Widexpress zima 2008 by prezentacja online

ISSN 1509-037X

17/18 Grudzien 2008

mind440 Przyjemność słuchania 3

Rozszerzenie Słyszalnosci Funkcja Rozszerzenia Słyszalności w aparatach Inteo i mind440 7

Muzyka Zen Spokój umysłu 14

Od redakcji Szanowni Państwo, Z wielką radością oddajemy w Państwa ręce kolejny numer czasopisma audiologicznego „Widexpress”. Prezentujemy w nim urozmaiconą tematykę: od specjalistycznych informacji audiologicznych po ciekawostki z życia firmy Widex Polska. Aktualny numer naszego wydawnictwa poświęcony jest w dużej części nowej serii aparatów słuchowych firmy Widex: mind440. Znajdą więc tu Państwo szczegółowe informacje o tle akustycznym, charakterze obróbki dźwięku oraz idei wykorzystania muzyki fraktalnej w programie Zen, a na rozkładówce czasopisma skrótowy opis korzyści dla pacjenta płynących z zastosowania aparatu serii mind440. Na szczególną uwagę zasługuje artykuł o funkcji Rozszerzenia Słyszalności. Firma Widex, czerpiąc z blisko 3-letnich doświadczeń w stosowaniu tego rozwiązania, przedstawia szczegółowy opis prawidłowego, audiologicznego podejścia do tej funkcji, dla uzyskania maksymalnych korzyści dla protezowanego pacjenta. W tym wydaniu „Widexpress” zamieściliśmy również różnorodne informacje z życia firmy, takie jak relacja ze zjazdu dystrybutorów i przyjaciół firmy w Sopocie czy podsumowanie konkursu „Pacjent z pasją”, ogłoszonego na łamach poprzedniego numeru naszego czasopisma. Przedstawiamy sylwetkę zwyciężczyni konkursu, Julii Zdrojewskiej, jak również krótkie charakterystyki pozostałych finalistów. Państwa uwadze polecamy również niezwykłe zdjęcia zabytkowych aparatów słuchowych pochodzących z XIX i XX wieku, zamieszczone na tylnej okładce. Aparaty te stanowią część prywatnego zbioru szwajcarskiego kolekcjonera Petera Fritschi. Jego kolekcja uważana jest za jedną z największych na świecie. Sesja zdjęciowa została wykonana w Polsce przy okazji wypożyczenia niektórych eksponatów firmie Widex Polska i odbyła się przy współpracy firmy AlmiDecor, która przygotowała scenografię na potrzeby sesji. W wyniku tej współpracy powstał wspaniały kalendarz ścienny przedstawiający wycinek historii aparatów słuchowych. Zachęcając do lektury czasopisma, korzystamy jednocześnie z okazji, aby w imieniu całego zespołu redakcyjnego złożyć Państwu życzenia samych sukcesów w nadchodzącym 2009 roku. Serdecznie zapraszamy do lektury. Zespół redakcyjny

WYDAWCA Widex Polska Ślęza, ul. Szyszkowa 4 55-040 Kobierzyce tel.: (+48) 71 388 22 22 e-mail: widex@widex.com.pl www.widex.com.pl REDAKCJA Redaktor naukowy: prof. dr hab. med. Wiesław J. Sułkowski

Spis treści mind440 – przyjemność słuchania ................................................................................................... 3 Funkcja Rozszerzenia Słyszalności .................................................................................................... 7 Zalety serii mind440 w skrócie .........................................................................................................12 Spokój umysłu dzięki muzyce fraktalnej.......................................................................................14 Relacja z konkursu „Pacjent z pasją”................................................................................................17 Spotkanie dystrybutorów – Sopot 2008 .......................................................................................20 MA 33 – nowy audiometr ﬁrmy Maico ..........................................................................................22

Zespół redakcyjny: dr nauk med. Małgorzata Sward-Matyja Joanna Sztucka Karolina Charaziak Katarzyna Siemiątkowska Opracowanie graficzne i przygotowanie do druku: www.mak.pl Nakład: 4000 szt. ISSN 1509-037X Redakcja zezwala na przedruk materiałów pod warunkiem podania źródła.

mind440

– przyjemność

słuchania

Dzisiejszym aparatom słuchowym stawiane są coraz wyższe wymagania zarówno pod względem ich wyglądu, jak i funkcjonalności. Producenci prześcigają się w wyposażeniu aparatów w najnowocześniejsze funkcje poprawiające selektywność słyszenia i ogólną jakość dźwięku, nie zapominając o formie estetycznej. Jednak czy to wystarczy, aby zaspokoić wszystkie potrzeby potencjalnych użytkowników? Czy aparat może być czymś więcej niż urządzeniem kompensującym niedosłuch? Na to pytanie specjaliści ﬁrmy Widex odpowiadają TAK. Dzisiejszy aparat słuchowy pozwala nie tylko usłyszeć najcichszy szelest, ale także pomaga się wewnętrznie wyciszyć, zebrać myśli czy po prostu zrelaksować. To wszystko i wiele więcej umożliwia najnowszy produkt ﬁrmy Widex – seria aparatów mind440.

Dual ISP

Poziom słyszenia

– więcej niż Zintegrowana Obróbka Dźwięku

– by móc słuchać, trzeba najpierw usłyszeć

Dualizm swego działania aparaty mind440 zawdzięczają nowej platformie obróbki dźwięku – Dual ISP powstałej na bazie znanej i sprawdzonej koncepcji Zintegrowanej Obróbki Dźwięku (ISP). Ogólna idea pełnej integracji i komunikacji wewnętrznej pomiędzy procesami zachodzącymi w aparacie za pomocą Integratora Dynamicznego, czyli „serca” całego systemu, pozostaje bez zmian. Podstawową innowację stanowi tu dwupoziomowość całego systemu, skąd właśnie wzięła się jego nazwa, oraz zwiększenie wydajności jego pracy (dla przykładu pojemność pamięci aparatu mind440 zwiększyła się o 4000% w stosunku do modeli klasy Inteo). Platforma Dual ISP składa się zatem z dwóch poziomów połączonych Integratorem Dynamicznym: poziomu słyszenia i poziomu świadomości akustycznej. Takie rozwiązanie zapewnia bardzo dobrą selektywność słyszenia i jakość dźwięku niezależnie od zmian w otoczeniu akustycznym, a jednocześnie pozwala kształtować i rozwijać świadomość akustyczną użytkownika.

Główną funkcją Poziomu słyszenia jest zapewnienie idealnej słyszalności wszystkich istotnych dźwięków, a w szczególności mowy, nawet w bardzo trudnych akustycznie sytuacjach. Poziom słyszenia to połączenie szczegółowej analizy dźwięku w 15 pasmach częstotliwości z zaawansowanymi algorytmami obróbki sygnału, których wydajne działanie stale kontroluje Optymalizator systemu. Zadaniem Analizatora dźwięku jest więc ciągłe aktualizowanie informacji na temat środowiska akustycznego, które pozwala odpowiedzieć aparatowi na takie pytania jak: czy dany dźwięk jest mową czy hałasem; który sygnał (mowy czy hałasu) jest dominujący w danym paśmie częstotliwości; skąd dochodzi mowa, a skąd hałas; czy ten dźwięk powstał na skutek sprzężenia zwrotnego itp. Wszystkie te dane są niezbędne do prawidłowego działania i szybkiego dostosowania się do zmian w otoczeniu systemów bloku Obróbki Dźwięku. Tutaj zachodzą procesy odpowiedzialne za wyraźne słyszenie mowy dobiegającej ze wszystkich kierunków, nawet zza pleców, niezależnie od obecności źródeł hałasu (unikatowa funkcja Uwydatniania Mowy bazująca na współczynniku rozumienia mowy SII określonym normami ANSI oraz Lokalizator, czyli adaptacyjny system kształtowania charakterystyki kierunkowej w 15 pasmach częstotliwości), czy też za komfort rozmowy przez telefon bez nieprzyjemnych pisków

