DARR Kapitał dla innowacji by prezentacja online

Materiały informacyjne

Projek t wspó ł f inansowany pr zez Uni ę Europejską w ramac h Europejskiego Funduszu Roz woju Regionalnego

Kapitał dla Innowacji dla Kapitał www.kapitaldlainnowacji.pl

T-Park. Kapitał dla Innowacji | kapitaldlainnowacji@t-park.pl

Oferta skierowana jest do przedsiębiorców mających innowacyjny pomysł biznesowy i poszukujących źródeł finansowania.

Projekt t-Park. kapitał dla Innowacji Strategicznym celem aktywności Dolnośląskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. (DARR S.A.) jest budowa na Dolnym Śląsku gospodarki silnej, o wysokiej konkurencyjności, opartej na różnorodności branż przemysłowych oraz aktywności biznesowej małych i średnich przedsiębiorstw. Swoje cele realizuje przez popularyzowanie wśród przedsiębiorców postaw otwartości na innowacje i kształtowanie umiejętności działania na rynkach konkurencyjnych, zapewnienie prowadzącym działalność gospodarczą możliwości łatwego uzyskania wsparcia edukacyjnego, wykształcanie umiejętności działania na wolnych rynkach zjednoczo-

T-Park. Kapitał dla Innowacji | www.kapitaldlainnowacji.pl

nej Europy, zwłaszcza w nowych obszarach i niszach rynkowych.

idea

Projekt „T-Park. Kapitał dla Innowacji” jest naturalnym rozwinięciem misji i celów Dolnośląskiego Parku Technologicznego T-Park, realizowanych m.in. poprzez tworzenie warunków do powstawania i rozwoju przedsiębiorstw, których domeną jest komercjalizacja osiągnięć naukowych wykorzystujących nowoczesne technologie, adaptujących wyniki prac laboratoryjnych i przyciągających venture capital.

cel

Celem projektu „T-Park. Kapitał dla Innowacji” jest wspieranie innowacyjnych przedsięwzięć o charakterze biznesowym poprzez komercjalizację nowatorskich pomysłów. W ramach Projektu zostanie wyłonionych 36 najlepszych koncepcji, spośród których 12 najlepiej rokujących zostanie objętych procesem preinkubacji. W efekcie co najmniej 6 projektów biznesowych zostanie przekształconych w przedsiębiorstwa i otrzyma bezzwrotne finansowanie w wysokości do 800 tys. zł.

dla kogo

Do współpracy w ramach Projektu zapraszamy przedsiębiorców oraz autorów innowacyjnych pomysłów, którzy poszukują kapitału na ich realizację. Najlepsze koncepcje biznesowe otrzymają nie tylko wsparcie kapitałowe (poprzez objęcie udziałów), ale również merytoryczne – od momentu tworzenia wizji, poprzez analizę potencjału, stworzenie biznesplanu, pomoc w założeniu firmy i jej prowadzeniu, pozyskanie zewnętrznych źródeł finansowania, aż do wyjścia z inwestycji.

więcej informacji na: www.T-PARK.pl

SPINqbator ZDolnego Śląska

idea

W ramach Projektu tworzone będą możliwie najlepsze warunki dla współpracy inwestorów z początkującymi przedsiębiorcami poszukującymi funduszy potrzebnych do zrealizowania innowacyjnych pomysłów. Projekt SPINqbator ZDolnego Śląska zakłada kreowanie w środowisku akademickim gotowości inwestycyjnej m.in. poprzez wsparcie szkoleniowe, doradcze oraz stworzenie platformy internetowej służącej kojarzeniu potencjalnych inwestorów ze studentami i naukowcami poszukującymi zewnętrznych źródeł finansowania swoich przedsięwzięć.

cel

Celem Projektu jest rozwój przedsiębiorczości akademickiej w województwie dolnośląskim poprzez przygotowanie do samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej spin off/out w dziedzinach kluczowych dla gospodarki regionu oraz poprzez promocję idei przedsiębiorczości akademickiej.

dla kogo

Z Projektu skorzystać mogą: studenci, absolwenci (do 12 miesięcy od ukończenia studiów), doktoranci, pracownicy naukowi oraz naukowo-dydaktyczni dolnośląskich uczelni wyższych. Przystąpienie do Projektu daje możliwość: prezentacji swojego pomysłu biznesowego, profilu działalności w portalu internetowym, uczestnictwa w szkoleniach i seminariach dotyczących zasad pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania innowacyjnych przedsięwzięć, uzyskania doradztwa, uczestnictwa w symulacjach biznesowych.

więcej informacji na: www.spinqbator.pl

T-Park. Kapitał dla Innowacji | kapitaldlainnowacji@t-park.pl

Aktywność ta szczególnie widoczna jest w sektorze inwestycji kapitałowych poprzez realizację projektów, które z jednej strony tworzą możliwość przygotowania początkujących przedsiębiorców do pozyskania zewnętrznego kapitału na rozwój innowacyjnej działalności (projekty „Inwestuj w Innowacje” i Spinqbator ZDolnego Śląska), a z drugiej dają szansę DARR S.A., jako inwestorowi, na wejście kapitałowe w nowo powstające przedsiębiorstwo (projekt „T-Park. Kapitał dla Innowacji”). Tworzenie dogodnych warunków inicjowania współpracy pomiędzy sferą nauki i biznesu oraz kreowanie w środowiskach akademickich tzw. investment readiness to cele projektu SPINqbator ZDolnego Śląska, realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007–2013, Działanie 8.2 Transfer wiedzy, Poddziałanie 8.2.1 Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw.

