India Perspectives Sinhalese April-June 2018

Page 1

bkaÈhd o¾Yk

32 jk fj¿u n ksl; = j = 2 n wm%f s h,a - cqks 2018

fo’o fganh lEesyu ekWjh’kl] 18&20 vxLr] 2018 2018 úYaj yskaÈ iïfï,kh yskaÈfhys iuia; uysuh ieuÍu ms‚ih

hqfrdamh iuÕ ne£ï Yla;su;a flfrñka

TäId Èk igyka ld,sx.h fidhd hEu

mdßY=oaO;ajhg jvd jeä hula bkaÈhdfõ bia,dï m,a,

iduh fidhd uki i|yd fhda.


fmdÜmqß bka È hdfõ meje;a ù ug ks h ñ; W;a i j øS W;aijh wrekdp,a m%foaYa ys iSfrda l,dmfha wm;dks f.da;%h fï lDIsld¾ñl W;aijh idïm%odhsl k¾;k" ck .S;" iy wfkl=;a ixialD;sl úfYaIdx. iys;j ieuÍug tla fjhs¡

ljodo( 2018 cQ,s 5 fld;ek§o( wreKdp,a m%foaYays iSfrda

ksoyia Èkh fï jif¾ §" bkaÈhdj 72jk ksoyia Èkh iurhs’ m%Odk W;aijh kj È,a,sfha r;= n,fldgqfõ § meje;afjkq we;¡

fyñia W;aijh ,dvdlays wdY%uj, ixúOdkh flfrk úYd,;u W;aij w;ßka tlla f,i ie,flk fuu wkqiaurKh .=re moauiïNjf.a Wm; isysm;a lrhs’

,dvdla

Image: nelive.com

ljodo( 2018 cqks 23-24 fld;ek§o( cïuq yd ldYaó¾ys

ljodo( 2018 wf.daia;= 15 fld;ek§o( rg mqrd

rd;a hd;%d fuu W;aijh iajdñ c.kakd;a" iajdñ n,Nø iy iqNød fojÕk c.kakd;a fldaúf,a isg ish kekao‚hf.a ksji f,i ie,flk mQß ys .=kaäpd fldaú, n,d .sh .uk iurhs¡

ljodo( 2018 cQ,s 14 fld;ek§o( TäIdys mQß

pïmlal=,ï fndaÜgq ;rÕdj,sh flar< m%dka;fha jvd;au mer‚ iafkala fndaÜgq ;rÕdj,sh¡ meïmd kÈfha fndaÜgq ;rÕ biõj isysm;a lrhs’ iyNd.slhska idïm%odhsl fndaÜgq .S; .dhkd lroa§ úYd, fndaÜgq .Kkla Èkqu m;d ;rÕhg tlafjh¡’

ljodo( 2018 cqks 28 fld;ek§o( flar<fha w,mamqId

wu¾kd;a hd;%d f,dalh oi;ska tk ne;su;=ka iajdñ Ysj fjkqfjka hdÉ[d Tmamq lsÍu ms‚i fuu jd¾Isl wNsfhda.d;aul jkaokdj cïuq yd ldYaó¾ ys§ mj;ajkq ,nh¡’

ljodo( 2018 wf.daia;= 26 olajd fld;ek§o( cïuq yd ldYaó¾


fmrjok 11jk úYaj yskaÈ iïfï,ka ^f,dal yskaÈ iïfï,kh& wf.daia;= 18-20 olajd uqßisfha meje;aùug kshñ; jk w;r NdId Wreuhg .re lrk iy th f,dalhg f.k hk f,dalh mqrd yskaÈ NdIdjg jiÕ jQ Wkkaÿjkakka tla fõÈldjla u; tla ;eklg f.k tkq ,nh¡’ bkaÈhd o¾Yk iÕrdfõ fuu ksl=;=j ;=<" wms fï jeo.;a isoaêfha odhdofhka ,sys,a jk w;r 11jk iïfï,kh meje;afjk úg tys wvx.= oE ms<sn| laIK oelaula ,nd .kafkuq¡ jeo.;a rdcH ;dka;%sl kshe,Sï ud,djla bka§h rch úiska wkq.ukh l< w;r miq.sh udi lsysmh ;=< oaùmd¾Yaúl iy nyqmd¾Yaúl /iaùï lsysmhlska i|yka lsÍug jákd .súiqï iy m%;sM, odhdo ú‚¡ bka§h w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=udf.a iaùvkh" tlai;a rdcOdksh iy c¾uksh lrd id¾:l ixpdr iy wm%sfh,a 19-20 foÈk ,kavkfha mej;s fmdÿrdcH uKav, rdcH kdhl yuqjg iyNd.s ùu ms<sn| lshjkak¡ tfukau" bka§h úfoaY lghq;= wud;H iqIaud iajrdÊ ue;skshf.a b;d,sh" m%xYh" ,laiïn¾.a" fn,aðhu iy ol=Kq wm%sldj lrd .sh ks, ixpdr /ila ms<sn|j woyia lshjd ord .kak¡ wmf.a ixpdr fldgfiys" tys úYsIag;u ksOdk wdrlaId lrk( mQß ys iajdñ c.kakd;a fjkqfjka lem l< oejeka; fldaú," lshqgela ys oaú;aj ud¾.j, ld¾h nyq,;ajh" r>qrdÊmQ¾ .ïudkfha l=i,;d imsß l,dlrejka iy Ñ,sld jefõ fi!kao¾hd;aul ,laIK lrd wm iuÕ TäId fj; hdug tkak¡ wmf.a PdhdrEm úfYaIdx. fldgiska" wm Y=oaO rduodka udifha iy 2018 cqks 16 Èkg jefgk Boa W,a mS;¾ ieureï W;aijh ksñ;s fldg f.k bkaÈhdfõ yeu fmfoilu jdf.a jvd;a Èÿ,ñka ke.S isák m,a,s iuQyhla .ek Tnj oekqj;a lruq¡ uyudj; wi,l l=vd ;eklska Wm; ,nd l%Svd fl!Y,Hh kdufhka wka;¾cd;sl f.!rjh Wmhd.;a" uqÿka fm< ÿkq ú§fï l%Säld §msld l=udßf.a .uk wmf.a iskud fldgfiys § ldka;djka m<uq ;ek f;audj hgf;a wm l;d ny lrk w;r wehf.a Ôú; l;dj ms<sn| iïudk ÈkQ jD;a;dka; Ñ;%mgh Tnj Èßu;a lrkq we;¡ yeu kqyqrejlgu tfrysj wehf.a mdoh bÈßhg ;nñka wehf.a lemùu .ek lshjk w;r" fhdaO iuld,Sk wod<;ajhl jeo.;a iudc m‚jqv iïfma%IKh lsÍu Wfoid fï lù;aj m%ldYk wdlD;sh Wmfhdackh lrñka isák" bkaÈhd kjhq.fha /ma Ys,amSkaf.a ix.S;uh .uka j,ska kef.k iudk ufkdaNdjhl fodaxldrh fidhd .kak¡ wjidk jYfhka" bka§h l%slÜ ;rej” yßncka isx úiska imhk úfYaI ,smsh ri ú¢kak" tys§ Tyq wmg bka§h m%sñh¾ ,S.a ;rÕdj,sh ms<sn| wNHka;ßlfhl= jYfhka Tyqf.a oelau wmg ,nd fohs" l%slÜ ;K;s,a, u; f,dalh tlu ;eklg f.k tk wdldrh;a ri ú¢kak¡

rùIa l=ud¾

bkaÈh 32 jk

o¾Yk fj¿u n

d

kl s ; = j = 2n wmf s% h,a - cqk s 2018

fo’o ekWjh’k fganh l] 18 &20 lEe vxLr ] 2018syu

hqfrd Yla; amh iuÕ su;a f n lfrñ e£ï ka

wm%f s h,a - cqks 2018 | 3 |

2018 úYaj yskaÈ yskaÈfh ys iu iïfï ia; u ysuh ,kh ieuÍu ms‚i h TäId ld,sx Èk igyk .h fi dhd hEa u

mdßY bkÈa hd=oaO;ajhg fõ bi jvd je , a dï m, ä hula , a

iduh uki fidhd i|yd fhda.

