steden hebben. Daarom richtte ‘Campagne campagne’ zich speciaal tot hen.
De som van expertises... Vanuit de geformuleerde uitdaging ging een professioneel curator verbonden aan De Nieuwe Opdrachtgevers intensief met een groep betrokken bewoners aan de slag. Enkel zo kan men komen tot een werk dat werkelijk door de lokale gemeenschap gedragen wordt. In Borgloon bestond de opdrachtgeversgroep uit onder andere moreel consulenten van diverse strekkingen, de begrafenisondernemer en inwoners met een bijzondere interesse voor de thematiek van afscheid nemen en de dood. Josine Morrhey, moreel consulent van de vrijzinnigen, is erg opgetogen over de kans die zij kreeg om in het project in te stappen. Ze is ervan overtuigd dat wanneer het gemeentebestuur zelf een kunstenaar had uitverkoren, er nu een compleet ander kunstwerk had gestaan. “Men kiest vaak voor lokale kunstenaars, vanuit de idee dat zij de lokale context kennen.” Is dat altijd de beste keuze? Een kunstenaar moet natuurlijk voeling hebben met de situatie, maar in de eerste plaats zaken krachtig kunnen verbeelden, vindt zij. De kennis over de context,
102 L O C U S
geschiedenis en het dagelijkse gebruik van een plek kunnen zij en haar collegaopdrachtgevers aanbrengen. Zij zijn dagelijks in de weer op de begraafplaats en rond het thema ‘afscheid nemen’ en zijn de voelhorens van wat hierrond in de maatschappij leeft. “Het kunstwerk van Wesley is werkelijk een vertaling geworden van onze wensen en vragen: de nood voor bezinning en rust, voor een krachtige baken in het landschap en structurerende kracht op het kerkhof”, aldus Josine. Ze kan er ook iets mee: “Wanneer ik in mijn job mensen moreel bijsta, ga ik vaak een eindje met hen wandelen. Dat brengt andere dingen naar boven dan wanneer je afspreekt op bureau. Dat fysieke en sensitieve: daar nodigt ook Wesleys installatie toe uit. Misschien kan ik mensen nu hierheen meenemen”.
Het perspectief van een buitenstaander... Nochtans staat het eindresultaat ver af van de initiële ideeën van de groep. Bij een eerste ontmoeting sprak men de wens uit voor een beeld, een symbool dat religies oversteeg. “Daar heb ik in feite nooit in geloofd”, aldus Josine. “Een symbool kan nooit universeel zijn. Maar: wij zagen geen andere opties.
We waren vertrokken van het klassieke kruisbeeld op een kerkhof dat er in een pluralistische samenleving niet meer op zijn plaats staat. We zochten een ander beeld. Dat was hoe wij kunst opvatten.” Opdrachtgevers zijn vaak geen kunstkenners. Dat hoeft ook niet. Hier komt de expertise van de curatorbemiddelaar om de hoek kijken. Als kunstkenner assisteert deze persoon de groep bij de zoektocht naar een geschikte kunstenaar. “Elke vraag of opmerking vanuit onze groep beantwoordde curator Thérèse Legierse met een beeld, elke reactie met een tegenvoorbeeld”, getuigt Josine. Via dit ‘praten via beelden’ toont de curator aan de groep wat kunst voor hun specifieke vraag zou kunnen betekenen. Tevens biedt het een toetssteen om te controleren of beide partijen elkaar goed begrijpen. Deze input van een buitenstaander ervaarde Josine als erg waardevol: “Doordat Thérèse niet betrokken was bij ons verhaal, kon ze afstand nemen en erg breed kijken. Met haar voorbeelden daagde ze ons voortdurend uit om verder te kijken. Via deze methode kwamen wij op korte tijd in aanraking met een enorme radius aan hedendaagse kunst. Ook dat was boeiend.”