Dla przedsiębiorców mających innowacyjny pomysł biznesowy i poszukujących źródeł finansowania.

Wywiad z Kierownikiem Projektu Sławomirem Hunkiem

T-Park. Kapitał dla Innowacji | www.kapitaldlainnowacji.pl

Na czym polega realizowany obecnie przez Dolnośląską Agencję Rozwoju Regionalnego S.A. projekt „T-Park. Kapitał dla Innowacji”? Projekt „T-Park. Kapitał dla Innowacji” polega przede wszystkim na umożliwieniu realizacji pomysłów biznesowych poprzez objęcie udziałów w spółkach kapitałowych utworzonych wspólnie z pomysłodawcami. Projekt jest naturalnym rozwinięciem misji i celów zarządzanego przez DARR S.A. Dolnośląskiego Parku Technologicznego T-Park. Podstawowym celem T-Parku jest stworzenie warunków dla powstawania i rozwoju przedsiębiorstw, których domeną jest komercjalizacja osiągnięć naukowych wykorzystujących nowoczesne technologie, adaptujących wyniki prac laboratoryjnych i przyciągających venture capital. W ramach projektu „T-Park. Kapitał dla Innowacji” zamierzamy wspierać najlepiej rokujące innowacyjne przedsięwzięcia biznesowe poprzez zapewnianie ich autorom usług doradczych i oferowanie wsparcia finansowego.

Jakie usługi doradcze można uzyskać w ramach Projektu? Uczestnikom Projektu oferujemy szeroki wachlarz usług doradczych – od momentu tworzenia wizji, poprzez analizę potencjału, stworzenie biznesplanu, pomoc w założeniu firmy i jej prowadzeniu, pozyskanie zewnętrznych źródeł finansowania, aż do wyjścia z inwestycji. Pomysłodawcy zakwalifikowani do preinkubacji otrzymają możliwość skorzystania z usług informacyjnych i doradczych m.in. w zakresie: » tworzenia, organizowania i zarządzania przedsiębiorstwem, » konstruowania studiów wykonalności, tworzenia i doskonalenia planów biznesu,

» ekonomiki nowych przedsięwzięć gospodarczych, » analizy rynków europejskich, pozyskiwania nowych klientów, » przygotowania do komercjalizacji, » badania konkurencyjności pomysłu biznesowego, » oceny rynkowego potencjału pomysłu biznesowego, » pozyskiwania i transferu technologii, wdrażania wyników prac B+R, » weryfikacji i doskonalenia biznesplanu, w tym modelu prowadzenia biznesu, » analizy i komercjalizacji rozwiązań innowacyjnych. W każdym przypadku zakres wsparcia doradczego będzie dostosowany do indywidualnych potrzeb wynikających ze specyfiki pomysłu objętego preinkubacją. Kto może zostać wspomnianym wyżej „pomysłodawcą”? Projekt skierowany jest do autorów nowatorskich pomysłów, którzy chcą osiągnąć sukces w biznesie. Naszą grupą docelową są zatem autorzy oryginalnych koncepcji: przedsiębiorcy, naukowcy, studenci, pracownicy naukowi i wynalazcy, którzy na bazie innowacyjnych rozwiązań zamierzają realizować nowe przedsięwzięcie biznesowe. Czy pomoc w ramach Projektu jest dofinansowaniem czy dokapitalizowaniem? Nasze wsparcie nie jest dofinansowaniem, nie jest też czystym dokapitalizowaniem w rozumieniu podręcznikowym. Dofinansowanie oznacza bowiem zazwyczaj bezzwrotną pomoc w formie gotówkowej, w warunkach polskich najczęściej spotykaną w funduszach unijnych, zaś dokapitalizowanie to wzmocnienie finansowe istniejącej firmy poprzez przekazanie

Czy istnieje limit wsparcia finansowego dla jednego pomysłodawcy? Tak. Zgodnie z regułami udzielania pomocy publicznej wsparcie finansowe w ramach Projektu udzielane jest jako tzw. pomoc de minimis, a zatem pomoc finansowa w ramach Projektu nie może przekroczyć ustalonych pułapów. Ponadto Agencja jako realizator Projektu może objąć w nowo powstałej spółce udziały lub akcje wyłącznie w pakiecie mniejszościowym, maksymalnie na 10 lat. Co to oznacza w praktyce? Oznacza to, że DARR S.A. może objąć w powstającej spółce udziały lub akcje wyłącznie w ilości dającej mniej niż 50% kapitału zakładowego tej spółki. Wartość tych udziałów nie może być większa niż równowartość 200 tys. euro, bądź – w przypadku mikro-, małego lub średniego przedsiębiorstwa prowadzącego działalność w sektorze transportu drogowego – 100 tys. euro. DARR S.A. jest zobligowana do wyjścia kapitałowego w ciągu maksymalnie 10 lat, a sposoby na to są rozmaite i dają duże możliwości rozwoju (jak np. wejście spółki na NewConnect). Sposób i warunki wyjścia kapitałowego każdorazowo określane są w umowie inwestycyjnej. Pomysłodawca może jednak zapewnić sobie prawo pierwokupu akcji bądź udziałów zbywanych przez DARR S.A. Czy istnieją jakieś ograniczenia co do przeznaczenia środków w ramach inwestycji? Pomysłodawca nie jest wiązany formalnymi wymogami dotyczącymi rodzaju wydatków, na jakie może zostać wydany otrzymany kapitał. Przeznaczeniem wkładu kapitałowego w powstałej spółce jest rozwój firmy, np. zakup środków trwałych, prace badawcze, promocja produktu czy przedsięwzięcia. Nie ma jednak w tym aspekcie narzuconego katalogu wydatków kwalifikujących czy niekwalifikujących się do objęcia wsparciem. Wydaje się to ciekawą alternatywą dla środków z tzw. dotacji unijnych. A co odróżnia tę formę wsparcia od pożyczki? Przede wszystkim to, że wsparcie udzielone w ramach Projektu nie musi być przez pomysłodawcę zwrócone. To zasadniczo odróżnia wejście kapitałowe od kredytu czy pożyczki, któ-