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


bkaÈhd o¾Yk

32 jk fj¿u n ksl=;=j 2 n wm%f s h,a - cqks 2018

ixialdrl( rùIa l=ud¾ iydh ixialdrl( rdcd;a Nd;ak.¾ úfoaY lghq;= wud;HdxYh ldur wxl 152, ta - wka;h, Ydia;%S Njka kj È,a,sh, 110001 bkaÈhdj ÿrl:k( 91'11'23388949, 23381719 *elaia( 91'11'23384663 fjí wvúh( http://www.indiandiplomacy.in Tnf.a m%;spdr( osdpd2@mea.gov.in

uelaiafmdaIqj¾ óähd .DDma bkaähd mqoa.,sl iud.u m%’ú’ks’ yd l<ukdldr wOHlaI( m%ldIa fcdydß wOHlaI( úldiaa fcdydß ixialdrl wOHlaI( chSgd nkaèfhdamdOHdh m%Odk ld¾hd,h uelaiafmdaIqj¾ óähd .DDma bkaähd mqoa.,sl iud.u #TheAddress, 62, jkf.dvke.s,a,, ´la,d - 3 wÈhr, kjÈ,a,sh110020" bkaÈhdj ÿrl:k( +91.11.43011111, Fax: +91.11.43011199 CIN No: U22229DL2006PTC152087 úuiSï i|yd( indiaperspectives@maxposuremedia.com

úuiSï | MMGIPL i`oyd ÿrl:k( +91.11.43011111 *elaia( +91.11.43011199 www.maxposuremedia.com

bkaÈhd o¾Yk wrdì" nydid bkaÿkSishd" bx.%Sis" m%xY" c¾uka" yskaÈ" b;d,shdkq" meIafgda" m¾ishka" mD;=.Sis" reishdkq" isxy," iamd[a[" fou< iy Ök NdIdj,ska m%ldYkh flf¾' bka§h o¾Yk m%ldYhg m;a lsÍu rùIa l=ud¾” iu f,alï ^XP& yd ks, udOH m%ldYl, úfoaY lghq;= wud;HdxYh ^MEA&, ldur wxl 152 'ta˜ fldgi, Ydia;S% Njka, kj È,a,h s -110001 f.a m%ldYkhla jk w;r úfoaY lghq;= wud;HdxYh fjkqfjka m%ldYkh lrkq ,nkafka uelaif a mdaIj q ¾ óähd .Dma bkaähd m%hf s jÜ ,sñgâ, (MMGIPL) #TheAddress, 62, jkf. dvke.s,, a , ´la,d - 3 wÈhr, kjÈ,a,h s 110020, bkaÈhdj - úisk¡s bkaÈhd o¾Yk jirlg 6 jrla m%ldYhg m;a fõ¡ ish¿u ysñlï weúßKs¡ fuys m<jk ,sm”s ie,iqï yd $ fyda PdhdrEm bkaÈhd o¾Yk ys wkque;sh we;sj Ndú;d l< fyda kej; ks¾udKh l< yelsh¡ MEA yd MMGIPL, úfYaI b,a,u S la fkdue;sj imhk ,o ksIm a dok, w;a msgm;a, PdhdrEm, ie,iqï úksúoNdjh yd fjk;a oE j,g isÿjk ydks fyda mdvq ms<n s |j j.lshkq fkd,efí¡ iÕrdj ;=, we;s woyia w;HjYHfhkau MEA fyda MMGIPL ys woyia fkdjk nj i,lkak¡

tkak wm yd( http://www.facebook.com/MEA http://www.twitter.com/MEA http://www.youtube.com/MEA —bkaÈhd o¾Yk˜ msgm;a i|yd wdikak;u bka§h ;dkdm;s ld¾hd,h wu;kak¡

72


we;=<; 76

06

80

lk>snkjh

xkSjo’kkyh vrhr ..................................................06 ^^pyks ekWjh’kl---**....................................................10 yjq,aldÍ;ajh fidaÑ iuq¿j....................................................14 idufha md,ï ;ekSu .....................................18 ;%s;aj ix{djla................................................ 24 m%xY iïnkaO;dj........................................... 30 idx.ñl;ajh ;=< mshjrla........................... 34 fmrg wefok .eUqre ñ;%;ajhla lrd........ 38 fmrÈ. il%Sh;dj........................................... 42

Pdhd rE mdßY=oaO;ajhg jvd jeä hulaa.................... 54 ixpdrh ld,sx. foaYh uOHfha.................................. 62 ix.S;h f.ahmo wkkH;dj........................................68 Wreuh wkqiaurŒh md .ukla................................ 72 iskudj Èßh m<uqfjka................................................ 76

M,odhS idlÉPdjla........................................ 48

bjqï msyqï l=¿ rih..........................................................80

l%Svd iqyo;ajfha ;K;s,a,la.................................50

m%.;sh uki i|yd fhda...........................................86 wm%f s h,a - cqks 2018 | 5 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


lk>snkjh

xkSjo’kkyh vrhr

fganh dks ns’k dh jk"VªHkk"kk rFkk varjjk"Vªh; Hkk"kk cukus dh fn’kk esa 10oka fo’o fganh lEesyu mi;qDr eap fl) gqvk FkkA le; ds lkFk vc rks fganh dk mi;ksx Hkh c<+ jgk gS ys[k% oh.kk lcyksd ikBd

jk

"Vªfirk egkRek xka/kh us dgk Fkk] ^^jk"VªHkk"kk ds fcuk jk"Vª xwaxk gSA esjk ;g er gS fd fganh gh fganqLrku dh jk"VªHkk"kk gks ldrh gS vkSj gksuh pkfg,A** xka/khth dh mfDr dks lkFkZd djus dh fn’kk esa ns’k dh ljdkjksa us fganh ds izpkj&izlkj ds vFkd iz;kl fd,A blh Øe esa fo’o fganh lEesyu vk;ksftr djus dk eu cuk;k x;kA vxLr] 2018 esa 11oka fo’o fganh lEesyu dk Hkkjr ifjizs{; | 6 | vizSy&twu 2018

vk;kstu ekWjh’kl esa fd;k tk,xkA bl izdkj ds dk;ZØeksa dk mn~ns’; ;gh gS fd vf/kd ls vf/kd yksx fganh dks viuk,aA oSf’od Lrj ij fganh dks igpku feysA fuLlansg ,sls vk;kstuksa ls mn~ns’; dh vkiwfrZ gqbZ gSA 11oka fo’o fganh lEesyu vxLr] 2018 esa ekWjh’kl esa gksxk] blh izLrko ds lkFk Hkksiky esa vk;ksftr 10oka fo’o fganh lEesyu lekIr gqvk FkkA ;g dk;ZØe 10 ls 12 flrEcj] 2015 dks gqvk FkkA igyh ckj fganh Hkk"kk ij dsafnzr bl lEesyu


eq[; i`"B% Hkkjr ds iz/kkuea=h Jh ujsanz eksnh us Hkksiky esa vk;ksftr 10osa fo’o fganh lEesyu dk mn~?kkVu fd;k FkkA bl volj ij Mkd fVdV Hkh tkjh dh xbZA bl vk;kstu esa Hkkjr dh fons’k ea=h Jherh lq"kek Lojkt] fof/k o vkbZVh ea=h Jh jfo’kadj izlkn ,oa e/; izns’k ds eq[;ea=h Jh f’kojkt flag pkSgku Hkh mifLFkr FksA Åij% fganh dk izpkj&izlkj c<+kus dh fn’kk esa vusd egÙoiw.kZ l=ksa dk Hkh vk;kstu fd;k x;k Fkk

esa 12 fo"k;ksa ij fopkj&foe’kZ fd;k x;kA Hkksiky esa vk;ksftr rhu fnolh; lEesyu esa vyx&vyx ppkZvksa ds ckn buls tqM+s mik; Hkh lEesyu esa is’k fd, x, FksA ;g r; fd;k x;k fd bu mik;ksa ij vey ds fy, dsanz ljdkj ,d leh{kk lfefr Hkh cuk,xhA ml lEesyu esa ljdkj dh vksj ls vk’oklu fn;k x;k Fkk fd tks flQkfj’ksa is’k dh xbZ gSa] mu ij gj laHko vey gksxkA Hkksiky esa vk;ksftr lEesyu dk vk;kstu fons’k ea=ky;] Hkkjr ljdkj }kjk e/; izns’k ljdkj ds lg;ksx ls fd;k x;k FkkA bldk eq[; fo"k; ^fganh txr% foLrkj ,oa laHkkouk,a* FkkA bl dk;ZØe esa eq[; vfrfFk Hkkjr ds iz/kkuea=h ekuuh; Jh ujsanz eksnh Fks tcfd fo’ks"k vfrfFk ekWjh’kl x.kjkT; dh f’k{kk o ekuo lalk/ku ea=h Jherh yhyk nsoh nqdu yNqeu FkhaA bl volj ij Jh eksnh us dgk] ^^nqfu;k esa Hkk"kk ds :i esa fganh dk egÙo c<+ jgk gSA fganh dks le`) cukus ds fy, mls vU; Hkkjrh; Hkk"kkvksa ls tksM+uk gksxkA lkFk gh fMftVy bafM;k esa bldk mi;ksx c<+kuk gksxkA** blesa dqy 12 ’kSf{kd l= vk;ksftr fd, x, Fks & fxjfefV;k ns’kksa esa fganh] fons’kksa esa fganh f’k{k.k & leL;k,a o lek/kku] fonsf’k;ksa ds fy, Hkkjr esa fganh v/;;u dh lqfo/kk] vU; Hkk"kk Hkk"kh jkT;ksa esa fganh] fons’k uhfr esa fganh] iz’kklu esa fganh] foKku {ks= esa fganh] lapkj ,oa lwpuk izkS|ksfxdh esa fganh] fof/k ,oa U;k;