Analiza dźwięku Obróbka dźwięku

Integrator Dynamiczny

Poziom słyszenia

Optymalizator systemu

Integralność sygnału

Poziom świadomości akustycznej

Integrator Dynamiczny

Synteza mowy i dźwięku

Generator fraktali

Schemat platformy Dual ISP

Poziom świadomości – ponieważ słyszenie może być wyzwaniem... Poziom świadomości reprezentuje zupełnie nowe podejście specjalistów ﬁrmy Widex do problemu kompensowania niedosłuchu. Relaks i wewnętrzne wyciszenie to słowa klucze Poziomu świadomości. Podobnie jak w przypadku Poziomu słyszenia, i tutaj poszczególne systemy aparatu zostały zgrupowane w trzy główne bloki funkcjonalne. Pierwszym z nich jest Generator fraktali, stanowiący źródło dźwięków relaksacyjnych lub pobudzających kreatywność. Tony Zen tworzone są w oparciu o zasady matematyki fraktalnej, w myśl której funkcja obliczania fraktali generuje ciągi liczb o niepowtarzalnej strukturze. Poszczególne liczby ciągu określają takie parametry dźwięku jak częstotliwości poszczególnych składowych, ich amplitudy i odstępy czasowe między kolejnymi tonami. Informacje te zbierane przez funkcję Komponowania melodii pozwalają w efekcie wygenerować sygnał o zadanym tempie, tonacji i poziomie w zależności od preferencji i oczekiwań użytkownika. Kolejny blok funkcyjny Poziomu świadomości stanowi funkcja Syntezy mowy i dźwięku, dzięki której obsługa aparatu staje się czystą przyjemnością. Komunikaty głosowe SmartSpeak sprawią, że aparat sam „powie” użytkownikowi w wybranym języku o zmianie programu, niskim poziomie baterii czy nawiązaniu komunikacji z pilotem zdalnego sterowania RC4. Natężenie głosu lektora (męskiego lub żeńskiego) jest automatycznie dostosowywane do aktualnego poziomu tła akustycznego, dzięki czemu użytkownik nie będzie miał problemów ze zrozumieniem komunikatu. W podobny sposób informacje

(wielokierunkowa, aktywna eliminacja sprzężeń z systemem antyfazy). W aparatach mind440 istnieje również możliwość aktywacji funkcji Rozszerzenia Słyszalności, przy czym ostatnie lata badań nad tym algorytmem zaowocowały opracowaniem nowej metody dopasowania tego programu względem niedosłuchu użytkownika. Skuteczniejszy algorytm pierwszego dopasowania prowadzi do szybszej akceptacji programu Rozszerzania Słyszalności, a to z kolei do większych korzyści płynących z zastosowania tej funkcji, odczuwanych przez użytkownika. Na szczególną uwagę w bloku Obróbki Dźwięku aparatu mind440 zasługuje nowa koncepcja TruSound, której celem jest zapewnienie pełnego odbioru dźwięku zarówno pod względem dynamiki sygnału, jak i jego zakresu częstotliwości. TruSound to przede wszystkim rozbudowany system 15-kanałowej kompresji z niskimi progami działania (EDRC – Rozszerzony Dynamiczny Zakres Kompresji) i z automatycznie dostosowywanymi do zmian w otoczeniu akustycznym czasami regulacji (stabilizatory TruSound). Dzięki temu ciche dźwięki stają się słyszalne, a mowa wzmocniona do poziomu bliskiego MCL użytkownika. Na uwagę zasługują również głośne dźwięki przekraczające próg dyskomfortu. Innowacyjny system TruSound AOC (Automatycznej Kontroli Poziomu Wyjściowego) nie dopuszcza, by nawet nagłe i nie-

z analizatora dźwięku wykorzystuje funkcja sygnalizatorów SmartTone, która tonalnymi dźwiękami informuje użytkownika np. o użyciu potencjometru głośności czy regulacji innych funkcji aparatu. Zatem dzięki funkcji Syntezy mowy i dźwięku użytkownik szybko nauczy się obsługi nowoczesnego, wieloprogramowego aparatu słuchowego, co z całą pewnością da mu poczucie kontroli i pełnego wykorzystania funkcji nowego urządzenia. Ostatnim i równie istotnym z punktu widzenia prostej obsługi aparatu słuchowego jest blok Integralności sygnału, który odpowiedzialny jest m.in. za zapewnienie czystego dźwięku z takich źródeł jak wejście audio DAI i cewka Tele (dostępne w zależności od modelu aparatu). Kolejnym elementem tegoż bloku jest tzw. Menadżer programów, który umożliwia wybór aż 5 programów słuchania z 7 proponowanych. Niezależnie od liczby wybranych programów istnieje możliwość aktywacji funkcji SmartToggle z programem Zen+. Program Zen+ zawiera 3 dowolnie skonﬁgurowane podprogramy Zen, do których użytkownik ma łatwy dostęp przez SmartToggle, tj. dłuższe przytrzymanie przycisku zmiany programu na aparacie bądź pilocie. Dla wielu użytkowników lub ich opiekunów równie przydatna może okazać się dioda LED, która za pomocą świetlnych błysków informuje o włączeniu aparatu czy też uruchomieniu konkretnego programu słuchania. Dioda LED dostępna jest w najsilniejszym modelu mind440 (m4-19). Wszystkie funkcje Poziomu świadomości mają sprawić, że nawet podczas noszenia aparatów słuchowych umysł odpoczywa.

spodziewane sygnały mogły stać się przyczyną dyskomfortu dla użytkownika aparatu. Zaawansowana strategia działania TruSound AOC czerpiąca wiele z badań psychoakustyków nad efektem maskowania przywraca naturalny i komfortowy odbiór sygnałów o dużym natężeniu. Dodatkowo jeden z modeli serii mind440 (m4-m-CB) wyposażony został w innowacyjny system dwóch słuchawek ClearBand oddzielnie przetwarzających tony średnie i wysokie, dzięki czemu pasmo przenoszenia aparatu sięga powyżej 10 kHz. Wydawać by się mogło, że tak zaawansowany system analizy i obróbki dźwięku drastycznie zwiększa pobór prądu z baterii – i tutaj na scenę wkracza Optymalizator systemu z funkcją EcoTech II, która dba o to, by aparat nie pobierał zbyt dużo prądu. Ciągła współpraca i wymiana informacji pomiędzy blokami Poziomu słyszenia zapewnia doskonałą jakość dźwięku zawsze i wszędzie.

Dopasowanie mind440 – czysta przyjemność Aparaty mind440 zostały zaprojektowane w taki sposób, aby ułatwić życie nie tylko użytkownikowi, ale i programującemu je specjaliście. Szeroka paleta modeli aparatów mind440, ich kolorów i rozwiązań otoplastycznych pozwala wybrać taką opcję, która spełni oczekiwania użytkownika zarówno pod względem jego niedosłuchu, jak i wrażeń estetycznych. Dla najbardziej wymagających przewidziana została limitowana seria aparatów o unikatowej kolorystyce w ekskluzywnym opakowaniu. Jak zawsze wraz z nową serią aparatów powstaje nowa wersja programu Compass. Wielu specjalistów z pewnością ucieszy fakt, że programowanie aparatów mind440 przebiega bardzo podobnie jak w przypadku aparatów z platformą ISP, przy czym dodano tu kilka bardzo przydanych narzędzi. Jednym z nich jest możliwość przeprowadzenia bezpośredniego pomiaru RECD za pomocą modelu m4-9. Sam pomiar jest niezwykle prosty i szybki, za to informacje, jakich dostarcza, znacząco zwiększają precyzję dopasowania, co ma szczególne znaczenie w przypadku osób z przewodami słuchowymi o nietypowych rozmiarach (np. u dzieci). Oczywiście we wszystkich modelach mind440 dostępne są znane z poprzednich serii aparatów pomiary in-situ, tj. rozszerzony Sensogram i Ocena Akustyki In-Situ OAIS.

W sytuacji, gdy czas nie pozwala przeprowadzić szczegółowego dopasowania aparatu krok po kroku, można skorzystać z funkcji QuickFit programu Compass skracającej całą procedurę do zaledwie 15 sekund. Podczas kolejnej wizyty specjalista może poprawić ustawienia aparatu, korzystając z danych zapisanych w nowym Katalogu Dźwięków II. W aparatach mind440 funkcja ciągłego zapisu danych na temat otoczenia akustycznego i użytkowania urządzenia jest aktywowana automatycznie. Dodatkowo użytkownik niezależnie od aktywnego Zapisu długoterminowego może za pomocą pilota RC4 wykonać „zdjęcie akustyczne” sytuacji, w której odczuwa dyskomfort. Specjalista może z Katalogu Dźwięków II odczytać również informacje o zmianach głośności, jakich dokonywał użytkownik. Wszystkie te dane stanowią nieocenioną podstawę udanego dialogu pomiędzy specjalistą a użytkownikiem. Niezwykłe połączenie funkcji dostępnych w aparatach mind440 z całą pewnością wyróżnia je spośród wielu obecnych dziś na rynku. Aparaty mind440 pozwolą potencjalnym użytkownikom poznać świat dźwięków z zupełnie innej strony…

Funkcja Rozszerzenia Słyszalności

w aparatach Inteo i mind440 Już od ponad 30 lat naukowcy szukają rozwiązań przywracających słyszenie osobom z wysokoczęstotliwościowymi ubytkami słuchu związanymi z występowaniem martwych obszarów w ślimaku. Wyniki badań prowadzą do wniosku, że stosowanie wzmocnienia dźwięków wysokoczęstotliwościowych w takich przypadkach nie tylko nie poprawia słyszalności tych sygnałów, ale nawet może prowadzić do pogorszenia zrozumienia mowy. Efektem prac techników i audiologów Widex nad rozwiązaniem problemu osób z umiarkowanym i głębokim niedosłuchem w zakresie wysokich częstotliwości jest funkcja Rozszerzenia Słyszalności. Zasada działania funkcji Rozszerzenia Słyszalności opiera się na założeniu liniowego przeniesienia (transpozycji) dźwięku z zakresu wysokich do średnich częstotliwości, gdzie ubytek słuchu nie jest zbyt duży. Granicę między dźwiękami przeznaczonymi do transpozycji a dźwiękami wzmacnianymi według danej reguły dopasowania wyznacza częstotliwość początkowa. Z założenia wszystkie dźwięki znajdujące się powyżej częstotliwości początkowej są dla użytkownika niesłyszalne pomimo ich wzmocnienia, dlatego właśnie należy je przenieść w te obszary częstotliwości, gdzie zwykłe wzmocnienie dźwięku kompensuje niedosłuch. Zasadę działania funkcji Rozszerzenia Słyszalności dokładnie opisuje lekcja e-learningowa „Funkcja Rozszerzenia Słyszalności”, dotycząca aparatu Inteo.