re charakteryzuje to, że w określonym czasie i na określonych warunkach należy oddać otrzymane wcześniej środki. A co dzieje się w przypadku, gdy spółka po pewnym czasie nie będzie w stanie finansować swojej działalności, tzn. zbankrutuje? Czy wtedy istnieje konieczność zwrotu otrzymanego wsparcia? Nie. Z uwagi na charakter działania 3.1 PO IG nie będzie istnieć konieczność zwrotu wsparcia. Założeniem Projektu i całego działania 3.1 jest bowiem wspieranie przedsięwzięć obarczonych dużym stopniem ryzyka. Należy jednak dołożyć starań, by wybrana do wsparcia inwestycja w przyszłości była rentowna. Jaki powinien być charakter powstałej spółki – spółka cywilna, z o.o., komandytowa? Czy są jakieś wymagania i sugestie odnośnie tej kwestii? Charakter spółki, która powstanie po okresie preinkubacji, powinien pozwalać na objęcie w niej udziałów bądź akcji, zatem chodzi o spółki kapitałowe, tzn. akcyjna lub z o.o. Co należy zrobić, aby otrzymać wsparcie? Jak wygląda procedura aplikacyjna? Pierwszym krokiem powinno być odwiedzenie witryny internetowej www.kapitaldlainnowacji.pl, w której znajdują się wszystkie niezbędne dokumenty, jak: regulamin, formularz zgłoszeniowy, schemat biznesplanu, kryteria oceny itd. Można także skontaktować się bezpośrednio z Biurem Projektu, a pracownicy odpowiedzą na wszelkie pytania. Następnie należy wypełnić i złożyć w naszej siedzibie formularz zgłoszeniowy. Po pozytywnej ocenie formalnej i merytorycznej pomysłodawca zostanie zaproszony do udziału w spotkaniu z zespołem, podczas którego przybliży założenia swojego pomysłu. Następnym etapem w procesie aplikowania o środki jest sporządzenie biznesplanu oraz jego ocena przez Panel Ekspertów. Jeśli pomysł okaże się interesujący, jego autor zostanie zaproszony do podpisania umowy preinkubacji, w ramach której – przy współpracy ekspertów – biznesplan będzie podlegał doskonaleniu, aby stać się podstawą do utworzenia nowej spółki i objęcia w niej udziałów przez DARR S.A.

Sławomir Hunek Prezes Zarządu Dolnośląskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A., Kierownik Projektu pn. „Akcelerator Innowacji Dolnośląski Park Technologiczny T-Park”

T-Park. Kapitał dla Innowacji | kapitaldlainnowacji@t-park.pl

jej dodatkowego kapitału pieniężnego. Nasz sposób polega zaś na dokonywaniu tzw. wejść kapitałowych, czyli wyposażaniu nowo utworzonych spółek w kapitał zakładowy. W ramach projektu „T-Park. Kapitał dla Innowacji” wspólnie z pomysłodawcą przechodzimy od pomysłu do otwarcia nowej firmy, do której jako inwestor wnosimy kapitał. Nasze wsparcie obejmuje zatem zarówno wsparcie merytoryczne – w okresie preinkubacji, jak i finansowe – w formie wejścia kapitałowego.

Schemat procesu aplikowania Selekcja wstępna

Osoba/Grupa osób działających wspólnie/Spółka Formularz zgłoszeniowy

Ocena formalna

Ocena merytoryczna

Spotkanie z Zespołem Realizatora Projektu

Wybór innowacyjnych pomysłów biznesowych do preinkubacji

Wybór najlepiej rokujących pomysłów innowacyjnych do drugiego etapu Projektu

Złożenie biznesplanów (e-mail, poczta, osobiście)

Ocena biznesplanów przez Panel Ekspertów (ocena pozytywna min. 70%)

Wybór 12 najlepszych biznesplanów do objęcia preinkubacją

Preinkubacja

T-Park. Kapitał dla Innowacji | www.kapitaldlainnowacji.pl

Wsparcie doradcze dla preinkubowanych pomysłodawców

Ocena pomysłów przez Komisję Oceny Innowacyjnych Pomysłów

Rekomendacja pomysłów innowacyjnych

Brak rekomendacji pomysłów innowacyjnych

Wybór 6 innowacyjnych pomysłów biznesowych do objęcia wejściem kapitałowym (Decyzja Zarządu DARR S.A.)

Wejście kapitałowe

wycena

Cel wyceny

Dlaczego warto przygotować wycenę

Wyceną pomysłu, know-how czy własności intelektualnej można określić proces prowadzący do wyznaczenia wartości tych dóbr w jednostkach pieniężnych. Przebiega on według ustalonych reguł, ale także w dużej mierze bazuje na doświadczeniu i eksperckim osądzie wyceniającego. Nie może również odbyć się bez aktywnego zaangażowania pomysłodawcy. Konieczność przeprowadzania skomplikowanej procedury wyznaczenia wartości wynika z różnorodności dóbr niematerialnych i relatywnie rzadkiego przeprowadzania transakcji z ich udziałem. W rezultacie, przeciwnie niż w przypadku np. artykułów codziennego użytku lub akcji notowanych na giełdzie, nie występuje dla nich wartość rynkowa, którą na rynku konkurencyjnym wyznacza równowaga podaży i popytu.

