισό χρόνια απουσίας. Κι όταν όλα έμπαιναν στη θέση τους και αποδιδόταν δικαιοσύνη και κλήρος στους φτωχούς, τότε κι αυτός θα γύριζε ξανά να ζητήσει την Αραμπέλα. Κι όμως, η καρδιά του δεν φτερούγιζε όπως άλλοτε. Ένα βαρύ προαίσθημα τον ζύγωνε. Η τσίκνα από το κρέας ανακατευόταν με την ευωδιά των κυδωνιών που οι γυναίκες έψηναν παράμερα. Ένα αυτοσχέδιο ρακιτζό είχε στηθεί στην άλλη άκρη και η πρώτη απόσταξη της ρακής ξεκινούσε. Δυο χωροφύλακες, φερμένοι από τη Χώρα, κοντοί και παχουλοί, έστριβαν ραχατλίδικα τα μουστάκια τους. Ήταν φανερό ότι η παρουσία τους σήμαινε μόνο την αδημονία τους για το επακόλουθο γλέντι και όχι τη διαφύλαξη της τάξης. Μέσα στους καπνούς και το κύμα της ζέστης, το σούρουπο στεφάνωσε το χωριό και οι ήχοι της τσαμπούνας ανακατεύτηκαν με τη βουή που σκόρπιζε το μαζεμένο ανθρωπομάνι. Ο Βάγης περίμενε υπομονετικά πότε θα φανεί ο Καστίγιο με τη συνοδεία του και μαζί μ’ αυτούς η Αραμπέλα. Οι πιστοί έμπαιναν στο ξωκλήσι μ’ ένα βιαστικό σταυροκόπημα. Ένας σύντομος ασπασμός στην εικόνα που την είχαν πνίξει τα αγιοδημητριάτικα

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

103

για στόλισμα, και μετά μια θέση -όπου βολευόταν ο καθένας για να πάρει κοψίδι, ρακή, κρασί. Ο Βάγης μέτρησε τα βαρέλια και η ανησυχία του ξαναφούσκωσε. Πάνω που τα πνεύματα είχαν ηρεμήσει, δεν ήταν τίποτα για τους αψιούς ανθρώπους της υπαίθρου ένας καυγάς. Αυτοί έλυναν το ζωνάρι τους στην παραμικρή αφορμή. Μέτρησε και τα συγκεντρωμένα κεφάλια. Ο κόσμος ήταν περισσότερος απ’ ό,τι υπολόγιζε. Δεν ήταν λόγος αυτός να γίνεται καχύποπτος. Είχαν μαζευτεί κι από αλλού. Ποιος θα άφηνε την ευκαιρία να γεμίσει επιτέλους το στομάχι του, κι ας έκανε τον δρόμο με τα πόδια, κι ας χρειαζόταν ώρες για να φτάσει. O Καστίγιο και η συνοδεία του φάνηκαν επιτέλους. Η Αραμπέλα καβαλίκευε δίπλα στον θείο της με το κεφάλι ψηλά κι έμοιαζε να την τυλίγει μια αύρα καμωμένη από χρώματα που έκαναν την ομορφιά της απόκοσμη. Δεν δέχθηκε τη βοήθεια των υποτακτικών του Καστίγιο παρά το βλέμμα της στράφηκε στον θείο της που την έπιασε από τη μέση για να πατήσει τη γη. Ο Βάγης ασυναίσθητα έκανε μερικά βήματα προς το μέρος τους, ενώ τα μάτια του τους παρακολουθούσαν πυρετικά. Η υποψία βλάστησε μέσα του ξανά γεμίζοντάς τον οδύνη. Ποτέ η Αραμπέλα δεν είχε φυλάξει ένα τέτοιο βλέμμα για να του χαρίσει. Ξάφνου ο Καστίγιο έμοιαζε συνομήλικός του, ανταγωνιστής σε έναν μάταιο πόλεμο. Μα κι ο Στέφανο Καστίγιο παρατηρούσε βλοσυρός τον κόσμο που βούιζε σαν το μελίσσι. Δεν υπήρχε σπιθαμή γης αδειανή, τα σώματα ρυπαρά στριμώχνονταν κι αχνοκοπούσαν, η οχλαγωγή τρυπούσε τ’ αυτιά κι ανέβαινε στον ουρανό. Δεν το είχε σκοπό να καθίσουν ώρα εκεί, τόσο μόνο για το τυπικό. Μια ακαθόριστη ανησυχία τον γυρόφερνε. Η μορφή της νόμιμης ακόμη γυναίκας του πέρασε σαν το φάντασμα από μπρος του και τα χείλη του συσπάστηκαν αυτόματα σ’ έναν μορφασμό αηδίας. Με κόπο έδιωξε τις πικρές σκέψεις και προσποιήθηκε πως ήταν κι αυτός ένας απλός άνθρωπος που γιόρταζε. Τα μάτια του χάθηκαν στις απαλές καμπύλες της Αραμπέλας και το δικό της φως διαπέρασε το σκοτάδι του. Ο Βάγης, ξέμακρα από το πλήθος, αδιαφορούσε για τα φαγιά και το πιοτό. Ήθελε το μυαλό του καθαρό καθώς τα μάτια του σαν του αρπακτικού διαπερνούσαν τη νύχτα και τ’ αυτιά του τεντώνονταν κατατάσσοντας τους ήχους. Δόντια που ξέσκιζαν τρυφερό κρέας, χείλη που πλατάγιζαν κι έγλυφαν τα κόκαλα, γέλια μεθυσμένα που γίνονταν άγρια και πρόστυχα. Ο Δόκιμος, πρώτος στη γιορτή, είχε ξεχάσει τις θρησκευτικές του νουθεσίες, τρώγοντας και πίνοντας σαν να περίμενε τη Δευτέρα Παρουσία.

104

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Μέσα στην οχλοβοή η μόνη που δεν συμμετείχε ήταν η Γιουλή, παραστάτης και φύλακας της εικόνας. Αυτή και ο παπα-Γιώργης είχαν απομείνει στο ξωκλήσι όταν η πίστη παραχώρησε τη θέση της στη λαιμαργία και την κραιπάλη των αισθήσεων. Κι έτσι μόνο ο Βάγης, νηφάλιος ακόμη, είδε τους καβαλάρηδες που έφτασαν πάνω στο αποκορύφωμα του γλεντιού. Οι φάτσες τους ήταν άγριες, σκαμμένες από τον καιρό κι άλλες ανείπωτες κακουχίες. Το κακό προαίσθημα θέριεψε μέσα του και σηκώθηκε ανήσυχος από τη θέση του. Οι νεοφερμένοι, ένα τσούρμο άντρες, στάθηκαν παράμερα κουβεντιάζοντας κοφτά λόγια. Αυτό κράτησε ελάχιστα καθώς σαν από σχέδιο σκορπίστηκαν ανάμεσα στους πιο μεθυσμένους γλεντοκόπους. Ο Βάγης πλησίασε κατά κει που είχαν δέσει άλογα δυνατά, πρόθυμα να ξεπεράσουν τον άνεμο. Χάιδεψε τα ζωντανά που δεν είχαν στάλα ιδρώτα επάνω τους όπως θα περίμενε κανείς μετά από μια κοπιαστική ανάβαση από μακριά. Λες και όλοι αυτοί λούφαζαν στο σκοτάδι περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή. Κάποιο χέρι έδειξε γελώντας κατά το ξωκλήσι. Ακούστηκε μια βλαστήμια και μετά βροντερά γέλια. Οι περισσότεροι γλεντοκόποι ήταν τόσο μεθυσμένοι που δεν κατάλαβαν το παραμικρό. «Αντέστε να τρώτε και να πίνετε τώρα! Στην υγειά σας κορόιδα!» κάγχασε κάποιος και σκούντηξε τον διπλανό του. Εκείνος τον κοίταξε γλαρά μέσα στο μεθύσι του. «Τι τσαμπουνάς;» ρώτησε αρπαγμένος. «Πως σας δουλεύουν και δεν το πήρατε χαμπάρι. Αμ, ψάχνατε την εικόνα και δεν την εβρίσκατε και νάτηνε ξάφνου μπροστά σας!» γέλασε τραχιά ο πρώτος. «Πάρε το λόγο σου πίσω, άτιμε!» ήρθε η απάντηση. «Μπέσα δεν έχεις, εσύ και όλοι σας, και πιο πάνω από εσάς ο Βάγης που σας κάνει κουμάντο, βαλτός από το αφεντικό του. Πού τη βρήκε την εικόνα, για πες μου εσύ!» Ο άλλος έφτυσε επάνω του αντί για απάντηση, ενώ κάποιοι που δεν ψυχανεμίζονταν το παραμικρό, γέλασαν αναίτια. Ο Βάγης είχε ακούσει όλη τη στιχομυθία κι ένα ρίγος διαπέρασε τη ραχοκοκαλιά του. Η εικόνα ήταν ψεύτικη, ο τρόπος που βρέθηκε ελάχιστα πιστευτός για έναν μυαλωμένο άνθρωπο. Σύντομα θα ερχόταν κάποιος να βεβαιώσει την απάτη και τότε όλα θα γύριζαν στο μηδέν. Εκτός αν... Μέσα σε ελάχιστες στιγμές, η λύση έλαμψε στον νου του. Θα έκλεβε την εικόνα. Το

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

105

παράλογο τον έκανε να γελάσει πικρά. Αυτός που την είχε φέρει στο χωριό, αυτός πάλι θα την έπαιρνε πίσω. Ήθελε να αποφύγει τα χειρότερα και να που τα έβρισκε ξανά μπροστά του. Μέσα στη νύχτα, μια μακρινή βουή γέμισε τον τόπο και κάλυψε τους ήχους της μουσικής. Ήταν τα βούκινα από τα καΐκια που προσάραζαν στην απάνεμη μεριά του νησιού και μαζί μ’ αυτά ο ήχος της καμπάνας που ερχόταν όλο και πιο δυνατός από το Μοναστήρι της Καλής Καρδιάς. Η ξαφνική αναστάτωση και οι καμπάνες που χτυπούσαν ασταμάτητα έκαναν τον παπα-Γιώργη και τη Γιουλή να πεταχτούν έντρομοι στο πλάτωμα. Ο Βάγης βρήκε την ευκαιρία να τρυπώσει στο άδειο πια ξωκλήσι και να αρπάξει την εικόνα. Με μια δρασκελιά, έφτασε το ιερό και δοκίμασε να ξεμανταλώσει το παράθυρο που έβλεπε στον γκρεμό. Έξω, δεκάδες στόματα αντάριαζαν μέχρι που οι οπλές ζωντανού που πλησίαζε επέβαλαν τη σιωπή. «Χωριανοί! Μια νέα Ελλάδα γεννήθηκε! Ο Όθωνας γυρίζει στη χώρα του! Η πατρίδα μας είναι μόνο δική μας!» Βουβαμάρα σύντομη και μετά οι ζητωκραυγές. Ο Βάγης αναμάσησε το νέο, αυτό που περίμενε από εκείνη τη μαγιάτικη Κυριακή σε μιαν άλλη εποχή, σε μια διαφορετική κοινωνική τάξη. Η φασαρία πολλαπλασιαζόταν μέσα στη νύχτα σέρνοντας στο κατόπι της και άλλα δεινά. Χωρίς δεύτερη σκέψη έδωσε ένα πήδημα και βρέθηκε έξω από το ξωκλήσι ισορροπώντας στο χείλος της αβύσσου. Κοίταξε τον γκρεμό χωρίς να κιοτέψει, ψαχουλεύοντας για πατήματα στο κενό. Τα αγκάθια τού ξέσκιζαν ρούχα και σάρκα, μα δεν σκεφτόταν την αποκοτιά του παρά τη βουή που δεν έλεγε να κοπάσει. Δεν ήταν μονάχα ο αγέρας που είχε σηκωθεί μέσα στη νύχτα, μανιασμένος κι αυτός από τα παράλογα καμώματα των ανθρώπων. Ήταν οι φωνές όμοιες με καλέσματα αγριμιών που έβγαιναν στο κυνήγι. Κοίταξε προς τα επάνω. Από στόμα σε στόμα, όλοι θα γνώριζαν πια πως η εικόνα είχε εξαφανιστεί. Αν θα υποψιάζονταν αυτόν, λίγο τον ένοιαζε. Θα ξέφευγε, ήξερε πού υπήρχε κι άλλο μονοπάτι για να περάσει κάτω από τη μύτη τους. Ποιος θα είχε το θάρρος να τον ακολουθήσει; Έχοντας διανύσει πάνω από τη μισή απόσταση, πήρε μιαν ανάσα. Εδώ ο τόπος ήταν γεμάτος βάτα που καραδοκούσαν να σε αρπάξουν στις αγκαθωτές τους μέγγενες και να σε ξεσκίσουν χωρίς έλεος, όμως είχε αφήσει πίσω του τη μεγάλη κατηφόρα και λίγα μέτρα αριστερά του βρισκόταν η σωτηρία του: μια φυσική σπηλιά που είχε δύο εξόδους. Όταν θα έμπαινε εκεί θα τον κατάπινε το σκοτάδι, και μόνο η αφή θα του χρησίμευε για προσανατολισμό. Πλατάγισε

106

Ευρυδίκη Αμανατίδου

τη γλώσσα να δροσίσει τα πονεμένα χείλη του. Στη μεριά της ανατολής το πηχτό μαύρο υποχωρούσε στη βιάση του να δώσει θέση στη μέρα. Απέναντι, ορθωνόταν η Καλή Καρδιά και βορειοανατολικά της το Γκραντουκάλε. Πίσω του οι φωνές, το αγριεμένο ασκέρι και τρεμάμενο φως από δαδιά που σαν τα πεινασμένα στόματα γύρευαν να θρέψουν τα σωθικά τους.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

107

20. Ο Εμμανουήλ Σίγκλης κάλπαζε πιο γρήγορα κι από τον ίδιο τον Διάβολο, σύμμαχό του στο κακό που κοντοσίμωνε. Δεν το είχε στο νου του να πατήσει το πόδι του στο χωριό, είχε βάλει άλλους να βγάλουν το φίδι από την τρύπα. Η ανέλπιστη όμως τροπή των πραγμάτων ή καλύτερα η ανατροπή του Όθωνα και η ρευστότητα της πολιτικής κατάστασης έριξε βάλσαμο στη σκοτεινή ψυχή του κι έγινε σανίδα σωτηρίας των κακόβουλων σχεδίων του. Μέσα από την ψευδαίσθηση που δώριζε η μέθη του κρασιού και της βασιλικής απαλλαγής, η πλανερή ευφορία των χωρικών εξυπηρετούσε τα σχέδιά του. Ήταν η κατάλληλη στιγμή για να τιθασεύσει όχι μόνο μια χούφτα αλλά εκατοντάδες ανθρωπάρια που ζούσαν το όνειρο της ελευθερίας. Οι έμμισθοι μπράβοι του θα τον βοηθούσαν να πάρει στα χέρια του την κατάσταση. Φθάνοντας στο ύψωμα της Παναγίας της Βέργας βρέθηκε αντιμέτωπος με αυτό που η φαντασία του είχε πλάσει. Ένα χαιρέκακο χαμόγελο απλώθηκε στο πρόσωπό του. Τους μισούσε όλους και ήξερε πως το μίσος ήταν μεταδοτικό. Το φέγγος των πυρσών είχε κάνει τη νύχτα μέρα. Οι μεθυσμένες φωνές έμοιαζαν με βοή καταρράκτη ενώ αψιμαχίες έδιναν κι έπαιρναν. Μέσα στη γενική αναταραχή, κάποιοι φώναξαν πως η εικόνα είχε χαθεί. Μεμιάς του ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι. Με πυρετικό βλέμμα έψαξε τον Βάγη. Μάταια, όμως πού θα πήγαινε; Κάτω ακριβώς από την Παναγία τη Βέργα παραμόνευαν το απύθμενο σκοτάδι και τα αγριεμένα πλάσματα της νύχτας. Λίγα λόγια αρκούσαν για να εξαγριώσουν το ρακένδυτο σμάρι. Για τον νοτάριο, είχε φτάσει η ώρα να πάρει το αίμα του πίσω Μια απόλυτη ηδονή διέτρεξε την ισχνή του ράχη καθώς οραματίστηκε τη θριαμβευτική άφιξή του στο Γκραντουκάλε, εκεί που σίγουρα είχαν καταφύγει για να λουφάξουν ο Καστίγιο με την ανιψιά του. Στρέφοντας τα μάτια προς την κατηφοριά που οδηγούσε στη διχάλα και από εκεί ανηφόριζε στα δεξιά ξανά για τον πύργο, έκανε ένα νεύμα δίνοντας το πρόσταγμα στους μπράβους του. Αμέσως τα άλογά τους ξεχύθηκαν καλπάζοντας, ενώ το πλήθος σαν ένα σώμα ακολουθούσε.

108

Ευρυδίκη Αμανατίδου

21. Η ανησυχία που κατάτρωγε από νωρίς τον Καστίγιο φούντωσε μέσα του. Τα νέα τον πρόλαβαν έξω από τους φράχτες του μοναστηριού όπου λίγες ημέρες πριν είχε εγκατασταθεί το τάγμα των καλογριών, γνωστό στον καθολικό κόσμο για τη μόρφωση και την ευσπλαχνία του. Η ίδια η ηγουμένη τον πληροφόρησε ότι η βασιλεία του Όθωνα είχε καταργηθεί και το έκπτωτο ανδρόγυνο σαν άλλοι ελεύθεροι πολιορκημένοι βρέθηκε προπηλακισμένο έξω από τον Πειραιά, αναποφάσιστο πάνω στο ατμόπλοιο Σκύλλα. Στην Αθήνα είχε οριστεί προσωρινή κυβέρνηση. Σε δευτερόλεπτα ζύγισε την κατάσταση και πήρε την απόφασή του. Τώρα περισσότερο από ποτέ, το μένος των ντόπιων ενάντια σε κάθε είδους καταπίεση θα φούντωνε σαν φωτιά που κατακαίει τα ξερόκλαδα. Η Αραμπέλα αρνιόταν πεισματικά να μείνει στην Καλή Καρδιά, κι έτσι την ανέβασε στο άλογό του βιάζοντάς το να καλπάσει γοργά προς το Γκραντουκάλε. «Αμπαρώστε την πόρτα!» έδωσε εντολή στους φρουρούς με το που έφτασε στον πύργο. Κι αμέσως έδιωξε όλους τους ντόπιους υπηρέτες, δεν ήταν και πολλοί εξάλλου αφού οι περισσότεροι βρίσκονταν στην Παναγία τη Βέργα. Κράτησε κοντά του μόνο τους προσωπικούς του φρουρούς, αλλά ακόμη και σ’ αυτούς παράγγειλε να φύγουν αν έβλεπαν πως η κατάσταση γινόταν έκρυθμη. Κάτω από φυσιολογικές συνθήκες θα αποκοίμιζε την ανησυχία του. Όχι όμως απόψε. Οι αντιπρόσωποι των αρχών, εκείνοι οι δυο χωροφύλακες που τριγύριζαν από νωρίς στο πανηγύρι, είχαν μεθύσει περισσότερο απ’ όλους. Ποιος μπορούσε να επαναφέρει στην τάξη το πλήθος, όταν αυτό θα είχε μετατραπεί σε όχλο; Οι φωνές δεν ήταν της φαντασίας του ούτε και τα δαδιά που το φως τους έσκιζε το σκοτάδι από τη μεριά που βρισκόταν το ξωκλήσι. Κατέβαιναν λες και είχαν πομπή κι ο νους του γύρισε πίσω στις Απόκριες όταν οι ίδιοι ρακένδυτοι έρχονταν να ζητιανέψουν. Τότε όμως δεν είχαν την αποκοτιά. Οι εικόνες του πρόσφατου παρελθόντος χάραξαν στην όψη του ένα θλιμμένο χαμόγελο που όμως δεν άργησε να σβήσει. Το σκοτάδι είχε πάρει να ξανοίγει. Δεν ήταν μόνο η νύχτα που μίκραινε αλλά και εκείνα τα καταραμένα δαδιά που όμοια ύπουλα μάτια κατάτρωγαν το Γκραντουκάλε. Τα βήματα της Αραμπέλας τον γύρισαν ξανά στο παρόν. Τα μάτια του φωτίστηκαν, ξέχασε μεμιάς την έγνοια για τους έξω.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

109

«Γιατί δεν ησυχάζεις;» τη ρώτησε. Εκείνη δεν του απάντησε παρά πλησίασε κι έπιασε τα χέρια του στα δικά της. Το άρωμα που ξεχυνόταν από τα μαλλιά της, αυτό που ανέδιδε το ίδιο της το σώμα, έμπαινε μέσα του και τον αναστάτωνε βασανιστικά; «Κοντά μου δεν έχεις να φοβηθείς τίποτα!» Προσπάθησε να δώσει ένα πατρικό τόνο στη φωνή του, να προσποιηθεί αδιαφορία στα θέλγητρα της ανιψιάς του. Μα εκείνη δεν του άφησε την ευκαιρία. Χώθηκε στην αγκαλιά του και τα χέρια της σφίχτηκαν γύρω από τη μέση του. «Έρχονται για εμάς!» του ψιθύρισε σίγουρη. «Σε τέτοιες καταστάσεις καλό είναι να μην προκαλούμε. Είμαστε απομονωμένοι, μακριά από την πρωτεύουσα. Ο κόσμος βρίσκεται σε παροξυσμό από τα νέα και το κρασί. Σε λίγες ώρες το οινόπνευμα θα έχει γίνει νερό στο αίμα τους και όλα θα είναι όπως πρώτα» την καθησύχασε. «Όχι! Θα συνεχίσουν να μας μισούν!» «Μη μιλάς έτσι!» είπε και παίρνοντας τα κρινένια δάχτυλά της στα δικά του, τα έφερε στα χείλη του και τα φίλησε. «Αν ήταν η τελευταία σου μέρα πάνω σε τούτη τη γη, τι θα επιθυμούσες περισσότερο;» ρώτησε η Αραμπέλα ξαφνιάζοντάς τον. Εικόνες μιας άλλης ζωής διέτρεξαν τη φαντασία του. Μιας ζωής που διψούσε να ζήσει, που δε θα είχε καμιά ευκαιρία να ζήσει. «Αν ήταν η τελευταία μου μέρα στη γη, μόνο μαζί σου θα ήμουν και πάλι» της απάντησε παραμερίζοντας τη λογική του. Και τότε η Αραμπέλα σηκώθηκε στις μύτες των ποδιών και του πρόσφερε τα χείλη της με μια ανείπωτη σιγουριά. Οι αισθήσεις του μούδιασαν καθώς τα πρόσωπά τους ήρθαν τόσο κοντά. Κλείνοντας τα μάτια τρύγησε τον τρυφερό ανοιξιάτικο καρπό. Μια κρυφή πόρτα άνοιξε στην καρδιά του και όλη η αγάπη μαζί με τον σαρκικό πόθο πλημμύρισαν το κορμί του. Καθώς φιλούσε τον λαιμό της και κατέβαινε όλο και πιο χαμηλά, γνώριζε πως οι πύλες της Κόλασης τον περίμεναν ορθάνοιχτες. Δεν τον ένοιαζε! Του αρκούσε που έστω και για λίγο θα περνούσε από τον Παράδεισο. Δάκρυα γέμισαν τα μάτια του, δάκρυα οδύνης. Καταλάβαινε πως είχαν φτάσει στο χείλος του γκρεμού έτοιμοι να πετάξουν στα ουράνια ή να χαθούν για πάντα στα σκοτεινά βάραθρα. Παραμερίζοντας το τελευταίο λεπτό ύφασμα, θαμπώθηκε από τις χάρες του μεστού γυναικείου κορμιού. Έφερε τα υγρά του χείλη στα στήθη της και χάραξε τη βασανιστική πορεία μέχρι το κέντρο του πόθου του. Το μυαλό του είχε αδειάσει από κάθε λογική σκέψη: αν την έκανε δική του ήταν θάνατος, αν τη σεβόταν θάνατος ήταν και αυτό. Τα μάτια του βυθίστηκαν

110

Ευρυδίκη Αμανατίδου

γεμάτα απελπισία στα δικά της. Το βλέμμα που αντάλλαξαν του έδωσε την απάντηση. Το τέλος πλησίαζε και δεν του άφηνε άλλα περιθώρια. Σαν να είχε γραφτεί να ζήσουν και να πεθάνουν μαζί, την ώρα που τα σώματά τους ενώνονταν με τους σπασμούς ενός έρωτα ιερού και ανίερου συνάμα. Οι βαριές δαμασκηνές κουρτίνες θρόισαν από τον δυνατό αέρα. Τα μέλη της Αραμπέλας ρίγησαν κι αυτά αγκομαχώντας κάτω από το βάρος του πόθου του. Άκουσε την κραυγή της καθώς η παιδική της αθωότητα χανόταν για πάντα. Την κράτησε σφιχτά φοβισμένος από μια ολοκλήρωση που είχε ανοίξει διάπλατα τις πύλες της Κόλασης. Το γυναικείο κορμί σπαρταρούσε ακόμη, τα λευκά δάχτυλα χάιδευαν πυρετικά το πρόσωπό του. Της ψιθύρισε λόγια που δεν είχε πει ποτέ, ερωτευμένος βαθιά με τον κάθε πόρο της ύπαρξής της. Ο ιδρώτας κυλούσε στα σώματά τους κάνοντας πιο διαπεραστικό το κρύο ενός χειμώνα που είχε φτάσει πιο νωρίς μέσα στη δική τους άνοιξη.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

111

22. «Υμνείστε τον Ύψιστο! Υμνείστε τον Ύψιστο!» βροντοφώναξε παθιασμένα ο Δόκιμος πέφτοντας στα γόνατα. Ο νοτάριος έριξε μια περιφρονητική ματιά στον ψευτοκαλόγερο και το αίμα της οργής έβαψε τα σταφιδιασμένα μάγουλά του. Η ώρα περνούσε άσκοπα. Είχαν φτάσει έξω από το Γκραντουκάλε κι αυτοί οι ανόητοι περίμεναν τη θεία φώτιση. «Η χάρη του Θεού θα ποτίσει του πιστούς, το χέρι του όμως θα σπείρει φωτιά για όσους είναι αμετανόητοι!» Ο Δόκιμος συνέχιζε το τροπάριό του. «Η φωτιά θα εξαγνίσει τις αμαρτίες και θα καθαρίσει τον δρόμο των πιστών από τα ζιζάνια!» Ο Σίγκλης ένεψε ανυπόμονα στους πληρωμένους μπράβους του. Δεν θα καθόταν ούτε λεπτό παραπάνω να ακούει κηρύγματα. «Φωτιά! Φωτιά στον θεομπαίχτη!» ακούστηκαν φωνές. Όλοι έστρεψαν τα κεφάλια, αλλά κανείς δεν κατάλαβε από πού είχε έρθει η προτροπή. Ο νοτάριος χαμογέλασε μοχθηρά βλέποντας πως το πλήθος ξυπνούσε επιτέλους από τη νάρκη του. Ο φανατισμός και η μυστηριώδης εξαφάνιση της εικόνας είχαν πυροδοτήσει την αρχή του τέλους. Έστρεψε το δάχτυλο σαν άλλος κριτής προς το Γκραντουκάλε. «Εκεί είναι ο ένοχος!» βροντοφώναξε και μετά γύρισε τα νώτα και απομακρύνθηκε αφήνοντας τα υπόλοιπα στον όχλο. Έξω από τον πύργο, μισή ντουζίνα δαδιά εκτινάχτηκαν πάνω από τον περίβολο και χάθηκαν στη στιγμή από τα μάτια του πλήθους που παρατηρούσε διχασμένο. Ο ουρανός είχε συνωμοτήσει κι αυτός στέλνοντας στη γη ριπές αέρα που έθρεψαν τις πρώτες φλόγες. Σε απόσταση ασφαλείας ο Σίγκλης παρακολουθούσε με ευδαιμονία μέχρις ότου το μοχθηρό του χαμόγελο πάγωσε από τις καινούριες φωνές. Στρέφοντας το βλέμμα αντίκρισε τον κάθιδρο παπά του χωριού να κάνει πέρα τον κόσμο προσπαθώντας να τον συνετίσει. «Τι κάνετε Χριστιανοί; Δεν τη φοβάστε την οργή του Θεού;» Ο παπαΓιώργης ούρλιαζε για να ακουστεί μέσα από τους τριγμούς της φωτιάς και του ανέμου. Ο νοτάριος τον κοίταξε σαν να ήταν ένα ενοχλητικό έντομο. Με την εξουσία επιτέλους στα χέρια του και μεθυσμένος από τα ίδια του τα πάθη, άρχισε να καλπάζει προς το μέρος του.

112

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Την ίδια ώρα ο Βάγης σκαρφάλωνε τον μαντρότοιχο του πύργου υπολογίζοντας πως βρισκόταν περίπου έξω από το μαυσωλείο των Καστίγιο. Μισή ώρα πριν, στο ξαστέρωμα που κοντοζύγωνε, είχε αλλάξει την απόφασή του ξεχνώντας τη δική του διαφυγή. Ήταν η στιγμή που το αστραποβόλημα των δαδιών τον έκανε να καταλάβει τι επρόκειτο να συμβεί. Το πλήθος κατέβαινε στο Γκραντουκάλε, το πλήθος που κυμάτιζε και σειόταν φέρνοντας παραίσθηση στο βλέμμα. Πασπάτεψε τον κόρφο του για να σιγουρευτεί ότι η εικόνα ήταν στη θέση της, η εικόνα που από τραγική ειρωνεία αποτελούσε πια τη μοναδική διέξοδο στο παράλογο που αντίκριζαν τα μάτια του. Οι καπνοί που πύκνωναν πάνω από τον κήπο τον ανάγκασαν να βιαστεί. Η καρδιά του έτρεμε για την Αραμπέλα. Η βαριά εξώθυρα ήταν σφαλισμένη, αλλά πόσο θα κρατούσε μακριά τον άμυαλο όχλο; Με πυρετικό βλέμμα έψαξε τον περίβολο και το αίμα του πάγωσε βλέποντας το πλήθος να αναδεύεται και να συνωστίζεται στην πύλη. Το χέρι του σφίχτηκε με λύσσα πάνω στη λάμα του μαχαιριού. Ισορροπώντας στον μαντρότοιχο έκανε τα τελευταία βήματα που θα τον έφερναν πάνω ακριβώς από το εξαγριωμένο μπουλούκι. Οι φωνές και η μυρωδιά του καπνού έβγαλαν τον Στέφανο Καστίγιο από την ερωτική του έκσταση. Από το παράθυρο του γραφείου του πρόλαβε να δει τα τελευταία δαδιά να προσγειώνονται στον κήπο του Γκραντουκάλε και τον νοτάριο να απομακρύνεται. Το μίσος στρέβλωσε τα χείλη του. Αν έβλεπε και τη Μαρίνα από μια μεριά για να ολοκληρωθεί το σκηνικό, δεν θα του έκανε ούτε αυτό εντύπωση. Συνωμότες κι οι δυο τους, τόσο ταιριαστοί. Έξω, το πλήθος είχε αρχίσει να ουρλιάζει ενώνοντας τη δύναμή του με αυτήν του ανέμου. Οι ριπές του αέρα βοηθούσαν τη φωτιά να εξαπλωθεί. Με βιάση φώναξε στους φρουρούς που έστεκαν πίσω από την πύλη να φέρουν νερό από τη στέρνα. Σφάλισε το παράθυρο και τράβηξε τις κουρτίνες, να μη μπει ο καπνός, να μη δει η Αραμπέλα το θέαμα του κήπου που καιγόταν. Δεν μπορούσαν να μείνουν άλλο εκεί. Δεν ήθελε να τη φοβίσει, δεν είχε όμως άλλη επιλογή. Μεμιάς ξέχασε όλο τον προηγούμενο πόθο του και έγινε ξανά ο άρχοντας του πύργου. «Ντύσου! Πρέπει να φύγουμε, το Γκραντουκάλε καίγεται!» πρόσταξε μπαίνοντας ξανά στη διπλανή κάμαρη. Χωρίς άλλη λέξη, γύρισε στο γραφείο του και έγραψε βιαστικά τρεις προτάσεις σ’ ένα χαρτί. Υπόγραψε και μη βρίσκοντας πουθενά τη σφραγίδα του, έβαλε κερί και σφράγισε με το δαχτυλίδι που φορούσε, νιώθοντας αποστροφή για τον ίδιο του τον εαυτό που είχε υπάρξει τόσο κοντόφθαλμος.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

113

Η υπενθύμιση του κινδύνου που τώρα συμπεριλάμβανε το πιο αγαπημένο της πρόσωπο έβγαλε την Αραμπέλα από τη νάρκη που μούδιαζε ακόμη γλυκά το σώμα της. Ντύθηκε όπως-όπως και πλησίασε το παράθυρο. Το Γκραντουκάλε καιγόταν! Μόνο όταν το είδε με τα μάτια της, πίστεψε επιτέλους τις λέξεις που νόμιζε ψέμα. Οι φρουροί έκαναν ό,τι μπορούσαν κουβαλώντας νερό, όμως η προσπάθεια έμοιαζε μάταιη. Αν δεν ήταν αυτός ο δυνατός αέρας… Κατέβηκε τρέχοντας τη σκάλα και βγήκε στο πλακόστρωτο ψάχνοντας τον Στέφανο. Τον είδε που πάλευε με τις φλόγες, τα ρούχα και το πρόσωπό του είχαν ήδη καψαλιστεί στην αγωνιώδη του προσπάθεια. Η καρδιά της βούλιαξε σ’ έναν απύθμενο γκρεμό. Αν εκείνος πάθαινε το παραμικρό, η ζωή της δεν θα είχε πια κανένα λόγο ύπαρξης. Γύρω της ο συριγμός της φωτιάς την πλησίαζε σαν τη διχαλωτή γλώσσα ερπετού. Με ακόρεστη πείνα οι φλόγες καταβρόχθιζαν ό,τι έστεκε εμπόδιο στο πέρασμά τους κι αυτή παρατηρούσε ανήμπορη την καταστροφή. «Φύγε από εκεί!» της φώναξε ο Στέφανο. «Τράβα στο παραπόρτι, έχω στείλει φρουρό ν’ ανοίξει για να διώξει τα άλογα!» Το πλήθος, έξω και πίσω από τον ψηλό περίβολο, μαινόταν σαν να έδινε τη δική του μάχη. Η Αραμπέλα σάστισε, έβαλε τα χέρια στ’ αυτιά της για να μην ακούει. Ο Καστίγιο βλαστήμησε καθώς συνειδητοποίησε πλέον ότι πέντε ζευγάρια χέρια δεν μπορούσαν να κάνουν το παραμικρό για να αναχαιτίσουν τις φλόγες. Ακόμα και η χειροκίνητη αντλία που είχε φέρει από την Ευρώπη δεν στάθηκε ικανή να περιορίσει την καταστροφή. Αν δεν γινόταν ένα θαύμα, η φωτιά θα τους περικύκλωνε και θα τους κατάπινε. Η λύση ήταν να δώσει εντολή να ανοίξει η πύλη. Κάποιοι θα είχαν ακόμη τη λογική να βοηθήσουν. Είχε κι ο ίδιος μεγάλο μερίδιο στο φταίξιμο. Ο εγωισμός του τον έκανε τυφλό μπροστά στο φίδι που έτρεφε στον κόρφο του. Αν ήταν μόνος του, θα προτιμούσε να καεί ζωντανός παρά να δει τον νοτάριο, αίτιο αυτής της αναρχίας, να θριαμβεύει. Όμως, δεν ήταν μόνος του, είχε την Αραμπέλα να νοιαστεί, θείος και άντρας της μαζί, Θεός και σωτήρας της. Τα γρανάζια του μυαλού του αγωνίζονταν να μπουν σε μια τροχιά ορθολογισμού. «Οργή Θεού!» ξεχώρισε τις κραυγές του πλήθους και σκέφτηκε πως οι ουρανοί τον τιμωρούσαν όντως γιατί είχε διαπράξει το ύψιστο αμάρτημα. Είπε από μέσα του ένα Άβε Μαρία και υποσχέθηκε τη δική του ζωή για τη σωτηρία της Αραμπέλας. Μια δυνατή φωνή υψώθηκε ξαφνικά κάνοντάς τον να στρέψει το βλέμμα ψηλά.

114

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Ο Βάγης σαν άγγελος τιμωρός ούρλιαζε για να ακουστεί πάνω από το μαινόμενο σμάρι που είχε διχαστεί. Από τη μια οι εκπρόσωποι της τάξης τραβούσαν και χώριζαν όποιον τους ήταν μπορετό κι από την άλλη οι άνθρωποι του νοτάριου έκαναν ελιγμούς πάνω στα άλογα εξαγριώνοντας πλήθος και ζωντανά. Ισορρόπησε γερά στον περίβολο παρότι ο πυκνός καπνός και η θέρμη τού έκοβαν την ανάσα. Με βιάση έβγαλε την εικόνα από τον κόρφο του και την κράτησε ψηλά να τη βλέπουν όλοι. Στο άλλο χέρι κράδαινε το μαχαίρι του. «Σταματήστε τώρα, αλλιώς την κάνω κομμάτια!» ούρλιαξε. «Είστε τόσο ανόητοι πια; Δεν μπορείτε να βάλετε το μυαλό σας να σκεφτεί; Αυτόν πρέπει να κυνηγήσετε, αυτός σας ρουφάει το αίμα!» είπε σ’ αυτούς που τον παρακολουθούσαν έντρομοι κι έδειξε τον νοτάριο. «Το μίσος του σπέρνει την καταστροφή, κι εσείς θέλετε να βάλετε κρίμα στην ψυχή σας οδηγώντας στον θάνατο αθώους;» Το πλήθος απόμεινε σαστισμένο, ακόμη και ο νοτάριος που είχε στραφεί ενάντια στον παπα-Γιώργη σταμάτησε. «Ανοίξτε την πύλη!» φώναξε ο Βάγης πάντα με την εικόνα και το μαχαίρι ψηλά. «Κι εσείς, βοηθείστε να σβήσει η φωτιά που ανάψατε. Μην τολμήσετε να κάνετε άλλη αποκοτιά!» πρόσθεσε κοιτώντας απειλητικά το πλήθος. Ο Καστίγιο είχε κοντοσταθεί να ακούσει τι έλεγε ο Βάγης. Τώρα κοιτούσε τους φρουρούς που έντρομοι από τις διαστάσεις της φωτιάς έμοιαζαν θλιβερές μαυρισμένες φιγούρες. Πόσα να έκαναν κι αυτοί; Στο κάτω-κάτω δεν ήταν το δικό τους βιός που κινδύνευε. Η απρόσμενη εμφάνιση του Βάγη ίσως και να ήταν η μόνη λύση, ίσως αυτός να μπορούσε να σώσει την Αραμπέλα. Μακάρι να γύριζε τον χρόνο πίσω και να τα έφτιαχνε όλα αλλιώς, σκέφτηκε ο Καστίγιο ενώ ταυτόχρονα πρόσταζε τους φρουρούς να ανοίξουν την πύλη. Στους δαίμονες που ξεσήκωνε η οχλαγωγία ήρθε να προστεθεί μια μαυρίλα που μόνο κατά το ήμισυ οφειλόταν στον πυκνό καπνό. Ο ουρανός σκοτείνιασε απότομα, κεραυνοί χάραξαν τη θυμωμένη του όψη ενώ σε δευτερόλεπτα ακούστηκε ο πάταγος της μανίας της φύσης. Ο Βάγης είδε την πύλη να ανοίγει επιτέλους και τους πρώτους θαρραλέους να ανασκουμπώνονται για να τιθασεύσουν τη φωτιά. Οι έμπιστοι του νοτάριου βλέποντας την τροπή της κατάστασης άλλαξαν πορεία ενώ οι χωροφύλακες προσπαθούσαν με τα μουλάρια τους να ανταγωνιστούν τα γρήγορα άλογά τους. Ο ίδιος ο νοτάριος κατευθυνόταν τώρα προς το μέρος του Δόκιμου. Ο Βάγης μεμιάς κατάλαβε τι είχε στο νου του ο Σίγκλης. Βλέποντας να χάνει το παιχνίδι, το πιο λογικό ήταν να εξαφανίσει το άτομο με το οποίο είχε

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

115

δοσοληψίες. Παρότι απεχθανόταν τον ψευτοκαλόγερο, δεν του άξιζε να γίνει το εξιλαστήριο θύμα του νοτάριου. Ξάφνου, η Γιουλή βγήκε μπροστά κι έβαλε το σώμα της ασπίδα ανάμεσα στον έντρομο Δόκιμο και το γρήγορο άτι του Σίγκλη. Σε ανύποπτο χρόνο, το χλιμίντρισμα του αλόγου ενώθηκε με τη σπαρακτική κραυγή της άμοιρης γυναίκας, ενώ ο Δόκιμος ασθμαίνοντας κυλούσε σώος στο πλάι. Κάποιοι προσπάθησαν μάταια να συνεφέρουν την άψυχη πια Γιουλή. Ο νοτάριος, βλέποντας πως θα ήταν ο επόμενος στόχος του αγριεμένου πλήθους, βρήκε ευκαιρία να ξεφύγει. Στάθηκε όμως αδύνατο να τιθασεύσει το άλογο που παλαβωμένο από την αντάρα τραβούσε τη δική του πορεία. Πίσω του ακουγόταν ποδοβολητό και καλπασμός. Έστρεψε το κεφάλι κι είδε πως τον κυνηγούσαν αυτοί που ο ίδιος είχε μισθώσει. Όλο κέρδιζαν απόσταση κι ο φόβος γέμισε τη μαύρη του ψυχή. Αλίμονό του που είχε εμπιστευτεί τις δουλειές του σε ρεμάλια. Κλώτσησε την κοιλιά του αλόγου για να το στρέψει προς τη βορειοανατολική ακτή, εκεί που έστεκε ο βράχος του Δεσπότη, αυτό όμως τρομοκρατημένο και αφηνιασμένο πια, ορθώθηκε στα δυο του πόδια χλιμιντρίζοντας. Ο Σίγκλης έχασε την ισορροπία του και τινάχτηκε στον αέρα για να σωριαστεί βαρύς στην πλαγιά. Το τελευταίο που ένιωσε ήταν τα κόκαλά του να σπάζουν κι έναν αφόρητο πόνο να του τρυπάει την καρδιά, μέχρι που άφησε την τελευταία του ανάσα. Το άλογο ελεύθερο κάλπασε πίσω στον πύργο κι ενώθηκε με τα υπόλοιπα που οι υπηρέτες ελευθέρωναν από το παραπόρτι. Ο Στέφανο Καστίγιο έδινε εντολές βήχοντας ακατάπαυστα. Έμοιαζε να έχει εξαντλήσει τις δυνάμεις του. Ακόμη και η ανάσα αρνιόταν να του χαριστεί. Τα μάτια του δάκρυζαν από τη στυφή μυρωδιά των δέντρων που καιγόντουσαν. Κοίταξε απελπισμένος τον πύργο. Δεν ήθελε να σκεφτεί καν την πληθώρα των σκαλιστών βαριών επίπλων και των πολύτιμων υφασμάτων που από μόνα τους αποτελούσαν την ιδανική τροφή για την ακόρεστη μανία της φωτιάς που έγλυφε ήδη τα καφασωτά του πρώτου ορόφου. Τι μπορούσε να σώσει πέρα από τη ζωή τη δική του και της Αραμπέλας; Μια τρελή σκέψη πέρασε από το μυαλό του. Ίσως αυτό να ήταν το σημάδι για να φύγουν ελεύθεροι, απαλλαγμένοι από τα δεσμά του καταραμένου τόπου. «Αφέντη, η ανιψιά σου…» Η ταλαιπωρημένη φιγούρα του σταβλάρχη διέκοψε τις σκέψεις του Καστίγιο. Κομπιάζοντας ο δυστυχισμένος και μη τολμώντας να τον κοιτάξει στα μάτια, του είπε πως η Αραμπέλα δεν ήταν μαζί τους. «Τη μια στιγμή καθόταν εκεί ήσυχη περιμένοντας στα σίγουρα την

116

Ευρυδίκη Αμανατίδου

αφεντιά σου. Κι έπειτα, μια στιγμή γύρισα το κεφάλι μου κι ήταν σαν να την κατάπιε η γη. Μα μου φάνηκε πως γύρευε να ματαγυρίσει στον πύργο, σαν κάτι να είχε ξεχάσει εκεί, δεν ξέρω…» Ο Καστίγιο δεν είχε περιθώριο να ακούσει άλλες εικασίες. Με μια κραυγή όμοια πληγωμένου ζώου όρμησε στον πύργο φωνάζοντας ξανά και ξανά το όνομα της ανιψιάς του. Η Αραμπέλα δεν σκόπευε να παρακούσει την εντολή του Στέφανο. Βλέποντας όμως πως μπορούσε να ξαναμπεί στον πύργο από τα υπόγεια κοντά στο παραπόρτι και τρομοκρατημένη στη σκέψη πως όλα θα χάνονταν στη φωτιά, σκέφτηκε πως θα προλάβει να σώσει τουλάχιστον το αγαπημένο της λαγούτο κι ίσως μικρά, ασήμαντα για άλλους πράγματα που όμως για εκείνην ήταν πολύτιμες αναμνήσεις. Δεν περίμενε ότι οι αναθυμιάσεις και ο καπνός είχαν ήδη διαπεράσει τις χαραμάδες και τα ανοίγματα του Γκραντουκάλε και ότι οι φλόγες είχαν ξεκινήσει το καταστροφικό τους έργο στο εσωτερικό του. Ακούγοντας τον κρότο από τα τζάμια που έσπαζαν από τη ζέστη η καρδιά της βροντοχτύπησε, κρύος ιδρώτας κύλησε στους κροτάφους της και η ναυτία την έκανε να χάσει τις αισθήσεις της. «Αραμπέλα!» Η κραυγή του Βάγη ακούστηκε απόκοσμη μέσα από τις βροντές που τυραννούσαν τον ήδη βασανισμένο τόπο. Βλέποντάς την να μπαίνει ξανά στον πύργο, αστραπιαία πήδηξε τον περίβολο και προσγειώθηκε σε απόσταση αναπνοής από τη φωτιά που μαινόταν. Χωρίς να δώσει την παραμικρή σημασία στον πόνο που έφτασε μέχρι την καρδιά του, όρμησε στον πύργο. Μισοκλείνοντας τα μάτια, επιστράτευσε την τελευταία ικμάδα της δύναμής του για να ανέβει τη σκάλα. Κοντοστάθηκε στο πρώτο πάτωμα φωνάζοντας το όνομα της Αραμπέλας μέχρι που άκουσε τον Καστίγιο να τον καλεί επιτακτικά. Προσανατολίστηκε περισσότερο από ένστικτο. Τον βρήκε να κρατάει στην αγκαλιά του την Αραμπέλα και να προσπαθεί να τη συνεφέρει. Το βλέμμα του γέμισε την καρδιά του Βάγη ζήλεια και φόβο. Ό,τι δεν ήθελε να παραδεχτεί ήταν γραμμένο σε αυτά τα πονεμένα μάτια που κοιτούσαν με λατρεία το πρόσωπο της αναίσθητης κοπέλας. «Είναι λιπόθυμη!» του είπε ο Καστίγιο με ραγισμένη φωνή. «Σε παρακαλώ, αν νιώθεις ακόμη κάτι για την Αραμπέλα, σώσε την! Πάρτην μακριά από αυτή την κόλαση και όπου και να είσαι, θα σου χρωστάω πάντα». Κάτι πήγε να πει ο Βάγης, κάτι να ρωτήσει, οι λέξεις όμως δεν βγήκαν από τα χείλη του. Σήκωσε από τα χέρια του Καστίγιο το αέρινο σώμα της Αραμπέλας και ακολουθώντας τον καθώς έβρισκε τον δρόμο του με σιγουριά

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

117

μέσα από τον καπνό που πύκνωνε, κατέβηκαν στο πρώτο υπόγειο του πύργου. Βγήκαν και τράβηξαν για την κρύπτη. «Πάρε αυτά» του είπε ο Καστίγιο κι έχωσε στην παλάμη του ένα φουσκωμένο πουγκί. «Είναι δικά της. Τα μόνα που μου επέτρεψε ο Θεός να της δώσω». Φίλησε απαλά τα χείλη της Αραμπέλας κι έπειτα του ψιθύρισε τρεις κουβέντες μυστικές κι έκανε το σημείο του σταυρού, ευχή, ευλογία κι εξιλέωση. Μα ο Βάγης δεν σκέφτηκε τίποτα παραπάνω. Μπήκε στο μυστικό πέρασμα κρατώντας προσεκτικά το πολύτιμο γυναικείο σώμα. Λίγο προτού η πόρτα σφαλίσει πίσω τους, ο ουρανός πήρε να αδειάζει το βαρύ του φορτίο πάνω από αμαρτωλούς κι αθώους.

118

Ευρυδίκη Αμανατίδου

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΡΑΛΗΣ 1840-1895 ||||||||||||| ΑΡΕΤΗ ΚΡΑΛΗ 1895-1992 ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΟΛΦΕΣΗΣ 1922-2001 ||||||||||||| ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΟΛΦΕΣΗΣ 1955-

\\//

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΟΛΦΕΣΗΣ 1840-1919 ||||||||||||| ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΟΛΦΕΣΗΣ 1878-1942 ΔΑΝΑΗ ΜΟΛΦΕΣΗ-ΑΡΓΕΝΤΗ 1935||||||||||||| ΛΟΥΚΑΣ ΑΡΓΕΝΤΗΣ 1972-

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

119

23. Αθήνα, Τετάρτη 13 Μαρτίου 2002 Ανοιξιάτικο μεσημέρι και ο ήλιος είχε ήδη κρυφτεί. Η Κύνθια έριξε μια τελευταία ματιά στον ουρανό λες και τα σύννεφα θα της έκαναν τη χάρη να απομακρυνθούν. Δεν περίμενε βέβαια κάτι τέτοιο, όπως δεν περίμενε και τίποτα ιδιαίτερο να συμβεί στη ζωή της. Στα είκοσι έξι της χρόνια, μια μόνιμη θλίψη σκίαζε το λευκό της πρόσωπο κάνοντάς το να μοιάζει ακόμη πιο απόκοσμο. Σαν να μην ήταν του κόσμου αυτού. Ο μεταστάς σύζυγός της το είχε επισημάνει στην πρώτη τους γνωριμία, εκεί στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου, ακριβώς τη στιγμή που έσκυβε να επιθεωρήσει τα χειροποίητα κοσμήματά της. Ήταν τόσο αφηρημένη τότε, μόνο τη σκιά του κατάλαβε, κι όταν σήκωσε τα μάτια της, το πρώτο που της έκανε εντύπωση ήταν η σπιρτάδα που έπαιξε στο βλέμμα του. Όλα έγιναν πολύ γρήγορα, η γνωριμία, ο γάμος, η ρήξη. Κανένας από τον κύκλο του δεν κατάλαβε τι της βρήκε εκτός από εκείνο το πέραν του κόσμου τούτου που φυσικά από μόνο του δεν αποτελούσε προτέρημα. Η Κύνθια άργησε, αλλά τελικά συνειδητοποίησε τι τον τράβηξε κοντά της. Η εκτυφλωτικά λευκή επιδερμίδα της τον έφερνε σε παροξυσμούς διέγερσης με τη συνοδεία χειροδικιών. Κάθε φορά τής υποσχόταν πως ήταν η τελευταία μέχρι να επαναληφθεί το σκηνικό. Ο γάμος τους κράτησε δύο χρόνια έως ότου τον έλυσε αυτοδίκαια ο τελευταίος οργασμός και ο επακόλουθος θάνατος του άνδρα της σε δανεική αγκαλιά. Αυτό το γρήγορο πέρασμα της έγγαμης ζωής από τον νου της τής θύμισε πως έπρεπε να νιώθει ευγνωμοσύνη για την ελευθερία της. Κι όμως, το χαμόγελο δεν κατάφερε να απλωθεί στα χείλη της. Καθώς έριξε μια φευγαλέα ματιά στο πλήθος, η θλίψη πέρασε σαν σκιά από το βλέμμα της Δεν εμπιστευόταν τους ανθρώπους παρότι το ήθελε τόσο. Θυμήθηκε αλλοτινά λόγια της γιαγιάς της. Της έλεγε πως εκείνος που θα την έκανε να γελάσει σαν παιδί θα ήταν ο άνδρας που για χάρη του θα παραμέριζαν τα σύννεφα. Προς το παρόν τα σύννεφα από πάνω της πύκνωναν ματαιώνοντας κάθε ελπίδα κυριολεκτικά και μεταφορικά μαζί. Άνοιξε την ομπρέλα της και κατευθύνθηκε τρέχοντας σχεδόν στη σκάλα του μετρό. Μπήκε στο ασφυκτικά γεμάτο βαγόνι κουβαλώντας μαζί της το αίσθημα της κλειστοφοβίας. Ήταν η πρώτη φορά που θα χρησιμοποιούσε το σχετικά νεόκοπο μεταφορικό μέσο. Η κρίση άγχους και πανικού πλησίαζε. Περίμενε καρτερικά σχεδόν τις κόρες των ματιών της να διασταλούν, τα μάγουλά της να κοκκινίσουν, τον ιδρώτα να υγράνει τη βάση της πλάτης της.

120

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Θα το άντεχε, η διαδρομή ήταν σύντομη. Έτσι κι αλλιώς, δεν σκόπευε να μείνει στη μεζονέτα που κληρονόμησε. Είχε ήδη κανονίσει με το μεσιτικό γραφείο για το πωλητήριο. Το μόνο που επιθυμούσε ήταν να ξαναβρεί την ξεγνοιασιά της. Πλησίαζε η Καθαρή Δευτέρα. Απόκριες για τους άλλους. Γιατί να μη φύγει κι αυτή; Είχε χρήματα και την ελευθερία της. Και άφθονο χρόνο στη διάθεσή της. Κάποιος την έσπρωξε. Η Κύνθια σήκωσε τα μάτια κι ένιωσε το αίμα που είχε βάψει τα μάγουλά της δευτερόλεπτα πριν να στραγγίζει. Έφταιγε άραγε ο θυμός που της αντιγύρισε το αντρικό βλέμμα ή το σύνολο των χαρακτηριστικών του προσώπου που καθρέφτιζε μια υπεροπτική γοητεία; Χαμήλωσε τα μάτια, αλλά δεν έπαψε να κρυφοκοιτάζει τον άνδρα συνεπαρμένη. Μέσα στο στριμωξίδι του μετρό, ο Λούκα μουρμούριζε κάτω από τα δόντια του. Από το πρωί το είχε ψυλλιαστεί κι όσο περνούσε η ώρα γινόταν χειρότερο. Περασμένο μεσημέρι πια, είχε ήδη αργήσει. Όχι πως τον έτσουξε ιδιαίτερα, ούτε λόγος να γινόταν γι’ αυτό. Μόνο δημοσιογράφο δεν θεωρούσε τον εαυτό του αφού η δουλειά του εδώ και ένα χρόνο ήταν να καλύπτει ανούσιες δημοπρασίες για την εξίσου βαρετή φυλλάδα που ροκάνιζε κοινοτικά κονδύλια προς χάριν του πολιτισμού. Ο Λουκάς Αργέντης πίστευε ακράδαντα πως είχε κάθε λόγο να επιδιώκει την επαγγελματική καταξίωση. Δεν ήταν ο τίτλος των σπουδών του, καθαρά πανεπιστημιακός και όχι άκοπα αποκτηθείς από μια σχολή του κώλου, δεν ήταν καν το μεταπτυχιακό του που είχε εκπλήξει τους πάντες. Ήταν η δίψα του για ζωή, η έλξη από και προς το παράδοξο, και φυσικά τα κότσια και η εξυπνάδα του όπως και η ικανότητα να σηκώσει την πέτρα ξεσκεπάζοντας τους σκορπιούς που φώλιαζαν από κάτω, όπως του είχε πει χαρακτηριστικά ένας καθηγητής του. Ίσως γι’ αυτό, έχοντας μόλις κλείσει τα τριάντα του χρόνια, είχε ασχοληθεί με δεκάδες διαφορετικά πράγματα. Αν κάποιος τον ρωτούσε, θα απαντούσε με το ειρωνικό του χαμόγελο πως όλα ήταν σχετικά με τη δημοσιογραφία. Μια πρώην φιλενάδα τού είχε κολλήσει την ιταλική εκδοχή του ονόματός του κι έτσι το υιοθέτησε. Πολλοί τον περνούσαν για ξένο. Καστανόξανθα μαλλιά που όσο το καλοκαίρι πλησίαζε θα άνοιγαν ακόμη περισσότερο αναγκάζοντάς τον ταυτόχρονα να τα τιθασεύσει σε αλογοουρά. Μονίμως αξύριστο πρόσωπο και μάτια που το ασυνήθιστα ζεστό καστανό τους μαγνήτιζε αμέσως. Μια εικόνα που έπαιζε κάπου ανάμεσα στο κυνήγι της περιπέτειας και τον διανοουμενίστικο αντικομφορμισμό. Δεν πίστευε πως

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

121

ήταν διανοούμενος, το μόνο που έβαζε σαν ετικέτα στην όμορφη συσκευασία που πλάσαρε σε εργοδότες, φίλους, ερωμένες ήταν το αμίμητο έξυπνη διαόλου κάλτσα. Έτσι τον έλεγε κι η γιαγιά του, παλιά αγαπημένη του, ιδιόρρυθμη σαν τον ίδιο. Ίσως αυτές τις ιδιορρυθμίες του είχε διαγνώσει από τότε που ήταν μαθητής ακόμη, τότε που του διηγιόταν όλες εκείνες τις παράξενες ιστορίες για την οικογένειά της. Και είχε πολλά να πει σίγουρα κι ας φάνταζαν ακόμη και τώρα αποκυήματα ενός γέρικου μυαλού. Όμως, η Αρετή, σύζυγος Γεωργίου Μολφέση, τα είχε τετρακόσια μέχρι που πέθανε έχοντας συμπληρώσει ήδη ενενήντα επτά συναπτά έτη στη γη. Όταν ο δικηγόρος τούς διάβασε τη διαθήκη, η πρώτη αντίδραση του δεκαοκτάχρονου τότε Λούκα ήταν να βάλει τα γέλια. Αναμενόμενα η Αρετή είχε αφήσει το σπίτι της στον γιο της. Η κόρη πήρε το εξοχικό, όχι ότι την ενδιέφερε. Η Δανάη Αργέντη, μητέρα του Λούκα, ζούσε στις σφαίρες της ανώτερης τέχνης. Της αρκούσε να ζωγραφίζει ποιητικούς πίνακες όπως ονόμαζε αυτό που έκανε. Η τελευταία παράγραφος της διαθήκης αφορούσε έμμεσα τον Λούκα. «Μπορεί μέχρι τότε να έχεις βάλει μυαλό, νεαρέ μου» ήταν η αιτιολογία της γιαγιάς για το καταπίστευμα. Ένας πύργος της συμφοράς σ’ ένα νησί στο πουθενά μεταβιβαζόταν στα χέρια της μητέρας του και μόλις ο Λούκα συμπλήρωνε τα τριάντα του και έπηζε το μυαλό του, πάντα κατά τη γιαγιά του, θα περνούσε στον ίδιον. Η οικογένεια δεν είχε μόνο αυτόν να επιδείξει ως μαύρο πρόβατο, αφού προφανώς βάδιζε στα χνάρια του προπάππου του, του Άγγελου Κράλη, που είχε εξαφανιστεί μυστηριωδώς πάνω από εκατό χρόνια πριν, αφήνοντας πίσω του την μοναχοκόρη του Αρετή, μόλις μερικών μηνών. Ο Λούκα κωλυσιεργούσε, όπως συνήθιζε να κάνει σχετικά με ό,τι αφορούσε ιδιοκτησιακά καθεστώτα. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα είχε ξεμπερδέψει με τα διαδικαστικά. Τα απεχθανόταν όλα αυτά. Η γιαγιά του δεν κουραζόταν να του λέει πως από επαναστατικές ιδέες περί ιδιοκτησίας είχε χορτάσει η οικογένεια από την εποχή του προπάππου του ακόμη. Όλα είχαν ξεκινήσει το 1859, στα περιβόητα Σκιαδικά. Το πρώτο φοιτητικό κίνημα με αναφορά το πανεπιστημιακό άσυλο και η αιτία να φύγει ο πρόγονός του από την Αθήνα με τη συνοδεία μητρικών δακρύων και πατρικών απειλών περί αποκλήρωσης. «Πού τα έμαθες όλα αυτά, γιαγιάκα μου;» ρωτούσε ο Λούκα ξέροντας πόσο την εκνεύριζε να την αποκαλεί έτσι. Όχι ότι δεν γνώριζε πως πηγή των πληροφοριών της ήταν ο Γρηγόρης Μολφέσης, καρδιακός φίλος του προπάππου του, ο άνθρωπος που στην ουσία τη μεγάλωσε και κατόπιν πεθερός της. Η υψηλή του θέση στην κυβέρνηση είχε κλείσει τα στόματα όσων

122

Ευρυδίκη Αμανατίδου

αναρωτήθηκαν πώς και πού είχε εξαφανιστεί ο Άγγελος Κράλης. Κατά τα λεγόμενα της γιαγιάς του, ο πατέρας της ήταν μια βασανισμένη ψυχή. Μηχανικά ο Λούκα χάιδεψε το δαχτυλίδι με τον οβάλ μαλαχίτη που στόλιζε το μεσαίο του δάχτυλο. Πολύ παλιό, μουρμούρισε μέσα από τα δόντια του. Το ένα από τα τρία αντικείμενα που βρήκε στη θυρίδα όταν την άνοιξε με το κλειδί που του παρέδωσε ο οικογενειακός τους δικηγόρος. Τα άλλα ήταν δύο δερματόδετα τετράδια, ένα πιο παλιό που το εξώφυλλό του κοσμούσαν μαίανδροι και ρόδακες και ένα μεταγενέστερο. Δυο μέρες τα είχε στα χέρια του κατανοώντας αμέσως το περιεχόμενο του ενός, αδυνατώντας να αποκρυπτογραφήσει το άλλο. Με μια πλαγιαστή γραφή και τον διόλου ευανάγνωστο γραφικό χαρακτήρα του προπάππου του συν τα μικροσκοπικά σχέδια που φύτρωναν στα περιθώρια, διαβολικά από μόνα τους, το κείμενο ήταν απλά απωθητικό. Τα μικροσκοπικά γράμματα παρότι έμοιαζαν να φτιάχνουν κατεβατά προτάσεων δεν είχαν κανένα νόημα στα μάτια ενός λογικού ανθρώπου. Φυσικά όχι. Ο Άγγελος Κράλης μπαινόβγαινε αρκετά χρόνια στα εξεταστήρια ειδικών της ψυχής, τρελός για δέσιμο όπως είχε συμπεράνει ο Λούκα. Το οικογενειακό ιστορικό δεν τον απασχολούσε αυτή τη στιγμή. Ναι, το μυαλό του είχε πήξει, αλλά τόσο ώστε να αποφασίσει επιτέλους να αλλάξει ρότα στα επαγγελματικά του. Δεν είχε σκοπό να λιμνάσει στην ψευτοκουλτούρα της φυλλάδας που κατά ευφημισμό αποτελούσε τη δουλειά του. Φλέρταρε καιρό με την ιδέα να τα παρατήσει και να ασχοληθεί με την ταξιδιωτική δημοσιογραφία ψάχνοντας σε άλλους τόπους το λαυράκι που του ξέφευγε στην Αθήνα. Ρίχνοντας μια νευρική ματιά στο κινητό του, -ρολόι δεν συνήθιζε να φοράει, εξάλλου δεν είχε ποτέ του καλή σχέση με τον χρόνο-, πέρα από την ολοφάνερη διαπίστωση της αργοπορίας του είδε τρεις αναπάντητες κλήσεις, δύο από τη Φανή και μία από τα γραφεία της εφημερίδας. Αγνόησε και τη Φανή που του είχε γίνει τσιμπούρι και την παλιοφυλλάδα του κερατά και προσπάθησε, μέσα στην πολυκοσμία του μετρό, να ισορροπήσει τον φορητό του υπολογιστή, τη φωτογραφική μηχανή και το ανοικονόμητο σώμα του. Το αποτέλεσμα ήταν πέρα για πέρα αποκαρδιωτικό καθώς μια πνιχτή γυναικεία φωνή τον έκανε να συνειδητοποιήσει ότι μόλις είχε στριμώξει το δικό του επίμαχο σημείο λίγο πάνω από τη μέση μιας κοκκινομάλλας. Δεν μπόρεσε να διακρίνει το πρόσωπό της. Έφταιγε και η διαφορά του ύψους και το ότι η κοπέλα είχε προφανώς σαστίσει από την ακούσια επίθεσή του. Απ’ όσο μπόρεσε να δει δεν ήταν κι άσχημη, αν και μακριά από τον τύπο που θα τον

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

123

έκανε να ενδιαφερθεί για κάτι περισσότερο από μια πολυοργασμική νύχτα. Το μετρό αυτή την ώρα ήταν μια απελπισία. Επόμενη στάση η Πανόρμου και ο Λούκα, οπλισμένος με την αυθάδεια που απαιτείται κάτω από παρόμοιες περιστάσεις, άρχισε να ανοίγει δρόμο προς την έξοδο στριμώχνοντας ακόμη πιο άγρια την κοκκινομάλλα. Η Κύνθια συνειδητοποίησε απογοητευμένη ότι ο άνδρας που τόση ώρα σχεδόν την αγκάλιαζε με το τεράστιο σώμα του ετοιμαζόταν να κατέβει. Χωρίς να το σκεφτεί δεύτερη φορά, μιμήθηκε τις κινήσεις του. Πόσος κόσμος! Πώς θα προλάβαινε να βγει στην ίδια στάση; Το ότι ο δικός της προορισμός βρισκόταν μακριά ακόμη, της φαινόταν θέμα που δεν άξιζε τον κόπο να ασχοληθεί μαζί του για την ώρα. Η περιέργεια ή καλύτερα η έλξη που ένιωσε για τον μυστηριώδη άντρα την έκαναν να ξεπεράσει τη φυσική συστολή και να ακολουθήσει το ένστικτό της. Ξανά στην επιφάνεια της γης, μετά από αγωνιώδεις ματιές και βήματα τόσο βιαστικά όσο χρειαζόταν για να μη τον χάσει από το οπτικό της πεδίο, κατόρθωσε να τον ακολουθήσει κάτω από το ψιλόβροχο ξεχνώντας ως και την ομπρέλα της να ανοίξει. Οι δρόμοι όλο και στένευαν. Δυο φορές σταμάτησε απογοητευμένη, αλλά γρήγορα κατάλαβε πως ούτε ο άνδρας ήταν σίγουρος για το αν ακολουθούσε τη σωστή κατεύθυνση. Ώσπου σε μία και μόνη στιγμή τον έχασε από το οπτικό της πεδίο. Αποκαρδιωμένη ετοιμαζόταν να επιστρέψει στον σταθμό του μετρό, όταν είδε τον άντρα να κάνει ξανά την εμφάνισή του, κατευθυνόμενος αυτή τη φορά προς το μέρος της. Μαρμάρωσε στη θέση της έτοιμη να δεχτεί μια άνευ προηγουμένου κατσάδα, σίγουρη ότι εκείνος είχε καταλάβει πως τον παρακολουθούσε. Όμως την προσπέρασε βιαστικά, κοντοστάθηκε ελάχιστα δευτερόλεπτα κοιτώντας τα νούμερα του δρόμου και μετά έστριψε αριστερά. Ενστικτωδώς, τον ακολούθησε και ίσα που πρόλαβε να τον δει να μπαίνει σε ένα κτίριο. Λαχανιασμένη έφτασε στο ίδιο σημείο. Κοίταξε την αφίσα στην είσοδο της πολυκατοικίας. Στον δεύτερο όροφο στεγαζόταν μια αίθουσα δημοπρασιών που το όνομά της τής θύμιζε αόριστα κάποιες παρελθοντικές αγορές του άντρα της. Δίστασε για μια στιγμή και μετά έσπρωξε την πόρτα της πολυκατοικίας κι ανέβηκε τα σκαλιά προς τον δεύτερο όροφο.