{ks= esa fganh vkSj Hkkjrh; Hkk"kk,a] cky lkfgR; esa fganh] fganh i=dkfjrk vkSj lapkj ek/;eksa esa Hkk"kk dh ’kq)rk rFkk ns’k&fons’k esa izdk’ku% leL;k,a o lek/kkuA bl volj ij Jh eksnh us ^xxukapy* uked iqfLrdk dk Hkh foekspu fd;kA bl volj ij iqLrd ds ys[kd Jh v’kksd pØ/kj ,oa Jherh lq"kek Lojkt ekStwn FksA bl lEesyu esa dbZ izkS|ksfxd daifu;ksa us Hkh fgLlk fy;k FkkA blesa dbZ fons’kh daifu;ka tSls xwxy] ,Iiy] ekbØkslkW¶V] oscnqfu;k fganh ds lkFk&lkFk dbZ Hkkjrh; laLFkk,a tSls lh&Msd] dsanzh; fganh laLFkku] Hkkjr dks’k] jk"Vªh; foKku izlkj dsanz ’kkfey jghaA bl volj ij dsanzh; x`gea=h Jh jktukFk flag us dgk] ^^ge tc 21 twu dks ;ksx fnol eukus ds fy, nqfu;k ds 171 ns’kksa dk leFkZu izkIr dj ldrs gSa rks fganh dks la;qDr jk"Vª dh vkf/kdkfjd Hkk"kk cukus ds fy, 127 ns’kksa dk leFkZu D;ksa ugha izkIr dj ldrsA** vHkh vaxzst+h] Ýsap] LiSfu’k] :lh] phuh o vjch la;qDr jk"Vª dh vkf/kdkfjd Hkk"kk,a gSaA fo’o fganh lEesyu dh ladYiuk jk"VªHkk"kk izpkj lfefr] o/kkZ }kjk 1973 esa dh xbZ FkhA lfefr ds rRoko/kku esa izFke fo’o fganh lEesyu 10&12 tuojh] 1975 dks egkjk"Vª ds ukxiqj esa vk;ksftr fd;k x;k FkkA lEesyu dk mn~ns’; bl fo"k; ij fopkj&foe’kZ djuk Fkk fd rRdkyhu oSf’od ifjfLFkfr esa fganh fdl izdkj ls lsok dk lk/ku cu ldrh gSA vizSy&twu 2018 | 7 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

uysuh f.k yer

mE w;S;hla wf.daia;= udifha t<fUk 11jk úYaj yskaÈ iïfï,kh uqßisfha meje;aùug ixúOdk lghq;= fhdok fï wjia:dfõ wms W;aijfha fmr ixialrKh iy tys jeo.;alu .ek wdmiq yeÍ n,uq joka fm< ùkd iíf,dla m;dla f.ks

uyd;aud .dkaê;=ud jrla fufia mejiSh" —cd;sl NdIdjla fkdue;sj cd;sh f.d¿h’ uu bkafka yskaÈ NdIdj bkaÈhdfõ cd;sl NdIdj úh yelsh" úh hq;=h lshk u;fha msysgdh’˜ .dkaê;=udf.a isyskh imqrd .kq ms‚i" bkaÈhdj we;=<; yskaÈ NdIdj m%j¾Okh lsÍug iy wka;¾cd;sl jYfhka tys jeo.;alu b,lal lsÍug j¾I .Kkdjla ;sfiafia mshjr lsysmhla .kq ,eì‚¡ fïjd w;ßk" jvd;au lemSfmfkk uQ,drïNh jkqfha f,dal yskaÈ iïfï,khh¡’ 1975 § kd.+¾

ys§ m<uq j;djg ixúOdkh flreKq úYaj yskaÈ iïfï,kh" t;eka mgka ;=ka wjqreoaolg jrla meje;ajqKq w;r úúO ck;dj iy úúO mka;s w;frys fmdÿ NdIdjla f,i ixia:dmkh jkakg yskaÈ NdIdj b;d jeo.;a N+ñldjla rÕ olajd ;sfí¡ fï jif¾ §" fuh 11jk ixialrKh i,l=Kq lrk w;r uqßisfha § ixúOdkh flf¾" tys bkaÈhdkq iïNjhla we;s úYd, ck.yKhla isák w;r tys jvd;au lemSfmfkk NdIdj yskaÈ NdIdjhs¡

w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud 2015 fndamd,a ys mej;s 10 jk úYaj yskaÈ iïfï,kh wu;ñka

bkaÈhd o¾Yk

| 8 | wm%f s h,a - cqks 2018


úfoaY lghq;= wud;H iqIaud iajrdÊ ue;sksh 10 jk yskaÈ iïfï,khg myiqlï imhñka

2015 iema;eïn¾ 10 isg 12 olajd ixúOdkh flreKq 10jk úYaj yskaÈ iïfï,kfha § yskaÈ NdIdj m%j¾Okh lsÍfï me;s lsysmhla ms<sn|j idlÉPd meje;aú‚‘ iïfï,kh oekg flfrñka mj;sk ks¾foaYj,g i;aldrlhla f,i o th fufyhú‚¡ fuu ks¾foaY l%shdud¾. njg yerú‚oehs hkak iy 2015 isg b,lal w;alr .ekSug .kakd ,o mshjr fudkjdoehs úYaf,aIKh lsÍug iudf,dapk lñgqjla ilia lsÍug bka§h rch ;SrKh lr we;¡ úfoaY lghq;= weu;skS iqIaud iajrdÊ ue;skshf.a kdhl;ajfhka úfoaY lghq;= wud;HdxYh úiska ixúOdkh lrk ,o fNdamd,a ixialrKhg w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud m%Odk wdrdê;hd f,i iyNd.s jQ w;r —yskaÈ f,dalh( úoyd,Su iy YlH;dj˜ b,lal lr .ksñka th meje;aú‚‘ wdpd¾h wfYdala pl%dOd¾ iQÍka we;=¿" kïoerE yskaÈ úoaj;=ka lsysm ‍fofkl= ‍o Bg iyNd.s úh¡ ck;djg ióm úúO uDÿldx. iy fhÿï yskaÈ niska ksmoùu i|yd .+.," wem,a iy uhsfl%dfid*aÜ jeks f;dr;=re ;dlaIK iud.ï o fuu wjia:djg tlaù isákq olskakg yelsúh¡

iïfï,kfha § uOHu rcfha iajfoaY lghq;= wud;H rxð;a isx ue;s;=ud" tlai;a cd;Skaf.a ks, NdId w;r tlla f,i yskaÈ NdIdj we;=<;a lr .ekSfï m%Yakh ms<sn|j wduka;%Kh lf<ah" —cd;Hka;r fhda. Èkh m%ldYkhg m;a lsÍu i|yd Pkao 177la l<ukdlrKh lr .ekSug bkaÈhdjg yelsú‚ kï" tlai;a cd;Skaf.a ks, NdIdjla f,i yskaÈ ni we;=<;a lr .ekSug Pkao 127la l<ukdlrKh lr .ekSug bkaÈhdjg fkdyels ukaoe@˜‍hs weiSh¡ tlai;a cd;Skaf.a j¾;udk ks, NdId jkafka" bx.%Sis" m%xY" iamd[a[“ reishdkq" Ök iy wrdì h’ 1975 ckjdß 10 iy 12 we;=<; m<uq úYaj yskaÈ iïfï,kh meje;ajQ od isg" tjeks iïfï,k f,dalfha úúO fldgiaj,ska ixúOdkh fldg ke.S tkakg úh¡ iïfï,kfhys ixl,amh 1973 § j¾Od ys rdIag%NdId m%pd¾ iñ;s u.ska ;SrKhla fkdue;sj flreKq idlÉPdj, m%;sM,hhs’ iïfï,kfha m<uq ixialrKh ixúOdkh lrk ,oafoa iñ;sh u.sks’ iïfï,kfhys mrud¾:h mj;akd mßirh ;=< udkj j¾.hdg fiajh lsÍfï udOHhla f,i m;aùug yskaÈ NdIdjg yels wdldrh ms<sn|j fyd¢ka is;d ne,Suh¡’

wm%f s h,a - cqks 2018 | 9 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


lk>snkjh

fo’o fganh lEesyu ekWjh’kl] 18&20 vxLr] 2018

^pyks ekWjh’kl---* fganh dsoy ,d Hkk"kk ugha vfirq vius vki esa laLd`fr Hkh gSA 11oka fo’o fganh lEesyu blh Hkko dks ifjyf{kr djsxk ys[k% MkW- gjh’k uoy

^p

yks ekWjh’kl* ;g ukjk X;kjgosa fo’o fganh lEesyu dk izrhd ukjk gS ftls fn;k gS Lo;a Hkkjr dh fons’k ea=h Louke/kU;k Jherh lq"kek Lojkt usA ekWjh’kl esa fo’o fganh lEesyu rhljh ckj vk;ksftr gksxkA lu 1976 esa iksVZ yqbl] ekWjh’kl esa nwljk fo’o fganh lEesyu vkSj 1993 esa iksVZ yqbl] ekWjh’kl esa gh pkSFkk lEesyu lEiUu gq, FksA

Hkkjr ifjizs{; | 10 | vizSy&twu 2018

---vkSj vc X;kjgoka lEesyu iqu% iksVZ yqbl] ekWjh’kl esa vk;ksftr fd;k tk jgk gSA X;kjgosa lEesyu dk vk/kkj fo"k; ^fganh fo’o vkSj Hkkjrh; laLd`fr* r; fd;k gSA fganh dsoy ,d Hkk"kk ugha] ;g Lo;a esa laLd`fr Hkh gSA fo’o dh lcls vf/kd cksyh tkus okyh rhu Hkk"kkvksa esa fganh dk LFkku fu/kkZfjr gSA fo’o dh dqy tula[;k esa vuqekur% 18 izfr’kr fganh tkurs gSaA fo’o esa Hkkjr ds vfrfjDr jkt&dkt ;k dk;kZy;h Hkk"kk ds :i esa fganh dk iz;ksx ekWjh’kl] Qhth] lwjhuke]


iksVZ yqbl fLFkr xaxkrkykc ij okjk.klh dh Hkkafr xaxk vkjrh dk HkO; vk;kstu fd;k tk,xk