Sprzedając nieruchomość albo samochód, każdy z nas zakłada sobie pewną cenę, jaką chciałby uzyskać oraz cenę, poniżej której nie zejdzie. Poszukując inwestora na pomysł, know-how lub własność intelektualną, jesteśmy w podobnej sytuacji. Chcemy sprzedać część udziałów w przedsięwzięciu w zamian za określoną kwotę. Jednak w tym drugim przypadku wielu pomysłodawców nawet nie próbuje zastanowić się, ile ich rozwiązanie może być warte, pomimo że oczekiwana wielkość inwestycji niejednokrotnie przekracza wartość samochodu czy nawet domu. Powstaje więc taki paradoks, że przy mniejszych kwotach wyznaczamy sobie cenę sprzedawanego dobra, a w przypadku większych nie próbujemy jej oszacować nawet w przybliżeniu. Powodem może być niematerialny charakter pomysłu, know-how lub własności intelektualnej, mniejsza częstotliwość dokonywania transakcji oraz brak transparentnego rynku. Sprzedając dom czy samochód, możemy wybierać spośród wielu serwisów, które pokażą nam, jakie ceny można wynegocjować przy sprzedaży podobnych produktów. Informacje o transakcjach dotyczących pomysłu, know-how lub własności intelektualnej są o wiele trudniejsze do znalezienia, a nawet jak to się uda – ciężko powiedzieć, jak bardzo podobnego rozwiązania dotyczą. To wszystko nie oznacza jednak, że wycenę należy zignorować. Jej brak powoduje kilka konsekwencji. Po pierwsze: będziemy traktowani nieprofesjonalnie. W rezultacie inwestor nie będzie nas postrzegał jako partnera i może zrezygnować z transakcji lub złożyć propozycję daleko odbiegającą od warunków rynkowych. Dodatkowo może próbować umieszczać w umowie spółki lub umowie inwestycyjnej różne niekorzystne dla pomysłodawcy zapisy, na co nie zdecydowałby się, gdyby uznał, że ma przed sobą przygotowanego partnera. Po drugie: brak wyceny prowadzi do zbyt taniego sprzedania udziałów w przedsięwzięciu. Inwestor, jak każdy negocjator, będzie podkreślał każdą słabą stronę przedsięwzięcia, spróbuje podważyć jego wartość, aby uzyskać jak najlepsze dla

Wycena z punktu widzenia inwestora pokazuje mu, ile i za co płaci. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy partnerzy dążą do utworzenia nowej spółki. Wymusza konieczność podziału praw pomiędzy podmiot, który daje pomysł, know-how lub własność intelektualną (pomysłodawca) i podmiot, który wnosi pieniądze (inwestor). O ile wartość wkładu tego drugiego znana jest od razu, to wkład tego pierwszego trzeba wycenić, aby móc go porównać z pieniędzmi wniesionymi przez inwestora. Pozwala to określić parytet udziałów, a co za tym idzie – prawo do zysku i majątku w przypadku sprzedaży lub likwidacji spółki.

T-Park. Kapitał dla Innowacji | kapitaldlainnowacji@t-park.pl

pomysłu, know-how i własności intelektualnej

siebie warunki. Mając przygotowaną wycenę, wiemy, jakiego rzędu kwot powinniśmy się spodziewać za nasz pomysł, know-how lub własność intelektualną. I po trzecie: jeśli będziemy oczekiwać zbyt dużych środków za zbyt małą liczbę udziałów, to inwestor od razu odstąpi od dalszych rozmów. Uzna bowiem, że będzie jedynie marnował czas. Żeby negocjacje zostały podjęte, oczekiwana kwota musi mieścić się w granicach rozsądku. Poszukując inwestora, pomysłodawca będzie chciał oddać jak najmniej za jak najwięcej. Przygotowanie wyceny wymusza przemyślenie, gdzie tak naprawdę leży wartość naszego pomysłu, know-how lub własności intelektualnej. Dopiero w drugiej kolejności można sobie odpowiedzieć, ile ta wartość wynosi w ujęciu pieniężnym. Następnie powinniśmy zastanowić się nad ryzykami i słabymi stronami związanymi z realizacją przedsięwzięcia oraz sposobami zapobiegania im. Każde potencjalne zagrożenie obniża wycenę rozwiązania. Inwestor

na pewno będzie miał przygotowaną listę zastrzeżeń. Dobrze zatem zawczasu sporządzić sobie odpowiedzi na potencjalne zarzuty. Dobra wycena uwzględnia zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty biznesu opartego na danym pomyśle, know-how lub własności intelektualnej. Zwiększa zatem szanse dojścia do skutku inwestycji oraz możliwą do uzyskania ilość środków. Wycena wymusza zastanowienie się nad modelem przychodowym, korzyściami dla pomysłodawcy i inwestora, szansami powodzenia itd. Stanowi szczególnie ważne ćwiczenie dla autorów pomysłu, know-how lub własności intelektualnej z technicznym doświadczeniem, ponieważ zmienia opis przedsięwzięcia z języka technicznego na język korzyści. Dlatego bez względu na to, że na pierwszy rzut oka wycena wydaje się trudna, powinniśmy to uczynić w przypadku pozyskiwania inwestora dla pomysłu, know-how lub własności intelektualnej.