124

Ευρυδίκη Αμανατίδου

24. Στη δημοπρασία Ο Σέργιος Παλαζίνι πέρασε τα δάχτυλα με νεύρο μέσα από τα μαλλιά του ρίχνοντας ταυτόχρονα μια εξίσου νευρική ματιά στην ώρα. Το χρυσοποίκιλτο ρολόι στον τοίχο έδειχνε πως η έναρξη της δημοπρασίας ήταν ζήτημα ενός δεκάλεπτου το πολύ. Η φλυαρία του πλήθους στην ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα έτεινε να εξανεμίσει την ψυχραιμία του. Προσηλώθηκε ξανά στον κατάλογο σαν να ήθελε να σιγουρευτεί ότι το αντικείμενο που τον ενδιέφερε βρισκόταν ακόμη ανάμεσα στα δημοπρατούμενα. Οι σκέψεις του πέταξαν πίσω στην Κατένα. Σπάνια έφευγε από το νησί, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν θα μπορούσε να πράξει διαφορετικά. Ήταν καθαρή σύμπτωση το ότι η Αλεξάνδρα είχε ψαρέψει έστω και την τελευταία στιγμή την είδηση που άλλοι θα περνούσαν στα ψιλά γράμματα. Αν και για εκείνην τίποτα δεν ήταν τυχαίο όταν αφορούσε έστω και έμμεσα τον Σέργιο. Κολλημένοι με έναν παράξενο τρόπο ο ένας πάνω στον άλλον, δεν έπαυαν να τροφοδοτούν τα κουτσομπολιά της μικρής κοινωνίας του νησιού. Στα τριάντα οκτώ του χρόνια, ο Σέργιος θα μπορούσε να είναι ένας περιζήτητος εργένης. Όμως, ο αισθησιασμός που προκαλούσε στις γυναίκες έδινε γρήγορα τη θέση του σε μια απροσδιόριστη ανησυχία. Τα σκοτεινά και διαπεραστικά του μάτια παραπλανούσαν και αποπλανούσαν ταυτόχρονα, έτσι έλεγε η Αλεξάνδρα συνοδεύοντας σχεδόν πάντα τη διατύπωση με ένα πρόστυχο γέλιο. Κάποιες φορές τη σιχαινόταν, συνήθως όταν αγωνιούσε να ανασύρει από κάπου απύθμενα τη χαμένη του αθωότητα. Στον εικοστό πρώτο αιώνα, ποιον θα σόκαρε αλήθεια το ότι από τα χρόνια της εφηβείας του διατηρούσε ερωτικές σχέσεις με την, κατά πολύ μεγαλύτερή του σε ηλικία, μαιτρέσσα του πατέρα του; Μια διαβολογυναίκα ήταν η Αλεξάνδρα Μπόγρη, κι αυτός άξιος μαθητής της. Ένα πικρό χαμόγελο σχηματίστηκε στα αισθησιακά του χείλη καθώς σκέφτηκε ότι η παράκρουση είχε εισχωρήσει εδώ και πολύ καιρό στην καθημερινότητά του. Ήταν πολύ ακριβό το τίμημα της επίμονης αναζήτησης του μακρινού παρελθόντος, μιας εποχής που ταλάνισε το νησί, αλλά είχε θαφτεί με το πέρασμα του χρόνου κάτω από τους ογκόλιθους της λήθης. Όμως αυτός, ο Σέργιος Παλαζίνι, ήταν ο εκλεκτός με προορισμό να αναστήσει την αίγλη των Καστίγιο, ως ο τελευταίος και μοναδικός απόγονός τους. Μπορούσε να αναπλάσει την ιστορία διαθέτοντας και τα μέσα και τις γνώσεις. Διπλοκλειδωμένη σ’ ένα σεντούκι, στο δεύτερο υπόγειο του

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

125

αρχοντικού στη Χώρα, μια περγαμηνή κρατούσε επτασφράγιστα τα μυστικά της. Πώς είχε βρεθεί αλήθεια εκεί; Την είχε διαβάσει κάμποσες φορές. Κάτι τον βασάνιζε. Κάτι παράταιρο που δεν μπορούσε να εντοπίσει. Φυσικά και είχε κατανοήσει ότι το επίμαχο έγγραφο δεν είχε καμία σχέση με βυζαντινό χειρόγραφο. Αυτό από μόνο του όμως δεν σήμαινε το παραμικρό. Ήταν προφανές ότι πολλά από τα στοιχεία του είχαν αντιγραφεί από κάποιο άλλο αυθεντικό μάλλον κείμενο. Όπως κι αν είχαν τα πράγματα, αυτή η περγαμηνή έμοιαζε να αποτελεί τον λόγο που το 1862 ένα ολόκληρο χωριό έψαχνε επί μήνες για τη θαυματουργή εικόνα, μια εικόνα που εμφανιζόταν και εξαφανιζόταν κατά το δοκούν, μια εικόνα που χάθηκε από το ξωκλήσι της Βέργας το 1862 για να βρεθεί ξανά εκεί το 1880 και να εξαφανιστεί οριστικά πια το 1895. Οι κάτοικοι του νησιού αδιαφορούσαν για το παρελθόν ζώντας πλέον έναν εξωραϊσμένο τρόπο ζωής. Το παλιό Μοναστήρι της Καλής Καρδιάς, μεταμορφωμένο πια σε σύγχρονη τουριστική μονάδα με τις ευλογίες των κοινοτικών κονδυλίων ήταν το πιο τρανταχτό παράδειγμα. Ο τουρισμός και η ανοικοδόμηση, σε αλληλένδετη σχέση, αποτελούσαν το κύριο μέλημα ενός τόπου που είχε να προσφέρει μόνο ψίχουλα ιστορίας και παραλίες άγριας ομορφιάς. Η οχλαγωγία στην αίθουσα επανέφερε τον Σέργιο στην πραγματικότητα δίνοντας του την ευκαιρία να παρατηρήσει τις νέες αφίξεις που είχαν προστεθεί στο ήδη μεγάλο πλήθος των ειδικών και μη. Στάθηκε λίγο στον ψηλό άνδρα με τη φωτογραφική μηχανή, αλλά αποτράβηξε το βλέμμα του σχεδόν αμέσως εστιάζοντας στον υπεύθυνο της δημοπρασίας που ανέβαινε τα σκαλοπάτια για να πάρει τη θέση του. Ο Λούκα δεν είχε ενδιαφερθεί να μάθει κάτι παραπάνω για τη δημοπρασία. Βαριόταν αφόρητα την τελευταία του ημέρα στην άχαρη δουλειά του. Από το πρωί το μόνο που σκεφτόταν για να ξεκολλήσει από την ανία του ήταν το τηλεφώνημα από την εφημερίδα Αλήθεια. Του είχαν πει πως θα τον δεχόντουσαν δοκιμαστικά αν τους παρουσίαζε κάτι τρανταχτό. Αυτός ήταν και ο λόγος που ξανασκέφτηκε την υφιστάμενη επαγγελματική του κατάσταση. Το είχε πάρει απόφαση πια ότι με το που θα παρέδιδε το άρθρο και τις φωτογραφίες από τη δημοπρασία θα έδινε μαζί και την επιστολή παραίτησής του. Το μέλλον βέβαια διαγραφόταν εντελώς αβέβαιο, αλλά δεν του καιγόταν καρφί. Ήταν σίγουρος πως με το που θα απαλλασσόταν από τα δεσμά της εργατοώρας, το μυαλό του θα έπαιρνε άλλες στροφές.

126

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Κοίταξε ξανά το κινητό του κι αποφάσισε να σκοτώσει τα τελευταία λεπτά πριν την έναρξη της δημοπρασίας με το να διαβάσει στα πεταχτά τον κατάλογο που δανείστηκε από την υπέργηρη κυρία στη δεύτερη σειρά. «Μα τι στο διάβολο!» έτριξε τα δόντια του, ενώ τα δάχτυλά του ακολουθούσαν τις γραμμές που περιέγραφαν το αντικείμενο το οποίο είχε ξαφνικά τραβήξει το ενδιαφέρον του. Η επιβεβαίωση ήρθε διαβάζοντας το όνομα που βρισκόταν φαρδύ πλατύ κάτω από τον κατάλογο της δημοπρασίας. Γεώργιος Μολφέσης! Δυο χρόνια ήταν που είχε πεθάνει ο θείος του, τόσο άντεξε ο αλητήριος ο γιος του μέχρι να βγάλει στο σφυρί ό,τι υπήρχε στο σπίτι που πέρασε όλη τη ζωή της η γιαγιά τους. Η εκλεπτυσμένη φωνή του δημοπράτη τον έκανε να τσαλακώσει νευρικά τον κατάλογο. Ρίχνοντας μια ματιά στην αίθουσα αναρωτήθηκε ποιος θα γινόταν ο νέος ιδιοκτήτης των κειμηλίων. Ο ίδιος πάντως, ακόμη κι αν είχε χρήματα, δεν θα ήθελε τίποτα από αυτά. Ψέματα. Υπήρχε κάτι που κουβαλούσε μαζί του ένα μέρος της ιστορίας του προπάππου του, ένα ακόμη όμορφο παραμύθι. Μηχανικά ρύθμισε τη φωτογραφική του μηχανή. «Και φτάνουμε στο αντικείμενο νούμερο δεκαπέντε!» Μια νεκρική σιγή απλώθηκε στην αίθουσα. Ο Σέργιος ένιωσε τους σφυγμούς του να ανεβαίνουν. Η βελούδινη καρέκλα δεν τον χωρούσε. Το σώμα του έμοιαζε έτοιμο να εκτιναχτεί δηλώνοντας ότι αυτός θα ήταν ο πρώτος πλειοδότης. «Αραμπέλα. Κούκλα με πιστοποιημένη χρονολογία κατασκευής το 1890. Το κεφάλι καθώς και τα άνω και κάτω άκρα έχουν προέλευση Simon & Halbig, όπως αποδεικνύεται από τον εγχάρακτο αριθμό στον αυχένα της κούκλας κάτω από την περίτεχνη περούκα. Το υλικό τους είναι πορσελάνη κατασκευασμένη με τη μέθοδο μπισκουί, μια διαδικασία όπου τα ατόφια κεραμικά υλικά καλουπώνονται και ψήνονται σε θερμοκρασία περίπου 1260 βαθμών Κελσίου. Το τελικό αποτέλεσμα δίνει στο πρόσωπο μια φυσική όψη και τα χαρακτηριστικά του βάφονται ξανά και ξανά. Όλα αυτά συνηγορούν στο να διατηρείται η ζωντάνια δεκαετίες μετά. Το μέγεθος της κούκλας είναι 65 εκατοστά. Το φόρεμά της ελάχιστα φθαρμένο, ιβουάρ βελούδο με χρυσά κεντήματα στον ποδόγυρο και το μπούστο. Αυτό όμως που σίγουρα θα ανεβάσει την τιμή της είναι το γεγονός πως η περούκα είναι φτιαγμένη από φυσική τρίχα σε μορφή σκουροκόκκινων βοστρύχων» απάγγειλε ο δημοπράτης σαν να υπνώτιζε το ακροατήριο.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

127

Ένα κύμα ηδονής σάρωσε το σώμα του Σέργιου καθώς φανταζόταν ότι τα δάχτυλά του χάιδευαν τις φλόγινες μπούκλες. Δεν είχε καμία αμφιβολία πως αυτά ήταν τα μαλλιά της Αραμπέλας Καστίγιο. Δεν ήταν η φαντασία του, όχι. «Ως τιμή εκκίνησης έχει οριστεί το ποσόν των 800 ευρώ» κατέληξε ο δημοπράτης αφού βομβάρδισε το κοινό του με όλες τις λεπτομέρειες της κατασκευής της κούκλας. Από πέντε διαφορετικά σημεία της αίθουσας η πλειοδοτική διαδικασία ακολούθησε τη συνηθισμένη οδό. Οι ανταγωνίστριες του Σέργιου ήταν όλες ηλικιωμένες γυναίκες, σεβαστής οικονομικής επιφάνειας σίγουρα. Κάποιες από αυτές ίσως επιθυμούσαν να αποκτήσουν την κούκλα για τα εγγόνια τους, κάποιες απλά για λόγους ματαιοδοξίας. Όπως και να είχε το πράγμα, η τιμή είχε φτάσει ήδη στα 2500 ευρώ και ο Σέργιος έκρινε πως η επίμαχη κούκλα παραήταν ακριβό δώρο, οπότε σε λίγο το τοπίο θα ξεκαθάριζε. Παρατηρούσε την κάθε τους κίνηση, το κρέμασμα των ώμων, την αβέβαιη ανάταση του χεριού για την επόμενη πλειοδότηση. Ήταν ζήτημα λεπτών μέχρι το χρονικό σημείο που η Αραμπέλα θα γινόταν δική του. Στα 4200 ευρώ ήταν πλέον σίγουρος πως δεν υπήρχε άλλος ενδιαφερόμενος πέρα από τον ίδιο. «4200 για αυτό το υπέροχο δημιούργημα; Είναι κάποιος που δίνει παραπάνω;» Ο τόνος της φωνής του δημοπράτη έκρυβε μια λεπτή ειρωνεία που ώθησε τον Σέργιο στην επόμενη κίνηση. «4650! Χαίρομαι που έχουμε έναν cognoscente ανάμεσά μας!» επιδοκίμασε ο δημοπράτης χαμογελώντας δουλικά. «Κάποιος άλλος θα κοντράρει το ποσό;» Όπως το είχε φανταστεί ο Σέργιος, κανένας δεν έκανε την παραμικρή κίνηση. Εξάλλου το επόμενο νεύμα θα ανέβαζε την τιμή στα 5150 ευρώ, ποσό πολύ υψηλό πλέον και για τον ίδιο. «4650 μία, 4650 δύο….» Ο δημοπράτης ετοιμαζόταν να χτυπήσει για τρίτη φορά το σφυρί του στο μαονένιο τραπέζι όταν ένας απότομος ήχος αιφνιδίασε τους πάντες και τράβηξε όλα τα βλέμματα προς τη μεριά της εισόδου. «Έχουμε 5150 ευρώ λοιπόν από τη γοητευτική κυρία! 5150 μία, 5150 δύο…» Ο Σέργιος κοιτούσε στο ίδιο σημείο με όλους τους υπόλοιπους σοκαρισμένος. Δεν ήταν η φωνή του δημοπράτη που κατοχύρωνε την κούκλα στην άγνωστη γυναίκα ούτε το ότι ο ίδιος την είχε χάσει μέσα από τα χέρια του. Ακόμη κι αν είχε επεξεργαστεί τα αλληλένδετα συμβάντα, και πάλι δεν θα τον ενδιέφεραν, αφού μπροστά του στεκόταν ολοζώντανη η Αραμπέλα. Ο

128

Ευρυδίκη Αμανατίδου

κόσμος του γκρεμίστηκε και ξαναχτίστηκε την ίδια στιγμή. Δεν κατάλαβε καν πόσα σώματα έσπρωξε μουρμουρίζοντας μια μηχανική συγγνώμη. Τώρα θα σταματούσαν πια οι εφιάλτες του, εκείνο το ίδιο κυνηγητό κάθε φορά που έκλεινε τα μάτια μέχρι τη στιγμή της ηδονής καθώς γευόταν το σώμα της Αραμπέλας. Από τα χρόνια της εφηβείας του, τότε που σκάλιζε στα κρυφά τη βιβλιοθήκη του πατέρα του. Τότε που ο ξεμωραμένος γέρος πούλησε το Γκραντουκάλε, τον καταραμένο πύργο στην άλλη άκρη του νησιού, μόνο και μόνο για να δει τον γιο του να σέρνεται για μια ακόμη φορά στα πόδια του, οι τελευταίες αναλαμπές εξουσίας ενός παραλυμένου που θυμήθηκε να κάνει παιδί στα γεράματά του και είχε το θράσος να το φορτώνει κάθε φορά στις ερωμένες του. Αγάπη στους ανθρώπους δεν είχε να δώσει ο Σέργιος. Δεν είχε πάρει, δεν τη γνώριζε. «Αραμπέλα!» μουρμούρισε καθώς λίγα βήματα τον χώριζαν από το αντικείμενο του πόθου του. Η έκπληξη της στιγμής έφερε την Κύνθια στα όρια της λιποθυμίας. Το μόνο που ευχόταν ήταν να ανοίξει η γη και να την καταπιεί, τόση ήταν η αμηχανία και η ντροπή της από το αυτόματο σχεδόν άνοιγμα της ομπρέλας της μέσα στην κατάμεστη αίθουσα. Δευτερόλεπτα αργότερα συνειδητοποιούσε ότι αυτή η κίνηση είχε εκληφθεί ως πλειοδοσία από τον δημοπράτη και ότι πλέον θα αποχωριζόταν κάτι παραπάνω από 5000 ευρώ για μια κούκλα που δεν σκόπευε καν να αγοράσει έστω κι αν διέθετε τα χρήματα, έστω κι αν η κούκλα τής έμοιαζε. Αυτή η παράξενη ομοιότητα ήταν η αρχή του κακού. Από τη στιγμή που μπήκε στην αίθουσα, η Κύνθια δεν είχε πάρει τα μάτια της από τον άγνωστο του μετρό. Μέχρι που το αντικείμενο νούμερο δεκαπέντε παρουσιάστηκε σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια. Και την έκανε να σαστίσει, να μην καταλάβει καν ότι η ομπρέλα της έσταζε ακουμπώντας στα ρούχα της και δημιουργώντας έναν μεγάλο λεκέ. Αντανακλαστικά σχεδόν, παραμέρισε το οχληρό αντικείμενο με ένα τίναγμα. Η ομπρέλα άνοιξε με θόρυβο και όλοι γύρισαν να την κοιτάξουν θεωρώντας ότι αυτή ήταν η τελική πλειοδότης. Και τώρα είχε φορτωθεί την κούκλα που της έμοιαζε. Πώς μπορούσε αλήθεια να ακυρώσει την αγορά της; Θα την περνούσαν για ανισσόροπη ή για ηλίθια. Στην πραγματικότητα έπεφτε από τη μία γκάφα στην άλλη. Αναστέναξε κι αναρωτήθηκε πώς θα ξέμπλεκε. Μα, δεν χρειαζόταν να πονοκεφαλιάσει άλλο. Ο άνδρας που ερχόταν προς το μέρος της ήταν ένας από αυτούς που ενδιαφέρονταν για την κούκλα. Ίσως της πρότεινε να την αγοράσει. Σίγουρα αυτό ήθελε, κι όλα θα έμπαιναν στη θέση τους. Όμως το χαμόγελο πάγωσε στα χείλη της όταν ο άνδρας έφτασε δίπλα της. Το βλέμμα του ήταν διαπεραστικό, το ένιωθε να της τρυπάει τη σάρκα. Εκείνος έφερε το

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

129

χέρι της στα χείλη του σαν ιππότης μακρινών εποχών κι όταν τα μάτια τους συναντήθηκαν ξανά η Κύνθια τα έβαλε με τον εαυτό της για την καχυποψία της. Ο άνδρας την κοιτούσε με έναν απόλυτο θαυμασμό. «Σέργιος Παλαζίνι» της συστήθηκε. «Θα θέλατε να σας συνοδεύσω;» Η Κύνθια βιάστηκε να κατευνάσει με ανακούφιση. Δεν είχε ιδέα τι γινόταν σε αυτές τις περιπτώσεις. Από την άλλη άκρη της αίθουσας, ο Λούκα τούς παρακολουθούσε χωρίς καν να κινηθεί από τη θέση του. Η περιέργειά του ξεπερνούσε το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον, αλλά κάτι τον εμπόδισε να ακολουθήσει το ένστικτό του. Με αρκετά μέτρα απόσταση να τον χωρίζει από τον ιδιόρρυθμο άντρα και τη γυναίκα που μόνο εκείνη τη στιγμή θυμήθηκε πως ήταν η ίδια που είχε στριμώξει νωρίτερα στο μετρό, προσπάθησε να βάλει τα πράγματα σε μια σειρά. Το ποσό για την κούκλα άγγιζε το εξωφρενικό, για τα δικά του δεδομένα τουλάχιστον. Η ομοιότητα της γυναίκας ήταν απίστευτη. Θα ορκιζόταν ότι το αντικείμενο της δημοπρασίας είχε ζωντανέψει μέσα στην αίθουσα που βρισκόταν σε αναβρασμό. Πολλοί ήταν εκείνοι που είχαν συνωστιστεί γύρω από τη νέα ιδιοκτήτρια, έχοντας και αυτοί παρατηρήσει την ομοιότητα, μέχρι που η φωνή του δημοπράτη επανέφερε τους περίεργους στην αρχική τους θέση. Τι ακριβώς συνέβαινε; Το ύψος του τού έδινε την ευκαιρία να παρακολουθήσει τις κινήσεις της γυναίκας από απόσταση ασφαλείας. Δεν περίμενε και πολύ εξάλλου. Έχοντας παρατηρήσει το χειροφίλημα του μελαχρινού άντρα υποψιαζόταν τι θα ακολουθούσε. Δεν έπεσε έξω. Κι ο ίδιος είχε πράξει ανάλογα όταν η περίσταση το απαιτούσε. Κάτι κρυβόταν πίσω απ’ όλα αυτά. Και φυσικά θα το μάθαινε. Το μυαλό του πήγε στο άρθρο που θα μπορούσε να γράψει για την Αλήθεια. Μπόλικο μυστήριο, κάτι χαμένο από το παρελθόν και η αποκάλυψη μυστικών ήταν ακριβώς τα ζητούμενα. Νέο μήνυμα στο κινητό του τον ειδοποιούσε για τα όρια του χρόνου σχετικά με το ρεπορτάζ της δημοπρασίας. Έπρεπε να γυρίσει στη φυλλάδα. Πιο πριν όμως είχε κάτι τελευταίο να κάνει. Το μάτι του έκοβε, αυτό ήταν αναμφισβήτητη αλήθεια. Ρίχνοντας μόνο μια ματιά μέσα από τη μισάνοιχτη πόρτα της γραμματέως της δημοπρασίας κατάστρωσε στο λεπτό το σχέδιο δράσης του. Βγήκε από την αίθουσα φροντίζοντας να περάσει απαρατήρητος από τον μυστηριώδη άντρα και την κοκκινομάλλα του μετρό και κατευθύνθηκε προς το γωνιακό ανθοπωλείο. Δεν βιαζόταν καθόλου. Από την πείρα του γνώριζε πως η γυναικεία ματαιοδοξία υποτάσσεται σε συγκεκριμένες πρακτικές. Το

130

Ευρυδίκη Αμανατίδου

παιδί του ανθοπωλείου προπορεύτηκε αφήνοντας το ανοιξιάτικο μπουκέτο συνοδευόμενο από μια κάρτα του Λούκα στη γραμματέα του οίκου δημοπρασιών. Εντάξει, δεν ήξερε το όνομά της, αλλά αυτό δεν έπαιζε κανένα ρόλο στα σχέδιά του. Ευχόταν μόνο οι άλλοι δύο να είχαν κανονίσει ήδη τις κοινές ή όχι υποθέσεις τους και το πεδίο να είχε ελευθερωθεί. Η ξερακιανή γραμματέας έμοιαζε να έχει βγει από μουσείο απολιθωμάτων. Ο Λούκα φόρεσε το χαμόγελο που επεφύλασσε σε ανάλογες περιπτώσεις κι έκλεισε πίσω του την πόρτα του γραφείου. Μια ματιά τού ήταν αρκετή για να επιλέξει πορεία πλεύσης. Το μόνο θηλυκό πάνω στη γυναικεία καρικατούρα ήταν η μακριά φούστα που φορούσε. Α, και οι γάμπες της που παρουσιάστηκαν σε όλο τους το μεγαλείο όταν εκείνη πετάχτηκε ξαφνιασμένη από τη θέση της. Ο Λούκα συγκράτησε το όνομά στο ταμπελάκι που είχε καρφιτσωμένο στο πέτο της. «Ντορέτα! Να που ξανασυναντιόμαστε!» της έσφιξε το χέρι χαμογελώντας της πλατιά. «Α! Έλαβες την ανθοδέσμη μου, βλέπω!» την πρόλαβε προτού εκείνη συνέλθει από τη σαστιμάρα της. Η στριφνή της όψη φωτίστηκε από ένα αδέξιο χαμόγελο και τα μάγουλά της κοκκίνισαν. Ο Λούκα βρισκόταν πλέον στο στοιχείο του. Ήταν σίγουρος πως ποτέ κανείς δεν της είχε στείλει λουλούδια. Ήταν φανερό πως η Ντορέτα προσπαθούσε να τον θυμηθεί, η δική του εγκαρδιότητα όμως σκόρπισε την καχυποψία της. Το πεδίο ήταν ελεύθερο και ο Λούκα με ψέματα και αλήθειες έντεχνης συρραφής έμαθε όσα χρειαζόταν. Ένα τέταρτο αργότερα εγκατέλειπε το κτίριο σκεπτικός. Ποια διαβολική σύμπτωση είχε φέρει στον δρόμο του την Κύνθια Καστελάνου; Και μαζί με αυτήν, τον Σέργιο Παλαζίνι, έναν άνθρωπο που μέχρι πριν λίγο, μόνο σαν όνομα υπήρχε στη ζωή του; «Πολύ γοητευτικός κύριος και εξυπηρετικότατος! Θα έχει πάντα στο νου του το Γκραντουκάλε» είχε δηλώσει καταγοητευμένη η Δανάη Αργέντη όταν του ανέθετε την επιστασία του πύργου στο πουθενά ώστε να μπορέσει να συνεχίσει απερίσπαστη την τέχνη της ζωγραφίζοντας θάλασσες και μπουκαμβίλιες στην Ίμπιζα. Ναι, τόσο εξυπηρετικός, σκέφτηκε όλο ειρωνεία ο Λούκα, ώστε βιάστηκε να προσφέρει και τις υπηρεσίες του στην Καστελάνου. Αν δεν το έβλεπε με τα ίδια του τα μάτια, θα έλεγε πως το επάγγελμα του τύπου ήταν ζιγκολό. Όμως, θα τις έβρισκε τις απαντήσεις που χρειαζόταν. Αργά το βράδυ όταν θα είχε ρυθμίσει την ηρωική αποχώρησή του από τη φυλλάδα ολκής, θα έβαζε τα πράγματα σε μια σειρά.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

131

25. Τετάρτη 13 Μαρτίου, απόγευμα Η επιμονή του κυρίου Παλαζίνι να τη συνοδεύσει μέχρι το σπίτι της προβλημάτισε την Κύνθια. Ενώ ήθελε να εμπιστευτεί αυτόν τον άνδρα, τον τόσο πρόθυμο να τη βοηθήσει, κάτι τη σταματούσε. Η αλήθεια ήταν πως μετά τα όσα είχε τραβήξει στον σύντομο έγγαμο βίο της, είχε χάσει κάθε ικανότητα να συμπεριφερθεί φυσιολογικά και να ανοιχτεί με τους ανθρώπους. Παρότι λοιπόν αρνήθηκε την πρότασή του, εκείνος δεν πτοήθηκε και της πρότεινε να γευματίσουν μαζί. Σε λίγες ώρες θα ταξίδευε για το νησί του. Την είχε παρακαλέσει σχεδόν. Πώς μπορούσε να αρνηθεί ξανά; Εξάλλου το γνωστό εστιατόριο όπου έδωσαν ραντεβού θα εξανέμιζε τους δισταγμούς και του πιο δύσπιστου. Το γούστο του Παλαζίνι ήταν πολύ εκλεπτυσμένο κι ένα καλό κρασί είχε ζεστάνει την ατμόσφαιρα. Η Κύνθια όμως δεν ένιωθε χαλαρωμένη. Ίσως να έφταιγε ο μαύρος δερμάτινος χαρτοφύλακας που ακουμπισμένος στη διπλανή καρέκλα ήταν σαν να περίμενε γεμάτος σκοτεινά μυστικά. Τι σκέψεις ήταν αυτές! Κάποτε έπρεπε να ωριμάσει. Παντού έβλεπε εχθρούς να παραμονεύουν. Ήπιε μια γουλιά κρασί ακόμη και προσπάθησε να ηρεμήσει. «Καφέ, γλυκό;» τη ρώτησε δεύτερη φορά ο Σέργιος. Αρνήθηκε, όμως στην επιμονή του συγκατάνευσε τελικά σε ό,τι θα έπαιρνε και εκείνος. Αυτό ήταν το κακό. Γιατί έλεγε πάντα ναι, ακόμη και σε κάτι ασήμαντο; Γιατί δεν μπορούσε να κρατήσει την ίδια στάση και άλλαζε όπως ήθελαν ή πρόσταζαν οι άλλοι; Ένας καφές, ένα επιδόρπιο, τι σημασία είχε αλήθεια; «Τι σκέφτεσαι;» τη ρώτησε. «Την επανάληψη» του απάντησε. Ήταν η μόνη λέξη που σκιαγραφούσε τη συμπεριφορά της. Εκείνος την κοίταξε παράξενα. Ήταν μυστήριος άνδρας ο Σέργιος Παλαζίνι. Στην ουσία δεν γνώριζε τίποτα για το άτομό του. Πόσα θυμόταν από όσα τόση ώρα τής αράδιαζε για τον τόπο καταγωγής και διαμονής του; Ήταν όμορφες οι ιστορίες του, τόσο που αρκετές φορές είχε πιάσει τον εαυτό της να χαλαρώνει και να μεταφέρεται στο μικρό και άγνωστό της μέχρι εκείνη τη στιγμή νησί. Ένας τόπος ονειρεμένος, κάπου που τίποτα δεν θα της θύμιζε το παρελθόν. «Είπα κάτι που σε πείραξε;» τη ρώτησε ο Σέργιος ανήσυχος.

132

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Απλά, σκεφτόμουν το νησί σου. Σαν να γύριζα κι εγώ στα μέρη του καθώς σε άκουγα. Παράξενο δεν είναι;» Να πάλι αυτό το βλέμμα που τη γέμιζε τόσο αντιφατικά συναισθήματα. «Θα ήθελες να το γνωρίσεις από κοντά; Το νησί μου; Να γνωρίσεις την Αραμπέλα;» τη ρώτησε. «Μα, είναι... νεκρή» είπε σαστισμένη. Ό,τι είχε ακούσει από τον Σέργιο, έμοιαζε να ηχεί ξανά στα αυτιά της σαν μονότονο μουρμουρητό. Ο ρομαντισμός της ιστορίας των Καστίγιο είχε χαθεί με το τραγικό τους τέλος. Ο Στέφανο και η Αραμπέλα. Ναι, κάθε τι με άσχημη κατάληξη ήταν μόνο τραγωδία, σκέφτηκε, όμως το χαμόγελο του Σέργιου τη γοήτευσε ξανά καθώς τα επιδέξια δάχτυλά του έβγαλαν μερικές σελίδες μέσα από τον χαρτοφύλακα. Η Κύνθια απόμεινε να παρατηρεί βουβή τα χαρτιά. Ήταν φωτοτυπίες από γκραβούρες. Όλες απεικόνιζαν μια γυναίκα που της έμοιαζε απίστευτα. «Η Αραμπέλα…» ψέλλισε. «Η ίδια. Η κούκλα, εσύ… Η σύμπτωση ή η μοίρα;» Η Κύνθια δεν ήταν ανόητη. Είχε καταλάβει τι εννοούσε ο Σέργιος. Πώς ήταν δυνατόν να έχει τέτοια ομοιότητα με κάποια που μέχρι λίγες ώρες πριν αγνοούσε ότι είχε υπάρξει στον γήινο κόσμο; Παρατήρησε πιο προσεκτικά μια γκραβούρα που έδειχνε τον Στέφανο Καστίγιο και την ανιψιά του. Του έμοιαζε ο Σέργιος. Είχαν το ίδιο βλέμμα. «Δεν έχεις λοιπόν την περιέργεια;» τη ρώτησε ξανά. «Είναι πολλά που πρέπει να τακτοποιήσω. Μόλις γνωριστήκαμε. Δεν ξέρω…» Υπεκφυγές, πάντα υπεκφυγές. Την αναστάτωναν όλα αυτά, ένα αόρατο χέρι την τραβούσε για κάπου που ήθελε και δεν ήθελε να βρεθεί. «Καταλαβαίνω. Μια πρόσκληση είναι μόνο. Την κάρτα μου την έχεις. Τηλεφώνησέ μου και θα σε περιμένω. Όποτε εσύ το αποφασίσεις». Της φάνηκε πως τα μάτια του έσταζαν έναν βαθύ πόνο. Και δεν μπορούσε να αρνηθεί πως αυτό και μόνο γοήτευε και την ίδια. «Ο χρόνος θα δείξει!» του χαμογέλασε γλυκά, μια υπόσχεση ίσως για να πάρει μαζί του στο ταξίδι του. Ο χρόνος όμως περνάει ανέφελα μόνο για τις αναπαυμένες συνειδήσεις. Ο Σέργιος, κλεισμένος στην καμπίνα του, υπόμενε τις ώρες που τον χώριζαν μέχρι το πλοίο να φτάσει στη Νάξο αργά το βράδυ. Θα έμενε σ’ ένα φιλικό σπίτι στην Παλιά Χώρα και την επόμενη το μεσημέρι, αφού θα είχε ρυθμίσει τις δουλειές του, θα επέστρεφε επιτέλους στην Κατένα. Μπορεί να μην είχε αποκτήσει την κούκλα, αλλά ήταν σίγουρος πως σε ελάχιστο χρόνο η Κύνθια

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

133

θα του χτυπούσε την πόρτα. Το μυαλό του δούλευε πυρετικά υπολογίζοντας τις αλλαγές που έπρεπε να κάνει στο αρχοντικό. Έκλεισε τα μάτια και προσπάθησε να ηρεμήσει λίγο. Μάλλον αποκοιμήθηκε. Ξύπνησε υπερβολικά ταραγμένος με τη θύμηση του ονείρου. Στον σύντομο ύπνο του είδε πως έκανε έρωτα με την Αραμπέλα και κάποιος παρείσακτος παρακολουθούσε την ερωτική συνεύρεση. Κάποιος που για έναν περίεργο λόγο είχε κάθε δικαίωμα να βρίσκεται εκεί. Μόνο η Αλεξάνδρα θα είχε να προσφέρει μια εξήγηση στο όνειρο. Πάντα την απασχολούσε το πού βρισκόταν το όριο πέρα από το οποίο η λογική αδυνατούσε να δώσει ερμηνείες. Ναι, του έλειπε η καθοδήγηση της δυναμικής Αλεξάνδρας. Ήταν κι αυτό ένα από τα αντιφατικά του χαρακτήρα του. Από τη μία να την απεχθάνεται και από την άλλη να επιδιώκει τις συμβουλές και τα κανακέματά της. Δεν ξεχνούσε ότι εκείνη τον είχε μυήσει στα μυστήρια του έρωτα. Η κάθε του συνάντηση με την Αλεξάνδρα τούς έφερνε σχεδόν πάντα έξω από το χαοτικό Γκραντουκάλε. Και κάθε φορά που έκαναν έρωτα εκεί που τα αδιάκριτα μάτια αδυνατούσαν να τους ανακαλύψουν, γινόταν πιο βίαιος και πιο παθιασμένος. Η ζωώδης ένωσή τους τελείωνε χωρίς καμία λύτρωση του πόθου του. Η Αλεξάνδρα δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει η Αραμπέλα. Το Γκραντουκάλε! Ο Σέργιος γέλασε σαρκαστικά. Σκόπευε να ανταποδώσει τα ίσα στον πατέρα του. Μπορεί ο βρωμόγερος να είχε πουλήσει τον πύργο για να στερήσει από τον γιο του κάτι που τον συνάρπαζε, πριν τρία χρόνια όμως είχε επιτέλους γνωρίσει από κοντά την τότε ιδιοκτήτρια, τη Δανάη Αργέντη, σε μια έκθεση ζωγραφικής στην Αθήνα. Η κουβέντα το έφερε κι όταν εκείνη έμαθε ποιος ήταν, της είχε έρθει η ιδέα -που στην ουσία ήταν απόλυτα δική του-να αναλάβει την επιστασία του πύργου, κάτι που μέχρι πρότινος διεκπεραίωνε ο αξιαγάπητος πατέρας του. Ο βρωμόγερος όμως είχε μόλις αποδημήσει εις Κύριον. Η κυρία Αργέντη τού είχε δώσει το τηλέφωνο του δικηγόρου της σε περίπτωση που χρειαζόταν χρήματα για κάποια επισκευή ή οτιδήποτε. Ο Σέργιος είχε βρει την ευκαιρία να τη ρωτήσει αν ενδιαφερόταν να πουλήσει τον πύργο. Του είχε απαντήσει ότι αυτό ήταν θέμα του γιου της καθώς εκείνος θα γινόταν ο τελικός ιδιοκτήτης του Γκραντουκάλε μόλις συμπλήρωνε τα τριάντα του χρόνια. Ποιος ξέρει τι χαμένο κορμί ήταν ο Λουκάς Αργέντης για να περιμένει κάποιος ότι θα έβαζε μυαλό στα τριάντα του! Ο Σέργιος ήταν απόλυτα σίγουρος πως το ρεμάλι που δήλωνε δημοσιογράφος θα χαιρόταν να ξεφορτωθεί κάτι με το οποίο δεν τον έδενε το παραμικρό. Προ δύο μηνών, ο δικηγόρος τού είχε επιβεβαιώσει πως ο πύργος είχε πλέον περάσει στα χέρια

134

Ευρυδίκη Αμανατίδου

του άσωτου υιού. Μη θέλοντας να εκδηλώσει ενδιαφέρον που μπορεί να ανέβαζε την τιμή του Γκραντουκάλε στα ύψη, περίμενε την πρώτη κίνηση από την άλλη μεριά. Αν όλα πήγαιναν καλά, ο Σέργιος θα μπορούσε πια να ξεμπλέξει την αποσπασματική ιστορία του Στέφανο Καστίγιο, από την πυρκαγιά του Γκραντουκάλε το 1862 μέχρι το 1880 που βρέθηκε νεκρός στον πύργο. Ο γιατρός είχε βεβαιώσει τότε πως ο άντρας απλά έβαλε τέλος στο μαρτύριό του. Η ανίατη ασθένεια είχε καταπονήσει το σώμα του σε τέτοιο βαθμό ώστε η λύτρωση με τη μορφή της αυτοχειρίας φάνηκε μια γενναία πράξη. Κι ήρθε απλά να ενισχύσει ιστορίες που έλεγαν οι ντόπιοι, συρραφές από πειρατικές μνήμες, ρομαντισμό, μυστήριο και ίντριγκα, μεσαιωνικά κατάλοιπα, θρησκοληψίες, αλήθειες και ψέματα που όλα μαζί συνέθεταν την περιβόητη κατάρα των Καστίγιο. Μια κατάρα που είχε γίνει εμμονή για τον Σέργιο. Κάθε φορά παρουσιαζόταν και κάτι ακόμη, μια μικρή φαινομενικά ασύνδετη λεπτομέρεια. Όπως η ιστορία με την εύρεση της εικόνας το 1862 από τον περιβόητο Βάγη, έναν υποτακτικό του Καστίγιο. Ελάχιστα στοιχεία είχε βρει για τον χωριάτη, τα ίχνη του είχαν χαθεί, αλλά εκείνες οι εποχές ήταν χρόνοι εσωτερικής και εξωτερικής μετανάστευσης, όπως και βαριάς θρησκοληψίας. Καθολικοί και ορθόδοξοι σε μια Ελλάδα που προσπαθούσε να απαλλαγεί από τους Βαυαρούς αλλά και να κερδίσει τα χαμένα της εδάφη. Προφανώς η αποπομπή του Όθωνα και της Αμαλίας είχε αποθρασύνει τους χωρικούς που βρήκαν μια καλή ευκαιρία να πάρουν το αίμα τους πίσω ενάντια στον καθένα που και ξένος ήταν και παραπάνω από αυτούς έστεκε. Ήταν βέβαια κι εκείνη η περγαμηνή που μούχλιαζε στα υπόγεια της Χώρας μαζί με σωρούς ασύνδετων μεταξύ τους εγγράφων. Και μέσα σε όλα τα άλλα, το πιο πρόσφατο μυστήριο. Τι σχέση είχε η Κύνθια με την ιστορία των Καστίγιο; Του είχε πει πως τυχαία είχε βρεθεί στη δημοπρασία, όμως ο Σέργιος είχε καταλάβει από την αναστάτωση στην όψη και τη φωνή της ότι αυτό ήταν ένα κατάφωρο ψέμα. Θυμήθηκε που ώρες πριν στο ξενοδοχείο, καθώς τακτοποιούσε τη βαλίτσα του, εντελώς αναπάντεχα άφησε στη μέση ό,τι έκανε και άνοιξε τον υπολογιστή του. Χρησιμοποιώντας τον κωδικό του ξενοδοχείου, μπήκε στο διαδίκτυο. Ξεκίνησε από το όνομα αυτού που είχε βγάλει στη δημοπρασία τα αντικείμενα και η αναζήτηση τον οδήγησε σε χιλιάδες αποτελέσματα. Εξειδίκευσε την έρευνά του. Λίγο αργότερα κοιτούσε το βιογραφικό του Γεώργιου Μολφέση, υψηλόβαθμου στρατιωτικού, τιμημένου με ουκ ολίγα παράσημα ανδρείας. Στάθηκε μόνο σε ένα όνομα, αυτό της συζύγου του. Αρετή, κόρη του μεγαλοεπιχειρηματία Άγγελου Κράλη. Ήταν παρακινδυνευμένο να κάνει την υπόθεση ότι ο πατέρας είχε

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

135

παραγγείλει την κούκλα για το κοριτσάκι του; Το κοριτσάκι που δεκαετίες αργότερα αγόρασε τον πύργο αφού στο ενδιάμεσο είχε κάνει πολλές κρούσεις στον γερο Παλαζίνι να της τον πουλήσει. Άλλη μία σύμπτωση; Όχι! Όποιος είχε παραγγείλει την κούκλα, είχε τον λόγο του. Δεν ήταν σύμπτωση η φυσική ομοιότητά της, τα ρούχα, το όνομα. Ακόμη ένα ερώτημα ανάμεσα στα άλλα. Τι σύνδεση είχαν όλοι αυτοί οι φαινομενικά άσχετοι άνθρωποι με τους Καστίγιο; «Όλα βγαίνουν στο φως, αργά ή γρήγορα» μονολόγησε και μπήκε στο μικρό μπάνιο της καμπίνας για να κατευνάσει με ένα γρήγορο ντους τα κατάλοιπα της παράταιρης για την ηλικία του ονείρωξης.

136

Ευρυδίκη Αμανατίδου

26. Πρώτες ώρες Πέμπτης 14 Μαρτίου, σε ένα ρετιρέ στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας Ο Λούκα έτριψε τα μάτια του κι έστριψε άλλο ένα τσιγάρο. Δίπλα του το τασάκι ξεχείλιζε και ανέδιδε μια μπόχα που δεν απασχολούσε στο ελάχιστο την όσφρησή του. Μπροστά του ήταν ανοιχτό το περιβόητο ημερολόγιο του Άγγελου Κράλη, ένα μπλοκ σημειώσεων γεμάτο μουτζούρες και ο απαραίτητος φορητός υπολογιστής που το πληκτρολόγιό του είχε βαρυγκωμήσει τόσες ώρες. Και ποια ήταν τα νέα ευρήματα; Πολλοί θάνατοι μαζεμένοι. Βέβαια ο κόσμος πεθαίνει είτε το επιδιώκει είτε όχι. Κάποιοι ζούσαν για να εκπληρώσουν κάτι. Η γιαγιά του για παράδειγμα. Η Αρετή Κράλη έζησε για να μεταφέρει με κάθε δυνατό τρόπο το παρελθόν στον εγγονό της. Ήταν άραγε συναισθηματικοί οι λόγοι που την οδήγησαν να αποκτήσει αυτό που πίστευε πως έπρεπε να ανήκει στον δικό της πατέρα; Δεν της άρεσε της παμπόνηρης γριάς που ο Λουκάς της θα γινόταν δημοσιογράφος, ισοδύναμο -κατά την αντίληψή της- του κορτάκια τυχοδιώκτη. Και σίγουρα άλλα είχε στο μυαλό της για έναν απόγονο που κουβαλούσε γονίδια ενός Κράλη και ενός Μολφέση. Κυρίως γιατί η τελευταία γενιά των Μολφέσηδων διακρινόταν από μια τάση προς την κραιπάλη. Ο ξάδελφός του απλά είχε επιβεβαιώσει πως το κοφτερό μυαλό άλλοι το χρησιμοποιούν για αυτοβελτίωση και άλλοι για να καταστραφούν μια ώρα αρχύτερα. Στο κάτω-κάτω, τα χρήματα που θα έπαιρνε από τη δημοπρασία, πολύ γρήγορα θα εξανεμίζονταν και αυτά. Αλλά ο καθένας όπως στρώνει κοιμάται, σκέφτηκε ο Λούκα και η εικόνα της Κύνθιας ήρθε απρόσκλητη μπροστά του. Την είχε αντιπαθήσει, έτσι χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Χωρίς δεύτερη σκέψη την είχε κατατάξει στην κατηγορία «Βρίσκομαι στο τρίτο ροζ σύννεφο αριστερά και περιμένω τον ιππότη να έρθει να με πάρει με το κατάλευκο άλογό του». Μπόλικα χρήματα, μόνη, ευάλωτη, τα μάτια της έκπληκτα να ψάχνουν στον ορίζοντα για το δυνατό μπράτσο που θα τη στηρίξει. Το γνώριζε καλά το είδος: γυναίκες που τελικά αποκτούν τα πάντα χωρίς κανέναν κόπο, γιατί στο διάβα τους βρίσκονται ερωτοχτυπημένοι θαυμαστές. Κάτι σαν τον Παλαζίνι ας πούμε. Δεν πρόλαβε να χτυπήσει το σφυρί του δημοπράτη και είχε συρθεί σαν το σκυλάκι μέχρι τα πόδια της. Αναμενόμενη η συμπεριφορά του κατοικίδιου είτε χρειαζόταν κόκαλο είτε χάδια. Φανταζόταν τους δυο τους να δειπνούν ρομαντικά. Καλό φαγητό και μετά… πολύ τσάι και συμπάθεια. Γιατί έχανε την ώρα του μαζί τους;. Το πιο

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

137

πιθανό ήταν ότι αυτή τη στιγμή η Κύνθια περνούσε σαφώς καλύτερα εξερευνώντας τις ανατομικές λεπτομέρειες του θαυμαστή της. Ο Λουκάς Αργέντης τα γνώριζε από την καλή και την ανάποδη τα γυναικεία κόλπα. Κι αν ορισμένες φορές έπαιζε το παιχνίδι του δήθεν αδύναμου φύλου ήταν γιατί η εκπόρθηση κάθε πύργου αποτελούσε την πιο ηδονική αμαρτία. Έτσι κι αλλιώς πολύ σύντομα θα συναντούσε την εκνευριστική Κύνθια. Είχε αρκετά πράγματα να τη ρωτήσει. Προς το παρόν τον απασχολούσε το ημερολόγιο του Άγγελου Κράλη ή μάλλον οι δύο διαφορετικές εκδοχές του. Πίστευε πως εκεί βρισκόταν η λύση πολλών μυστηρίων και σίγουρα το ένα από αυτά είχε να κάνει με την περιβόητη κούκλα. Ώστε η παμπόνηρη αλλά αξιαγάπητη γιαγιά του το είχε κάνει το θαύμα της. Σίγουρα ήταν έργο ζωής για κάποια που έμοιαζε με σεβάσμια δέσποινα, όμως το μυαλό της ήταν τόσο κοφτερό όσο του εγγονού της. Είχε κατορθώσει να αποκρυπτογραφήσει το ασυνάρτητο χρονικό. Ο Λούκα χρειάστηκε χρόνο, όμως κατάλαβε πώς λειτουργούσε η γραφή στο ημερολόγιο του Άγγελου Κράλη. Τώρα το πώς αυτό είχε φτάσει στα χέρια της γιαγιάς του μάλλον δεν τον απασχολούσε, σίγουρα ήταν κάτι που εκείνος είχε παραδώσει στη φύλαξη του φίλου του, του Γρηγόρη Μολφέση, που ήταν και ο μόνος που γνώριζε την πραγματική ιστορία. Το δεύτερο τετράδιο, γραμμένο με τον στρωτό χαρακτήρα της γιαγιάς του, το ξεφύλλισε, αλλά δεν το είχε διαβάσει ακόμη. Το σημείωμα που υπήρχε κολλημένο με τον τακτικό τρόπο της Αρετής και τον ευανάγνωστο χαρακτήρα της έγραφε τα εξής: «Αγαπημένε μου Λουκά, αν η ζωή σου μέχρι τη στιγμή που θα διαβάσεις αυτές τις γραμμές δεν ήταν απλά ένα καπρίτσιο, ελπίζω εσύ να τελειώσεις αυτό που δεν τόλμησα εγώ. Δεν στάθηκα ικανή να περάσω το όριο του ψεύδους και να μπω στο βασίλειο της αλήθειας. Κάποτε ήταν ο φόβος της ντροπής και του εξευτελισμού, μετά ήρθε ο φόβος των γηρατειών. Ακολούθησε τα σημάδια». Δεν θα περίμενε ποτέ από τη γιαγιά του να γράψει αυτά τα λόγια, μια γυναίκα που έχασε τον άνδρα της στα χρόνια της Κατοχής και με την υπομονή και επιμονή της κατόρθωσε όχι μόνο να διατηρήσει αλλά και να αυξήσει την περιουσία της. Το τσιγάρο τού έκαψε τα χέρια και η γόπα πήγε να κάνει παρέα στις όμοιές της. Ο Λούκα άνοιξε διάπλατα τα παράθυρα και ο παγωμένος μαρτιάτικος αέρας καθάρισε λίγο το σκοτισμένο του κεφάλι. Το κείμενο τον περίμενε και με την ίδια ανυπομονησία γύρισε κοντά του. Ξεφύλλισε ακόμη μια φορά τις σελίδες του ημερολογίου και έριξε μια ματιά στις σημειώσεις του σαν να ήθελε να σιγουρευτεί για κάτι. Το θέμα ήταν να ακολουθεί κανείς σωστά τα σημάδια. Δεν το κατάφερναν όλοι. Δεν ήξερε τον λόγο που η γιαγιά

138

Ευρυδίκη Αμανατίδου

του δεν είχε φτάσει στο τέλος, όπως κι αν το εννοούσε. Ή γιατί απόκτησε τον πύργο μόλις το 1980. Όμως θα το ανακάλυπτε. Ακριβώς όπως τελικά είχε βρει τον τρόπο να διαβάσει τη φαινομενικά ασύνδετη γραφή του Άγγελου Κράλη. Δεν ήξερε αν ο προπάππους του είχε καταγράψει έτσι μπερδεμένα το χρονικό του για να μην μπορεί να το αποκρυπτογραφήσει εύκολα ο καθένας ή αν ο σκόρπιος τρόπος γραφής ανταποκρινόταν στις επίσης σκόρπιες σκέψεις του. Όσο για την αφεντιά του, γνωρίζοντας ήδη τα ηρωικά κατορθώματα του Άγγελου Κράλη ως Βάγη, δεν άργησε να καταλάβει πώς λειτουργούσε αυτό το χρονικό. Οι προτάσεις είχαν συνέχεια ανά τρεις, πολλές φορές ανά τέσσερις σειρές, άλλοτε ξεκινώντας από την κάτω μεριά, άλλοτε από την πάνω του τετραδίου σε μικροσκοπική πλάγια γραφή. Ήταν κουραστική δουλειά, ίσως όχι για το πυρετικό μυαλό του Άγγελου Κράλη, αλλά για την γιαγιά του που είχε μπει στον κόπο να μεταγράψει το παρανοϊκό χρονικό. «Απλή λογική είναι όλα! Αρετή, βρήκες τον δάσκαλό σου!» είπε κι έστειλε ένα φιλί στο πνεύμα της γιαγιάς του, σίγουρος πως του έκλεινε το μάτι από κάπου στο άπειρο. Άνοιξε πάλι το ημερολόγιο και άρχισε να διαβάζει τα κατορθώματα του προπάππου του εκατό σαράντα χρόνια πριν. Καθώς οι λέξεις συνέθεταν προτάσεις, το παρελθόν ζωντάνευε μπροστά στα μάτια του. Θυμόταν τον εαυτό του που σαν εντυπωσιασμένος πιτσιρικάς, ακούγοντας την ιστορία από τη γιαγιά του, κάθε φορά τη ρωτούσε αν ο Βάγης και η Αραμπέλα παντρεύτηκαν. Κι η Αρετή κάθε φορά του απαντούσε πως τότε δεν θα υπήρχε εκείνη να του διηγείται την ιστορία ούτε ο μικρός Λουκάς για να ρωτάει. «Εγώ θα την παντρευόμουν! Αφού θα έκανε ό,τι ήθελα!» δήλωνε ο θρασύς μπόμπιρας. Κι ο ενήλικος εαυτός του χαμογέλασε στην ανάμνηση της χαμένης παιδικής αθωότητας και υπέκυψε επιτέλους στη σαγήνη του ύπνου αφήνοντας τον προπάππου του να αναλώνεται σε έρωτες και μίση.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

139

27. Πέμπτη 14 Μαρτίου, αργά το πρωί, Αθήνα Ο Λούκα ξύπνησε από τον εκνευριστικό ήχο του κινητού που του τρυπούσε τ’ αυτιά. Από τα ξεχασμένα ανοιχτά παράθυρα έμπαινε ένας εκτυφλωτικός ήλιος. Αγνόησε το κινητό και πήγε στην κουζίνα να φτιάξει έναν δυνατό καφέ μήπως και δελεάσει τα εγκεφαλικά του κύτταρα. Τα είχε εξαντλήσει προφανώς, αλλά οι προτεραιότητές του είχαν πλέον αλλάξει. Πίνοντας μονορούφι δύο κούπες καφέ φίλτρου κοίταξε τα μηνύματά του. Πάλι η Φανή. Ευκαιρία να του φανεί χρήσιμη. Την πήρε τηλέφωνο και ανάμεσα σε αόριστες υποσχέσεις για μελλοντική συνάντηση, της ζήτησε όλα τα δυνατά δρομολόγια για το ταξίδι που σχεδίαζε. Η Φανή δούλευε σε ταξιδιωτικό γραφείο και φυσικά θα έκανε τα πάντα για να τον εξυπηρετήσει. Πέντε λεπτά αργότερα, του απάντησε πως το εισιτήριό του τον περίμενε. Μήπως ήθελε άραγε να του το φέρει η ίδια; Καμία όρεξη δεν είχε. Βεβαιώθηκε πως το ταξίδι ήταν όντως πολύωρο. Τα δρομολόγια ήταν ακόμη αραιά αυτή την εποχή και το πλοίο έφευγε αργά το βράδυ. Αυτό τον βόλευε. Ήθελε να διαβάσει ξανά και ξανά απερίσπαστος το δαιμονικό ημερολόγιο, όπως έφτασε να το ονομάζει. Ήταν ίσως άλλο ένα μέρος της δοκιμασίας. Για να φανεί αντάξιος κληρονόμος; Θαρραλέος; Ή μεγάλος τυχοδιώκτης για μια ακόμη φορά; Ποσώς τον απασχολούσαν οι χαρακτηρισμοί. Το μόνο που καταλάβαινε στη γλώσσα της δημοσιογραφίας ήταν ότι στα χέρια του κρατούσε ένα μεγάλο λαυράκι. Προς το παρόν, προείχε να επιδώσει τα διαπιστευτήριά του στην κυρία Κύνθια Καστελάνου κάνοντάς της μια επίσκεψη αβροφροσύνης. Η Κύνθια είχε σηκωθεί από πολύ νωρίς. Παρά τον ελάχιστο και κακό ύπνο της προηγούμενης νύχτας αυτή τη στιγμή είχε κάθε λόγο να νιώθει ανακουφισμένη. Είχε πάρει τις αποφάσεις της. Η δημοπρασία και το μυστήριο της Αραμπέλας είχαν γίνει η αφορμή για να αλλάξει πορεία. Το άγριο κυκλαδίτικο τοπίο της Κατένας την περίμενε. Μπορεί την προηγούμενη ημέρα να έβλεπε διαφορετικά τα πράγματα, αλλά το να πάει στο νησί του Σέργιου Παλαζίνι δεν σήμαινε ότι θα επιδίωκε και να τον συναντήσει. Του χρωστούσε βέβαια που είχε μεσολαβήσει ώστε να παραλάβει την κούκλα σχεδόν αμέσως παρακάμπτοντας τα διαδικαστικά. Είχε όντως κάτι από τους ευγενείς του παρελθόντος, ευγενής και ο ίδιος στην καταγωγή. Όταν της μιλούσε για την Κατένα και για τον Στέφανο Καστίγιο ήταν σαν να είχε επιστρέψει μόλις από τον δέκατο ένατο αιώνα, αποκλειστικά και μόνο για να την πάρει μαζί του.

140

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Μαζί του δεν ήθελε να πάει, την περιέργεια όμως να γνωρίσει τον τόπο που ζούσε κάποτε μια κοπέλα που της έμοιαζε τόσο, την είχε. Κι ακόμη, ήθελε να βιώσει κάτι διαφορετικό αυτή την τελευταία εβδομάδα της Αποκριάς. Έτσι κι αλλιώς, τι θα έκανε στην Αθήνα; Θα κυνηγούσε ακόμη τον άνδρα του μετρό; Παιδιαρίσματα! Εξάλλου, εκείνος είχε φύγει τόσο βιαστικά από την αίθουσα της δημοπρασίας… Την απογοήτευσε λίγο. Της είχε φανεί πως βρισκόταν εκεί επαγγελματικά. Μπορεί όμως και να έκανε λάθος. Μπορεί να ήταν κάπου στην αίθουσα και μέσα στον συνωστισμό και τη δική της ταραχή να μην τον είδε. Σε λίγο θα ερχόταν ο άνθρωπος από το μεσιτικό γραφείο για τα τελευταία διαδικαστικά. Όλα ήταν έτοιμα: η βαλίτσα της, το αεροπορικό εισιτήριο. Και το νέο της απόκτημα έμοιαζε να την κοιτάζει με προσμονή. «Θα πάμε ταξίδι, εσύ κι εγώ. Καιρός να γνωρίσω τον τόπο κάποιας που της μοιάζουμε κι οι δυο μας» ψιθύρισε στην κούκλα χαϊδεύοντας απαλά τα μαλλιά της. Ανόητο να μιλάει στην άψυχη πορσελάνη, ήταν όμως τόσο ζωντανά τα χαρακτηριστικά της Αραμπέλας της. Φαντάσου, είχε δίπλα της ένα αντικείμενο που κάποιος είχε παραγγείλει πάνω από εκατό χρόνια πριν, για να του θυμίζει τι άραγε; Έναν έρωτα; Μπορεί. Ίσως πίσω από αυτή τη φαινομενικά αθώα πορσελάνινη φιγούρα να υπήρχε μια ιστορία γεμάτη σκοτεινά μυστικά. Τι όμορφα χαρακτηριστικά που είχε η κούκλα της, πόση λεπτοδουλειά είχε γίνει. Σίγουρα είχε αγαπηθεί πολύ, τόσο ίσως όσο και το πρωτότυπό της. Σου έδινε την αίσθηση πως αν άγγιζες τον λαιμό της, θα ένιωθες τις φλέβες να χτυπούν από κάτω. Τα μάγουλά της είχαν την απαλότητα του νεανικού δέρματος και ήταν τόσο μα τόσο λευκά! Φρύδια και βλεφαρίδες σε τέλειο σχήμα, στην ίδια απόχρωση των μαλλιών. Γκρίζα μάτια όμοια με λίμνες σε ομίχλη. Χείλη σε έντονο ροζ, μισάνοιχτα ώστε να φαίνονται τα κατάλευκα δόντια. Φυσικά και δεν έφτιαχναν πια έτσι τις κούκλες παρά μόνο αν ήταν επιθυμία κάποιου ιδιόρρυθμου συλλέκτη. Ποιος να είχε παραγγείλει άραγε τη συγκεκριμένη; Δεν είχε μάθει κάτι παραπάνω, το μόνο που την ενδιέφερε την προηγούμενη ημέρα ήταν να φτάσει η κούκλα στα χέρια της. Τι ειρωνεία! Να θέλει να την ξεφορτωθεί, να γίνει κάτι και να ακυρωθεί η παρεξήγηση της πλειοδοσίας, και τώρα να της μιλάει σαν να ήταν ζωντανή. Αποτράβηξε το χέρι της με μια ξαφνική ταραχή. Άγγιζε αληθινά μαλλιά, μόλις είχε θυμηθεί τα λόγια του δημοπράτη. Της φάνηκε πως τα μάτια της κούκλας άνοιξαν πιο πολύ, σαν από πονεμένη έκπληξη.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

141

«Είμαι παράλογη, το ξέρω. Σου υπόσχομαι όμως πως θα σε φροντίσω» είπε και φιλώντας την τρυφερά στο μέτωπο, την τοποθέτησε στην πάνινη τσάντα που θα την προφύλασσε στο ταξίδι τους. Λίγη ώρα μετά η Κύνθια άκουγε με προσοχή τον υπάλληλο του μεσιτικού γραφείου. Άλλος στη θέση της δεν θα εμπιστευόταν τα κλειδιά της μεζονέτας στον οποιονδήποτε, έστω κι αν αυτός ήταν ένας σοβαρός επαγγελματίας. Δεν είχε όμως να χάσει τίποτα ούτε και θα της έλειπε κάτι από τα βαρύτιμα έπιπλα και τα δήθεν έργα τέχνης που γέμιζαν ασφυκτικά κάθε δωμάτιο. Απορούσε πώς ανέπνεε τόσον καιρό. Μάλλον κάπως έτσι θα έπαιρνε κάποιος την απόφαση να ξεφορτωθεί το παρελθόν του. Όπως αυτός ο Γεώργιος Μολφέσης που έβγαλε τα πράγματά του στη δημοπρασία. Ίσως κι αυτός δεν ήθελε να θυμάται. Προφανώς δεν θα είχε καν κριτήριο του τι είναι κομψοτέχνημα. Ακριβώς σαν τον πεθαμένο άντρα της, σκέφτηκε αναστενάζοντας. «Το ξέρω πως είναι πολύ λυπηρά όλα αυτά. Ειδικά για μια νέα γυναίκα» είπε ο άνθρωπος από το μεσιτικό παρεξηγώντας τη διάθεσή της. Η Κύνθια βιάστηκε να συμφωνήσει προσθέτοντας το επίσης τετριμμένο πως η ζωή συνεχιζόταν και υπόγραψε το ένα μετά το άλλο τα χαρτιά που της έδωσε χωρίς δεύτερη σκέψη. Ο Λούκα σφύριξε θαυμαστικά βλέποντας τι αντιστοιχούσε στο νούμερο 12 της οδού Χλόης. Η τύπισσα ήταν όντως ματσωμένη, γι’ αυτό δεν ίδρωσε που αποχωρίστηκε το πεντοχίλιαρο. Δεν αναρωτήθηκε αν θα γινόταν πιστευτός ο λόγος της επίσκεψής του. Τι πιο φυσικό για έναν δημοσιογράφο από το να ρωτήσει το αυτονόητο: τι την συνέδεε με την κούκλα που της έμοιαζε τόσο. Στην τελική, τι θα του απαντούσε; Πως είδε φως και μπήκε στην αίθουσα της δημοπρασίας; Αφού μαζί έκαναν τη διαδρομή με το μετρό. Σοβάρεψε απότομα καθώς είδε τον τύπο με το σινιέ κοστούμι να βγαίνει από τη μεζονέτα, να τον παρατηρεί για κλάσματα δευτερολέπτου και μετά να έρχεται προς το μέρος του. «Ενδιαφέρεστε για το σπίτι; Πού το μάθατε; Να ξέρετε πως για ό,τι θέλετε, μπορείτε να απευθυνθείτε στο γραφείο μας και να σας εξυπηρετήσουμε. Βέβαια, θα ήταν καλύτερα να περάσετε από αύριο. Να μην προσθέσουμε στην ιδιοκτήτρια και την αναστάτωση να γυρνάμε μέσα στα πόδια της. Ετοιμάζεται για ταξίδι και βιαστικά μάλιστα. Στην κατάστασή της… την καταλαβαίνω» ολοκλήρωσε μονοκοπανιά το μελόδραμά του το σινιέ κοστούμι. Ο Λούκα πήρε μηχανικά την κάρτα ταξινομώντας ταυτόχρονα τις άκοπα αποκτημένες πληροφορίες. Ανέβηκε στη μηχανή του και γκαζώνοντας τάραξε

142

Ευρυδίκη Αμανατίδου

με τον δικό του τρόπο την ησυχία της κυρίας που βιαζόταν να εξαφανιστεί. Για τους άλλους βέβαια. Ο ίδιος είχε κάθε λόγο να πιστεύει πως και οι δυο τους είχαν τον ίδιο προορισμό.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

143

28. Πέμπτη 14 Μαρτίου, απόγευμα, Χώρα Κατένας Τα δαιδαλώδη στενά της Χώρας αποτελούσαν ένα μυστήριο από μόνα τους. Αυτό τουλάχιστον αντιλαμβανόταν ως και ο πιο ανίδεος καθώς παρατηρούσε τους λιγοστούς ανθρώπους που περνούσαν μ’ έναν χάρτη στο χέρι ξανά και ξανά από τα ίδια σημεία ρωτώντας κάθε φορά τον δρόμο και ξεχνώντας τις οδηγίες μόλις έστριβαν στην επόμενη γωνία. Ο Σέργιος εξυπηρετούσε με μια κρυφή δυσφορία αυτούς που τον σταματούσαν για να ρωτήσουν κάτι που μπορεί να τους είχε ήδη εξηγήσει. Μα έτσι ήταν ο κόσμος. Αυτοί που δεν αποτελούσαν κομμάτι του νησιού, το έβλεπαν μόνο σαν μια Παραμυθούπολη τραβώντας φωτογραφίες κάθε τρία μέτρα. Η τουριστική κίνηση αναμενόταν αυξημένη λόγω του τριήμερου της Καθαρής Δευτέρας. Και τα δικά του οικονομικά θα βρισκόντουσαν σε μια ισορροπία μετά τις ισχνές μέρες του χειμώνα. Μη θέλοντας να μετατρέψει το σπίτι του σε μουσείο και να μοιράζεται τα προσωπικά αντικείμενα των Καστίγιο με κάθε περίεργο, περιορίστηκε στο να χρησιμοποιήσει ένα δωμάτιο του ισογείου που είχε χωριστή είσοδο, ως γκαλερί. Τα τελευταία χρόνια ο μικρός χώρος με τις πέτρινες καμάρες φιλοξενούσε κοσμήματα πάνω σε δικά του σχέδια και με την υπογραφή γνωστών δημιουργών, όλα εμπνευσμένα από τις γκραβούρες που στόλιζαν το αρχοντικό. Κοντά σε αυτά, αέρινα υφάσματα περίμεναν να τυλιχτούν στο κάθε ασουλούπωτο σώμα των υποψήφιων αγοραστών τρέφοντας την ελπίδα τους να μεταμορφωθούν σε αλλοτινούς ευγενείς. Ήταν κι αυτός ένας τρόπος να αποκτά κανείς γνωριμίες σε κύκλους που απλά διέθεταν μια ανθηρή οικονομική επιφάνεια. Στην πραγματικότητα ο Σέργιος τα μισούσε όλα αυτά. Απεχθανόταν την επαφή με τον κόσμο, κι ας χαμογελούσε κολακευτικά. «Γύρισες κιόλας; Τι έγινε;» άκουσε τη δυνατή γυναικεία φωνή. Στράφηκε και παρατήρησε την Αλεξάνδρα Μπόγρη που ανέβαινε τα σκαλιά χαμογελώντας διάπλατα. Δεν έμοιαζε με ντόπια και παρότι κόντευε τα πενήντα, η ηλικία της δεν της φαινόταν. Ίσως αυτό να οφειλόταν στην εμφάνιση κρεολής που απέπνεαν όχι μόνο τα χαρακτηριστικά του προσώπου της, αλλά και ο αέρας που έφερνε μαζί της. Για τον Σέργιο αποτελούσε την προσωποποίηση της Μέδουσας. Μπορούσε σίγουρα να μαγέψει τον κάθε ανυποψίαστο που δεν είχε τον νου του να φυλαχτεί. Τα σκούρα μακριά μαλλιά της στριφογύριζαν σαν φίδια, ενώ τα καταπράσινα μάτια της ελάχιστοι ήταν αυτοί που θα μπορούσαν να κοιτάξουν πάνω από μερικά