x;kuk] usiky vkfn ns’kksa esa gksrk jgk gSA fo’o ds vusdkusd ns’kksa esa fganh dk iz;ksx O;olk;] f’k{kk] lkfgR; ;k lkaLd`frd ljksdkjksa ds :i esa gks jgk gSA ,sls ns’kksa esa] dgk tkrk gS fd nks djksM+ ls vf/kd izoklh vkSj vkfnoklh Hkkjrh; gSa tks bu iz;ksxksa dk nkf;Ro ogu dj jgs gSaA fganh dk lkaLd`frd mn~?kks"k ekWjh’kl ds ^xaxkrkykc* ij 17 vxLr dh la/;k ls izkjaHk gks tk,xkA fons’kh izfrHkkfx;ksa ds fy, okjk.klh ls ^iwtk&izrhd* :i esa ,d fnO; migkj Hkh izLrkfor gSA ^xaxk&vkjrh* dk vk;kstu vkSj jkf= Hkkst ekWjh’kl ljdkj }kjk gksxkA ’kfuokj 18 vxLr] 2018 dks izkr% 10 cts ^nhi&izToyu* vkSj osnea= ikB ls lEesyu dk fof/kor ^’kqHkkjaHk* Lokeh foosdkuan varjjk"Vªh; lHkk dsanz esa gksxkA blesa eap ij Hkkjr dh fons’k ea=h] vU; ea=hx.k vkfn vkSj ekWjh’kl ljdkj ds mUuk;d mifLFkr gksaxsA mn~?kkVu l= esa dqN fof’k"V yksdkiZ.k gksaxs ftuesa lEesyu&Lekfjdk] ljdkjh if=dk ^xxukapy* dk lEesyu fo’ks"kkad] ekWjh’kl dh gLrfyf[kr if=dk ^nqxkZ* dk izdkf’kr :i] jktHkk"kk&foHkkx ¼Hkkjr ljdkj½ dh if=dk dk

fo’ks"kkad lfEefyr gSA lwpuk&izkS|ksfxdh ls lac) D;k yksdkfiZr gksaxs] bldh tkudkjh rHkh feysxh] le> yhft, tks gksaxs vizfre gksaxsA bl ftKklk dks Fkkes jf[k,A X;kjgosa fo’o fganh lEesyu ds ijke’kZeaMy esa ekuuh; fons’k ea=h us fganh ds ikap fganh/kfeZ;ksa dks euksuhr fd;k gS%& MkW- v’kksd pØ/kj] izks- fxjh’oj feJ] MkW- jke eksgu ikBd] MkW- dey fd’kksj xks;udk rFkk MkW- gjh’k uoyA MkW- gjh’k uoy dks ijke’kZnkrk eaMy dk la;kstd ?kksf"kr fd;k x;k gSA buds vfrfjDr bl eaMy ¼lfefr½ esa nksuksa fons’k jkT; ea=h ekuuh; MkW- oh- ds- flag vkSj ekuuh; Jh ,e- ts- vdcj] x`g jkT;ea=h ekuuh; Jh fdju fjfttw] lfpo ¼iwoZ½ Jherh izhfr lju] la;qDr lfpo ¼fons’k izpkj½ Jh joh’k dqekj rFkk la;qDr lfpo ¼fganh ,oa laLd`r½ Jh v’kksd dqekj Hkh gksaxsA lEesyu ds fy, tks ’kqHkadj cuk gS] mlds fy, ,d izfr;ksfxrk dh xbZ FkhA Hkkjr ds jk"Vªh; i{kh eksj rFkk ekWjh’kl ds jk"Vªh; i{kh MksMks dk lgp;Z p;fur ’kqHkadj esa fpf=r gS tks lPPkh fe=rk dk |ksrd gS! vizSy&twu 2018 | 11 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

wms uqßishg huq 11jk úYaj yskaÈ iïfï,kh úYd, id¾:l;ajhla lr .ekSug fï ¥m;a rdcHh läkï jkq fmfka joka fm< wdpd¾h ydßIa kdj,a f.ks

wms uqßishg huqæ fï úfoaY lghq;= weu;skS iqIaud iajrdÊ ue;sksh úiska 11jk úYaj yskaÈ iïfï,khg ;enQ wdo¾Y mdGhhs¡ fï joka fm<ska i;H jYfhkau fodaxldr kef. kafka bkaÈhdfõ ckm%sh ufkdaNdjhhs" ta uqßish oYlhlg;a jvd tydhska wdrïN jQ fuu wjia:djg ;=kajk jrg;a i;aldr iemhSug iQodkï fjñka isà¡ fuu ¥m;a rdcHh m<uqfjka 1976 §;a bka wk;=rej 1993 §;a iïfï,kh ixúOdkh l<dh’ uqreisfha w.kqjr fmdaÜ ¨‍hsia ys§ wf.daia;= 18 isg 20 olajd

bkaÈhd o¾Yk

| 12 | wm%f s h,a - cqks 2018

meje;aùu i|yd ixúOdkh lsÍug kshñ; 11jk iïfï,k ixialrKfha f;audj" —yskaÈ f,dalhla" bkaÈhdkq ixialD;shla˜ hkakhs¡ yskaÈh yqfolau NdIdjla muKlau fkdfõ¡ th ixialD;shla o fõ¡ yskaÈh f,dalfha jeäu fofkl= l;d lrk NdId my w;rg tlajkakls’ f,dal ck.yKfhka ishhg 18la yskaÈ ni l;d lrk nj m¾fhaIK u.ska ;yjqre ù ;sfí¡ th rgj,a lsysmhlu" tkï bkaÈhdj yereKq fldg" uqßish" *Sð" iQßkduh" .hkd iy fkamd,fha o ks, NdIdjla f,i


uqßisfha fmdaÜ ¨ hsiays .x.d ;,dys w,xldr oiqk

y÷kd .efkkakls¡ fï rgj,a yskaÈfhys we;eï wdlD;s fyda fjk;a wdldrhlska yskaÈh Ndú; lrk bkaÈhdkq iïNjhla iys; ie,lsh hq;= ;rul ck.yKhla iys; rgj,ah¡ ishjia .Kkdjla w;f¾ úis,laIhla muK bkaÿ ck;dj f,dalfha kkafoi msysá rgj,a lrd ixl%uKh ù we;s w;r Tjqyq ;ukag w¨‍;ska ysñjqKq ksjykaj, ;u NdIdj il%Shj ;nd .ekSug lghq;= l<y¡ fmda¾Ü ¨‍hsiays biõj wf.daia;= 17 od yekaoEfõ .x.d ;d,dfjda ys§ wdrïN jkq we;¡ wf.daia;= 18 fikiqrdod" fõo Yaf,dal .dhkd lsÍfuka iy myka oe,aùfï W;aijhla iys;j iïfï,kh iudrïN flfrkq we;af;a iajdñ úfõldkkao wka;¾cd;sl iïfï,k uOHia:dkfha §h¡ iudrïNl ieishg ixialD;sl iïnkaO;d i|yd jk bkaÈhdkq WmfoaYl iNdj u.ska m%ldYhg m;a lrk yskaÈ iÕrdjla jk ..kdxpd,a iy bka§h rcfha rdcH NdId fomd¾;fïka;=j u.ska m%ldYhg m;a lrk iÕrdjla jk ÿ¾.d jeks úfYaI ixialrK

lsysmhla Èh;a lsÍu o we;=<;a jkq we;¡ úfoaY lghq;= wud;H iqIaud iajrdÊ ue;skshf.a wkq.%yh hgf;a ixúOdkh flfrñka mj;sk fuu W;aijh úoaj;=ka mia fofkl=" tkï wdpd¾h wfYdala pl%dOd¾" uydpd¾h .sÍIajd¾ ñYard" wdpd¾h rdï fudayka m;dla" wdpd¾h lu,a lsfIda¾ f.dfkld iy wdpd¾h yÍYa kjd,a uy;=kaf.ka iukaú; lñgqjla úiska ie,iqï flfrñka iy l%shd;aul flfrñka mj;¡’ úfoaY lghq;= ms<sn| rdcH wud;H wdpd¾h ù fla isx" úfoaY lghq;= rdcH wud;H tï fÊ wland¾" iajfoaY lghq;= ms<sn| rdcH wud;H lsf¾ka ßÔcQ" f,alï ^fmrÈ.& m%S;s irdka" iuf,alï ^úfoaY m%pdr& rùYa l=ud¾ iy iuf,alï ^yskaÈ iy ixialD;& wfYdala l=ud¾ WmfoaYl lñgqfõ wfkl=;a idudðlfhda fj;s’ iïfï,kfha jdikdjka;hd f;aÍu i|yd ;rÕhla ixúOdkh lr ;sì‚¡ bka§h cd;sl mlaIshd jk fudkrd iy uqreisfha cd;sl mlaIshd jk fodavQ ienE ñ;%;ajfha ixfla;hla f,i f;dard.;a ,dxPkfha rEm.; ù ;sfíæ

wm%f s h,a - cqks 2018 | 13 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

fidaÑ iuq¿j bka§h w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud 2018 uehs 21jk Èk reishdjg iem;a jQ w;r tys§ wka;¾cd;sl iy l,dmSh m%Yak ms<sn| ork u; yqjudre lr .ekSug;a idlÉPd lsÍug;a reishdkq ckdêm;s õ,eÈó¾ mqáka ue;s;=ud iuÕ wúêu;a iuq¿jlg iyNd.s úh

bkaÈhdkq w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud iy reishdkq ckdêm;s õ,eÈó¾ mqáka ue;s;=ud tlsfkldg iqndYsxikh lrñka