Wycena pomysłu, know-how i własności intelektualnej przez inwestora Inwestor zupełnie inaczej wycenia przedsięwzięcia biznesowe niż ich pomysłodawcy. Jego osąd jest bardziej chłodny, pozbawiony entuzjazmu i skwantyfikowany. Pomysłodawca najczęściej przywiązuje się do swojego rozwiązania, na którym koncentruje większość swoich zasobów. Inwestor przeciwnie: otrzymuje tygodniowo kilka ofert, przeprowadził lub oceniał kilkaset, a czasem nawet kilka tysięcy transakcji i będzie wyceniał dane rozwiązanie w oparciu o swoje dotychczasowe doświadczenia i w odniesieniu do innych, alternatywnych inwestycji. Każdej z nich przypisze co najmniej dwa parametry: opłacalność i ryzyko, czyli ile zarobi, jak się uda oraz jaka jest szansa, że się uda. Podstawowe ryzyka, jakie można zidentyfikować w zależności od etapu rozwoju przedsięwzięcia, to: • ryzyko technologiczne – dane rozwiązanie nie będzie działać, • ryzyko rynkowe – nikt się nie zainteresuje danym rozwiązaniem, • ryzyko skali – niewiele podmiotów zapłaci za dane rozwiązanie, • ryzyko rentowności – dane rozwiązanie nie zapewni wysokich marż, • ryzyko inwestycyjne – korzyści związane z zainwestowaniem w dane rozwiązanie będą niższe niż nakłady poniesione na jego rozwinięcie.

T-Park. Kapitał dla Innowacji | www.kapitaldlainnowacji.pl

Niestety dla pomysłodawców pomysł, know-how i własność intelektualna z perspektywy inwestora obejmują wszystkie wymienione wyżej ryzyka. Innymi słowy te aktywa wyceniane są przez niego niżej niż prototyp, działająca firma, zyskowna firma itd.

Dlatego często warto, jeśli leży to w zasięgu pomysłodawcy, przekształcić pomysł, know-how lub własność intelektualną w działający prototyp lub dokonać pierwszej sprzedaży i dopiero wtedy poszukać inwestora. Dobrze widzianą praktykę stanowi również uzyskanie przez pomysłodawcę listów intencyjnych od potencjalnych klientów np. w formie: „Jeśli produkt wytworzony w oparciu o daną własność intelektualną spełni następujące parametry X, Y, Z, to będziemy skłonni go nabyć”. Nawet niezobowiązujący list intencyjny wpływa bowiem na percepcję ryzyka rynkowego przez inwestora. Natomiast działający prototyp ogranicza ryzyko technologiczne.

Trzeba również pamiętać, że inwestor postrzega inwestycję w pomysł, know-how i własność intelektualną jako inwestycję w zespół. W większym stopniu niż rozwiązaniu przyjrzy się ludziom, którzy za nim stoją. Im więcej jesteśmy w stanie zrobić samemu (list intencyjny, prototyp, pierwsza sprzedaż itp.), tym lepiej wypadamy i tym lepiej nasz projekt zostanie wyceniony, ponieważ inwestor może przyjąć niższe premie za ryzyko ze względu na wiarygodny czynnik ludzki. Trzeba jeszcze rozróżnić inwestorów na tych, którzy inwestują własny i cudzy kapitał. Pierwsza grupa, czyli np. anioły biznesu, nie muszą się przed nikim tłumaczyć, dlaczego takie a nie inne środki, dlaczego takie a nie inne udziały itd. W gruncie rzeczy nie potrzebują oni wyceny – mogą polegać na swojej intuicji. Inaczej jest w przypadku podmiotów inwestujących cudze środki, czyli większości funduszy venture capital. Odpowiadają oni przed właścicielami kapitału i – chociażby na potrzeby raportowania – muszą mieć wycenę. Bez względu na to, jak dalece zarządzający funduszem byliby przekonani do danego projektu, bez wyceny uzasadniającej wielkość kapitału nie dokonają inwestycji.

Przedmiot wyceny Wartość pomysłu, know-how lub własności intelektualnej w oderwaniu od ich społecznej użyteczności wynosi 0 zł bez względu na to, ile pieniędzy zostało wydanych na ich wytworzenie lub jak bardzo są innowacyjne. Społeczną użyteczność danego rozwiązania pokazuje liczba podmiotów chętnych do zapłacenia za nie, dlatego przedmiotem wyceny są korzyści wyrażone w pieniądzu, które nabywca danego pomysłu, know-how lub własności intelektualnej zyskuje. Często oszacowanie tych korzyści stanowi największe wyzwanie i najbardziej wpływa na poziom wyceny. Dlatego podmioty finansujące wprowadzanie innowacji na rynek, jak np. fundusze venture capital, stosują dynamiczny model wyceny. Oznacza to, że dokonywana jest ona po każdym kamieniu milowym (czyli zdefiniowanym wcześniej istotnym zdarzeniu dla powodzenia inwestycji) i zgodnie z nią modyfikuje się udziały w spółce. Przykładowo: na podstawie wstępnych założeń dotyczących potencjału rynkowego pomysłu ustalono, że pomysłodawca obejmie w spółce 45%, a inwestor 55%. Okazało się, że po pół roku od wdrożenia pomysłu wyniki