Aby uzyskać zamierzony efekt końcowy, należy spełnić kilka niżej wymienionych warunków: 1. 2. 3. 4.

Odpowiedni kandydat Prawidłowa częstotliwość początkowa Precyzyjne dopasowanie końcowe Aklimatyzacja i nauka rozpoznawania nowych informacji dźwiękowych

W dalszej części niniejszego opracowania znajdą Państwo rozwinięcie powyższych zagadnień.

1. Odpowiedni kandydat

Natężenie/dB

Jak już nadmieniono, funkcja Rozszerzenia Słyszalności została stworzona dla osób ze stromoopadającymi ubytkami słuchu, u których istnieje ryzyko wystąpienia martwych obszarów w ślimaku. Martwy obszar oznacza, że część komórek słuchowych wewnętrznych nie funkcjonuje, co prowadzi do braku stymulacji nerwu słuchowego i kory słuchowej. Na szczęście ludzki mózg jest bardzo plastyczny, dzięki czemu niestymulowana część kory słuchowej nie „obumiera”, lecz angażuje się w przetwarzanie tych częstotliwości, które są odbierane przez „żywe” komórki słuchowe. Taka reorganizacja percepcji na poziomie korowym prowadzi do poprawy dyskryminacji częstotliwości (tzn. że osoba z martwym obszarem w zakresie wysokich częstotliwości będzie z większą dokładnością rozróżniać sygnały o podobnych częstotliwościach mieszczących się w zakresie średnich częstotliwości – czyli w sąsiedztwie martwego obszaru – niż osoba normalnie słysząca). Z tego też powodu dźwięki wysokoczęstotliwościowe transponowane w obszary średnich częstotliwości mogą brzmieć początkowo nienaturalnie. Dopiero po pewnym czasie kora słuchowa odpowiednio się przeorganizuje i nauczy się wykorzystywać te dodatkowe informacje. Rozpoznanie martwego obszaru w ślimaku wiąże się z wykonaniem testów psychoakustycznych lub audiometrycznych, co w praktyce jednak jest rzadko stosowane. W takiej sytuacji niezwykle cenne są wskazówki Moore’a, dzięki którym na podstawie audiogramu i wywiadu można stwierdzić duże prawdopodobieństwo wystąpienia martwego obszaru: • ubytek słuchu w zakresie wysokich częstotliwości (60–70 dBHL – niektóre komórki słuchowe wewnętrzne jeszcze „żyją”, > 90 dBHL – całkowicie martwy obszar); • spadek audiogramu przekracza 50 dB na oktawę; • bardzo słabe zrozumienie mowy w ciszy i hałasie; • zaburzenie percepcji dźwięków tonalnych, które są odbierane jako „szumowe”.

Natężenie/dB

a) ubytek słuchu

sygnał nieprzetworzony sygnał poddany standardowej obróbce (wzmocniony) sygnał transponowany z zakresu wyższych częstotliwości Koncepcja działania funkcji Rozszerzenia Słyszalności. Górny rysunek przedstawia widmo dźwięku wejściowego, natomiast dolny – sygnał pojawiający się na wyjściu aparatu.

b) postawa i wiedza pacjenta Pacjent musi być poinformowany o wszystkich możliwych zaletach i wadach stosowania programu Rozszerzenie Słyszalności. Dzięki temu możliwe jest zmotywowanie pacjenta do pracy z programem i stopniowego poprawiania swoich wyników. Pacjent musi być świadomy, że początki mogą być trudne, a dźwięki mogą brzmieć nienaturalnie, ale jeśli będzie on korzystał z programu Rozszerzenia Słyszalności i „ćwiczył” swoją korę słuchową, może osiągnąć zamierzony cel. Zatem motywacja, chęć pracy i cierpliwość są tutaj niezbędne. Z drugiej strony należy pamiętać, że nie wszyscy pacjenci osiągają jednakowe korzyści z funkcji Rozszerzenia Słyszalności. Wyniki badań wskazują na bardzo duże różnice osobnicze i charakterologiczne w tym względzie. Oznacza to, że czasami uzyskany efekt końcowy nie spełni zbyt wygórowanych oczekiwań pacjenta lub wręcz przeciwnie – mile go zaskoczy.

Rozszerzenie Słyszalności: po prawej dźwięk minutnika wykracza poza obszar słyszalny użytkownika (niebieskie pole), po lewej – „przesunięcie” dźwięku minutnika w zakres niższych częstotliwości sprawia, że staje się on słyszalny

2. Prawidłowa częstotliwość początkowa Precyzyjny wybór częstotliwości początkowej już podczas pierwszej wizyty ułatwia proces aklimatyzacji i zmniejsza potrzebę wykonywania dopasowania końcowego na kolejnych spotkaniach. W aparatach Inteo program Compass ustalał częstotliwość początkową w oparciu o przebieg audiogramu: częstotliwość początkowa jest to najniższa częstotliwość, dla której ubytek słuchu przekracza 70 dB HL przy jednoczesnym spadku audiogramu przekraczającym 10 dB na oktawę w zakresie częstotliwości od 500 Hz do 4000 Hz. Badania prowadzone nad funkcją Rozszerzenia Słyszalności w Inteo pozwoliły na zmodyﬁkowanie powyższej reguły w taki sposób, aby zmniejszyć potrzebę dopasowania końcowego. W aparatach serii mind440 częstotliwość początkowa ustalana jest w oparciu o audiogram i wzmocnione widmo mowy: częstotliwość początkowa jest to najwyższa częstotliwość, dla której wzmocniona mowa nie znajduje się powyżej progu Sensogramu (tj. wzmocnienie i tak nie przywraca słyszalności danego zakresu mowy). Przy protezowaniu binauralnym częstotliwość początkowa jest taka sama w obu aparatach, przy czym wybierana jest zawsze ta wyższa. Zatem nowa reguła wyznaczania częstotliwości początkowej ma na celu przywrócenie możliwie najpełniejszej słyszalności wszystkich dźwięków sygnału mowy. Wyniki analizy statystycznej wskazują, że zastosowanie nowej reguły w programie Rozszerzenia Słyszalności w 45% przypadków nie wymaga przeprowadzenia dopasowania końcowego. Innymi słowy prawie połowa pacjentów ma prawidłowo dopasowany program już podczas pierwszej wizyty!

Warto zauważyć, że funkcja Rozszerzenia Słyszalności może działać w 2 trybach: podstawowym i rozszerzonym. W trybie podstawowym algorytm transponuje sygnał z 3 pierwszych pasm częstotliwości powyżej częstotliwości początkowej, obniżając go o oktawę względem składowej dominującej (tj. zmniejsza częstotliwość składowej dominującej o połowę). W trybie rozszerzonym zawarty jest tryb podstawowy (tzn. transpozycja z 3 pierwszych pasm), ale dodatkowo transponowane są sygnały z dwóch kolejnych pasm częstotliwości. W tym przypadku algorytm wyszukuje w obrębie dwóch kolejnych pasm składowej dominującej dźwięku (tak samo jak w trybie podstawowym) i transponuje sygnał, obniżając jego częstotliwość o 1/3 wartości. Zatem w trybie rozszerzonym algorytm wykonuje 2 transpozycje – sygnału z pierwszych 3 pasm i sygnału z 2 kolejnych. W efekcie transponowane sygnały nakładają się na siebie w obrębie docelowego pasma częstotliwości (tj. pasma znajdującego się w zakresie słyszalnym użytkownika, który z założenia obejmuje zakres poniżej częstotliwości początkowej). Warto dodać, że opcja trybu rozszerzonego jest dostępna tylko wtedy, gdy częstotliwość początkowa nie przekracza 2500 Hz.