bkaÈhd o¾Yk

| 14 | wm%f s h,a - cqks 2018


reishdkq ckdêm;s õ,eÈó¾ mqáka ue;s;=udf.a wdrdOkhg wkqj bka§h w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud uehs 21jk Èk reishdjg iem;a úh¡ kdhlhka fofok fidaÑ ys l¿ uqyqfoa ksjdvq ksfla;khl § wúêu;a iuq¿jlg yuqúh¡ fï wjia:dfõ §" w.%dud;H fudaä ue;s;=ud ckdêm;s mqáka ue;s;=ud iuÕ wka;¾cd;sl yd l,dmSh m%Yak .ek ;u ;uka ork u; yd woyia yqjudre lr .ksñka bkaÈhdj iy reishdj w;r by< fm< foaYmd,k yqjudre ks;sm;d meje;aùfï idïm%odh wkqu; l<y¡ bka§h rcfha úfoaY lghq;= wud;HdxYh u.ska ksl=;a lrk ,o m%ldYkhla fufia i|yka lrhs" —bkaÈhdj iy reishdj w;r úfYaI iy jrm%ido iys; Wmdh ud¾.sl yjq,aldß;ajh f.da,Sh iduh iy ia:dhS;dj i|yd jeo.;a idOlhla njg kdhlhka fofok tlÕ jQy—’ rgj,a fol w;r iïnkaO;d 2010 § ckdêm;s mqáka ue;s;=ud bkaÈhdjg imeñ‚ wjia:dfõ úfYaI

yd jrm%ido iys; Wmdh ud¾.sl yjq,aldß;ajhla lrd Tijkq ,eì‚¡ kdhlhka fofok újD; yd iudkd;au f,dal ;;a;ajhla lrd odhlùfï jeo.;a N+ñldjla oeÍu .ek ;u u;h yqjudre lr .;ay¡ fï iïnkaOfhka" w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy ckdêm;s mqáka ue;s;=ud f.da,Sh iduh iy ia:dhS;dj kv;a;= lsÍu i|yd tlsfkldf.a wod< N+ñld y÷kd.;ay¡ —reishdj bkaÈhdfõ mer‚ ñ;=frls’ wms È.=ld,hl isg tk ft;sydisl ne£ï iuÕ tfl,sj isáuq¡

kdhlhka fofok újD; iy iudkd;au f,dal ms<sfj,la i|yd odhlùfï jeo.;a N+ñld ;u rgj,g ;sìh hq;= njg woyia yqjudre lr .;ay

w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=udg reishdfõ § WKqiqï ms<s.ekSula ,eì‚

wm%f s h,a - cqks 2018 | 15 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

fmdÿ j.lSula we;s m%Odk n,j;=ka f,i bkaÈhdj iy reishdj tlsfkldf.a N+ñldj y÷kd .;ay ckdêm;s;=ud udf.a mqoa.,sl ñ;=frl= jk w;r bkaÈhdfõ o ñ;=frls" —yuqj w;r;=r § bka§h w.%dud;H;=ud mejiSh’ ckdêm;s mqáka ue;s;=ud foig ye͘ Tyq fufia o mejiSh’ —myq.sh wjqreÿ y;r mqrd" Tn;=ud;a uu;a oaùmd¾Yaúl wdlD;shla ;=<;a wka;¾cd;sl fõÈldfõ;a tlamfil ysáhd’ uu ta ms<sn|j w;sYhska i;=gq fjkjd¡˜

/iaùfï § ÿgq úfYaI lreKq /iaùu w;r;=r jeo.;a m%Yak lsysmhla ms<sn|j l;d flreKq w;r jeo.;a lreKq lsysmhlgu tlÕ;djla we;súh¡ kdhlhka fofok m%Odk wka;¾cd;sl m%Yak ms<sn|j .eUqre idlÉPdjl

ksr; jQ w;r nyqO%ej f,dal ms<sfj,la f.dvke.Sfï jeo.;alu ms<sn|j tlÕ;djlg t<UqKy’ —Tjqyq bkaÿ - Ydka;slr l,dmh ms<sn|j;a we;=¿j" tlsfkld iuÕ WmfoaYkh iy iïnkaëlrKh m%n, lsÍug ;SrKh l<y¡ w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy ckdêm;s mqáka ue;s;=ud tlai;a cd;Ska" tiaiS´" ì%laia iy Ô 20 jeks nyqcd;sl ixúOdk ud¾.fhka tlaj jev lsÍug o tlÕ;dj m< l<y" —hs úfoaY wud;HdxY m%ldYkfha i|yka fõ¡ kdhlhka fofok ;%ia;jdoh iy úfrdaOdl,am u; l%shd lsÍu ms<sn| Tjqkaf.a .eUqre ie,ls,a, .ek woyia oelaùu o l< w;r m%Yakh we;sù ;sfnk yeu wdldrhla i|ydu;a yeu oDYHudkhla i|ydu;a tfrysj igka lsÍfï ;u ;SrKh m%ldY l<y¡ fï ixo¾Nfha §" w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy ckdêm;s mqáka ue;s;=ud we*a>ksia:dkfha iduh iy ia:dhS;dj kej; ;yjqre lsÍfï jeo.;alu wjOdrKh l< w;r ;%ia;jd§ ;¾ckj,ska ksoyia jqKq jgdmsgdjla f.dv ke.Sfï wjYH;dj m< l<y¡ Tjqyq fuu

w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy ckdêm;s mqáka ue;s;=ud wúêu;a iuq¿fõ §

bkaÈhd o¾Yk

| 16 | wm%f s h,a - cqks 2018


ol=fKa isg jug( w.%dud;H fudaä iy ckdêm;s mqáka ue;s;=uka,d w;g w; foñka¦ kdhlhka fofok fidaÑ kqjr isßhia wOHdmksl flakaøfha §

w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy ckdêm;s mqáka ue;s;=ud kdhl;aj uÜgfï w;sf¾l ksr;ùula f,i wúêu;a idlÉPd iuq¿ meje;aùfï woyi ms<s.;ay mrud¾:h laId;aId;a lsÍu Wfoid jev lsÍug o tlÕ jQy¡

t<UqKq jeo.;a ;SrK yuqj w;r;=r bka§h w.%dud;Hjrhd iy reishdkq ckdêm;sjrhd wfkHdkH ie,ls,a,la oelaúh hq;= ldrKd lsysmhla iïnkaOfhkau jeo.;a ;SrK lsysmhla .ekSu o l<y’ kdhlhka fofok bkaÈhdfõ tkawhsàwhs wfhda.a iy reishdkq iuQydKavqfõ wd¾Ól ixj¾Ok wud;HdxYh w;r fj<|du iy wdfhdackh

lafIaf;%ha úYd, taldnoaO M,odhl;ajhla y÷kd .ekSu i|yd Wmdh ud¾.sl wd¾Ól idlÉPdjla wdh;k.; lsÍug tlÕjQy¡ —n,Yla;s wxYfha úysfok iyfhda.s;dj" iy fï iïnkaOfhka" .eiafmdaï iy Ôtawhst,a w;r È.=ld,Sk .súiqula hgf;a m<uq t,atkaÔ ksfhdackh u; NdKav ,eîu ;Dma;su;aj iksgqyka lrk ,§¡ kdhlhka fofok yuqod" wdrlaIl iy kHIaÀl n,Yla;s lafIa;%fha È.=ld,hl isg tk yjq,aldß;ajfha jeo.;alu kej; iSreudre lrk ,o w;r fï lafIa;%j, § wLKav iyfhda.s;dj ms<s.;ay" —hs úfoaY lghq;= wud;HdxY m%ldYh mjih¡’ kdhlhka fofok Tjqk;r oekgu;a ixúOdkh lrkq ,en we;s jd¾Isl iuq¿j yer" kdhl;aj uÜgfï w;sf¾l ksr;ùula f,i wúêu;a iuq¿ meje;aùfï woyi ms<s.;ay’ w.%dud;H fudaä ue;s;=ud fï jif¾ w. yßfha § t<fUk 19jk jd¾Isl iuq¿jg meñfKk f,i ckdêm;s mqáka ue;s;=udg wdrdOkh lf<ah¡

wm%f s h,a - cqks 2018 | 17 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

idufha md,ï

;ekSu

bkaÈhdj iy Ökh w;r oaúmd¾Yaúl iïnkaO;dj lrd bÈßhg hk ie,lsh hq;= mshjrla i,l=Kq lrñka" bka§h úfoaY lghq;= wud;H iqIaud iajrdÊ ue;sksh iy bka§h w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud ms<sfj,ska wm%sfh,a 21 isg 24 olajd;a wm%sfh,a 26 isg 28 olajd;a Ökfha ixpdrh l<y joka fm< tia fjkal;a ldrdhka f.k