pozytywnie przekroczyły wszelkie oczekiwania i w rezultacie, na podstawie zaktualizowanej wyceny, inwestor przekazał pakiet 15% pomysłodawcy i po pierwszym kamieniu milowym udziały w spółce ukształtowały się w proporcji: 60% dla pomysłodawcy, a 40% dla inwestora. Pomysły, know-how i własność intelektualna nie podlegają wycenie w oderwaniu od rzeczywistości rynkowej. Z perspektywy inwestora ważniejszy od samego rozwiązania jest model biznesowy, w jaki zostało ono „ubrane” i to on w gruncie rzeczy stanowi przedmiot wyceny. W przypadku aktywów niematerialnych używa się często pojęcia model komercjalizacji. Od niego w przeważającej mierze zależy wartość pomysłu, know-how lub własności intelektualnej. Pomysłodawca, ubiegając się o kapitał, powinien w pierwszej kolejności zastanowić się, w jaki sposób wykorzysta swoje innowacyjne rozwiązanie. W najprostszym ujęciu można wyróżnić następujące modele komercjalizacji: wdrożenie, sprzedaż, udzielenie licencji oraz wniesienie aportem do spółki. Poniżej w formie graficznej zobrazowano, jak różne modele komercjalizacji rozkładają w czasie przepływy pieniężne, a przez to wpływają na wycenę:

Tabela 1. Modele komercjalizacji pomysłu, know-how lub własności intelektualnej Poniżej w formie graficznej przedstawiono przepływy pieniężne wynikające z zastosowania różnych modeli komercjalizacji pomysłu, know-how lub własności intelektualnej. Strzałka pozioma symbolizuje rozwój projektu w czasie. Strzałki pionowe poniżej strzałki poziomej pokazują wypływy pieniężne właściciela pomysłu, know-how lub własności intelektualnej, a strzałki pionowe powyżej strzałki poziomej – jego wpływy pieniężne. Wdrożenie Wdrożenie powoduje zmienne w czasie wpływy i wypływy pieniężne, które zależą zarówno od przedsiębiorstwa, jak i sytuacji rynkowej. Firmy niemające zbudowanych kanałów dystrybucji i bazy klientów muszą się w tym modelu liczyć z olbrzymimi nakładami początkowymi.

Licencja płatna od przychodów Licencja, w której opłata uzależniona jest od przychodów licencjobiorcy, dzieli ryzyko pomiędzy obie strony. W tym modelu licencjodawca musi ponosić koszty utrzymania formalnej ochrony (np. opłaty patentowe) oraz koszty związane z kontrolą licencjobiorcy (rozliczenie następuje według jego sprawozdań).

W przypadku licencji z opłatą stałą ryzyko przeniesione jest na licencjobiorcę. Licencjodawca musi ponosić wydatki na utrzymanie formalnej ochrony, jednak w tym modelu koszty kontroli licencjobiorcy są dużo mniejsze.

Spółka wypłacająca dywidendy Taka sytuacja jest rzadziej spotykana, ponieważ młode, technologiczne spółki notują zazwyczaj ujemny wynik finansowy przez kilka lat. Dodatkowo, gdy pojawią się zyski, zostają one zatrzymane w spółce. Jednak czasem firmy usługowe o wysokich marżach dość szybko mogą wypłacać dywidendy, co zmniejsza ryzyko dla udziałowców.

Spółka niewypłacająca dywidendy To typowa sytuacja, zwłaszcza gdy w przedsięwzięcie zaangażowany jest fundusz venture capital. Spółka przez 3–7 lat rozwija działalność, aby po tym czasie zostać sprzedaną inwestorowi branżowemu. Z punktu widzenia właściciela pomysłu, know-how lub własności intelektualnej pozbywa się on praw na rzecz spółki, w zamian za co dostaje udziały, które ma nadzieję sprzedać w przyszłości.

T-Park. Kapitał dla Innowacji | kapitaldlainnowacji@t-park.pl

Licencja z opłatą stałą

Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych W praktyce pomysł, know-how lub własność intelektualną najczęściej wycenia się metodami dochodowymi bazującymi na zdyskontowanych przepływach pieniężnych (DCF – discounted cash flow). Główna idea polega na oszacowania przyszłych przepływów pieniężnych, jakie wygeneruje wyceniane rozwiązanie dla jego właściciela, a następnie zdyskontowanie ich do wartości bieżącej, uwzględniając ryzyko nieuzyskania przepływów. Ogólną postać modelu wyceny metodą DCF można zapisać w następujący sposób:

CFn oznacza spodziewany przepływ pieniężny w n-tym okresie (roku). Parametr „r” oznacza stopę dyskontową odzwierciedlającą ryzyko projektu oraz wartość pieniądza „w”.

T-Park. Kapitał dla Innowacji | www.kapitaldlainnowacji.pl

Pierwszy krok polega na ustaleniu okresu prognozy. W przypadku własności intelektualnej zazwyczaj pokrywa się on z okresem ochrony prawnej rozwiązania (np. 20 lat dla patentów). Często jednak należy uwzględnić takie czynniki, jak np.: technologiczne starzenie się pomysłu, know-how lub własności intelektualnej, możliwość pojawienia się naśladowców, czas rynkowej atrakcyjności rozwiązania. W rezultacie okres ekonomicznej użyteczności danych aktywów niematerialnych jest niejednokrotnie krótszy. Zazwyczaj prognozę wykonuje się na pewien okres (np. 5 lat) i szacuje się hipotetyczną wartość na koniec przyjętego czasu (tzw. wartość rezydualna). W rezultacie przedstawiony wyżej model można zapisać jako:

Kolejny krok stanowi oszacowanie przepływów pieniężnych, jakie wygeneruje wyceniany pomysł, know-how lub własność intelektualna. Będą się one różnić w zależności od obranego modelu komercjalizacji, a także podmiotu, dla którego dokonywana jest wycena. Ta sama technologia będzie miała inną wartość dla małej firmy, a inną dla globalnego koncernu, który bardzo szybko może z nią dotrzeć do wielu klientów. Oszacowanie przyszłych przepływów pieniężnych stanowi największe wyzwanie w metodzie DCF i rodzi zazwyczaj najwięcej kontrowersji. W dużej mierze zależy od doświadczenia i zawodowego osądu eksperta dokonującego wyceny:

Okres

Przychody

250

750

1250

Koszty zmienne

150

450

750

Koszty stałe

120

Zysk netto

–20

180

380

Amortyzacja

100

-300

280

780

–300

143

Przepływy pieniężne

Wartość pomysłu

284 184

Wartość rezydualna

300

Trzecim krokiem jest wyznaczenie stopy dyskontowej. To działanie także budzi szereg kontrowersji, ponieważ w przypadku takich aktywów, jak: pomysły, know-how lub własność intelektualna stopę dyskonta wyznacza się w sposób arbitralny. W dużej mierze odzwierciedla ona wiarę, że zakładane przepływy pieniężne uda się uzyskać. Im bardziej przełomowe rozwiązanie oraz im wcześniejszy etap jego rozwoju, tym ryzyko niepowodzenia większe, czyli – w konsekwencji – wyższa zakładana stopa dyskontowa. Zdarza się, że dochodzi ona nawet do 100% i rzadko spada poniżej 30%. Jej rozpiętość dobrze pokazuje trudności, z jakimi spotyka się ekspert dokonujący wyceny takich składników, jak: pomysły, know-how lub własność intelektualna.

Zakończenie Przychodząc do inwestora z działającą spółką, mamy pewien konkret – dane historyczne. Przychodząc z pomysłem, know-how lub własnością intelektualną, składamy pewną obietnicę w nadziei, że inwestor w nią uwierzy. Aby zwiększyć szanse pozyskania kapitału, pomysłodawca powinien dołożyć wszelkich starań i uczynić obietnicę jak najbardziej realną. Wycena stanowi jeden z czynników uwiarygodniających autora pomysłu, know-how lub własności intelektualnej. Pokazuje, że jest konkretny, umie dbać o swoje interesy, a na oferowane rozwiązanie patrzy w sposób biznesowy. Wysiłek włożony w przeprowadzanie wyceny znacząco zwiększa szanse pozyskania inwestora oraz przyspiesza cały proces. Wycena z jednej strony jest próbą jak najlepszego oszacowania wartości przedmiotu, z drugiej elementem negocjacji pomiędzy stronami. Dodatkowo przy jej tworzeniu stosuje się wiele założeń, ekspercki osąd, a nawet przekonania wyceniającego. Dlatego w przypadku takich aktywów, jak: pomysły, know-how lub własność intelektualna wycena nie powinna mieć charakteru statycznego, ale zmieniać się wraz z pozyskiwaniem nowych informacji, podobnie jak robią to fundusze venture capital. Także nasz partner biznesowy może mieć inną percepcję ryzyka i odmienny pogląd na wartość danego składnika aktywów. Wycena ma zatem charakter orientacyjny i informacyjny. Bezrefleksyjne przywiązanie się do niej może spowodować, że w ogóle nie dojdzie do żadnej transakcji, a dany pomysł, know-how lub własność intelektualna skończą na półce.

Przykład wyceny Opis przypadku Aby wdrożyć nowy produkt, trzeba zakupić sprzęt za 300 zł (początek inwestycji); będzie on używany przez najbliższe trzy lata. Szacuje się, że uda się pozyskać w kolejnych latach działalności (średnio w roku) 10, 30 i 50 klientów. Cenę za produkt ustalono na poziomie 25 zł. Koszty stałe (zawierające amortyzację) wynoszą 120 zł rocznie. Koszty zmienne to 60% ceny. Wartość projektu po okresie trzech lat została oszacowana na 300 zł (tzw. wartość rezydualna). Podatek wynosi 0%, stopa dyskonta 40%.

Misja T-Parku

Oferta

Misją Dolnośląskiego Parku Technologicznego T-Park jest wzmocnienie konkurencyjności regionu wałbrzyskiego, pośrednio także Dolnego Śląska, przez wspieranie przedsiębiorczości opartej na wiedzy, wypracowanie modelowej współpracy z regionalnymi centrami badań oraz wzmacnianie przedsiębiorstw tworzących podstawy długofalowego rozwoju regionu. Do misji T-Parku należy również pobudzanie aktywności zawodowej regionalnej społeczności, a także poprawa spójności ekonomicznej z pozostałą częścią Dolnego Śląska, Polski i Unii Europejskiej. Utworzenie i rozwój Dolnośląskiego Parku Technologicznego ma stanowić istotny element podnoszący inwestycyjną atrakcyjność regionu wałbrzyskiego. Dla inwestorów krajowych i zagranicznych działalność T-Parku oznacza ułatwienia w rozpoczęciu inwestycji, poszerzenie palety usług umożliwiających realizację inwestycji, a także wsparcie w osiągnięciu oczekiwanej stopy zwrotu.