144

Ευρυδίκη Αμανατίδου

δευτερόλεπτα χωρίς να νιώσουν πως έχουν πέσει θύματα υπνωτισμού. Γέννημα θρέμμα του νησιού, η Αλεξάνδρα είχε προτιμήσει να μείνει και να δημιουργήσει στον τόπο της. Φυλούσε κι αυτή τους δικούς της σκελετούς στο ντουλάπι, σε αντίθεση όμως με τον Σέργιο, δεν ένιωθε καμία ανάγκη να σκαλίζει τα μυστικά του παρελθόντος. Κι ήταν η μόνη γυναίκα που μπορούσε να τον κάνει να της εξομολογηθεί τα προβλήματά του ακόμη κι αν είχε ορκιστεί πως θα τα κρατούσε για τον εαυτό του. Όπως τώρα. Θα μπορούσε να της δώσει μια ανώδυνη απάντηση. Αντί γι’ αυτό… «Κερνάω καφέ και θα μιλήσουμε. Αν έχεις χρόνο» της πρότεινε. «Για εσένα έχω πάντα. Ξέρεις πως είσαι η αμαρτία της ζωής μου» συμπλήρωσε γελώντας χαρακτηριστικά. Ο Σέργιος κλείδωσε και την οδήγησε στον επάνω όροφο αφήνοντας αναπάντητο το σχόλιό της. Είχε την ελπίδα πως αυτή τη φορά δεν θα κατέληγαν στο κρεβάτι, όπως συνήθως γινόταν όταν ξεκινούσε να της μιλάει για κάτι που η Αλεξάνδρα θεωρούσε ότι αφορούσε και την ίδια. Βολεμένοι στο στενό μπαλκόνι άκουγαν τους ήχους του λιμανιού που έρχονταν να αναμιχθούν με το άρωμα του καφέ και τη δική τους σιωπή. Ο Σέργιος ένιωθε πως η Αλεξάνδρα τον παρατηρούσε εξονυχιστικά, σαν να προσπαθούσε να μαντέψει κάτι που στην ουσία ο ίδιος ήθελε να αποφύγει. Γιατί από τη μία επιθυμούσε κι από την άλλη φοβόταν να της μιλήσει για την Κύνθια. «Θα σου έδινα μια δεκάρα για τις σκέψεις σου αν πίστευα πως θα ωφελήσει» είπε η Αλεξάνδρα χαμογελώντας σαγηνευτικά. Ο Σέργιος γέλασε βραχνά και στράφηκε προς το μέρος της. Για μία ακόμη φορά γνώριζε τη συνέχεια. «Έλα κοντά μου!» Τον κάλεσε με το ιδιαίτερο ύφος που του επιφύλασσε πάντα, μητρικό και ερωτικό μαζί. Ο Σέργιος απέφυγε το βλέμμα της, υπάκουσε όμως όπως ήταν αναμενόμενο. Τόσες και τόσες ίδιες στιγμές! Ένα βαθύ φιλί, αφόρητα ερωτικό, που όμως εκείνη ήξερε πως λειτουργούσε κατευναστικά ώστε να διώξει κάθε αμφιβολία του για την αφοσίωσή της. Αυτό που δεν γνώριζε όμως η Αλεξάνδρα ήταν ότι οι διαθέσεις του είχαν αλλάξει. Μετά τον ερωτισμό, το φιλί τού άφησε μόνο απέχθεια. Άλλα χείλη ήταν αυτά που επιθυμούσε να κάψουν τα δικά του. «Δεν απόκτησα την κούκλα… Η τιμή έφτασε πολύ ψηλά στη δημοπρασία. Δεν το περίμενα, αλλά υπήρχαν πολλοί που ενδιαφερόντουσαν» είπε

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

145

αοριστολογώντας. «Τα οικονομικά μου έχουν μια συγκεκριμένη εμβέλεια. Η τιμή πέρασε τα 5000 ευρώ». «5150 για την ακρίβεια» συμπλήρωσε ειρωνικά η Αλεξάνδρα. «Αφού το γνωρίζεις, τι με ρωτάς;» αντιγύρισε ο Σέργιος προσπαθώντας να συγκρατήσει τα νεύρα του. «Έμαθα ακόμη πως υπάρχει μια παράξενη ομοιότητα ανάμεσα στην κούκλα και στη νέα της ιδιοκτήτρια. Να το πω σύμπτωση; Μάλλον όχι…» Οι λέξεις έμειναν στον αέρα και κόπηκαν από το σφύριγμα του πλοίου που μόλις έμπαινε στο μικρό λιμάνι. Αντανακλαστικά, ο Σέργιος προσήλωσε το βλέμμα του στην καινούρια άφιξη αν και παραήταν εξωπραγματικό να εμφανιστεί τόσο νωρίς στο νησί η Κύνθια. «Περιμένεις κανέναν;» τον ρώτησε η Αλεξάνδρα. «Όχι. Πώς σου ήρθε αυτό;» «Ρωτάω μήπως και είχες κανένα νέο από τον καινούριο του πύργου». Με όση ψυχραιμία διέθετε, ο Σέργιος ένευσε αρνητικά. «Δεν στο είπα! Θα κάνω μια εκδήλωση στην Καλή Καρδιά. Έτσι, για τις Απόκριες, θα τραβήξει κι άλλο κόσμο» του ανακοίνωσε η Αλεξάνδρα, αλλάζοντας θέμα, μια ακόμη προσφιλής της μέθοδος για να αποπροσανατολίζει τους συνομιλητές της. «Και τι ζητάς αυτή τη φορά από εμένα;» «Το λες σαν να έχω φορτωθεί στη ζωή σου». Το γέλιο της ενώθηκε με τον απόκοσμο ήχο των βραχιολιών στον καρπό της. Ο κόσμος του νησιού ήταν πολύ μικρός, στενόχωρος. Αυτό ένιωθε κάτι τέτοιες στιγμές ο Σέργιος καθώς θυμόταν ότι τέσσερις γενιές πίσω η προπρογιαγιά της Αλεξάνδρας, η Λεμονιά, ήταν υπηρέτρια των Καστίγιο και στην ουσία η γυναίκα που μεγάλωσε την Αραμπέλα. Η ίδια γυναίκα που βρήκε νεκρό τον Στέφανο Καστίγιο στον πύργο, τέτοια εποχή το 1880. Συμπτώσεις! Κι άλλες συμπτώσεις! «Να μου δανείσεις εκείνα τα σκίτσα θέλω» του ανακοίνωσε τελικά. «Ξέρεις πως είναι πολύ παλιά και πολύτιμα». Υπεκφυγές! Πολύτιμα για ποιον άραγε; Δεν ήταν δα και έργα τέχνης. Προφανώς, αυτός που τα είχε φτιάξει, διέθετε αρρωστημένο χιούμορ. Επρόκειτο για μια σειρά από πέντε σχέδια ζωγραφισμένα με κάρβουνο. Στη σημερινή εποχή κάποιος θα μπορούσε να πει ότι έμοιαζαν με προσχέδια για ένα σκαμπρόζικο αφήγημα σε εικόνες. Κάθε φορά που ο Σέργιος τα κοιτούσε, ένιωθε μια παράλογη ζήλεια. Φυσικά και γνώριζε το έθιμο των Κουδουνάτων που επιβίωνε επί αιώνες. Τις τελευταίες ημέρες της Τυρινής εβδομάδας δεν άφηναν κανέναν στην ησυχία

146

Ευρυδίκη Αμανατίδου

του, ανεβοκατεβαίνοντας τα σοκάκια ντυμένοι σαν τραγιά. Εκείνο το σημαδιακό 1862, τα σχέδια φτιάχτηκαν στο γλέντι του Μοναστηριού της Καλής Καρδιάς. Στη μεγάλη αίθουσα γύρω από ένα τραπέζι έτρωγαν κι έπιναν πρόσωπα μιας άλλης εποχής. Μπορεί τα σχέδια να ήταν άτεχνα, όμως απεικόνιζαν ένα κλίμα γιορτής, κραιπάλης, αλλά και έντονης αντίθεσης ανάμεσα στους συμμετέχοντες. Ο Σέργιος τα φυλούσε ως κόρη οφθαλμού μόνο και μόνο γιατί έτσι είχε στην κατοχή του μερικές ακόμη απεικονίσεις της Αραμπέλας. «Δεν πιστεύω να θέλεις να αναπαραστήσεις αυτό που δείχνουν τα σχέδια» της είπε εμβρόντητος, σαν να μη γνώριζε πώς λειτουργούσε το δαιδαλώδες της μυαλό. «Αν σου πω ότι όλα είναι σχεδόν έτοιμα;» «Δεν είσαι με τα καλά σου!» «Γιατί παρακαλώ; Μέρες που είναι, ο κόσμος το ρίχνει έξω. Πού το βρίσκεις το παράξενο; Και τι πιο συναρπαστικό από το να κοσμούν την αίθουσα σκίτσα από ένα παρόμοιο γλέντι που έγινε εκατό σαράντα χρόνια πριν!» «Δεν θέλω ούτε να το σκέφτομαι» της απάντησε ψυχρά ο Σέργιος καθώς με απέχθεια αναπαριστούσε νοερά το σκηνικό που σκόπευε να στήσει η Αλεξάνδρα. «Δεν πρόκειται δα να σου μαγαρίσω την αγαπημένη σου!» του πέταξε ειρωνικά. «Έτσι κι αλλιώς, διατυμπανίζεις ότι καμιά γυναίκα δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί της» πρόσθεσε ξινά. «Σε τελευταία ανάλυση κάνε ό,τι θέλεις. Εγώ έχω ήδη τυπώσει αφίσες και τις έχω μοιράσει παντού. Οι δουλειές είναι δουλειές!» είπε και σηκώθηκε βιαστική. Απέφυγε να την αντικρούσει. Θα της άφηνε την ψευδαίσθηση ότι εκείνη είχε τον έλεγχο της κατάστασης και ότι με αυτά της τα λόγια είχε λήξει το θέμα. Τη δική του όμως τελευταία κουβέντα θα την έλεγε αφού ολοκλήρωνε τις έρευνές του, συγκρίνοντας τις πληροφορίες που είχε μαζέψει από το διαδίκτυο και από τα σεντούκια του αρχοντικού. Το κοινό σημείο, αυτό που δεν είχε σκεφτεί, ήταν η Τυρινή εβδομάδα και οι Κουδουνάτοι. Αν ήταν σωστές οι υποθέσεις του, είχε βρει μιαν άκρη.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

147

29. Πέμπτη 14 Μαρτίου, αργά το βράδυ, Κατένα Η Κύνθια διάβασε σαστισμένη την ταμπέλα που ήταν κολλημένη στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου και πληροφορούσε τους ενδιαφερόμενους ότι εξυπηρετούσε τη μονάδα Καλή Καρδιά. Μετά κοίταξε τα φυλλάδια που κρατούσε στα χέρια της. Ήταν διαφημιστικά που αφορούσαν το ίδιο μέρος. Ο καϊκιέρης τής τα είχε φορτώσει εκθειάζοντας το συγκρότημα. «Να πας προς τα εκεί, δεν θα χάσεις. Μόνη σου είσαι, είναι κι Απόκριες…Ε, όλο και κάτι καλό θα βρεις…» Δεν ήταν κι άσχημη ιδέα. Έτσι μπορούσε να διατηρήσει μυστική από τον Σέργιο την παρουσία της στο νησί για όσο χρόνο ήθελε. Απ’ ό,τι είχε διαβάσει, οι τελευταίες ημέρες της Αποκριάς προβλέπονταν πολύ συναρπαστικές στην Καλή Καρδιά. Κι ο πύργος βρισκόταν τόσο κοντά… Το βλέμμα της στράφηκε στα φώτα της Χώρας, που λαμπύριζαν μέσα στη νύχτα κάνοντας πιο έντονο τον μεσαιωνικό χαρακτήρα του κυρίως κατοικημένου όγκου του νησιού. Από κει και πέρα, κάποιοι οικισμοί φύτρωναν σαν τα αγριόχορτα στη νοτιοανατολική του πλευρά μέχρι που οδεύοντας προς τα βόρεια συναντούσες το χωριό της Βέργας. Ακόμα πιο ψηλά, βρισκόταν η Καλή Καρδιά και δυο χιλιόμετρα ανατολικά της, κρυμμένο από τη βλάστηση, το Γκραντουκάλε. Έπειτα από τα τόσα που είχε ακούσει από τον Σέργιο, η Κύνθια προτιμούσε να βρεθεί στο κομμάτι του νησιού που αγαπούσε περισσότερο η Αραμπέλα. Δεν μπορούσε να εξηγήσει αυτό που της συνέβαινε, αλλά στη διάρκεια του ταξιδιού από τη Νάξο στην Κατένα δεν μπορούσε να πάρει τα μάτια της από το σημείο που, όπως ο φλύαρος καϊκιέρης τής είχε υποδείξει, διαγραφόταν ο αλυσιδωτός μικρός όγκος του νησιού. Κι όσο πλησίαζαν, τόσο ο χρόνος γύριζε πίσω δημιουργώντας της παραισθήσεις. Ένιωθε την παρουσία της Αραμπέλας, γύρω της όμως δεν υπήρχαν παρά ντόπιοι που επέστρεφαν στο νησί τους ή τουρίστες σαν και την ίδια που στόχευαν μόνο σ’ ένα συναρπαστικό τετραήμερο. Κι εκείνη η απαλή γυναικεία φωνή που τη ρώτησε αν θα την ακολουθούσε; Μια ηχητική παράκρουση ήταν, τίποτα περισσότερο. Έφταιγε ο ελάχιστος ύπνος και το σοκ του πένθους, ενός πένθους για τα δύο χαμένα χρόνια της ζωής της κι όχι για τον πεθαμένο άνδρα της. «Πού θέλεις να πας, κοπέλα μου;» Η γυναίκα που οδηγούσε το μικρό πούλμαν της Καλής Καρδιάς την επανέφερε στην πραγματικότητα. «Όπου και εσείς» απάντησε η Κύνθια. «Ανέβα λοιπόν και καλή καρδιά!» την προέτρεψε γελώντας.

148

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Στα δαιδαλώδη στενά πίσω από το λιμάνι, ο Σέργιος πηγαινοερχόταν νευρικός στο γραφείο του. Όλα είχαν ξεκινήσει από τη φαιδρή ιδέα της Αλεξάνδρας για τη γιορτή. Αυτό όμως που κορόιδευε συνειρμικά οδήγησε τις σκέψεις του σε άλλα μονοπάτια. Κάθισε βαρύς κι έπιασε στα χέρια του τη φθαρμένη επιστολή που είχε βρει ανάμεσα στα έγγραφα του μπαούλου όπου ήταν κλειδωμένη και η περγαμηνή. Έφερε την υπογραφή «Ο ακλόνητος φίλος σου Γρηγόρης». Τη διάβασε ξανά και ξανά και κατόπιν κοίταξε τις σημειώσεις του, αυτές που αφορούσαν παρατηρήσεις και συμπεράσματα μετά από έρευνα στο διαδίκτυο αλλά και την τηλεφωνική συνομιλία που είχε με έναν παλιό φίλο του πατέρα του, καθηγητή ιστορίας, που ζούσε κάπου στην Ήπειρο. Με ένα πρόσωπο μπορούσε να συνδέσει τον αποστολέα της επιστολής, κι αυτό δεν ήταν άλλο από τον Γρηγόρη Μολφέση. Όλα συνηγορούσαν. Η καταγωγή του Μολφέση από την πλευρά της μητέρας του ήταν από την Κατένα. Είχε συγγενείς στο νησί, μια θεία που υπηρετούσε στο σπίτι των Καστίγιο. Ο Μολφέσης ήταν σημαίνον πρόσωπο της κυβέρνησης και φίλος του Άγγελου Κράλη. Μετά τον θάνατο του τελευταίου ανέλαβε την κηδεμονία της κόρης του Αρετής. Η Αρετή χρόνια αργότερα θα γινόταν νύφη του, αφού παντρεύτηκε τον γιο του, Γεώργιο. Δεν ήταν παράλογα ούτε υποθέσεις του αέρα όλα αυτά. Τα είχε ψάξει καλά τα πράγματα, τα στοιχεία που του έδινε η επιστολή. Όλα έδεναν μεταξύ τους και συνηγορούσαν στο ότι Άγγελος Κράλης και Βάγης ήταν ένα και το αυτό πρόσωπο. Ο άνθρωπος που ο Στέφανο Καστίγιο εκτίμησε τόσο ώστε να τον χρίσει επιστάτη και όχι ο αγράμματος χωριάτης όπως ο ίδιος ήθελε να παρουσιάζει τον εαυτό του. Φοιτητής το 1959 όταν έγιναν τα Σκιαδικά, έφυγε από την πρωτεύουσα, γιατί οι επαναστατικές του ιδέες δεν συμφωνούσαν με αυτές της οικογένειάς του. Ναι, αν τα έβαζε κανείς όλα σε μια λογική σειρά, ήταν η μόνη εξήγηση. Ο Βάγης ήταν ερωτευμένος με την Αραμπέλα. Το έλεγε καθαρά στο γράμμα ο φίλος του. Τόσο ερωτευμένος που παράγγειλε μια πορσελάνινη κούκλα, πιστή απεικόνισή της και τη βάφτισε με το ίδιο όνομα. Τι ιεροσυλία! Και μετά ήταν και η ιστορία της εικόνας που χάθηκε από το νησί το 1862, εμφανίστηκε ξανά το 1880, τη χρονιά που πέθανε ο Καστίγιο, χάθηκε ξανά το 1895, τη χρονιά που πέθανε ο Κράλης. Πολλές χρονολογίες, μεγάλο το κενό. Τι είχε μεσολαβήσει όλο αυτό το μακρύ διάστημα; Λες και ο Κράλης είχε την εικόνα στα χέρια του κι αυτή εξαφανίστηκε μαζί του. Ο Σέργιος έτριψε κουρασμένος τους κροτάφους του. Ένας τρομερός πονοκέφαλος τον βασάνιζε. Βγήκε από το γραφείο και στάθηκε στο μεγάλο σαλόνι παρατηρώντας προσεκτικά τα κορνιζαρισμένα σχέδια, αυτά που του

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

149

είχε ζητήσει η Αλεξάνδρα. Πλησίασε περισσότερο μελετώντας τις γραμμές του κάρβουνου που συνέθεταν την όψη του Αρχικουδουνάτου. Ένα τρέμουλο οργής και απέχθειας συντάραξε το σώμα του. Ήταν σίγουρος πως πίσω από τη ζωώδη μεταμφίεση ο Άγγελος Κράλης ή Βάγης γελούσε χαιρέκακα. Τον μισούσε! Τον μισούσε θανάσιμα, έστω κι αν αυτός ο άνθρωπος είχε πεθάνει δεκαετίες πριν. Τον μισούσε γιατί είχε θελήσει να του πάρει την Αραμπέλα. Γιατί ήταν σαν να είχε στείλει από τον τάφο του τον απόγονό του, αυτόν τον Λουκά Αργέντη -κάποιον εξίσου αδιάφορο με όλους τους προηγούμενους που κρατούσαν τους τίτλους ιδιοκτησίας του Γκραντουκάλεγια να του θυμίσει τι είχε χάσει. Τρίζοντας τα δόντια, ο Σέργιος ορκίστηκε πως δεν θα άφηνε τον τυχάρπαστο δημοσιογράφο να του πάρει τίποτα παραπάνω. Η Κύνθια Καστελάνου τού ανήκε δικαιωματικά. Αυτή ήταν σίγουρα ο συνδετικός κρίκος. Πώς αλλιώς να εξηγήσει την απίστευτη ομοιότητά της με την κούκλα, πώς αλλιώς να αιτιολογήσει την παρουσία της στη δημοπρασία και το ότι τελικά είχε αποκτήσει το πολύτιμο αντικείμενο; Αυτές οι σκέψεις αναστάτωσαν ξανά το σώμα του. Ο έρωτας για μια οπτασία του παρελθόντος είχε πάρει σάρκα και οστά στο σήμερα. Ψυχραιμία. Λίγη υπομονή ακόμη, συνέστησε στον εαυτό του κι ένιωσε καλύτερα. Με ανανεωμένη διάθεση μπήκε στο δωμάτιο που γνώριζε ότι πριν από εκατό σαράντα χρόνια ανήκε στην Αραμπέλα Καστίγιο. Εδώ δεν ήταν το Γκραντουκάλε, να έχει να δίνει λογαριασμό. Όταν η Δανάη Αργέντη τον όρισε κάτι σαν επιστάτη, ο δικηγόρος της ήρθε στο νησί για να του παραδώσει ένα ζευγάρι κλειδιά και να καταγραφούν παρουσία του τα σημαντικά αντικείμενα που υπήρχαν στον πύργο. Το αρχοντικό στην Κατένα όμως ήταν όλο δικό του. Με πολύ κόπο και χρησιμοποιώντας το γούστο, τις γνώσεις αλλά και το πάθος του είχε δώσει στο χώρο την παλιά του λάμψη. Ο χρόνος έμοιαζε να έχει παραμείνει στάσιμος στην παρθενική κάμαρα. Ένα χαμόγελο ηδονικής ικανοποίησης χαράχτηκε στα χείλη του καθώς επιθεωρούσε τα αντικείμενα που έμοιαζαν να περιμένουν καρτερικά την ιδιοκτήτριά τους. Το λευκό ημιδιάφανο νυχτικό που το μετάξι του αναπαυόταν πάνω στα ακριβά λινά. Τις καλτσοδέτες με το δικτυωτό σχέδιο που ήταν αφημένες στο κάθισμα της μαονένιας καρέκλας με την κεντημένη βεραμάν ταπετσαρία. Το ιβουάρ βελούδινο φόρεμα με τα χρυσά στολίσματα στον ποδόγυρο, το στήθος και τα μανίκια, παρόμοιο με αυτό που φορούσε η κούκλα όπως την είχε δει στη δημοπρασία. Και στο πάτωμα, τα κομψά μποτάκια με το περίτεχνο δέσιμο.

150

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Αντικείμενα του τότε που λίγος χρόνος τα χώριζε από το να ντύσουν τη μετενσάρκωση μιας παλιάς αγαπημένης.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

151

30. Πρώτες ώρες Παρασκευής 15 Μαρτίου, Αιγαίο πέλαγος Ο Λούκα έριξε μια αδιάφορη ματιά στις χαλκοπράσινες φάτσες των συνταξιδιωτών του. Το μόνο που ευχόταν ήταν να την πέσουν για ύπνο, αν και με τα μποφόρ στο ανοιχτό πέλαγος δεν υπήρχε τέτοια περίπτωση παρά μόνο αν υπολόγιζε κανείς στην πλήρη εξάντληση του οργανισμού τους. Δέκα ώρες ταξιδιού ακόμη μπροστά του και ήθελε να δουλέψει με την ησυχία του. Είχε μόλις εντοπίσει το κατάλληλο σημείο, ακριβώς στην εσοχή όπου βρίσκονταν τα καταστήματα του πλοίου. Ήταν κλειστά τέτοια ώρα κι ο χώρος βυθισμένος σχεδόν στο σκοτάδι. Άνοιξε τον υπνόσακό του και τον παραγέμισε με ρούχα . Όποιος κι αν περνούσε, θα νόμιζε πως κάποιος κοιμόταν εκεί και θα απομακρυνόταν διακριτικά. Κάθισε στο πάτωμα, τοποθέτησε τον φακό του σε τέτοιο σημείο ώστε να φωτίζει το κείμενο και άρχισε να διαβάζει τρίβοντας μηχανικά το δαχτυλίδι που φορούσε. Η ιστορία του προπάππου του γινόταν όλο και πιο μπερδεμένη, όλο και πιο απίθανη. Όμως δεν ήθελε να βγάλει βιαστικά συμπεράσματα προτού ολοκληρώσει την ανάγνωση του μακάβριου χρονικού. Όσα είχε διαβάσει ήταν απίστευτα για έναν μέσο άνθρωπο, ερευνήσιμα όμως για έναν δημοσιογράφο. Κάποιος τον σκούντησε. Ένας καμαρότος τον κοιτούσε παραξενεμένος. Του έδειξε την επαγγελματική του ταυτότητα και του έκλεισε το μάτι. Όταν ο πιτσιρικάς απομακρύνθηκε, ο Λούκα σηκώθηκε να ξεμουδιάσει. Έμεινε κάμποση ώρα στην κουπαστή να παρατηρεί τους όγκους των νησιών που διαγράφονταν μέσα στο ξημέρωμα. Κάποια ναυτικά μίλια μακριά, στο νησί της Κατένας ξημέρωνε μια λαμπρή ανοιξιάτικη ημέρα. Στην τουριστική μονάδα Καλή Καρδιά οι πρωινές εργασίες είχαν ήδη ξεκινήσει. Η Αλεξάνδρα Μπόγρη όμως δεν συμμεριζόταν την καλή διάθεση που επικρατούσε. Λιγοστός ύπνος, πονοκέφαλος και νεύρα που δεν μπορούσε να καταπραΰνει ούτε με το χαλαρωτικό ρόφημα που έπινε. Σήκωσε το ακουστικό του τηλεφώνου και δευτερόλεπτα μετά το έβαλε στη θέση του. Ναι μεν ήθελε να ειδοποιήσει τον Σέργιο, η ζήλεια της όμως υπερίσχυσε οπότε αποφάσισε να τον παιδέψει λίγο ακόμη. Οι υποψίες της είχαν επιβεβαιωθεί όταν αργά το προηγούμενο βράδυ η Κύνθια Καστελάνου διέσχιζε αβέβαιη τον μεγάλο προθάλαμο κι έφτανε στον χώρο υποδοχής κρατώντας τα διαφημιστικά φυλλάδια που η ίδια η Αλεξάνδρα είχε φροντίσει να μοιραστούν σε όλο το νησί. Δεν χρειαζόταν και πολύ μυαλό για να καταλάβει ποια είχε

152

Ευρυδίκη Αμανατίδου

μπροστά της. Το περιβόητο αερικό που είχε μαγέψει τον Σέργιο. Εκείνος δεν της το είχε εξομολογηθεί βέβαια, αντίθετα είχε αναφερθεί στη γυναίκα της δημοπρασίας εντελώς τυπικά. Όμως η Αλεξάνδρα γνώριζε τα κατάβαθα τα ψυχής του, οπότε και ήταν χάσιμο χρόνου το να περιμένει μια ξεκάθαρη ομολογία. Εξάλλου ποιος ο λόγος να λατρεύεις ένα φάντασμα όταν έχεις μπροστά σου το ζωντανό αντίγραφο; Προσπάθησε να συγκεντρωθεί στη δουλειά της. Μάταια. Λες και η Κύνθια Καστελάνου είχε βαλθεί να μονοπωλήσει τις σκέψεις της. Μα για στάσου! Αυτό το επίθετο… Πώς δεν το είχε συνδυάσει δυο βράδια πριν, όταν με τις γνωστές της γαλιφιές είχε εκμαιεύσει από τη γραμματέα του οίκου δημοπρασιών το όνομα της γυναίκας που είχε αποκτήσει την κούκλα; Καστελάνου! Ίσως μια ελληνοποιημένη εκδοχή του επίθετου Καστίγιο; Ποια ήταν αυτή η κοπέλα; Κάποια που είχε βρεθεί τυχαία στη δημοπρασία ή μια τόσο καλή ηθοποιός που μπορούσε να παίξει στην εντέλεια οποιονδήποτε ρόλο; Δεν θα αργούσε να βρει την άκρη. Κοιτάζοντας το ρολόι της διαπίστωσε ότι η ώρα του σερβιρίσματος του πρωινού είχε περάσει, όμως η μικρή Κύνθια δεν είχε κατέβει ακόμη από το δωμάτιό της. Πολύ καλά. Θα της πήγαινε η ίδια το πρωινό της στο κρεβάτι. Αν ήταν να εξυπηρετήσει τους σκοπούς της, η Αλεξάνδρα δεν δίσταζε να γίνει και σερβιτόρα. Η Κύνθια όμως είχε ξυπνήσει από νωρίς το πρωί. Χωρίς να την αντιληφθεί κανείς, βγήκε μια βόλτα για να απολαύσει το τοπίο που μόνο μια ιδέα του είχε πάρει το προηγούμενο βράδυ. Ακολούθησε τον χωματόδρομο που λόγω της ώρας δεν είχε καμία απολύτως κίνηση μέχρι που κατάλαβε πως απλά είχε χαθεί. Απογοητεύτηκε που δεν μπόρεσε να βρει τον πύργο κι έτσι γύρισε τελικά πίσω στην Καλή Καρδιά. Το πρόσωπο του Σέργιου Παλαζίνι εναλλασσόταν στη φαντασία της με αυτό του άγνωστου άνδρα της δημοπρασίας. Εξέπεμπαν και τα δύο μια διαφορετική γοητεία. Ακόμη και η γοητεία όμως μπορούσε να γίνει απρόβλεπτα επικίνδυνη. Γιατί δεν είχε ψάξει να μάθει για τον δημοσιογράφο ή φωτορεπόρτερ ή ό,τι άλλο ήταν; Αφού απασχολούσε ακόμη τη σκέψη της. Όταν θα επέστρεφε στην Αθήνα, θα ρωτούσε την εξυπηρετική γραμματέα του οίκου δημοπρασιών. Όταν όμως θα επέστρεφε στην Αθήνα ή που το κουράγιο της θα την είχε εγκαταλείψει ξανά ή που θα ήταν πολύ αργά. Κι έτσι γυρίζοντας στο δωμάτιό της αποφάσισε πως ήταν καλύτερα να μην παρατείνει άλλο την αγωνία της. Ένα τηλεφώνημα είναι Κύνθια, ένα απλό τηλεφώνημα, σκεφτόταν ψάχνοντας την κάρτα του οίκου δημοπρασιών. Τη βρήκε μέσα στο πορτοφόλι της. Καλά θυμόταν. Τι θα έλεγε όμως στη

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

153

γραμματέα για να αιτιολογήσει το ενδιαφέρον της για κάποιον του οποίου το όνομα αγνοούσε; Τι πιο απλό; Θα της έλεγε ότι ένας δημοσιογράφος είχε ενδιαφερθεί να της πάρει συνέντευξη, επειδή είχε εντυπωσιαστεί από την ομοιότητά της με την κούκλα. Μήπως δεν θα μπορούσε να είναι η αλήθεια; Όχι, δεν θυμόταν το όνομά του, δυστυχώς είχε χάσει την κάρτα που της είχε δώσει, αλλά μπορούσε να της τον περιγράψει. Η αρχικά ξινή φωνή της γραμματέως γλύκανε όταν κατάλαβε για ποιον της ζητούσε πληροφορίες. Της έδωσε πρόθυμα το τηλέφωνο του δημοσιογράφου που άκουγε στο όνομα Λουκάς Αργέντης ενημερώνοντάς την ότι κι εκείνος είχε ζητήσει να μάθει για τη γυναίκα που είχε αποκτήσει την κούκλα της δημοπρασίας. Η Κύνθια έκλεισε το τηλέφωνο σαστισμένη. Τουλάχιστον τώρα είχε στη διάθεσή της τον αριθμό του κινητού και του επαγγελματικού τηλεφώνου του Αργέντη. Πώς θα τον πλησίαζε; Τι θα του έλεγε όταν του τηλεφωνούσε; Αν του τηλεφωνούσε, γιατί το θάρρος της είχε σχεδόν εξανεμιστεί. Δεν πρόλαβε να κάνει άλλες σκέψεις καθώς άκουσε ένα χτύπημα στην πόρτα της. Προτού προλάβει να απαντήσει, η Αλεξάνδρα Μπόγρη είχε εισβάλει στο δωμάτιο κρατώντας έναν δίσκο με όλα τα καλά του Θεού. «Δε σε είδα κάτω! Η ώρα πέρασε και είπα να σου φέρω κάτι να τσιμπήσεις» της είπε χαρίζοντάς της ένα σχεδόν μητρικό χαμόγελο. «Όλα αυτά; Καθίστε τουλάχιστον να πάρουμε πρωινό μαζί» πρότεινε αμήχανη από την τόση οικειότητα η Κύνθια. Μόνο για δέκα λεπτά και μόνο αν μου μιλάς κι εσύ στον ενικό» της απάντησε η Αλεξάνδρα και χωρίς να περιμένει επιβεβαίωση άρχισε να σερβίρει καφέ. Δεν είχε σκοπό να αφιερώσει περισσότερο από δέκα λεπτά. Όσο κι αν ήθελε να τσεκάρει τις κινήσεις της και να την ψαρέψει, είχε και δουλειές να κάνει. «Είχα πάει μια βόλτα…Εδώ γύρω…» είπε αμήχανα η Κύνθια. «Έψαχνες τον πύργο μήπως; Έπρεπε να με ρωτήσεις». «Μα…κατοικείται;» «Μπα! Αυτοί που τον αγόρασαν, δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ. Ο πύργος ανήκε στην οικογένεια ενός φίλου μου, του Σέργιου Παλαζίνι, μέχρι που ο πατέρας του τον πούλησε». Θυμόταν πολύ καλά πόσο εκδικητικός μπορούσε να γίνει ο γέρο Βίκτορας. Την είχε πιάσει στα πράσα με τον έφηβο γιο του στο κρεβάτι και προκειμένου να στερηθεί τα νιάτα της ερωμένης του, προτίμησε να τιμωρήσει τον Σέργιο. Δεν βαριέσαι! Τουλάχιστον είχε απολαύσει την πολυτέλεια ροκανίζοντας το εισόδημα του ακόλαστου γέρου. Αλλά για στάσου… Γιατί η Κύνθια είχε γίνει κατακόκκινη όταν αναφέρθηκε το όνομα

154

Ευρυδίκη Αμανατίδου

του Σέργιου; Α, κάτι παιζόταν εδώ. Ο Παλαζίνι δεν έχασε στιγμή, ακριβώς όπως το είχε φανταστεί. «Ο Σέργιος βέβαια ενδιαφέρεται για καθετί που έχει σχέση με τον πύργο. Να σκεφτείς ότι είχε βρεθεί σε μια δημοπρασία στην Αθήνα μόλις δυο μέρες πριν για να πλειοδοτήσει για ένα αντικείμενο που είχε σχέση με το Γκραντουκάλε. Δεν το απόκτησε, δυστυχώς, και γύρισε πίσω πολύ στενοχωρημένος. Αλλά έτσι είναι αυτά τα πράγματα!» κατέληξε αναστενάζοντας δραματικά. «Ναι…το γνωρίζω….δηλαδή για τη δημοπρασία…» Η Αλεξάνδρα έδειξε την ενδεδειγμένη υπομονή και το απαιτούμενο ενδιαφέρον μέχρις ότου η Κύνθια ολοκληρώσει κομπιάζοντας την αφήγησή της. Νοερά έδωσε συγχαρητήρια στον εαυτό της που είχε μάθει άκοπα αυτά που ήθελε. Αναρωτήθηκε μόνο αν η κοπέλα είχε φέρει μαζί της την κούκλα. Ένα τόσο ακριβό απόκτημα πιθανόν και να το είχε αφήσει πίσω της σε κάποιο ασφαλές σημείο. «Τι σύμπτωση λοιπόν! Ή μάλλον, πώς να αντισταθεί κανείς στη μαγεία του παρελθόντος; Το ξέρεις ότι μοιάζεις στην Αραμπέλα; Γι’ αυτό μου φάνηκες γνωστή με το που έφτασες στην Καλή Καρδιά. Αλλά τι λέω! Θα το έχεις καταλάβει ήδη» είπε με νόημα η Αλεξάνδρα. «Ο κύριος Παλαζίνι είπε ότι είναι σχεδόν μεταφυσικό…» «Πού ξέρεις! Αφού σε ενδιαφέρει ο πύργος, μπορεί και να πείσεις τον καινούριο ιδιοκτήτη να σου τον πουλήσει!» είπε η Αλεξάνδρα εύθυμα πνίγοντας την οργή που ένιωσε στο άκουσμα του ονόματος του Σέργιου. «Τον γνωρίζεις;» ρώτησε με ελπίδα η κοπέλα. «Τον ιδιοκτήτη; Μπα, μόνο σαν όνομα. Άγνωστο αν θα τον δούμε ποτέ. Κάποιος Λουκάς Αργέντης, δημοσιογράφος». Παρατηρώντας την αλλαγή του ύφους της Κύνθιας, όσο κι αν η μικρή προσπάθησε να κρύψει την ταραχή της, η Αλεξάνδρα κατάλαβε πως της είχε προσφέρει μια πολύτιμη πληροφορία. Κάτι συνέβαινε, αλλά δεν είχε χρόνο να το ψάξει. Και ούτε είχε καμία διάθεση να τη δει να τριγυρίζει στο Γκραντουκάλε και να συναντηθεί με τον Σέργιο που πολύ συχνά ερχόταν κι άνοιγε τον πύργο για να αναπνεύσει όπως έλεγε χαρακτηριστικά. Έπρεπε να κρατήσει την Κύνθια απασχολημένη και να την έχει υπό την εποπτεία της. Και υπήρχε τρόπος. Εξάλλου χρειαζόταν βοήθεια. «Ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει, έτσι δεν λένε; Μπορεί ο πύργος να είναι απροσπέλαστος προς το παρόν, όμως υπάρχει κάτι άλλο πολύ συναρπαστικό. Τα διάβασες τα διαφημιστικά της Καλής Καρδιάς, έτσι;»

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

155

Η Κύνθια έγνεψε καταφατικά, αν και ολοφάνερα το μυαλό της βρισκόταν αλλού. «Τότε, λύθηκε το πρόβλημά μου για τη γιορτή. Όταν μπορέσεις, έλα κάτω στο γραφείο μου να σου πω περισσότερα» είπε καθώς κατευθυνόταν προς την πόρτα. Και πάλι θα συνδύαζε το τερπνόν μετά του ωφελίμου. Όλα έδεναν τόσο αρμονικά μεταξύ τους…

156

Ευρυδίκη Αμανατίδου

31. Παρασκευή, 15 Μαρτίου, μεσημέρι, Κατένα Με τρεις μόνο ώρες ύπνου σ’ έναν άβολο πάγκο, ο Λούκα ήπιε μονορούφι τον δυνατό καφέ, παράγγειλε έναν ακόμη στο μπαρ του πλοίου και βολεύτηκε σ’ ένα απόμερο τραπέζι. Διάβασε ξανά τις ερωτήσεις και τα συμπεράσματα που είχε καταγράψει έως ότου η μεταλλική φωνή από τα μεγάφωνα ανακοίνωσε ότι οι επιβάτες με προορισμό την Κατένα έπρεπε να ετοιμαστούν για αποβίβαση. Μ’ ένα κεφάλι γεμάτο σκόρπιες και ασύνδετες σκέψεις, ζαλώθηκε τον φορητό υπολογιστή και το σακ βουαγιάζ και κατευθύνθηκε στο γκαράζ του πλοίου. Πέντε λεπτά αργότερα, έβγαινε στο μικρό λιμάνι της Κατένας. Προσπέρασε τους χαρούμενους τουρίστες που είχαν φέρει μαζί τους το πνεύμα της Αποκριάς με καραμούζες που ηχούσαν δαιμονισμένα μέσα στο μεσημέρι και σταμάτησε λίγο πιο κάτω για να σιγουρευτεί ότι διάβασε σωστά. Η γυναίκα στο παρκαρισμένο λευκό στέισον ψάρευε πελατεία για την Καλή Καρδιά. Αυτό έγραφε η ταμπέλα στο παρμπρίζ, αυτό και τα φυλλάδια που του έβαλε στο χέρι. Τους έριξε μηχανικά μια ματιά έτοιμος να τα τσαλακώσει όταν κάτι τράβηξε την προσοχή του. «Μια μεγάλη φάρσα είναι οι Αποκριές. Το βράδυ του Σαββάτου 16 Μαρτίου, σας περιμένουμε στην Καλή Καρδιά μαζί με τους Κουδουνάτους». «Διάβολε και ξανά διάβολε!» μουρμούρισε ο Λούκα. Ίδια γιορτή, ίδιος τόπος, άλλα πρόσωπα. Ή μήπως όχι; Δεν κάθισε να το σκεφτεί περισσότερο. Έριξε μια γρήγορη ματιά στον χάρτη του νησιού κι έβαλε εμπρός τη μηχανή του. Όσο πιο γρήγορα βρισκόταν στον πύργο, τόσο πιθανότερο να ανακαλύψει μόνος του την αλήθεια. Γιατί από τη στιγμή που το ύφος στο ημερολόγιο είχε αλλάξει, δεν μπορούσε να ξεδιαλύνει τι βρισκόταν στη φαντασία του προπάππου του και τι όχι. Το μόνο σίγουρο ήταν πως ο Άγγελος Κράλης είχε επιστρέψει ξανά στην Κατένα, δεκαοκτώ χρόνια μετά τη φωτιά στο Γκραντουκάλε. Το τι είχε δει και κάνει εκεί, παρότι περιγραφόταν λεπτομερώς στο ημερολόγιο, μπορεί να ήταν ψέμα μπορεί και αλήθεια. Ο Σέργιος πηγαινοερχόταν στο λιμάνι κοιτάζοντας όλο και πιο εκνευρισμένος μια το ρολόι του και μια το κινητό του. Το πλοίο από τον Πειραιά είχε φτάσει, η Κύνθια όμως δεν φαινόταν πουθενά. Ακόμη και με την τοπική σύνδεση από τη Νάξο, το καΐκι είχε πάει κι είχε έρθει. Απογοητευμένος και θυμωμένος επέστρεψε στο κατάστημά του. Μήπως τελικά είχε κάνει λάθος; Πώς γινόταν όμως μια γυναίκα ολόιδια με την κούκλα να επιδιώκει να την αποκτήσει και μετά να μην την ενδιαφέρει να βρεθεί στην Κατένα;

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

157

Το νησί είχε ξαφνικά πλημμυρίσει κόσμο κι όλοι αυτοί δεν έκαναν τίποτα άλλο από το να περνούν συνέχεια από το κατάστημά του και να τον απασχολούν με δεκάδες ανόητες ερωτήσεις στις οποίες απαντούσε αφηρημένα ή αγενώς. Όταν ήρθε η κοπέλα που κρατούσε το μαγαζί για το απόγευμα, ανέβηκε ανακουφισμένος στο αρχοντικό. Μόνο όταν βρέθηκε στο δωμάτιο που είχε ετοιμάσει για την Κύνθια και τα μάτια του χάιδεψαν τα αντικείμενα που την περίμεναν τόσο ανυπόμονα όσο και αυτός, ηρέμησε κάπως. Δεν ήταν όμως το ίδιο, δεν ήταν καν αρκετό. Πού βρισκόταν επιτέλους η Κύνθια; Δεν είχε το τηλέφωνό της παρά μόνο τη διεύθυνση του σπιτιού της όπως την είχε απομνημονεύσει όταν τη σημείωνε η γραμματέας στον οίκο δημοπρασιών. Άνοιξε τον υπολογιστή του και μπήκε στο διαδίκτυο. Δεν βρήκε καμία αντιστοιχία ανάμεσα στη διεύθυνση και το Καστελάνου ή Καστελάνος. Τι ανόητος! Η γραμμή θα ήταν στο επίθετο του άνδρα της. Με ελάχιστες ελπίδες πληκτρολόγησε στη γενική εύρεση τις λέξεις Κύνθια Καστελάνου. Και στάθηκε τυχερός μακαρίζοντας τις ηλεκτρονικές στήλες κουτσομπολιού. Ο άνδρας της ήταν ένα πολύ γνωστό όνομα, αφού υπήρχαν καταχωρήσεις και φωτογραφίες τους από κοσμικές εξόδους. Νέα αναζήτηση στον ηλεκτρονικό τηλεφωνικό κατάλογο και επιτέλους! Δεν δίστασε να καλέσει τον αριθμό. Θα έβρισκε ένα πιστευτό ψέμα, δεν τον ενδιέφερε. Μπορεί και να μην της μιλούσε καθόλου, ας άκουγε μόνο τη φωνή της. Βγήκε ο αυτόματος που τον παρέπεμψε στο νούμερο ενός μεσιτικού γραφείου. Κάλεσε τον αριθμό για να μάθει πως, αν ήθελε να δει το σπίτι στην οδό Χλόης 12, θα έπρεπε να κανονίσει ραντεβού μαζί τους, όπως τους είχε εξουσιοδοτήσει η ιδιοκτήτρια. Όχι, δεν θα μπορούσε να μιλήσει με την ίδια, προς το παρόν έλειπε σε ταξίδι, και όχι, λυπόντουσαν, αλλά δεν τους επιτρεπόταν να του δώσουν τον αριθμό του κινητού της. Έπρεπε να χαρεί ή να απογοητευτεί; Η Κύνθια είχε φύγει λοιπόν. Ερχόταν στην Κατένα; Πότε όμως; Πότε θα εμφανιζόταν επιτέλους; Καθώς το μυαλό του γέμιζε παράφορες σκέψεις κι ελπίδες που δεν ήξερε αν ήταν μάταιες, το σώμα του καταλήφθηκε από την ίδια λαγνεία που το είχε παιδέψει το προηγούμενο βράδυ. Πόθος, πάθος, παράκρουση. Όχι, δεν θα γύριζε σε εφηβικές συνήθειες αυτοϊκανοποίησης, δεν μπορούσε να το αντέξει αυτό. Πήγε στο μπάνιο να βρέξει το πρόσωπό του μήπως το παγωμένο νερό τον συνεφέρει. Μάταιος κόπος. Στον καθρέφτη δεν αντίκρισε τα δικά του χαρακτηριστικά, αλλά τη γουρουνίσια μουτσούνα του Αρχικουδουνάτου να θωπεύει πρόστυχα την Αραμπέλα. Τα δάχτυλα του Σέργιου πυρετικά προσπάθησαν να λυτρώσουν το πρησμένο του μέλος. Ελάχιστη ηδονή, απλά

158

Ευρυδίκη Αμανατίδου

καταδίκη μέχρι να γευτεί όλους τους κρυφούς χυμούς της υλοποιημένης σε γυναικεία σάρκα φαντασίωσής του. Απομεσήμερο, και στη μεγάλη αίθουσα της Καλής Καρδιάς η Κύνθια περνούσε μηχανικά τα δάχτυλά της πάνω από τα παλιά υφάσματα. Η μόνη σκέψη της ήταν ένα όνομα: Λουκάς Αργέντης. Είχε ακολουθήσει τον ιδιοκτήτη του Γκραντουκάλε, έναν κληρονόμο που γύριζε στις δημοπρασίες… Μα δεν ζούσαν στην εποχή του Καστίγιο, κάποια δουλειά έκανε ο καθένας για βιοπορισμό. Είχε απογοητευτεί; Όχι, απλά η καρδιά της δεν έλεγε να ησυχάσει. Και τα μάτια της άφηναν τα απαλά μεταξωτά και βελούδα για να καρφωθούν στο κινητό της όπου είχε αποθηκεύσει τα τηλέφωνα του Λουκά Αργέντη. Ώσπου δεν άντεξε άλλο. Θα δοκίμαζε πρώτα στην εφημερίδα. Λίγα λεπτά αργότερα, σοκαρισμένη μάθαινε πως ο κύριος Αργέντης είχε υποβάλει την παραίτησή του από το βράδυ της Τετάρτης. Τι σήμαινε αυτό; Η γυναικεία φωνή στην άλλη άκρη της γραμμής, σίγουρα κάποια κατάκτηση του δημοσιογράφου, δεν είχε τίποτα περισσότερο να προσθέσει. Η ζήλεια πείσμωσε την Κύνθια κάνοντάς την να αντιδράσει εντελώς αντίθετα από τον μετριοπαθή χαρακτήρα της. Δοκίμασε τρέμοντας το νούμερο του κινητού, παίρνοντας αυτή τη φορά από τη σταθερή σύνδεση της Καλής Καρδιάς. Ένα κομμάτι του επιφυλακτικού εαυτού της δεν ήθελε να καταγραφεί ο δικός της αριθμός στις εισερχόμενες κλήσεις του κυρίου Αργέντη. «Ο συνδρομητής βρίσκεται εκτός δικτύου και θα ειδοποιηθεί για την κλήση σας» απάντησε η ηχογραφημένη φωνή της υπηρεσίας κινητής τηλεφωνίας. Κατέβασε το ακουστικό νιώθοντας μια ανείπωτη απογοήτευση να την κυριεύει. Προσπάθησε να πάρει ένα όσο το δυνατόν ανέμελο ύφος καθώς είδε την Αλεξάνδρα Μπόγρη να μπαίνει στην αίθουσα. «Λοιπόν, τι λες; Θα τα καταφέρουμε;» τη ρώτησε. «Είναι πολύ όμορφα… ιδανικά για την εποχή που θέλεις να αναπαραστήσεις…» απάντησε μηχανικά η Κύνθια. «Θα γίνεις λοιπόν η Αραμπέλα μας; Τι αποφάσισες;» συνέχισε η Αλεξάνδρα μη δίνοντας σημασία στο ύφος της. Η Κύνθια απλά κούνησε το κεφάλι, ανίκανη να προφέρει μια λέξη, ανίκανη ακόμα και να επεξεργαστεί την παράδοξη πρόταση που της είχε κάνει η Αλεξάνδρα από το πρωί. Το μεταφυσικό, όπως έλεγε ο Σέργιος Παλαζίνι, την είχε πιάσει στα πλοκάμια του. Λες και η Αραμπέλα την είχε σπρώξει να ακολουθήσει τον Λουκά Αργέντη και να μπλεχτεί σε κάτι που την αφορούσε χωρίς η ίδια να έχει την παραμικρή ιδέα τι ήταν αυτό.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

159

«Είσαι θησαυρός! Ακόμη και σαν Καστελάνου, σκέφτεσαι σαν μία Καστίγιο!» άκουσε την Αλεξάνδρα να της λέει. Δεν έδωσε σημασία στο τι μπορεί να εννοούσε. Της είχε διευκρινίσει ήδη ότι η δική της καταγωγή ήταν από την Κέρκυρα και ότι κανένας πρόγονός της δεν είχε περάσει από την Κατένα. Τι ιδέες σφηνώνουν στο κεφάλι των ανθρώπων! Ακόμη και ο Σέργιος Παλαζίνι δεν πίστευε ότι αγνοούσε το νησί του. Όμως δεν την απασχολούσε ούτε ο Σέργιος ούτε η Αλεξάνδρα αυτή τη στιγμή. Η παλιά μεγάλη αίθουσα, που όσο οι ώρες περνούσαν μεταμορφωνόταν για τη γιορτή της επόμενης βραδιάς, είχε αρχίσει να την πνίγει. Ήθελε να φύγει, να μείνει μόνη της, να σκεφτεί λογικά ή καλύτερα να μη σκεφτεί καθόλου. Με τη δικαιολογία ενός επίμονου πονοκέφαλου, βγήκε σχεδόν τρέχοντας από τη σάλα. Η Αλεξάνδρα δεν μπήκε στον κόπο να εξηγήσει τη συμπεριφορά της Κύνθιας. Η κοπέλα ήταν απλά ψυχωτική. Μα δεν θα καθόταν να πονοκεφαλιάσει για πολύ. Όσο και να παρίστανε τη φίλη μπροστά της, η Κύνθια τής γινόταν όλο και πιο αντιπαθητική. Αν και ο πραγματικός φταίχτης ήταν ο Σέργιος. Κακώς που του είχε τηλεφωνήσει τελικά. Ο κύριος Παλαζίνι ούτε λίγο ούτε πολύ την είχε πληροφορήσει πως δεν είχε σκοπό να της φέρει τα σχέδια που του είχε ζητήσει, ότι καλά θα έκανε να καταλάβει πως ήταν εντελώς ανόητη η βεγγέρα που ετοίμαζε και ότι ο ίδιος δεν ήθελε να έχει καμία συμμετοχή σε όλο αυτό που ο μόνος χαρακτηρισμός που του ταίριαζε ήταν η ιεροσυλία. Νεύρα, νεύρα! Δεν του είχε καθίσει καλά που η σύγχρονη Αραμπέλα του δεν είχε τρέξει στην αγκαλιά του. Σκοτούρα της και τόσο το καλύτερο! Και τη δουλειά της θα έκανε και δεν θα τον είχε να μπλέκεται στα πόδια της. Φυσικά και δεν είχε να ανησυχεί για τίποτα όσο ο μικρός της Σέργιος περίμενε το αντικείμενο του πόθου του στη Χώρα, μάταια για εκείνον, αλλά ανέλπιστα βολικά για την ίδια που φυσικά και δεν είχε σκοπό να του φανερώσει την άφιξη της κυρίας Καστελάνου στην Καλή Καρδιά. Έτσι κι αλλιώς η Κύνθια φαινόταν να ενδιαφέρεται περισσότερο για τον νέο ιδιοκτήτη του πύργου παρά για τον Παλαζίνι, διαφορετικά θα τον είχε ήδη συναντήσει και δεν θα είχε τρέξει σαν νευρωτικό κοριτσάκι να κλειστεί στο δωμάτιό της. Μπροστά στον ολόσωμο καθρέφτη του δωματίου 21 η Κύνθια κρατούσε στην αγκαλιά της την κούκλα-Αραμπέλα και παρατηρούσε σαν υπνωτισμένη τις λεπτομέρειες στα πρόσωπά τους. Η αίσθηση αδυναμίας που εδώ και ώρα την είχε καταλάβει ολοένα και αυξανόταν. Έκλεισε τα μάτια και μέσα στην

160

Ευρυδίκη Αμανατίδου

απόλυτη ησυχία τής φάνηκε πως άκουσε μια γυναικεία φωνή που την παρακαλούσε να τη βοηθήσει. Άρχισε να τρέμει παρότι ο χώρος θερμαινόταν. Κάθισε στην άκρη του κρεβατιού και προσπάθησε να ηρεμήσει. Κατόπιν, πήρε την κούκλα στα χέρια της και άρχισε να την ξεντύνει προσεκτικά και να απλώνει τα ρούχα στο κρεβάτι. Τι φίνα εσώρουχα αλήθεια. Όλα βρίσκονταν σε πολύ καλή κατάσταση. Χάιδεψε το βελούδινο φόρεμα, τη ζώνη με το πουγκί και το μικροσκοπικό κλειδί που έμοιαζαν βγαλμένα από πίνακα ζωγράφου της Αναγέννησης. Μια ελαφριά οσμή πολυκαιρίας είχε απομείνει στα δάχτυλά της. Η ναυτία της έγινε πιο έντονη, λες και το παρελθόν είχε ποτίσει το ύφασμα με πόνο που τώρα διοχετευόταν στο δικό της σώμα. Αναρωτήθηκε για μια ακόμη φορά τι είχε απογίνει αυτή η κοπέλα που της έμοιαζε τόσο. Προσπάθησε να θυμηθεί τι της είχε πει ο Σέργιος. Είχε πεθάνει πολύ νέα και την είχαν θάψει στο κοιμητήριο του μοναστηριού. Ανατρίχιασε και μόνο στην ιδέα. Έντυσε ξανά την κούκλα και την έβαλε στην πάνινη τσάντα. Κοίταξε το δωμάτιο, ανοιγόκλεισε τις ντουλάπες ώσπου βρήκε ένα σημείο να την κρύψει. Το ρολόι έδειχνε τέσσερις και μισή. Δυο ώρες μέχρι να σκοτεινιάσει. Πόσο περπάτημα χρειαζόταν μέχρι το Γκραντουκάλε;

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

161

32. Παρασκευή, 15 Μαρτίου, απόγευμα, Γκραντουκάλε Ο κρίκος με τα μεσαιωνικού τύπου κλειδιά καθόλου δεν ταίριαζε στην εμφάνιση του Λούκα ως νεόκοπου ιδιοκτήτη του πύργου. Ίσως ταίριαζε περισσότερο σε αυτήν του Σέργιου Παλαζίνι τον οποίο δεν είχε μπει καν στον κόπο να ενημερώσει για την άφιξή του στο νησί. Λίγο τον ενδιέφερε βέβαια αν αποτελούσε ασέβεια το να πρωτομπεί στο Γκραντουκάλε χωρίς την αρμόζουσα δόξα και τιμή. Ίσως και να ταίριαζε ένα άλογο στην όψη του κτίσματος και όχι μια μηχανή Καβασάκι. Ήταν όμως πολύ κουρασμένος για τόσο ανόητες σκέψεις που άλλη στιγμή θα τον έκαναν να χαμογελάσει τουλάχιστον. Στη σύντομη εξερεύνηση του εξωτερικού χώρου, ο Λούκα επιβεβαίωσε τις στεγνές πληροφορίες που είχε πάρει από τον δικηγόρο του. Βρήκε τη γεννήτρια. Παροχή νερού υπήρχε από το πηγάδι. Ο κήπος είχε μια περίεργη όψη. Σε άλλα σημεία ήταν ιδιαίτερα φροντισμένος και αλλού ο αξιαγάπητος Παλαζίνι είχε αφήσει το πάνω χέρι στη φύση. Ακολουθώντας το χρονικό του προπάππου του, πολύ σύντομα βρέθηκε στο σημείο όπου ένα άλλο κτίσμα δεν άφηνε αμφιβολίες για τη χρήση του. Η κρύπτη των Καστίγιο. Η παραμελημένη της πρόσοψη, οι αράχνες και ο σωρός χώματος στα σκαλοπάτια έδειχναν πως ο Στέφανο Καστίγιο και οι οικείοι του αναπαύονταν ακόμη εν ειρήνη. Γύρισε στην είσοδο, παρατήρησε ελάχιστα δευτερόλεπτα την βαριά πόρτα με το ρόπτρο σε σχήμα κεφαλιού Μέδουσας και αποφασιστικά έστρεψε το μεσαίο κλειδί του κρίκου. Βρισκόταν πια στο βασίλειο του Στέφανο Καστίγιο ανυπομονώντας να μάθει τα μυστικά του. Μισή ώρα αργότερα, ο Λούκα είχε διαπιστώσει ότι σε ελάχιστα πράγματα διέφερε η περιγραφή του προγόνου του από την πραγματικότητα. Δεν υπήρχαν πια χαλάσματα βέβαια ούτε κάτι στο εξωτερικό ή το εσωτερικό που να παραπέμπει σε εκείνη την καταστρεπτική φωτιά, πέρα ίσως από την σπαρτιατική λιτότητα στο ισόγειο και τους δύο ορόφους. Τα βήματά του τον έφεραν μέχρι την ταράτσα του πύργου. Ναι, η θέα από εδώ ήταν πραγματικά απολαυστική. Για κάποιον άλλον ίσως. Ο Λούκα αυτή τη στιγμή δεν διέθετε ίχνος ρομαντισμού παρά μόνο τη στεγνή δημοσιογραφική του ιδιότητα. Ο πύργος δεν είχε καμία σχεδόν σύγχρονη άνεση και μάλλον θα απέτρεπε έναν λογικό άνθρωπο από το να σκεφτεί να κατοικήσει εκεί έστω και για μία ημέρα. Για τον Λούκα όμως η λογική αποτελούσε μόνο διαδικασία εξαγωγής

162

Ευρυδίκη Αμανατίδου

συμπερασμάτων. Ποσώς τον ενδιέφερε όταν αφορούσε το τετριμμένο. Αντισυμβατικός όπως πάντα σε ελάχιστα λεπτά είχε εξασφαλίσει τα μόνα αντικείμενα που του χρειάζονταν: κεριά και μόνο κεριά. Για τα υπόλοιπα, όλο και με κάτι θα βολευόταν στο κοντινό χωριό. Αποφάσισε να κάνει κατάληψη στον χώρο που ήταν κάποτε το γραφείο του Καστίγιο. Τράβηξε την καρέκλα κοντά στο παράθυρο και πήρε το ημερολόγιο στα χέρια του. Όσες φορές και αν είχε διαβάσει τις τελευταίες σελίδες, δεν είχε κατορθώσει να βγάλει ένα λογικό συμπέρασμα. Λίγο έως πολύ, ο προπάππους του είχε έρθει στο νησί τον Μάρτιο του 1880 αφού είχε λάβει μια ανώνυμη επιστολή που αναφερόταν στην κατάρα των Καστίγιο. Οι χωρικοί έλεγαν πως η Αραμπέλα είχε γυρίσει από τον τάφο της για να εκδικηθεί. Τις τρεις ή τέσσερις ημέρες που ο προπάππους του είχε περάσει στην Κατένα τον Μάρτιο του 1880, είχε συναντήσει πρώτα τη Λεμονιά, μετά τον ίδιο τον Καστίγιο και μετά μια κοπέλα που ο Καστίγιο είχε δηλώσει πως ήταν η κόρη που έκανε με την Αραμπέλα. Προσπέρασε με κάποια ενόχληση το κομμάτι που αφορούσε τη συνάντηση του προπάππου του με τη μυστηριώδη γυναίκα, ένα κομμάτι συναισθηματικό ίσως για τον Άγγελο Κράλη, ξένο όμως για τον ίδιο, αφού κάθε τι που αφορούσε τον έρωτα το είχε κατατάξει σε πεδίο σπαρμένο με νάρκες, άρα μη επισκέψιμο. «Μου φαίνεται φιλαράκο μου πως είχες παραισθήσεις, αυτό καταλαβαίνω εγώ! Πως από την ώρα που πάτησες το πόδι σου στο νησί, αν το πάτησες βέβαια, άλλα έβλεπες κι άλλα καταλάβαινες» μονολόγησε καθώς σημείωνε κάποιες ακόμη προτάσεις από τις οποίες θα μπορούσε κανείς να βγάλει το συμπέρασμα πως ο προπάππους του παραληρούσε. Δεν γινόταν να συνεχίσει έτσι. Χρειαζόταν ένα διάλειμμα κι ένα φαγητό της προκοπής. Ούτε θυμόταν από πότε είχε να γεμίσει το στομάχι του με κάτι που δεν περιλαμβανόταν στην κατηγορία βρόμικο. Άρπαξε τα κλειδιά και κατέβηκε τη σκάλα. Μια δεύτερη σκέψη τον έκανε να γυρίσει πίσω και να πάρει τον φορητό υπολογιστή. Κάπου θα έβρισκε να φορτίσει την μπαταρία. Δεν εμπιστευόταν τη γεννήτρια. Ούτε και τον κύριο Παλαζίνι που μπορεί να αποφάσιζε να δει τον πύργο στο ηλιοβασίλεμα. Προς μεγάλη του έκπληξη βρήκε την πόρτα του περίβολου, την πύλη όπως την έλεγαν, ανοιχτή. Είχε ξεχάσει να κλειδώσει και μόλις διαπίστωνε ότι ο πύρος κατέβαινε με τη δεύτερη προσπάθεια. Διπλοκλείδωσε για σιγουριά. Κι αν μπορούσε, απόψε κιόλας θα άλλαζε αυτή την κλειδαριά. Απ’ όσο είχε καταλάβει από τα λόγια της κυρά Δανάης, ο Παλαζίνι επιθυμούσε να αγοράσει ξανά τον πύργο. Πολύ διασκεδαστικό αλήθεια ο τύπος να περιμένει

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

163

πάνω από το τηλέφωνό του και να ψήνεται στα αναμμένα κάρβουνα μέχρι να γίνει από επιστάτης ιδιοκτήτης. Φυσικά και θα πίστευε ότι ο Λούκα θα τον καλούσε, αν μη τι άλλο για να ζητήσει τις απαραίτητες πληροφορίες. Τις πληροφορίες μου θα τις πάρω από αλλού και όχι από εσένα, Παλαζίνι, σκέφτηκε κι έβαλε μπρος τη μηχανή του τραβώντας κατά το χωριό της Βέργας.

164

Ευρυδίκη Αμανατίδου

33. Παρασκευή 15 Μαρτίου, σούρουπο, Γκραντουκάλε Η Κύνθια δεν ήταν ποτέ στη ζωή της τόσο περίεργη ώστε να τολμήσει να εισβάλει σε μια ξένη ιδιοκτησία. Φθάνοντας όμως επιτέλους στο Γκραντουκάλε, κι ενώ ο σκοπός της ήταν να κάνει τον γύρο του περίβολου και να θαυμάσει ό,τι με αυτόν τον τρόπο μπορούσε να διακρίνει, βρέθηκε μπροστά σε μια έκπληξη. «Έχει μηχανή ο Σέργιος;» αναρωτήθηκε βλέποντας τη μαύρη Καβασάκι κοντά στην πύλη. Κοίταξε τη βαριά πόρτα και άγγιξε μηχανικά το ρόπτρο που είχε το σχήμα χεριού. Το ελαφρύ τρίξιμο τής έκοψε τα πόδια, η περιέργεια όμως νίκησε τον φόβο. Έσπρωξε και μπήκε στον κήπο. Μην τολμώντας να φτάσει μέχρι την είσοδο του πύργου, έχοντας όμως την επιθυμία να τριγυρίσει έστω κι έτσι για λίγο στο Γκραντουκάλε, διάλεξε το δεξί μονοπάτι που έβγαζε στο πιο περιποιημένο σημείο του κήπου. Η πυκνή βλάστηση θα την έκρυβε από τα μάτια όποιου κι αν βρισκόταν στον πύργο. Της χρειάστηκε ελάχιστος χρόνος για να ξεχάσει πως ήταν μια παράνομη, μια εισβολέας. Κάθε της βήμα την έφερνε και σε μια διαφορετική γωνιά μέχρι που έφτασε σε μια μαρμάρινη πεζούλα που την μισοέκρυβε το πυκνό γιασεμί. Φούλι το έλεγαν στην Κέρκυρα, αλλά ήξερε την ιστορία του. Της άρεσε κάθε τι ρομαντικό και ο συγκριμένος μύθος είχε μπόλικο ρομάντζο να προσφέρει. Στα τέλη του δέκατου έβδομου αιώνα, ο κηπουρός του Μεγάλου Δούκα της Τοσκάνης κατάφερε να κόψει παραφυάδες από το πολύτιμο εξωτικό γιασεμί που ο κύριός του είχε αποκτήσει, και με αυτόν τον τρόπο να κάνει την τύχη του πουλώντας το, και να παντρευτεί την καλή του. Έτσι διαδόθηκε το μαγευτικό λουλούδι. Μπορεί σε αυτό να χρωστούσε το όνομά του ο πύργος. Έκοψε λίγα γιασεμιά, ένα μικρό μπουκέτο, σαν ανάμνηση από την επίσκεψή της στο Γκραντουκάλε. Το φως είχε αρχίσει να λιγοστεύει. Έκπληκτη, είδε πως η ώρα είχε πάει έξη. Έπρεπε να βιαστεί. Υπολόγιζε πως της χρειαζόντουσαν είκοσι λεπτά για να γυρίσει στην Καλή Καρδιά, άρα η δύση του ήλιου θα την έβρισκε ασφαλή πίσω στο δωμάτιό της. Έφτασε στην εξώπορτα, με τρόμο όμως διαπίστωσε πως ήταν κλειδωμένη. Πόσο ανόητα είχε φερθεί! Όποιος βρισκόταν στον πύργο είχε φύγει χωρίς να αντιληφθεί την παρουσία της όσο αυτή χαζολογούσε στον κήπο. Τι θα έκανε τώρα; Το κινητό της... Έπρεπε να ειδοποιήσει κάποιον. Ποιον όμως; Την κάρτα του Παλαζίνι την είχε αφήσει στο δωμάτιό της και φυσικά δεν είχε λόγο να

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

165

αποθηκεύσει το νούμερό του στη μνήμη του δικού της. Την Αλεξάνδρα; Μα ούτε το τηλέφωνο της Καλής Καρδιάς είχε. Τα μόνα νούμερα που διέθετε ήταν αυτά του Λουκά Αργέντη. Πώς την είχε πατήσει έτσι; Οι σκιές βάθυναν απότομα, ψυχρός αέρας σηκώθηκε και καθώς η Κύνθια έστρεψε τα μάτια στον ουρανό, είδε πως τα σύννεφα πύκνωναν. Ερχόταν βροχή, κι αυτή ήταν κλεισμένη στο Γκραντουκάλε χωρίς καμία διέξοδο. Το σώμα της πάγωσε όχι μόνο από την πτώση της θερμοκρασίας αλλά κι από τον πανικό της που αυξανόταν. Κούρνιασε στην εσοχή της πόρτας απελπισμένη. Οι πρώτες χοντρές σταγόνες της βροχής έφεραν μαζί τους τη βαριά μυρωδιά από το χώμα του κήπου κι από τα γιασεμιά που κρατούσε στα χέρια της. Το κρύο δυνάμωσε, όπως δυνάμωσε και η βροχή. Τα ρούχα της Κύνθιας μούσκεψαν. «Θεέ μου! Τι θα κάνω τώρα;» είπε ξεσπώντας σε αναφιλητά. Ο Λούκα πήρε τον δρόμο της επιστροφής διπλά ευχαριστημένος. Με κέρασμα ένα ποτό, είχε εκμαιεύσει ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Στο μοναδικό καφέ-εστιατόριο που είχε πετύχει ανοιχτό, στη μέση της πλάτσας της Βέργας και θα στοιχημάτιζε το κεφάλι του ότι ήταν η μοντέρνα εκδοχή του καφενέ που γνώριζε από τις διηγήσεις της γιαγιάς του και από το ημερολόγιο του Κράλη- βρήκε τον άνθρωπό του. Μια έφηβη που παρά το ψυχρό απόγευμα είχε αποφασίσει πως οι ζουμερές καμπύλες της θα τραβούσαν όλο και κάποιον από τους τουρίστες που τριγύριζαν στα σοκάκια. Ήταν και Απόκριες, όλα έπαιζαν, ένα καρναβάλι ανάμεσα στα άλλα. Η μικρή πρόσεξε αμέσως τον φορητό υπολογιστή και βρήκε ευκαιρία με το που του έφερε ένα πιάτο αλανιάρη κόκορα που ο Λούκα τίμησε δεόντως, να κάτσει στο τραπέζι και να πιάσει την πάρλα. Την άφησε να μιλάει περί ανέμων και υδάτων και όταν θεώρησε πως ο χρόνος της είχε λήξει, της ζήτησε καφέ από τα χεράκια της, έβαλε τον υπολογιστή στην κοντινή πρίζα και μετά έπιασε το κινητό του. Τσέκαρε τα αδιάφορα μηνύματα και τις εξίσου αδιάφορες αναπάντητες κλήσεις. Ουκ ολίγες. Σταμάτησε σε μία, κοιτώντας το νούμερο που κάτι του θύμιζε. Έπιασε από την τσέπη του μπουφάν του το διαφημιστικό φυλλάδιο και τσέκαρε τον αριθμό. «Μια κλήση από το Μοναστήρι της Καλής Καρδιάς;» μουρμούρισε προσπαθώντας να βρει μια εξήγηση. «Έγινε κάτι;» τον ρώτησε η πιτσιρίκα. «Τι παίζει με το μοναστήρι; Θα γίνει χαβαλές λέει, αύριο» της είπε στη γλώσσα συνεννόησης της ηλικίας της.

