C
zas upływa prędko. Rosną nowe pokolenia, dla których czasy Polski pod zaborami to już kompletna prehistoria. Ty m c z a s e m w Krakowie popada w ruinę jeden z wielkich zabytków czasu panowania CK Monarchii na terenach Galicji: Twierdza Kraków, austriackie dzieło obronne wzniesione w wielu miejscach dookoła miasta i na jego terenie. Nie tylko brakuje do tej pory spójnego planu zagospodarowania tego lapidarium architektury militarnej, które powinno być otoczone troską, jak każdy wartościowy świadek dawnych wieków, ale dotychczas brakowało nawet muzeum, jemu poświęconego. Na szczęście chociaż drugi z niedoborów został niedawno zlikwidowany – przy Kopcu Kościuszki otwarto stałą wystawę „Twierdza a Miasto Kraków 1846-1918”, która prezentuje zależności pomiędzy miastem, a strukturami Twierdzy. To pierwsza taka ekspozycja w Krakowie. Już samo miejsce jej prezentacji jest ciekawe. Zostały do tego celu przystosowane odkryte po 160 latach podziemne cysterny poaustriackie. Kaponiery te, służące na przełomie XIX i XX wieku do gromadzenia wody dla obrońców fortu, który otaczał Kopiec Kościuszki, odnaleziono przypadkiem. Ich stan wymagał wielu prac adaptacyjnych, przede wszystkim konieczne było oczyszczenie ich z gruzu i mułu, które zalegały w nich od bardzo wielu lat. Prace te trwały blisko rok i pozwoliły na stworzenie wystawie interesujących warunków. Nie zawsze zdarza się by miejsce udostępnienia eksponatów także było zabytkiem, a w tym przypadku tak właśnie się stało. Zwiedzający oczywiście mają okazję dowiedzieć się, czym była taka cysterna i w jaki sposób ją użytkowano. Tablica i schematyczny przekrój ukazują metody 26 | Modny Kraków
filtrowania zasobów wodnych zgromadzonych podczas opadów, z których żołnierze korzystali w czasie oblężenia (w czasie pokoju wodę pitną dowożono beczkowozem). Wraz z odkryciem istnienia cystern, którego dokonano podczas kwerendy w Centralnym Archiwum Wojskowym w Rembertowie oraz Kriegsarchiwum w Wiedniu, wyjaśniła się też zagadka wiecznego i trudnego w opanowaniu zawilgocenia murów w pomieszczeniach przy Kopcu Kościuszki. Wyszło na jaw, że podczas prac adaptacyjnych w latach 70-