2018 wm%sfh,a 27-28 Èkj, uOHu Ökfha jQydka ys l=ula isÿú‚o hkak b;sydi fmd;aj,g wvqjeäh fõ¡ wdishdfõ fhdaOhka fofokdf.a kdhlhka - bka§h w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud iy Ök ckm;s Ys ðkamska - ñ,shk 275 l ck;djlf.a iy f,dalfha wkd.;h jvd;a hym;a lsÍu ms‚i taldnoaO Wmdh ud¾.hla ieliqï lsÍug udfjda fia;=kaf.a m%sh;u ksjdvq ksfla;kfha § ñka fmr fkdjQ úrE wúêu;a iuq¿jla meje;ajQy’ th f,dal fõÈldfõ ulrd iy fudkrd k¾;khla i|yd ;SrKh l<d jekakæ jQydka iuq¿j miq.sh jif¾ Èk 73la bkaÈhd - Ök - N+;dk ;%smd¾Yaj fvdla,dï ÿria:Ndjh ksid w;ajQ ysoeia jid ouk kej; úYajdih f.dvke.Sfï iy ne£ï jeäÈhqKq lsÍfï m%h;akhla úh¡ fuh 2014 uehs udifha Oqrfha jev Ndr.;a od isg w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud Ökhg iem;a jqKq y;rfjks j;dj o ckdêm;s ðkamska iuÕ /iaùulg tla jqKq 13 jeks j;djo úh’ m<uqjekak 2014 § wyuodndoa ys uy;aud .dkaê in¾ud;s wdY%ufha § meje;aùu fojekakg i;aldr

bkaÈhd o¾Yk

| 18 | wm%f s h,a - cqks 2018

úh m%;spdrhla jYfhka" Ök ckm;sjrhd bka§h w.%dud;Hjrhdg ;u Wmkaìu jQ IshEka kqjr § i;aldr iemhSula isÿ úh¡ /iaùï ud,djlska f.dvk.k ,o iqyo;dj iqug idlÉPdjla i|yd myiqlï ie,iSu ms‚i úh’ w.%dud;H fudaä ue;s;=ud ixpdrhg tla jQ ú.i kdhlhka fofok w;g w; §" PdhdrEmj,g fmkS isg fl!;=ld.drh u.ska ixúOdkh l< ixialD;sl ixo¾Ykhla krUd Tjqka w;r idlÉPdjla i|yd miqìï mßirh ilia lr.kakd ,§¡ Tjqyq tjeks wka;¾l%shd y;rlg iyNd.S jQy¡ miqj" tla milg yhfofkl= ne.ska jQ by<u fmf<a ks,Odß uÜgfï idlÉPd meje;aú‚¡ ckdêm;s ðkamska w.%dud;H kf¾kaø fudaä fjkqfjka idohla iQodkï lr ;snQ w;r" kï oerE BiaÜ f,ala ys ksjdvq ksfla;khl tu idoh meje;aú‚¡ bkaÈhdj iy Ökh wjqreÿ 2000 lg;a jeä ld,hl isg ñ;=rkaj isák nj bka§h w.ue;sjrhd mejiSh¡ ;jo" tlaj" fï forg f,dal o< foaYSh ksIamdokfhka ishhg 50lg jeä m%udKhla ork nj isysm;a lf<ah¡ fomd¾Yajhg oeka ish jeishka iy f,dalh


uqÿfka( wm%sfh,a 27jk od bkaÈhdkq w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud jQydka kqjr BiaÜ f,ala f.iaÜ yjqiays§ Ök ckdêm;s IS ðkamska ue;s;=ud yuqfjhs¦ m;=f,a( w.%dud;H fudaä iy ckdêm;s ðkamska jQydka kqjr yshqfí m<d;a fl!;=ld.drfha § idlÉPdjla w;r;=r

wm%f s h,a - cqks 2018 | 19 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

w.%dud;H fudaä ue;s;=ud( —bkaÈhdj iy Ökh iduh i|yd bÈßhg hkjd’’ uu b;d Okd;aul uQ,djhj myla olskjd( Ñka;kh" iïnkaO;dj" iyfhda.s;dj" isysk iy m%;sl¾u tajdhs˜ hkqfjka mejiSh

uqÿfka( w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy ckdêm;s ðkamska ue;s;=ud jQydka kqjr yshqfí m<d;a fl!;=ld.drfha w,xldr f,dalv Ndckhla w.h lrñka¦ m;=f,a( w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy ckdêm;s ðkamska ue;s;=ud jQydka kqjr BiaÜ f,alays fndaÜgq ijdßhlg tlafjñka f;a fldamamhl ri n,;s

bkaÈhd o¾Yk

| 20 | wm%f s h,a - cqks 2018

fjkqfjka m%;s,dN ie,iSug tlaj jevlsÍfï —úYd, wjia:djla˜ ;sfí¡ ks,Odß uÜgfï idlÉPdj,g iyNd.S fjñka t;=ud" —bkaÈhdj iy Ökh iduh i|yd .ukla wdrïN lr we;s neúka uu olskjd w;sYh Okd;aul uQ,djhj myla ;sfnk nj" mßl,amkh" in|;dj" iyfhda.s;dj" isysk" iy úi÷ï jYfhka" tajd f,dal iduh iy iuDoaêh Yla;su;a l< yels foaj,a¡˜ w.%dud;H fudaä ue;s;=ud wdrdOkh fjkqfjka ckdêm;s ðkamska ue;s;=ud fj; ia;=;sh m%ldY lf<ah¡ cd;Ska fol idlÉPd" yqjudre" iy iyfhda.s;dj Yla;su;a l< hq;=h¡’ th l< hq;af;a iduldó iy-meje;au iy iodld,sl ñ;%;ajh kv;a;= lsÍu;a wjYH nj o mejiSh¡ Tyq 2019 § meje;afjk B<Õ wúêu;a iuq¿j i|yd Ök ckdêm;sjrhdg bkaÈhdjg meñfKk f,i wdrdOkh lf<ah¡ th ms<s.kq ,eì‚¡ f,dalfha úYd,;u ixj¾Okh fjñka mj;sk iy ke.S tk wd¾Ól fol" bkaÈhdj iy Ökh" wka;¾cd;sl miqìï rpkfha idOl ia:dhSlrKh lrñka mj;¡’ Tjqka tlaj wdishdfõ iy 21 jk ishjfia f,dalfha iduh" ia:dhS;dj iy fi!Nd. Hh i|yd úYsIag odhl;ajhla oelaùu l< hq;=hhs kdhlhka fofokd wkqu; l<y¡ Wiia uÜgfï Wmdh ud¾.sl ikaksfõokhla kv;a;= lrf.k hdug tlÕ fjñka Tjqyq tlsfkldg iómj isàug ;SrKh l<y¡


w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy ckdêm;s ðkamska ue;s;=ud w;g w; foñka

ckdêm;s ðkamska fufia mejiSh( —uu .eUqre ikaksfõok flfrys u. n,d isákjd" túg wmg fmdÿ wjfndaOhla f.dvke.Su l< yelshs˜ bka§h w.%dud;Hjrhd oaùmd¾Yaúl ne£ïj,§ forgg fmdÿ ixl,amhla" fmdÿ úi÷ula iy fmdÿ oelaula ;sfnk nj mejiQ w;r fomd¾Yjh úiska in|;d iy iyfhda.s;dj Yla;su;a lsÍu" wfkHdkH wjfndaOh iy úYajdih jeäÈhqKq lsÍu" Tjqkaf.a fjkialï kshudldrfhka yeisrùu iy md,kh lsÍu" ck;d - ck;d ñ;%;ajh W;afma%rKh lsÍu fhda.H nj fhdackd lf<ah" tu.ska oaùmd¾Yaúl iïnkaO;d kj uÜgula lrd W;afY%a‚.; lsÍu fhdackd lrk ,§¡ bkaÈhdj iaÓr f,iu

iajdëk úfoaY m%;sm;a;shla wLKavj mj;ajd f.k hk w;r f.da,ShlrKhg iy m%cd;dka;%sl cd;Hka;r iïnkaO;dj,g iyfhda.h olajh¡’ ish¨‍u ixj¾Okh fjñka mj;sk rgj, fmdÿ ,eÈhdjka m%j¾Okh lsÍug Ökh iuÕ jev lsÍug iQodkï njg Tyq m%;s{d ÿkafkah¡ ckdêm;s ðkamska ue;s;=ud" ;u ld¾hh iïnkaOfhk" —uu úYajdi lrkjd ld,fhka ld,hg fï wdlD;sh jeks tllska wmg yuqjkakg yels fõú lsh,d" uu Tn iuÕ .eUqßka idlÉPd lsÍug u. n,d isákjd" túg wmg mq¿jks fmdÿ wjfndaOhla f.dvke.Sug iy Ök-bkaÿ iïnkaO;dj B<Õ uÜgug .kakg yels fõú lsh,d¡ forg w;r ñ;%;ajh heka.Sia iy .eka.Sia bÈßhg .,d hk fia j¾Okh ùug wLKavj lghq;= l< hq;=hsæ— Tyq m%ldY lrh¡’ wka;¾cd;sl wdrlaIdj .e<mqï lsÍfï ;SrKd;aul wjêhl ;sfnkjd¡ Ökh iy bkaÈhdj hk forgu f.da,Sh j¾Okfha jeo.;a hdka;%K folla jk w;r wms f.da,ShlrKh jQ

wm%f s h,a - cqks 2018 | 21 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

f,dalhl nyqO%ej wdlD;shla m%j¾Okh lsÍu i|yd jk uOH l=¿Kq folla jkafkuq¡ hym;a Ök-bkaÿ iïnkaO;djla hkq f,dalfha iduh iy ia:dhS;dj kv;a;= lsÍu i|yd jeo.;a iy Okd;aul idOl folla jkjd" —Tyq ;jÿrg;a lshh¡’

úfoaY lghq;= weu;skS iajrdÊ ue;sksh bkaÈhdj tiaiS´ ixúOdkh ;jÿrg;a taldnoaO lsÍu iy fmdfydi;a lsÍu i|yd lemùu .ek m%;s{d ÿkakdh bkaÈhd o¾Yk

| 22 | wm%f s h,a - cqks 2018

Ökh;a bkaÈhdj;a f.da,Sh wd¾Ól j¾Okfha jeo.;a NdKavd.dr folla" tfukau nyqO%eùh iy f.da,ShlrK wd¾Ólhl fld÷weg n,fõ. folla jkjd¡ idufha iy ixj¾Okfha keUqrej wdmiaig yerúh fkdyelsh¡’ Yla;su;a bkaÿ - Ök iïnkaO;djla jeo.;a" f,dal ia:dhS;dj wdrlaId lsÍfï Okd;aul idOl folla jekshs" ;jo" udkj j¾.hdf.a ixj¾Okh iy m%.;sh i|yd jeo.;a fldgila w¾:j;a flfrkjd" Tyq ;¾l lrh¡’ cd;Ska fol ;u ixj¾Okfha iy fh!jklrKfha ld¾hh ;=< iudk ld¾hhka folla" Ökfha iudcjdoh ms<sn| ,laIK kj hq.hlg md ;nd isákjd" —kj bkaÈhdjla— f.dvke.Sfï b,lalh fhdackd lr ;sfnkjd"


jfï( bka§h úfoaY wud;H iqIaud iajrdÊ ue;sksh fnhsðka kqjr tiaiS´ cd;Skaf.a úfoaY wud;H yuqfõ §¦ by<( úfoaY lghq;= wud;H iajrdÊ ue;sksh fnhsðka kqjr mej;s tiaiS´ úfoaY wud;Hjrekaf.a yuqj w;r;=r