166

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Α, μεγάλη φάση. Άντε να ξεσκουριάσουμε. Πολύ γουστάρω μεσαιωνικές καταστάσεις!» Ο Λούκα σκέφτηκε πως η μικρή, η Σέμη όπως την έλεγαν, δεν πήγαινε καλά από γνώσεις ιστορίας, αφού στο αφανέ κεφαλάκι της είχε μπλέξει τους αιώνες με μια ελαφριά χρονική μετατόπιση. Βρήκε όμως την ευκαιρία που ζητούσε κι έτσι έμαθε για τον αξιέραστο κύριο Σέργιο Παλαζίνι και την καλή του φίλη, την Αλεξάνδρα, που τύχαινε και μακρινή συγγενής της πιτσιρίκας. Ώρες ήταν ο Παλαζίνι να βρισκόταν στην Καλή Καρδιά ή να είχε πάρει πρέφα πως έφτασε στο νησί ή ακόμη χειρότερα πως είχε ήδη εγκατασταθεί στον πύργο. Δεν χρειάστηκε ούτε καν να ρωτήσει. Η κοπέλα τού είπε για το αρχοντικό στη Χώρα της Κατένας, για το κατάστημα που διατηρούσε εκεί ο Παλαζίνι και τα γαμάτα που είχε μέσα, -πολύ κομψή περιγραφή, παρατήρησε ο Λούκα χαμογελώντας σαν σφίγγα. Πολλά ήξερε η μικρή, κουτσομπολιά μεταφερμένα από την αδερφή της που δούλευε στην Καλή Καρδιά. Πολύ άνδρας ο Παλαζίνι, αν και αυτής δεν της γούσταρε έτσι, η Ρίτα όμως, η αδερφή της, ήταν τσιμπημένη μαζί του. «Κι η χάρη σου, τι κάνει στο νησί μας; Πού μένεις;» πέρασε στο ψητό η μικρή. «Στο λιμάνι» απάντησε αόριστα ο Λούκα μην έχοντας όρεξη να φορτωθεί και μια αποπλάνηση ανηλίκου. «Θα μας ξανάρθεις δηλαδή;» «Μάλλον ναι, γουστάρω κι εγώ τη φάση αύριο. Για πες τώρα κάτι άλλο, υπάρχει κανένα σιδεράδικο εδώ γύρω;» Η μικρή τον κοίταξε απορημένη μια στιγμή, αμέσως όμως το πρόσωπό της φωτίστηκε. «Πάμε να σου δείξω!» είπε με μπόλικο ενθουσιασμό. Ο Λούκα δόξασε την εξωτερική του εμφάνιση που προφανώς είχε μαγέψει τις ορμόνες της έφηβης και την ακολούθησε στα στενά της Βέργας. Λίγη ώρα μετά κάτω από καταρρακτώδη βροχή επέστρεφε στο Γκραντουκάλε έχοντας κατά νου να εφαρμόσει τις πενιχρές γνώσεις του σχετικά με την αλλαγή μιας κλειδαριάς. Ο μπάρμπας που του πούλησε την αντίκα στο σιδεράδικο τον βεβαίωσε πως μπορούσε να τη χρησιμοποιήσει οπουδήποτε. Όταν έφτασε στον πύργο, επικρατούσε απόλυτο σκοτάδι. Σιχτίρισε καθώς σκόνταψε σε μια πέτρα, βγάζοντας όμως τον φακό από το βαλιτσάκι της μηχανής κατόρθωσε να ξεκλειδώσει. Τουλάχιστον, θα στέγνωνε στον πύργο. Καιρός ήταν να χρησιμοποιήσει το τζάκι που είχε δει στην κρεβατοκάμαρα. Ξύλα υπήρχαν και ποιος ξέρει τι ακόμη. Όλα θα έπρεπε να τα περιμένει από

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

167

τον κύριο Παλαζίνι. Ευγενής και γοητευτικός, ο Θεός να τους φυλούσε! Ο τύπος μπορεί να έφερνε τις κατακτήσεις του στον πύργο για κουλέρ λοκάλ, σκέφτηκε γελώντας. Το γέλιο του κόπηκε απότομα καθώς παρατήρησε τον όγκο στην πόρτα. «Τι σκατά!» του ξέφυγε. Καθόλου κομψή έκφραση για μια κυρία. Γιατί καθώς εστίασε στη μαζεμένη φιγούρα που τρομοκρατημένη έβαζε τα χέρια στο πρόσωπο για να αποφύγει το φως του φακού, ο Λούκα αναγνώρισε την παρείσακτη στην ιδιοκτησία του. «Κυρία Κύνθια Καστελάνου! Μάλιστα. Συναντιόμαστε επιτέλους. Τι έκπληξη!» Δεν ήταν και η καλύτερη ατάκα του ούτε ο τρόπος που συνήθιζε να συμπεριφέρεται σε κάποια που δεν γνώριζε, όμως η παρουσία της Κύνθιας στο κατώφλι του αυτήν ακριβώς τη στιγμή, τον έκανε έξω φρενών. Δεν ήξερε τι να υποθέσει. Είχε δικά της κλειδιά; Μήπως ήταν και ο Παλαζίνι κάπου εκεί γύρω; Αμέσως έβρισε τον εαυτό του, γιατί ήταν προφανές πως αν η κοπέλα είχε κλειδιά, δεν θα καθόταν να βρέχεται, εκτός κι αν ήταν μεγάλη μαζόχα. Μέχρι να του έρθει η θεία επιφοίτηση και να θυμηθεί την προβληματική κλειδαριά της πύλης, η κοπέλα έτρεμε σύγκορμη από το κρύο. Ακόμη και από αυτή την αξιολύπητη θέση όμως εξακολουθούσε να είναι πανέμορφη, έτσι όπως τον κοιτούσε με τα μεγάλα γκρίζα μάτια της. «Έλα στα συγκαλά σου, χαμένο κορμί!» μουρμούρισε συγχυσμένος και ξεκλείδωσε βιαστικά την πόρτα. Η Κύνθια έκανε μια προσπάθεια να σηκωθεί. «Πρέπει να φύγω!» διαμαρτυρήθηκε αδύναμα λίγο προτού χάσει τις αισθήσεις της. «Πολύ αργά το σκέφτηκες, κορίτσι μου!» μονολόγησε κουνώντας το κεφάλι του ο Λούκα. Ούτε λόγος να τρέχει νυχτιάτικα μέσα στο λασπωμένο σκοτάδι για να γιατροπορέψει την Κύνθια. Θέλοντας και μη, θα συμβίωναν για λίγες ή περισσότερες ώρες. Καθώς τη σήκωνε στην αγκαλιά του, σκέφτηκε πως σύντομα θα διαπίστωνε αν αυτή η προοπτική θα απέβαινε ευχάριστη ή δυσάρεστη.

168

Ευρυδίκη Αμανατίδου

34. Αργά την ίδια νύχτα, Γκραντουκάλε Καλύτερα να μη βιάζεται να αφορίσει κανείς τις συνήθειες της καθημερινότητας ούτε όμως και τον πολιτισμό. Καλό το πρωτόγονο στυλ, αλλά αυτή την ώρα ο Λούκα θα προτιμούσε να μην το παίζει άνθρωπος των σπηλαίων. Δεν είχε εξάλλου καμία διάθεση να του προσάψουν ότι κρατώντας στο χέρι το ρόπαλο και έχοντας στην πλάτη σαν τρόπαιο ένα θηλυκό, γυρνούσε στη σπηλιά του μουγκρίζοντας ευχαριστημένος. Το μουγκρητό ήταν το μόνο που έμεινε από τη γλαφυρή εικόνα της φαντασίωσής του και τον συνόδευσε σε όλη την προσπάθειά του να βάλει σε λειτουργία τη γεννήτρια, ανεπιτυχώς και κάτω από καταρράκτες νερού που ο ουρανός έριχνε σαδιστικά στο Γκραντουκάλε. Θα έπρεπε να περιμένει το φως της επόμενης ημέρας για να επιθεωρήσει τη βλάβη. Άναψε όλα τα διαθέσιμα κεριά και με ανακούφιση διαπίστωσε ότι η Κύνθια είχε αρχίσει να συνέρχεται από το σοκ. Αφήνοντας τις ερωτήσεις που είχε για αργότερα, βάλθηκε να ανάψει το τζάκι. Πανάθεμα τη βροχή, τα αγαπημένα του καστόρινα παπούτσια είχαν μουλιάσει! Τα άφησε στην άκρη κι έμεινε ξυπόλητος με τα βρεγμένα ρούχα να κολλάνε επάνω του προσπαθώντας να συγκεντρωθεί στα ξύλα και το προσάναμμα. «Πρέπει να φύγω!» ίσα που άκουσε τη φωνή της Κύνθιας. «Δεν τα υπολόγισες καλά! Έξω βρέχει που σημαίνει πως, σε συνδυασμό με το σκοτάδι, μάλλον είναι αποτρεπτικός παράγοντας» της απάντησε κυνικά χωρίς καν να στραφεί να την κοιτάξει. Πώς είχε μπλέξει έτσι; Αλλιώς τη φανταζόταν τη συνάντησή του με την κυρία Καστελάνου. Ότι θα την κολλούσε στον τοίχο κάνοντάς της ερωτήσεις από τις οποίες δεν θα μπορούσε να ξεφύγει. Αντί γι’ αυτό, είχε γίνει το παιδί για τα θελήματα ώστε να κάνει κατοικήσιμο το δωμάτιο που τη φιλοξενούσε. «Ο νόμος του Μέρφυ! Ενός κακού μύρια έπονται!» σιχτίρισε. Η αγανάκτησή του χτύπησε κόκκινο καθώς διαπίστωσε πως ο φακός είχε μείνει από μπαταρία. Μουρμουρίζοντας και διαολοστέλνοντας, ανεβοκατέβαινε τη σκάλα ενώ το κερί που κρατούσε έσταζε πάνω στα γυμνά του πόδια. Η φωτιά στο τζάκι άναψε επιτέλους και το δωμάτιο έχασε κάτι από την απόκοσμη όψη του. Δεν ήταν και τόσο χάλια η κατάσταση, σκέφτηκε ο Λούκα. Είχε περάσει και πολύ χειρότερα. Έψαξε στη ντουλάπα και βρήκε κουβέρτες, πετσέτες και μερικά από αυτά τα γυναικεία μπιχλιμπίδια που λέγονται

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

169

νυχτικά ή ό,τι άλλο, καθώς το ρούχο που κρατούσε στα χέρια του έμοιαζε περισσότερο με κάτι που αποκαλύπτει παρά σκεπάζει το σώμα. Η Κύνθια τον παρακολουθούσε αποσβολωμένη τρέμοντας από το κρύο και τον φόβο της. Τα μάτια της δεν έλεγαν να ξεκολλήσουν από επάνω του κοιτώντας τον με ένα ύφος που μεταφραζόταν στο ότι περίμενε πως από στιγμή σε στιγμή θα μεταμορφωνόταν σε αδίστακτο δολοφόνο. «Λοιπόν, για να βάλουμε κάπως τα πράγματα στη θέση τους, ας συστηθώ επίσημα. Λούκα Αργέντης, ο οικοδεσπότης σας!» ανακοίνωσε με επισημότητα κάνοντας μια παρωδία υπόκλισης. Είχε πολλές απορίες σχετικά με την Καστελάνου, αλλά η συνεχιζόμενη απάθειά της είχε αρχίσει να τον νευριάζει. Ωραία! Ας την άφηνε στην ησυχία της για να βρει κι αυτός τη δική του. Μια νύχτα ήταν και θα περνούσε. «Άλλαξε ρούχα και κοίτα να μείνεις στα ζεστά. Εμένα θα μου επιτρέψεις» είπε και βιάστηκε να εγκαταλείψει ανακουφισμένος την κάμαρα. Μόνο τότε, η Κύνθια ξαναβρήκε τον ρυθμό της αναπνοής της. Την είχε τρομάξει τόσο η συμπεριφορά του Αργέντη... Τα δόντια της χτυπούσαν μεταξύ τους κάνοντας έναν καθόλου κομψό θόρυβο που ήταν σίγουρη πως έφτανε μέχρι το διπλανό δωμάτιο. Με τρεμάμενα χέρια προσπάθησε να απαλλαγεί από τα ρούχα που είχαν γίνει δεύτερη επιδερμίδα πάνω της. Πώς είχε μπλέξει σε αυτή την κατάσταση; Τρεις μέρες πριν, ακολούθησε έναν άνδρα διαψεύδοντας την αυτοσυγκράτηση που κυριαρχούσε στη ζωή της. Η ζωή της! Σε άλλη στιγμή θα έβαζε τα κλάματα απελπισμένη, όμως ευτυχώς συγκρατήθηκε. Δεν ήθελε να την περάσει για ένα ανόητο κοριτσόπουλο ο Λούκα. Που προφανώς αυτή την εντύπωση θα του έδωσε. Ο τρόπος που της είχε φερθεί, αυτό έδειχνε τουλάχιστον. Μια χαζοχαρούμενη που γύριζε στις ερημιές… Το κινητό συνέχιζε να μην έχει σήμα. Αδύνατον να ειδοποιήσει κάποιον. Κοίταξε το ρολόι της. Ήταν περασμένες οκτώ κι η νύχτα ακόμα μεγάλη. Θα ανησυχούσαν άραγε στην Καλή Καρδιά; Με έκπληξη διαπίστωσε πως δεν την ένοιαζε καθόλου. Αυτό που είχε σημασία ήταν ότι ο Λούκα βρισκόταν στο διπλανό δωμάτιο. Ένα καινούριο τρέμουλο που δεν οφειλόταν στο κρύο διαπέρασε το σώμα της. Θυμήθηκε τις κινήσεις του οικοδεσπότη της καθώς έσκυβε να ανάψει το τζάκι… Ήταν τόσο γοητευτικός, ακόμη κι όταν τα μαλλιά του έπεφταν στο πρόσωπό του και τα παραμέριζε συνεχώς εκνευρισμένος. Παρά το παράδοξο της κατάστασης, η Κύνθια χαμογέλασε. Κάθισε στο χαμηλό σκαμνί μπροστά στο παλιό σκαλιστό κομό και πήρε στα χέρια της τη χτένα από ταρταρούγα, προσπαθώντας να φέρει σε τάξη τα βρεγμένα της

170

Ευρυδίκη Αμανατίδου

μαλλιά. Ένιωσε σχεδόν εκστατικά, παρατηρώντας όμως την αντανάκλασή της στον καπνισμένο βενετσιάνικο καθρέφτη ήταν σαν να την είχε ξαναζήσει αυτή τη σκηνή. Και τότε, το αίσθημα της ναυτίας επέστρεψε. Ένας τοίχος τούς χώριζε, πανάθεμά τον! Πώς να ησυχάσει; Αυτά σκεφτόταν ο Λούκα και πηγαινοερχόταν σαν το θηρίο στο κλουβί. Αλλιώς είχε φανταστεί την πρώτη του νύχτα στον πύργο. Την ησυχία του ζητούσε για να μπορέσει να βγάλει τα συμπεράσματά του επιτέλους και να ξεκινήσει το άρθρο για την Αλήθεια. Δεν ήταν ο μόνος δημοσιογράφος που ζαχάρωνε μια θέση στη συντακτική της ομάδα. Αντί γι’ αυτό, ροκάνιζε το μυαλό του η ουρανοκατέβατη Κύνθια Καστελάνου. Η αποπνικτική ατμόσφαιρα, αυτή η ανάμικτη μυρωδιά σκόνης και κλεισούρας που απέπνεε ο πύργος, μαζί με χίλια άλλα σημαντικά και ασήμαντα ήταν η αιτία που ο Λούκα ένιωθε τα νεύρα του τεντωμένα. Χωρίς καν να το επιδιώξει, η γυναικεία μορφή που ο προπάππους του περιέγραφε σαν την ερωτική του σύντροφο είχε εξομοιωθεί στο μυαλό του με την Κύνθια Καστελάνου. Κι αυτό ήταν όντως πολύ ενοχλητικό. Προς το παρόν, το μόνο που ήλπιζε ήταν να έχει κάπου κρυμμένο ένα δυνατό ποτό ο κύριος Σέργιος Παλαζίνι. Στο γωνιακό σκαλιστό ερμάριο βρήκε τελικά ό,τι ζητούσε. «Ρεμύ Μαρτέν! Ενδιαφέροντα γούστα!» κάγχασε βάζοντας δυο δάχτυλα από το ακριβό κονιάκ σ’ ένα ποτήρι και κατεβάζοντάς το μονορούφι. Κοίταξε σκεφτικός το μπουκάλι. Θυμήθηκε ξανά την Κύνθια με εκείνο το αναθεματισμένο αραχνοΰφαντο νυχτικό. Πήρε άλλο ένα ποτήρι και κατευθύνθηκε στη διπλανό δωμάτιο. Ίσως της χρειαζόταν κι εκείνης ένα ποτό. Τη βρήκε καθισμένη μπροστά στον καθρέφτη κρατώντας στο χέρι της μια χτένα και κοιτάζοντας το είδωλό της υπνωτισμένη σχεδόν. Στάθηκε πίσω της, εκείνη όμως δεν φάνηκε να αντιλαμβάνεται την παρουσία του. Σαν να ταξίδευε πίσω στον χρόνο, εκεί που κατευθυνόταν και ο Λούκα καθώς έβλεπε ολοζώντανη μπροστά του τη σκηνή από το ημερολόγιο. Στον καθρέφτη, του φάνηκε πως τα είδωλα ενός άνδρα και μιας γυναίκας ένωναν τα χείλη τους σ’ ένα βαθύ φιλί. Κάτι γνώριμο από παλιά τον ζέστανε όσο το κονιάκ και η φωτιά που έκαιγε στο τζάκι δεν είχαν καταφέρει. Τα μάτια της Κύνθιας έμοιαζαν με τις γκρίζες λίμνες που περιέγραφε ο προπάππους του. Ο Λούκα ένιωσε τον ηλεκτρισμό στην ατμόσφαιρα. Αν μπορούσε να ξεχάσει τη νοσηρότητα του ημερολογίου και να αφεθεί στη στιγμή… Πίεσε τον εαυτό του να συνέρθει, πρότεινε το χέρι στην Κύνθια που

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

171

τον ακολούθησε πειθήνια, και κάθισαν ο ένας κοντά στον άλλον πάνω στο παχύ χαλί μπροστά στο τζάκι με το κονιάκ ανάμεσά τους. «Καλώς όρισες στον πύργο μου, Κύνθια» είπε και μισογεμίζοντας τα ποτήρια τους, έφερε το δικό του στα χείλη του παρατηρώντας ταυτόχρονα τις αντιδράσεις της. Εκείνη τον μιμήθηκε πίνοντας μικρές γουλιές. Του φαινόταν να έχει επανέλθει στον πραγματικό κόσμο. Ίσως αυτή ήταν η κατάλληλη ώρα να μιλήσουν ειλικρινά επιτέλους. «Συναντηθήκαμε λοιπόν στη δημοπρασία. Έκπληξη βέβαια, ακόμη μεγαλύτερη όμως το ότι έφθασες έως εδώ». «Η δημοπρασία ήταν μια σύμπτωση, όπως και το ότι τελικά αγόρασα την κούκλα» του απάντησε προλαβαίνοντας την επόμενη ερώτησή του. Η σταθερότητα της φωνής της τον εξέπληξε. Δεν κατέβασε το βλέμμα, τον κοιτούσε κατευθείαν στα μάτια. Το ποτό έμοιαζε να έχει ζεστάνει την ατμόσφαιρα, η προηγούμενη ταλάντωση στον χρόνο είχε πάψει να υπάρχει και για τους δυο τους. «Μάλλον δεν με πιστεύεις. Φαίνεται αλήθεια τόσο παράδοξο;» «Απλά και ξάστερα δεν πιστεύω στις διαβολικές συμπτώσεις. Θα προτιμούσα να μάθω ποια είσαι». «Μη μου πεις κι εσύ για το επίθετό μου» τον έκοψε εκνευρισμένη. «Το έχω ακούσει ήδη από τον Σέργιο και την Αλεξάνδρα. Μα ειλικρινά, δεν έχω καμία σχέση. Τρεις μέρες πριν δεν γνώριζα καν το όνομα Καστίγιο ούτε ήξερα πού βρίσκεται αυτό το νησί». «Σέργιος; Για τον Παλαζίνι λες; Τέτοια οικειότητα!» Το αδικαιολόγητο αίσθημα της ζήλειας δηλητηρίασε την καλή διάθεση του Λούκα. «Μα ήταν στη δημοπρασία. Με βοήθησε πολύ. Αυτός με προσκάλεσε στην Κατένα». «Το ξέρω ότι ήταν στη δημοπρασία. Και ήρθες λοιπόν στο νησί για να συναντήσεις τη γοητευτική του ύπαρξη ή για κάποιον άλλο λόγο;» κάγχασε ο Λούκα. «Ήρθα στο νησί, γιατί βαρέθηκα να ακολουθώ τη ζωή των άλλων. Με ρώτησες κάτι πιο πριν. Για ποιο λόγο βρέθηκα στη δημοπρασία. Εσένα ακολούθησα. Κι αυτό όχι γιατί γνώριζα ποιος είσαι, απλά μου άρεσες». Ο Λουκάς Αργέντης δεν συνήθιζε να σοκάρεται από το παραμικρό. Και να που τώρα είχε μείνει με το στόμα ανοιχτό. Το τελευταίο που περίμενε να ακούσει! Τι έπρεπε να κάνει τώρα, να νιώσει κολακευμένος; Αλλά προτού της απαντήσει κάτι πικάντικο ή προσβλητικό, η κοπέλα πολύ σύντομα του μίλησε

172

Ευρυδίκη Αμανατίδου

για τον γάμο της, τη χηρεία της, τις αποφάσεις που είχε πάρει. Ήταν κι αυτό μια εξήγηση ή έστω μια φαινομενικά ειλικρινής εξομολόγηση. «Όταν έμαθα πως ο δημοσιογράφος που είδα στη δημοπρασία και ο ιδιοκτήτης του πύργου ήταν το ίδιο πρόσωπο, όλα έδεσαν, σαν να ακολουθούσα ένα σχέδιο της μοίρας». «Δεν πιστεύω στα σχέδια της μοίρας. Πιστεύω στην αλήθεια μόνο» της είπε στεγνά. «Είμαστε ισόπαλοι τότε. Εγώ έψαξα εσένα κι εσύ εμένα, για να βρει ο καθένας τις δικές του αλήθειες». «Είσαι παράξενη γυναίκα, κυρία Καστελάνου. Μάλλον με αποστόμωσες». «Χαίρομαι που τα κατάφερα. Αν και είμαι αδέξια, αφελής και χαζορομαντική, ελπίζω να αλλάξω!» του είπε πεισμωμένη. «Αν κρίνω από την πορεία σου των τελευταίων ημερών, καλά πας. Ο φίλος μας ο Παλαζίνι δεν σε ψάχνει;» «Δεν είναι φίλος μου ο Παλαζίνι και προφανώς δεν θα γίνει και δικός σου. Η αλήθεια είναι πως κανένας δεν περιμένει να ασχοληθείς με τον πύργο. Ούτε αυτός ούτε η Αλεξάνδρα από την Καλή Καρδιά. Ο αδιάφορος κληρονόμος, σε αυτό συμφωνούν και οι δύο». «Ναι, ο Παλαζίνι και η φιλενάδα του, αχτύπητο δίδυμο, μα την πίστη μου. Όλο και κάτι πήρε το αυτί μου στη Βέργα, στο χωριό. Ίσως η δημοπρασία να υπήρξε και για μένα η αφορμή. Η κούκλα σου ήταν η αγαπημένη του προπάππου μου. Κυριολεκτικά και μεταφορικά» της είπε ενώ σκεφτόταν την παράξενη ζωή του Άγγελου Κράλη αλλά και τα λόγια της Κύνθιας για το τυχαίο και τη σύμπτωση. Από όποια σκοπιά κι αν έβλεπε τη συνάντησή τους εκείνη την κομβική στιγμή της δημοπρασίας, το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο. Βρισκόντουσαν στον πύργο των Καστίγιο μια νύχτα που είχε οριστεί για τους δυο τους. Το ένστικτό του τού έλεγε να εμπιστευτεί την Κύνθια. Και το ένστικτό του σπάνια έπεφτε έξω. Έτσι, άφησε στην άκρη τους δικούς του δαίμονες μαζί με την επιφυλακτικότητα και τον κυνισμό του κι άρχισε να αφηγείται την ιστορία του Άγγελου Κράλη. Πόση ώρα του πήρε; Θυμόταν που κάποια στιγμή έβαλε κι άλλα ξύλα στη φωτιά, το μπουκάλι του κονιάκ άδειαζε λίγο λίγο, έφερε κουβέρτες και τυλίχτηκαν, η βροχή σταμάτησε επιτέλους. Μέσα από μια περιγραφή που στροβιλιζόταν ανάμεσα στον ρομαντισμό και τη σκληρότητα της πραγματικότητας, έφτασε στη φυγή του προπάππου του από το νησί όταν

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

173

ξέσπασε η φωτιά στο Γκραντουκάλε. Δεν είπε όμως το παραμικρό για το δαιμονικό ημερολόγιο και όσα ήταν καταγραμμένα σε αυτό. «Να που μαθαίνω λοιπόν την ιστορία της Αραμπέλας από κάποια πιο έγκυρη πηγή. Γιατί αν κρίνω από αυτά που μου είπε ο Σέργιος, πίστευα μόνο πως ήταν ένα όμορφο παραμύθι. Και δεν υπάρχουν παραμύθια σε αυτόν τον κόσμο παρά άνθρωποι που αγαπούν και μισούν. Κάπως έτσι ήταν και η ζωή μου τα δυο τελευταία χρόνια» κατέληξε με πίκρα η Κύνθια. Η αρχική άποψη του Λούκα για την Κύνθια Καστελάνου είχε βελτιωθεί αισθητά. Όσο περνούσε η ώρα, όσο μιλούσαν, καταλάβαινε πως είχε μπροστά του μια απλή κοπέλα που ασφυκτιούσε μέσα στην περιουσία που ο γάμος τής είχε αποφέρει. «Και να που αρχίζει ένα νέο παραμύθι. Ο ευγενής της νήσου μάλλον την έχει ψωνίσει μαζί σου. Καθόλου άσχημο από μια άποψη» της είπε. Προτιμούσε να διακωμωδήσει την κατάσταση για να καλύψει τα ανησυχητικά συναισθήματα που άρχιζε να νιώθει για την Κύνθια. «Εγώ πιστεύω πως απλά μπερδεύει εμένα με την Αραμπέλα. Δεν ξέρω. Απορώ κιόλας πώς δεν έχει μάθει από την Αλεξάνδρα ότι βρίσκομαι στο νησί. Ή μήπως το ξέρει ήδη;» «Εξαρτάται από το πόσο φιλικά φίλοι είναι οι δυο τους» της απάντησε δείχνοντας αόριστα γύρω του. «Τι θέλεις να πεις;» «Μη μου δίνεις σημασία. Δεν είναι σκέψεις αυτές για μικρά κορίτσια. Λοιπόν, η ώρα είναι περασμένη. Αρκετά σε ταλαιπώρησα, κοίτα να ξεκουραστείς. Έχω κι εγώ κάτι να τελειώσω» της απάντησε και σηκώθηκε. Ήταν πιασμένος, ταλαιπωρημένος και τον βασάνιζαν ένα σωρό αντιφατικά συναισθήματα. «Εσύ πότε θα ξεκουραστείς; Είναι κάτι τόσο βιαστικό;» «Όσο δε φαντάζεσαι!» «Θα μου πεις; Αν θέλεις, όταν θελήσεις δηλαδή…» «Καλό ξημέρωμα!» είπε μόνο κι αυθόρμητα έσκυψε και τη φίλησε στο μάγουλο. «Μη μαζέψεις τα μαλλιά σου. Σου πάνε καλύτερα έτσι!» άκουσε την Κύνθια να του λέει καθώς έβγαινε από το δωμάτιο, κι ένα χαμόγελο απλώθηκε στο κουρασμένο του πρόσωπο. Ναι, η Κύνθια Καστελάνου μπορούσε να τον εκπλήξει ακόμη και με αυτή την ασήμαντη παρατήρηση. Ήταν πολύ εύκολο κάποιος να τσιμπηθεί μαζί της. Και πολύ επικίνδυνο επίσης.

174

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Γύρισε στο γραφείο αποκαρδιωμένος. Πρώτα η έρευνα, και μετά η πίστη, αγαπημένο του απόφθεγμα. Πόσο εφαρμόσιμο ήταν όμως; Τράβηξε τα μαλλιά του προς τα πίσω κι ένιωσε ξανά την αντίσταση από το δαχτυλίδι που φορούσε. Εκνευρισμένος το ξέσφιξε, πίεσε την εγκοπή και το άνοιξε σαν να περίμενε να βρει κάποιο ίχνος από τους θανατηφόρους κρυστάλλους που φιλοξενούσε κάποτε. Εκτός από μία τρίχα δική του που είχε σφηνώσει ανάμεσα στις αιχμηρές γωνίες, ήταν άδειο φυσικά. Το κοίταξε με απέχθεια και το καταχώνιασε στο πρώτο συρτάρι του γραφείου. Με το φως της επόμενης ημέρας θα προσπαθούσε να βρει το κρυφό πέρασμα που, αν πίστευε το ημερολόγιο, μόνο ο προπάππους του γνώριζε. Δεν είχε άλλο κουράγιο. Το μόνο που μπορούσε να ελπίζει ήταν ο ύπνος να καθαρίσει λίγο το σκοτισμένο του κεφάλι. Άφησε τις σημειώσεις του και στα νύχια των ποδιών πήγε μέχρι το διπλανό δωμάτιο. Η Κύνθια κοιμόταν. Πολύ θα ήθελε να ξαπλώσει δίπλα της και να αγκαλιάσει το γυναικείο σώμα μόνο και μόνο για να νιώσει ξανά πως ήταν άνθρωπος και όχι η προέκταση της τρέλας του Άγγελου Κράλη. Πήρε μια ακόμη κουβέρτα και γύρισε πίσω στο γραφείο. Ο δερμάτινος διθέσιος καναπές δεν ήταν κι ό,τι καλύτερο για να βολευτεί. Ξάπλωσε κι έκλεισε τα μάτια του ελπίζοντας ότι οι εφιάλτες του προγόνου του θα είχαν κάπου αλλού να πάνε. Γινόταν και ο ίδιος παρανοϊκός, κι αυτό δεν του άρεσε καθόλου. Ήταν ο μόνος που γνώριζε την ιστορία του προπάππου του ή οι νεοαποκτηθείσες γνώσεις του στριφογύριζαν επίσης στο μυαλό του Παλαζίνι και της φιλενάδας του; Όμως, η χαλάρωση του ύπνου τον απάλλαξε έστω και προσωρινά από τις σκέψεις. Το τζάκι είχε σβήσει από ώρα. Η Κύνθια είχε ξυπνήσει απότομα. Δεν μπορούσε να θυμηθεί για ποιον λόγο, σίγουρα όμως ο ύπνος δεν θα ερχόταν ξανά. Έφταιγε το κρύο, η παράξενη ατμόσφαιρα, η ναυτία που ερχόταν και έφευγε κατά κύματα. Κι ακόμη περισσότερο ο Λούκα που βρισκόταν τόσο κοντά της… Άναψε ένα κερί, σηκώθηκε και κρυφοκοίταξε δίπλα. Ο Λούκα κοιμόταν βαθιά παρά την άβολη στάση στον στενό καναπέ. Κι έτσι της πρόσφερε τη δυνατότητα να τον παρατηρήσει ανενόχλητη. Το συμπέρασμά της ήταν το ίδιο. Εντελώς ερωτευμένη μαζί του, σε όποια στάση κι αν τον έβρισκε. Ελαφρά σοκαρισμένη με τον ίδιο της τον εαυτό, χαμογελώντας όμως καθώς διαπίστωνε ότι είχε υιοθετήσει κάτι από τον τρόπο αυτού του απρόβλεπτου άνδρα, τράβηξε το βλέμμα της από το σώμα του και εστίασε στο γραφείο.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

175

Πλησίασε γεμάτη περιέργεια, περιέργεια που οφειλόταν στα λόγια του ίδιου του Λούκα. Το παράξενο τετράδιο τράβηξε αμέσως την προσοχή της. Το άνοιξε στην πρώτη σελίδα, στάθηκε όμως αδύνατο να διαβάσει το παραμικρό. Τα γράμματα ήταν μικροσκοπικά και το νόημά τους δυσδιάκριτο. Κοίταξε στο σημειωματάριο που ήταν ανοιχτό πάνω στο γραφείο. Σκόρπιες φράσεις και λέξεις: «Μάρτιος 1880, πίσω στο νησί. Και εικόνα. Βρυκόλακες;;; Δαχτυλίδι. Αυγή ή Αραμπέλα Καστίγιο; Μυστικό πέρασμα για υπόγεια κρύπτη, πού βρίσκεται; Τόξο και βέλη, νύχτα έρωτα, εφιάλτης, παραμόρφωση, τρία χτυπήματα, Καστίγιο νεκρός στο γραφείο του και όχι στο δωμάτιο της μυστικής κρύπτης, λείπουν σελίδες; Να κοιτάξω την κρύπτη, 1895 εξαφάνιση και τέλος;» Τι ήταν όλα αυτά; Προσπάθησε να θυμηθεί όσα της είχε διηγηθεί ο Λούκα για τον πρόγονό του. Προφανώς οι ασύνδετες προτάσεις αφορούσαν το περιεχόμενο του κειμένου. Κοίταξε ξανά την πρώτη σελίδα του τετραδίου. Με κόπο ξεχώρισε το όνομα Άγγελος Κράλης. Με δέος και τρόμο έκλεισε το ημερολόγιο. Και τότε μόνο, πρόσεξε το πιο χοντρό τετράδιο ακριβώς από κάτω. Αν και δεν είχε κανένα δικαίωμα να σκαλίσει ό,τι αφορούσε κάποιον άλλον, ησύχασε τις τύψεις της με τη σκέψη πως μόνο μια ματιά θα έριχνε, τίποτα περισσότερο. Ανοίγοντάς το, είδε τα όμορφα στρωτά γράμματα και το σημείωμα στην αριστερή μεριά. «Αγαπημένε μου Λουκά, αν η ζωή σου μέχρι τη στιγμή που θα διαβάσεις αυτές τις γραμμές δεν ήταν απλά ένα καπρίτσιο, ελπίζω εσύ να τελειώσεις αυτό που δεν τόλμησα εγώ. Δεν στάθηκα ικανή να περάσω το όριο του ψεύδους και να μπω στο βασίλειο της αλήθειας. Κάποτε ήταν ο φόβος της ντροπής και του εξευτελισμού, μετά ήρθε ο φόβος των γηρατειών. Ακολούθησε τα σημάδια». Ρίχνοντας κλεφτές ματιές για να βεβαιωθεί ότι ο Λούκα κοιμόταν ακόμη και προσπαθώντας να κάνει όσο λιγότερο θόρυβο γινόταν, διάβασε τις πρώτες γραμμές του κειμένου. Ήταν όντως η ιστορία που είχε ακούσει την προηγούμενη νύχτα για τον προπάππου του Λούκα, αυτόν που παρουσιάστηκε στο νησί με ψεύτικο όνομα. Προσπέρασε τις σελίδες βιαστικά κι έφτασε στη μέση περίπου του τετραδίου. Δεν είχε σκοπό να διαβάσει παραπάνω, αλλά αυτό που έμοιαζε σαν τίτλος γραμμένο με μεγάλα γράμματα, της τράβηξε την προσοχή: Μα συλλογίστηκα πως η αγάπη νικάει τη φθορά και τον θάνατο. Τι όμορφα λόγια! Άλλη μια κλεφτή ματιά στον Λούκα. Εντελώς παρορμητικά, πήρε το τετράδιο μαζί της και στα νύχια των ποδιών βρέθηκε ξανά στην διπλανή κάμαρη. Ούτε λόγος να ανάψει το τζάκι. Ο παραμικρός θόρυβος θα πρόδιδε την περιέργειά της. Σιγουρεύτηκε πως είχε αρκετά κεριά για να

176

Ευρυδίκη Αμανατίδου

μπορεί να διαβάσει, τυλίχτηκε με την κουβέρτα της προσθέτοντας και αυτή που είχε χρησιμοποιήσει ο Λούκα και είχε κάτι από τη μυρωδιά του και βολεύτηκε όσο καλύτερα μπορούσε στο κρεβάτι. Χωρίς να χάσει χρόνο, ξεκίνησε από το κομμάτι της αφήγησης που βρισκόταν ακριβώς κάτω από τα λόγια για την αγάπη, τη φθορά και τον θάνατο.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

177

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΚΡΑΛΗ Μα συλλογίστηκα πως η αγάπη νικάει τη φθορά και τον θάνατο Κι αυτό το σωτήριο έτος 1895 που μόλις χάραξε στον κόσμο μας, οι μέρες μου περνούν κολασμένα. Ποιος να βρεθεί να μου δώσει συγχώρεση; Κανείς! Γι’ αυτό και γράφω ό,τι έγινε που μακάρι να μην είχα πάει ποτέ ξανά σ’ εκείνο τον τόπο, δεκαπέντε χρόνια πριν. Και καταμαρτυρώ το πρόσωπο του δαίμονα: ο Άγγελος Κράλης κι ο Βάγης, και οι δυο τους εγώ… «Αυτός ο τόπος δε μπορεί ποτέ να ησυχάσει, λες και μια κατάρα πλανιέται πάνωθέ του». Ήταν οι πρώτες μου σκέψεις καθώς διάβασα το γράμμα που δεν είχε αποστολέα παρά μόνο τις λέξεις «ένας φίλος» σαν υπογραφή. Δεν ήταν περίεργο που οι αθηναϊκές εφημερίδες δεν είχαν γράψει το παραμικρό. Αν μπορούσα βέβαια να πιστέψω την αλήθεια της παράδοξης επιστολής. Διανύαμε τον Μάρτιο του 1880 και η τεταμένη πολιτική κατάσταση έκανε όλα τα άλλα να μοιάζουν απλές γραφικότητες και υπερβολές των αγράμματων. Στην αρχή δεν πίστεψα τίποτα από αυτά που διάβασα στο γράμμα, όμως ο άνδρας που το έφερε δεν μου έμοιαζε απατεώνας. Κι έτσι έμαθα πως εκείνος ο μακρινός κι απόμερος τόπος ζούσε ακόμη, μια χούφτα φόβος εξ αιτίας του βουρκόλακα. Κι ότι μια γυναίκα, που όλοι λέγανε πως ήταν η πεθαμένη ανιψιά του Καστίγιο, είχε κατατρομάξει ένα ολόκληρο χωριό. Πως είχε γυρίσει να βασανίζει τους ζωντανούς αφού ο τάφος της στο μικρό κοιμητήριο του μοναστηριού είχε βρεθεί αδειανός. Οι τύψεις, η ελπίδα και τα δικά μου χρεωστούμενα με έκαναν να πάρω την απόφασή μου. Για την Αραμπέλα που δεν είχα προστατέψει. Για το χωριό που του είχα κλέψει μια εικόνα. Θα επέστρεφα! Στην Αθήνα δεν

είχα

να

δώσω

λογαριασμό

σε

κανέναν.

Οι

γονείς

μου

είχαν

μετακομίσει στη Λυών δέκα χρόνια πριν, σίγουροι πως είχα ξεχάσει τις παλιές μου ιδέες κι έβλεπα μόνο την προκοπή της οικογενειακής επιχείρησης πιλοποιίας. Ήμουν ανύπαντρος, μοναχικός, μονόχνοτος. Μόνο στον καρδιακό μου φίλο, τον Γρηγόρη, ήθελα να το εκμυστηρευτώ, αλλά η θέση του στο υπουργείο με εμπόδιζε. Θα μου έλεγε πως τρελάθηκα. Πως ήταν παράλογο αυτό που αχνόφεγγε μέσα μου και με γέμιζε ελπίδες. Δεν μπορούσα όμως να πράξω διαφορετικά. Εκείνο τον μακρινό τόπο τον

178

Ευρυδίκη Αμανατίδου

κουβαλούσα μαζί μου. Ο Σίγκλης, η Μαρίνα, ο Καστίγιο, η Γιουλή, φαντάσματα όλοι τους. Μόνο ο Δόκιμος έμενε να κολάζει νεκρούς και ζωντανούς. Αν τότε η Αραμπέλα γύριζε μαζί μου στην Αθήνα… Ο Καστίγιο μού είχε εμπιστευτεί την τύχη της, η ανιψιά του όμως είχε πάρει απόφαση να μείνει πίσω. Εκεί στην απόμερη ακτή, καθώς περιμέναμε να έρθει το σκοτάδι και η βάρκα που θα μας έπαιρνε μακριά, για να της αλλάξω γνώμη τής φανέρωσα ως και το πραγματικό μου όνομα και την οικογενειακή περιουσία -εγώ που τα απεχθανόμουν όλα αυτά και τους είχα στρέψει τα νώτα. Θα πηγαίναμε όπου επιθυμούσε. Δεν ήθελε. Είχε διαλέξει τον Στέφανο Καστίγιο. Αυτός που λίγες ώρες πριν με είχε ικετέψει να σώσω την ανιψιά του, που μόνο αυτό ζητούσε όταν μου έδειχνε τον τρόπο να ξεγελάσω τους διώκτες μου, ήταν ο μοναδικός αντίπαλός μου τελικά. Είχε γίνει γυναίκα του, μου εξομολογήθηκε η Αραμπέλα, κι ας μην τους είχε ευλογήσει ο Θεός. Αιμομιξία! Το αποδέχτηκα με φρίκη, μια φρίκη που δεν με εγκατέλειψε ακόμη κι όταν γύρισα την Αραμπέλα στην Καλή Καρδιά και την παράδωσα σώα και ασφαλή στις καλόγριες, αφήνοντας μαζί της το πουγκί που μου είχε εμπιστευτεί ο Καστίγιο. Αμίλητος, με τη ζήλεια να σφίγγει και να παγώνει το μυαλό μου, άφησα πίσω μου το νησί. Τέλη Μαρτίου 1880, γύριζα πίσω. Χωριάτης ξανά πάνω σ’ ένα σκαρί από εκείνα που δεν τα έπιανε το μάτι ανθρώπου. Οι ύποπτες δοσοληψίες έμοιαζαν να βρίσκουν καλό αποδέκτη στο πρόσωπο του καπετάνιου. Δεν ρώτησα,

δεν

ρώτησε,

σίγουρα

συνεννοημένος

και

αυτός

με

τον

μυστηριώδη αποστολέα του γράμματος. Όρθιος στο κατάστρωμα, κατάπινα την αρμύρα που πότιζε τα ρούχα μου και κολλούσε στα γένια μου μέχρι που αντίκρισα τη βορειανατολική ακτή του νησιού, τον τόπο που κατάρα κουβαλούσε κι ήταν σαν να έπλεε μονάχος στα μήκη και τα πλάτη του Αιγαίου περιμένοντας με το στόμα ανοιχτό τα ψίχουλα της πρωτεύουσας. Βγήκα στα βράχια. Ήταν πολλές οι ώρες μέχρι το ξημέρωμα κι η υγρασία τέτοιες στιγμές γινόταν διαπεραστική. Με μια βαθιά ανάσα ξεκίνησα

τον

ανήφορο.

Σαν

πάτησα

στην

κορφή,

βρήκα

τον

προσανατολισμό μου στο λιγοστό φως. Ξεχώρισα το σημείο που ήξερα πως μέσα στην πυκνή του βλάστηση έκρυβε το Γκραντουκάλε. Νύχτα ήταν ακόμη και προχωρούσα με δυσκολία για τον πύργο. Παραμέριζα τα θεριεμένα αγκάθια κι εκείνα έστρεφαν ενάντια μου. Κάτι φτερούγισε ξυστά στο πρόσωπό μου. Διψούσα, στο φλασκί μου είχαν μείνει δυο σταγόνες νερό. Η πηγή δεν βρισκόταν μακριά. Τράβηξα κατά κει, μέχρις ότου άκουσα το νερό κι άλλους ήχους που δεν αναγνώρισα, όμως έφερναν

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

179

στο μυαλό μου εικόνες από νεράιδες και ξωτικά έως ότου στρεβλώθηκαν σε μορφές αλλόκοτες από την κούραση και την αγρύπνια μου. Ένα γέλιο γυναικείο μού έκοψε την ανάσα. Προχώρησα με κάθε προφύλαξη ανάμεσα στα δέντρα και τότε την είδα κι ας ήταν λιγοστό το φως. Ντυμένη ένα λευκό φόρεμα είχε σκύψει πάνω από το νερό. Τα γυμνά της πόδια πατούσαν πάνω σε μια λεία πέτρα και τα χέρια της ανασήκωναν το χοντρό ύφασμα όλο και πιο ψηλά. Θαυμασμός και πόθος ανάμικτος με τρόμο με συνεπήρε. Και μια ελπίδα που γινόταν όλο και πιο δυνατή. Δεν είχε πεθάνει η Αραμπέλα. Η καρδιά μου χτυπούσε γοργά. Ξανάκουσα το γέλιο καθώς το γυναικείο κορμί κόντεψε να χάσει την ισορροπία του. Έκανα άθελά μου δυο βήματα, από ένστικτο περισσότερο, να τη βοηθήσω, ξεχνώντας πως κρυβόμουν. Εκείνη γύρισε έκπληκτη προς τη μεριά μου. Προσπάθησα στο λίγο αυτό διάστημα που είχα στη διάθεσή μου να διακρίνω τα χαρακτηριστικά της, όμως δεν βοηθούσε το σκοτάδι. Η άγνωστη έμεινε μια στιγμή ακίνητη από τη σαστιμάρα της. Ευθύς αμέσως όμως ακούμπησε τα δάχτυλα στο στόμα και, με έναν τρόπο καθόλου γυναικείο, σφύριξε δυνατά. Σχεδόν ταυτόχρονα, άκουσα καλπασμό και ένα σκουρόχρωμο άλογο ξεπετάχτηκε από τα πυκνά φυλλώματα και στάθηκε υπάκουα δίπλα της. Αυτή σβέλτα άρπαξε τα υπόλοιπα ρούχα της που ήταν αφημένα παράμερα, καβάλησε, και πέρασε καλπάζοντας από μπροστά μου, τόσο κοντά που παραλίγο να σωριαστώ στο χώμα. Ακολούθησα με το βλέμμα το φευγιό τους. Το άλογο κατευθυνόταν προς το Γκραντουκάλε. Δεν μπορούσα να το συναγωνιστώ σε ταχύτητα και γρήγορα εγκατέλειψα την προσπάθεια. Τι γύρευε μια γυναίκα μόνη να γυρίζει μέσα στην άγρια νύχτα στις ερημιές; Πώς θα μάθαινα; Έπρεπε να αποφασίσω αν θα τραβούσα κατά το χωριό ή θα πήγαινα προς την Παναγία τη Βέργα. Διάλεξα τον δρόμο για το ξωκλήσι, καταφύγιό μου κάποτε στις δύσκολες στιγμές. Προστασία από τις σκέψεις και τους δαίμονες θα ζητούσα στον τόπο απ’ όπου έκλεψα το «θαύμα». Ο τελευταίος ανήφορος με έβγαλε στην Παναγία τη Βέργα πάνω που αχνό φως απλωνόταν στον ουρανό. Μπήκα κάνοντας μηχανικά τον σταυρό μου. Τα καντήλια ήταν σβηστά. Βολεύτηκα σε μια γωνιά να περιμένω το ξημέρωμα και τον παπα-Γιώργη να φανεί σα να μην είχε αλλάξει τίποτα από τότε. Σφάλισα τα μάτια κι η κούραση μού χάρισε ύπνο χωρίς ανάπαυση. Το όνειρο ήρθε παράξενο, καμωμένο από την όψη της κοπέλας που είχα δει στην πηγή. Ταράχτηκα και ξύπνησα. Ασέβεια ήταν να βλέπω τέτοια όνειρα σ’ ένα ξωκλήσι. Εγώ που είχα χάσει την πίστη μου, λούφαξα γεμάτος ντροπή μέχρι που άκουσα τα σερνάμενα βήματα που σίμωναν. Ένα δυσερμήνευτο μουρμουρητό έφτασε στ’ αυτιά μου, σαν

180

Ευρυδίκη Αμανατίδου

μπήκε μια μαυροντυμένη γυναίκα που το κεφάλι της σκέπαζε μαντήλα. Άχνα δεν βγήκε από το στόμα μου καθώς την παρακολουθούσα που συμμάζευε κι άναβε τα κεριά. Έξω το φως δυνάμωνε, ζύγωνε η ανατολή. Η γυναίκα ασπάστηκε τα εικονίσματα κι έπιασε να σταυροκοπιέται. «Παναγιά μου Δέσποινα! Βοήθα το σπλάχνο μου, φώτισέ το. Μάνα είσαι κι εσύ και με καταλαβαίνεις. Έφυγαν οι θυγατέρες μου μακριά κι έμεινε μόνο η στερνή κι έκαμνα υπομονή. Την πάντρεψα κι αυτή να είναι κοντά μου, χαρά μισερή όμως μου έλαχε. Ούτε το αγγόνι μου δε γλίτωσε το κακό ριζικό. Ας όψεται ο κακούργος…» Η γυναίκα προσευχόταν πεσμένη στο πάτωμα. Το μαντήλι της είχε λυθεί, και πρόσωπο και φωνή φανέρωσαν εμπρός μου τη Λεμονιά. Βγήκα από την κρυψώνα μου και καθώς δεν με είχε καταλάβει, είπα το όνομά της. Χρειάστηκε να το επαναλάβω δυο φορές, και τότε εκείνη στράφηκε αλαφιασμένη. «Ποιος, ποιος είναι εκεί;» Πρόβαλα στο φως με αργές κινήσεις μην την τρομάξω περισσότερο. «Ο Βάγης είμαι, Λεμονιά!» της είπα. «Παιδί μου, Βάγη μου, εσύ είσαι; Εσύ, εδώ;» Σάστισε περισσότερο και το πρόσωπό της σκιάχτηκε από τις βαριές ρυτίδες. Αγκαλιαστήκαμε αμήχανα. Της ιστόρησα για το γράμμα. Ας μιλούσε αυτή για τα παραπάνω, αφού καθώς άκουγε τη σύντομη διήγησή μου, φαινόταν καθαρά πως κάτι γνώριζε, μα σαν να έδενε τη γλώσσα της λόγος σοβαρός. «Αχ! Δέσποινα Παρθένα, βοήθειά μας!» αναστέναξε. «Να μην πάθει κακό το παιδί μου!» «Τη Μαρούσα λες; Δεν την πάντρεψες; Γιατί ανησυχείς;» «Φαρμάκια φέρνει η μοναξιά, φαρμάκια και ο γάμος! Πρώτη ήταν στο χωριό, μα συφορές δε γλυτώσαμε. Ο χειμώνας που πέρασε μόνο κακά μαντάτα είχε να φέρει. Χάσαμε πρώτα τον άνδρα της κι έμεινε η καψερή με το αγγόνι μου και τις έγνοιες. Ήταν άρρωστο το παιδί, τι χρωστούσε και αυτό; Ανάθεμα τον αφορεσμένο! Παναγιά μου, αμαρτία είναι, σχώρα με! Μα στο λαιμό του το πήρε το παλικαράκι…» «Μίλησε μου ξεκάθαρα, για τον Δόκιμο λες;» Το μίσος έλυσε τη γλώσσα της. Ο κόσμος πάλευε για τη ζήση του. Οι πιο πολλοί είχαν αφήσει τη γη που δεν είχε να ταΐσει τόσα στόματα από τότε που το Μοναστήρι της Καλής Καρδιάς ερήμωσε ξανά. Οι καλόγριες είχαν γυρίσει πίσω στον τόπο τους. Όσο για τα χωράφια που είχε δώσει ο Καστίγιο στο χωριό, παρατημένα τα είχαν κι αυτά, αφού ήταν από τα χώματα εκείνου που κοιμόταν με την ανιψιά του. Τους τα έλεγε ο Δόκιμος, ότι γι’ αυτό είχε χαθεί και η εικόνα. Κι υποσχόταν να τη φέρει πίσω, να αναστηθεί ο τόπος. Στην πλάτη του ανίσχυρου ζαλώνει πάντα ο

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

181

πονηρός το κοφίνι με τα δικά του παραμύθια. Κι ο πανούργος αυτός, για χρόνια πήγαινε κι ερχόταν. Κάθε φορά που έφευγε, μηνούσε πως πορευόταν εκεί που τον είχε καλέσει ο Μεγαλοδύναμος να ψάξει. Κι όλοι τον κατευόδωναν κι όταν ματαγύριζε άπραγος, έλεγε για τους άπιστους που φέρνουν βόλτα σε τούτο τον κόσμο. Βλαστήμησα τον εαυτό μου που τότε δεν είχα αφήσει την εικόνα στον τόπο της. Όμως δεν μαρτύρησα πως την είχα φέρει πίσω, μαζί μου. Μα κι η φαρμακωμένη γυναίκα δεν ρώτησε, σαν να είχε ξεχάσει πως στα χέρια την κρατούσα τότε στη φωτιά του Γκραντουκάλε. Η εξαφάνιση της εικόνας ήταν για τον απλό κόσμο δικαιολογημένη, καθώς δεν είχε προλάβει να μείνει στο ιερό τον χρόνο που έπρεπε και ήταν «ασαράντιστη». Γι’ αυτό είχε χαθεί, γι’ αυτό την έψαχνε στα πέρατα ο Δόκιμος, έτσι δικαιολογούσαν οι χωρικοί τα πάντα, με προλήψεις και δεισιδαιμονίες. Δεν είχε βγει ακόμη ο χρόνος κατά πως έλεγε η Λεμονιά, όταν κάποιος είδε μέσα στη νύχτα ένα άλογο να τριποδίζει μοναχό του. Σίμωσε ο άνδρας εκεί που το ζωντανό στάθηκε σαν να περίμενε κάτι και τότε πρόσεξε την κοπέλα. Προτού προλάβει να κάνει μια κίνηση, εκείνη καβαλίκεψε γρήγορα και χάθηκε στο σκοτάδι. Φαινόταν να είναι έμπειρη με το ζώο και του άνδρα τού έκανε εντύπωση πώς και δεν ήξερε ποια ήταν και από πού ερχόταν. Πέρασε λίγος καιρός χωρίς άλλο τίποτα, κι όλοι είπαν πως στον ύπνο του τα είχε δει όλα αυτά. Μέχρι που βδομάδες μετά, βαθιά νύχτα ήταν πάλι, στο χωριό ακούστηκε καλπασμός λες και κάποιος είχε διαλέξει εκείνη την ώρα για να γυρνοβολάει στα μαύρα σκοτάδια. Κανένας όμως δεν τόλμησε να προβάλει από την ξώθυρά του ή να ανοίξει τα παράθυρα. Κι αυτό το παράδοξο όμως γρήγορα ξεχάστηκε. Και πιο πολύ το ξέχασε η Λεμονιά, γιατί συμφορές άλλες βρήκαν την κόρη της. Γύρισε ο Δόκιμος στο νησί και βάλθηκε η Μαρούσα της να τρέχει

το

άρρωστο

παιδί

που

είχε

πυρετούς

και

σπασμούς

στον

ψευτοκαλόγερο. Κι ας έλεγαν πως από αλλού τον είχαν κυνηγήσει, γιατί ξεσήκωνε τον κόσμο. «Κι ο παπα-Γιώργης; Τι είπε, τι έκανε;» ρώτησα απορημένος. Κι έμαθα τότε πως ο γηραιός κληρικός είχε αφήσει την τελευταία του πνοή πριν μερικές εβδομάδες εξαντλημένος από τις νηστείες και τις έγνοιες για το ποίμνιό του. Κι η Λεμονιά ανέβαινε κάθε ξημέρωμα στη Βέργα σαν για μνημόσυνό του. Μουρμούρισα κάποια λόγια για να εκφράσω τη λύπη μου για τον χαμό του παπά. Μου ήταν άνθρωπος αγαπητός, ο μόνος συνετός σε αυτό το κοπάδι των αγόμενων και φερόμενων. Κι ο μόνος που ήξερε την αλήθεια για την εικόνα. Να ήταν άραγε και οι δικές του τύψεις, που έγινε τότε συνένοχος στο ανόητο σχέδιό μου, που τον έστειλαν στον τάφο;

182

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Τον βαρύ χειμώνα που η νύχτα βιαζόταν να έρθει κι ο κόσμος μαζευόταν νωρίς στα σπίτια, ήταν πολλοί αυτοί που είπαν πως είδαν το άλογο άλλοτε μοναχό κι άλλοτε με την καβαλάρισσά του. Αλήθεια ή ψέματα, ποιος ξέρει, μα σαν ο κόσμος δεν έχει τι να κάνει, λέει ιστορίες. Κι έλεγαν πως ήταν η ίδια κοπέλα, κι ας φορούσε κάπα βαριά, γιατί το κρύο ήταν διαπεραστικό. Παράξενο που δε φαινόταν πουθενά τη μέρα, κανείς τους δεν την είχε δει στο φως, γνώριζαν μόνο το άλογό της και τα μακριά κόκκινα μαλλιά της ή έτσι τουλάχιστον φάνταζαν στους πιο πολλούς. Τότε ο Κύριος πήρε κοντά του το αγγελούδι μας. Μια νύχτα που το έψηνε ο πυρετός, δεν άντεξε το καημένο. Κι ο Δόκιμος ευκαιρία βρήκε κι είπε πως ο δαίμονας είχε έρθει να δοκιμάσει την πίστη μας, ντυμένος άνθρωπος. Πρώτη φορά ειπώθηκε τότε το όνομα του Καστίγιο και δυο τρεις μεγαλύτεροι σε ηλικία βεβαίωσαν πως αναγνώρισαν την αποθαμένη ανιψιά του» ιστόρησε η Λεμονιά που σε αυτό το σημείο έκοψε την αφήγησή της και σταυροκοπήθηκε δακρυσμένη. «Τον βόλευε τον Δόκιμο να τα βεβαιώνει όλα αυτά και να τα πηγαίνει πιο μακριά ακόμη. Γιατί του είχα πει έξω από τα δόντια πως αυτός ήταν ο φταίχτης που το αγγόνι μου πέθανε, που το έσερνε και το λειτουργούσε μοναχός του. Μα είχα και την κόρη μου που ό,τι και να έλεγε ο αγύρτης το είχε Ευαγγέλιο και τον προσκυνούσε μέσα στο πένθος και τον πόνο της. Και πώς θα μπορούσε να τριγυρνάει ανάμεσα στους ζωντανούς η Αραμπέλα, μου λες; Ήταν χρόνια που το κακό το ριζικό της την είχε πάρει μακριά τη δόλια» απόσωσε σκιαγμένη η Λεμονιά. Τόσα χρόνια μετά, παραδέρνω και γράφω αυτές τις αράδες μη και ξορκίσω τους δικούς μου δαίμονες. Δεν θα ξεχάσω όμως ούτε λέξη από τις κουβέντες που άκουσα από το στόμα της γυναίκας που μεγάλωσε την Αραμπέλα, την αλήθεια που δεν είχε φανερώσει σε κανέναν μέχρι τότε, πιστή με αυτόν τον τρόπο στους Καστίγιο. «Βάγη, ξέρεις πως σαν παιδί μου σε φρόντισα κι ήθελα να είσαι εσύ αυτός που θα διάλεγε η δύστυχη η κοπέλα, να φύγει από αυτόν τον τόπο κι ό,τι βαρύ της είχε γράψει η μοίρα. Και μάρτυράς μου ο Θεός, δεν ήξερα κι εγώ τίποτα από τη φωτιά και μετά, μέχρι που, θα ήταν σιμά οκτώ μήνες από τότε, με φώναξαν στο μοναστήρι οι καλόγριες, γιατί εκείνη με ζήτησε. Και πώς να ήμουν τέτοια στιγμή μακριά της;» «Μα τι λες τώρα Λεμονιά; Δε σε καταλαβαίνω, τι έγινε; Τι σε ήθελε εκείνη;» τη ρώτησα σαστισμένος.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

183

«Ήταν

στην

ώρα

της.

Ετοιμόγεννη

ήταν

άμοιρη

και

ταλαιπωρημένη τόσο σαν την είδα, που πάτησα μια φωνή από την τρομάρα μου, εγώ που τόσα παιδιά έβγαλα σε τούτο τον κόσμο…» «Μα πώς;» τη διέκοψα καθώς ο νους μου ούτε μέσα στο φως του ήλιου που έφεγγε πια όλο το ξωκλήσι να μη δεχόταν το παράλογο. «Δε ρώτησα πώς και τι παρά ανασκουμπώθηκα να την ελευθερώσω. Ιδροκοπούσα να φέρω τη νέα ζωή στον κόσμο παρακαλώντας να ήταν δικό σου αυτό το παιδί» είπε και σταμάτησε πάλι η μαύρη αφήνοντας έναν λυγμό. «Πώς θα μπορούσε να είναι δικό μου το παιδί, Λεμονιά;» ρώτησα με παράπονο, εκείνη όμως προσπέρασε την ερώτησή μου συνεχίζοντας. «Δεν είχε κουράγιο ούτε και να φωνάξει, μόνο κάπου κάπου βογκούσε και το πρόσωπό της έμοιαζε σαν το άσπρο το πανί. Το ξημέρωμα, ο Θεός μάς λυπήθηκε όλους και το μωρό είδε τον κόσμο, μπλαβισμένο, μέσα στα αίματα της μάνας του. Το μπάτσισα να βγάλει φωνή κι οι καλόγριες σταυροκοπήθηκαν και το τύλιξαν στα σεντόνια να το πλύνουν. Δεν πρόκαμα να ιδώ αν ήταν αγόρι για κορίτσι, γιατί η μάνα του είχε λιγοθυμήσει κι είχα την έγνοια να τη συνεφέρω. Με τα πολλά ήρθε στα συγκαλά της, μα δε μιλούσε, μόνο έτρεχαν ποτάμια τα δάκρυα από τα μάτια της. Μέχρι που στέρεψαν κι αυτά κι απόμεινε να κοιτάζει κατά το μεγάλο παράθυρο. Μια καλόγρια έφερε τότε το παιδί κι είδα πως ήταν ένα μικρούτσικο κορίτσι. Της το έδωκα να το βυζάξει κι τότε εκείνη το αγκάλιασε με τέτοιαν αγάπη που καμιά μάνα δεν είχα ματαδεί να βγάζει από τα μέσα της. Είπε πως ήθελε να την ονοματίσουν Αυγή, το όνομα της μητέρας της. Ακούς παλικάρι μου; Τι να έλεγα εγώ τότε; Όσα κατάλαβες, κατάλαβα, αλλά σάμπως ήθελα και παραπάνω;» «Τι απόγιναν, Λεμονιά;» κατάφερα να ψελλίσω. «Έφυγα με τύψεις που δεν της στάθηκα όπως έπρεπε, αλλά τι μπορούσα να κάνω; Γινόντουσαν κι οι γάμοι της Μαρούσας μου τότε, είχα τα δικά μου τρεχάματα. Θα μου πεις, δικαιολογία είναι αυτή, να αφήσω στη μοίρα του το αίμα των ανθρώπων που μου έδωκαν ψωμί να φάγω; Δε θέλησα να μάθω τότε, αλλά χρόνια μετά, όταν για άλλο λόγο βρέθηκα στο μοναστήρι, οι καλόγριες μού ιστόρησαν πως η κοπέλα είχε πεθάνει λίγες

μέρες

αφότου

γέννησε

και

την

είχαν

θάψει

στο

δικό

τους

κοιμητήριο. Και το παιδί το πήραν. Έβαλα στο νου μου πως θα ήταν κάποιος από το σόι του Καστίγιο, δε γνωρίζω άλλο». «Αυτή η κοπέλα που λένε στο χωριό, θα μπορούσε να είναι εκείνο το παιδί;» «Πού να το ξέρω! Σάμπως την είδα;»

184

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Μα είστε όλοι σας με τα καλά σας; Μιλάει το χωριό για την Αραμπέλα που γύρισε από τον τάφο της;» «Σάματις

υπάρχει

κάτι

εκεί

μέσα;

Πήγαν

οι

αθεόφοβοι

στο

κοιμητήριο του μοναστηριού κι άνοιξαν τον τάφο της. Μα δε βρήκαν ούτε κοκαλάκι!» «Δεν υπάρχουν βρυκόλακες ούτε στοιχειά και ξωτικά, αν αυτό είναι που δεν μολογάς. Αυτά είναι για τους ευκολόπιστους, που πάντα τους τρέχουν πίσω από έναν Δόκιμο, έναν Σίγκλη και τους όμοιούς τους. Σαν τα πρόβατα που βοσκάνε όπου τα πάει το αφεντικό τους» φώναξα θυμωμένος. «Τι να πω, να κάμνω κακό στο ίδιο μου το αίμα; Ποια μάνα θα το μπόραγε αυτό;» είπε φαρμακωμένη. «Πάμε στο χωριό, να δεις με τα μάτια σου». Καθώς ροβολούσαμε τη στράτα, αγνάντευα από ψηλά τον τόπο, και μου έμοιαζε λυσσασμένο στόμα που έφτυνε στην τύχη τα χτισμένα. Φτωχικά καλύβια, σπίτια με σφαλιστά παράθυρα κι ετοιμόρροπα λιακωτά. Δίχτυα πλεγμένα με κόκκινη κλωστή κρέμονταν από καρφιά. Ήξερα από παλιά πως οι ντόπιοι έλεγαν πως έτσι φυλακιζόταν το κακό. Κι αλλού, δίπλα στα παράθυρα, υπήρχε το σημάδι του σταυρού κακοφτιαγμένο με κόκκινη μπογιά. Στον δρόμο μας συναντήσαμε δυο ανθρώπους όλους κι όλους που προχωρούσαν σκυφτοί, σαν να φοβόντουσαν να κοιτάξουν κατάματα τον ήλιο. Σκέφτηκα πως αν ο Καστίγιο καταράστηκε τον τόπο, ήταν το μόνο που του άξιζε. «Πέρασε μέσα παιδί μου. Δεν είναι κανείς. Να ξεκουραστείς, να φας κάτι, ξελιγωμένος θα είσαι από το ταξίδι» είπε η Λεμονιά καθώς φτάσαμε στο σπίτι της. Έστρωσε το καθαρό τραπεζομάντιλο και με φίλεψε. Έφαγα ανόρεχτα. Με όσα μου είχε ιστορήσει, όλο και σκεφτόμουν πως η Αραμπέλα ήταν κάπου κοντά μου. Μούδιασμα είχα στο κορμί και στην καρδιά από όσα είχα ακούσει. Υπήρχαν κι άλλα να μάθω κι έψαχνα ευκαιρία να ανοίξω ξανά την κουβέντα. «Του Διαβόλου είναι να σπέρνει φαντασίες και ψέματα αναμεταξύ στους ανθρώπους. Έτσι έλεγε ο παπα-Γιώργης, Λεμονιά». «Ευλογημένος να είναι εκεί που αναπαύεται» είπε η γυναίκα και σταυροκοπήθηκε. «Κι αυτά τα σημάδια που είδα στα σπίτια; Η εκκλησία τι λέει;» επέμεινα. «Ποιος ξέρει αν θα στείλουν άλλον παπά! Μια χούφτα απομείναμε, μας ξέχασαν όλοι. Μόνο ο Δόκιμος ρίχνει σπορά σε χωράφι καρπερό. Στη φυλακή θα έπρεπε να βρίσκεται. Μα σαν υπάρχουν άνθρωποι πονεμένοι,

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

185

βρίσκει η ψευτιά το θρόνο της. Ως και η θυγατέρα μου έγινε διακόνισσα του θεομπαίχτη θαρρώντας πως θα της στείλει τη σωτηρία από τους ουρανούς. Κι εκείνος τη σέρνει ξοπίσω του. Σα λείπει ο άντρας από το σπίτι, τι να σου κάνει χήρα γυναίκα!» Ρώτησα τη Λεμονιά πώς και δεν ήταν η κόρη της μαζί της κι έμαθα πως είχε πάει με τον ψευτοκαλόγερο σε ένα μακρινό ασκηταριό, μηνώντας

πως

θα

έκαναν

μέρες

να

γυρίσουν.

