Nadat hij de samenwerking met Stefan Zweig onder Après avoir dû, sous la pression du nazisme, mettre druk van het nazisme had moeten stopzetten, fin à sa collaboration avec Stefan Zweig, Richard componeerde Richard Strauss (1864-1949) tussen Strauss (1864-1949) compose entre 1935 et 1937 son 1935 en 1937 zijn dertiende opera, Daphne, op een treizième opéra, Daphne, sur un livret de Joseph libretto van Joseph Gregor. Sinds zijn eerste opera, Gregor. Depuis son premier opéra, Guntram, en Guntram, uit 1894, had hij zowat alle aspecten van 1894, il s’était exercé à toutes les déclinaisons du het genre beoefend, gaande van schandaalstuk- genre : d’une pièce à scandale comme Salome à ken als Salome tot hoog-filosofische werken als Die l’œuvre hautement philosophique qu’est Die Frau Frau ohne Schatten, van expressionistische tragiek ohne Schatten, du tragique expressionniste d’Elektra in Elektra tot luchtige komedie in Die schweigsame à la comédie légère de Die schweigsame Frau, de la Frau, van een historisch fresco als Der Rosenkavalier fresque historique de Der Rosenkavalier au Spietot een eigentijdse Spieloper als Intermezzo, van een loper contemporain Intermezzo, d’une comédie pretentieloos werk over liefdeslyrique sur les déboires amouperikelen als Arabella tot een reux comme Arabella au forum esthetisch discussieforum als de discussion esthétique de Capriccio... In Daphne bereikt Capriccio... Dans Daphne, il hij opnieuw een klassiek evenretrouve un équilibre entre wicht tussen vorm en inhoud forme et contenu et se révèle à en weet hij een aantal van de même de rassembler certaines grote krachtlijnen van zijn hele lignes de force qui marquent oeuvre samen te brengen: de toute son œuvre : la mythologie mythologie van de klassieke de l’antiquité classique (présente dans Elektra, Ariadne oudheid (die we ook terugvinden in Elektra, Ariadne auf Naxos ou Die ägyptische Helena), son thème favori de la auf Naxos of Die ägyptische métamorphose (dans Die Frau Helena), zijn geliefde thema ohne Schatten, les Metamorvan de metamorfose (zoals in Die Frau ohne Schatten, of phosen pour 23 instruments à in de Metamorphosen voor 23 cordes ou son poème symphostrijkers, of in zijn symfonisch nique Tod und Verklärung), un gedicht Tod und Verklärung), grand rôle de soprano au cœur een grote sopraanpartij in de sa musique (Salome, Elektra het muzikale centrum (zoals et tant d’autres, sans oublier Salome, Elektra, en zovele © Richard-Strauss-Institut Garmisch-Partenkirchen ses lieder, dont les fameux andere, naast zijn liederen, tot de Vier letzte Lieder Vier letzte Lieder), une orchestration extrêmement toe), een uiterst geraffineerde orkestratie en een raffinée et une force de suggestion inouïe de la ongehoorde uitbeeldingskracht van de muziek... De musique... La partition de Daphne pourrait bien partituur van Daphne bevat misschien wel Strauss’ renfermer les plus belles pages de Strauss. Sa strucmooiste muziek, en is weinig traditioneel wat de ture est tout sauf conventionnelle : le finale de cette structuur betreft: de finale van dit werk is zuiver œuvre est purement orchestral : seuls quelques sons orkestraal, met nog slechts enkele woordeloze klan- sans paroles nous parviennent de la protagoniste. ken van de hoofdrol. Juist deze schoonheid mag mis- Cette originalité à elle seule pourrait surprendre schien verwonderen in het geval van Daphne, want dans la partition de Daphne, car rien en elle ne laisse uit deze partituur blijkt helemaal niet dat de wereld percevoir la catastrophe humaine qui se prépare onder invloed van het nazisme op een menselijke sous l’influence du nazisme, ni le fait que Strauss catastrofe afstevende waarbij Strauss zelf in het oog est lui-même dans l’œil du cyclone (le compositeur van de storm zat (de componist was hoofd van de a dirigé la Reichsmusikkammer entre 1933 et 1935). Reichsmusikkammer geweest tussen 1933 en 1935). Mais peut-être Strauss n’a-t-il été qu’un artiste naïf Maar misschien was Strauss een naïef kunstenaar of ou un opportuniste qui ne songeait qu’à la Beauté ? opportunist die alleen maar aan Schoonheid dacht? (RP) (RP) 26 DAPHNE
DE MUNT
Enjoy responsibly – www.moet.com
Richard Strauss – Daphne