Wykres A: wyodrębnienie zakresu częstotliwości przeznaczonego do transpozycji, tj. powyżej częstotliwości początkowej (obszar różowy) oraz zakresu docelowego, gdzie sygnał zostanie transponowany, tj. poniżej częstotliwości początkowej (obszar beżowy) Wykres B: identyﬁkacja składowej dominującej Wykres C: transpozycja sygnału w zakres częstotliwości poniżej częstotliwości początkowej wykres A

Wykres D: ﬁltracja transponowanego sygnału względem docelowego zakresu częstotliwości Wykres E: przeﬁltrowany i przetransponowany sygnał nałożony na dźwięk oryginalny

3. Precyzyjne dopasowanie końcowe

wykres B

wykres C

wykres D

Funkcja Rozszerzenia Słyszalności działa w aparacie jako oddzielny program słuchania, który odnosi się do ustawień programu podstawowego. Zanim specjalista doda program Rozszerzenia Słyszalności, musi upewnić się, czy aktualne ustawienia programu podstawowego spełniają oczekiwania użytkownika. Podczas weryﬁkacji ustawień programu podstawowego oprócz opinii użytkownika warto skorzystać z funkcji SoundTrackera (krótki opis jego działania na przykładzie aparatu Senso Diva odnajdą Państwo w programie Compass po wyborze tej serii aparatów i kliknięciu Compass Pomoc, następnie Krótkie przewodniki i Widex SoundTracker). Dopasowanie końcowe programu Rozszerzenia Słyszalności powinno być wykonywane po okresie 1–2 tygodni od momentu uruchomienia tej funkcji w aparacie z ustawieniami proponowanymi przez Compass. W wielu przypadkach pierwsze uruchomienie programu Rozszerzenia Słyszalności w gabinecie protetycznym nie jest pozytywnie odbierane przez użytkownika, co nie oznacza natychmiastowej konieczności przeprowadzania dopasowania końcowego. Jak już zostało to nadmienione w punkcie pierwszym, konieczny jest chociaż krótki okres aklimatyzacji w celu sprawdzenia poprawności ustawień programu Rozszerzenia Słyszalności. Zatem podczas pierwszej wizyty zadaniem specjalisty jest jedynie uruchomienie funkcji Rozszerzenie Słyszalności z domyślnymi ustawieniami programu Compass i odpowiednie poinstruowanie użytkownika. Dodatkowo bardzo przydatne podczas kolejnej wizyty mogą być dane z Katalogu Dźwięków, dzięki którym będzie można wywnioskować, czy pacjent rzeczywiście korzystał z programu Rozszerzenia Słyszalności, co jest niezbędne w procesie aklimatyzacji. Jeżeli po okresie aklimatyzacji użytkownik nadal nie jest zadowolony z programu Rozszerzenia Słyszalności, koniecznym jest przeprowadzenie dopasowania końcowego. Dopasowanie końcowe tego programu może odbywać się za pomocą głoski /s/ wypowiadanej na poziomie ok. 30 dB HL oraz odpowiedzi użytkownika lub SoundTrackera.

wykres E

KROK 1

KROK 3

Przesuń częstotliwość początkową o 3 stopnie w stronę wysokich częstotliwości (rys. poniżej).

Zwiększaj wzmocnienie programu Rozszerzenia Słyszalności w skokach co 2 dB, wymawiając każdorazowo /s/ aż do momentu, gdy użytkownik będzie wyraźnie słyszał i powtarzał /s/. Ustaw wzmocnienie na najniższym poziomie, przy którym użytkownik nie miał problemów z rozpoznaniem głoski i zakończ dopasowanie. Jeżeli użytkownik nie jest w stanie rozpoznać głoski mimo maksymalnego ustawienia wzmocnienia, przejdź do kroku 4.

Powyższy sposób postępowania wynika z wpływu wyboru częstotliwości początkowej na odbiór dźwięków przez użytkownika. Otóż jeżeli częstotliwość początkowa jest ustawiona za nisko względem optymalnego ustawienia dla danego użytkownika, to konsekwencje tego są znaczące. W takiej sytuacji aparat niepotrzebnie ogranicza zakres dźwięków, które użytkownik byłby w stanie słyszeć dzięki zwykłemu wzmocnieniu, co z kolei wpływa niekorzystnie na zrozumienie mowy. W tym przypadku ograniczony jest również zakres korzystnego działania transpozycji, ponieważ algorytm przenosi również te dźwięki, które wcale tego nie wymagają i mogłyby być słyszalne na drodze standardowego wzmocnienia. Efekt jest taki, że użytkownik czuje się niekomfortowo i „odrzuca” program Rozszerzenia Słyszalności. Istnieje jeszcze jedna możliwość błędnego ustawienia częstotliwości początkowej – jest ona zbyt wysoka w stosunku do optymalnego ustawienia dla danego użytkownika. W takiej sytuacji część dźwięków, która powinna już być transponowana, znajduje się poniżej częstotliwości początkowej i jest jedynie standardowo wzmacniania przez aparat (czego i tak użytkownik nie słyszy). W efekcie użytkownik nie odczuwa poprawy związanej z Rozszerzeniem Słyszalności, ale nie dochodzi też do pogorszenia zrozumienia mowy. Innymi słowy nie są wykorzystane możliwości programu Rozszerzenia Słyszalności. Podsumowując – najczęstszą przyczyną niezadowolenia z programu Rozszerzenia Słyszalności jest ustawienie ZBYT NISKIEJ częstotliwości początkowej.

Okno zmiany częstotliwości początkowej w programie Compass

KROK 2 Wypowiedz głoskę /s/ na poziomie ok. 30 dB HL i zapytaj użytkownika, czy rozpoznaje głoskę. Poproś, aby powtórzył to, co słyszy. Jeżeli powtarza bez problemu, zostaw bieżące ustawienia programu i zakończ dopasowanie. Jeśli nie, przejdź do kroku 3. Dlaczego zaleca się stosowanie głoski /s/ podczas dopasowania funkcji Rozszerzenia Słyszalności? Wynika to z faktu, że energia akustyczna głoski /s/ skupiona jest w zakresie częstotliwości między 4000 Hz a 6000 Hz, czyli w zakresie, w którym najczęściej pojawiają się ubytki słuchu kwaliﬁkujące się do zastosowania funkcji Rozszerzenia Słyszalności. Poziom 30 dB HL jest natomiast bliski poziomowi głoski /s/ występującej w normalnej mowie. W przypadku użytkowników, którzy nie są w stanie usłyszeć głoski /s/ w programie Rozszerzenia Słyszalności mimo dużego obniżenia częstotliwości początkowej, można przeprowadzić dopasowanie końcowe za pomocą głoski /sz/, której energia akustyczna obejmuje niższe zakresy częstotliwości (średnio od 2000 do 4000 Hz).

Wzmocnienie programu Rozszerzenia Słyszalności może być regulowane w zakresie od -16 dB do +14 dB. Warto zauważyć, że parametr ten reguluje wzmocnienie wyłącznie dźwięku transponowanego, natomiast wzmocnienie pozostałych dźwięków jest takie samo jak w programie podstawowym. Zatem jeżeli program Rozszerzenia Słyszalności jest postrzegany przez użytkownika jako globalnie za cichy, należy zwiększyć całkowite wzmocnienie w programie podstawowym.

KROK 4 Wyzeruj wzmocnienie Rozszerzenia Słyszalności i zmniejsz częstotliwość początkową o 1 stopień. Powtórz czynności z kroku 2 i 3. Kolejno powtarzaj czynności, aż znajdziesz najwyższą częstotliwość początkową, przy której użytkownik bez problemu rozpoznaje i powtarza głoskę /s/ (lub /sz/). W przypadku, gdy współpraca z użytkownikiem jest ograniczona (np. dzieci), zamiast pytać go o słyszalność głosek, można posłużyć się wykresem SoundTrackera (dostępny tylko w Compassie z NOAHLink) do wybrania ostatecznych parametrów programu Rozszerzenia Słyszalności. W takiej sytuacji dobieramy wzmocnienie Rozszerzenia Słyszalności oraz częstotliwość początkową (kroki 1 – 4) do momentu, aż głoska /s/ na wykresie będzie znajdowała się powyżej Sensogramu użytkownika. Na rysunku poniżej przedstawiono przykładowy SoundTracker sfotografowany podczas wymawiania głoski /s/ w programie Rozszerzenie Słyszalności z częstotliwością początkową równą 4000 Hz. Jasna część słupków reprezentuje poziom dźwięku w poszczególnych pasmach częstotliwości rejestrowany przez mikrofon aparatu. Ciemniejsza część słupków to wzmocnienie sygnału w poszczególnych pasmach. Całkowita wysokość słupków wskazuje na poziom dźwięku w danym paśmie częstotliwości przy błonie bębenkowej użytkownika. Obszar częstotliwości zaznaczony na żółto nie jest przez aparat wzmacniany (brak ciemnych obszarów słupków), lecz transponowany w zakres niższych częstotliwości (ciemne słupki nałożone na siebie). Granatowa, ciągła linia oznacza Sensogram użytkownika. Jeżeli podczas wypowiadania głoski /s/ poziom dźwięku przy błonie bębenkowej (całkowita wysokość słupka) przekracza próg Sensogramu, oznacza to, że sygnał znajduje się w obrębie dynamiki słuchu pacjenta, jeżeli zaś nie – konieczne jest przeprowadzenie dopasowania końcowego wg kroków 1 – 4 dla osiągnięcia zadowalającego efektu.