Ök ckdêm;sjrhd mejiSh’ m%Odk rgj,a w;r iïnkaO;d ixj¾Okfha §" Ökh Wmdh ud¾. sl taldêldrhla wkqu; lrkjd" wfkHdkH f.!rjh" idOdrK;ajh" hqla;sh iy iuQmldß;ajh úfYaIdx.SlrKh jk wka;¾cd;sl iïnkaO;d i|yd kj jHqyrduqjla f.dvke.Sula wjOdrKh lrkjd" 1950 § bkaÈhdj iy Ökh mxp YS, m%;smodjla f,i bkaÈhdj iy Ökh w;r iduldó iymeje;aul taldnoaê;j mejf;k idufha uQ,O¾u my iuÕ tfl,sj isákjd" Tyq fmkajd foh¡’ bka§h úfoaY lghq;= weu;skS iqIaud iajrdÊ ue;sksh wm%sfh,a 21-24 w;r Ökfha ixpdrhl kshe¿Kq w;r wm%sfh,a 22jk od mej;s Ieka. dhs iyfhda.s;d ixúOdkfha ^TiaiS´& úfoaY wud;Hjrekaf.a yuqjg iyNd.s ùu i|yd Ökhg

imeñ‚ w;r Ök rdcH ks, WmfoaYl iy úfoaY wud;H jeka.a hS ue;s;=ud iuÕ oaùmd¾Yaúl wka;¾l%shdjla meje;aùu i|yd mshjr .kq ,eì‚¡ wehf.a wud;Hjrhd iuÕ yuqj cd;Ska fol w;r by< uÜgfï ks;sm;d ksr;ùul fldgila úh¡ ixúOdkh ;jÿrg;a taldnoaO lsÍu iy fmdfydi;a lsÍu i|yd bkaÈhdfõ lemùu .ek weh m%;s{d ÿka w;r l,dmfha wd¾Ól iy wdfhdack ne£ï Yla;su;a lsÍu i|yd ixúOdkh iuÕ jev lsÍug lemù isàu .ek wjOdrKh l<dh¡ —wd¾Ól f.da,ShlrKh jvd;a újD;" iukaú;" iudkd;au iy fh!jk jYfhka m%;s,dNS ùfï § ;=,s; úh hq;= nj wms úYajdi lrkjd¡ wdrlaIKjdoh tys wdlD;s wkqj yeu;skau m%;slafIam lrk w;r fj<| ndOl we;s lrk úkhdkql+, m%;sl¾u we;s l< hq;=hs" weh mejiqjdh¡

wm%f s h,a - cqks 2018 | 23 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

bkaÈhd o¾Yk

| 24 | wm%f s h,a - cqks 2018


;%s;aj ix{djla Èk myla ;=<" 2018 wm%sfh,a 16 isg 20 olajd" jeo.;a wka;¾cd;sl ixpdr ;=kla iksgqyka lrñka w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud bkaÈhdfõ ñ;% md¾Yaj ;=kla jk iaùvkh" tlai;a rdcOdksh iy c¾uksh hk rgj,a iuÕ oaùmd¾Yaúl iïnkaO;d M,odhS f,i Yla;su;a lf<ah

w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud 2018 wm%sfh,a 16jk od ixpdr ud,djla i|yd tf;rg md ;eîh" iaùvkfhka wdrïN lrñka ^wm%sfh,a 16-17& tlai;a rdcOdksh ^wm%sfh,a 18-20& lrd;a wjidkfha c¾uksh lrd;a ^wm%sfh,a 20& iïm%dma;s i,l=Kq igyka ;eîh¡ m<uq cd;Ska foflys oaùmd¾Yaúl idlÉPd meje;aùu yereKq fldg" t;=ud iaùvkh iuÕ bkaÿ - fkda¾äla iuq¿jg iyNd.s jQ w;r wk;=rej tlai;a rdcOdksfhys mej;s fmdÿrdcH uKav,Sh rdcH kdhl iuq¿jg iyNd.s úh¡

iaùvkh w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iaùvk w.%dud;H iafg*dka f,dfõka ue;s;=udf.a wdrdOkhlg wkqj iaùvkfha ;u m<uq ks, ixpdrhg tla úh¡ oYl ;=klska iaùvkhg .sh bkaÈhdkq w.%dud;Hjrfhl=f.a ks, .uk Tyqf.ah¡ wm%sfh,a 16jk od iafgdlafydaï kqjrg meñfKñka .=jka f;dfÜ § w.%dud;H f,dfõka ue;s;=udf.a fkdu| WKqiqï ms<s.ekSula ,enqfõh¡ 2016 fmnrjdßfha uqïndhs ys mej;s —bkaÈhdfõ § ksmojkak˜ i;shg iyNd.sùu i|yd bkaÈhdjg imeñ‚ f,dfõka

jfï( bkaÈhdkq w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud iaùvk w.%dud;H iafg*dka f,dfõka ue;s;=ud iuÕ ol=fKa( w.%dud;H fudaä iy iafg*dka f,dfõka ue;s;=uka,d idïm%odhsl bka§h we÷ï wdhs;a;ïj,ska ieriS isák <uqka iuÕ uqiq fjñka iafgdlafydaï k.r Yd,dfõ §

wm%f s h,a - cqks 2018 | 25 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy w.%dud;H f,dfõka ue;s;=ud bkaÈhdj iy iaùvkh w;r Yla;su;a wd¾Ól iïnkaO;d ixia:dmkh ms<sn|j úfYaI wjOdrKhla fhdoj;s ue;s;=udf.a ta yuqjg miq fï t;=ud yuqjk m<uq wjia:djh¡’ kdhlhka fofok bkaÈhdj iy iaùvkh w;r oaùmd¾Yaúl ne£ï Yla;su;a lsÍu ms<sn|j §¾> f,i idlÉPd l< w;r Yla;su;a wd¾Ól iïnkaO;d ixia:dmkh lsÍu fukau jeo.;a f.da,Sh iy l,dmSh m%Yak wduka;%Kh lrñka úfYaI wjOdrKhla fhduq l<y¡ w.%dud;H f,dfõka ue;s;=ud w.%dud;H fudaä ue;s;=ud fjkqfjka úfYaI Èjd wdydrhlska i;aldr

lf<ah" cd;Ska fol w;r ;sridr wkd.;hla i|yd bkaÈhdj iy iaùvkh kfjda;amdok yjq,aldß;ajhla ms<sn| taldnoaO m%ldYhlg o w;aika ;enQy¡ w.%dud;Hjreka fofok iaùvk jHjidhsl m%Odk úOdhl ks,OdÍka 30 fofkl=f. ka muK ieÿï,;a jg fïi idlÉPdjlg o tla jQy¡ wm%sfh,a 17jk Èk" bka§h w.%dud;Hjrhd iaùvk rcq 16jk ld,a .=iagd*a W;=udKka iys; iNdjlg o iyNd.s úh¡ rcq iaùvkfha jHdmdßl idudðlhka weu;+ w;r iaùvkfha isák bkaÈhdkq m%cdfõ idudðlhka iuÕ o uqiq úh¡ fuu ks, ixpdrh wdjiaÓl jdishla jQ w;r bka bkaÈhdj iy iaùvkh w;r wd¾Ól ne£ï ie,lsh hq;= uÜgulska Yla;su;a lrk ,§¡ forg w;r jd¾Isl oaùmd¾Ysl fj<|du tlai;a ckmo fvd,¾ ì,shk 1’8la muK fõ’ w.%dud;H fudaä ue;s;=udf.a ixpdrh w;r" m<uq bkaÿ fkda¾äla iuq¿j wm%sfh,a 17jk Èkg ixúOdkh lr ;sì‚¡ bkaÈhdkq iy iaùvk w.%dud;Hjreka