Ευχήθηκα

να

γκρεμοτσακιστεί ο Δόκιμος, να χαθεί για πάντα. Όρκισα τη Λεμονιά να μη φανερώσει τίποτα σε κανέναν. Της υποσχέθηκα πως θα ξεδιάλυνα τα πράγματα και θα βοηθούσα την κόρη της. Ιδέα δεν είχα πώς, αλλά η γυναίκα με σταύρωσε τρεις φορές και φάνηκε να ανακουφίζεται. Έφυγα και τράβηξα κατά το Γκραντουκάλε. Στο φως της ημέρας παραξενεύτηκα που ο πύργος έστεκε σχεδόν όπως τον θυμόμουν. Σαν να μη πέρασε φωτιά, σαν κάποιος να τον φρόντιζε όσο μπορούσε ή μήπως η κατάρα του Καστίγιο ξεμάκραινε από τη δική του γη; Μονάχα η βλάστηση μπλεκόταν ανταριασμένη προσπαθώντας να τυλίξει τις πέτρες. Κοίταζα δεξιά κι αριστερά έχοντας μια περίεργη αίσθηση, ότι τάχα κάποια μάτια είχαν στυλωθεί επάνω μου, κάποιος παρακολουθούσε τις κινήσεις μου. Τράβηξα ξανά μέχρι την πηγή μήπως και έβρισκα εκείνο το απόκοσμο πλάσμα. Λίγη η ελπίδα μου, καθώς αν υπήρχε έστω και μια μικρή αλήθεια στις δεισιδαιμονίες των χωρικών, η κοπέλα δεν εμφανιζόταν στο φως της ημέρας. Κι όμως, το άλογο βρισκόταν εκεί, δεμένο στον κορμό ενός δέντρου. Τραβήχτηκα πίσω λες και το ζωντανό με κατασκόπευε. Ταυτόχρονα σχεδόν, άκουσα θόρυβο που ερχόταν μέσα από τους θάμνους. Έμεινα στη θέση μου περιμένοντας τους ήχους να κοπάσουν, αντί γι’ αυτό όμως τα φυλλώματα αναδεύτηκαν, έμοιαζε πως άνθρωπος ή θηρίο έφευγε μακριά. Το μαχαίρι μου το είχα περασμένο σε μια θήκη που είχα φτιάξει κάτω από τη βρακοζώνη. Πιο σίγουρος, με το όπλο έτοιμο, βγήκα στο φως. Για κάμποσο ακόμη, το σούρσιμο και το ανάδεμα στις φυλλωσιές με πήγαινε βήμα βήμα μακριά από την πηγή, προς ένα σημείο που μόνο σ’ εμένα είχε εμπιστευτεί ο Καστίγιο. Με ξένους μαστόρους είχε σκάψει τη στοά που ξεκινούσε από το μυστικό δωμάτιο της κρύπτης κι έβγαζε κοντά στην ακτή. Παραμέρισα τα αγκάθια ώσπου έφτασα ματωμένος, μα σημάδι ζωής δεν φαινόταν κι απόμεινα αβέβαιος να κοιτάζω τον γκρεμό που έχασκε πιο πέρα. Και τότε, άκουσα να φωνάζουν το όνομά μου, κατά πώς με είχε βαφτίσει ο παπάς τριάντα κι εννιά χρόνια πριν. Ταράχτηκα από τον αντίλαλο ανάμεσα στον ήχο της θάλασσας που λυσσομανούσε. Ο αέρας εδώ ψηλά ήταν δυνατός, σημάδι της αγριάδας του τόπου. Τότε είδα τη μορφή χωρίς να καταφέρω να ξεχωρίσω τα

186

Ευρυδίκη Αμανατίδου

χαρακτηριστικά της καθώς τα έκρυβαν ο καφετής μανδύας και η κουκούλα. Ακίνητη, φαινόταν να μη δίνει σημασία στον άνεμο, ένας ακόμη

βράχος

ριζωμένος

από

χρόνια

αμνημόνευτα.

Πίσω

από

τα

αδιαπέραστα ρούχα, τα χέρια, σημαδεμένα βαθιά, σηκώθηκαν ψηλά και τότε κατάλαβα πως ήταν άντρας. Τα δάχτυλα τράβηξαν απότομα την κουκούλα κι απόμεινα να κοιτάζω με φρίκη και δέος αυτόν που μου αποκαλύφθηκε. Το πρόσωπο ήταν γεμάτο παλιές πληγές που μαρτυρούσαν πόνο σώματος και ψυχής. Έψαξα με αγωνία τα χαρακτηριστικά, μου ήρθε λιγοθυμιά καθώς λογάριαζα αυτόν που γνώριζα κι αυτόν που έβλεπα εμπρός μου, έναν νεκρό που ζωντάνεψε ξάφνου μετά από δεκαεπτά χρόνια. «Στέφανο;» μουρμούρισα σαστισμένος. Ο άντρας γέλασε δυνατά κι ακόμη κι αν τίποτα άλλο από το πρόσωπο εμπρός μου δεν μου έφερνε στο νου τον Στέφανο Καστίγιο, το θυμήθηκα το γέλιο. Παράδοξο, κι όμως ανήκε σε κάποιον που γνώριζε πάντα του πως ήταν ισχυρός κι ας μην το έδειχνε η εμφάνισή του καθώς έμοιαζε με άνθρωπο που είχε στερηθεί το φαγητό μέρες τώρα. «Δεν περίμενες να με δεις ζωντανό, Άγγελε;» Άνοιξε την αγκαλιά του κι εγώ σαν να μη μεσολάβησε το παραμικρό, σαν να μη παραξενεύτηκα που με φώναξε πάλι με το βαφτιστικό μου όνομα, δέχτηκα την κίνηση που δήλωνε μια παλιά παράξενη σχέση. Και μετά, τον κοίταξα βαθιά στα μάτια και ποιος ξέρει τι έδειξε το δικό μου βλέμμα. «Όχι οίκτο! Κανέναν οίκτο για τον Στέφανο Καστίγιο!» είπε βροντερά. «Υπάρχω πάντα σε αυτή τη γη, ζω και βασιλεύω ακόμα. Γεννήθηκα με την εξουσία, αυτήν κανένας χωριάτης δεν θα την πάρει πίσω!» «Πώς με βρήκες;» ρώτησα. «Θα τα μάθεις όλα. Με τη σειρά τους». Έδειξε τον ήλιο που στεκόταν ακόμη ψηλά και μετά τον βράχο παράμερα, βολικό αναπαμό για παραδαρμένους ταξιδιώτες. Στρέψαμε την πλάτη στο αφρισμένο πέλαγο και θωρούσαμε για ώρα κι οι δυο τη διχάλα της γης από κάτω μας που έκρυβε το Γκραντουκάλε. «Χρόνια πάω κι έρχομαι, πλανημένος κι εγώ, σε τούτο τον τόπο που φρόντισα να με ξεχάσει. Έτσι έκρινα ότι έπρεπε να γίνει. Όμως του χρωστάω και μου χρωστάει ακόμη». «Είπαν πως χάθηκες στη φωτιά…» Ο Στέφανο γέλασε μορφάζοντας. Από πόνο, από τις αναμνήσεις, ποιος ξέρει;

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

187

«Το Γκραντουκάλε το αγαπούσα. Παράφορα, όπως αγάπησα κάποτε την ίδια μου την αδερφή, όπως αγάπησα την Αραμπέλα» είπε κι έκανε νόημα να σωπάσω καθώς το στόμα μου έχασκε από την ξεκάθαρη ομολογία του. «Ο Θεός, ο όποιος Θεός, με τιμώρησε ή έτσι νόμισα στην αρχή. Είχα πατήσει τους νόμους του. Η αιμομιξία είναι βδέλυγμα, ο Πάπας θα με έδιωχνε από τους κόλπους της Καθολικής εκκλησίας μόλις το ατόπημά μου έφτανε στ’ αυτιά του. Ή πάλι θα με θανάτωναν δικοί μου ή ξένοι. Διάλεξα να εξαφανιστώ. Είχα έμπιστους ανθρώπους στη Χώρα, ανθρώπους που υπηρέτησαν χρόνια την οικογένειά μου. Φρόντισαν την περιουσία μου και πολύ βολικά για όλους, άλλοι έλεγαν πως μπήκα στη φωτιά ξανά για να σώσω πολύτιμα έγγραφα κι ότι κάηκα ζωντανός κι άλλοι πως ζούσα στην Ισπανία, στη γενέθλια γη των προγόνων μου. Κάποιοι μετέφεραν πως με είχαν δει στον νότο της Ιταλίας, εκεί που το οικόσημό μας ζει στα μέρη των λατίνων συγγενών μας». «Σε άφησα πίσω… τι έγινε στ’ αλήθεια μετά;» ρώτησα με φόβο μέσα μου για το τι θα άκουγα. «Το μόνο που με ένοιαζε ήταν η ασφάλεια της ανιψιάς μου. Αν τα πράγματα ήταν διαφορετικά, εσένα είχα κατά νου να κάνω γαμπρό μου. Κι ας ήσουν φτωχός, έτσι ήξερα τότε. Καθώς σε έβλεπα να χάνεσαι μέσα στην κρύπτη και να παίρνεις την Αραμπέλα μαζί σου, χαιρόμουν και πονούσα. Μα δεν ωφελούσε να στέκομαι άλλο εκεί. Ασφάλισα το μυστικό δωμάτιο και γύρισα πίσω. Είχε ξεσπάσει η μπόρα και το αγριεμένο κοπάδι των χωρικών έτρεχε να προφυλαχτεί. Οι άνθρωποί μου είχαν φύγει ώρα πριν με τα άλογα για την Καλή Καρδιά να ζητήσουν βοήθεια. Μπήκα ξανά στο Γκραντουκάλε με την έννοια να πάρω έγγραφα και κειμήλια της οικογένειας, να σώσω ό,τι μπορούσα. Μα η φωτιά δεν αστειευόταν. Κι αν πονούσα από τις καμένες μου σάρκες, το πείσμα μου ήταν πιο δυνατό. Στο μεταξύ, έφτασαν οι καλόγριες μαζί με τους έμπιστους άντρες μου και κάτω από τη βροχή που έπεφτε με μανία, κουβάλησαν την αντλία και νερό από το πηγάδι προσπαθώντας να σβήσουν τη φωτιά στο ισόγειο. Εγκλωβισμένος στο γραφείο μου, γέμισα έναν σάκο με κοσμήματα και έγγραφα, και πήδηξα από το παράθυρο. Κι αν στον πόνο από τα καψίματα, προστέθηκε και το δεξί μου πόδι που έσπασε στο πέσιμο, καθόλου δεν μετρούσε. Σηκώθηκα όπως μπορούσα, να βοηθήσω τους άλλους, όμως το σώμα μου με πρόδωσε. Ο πόνος που με έσκισε μαρτυρούσε πως είχα σπάσει και κάμποσα πλευρά. Λιποθύμησα. Με μάζεψαν οι καλόγριες και με κουβάλησαν στην Καλή Καρδιά. Δυο βδομάδες ψηνόμουν στον πυρετό ώσπου ο Χάρος να το πάρει απόφαση πως δεν θα έφευγα μαζί του. Ένα μήνα ακόμα πέρασα στην απομόνωση ενός κελιού μέχρι να πάρει επάνω του το σώμα μου. Και τότε έμαθα πως

188

Ευρυδίκη Αμανατίδου

η Αραμπέλα ήταν στο μοναστήρι και το πρώτο που ένιωσα ήταν οργή που με κορόιδεψες και με πόσο λίγη ανταμοιβή! Ένα πουγκί με χρυσαφικά και νομίσματα, αυτό γύρευες μόνο για να με προδώσεις». Πήγα να διαμαρτυρηθώ, όμως δεν με άφησε να πω κουβέντα. «Και μετά ήρθε η ανακούφιση που η Αραμπέλα ήταν ζωντανή, κοντά μου. Στην τρέλα της στιγμής και του έρωτά μου, είδα ξανά την ευκαιρία να είμαστε μαζί, να φύγουμε μακριά. Κι αμέσως κοίταξα τα χέρια μου, ψηλάφισα το πρόσωπό μου κι ανακατεύτηκα από την ίδια μου την όψη. Τι να με έκανε η Αραμπέλα; Μόνο που θα με σιχαινόταν. Αποφάσισα να γυρίσω στις δουλειές μου, είχα λογαριασμούς να κλείσω με τη Μαρίνα που βιαστικά είχε φύγει για την πατρίδα της, μην αντιμετωπίσει την οργή μου. Έτοιμος ήμουν να κινήσω γη και ουρανό να τη βρω, θα έλυνα τον γάμο μας με τους δικούς μου νόμους. Όμως καθώς ανακοίνωσα στις καλόγριες πως δεν μπορούσα να καταχραστώ άλλο τη φιλοξενία τους, εκείνες με κοίταξαν στενοχωρημένες ώσπου μου είπαν πως η ανιψιά μου δεν ήταν καλά κι ίσως έπρεπε να μεταφερθεί αλλού για να έχει φροντίδα από έμπειρα χέρια. Ξέχασα το απαίσιο στην όψη πρόσωπό μου και ζήτησα να με οδηγήσουν κοντά της. Τη βρήκα ξαπλωμένη, αδύναμη. Έμοιαζε να έχει πυρετό… Κάθισα δίπλα της κι έπιασα τα χέρια μου στα δικά της. Ήταν τόσο όμορφη, κι ας την ταλαιπωρούσε αυτή η παράξενη αρρώστια. Με κατάλαβε. Κατάλαβε το άγγιγμά μου κι εγώ, βλέποντας τα μάτια της να πεταρίζουν, βιάστηκα να βάλω την κουκούλα του μανδύα μου στο κεφάλι, μη με δει έτσι. Είπε το όνομά μου και άλλα που θα έκαναν την καρδιά ενός άντρα να πετάξει στα ουράνια. Εγώ όμως ήμουν πάντα ο θείος της, κι ας το είχα θυμηθεί αργά. Της είπα πως μου αρκούσε που ήταν καλά, πως θα την εξασφάλιζα και θα ήμουν ήσυχος. Δεν ήξερα τι έλεγα, κι αν ήξερα, πονούσα πολύ, όμως έπρεπε επιτέλους να κάνω το σωστό. Εκείνη όμως φαινόταν να μη με ακούει, και τότε χρησιμοποίησα το τελευταίο μου όπλο. Θα την έκανα να με σιχαθεί, γι’ αυτό και τράβηξα την κουκούλα, αποκαλύπτοντας το πρόσωπό μου. Σάστισα, γιατί η αντίδρασή της δεν ήταν αυτή που περίμενα. Τα δάχτυλά της χάιδευαν τη σάρκα μου που ήταν μισερή, λες και για εκείνην ήμουν ο Στέφανο που είχε δει τελευταία φορά μήνες πριν. Μου είπε πως δεν την ένοιαζε, ήταν γραφτό να είμαστε μαζί. Πιστεύεις στα θαύματα, Βάγη;» Η ερώτηση του Στέφανο Καστίγιο με βρήκε απροετοίμαστο. Όπως και το ότι την έκανε χρησιμοποιώντας το ψεύτικό μου όνομα. Θυμήθηκα το θαύμα της εικόνας, της εικόνας που κουβαλούσα επάνω μου. «Θαύμα είναι η καινούρια ζωή, αυτή που φτιάχνει η αγάπη δύο ανθρώπων. Αυτή που κουβαλούσε η Αραμπέλα στο σώμα της και το είχε κρύψει από τις καλόγριες. Όταν μου το είπε, έκλαψα σαν μικρό παιδί.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

189

Την αγαπούσα παράφορα, περισσότερο από ποτέ» είπε και σταμάτησε ξανά συλλογισμένος. Απόμεινα να τον κοιτάζω αμήχανος. Ο αέρας άλλαξε, ο ήλιος κρύφτηκε πίσω από τα σύννεφα κι εγώ μετακινήθηκα πάνω στον βράχο που καθόμουν. Ο Καστίγιο σώπαινε, ορθός μπροστά μου. Όταν φάνηκε να συνέρχεται, ξανάπιασε την ιστορία του. Η Αραμπέλα θα έμενε στο μοναστήρι μέχρι να γεννήσει, για τις καλόγριες θα ήταν μεγαλύτερη αμαρτία να αρνηθούν τη στέγη σε ένα πλάσμα του Θεού σε αυτή την κατάσταση. Ο Καστίγιο έφυγε με την υπόσχεση πως θα γύριζε ξανά σε λίγο καιρό. Το πρώτο που έκανε ήταν να μπει στο σπίτι του Σίγκλη, που είχε συναντήσει το θάνατο στην πλαγιά κάτω από το σημείο που καθόμασταν. Ήξερε βέβαια πως στα επίσημα για τη δουλειά του δώματα, δεν θα έβρισκε το παραμικρό. Το αρχείο του είχε περάσει στα χέρια του επόμενου δικαιούχου. Δεν ήταν διόλου δύσκολο να παραβιάσει την απλή εξώθυρα

και

να

μπει

στον

προσωπικό

χώρο

του

διαβολικού

συμβολαιογράφου. Κανένας συγγενής του δεν θα ζήλευε το φτωχικό του. Ο Σίγκλης ήταν πλούσιος σε ιδέες, αλλά στερημένος από τα υλικά αγαθά. Βρήκε τη σφραγίδα που είχε χάσει, μαζί με άλλα έγγραφα που τον παραξένεψαν. Τότε, αποκάλυψα στον Καστίγιο τη σκευωρία του νοτάριου. «Τόσο το καλύτερο λοιπόν που ο τόπος απαλλάχτηκε από αυτόν». Ήταν το μοναδικό σχόλιο του Καστίγιο, σαν αυτά που του ιστόρησα να ήταν μια ενόχληση που τον έβγαζε από τη δική του διήγηση. «Ποτέ δεν ξεριζώνεται το κακό. Έμεινε πίσω ο Δόκιμος, υπηρέτης αλλά και όμοιος του Σίγκλη» επέμεινα. «Για χάρη της Λεμονιάς και όσων της χρωστάω, τον άφησα να ζει» είπε περιφρονητικά και βιάστηκε να συνεχίσει τη διήγησή του, σαν να τον ενδιέφερε να μου ιστορήσει τα δικά του κατορθώματα και μόνο. «Έψαξα να βρω τη Μαρίνα, γύρισα, ρώτησα, ώσπου έμαθα. Τίποτα εξάλλου δεν μου ήταν ακατόρθωτο. Οι άνθρωποι του σιναφιού μου, ακόμη κι όταν έχουν ευγενικούς τίτλους, περνάνε πάντα τις πόρτες. Κι αν δεν μπορούν, καταφέρνουν να στριμωχτούν κάτω από αυτές. Η γυναίκα μου ζούσε εκεί που τη γνώρισα. Σκόπευα να ταξιδέψω και να τη συναντήσω, όμως η εγκυμοσύνη της Αραμπέλας ήταν πολύ δύσκολη κι έτσι περιορίστηκα σε πιο κοντινά ταξίδια και να κανονίζω τις δουλειές με τους έμπιστούς μου. Στους οκτώ μήνες επάνω, την έπιασαν οι πόνοι. Πανικόβλητος, είπα στις καλόγριες να φωνάξουν τη Λεμονιά, ήταν ο μόνος

άνθρωπος

που

μπορούσα

να

του

εμπιστευτώ

τη

ζωή

της

Αραμπέλας. Στριφογυρνούσα σαν το ανήμερο θηρίο κάτω από τους τοίχους του μοναστηριού. Δεν φανερώθηκα στη Λεμονιά, ποιο θα ήταν το όφελος; Περίμενα και περίμενα, ποτέ μου δεν φοβήθηκα τόσο. Θυμήθηκα ξανά

190

Ευρυδίκη Αμανατίδου

τον ξεχασμένο μου Θεό και με το ροζάριο στο χέρι έλεγα όσα Άβε Μαρία δεν μνημόνευσα στην κολασμένη μου ζωή. Υποσχέθηκα πως θα γίνω ένας καλός Χριστιανός, πως θα γεμίσω αγάπη για όλον τον κόσμο, ας έπαιρνε ο Θεός τη δική μου ζωή για αντάλλαγμα. Τέτοιες όμως δοσοληψίες κάνεις μόνο με τον Διάβολο, κι ο Θεός δεν με λυπήθηκε. Το παιδί γεννήθηκε πρόωρα αλλά ζωντανό, η Αραμπέλα όμως ξεψύχησε σε λίγες ημέρες. Προτού πεθάνει, μου μίλησε για εσένα. Κι έτσι έμαθα ποιος ήσουν πραγματικά. Με έβαλε να της υποσχεθώ πως θα σε έβρισκα να σου πω πως

πάντα

της

σε

αγαπούσε,

κι

ας

μην

ήρθε

μαζί

σου.

Σε

παρακολουθούσα όλα αυτά τα χρόνια, Άγγελε. Ήξερα πως αργά ή πιο γρήγορα, θα συναντιόμασταν ξανά. Και τώρα, δεύτερη φορά στη ζωή μου, ήρθε η ώρα να σου ζητήσω κάτι». Ήλπιζα ακόμη πως θα ακούσω ότι η Αραμπέλα ζούσε, πως όλα ήταν ψέματα. Εκείνος όμως έβγαλε από τον κόρφο του ένα έγγραφο διατάζοντάς με επιτακτικά να το διαβάσω. Ξεφύλλισα

τις

σελίδες,

χαμένος

μέσα

σε

νομικούς

όρους.

Λίγα

θυμόμουν από τους ελάχιστους μήνες των σπουδών μου, ήταν αρκετά όμως για να καταλάβω πως ο Καστίγιο έδινε το Γκραντουκάλε σε εμένα, τον Άγγελο Κράλη, ξεκάθαρα και χωρίς κανέναν όρο. Ξαναδιάβασα μήπως και είχα λαθέψει. Τον άκουσα να γελάει δυνατά. «Σου κάνει εντύπωση, έτσι; Αυτή είναι η καινούρια μου διαθήκη. Δέξου το όχι σαν αντάλλαγμα, αλλά σαν δείγμα της ευγνωμοσύνης μου. Ό,τι άλλο ορίζω στο νησί, θα πάει στον μόνο φυσικό μου κληρονόμο, την κόρη μου. Δεν σου μίλησα ακόμη γι’ αυτήν, αλλά βλέπεις που ήρθε η ώρα». Διαμαρτυρήθηκα. «Θα γίνει δικό σου, το θέλεις, δεν το θέλεις. Θα μπορούσα βλέπεις να το δώσω στην κόρη μου και αυτό, όμως έτσι κι αλλιώς μαζί θα το ορίζετε». Τι μου έλεγε; Ονειρευόταν στον ξύπνιο του ή με κορόιδευε; «Πού είναι η κόρη σου; Ποια είναι η κόρη σου;» Μου έκανε νόημα να σωπάσω και έδειξε τη γη. Εκείνη τη στιγμή αναρωτήθηκα αν ο Καστίγιο είχε τρελαθεί ολότελα. «Μην ανησυχείς, απλά έχε λίγη ακόμη υπομονή. Η Αυγή είναι η μόνη νόμιμη κληρονόμος μου, κόρη δική μου και της Μαρίνας, που γεννήθηκε στο νότο της Ιταλίας, έτσι βεβαιώνουν τα χαρτιά του κράτους». Δεν ήταν στα καλά του. Η συνάντησή μας είχε αρχίσει να μου φέρνει βάρος. Όμως εκείνος, παρά την ενόχληση που έδειξα, συνέχισε. «Όταν πέθανε η Αραμπέλα, πήρα το παιδί μαζί μου. Δεν μπορούσα να το αφήσω στις καλόγριες. Βρήκα μια παραμάνα και της έταξα πολλά

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

191

χρήματα αν με συνόδευε στο ταξίδι μου. Φύγαμε για την Ιταλία και βρήκαμε καταφύγιο μακριά από τους ενοχλητικούς σ’ ένα χωριό που διάλεξα επίτηδες. Αυτή που ήταν ακόμη γυναίκα μου στα μάτια του νόμου και του Θεού, έμενε πολύ κοντά. Τι κρίμα όμως που η Μαρίνα δεν έζησε να δει την «κόρη μας»! Κάποιος τη δηλητηρίασε, ποιος ξέρει ποιο κάθαρμα, ας αναπαύσει ο Θεός την ψυχή του» είπε ειρωνικά ο Καστίγιο τρίβοντας επιδεικτικά το δαχτυλίδι από μαλαχίτη που φορούσε στο μεσαίο του δάχτυλο. «Δεν θα ησύχαζα ποτέ αν ήξερα πως θα ζούσε έστω και μια ώρα παραπάνω από εμένα». «Εσύ τη σκότωσες;» ρώτησα με φρίκη. «Ας πούμε πως την απάλλαξα από τη μίζερη ζωή που της προμηνυόταν. Τη βρήκα στο ίδιο εκείνο καταγώγιο που την είχα πρωτογνωρίσει. Βλέπεις, οι παλιές συνήθειες δύσκολα ξεχνιούνται». Ποιος ξέρει τι έδειξε το πρόσωπό μου. Ήταν και η σύμπτωση, γιατί εκείνο ακριβώς το διάστημα βρισκόμουν κι εγώ στη γειτονική χώρα κι είχα μάθει για τον θάνατο της Μαρίνας από τις εφημερίδες που είχα τη συνήθεια να ξεκοκαλίζω για δικούς μου λόγους. «Μη με κοιτάζεις έτσι! Έκανα το σωστό και δεν μετάνιωσα στιγμή. Μεγάλωσα την κόρη μου σαν να ήταν αγόρι. Από μικρή έμαθε να καβαλικεύει σαν να γεννήθηκε πάνω σε άλογο. Άντεχε το κρύο και τις ταλαιπωρίες, κάναμε μαζί όσα ονειρευόμουν αν αποκτούσα ποτέ μου γιο Ήμουν περήφανος γιατί ήταν δυο φορές αίμα από το αίμα μου» ομολόγησε ο Καστίγιο κι η γλύκα στη φωνή του ήταν αταίριαστη με την όψη του κι αυτά που ιστορούσε. Ο ήλιος κατέβαινε όλο και πιο χαμηλά, ο αέρας φυσούσε παγωμένος. Το σώμα μου είχε μουδιάσει από την ακινησία, είχα βουβαθεί από όσα είχα ακούσει. «Έμεινε μόνο να μάθεις τον λόγο που γυρίσαμε πίσω μετά από τόσα χρόνια. Ξέρεις τι σημαίνει το όνομά σου; Στα σλαβικά φύλα, κράλης είναι τίτλος για ηγεμόνα, για έναν βασιλιά. Εσύ, θα σταθείς δυνατός δίπλα της!» Ο Καστίγιο που τόση ώρα όρθιος μιλούσε και μιλούσε, αναστέναξε ανακουφισμένος και κάθισε

δίπλα μου να ξαποστάσει. Έμοιαζε να

περιμένει απλά να συναινέσω σε αυτό που είχε πει, σαν να ήταν μια πολύ συμφερτική συμφωνία. Μήπως θα εμφάνιζε ξαφνικά ένα ακόμη έγγραφο που θα έλεγε ότι δίνει τη συγκατάθεσή του για τον γάμο της ανήλικης κόρης του; Πετάχτηκα πάνω νευριασμένος. «Γάμο λογαριάζεις χωρίς να ρωτήσεις τους ενδιαφερόμενους! Τι εξωφρενική συναλλαγή είναι αυτή;» «Ησύχασε! Η Αυγή ξέρει για εσένα. Μπορεί και να έγινες για την κόρη μου αυτό που κάποτε ήθελες να είσαι για την Αραμπέλα».

192

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Δεν θα με πάρεις έτσι με το μέρος σου, Καστίγιο. Τα χρόνια πέρασαν και το μυαλό σου αλάφρυνε. Τι σε κρατάει και δεν αποκαλύπτεις την παρουσία σου στο νησί; Εσύ μίλησες ώρα πριν για τη δύναμη της εξουσίας. Γιατί τόση μυστικότητα κι όλα αυτά τα παράλογα; Το βρίσκεις συνετό να φέρνεις την κόρη σου εδώ και μετά να μηχανεύεσαι αυτό τον ανήκουστο τρόπο για να την πάρεις ξανά μακριά;» «Δεν την έφερα εγώ, εκείνη το ζήτησε. Θέλει να μείνει εδώ. Είναι δικαίωμά της, εδώ γεννήθηκε, κι ας είναι καταραμένος ο τόπος που ρίχνει πάντα τις συμφορές του πάνω μας». «Κάτι ακόμα κρύβεις, Καστίγιο. Αντί για μελοδράματα, εύκολα θα μπορούσες να φροντίσεις να φύγει ο Δόκιμος από τη μέση» είπα με θυμό. «Πιστεύεις πως αυτό θα έλυνε το πρόβλημα; Ο Δόκιμος είναι ένας από τους πολλούς. Και πάντα θα υπάρχει κάποιος ή κάτι όταν συμβαίνουν πράγματα που δεν μπορούμε να εξηγήσουμε. Θα καταλάβεις, σου είπα και πριν, όλα στην ώρα τους. Όλα θα πάρουν τον δρόμο τους και σύντομα» είπε και σηκώθηκε κάνοντας φανερό πως η κουβέντα μας είχε τελειώσει. «Η σιγουριά σου με εκνευρίζει, Καστίγιο. Ούτε και θα ακολουθήσω τις παλαβομάρες σου. Ο κόσμος εδώ πιστεύει πως η Αραμπέλα γύρισε από τον τάφο της που τώρα στέκει άδειος, κι εσύ σχεδιάζεις γάμους και πανηγύρια με μια κόρη που κανείς δεν ξέρει. Φαίνεται πως δεν σε ενδιαφέρει η τύχη του χωριού, ακριβώς όπως και τότε που όλοι έψαχναν την εικόνα» φώναξα με θυμό. «Είσαι ανόητος. Ορμητικός από παλιά, δεν άλλαξες σε αυτό. Βάλε το μυαλό σου να σκεφτεί με τα σωστά του. Θα παρατούσα το σώμα της Αραμπέλας σε μια απλή τρύπα στο χώμα; Θέλεις να δεις πού είναι θαμμένη; Γιατί δεν βρήκαν οι χωριάτες τίποτα στο κοιμητήριο του μοναστηριού και διαδίδουν τώρα ότι βρικολάκιασε; Έλα μαζί μου λοιπόν, αν τολμάς!» είπε ο Καστίγιο, και με ένα δυνατό γέλιο που το βρήκα αταίριαστο με τα λεγόμενά του αλλά και το λιπόσαρκο σώμα του, άδραξε το ραβδί που είχε ακουμπισμένο καταγής και προχώρησε με σιγουριά. Θέλοντας και μη, τον ακολούθησα. Τον είδα να ανοίγει τη βαριά πλάκα που αποτελούσε την έξοδο της κρύπτης με ελάχιστο κόπο παρά τα χρόνια του και τη φυσική του κατάσταση. Κατεβαίνοντας τα σκαλοπάτια πρόσεξα πως το φως ήταν αρκετό, σημάδι ότι χρησιμοποιούσε τη στοά τακτικά. Μια φορά είχα κάνει αυτόν τον δρόμο, όμως είχε εντυπωθεί στη μνήμη μου τόσο που έμοιαζε να είχα γυρίσει πίσω τον χρόνο. Τότε δεν ήξερα τι θα συναντήσω στο φως, τώρα δεν γνώριζα τι με παραφύλαγε στο μισοσκόταδο. Όσο πλησιάζαμε τόσο η καρδιά μου χτυπούσε πιο δυνατά. Κάποτε φτάσαμε στην τετράγωνη αίθουσα που στη μέση της δέσποζε το άγαλμα της αδελφής του Καστίγιο. Όλα μου φάνηκαν ίδια. Τα μανουάλια

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

193

γέμιζαν φως το δωμάτιο, καθώς ο Καστίγιο όπως κατάλαβα φρόντιζε να τα τροφοδοτεί συνεχώς. Στη μέση του βορεινού τοίχου, πρόσεξα τη σαρκοφάγο. Ήταν πολύ απλή και το μόνο που δήλωνε το σώμα που φιλοξενούσε ήταν η επιγραφή: “Εδώ αναπαύεται η Αραμπέλα Καστίγιο, άγγελος στη γη και στον ουρανό”. Οι αναμνήσεις στριμώχτηκαν στο κεφάλι μου κι έκαναν τα μηλίγγια μου να πονέσουν, μούδιασα κι ένιωσα να χάνομαι. Σαν να ήμουν μόνος εκεί μέσα, στην τρύπα κάτω από τη γη. Φοβόμουν να τραβήξω το βαρύ σκέπασμα. Χάιδευα τη σαρκοφάγο και θρηνούσα μονολογώντας πως όλη μου η ζωή, τα πλούτη, τα ταξίδια μου ήταν μάταια. Τι άξιζαν χωρίς την αγάπη; Με κόπο έσυρα το σκέπαστρο. Η κραυγή μου έσκισε την ησυχία, και μετά έκλεισα σφιχτά τα μάτια. Ο θρήνος μου έμοιαζε αγριμιού που παλεύει να λευτερωθεί από την παγίδα που ξεσκίζει τα μέλη του. Ψέματα, ήταν όλα ψέματα! Κύλησα λιπόθυμος στο πέτρινο πάτωμα. Ξύπνησα βήχοντας, καθώς πνιγόμουν από τα ίδια μου τα σάλια και τα δάκρυα. Κοίταξα γύρω μου. Ήμουν μονάχος κι ο Καστίγιο άφαντος. Με τη σκέψη μου παραδαρμένη, αναρωτήθηκα ξανά αν η συνάντησή μας είχε υπάρξει ή αν την είχα φανταστεί. Αυτός ο καταραμένος τόπος ξέφτιζε αργά τη λογική μου. Δεν ωφελούσε να μείνω άλλο εκεί. Ψαχούλεψα την εικόνα στον κόρφο μου. Μια τρελή σκέψη σφήνωσε και δεν έβγαινε από το μυαλό μου. Ένα ακόμα θαύμα. Ο Δόκιμος και το χωριό θα έκλειναν το στόμα τους επιτέλους. Κι ο Καστίγιο ας γύριζε στο Γκραντουκάλε, κάτω ή πάνω από τη γη ή όπου στο διάβολο ήθελε. Ανακούφιση γέμισε την καρδιά μου. Πήρα δύναμη, μπήκα στο κύριο τμήμα της κρύπτης, ανέβηκα τα σκαλιά κι έσπρωξα τη σιδερένια καγκελόπορτα που έχασκε δυο πιθαμές ανοιχτή. Όσο αργός και μακρόσυρτος ήταν ο θρήνος μου κάτω από τη γη, τόσο γοργά είχε κυλήσει ο χρόνος πάνω από τον τάφο. Ο ήλιος έγερνε στη δύση κι η ψύχρα μαζί με κύματα ομίχλης που έφερνε μαζί της με τύλιγε. Προχωρούσα με αβέβαια βήματα εκεί που κάποτε ήξερα πως βρισκόταν ο μεγαλόπρεπος κήπος του Γκραντουκάλε. Ανάμεσα στα κενά της ομίχλης μπορούσα να διακρίνω την πυκνή βλάστηση. Ο χρόνος βοήθησε τη γη να ξεχάσει τη φωτιά, η φύση κυριάρχησε αδιαφορώντας για την κακία των ανθρώπων. Η ομίχλη ξάνοιγε πού και πού οδηγώντας το σώμα μου εκεί που ρίζωναν τα διπλά γιασεμιά. Ψηλαφίζοντας και τεντώνοντας τ’ αυτιά στα παράξενα σφυρίγματα που κουβαλούσε το θολό πέπλο, έφτασα λίγα βήματα μακριά από τη μαρμάρινη πεζούλα που κάποτε είχα μοιραστεί με την Αραμπέλα. Ο τόπος ήταν έρημος, είχα γελαστεί. Μέχρι που ένας διαπεραστικός ήχος έσκισε την ησυχία και κάτι προσγειώθηκε ανάμεσα

194

Ευρυδίκη Αμανατίδου

στα φυλλώματα. Ακούστηκε ένα τρομαγμένο κρώξιμο που το συνόδευσε από κάπου ψηλά γέλιο γυναικείο, το ίδιο που θυμόμουν από το προηγούμενο βράδυ. Σήκωσα τα μάτια μου, όμως δεν μπορούσα να ξεχωρίσω.

ομίχλη

μαζευόταν

γύρω

από

τις

πέτρες,

εκεί

που

αγριοσυκιές είχαν ξεπεταχτεί και θεριέψει με τα χρόνια. Όλα ησύχασαν ξανά μέχρι που ο ίδιος ήχος ακούστηκε, κι αυτή τη φορά, ό,τι κι αν ήταν, πέρασε πολύ κοντά μου. «Τι στο διάβολο;» φώναξα οργισμένος καθώς κατάλαβα πως τα σφυρίγματα δεν ήταν άλλο από βέλη. Κάποιος βρισκόταν στο Γκραντουκάλε. Και μόνο με τη σκέψη πως ο Καστίγιο έπαιζε μαζί μου ξεφουρνίζοντας τις απίθανες ιστορίες του, κουβαλώντας με εδώ πέρα και παραμονεύοντας να με στείλει στον άλλο κόσμο ενώ εγώ ο ανόητος περίμενα να μου φανερωθεί η Αραμπέλα, έβαλα φτερά στα πόδια κι έτρεξα μέσα από τους θάμνους και τα κλαδιά προς τη μεριά του πύργου. Ο θυμός μου δυνάμωνε κι έβριζα την αλαφρομυαλιά μου. Παραπατώντας έφτασα στην είσοδο, όπου η πόρτα, παράδοξο

αλήθεια,

έστεκε

επιβλητική

όπως

τη

θυμόμουν.

Πυρσοί

έφεγγαν αριστερά και δεξιά της. Άρπαξα έναν κι έσπρωξα να μπω μέσα. Το σύννεφο που με ακολουθούσε διαλυόταν γύρω μου σε κλωστές που έμοιαζαν να τεντώνονται και να σπάζουν. Σκοτάδι, αλλά όχι απόλυτο, σαν να ερχόταν φως από κάποιο αόρατο σημείο. Έφεξα στο ισόγειο προσπαθώντας να θυμηθώ. Τα δωμάτια ήταν άδεια, τα σημάδια της φωτιάς αόρατα. Ο Καστίγιο είχε αναστήσει τον ρημαγμένο του πύργο. Ανέβηκα

στο

επάνω

πάτωμα

με

την

οργή

να

φουντώνει.

Σαστισμένος, διαπίστωσα πως είχαν γίνει πρόσφατες επισκευές και τα καφασωτά στα παράθυρα ήταν όλα καινούρια και διπλά. Αν και η επίπλωση ήταν

λιτή,

ήταν φανερό

πως

κάποιος

κατοικούσε

εδώ.

Συνέχισα να ανεβαίνω τη σκάλα έχοντας το νου μου σε ό,τι με παραμόνευε. Το πιο ψηλό κομμάτι του πύργου ήταν ακόμη αφημένο στην τύχη του. Καθώς περιδιάβαινα ανάμεσα σε σωρούς από πέτρες φωτίζοντας δεξιά κι αριστερά, διέκρινα στο βάθος τη λευκοντυμένη φιγούρα. Φώτισα με τον πυρσό κατά τη μεριά της. Καμία κίνηση. Σκέφτηκα πως τα φαντάσματα δεν φοβούνται, μέχρι που σίμωσα κι άλλο και κατάλαβα πως ήταν άνθρωπος με σάρκα και οστά. Στο χέρι της κρατούσε τόξο και στο φόρεμά της είχε περασμένη φαρέτρα με βέλη. Η παρουσία της με γέμισε αγαλλίαση, δεν είχα λαθέψει πως θα τη συναντούσα ξανά. Ήταν ζωντανή, εκθαμβωτική, τόσο κοντά μου, κι αυτό αρκούσε να μου παραλύσει τα γόνατα.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

195

«Το ήξερα πως θα έρθεις να με βρεις» είπε και γέλασε. Η φωνή της δεν είχε πια τη γλύκα και την ντροπαλοσύνη που θυμόμουν. Τα χαρακτηριστικά της ήταν πιο δυνατά, μα δεκαεπτά χρόνια είναι πολλά ακόμα και για τις αναμνήσεις της ψυχής. «Αραμπέλα…» ψέλλισα με τον φόβο ότι η οπτασία θα χανόταν. Εκείνη υποκλίθηκε κρατώντας το φόρεμά της με χάρη κατά πώς όριζε η ευγενική της καταγωγή. Καθώς έσκυβε, φανερώθηκε μπροστά στα θαμπωμένα μάτια μου ο λεπτός σταυρός που στόλιζε πάντα τον λαιμό της κι ένα μέρος του κατάλευκου και πλούσιου στήθους της. Ποτέ μου δεν στερήθηκα τις απολαύσεις της σάρκας, τώρα όμως καιγόμουν να πιάσω το χέρι της και να το φιλήσω, να ζεστάνω με τη δική μου φωτιά τα παγωμένα και -παράξενο για την εμφάνισή της- τραχιά της δάχτυλα. Ποιος ξέρει τι άλλες ανδρικές ασχολίες είχε πέρα από το να στοχεύει τους ανύποπτους επισκέπτες με τόξα. Να και κάτι που η Αραμπέλα δεν συνήθιζε. Της άρεσε να κεντάει και να παίζει λαγούτο. Μα ξέμαθε που ο Καστίγιο, παράφορος τρελός, την κρατούσε τόσα χρόνια μακριά μου. Γνώριζα πως εμένα θα διάλεγε στο τέλος. «Δεν με φοβάσαι; Είναι σκοτεινό το βασίλειό μου» μου είπε, μα, αν και τα λόγια της ήταν παράξενα, χαμογελούσε. Ανασήκωσα τους ώμους. Το τελευταίο που είχα στο μυαλό μου ήταν το σκοτάδι και τις δεισιδαιμονίες που κουβαλούσε. «Θα έρθεις μαζί μου;» με ρώτησε η οπτασία. Ευθύς έβγαλα από τη σκέψη μου τον Καστίγιο. Μπορεί και να μην τον είχα συναντήσει, στο κάτω κάτω θα με γέλασε το παραδαρμένο μου μυαλό, αφού όλοι έλεγαν πως εκείνος είχε πεθάνει. Ξέχασα τον Δόκιμο, τη Λεμονιά, την εικόνα και τα θαύματα. Και την ακολούθησα… Ζω και θυμάμαι. Θυμάμαι και το σώμα μου πυρώνει ξανά όπως τότε που διάλεξα να καώ στην Κόλαση, γιατί νόμιζα πως είχα βρεθεί στον Παράδεισο. Έτσι φάνταζε η άγρια βλάστηση και τα δάση, η νύχτα που φωτιζόταν μόνο από τα αστέρια, η αίσθηση του αέρα όπως παγωμένος μας φυσούσε καθώς καλπάζαμε με το άλογο, εκείνο το ίδιο που είχα δει άλλες δυο φορές. Η βροχή μάς βρήκε ξαφνικά κι έπεφτε δυνατή επάνω μας χωρίς να νοιαζόμαστε. Πλάσματα της νύχτας και οι δυο, χωρίς ηλικία, κάτω από έναν ουρανό που έπνιγε τα κρίματα της γης. Ο έρωτας και η τρέλα έχουν κοινά σημεία, θαρρούσα πως όριζα όλο τον κόσμο. Βρήκαμε καταφύγιο στις σχισμές, στα βράχια της ακτής. Κούρνιασε επάνω μου κι ήθελα να την αγγίξω, όμως περίμενα. Κρατούσα όλη νύχτα τα χέρια της στα δικά μου και τα χάιδευα. Ένιωσα ξανά την αγριάδα τους,

196

Ευρυδίκη Αμανατίδου

αφύσικο για μια κοπέλα νέα ακόμη και με τόσο λευκή επιδερμίδα. Μηχανικά ψηλάφισα τον «Μάρτη» στον καρπό της καμωμένο από μια κόκκινη και μια άσπρη κλωστή, πλεγμένες μεταξύ τους, που προστάτευε τα κορίτσια από τον «κακό» ήλιο του μήνα. Η επαφή με το δέρμα της με αναστάτωσε ξανά, τα μάτια μου ήθελαν να τη δουν στο φως του ήλιου. Κανένας δεν την είχε δει ημέρα, τι μου ήρθε και το θυμήθηκα; Η σκέψη μού έφερε αναστάτωση. Θα έδινα κι εγώ βάση τώρα στις δοξασίες των αμόρφωτων; Εξήγηση υπήρχε, αφού και αυτή και ο Καστίγιο κρατούσαν κρυφή την παρουσία τους από τους ντόπιους. Καλά καμωμένο ή όχι, δεν το λογάριασα εκείνη την ώρα. Η λαγνεία είναι κακός σύμβουλος ακόμη κι όταν φορά τα ρούχα του έρωτα. Κοντά στο ξημέρωμα, γυρίσαμε πίσω στον πύργο. Με αποχαιρέτησε κι εγώ της φίλησα το χέρι ξανά με την ευγένεια ιππότη, κι αποτραβήχτηκα στο άλλο δωμάτιο που μου υπέδειξε για να ξαποστάσω. Ώρες μετά ξύπνησα από έναν ύπνο βαθύ νιώθοντας το κορμί μου επιτέλους αναπαμένο. Κρυφοκοίταξα στην κάμαρή της. Άκουσα τη φωνή της που με κάλεσε. Ήταν κουρασμένη, είπε, εξάντληση αισθανόταν και πονούσε το στομάχι της. Σαν όμως έπεφτε ο ήλιος, θα ένιωθε καλύτερα. Δεν της άρεσε το φως αυτή την εποχή, οι γυναίκες στην οικογένειά της είχαν κατάλευκη επιδερμίδα. Θυμήθηκα που πάντα της προτιμούσε τα σκιερά μέρη, πώς της φώναζε η Λεμονιά να προσέχει όταν ο χειμώνας έφευγε από τον τόπο. Την άφησα να ησυχάσει κι έψαξα να βρω τον Καστίγιο. Στον πύργο δεν ήταν, ήξερα όμως πού θα είχε τρυπώσει. Κατέβηκα στην κρύπτη και χώθηκα στο στενό πέρασμα που έβγαζε στο μυστικό δωμάτιο. Ήταν εκεί, κουρνιασμένος κάτω από τη σαρκοφάγο. Μου φάνηκε ένας γέρος αδύναμος άνθρωπος. Ποιος θα αναγνώριζε τον Στέφανο Καστίγιο στη μορφή που κοιμόταν ανήσυχα, φύλακας δίπλα σε κάποια που δεν είχε πια ανάγκη από την προστασία του; Τράβηξα στη Βέργα. Στο σπίτι της Λεμονιάς δεν ήταν κανείς. Χτύπησα την πόρτα και φώναξα, αλλά απάντηση δεν πήρα. Μέρα μεσημέρι και κυβερνούσε η απόλυτη ησυχία. Σε άλλες εποχές, ο κόσμος θα ήταν ακόμα στα χωράφια ή θα ασχολιόταν με τα ζωντανά του. Το μόνο ζωντανό που συναπάντησα στα σκονισμένα σοκάκια ήταν ένας σκύλος, θεονήστικος κι αυτός αν έκρινα από τα κόκαλα που πρόβαλαν στα πλευρά του. Πέρασα από την πλάτσα, ο καφενές όμως ήταν κλειστός κι η πόρτα του

καρφωμένη

με

σανίδες.

Όσο

το

Γκραντουκάλε

θέριευε

και

ανασταινόταν, τόσο το χωριό μαράζωνε και ζάρωνε σαν τον καρπό που έμεινε ξεχασμένος στο δέντρο. Παράξενο όμως να μην υπάρχει ούτε ψυχή. Πού είχαν πάει όλοι τους;

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

197

Γύρισα στον πύργο κι ανεβαίνοντας στο απάνω πάτωμα, είδα τον Καστίγιο να βγαίνει από το γραφείο του. Παρατήρησα πως οι ώμοι του είχαν κυρτώσει περισσότερο και πως τα χέρια του έτρεμαν. Αναρωτήθηκα αν είχε αρπάξει κάποιο βαρύ κρύωμα, αν είχε πυρετό. Περνούσε, όπως κατάλαβα, τόσες ώρες στην κρύπτη κι άλλες τόσες στο γραφείο του κλειδωμένος μέσα σε αραχνιασμένα βιβλία, που έβλαπτε τον εαυτό του. Ένιωθα πως το μυαλό του σάλευε οδηγώντας τον να αφήσει τον κόσμο των ζωντανών και να κινήσει να βρει τους πεθαμένους. Με όρκισε να προσέχω την κόρη του, ήταν πια καιρός να ησυχάσει και αυτός. Δεν αποκρίθηκα, ήξερα όμως πως δεν ζητούσε οίκτο παρά μόνο ασφάλεια για την Αραμπέλα. Την είχε σαν κόρη του. Κατέβηκα στα υπόγεια του πύργου εκεί που ήταν τα κελάρια. Ο χώρος ήταν γεμάτος προμήθειες, φρόντιζε γι’ αυτό ο φίλος του Καστίγιο, ο σκοτεινός θαλασσινός. Παραδίπλα ήταν χτισμένη μια βαθιά γούρνα που γέμιζε νερό από το πηγάδι. Δεν θυμόμουν να υπήρχε από παλιά. Βρήκα την αγαπημένη μου εκεί. Με κοίταξε παράξενα. Έπιασε να μου μιλάει για τόπους όπου οι άνθρωποι έφτιαχναν ολόκληρα σπίτια μέσα στα βράχια ή κάτω από τη γη. Είπε πως αγαπούσε τον χειμώνα, ο ήλιος του καλοκαιριού την παίδευε και της έφερνε κούραση, ήθελε πάντα της τη σκιά και τη δροσιά. Κι εγώ της μιλούσα για μέρη που οι ασπρισμένες αυλές γέμιζαν μπουκαμβίλιες κι έφταναν ως τη θάλασσα κι ο ήλιος συντρόφευε ψαριές και οι γριές έπλεκαν στα κατώφλια. Την κοιτούσα στα μάτια και λογάριαζα τους τόπους που θα πηγαίναμε μαζί, τα πράγματα που θα κάναμε μαζί. Τον φόβο και τον πόνο δεν τον έβλεπα στο βλέμμα της. Εγωιστής, έτσι γίνεσαι από τον έρωτα. Ξέχασα ό,τι άλλο. Δυο νύχτες τις κάναμε μέρες. Περπατούσαμε στην απόκρημνη ακτή κι

Καστίγιο

εμφανιζόταν

πού

και

πού,

κάθε

φορά

και

πιο

καταβλημένος, μια θολή φιγούρα στις αναμνήσεις μου. Ήταν στιγμές που ήθελα να τον ρωτήσω πράγματα, μα σαν να καταλάβαινε, καμωνόταν τον απασχολημένο, πως ήταν να πάει να πάρει προμήθειες που θα του άφηνε στην ακτή ο έμπιστός του καπετάνιος, εκείνος ο ίδιος που κουβάλησε κι εμένα στον τόπο, κι άλλοτε κλεινόταν στο γραφείο του χωρίς λέξη. Κλείδωνε και διπλοκλείδωνε την πόρτα του. Εκείνα τα μερόνυχτα ήταν η ευτυχία της ζωής μου, μέχρι που γύρισε ο Δόκιμος. Είχα κινήσει για το σπίτι της Λεμονιάς, σίγουρος σχεδόν πως και αυτή τη φορά θα το έβρισκα κλειστό. Μου άνοιξε και με έμπασε στα γρήγορα μέσα. Βιαστικά μου τα είπε, γιατί περίμενε τη Μαρούσα. Ο Δόκιμος ζητούσε από την κόρη της να νηστέψει ξανά, να πάνε από τα αξημέρωτα στην Παναγιά τη Βέργα.

198

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Και πολύ καλά θα κάνουν» είπα και η γυναίκα με κοίταξε παράξενα, μα ήταν καιρός να ξεφορτωθώ την εικόνα. «Κι οι ζωντανοί με τους ζωντανούς, καλή μου Λεμονιά. Θα γυρίσω στην Αθήνα, έχω χαρές που με περιμένουν» απόσωσα χωρίς να της φανερώσω πως σκόπευα να ξαναγυρίσω στον πύργο με τη νόμιμη πλέον γυναίκα μου. Όταν η αγαπημένη μου θα έπαιρνε το όνομά μου, οι χωριάτες ούτε θα ήξεραν ποια είναι ούτε θα τους το φανερώναμε ποτέ. «Βάγη, παιδί μου, είσαι καλά; Καις από τον πυρετό! Πού γυρίζεις όλες αυτές τις μέρες; Τι τρως;» ρώτησε ανήσυχη η Λεμονιά και σταυροκοπήθηκε. «Πήγες στον πύργο; Την είδες;» ξαναρώτησε με φόβο αυτή τη φορά. «Δεν είναι κανείς εκεί. Αυτό να πεις και στους άλλους. Οι ζωντανοί και οι πεθαμένοι δεν συναντιούνται». «Να φύγεις όσο πιο γρήγορα μπορείς» είπε φαρμακωμένη και με σταύρωσε. «Γριά γυναίκα είμαι, Βάγη παιδί μου, μα τα λογικά μου τα έχω ακόμη και το μνημονικό μου άλλο τόσο. Τη λαχτάρα του έρωτα τη θυμάμαι. Τον άντρα μου μού τον έκαναν προξενιό, αλλά τον είχα αγαπήσει πιο πριν. Μα κι αν δεν θυμόμουν τα δικά μου, το είδα σε τόσα άλλα μάτια… Και τα δικά σου τώρα έρωτα μολογούν. Φεύγα και άσε τον τόπο να ξεχάσει!» Δεν ήταν ώρα να φύγω, είχα άλλα να κάνω. Ανέβηκα για τελευταία φορά στη Βέργα, μπήκα στο ξωκλήσι κι απόθεσα την εικόνα στολίζοντάς την με τα ανθισμένα κλωνάρια από την κουτσουπιά, εκείνο το «δέντρο του

Ιούδα»

που

κάποτε

έσκαψα

από

κάτω

του.

Γονάτισα

και

προσευχήθηκα μπροστά στο φαγωμένο ξύλο. Κι έμεινα κάμποσο εκεί να κοιτάζω σκεφτικός τον Χριστό να γέρνει το μάγουλό του στο μάγουλο της Παναγίας και συλλογίστηκα πως η αγάπη νικάει τη φθορά και τον θάνατο. Η Λεμονιά είχε δίκιο. Δεν ήμουν καλά, το κορμί μου σειόταν από τα ρίγη και τα δόντια μου χτυπούσαν. Γύρισα εξουθενωμένος στον πύργο. Ο Καστίγιο με περίμενε. Του είπα πως είχα κάνει το χρέος μου, ώρα ήταν να φύγουμε πια. Παρατήρησα πως είχε αδυνατήσει κι άλλο, κι αν δεν ήταν τα ακριβά ρούχα του, θα τον περνούσες για γέρο ζητιάνο. «Θα φύγουμε προτού ξημερώσει» είπα. «Μην προδώσεις την πίστη μου για δεύτερη φορά» απάντησε μονάχα και τα μάτια του είχαν βαθύνει στις κόχες. Μα τα λόγια και το βλέμμα του Καστίγιο τα ξέχασα με το που είδα εκείνην μέσα στη θαμπάδα του δειλινού στον κήπο. Τα μαλλιά της τα στόλιζαν άνθη από τα διπλά γιασεμιά. Κάθισα εκεί μαζί της αναπνέοντας τον βαρύ αέρα και τη ζωή που ανασταινόταν από τους σπόρους μέσα στη

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

199

γη. Ήταν σαν να ήπια το νερό της λησμονιάς. Ήξερα τι σκεφτόταν, τι είχε σχεδιάσει. Μια γαμήλια νύχτα που θα γιορτάζαμε στο Γκραντουκάλε. Τρέμουλο τυραννούσε όλο μου το κορμί, ήταν από τον πυρετό και την ηδονική προσμονή συνάμα, και στ’ αυτιά μου από κάπου μακριά ερχόταν ο ήχος της τσαμπούνας. «Θυμάσαι που ήρθα μεταμφιεσμένος με τη γουρουνίσια μουτσούνα και τα πολλά κουδούνια; Τις σκανδάλισα τις κυράδες στην Καλή Καρδιά» είπα γελώντας. Με κοίταξε παραξενεμένη λες και ο νους της ταξίδευε αλλού. Σηκώθηκε αμίλητη και την ακολούθησα μέχρι πάνω στην κάμαρή της. Κάθισε μπροστά στον καθρέφτη. Είχε στα χέρια της εκείνη τη χτένα από ταρταρούγα. «Ο Στέφανο αγαπούσε να μου χτενίζει τα μαλλιά» είπε και μου έδωσε τη χτένα. Κοιτούσαμε ο ένας το κορμί του άλλου μέσα από τον καθρέφτη. Γύρευε αυτό που γύρευα κι εγώ, το έδειχνε το βλέμμα της που είχε την αποφασιστικότητα που έβλεπα πάντα στο πρόσωπο του Καστίγιο. Πρόσεξα πως το νυχτικό της ήταν το ίδιο εκείνο που είχα σκίσει πάνω στην τρέλα μου τότε που με είχε αρνηθεί. Πέρασα τα δάχτυλά μου πάνω στο ύφασμα και μετά έσκυψα το φλογισμένο μου μέτωπο στη δροσιά του. Τα χέρια μου έτρεμαν καθώς παραμέριζα το ρούχο. Την είδα ολόγυμνη και δεν έμεινε ίχνος λογικής στο κεφάλι μου. Δεν ήταν οι δικές της κραυγές που ακούγονταν στην ησυχία της νύχτας παρά το αγκομαχητό από το κορμί μου που δεν γνώριζε ανάπαψη. Λάβα είχα μέσα μου, δεν χόρταινε να χύνεται. Ο πόθος μου ήταν ακόλαστος και κατάτρωγε τις σάρκες μου. Ξύπνιος ήμουν κι ονειρευόμουν πως ο Καστίγιο και η Αραμπέλα έμπλεκαν κι αυτοί τα σώματά τους, πως ήμουν θεατής και συμμέτοχος μαζί σε ένα όργιο. Αναστέναξα

κι

ακούμπησα

στο

γυναικείο

κορμί

κλείνοντας

αποσταμένος τα μάτια. Ο έρωτας με είχε κουκουλώσει με ρούχα βαριά, με σκέπαζε και μου έδινε θαλπωρή. Κοιμήθηκα σιγουρεμένος πως είχαμε ώρες ακόμη μπροστά μας μέχρι να φτάσει ο καπετάνιος μας. Τότε ήρθε ο εφιάλτης.

«Θα καείς στη φωτιά! Τουλάχιστον μετανόησε και η ψυχή σου θα αναπαυτεί εν ειρήνη». Η στιβαρή φωνή του Καστίγιο διαπέρασε την υγρή πέτρα και αντήχησε στα δαιδαλώδη υπόγεια. Από τη σκοτεινή κόχη που παραφύλαγα, γύρισα να τον αντικρύσω, είδα όμως μόνο το αποστεωμένο πρόσωπο του Δόκιμου και τα χέρια του που κρατούσαν σφιχτά την εικόνα της Παναγίας, εκείνη που είχα αφήσει στη Βέργα. Οι άλλοι άντρες που έστεκαν

παράμερα

καλυμμένοι

με

μαύρους

μανδύες

κούνησαν

200

Ευρυδίκη Αμανατίδου

αποδοκιμαστικά το κεφάλι. Γνώριζαν πως η σωτηρία της ψυχής δεν ενδιέφερε όσους ζούσαν στο σκοτάδι, γι’ αυτό έστρεψαν την πλάτη και χάθηκαν στο βάθος του διαδρόμου. Ο Καστίγιο μιλούσε τώρα με τη φωνή του Σίγκλη, το πρόσωπό όμως ήταν το δικό του, παραμορφωμένο εκεί που το είχαν αγγίξει οι φλόγες του Γκραντουκάλε. Για ποια φωτιά μιλούσε; Ο μόνος που είχε περάσει από τη φωτιά ήταν ο ίδιος. Κι όμως, συνέχιζε τον πύρινο λόγο του έως ότου απόμειναν μονάχα οι ήχοι της υγρασίας που έσταζε παντού και τα αχνοπατήματα των τρωκτικών. Η γυναίκα που καθόταν στον ξύλινο πάγκο έσκυψε κι άλλο το κεφάλι που είχε σκεπασμένο με την κουκούλα της φορεσιάς της. Ένα τρελό γέλιο ξεχύθηκε από το στόμα του Καστίγιο. Και τότε κατάλαβα. Η Κόλαση ήταν γύρω μου. Η φωνή μιλούσε σε μένα. Εγώ θα καιγόμουν, μαζί με τη γυναίκα. Θυμήθηκα πώς την ακολουθούσα βδομάδες προτού ενώσουμε τα κορμιά μας, τότε που εκείνη ήταν ελεύθερη ακόμη και κάλπαζε πάνω στο άλογό της αγγίζοντας με τα γυμνά της μέλη τα κλαδιά στο διάβα της. Κανένας δεν την είχε δει στο φως, ήταν μια σκιά που γύριζε στη νύχτα. Ποτέ δεν είχε ανταλλάξει κουβέντα με κάποιον περαστικό. Κι όμως… Όλοι γνώριζαν ποια ήταν: η αμαρτία της γενιάς του Καστίγιο, αυτή που έφερνε την κατάρα στον τόπο. Τα ήξερα όλα αυτά κι είχα δεχτεί να την παγιδέψω, να την κάνω να φανερωθεί μέρα, γιατί ο ήλιος θα έδειχνε το πραγματικό της πρόσωπο που δεν είχε τίποτα το ανθρώπινο. Ο ήλιος του Μάρτη θα μαύριζε το δέρμα της, θα έλιωνε τη σάρκα και ο δαίμονας που φώλιαζε μέσα της, θα πέθαινε κι αυτός. Στην αρχή την ακολουθούσα δύσπιστος με βήματα αθόρυβα. Τα πέλματά της πατούσαν τα υγρά φύλλα που αναστέναζαν και το κορμί μου αναστέναζε κι αυτό. Πέτρωνε και μετά γινόταν το βάσανό μου υγρό, αίμα και νερό που έβραζαν μαζί μέχρις ότου το μαρτύριο κατάληγε αβάσταχτο. Τότε έγερνα το κεφάλι στο πιο κοντινό δέντρο, άπλωνα τα χέρια κι έκοβα μια χούφτα φύλλα να δροσίσω τα πυρωμένα μέλη. Πολύ μετά, στο φως του

φεγγαριού,

εκείνη

μού

αφιέρωσε

τη

γύμνια

της.

Κι

εγώ,

αφοσιωμένος μέχρι τότε σε ξεχασμένες πια ιδέες, δεν είχα νιώσει ξανά τέτοια επιθυμία να σκίζει το σώμα μου στα δύο. «Η αμαρτία είναι στο αίμα μας» φώναζε τώρα ο Καστίγιο. «Κανένας δεν ξεφεύγει! Άρρωστο αίμα!». Η γυναίκα που ήταν καθισμένη στον πάγκο, σαν να κατάλαβε πως τα λόγια απευθύνονταν και σε εκείνην, σήκωσε το κεφάλι. Η όψη της μού έφερε αποστροφή και ανακάτεμα στο στομάχι. Η ξινίλα ανέβηκε στο στεγνό μου στόμα καθώς κοιτούσα τα απύθμενα μάτια της και τις πληγές

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

201

όπου έμοιαζαν να χοχλάζουν σκουλήκια. Τα χείλη της σάλευαν χωρίς να ακούγονται οι λέξεις. Μέσα στο καταραμένο υπόγειο η φωνή του Καστίγιο συνέχιζε να μου τρυπάει τ’ αυτιά. Κοντά του είχαν έρθει κι ο Σίγκλης με τον Δόκιμο και με παρατηρούσαν γεμάτοι προσμονή. Τι ήθελαν να κάνω; «Έλα κοντά μου! Μη με αφήσεις κι εσύ!» παραπονέθηκε η γυναίκα καθώς έσκυβε ξανά το κεφάλι της και τυλιγόταν στα ρούχα που είχαν κουρελιάσει πια. «Πήγαινε!» διέταξε ο Καστίγιο κοιτώντας με μέσα από το υγρό πέπλο της πίκρας που έσταζαν τα μάτια του. Κάθισα δίπλα της στον πάγκο. Σφάλισα σφιχτά τα βλέφαρα, ακόμη κι έτσι όμως έβλεπα. Το σώμα μου άρχισε να τρέμει. Ρίγη, συνεχόμενα ρεύματα ηδονής το συντάραζαν. Δεν υπήρχε έλεος, δεν υπήρχε. Μπορούσα να φύγω, να εγκαταλείψω τους κολασμένους. Αφού γνώριζα τι θα ακολουθούσε, γιατί έπρεπε να το υπομείνω ξανά; Κάποιος γέλασε σατανικά. Δάγκωσα δυνατά τα χείλη μου μέχρι που η γεύση του αίματος πλημμύρισε το στόμα μου. Κοίταξα τη γυναίκα τρέμοντας από αηδία και ηδονή μαζί. Καθώς παραμέριζα με βιασύνη τα ρούχα της, κατάλαβα πως είχα λαθέψει. Είχα μπροστά μου την Αραμπέλα που με κοιτούσε με όλη την αθωότητα των φωτεινών ματιών της. Τραβήχτηκα σαστισμένος, αλλά εκείνη μου είπε πως είχε έρθει η ώρα που περίμενα. Πως για εμένα φύλαγε την τιμή της. Ασυγκράτητος, έπεσα επάνω της και το στόμα μου γεύτηκε αχόρταγο τη λευκή σάρκα. Ζωώδεις ήχοι γέμισαν το κελί, βογκητά κι αναστεναγμοί. Άνοιξα τα μάτια μόνο τη στιγμή που το σπέρμα μου καυτό χυνόταν στο γυναικείο κορμί. Μα το πρόσωπο που αντίκρισα τότε ήταν ο δαίμονας. Τα χέρια μου, από δύναμη και θέληση που δεν ήταν δική μου, έσφιξαν το λαιμό της μέχρι να της κοπεί η ανάσα και το σώμα της να κυλήσει άψυχο στο πάτωμα. Κι ο ρόγχος ήταν τρομερός και θέριευε στο υπόγειο δώμα. Ο Σίγκλης και ο Δόκιμος έφυγαν σιωπηλοί. Ορθάνοιχτα τα μάτια μου κοιτούσαν τον Καστίγιο, τον μόνο παρόντα. «Αναπαμό να μην έχεις. Μέχρι η κατάρα μου να γίνει ευχή και η ευχή μου κατάρα ξανά» είπε ο Καστίγιο. Με κόπο, ξέσφιξε το δαχτυλίδι που φορούσε στο δεξί χέρι. Γνώριζα τι γύρευε να κάνει. Το αχνοπράσινο δηλητήριο χάριζε αργή, βασανιστική λύτρωση. Άνοιξα το στόμα, βγάζοντας τη γλώσσα όλο προσμονή, σαν να περίμενα τη θεία μετάληψη… Τινάχτηκα λουσμένος στον ιδρώτα, τρομοκρατημένος. Κάτι κακό θα συνέβαινε. Το κρεβάτι ήταν αδειανό, το κορμί μου βασανιζόταν μονάχο πάνω στα ποτισμένα ιδρώτα σεντόνια. Κρατούσα το κεφάλι μου με τα δυο

202

Ευρυδίκη Αμανατίδου

μου χέρια μεθυσμένος, μα δεν είχα πιει παρά το κρασί του έρωτα. Θυμόμουν το όνειρο κι έτρεμα σύγκορμος. Δεν ήξερα ούτε τι ώρα ήταν, προχωρημένη στα σίγουρα καθώς το σκοτάδι είχε ξανοίξει. Τι άμυαλος που ήμουν. Είχαμε κανονίσει να φύγουμε. Έψαξα στα πράγματά μου το ρολόι μου. Έπρεπε να βιαστούμε. Εκείνη τη στιγμή ένα χτύπημα ακούστηκε στην πόρτα και βάζοντας ένα ρούχο απάνω μου, πήγα παραπατώντας ν’ ανοίξω. Ο Καστίγιο, κατακίτρινος σαν το φως του κεριού που κρατούσε, με κοιτούσε σαν τον τρελό. Με ρώτησε για ποιο λόγο είχα αθετήσει την υπόσχεσή μου. Κοίταξα αβέβαιος πίσω μου. Η οπτασία της νύχτας δεν ήταν εκεί. «Πού είναι;» ρώτησε ο Καστίγιο σαν να μάντεψε τις σκέψεις μου. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου του είχαν τραβηχτεί από την αγωνία. Σάστισα, μα σχεδόν αμέσως έτρεξα ξοπίσω του. Ανεβήκαμε μέχρι επάνω και μετά κατεβήκαμε στα υπόγεια. Μάταιος κόπος. Ψάξαμε τον κήπο, φτάσαμε μέχρι την κρύπτη νομίζοντας πως η αγαπημένη μου είχε πάει να αποχαιρετίσει αυτούς που αναπαύονταν κάτω από τη γη. Η ώρα περνούσε και ο ήλιος είχε ήδη ανατείλει. Από κάπου, όχι πολύ μακριά, σαν το μελίσσι που κάποιος ενόχλησε χωρίς λόγο, ένα βουητό όλο και δυνάμωνε. Κόμποι ιδρώτα πότιζαν το μέτωπο του Καστίγιο καθώς αγκομαχούσε θυμίζοντας άνθρωπο στο κατώφλι του θανάτου. «Να μη τη δει ο ήλιος!» μονολογούσε. «Θάνατος, ανάθεμά με!» Αυτά τα λόγια ξεχώριζα ανάμεσα στα άλλα ακατάληπτα που μπερδεύονταν στη γλώσσα του. Μηχανικά έστρεψα το βλέμμα ψηλά. Ο ουρανός έδειχνε πως η μέρα που είχε ξημερώσει θα ήταν ζεστή. Κανένα σύννεφο. Δυο μέρες ακόμη μέχρι να βγει ο Μάρτης κι η πρωινή υγρασία άχνιζε αλλόκοτα. Στην πίσω μεριά του πύργου, εκεί που βρισκόταν το παραπόρτι, το άλογο έλειπε. Ο Καστίγιο συνέχιζε να καταριέται τον εαυτό του, μα ο πανικός του είχε περάσει τώρα και σε μένα. Ο κίνδυνος ήταν πολύ κοντά, τόσο που ένιωθα τα λυσσασμένα του χνώτα στο σβέρκο μου. Έτρεξα ξανά επάνω, στο πιο ψηλό σημείο του πύργου, μήπως και τη δω να έρχεται από κάπου. Τα μάτια μου πόνεσαν και δάκρυσαν από το υπερβολικό φως, όταν

ανακουφισμένος

την

είδα

να

καλπάζει

ορμητικά

προς

το

Γκραντουκάλε. Ίσως είχε καταλάβει πως άργησε, αλλά δεν ήταν αυτό. Ξωπίσω της σε μικρή απόσταση ερχόταν ένα κοπάδι ανθρώπων. Μέσα στο τόσο φως έμοιαζαν με σμάρι εντόμων που ξάφνου τρελάθηκαν. Παρατηρώντας καλύτερα είδα πως κάποιοι από αυτούς έτρεχαν πίσω από το άλογο, ενώ κάποιοι άλλοι έπεφταν ο ένας πάνω στον άλλο γυρίζοντας πίσω πανικόβλητοι. Κι ανάμεσά τους μια φιγούρα ντυμένη στα μαύρα, ο Δόκιμος. Εκείνο το μουρμουρητό που άκουγα πριν να πλησιάζει δεν ήταν

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

203

άλλο από τον ψευτοκαλόγερο και την ακολουθία του καθώς λιτάνευαν την εικόνα.