Widok funkcji SoundTracker w programie Rozszerzenia Słyszalności

4. Aklimatyzacja i nauka rozpoznawania nowych informacji

Jak już zostało to wielokrotnie podkreślone, korzyść ze stosowania funkcji Rozszerzenia Słyszalności pojawia się wraz z upływem czasu. Aklimatyzacja jest tutaj bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na poprawę słyszenia i rozpoznawania mowy za pomocą transpozycji liniowej sygnału akustycznego. Z drugiej strony nie mniej ważny jest trening słuchowy, który „uczy” mózg użytkownika wykorzystywania nowych informacji dostępnych dzięki transpozycji. W przypadku osób dorosłych trening słuchowy może ograniczać się do aktywnego wsłuchiwania się w „nowe” dźwięki w codziennych sytuacjach. Po uruchomieniu programu Rozszerzenia Słyszalności użytkownik powinien zwracać uwagę na wszystkie dźwięki zawierające wysokie częstotliwości, jak dzwonek do drzwi, płyty z nagraniami śpiewu ptaków, różnego rodzaju alarmy i minutniki. Nawet telefon komórkowy może być tutaj przydatnym „trenerem” ze względu na różnorodność dostępnych w nim dzwonków i sygnałów (np. SMS, MMS itp.). Użytkownik powinien też kłaść duży nacisk na rozpoznawanie poszczególnych głosek (np. /s/ i /sz/) za pomocą programu Rozszerzenia Słyszalności. Oczywiście jeżeli istnieje możliwość przeprowadzenia treningu u specjalisty, będzie to najlepsze rozwiązanie. W przypadku dzieci korzystających z programu Rozszerzenia Słyszalności konieczny jest szczegółowy trening słuchowy prowadzony przez specjalistę.

Wszystkich zainteresowanych dogłębnym zapoznaniem się tematyką martwych obszarów i technikami obniżania częstotliwości stosowanymi w aparatach słuchowych odsyłamy do literatury: Auriemmo J., Kuk F., Stenger P., Criteria for evaluating the performance of linear frequency transposition in children, „The Hearing Journal”, 2008, nr 61 (4), s. 50–54. Kuk F., Korhonen P., Peeters H., Keenan D., Jessen A., Andersen H., Linear frequency transposition: Extending the audibility of high-frequency information, „Hearing Review”, 2006, nr 13 (11), s. 42, 44–46, 48. Kuk F., Critical factors in ensuring efficacy of frequency transposition. Part 1: Individualizing the start frequency, „Hearing Review”, 2007, nr 14 (3), s. 60, 62–64, 66. Kuk F., Keenan, D., Peeters, H., Lau, C., & Crose, B., Critical factors in ensuring efficacy of frequency transposition part 2: Facilitating initial adjustment, „Hearing Review”, 2007, nr 14 (4), s. 90, 92, 95–96. Kuk, F., Peeters, H., Keenan, D., & Lau, C., Use of frequency transposition in a thin-tube open-ear fitting, „Hearing Journal”, 2007, nr 60 (4), s. 59–63. Padilha, Ch., Garcia, M. V., Costa, M. J., Diagnosing cochlear „dead” regions and its importance in the auditory rehabilitation process, „Rev Bras Otorhinolaringol”, 2007, nr 73 (4), s. 556–561.

Robinson J.D., Baer T., Moore Brian C.J., Using transposition to improve consonant discrimination and detection for listeners with severe high-frequency hearing loss, „International Journal of Audiology”, 2007, nr 46, s. 293–308. Simpson A., Hersbach A.A., McDermott H.J., Improvements in speech perception with an experimental nonlinear frequency compression hearing device, „International Journal of Audiology”, 2005, nr 44, s. 281–292. Simpson A., Hersbach A.A., McDermott H.J., Frequency-compression outcomes in listeners with steeply sloping audiograms, „International Journal of Audiology”, 2006, nr 45 (11), s. 619–629. Thai-Van, H., Micheyl, Ch., Moore, B., Collet, L., Enhanced frequency discrimination near the hearing loss cut-oﬀ: a consequence of central auditory plasticity induced by cochlear damage?, „Brain”, 2003, nr 126, s. 2235–2245.

��

Spokój umysłu

Aparaty serii mind440 oprócz sprawdzonych, a jednocześnie unowocześnionych systemów przetwarzania dźwięku, oferują użytkownikom programy generujące na bieżąco niezwykłe melodie w oparciu o zasady geometrii fraktalnej.

Fraktal i Zen Tajemniczo brzmiące fraktale są w rzeczywistości dużo nam bliższe, niż by się mogło wydawać. Zacznijmy od najprostszej definicji: fraktal jest to obiekt samopodobny i jednocześnie „nieskończenie subtelny”. Oznacza to, że dowolnie mały jego fragment odpowiednio powiększony, przypomina do złudzenia cały obiekt lub jego znaczną część. Powyższa definicja może nam się kojarzyć z niektórymi otaczającymi nas wytworami natury, które wydają się modelowane w myśl tej zasady, np. z płatkami śniegu, chmurami, a nawet brokułami. Mówiąc językiem matematyki, fraktale są po prostu graficzną interpretacją pewnych równań czy ciągów, które do niedawna uchodziły za matematyczne „potworki” o abstrakcyjnych i intrygujących kształtach. Co ciekawe, niezwykłe własności fraktali znalazły szerokie zastosowanie w grafice komputerowej, wykorzystywanej przez filmowców do tworzenia krajobrazów nieistniejących planet w filmach science fiction (np. StarTrek II czy Powrót Jedi). Z drugiej strony skoro fraktale pozwalają na tworzenie niezwykłych obrazów graficznych o niespotykanej dotychczas formie, dlaczego by nie wykorzystać ich do skomponowania muzyki! Zamiast barw, poszczególnym elementom ciągu matematycznego wystarczy przypisać wybrane atrybuty dźwięku, by wygenerować swoistą melodię, samopodobną, lecz nie monotonną…

W myśl tej idei w aparatach mind440 tworzone są tony Zen. Platforma Poziomu słyszenia Dual ISP wyposażona jest w systemy odpowiedzialne za generowanie kolejnych ciągów matematycznych, które decydują m.in. o częstotliwości czy poziomie kolejnych tonów Zen, tworzących ostateczną linię melodyczną. Barwa i tempo słuchanej melodii w znacznym stopniu decyduje o jej działaniu na ludzki umysł. Chcąc sprostać wysublimowanym gustom muzycznym potencjalnych użytkowników aparatów mind440, ﬁrma Widex proponuje 5 stylów Zen różniących się przede wszystkim tonacją. Każdy styl Zen może być dodatkowo modyﬁkowany przez protetyka słuchu, tak aby jego barwa, tempo i poziom służyły zamierzonym celom, np. odprężeniu lub koncentracji. W tym miejscu również zapada decyzja, czy dany styl Zen będzie prezentowany na tle otaczających użytkownika dźwięków (mikrofon aparatu pozostaje włączony) czy też pozwoli on użytkownikowi całkowicie odciąć się od otoczenia (mikrofon aparatu wyłączony). Aparaty mind440 zostały zaprojektowane z myślą o funkcjonalności i nieskomplikowanej obsłudze, dlatego też dostęp do muzyki Zen jest niezwykle prosty i intuicyjny. Nowa funkcja SmartToggle pozwala uaktywnić program Zen+ zawierający 3 style Zen za pomocą dłuższego przytrzymania przycisku zmiany programów na aparacie lub pilocie zdalnego sterowania RC4. Dla zwolenników konwencjonalnych zasad obsługi aparatu, w aparatach mind440 można zaprogramować maksymalnie 2 oddzielne programy Zen, do których użytkownik przechodzi tradycyjnie przez zmianę programu słuchania. Cała koncepcja muzyki Zen dostępnej w aparatach słuchowych brzmi niezwykle intrygująco, jednak wielu z nas może zapytać – po co to wszystko? Czy programy Zen rzeczywiście są potrzebne? Odpowiedzi na te pytania udzielają naukowcy z całego świata badający niezwykły wpływ muzyki na ludzki umysł.

