[ URBAN FAIRIES ]
Η πόλη στα...high της:
Elevated public areas
της Μαριλένας Κοσμίδου*
Θ
εσσαλονίκη: Πόλη ρομαντική, ερωτική, χαλαροί ρυθμοί, πόλη μαγική... Ποιητικά σχόλια για τουρίστες και περαστικούς. Οι καθημερινές εμπειρίες από την πόλη δυστυχώς διαψεύδουν όλα τα παραπάνω και αφήνουν τη γλυκόπικρη γεύση ενός έρωτα που δεν ολοκληρώθηκε, γιατί δε βρήκε ποτέ το χώρο του. Στην πραγματικότητα οι Θεσσαλονικείς για να βιώσουν τη χαλάρωση, την αναψυχή, τον περίπατο και γενικότερα τον ανεκπλήρωτο ρομαντισμό, συγκεντρώνονται στην παραλία και στα διάσπαρτα καφέ της πόλης. Οι λίγες πλατείες που υπάρχουν είναι ανεπαρκείς, στην πλειοψηφία τους ανεκμετάλλευτες και στερούνται πρασίνου. Υπάρχουν μεγαλόπνοα σχέδια για την πόλη μας, όπως πεζοδρομήσεις, ποδηλατοδρόμοι, δημιουργία ενός Μητροπολιτικού πάρκου, εκμετάλλευση της παράκτιας ζώνης και άλλα. Θα ήταν ιδανικά και σχεδόν ειδυλλιακά να υλοποιηθούν όλα τα παραπάνω, ωστόσο, για πολλά από αυτά εκτός από χρήματα και αποτελεσματικές ενέργειες πρέπει να βρεθούν και οι κατάλληλοι χώροι. Η πόλη ήδη ασφυκτιά από πολυκατοικίες, τσιμέντο, αυτοκίνητα και θόρυβο. Έχει άμεση ανάγκη από ενέσεις οξυγόνου σε μικρές και συχνές δόσεις. Χρειάζεται χώρους πρασίνου, πλατείες και παιδικές χαρές για να ανασάνει, αλλά δεν υπάρχει ανεκμετάλλευτη γη για να χωροθετηθούν. Επιπλέον, σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα (γραφειοκρατικά και νομοθετικά πλαίσια) η ριζική
SKG Recharged της Αγνής Μπαλαφούτη*
Α
ρχιτεκτονική και ενέργεια είναι δύο έννοιες αλληλένδετες. Φανταστείτε τις αρχιτεκτονικές εφαρμογές ως το μέσο που «οργανώνει» την ενέργεια της κάθε πόλης. Η κλίμακα των κτιρίων, η θέση τους, ο προσανατολισμός τους, τα υλικά τους, οι δημόσιοι χώροι, οι δρόμοι και ό,τι άλλο συνθέτει τον αστικό ιστό, έχει άμεση επίδραση στην ενέργεια που παράγουν και καταναλώνουν οι πόλεις μας. Μέσω της αρχιτεκτονικής, που είναι καταρχήν πεδίο γνώσης και μετά πεδίο πράξης, μπορούμε να εντάξουμε νέες τεχνολογίες, να βελτιώσουμε την αισθητική τους και να προτείνουμε λύσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς των πόλεων. Πρακτικές για πράσινα σπίτια, χρήση φωτοβολταϊκών, γεωθερμίας, συλλογή νερού, διαχείριση αποβλήτων και άλλες τεχνολογίες, ήδη εφαρμόζονται και προωθούνται στο εξωτερικό. Με τα αποθέματα της ενέργειας να μειώνονται, στρεφόμαστε σε εναλλακτικές μορφές που είναι φιλικές προς το περιβάλλον. Στόχος είναι η δημιουργία βιώσιμων πόλεων. Μία βιώσιμη κοινότητα χρησιμοποιεί τους πόρους της για να καλύψει τις ανάγκες της, ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζει την επάρκεια των πόρων για τις μελλοντικές γενιές, με γνώμονα την ενεργειακή αυτονομία της. Η Κοπεγχάγη προωθεί τα pocket parks, δηλα-
40
pepper#
δή χώρους πρασίνου σε όλα τα άδεια οικόπεδα και ακανόνιστα κομμάτια γης. Η Βιέννη το ‘Bike-City’, ένα οικιστικό έργο φιλικό προς τους ποδηλάτες. Το Λονδίνο χρησιμοποιεί το σύστημα σταθμών ποδηλάτων που με τη χρήση πιστωτικής κάρτας ή ειδικού κλειδιού, παίρνεις ένα ποδήλατο και το επιστρέφεις σε οποιαδήποτε άλλο σταθμό της πόλης σε εξυπηρετεί. Η Βαρκελώνη έχει νομοθετήσει την αναγκαστική χρήση ηλιακών πάνελ σε όλα τα κτίρια μεγάλης κλίμακας και βραβεύτηκε για αυτή της την πρωτοβουλία από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τέλος το Βερολίνο συλλέγει τα όμβρια ύδατα για άρδευση και οικιακή χρήση. Τα διεθνή παραδείγματα είναι αμέτρητα και όλα υποδεικνύουν την αναγκαιότητα να στραφούμε στην βιωσιμότητα. Είναι ενδιαφέρον όμως να πάρουμε το ρίσκο και να προτείνουμε νέες ιδέες. Η έμπνευση μπορεί να προέλθει από την καθημερινότητα και την εμπειρία που αποκτούμε «χρησιμοποιώντας» την πόλη μας. Είναι πρόκληση να ανακαλύπτουμε στρατηγικές για να επανεξετάζουμε το οικείο που όλοι έχουμε εθιστεί, με άλλο μάτι. Αν επαναπαυτούμε στο οικείο επαναλαμβάνουμε ότι κάναμε και επιβεβαιώνουμε αυτό που ήδη ξέρουμε.