GUY JOOSTEN
Het verhaal van de mooie Daphne die zowel door de eenvoudige herder Leukippos als door de god Apollo wordt bemind – zoals beschreven in Ovidius’ Metamorfosen – maakt deel uit van het Westerse cultuurgoed. Omdat het in ons collectief geheugen zo sterk aan de boom is gelinkt, situeert regisseur Guy Joosten deze ‘bucolische tragedie’ in de wereld van een ecologisch geïnspireerde ‘hipster’. In zijn visie is Daphne een outsider: iemand die zich niet thuis voelt in deze wereld, een positie inneemt aan de rand van de mainstream, zich afzet tegen de heersende consensus en de harde economische realiteit... Een gesprek over zijn interpretatie van de mythe en over de grens tussen de revolte en daadwerkelijk activisme. Le mythe de la belle Daphné, courtisée autant par le simple berger Leucippe que par le dieu Apollon, est décrit dans Les Métamorphoses d’Ovide et figure depuis dans notre patrimoine culturel occidental. Ce mythe étant étroitement lié à l’arbre dans notre mémoire collective, le metteur en scène Guy Joosten situe cette « tragédie bucolique » dans le monde d’une « hispter » aux idéaux écologiques. Dans la vision qu’il nous propose, Daphné est une marginale : elle ne se sent pas à sa place dans ce monde, elle se positionne en marge du courant dominant, se dresse contre les consensus et la dure réalité économique... Entretien sur l’interprétation du mythe et sur la frontière entre révolte et activisme. Richard Strauss’ eenakter Daphne is zeker geen repertoirestuk. Waarmee heeft dit werk toch uw hart weten te veroveren? In deze opera vertelt Strauss het verhaal van de nimf Daphne, dochter van de riviergod Peneios en van de aardgodin Gaia. Daphne wordt zowel bemind door de herder Leukippos als door de god Apollo. In een aanval van jaloezie doodt Apollo zijn rivaal en probeert nadien zijn fout ten overstaan van Daphne goed te maken: hij vereeuwigt haar door haar op het einde van de opera te metamorfoseren in een boom. Ik was onmiddellijk gefascineerd door het slot van dit werk. Het getuigt voor mij namelijk van een geweldige durf om een opera te laten eindigen met een lang symfonisch naspel, zoals Strauss dit hier doet. Helemaal op het einde weerklinkt daarin weliswaar nogmaals de stem, maar dan zonder woorden, enkel nog in tonen. Deze vreemde gang van zaken kreeg voor mij al snel de betekenis van een nieuw begin: in het begin was er niets, dan kwam de klank en daarna was er het woord. Kortom: mijn fascinatie is begonnen met het einde, en van daar uit heb ik met terugwerkende kracht mijn interpretatie ontwikkeld. Het verhaal van Daphne, dat in Ovidius’
© Chantal Anderson
12 DAPHNE
DE MUNT
LA MONNAIE
Vous vous êtes intéressé à Daphne, un opéra en un acte de Richard Strauss, qui n’est pas une œuvre de répertoire. Qu’est-ce qui a retenu votre attention ? Dans cet opéra, Strauss raconte l’histoire de la nymphe Daphné, fille du dieu fleuve Pénée et de la déesse terre Gaïa, qui est aimée du berger Leucippe et du dieu Apollon. Piqué par la jalousie, Apollon tue son rival et essaie ensuite de réparer sa faute envers Daphné : il l’immortalise en la métamorphosant en un arbre. J’ai d’emblée été fasciné par la fin de cette œuvre. Selon moi, terminer un opéra par un long postlude symphonique, comme Strauss le fait ici, témoigne d’une audace incroyable. À vrai dire, la voix fait encore une apparition tout à la fin, mais sans paroles, juste sous forme de son. Et pour moi, cet étrange enchaînement signifie un nouveau commencement : au début, il n’y avait rien, ensuite, il y a eu le son, puis il y a eu le verbe. En bref, c’est d’abord la fin qui m’a fasciné et c’est à partir de là que j’ai élaboré mon interprétation. L’histoire de Daphné apparaît dans les Métamorphoses d’Ovide et fait depuis lors partie de notre patrimoine culturel occidental. Ce récit est tellement lié au motif de l’arbre dans notre inconscient collectif que je peux DAPHNE 13