Muzyka a relaks Intuicyjnie prawie każdy z nas przyznaje, że słuchanie muzyki pomaga się zrelaksować i odprężyć. Podobne przekonania panowały wśród starożytnych Greków i w kulturze arabskiej, gdzie doceniano również lecznicze właściwości muzyki. Współczesne badania nad wpływem muzyki na ludzki umysł potwierdzają te założenia. Obiektywne badania wskazują, że słuchanie muzyki angażuje wiele ośrodków mózgu, przyczyniając się również do obniżenia wydzielania przez organizm hormonów stresu. Dzięki temu czujemy się odprężeni i bardziej zrelaksowani. Z drugiej strony wielu z nas zaoponuje, że nie zawsze słuchanie muzyki umila nam czas, a wręcz przeciwnie, może powodować irytację. W tym miejscu należy odwołać się do człowieka jako indywidualności. To, czy dany rodzaj muzyki wpływa na nas pozytywnie czy negatywnie, wynika z naszych nabytych i wrodzonych preferencji. Najprościej rzecz ujmując – wszystko jest sprawą gustu. Istnieją pewne ogólne cechy utworu muzycznego, który na zdecydowaną większość osób będzie działał w taki sam sposób, np. uspokajająco. Wnikliwa analiza literatury poruszającej te kwestie stała się punktem wyjścia do zastosowania muzyki fraktalnej w aparatach słuchowych w celu zapewnienia „spokoju umysłu”. Kompleksowe badania, przeprowadzone ostatnio w Stanach Zjednoczonych na grupie osób niedosłyszących potwierdzają, że programy Zen w mind440 redukują stres i pomagają się odprężyć, co wyznacza nowe trendy w rozwoju technologii aparatów słuchowych.

Muzyka a koncentracja Programy Zen mogą również pomagać się skoncentrować i tym samym zwiększyć wydajność naszej pracy, co również udowadniają wyniki wspomnianych wyżej badań. Wpływ muzyki na naszą kreatywność i zdolność abstrakcyjnego myślenia jest tematem licznych prac naukowych, które dostarczają cennych informacji w tym zakresie. Już w latach 60. udowodniono, że studenci pracujący z muzyką w tle osiągają lepsze wyniki niż ci wykonujący testy w ciszy. Bierne słuchanie muzyki o małej zawartości informacji (tj. bez tekstu) w wielu przypadkach przyczynia się do wzrostu wydajności i skuteczności pracy, jednakże nie bez znaczenia pozostaje tutaj nasza osobowość. Okazuje się bowiem, że muzyka w tle zdecydowanie skuteczniej mobilizuje do pracy ekstrawertyków niż introwertyków. Proponując konkretny styl Zen przyszłemu użytkownikowi aparatu mind440, należy uwzględnić jego osobiste preferencje. Aparaty mind440 z programami Zen mogą doskonale sprawdzić się zarówno w domu, podczas relaksu w wygodnym fotelu, jak i w pracy, stanowiąc motor dla wyobraźni, kreatywności i pozytywnego nastawienia.

Pacjent z pasją Konkurs WIDEX POLSKA W numerze 15/16 „Widexpress” z grudnia 2007 roku ﬁrma Widex Polska ogłosiła konkurs dla użytkowników aparatów słuchowych i protetyków słuchu pod hasłem „Pacjent z pasją”. Zadaniem protetyków słuchu, na co dzień dopasowujących aparaty słuchowe w ﬁrmach audioprotetycznych na terenie całej Polski, było znalezienie wśród swoich pacjentów osób z ciekawą osobowością, miłośników jakiejś dziedziny, osób, które w najpełniejszy sposób realizowałyby hasło konkursowe. Kolejnym krokiem było pisemne zgłoszenie ich kandydatury do konkursu, a wybrane przez protetyków osoby zobowiązane były do wypełnienia ankiety konkursowej oraz dołączenia opisu swojej pasji i osobistych doświadczeń związanych z niedosłuchem i użytkowaniem aparatów słuchowych. Ankiety konkursowe należało nadsyłać do 30 czerwca 2008 roku, a ostateczne rozstrzygnięcie konkursu zaplanowano na 20 września. Wybór zwycięzcy nastąpił dwustopniowo – z 45 ankiet nadesłanych z 7 firm audioprotetycznych z całego kraju jury konkursowe wyłoniło 6 finalistów konkursu, z którymi następnie spotkali się przedstawiciele firmy Widex Polska w celu przeprowadzenia krótkiego wywiadu i nakręcenia materiału filmowego, rejestrującego wypowiedzi kandydatów. Wraz z krótką charakterystyką poszczególnych kandydatów, filmy te zaprezentowane zostały przed szeroką publicznością na XIII Spotkaniu Dystrybutorów i Przyjaciół firmy Widex w Sopocie 19–21 września 2008 roku.

Po prezentacji koncepcji konkursu oraz po projekcji filmów o kandydatach wszystkim uczestnikom spotkania wręczono karty do tajnego głosowania. Po dokładnym przeliczeniu wszystkich głosów ostatecznie wyłoniono zwyciężczynię konkursu – Julię Zdrojewską z Łodzi, którą zgłosiła firma Emiton. Nagrodą w konkursie był komplet aparatów Passion dla Pacjenta z pasją oraz wysokiej jakości telewizor LCD dla protetyka słuchu. Pozostali finaliści i ich protetycy słuchu w ramach nagrody pocieszenia otrzymali torby podróżne z logo nowej serii aparatów firmy Widex – mind440. Wszyscy pozostali pacjenci i protetycy słuchu, którzy wzięli udział w konkursie, a nie zakwalifikowali się do rozgrywki finałowej, otrzymali pocztą nagrodę pocieszenia – firmową parasolkę. Konkurs ten, podobnie jak poprzedni zorganizowany przez Widex Polska w roku 2003 pod hasłem „Konkurs Senso Diva” na najciekawszy opis wrażeń z użytkowania aparatu Senso Diva, pokazał, jak wielką wrażliwość na otaczającą rzeczywistość mają osoby niedosłyszące i jak bardzo aparaty słuchowe pozwalają im powrócić do świata, z którego za sprawą ubytku słuchu były przez jakiś czas wykluczone. Optymizm, determinacja w osiąganiu celów i spełnianiu marzeń, jak i zwykła, codzienna radość z ponownego słyszenia mogą stanowić znakomity przykład dla osób, które pozostając z ubytkiem słuchu na marginesie życia, wciąż odkładają swoją decyzję o zaopatrzeniu się w aparaty słuchowe.

Zajęcia prowadzi się najczęściej w grupach 15-osobowych w formie dyskusji i ćwiczeń. Od kiedy związałam się z ﬁrmą Widex, mogę realizować swoją pasję i pomagać innym.

Konie

Julia Zdrojewska – zwyciężczyni konkursu „Pacjent z pasją”

Moje pasje Praca z ludźmi Zawsze pasjonowali mnie inni ludzie, poczynając od ekspedientki z osiedlowego sklepiku, a skończywszy na latynoskiej grupie przyjaciół poznanych w Los Angeles. Moje zamiłowanie do bycia wśród ludzi i poznawania ich obyczajów rozwijam przez podróże. Rodzina zawsze określała mnie jako „niespokojnego ducha”, który stale za czymś goni. W moją pierwszą, samodzielną zagraniczną podróż wybrałam się w wieku 17 lat – pojechałam do Londynu. Mimo tego, że nie znałam jeszcze wystarczająco dobrze języka angielskiego, nie miałam żadnych oporów by rozmawiać z ludźmi i wykorzystywałam do tego każdą okazję. Wtedy jeszcze nie musiałam nosić aparatów słuchowych i nie istniał dla mnie taki problem jak niesłyszenie, gdy ktoś do mnie mówi. W okresie studenckim zaczęłam „podbijać” Amerykę i spędzałam tam właściwie każde wakacje. Aby móc realizować swoją pasję, pracowałam najczęściej jako kelnerka, ekspedientka, opiekunka, a nawet raz jako ogrodnik. Najważniejsze było dla mnie to, że mogę codziennie poznawać nowych ludzi, rozmawiać z nimi i wymieniać się doświadczeniami. W tym okresie zauważyłam, że gorzej słyszę, jednak nie dopuszczałam do siebie myśli, że mogłabym nosić aparaty słuchowe, wtedy było to dla mnie coś wstydliwego. Niedosłuch zaczął się pogłębiać do tego stopnia, że niemożliwe było już swobodne funkcjonowanie wśród ludzi. Moje pierwsze aparaty założyłam w 2004 roku i cieszę się, że w tym czasie technika była już na tyle rozwinięta, że aparaty ułatwiły mi rozwijanie mojej pasji. W tym samym roku przeprowadziłam się do Los Angeles. Prowadziłam tam bardzo aktywne życie. Tańczyłam sambę z latynoskimi przyjaciółkami, paliłam szisze z przyjaciółmi z Izraela oraz jadłam pyszne szistałok z przyjaciółmi z Iranu, a tańca brzucha uczyła mnie Turczynka Ipek. To dzięki tym wspaniałym ludziom mogę być tym, kim jestem teraz. Ponieważ kocham ludzi i ich odmienności, postanowiłam zostać trenerem i ten właśnie zawód wykonuję obecnie. Jeżdżę po całej Polsce i prowadzę szkolenia z bardzo szerokiej tematyki: od obsługi klienta po rozwój motywacji i sztuki pozytywnego myślenia. Robię to, co kocham, bo ciągle jestem wśród ludzi, rozmawiam z nimi, pomagam im osiągnąć ich upragnione cele. W mojej pracy bardzo ważne jest słuchanie i koncentracja na drugiej osobie.