Όλο

και

σίμωναν.

Οι

φωνές

και

τα

λόγια τους

ηχούσαν

μπερδεμένα μέχρι που τέντωσα τ’ αυτιά μου και ξεδιάκρινα τις φοβέρες μαζί με τους ύμνους στον Θεό. Την είχα ξαναζήσει αυτή την κατάσταση σχεδόν δυο δεκαετίες πριν. Ο τόπος ποτέ δεν ησύχαζε, αναπαμό δεν είχαν ούτε οι νεκροί ούτε οι ζωντανοί. Όμως αυτή τη φορά δεν θα άφηνα τον ψευτοκήρυκα να ζήσει. Θα τον έπνιγα με τα ίδια μου τα χέρια για να πάψει να σπέρνει δαιμόνια σ’ αυτή τη γη. Ας πήγαινε στον άλλο κόσμο να βρει αυτούς που θα τον άκουγαν με ευχαρίστηση. Τρέλα με είχε πιάσει καθώς κατέβαινα τη σκάλα. Σκόνταψα και κόντεψα να γκρεμιστώ. Κουτρουβάλησα μέχρι τον κάτω όροφο, μα όρθιος ξανά και κουτσαίνοντας έφτασα μανιασμένος κάτω. Ζαλισμένος έψαχνα στα τυφλά μέσα στον κήπο να βρω το παραπόρτι. Όλα γύριζαν, δεν ήταν τόσο ελαφρύ το χτύπημα όσο το νόμιζα. Γι’ αυτό και όταν εκείνη σαν αγέρας πέρασε από δίπλα μου, σάστισα ακόμη περισσότερο. Έτρεξα ξοπίσω της να την προλάβω φωνάζοντάς της, αλλά μάταια. Έμοιαζε να μη με ακούει, κι εγώ σκεφτόμουν μονάχα πως θα ήμασταν αναγκασμένοι με αυτή την αργοπορία να μείνουμε δυο μέρες ακόμη στο νησί μέχρι να ξαναέρθει το σκαρί. Κοιτούσα τα ατελείωτα σκαλιά που με περίμεναν, -το πόδι μου είχε πρηστεί και πονούσε-, σαν άκουσα από πιο ψηλά τον Καστίγιο να φωνάζει. Και η φωνή του ήταν αγνώριστη, ραγισμένη από τον πόνο. Παρακαλούσε την κοπέλα να κατέβει από εκεί που βρισκόταν, να έρθει κοντά του. Την άκουσα που έκλαιγε δυνατά και μετά γελούσε. Κλάμα και γέλιο με έκαναν να ξεχάσω τη δική μου κακουχία. Ανέβαινα δυο δυο τα σκαλιά κι είχα στο μυαλό μου παράταιρα λόγια. «Ο ήλιος του Μάρτη είναι

κακός! Τρεις στην αρχή, τρεις στη μέση και τρεις ημέρες στο τέλος του!» Πόσο γρήγορα τρέχει ο άνεμος; Πόσο βιαστικά οι άνθρωποι; Πιο γοργά ταξιδεύουν τα λόγια, κι όσο περισσότερες φοβέρες σκορπίζουν τόσο τ’ αυτιά τεντώνονται ν’ ακούσουν. Και να ήθελα να κλείσω τα δικά μου, ο τόπος ήταν ανοιχτός κι η φωνή του Δόκιμου θεριεμένη από την έξαψη και την παραφροσύνη της πίστης του. «Κι ο δαίμονας να φύγει ξορκισμένος, αυτός που έβγαλε κρέας και νύχια, δόντια και μαλλιά στην αμαρτωλή. Ήρθε όμως ο Άγγελος Κυρίου να δείξει στον τόπο τον δρόμο του Θεού και φώτισε στο ξωκλήσι της Χάρης της

Παναγίας,

αμόλυντης

μητέρας,

να

βρεθεί

εικόνα,

για

να

πολεμήσουμε την αμαρτία, να την ξεριζώσουμε από σημεία μιαρά όπου το σώμα και ο νους αμάρτησαν και η ψυχή βρώμισε και δόθηκε στον Διάβολο. Γιατί σαν άλλα Σόδομα και Γόμορρα, μαγαρίστηκε ο τόπος. Και ο Θεός έριξε τη φωτιά και κατέκαψε τις πόλεις. Γιατί το σώμα ακάθαρτο

204

Ευρυδίκη Αμανατίδου

υπήρξε των ανδρών και των γυναικών που αντί να δοξάζουν τον Δημιουργό τους, μόλυναν το έργο του προσκυνώντας τη σάρκα. Και συγγενείς συνευρέθηκαν μεταξύ τους. Ο διάβολος κυρίευσε το σώμα τους, το έλεος όμως θα έρθει με την ευχή του Κυρίου μας. Ακούς, πνεύμα δαιμονικό; Όπου αίμα συγγενικό ενώθηκε και φιληδονία, λαγνεία, σώματος εκπόρνευση εκάθησε βαριά. Και η αμαρτία κύλησε στη γη αυτή. Έξελθε, άπελθε, φόβο να έχεις της εικόνας, διαφορετικά ράβδος σιδήρου και τα τάρταρα και τριγμός οδόντων θα είναι η ανταμοιβή σου» ολοκλήρωσε τον αφορισμό του. Το κοπάδι είχε φτάσει έξω από τον περίβολο, κανείς όμως δεν τολμούσε

να

κάνει

ένα

βήμα

παραπέρα.

Όλοι

κοιτούσαν

ψηλά

περιμένοντας ότι ο δαίμονας θα γινόταν καπνός από τις φοβέρες και θα άφηνε τον τόπο στη γαλήνη του. Το βουητό δυνάμωνε. Άκουγα τα λόγια τους καθώς έλεγαν πως ήταν πράγματι η Αραμπέλα, -παρότι το ύψος και η απόσταση δεν τους επέτρεπε να διακρίνουν τα χαρακτηριστικά της-, αμαρτωλή που είχε κοιμηθεί με τον θείο της και για την αμαρτία της αυτή γύριζε απέθαντη και μόλυνε

τον τόπο. Μια γυναίκα φώναξε τότε

πως δεν ήταν η ανιψιά του Καστίγιο αλλά η κόρη του. Είδα τη Λεμονιά που ερχόταν τρέχοντας από αντίπερα, από το δικό της στόμα είχαν βγει τα λόγια. Φώναζε στον Δόκιμο και του έριχνε κατάρες. Τότε ο κόσμος άρχισε να μουρμουρίζει μεταξύ του και να σταυροκοπιέται. Κι οι φωνές δυνάμωσαν πάλι λέγοντας πως δυο φορές αμαρτία ήταν να βασανίζει τον τόπο αυτή που γεννήθηκε από αίμα συγγενών. «Σταματήστε! Αφήστε

μας

ήσυχους! Φύγετε!

Φύγετε

όλοι!». Η

γυναικεία κραυγή τούς έκανε όλους να σωπάσουν. «Εσύ!» απευθύνθηκε στον Δόκιμο. «Γυρεύεις να καθαρίσεις αυτή τη γη από τους αμαρτωλούς; Κι αν ο Θεός μού είπε να σε βοηθήσω, το σκέφτηκες αυτό;» Ο Καστίγιο έκανε ένα βήμα κι έπεσε στα πόδια της παρακαλώντας την να φύγει από εκεί, σπαράζοντας διπλωμένος στα δυο. Εκείνη δεν έδωσε σημασία. Οι άλλοι από κάτω βουβάθηκαν. Την είδα που έσκυψε και κάτι σήκωσε. Μαρμάρωσα στη θέση μου, όχι γιατί κατάλαβα που κρατούσε το τόξο και τι είχε στο νου της να κάνει, αλλά γιατί πρόσεξα τα χέρια της. Τα έβλεπα φουσκωμένα από το πρήξιμο, κόκκινα τόσο που έμοιαζε να είναι ποτισμένα στο αίμα. «Ήθελα μόνο να δω την αυγή! Τίποτα παραπάνω! Ούτε αυτό το λίγο δεν μου αφήσατε» είπε μ’ έναν τελευταίο λυγμό κι έβαλε τα δάχτυλά της αποφασιστικά στη χορδή του τόξου. «Αν διάβαζες σωστά τις Γραφές, θα γνώριζες πως ο κόρες του Λωτ κοιμήθηκαν με τον πατέρα τους, γι’ αυτές όμως δεν μίλησε κανείς» φώναξε στον Δόκιμο.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

205

Είδα τη στάση του σώματος, την πλάτη, τα πόδια, την ένταση και τη χαλάρωση, την απόφαση. Μπορούσα να τη σταματήσω, δεν το έκανα όμως. Το βέλος ελευθερώθηκε σφυρίζοντας. Το κοπάδι σκόρπισε αλαλάζοντας. Ο Δόκιμος, έχοντας καταλάβει τον κίνδυνο, έτρεχε ξοπίσω από τους άλλους. Το βέλος τον κάρφωσε στην πλάτη, κανείς όμως δεν στάθηκε να βοηθήσει τον αιμόφυρτο άντρα. Η μόνη έγνοια τους ήταν να σωθούν από τον δαίμονα. Μόνο η Λεμονιά έσκυψε δίπλα του για να πάρει την εικόνα που είχε κυλήσει στα χώματα. Και μετά έφυγε, χωρίς να κοιτάξει άλλο πίσω της. Η τελευταία γυναίκα των Καστίγιο ανέβηκε στην πιο ψηλή θέση του πύργου σ’ ένα μισογκρεμισμένο παραπέτασμα, αγνάντεψε την κατηφόρα που έβγαζε στο χωριό, και μετά κοίταξε κατάματα τον ήλιο. «Ησύχασαν όλα! Γιατί ήθελα μονάχα να δω την αυγή! Τίποτα άλλο!» είπε και στρέφοντας το σώμα προς το μέρος μας, άνοιξε τα χέρια κι έκανε δυο βήματα πίσω, στο κενό. Δεν κουνήθηκα από τη θέση μου. Τρομοκρατημένος έπνιξα τη φωνή μου κι ευχήθηκα να μην είχα δει ποτέ μου το πρόσωπό της, μα ούτε κι εκείνη να είχε αντικρίσει τη δική μου αποστροφή. Η όψη της δεν ήταν ανθρώπινη. Τα χαρακτηριστικά της είχαν τραβηχτεί, σαν να καιγόταν από τα μέσα της ή να είχε πέσει απάνω της καυτό κερί. Τα χείλη της έκαναν πονεμένες

συσπάσεις,

και

μόνο

τα

μάτια

φαίνονταν

πελώρια,

σκοτεινιασμένα από μια γκρίζα ομίχλη. Και μετά τρύπησε τ’ αυτιά μου η κραυγή του Καστίγιο. Μια κλωστή χωρίζει τα λογικά από τα παράλογα, σαν την τραβάς πολύ θα σπάσει. Η δική μου κλωστή έσπασε τότε. Όταν πρώτος έτρεξα κάτω και βρήκα το τσακισμένο σώμα ανάμεσα στα διπλά γιασεμιά. Έκλαιγα γοερά αργότερα όταν την ετοιμάσαμε και τη μεταφέραμε στο μυστικό δωμάτιο της κρύπτης. Ο Καστίγιο ήταν παράξενα ψύχραιμος καθώς εκτελούσε με ακρίβεια τα χρειαζούμενα. Δεν

μπορούσα

να

σκεφτώ,

γύρευα

απαντήσεις

χωρίς

να

λέω

κουβέντα, χωρίς να ξέρω τι είδα και τι όχι. Κι όλο άκουγα τσαμπούνες και κουδούνια Αποκριάς, όλο μπροστά μου ερχόταν ο Βάγης κι η αποκοτιά του και μετά ο Άγγελος Κράλης που είχε τολμήσει να κοιμηθεί με μία, ένα…. πλάσμα της νύχτας. Ποια ήταν τελικά; Υπήρξε ή όχι; Κλείσαμε τη σαρκοφάγο χωρίς λειτουργία, χωρίς ιδιαίτερη τελετή. Και μετά, ο Καστίγιο γονάτισε μουρμουρίζοντας. Έβαλα διστακτικά το χέρι στον ώμο του. Σήκωσε το κεφάλι, όμως με κοίταξε σαν να μη με αναγνώριζε. Συνέχισε να παραμιλάει όλο και πιο δυνατά ώσπου κατάλαβα πως οι λέξεις που πρόφερε συνέθεταν την άφεση αμαρτιών στα λατινικά.

206

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Αίμα από το αίμα μου! Dominus noster Jesus Christus te absolvat; et

ego

auctoritate

ipsius

absolvo

omni

vinculo

excommunicationis et interdicti in quantum possum et tu indiges. Deinde, ego te absolvo a peccatis tuis in nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Amen». (Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός σε απαλλάσσει και εγώ,

με

δική του εξουσιοδότηση,

σε απαλλάσσω

από κάθε

δεσμό

αφορισμού και απαγόρευσης, όσο μπορώ και κατά την ανάγκη σου. Ως εκ τούτου, σε απαλλάσσω από τις αμαρτίες σου στο όνομα του Πατρός, και του Υιού, και του Αγίου Πνεύματος. Αμήν). Ήρεμος πια σηκώθηκε όρθιος και με κοίταξε στα μάτια. «Στο γραφείο μου θα βρεις ό,τι χρειάζεσαι. Εγώ δεν έχω τίποτα άλλο. Η ζωή μου χάθηκε για πάντα. Όταν όλα θα έχουν τελειώσει, άφησέ με εδώ. Οι δαίμονες μένουν άθαφτοι» είπε και έβγαλε το δαχτυλίδι που φορούσε στο μεσαίο δάχτυλο του δεξιού χεριού, εκείνο που είχα δει ολοκάθαρα στον εφιάλτη μου. Η δύναμη της εξουσίας, η λύτρωση του θανάτου. Με μια κίνηση, κατάπιε το δηλητήριο σαν να ήταν η τελευταία κοινωνία. «Φύγε τώρα!» πρόσταξε μορφάζοντας. Δεν μπορούσα να τον αφήσω εκεί μονάχο. Έμεινα κι αγκάλιασα χωρίς βαρυγκώμια το σώμα που σπαρταρούσε μέχρι που άφησε την τελευταία του ανάσα. Και τότε, έκλαψα χωρίς ντροπή με κραυγές λαβωμένου ζώου. Είναι πολύ λίγος ο νους του ανθρώπου για να τα χωρέσει όλα αυτά. Πού βρήκα κουράγιο να σηκωθώ; Όμως έπρεπε να φύγω. Στο γραφείο του Καστίγιο, η ατμόσφαιρα ήταν πιο βαριά κι από του τάφου. Κοιτάζοντας γύρω μου άρχισα να καταλαβαίνω. Χειρόγραφα, ανάμεσά τους κάποια πολύ παλιά, που αφορούσαν παθήσεις του δέρματος, επιστολές σε γιατρούς στη Γερμανία και την Ιταλία. Τα μάτια μου έτρεχαν σε αράδες, σε λέξεις κοινές και άλλες άγνωστες. Πώς γίνεται ένας άνθρωπος να μεταμορφώνεται σε κάτι φριχτό από τη μία στιγμή στην άλλη, να καίγεται σαν να έπιασε ο εξορκισμός του Δόκιμου; Είχα σκοπό να φύγω, να φύγω μακριά όσο πιο γρήγορα γινόταν, όμως κάθε στιγμή που περνούσε, ρίζωνα εκεί μέσα. Άναψα κεριά κι άλλα κεριά κι έπιασα να διαβάζω. Μα τα γράμματα χόρευαν μπροστά στα μάτια μου και το κεφάλι μου βαρύ έπεφτε στο ξύλο μέχρι που ξανάρχιζα το διάβασμα, το ψάξιμο σε σελίδες που περιέγραφαν πράγματα φριχτά. Αρρώστια ή δαίμονας; Ιστορίες που δεν είχα πιστέψει ποτέ μου φανερώνονταν γραμμένες με μελάνι κόκκινο σαν το αίμα. Άρρωστο αίμα. Κι εγώ είχα κοιμηθεί μαζί της. Είχα ξεχάσει τον έρωτα, μόνο απέχθεια και τρόμο ένιωθα και μια βαθιά σιχασιά. Έπρεπε να φύγω. Κι αν είχα μέσα μου κι εγώ την κατάρα; Πώς παραλογίζεται ο άνθρωπος! Μια κλωστή, μια μονάχα. Την τραβάς και όλα σωριάζονται. Δεν θα ησύχαζα αν δεν έκανα αυτό που είχε

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

207

στον νου του ο Καστίγιο. Αυτό ήθελε να μου πει, δεν μπορούσε όμως να το τελειώσει μόνος. Δεν μπορούσε να το πράξει αυτό στο ίδιο του το αίμα. Στο υπόγειο του πύργου βρήκα αυτό που ζητούσα. Κατέβηκα στην κρύπτη. Τρία χτυπήματα και τρείς φορές επανέλαβα τα λόγια της συγχώρεσης που είχε πει ο Καστίγιο στα λατινικά. Έφυγα μέσα στη βαθιά νύχτα, καβάλα στο άλογο και σαν να με κυνηγούσαν ζωντανοί και πεθαμένοι, έφτασα στο λιμάνι. Το πρώτο πλεούμενο που φάνηκε με τάξιμο πλούσια ανταμοιβή με πήρε μακριά. Στη φαντασία μου ήταν όλα αυτά; Μήπως δεν έγιναν έτσι, μήπως τώρα τα παριστάνω κατά πώς θέλω επειδή είμαι τρελός ή σαν γνωστικός σκέφτομαι πράγματα αφύσικα; Συγχώρα με, εσύ που με διαβάζεις, μα έπρεπε να τα γράψω. Κι άμα έφτασες έως εδώ, κάποιο λόγο θα έχεις, κι όχι γιατί απλά είσαι περίεργος να μάθεις. Αν είσαι άνθρωπος δικός μου, βοήθησέ με. Τα σημάδια τα αφήνω πίσω μου. Αν όχι, πες πως λόγια μόνο ενός τρελού ήταν αυτά, κάποιου που νόμιζε πως γέλασε με τον θάνατο για λίγο μόνο. Και έχε την ευχή μου!

208

Ευρυδίκη Αμανατίδου

35. Σάββατο 16 Μαρτίου, νωρίς το πρωί, Καλή Καρδιά «Πού πήγε το παλιοθήλυκο;» αναρωτήθηκε για πολλοστή φορά η Αλεξάνδρα. Φυσικά και δεν ήταν η κουβερνάντα της Κύνθιας. Για ποιο λόγο λοιπόν να ταράζεται και να εκνευρίζεται; Ποιος άκουγε όμως τον Σέργιο… Δεν τον είχε ενημερώσει καν για την άφιξη της Καστελάνου στο νησί, μα κι αν το είχε κάνει, τι θα άλλαζε; Κι αν της είχε συμβεί κάτι; Τόσο το καλύτερο, θα απαλλασσόταν μια και καλή. Αν όμως όντως της είχε συμβεί το παραμικρό, θα το μάθαινε. Και μαζί της, θα το μάθαινε και ο Σέργιος. Το νησί ήταν μικρό. Ένα ανθρώπινο σώμα αργά ή γρήγορα βρίσκεται. Ανέβηκε στον επάνω όροφο, έβαλε το κλειδί στην πόρτα και ξεκλείδωσε αποφασιστικά. Το δωμάτιο άδειο, το κρεβάτι στρωμένο, ελαφρά τσαλακωμένο μόνο. Όλα ήταν στη θέση τους. Πού είχε πάει η Κύνθια; Στο Γκραντουκάλε μήπως; Αδύνατον, ο πύργος ήταν κλειστός, δεν θα μπορούσε έτσι κι αλλιώς να μπει μέσα. Εκτός…Εκτός αν ο Σέργιος και η Κύνθια είχαν κανονίσει κρυφά να συναντηθούν στο Γκραντουκάλε και τώρα βρισκόντουσαν στον πύργο κι έβγαζαν τα μάτια τους. Αυτή η τελευταία προοπτική τής ανακάτεψε το στομάχι και εκτόξευσε την οργή της στα ύψη. Ευτυχώς που ήταν πολύ πρωί ακόμη για να έχει τον νου της και στην εύρυθμη λειτουργία της Καλής Καρδιάς. Οι χθεσινοβραδινές αφίξεις ήταν αρκετές και ο κόσμος πηγαινοερχόταν ανάμεσα στη Βέργα και τη Χώρα μέχρι αργά. Όλοι κοιμόντουσαν όταν η Αλεξάνδρα έβαλε εμπρός το αυτοκίνητό της και ξεκίνησε για τον πύργο. Πέντε λεπτά αργότερα πάρκαρε στο μονοπάτι, ανάμεσα στη συστάδα των δένδρων. Ο τόπος ήταν γεμάτος λάσπη από τη βροχή της προηγούμενης νύχτας. Κατέβηκε και προχώρησε ψάχνοντας ώσπου έφτασε στο πλάι του πύργου και εκεί σταμάτησε έκπληκτη. Περίμενε να βρει το αμάξι του Σέργιου, όμως αυτό που έβλεπε μπροστά της ήταν μια μαύρη μηχανή τύπου Καβασάκι. Πλησίασε. Αθηναϊκά νούμερα. Ίχνη από παπούτσια, σίγουρα ανδρικά. Η εξώπορτα κλειδωμένη. Καμία ένδειξη ζωής. Δεν υπήρχε κάτι άλλο να κάνει εκεί ούτε είχε την πολυτέλεια να σπαταλάει την ώρα της. Γύρισε πίσω στην Καλή Καρδιά, κοίταξε την ατζέντα της και πήρε τηλέφωνο το ταξιδιωτικό πρακτορείο του λιμανιού της Κατένας δοξάζοντας την κοινοτική οδηγία που είχε κάνει υποχρεωτική την ονομαστική έκδοση εισιτηρίων.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

209

«Θέλω να δεις αν κάποιος Λουκάς Αργέντης έφυγε από το λιμάνι του Πειραιά με προορισμό το νησί μας. Είχε κάνει κράτηση, αλλά δεν τον έχουμε δει ακόμη ούτε μας ειδοποίησε, κι εγώ τα δωμάτια τα χρειάζομαι» είπε στην κοπέλα που της απάντησε. «Μείνε στη γραμμή να μπω μια στιγμή στο σύστημα. Αν ήρθε με το κλασσικό απευθείας δρομολόγιο, θα κοιτάξω στο βραδινό της Πέμπτης». Δεν χρειάστηκε να περιμένει ούτε ένα λεπτό. «Λουκάς Αργέντης, είπες; Ναι, υπάρχει εισιτήριο στο όνομά του. Τρίτη θέση. Δεν απορώ που δεν έχει εμφανιστεί ακόμη. Θα βρήκε κάτι πιο συμφερτικό για τα οικονομικά του εδώ γύρω. Τι το κρατάς το δωμάτιο; Δώστο αλλού κι άφησέ τον να βγάλει άκρη μόνος του» της είπε γελώντας η υπάλληλος του πρακτορείου. Ώστε ο ιδιοκτήτης του πύργου είχε κάνει την εμφάνισή του επιτέλους. Και πάλι όμως, αυτό δεν της έλυνε την απορία σχετικά με το τι είχε απογίνει η Κύνθια. Τα ίχνη που είχε δει έξω από τον πύργο ήταν μόνο αντρικά. Αυτό βέβαια δεν σήμαινε το παραμικρό. Ή μάλλον σήμαινε πως αν η Κύνθια βρισκόταν στον πύργο θα είχε μπει πολύ πριν αρχίσει να βρέχει. Και τα ίχνη στη λάσπη; Μήπως ο Αργέντης την είχε δολοφονήσει και είχε φορτώσει το πτώμα στη μηχανή για να το εξαφανίσει στους γκρεμούς της Κατένας; Αστεία πράγματα. Προσπαθούσε απλά να διακωμωδήσει την κατάσταση, για να μη σκεφτεί το επόμενο προφανές. Ότι η Κύνθια Καστελάνου ξυπνούσε αυτή τη στιγμή στο κρεβάτι του Σέργιου μετά από μια νύχτα πάθους κι ότι ο Λουκάς Αργέντης κοιμόταν τον ύπνο του δικαίου στον πύργο του. Τι άλλο μπορούσε να κάνει; Είχε δουλειά στην Καλή Καρδιά, αυτό της έλειπε να τριγυρίζει όλο το νησί για να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει την κατάσταση. Η ζήλεια είχε θολώσει τόσο πολύ την κρίση της που αδυνατούσε να βρει μια πιστευτή δικαιολογία ώστε να τηλεφωνήσει στον Σέργιο. Τι θα του έλεγε; Από τη μία πολύ θα ήθελε να τον βγάλει από τα ρούχα του και να του ανακοινώσει πως η κυρία Καστελάνου είχε προτιμήσει να φανερωθεί στον Αργέντη. Από την άλλη, αν είχε κάνει λανθασμένη εκτίμηση και η Κύνθια βρισκόταν στο αρχοντικό της Χώρας, τι θα έλεγε, θα τους ευχόταν «η ώρα η καλή και βίον ανθόσπαρτον»; Δοκίμασε το κινητό της Κύνθιας, αλλά βγήκε η εκνευριστική απάντηση ότι η σύνδεση δεν ήταν εφικτή. Πού στο καλό βρισκόταν επιτέλους; Το κινητό της χτύπησε και ο ήχος από τις Βαλκυρίες, που σήμαινε πως η κλήση ήταν από τον Σέργιο, την ανακούφισε.

210

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Μα πού είσαι επιτέλους; Σε παίρνω τόση ώρα στο σταθερό και είναι συνέχεια κατειλημμένο» ακούστηκε η εκνευρισμένη φωνή του. «Σε ξενοδοχείο καλείς, φυσικό είναι. Γι’ αυτό υπάρχουν τα κινητά» απάντησε η Αλεξάνδρα καταλαβαίνοντας από το ύφος του πως δεν είχε δει την Κύνθια ούτε ζωγραφιστή. «Έγινε κάτι;» ρώτησε μελιστάλακτα. «Δεν θα πιστέψεις τι βρήκα! Ξέρεις ποιος είναι ο Λουκάς Αργέντης;» «Ο κληρονόμος» του απάντησε αδιάφορα. «Και δισέγγονος του Άγγελου Κράλη!» «Για καινούριο μου το λες; Αφού μαζί ψάξαμε το γενεαλογικό δέντρο της γυναίκας που αγόρασε τον πύργο από τον πατέρα σου». «Είναι ο ίδιος που είχε την Αραμπέλα». «Την κούκλα λες;» «Την κούκλα, την κανονική, την άψυχη και τη ζωντανή!» Η οργή του Σέργιου ήταν ολοφάνερη, ο τόνος της φωνής του είχε ανέβει επικίνδυνα. «Δεν σε καταλαβαίνω». «Έρχομαι από εκεί. Έχω να σου πω… Βρήκα ένα γράμμα». «Κι εγώ έχω…» Δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τη φράση της, αφού ο Σέργιος είχε ήδη κλείσει το τηλέφωνο. Μα πόσο βολικά ερχόντουσαν καμιά φορά τα πράγματα! Η Κύνθια δεν ήταν στο αρχοντικό της Χώρας, και φυσικά το μυαλό του Σέργιου βρισκόταν αλλού. Τόσο αλλού, που η Αλεξάνδρα θα μπορούσε να του παρουσιάσει την εμφάνιση και εξαφάνιση της Κύνθιας όπως τη βόλευε. Μισή ώρα αργότερα, ο Σέργιος διέσχιζε με φούρια την αίθουσα υποδοχής της Καλής Καρδιάς. Η αψεγάδιαστη εμφάνιση της Αλεξάνδρας και η βιασύνη της να τον υποδεχτεί μ’ ένα φιλί στο στόμα, αδιαφορώντας για το προσωπικό που κοιτούσε με νοσηρή περιέργεια, τον εκνεύρισε ακόμη περισσότερο. Ένιωθε ήδη πολύ καταβεβλημένος από την άσχημη νύχτα που είχε περάσει βλέποντας συνεχώς τον ίδιο εφιάλτη: τον Βάγη μεταμφιεσμένο σε Αρχικουδουνάτο στη γιορτή της Καλής Καρδιάς. «Τόση βιασύνη πια! Θέλεις καφέ; Μου φαίνεται πως τον χρειάζεσαι. Δεν κοιμήθηκες;» Αντί για απάντηση, της έδωσε την επιστολή που είχε βρει στο σεντούκι. «Και λοιπόν; Ποια είναι η τρομερή σου ανακάλυψη;» τον ρώτησε αφού τη διάβασε. «Ο Βάγης, ποιος άλλος; Χρησιμοποιούσε ψεύτικο όνομα. Ξέρεις ποιος ήταν στην πραγματικότητα; Ο Άγγελος Κράλης, ο προπάππους του Αργέντη.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

211

Πολλά πράγματα εξηγούνται έτσι. Το γνώριζε το νησί μας και πολύ καλά ο πρόγονός του. Έζησε εδώ από το 1859 μέχρι το 1862. Από τότε που έφυγε από την Αθήνα εγκαταλείποντας τις σπουδές του μέχρι τη φωτιά στο Γκραντουκάλε οπότε κι εξαφανίστηκε. Και όχι μόνο αυτό. Εκείνη η ιστορία της Λεμονιάς με την εικόνα, θυμάσαι; Την εικόνα που βρήκε ο Βάγης το φθινόπωρο του 1862 και που χάθηκε λίγο μετά. Σίγουρα την πήρε μαζί του και ξέρω τον λόγο. Η εικόνα ήταν ψεύτικη. Διάβασα ξανά και ξανά μια περγαμηνή που βρήκα σε ένα σεντούκι. Κατάλαβα πως ήταν πλαστογραφημένη, μιλούσε όμως για το θαύμα στη Βέργα. Το φτιαχτό θαύμα». «Πώς το ξέρεις αυτό;» «Με δουλεύεις; Αν ένας άνθρωπος δικαιούται να καυχιέται για τις γνώσεις του στην ιστορία της τέχνης, αυτός είμαι εγώ!» την αποπήρε οργισμένος. «Η απεικόνιση της Παναγίας στην εικόνα που περιγράφει η περγαμηνή είναι της Ελεούσας Παρθένου, μια τάση που επικράτησε τρεις τουλάχιστον αιώνες μετά την Εικονομαχία και δείχνει τον Χριστό να ακουμπά το μάγουλό του στο μάγουλο της μητέρας του. Στα χρόνια της Εικονομαχίας η γνωστή απεικόνιση της Παναγίας ήταν αυτή της Οδηγήτριας, η Παρθένος με το Βρέφος στο αριστερό της χέρι». «Θέλεις να πεις πως ο τύπος αυτός, ο Βάγης, είχε συνωμοτήσει με τον συμβολαιογράφο; Για ποιον λόγο;» «Γιατί κι οι δυο τους ήθελαν ό,τι ανήκε στον Καστίγιο! Και η εικόνα εμφανίστηκε ξανά στο νησί δεκαοκτώ χρόνια μετά, το 1880. Μόνο που σου θυμίζω πως την ίδια χρονιά ο Καστίγιο πέθανε, αυτοκτόνησε, δηλητηριάστηκε, ό,τι φαντάζεται κανείς». «Ναι, παρακολουθώ τη σκέψη σου. Λες ότι ο Βάγης, δηλαδή ο Άγγελος Κράλης, γύρισε ξανά στο νησί εκείνη τη χρονιά. Πως υποψιάζεσαι ότι σκότωσε τον Καστίγιο. Για ποιον λόγο όμως; Για να τον εκδικηθεί μετά από δεκαοκτώ χρόνια; Κάπως αργά δεν το θυμήθηκε;» «Περίμενε να ακούσεις κάτι ακόμη για να δεις πώς δένουν τα πράγματα. Ο Άγγελος Κράλης πέθανε το 1895. Μα τι παράξενο! Αυτός πέθανε στην Αθήνα, και τόσα ναυτικά μίλια μακριά, η εικόνα που είχε εμφανιστεί σαν από δεύτερο θαύμα στη Βέργα όταν πέθανε ο Καστίγιο, εξαφανίστηκε ξανά από το ξωκλήσι». «Σέργιε, αυτά είναι επιστημονική φαντασία! Τι θες να πεις, ότι ο άνθρωπος διακτινίστηκε στο νησί;» γέλασε η Αλεξάνδρα. «Δεν ξέρω τι ακριβώς συνέβη. Θα το ψάξω όμως» είπε αποφασισμένος.

212

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Ούτε λόγος λοιπόν να γίνεται για το τι υποδοχή περιμένει τον κύριο Αργέντη!» «Τι θέλεις να πεις;» ρώτησε απότομα ο Σέργιος. «Ξέρεις πολύ καλά πως τα βάσανά σου είναι και δικά μου Μαζί δεν έχουμε περάσει τόσα και τόσα;» «Έμαθες κάτι;» ρώτησε μη δίνοντας σημασία στην αναφορά του κοινού τους παρελθόντος. «Μα ξεκίνησα να στο λέω στο τηλέφωνο, αλλά πρόλαβες και μου το έκλεισες στα μούτρα! Δεν θα σε βασανίσω άλλο, αν και το αξίζεις. Ο Λουκάς Αργέντης έφτασε στο νησί». «Πότε;» «Χθες το απόγευμα. Μη ρωτήσεις πώς και τι! Γιατί σου έχω μια έκπληξη. Χθες, αργά το βράδυ, εμφανίστηκε στην Καλή Καρδιά και ζήτησε δωμάτιο η κυρία Κύνθια Καστελάνου». «Πού είναι; Γιατί δεν με ειδοποίησες;» Εξαγριωμένος ο Σέργιος τής έσφιξε δυνατά το χέρι. «Μέσα στη μαύρη νύχτα;» του είπε αθώα. «Πού είναι τώρα;» Το ύφος και η διαμαρτυρία της Αλεξάνδρας δεν τον είχαν πείσει. Οι σκέψεις γύριζαν σαν ανήσυχα φίδια στο μυαλό του. Είχε δώσει υπόσχεση στον εαυτό του να μην αφήσει τον Λουκά Αργέντη να του πάρει τίποτα παραπάνω. «Η Καστελάνου; Στο δωμάτιό της, πού αλλού; Είναι νωρίς, κανένας από τους πελάτες δεν έχει εμφανιστεί για πρωινό». «Τηλεφώνησέ της!» «Κι αν κοιμάται η κοπέλα; Κουρασμένη από τόσο ταξίδι! Μα φαντάσου, θα συνταξίδευε με τον Λουκά Αργέντη. Αυτό κι αν είναι σύμπτωση!» γέλασε η Αλεξάνδρα. «Βούλωσέ το πια! Κάλεσέ την τώρα!» Καθώς περίμενε να συνδεθεί με το δωμάτιο της Κύνθιας, η Αλεξάνδρα ένιωσε ηδονική ικανοποίηση. Γνώριζε πως κάποτε θα έχανε τον Σέργιο εξαιτίας κάποιας άλλης γυναίκας. Αν όμως ήταν να τον χάσει, θα έκανε τα πάντα για να τον πονέσει. «Δεν απαντάει. Μάλλον κοιμάται και δεν το ακούει» του είπε με το πιο αθώο ύφος του κόσμου. «Κινητό δεν έχει; Κάλεσε στο κινητό!» Δήθεν διστάζοντας, η Αλεξάνδρα έκανε όπως της είπε.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

213

«Δεν είναι εφικτή η σύνδεση» τον πληροφόρησε, όμως ο Σέργιος τής άρπαξε το ακουστικό από τα χέρια για να ακούσει και να βεβαιωθεί ότι δεν του έλεγε ψέματα. Της άρεσε έτσι όπως έβλεπε το αίμα να χάνεται από το πρόσωπό του και τους κύκλους να βαθαίνουν στα μάτια του. Δεν περίμενε πως θα το διασκέδαζε τόσο! «Θα ειδοποιήσω την καμαριέρα που καθαρίζει στον επάνω όροφο να κοιτάξει» του είπε σαν να το σκέφτηκε ξαφνικά και να χαιρόταν που θα τον εξυπηρετούσε. Δεν υπήρχε περίπτωση να τον αφήσει μόνο του έστω και ελάχιστα δευτερόλεπτα. Ποιος ξέρει τι θα γινόταν αν έβλεπε την καταχώρηση στο βιβλίο του ξενοδοχείου και ανακάλυπτε ότι του είχε πει ψέματα για την ημερομηνία άφιξης της Κύνθιας. Το εσωτερικό τηλέφωνο χτύπησε και η Αλεξάνδρα το σήκωσε υιοθετώντας ένα έκπληκτο ύφος. «Δεν είναι κανείς στο δωμάτιο; Καλά, σε ευχαριστώ, Μαργαρίτα!» Ο Σέργιος την κοιτούσε σαν να ψηνόταν από πυρετό. «Δεν είναι στο δωμάτιό της. Μην ανησυχείς. Τα πράγματά της είναι εκεί. Κάπου εδώ γύρω θα έχει πάει για βόλτα. Κανένας από τους πελάτες μας δεν μπορεί να αντισταθεί στη σαγήνη του τόπου» πρόσθεσε κοιτάζοντας τον στα μάτια. Ήξερε πολύ καλά τι θα ακολουθούσε. Είδε τον Σέργιο να φεύγει τρέχοντας σχεδόν και σε δευτερόλεπτα άκουσε το σπινάρισμα των τροχών του αυτοκινήτου. «Η ζωή είναι γεμάτη εκπλήξεις, μικρέ μου Σέργιε» γέλασε. Η διάθεσή της είχε φτιάξει. Η αναστάτωση των άλλων αποτελούσε το δικό της ελιξίριο.

214

Ευρυδίκη Αμανατίδου

36. Σάββατο 16 Μαρτίου, πρωί, Γκραντουκάλε Η Κύνθια άνοιξε τα μάτια της κοιτώντας σαστισμένη γύρω της. Χρειάστηκε αρκετά λεπτά έως ότου συνειδητοποιήσει πως δεν βρισκόταν στο δωμάτιό της στην Καλή Καρδιά αλλά στη μισοσκότεινη κρεβατοκάμαρα του Γκραντουκάλε. Κοίταξε το ρολόι της που έδειχνε επτά και είκοσι τρία λεπτά. Πολύ πρωί για κάποιον που βρισκόταν σε διακοπές, όχι όμως για κάποιον που είχε διαπράξει αδίκημα. Έτσι ένιωθε κοιτώντας ξανά το τετράδιο που είχε στην αγκαλιά της, το τετράδιο που δεν της ανήκε. Έπρεπε να το είχε ήδη αφήσει στη θέση του. Προλάβαινε να το επιστρέψει στο γραφείο προτού ο Λούκα ξυπνήσει και αντιληφθεί την απουσία του; Δεν ήθελε να τορπιλίσει το κλίμα που είχε δημιουργηθεί το προηγούμενο βράδυ, τι θα σκεφτόταν όμως γι’ αυτήν αν μάθαινε ότι είχε διαβάσει το ημερολόγιο χωρίς να τον ρωτήσει; Καθώς προσπάθησε να σηκωθεί, ένιωσε τη γνωστή της πια ναυτία, πιο δυνατή αυτή τη φορά. Ήταν σαν να έβλεπε μπροστά της εικόνες που είχαν ζωντανέψει μέσα από το χρονικό του Άγγελου Κράλη. Έγειρε πίσω στο μαξιλάρι, έκλεισε τα μάτια κι αποκοιμήθηκε ξανά. Πόσο διαρκούν τα όνειρα; Πολύ λίγο, κι ας νομίζουμε πως ίσως διανύσαμε ένα τεράστιο χρονικό διάστημα στον ύπνο μας. Συνήθως θυμόμαστε τα τελευταία πέντε λεπτά, και πάλι μόνο αν αυτό που είδαμε, άνοιξε ένα ξεχασμένο συρτάρι. Η Κύνθια θυμόταν πολύ καλά τι είχε δει, σαν να ήταν βίωμά της. Τον εφιάλτη του Άγγελου Κράλη όπως τον είχε διαβάσει στο χρονικό. Κι ευχήθηκε να παραμείνει όνειρο και τίποτα περισσότερο. Τουλάχιστον δεν ένιωθε πια εκείνο το λίγωμα και τη δυσφορία -δεν έβρισκε ένα πιο ικανοποιητικό χαρακτηρισμό για ό,τι είχε αισθανθεί την πρώτη φορά που ξύπνησε. Με το φόβο μη βρεθεί απροειδοποίητα στην ίδια κατάσταση, σηκώθηκε αθόρυβα και μπήκε στο διπλανό δωμάτιο. Ο Λούκα, ευτυχώς, κοιμόταν ακόμη. Προσπάθησε να θυμηθεί την διάταξη των αντικειμένων πάνω στο γραφείο και να τοποθετήσει το ημερολόγιο όπως το είχε βρει. Τη στιγμή που διαπίστωνε ανακουφισμένη ότι τα είχε καταφέρει, ένας θόρυβος την έκανε να τιναχτεί. Ακουγόταν σαν να πλησίαζε κάποιο αυτοκίνητο. Ο Λούκα παρακολουθούσε την Κύνθια προσποιούμενος ότι κοιμόταν. Την είχε νικήσει τελικά η γυναικεία περιέργεια. Θα της το συγχωρούσε όμως, μόνο για το θέαμα που πρόσφερε στο βλέμμα του το χαμηλό ντεκολτέ του ημιδιάφανου νυχτικού. Ευχαρίστως θα αφηνόταν σε μια ερωτική φαντασίωση όπου όλα επιτρέπονται με τη δικαιολογία της πρωινής έγερσης. Η όρεξη του

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

215

κόπηκε μαχαίρι καθώς άκουσε τον ήχο του σπιναρίσματος. Το μυαλό του πήρε τόσες στροφές όσες και ο κινητήρας του αυτοκινήτου που ο οδηγός του ταλαιπωρούσε στον χωματόδρομο. Σε κλάσματα δευτερολέπτου, βρισκόταν στο παράθυρο. Ήταν φανερό πως αυτός που είχε φτάσει μέχρι τον πύργο δεν μπορούσε ή μάλλον δεν ήθελε να κρυφτεί. Υπολόγισε πως σε λιγότερο από δύο λεπτά, ο αξιότιμος Παλαζίνι, -γιατί ποιος άλλος θα μπορούσε να είναι-, θα έχωνε τη μούρη του στο Γκραντουκάλε. «Γαμώτο μου! Κι είπα να αλλάξω την κλειδαριά!» μουρμούρισε μέσα από τα δόντια του. «Σόρυ για το λεξιλόγιο, μικρή μου, αλλά έχουμε επισκέψεις. Το θέμα βέβαια είναι αν θα δείξω πόσο καλός οικοδεσπότης είμαι» είπε στην Κύνθια που παρά τη σαστιμάρα της είχε στριμωχτεί κοντά του στο παράθυρο προσπαθώντας να διακρίνει τι συνέβαινε έξω. Ο Σέργιος προσπέρασε με απέχθεια τη μαύρη μηχανή. Το ένστικτό του επιβεβαιωνόταν, αφού οι δύο τροχοί σήμαιναν απλά και μόνο αλητεία. Ένα σαδιστικό χαμόγελο απλώθηκε στο πρόσωπό του. Χάρηκε που δεν είχε πέσει έξω. Τουλάχιστον ήξερε ότι είχε να αντιμετωπίσει ένα χαμένο κορμί και δεν ήταν καθόλου απαραίτητο να φανεί ευγενικός μαζί του. Πώς τολμούσε να κάνει κατάληψη στον πύργο που μόνο αυτός, ένας Παλαζίνι, είχε δικαίωμα να λέγεται ιδιοκτήτης του; Ξεκλείδωσε την πύλη του περίβολου και βρέθηκε στον κήπο. Η χθεσινή νεροποντή δεν είχε στεγνώσει ακόμη τα ίχνη της λάσπης. Εκτός από τα αντρικά αποτυπώματα, διέκρινε ολοκάθαρα τα γυναικεία που έφταναν μέχρι την πόρτα του κυρίως οικοδομήματος. Προχώρησε ακολουθώντας τα, ψάχνοντας να βρει κάτι που θα δήλωνε πιο χειροπιαστά ότι η Κύνθια βρισκόταν εκεί. Ένα μπουκέτο διπλά γιασεμιά ήταν σκορπισμένο κοντά στην είσοδο. Δεν τον είχε για ρομαντικό τον Αργέντη. Μπορεί να μην τον είχε συναντήσει ποτέ του, αυτό όμως δεν τον εμπόδιζε να βγάζει το ένα συμπέρασμα μετά το άλλο. Μόνο γυναικείο χέρι θα έκοβε τα λουλούδια που λάτρευε η Αραμπέλα. Κι αν η Κύνθια βρισκόταν στον πύργο παρά τη θέλησή της; Αν ο δημοσιογράφος την είχε απαγάγει; Ή ακόμη χειρότερα, με κάποιο πρόσχημα την είχε φέρει μέχρι το Γκραντουκάλε για τους δικούς του σκοπούς; Όλη η οικογένεια του Αργέντη, ξεκινώντας από τον προπάππου του, κουβαλούσε μυστικά. Η Αλεξάνδρα όμως του είχε πει πως ο Αργέντης και η Κύνθια μάλλον συνταξίδευαν. Η ζήλεια τον τύλιξε ξανά. Αποφασιστικά, ξεδιάλεξε το κλειδί που άνοιγε την πόρτα και το έβαλε στην κλειδαριά.

216

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Δεν μπορούσε να ξεκλειδώσει. Έβγαλε ξανά το κλειδί και το κοίταξε προσεκτικά. Ήταν το σωστό, δεν υπήρχε κανένας λόγος να μην ανοίγει. Έσκυψε να δει ποιο ήταν το εμπόδιο και δεν του χρειάστηκε ιδιαίτερη εξυπνάδα για να καταλάβει πως υπήρχε κλειδί από τη μέσα μεριά της πόρτας. Τι έξυπνος ο κύριος Αργέντης! Και τι θα έκανε τώρα; Θα κοπανούσε την πόρτα και θα την γκρέμιζε; Θα πρόβαλε το ότι ήταν ο επιστάτης του πύργου και είχε υπόνοιες εισβολής; Ή θα φώναζε το όνομα της Κύνθιας περιμένοντας να φανεί σε κάποιο παράθυρο ως άλλη Ιουλιέτα; «Τι θα κάνουμε;» ψιθύρισε η Κύνθια λες και ο Παλαζίνι είχε υπερβολικά αναπτυγμένη την αίσθηση της ακοής και μπορούσε να τους ακούσει. Ο Λούκα μπήκε στον πειρασμό να της απαντήσει τι ακριβώς είχε στο μυαλό του να κάνουν οι δυο τους, καθώς έτσι όπως είχε στριμώξει τη μικροκαμωμένη της φιγούρα κι έσκυβε πάνω από το κεφάλι της για να παρατηρήσει τις κινήσεις του Παλαζίνι, η θέση του γινόταν όλο και πιο άβολη. Όμως η κατάσταση είχε αρχίσει να τον διασκεδάζει. Ναι, τώρα θυμόταν ολοκάθαρα την πρώτη του στενή επαφή με την Κύνθια Καστελάνου. Βέβαια τότε στο μετρό, το στριμωξίδι και ο δικός του εκνευρισμός τον είχαν οδηγήσει στο βιαστικό συμπέρασμα πως η κοπέλα δεν είχε τίποτα περισσότερο από έναν καλό οργασμό να του προσφέρει. Πανάθεμα τον προπάππου του! Αν και δεν του έφταιγε αυτός που τα χέρια του είχαν τυλιχτεί γύρω από τη μέση της και λίγο πιο ψηλά, αγγίζοντας το μπούστο της. «Εσύ τι θέλεις να κάνουμε;» τη ρώτησε περιπαιχτικά κι εκείνη στράφηκε και τον κοίταξε αβέβαιη. «Ένας γρίφος είσαι, κυρία Καστελάνου» πρόσθεσε ο Λούκα προσπαθώντας να διαβάσει το γκρίζο βλέμμα της. Καθώς αυτό όμως ήταν προς το παρόν αδιαπέραστο, έκανε το μόνο που θα του έδινε μια σίγουρη απάντηση. Πέρασε τις παλάμες του στα πυκνά μαλλιά της Κύνθιας, τις έσυρε αργά μέχρι τη βάση του λαιμού της και κρατώντας την σταθερά, έσκυψε προς το μέρος της μέχρι που τα χείλη του βρήκαν τα δικά της. Ναι, θα μπορούσε να πει ότι η απάντηση ήταν πολύ ικανοποιητική. Κρυμμένο μέχρι τώρα σε ένα απύθμενο βάθος του χαρακτήρα του, ένα συναίσθημα που τον προβλημάτιζε αλλά δεν τον δυσαρεστούσε βγήκε στην επιφάνεια: η ανάγκη του να μοιραστεί. Αν δεν πρόσεχε, θα παραδινόταν με σώμα και ψυχή στην Κύνθια κι αυτό σίγουρα δεν το ήθελε. Την είχε κάνει να σαστίσει. Σίγουρα το φιλί τους την είχε αποπροσανατολίσει περισσότερο από τον ίδιον. Έδωσε ένα νοερό χαστούκι στον εαυτό του, ίσιωσε το σώμα του και πήρε το πιο ανέμελο ύφος του κόσμου.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

217

«Προς το παρόν, έχουμε τον αινιγματικό μας επιστάτη να υποδεχτούμε» της είπε χαμογελώντας. «Μην ανησυχείς. Μείνε εδώ και κλείδωσε την πόρτα. Ελπίζω να τον ξεφορτωθώ εύκολα. Εξάλλου, εμείς οι δυο έχουμε να κάνουμε πολλά ακόμα…» Κατέβηκε τη σκάλα βιαστικά γελώντας μόνος του με το κοκκίνισμα της Κύνθιας στα τελευταία του λόγια. «Είσαι μεγάλο ρεμάλι, Λουκά Αργέντη!» σκέφτηκε ενώ γύριζε το κλειδί στην πόρτα. Ο Σέργιος πισωπάτησε ένα βήμα καθώς η πόρτα άνοιξε απότομα. Το σκοτεινό του βλέμμα καρφώθηκε σε δυο μάτια που τον κοιτούσαν με θράσος. Δυο μάτια που ανήκαν σε ένα πρόσωπο που θυμόταν από τη δημοπρασία. Ο φωτορεπόρτερ ή ό,τι στο διάβολο! Αυτός λοιπόν ήταν ο Λουκάς Αργέντης! Βλαστήμησε τον πατέρα του που είχε πουλήσει τον πύργο, αλλά το μόνο που φάνηκε στο πρόσωπό του ήταν ένα βεβιασμένο χαμόγελο. Έπρεπε να δείξει τους καλούς του τρόπους, κάποια ελαφριά έκπληξη ίσως για το ότι δεν είχε ειδοποιηθεί για την άφιξη του νέου ιδιοκτήτη. Στο βλέμμα του Λουκά Αργέντη είχε διακρίνει την ίδια καμουφλαρισμένη αντιπάθεια. Θα ακολουθούσε ένας ανόητος ολότελα τυπικός διάλογος, ενώ αυτό που τον έκαιγε ήταν το πού βρισκόταν η Κύνθια. Χίλιες σκέψεις γύριζαν στο μυαλό του συνθέτοντας νέα σενάρια. Ο Αργέντης φαινόταν σαν να είχε μόλις ξυπνήσει από μια νύχτα ερωτικής κραιπάλης. «Λουκάς Αργέντης» του συστήθηκε ο δημοσιογράφος. «Κι εσείς, ο κύριος Σέργιος Παλαζίνι να υποθέσω, αν κρίνω από τα κλειδιά που κρατάτε». Ο Σέργιος αδυνατούσε να χωνέψει ότι είχε μπροστά του τον φερόμενο ως ιδιοκτήτη του Γκραντουκάλε. Και μόνο αυτός ο τίτλος έκανε την οργή του να ξεσπάσει στα κλειδιά που κρατούσε σφίγγοντάς τα σαν να ήταν ο λαιμός του Αργέντη. Ο Λούκα έριξε μια γρήγορη ματιά στη φάτσα του Παλαζίνι. Δεν τον έβρισκε διόλου γοητευτικό από κοντά, αλλά οι απόψεις του περί αισθητικής δεν ήταν της παρούσης. Τα δάχτυλά του βέβαια τον έτρωγαν να χώσει μια μπουνιά στη μούρη του τύπου που έμοιαζε να έχει ξενυχτήσει σε καταγώγιο, τόσο χλωμή και κακοπαθημένη έδειχνε η φάτσα του. Ναι, χάρηκαν αμοιβαίως για τη γνωριμία, σκέφτηκε ο Λούκα κάνοντας νόημα στον Παλαζίνι να μπει στον πύργο. Δεν του ξέφυγε βέβαια το βλέμμα του κυρίου επιστάτη που έψαχνε σαν το αρπακτικό να βρει το θήραμά του. «Λυπάμαι που δεν μπορώ να ανταποδώσω ό,τι κάνατε για τη διαφύλαξη της περιουσίας μου, αλλά ο πύργος δεν προσφέρεται και ιδιαίτερα. Έφθασα

218

Ευρυδίκη Αμανατίδου

χθες αργά και ήταν μάλλον λάθος μου το ότι κοιμήθηκα εδώ» είπε δείχνοντας το λιτό ισόγειο. «Μια και συναντηθήκαμε επιτέλους έστω κι έτσι …απρόοπτα, υποχρέωσή μου είναι να σας παραδώσω τα κλειδιά. Και ίσως να καταμετρήσουμε το τι υπάρχει στον πύργο, για να είμαστε τυπικοί. Ποτέ δεν ξέρει κανείς ποιος μπορεί να εισβάλει σε ένα οίκημα που θεωρείται ακατοίκητο. Ειδικά κάτω από συνθήκες καταιγίδας σαν τη χθεσινή…» Ο Λούκα άφησε ασχολίαστη την μπηχτή, πήρε όμως τα κλειδιά που κρατούσε ο Παλαζίνι κάνοντας τη σκέψη πως ο τύπος θα είχε βγάλει σίγουρα εκατό αντικλείδια. «Ας αφήσουμε για αργότερα την καταμέτρηση και όλα αυτά τα τυπικά, όπως είπατε. Τι θα λέγατε να συναντηθούμε πιο αργά στην Καλή Καρδιά; Έμαθα πως ετοιμάζουν γιορτή για απόψε το βράδυ. Αν βρω ελεύθερο δωμάτιο, θα προτιμούσα να μείνω εκεί. Ο πύργος όντως δεν προσφέρεται για αυτή την εποχή». «Ναι, το γνωρίζω φυσικά, για τη γιορτή εννοώ. Δεν ήταν στο πρόγραμμα μου να παρευρεθώ, αλλά η υπεύθυνη είναι προσωπική μου φίλη. Τώρα που σας παρατηρώ καλύτερα, νομίζω πως δεν συναντιόμαστε πρώτη φορά. Σας είδα σε μια δημοπρασία στην Αθήνα, πρόσφατα». Ο Λούκα τον άκουγε ανέκφραστος. Να που ο κύριος Παλαζίνι άνοιγε προσεκτικά τα χαρτιά του με σκοπό να ξετινάξει την μπάνκα. Δεν θα του έκανε όμως τη χάρη. «Ναι, σας θυμάμαι και εγώ. Μα ήταν μια ημέρα που πολλοί θα θυμούνται. Με τόσες συμπτώσεις… Ένας ακόμη λόγος που βρίσκομαι εδώ. Καθαρά προσωπικός βέβαια, αλλά ίσως και να το γνωρίζετε ήδη. Έχω κανονίσει μια συνέντευξη με την κυρία Καστελάνου που, από σύμπτωση μάλλον, μένει στην Καλή Καρδιά. Παράξενο που δεν επέλεξε τη γραφικότατη Χώρα ως τόπο διαμονής, αλλά γούστα είναι αυτά» είπε μελιστάλακτα στον εμβρόντητο Παλαζίνι. «Ναι, έμαθα κι εγώ ότι έφθασε αργά χθες το βράδυ» του απάντησε τελικά μετά από ένα κλάσμα σιωπής. Ο Λούκα είχε ήδη ανοίξει την πόρτα και τον άφησε να βγει πρώτος. Τον είδε που έσκυψε και μάζεψε κάτι. «Ξεχάσατε αυτά. Και είναι πολύ ευαίσθητα λουλούδια!» του είπε ο Παλαζίνι τείνοντάς του μερικά κακοπαθημένα γιασεμιά. «Α! Μια μικρή από τη Βέργα. Ήθελε ντε και καλά να δει τον πύργο. Τι αφηρημένες που είναι αυτές οι γυναίκες!» του απάντησε ετοιμόλογα ο Λούκα.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

219

«Όταν τις γοητεύει ο τόπος, πάντα» είπε ανεξιχνίαστα ο Παλαζίνι. Αντάλλαξαν κάρτες κατά τα αναμενόμενα και ο Λούκα έκλεισε την εξώπορτα. Αν δεν αναγνώριζε την ιστορικότητα του οικήματος, θα χτυπούσε μια δυνατή μπουνιά στο ξύλο αφού δεν μπορούσε να εκτονωθεί στη μούρη του ευγενούς Σέργιου Παλαζίνι. Τουλάχιστον είχε τη χαρά ότι του είχε δώσει αρκετά χτυπήματα κάτω από τη ζώνη. Ο θυμός του εξαφανίστηκε με το που ξεκλείδωσε το γραφείο και το προσωπάκι της Κύνθιας πρόβαλε ανήσυχο στην πόρτα. «Έφυγε;» «Να ταν κι άλλος!» «Δεν είναι αστείο! Γιατί είπε ότι έφθασα χθες;» «Όλα τα άκουσες βλέπω! Προφανώς η προσωπική του φίλη τον κατατόπισε ελλιπώς. Σου είπα ότι κάτι τρέχει με αυτούς τους δυο. Μου φαίνεται πως η τύπισσα δεν σε βλέπει και με πολύ καλό μάτι». «Ναι, λάθος μου που της εμπιστεύτηκα κάποια πράγματα. Λάθος μου γενικότερα που δείχνω εμπιστοσύνη σε αγνώστους…» «Να το προσέξεις αυτό! Δεν κάνει να εμπιστεύεσαι τον πρώτο τυχόντα, ειδικά αν είναι ρεμάλι δημοσιογράφος». Ένα κοροϊδευτικό χαμόγελο απλώθηκε στο πρόσωπό του Λούκα. «Μα τι σου ήρθε και είπες στον Παλαζίνι για τη συνέντευξη; Δεν πρέπει να τον εξαγριώσουμε. Τι θα έκανες αν ήσουν στη θέση του;» «Α! Η κυρία Καστελάνου παίρνει το μέρος του συμπαθούς επιστάτη για να αγωνιστεί ενάντια στον κακότροπο πυργοδεσπότη. Μου φαίνεται πως σε έχει γοητεύσει τελικά. Η ιστορία του προπάππου μου από την ανάποδη» πρόσθεσε γελώντας. «Ένας άνθρωπος είναι!» απάντησε η Κύνθια. «Κι εγώ επίσης. Γι’ αυτό σε συμβουλεύω να ντυθείς επιτέλους. Το νυχτικό και ό,τι είναι κάτω από αυτό με αποσυντονίζουν». Γέλασε ξανά βλέποντας την Κύνθια να κοκκινίζει. «Και στο κάτω-κάτω» πρόσθεσε γυρίζοντας στο προηγούμενο θέμα τους «σου έδωσα μια καλή δικαιολογία για να κανονίσεις εσύ και όχι ο ευγενής της Κατένας τις κινήσεις σου».

