Machinedata: delen ja of nee?

De Europese maakindustrie kan zich niet langer permitteren om de machines slechts de helft van de tijd te benutten.

Als machinefabrikanten meer data van hun klanten krijgen, kunnen ze met algoritmen betere analyses maken. Hoe meer data, hoe beter de uitkomsten. Immers, als iedereen z’n locatiegegevens in de auto deelt met Google, kan het techbedrijf nauwkeuriger aangeven waar de files staan. Klinkt logisch. Of niet?

Het was een interessante discussie tijdens de Director Exchange, onderdeel van de digitale verspaningsbeurs DiMaP in Duitsland. Professor Thomas Bergs van het Werkzeugmaschinenlabor Aachen sloeg in zijn inleiding meteen de piketpaaltjes stevig de grond in. “We kunnen kennis genereren die we eerst niet hadden doordat we data kunnen koppelen aan wat we doen. Daarmee kunnen we de performance van de machines verbeteren.” Waar het Thomas Bergs, tevens lid van het managementteam van Fraunhofer IPT, om gaat is dat de IT en de OT werelden eindelijk met elkaar verbonden worden. Met sensoren in machines kunnen we al veel meten. Als je deze data koppelt aan de virtuele tweeling kun je prognoses maken. En dan komt de cloud er nog eens bij. “Het moet gebeuren in een groter systeem, over de context van de ondernemingen heen.” Dan ontstaan er nieuwe digitale verdienmodellen. Thomas Bergs ziet hier een groot potentieel. In Aken zijn al start-ups daarmee bezig. De onderzoekinstituten hebben er een eigen machinecloud ontwikkeld waaraan al zo’n 30 CNC-machines zijn gekoppeld. Ze nemen alle data mee, inclusief die over koelsmeermiddelen, gereedschap en werkstuk.

Wie de digitalisering mist, dreigt de Kodak van de verspaning te worden

AI binnen vijf jaar gewoon

Alfred Geissler is ooit bij Deckel Maho in Pfronten begonnen als productieleider. Tegenwoordig is hij directeur van de DMG Mori vestiging. Hij is mee met de richting die Thomas Bergs schetst. “De digitalisering gaat de wereld de komende vijf jaar ingrijpend veranderen. Net als ooit de komst van de spoorwegen en later de computer.” Geissler verwacht dat binnen vijf jaar kunstmatige intelligentie overal in de verspanende industrie gebruikt wordt. Want de Europese maakindustrie kan zich niet langer permitteren om de machines minder dan de helft van de tijd te benutten, iets dat nu het geval is zo wijst onderzoek onder DMG Mori klanten uit. “Als we over de concurrentiepositie van Europa praten, zien we dat het absoluut noodzakelijk is om automatisering en digitalisering te stimuleren om daarmee klanten naar een hogere efficiency te brengen.”

De Kodak van de verspaning

Hij krijgt bijval van andere leveranciers van de verspanende industrie. Rudolf Meyer, directeur van Liquidtool, denkt dat we pas helemaal aan het begin staan van deze trend. Noodzakelijk? Als we werkgelegenheid in Europa zeker willen stellen, moeten we die kant op gaan. Thierry Wolter, lid van de Raad van Bestuur van Ceratizit, durft het nog scherper te stellen. “Wie de digitalisering mist, dreigt de Kodak van de verspaning te worden.” Hij zegt nog even getwijfeld te hebben of hij misschien beter Nokia zou noemen. Waar het op neer komt in de visie van de gereedschapproducent, is dat digitalisering in het DNA van de sector thuishoort. Op dit moment worden noch de machines noch de gereedschappen optimaal ingezet. Hij vindt dat overigens niet vreemd als je ziet hoeveel parameters er ingesteld moeten worden. Een hoogloonland als Duitsland moet deze kans grijpen en voorop lopen om daarmee productiever te worden.