W czasie wolnym oddaję się drugiej pasji, którą jest miłość do koni. Od dziecka fascynowały mnie te majestatyczne zwierzęta. Nie ma dla mnie piękniejszego widoku niż stado dzikich koni w galopie. Moje pierwsze lekcje jazdy konnej odbyły się, kiedy miałam 11 lat, niestety z różnych przyczyn musiałam przestać jeździć konno. Jednak miłość do koni zawsze we mnie drzemała, aż w końcu dojrzała na tyle, że podjęłam decyzję – czas spełnić dziecięce marzenia i wsiąść znowu na konia! Od września 2006 roku pojawiam się regularnie na ujeżdżalniach w Łodzi. Jazda konna pochłonęła mnie bez reszty. Gdy siedzę na koniu, zapominam o wszystkich troskach i całym świecie. Liczę się tylko ja i mój koń oraz dobra komunikacja między nami. Gdyby ktoś mnie zapytał, co właściwie jest takiego fajnego w jeździe konnej (przecież obija ci się tyłek, a piach trzeszczy w zębach), odpowiadam: „Jest to jeden z nielicznych sportów, kiedy ty jesteś zależny od zwierzęcia, a zwierzę jest zależne od ciebie i albo nauczycie się siebie nawzajem, albo będziecie ze sobą walczyć”. Aby jazda konna zaczynała dawać przyjemność, trzeba nie tylko poznać techniki jeździeckie, ale przede wszystkim poznać naturę koni. Konie są bardzo płochliwe, a związane jest to z ich funkcjonowaniem w naturalnych warunkach. Najskuteczniejszą obroną przed np. wygłodniałymi wilkami była ucieczka. Gdy koń się boi, pierwsze, co robi, to ucieka. Dlatego najważniejsze na początku jest wzajemne zaufanie. Zwierzęta, nie tylko konie, instynktownie wyczuwają nasz stan emocjonalny, a kiedy się boimy, to przekazujemy sygnał, że coś jest nie tak. Kiedy siedzę na koniu, muszę mieć oczy i uszy szeroko otwarte, by odpowiednio wcześnie zareagować i pokierować koniem. Najmniejszy dźwięk, np. pisk opon samochodu, może spłoszyć konia. Wówczas zadaniem jeźdźca jest uspokoić zwierzę i dać sygnał, że wszystko jest w porządku. Dobra komunikacja z koniem i odrobina wyczucia pomagają osiągnąć sukces w tym sporcie. Jazda konna daje mi bardzo dużo radości i satysfakcji. Uczy konsekwencji, dyscypliny, a także szybkiego reagowania w sytuacji zagrożenia. To najlepszy relaks po pracy!

Krystian Górski Od dzieciństwa fascynuje go astronomia, kosmos i podróże międzyplanetarne. Dzięki wysiłkom rodziców, którzy starali się, aby wada słuchu nie przeszkodziła mu w rozwoju intelektualnym i emocjonalnym, uwierzył, że wszystko w życiu jest możliwe. Swoją pasję realizuje przez nawiązywanie radiowej łączności z innymi krótkofalowcami na świecie, a także łączności satelitarnej i kosmicznej. Jest autorem i realizatorem projektu pierwszej i jedynej łączności, jaką z Polski przeprowadzono z Międzynarodową Stacją Kosmiczną ISS. Dzięki radiu i krótkofalarstwu zyskał przyjaciół na całym świecie, co pozwala mu całkowicie zapomnieć o niepełnosprawności i realizować marzenia towarzyszące mu od dzieciństwa. Jednym z nich jest lot w kosmos.

Monika Haczkowska Dorastała w przekonaniu, że zostanie pianistką, lecz odkrycie ubytku słuchu pokrzyżowało te plany. Musiała całkowicie zmienić swoją wizję przyszłości i pomyśleć o innym zawodzie – wybór padł na zawód prawnika. Dziś jest wykładowcą prawa międzynarodowego na Uniwersytecie Wrocławskim i miłośniczką latania. Dzięki aparatom słuchowym odzyskała pewność siebie, amatorsko powróciła do gry na fortepianie i przede wszystkim zaczęła realizować swoją pasję – pilotaż samolotów. Używa obustronnie aparatów słuchowych od 2002 roku.

Przemysław Jałmużny Z zawodu jest psychologiem wojskowym, realizującym swoje zainteresowania i pasje w tym zawodzie. Mimo że niełatwo mu było pogodzić się z ubytkiem słuchu i przed założeniem aparatów słuchowych przeszedł dwie operacje, które poprawiły słuch jedynie na krótko, jest bardzo zadowolony z korzyści, jakie odczuł dzięki używaniu aparatów słuchowych. Od 2001 roku używa dwóch aparatów wewnątrzkanałowych. Pasjonują go sztuki walki, w których można ćwiczyć równowagę ciała i umysłu. Aparaty pomagają mu słyszeć to, co dzieje się w czasie treningów. Ma pogodne, niemal ﬁlozoﬁczne podejście do życia.

Łukasz Kiszka Boryka się z niedosłuchem od urodzenia. Pierwsze naprawdę dobrze dopasowane aparaty otrzymał w szkole średniej. Zachwyciły go doznania dźwiękowe, które pojawiły się wraz z ich otrzymaniem. Chociaż nie był osobą wyizolowaną społecznie, zorientował się, jak wiele z życia tracił bez aparatów. Młody człowiek o dużej wrażliwości na piękno i ciekawym spojrzeniu na otaczającą go rzeczywistość. Aby zatrzymać wrażenia i emocje, od sześciu lat pisze wiersze. Na spotkaniach z publicznością przełamuje własną nieśmiałość.

Michał Moryl Nosi aparaty słuchowe od 18. roku życia. Jest osobą pełną energii, towarzyską, pragnącą sprawdzić się na wielu polach, aktywną w kilku dyscyplinach sportowych – rower, wspinaczka, sporty wodne, skoki na bungee. Lubi ludzi i zwierzęta, które stale mu towarzyszą. Odnosi pierwsze sukcesy jako obiecujący fotograﬁk. Współpracuje z licznymi gazetami, a jego zdjęcia można również oglądać na autorskich wystawach. Jest przykładem osoby, której ubytek słuchu nie przeszkadza realizować marzeń i czuć się osobą spełnioną.

Sopot2008 XIII Spotkanie Dystrybutorów i Przyjaciół firmy Widex W tym roku firma Widex Polska zaprosiła swoich dystrybutorów i przyjaciół na spotkanie do Sopotu. Niezwykła atmosfera hotelu Grand Sofitel sprzyjała realizacji hasła imprezy„Weekend z pasją”. Hasło to zostało wybrane nieprzypadkowo, gdyż Passion, czyli pasja, to również nazwa jednej z najnowszych serii aparatów słuchowych firmy Widex z rozwiązaniem typu RIC (Receiver-in-the-Canal), tzn. ze słuchawką umieszczoną w przewodzie słuchowym użytkownika. Walory techniczne tej serii omówione zostały w trakcie wykładu audiologa firmy Widex Dania – Davida Morrisa. W swojej prezentacji zwrócił on szczególną uwagę na funkcję Rozszerzenia Słyszalności nowatorsko wykorzystującą transpozycję liniową (omówienie na stronie 7). Przedstawił również wyniki badań zadowolenia pacjentów z użytkowania aparatów Passion z uwzględnieniem wpływu różnych funkcji aparatu na określone aspekty słyszenia. Spotkanie w Sopocie było również okazją dla przeprowadzenia wyboru zwycięzcy konkursu „Pacjent z pasją”.