220

Ευρυδίκη Αμανατίδου

37. Σάββατο 16 Μαρτίου, αργά το πρωί, Βέργα Από το ξωκλήσι της Βέργας, η θέα του νησιού έκοβε την ανάσα. Η Κύνθια έβλεπε ευθεία μπροστά της την Καλή Καρδιά, δεξιά το Γκραντουκάλε μισοκρυμμένο από τη βλάστηση, και πιο μακριά τη βορειοανατολική απόκρημνη ακτή. Λίγα μέτρα πίσω της ο Λούκα μ’ ένα ζευγάρι κιάλια επιθεωρούσε το ίδιο τοπίο. «Βλέπω ότι ο κύριος Παλαζίνι κατασκήνωσε στην Καλή Καρδιά. Αυτά έχουν οι ευγενείς. Εξασφαλισμένο εισόδημα, ενώ εμείς της βιοπάλης μοχθούμε» ειρωνεύτηκε δίνοντάς της τα κιάλια και κάθισε ξανά στη σέλα της μηχανής του συνεχίζοντας να πίνει καφέ από ένα πλαστικό ποτήρι. Η Κύνθια παρατήρησε το σημείο που της υπέδειξε ο Λούκα. Πράγματι, ο Σέργιος μιλούσε με κάποιον έξω από το μοναστήρι. «Μήπως όμως γινόμαστε άδικα καχύποπτοι;» τον ρώτησε. «Ναι, τώρα που ενημέρωσες την προσωπική του φίλη ότι είσαι στη Βέργα και σκοπεύεις να επισκεφτείς το ξωκλήσι, περίμενε να φύγει! Σε λίγο θα φέρει και το ιππικό για να σε απελευθερώσει». «Ξέχασες φαίνεται πως της είπα επίσης ότι θα επιστρέψω σύντομα, γιατί περιμένω έναν δημοσιογράφο για συνέντευξη. Αν ο Σέργιος θέλει να με συναντήσει, το πιο σίγουρο είναι να περιμένει στην Καλή Καρδιά κι όχι να με ψάχνει σε όλο το νησί». «Χμ! Γίνεσαι άξια βοηθός μου!» «Κάπως πρέπει να ζήσω κι εγώ σε αυτή τη ζωή» του απάντησε μιμούμενη το ύφος του. «Εξάλλου, εσύ ήσουν που είπες ότι δύο σκέφτονται πάντα καλύτερα από έναν» συμπλήρωσε θυμίζοντάς του το μοναδικό σχόλιο που είχε κάνει όταν του εκμυστηρεύτηκε πως είχε διαβάσει το ημερολόγιο. Η Κύνθια άπλωσε τα χέρια σαν να αγκάλιαζε όλο το τοπίο και γέλασε ξένοιαστα, πρώτη φορά μετά από χρόνια. Ίσως να ήταν το φως αυτής της πανέμορφης μαρτιάτικης μέρας. Μηχανικά κοίταξε τον ανέφελο ουρανό και μετά ξανά τον Λούκα που μασουλούσε ένα κρουασάν σκορπίζοντας ψίχουλα εδώ κι εκεί και χαζεύοντας τα πουλιά που τα τσιμπολογούσαν. Θυμήθηκε τα λόγια της γιαγιάς της που έλεγε πως «ο άνθρωπος που θα σε κάνει να γελάσεις σαν παιδί, θα είναι εκείνος που για χάρη του θα παραμερίσουν τα σύννεφα». Ναι, επιτέλους τα σύννεφα έμοιαζαν να φεύγουν μακριά. Και από το νησί και από τη ζωή της.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

221

Ένιωθε ήδη καλύτερα. Η παρουσία του Λούκα τής έδινε μια αίσθηση ασφάλειας παρότι γνώριζε ότι και εκείνος, όσο ανέμελος κι αν ήθελε να φανεί, μοιραζόταν την ανησυχία της. Μία ώρα πριν είχαν φύγει άπρακτοι από το μαυσωλείο των Καστίγιο. Όσο κι αν έψαξαν, δεν βρήκαν τίποτα το παράξενο εκεί. Τίποτα που να μαρτυρεί την ύπαρξη ενός κρυφού δωματίου, κι ας ήταν ολοφάνερο από τις επιγραφές τους ότι οι σαρκοφάγοι δεν φιλοξενούσαν την αδελφή, την ανιψιά και την κόρη του Στέφανο Καστίγιο. Τότε, πού είχε θάψει τις αγαπημένες του; Ήταν ανόητο μετά από εκατό σαράντα χρόνια να ψάξουν στο κοιμητήριο του μοναστηριού. Ούτε η Κύνθια ούτε ο Λούκα έμοιαζαν να πιστεύουν τα περισσότερα από όσα οι ασύνδετες σκέψεις του Άγγελου Κράλη είχαν αποτυπώσει στο χρονικό. Αν όντως οι δοξασίες των χωρικών για τους βρυκόλακες τον είχαν φέρει πίσω στο νησί ή αν ο ίδιος ο Καστίγιο μέσω της επιστολής τα είχε παρουσιάσει έτσι μαντεύοντας την αντίδρασή του. Για κάποια πράγματα όμως δεν υπήρχε άλλη εξήγηση, οπότε και τα θεωρούσαν ως αληθινά. Όπως αληθινά ήταν και όλα εκείνα τα πολύ παλιά βιβλία που υπήρχαν ακόμη στο ερμάριο του γραφείου του Καστίγιο, ιατρικά τα περισσότερα, αλλά και θρησκευτικά κείμενα που αφορούσαν την επιληψία και τον εξορκισμό. Τι θα μπορούσε να υποθέσει κάποιος με τα σημερινά δεδομένα της επιστήμης; Οι γνώσεις της Κύνθιας ήταν σχεδόν ανύπαρκτες σε αυτόν τον τομέα. Όταν είχε ρωτήσει τον Λούκα, εκείνος της είχε απαντήσει πως τα φαινόμενα μπορεί και να απατούσαν μπορεί και όχι. Και εντελώς παράταιρα για τη στιγμή, τής θύμισε πως στο δικό του επάγγελμα ήξερε πολύ καλά πού και πότε να βάλει το κόμμα στο «Πίστευε και μη ερεύνα». Δεν είχε να προσθέσει κάτι για να διαφωτίσει την κατάσταση. Όλα αυτά που συνέβαιναν στην ίδια, ένα είδος ενόρασης θα έλεγε κάποιος, δεν μπορούσε να τα χωνέψει η λογική του Λούκα. Η απάντησή του ήταν στερεότυπη. Απλά ήταν θέμα υποβολής, αποτέλεσμα της εξωτερικής ομοιότητάς της με την Αραμπέλα και της φωτοευαισθησίας -με τα γνωστά συμπτώματα της ναυτίας, της ζάλης και της κακουχίας- που χαρακτήριζε και τις γυναίκες της οικογένειας του Καστίγιο. Η Κύνθια ήθελε πολύ να πιστέψει στη λογική αυτής της εξήγησης. Έξω από το Μοναστήρι της Καλής Καρδιάς, ο Σέργιος παρακολουθούσε τους διαξιφισμούς της Αλεξάνδρας με τον υπεύθυνο της κάβας. Αφού βεβαιώθηκε πως θα ήταν απασχολημένη για κάμποσο μέχρι να καταλάβει πως το κιβώτιο με τα κρασιά που είχε έρθει χωρίς άλλα συνοδευτικά στοιχεία ήταν δώρο από τον ίδιο για τη βραδινή γιορτή, μπήκε βιαστικά στην αίθουσα

222

Ευρυδίκη Αμανατίδου

υποδοχής και κοίταξε το βιβλίο των αφίξεων αναζητώντας τον αριθμό του δωματίου της Κύνθιας. Βρήκε αυτό που ζητούσε, όχι όμως σαν καταχώρηση της Παρασκευής, αλλά της Πέμπτης 14 Μαρτίου. Η Αλεξάνδρα τού είχε πει ψέματα λοιπόν. Η Κύνθια βρισκόταν στην Καλή Καρδιά από προχθές και ο ίδιος το αγνοούσε. Ένα νέο κύμα οργής έβαψε το πρόσωπό του, οργής και για τις δυο γυναίκες, για όλες τις γυναίκες που πίστευαν πως θα μπορούσαν να τον ξεγελάσουν. Ανέβηκε στον επάνω όροφο αναζητώντας την καμαριέρα. Λόγω της αποκριάτικης κραιπάλης, πολλοί ήταν οι ένοικοι που ξυπνούσαν αργά, άρα η κοπέλα θα βρισκόταν ακόμη κάπου εκεί και θα καθάριζε τα δωμάτια. Την πέτυχε τελικά στον δεύτερο όροφο. «Καλημέρα Μαργαρίτα» τη χαιρέτησε με το πιο γοητευτικό του χαμόγελο. «Καλημέρα κύριε Σέργιε» απάντησε η κοπέλα κοκκινίζοντας όπως κάθε φορά που τον έβλεπε. «Θα μου ανοίξεις λίγο το δωμάτιο της κυρίας Καστελάνου; Της έχω φέρει αυτά που θα φορέσει στην αποψινή γιορτή, αλλά θέλω να της κάνω έκπληξη». Ο Σέργιος είχε προλάβει να καταστρώσει το σχέδιό του, και την επιτυχία του την βάσιζε εν μέρει στη γοητεία που ήξερε ότι ασκούσε στη Μαργαρίτα. Φεύγοντας από το Γκραντουκάλε και μέχρι να φτάσει ξανά στη Χώρα, είχε σκεφτεί τα πάντα. Αφού κανόνισε να καθίσει όλη την ημέρα στο κατάστημα η υπάλληλος χρυσοπληρώνοντας τη Σαββατιάτικη υπερωρία, είχε φορτώσει στο αμάξι του αρκετά ετερόκλητα για άλλους, απαραίτητα όμως για τον ίδιο αντικείμενα. Δεν είχε κανένα νόημα να περιμένει πότε θα εμφανιζόταν από μόνη της μπροστά του η Κύνθια. Προφανώς είχε επιλέξει τον Λουκά Αργέντη για λόγους που ο Σέργιος αδυνατούσε να κατανοήσει. Και η Αραμπέλα κάποτε είχε δείξει την εύνοιά της στον Βάγη, όμως τελικά είχε παραμείνει μια Καστίγιο. «Και αυτό είναι για εσένα, Μαργαρίτα» είπε στην καμαριέρα καθώς η κοπέλα από περιέργεια ή επαγγελματική ευσυνειδησία τον είχε ακολουθήσει στο δωμάτιο με τον αριθμό 21. «Αχ, κύριε Παλαζίνι, με σκλαβώνετε! Δεν έπρεπε όμως» ψέλλισε αμήχανα εκείνη, μαγεμένη όμως από το φουλάρι με τα απαλά χρώματα που ο Σέργιος όχι μόνο της είχε χαρίσει αλλά και είχε φροντίσει να περάσει στο λαιμό της αγγίζοντάς την αδιόρατα. «Δεν έπρεπε να σε σκλαβώσω ή να σου κάνω το δώρο;» τη ρώτησε χαμογελώντας.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

223

Ποντάροντας στη σαστιμάρα της, της ζήτησε να τον αφήσει λίγο μόνο του για να τακτοποιήσει όπως ήθελε τα ρούχα που είχε φέρει για την Κύνθια. Την είδε που δίστασε και τότε πήρε το χέρι της τρυφερά στο δικό του και το φίλησε. Η Μαργαρίτα πιο κόκκινη κι από το παντζάρι βιάστηκε να επιστρέψει στη δουλειά της. «Αν δεις την κυρία Καστελάνου, πάρε με στο κινητό μου τηλέφωνο. Δεν θέλω να με πιάσει στα πράσα» της είπε χαμογελώντας και της έδωσε την κάρτα του. Κλείδωσε την πόρτα πίσω του σκουπίζοντας με αποστροφή τα χείλη του. Δευτερόλεπτα μετά είχε ξεχάσει την καμαριέρα καθώς το μοναδικό του μέλημα ήταν να απλώσει προσεκτικά στο κρεβάτι το βελούδινο φόρεμα, τα μποτάκια, τα φίνα εσώρουχα και τις δικτυωτές κάλτσες. Ακριβώς ό,τι φορούσε και η Αραμπέλα στη γιορτή πριν από εκατό σαράντα χρόνια. Κοίταξε γύρω του. Κάτι έλειπε… Η κούκλα δεν βρισκόταν στο δωμάτιο. Δεν υπήρχε περίπτωση να έχει αφήσει πίσω στην Αθήνα ένα τόσο πολύτιμο απόκτημα η Κύνθια. Να την είχε πάρει μαζί της όπου κι αν βρισκόταν τώρα; Εντελώς παιδιάστικο… Κάπου θα την είχε κρύψει για σιγουριά. Στο κάτω κάτω της είχε στοιχίσει πάνω από 5000 ευρώ. Σκεφτόταν πυρετωδώς και ταυτόχρονα έψαχνε. Τελικά, βρήκε αυτό που γύρευε στο πιο ψηλό ράφι της ντουλάπας πίσω από δυο καλά διπλωμένες κουβέρτες. Κάθισε στην καρέκλα -αυτή που προφανώς είχε χρησιμοποιήσει η μικροκαμωμένη Κύνθια για να φτάσει την αυτοσχέδια κρυψώνα- και κοίταξε εξεταστικά την κούκλα. Φορούσε ακριβώς τα ίδια ρούχα με αυτά που είχε φέρει μαζί του ο Σέργιος. Η μοναδική διαφορά ήταν η ζώνη στη μέση της και το μικρό κλειδί. Εντελώς παράταιρα από άποψη αισθητικής αλλά και ιστορίας της ένδυσης, καθώς παρέπεμπαν αρκετούς αιώνες πίσω, θυμίζοντας Μεσαίωνα και όχι παραφερνάλια του δέκατου ένατου αιώνα. Για κάποιον που είχε μπει στον κόπο να αντιγράψει τόσο πιστά το φόρεμα, η προσθήκη της ζώνης αποτελούσε μάλλον κακογουστιά. Το φόρεμα ήταν σε γραμμή αμπίρ για να τονίζει το μπούστο αυτής που θα το φορούσε. Η ζώνη σίγουρα δεν χρειαζόταν. Για αρκετά λεπτά κοιτούσε σκεφτικός το παράταιρο εξάρτημα. Έλυσε τη ζώνη και την περιεργάστηκε. Δεν παρουσίαζε κάτι περίεργο. Αφαίρεσε το πουγκί με προσεκτικές κινήσεις και το ξέσφιξε. Ήταν άδειο. Το γύρισε από την ανάποδη. Και τότε είδε τα σημάδια επάνω του, χαραγμένα με τη μέθοδο της πυρογραφίας. Πλησίασε στο παράθυρο ώστε να έχει όσο περισσότερο φως και μελέτησε τα σύμβολα στο δερμάτινο ύφασμα. Δεν άργησε να καταλάβει ότι είχε

224

Ευρυδίκη Αμανατίδου

μπροστά του ένα είδος χάρτη. Το περίγραμμα τού ήταν αρκετά γνώριμο, ίδιο με της Κατένας. Υπήρχαν τέσσερις κύκλοι χωρίς καμία άλλη αναφορά. Για κάποιον που γνώριζε το νησί ήταν πολύ εύκολο να καταλάβει ότι ο κάτω αριστερά ήταν ένδειξη για τη Χώρα της Κατένας, και οι τρεις δεξιά, σαν ανάποδο ισοσκελές τρίγωνο, η Βέργα, το Μοναστήρι της Καλής Καρδιάς και το Γκραντουκάλε. Στην απόσταση ανάμεσα στον πύργο και την απότομη βορειοανατολική ακτή, υπήρχε ένα σημάδι που έμοιαζε με διπλό κάθισμα. «Ο βράχος του Δεσπότη» μονολόγησε ο Σέργιος νιώθοντας όλο και μεγαλύτερη έκπληξη από το αναπάντεχο εύρημα. Οι μόνες λέξεις που υπήρχαν γραμμένες ήταν οι εξής: «Τριάντα πόδια εμπρός του και εννέα δεξιά, κλείδωσε στη μέση ο Δεσπότης». Ο Σέργιος κοίταξε ξανά το σχέδιο, εξέτασε το κλειδί και στύλωσε το βλέμμα του στην κούκλα. Αυτό που έψαχνε το είχε τελικά η Αραμπέλα και όχι η Κύνθια. Γελώντας με την ειρωνεία, πήρε ένα φύλλο από το σημειωματάριο που υπήρχε σε κάθε δωμάτιο της Καλής Καρδιάς με το λογότυπο της μονάδας, και αντέγραψε βιαστικά ό,τι έβλεπε στον χάρτη. Μετά έβαλε το πουγκί στη θέση του, όχι όμως και το κλειδί. Το έχωσε στην τσέπη του μαζί με το χαρτί και αφού τακτοποίησε την κούκλα εκεί ακριβώς που την είχε βρει, βγήκε από το δωμάτιο. Τι άνοιγε αυτό το κλειδί; Ο ήλιος έκαιγε πάνω από την Παναγία τη Βέργα. Ο Λούκα είχε πιάσει πάλι τα κιάλια καραδοκώντας πότε θα εμφανιζόταν ξανά ο Παλαζίνι. Η Κύνθια βρήκε ευκαιρία και μπήκε στο ξωκλήσι ψάχνοντας λίγη σκιά. Έκανε τον σταυρό της και φίλησε την εικόνα της Παναγίας. Σε αυτόν τον μικρό χώρο είχε περάσει ο Άγγελος Κράλης τη νύχτα του περιμένοντας το ξημέρωμα στα τέλη Μαρτίου του 1880. Ο Βάγης και η εικόνα. Κάθε εμφάνιση ή εξαφάνισή της σήμαινε μία ακόμη επίσκεψη στο νησί. Ο προπάππους του Λούκα δεν είχε εξαφανιστεί απλά. Η Κύνθια ήταν σίγουρη πως είχε επιστρέψει στο νησί για να πεθάνει κοντά στην αγαπημένη του. Όποια από τις δύο κι αν ήταν αυτή, η Αυγή ή η Αραμπέλα Καστίγιο. Καθώς βγήκε πάλι στο πλάτωμα, είδε τον Λούκα να της κάνει νόημα και να της δείχνει απέναντι, προς τη βορειοανατολική ακτή. Πήρε τα κιάλια και ξεχώρισε ένα παρκαρισμένο αμάξι. «Μη μου πεις πως έχει ραντεβού με κάποια θαυμάστριά του. Τελικά ο κύριος Παλαζίνι μάλλον προπορεύεται» της είπε με το γνωστό του πια σαρκασμό. «Λες να ψάχνει κι αυτός για την έξοδο της κρύπτης;»

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

225

«Δεν ξέρω τι ψάχνει αυτός, αλλά θα το μάθω σε λίγο. Θα περάσουμε από την Καλή Καρδιά να σε αφήσω να ξεκουραστείς. Σε έχει κάψει ο ήλιος» της είπε χαιδεύοντάς της το πρόσωπο. Η Κύνθια ψηλάφισε μηχανικά το μέτωπο και τα μάγουλά της. Το ήξερε πως ο ήλιος δεν της έκανε καλό. Αυτός ο κακός ήλιος του Μάρτη! Τρεις στην αρχή, τρεις στη μέση, τρείς στο τέλος! σκέφτηκε ενώ η ναυτία αναστάτωνε ξανά το στομάχι της. Σε λιγότερο από δέκα λεπτά, ο Σέργιος είχε φτάσει στον βράχο του Δεσπότη. Πάρκαρε λίγο πιο μακριά. Μόνο από το ξωκλήσι της Βέργας μπορούσε να τον δει κάποιος, αλλά και πάλι θα τον περνούσε για τουρίστα που θαύμαζε το άγριο τοπίο και την εντυπωσιακή θέα. Περπάτησε μέχρι τον βράχο που όφειλε το όνομά του στο μεγαλόπρεπο σχήμα του και κοίταξε τριγύρω. Η περιοχή ήταν γεμάτη βλάστηση που ως επί το πλείστον την αποτελούσαν χαμηλοί ακανθώδεις θάμνοι. Κάθισε στον βράχο και μελέτησε σκεφτικός το χαρτί όπου είχε αντιγράψει το σχεδιάγραμμα. Τι σήμαινε αυτή η πρόταση που από μόνη της δεν έβγαζε ένα ακριβές νόημα; Ο Δεσπότης ήταν σίγουρα ο βράχος όπου καθόταν και ο ίδιος. Ποιος άλλος λόγος να αναφέρεται και αυτό το σημείο ως ένδειξη στον ιδιόμορφο χάρτη; Κλείδωσε σήμαινε προφανώς το σημείο στο οποίο εφάρμοζε το κλειδί. Έτσι κι αλλιώς το ρήμα και κυριολεκτικά και μεταφορικά στο ίδιο συμπέρασμα τον οδηγούσε. Άρα οι δύο αριθμοί δεν ήταν παρά οδηγίες για το ακριβές σημείο. Η αναφορά ήταν σε πόδια και δεν σήμαινε οποιοδήποτε ανθρώπινο διασκελισμό, αλλά τριάντα εκατοστά περίπου σε αντιστοιχία με το μέτρο. Οι υποψίες του Σέργιου ότι το σημείωμα είχε γραφτεί από τον Άγγελο Κράλη αυξάνονταν καθώς ο χρόνος κυλούσε. Οδηγίες για κάτι σε κάποιον. Σε ποιον δεν γνώριζε, για ποιο πράγμα όμως, αν και όχι απόλυτα σίγουρος, είχε κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό του. Δεν ήταν ασυνήθιστο να υπάρχει μια υπόγεια στοά που να οδηγεί από ένα σημείο σε άλλο, ως δρόμος διαφυγής ή διαφύλαξης, όπως κι αν το θεωρούσε κανείς. Αν όντως υπήρχε κάποια μυστική υπόγεια δίοδος από και για το Γκραντουκάλε, εδώ βρισκόταν το πιο κατάλληλο σημείο, στη βορειοανατολική ακτή που ακόμη και σήμερα μόνο ριψοκίνδυνα σκαριά πλησίαζαν και ναυτικοί που ήξεραν πώς να αποφύγουν τις ξέρες για να βρεθούν στον μικρό όρμο. Διάβασε το σημείωμα ξανά και μετά σηκώθηκε και μέτρησε τα τριάντα πόδια, εννέα μέτρα δηλαδή, ξεκινώντας από το σημείο του καθίσματος στον

226

Ευρυδίκη Αμανατίδου

βράχο. Έβαλε ένα σημάδι και κατόπιν προχώρησε κάτι λιγότερο από τρία μέτρα δεξιά που αντιστοιχούσε στα εννέα πόδια. Έβαλε ένα σημάδι ακόμη. Πήγε από το ένα σημείο στο άλλο, υπολογίζοντας τη μέση αυτής της ευθείας γραμμής, αν και οι αγκαθωτοί θάμνοι ήταν ένα σοβαρό εμπόδιο. Έσκυψε και έβαλε το νέο σημάδι. Αν υπήρχε μια πλάκα ή κάτι άλλο, δεν διακρινόταν. Όρθωσε το σώμα του και το βλέμμα του σάρωσε τον ορίζοντα για να προσανατολιστεί. Το Γκραντουκάλε δεν ήταν ορατό, όμως γνώριζε καλά πως ένα χιλιόμετρο κάτω από τη θέση που έστεκε ο ίδιος, ο πύργος υψωνόταν ανάμεσα στη γύρω βλάστηση. Ψηλά στην απέναντι μεριά το μόνο που φαινόταν ήταν το ξωκλήσι της Βέργας. Όσο υπήρχε φως, τουρίστες πηγαινοέρχονταν για να θαυμάσουν τη θέα. Δεν θα το διακινδύνευε. Χρειαζόταν τα απαραίτητα εργαλεία για να κόψει τους θάμνους. Και πολύ φως, όχι όμως φυσικό, αλλά δυνατούς φακούς και ποιος ξέρει τι ακόμη. Γύρω στις επτά το απόγευμα, οι κινήσεις του θα μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητες.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

227

38. Σάββατο 16 Μαρτίου, μεσημέρι, Γκραντουκάλε Λένε πως τίποτα δεν μένει κρυφό κάτω από τον ήλιο, ο Λούκα όμως πολύ αμφέβαλλε σχετικά με την αξιωματική αξία της φράσης. Το μόνο που είχε καταφέρει ήταν να πονοκεφαλιάσει με αυτό το ατελείωτο και προς το παρόν άκαρπο πήγαινε έλα των τριών τελευταίων ημερών. Άκαρπη είχε αποδειχτεί και η δική του αναζήτηση στη βορειοανατολική ακτή όπου υποτίθεται πως, σύμφωνα με το δαιμονικό ημερολόγιο, βρισκόταν η έξοδος του μυστικού περάσματος που ξεκινούσε από το Γκραντουκάλε. Προφανώς ούτε ο Παλαζίνι είχε ανακαλύψει κάτι περισσότερο. Για να ξεσπάσει τον εκνευρισμό του, καταπιάστηκε να αλλάξει επιτέλους την κλειδαριά της πύλης του πύργου. Αν και δεν ήταν τόσο εύκολο όσο τον είχε βεβαιώσει ο χαμογελαστός μπάρμπας στο σιδεράδικο, τα κατάφερε. Η είσοδος στο μυστικό δωμάτιο, όπου κι αν αυτό βρισκόταν μέσα στην κρύπτη, ήταν πλέον απροσπέλαστη για τον Παλαζίνι. Το μισοσκόταδο του γραφείου ήταν ιδανικό για λίγη χαλάρωση. Ο εκνευρισμός όπως και η βιασύνη δεν ήταν καλοί σύμβουλοι. Οδηγούσαν σε συμπεράσματα σαν αυτά που είχε βγάλει για την Κύνθια την ημέρα που την είδε στη δημοπρασία. Αν τον ρωτούσες τώρα, είχε διαφορετική γνώμη, όχι βέβαια ότι θα το παραδεχόταν μπροστά σε τρίτους. Το σίγουρο ήταν πως η κοπέλα δεν κατοικούσε στο ροζ σύννεφο, εκεί που άκοπα την είχε τοποθετήσει δυο μέρες πριν. Απλά διψούσε να ζήσει. Το τι και το πώς θα το μάθαινε στην παρωδία συνέντευξης που είχαν συμφωνήσει για τα μάτια του κόσμου. Κάπως θα έπρεπε να δικαιολογηθεί η επικείμενη θριαμβευτική του είσοδος στα άδυτα του παλιού μοναστηριού. Συνειρμικά οι σκέψεις του γύρισαν στο ακανθώδες θέμα της εισόδου της κρύπτης. Άνοιξε το συρτάρι και πήρε το δαχτυλίδι του Καστίγιο στα χέρια του. Το παρατήρησε δύσθυμα κι έπιασε να το στριφογυρίζει στα δάχτυλά του. «Άφησες πίσω σου τα σημάδια, Άγγελε, αλλά προφανώς ο δισέγγονός σου δεν στάθηκε αντάξιός σου» μουρμούρισε σκεφτικός. Και η γιαγιά του τον είχε προτρέψει να ακολουθήσει τα σημάδια. Ποια ήταν αυτά τα περιβόητα σημάδια επιτέλους; Το ημερολόγιο, το δαχτυλίδι και η κούκλα. Αυτά τα τρία αντικείμενα ήταν όσα δεν πήρε μαζί του ο προπάππους του εκεί που τον οδήγησε το σαλεμένο του μυαλό. Το ημερολόγιο το είχε ξεκοκαλίσει, η κούκλα βρισκόταν στην κατοχή της Κύνθιας. Αν έφερνε

228

Ευρυδίκη Αμανατίδου

κάποιο μήνυμα από το υπερπέραν, έπρεπε να περιμένει δυο ώρες ακόμη για να το μάθει. Έμενε μόνο το δαχτυλίδι. Άναψε ένα κερί και κοίταξε προσεκτικά τον οβάλ μαλαχίτη. Πίεσε ξανά την εγκοπή, γύρισε το δαχτυλίδι στα πλάγια και το παρατήρησε. Το όνομα Καστίγιο κατά την ισπανική γραφή του ήταν χαραγμένο στην εσωτερική μεριά του. Το όνομα που ο ίδιος ο Καστίγιο με περηφάνια δήλωνε πως σημαίνει τη δύναμη που ανοίγει όλες τις πόρτες, που περνάει ακόμη και κάτω από χαραμάδες. Όταν το είχε πρωτοδιαβάσει στο ημερολόγιο, το βρήκε πομπώδες, δείγμα της ακατανόητης επιμονής του Κράλη για μια λεπτομερειακή μεταφορά των διαλόγων. Σίγουρα δεν ήταν κάτι που μπορούσε κανείς να θυμηθεί με ακρίβεια τόσα χρόνια μετά. Εκτός κι αν δεν είχε σημασία η ακρίβεια των λέξεων αλλά το νόημά τους. Τι ανόητος! Το μυστικό δωμάτιο! Ο Λούκα τρέχοντας σχεδόν κατέβηκε τη σκάλα και πιο γρήγορος κι από δρομέα αποστάσεων βρέθηκε στην υπόγεια κρύπτη στο σημείο που σύμφωνα με όσα είχε περιγράψει ο Κράλης, οδηγούσε στην κρυφή επέκταση. Και εδώ, όπως και στις υπόλοιπες μεριές της κρύπτης, ο τοίχος ήταν διακοσμημένος με το οικόσημο των Καστίγιο, το περιβόητο διπλό γιασεμί. Μέτρησε τις απεικονίσεις: ήταν είκοσι εννέα, σε τέσσερις σειρές των έξι και μία των πέντε. Πόσα γράμματα είχε το ισπανικό αλφάβητο; Πολύ περισσότερα από το ελληνικό, το αγγλικό, το ιταλικό. Είχε αρκετούς φθόγγους το ισπανικό λεξιλόγιο, ο Λούκα το θυμόταν αμυδρά, οι γνώσεις του σχετικά με την ισπανική γλώσσα ήταν πενιχρές. Αν είχε υποθέσει σωστά, τα γράμματα του ονόματος του Καστίγιο ήταν ο κωδικός που αντιστοιχούσε στα σημεία του τοίχου. Αν είχε υποθέσει σωστά, μια στιγμή τον χώριζε από το να πιέσει εκεί που έπρεπε και να ανοίξει η δίοδος για το μυστικό δωμάτιο. «Πανάθεμά σε, Καστίγιο! Δεν μπορούσες για μία φορά να ξεχάσεις τις ρίζες σου;» σιχτίρισε μέσα από τα δόντια του. Χρειαζόταν επειγόντως σύνδεση στο διαδίκτυο. Τα γράμματα του ισπανικού αλφαβήτου ήταν προφανώς είκοσι εννέα, τόσα όσα και οι απεικονίσεις του οικόσημου στον τοίχο της κρύπτης.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

229

39. Σάββατο 16 Μαρτίου, μεσημέρι, Καλή Καρδιά Η Αλεξάνδρα πηγαινοερχόταν σε εκατό διαφορετικά σημεία της Καλής Καρδιάς ελέγχοντας τις λεπτομέρειες για τη βραδινή γιορτή. Και είχε και τον μπελά του Σέργιου να αντιμετωπίσει. Αναρωτήθηκε τι τον έκανε να αλλάξει γνώμη και όχι μόνο να της ανακοινώσει ότι θα παραστεί στη γιορτή, αλλά και ότι θα έμενε μέχρι την επόμενη ημέρα μαζί της. «Στο μοναστήρι εννοείς; Εδώ;» τον είχε ρωτήσει αβέβαιη ότι είχε καταλάβει σωστά. Δεν θα είχε κανένα πρόβλημα οποιαδήποτε άλλη στιγμή, τη συγκεκριμένη όμως δεν της άρεσε καθόλου η ιδέα. Υποχώρησε μόνο όταν εκείνος την κοίταξε με το ύφος που ήξερε πολύ καλά ότι την ερέθιζε. Χωρίς άλλη κουβέντα τού είχε δώσει τα κλειδιά για το δωμάτιό της στην πίσω μεριά της Καλής Καρδιάς. Πολλά ήθελε να τον ρωτήσει. Γιατί, για παράδειγμα, είχε υπάρξει τόσο γενναιόδωρος δίνοντας κρασί από την κάβα του για το βράδυ χωρίς μάλιστα να την ειδοποιήσει, κάνοντάς την να χάσει την ώρα της σέρνοντας τα εξ αμάξης στον υπεύθυνο για τις προμήθειες. Αν δεν ήταν η Κύνθια Καστελάνου, θα το έβρισκε συναρπαστικό να τη συνοδεύσει ο Σέργιος στην αποψινή αναπαράσταση. Η εν λόγω Κύνθια είχε θυμηθεί μόλις ότι ήταν πελάτισσα της Καλής Καρδιάς και είχε εμφανιστεί, ψημένη από τον ήλιο, χωρίς να δώσει καμία άλλη εξήγηση. Το πού γύριζε η μικρή, η Αλεξάνδρα το υποψιαζόταν. Παρά το ότι ο Σέργιος την είχε βεβαιώσει πως η συνάντησή του με τον Αργέντη ήταν καθαρά τυπική και ότι δεν είχε δει στον πύργο την κυρία Καστελάνου, δεν πίστεψε το παραμικρό. Αν υπολόγιζε κιόλας ότι για διαφορετικούς λόγους και οι τρεις είχαν βρεθεί στην ίδια αίθουσα δημοπρασίας… Θα έβγαζε τα συμπεράσματά της όταν θα συναντούσε επιτέλους τον νέο ιδιοκτήτη του Γκραντουκάλε. Η Κύνθια μουρμούρισε μια βιαστική καλημέρα στην Αλεξάνδρα που ευτυχώς φαινόταν πολύ απασχολημένη, και ανέβηκε τρέχοντας στον επάνω όροφο. Με το που μπήκε στο δωμάτιό της, έτρεξε ανακουφισμένη στο μπάνιο. Οι πρωτόγονες συνθήκες στο Γκραντουκάλε μπορούσαν να φέρουν σε αμηχανία μια γυναίκα. Άφησε το νερό να κυλήσει ώρα επάνω της και μετά άπλωσε ενυδατική και αντηλιακή κρέμα, αν και γνώριζε πως τα σημάδια από τον ήλιο δεν θα τα απόφευγε. Ανανεωμένη, προχώρησε στο κυρίως δωμάτιο κι εκεί έμεινε μετέωρη καθώς το βλέμμα της αιχμαλωτίστηκε από τα ρούχα που ήταν απλωμένα στο κρεβάτι. Ξεπερνώντας την ταραχή της, τα χέρια της χάιδεψαν

230

Ευρυδίκη Αμανατίδου

διστακτικά τα υφάσματα. Φαινόντουσαν αυθεντικά…Μα ήταν τα ρούχα εκείνης, της Αραμπέλας… Τα θυμόταν από τις περιγραφές του ημερολογίου, μα δεν ήταν μόνο αυτό. Και η κούκλα είχε ακριβώς το ίδιο ντύσιμο. Η κούκλα! Κάποιος είχε μπει στο δωμάτιό της μέσα στις πολλές ώρες της απουσίας της. Τρομοκρατημένη, τράβηξε την καρέκλα και πάτησε πάνω της για να φτάσει στο ψηλό ράφι όπου είχε κρύψει την Αραμπέλα της. Η καρδιά της πήγε στη θέση της. Η κούκλα ήταν εκεί. Την πήρε μαζί της και γύρισε στην κρεβατοκάμαρα. Περιεργάστηκε τα ρούχα μετακινώντας τα προσεκτικά, δεν υπήρχε όμως ένα σημείωμα ή κάτι άλλο που να δηλώνει τον αποστολέα τους. Έσκυψε και τα μύρισε. Το άρωμα, αψύ και ερεθιστικό, μια μυρωδιά μόσχου και κέδρου, ήταν σαν να εισχώρησε βίαια στο σώμα της μεταδίδοντας εικόνες στο μυαλό της. Ένιωσε να αιωρείται στον χρόνο αδυνατώντας να δώσει τις εντολές που ήθελε στον εγκέφαλό της. Σαν να βρισκόταν σε κατάσταση ύπνωσης και απλά υπάκουε αυτόν που την εξουσίαζε, φόρεσε με αργές κινήσεις τα εσώρουχα, τις μακριές κάλτσες, τα μποτίνια και τέλος το βελούδινο φόρεμα. Πλησίασε τον ολόσωμο καθρέφτη και το είδωλο που αντίκρισε ήταν ξανά της Αραμπέλας Καστίγιο παρότι κάπου μέσα της είχε συνείδηση ότι το σώμα ήταν το δικό της. Η ναυτία έγινε εντονότερη, ώσπου σωριάστηκε λιπόθυμη στο πάτωμα. Πόση ώρα είχε χάσει τις αισθήσεις της; Καθώς ένιωσε το αίμα να τρέχει ορμητικό και να ξυπνάει τις λειτουργίες του σώματός της, προσπάθησε να θυμηθεί τι είχε βιώσει. Κάθισε αδύναμη στο κρεβάτι. Κοίταξε γύρω της προσπαθώντας να βρει μια εξήγηση. Μια γλυκιά εξάντληση όμοια με το χόρτασμα της ερωτικής συνεύρεσης είχε διώξει το αίσθημα της ναυτίας. Ψηλάφισε τα σεντόνια σαν να έψαχνε ίχνη ενός άλλου σώματος. Μόνο η παραδοξολογία των τελευταίων ημερών ήταν που την είχε οδηγήσει σε αυτή την κατάσταση. Δεν υπήρχε άλλη λογική εξήγηση, δεν πίστευε σε μεταφυσικές εμπειρίες. Δεν είχε καμία σχέση με την Αραμπέλα Καστίγιο, πώς θα μπορούσε εξάλλου; Κι όμως, είχε νιώσει έναν άνδρα, το σώμα του στο δικό της, τα λόγια του στ’ αυτιά της. Είχε νιώσει τον έρωτα της Αραμπέλας για τον θείο της, τον δικό του για εκείνη. Η εικόνα του Στέφανο Καστίγιο αντικαταστάθηκε από αυτή του Σέργιου Παλαζίνι φέρνοντας πάλι την αίσθηση της παγωνιάς κι αμέσως μετά της ζέστης που απλώνεται γλυκά και μουδιάζει τα μέλη. Οι πόροι του σώματός της διαστάλθηκαν, η όσφρησή της έπιασε τα ίχνη του αρώματος που αιωρούνταν ακόμη στον χώρο. Ο Σέργιος! Ήταν άραγε το δικό του άρωμα αυτό που μύριζε, κάτι παλιό και αισθησιακό που ταίριαζε με την εξωτερική του εμφάνιση και γοήτευε

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

231

ακόμη περισσότερο; Όμως δεν ήθελε να τη γοητεύσει ο Σέργιος, δεν θα γινόντουσαν ποτέ ζευγάρι σαν την Αραμπέλα και τον Στέφανο, κι ας ήταν σίγουρη πως αυτό είχε στο μυαλό του όταν εισέβαλε στον προσωπικό της χώρο. Έτριψε έντονα τους κροτάφους της μέχρι που ένιωσε το δέρμα της να πονάει. Ήταν αρκετό όμως για να αποτινάξει κάθε υπόλειμμα σαγήνης και να βρει ολοκληρωτικά τον εαυτό της. Έβγαλε από πάνω της τα ρούχα της Αραμπέλας Καστίγιο και τα άπλωσε τακτικά στο κρεβάτι. Τώρα που είχε συνέλθει, μπορούσε να θαυμάσει τη λεπτοδουλειά του φορέματος, τις βελονιές, την περίτεχνη ραφή εκεί που ξεκινούσε η γραμμή σε στυλ αυτοκρατορίας. Ναι, δεν χρειαζόταν τίποτα περισσότερο για να τονίσει την ομορφιά του. Η ζώνη, αυτό το παράταιρο επιπλέον εξάρτημα που φορούσε η κούκλα, ήταν η μόνη δυσαρμονία ανάμεσα στο αντίγραφο και το πρωτότυπο. Έλυσε τη ζώνη της κούκλας και την κοίταξε προσεκτικά. Το κλειδί έλειπε. Αναρωτήθηκε μήπως είχε παραπέσει κάπου, ίσως στο βάθος του ραφιού της ντουλάπας, όμως παρότι ψηλάφισε τον χώρο, δεν βρήκε τίποτα. Το ύψος της δεν της επέτρεπε να ψάξει άλλο, ήταν όμως κάτι ολότελα περίεργο το οποίο έπρεπε να αναφέρει στον Λούκα. Κοίταξε το ρολόι της. Ήταν μόλις δύο και τέταρτο. Είχε δυο ώρες σχεδόν μέχρι το ραντεβού τους. Αποφάσισε να κατέβει στην τραπεζαρία, ήταν εξάλλου ώρα φαγητού. Το δωμάτιό της βρισκόταν στο τέλος του βορεινού διαδρόμου. Καθώς προχωρούσε προς την κεντρική εσωτερική σκάλα, είδε στην απέναντι μεριά την καμαριέρα να μπαίνει στη μεγάλη σάλα όπου θα γινόταν η βραδινή γιορτή. «Μαργαρίτα!» φώναξε ελπίζοντας να έχει θυμηθεί σωστά το όνομα της χαριτωμένης κοπέλας. «Χρειάζεστε κάτι;» τη ρώτησε εκείνη ευγενικά. «Έρχεσαι μια στιγμή;» Η κοπέλα πλησίασε και την ακολούθησε στο δωμάτιο 21. «Πες μου σε παρακαλώ, εσύ έφερες αυτά τα ρούχα εδώ;» «Είναι τόσο όμορφα! Τα έφερε ο κύριος Σέργιος» απάντησε κοκκινίζοντας. Η Κύνθια την κοίταζε σκεφτική παρατηρώντας το μεταξωτό φουλάρι που διακρινόταν μέσα από τη μπλούζα της στολής της, ώσπου η καμαριέρα χαμήλωσε τα μάτια φέρνοντας αμήχανα τα χέρια στον λαιμό της. Τι άλλο είχε αφήσει πίσω του ο κύριος Παλαζίνι που για την κοπέλα ήταν ο κύριος Σέργιος; «Τα όμορφα πράγματα μπορεί να έχουν φορτωθεί άσχημες αναμνήσεις» είπε η Κύνθια στον εαυτό της περισσότερο παρά στην καμαριέρα καθώς έβγαιναν από το δωμάτιο.

232

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Εγώ θα πέθαινα να το φορέσω!» δήλωσε η Μαργαρίτα, η Κύνθια όμως δεν συμμερίστηκε τον ενθουσιασμό της. Κατέβηκε τη σκάλα και μπήκε στην τραπεζαρία κρύβοντας τις ανησυχίες της πίσω από την επίφαση ενός χαμόγελου. Φυσικά και ο Σέργιος βρισκόταν εκεί, σαν να είχαν ήδη ραντεβού. Και φυσικά, πώς να αρνηθεί να καθίσει μαζί του; Αντικειμενικά ήταν το ίδιο γοητευτικός, ίσως και περισσότερο, με μια ιδιαίτερη λάμψη στο βλέμμα. Δεν της έβγαζε κάτι αρνητικό, μάλλον είχε παραγίνει καχύποπτη, λες και η έγνοια όλων ήταν να υφάνουν συνωμοσίες. «Να που συναντιόμαστε ξανά! Σε περίμενα, αν και δεν με ειδοποίησες». Το παράπονο του Σέργιου ήταν φανερό στη φωνή του. «Ναι, ήταν απόφαση της τελευταίας στιγμής» του απάντησε καθώς θυμήθηκε ότι ο συνομιλητής της πίστευε πως είχε φτάσει μόλις την προηγούμενη ημέρα. Ο Παλαζίνι δεν έκανε κανένα σχόλιο πάνω σε αυτό. Φαινόταν να εστιάζει όλο το ενδιαφέρον του στον κατάλογο και την παραγγελία των φαγητών. Η τραπεζαρία ήταν ήδη γεμάτη κόσμο, το βράδυ θα μαζευόντουσαν ακόμη περισσότεροι για τη γιορτή. «Σε ευχαριστώ πολύ για τα ρούχα. Είναι τόσο όμορφα. Θα αξίζουν μια περιουσία. Δεν εμπιστεύομαι καν τον εαυτό μου να τα φορέσω» του είπε και το εννοούσε. «Μα, θα είσαι η Αραμπέλα μας. Εξάλλου της μοιάζεις τόσο». Ο Σέργιος πήρε το χέρι της στο δικό του, το φίλησε και το βλέμμα του γέμισε τρυφερότητα. «Το ξέρεις πως με έχεις κατακτήσει; Και δεν είμαι από αυτούς που χαρίζουν εύκολα την εμπιστοσύνη τους! Ποτέ δεν πρέπει να εμπιστεύεται κανείς εύκολα τους ανθρώπους. Συνήθως απογοητεύουν». «Αυτό θα μπορούσε να ισχύει και για εμένα όμως». Η Κύνθια προσπάθησε να ξεχάσει τον βελούδινο αισθησιακό τόνο της φωνής του Παλαζίνι. Μήπως τελικά τον είχε παρεξηγήσει; Μήπως ήταν αληθινά ερωτευμένος μαζί της και η ομοιότητά της με την Αραμπέλα δεν είχε παίξει κανέναν απολύτως ρόλο; «Εσύ είσαι διαφορετική» τη βεβαίωσε. «Εννοούσα πως ούτε εγώ πρέπει να εμπιστεύομαι εύκολα. Άκου, Σέργιε. Από τη μέρα της δημοπρασίας όλοι με συνέδεσαν με μια κούκλα που φτιάχτηκε πριν από έναν αιώνα». «Όλοι όπως ο Λουκάς Αργέντης ίσως;» «Τον γνωρίζεις;» «Συναντηθήκαμε το πρωί στο Γκραντουκάλε» της απάντησε κάνοντας φανερό ότι δεν θα έμπαινε σε λεπτομέρειες.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

233

«Ναι, ξέχασα την ιστορία με τον πύργο. Είναι ο νέος ιδιοκτήτης, μου το είπε στο τηλέφωνο. Θέλει να μιλήσουμε, να μου πάρει συνέντευξη, αν και δεν ξέρω τι θα μπορούσα να του πω που να τον ενδιαφέρει». «Δεν σκέφτηκες ότι μπορεί να τον ενδιαφέρεις εσύ;» «Ο άντρας μου πέθανε λίγους μήνες πριν» είπε η Κύνθια σαν να έκανε μια θλιβερή διαπίστωση και έστρεψε το βλέμμα της στο πιάτο της. Κρυφοκοίταξε το ρολόι της παρακαλώντας σιωπηλά τον χρόνο να κυλήσει και να εμφανιστεί επιτέλους ο Λούκα. Δεν ήξερε τι άλλο να πει στον Σέργιο. Η δυσφορία της επιτάθηκε όταν είδε την Αλεξάνδρα να μπαίνει στην αίθουσα. Η διευθύντρια της Καλής Καρδιάς κοίταξε βλοσυρά προς το μέρος τους, μέχρι να φτάσει όμως στο τραπέζι τους το πρόσωπό της δεν φανέρωνε κάτι περισσότερο ή λιγότερο από την ευχάριστη διάθεση με την οποία αντιμετώπιζε κάθε πελάτη της μονάδας. Τη ρώτησε πώς της φάνηκε η Βέργα. Όχι, δεν θα καθόταν μαζί τους, δυστυχώς είχε δουλειά στην υποδοχή. Ευτυχώς, σκέφτηκε η Κύνθια ακολουθώντας με το βλέμμα της την Αλεξάνδρα μέχρι να χαθεί από το οπτικό της πεδίο. Και μετά, στράφηκε ξανά προς τον Σέργιο απορημένη με το όλο σκηνικό. Εκείνος της είπε μόνο πως η Αλεξάνδρα Μπόγρη ήταν παλιά οικογενειακή φίλη κι άλλαξε αμέσως θέμα συζήτησης. Της μίλησε για το αρχοντικό και το κατάστημα στη Χώρα και οι περιγραφές του ήταν τόσο επίμονες και λεπτομερείς ώστε της δημιούργησαν την εντύπωση ότι της εξέθετε την περιουσία του σαν να ετοιμαζόταν να της κάνει πρόταση γάμου. Κι ο τρόπος που την κοίταζε γινόταν πιο έντονος, το βλέμμα του διεισδυτικό, τα δάχτυλά του χάιδευαν αισθησιακά το εσωτερικό του καρπού της. Προσπάθησε να χαλαρώσει αργοπίνοντας το κρασί της. Αν δεν είχε διαβάσει το ημερολόγιο του Άγγελου Κράλη, θα ένιωθε γοητευμένη από τις εκδηλώσεις του Σέργιου. Όπως και κάθε άλλη γυναίκα σίγουρα. Θυμήθηκε το βλέμμα της Αλεξάνδρας. Ο Λούκα είχε υπαινιχτεί πως η υπεύθυνη της Καλής Καρδιάς και ο Παλαζίνι αποτελούσαν ένα περίεργο ζευγάρι. Να ήταν αλήθεια; Πόσα χρόνια τον περνούσε η Αλεξάνδρα; Σίγουρα δέκα. Και τώρα που το καλοσκεφτόταν και θυμόταν τι είχε δει στο Γκραντουκάλε, δεν ήταν αλήθεια πολύ παράξενο να βρίσκει κανείς ακριβά σαπούνια, ποτά και ένα φροντισμένο τζάκι σε έναν εντελώς ακατοίκητο πύργο; Σαν κάποιος να σχεδίαζε να περάσει σύντομες, αλλά πολύ ευχάριστες ώρες. Ένα τρέμουλο αόριστης απέχθειας διαπέρασε το σώμα της καθώς φαντάστηκε ότι στο κρεβάτι που είχε ξαπλώσει μπορεί να είχαν κάνει έρωτα ο Σέργιος με την Αλεξάνδρα.

234

Ευρυδίκη Αμανατίδου

της.

«Μήπως κρυώνεις;» τη ρώτησε ο Σέργιος παρεξηγώντας την αντίδρασή

Βιάστηκε να τον βεβαιώσει ότι ένιωθε απολύτως καλά και να στρέψει την κουβέντα τους στο αγαπημένο του θέμα, την ιστορία των Καστίγιο. Τι γνώριζε αλήθεια ο Σέργιος για τον Βάγη; Είχε βρει κάποιο στοιχείο για να κάνει τη σύνδεση με τον Άγγελο Κράλη; Κι ο Λούκα αργούσε τόσο πολύ να έρθει! Πού βρισκόταν επιτέλους; Ο Λούκα έκανε την είσοδό του στην Καλή Καρδιά, αν και όχι τόσο εντυπωσιακή όσο τη φανταζόταν. Η διευθύντρια ήταν απασχολημένη εξετάζοντας ένα ντοσιέ με χαρτιά. «Λουκάς Αργέντης! Η κυρία Καστελάνου;» ρώτησε χαμογελώντας με το στιγμιαίο ξάφνιασμα της ζουμερής πενηντάρας. «Αλεξάνδρα Μπόγρη, η υπεύθυνη εδώ» του συστήθηκε βρίσκοντας ξανά την ψυχραιμία της και ανταποδίδοντας ένα υπερβολικό χαμόγελο. «Μα άκουσα για εσάς από τον κύριο Παλαζίνι. Είστε ο νέος ιδιοκτήτης του Γκραντουκάλε!» του είπε με ενθουσιασμό. «Πολύ σωστά, αν και βρίσκομαι εδώ με την ιδιότητά μου ως δημοσιογράφος. Έχω κανονίσει μια συνέντευξη με την κυρία Καστελάνου. Ελπίζω να μην κακοχαρακτηρίσει την αργοπορία μου» της απολογήθηκε βλαστημώντας από μέσα του την έμπνευσή του της τελευταίας στιγμής να κοιτάξει τη βλάβη της γεννήτριας και μετά να κάνει ένα μπάνιο σε εκείνη την περίεργη κατασκευή που υπήρχε στο υπόγειο του πύργου. «Δεν χρειάζεται να ανησυχείτε γι’ αυτό. Της κρατάει συντροφιά ο κύριος Παλαζίνι» τον πληροφόρησε με μια δυσαρέσκεια που δεν κρυβόταν από την τυπικότητα της απάντησής της. «Τότε θα μου κάνετε την τιμή να σας κεράσω έναν καφέ; Κάπου πιο απόμερα; Ο λόγος που είμαι εδώ είναι για να περιγράψω στους αναγνώστες μου την ιστορία της αυθεντικής Αραμπέλας. Ήταν έκπληξη και για εμένα να μάθω τόσο αργά για κάτι που επί δεκαετίες ήταν απλά ένα οικογενειακό κειμήλιο». Ο Λούκα είχε τον τρόπο του με τις γυναίκες του τύπου της Μπόγρη. Σε αντίθεση με την Κύνθια που του προκαλούσε αμηχανία και άλλα πρωτόγνωρα γι’ αυτόν συναισθήματα, με την Αλεξάνδρα ακολούθησε τους κανόνες ενός παιχνιδιού που και οι δυο τους γνώριζαν πολύ καλά. Δεν ήταν δυσάρεστη η εμπειρία. Ούτε και η κουβέντα τους εξάλλου. Κάποιες γυναίκες υπήρχαν απλά και μόνο για να τροφοδοτούν τα αρχέγονα ένστικτα. Δεν της έκρυψε ότι τον εντυπωσίασε, αντίθετα το θεώρησε χρήσιμο για τη συγκεκριμένη περίπτωση.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

235

Έβγαλε το σημειωματάριό του και μετά της ζήτησε να του μιλήσει για τη Βέργα και το ξωκλήσι, για τον τόπο γενικότερα, τα τοπωνύμια, τη ζωή στο σήμερα και πιο παλιά. Της εξήγησε ότι μάζευε διάφορα στοιχεία μη γνωρίζοντας ακόμη τον χαρακτήρα του άρθρου του, αν δηλαδή θα ήταν κάτι καθαρά ταξιδιωτικό ή θα συνδύαζε κι άλλα που αφορούσαν παλιές ιστορίες ή μύθους. Τα στοιχεία που του έδωσε η Μπόγρη -άλλη ενδιαφέρουσα σύμπτωση το ότι ήταν απόγονος της Λεμονιάς- συνέπιπταν με όσα έγραφε ο προπάππους του στο ημερολόγιο. Εκτός από δύο λεπτομέρειες: τα ίχνη του Δόκιμου είχαν χαθεί και επίσης καμιά ιστορία για βρυκόλακες δεν είχε ακουστεί ποτέ στο χωριό μέσα από την προφορική ή γραπτή παράδοση. «Αλήθεια, θα σας δούμε στην γιορτή μας απόψε;» ρώτησε η Αλεξάνδρα καθώς το σύντομο τετ α τετ έπαιρνε τέλος. «Γιατί όχι; Θα προσθέσει μια ατμόσφαιρα στο άρθρο μου» της απάντησε χαμογελώντας αινιγματικά. Χωρίς άλλη καθυστέρηση, ο Λούκα μπήκε στο διαδίκτυο και κατέβασε το ισπανικό αλφάβητο αντιστοιχώντας τους φθόγγους του ονόματος του Καστίγιο σε αριθμούς. Ελπίζοντας να είναι σωστή η σκέψη του, αντέγραψε τα αντίστοιχα επτά νούμερα στις σημειώσεις του: 3 1 22 23 7 11 15. Είχε κλείσει τον υπολογιστή κι ετοιμαζόταν να σηκωθεί όταν είδε την Κύνθια να μπαίνει στο σαλόνι. Κοιτάχτηκαν αμήχανοι, σαν αυτούς που κάνουν έρωτα και την άλλη μέρα συναντιούνται προσποιούμενοι πως δεν συνέβη τίποτα μεταξύ τους Αν είναι ένα φιλί να σε φέρνει σε αυτό το χάλι, φαντάσου τι επιφυλάσσει κάτι περισσότερο, σκέφτηκε ο Λούκα, αλλά βιάστηκε να υιοθετήσει το τυπικό χαμόγελο του δημοσιογράφου που υποδέχεται τον καλεσμένο του. «Ο Παλαζίνι πού βόσκει;» τη ρώτησε συνωμοτικά με το που κάθισαν νιώθοντας πιο άνετα μέσα στη γνωστή του ειρωνεία. «Με την Αλεξάνδρα. Θέλει κάτι να του ζητήσει για το βράδυ». «Ναι, οδηγίες για το Κάμα Σούτρα» σχολίασε σαρδόνια ο Λούκα και βλέποντας την Κύνθια να κοκκινίζει συνέχισε. «Σε σόκαρα; Η κυρία υπεύθυνη του σύμπαντος της Καλής Καρδιάς ξέρει πολύ καλά πώς να κολάσει έναν άνδρα». «Δεν νομίζω πως με ενδιαφέρει» του απάντησε πειραγμένη. Έπρεπε να χαρεί τώρα; Στον Παλαζίνι αναφερόταν ή στον ίδιον; Τελικά η μικρή Κύνθια κρατούσε αμείωτο το ενδιαφέρον του με έναν ξεχωριστά δικό της τρόπο. Ίσως και να της εμπιστευόταν τις σκέψεις του για το μυστικό δωμάτιο.

236

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Άργησες, και σκέφτηκα πως δεν θα ερχόσουν τελικά» συνέχισε η Κύνθια στον ίδιο τόνο. «Και να σε αφήσω στα νύχια του γοητευτικού Σέργιου χωρίς να φανώ τουλάχιστον αντάξιός του; Άργησα, γιατί την τελευταία στιγμή είχα την έμπνευση να ξεβρομιστώ με την αρωγή του απαρχαιωμένου υδραυλικού συστήματος του Γκραντουκάλε». Τον κοίταξε σαστισμένη και τα μάγουλά της βάφτηκαν ακόμη πιο κόκκινα. Αυτό ακριβώς επιδίωκε κι ο ίδιος, να τον φανταστεί γυμνό, όπως φανταζόταν κι αυτός εκείνη. Ήθελε να της κόψει την ανάσα με ένα φιλί αυτή ακριβώς τη στιγμή, ήξερε όμως πώς και πότε να συγκρατήσει τον ρέμπελο εαυτό του. «Τι σου έλεγε ο Παλαζίνι;» τη ρώτησε. «Περί εμπιστοσύνης μεταξύ των ανθρώπων». «Είχε κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό του, άραγε;» «Πάψε να είσαι τόσο δηκτικός, Λούκα. Έχω κάτι να σου πω» είπε και του έδειξε το δερμάτινο πουγκί που έβγαλε από την τσάντα της. «Το συνόδευε ένα κλειδί, το ξέρεις καλύτερα από εμένα αυτό. Το κλειδί όμως χάθηκε». «Είσαι σίγουρη;» «Όσο μπόρεσα να ψάξω». Ο Λούκα πήρε στα χέρια του το πουγκί και γύρισε το μέσα έξω για να αποκλείσει το απίθανο ενδεχόμενο μια καμαριέρα να είχε βρει το κλειδί στο πάτωμα και να το είχε βάλει εκεί για να μη χαθεί. Όπως ήταν αναμενόμενο, δεν βρήκε τίποτα ή μάλλον είδε κάτι που σίγουρα δεν περίμενε. «Ένα σχήμα σαν χάρτης. Είναι χάρτης! Γαμώτο μου, είναι ο γραφικός χαρακτήρας του Κράλη. Άφησε πίσω του τα σημάδια, το έγραφε ολοκάθαρα στο ημερολόγιο. Το είχα μπροστά μου και δεν το κατάλαβα. Τι ανόητος, Θεέ μου!» «Ο Σέργιος! Μου έφερε τα ρούχα για τη γιορτή, έτσι είπε η Μαργαρίτα. Μα η κούκλα ήταν στη θέση της. Πώς;» «Πάντα ο κύριος Παλαζίνι. Ψάχνουμε τα ίδια, ο καθένας για τους λόγους του. Γνώριζε ήδη για τον χάρτη όταν τον είδαμε από το ξωκλήσι. Όμως πήγα μέχρι εκεί, στον βράχο του Δεσπότη. Η περιοχή είναι γεμάτη αγκαθωτούς θάμνους και τίποτα άλλο, έτσι δείχνει τουλάχιστον». «Κι αν είναι όπως τα λες και βρει τον τρόπο να μπει;» «Ξέρεις τι σημαίνει το πέρασμα του χρόνου, Κύνθια; Η φύση είναι πολύ πιο επίμονη από όλους μας. Η έξοδος της κρύπτης βρίσκεται κάπου εκεί, κάτω από θάμνους. Ακόμη κι αν τους καθαρίσει ο ευγενής μας Σέργιος, οι ρίζες και

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

237

το χώμα θα τον δυσκολέψουν υπερβολικά. Εξάλλου, δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει στο φως της ημέρας. Αν ήταν έτσι, γιατί να μην το επιχειρήσει αμέσως αντί να περιφέρεται στην Καλή Καρδιά;» «Ακούγεσαι πολύ σίγουρος». «Είμαι σίγουρος. Έχω τον τρόπο να φτάσω πριν από τον Παλαζίνι σε ό,τι κι αν είναι αυτό που περιμένει κάτω από τη γη. Όμως πρώτα θέλω να βεβαιωθώ ότι το κλειδί της κούκλας έχει όντως χαθεί». Το βλέμμα του υπαλλήλου στην υποδοχή δεν πτόησε στο ελάχιστο τον Λούκα καθώς ακολουθούσε την Κύνθια στον πάνω όροφο. Του χρειάστηκαν ελάχιστα λεπτά για να εξακριβώσει ότι το κλειδί δεν είχε σφηνώσει κάπου στο βάθος του ραφιού ή σε οποιοδήποτε άλλο σημείο της ντουλάπας. Προχώρησε στο κυρίως δωμάτιο και εξέτασε κάθε μικροαντικείμενο ώσπου παρατήρησε ότι έλειπε ένα φύλλο από το σημειωματάριο, ένα από αυτά που συνήθιζαν όλες οι καλές μονάδες να αφήνουν για τους επισκέπτες τους. Έφερε το χαρτί στο φως και είδε τα αχνά σχήματα στη σελίδα. Αναγνώρισε το περίγραμμα του χάρτη και τα λόγια «Τριάντα πόδια εμπρός του και εννέα δεξιά, κλείδωσε στη μέση ο Δεσπότης», σίγουρα οδηγίες για το ακριβές σημείο, που όμως ήταν ανώφελο να ακολουθήσει όποιος δεν είχε το κλειδί. «Ο φίλος μας ο Παλαζίνι όχι μόνο έφερε δώρα, αλλά και πήρε. Νομίζω πως δικαιούται τη συντροφιά σου όσο εγώ θα λείπω». Η Κύνθια δεν του απάντησε, μόνο χάιδευε μηχανικά το βελούδινο φόρεμα πάνω στο κρεβάτι. «Κύνθια;» την πλησίασε ανήσυχος. «Είναι τόσο όμορφο, όμως δεν θέλω να το φορέσω απόψε το βράδυ. Με φέρνει σε μια περίεργη κατάσταση» του ομολόγησε ενώ τα μάτια της γέμιζαν δάκρυα. «Τι συμβαίνει;» τη ρώτησε κλείνοντάς την αυθόρμητα στην αγκαλιά του. «Πες μου». «Το δοκίμασα όταν γύρισα και το βρήκα στο δωμάτιο και…» Της χάιδεψε τα μαλλιά και την ένιωσε να αφήνεται στα χέρια του. Οι αισθήσεις του ήταν και πάλι σε εγρήγορση ξυπνώντας τον αποδιωγμένο πόθο του. Τη φίλησε τρυφερά στα χείλη. «Ήταν σαν να ζούσα στο σώμα της Αραμπέλας και να έκανα έρωτα με τον Στέφανο Καστίγιο» του είπε αποστρέφοντας το βλέμμα. «Δεν λένε πως κάποια αντικείμενα κουβαλάνε το παρελθόν μαζί τους;» Προσπάθησε να αστειευτεί, αν και δεν τον διασκέδαζε καθόλου η εξομολόγηση της Κύνθιας.

238

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Δεν είναι αστείο, Λούκα. Γιατί όταν συνήλθα, η αίσθηση που μου άφησε όλο αυτό ήταν ότι η εικόνα δεν αφορούσε τον Καστίγιο και την ανιψιά του, αλλά εμένα την ίδια που ερωτοτροπούσα με τον Σέργιο Παλαζίνι». Τα λόγια της είχαν το ίδιο αποτέλεσμα με το να έχει δεχτεί μια δυνατή μπουνιά στο στομάχι. Ο εκνευρισμός που του έφερνε αυτή η ιστορία αντικαταστάθηκε από ένα αφόρητο συναίσθημα ζήλειας. Αυτό δεν μπορούσε σίγουρα να το επιτρέψει. Την κράτησε δυνατά στην αγκαλιά του, έσκυψε το κεφάλι του και τα λόγια του έγιναν ανάσα κοντά στη δική της. «Δεν θα σε αφήσω μόνη σου στα χέρια του. Γι’ αυτό να είσαι σίγουρη, μικρή μου Κύνθια».