Oferta Dolnośląskiego Parku Technologicznego T-Park obejmuje: • Możliwość zakupu lub dzierżawy działek inwestycyjnych. • Możliwość wynajmu na preferencyjnych warunkach powierzchni przygotowanej do prowadzenia działalności biurowej, biurowo-usługowej, produkcyjnej i magazynowej. • Wsparcie w nawiązywaniu międzynarodowej współpracy przedsiębiorców, udział w projektach rozwojowych i badawczych. • Ułatwiony dostęp do sal szkoleniowych. • Ułatwiony dostęp do zaplecza naukowo-badawczego Politechniki Wrocławskiej i ośrodków badawczo-rozwojowych zlokalizowanych w otoczeniu T-Parku. • Profesjonalne doradztwo dotyczące transferu technologii i innowacji. • Profesjonalne doradztwo organizacyjne, ekonomiczne i prawne dla firm lokujących się na terenie T-Parku. • Organizowanie szkoleń i warsztatów z zakresu tworzenia i zarządzania własną firmą oraz wdrażania innowacji i nowych technologii. • Współpracę w tworzeniu struktur sprzyjających działalności lobbingowej na rzecz rozwoju przedsiębiorczości, szczególnie w dziedzinie innowacyjności i transferu nowoczesnych technologii. • Tworzenie grup eksperckich zapewniających wymianę doświadczeń, promocji, praktyk zawodowych w zakresie rozwoju przedsiębiorczości. • Współpracę z organizacjami krajowymi i zagranicznymi o podobnym profilu działalności. • Organizowanie przedsiębiorców w ramach klastrów branżowych. • Ofertę usług biurowych. • Analizę ryzyka pracy. • Dobór kadr. • Wsparcie w organizacji i realizacji procesu inwestycyjnego z dopełnieniem wymaganych procedur administracyjnych.

Cel T-Parku Podstawowym celem Dolnośląskiego Parku Technologicznego T-Park jest stworzenie warunków do powstawania i rozwoju przedsiębiorstw, których domeną jest komercjalizacja osiągnięć naukowych wykorzystujących nowoczesne technologie, adaptujących wyniki prac laboratoryjnych i przyciągających venture capital.

więcej informacji na: www.T-PARK.pl

T-Park. Kapitał dla Innowacji | kapitaldlainnowacji@t-park.pl

DARR S.A. zarządza Dolnośląskim Parkiem Technologicznym t-park

Dolnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. pomaga uczestnikom Projektu rozwijać ich potencjał i zdolności innowacyjne

pomoc w budowaniu strategii i biznesplanów

T-Park. Kapitał dla Innowacji | www.kapitaldlainnowacji.pl

doradztwo w zakresie testowania i wprowadzania nowych technologii

wsparcie ośrodka Enterprise Europe Network, Sekcji Informacji i Doradztwa, Centrum Promocji i Szkoleń oraz Zespołu Analiz Ekonomicznych i Opracowań Studialnych

wsparcie w nawiązywaniu kontaktów biznesowych z innymi inkubowanymi firmami oraz przedsiębiorstwami zlokalizowanymi w innych parkach technologicznych w Polsce i Europie

wsparcie merytoryczne i dostęp do instytucji finansowych zajmujących się inwestowaniem

pomoc organizacyjna

wsparcie merytoryczne

organizowanie szkoleń i warsztatów z zakresu tworzenia i zarządzania własną firmą oraz wdrażania innowacji i nowych technologii

ułatwiony dostęp do zaplecza naukowo-badawczego Politechniki Wrocławskiej i ośrodków badawczo-rozwojowych zlokalizowanych w otoczeniu T-Parku

doradztwo w zakresie rejestrowania patentów na rynku polskim i międzynarodowym

doradztwo biznesowe

Wsparcie ośrodka Enterprise Europe Network obejmuje:

Wsparcie Sekcji Informacji i Doradztwa w zakresie:

informacje i doradztwo w zakresie prowadzenia i finansowania działalności gospodarczej oraz prawa Unii Europejskiej analizy na temat danego kraju lub rynku

zagadnień związanych z podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej na terytorium Polski, w tym:

informacje w zakresie inicjatyw wspólnotowych i krajowych dotyczących sfery B+R

• podejmowanie i rezygnacja z działalności • obowiązki podatkowe • zatrudnianie pracowników

pomoc we wdrażaniu innowacji i rozwoju badań prowadzonych przez przedsiębiorstwa oraz w pozyskiwaniu funduszy na prowadzenie działalności badawczej (w tym w 7. Programie Ramowym)

• finansowanie działalności • kontrola przedsiębiorstw

pomoc w podnoszeniu potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw oraz transferu technologii i wiedzy, w tym poprzez audyt technologiczny

informacji dotyczących możliwości uzyskania wsparcia na realizację projektów współfinansowanych ze środków publicznych, w tym: informacji na temat możliwości i zasad uzyskania usług specjalistycznych o charakterze proinnowacyjnym, usług doradczych proeksportowych, szkoleń

pomoc w wyszukiwaniu partnerów zagranicznych (m.in. poprzez transgraniczne bazy danych zawierające oferty współpracy technologicznej i biznesowej) wsparcie w zakresie zamówień publicznych instytucji europejskich

konsultingu gospodarczego

wykonywania opracowań eksperckich, w tym: • analiz efektywności zaangażowania kapitałowego

przygotowywania planów rozwoju biznesu

w spółki • analiz marketingowych

sporządzania studiów wykonalności projektów inwestycyjnych wyceny przedsiębiorstw

• prognozowania rozwoju przedsięwzięć gospodarczych • identyfikacji zewnętrznych i wewnętrznych uwarunkowań rozwoju przedsiębiorstw • analiz strategicznych możliwości przedsiębiorstw • ocen gotowości przedsiębiorstw do rozwoju w zmiennych warunkach otoczenia

T-Park. Kapitał dla Innowacji | kapitaldlainnowacji@t-park.pl

Wsparcie Zespołu Analiz Ekonomicznych i Opracowań Studialnych w zakresie:

egzemplarz bezpłatny

Projek t wspó ł f inansowany pr zez Uni ę Europejską w ramac h Europejsk iego Funduszu Roz woju Regionalnego