David Morris (Widex Dania) i Karolina Charaziak (Widex Polska)

Zaprezentowano sylwetki sześciu ﬁnalistów i w drodze tajnego głosowania wybrano zwyciężczynię konkursu – Julię Zdrojewską. Główna część wykładowa poświęcona była prezentacji nowej serii aparatów słuchowych ﬁrmy Widex – mind440. Karolina Charaziak z działu szkoleń Widex Polska przedstawiła założenia audiologiczne nowej serii oraz dowody na pozytywny wpływ muzyki na samopoczucie człowieka. Prezentacja ta miała bezpośredni związek z nową funkcją zastosowaną w aparatach mind440: nowatorskim programem słuchania o nazwie Zen. Dzięki wykorzystaniu muzyki fraktalnej służy on pacjentowi do osiągnięcia spokoju umysłu i stanu relaksu.

Grand Hotel, Sopot

W tym roku zajęcia warsztatowe, które zorganizowano w piątkowe popołudnie, rozpoczynały całe spotkanie. Uczestnicy mogli zapoznać się nie tylko z najnowszą wersją programu Compass, ale również z obsługą aparatów serii Passion.

W piątkowy wieczór gospodarze zaprosili uczestników spotkania na uroczystą kolację w restauracji Art Deco hotelu Grand Soﬁtel. Wieczór kontynuowano w barze, gdzie odbył się koncert Karoliny Staniec – młodej piosenkarki jazzowej. W sobotę, po zakończeniu części szkoleniowej gospodarze spotkania przygotowali specjalną atrakcję w postaci wyjazdu na pole golfowe. Tam każdy uczestnik spotkania, dzięki pomocy trenerów, mógł zgłębiać tajniki gry w golfa. Wstępne szkolenie zakończono zawodami w 3 konkurencjach, m.in. na celność uderzenia i najdłuższe uderzenie (osobno dla kobiet i mężczyzn).

Zwycięzcy otrzymali pamiątkowe puchary. Po emocjach sportowych goście przenieśli się do domu klubowego. Tam oprócz kolacji czekały dalsze atrakcje, na przykład atelier fotograficzne, w którym można było zrobić sobie zdjęcia w zabawnych kostiumach z różnych epok. Dodatkowo wszyscy chętni mogli pozwolić sportretować się zaproszonej karykaturzystce lub spróbować szczęścia w kasynie. O dobry nastrój uczestników zadbał zespół kabaretowy Instytutu Edmunda, zabawiając gości skeczami, występami tancerek i emocjonującymi konkursami. Sopockie spotkanie było prawdziwym weekendem z pasją – pełnym atrakcji i przyjemnych niespodzianek, które – mamy nadzieję – na długo pozostaną w pamięci uczestników.

Od lewej: Paweł Pogorzelski, Artur Fuławka, Barbara Świderska, Nelly Fuławka, Izabela Jałowiecka, Kazimierz Wołowski, Anna Cyrano, Anna Piotrowska, Edmund Reduta

Audiometr MA 33 Małe jest piękne, a w dodatku inteligentne!

nowość!

Audiometr przesiewowy MA33 to małe urządzenie podłączane do komputerów stacjonarnych bądź przenośnych – to wygoda i mobilność w każdej sytuacji. Cyfrowy audiometr przesiewowy MA33 to mały, lekki i gotowy do użytku audiometr korzystający z oprogramowania komputera, służący do badań przesiewowych i diagnostycznych słuchu, np. w medycynie pracy. Podłączany do komputera stacjonarnego lub laptopa stanowi znakomite uzupełnienie wyposażenia stacjonarnej lub wyjazdowej praktyki lekarza pierwszego kontaktu, specjalisty laryngologa lub audioprotetyka dopasowującego aparaty słuchowe. • • • • •

gotowy do użytku po podłączeniu do wejścia USB komputera dostępne pomiary przewodnictwa powietrznego, kostnego i próby SISI audiometria mowy baza pacjentów do przechowywania i wyszukiwania danych kompatybilność z NOAH

W komplecie: • słuchawki do badania przewodnictwa powietrznego • słuchawka do badania przewodnictwa kostnego (opcja) • przycisk odpowiedzi pacjenta • wygodna torba mieszcząca zarówno laptopa, jak i wszystkie elementy zestawu MA 33

Cena od 1330 euro + VAT Dystrybutor: Widex Polska, tel. 0-71-3882222

NOWE MOŻLIWOŚCI AUDIOMETRII PRZESIEWOWEJ, TYMPANOMETRII DIAGNOSTYCZNEJ ORAZ BADAŃ OBIEKTYWNYCH

Audiometr MA 51 • Pomiary przewodnictwa powietrznego, kostnego, audiometrii mowy i w wolnym polu, z wbudowanym wzmacniaczem mocy • Sygnał tonowy, pulsujący, modulowany, maskujący oraz wejścia: CD/magnetofon/mikrofon • Ergonomiczna walizka z miękką rączką dla wygodnego przenoszenia

NOWY STANDARD AUDIOMETRÓW PRZENOŚNYCH

Audiometr MA 53 • Prawdziwie dwukanałowa

Audiometr ST 20 • Przewodnictwo powietrzne dla 8 częstotliwości od 250 Hz do 8 kHz • Przewodnictwo kostne z automatycznym maskowaniem (model ST 20 BC) • Funkcje diagnostyczne (ST 20 SISI) • Mały (wielkości kartki papieru) i lekki (1,9 kg) • Prosty, bezbłędny zapis audiogramu punktem świetlnym

PROSTA, BEZBŁĘDNA AUDIOMETRIA PRZESIEWOWA

Tympanometr MI 24 • Ergonomiczna budowa

praca z dwiema różnymi

• Szybki, automatyczny pomiar

częstotliwościami

• Ergonomiczna sonda z przełącz-

• Pomiary przewodnictwa

nikiem wyboru badanego ucha

powietrznego, kostnego,

• Pamięć wyników pomiarów dla obojga uszu

audiometrii mowy oraz wolnego

• Graficzna prezentacja odruchu w czasie rzeczywistym

pola wraz z wbudowanym wzmacniaczem

• Szybki, bardzo cichy wydruk wyników pomiarów

• Możliwość miksowania sygnału testowego i maskującego dla jednego ucha

NOWY STANDARD W AUDIOMETRII KLINICZNEJ

Tympanometr MI 34 • NOWOŚĆ! MI 34 H z sondą

• Pomiar odruchów ipsi- i kontrlateralnych (opcja) dla 4 częstotliwości

WZORZEC PRZESIEWOWYCH BADAŃ IMPEDANCJI I ODRUCHU

Tympanometr MI 44 • Tympanometria dla zmiennych

o sygnale testowym 1000 Hz

zakresów ciśnień i prędkości pompowania

• Szybki, automatyczny pomiar

• Pomiar czasu zaniku odruchu z mięśnia

• Pomiar czasu zaniku odruchu z mięśnia strzemiączkowego • Test trąbki Eustachiusza dla całej i perforowanej błony bębenkowej • Pomiar odruchów ipsi- i kontrlateralnych dla 4 częstotliwości BADANIE IMPEDANCJI I ZANIKU ODRUCHU Z MIĘŚNIA STRZEMIĄCZKOWEGO

ERO • SCAN • Lekkie (300 g), ergonomicznie

strzemiączkowego i test trąbki Eustachiusza dla całej i perforowanej błony bębenkowej • Wysokoczęstotliwościowa sonda o sygnałach testowych 678, 800 i 1000 Hz • Pomiar odruchów ipsi- i kontrlateralnych tonami i szumem WZORZEC DLA BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH UCHA ŚRODKOWEGO

Diagnostyczne urządzenie ABR MB 22 • Diagnostyczny dwukanałowy ABR

zaprojektowane urządzenie

do testów w gabinecie i szpitalu

• Szybki, automatyczny pomiar

• Ergonomiczne i łatwe w obsłudze

z dokładnym, wiarygodnym wynikiem • Szybka, bardzo cicha drukarka w zestawie • Szybki, automatyczny wydruk w 3 sekundy

urządzenie do szybkiej diagnostyki • Quasi-równoczesny pomiar dla 3 poziomów bodźca dla obojga uszu

• Poręczne urządzenie – brak jakichkolwiek przewodów

• Quasi-równoczesny pomiar dla 6 poziomów bodźca dla jednego ucha

• Wyniki testu mogą być przekazane do komputera przez złącze

• Automatyczne rozpoznawanie i odrzucanie artefaktów

szeregowe RS 232C

BADANIE OTOEMISJI AKUSTYCZNYCH

• Automatyczna detekcja fal I, III i V

INNOWACYJNY SYSTEM AUDIOMETRII OBIEKTYWNEJ MAICO

Zabytkowe aparaty słuchowe z kolekcji Petera Fritschi ze Szwajcarii. Zdjęcia: Tomasz Augustyn, stylizacja: AlmiDecor.