Data afstaan? Nein danke

De theorie klopt. En in de praktijk klopt het ook dat je uit meer data betere kennis kunt halen. Robin Berger is productieleider bij het familiebedrijf A. Berger. De toeleverancier van de frees- en draaicomponenten bestempelt zichzelf als vergevorderd met digitalisering. Het gebruikt al sensoren om aan de hand van deze data de kwaliteit te kunnen voorspelen. Maar data afstaan aan andere partijen? Wellicht aan buitenlandse partijen? Daar denkt hij

Digitalisering in combinatie met kunstmatige intelligentie is een enorme kans voor Europa, als we medewerkers meenemen en voorbereiden

echt nog niet aan. Robin Berger: “Wij gaan geen data vrijgeven aan buitenlandse partijen. De toepassing is onze know how, die moeten we beschermen.” Hij voelt er niks voor om data vrij te geven aan andere partijen die de kennis die ze uit deze data genereren via machine- en gereedschappenleveranciers verder verspreiden. De metaalondernemer slaat daarmee de spijker op de kop: bedrijven zijn huiverig om hun productiedata en dus hun kennis vrij te geven. Dan gaat immers vroeger of later ook de concurrent ervan profiteren. Alfred Geissler (DMG Mori) voelt dat de machinebouwers meer moeten gaan doen om hun klanten te overtuigen. Cloudoplossingen zijn schaalbaar. Dat is het grote voordeel als je data uit het bedrijf haalt. “Het zal erom gaan dat we de klanten overtuigen dat data veilig zijn en niet in ongewenste handen vallen.”

Anonimiseren

Rudolf Meyer van Liquidtool denkt dat anonimiseren een oplossing kan zijn. “Dan kunnen wij predictive analytics ontwikkelen.” Pro-micron directeur Hubertus Von Zastrow, de initiatiefnemer van DiMaP, denkt dat de discussie aangeeft hoe belangrijk het is de mensen mee te nemen in de digitalisering. “Digitalisering in combinatie met kunstmatige intelligentie is een enorme kans voor Europa, maar alleen als we de medewerkers meenemen en voorbereiden op deze verandering.” De medewerkers in de productie profiteren er namelijk ook van. Vervelende taken kunnen geautomatiseerd worden; er komen nieuwe jobs en nieuwe verantwoordelijkheden. Overigens kun je ook al veel bereiken als je lokaal data analyseert, zegt Thierry Wolter van Ceratizit. Met de Toolscope procesbewakingsystemen uit eigen huis haal je al snel 20% meer productiviteit. “Ook zonder dat je data naar de cloud stuurt, kunnen we al veel doen.” Ook Von Zastrow van pro-micron zegt dat je momenteel al veel kunt bereiken met assistentiesystemen die lokaal draaien, zonder data naar de cloud te sturen. Deze systemen kunnen de operator tijdig waarschuwen als het proces fout dreigt te lopen.

Cirkel sluiten

Professor Thomas Bergs wijst de anderen er echter op dat zonder de inzet van cloudoplossingen de cirkel niet gesloten wordt. Niet voor niks heet het bij DMG Mori dat digitalisering ‘Chef Sache’ is. Je kunt je dan als bedrijf onderscheiden met de domeinkennis. Mooie vergezichten, denkt Robin Berger. Maar wanneer komen de machinebouwers nu eens met een eenduidige interface waarmee je machines aan elkaar kunt koppelen. “We hebben een eenvoudige oplossing nodig.” Professor Thomas Bergs kan dit alleen maar onderschrijven. Net zoals de opmerking dat de leveranciers hun klanten duidelijk moeten maken welk voordeel digitalisering en data delen hen brengt. En dan moet het concreet worden. “Anders blijven we praten. Er moet enthousiasme ontstaan, dan heb je de mensen mee aan boord.” Metaalondernemer Robin Berger is echter ook aan het einde van de Director Exchange niet overtuigd. Waarom zou je de buitenlandse concurrentie slimmer maken met je data? DiMaP trok als digitaal event bijna 4500 deelnemers.