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

239

40. Σάββατο 16 Μαρτίου, λίγο πριν τη δύση, Καλή Καρδιά Ο Σέργιος έριξε μια εξεταστική ματιά στην αποθήκη με τα εργαλεία διαλέγοντας με προσοχή όσα χρειαζόταν. Τα είχε μόλις φορτώσει στο πορτ μπαγκάζ του αυτοκινήτου του κι ετοιμαζόταν να ξεκινήσει για τον βράχο του Δεσπότη όταν άκουσε την Αλεξάνδρα να τον φωνάζει από την είσοδο της Καλής Καρδιάς. «Σέργιε, πού πας; Υποσχέθηκες πως θα είσαι στη γιορτή!» Τη βεβαίωσε πως θα ήταν πίσω στην ώρα του, απλά του είχε τηλεφωνήσει η κοπέλα που κρατούσε το κατάστημα ότι είχε παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα. Δεν ήταν απόσταση η Χώρα, ας μην ανησυχούσε άδικα. Της είχε υποσχεθεί εξάλλου ότι η συνέχεια της βραδιάς τους θα ήταν αντάξια της γιορτής. Καθώς οδηγούσε, υπολόγισε πόση ώρα τού χρειαζόταν για να ετοιμάσει τα πάντα. Δεν ήταν μαθημένος σε τέτοιες δουλειές, όμως το πείσμα του θα βελτίωνε την επίδοσή του. Ο βράχος του Δεσπότη δεχόταν τις τελευταίες ανταύγειες του ήλιου όταν ο Σέργιος έσυρε τον σάκο με τα εργαλεία μέχρι το σημείο που υπολόγισε με τις μετρήσεις του το πρωί. Με ένα κλαδευτήρι βάλθηκε να ξεφορτώνεται τα περιττά κλαδιά των θάμνων, απερίσπαστος ακόμη κι από τον πόνο καθώς τα αγκάθια τού τρυπούσαν καρπό και παλάμη, ώσπου δημιούργησε ένα κενό όπου μετά βίας χωρούσε να περάσει το σώμα του για να σκάψει το χώμα. Μακάρισε την υγρή ακόμη εποχή του χρόνου και τη χθεσινοβραδινή νεροποντή. Το λυκόφως είχε αντικατασταθεί από βαθύ σκοτάδι τη στιγμή που το φτυάρι επιτέλους χτύπησε κάτι σκληρό. Ο Σέργιος επιτάχυνε τις κινήσεις του και χρησιμοποιώντας πια το φως των φακών, διέκρινε τη σιδερένια πλάκα. Με την άκρη του φτυαριού χάραξε το περίγραμμά της και την απάλλαξε από το υπόλοιπο χώμα και τις επίμονες ρίζες. Οπλισμένος πια με ένα δυνατό λεπτό κατσαβίδι, έσκυψε πάνω από την πλάκα και περιεργάστηκε κάθε εκατοστό της. Οι διαστάσεις της υπολόγιζε ότι ήταν γύρω στα 60Χ70 εκατοστά. Στη δεξιά πλευρά της βρήκε το σημείο που υποτίθεται ότι θα έμπαινε το κλειδί. Έμπηξε το κατσαβίδι και μετά από επίπονες προσπάθειες κατόρθωσε να καθαρίσει την κλειδαριά από το χώμα που την είχε στομώσει. Ρίγος ευχαρίστησης τον πλημμύρισε καθώς το κλειδί γύρισε στην κλειδαριά. Χρησιμοποιώντας ένα μεταλλικό ραβδί για μοχλό, σήκωσε το καπάκι. Το δυνατό φως του φακού άφησε σαν πρώτη εντύπωση μια γκρίζα

240

Ευρυδίκη Αμανατίδου

θολούρα. Η σκόνη καταλάγιασε και ο Σέργιος πατώντας προσεκτικά κατέβηκε μερικά σκαλοπάτια φωτίζοντας δεξιά και αριστερά τα πέτρινα τοιχώματα. Βρύα και λειχήνες μαζί με ιστούς αράχνης χάιδευαν τις επιφάνειες Με τα χέρια απλωμένα για κάθε ενδεχόμενο, κατέβηκε και το τελευταίο σκαλί. Ο διάδρομος συνεχιζόταν σαν μαύρη τρύπα μπροστά του. Παρατήρησε τους πυρσούς που υπήρχαν στη μεριά των τοίχων. Η ατμόσφαιρα γινόταν όλο και πιο αποπνικτική, ο χώρος έμοιαζε να μην αερίζεται από πουθενά. Όπου κι αν κατέληγε ο διάδρομος, ό,τι κι αν υπήρχε στο τέλος του, δεν είχε το χρονικό περιθώριο να το εξερευνήσει. Στο φως του φακού διέκρινε ότι το ρολόι του έδειχνε οκτώ παρά τέταρτο. Αυτή η καταραμένη γιορτή στην Καλή Καρδιά ξεκινούσε σε τρία τέταρτα. Η Αλεξάνδρα θα τον έψαχνε κι ο ίδιος είχε μόλις τον χρόνο να επιστρέψει, να κάνει μπάνιο και να ντυθεί για τη βραδιά. Περίμενε τόσον καιρό, δεν είχαν σημασία ελάχιστες ώρες ακόμη. Η ώρα ήταν οκτώ και δέκα. Είκοσι λεπτά μόνο τους χώριζαν από την έναρξη της γιορτής, σκέφτηκε η Αλεξάνδρα, και χαμογέλασε ικανοποιημένη στον καθρέφτη. Η εικόνα που της ανταπόδωσε το είδωλό της την ερέθισε περισσότερο και από τη σκέψη ότι λίγα μέτρα πιο πέρα ο Σέργιος απολάμβανε το νερό που έτρεχε στο γυμνό σώμα του κάνοντάς την να ξεχάσει την γκρίνια της για την αργοπορία του, τα γδαρμένα χέρια, τη σκόνη και τα χώματα πάνω στα ρούχα του. Αν δεν ήξερε πως ο Λουκάς Αργέντης δεν άφηνε στιγμή από τα μάτια του την Καστελάνου, θα υπέθετε ότι ο Σέργιος και η αντιπαθητική μικρή έβγαζαν τα μάτια τους στις ερημιές. Για καλό και για κακό, είχε στείλει τη Μαργαρίτα να βεβαιωθεί ότι η Κύνθια ετοιμαζόταν ώστε να παρουσιαστεί ως Αραμπέλα στη μεγάλη σάλα, οπότε είχε τουλάχιστον ησυχάσει από τον μπελά της. Έστρωσε το χαμηλό ντεκολτέ του βαθυπράσινου φορέματός της, εκεί που χανόταν ένα βαρύτιμο κολιέ με σμαράγδια. Είχε αποχωριστεί με το ζόρι τις πολλές βέργες που πάντα στόλιζαν τα χέρια της, αλλά δεν συμβάδιζαν με τον ντύσιμο που η Μαρίνα Καστίγιο συνήθιζε. Ήταν έγκυος σ’ εκείνη τη γιορτή, της το είχε πει ο Σέργιος. Πολύ θα ήθελε να έχει αποκτήσει τόσα χρόνια ένα παιδί μαζί του, αλλά εκείνος ούτε που ήθελε να το ακούσει. Όμως τώρα δεν είχε ώρα για μεμψιμοιρίες, απόψε ήταν η βραδιά της. Είχε κανονίσει τα πάντα στην εντέλεια και σκόπευε να απολαύσει τους κόπους της, τα συγχαρητήρια που θα ακολουθούσαν, αλλά και τον θαυμασμό όλων καθώς θα έστεκε στην κορυφή του γιορτινού τραπεζιού. Ο καθένας είχε αναλάβει να υποδυθεί έναν χαρακτήρα, κι αυτή θα ήταν η σύζυγος του οικοδεσπότη. Έστω κι έτσι, η

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

241

παράνομη σχέση της με τον Σέργιο θα αποκτούσε μια νομιμοφάνεια, καθώς εκείνος θα τη συνόδευε παίζοντας τον ρόλο του Στέφανο Καστίγιο. Φόρεσε τη μάσκα της. Για κάποιον που δεν την είχε συναναστραφεί, δεν θύμιζε σε τίποτα πια την Αλεξάνδρα Μπόγρη. Βραδιά καρναβαλιού, οι μάσκες μπορούσαν να κρύψουν, αλλά και να απελευθερώσουν. «Μην αργήσεις, Σέργιε. Θα σε περιμένω επάνω» του φώναξε για να την ακούσει και βγήκε μεγαλόπρεπα από το δωμάτιο οδεύοντας προς τη μεγάλη αίθουσα. Δέκα λεπτά αργότερα ο Σέργιος φορώντας τα ρούχα του Στέφανο Καστίγιο ανέβαινε τη μεγάλη σκάλα γεμάτος προσμονή. Ώσπου στην κορυφή της συνάντησε τον Λουκά Αργέντη και αυτόματα θαρρείς, το σώμα του δονήθηκε από αποστροφή. Ακόμα και το ντύσιμο του αχρείου δημοσιογράφου έδειχνε τη θέση που του ταίριαζε. Τζην παντελόνι κι ένα μαύρο μπλουζάκι με μια από αυτές τις στάμπες της σειράς που βρίσκει κανείς στα παζάρια. Περασμένη στον ώμο του η φωτογραφική μηχανή. Δεν κοίταζε όμως κατά τη μεριά του, η προσοχή του ήταν στραμμένη στον βορεινό διάδρομο. Η Κύνθια ντυμένη με τα ρούχα της Αραμπέλας κατευθυνόταν και αυτή προς τη μεγάλη αίθουσα. Πέρασε από δίπλα τους χωρίς να πει το παραμικρό. Και οι δυο άντρες την ακολούθησαν με το βλέμμα τους. «Με ενδιαφέρει η κυρία Καστελάνου» δήλωσε με αναίδεια ο Αργέντης. «Κι εμένα επίσης» του απάντησε στον ίδιο τόνο ο Σέργιος. «Μήπως τότε πρέπει να της αφήσουμε τη δυνατότητα της επιλογής; Είναι βάρβαρες εξάλλου οι προγονικές συνήθειες». «Συμφωνώ απόλυτα. Μου θυμίζετε αυτά που περιγράφονταν για τον προπάππου σας. Ένα τέτοιο παρελθόν καλό είναι να μην επαναλαμβάνεται». Κι όμως, παρά την αιχμή, ο Αργέντης είχε κάνει μια παρωδία υπόκλισης και είχε απομακρυνθεί χωρίς να δώσει άλλη απάντηση. Όπως φαινόταν, δεν είχε σκοπό να ανοίξει τα χαρτιά του. Τόσο το καλύτερο, γιατί ο Σέργιος ήταν σίγουρος ότι κρατούσε τον μπαλαντέρ στο μανίκι του. Η αρχή του Λούκα ήταν να μην πτοείται από το παραμικρό και από κανέναν. Και φυσικά ούτε από τον Παλαζίνι που πήγαινε να στρογγυλοκαθίσει στη μεγάλη αίθουσα κορδωμένος σαν τον διάνο. Την δική του απογοήτευση τη φυλούσε καλά κρυμμένη μέσα του, μια απογοήτευση που ένιωσε όταν τρεις ώρες πριν αυτός και η Κύνθια γεμάτοι προσμονή είχαν κατέβει ξανά στην υπόγεια κρύπτη. Παρότι ο κωδικός φαινόταν σωστός, οι συντονισμένες τους προσπάθειες δεν έφεραν αποτέλεσμα. Είχαν ασκήσει πίεση στα σημεία που αντιστοιχούσαν στους φθόγγους του ονόματος Καστίγιο

242

Ευρυδίκη Αμανατίδου

και είχε ακουστεί ο ήχος που δήλωνε πως κάπου πίσω από τον τοίχο άνοιγε κάτι σαν σύρτης. Είχαν επαναλάβει την ίδια κίνηση επτά φορές και δοκίμασαν να σπρώξουν, μα όση δύναμη κι αν εφάρμοσαν, ο τοίχος δεν υποχώρησε ούτε χιλιοστό. Τι άλλο να μαγείρευε ο Παλαζίνι. Παρά τα ακριβά ρούχα που φορούσε, τα σημάδια στα χέρια του δεν κρυβόντουσαν, σημάδια που πρόδιδαν χειρωνακτική εργασία. Εκεί που τελείωνε η μανσέτα του δαμασκηνού πουκάμισου, οι εκδορές έμοιαζαν πολύ πρόσφατες. Γρατζουνιές, άλλες επιπόλαιες κι άλλες πιο βαθιές, σίγουρα από τα αγκάθια στον βράχο του Δεσπότη. Είχε ανακαλύψει την έξοδο; Πιθανότατα. Είχε διασχίσει τη σήραγγα και είχε φτάσει στο μυστικό δωμάτιο; Τότε ή που το είχε κάνει και δεν είχε βρει το παραμικρό ή απλά το είχε μεταθέσει χρονικά, ίσως για μετά τη γιορτή όταν τα μεθυσμένα βλέμματα των γλεντοκόπων δεν θα εστίαζαν στις κινήσεις του. Υπήρχε και η τρίτη εκδοχή: να είχε φτάσει στο μυστικό δωμάτιο και όλα να ήταν όπως ακριβώς τα είχε περιγράψει ο προπάππους του. Όπως και να είχαν τα πράγματα, δεν έπρεπε να αφήσει τον Παλαζίνι από τα μάτια του. Κάποιος τον χτύπησε στον ώμο και ο Λούκα στράφηκε εκνευρισμένος. Άλλο ένα πρόσωπο με μάσκα τον κοιτούσε μέσα στον συνωστισμό κοντεύοντας να κολλήσει επάνω του. Ετοιμάστηκε να στείλει στα τσακίδια την άγνωστη όταν εκείνη σήκωσε ελαφρά τη μάσκα της και αποκάλυψε το πρόσωπό της. Η Σέμη, η πολυλογού της Βέργας. «Γαμάτη φάση!» είπε γελώντας και ο Λούκα χάρηκε που τ’ αυτιά του προσπέρασαν σαν ψίθυρο το κατεβατό που συνόδευε τη διαπίστωση της μικρής. Η προσοχή του είχε ήδη στραφεί αλλού. Οι Κουδουνάτοι έμπαιναν μόλις στην Καλή Καρδιά αυξάνοντας το πανδαιμόνιο που επικρατούσε. Μέσα στον συνωστισμό προσπάθησε να περάσει στη μεγάλη αίθουσα ψάχνοντας για την Κύνθια ή μάλλον για το ιβουάρ φόρεμα της Αραμπέλας. Κρυφοκοιτάζοντας διαπίστωσε ότι και ο Σέργιος και η Κύνθια καθόντουσαν ήδη στις προκαθορισμένες θέσεις στο μακρόστενο τραπέζι. Πάνω που πήγαινε να μπει στην αίθουσα, η Σέμη τον τράβηξε από το μανίκι. «Κάτσε να δεις φάση! Έρχεται και το αγόρι μου». Καμία διάθεση δεν είχε να δει το αμόρε της πιτσιρίκας, αλλά εκείνη επέμενε. Οι Κουδουνάτοι ανέβαιναν τη σκάλα. Ο κόσμος παραμέριζε χαχανίζοντας ενώ κάποιοι τολμηροί βαρούσαν τα κουδούνια τους ή έκαναν γκριμάτσες στις γουρουνίσιες μουτσούνες τους. Τρεις τσαμπούνες συνόδευαν την οχλαγωγία

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

243

τραντάζοντας το οικοδόμημα της Καλής Καρδιάς. Ένας από τους Κουδουνάτους ερχόταν απειλητικός κατά πάνω τους και βγάζοντας άναρθρες κραυγές χούφτωσε τη Σέμη. Εκείνη τσίριξε και γέλασε μαζί. Προτού ο Λούκα αναρωτηθεί πώς το κατάφεραν αυτό οι φωνητικές της χορδές, η μουτσούνα του Κουδουνάτου στράφηκε σαν αποχαυνωμένη προς το μέρος του. «Το αγόρι μου!» κορδώθηκε η Σέμη. Το αγόρι μισοέβγαλε τη μουτσούνα και κάρφωσε λαίμαργα το ανεμικό του πρόσωπο στη φωτογραφική μηχανή. «Δικέ μου, είσαι φωτογράφος;» ρώτησε. «Πες το κι έτσι!» απάντησε άκεφα ο Λούκα. «Μπορώ;» είπε κι έπιασε τη μηχανή ξεχνώντας ότι οι υπόλοιποι μασκαρεμένοι γουρουνάνθρωποι είχαν ήδη μπει στη σάλα. Ο Λούκα αναρωτιόταν πού είχε βρει το κέφι και τη διάθεση για όλο αυτό το καρναβάλι ο προπάππους του. Έτσι βέβαια είχε γνωρίσει και ερωτευτεί την Αραμπέλα. Τι μασκαράτα, Χριστέ μου! Αυτή όμως ήταν η δική του στιγμή. Χωρίς να σκεφτεί διόλου τι γύρευε να παραστήσει, έπιασε τον νεαρό από τους ώμους. «Να σου πω φίλε, δημοσιογράφος είμαι, αλλά γουστάρω τρελά τη φάση. Τι λες; Να σου δώσω τη μηχανή να φωτογραφίσεις εσύ και να πάρω τη θέση σου;» Κι επειδή ο μικρός τον κοιτούσε αποβλακωμένος, συνέχισε. «Αν είναι καλές οι φωτογραφίες, θα μπουν με το όνομά σου σε πολύ κυριλέ σαλόνι». Το κυριλέ σαλόνι και η προοπτική που ανοιγόταν μπροστά του φάνηκαν να βγάζουν τον νεαρό από τη χαύνωση. Σε λιγότερο από πέντε λεπτά, ο Λούκα έκανε την θριαμβευτική του είσοδο στη μεγάλη σάλα ντυμένος με κουδούνια και χαϊμαλιά. Δεν θα τον γνώριζε ούτε η ίδια του η μάνα. Η μόνη του διαφορά από τον Βάγη ήταν ότι φορούσε στο δεξί του χέρι το δαχτυλίδι του Καστίγιο, που μέχρι εκείνη τη στιγμή κρατούσε παραχωμένο στην τσέπη του παντελονιού του. Η Κύνθια δεν θα τον αναγνώριζε με αυτή τη μεταμφίεση, αν έβλεπε όμως το δαχτυλίδι θα καταλάβαινε ποιος ήταν, -αν υπήρχε μπόλικο μυαλό μέσα στο όμορφο κεφαλάκι της. «Οι Κουδουνάτοι!» ακούστηκαν οι αλαλαγμοί του πλήθους. Οι ήχοι της τσαμπούνας δονούσαν τη μεγάλη σάλα. Ο κόσμος ήταν τόσος που ενίσχυε την εντύπωση ότι η αίθουσα δεν θα άντεχε το βάρος όλων αυτών των ανθρώπων. Στο μακρόστενο τραπέζι, κάτω από το φως του εντυπωσιακού πολυελαίου με τις εβδομήντα οκτώ λάμπες που είχαν αντικαταστήσει τα κεριά του παρελθόντος, οι συνδαιτυμόνες απολάμβαναν φαγητά και ποτά σε αφθονία. Φορούσαν όλοι μάσκες και μόνο τα εντυπωσιακά τους ρούχα έδιναν τη

244

Ευρυδίκη Αμανατίδου

δυνατότητα στους ντόπιους να αναγνωρίσουν τα πρόσωπα που αναπαρίσταναν. Ο Σέργιος ύψωσε το ποτήρι του και έκανε αόριστα μια πρόποση χαμογελώντας κάτω από τη μάσκα του. Κάπως έτσι θα ένιωθε και ο Στέφανο Καστίγιο, παντοδύναμος και κυρίαρχος όλης της αίθουσας. Η μάσκα χάριζε την απόλυτη ελευθερία στο βλέμμα του που αχόρταγο πλανιόταν τώρα στο μπούστο της Κύνθιας. Τα ρούχα της ήταν τα αυθεντικά και το μόνο που έλειπε ήταν ο σταυρός της Αραμπέλας, αφού το συγκεκριμένο κόσμημα δεν είχε βρεθεί πουθενά. Έτσι όμως απολάμβανε απερίσπαστος ακόμη και τους παλμούς στις φλέβες της. Κάτι είχε κάνει στα μαλλιά της, σίγουρα από τα κόλπα που οι γυναίκες έχουν πάντα σε ετοιμότητα για να προσελκύσουν τα αντρικά βλέμματα. Δεν τον ενδιέφεραν αυτά τον Σέργιο. Θα της ήταν απόλυτα αφοσιωμένος για πάντα. Και μόνο η παρουσία της του έφερνε υπερδιέγερση. Είχε τα σχέδιά του για απόψε, η συνέχεια της βραδιάς ήταν αποκλειστικά για τους δυο τους. Θα την έκανε επιτέλους να καταλάβει ποιος ήταν ο αληθινός κυρίαρχος του Γκραντουκάλε, ο άνθρωπος που κατείχε αυτά που δεν μπορούσε αλλά ούτε και είχε δικαίωμα να γνωρίζει ο Αργέντης. Η Κύνθια δεν ένιωθε τη συνηθισμένη δυσφορία που της προκαλούσε η πολυκοσμία, αν και ο χώρος ήταν ασφυκτικά γεμάτος. Ίσως ήταν ο λαμπρός μεγάλος πολυέλαιος, τα όμορφα ρούχα των καλεσμένων, το μασκαρεμένο πλήθος που είχε καταλάβει την αίθουσα. Όλα επιτρέπονταν αυτή τη βραδιά που σήμαινε καρναβαλίστικη κραιπάλη. Για τους άλλους βέβαια, καθώς η δική της προσοχή ήταν στραμμένη στο μακρόστενο τραπέζι και τους παρ’ ολίγον συνδαιτυμόνες της. Το μικροσκοπικό της ανάστημα δεν της επέτρεπε να έχει καλή θέα, κι έτσι κάτω από την ανωνυμία της μάσκας ξεπέρασε τη φυσική της συστολή και ζήτησε από έναν γεροδεμένο άντρα να τη σηκώσει ψηλά για να σταθεί στο περβάζι του παραθύρου. Τώρα που είχαν μπει στην αίθουσα οι Κουδουνάτοι, κανένας δεν ενδιαφερόταν να απολαύσει τη θέα προς τα έξω. Ευχήθηκε μόνο να μην έμπαινε σε κίνδυνο η Μαργαρίτα που δέχτηκε με υπερβολικό ενθουσιασμό να πάρει τη θέση της φορώντας τα ρούχα της Αραμπέλας. Θα πέθαινε να φορέσει το φόρεμα, της είχε πει νωρίς το απόγευμα, κι αυτό της είχε δώσει την ιδέα. Της ζήτησε μόνο να μη μιλάει παρά να κάνει νοήματα, ίσως ένα αναγκαίο ναι ή όχι. Το διαφορετικό μήκος και χρώμα μαλλιών είχε ξεπεραστεί με το περίτεχνο σινιόν. Αυτό και η μάσκα μάλλον έλυναν το πρόβλημα. Ούτε ο Σέργιος πάντως ούτε η Αλεξάνδρα έμοιαζαν να έχουν αντιληφθεί το παραμικρό. Και η καμαριέρα της Καλής Καρδιάς φαινόταν να απολαμβάνει τη μοναδική ευκαιρία να βρίσκεται δίπλα

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

245

στον γοητευτικό άρχοντα της Κατένας, κάτι εξωπραγματικό για μια θνητή της δικής της θέσης. Πού βρισκόταν όμως ο Λούκα; Ήταν πολύ κακόκεφος από την ώρα που βγήκαν άπραγοι από την κρύπτη. Τα είχε βάλει με τον Καστίγιο και το καταραμένο δαχτυλίδι του που μόλις και μετά βίας δεν πέταξε στον κήπο του Γκραντουκάλε, τέτοια ήταν η οργή του. Είχε άραγε τόση σημασία το αν θα έβρισκε το μυστικό δωμάτιο πρώτος εκείνος και όχι ο Παλαζίνι; Αντιλαμβανόταν φυσικά ότι για τον Λούκα δεν ήταν θέμα γοήτρου και επικράτησης σ’ έναν ανόητο αγώνα. Ήταν η πάλη για την αποκάλυψη της αλήθειας, αυτό που είχε οδηγήσει το ανήσυχο πνεύμα του στη δημοσιογραφία. Κι ακόμα η έκκληση που υπήρχε γραμμένη στην τελευταία σελίδα του διαβολικού χρονικού, όπου ο Άγγελος Κράλης ζητούσε βοήθεια για να εξορκίσει τους δικούς του δαίμονες. Οι δυνατές τσιρίδες την ξάφνιασαν επαναφέροντάς την στην πραγματικότητα της αίθουσας. Οι Κουδουνάτοι περιφερόντουσαν κάνοντας τα δικά τους. Ήταν καμιά δεκαριά, όλοι ντυμένοι πανομοιότυπα. Ο πιο τολμηρός απ’ όλους είχε προκαλέσει τα δυνατά γέλια, τις φωνές και τα επιφωνήματα καθώς επιδείκνυε τον ψεύτικο φαλό, μέρος της διονυσιακής του μεταμφίεσης, αγγίζοντας πρόστυχα άνδρες και γυναίκες. Είχε σκύψει ανάμεσα στον Παλαζίνι και την Αλεξάνδρα, βροντώντας τα χαϊμαλιά του στ’ αυτιά τους. Παρά τη μάσκα που έκρυβε τα πρόσωπό του, η Κύνθια κατάλαβε ότι ο Σέργιος είχε εκνευριστεί. Ο τολμηρός Κουδουνάτος έσκυψε πάνω από την ΑραμπέλαΜαργαρίτα, φάνηκε να της ψιθυρίζει κάτι στο αυτί, μετά έκανε μια υπόκλιση προς το μέρος της και προσπέρασε το μεγάλο τραπέζι συνεχίζοντας την παράστασή του, διαλέγοντας κάθε φορά κι ένα καινούριο θύμα. Με τρόμο είδε τον τολμηρό Κουδουνάτο να την πλησιάζει. Έσκυψε έτοιμη να πηδήξει στο πάτωμα, όταν πρόσεξε το χέρι του ανθρωπόμορφου τέρατος. Το δαχτυλίδι του Καστίγιο φαινόταν ολοκάθαρα καθώς τα δάχτυλα του μασκαρεμένου τίναζαν πέρα δώθε τα κουδούνια του, σαν να τον είχε πιάσει παροξυσμός. Δεν είναι δυνατόν, σκέφτηκε η Κύνθια, αναποφάσιστη για το αν θα έβαζε τα γέλια ή απλά θα αδιαφορούσε για τα καμώματά του Λούκα. Τι παράσταση ήταν αυτή; Λες και είχε βαλθεί να επιδείξει τη δύναμή του σε όλον τον κόσμο, να κάνει πραγματικότητα αυτό που έλεγε το χρονικό: «Οι άνθρωποι του σιναφιού μου, ακόμη κι όταν έχουν ευγενικούς τίτλους, περνάνε πάντα τις πόρτες. Κι αν δεν μπορούν, καταφέρνουν να στριμωχτούν κάτω από αυτές». Γιατί δεν είχαν δώσει σημασία στο ότι αυτές οι δύο προτάσεις είχαν γραφεί με έντονα γράμματα; Τι ζητούσε ο Άγγελος Κράλης;

246

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Να ακολουθήσουν τα σημάδια. Αν δεν ήταν αυτό σημάδι, τότε τι άλλο… Απίστευτο! Γιατί δεν είχαν δοκιμάσει στο κάτω μέρος του ψεύτικου τοίχου της κρύπτης; Αυτό ήταν το τελευταίο που αναρωτήθηκε προτού ανοίξει διάπλατα τα χέρια της και προσγειωθεί στην αγκαλιά του Κουδουνάτου. «Πάμε να φύγουμε γρήγορα!» του φώναξε χωρίς να σκεφτεί ότι μπορεί και να έκανε λάθος. Καθώς όμως ένιωσε τα χέρια του προστατευτικά γύρω από το σώμα της, βεβαιώθηκε πως κάτω από τα καρναβαλίστικα ρούχα κρυβόταν ο Λούκα.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

247

41. Σάββατο, 16 Μαρτίου, αργά το βράδυ, κάτω από τη γη Μόνο συνηθισμένο δεν θα μπορούσε να είναι το θέαμα δύο ανθρώπων ντυμένων με τόσο παράταιρα ρούχα πάνω σε μια σύγχρονη μηχανή μέσα στη μαύρη νύχτα. Όμως η βραδιά καρναβαλιού συγχωρούσε κάθε τι αταίριαστο. Ο Λούκα χαμογελούσε σε όλη τη σύντομη διαδρομή μέχρι το Γκραντουκάλε παρότι ο παγωμένος αέρας τού χτυπούσε το πρόσωπο. Και είχε κάθε λόγο, αφού το σώμα της Κύνθιας είχε κολλήσει πάνω στο δικό του για να προστατευτεί από τα τραντάγματα και το κρύο. Η μικρή του Κύνθια τον είχε εκπλήξει για μια ακόμη φορά. Μέσα σε όλη αυτή την παράλογη ιστορία, είχε αποδειχτεί πιο λογική και διορατική από τον ίδιο. Και περηφανευόταν, τρομάρα του, ότι ήξερε να διαβάζει πίσω από τις λέξεις, να ψάχνει κάθε κρυφό νόημα. Η αδρεναλίνη του είχε ανέβει στα ύψη και η καρδιά του βροντοχτυπούσε καθώς κάτω από ένα φεγγάρι που ξεπρόβαλε μισό ανάμεσα στα σύννεφα έφτασαν επιτέλους στην κρύπτη. Άναψαν τους δαυλούς κι ο χώρος φωτίστηκε αποκαλύπτοντας τη μακάβρια χρήση του. Διέσχισαν την ελάχιστη απόσταση που τους χώριζε από τον τοίχο και μόνο τότε ο Λούκα συνειδητοποίησε πως κρατούσε ακόμη σφιχτά το χέρι της Κύνθιας. Τα δάχτυλά του άφησαν με απροθυμία τα δικά της και ακούμπησαν τον τοίχο. Επτά ωθήσεις στα αντίστοιχα σημεία για τα γράμματα του ονόματος Καστίγιο, επτά φορές ακούστηκε ο ίδιος ξερός ήχος καθώς από την άλλη πλευρά του τοίχου οι σύρτες άνοιγαν ο καθένας με τη σειρά του. Φωτίζοντας το κάτω μέρος του ανάγλυφου τοίχου, ο Λούκα είδε πως δεν υπήρχε κάποιο σχέδιο ή άλλο σημάδι. Αν ο συνειρμός της Κύνθιας ήταν σωστός, απλά κάπου τα δάχτυλά του θα έβρισκαν τα σωστά σημεία. Γονάτισε για να είναι σίγουρος ότι δεν θα του ξέφευγε ούτε ένα χιλιοστό και έσυρε το χέρι του με μια απαλή ώθηση από αριστερά προς τα δεξιά. Δεν πέρασαν παρά δευτερόλεπτα. Ο ήχος, σαν κοφτός ξερός βήχας, ακούστηκε ολοκάθαρα. Ο Λούκα όρθωσε το σώμα του και πίεσε τον τοίχο που υποχώρησε. Έφεξε στο άνοιγμα και μπήκε στο στενό πέρασμα με τη σκέψη ότι κανένας δεν είχε πατήσει σε αυτό τον χώρο για πάνω από εκατό χρόνια. Το πρώτο που διαπίστωσε ήταν ότι ο τοίχος ήταν μια σειρά από τούβλα με ξύλινη και σιδερένια επένδυση και ένα πολύπλοκο σύστημα από σύρτες. Μετατόπισε τον φακό και φώτισε τον στενό διάδρομο που ανοιγόταν μπροστά του και που

248

Ευρυδίκη Αμανατίδου

μετά από μερικά μέτρα κατέληγε στο τετράγωνο δωμάτιο που είχε περιγράψει ο προπάππους του. «Δεν θέλω να μπεις. Υποψιάζομαι ότι αυτό που μας περιμένει δεν θα είναι ευχάριστο θέαμα» είπε χαμηλόφωνα στην Κύνθια νιώθοντας το χέρι της να ψάχνει το δικό του. «Μαζί!» του απάντησε και τα δάχτυλά της τον έσφιξαν. Ο λαιμός στέγνωνε, η ατμόσφαιρα γινόταν όλο και πιο αποπνικτική. Άκουσε την Κύνθια να βήχει πίσω του. Ψηλάφισε τους τοίχους και άναψε τα υπολείμματα των δαυλών. Λίγα βήματα ακόμη μέχρι το τέλος του διαδρόμου, και μετά η φλόγα φώτισε το τετράγωνο δωμάτιο και το άγαλμα που δέσποζε ακριβώς στη μέση του. Το φως άνοιγε κατά τόπους το σκοτάδι του χώρου αποκαλύπτοντας μόνο ό,τι βρισκόταν σε μικρή ακτίνα, γι’ αυτό και ο Λούκα δεν κατάλαβε αμέσως αυτό που κάτω από άλλες συνθήκες θα ήταν ολοφάνερο. Τα δάχτυλα της Κύνθιας τον έσφιξαν περισσότερο κι η αναπνοή της έγινε κοφτή, σημάδι πως ό,τι κι αν βρισκόταν δίπλα στις σαρκοφάγους, την είχε τρομοκρατήσει. Έψαξε στα τυφλά τον σάκο που είχε μαζί του και βρήκε τα κεριά για να ανάψει τα τέσσερα μανουάλια, ένα για κάθε γωνία του χώρου. Το φως έδιωξε ολοκληρωτικά το σκοτάδι και τα μάτια του προσηλώθηκαν στο εντυπωσιακό άγαλμα. «Η αδελφή του Καστίγιο. Ακριβώς η περιγραφή του προπάππου μου» ψιθύρισε νιώθοντας έναν κόμπο να του πνίγει τον λαιμό. Η Κύνθια άφησε τον Λούκα να παρατηρεί το περίτεχνα σμιλεμένο άγαλμα και προσπαθώντας να πνίξει τον φόβο της προχώρησε στη βορεινή πλευρά του δωματίου. Καθώς έφεγγε προς τη μεριά των δύο σαρκοφάγων, ένιωσε ξανά το κύμα της ναυτίας να παρασύρει ορμητικό το σώμα της. Βρισκόντουσαν τρία μέτρα κάτω από τη γη, πίσω στον χρόνο, για να πιστοποιήσουν το τέλος μιας τραγωδίας. Αυτό τουλάχιστον υποδήλωνε ο αταίριαστος όγκος στο πάτωμα. Έμοιαζε σαν κάποιος που είχε ξαποστάσει πάνω στις πέτρινες πλάκες, κάποιος που το σώμα του έκρυβε ο σκουρόχρωμος μακρύς μανδύας. «Λούκα!» Η φωνή της ίσα που ακούστηκε, σαν αγκομαχητό ανάμικτο με τρόμο, κι ανακουφίστηκε μόνο όταν εκείνος της έπιασε το χέρι καθησυχαστικά. «Αυτός είναι!» Ο Λούκα ήταν απόλυτα σίγουρος για το τι κρυβόταν κάτω από το φθαρμένο ρούχο που έμοιαζε τεράστιο μπροστά σε αυτό που κάλυπτε. Με τρεμάμενα δάχτυλα ανασήκωσε την άκρη του μανδύα που απλωνόταν στο πάτωμα σαν ναρκωμένο ερπετό, και τα μάτια του αντίκρισαν τον ανείπωτο

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

249

πόνο που είχε χαραχτεί στο κρανίο του ανθρώπινου σκελετού. Οι λυγμοί της Κύνθιας ακούγονταν απόμακροι, κι ας ήταν κοντά του. Ο κυνικός και συγκρατημένος Λουκάς Αργέντης έκανε αυτόματα το σημείο του σταυρού και γονάτισε δίπλα στον πρόγονό του. «Γιατί; Γιατί έφτασες μέχρι εδώ;» αναρωτήθηκε προσπαθώντας να συγκρατήσει τη συγκίνησή του, όμως τα δάκρυα έσταζαν κοφτερό γυαλί πάνω στο δέρμα του. Ο Άγγελος Κράλης, φύλακας του τάφου τριών γυναικών, δεν είχε βλέμμα να του αντιγυρίσει, δεν είχε απάντηση να του δώσει. Ανασηκώθηκε με κόπο κι έσυρε την πλάκα της αριστερής σαρκοφάγου για να αποκαλύψει το σώμα της Αραμπέλας Καστίγιο, έναν σκελετό ντυμένο με λαμπερά κουρέλια, ό,τι είχε απομείνει από τη γυναίκα που κάποτε είχε στοιχειώσει δυο άντρες. Η δεξιά σαρκοφάγος είχε χαραγμένα επάνω της άκομψα: «Αυγή Καστίγιο, 1863-1880, ήθελε μόνο να δει την αυγή». Δίσταζε, όμως έπρεπε να γίνει και αυτό. Τα λόγια του ημερολογίου είχαν αποτυπωθεί με το δικό τους πύρινο μελάνι στη μνήμη του. Φοβόταν αυτό που έκρυβε ο μαρμάρινος όγκος. Η κούραση τον είχε καταβάλει. Κόπωση περισσότερο ψυχική, που τον ανάγκασε να βάλει διπλή δύναμη για να τραβήξει το σκέπασμα. «Χριστέ μου!» άκουσε την ανάσα της Κύνθιας να κόβεται από τον τρόμο. Ανοιγόκλεισε τα μάτια του σίγουρος ότι είχε ξεγελαστεί. Ο σκελετός ήταν τρυπημένος στο μέρος της καρδιάς και στους λαγόνες από ισάριθμα καρφιά. Ήταν όλα αληθινά λοιπόν, όσα είχε εξιστορήσει σε εκείνο το δαιμονισμένο χρονικό ο προπάππους του. Γιατί όμως; Δεν υπήρχαν βρυκόλακες, κανείς δεν βρέθηκε να επιβεβαιώσει εκείνη την εξωφρενική ιστορία. Όταν έπαψε να εστιάζει στα καρφιά, προσπαθώντας να ανακτήσει έναν ειρμό λογικής παρατήρησε ανάμεσα στις λωρίδες του υφάσματος το τόξο και τη φαρέτρα με τα βέλη, τοποθετημένα σχεδόν παράλληλα με το σώμα. «Κοίτα τον λαιμό της. Ο σταυρός της Αραμπέλας!» είπε ανάμεσα στους λυγμούς της η Κύνθια, βλέποντας όμως τον βουβό πόνο στο πρόσωπο του Λούκα, έκανε δυο βήματα πίσω για να του αφήσει αυτά τα λίγα εκατοστά ζωτικού χώρου. Και το δικό της σώμα ήταν έτοιμο να καταρρεύσει μέσα σ’ αυτόν τον πνιγηρό τάφο. Ανάσανε όσο της επέτρεπε ο λιγοστός αέρας και κάθισε στο πάτωμα για να αποφύγει τα χειρότερα. Τότε τα πόδια της σκόνταψαν σε κάτι. Σαστισμένη έπιασε στα χέρια της τον παλιό δερμάτινο σάκο. Ένιωσε σαν να παραβίαζε τα μυστικά του Άγγελου Κράλη, όμως αυτός τους είχε οδηγήσει μέχρι εκεί. Ακούγοντας τους χτύπους της καρδιάς της να φτάνουν σαν εξωφρενικά δυνατοί ήχοι μέχρι τ’ αυτιά της, ψηλάφισε το

250

Ευρυδίκη Αμανατίδου

εσωτερικό του φθαρμένου δέρματος. Ένα κλειδί, ίδιο με αυτό που ήταν περασμένο στη ζώνη της κούκλας, ένα παλιό νομικό έγγραφο και μερικές ακόμη σελίδες χαρτιού, γραμμένες μπρος πίσω. Ένα τελευταίο κύμα ναυτίας την κατέλαβε, τόσο δυνατό που ένιωσε τα πάντα να γυρίζουν. Και μετά σιωπή, γαλήνη, ηρεμία. Η τελευταία πράξη στο δράμα του Άγγελου Κράλη.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

251

42. Σάββατο, 16 Μαρτίου, αργά το βράδυ, από το βράχο του Δεσπότη Ο Σέργιος ακολούθησε με το βλέμμα του τους Κουδουνάτους καθώς επιτέλους άφηναν τη μεγάλη αίθουσα. Από το πλήθος, άλλοι έφευγαν για να συνεχίσουν το γλέντι στους δρόμους της Βέργας, και άλλοι κατέβαιναν μέχρι την κυρίως τραπεζαρία της Καλής Καρδιάς για να απολαύσουν το δείπνο της Αποκριάς, ένα φροντισμένο μενού πέντε πιάτων. Η ατμόσφαιρα συνέχιζε να δονείται από τα γέλια και τις φωνές, φαινόταν όμως πως ένα μέρος του πανζουρλισμού που επικρατούσε λίγο πριν είχε εκτονωθεί. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί ήταν εκείνοι που χειροκρότησαν σαν δαιμονισμένοι καθώς ο Σέργιος ως Στέφανο Καστίγιο κατέβαινε τη μεγαλόπρεπη σκάλα κρατώντας αγκαζέ από τη μία τη Μαρίνα και από την άλλη την Αραμπέλα. «Αρκετά με τα μασκαρέματα!» αναστέναξε ανακουφισμένη η Αλεξάνδρα καθώς έφτασαν στην υποδοχή, κι έβγαλε τη μάσκα που της έκρυβε το πρόσωπο. «Θα κοιτάξω αν υπάρχει καμία άλλη εκκρεμότητα, και μετά συνεχίζουμε όπου και όπως θέλεις» απευθύνθηκε στον Σέργιο αγνοώντας επιδεικτικά την κοπέλα δίπλα του η οποία έκανε μια ελαφριά υπόκλιση και απομακρύνθηκε. «Πάω κι εγώ να αλλάξω» είπε αδιάφορα o Σέργιος. Δέκα λεπτά αργότερα, δεν μπορούσε να καταλάβει πού είχε εξαφανιστεί η Κύνθια. Υποτίθεται πως θα πήγαινε κι αυτή να βγάλει τα ρούχα της Αραμπέλας. Στο δωμάτιό της πάντως δεν βρισκόταν κανείς, εκτός κι αν επίτηδες δεν του απάντησε όταν χτύπησε την πόρτα της. Το κακό ήταν πως είχε χαθεί κι εκείνος ο αναθεματισμένος ο Αργέντης. Μα γιατί ασχολιόταν ακόμη μαζί του; Η καταπακτή στον βράχο του Δεσπότη τον περίμενε. Χωρίς να μπει πλέον στον κόπο να συγκρατήσει την ανυπομονησία του κατευθύνθηκε προς το αυτοκίνητό του. Την ώρα που έσκυβε στο πορτμπαγκάζ για να σιγουρευτεί ότι είχε σχοινί, φακό και εργαλεία που μπορεί να χρειαζόντουσαν στην πορεία κάτω από τη γη, ξεχώρισε με την άκρη του ματιού του μια γυναικεία φιγούρα ντυμένη στα άσπρα. «Κύνθια!» φώναξε αυθόρμητα κι έτρεξε κοντά της. Δεν είχε βγάλει τη μάσκα, όμως ακόμη και στο φως που το χλωμό φεγγάρι έντυνε την Καλή Καρδιά, ο Σέργιος κατάλαβε πως την τρόμαξε. Απολογήθηκε σφίγγοντας τα χέρια της στα δικά του. «Αραμπέλα!» της ψιθύρισε κι ανασήκωσε ελαφρά τη μάσκα της. Ένιωσε την ανάσα της κοπέλας να κόβεται καθώς η γλώσσα του αναζήτησε τη δική της. Αυτή ήταν η απόλυτη ευτυχία.

252

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Επιτέλους δικαιωνόταν όλη η αναμονή που επί τόσες δεκαετίες έμοιαζε μάταιη. Εκείνη τη στιγμή όχι μόνο φορούσε τα ρούχα του Καστίγιο αλλά και ένιωθε ότι ο μακρινός του πρόγονος είχε καταλάβει το σώμα του και τον καθοδηγούσε. Και η Αραμπέλα του είχε διαλέξει σωστά καταλαβαίνοντας πως δεν άξιζε να χαραμιστεί με τον χωριάτη Βάγη. Ανταπόδιδε το ερωτικό του κάλεσμα κάνοντας την καρδιά του να χτυπάει ακανόνιστα. Δεν μπορούσε να την αφήσει άλλο στην Καλή Καρδιά όπου παραμόνευε εκείνος ο τρισάθλιος να του την αρπάξει ξανά. Θα γινόταν ολοκληρωτικά δική του. Και μετά, θα στόλιζε τον απαλό λαιμό της με τα κοσμήματα που είχε επιλέξει ως εφάμιλλα της ομορφιάς της. Την έπιασε τρυφερά από το χέρι κι άνοιξε την πόρτα του αυτοκινήτου. Η κοπέλα κάθισε πειθήνια στη θέση του συνοδηγού. Το Γκραντουκάλε τούς περίμενε. Κι ο κήπος με την αγαπημένη της γωνιά κάτω από τα διπλά γιασεμιά θα άκουγε την ερωτική τους συνομιλία. Ο βράχος του Δεσπότη δικαιολογούσε απόλυτα την ονομασία του ακόμη και κάτω από το φως του μισού φεγγαριού. Ο Σέργιος πάρκαρε ακριβώς δίπλα στο γρανιτένιο κάθισμα. Κανένας δεν θα πλησίαζε μια τόσο προχωρημένη ώρα. Με ιπποτικές κινήσεις άνοιξε την πόρτα του συνοδηγού κι έδωσε το χέρι του στην Κύνθια. Πολύ παράξενο που δεν του είχε μιλήσει κατά τη διαδρομή, όμως το απέδωσε στην ανησυχία που καταλαμβάνει τις ευαίσθητες ψυχές λίγο πριν παραδοθούν στη θεότητα του έρωτα. Δεν της το είχε πει καθαρά, αν και σίγουρα θα είχε καταλάβει πόσος ήταν ο πόθος του γι’ αυτήν, πόσο καιρό περίμενε να την κάνει δική του. Παρά τη σιωπή της, καταλάβαινε την αναστάτωσή της, έτσι όπως το ολόλευκο μπούστο της φούσκωνε ανυπόμονο να αγγιχτεί. «Θέλεις να δεις το Γκραντουκάλε; Τον κήπο με τα αγαπημένα σου γιασεμιά;» τη ρώτησε. Μια ελαφριά κίνηση του κεφαλιού σαν συγκατάθεση αντί για απάντηση. Μα, γιατί δεν έβγαζε επιτέλους αυτή τη μάσκα; Υπομονή. Όλα θα γινόντουσαν στην ώρα τους. Δεν υπήρχε καμία βιασύνη, τους είχε ξεγελάσει όλους. Προχώρησε μερικά βήματα για να προσανατολιστεί και να επιβεβαιώσει ότι βάδιζε στο σωστό σημείο, εκεί που τον περίμενε η έξοδος της στοάς. Δεν είχε πει ψέματα στην Αραμπέλα του. Ήταν σίγουρος πως η καταπακτή οδηγούσε στον πύργο, ο μόνος τρόπος να μπαίνει και να βγαίνει κάποιος που δεν είχε τη δυνατότητα πρόσβασης από την κύρια είσοδο του Γκραντουκάλε. Διαφορετικά δεν θα έμπαινε σε τόσο κόπο ο Κράλης να αφήσει πίσω του τον χάρτη και το κλειδί.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

253

Ξεκλείδωσε φωτίζοντας με τον φακό και άνοιξε την καταπακτή. Κατέβηκε δύο σκαλοπάτια και στράφηκε προς την ολόλευκη σιλουέτα -πόσο απόκοσμη έμοιαζε κάτω από το φως του φεγγαριού- γνέφοντάς της να τον ακολουθήσει. «Μη φοβάσαι, μια σκάλα είναι μόνο, και μετά στέρεο έδαφος. Θα δεις, θα ανάψω τους δαυλούς». Ανυπόμονα, έδωσε φως στις δύο δάδες ένα σκαλί πιο κάτω, γύρισε ξανά στη φιγούρα και την είδε να πλησιάζει με διστακτικά βήματα. «Έλα! Σκέψου μόνο τι μας περιμένει από την άλλη μεριά!» είπε και τα λόγια του ταξίδεψαν σαγηνευτικά στον κρύο αέρα της νύχτας πείθοντας τελικά την αέρινη φιγούρα να τον ακολουθήσει κάτω από τη γη. Τι στο διάβολο γύρευε ο Σέργιος νυχτιάτικα στη βορειοανατολική ακτή; Αυτό αναρωτιόταν η Αλεξάνδρα καθώς πάρκαρε το αμάξι της κάποια μέτρα μακριά από τη μαύρη μερσεντές του εραστή της. Ο ηλίθιος νόμιζε ότι θα την κοροϊδέψει τόσο εύκολα. Το καλό που του ήθελε ήταν να μην έχει και την Κύνθια μαζί του. Η ανόητη μικρή δεν ήταν στο δωμάτιό της, μπορεί όμως και να είχε πάει να συναντήσει τον Αργέντη. Ο Σέργιος δεν φαινόταν πουθενά. Μα δεν μπορεί να είχε ανοίξει η γη και να τον είχε καταπιεί. Ήταν έτοιμη να γυρίσει πίσω στην Καλή Καρδιά όταν είδε το αχνό φως. Τα βήματά της την έφεραν στην ανοιχτή καταπακτή. Απορημένη κοίταξε γύρω της και μετά πάτησε αποφασιστικά το πρώτο σκαλί. Ο Σέργιος αναρωτήθηκε πόσο μακρύς ήταν ο διάδρομος. Όσο προχωρούσαν, του φάνηκε πως άκουγε ήχους, κάτι σαν ψίθυρο ανακατεμένο με λυγμούς. Η φαντασία του έπαιζε παιχνίδια, όμως πλησίαζαν στο τέλος. Ίσως και να είχε κάνει λάθος, ο διάδρομος πρέπει να οδηγούσε κατευθείαν στον κήπο του Γκραντουκάλε, δεν υπήρχε άλλη δικαιολογία για το φως που αχνόφεγγε λίγα μέτρα μακριά. Βίασε τα βήματά του ανυπόμονος να δει. Το άνοιγμα βρισκόταν τώρα ένα μέτρο μπροστά του. Ένα μόλις μέτρο, μερικά βήματα ακόμη και…Τι ήταν αυτό το δωμάτιο; Η όρασή του αρνιόταν επίμονα να εστιάσει μέχρι που τα μάτια του συνήθισαν το δυνατό φως από τα κεριά που έκαιγαν στα μανουάλια. Και τότε τους είδε. Αυτός ο καταραμένος και η Κύνθια! Η Κύνθια! Πώς μπορούσε να είναι αυτή; Έβγαλε μια άγρια κραυγή όμοια ζώου που έπεσε σε παγίδα και μαινόμενος επιτέθηκε στον Λουκά Αργέντη.

254

Ευρυδίκη Αμανατίδου

«Πώς τολμάς; Κι εσύ; Έγινες υποχείριό του τελικά!» είπε με μίσος στην Κύνθια. Η λογική και η μανία πάλευαν στο ταλαιπωρημένο μυαλό του. Γύρισε και κοίταξε με λυσσαλέο βλέμμα τη φιγούρα που, ντυμένη με τα ρούχα της Αραμπέλας, οπισθοχωρούσε στον διάδρομο. Την πρόλαβε, την έσυρε βίαια σφίγγοντας σαν μέγγενη τα χέρια της, και την έσπρωξε στο δωμάτιο. «Ποια είσαι;» Η φωνή του παλλόταν από ανεξέλεγκτη οργή. «Κύριε Σέργιε, συγγνώμη!» ψέλλιζε το πλάσμα που έτρεμε κάτω από τη μάσκα. «Άφησέ την παρανοϊκέ!» άκουσε την ανδρική φωνή πίσω του. Όχι, δεν θα τον ξεγελούσαν. Κανένας δεν μπορούσε να ξεγελάσει τον Στέφανο Καστίγιο. Γιατί αυτός είχε γίνει τώρα. Δεν ήταν πια ο Σέργιος Παλαζίνι, αλλά ο δυνατός άρχοντας, κύριος του Γκραντουκάλε και της γης του. Δικά του ήταν όλα κι οι υπόλοιποι παρείσακτοι. Με μια βίαιη κίνηση απέσπασε τη μάσκα από το πρόσωπο της κοπέλας και βρέθηκε να κοιτάζει την τρομαγμένη Μαργαρίτα που είχε κολλήσει στη μεριά του τοίχου τρέμοντας σαν το ψάρι και στριγκλίζοντας. Δεν πρόλαβε να της κλείσει το στόμα, να πάψει να την ακούει, γιατί ξαφνικά όλα σκοτείνιασαν γύρω του. Η γυναικεία στριγκλιά έφτασε στ’ αυτιά της Αλεξάνδρας λίγο προτού πατήσει το τελευταίο σκαλοπάτι. Έτρεξε στον στενό διάδρομο με τον φόβο για τα χειρότερα και τότε έπεσε σχεδόν επάνω στην κοπέλα που τσίριζε τρομοκρατημένη. Αυτόματα της έδωσε ένα χαστούκι που την επανέφερε στα συγκαλά της. Δεν αναρωτήθηκε τι δουλειά είχε η Μαργαρίτα μαζί με τον Σέργιο και μάλιστα ντυμένη με τα ρούχα της Αραμπέλας. Δεν έδωσε την παραμικρή σημασία στον Αργέντη και την Κύνθια παρά έσκυψε πάνω από τον πεσμένο στο πάτωμα εραστή της. «Τι του έκανες; Τι του κάνατε;» ρώτησε ενώ τα μάτια της πέταγαν φωτιές. «Τίποτα περισσότερο από αυτό που έκανες μόλις στη Μαργαρίτα. Απλά εφάρμοσα λίγη δύναμη παραπάνω, γιατί ο κύριος Παλαζίνι ήταν σε κατάσταση υστερίας» της απάντησε ο Λούκα. «Πώς τόλμησες;» ξεφώνισε σαν Μαινάδα έτοιμη να τον ξεσκίσει με τα μακριά της νύχια. «Το καλό που σου θέλω είναι να πάρεις τη Μαργαρίτα και τον αγαπημένο σου από εδώ και γρήγορα, διαφορετικά δεν το έχω σε τίποτα να κάνω μήνυση για καταπάτηση ξένης ιδιοκτησίας. Αν δεν το έχεις καταλάβει ήδη, βρίσκεσαι σε χώρο που ανήκει στο Γκραντουκάλε».

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

255

Η Αλεξάνδρα φάνηκε να ανακτά τον παλιό της εαυτό. Διέταξε τη Μαργαρίτα να την περιμένει επάνω. Η κοπέλα υπάκουσε τρέμοντας σαν το ψάρι. Ο Παλαζίνι συνερχόταν και προσπαθούσε να ανασηκωθεί σκουπίζοντας το ματωμένο ρουθούνι του. Μισοστάθηκε στα πόδια του και τότε μόνο φάνηκε να καταλαβαίνει και πάλι πού βρισκόταν. Ο Λούκα δεν έκανε καμία κίνηση να τον σταματήσει καθώς τον έβλεπε να προχωράει παραξενεμένος και με ασταθή βήματα προς τη μεριά του όγκου που παρέμενε καλυμμένος από τον μακρύ μανδύα. Ανέκφραστος τον παρακολούθησε να σηκώνει το ύφασμα με μια βίαιη κίνηση και να τινάζεται ξαφνιασμένος από αυτό που αποκαλύφτηκε μπροστά του. «Ποιος είσαι;» ρώτησε κοιτάζοντας άναυδος τον σκελετό σαν να περίμενε πως το άδειο στόμα θα απαντούσε. «Ο Βάγης ή Άγγελος Κράλης αυτοπροσώπως σου στέλνει τους χαιρετισμούς του από τον άλλο κόσμο» του ανακοίνωσε με απέχθεια ο Λούκα. «Το ήξερα! Έχασες! Δεν απόκτησες τίποτα τελικά!» Ο Παλαζίνι έγειρε το κεφάλι πίσω ξεσπώντας σ’ ένα τρελό γέλιο. «Είσαι γελοίος, Παλαζίνι! Όταν έρθεις στα συγκαλά σου, κάτσε και διάβασε» απάντησε αηδιασμένος ο Λούκα, κουνώντας μπροστά στα μάτια του Σέργιου τη χαμένη διαθήκη του Καστίγιο, το ένα από τα αντικείμενα που είχε βρει η Κύνθια στον δερμάτινο σάκο. «Το Γκραντουκάλε θα γινόταν δικό του σύμφωνα με τη θέληση του ίδιου του Στέφανο Καστίγιο. Ο προπάππους μου δεν το δέχτηκε. Δείξε σεβασμό λοιπόν και μην ταράζεις άλλο τον ύπνο των νεκρών». «Πού είναι η Αραμπέλα; Θέλω να τη δω!» φώναξε ο Σέργιος χωρίς να δώσει καμία σημασία στα λόγια του Λούκα. Σκύβοντας πάνω από την ανοικτή δεξιά σαρκοφάγο αναγνώρισε τον χρυσό σταυρό. «Αραμπέλα;» ψιθύρισε και μετά ψηλάφισε τρομαγμένος τα καρφιά. Στράφηκε αβέβαιος χωρίς να εστιάζει πουθενά. Το πρόσωπό του ψηνόταν από τον πυρετό της παράνοιας. «Όχι…» Η σπαρακτική κραυγή του αντήχησε στο δωμάτιο, διέσχισε την υπόγεια σήραγγα, ανέβηκε τα σκαλοπάτια, κούρνιασε στα πόδια του Δεσπότη κι εκεί κλείδωσε τη λογική και τα αναφιλητά του.

256

Ευρυδίκη Αμανατίδου

43. Πρώτες ώρες Κυριακής 17 Μαρτίου, η τελευταία πράξη κάτω από τη γη Όλα είχαν ησυχάσει τώρα που η παρουσία του Παλαζίνι δεν τάραζε την ανάπαυση των νεκρών. Ο Λούκα είχε πράξει τα δέοντα και ο Σέργιος βρισκόταν ήδη υπό ιατρική παρακολούθηση. Ίσως ήταν απλά ένα σοκ, ο χρόνος θα έδειχνε. «Θα τον αφήσουμε εδώ;» ρώτησε η Κύνθια δείχνοντας προς το μέρος του σκελετού κάτω από τον φθαρμένο μανδύα. «Το δικαιούται, εδώ θέλησε να μείνει». «Τι να έβλεπε άραγε την τελευταία του στιγμή;» Ο Λούκα κοίταξε το οστέινο απομεινάρι του Άγγελου Κράλη και έστρεψε το βλέμμα του στην κατεύθυνση που υπέθεσε ότι θα κοιτούσαν και τα μάτια του προπάππου του. Δεν ένιωσε έκπληξη. Βαθιά μέσα του το περίμενε. Στη βάση της πίσω μεριάς του αγάλματος, ξεχώριζε ένα σκουρόχρωμο μικρό αντικείμενο. Το θαύμα της Βέργας, η πίστη, η εμπιστοσύνη, η ευπιστία.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

257

Από τις σελίδες του ημερολογίου που βρέθηκαν στο μυστικό δωμάτιο της κρύπτης των Καστίγιο Προτού αφήσω πίσω μου το Γκραντουκάλε, μόνο με τις κατάρες του, μετέφερα το άψυχο σώμα του Καστίγιο από το μυστικό δωμάτιο της κρύπτης στο γραφείο του. Ήμουν βέβαιος πως αυτή που θα το έβρισκε θα ήταν η Λεμονιά, πιστή πάντα σ’ εκείνον και σ’ εμένα που τόση έγνοια με είχε την προηγούμενη ημέρα όταν ψηνόμουν από τον πυρετό και που θα ανησυχούσε πια για την εξαφάνισή μου. Φεύγοντας, πήρα μαζί μου τη διαθήκη που μου είχε δείξει ο Στέφανο και με όριζε κύριο του πύργου. Ήταν ο μόνος τρόπος να απαλλαγώ από τον πύργο και τον τόπο αυτόν. Η μόνη διαθήκη που θα ίσχυε θα ήταν η πιο παλιά και έτσι το Γκραντουκάλε θα πήγαινε στους νόμιμους κληρονόμους. Εκτός από τη διαθήκη, πήρα μαζί μου το δαχτυλίδι του Καστίγιο και το κλειδί που άνοιγε την καταπακτή στον βράχο του Δεσπότη, εκεί που ήταν η έξοδος της υπόγειας στοάς. Άφησα πίσω μου το νησί ενώ ψηνόμουν στον πυρετό από αρρώστια του σώματος και του μυαλού. Τι ήταν αυτό το πλάσμα που είχα δει ώρες πριν; Ο Καστίγιο έλεγε πως ήταν η κόρη του, εγώ έβλεπα μόνο την Αραμπέλα,

ώσπου

μεταμορφώθηκε

σε

κάτι

φοβερό,

ίσως

έτσι

καταντούσαν οι βρυκόλακες όταν τους έλιωνε το φως. Τις μέρες έδιωχνα τους παράλογους φόβους που τρύπωναν τις νύχτες στο μυαλό μου, μέχρι που καμώθηκα πως αυτά, κι αν είχαν γίνει πραγματικά, είχαν συμβεί σε κάποιον άλλον. Δεν είχα σκεφτεί ποτέ να κάνω οικογένεια, ώσπου παντρεύτηκα στα πενήντα μου μια ασθενική μεγαλοκοπέλα από τον κύκλο μου. Τότε παράγγειλα από το εξωτερικό να μου φτιάξουν την κούκλα, την Αραμπέλα. Στο πρόσωπό της έβλεπα τη μοναδική γυναίκα που αγάπησα στη ζωή μου κι ήταν ο μόνος τρόπος να την έχω ακόμη δίπλα μου όταν θα αντίκριζα το πρόσωπο και το σώμα μιας άλλης. Δεν περίμενα να αποκτήσω παιδί. Κόντευα τα πενήντα τέσσερα όταν γεννήθηκε η Αρετή μου. Ημερών ήταν ακόμη και την κοιτούσα προσεκτικά. Ρωτούσα τους γιατρούς αν το παιδί είναι καλά, γιατί πίστευα πως του είχα μεταφέρει το στίγμα, το άρρωστο αίμα όπως έλεγε ο Καστίγιο, αυτό που κουβαλούσε η κόρη του και ενώθηκε με το δικό μου τη νύχτα που έσμιξαν τα κορμιά μας. Νόμιζα πως τώρα που είχα γίνει πατέρας θα ησύχαζα, όμως το μυαλό μου παράδερνε χειρότερα. Οι τύψεις και οι φόβοι έπιασαν να με βασανίζουν ξανά. Ο εφιάλτης όπου ο Καστίγιο μού έδινε να καταπιώ

258

Ευρυδίκη Αμανατίδου

δηλητήριο, εκείνο το τρομερό όνειρο που είχα δει τη νύχτα που έκανα δική μου την κόρη του, έγινε ο καθημερινός μου σύντροφος. Τρελαινόμουν στιγμή τη στιγμή. Το νησί με καλούσε ξανά κοντά του. Ήξερα τι έπρεπε να κάνω. Άφησα πίσω μου τα σημάδια, για όσους με νοιάζονταν πραγματικά. Το ημερολόγιο, γραμμένο επίτηδες ασύνδετα για εκείνον που θα είχε υπομονή κι αγάπη για την αλήθεια. Το δαχτυλίδι του Καστίγιο, που όποιος διάβαζε το ημερολόγιο θα καταλάβαινε τι σήμαινε. Το κλειδί της καταπακτής, αφού έφτιαξα αντικλείδι για να πάρω μαζί μου, περασμένο στη ζώνη που είχα παραγγείλει για την κούκλα, δίπλα σ’ ένα δερμάτινο πουγκί που στο εσωτερικό του χάραξα τις οδηγίες για τη μυστική έξοδο της κρύπτης. Άφησα κι ένα γράμμα μόνο, στον φίλο μου τον Γρηγόρη. Το ξέρει πως δεν είμαι καλά, πως αληθινά ποτέ δεν ήμουν ο ίδιος από τη φωτιά του Γκραντουκάλε και μετά. Του γράφω να προσέχει την κόρη μου και να κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να ταφώ χωρίς να υπάρχει σώμα. Είμαι τώρα εδώ, στο μυστικό δωμάτιο. Νύχτα αργά έφτασα όπως τότε, και πέρασα πρώτα από τη Βέργα να πάρω την εικόνα. Την έχω εδώ μπροστά μου. Περιμένω να κάνει τη δουλειά του το δηλητήριο κι όσο αυτό θα κυλάει στο αίμα μου, κουκουλωμένος τον μανδύα μου για να ζεστάνω τις τελευταίες μου στιγμές, στυλώνω το βλέμμα πάνω της, ζητώντας συγχώρεση που σκότωσα δυο φορές. Μια με το δικό μου τρόπο, όταν κάρφωσα ένα άψυχο σώμα και μια αληθινά. Αν εσύ που με διαβάζεις, ζητήσεις να μάθεις την πραγματική μοίρα του Δόκιμου, με τα ίδια μου τα χέρια τον έπνιξα και τον παράχωσα στη σπηλιά κάτω από το ξωκλήσι της Βέργας, τροφή για τα αγρίμια. Κι αυτό ήταν το μόνο σημείο που διέφερε από την αλήθεια στο ημερολόγιό μου. Από εσένα που θα έρθεις να με βρεις, μια προσευχή ζητάω μόνο. Πες μου πως η αγάπη νικάει πάντα τη φθορά και τον θάνατο. Στο δίνω όρκο πως θα σε ακούσω και θα καταλάβω πως η δική μου δεν ξοδεύτηκε.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

259

ΕΠΙΜΥΘΙΟ «Τι γράφεις;» ρώτησε η Κύνθια κρυφοκοιτώντας πάνω από το κεφάλι του Λούκα. Του ανακάτεψε πειραχτικά τα μαλλιά, μην μπορώντας να αντισταθεί στον πειρασμό. Είχε τηρήσει την υπόσχεσή του, δεν τα μάζευε πια αλογοουρά παρά τα άφηνε ελεύθερα κι ας στόχευε σε μια σοβαρή θέση στην εφημερίδα Αλήθεια. «Για τα όρια» της απάντησε και συνέχισε να πληκτρολογεί ενώ δίπλα του το μπουκέτο με τα γιασεμιά, κομμένα από τον κήπο του Γκραντουκάλε, σκόρπιζε το βαρύ του άρωμα στο γραφείο που κάποτε ανήκε στον Στέφανο Καστίγιο. Τα όρια της πίστης: ακροβατώντας πάνω σ’ ένα τεντωμένο σκοινί. (από τον Λουκά Αργέντη για την εφημερίδα Αλήθεια) Πίστη που γίνεται εμμονή, λατρεία, τυφλή εμπιστοσύνη, αφέλεια της ευπιστίας. Αν ήταν συνταγή μαγειρικής, θα παίζαμε με τα γραμμάρια. Είναι όμως η πορεία του ανθρώπου και μόνο που χαράζει τη δύναμη της ψυχής, τα όρια της λογικής, τις συνθήκες έρευνας ως προς το τι γίνεται πιστευτό και τι όχι. Λένε για εμάς τους δημοσιογράφους πως υπηρετούμε την αλήθεια. Πόσο αντικειμενικό είναι αυτό, πόσο υποκειμενικοί εμείς; Λένε πως οφείλουμε να ελέγχουμε τις πηγές, να προσπαθούμε να φτάσουμε στο ίδιο σημείο από διαφορετικές αφετηρίες. Να εκθέτουμε τα γεγονότα όπως συνέβησαν, αφήνοντας στην άκρη εμπάθειες ή προκρίσεις. Αν το καταφέρουμε, η ζητούμενη αντικειμενικότητα πηγάζει από το κείμενό μας. «Δώσε μου κάπου να σταθώ και τη γη θα κινήσω» όπως έλεγε ο Αρχιμήδης. Ακόμη και οι σταθερές όμως είναι υποκειμενικές. Ο δημοσιογράφος οφείλει απλά να ενημερώσει ως λειτουργός, και ο αναγνώστης να επεξεργαστεί την πληροφορία. Μπορεί τελικά να μην έχει σημασία τι θέλει να πιστέψει κάποιος, αλλά γιατί θέλει να το πιστέψει. Πιστεύεις οτιδήποτε αν αυτό θέλεις. Πείθεις οποιονδήποτε για κάτι, αν αυτός είναι ο σκοπός σου. Να πάλι τα όρια. Η τυφλή πίστη γίνεται ευπιστία. Η λατρευτική πίστη μονομανία. Η πίστη του έρωτα γίνεται αχαλίνωτο πάθος και εμμονή. Κι ο καθένας ζητάει τον δικό του Θεό για να κρατηθεί και να συνεχίσει. Ο Θεός μιας γυναίκας που έβλεπε οράματα. Ο Θεός του χρήματος και της εξουσίας.

260

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Ο Θεός των ψευδαισθήσεων. Ο Θεός του έρωτα και της αγάπης. Ακλόνητη πίστη, πίστη εύλογη και πίστη άνευ ουσίας. Η ιστορία που θα διαβάσετε διαπραγματεύεται τα όρια της πίστης. Δεν προσπαθώ να απολογηθώ ούτε να δικαιολογήσω αυτά που πίστεψε ο καθένας. Ο χρόνος και ο τόπος δεν έχει σημασία. Αυτό που εγώ θέλω να επισημάνω είναι ότι για κάτι που στ’ αυτιά μας ακούγεται θρύλος ή και παραμύθι, μπορεί να υπάρχει μια πιο λογική εξήγηση.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

261

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ Με βασάνισε αρκετά το θέμα του από τι μπορεί να έπασχε η κόρη του Καστίγιο. Το 1880 τίποτα σχεδόν δεν ήταν γνωστό για την ασθένεια πορφυρία. Πληροφορίες πολύ κατατοπιστικές βρήκα στο www.porphyriafoundation.com. Δεν είμαι γιατρός, μου ήταν άγνωστη και η ίδια η ασθένεια μέχρι να κάνω τη σχετική έρευνα στο διαδίκτυο. Η Αυγή Καστίγιο στην ουσία ήταν το παιδί που προέκυψε από μια αιμομικτική σχέση ανάμεσα σε συγγενείς τρίτου βαθμού, δίνοντάς της περισσότερες πιθανότητες να έχει κληρονομήσει κάποιο ελαττωματικό γονίδιο. Σήμερα, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε πως τα συμπτώματά της ήταν αντίστοιχα με αυτά της ερυθροποιητικής πρωτοπορφυρίας. Αν και σπάνιες, υπήρχαν περιπτώσεις που συνδύαζαν διαφορετικές μορφές της ασθένειας ή περιπτώσεις όπου μια μορφή της ασθένειας εμφανιζόταν μετά από διαταραχή οιστρογόνων, όπως για παράδειγμα κατά την εμφάνιση του πρώτου μηνιαίου κύκλου σε μια έφηβη. Όλα αυτά μπορούσαν να δικαιολογήσουν το ότι η Αυγή Καστίγιο παρουσίασε συμπτώματα μετά τα δεκατρία της χρόνια, οπότε και άλλαξε ο τρόπος ζωής της. Τα πρόσωπα της ιστορίας είναι φανταστικά και οποιαδήποτε ομοιότητα με υπαρκτά πρόσωπα είναι απλά συμπτωματική. Φανταστικός είναι και ο τόπος που διαδραματίζεται. Μην ψάξετε να βρείτε το νησί της Κατένας το οποίο δημιουργήθηκε για τις ανάγκες της μυθοπλασίας και μόνο. Το μυθιστόρημα το αφιερώνω σε όλους τους φίλους και γνωστούς στο νησί της Νάξου που ο καθένας με τον τρόπο του βοήθησε στην ολοκλήρωση αυτού που γεννήθηκε στη φαντασία μου με αφορμή ένα άρθρο που διάβασα στο περιοδικό ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ. Από εκεί και πέρα για μια ακόμη φορά ένας τόπος κέντρισε την ιδέα που είχα στο μυαλό μου. Η Ελλάδα είναι γεμάτη απαράμιλλες ομορφιές, μέρη που το καθένα έχει μια ιστορία να αφηγηθεί. Για να ολοκληρώσω το μυθιστόρημα βρέθηκα για μια ακόμη φορά στην Ενετική Νάξο, σεργιάνισα τα στενά της Παλιάς Πόλης, έμεινα σε ένα υπέροχο δωμάτιο που βάφτισα «το δωμάτιο της Αραμπέλας» και φυσικά επισκέφτηκα το Παλάτι των Ιησουιτών έξω από τους Μέλανες που για τις ανάγκες της δικής μου μυθιστορίας μετέτρεψα σε Μοναστήρι της Καλής Καρδιάς. Καθώς ο χωματόδρομος με έφερνε στο ύψωμα απ’ όπου αντίκρισα χαμηλά αυτό που έχει απομείνει σήμερα ως θύμηση άλλων εποχών, καθώς κατηφόριζα ανάμεσα στην άγρια βλάστηση, ήταν σαν να βρισκόμουν στον τόπο του μυθιστορήματός μου, τη

262

Ευρυδίκη Αμανατίδου

βορειανατολική άκρη του νησιού της Κατένας και να έβλεπα την Καλή Καρδιά, το Γκραντουκάλε και τον βράχο του Δεσπότη. Σας ευχαριστώ όλους.

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

263

Βιβλιογραφία Montague Summers: The vampire in Europe, 1929 Theodore Bent: Cyclades or Life among the insular Greeks, Longmans, Green and Company, 1885 Κυριάκος Σιμόπουλος: Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα (333-1821μΧ), Στάχυ, 2001 Τάνια Βέλμανς: Η συναρπαστική ιστορία των εικόνων, Ωκεανίδα, 2006 Κατερίνα Σεραϊδάρη: Μεγάλη η Χάρη της, εκδόσεις Ερίννη, 2007 Εξορκίζοντας το κακό, πίστη και δεισιδαιμονίες στο Βυζάντιο, συλλογικό έργο, 2006, Υπουργείο Πολιτισμού, Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων Charles Stewart: Οι ονειρευάμενοι, τα γεγονότα του 1930 στην Κόρωνο, Περιοδικό Αρχαιολογία και Τέχνες, τεύχος 80, Σεπτέμβριος 2001 Τσαρλς Στιούαρτ: Δαίμονες και διάβολος στην Ελλάδα, Εκδόσεις Ταξιδευτής, 2008

264

Ευρυδίκη Αμανατίδου

ΓΛΩΣΣΑΡΙ Αγκερίδα: μακρύ και λεπτό ξύλο με καμπυλωτή άκρη για να τραβιούνται τα κλαδιά των δέντρων και να συλλέγονται πιο εύκολα οι καρποί Γούπατο: βαθούλωμα γης Κοπιαστής: αγρολήπτης και γενικότερα ο καλλιεργητής εκμισθωτής της γης Κοτσάκια: στιχάκια Λαβομάνα: σκαλιστό έπιπλο με ερμάρια Ληνού: πέτρινο (συνήθως) πατητήρι σταφυλιών Μαστραπάς: χάλκινος κουβάς Μητάτο: πρόχειρη κατασκευή, καλύβι, κατάλυμα βοσκού Νοτάριος: συμβολαιογράφος στα χρόνια της Φραγκοκρατίας και της Τουρκοκρατίας Ντουράς: ταγάρι, υφαντό σακίδιο Περδικλωμένος: μπερδεμένος, μπλεγμένος, αυτός που μπερδεύει ή χάνει το βήμα του Πλάτσα: πλατεία Ρακιτζό: η διαδικασία της απόσταξης της ρακής Ριζικάρι: μικρό αντικείμενο που το ρίχνουν στον μαστραπά για τις μαντείες του Κλήδονα Ρούσσος: κοκκινωπός, κοκκινομάλλης Σκολιανά: επίσημα, γιορτινά ρούχα Τιμάριο: έκταση γης, τσιφλίκι Τσάμπουρο: ο βόστρυχος του σταφυλιού Χουρσαφλίδα: σαύρα

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

265

266

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Αραμπέλα/ Τα όρια της πίστης

267

Η ιδέα για τις Εκδόσεις Σαΐτα ξεπήδησε τον Ιούλιο του 2012 με πρωταρχικό σκοπό τη δημιουργία ενός χώρου όπου τα έργα συγγραφέων θα συνομιλούν άμεσα, δωρεάν και ελεύθερα με το αναγνωστικό κοινό. Μακριά από το κέρδος, την εκμετάλλευση και την εμπορευματοποίηση της πνευματικής ιδιοκτησίας, οι Εκδόσεις Σαΐτα επιδιώκουν να επαναπροσδιορίσουν τις σχέσεις Εκδότη-Συγγραφέα-Αναγνώστη, καλλιεργώντας τον πραγματικό διάλογο, την αλληλεπίδραση και την ουσιαστική επικοινωνία του έργου με τον αναγνώστη δίχως προϋποθέσεις και περιορισμούς. Ο ισχυρός άνεμος της αγάπης για το βιβλίο, το γλυκό αεράκι της δημιουργικότητας, ο ζέφυρος της καινοτομίας, ο σιρόκος της φαντασίας, ο λεβάντες της επιμονής, ο γραίγος του οράματος, καθοδηγούν τη σαΐτα των Εκδόσεών μας.

Σας καλούμε λοιπόν να αφήσετε τα βιβλία να πετάξουν ελεύθερα!

268

Ευρυδίκη Αμανατίδου

Τον Μάιο του 1859, ο Άγγελος Κράλης καταφεύγει στις Κυκλάδες, στο απομονωμένο νησί της Κατένας, έναν αντιφατικό τόπο όπου συνυπάρχουν ορθόδοξοι και καθολικοί, γαιοκτήμονες και δουλευτές της γης, στην Ελλάδα του Βαυαρού Όθωνα. Εκεί θα αναλάβει την επιστασία των κτημάτων του ισχυρού Στέφανο Καστίγιο, ενώ ο έρωτάς του για την Αραμπέλα, ανιψιά του Καστίγιο, θα τορπιλίσει την εύθραυστη ισορροπία στο χωριό της Βέργας ώσπου το μίσος θα γίνει ανεξέλεγκτο. Τον Μάρτιο του 2002, οι δρόμοι τριών, φαινομενικά άσχετων μεταξύ τους, ανθρώπων συναντιούνται σε μια δημοπρασία. Ο Λουκάς Αργέντης, δισέγγονος του Άγγελου Κράλη και κληρονόμος ενός πύργου στην άκρη του πουθενά, ο Σέργιος Παλαζίνι, ευγενής της Κατένας και τελευταίος απόγονος του Καστίγιο, και η Κύνθια Καστελάνου που η ομοιότητά της με την Αραμπέλα θα δώσει αφορμή για κάθε είδους εικασίες, θα γίνουν σύμμαχοι και αντίπαλοι για να αποδείξουν ότι η αγάπη νικάει τη φθορά και τον θάνατο. Ένα μυθιστόρημα για τα όρια της πίστης, ρευστά όσο και οι εποχές που διατρέχει.

ISBN: 978-618-5147-80-8