met de ‘verkleuring’. Zijn we ons hiervan bewust bij het aanbod? Zijn er voldoende referenties voor een grote groep kinderen die het Nederlands niet als thuistaal gebruiken? Vergt dit een aangepaste benadering? Laten we maar eerlijk zijn: de cultuursector, ook het lokaal cultuurbeleid, heeft nog onvoldoende bereikt om in te spelen op de Verkleuring. Ze is amper structureel zichtbaar in bv. stafpersoneel en bestuur van onze huizen11. Ook het publiek is overwegend een wit middenklasse publiek. Met alle respect voor de plekken waar inspanningen geleverd worden; het zijn niet toevallig die steden en gemeenten met een historisch grote arbeidsmigratie. We kunnen alleen maar leren uit de ervaringen van cc Berchem, de bibliotheek De Brugse Poort in Gent, H30 in Mechelen of de aanpak in de Mijnstreek om maar enkele voorbeelden te geven.12 Mede onder invloed van de Verdunning maar ook van de ecologische problematiek dient er ingezet op kleiner wonen, één van de suggesties van het recente rapport van de Club van Rome.13 De kwaliteit van publieke ruimte en van de openbare culturele infrastructuur moet dit kunnen ‘compenseren’: het cultuurcentrum of de bib als de leefkamer of het salon van de stad? De dreigende vereenzaming, niet alleen van de ‘klassieke’ groepen zoals oude alleenstaande bejaarden maar bijvoorbeeld ook van de singles die er niet bewust voor kozen om alleen te leven, is meteen een appèl om de aandacht voor de rol van cultuur in het lokale sociale weefsel te behouden en te vergroten, alle virtuele werkelijkheden ten spijt. Het kleine ontmoeten in de culturele plekken wordt mogelijk een deel van het antwoord. 11
Toenemende individualisering Kenmerken van die toegenomen individualisering zijn een mondigere individuele burger die opkomt voor zijn rechten, veranderende ‘familiale’ verbanden, een spanningsveld tussen collectief welzijn en individualistische belangenbehartiging. Als deze laatste ‘doorschiet’ ontstaat het beeld van een ‘klagende’ samenleving. Daartegenover staat veel spontaan ‘nieuw’ middenveld en georganiseerd burgerinitiatief: zie de vele vormen en projecten van burgerparticipatie. De rol van de lokale gemeenschap, van de gemeente met de burgemeester als verbindingsfiguur krijgt vele vertalingen en perspectieven voor wie ze opneemt. Die mondige burger is voor het lokale cultuurleven de goed geïnformeerde lezer, bezoeker, gebruiker… die uiteraard steeds kieskeuriger en (te?) veeleisend wordt. Tegelijk is die mondige burger ook een potentieel hoog opgeleide vrijwilliger. Hij trekt de participatieinitiatieven op tal van beleidsdomeinen. Hij is de deskundige bestuurder van culturele huizen. Op sommige facetten is hij gespecialiseerder en deskundiger dan de professionals die lokaal meestal generalisten (moeten) zijn. Hier lijken er nog veel onbenutte kansen.
Toenemende kansen tot digitalisering Het web is sociaal: 64% Vlamingen heeft een facebookpagina. Ook op gemeentelijk niveau biedt de digitalisering steeds meer toepassingen. Enkele voorbeelden: de mogelijkheden van GEODATA (GIS), de digitale trip naar het stadhuis via webcam (Mechelen), OSLO: Open Standaarden Lokale Overheden,
Zie A. DE SIMONE & K. BIEBAUW, Als het leven jou citroenen geeft, moet je limonade maken. Ingrediënten voor een diversiteitsbeleid in gemeentelijke cultuurhuizen, Cultuur Lokaal, 2006, ook raadpleegbaar op: www.locusnet.be/portaal/Locus/Organisatie/Bestel/Diversiteitsbeleid 12 Lees het boeiende interview met cc Berchem, verder in deze publicatie. 13 http:/nl.wikipedia.org/wiki/Club_van_Rome
10 L O C U S