KÖŞE
78
Tuğba BALDEDE Beslenme Uzmanı
t.baldede@metropoldergileri.com
Hamilelik şekeri mi? Gestastonel diyabet nedir? Gestasyonel diyabet günümüzde gebelerde sıkça görmüş olduğumuz şeker hastalığıdır. Hamile kadınların %7’sinde hamilelik şekeri (gestasyonel diyabet) görülmektedir. Gebelik diyabeti yani gestasyonel diyabet gebelik döneminde görülen diyabet şeklinde tanımlanır. Hamilelik sırasında vücutta bazı hormonal farklılıklar görülür ve bunun yanında kan şekerini yükselten birçok hormon üretilir. Bu farklılıklara uyum sağlanamadığında da gestasyonel diyabet ortaya çıkar. Bu diyabet tipi hamilelik sonrasında sona erer. Nasıl teşhis edilir? Gebeliğin 24-28 haftaları arasında şeker su testi diye bilinen, glukoz yükleme testi aracılığı ile tarama yapılır. Sonuçlar 100 gram oral glukoz testi ile kesin tanıya varılır. Eğer gebenin hamile kalmadan önce diyabeti varsa hamilelik sürecinde şekeri kontrol altında tutmak için bu duruma daha hassas yaklaşmalıdır. Amerikan Diyabet Birliği bu kişilerde 24-28. haftalar beklenmeden tanı testlerinin yapılmasını önerir. Bu gebelerimizin %50’sinde gestasyonel diyabet Tip 2 diyabete dönüşüyor. Gestasyonel diyabeti olan gebenin sonraki hamileliklerinde tekrarlanma riski yaklaşık yüzde 50’dir. Kimler risk altında? Risk faktörü önemlidir. Çünkü gebelik diyabeti genellikle belirti vermez. Bu yüzden risk değerlendirmesi yapılmalıdır. Geçmişte GDM hikayesi veya glikoz tolerans bozukluğunun olması, Obezite, Etnik farklılıklar, Ailede gestasyonel diyabet veya Tip 2 diyabet öyküsünün bulunması, İleri maternal yaş (> 25 yaş), Hamilelik süresince aşırı kilo alımı, Makrozomik bebek öyküsünün bulunması,
Daha önce ölü doğum yapmış olması, Konjenital anomalisi olan bebek öyküsünün bulunması, Hamilelik öncesi veya sırasında oluşan hipertansiyon, İnsülin direncine sebep olan durumlar (metabolik sendrom, polikistik over, vb.), Hamilelik süresince sigara içilmesi, Annenin yüksek veya düşük doğum kilosuna sahip olması, Glikozüri, Yüksek doğum sayısı. Peki, ne yapılmalı? Gestasyonel diyabet dönemi sağlıklı bir şekilde geçirildiği sürece anneye ya da bebeğine sağlık problemi oluşturmaz. Ancak önlem alınmadığı takdirde kontrolsüz kan şekeri seviyeleri görülebilir. Bu durumda sağlık problemlerine yol açabilir. Tedavi aşaması kesinlikle doktor ve diyetisyen kontrolünde olmalıdır. Gestasyonel diyabetin beslenme tedavisindeki temel amaç, anne ve fetüsün gelişiminde gerekli enerjinin ve ağırlık artışının sağlanması, kan şekerini normal değerlere getirmek ve ketozisin önlenmesidir Bu dönemde kan şekerinizi kontrol altına almak için kan şekeri takibinizi düzenli yaptırmalısınız. Bunların yanında diyetisyeniniz kontrolünde hazırlanan beslenme programını uygulamalısınız. Nelere dikkat edilmeli? Kontrollü ve dengeli ağırlık artışı olmalı ve bunun takibi yapılmalı, Öğün ve ara öğünler kaçırılmamalı, Karbonhidratın miktarı ve çeşidi özellikle diyabette çok önemlidir. Tercih kompleks karbonhidratlardan (tahıllar, ekmek, kuru baklagiller, meyve, sebze, süt ve yoğurt gibi) yana olmalı. Basit şekerlerden (şeker, şekerli tatlılar, bal, pekmez, marmelat, reçel gibi) uzak durulmalı, Bol su içilmeli, Bol posa tüketilmeli.