,kavka kqjr úoHd fl!;=ld.drfhys § pd,aia l=ure bka§h w.%dud;Hjrhd ms<s.kshs

bkaÈhd o¾Yk

| 26 | wm%f s h,a - cqks 2018


ol=fKa( w.%dud;H fudaä ue;s;=ud ,kavka kqjr Ndr;a lS nd;a iífla id;a f,i kï lr ;snQ W;aijfha § tlai;a rdcOdksfha isák bkaÈhdkq m%cdj wu;ñka my<( w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy tlai;a rdcOdksfhys w.%dud;H f;f¾id fï ue;sksh ,kavkfha tlai;a rdcOdks - bkaÈhd m%Odk úOdhl ks,OdÍ ixiohg iyNd.s fjñka

yereKq fldg" ish¨‍u wfkl=;a fkda¾äla cd;Skaf.a w.%dud;Hjre iuq¿jg iem;aj isáhy( fvkaud¾lfha w.%dud;H ,d¾ia f,dlafla / iauqika" *ska,ka;fha w.%dud;H cQyd isms,d" whsia,ka; w.%dud;H le;aÍka fÊlífvdྠiy fkda¾fõ w.%dud;H w¾kd fida,an¾.a o ta w;r úh’ w.%dud;H fudaä ue;s;=ud ta tla tla iïNdjkShhd iuÕ oaùmd¾Yaúl yuqj,g iyNd.s úh" tys§ mek ke.S we;s oaùmd¾Yaúl m%Yak .Kkdjla ms<sn|j idlÉPd meje;ajqKq w;r wjfndaO;d .súiqï rdYshlg w;aika ;eîu o isÿúh¡

tlai;a rdcOdksh bka§h w.%dud;Hjrhd tlai;a rdcOdksfha w.%dud;H f;f¾id fï ue;skshf.a wdrdOkhlg wkqj tlai;a ckmofha ks, wuq;af;l= f,i tys ixpdrhl ksr; úh¡ ixpdrfha ld¾hh w;r;=r" kdhl fofok úfoaY wud;HdxYh úiska ksl=;a l< taldnoaO m%ldYhlg wkqj" cd;Ska fol w;r" —Wmdh ud¾.sl yjq,aldß;ajh iy l,dmSh iy wka;¾cd;sl m%Yak ms<sn| j¾OkSh wNsirKh˜ wjOdrKh lrñka" wfkHdkH wm%f s h,a - cqks 2018 | 27 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

,eÈhdj we;s m%Yak lsysmhla ms<sn|j §¾> f,i idlÉPd meje;ajQy¡ —yqjudre lr.;a w.hhka" fmdÿ kS;sh iy wdh;k— u; mokïj bkaÈhdj iy tlai;a rdcOdksh w;r Wmdh ud¾.sl yjq,aldß;ajh kej; n,d;aul lsÍfï b,lalh we;sj" m%cd;ka;%jd§ rgj,a fol —n,mEï lsÍu fyda n,fhka je<elaùu ud¾.fhka tu moaO;sh msßfy<d oelSug udk n,k talmd¾Yaúl l%shdud¾.j,g ;Èkau úreoaO jk Í;s u; mokï wka;¾cd;sl moaO;shla i|yd jk f.da,Sh oelaula iy lemùula yqjudre lr .kakd —fmdÿrdcH uKav,fha lemjQ idudðlhska nj wjOdrKh lrk

bkaÈhd o¾Yk

| 28 | wm%f s h,a - cqks 2018

,§¡ kdhlhka fofok Tjqka fmdÿrdcH uKav,fha wfkl=;a idudðl cd;Ska" fmdÿ rdcH uKav, uyf,alï ld¾hd,h fukau wfkl=;a yjq,aldr ixúOdk iuÕ ;%ia;jdoh iy foaY.=K úm¾hdi jeks f.da,Sh wNsfhda. wduka;%Kh lsÍug iómj lghq;= lrk njg m%;s{d ÿkay’ w.%dud;H fudaä ue;s;=ud wm%sfh,a 19-20 foÈk ,kavka kqjr mej;s fmdÿrdcH uKav,fha rdcH kdhl iuq¿j ^fpda.ï& g o iyNd.s úh’ fpda.ï iuq¿j iEu fojirlg jrlau bÈß foj¾Ih i|yd fmdÿrdcH uKav,fha kHdhm;%h .ek idlÉPd lsÍug /iaùug kshñ; jk w;r th iuq¿


taldnoaO m%ldYkh" —tlai;a rdcOdks - bkaÈhd ;dlaI‚l yjq,aldß;ajh wo ojfia;a wmf.a B<Õ mrïmrdj,g;a wmf.a oelau iy fi!Nd.Hh flakaøSh fõ"˜ hhs mjihs

ld¾hhka yev .ekaùfï wruqK we;sj ixúOdkh flf¾’ tfukau" fuu ks, ixpdrh w;r;=r bkaÈhd - tlai;a rdcOdks m%Odk úOdhl ks,Odß ixioh o meje;aú‚¡ w.%dud;H fudaä ue;s;=udf.a tlai;a rdcOdks kej;=fï m%d:ñl b,lalh jQfha cd;Ska fol w;r ;dlaIK yjq,aldß;ajhh¡’ taldnoaO m%ldYkh" —tlai;a rdcOdks - bkaÈhd ;dlaIK yjq,aldß;ajh wog;a wmf.a B<Õ mrïmrdj,g;a wmf.a taldnoaO oelau iy iuDoaêh" fi!Nd. Hh flakaø fldg .;a;l¡’ wmf.a cd;Ska ;dlaIK úma,jhl bÈß fmf<ys isà¡ wms oekqu yqjudre lr .kafkuq" m¾fhaIKj, § iyfhda.fhka jev lrkafku" wmf.a f,dal uÜgfï kfjda;amdokSh iuQy w;r kfjda;amdok yjq,aldß;ajh ks¾udKh lrkafkuq¡ wms wmf.a wkqmQrl ;dlaI‚l Yla;s by< fõ;kSh /lshd we;s lsÍug" M,odhl;ajh jeäÈhqKq lsÍug" fj<|du iy wdfhdackh m%j¾Okh lsÍug" iy yjq,a wxYj, wNsfhda.j,g uqyqK §ug M,odhSj l%shdfõ fhdojkafkuq’˜ hs mjih¡’

c¾uksh w.%dud;H fudaä ue;s;=ud ,kavka kqjr fpda.ï iuq¿fõ úêu;a iudrïNh wjia:dfõ wfkl=;a rdcH kdhlhska iuÕ

c¾uka pdkai,¾ wekac,d u¾l,a ue;skshf.a wdrdOkh msg bka§h w.%dud;Hjrhd n¾,skays flá kej;=ula .;a w;r ish iaùvk yd tlai;a rdcOdks ixpdr ksujd wm%sfh,a 20jk Èk ta i|yd fjkalr ;sì‚¡ laI‚l ixpdrh w;r;=r w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy pdkai,¾ u¾l,a ue;sksh yuq ù l,dmSh" oaùmd¾Yaúl iy f.da,Sh m%Yak .Kkdjla ms<sn|j ish woyia yqjudre lr .;ay’ fï yuqj kdhlhka fofok w;r yuqjla flreKq m<uq wjia:dj jk w;r u¾l,a ue;sksh ish isõjk moú m%dma;sh hï;ï igyka l<d mu‚¡ ta fï wjqreoafoa ud¾;= udifha §h¡ th cd;Ska fol w;r by< fm< yqjudre jev igyka kv;a;= lsÍu lrd lemùfuys idlaIshla f,i ke.S isà¡ wm%f s h,a - cqks 2018 | 29 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

m%xY iïnkaO;dj bkaÈhd m%xY Wmdh ud¾.sl yjq,aldß;ajfha 20jeks jir i,l=Kq lrñka" m%xY ckdêm;s tïudkqfj,a uelafrdaka ue;s;=ud 2018 ud¾;= 9 isg 12 od olajd bkaÈhdfõ ixpdrhl ksr; úh

m%xY ckdêm;s tïudkqfj,a uelafrdaka ue;s;=ud iy bka§h w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud kj È,a,sfha yhsødndoa ksjyfka§

bkaÿ - m%xY Wmdh ud¾.sl yjq,aldß;ajh 1998 j¾Ifha § ixia:dmkh flreKq w;r th f,dalfha jvd;au jeo.;a jQo wjfndaOd;aul jQo oaùmd¾Yaúl iïnkaOlï w;rg tla fjh¡’ by< uÜgfï yqjudre ks;sm;d lsÍfuka úoydmdk ,o iy .eUqre foaYmd,ksl wjfndaOh ms<sn|j iudrïN lrk ,o wdrlaIl" iqrlaIs;" wNHjldY" n,Yla;s iy ;j;a fndfyda oEys ord isák iyfhda.s;dj tu.ska ;yjqre lrkq ,en we;’ forg ;%ia;jdoh" foaY.=K úm¾hdi" ;Sridr ixj¾Okh" nqyqá

bkaÈhd o¾Yk

| 30 | wm%f s h,a - cqks 2018

kd.ÍlrKh iy fh!jk yqjudre lsÍï jeks wfkHdkH fukau wka;¾cd;sl ldrK yd ne¢ m%Yak lsysmhla wduka;%Kh lsÍu i|yd tlaj jev lr we;’ wd¾Ól" foaYmd,ksl" iy Wmdh ud¾.sl jYfhka cd;Ska fol w;r oaùmd¾Yaúl ne£ïj, udk ;jÿrg;a Yla;su;a lsÍfï b,lalh we;sj" m%xY ckdêm;s tïudkqfj,a uelafrdaka" ish Nd¾hdj ì%cÜ udÍ laf,daâ uelafrdaka o legqj 2018 ud¾;= 9-12 ld,fhys bkaÈhdfõ ks, ixpdrhl ksr; úh¡


bka§h rcfha úfoaY lghq;= wud;HdxYh úiska ksl=;a lrk ,o taldnoaO m%ldYhg wkqj" bkaÈhdkq w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud iy ckdêm;s uelafrdaka —l,dmSh iy wka;¾cd;sl m%Yak ms<sn| forg w;r j¾Okh jk wNsirKh˜ Woa§ma; lrñka úúO úIhhka iïnkaO wfkHdkH ,eÈhdjka ms<sn|j mq¿,a mrdihl úisr mj;akd idlÉPd .Kkdjlg tla jQy¡ fuu ixpdrh bkaÿ - m%xY Wmdh ud¾.sl yjq,aldß;ajfha 20 fjks ixj;airh i,l=Kq l< w;r kdhlhka fofok m%cd;ka;%jdoh" ksoyi" kS;sfha wdêm;Hh iy udkj whs;sjdislïj,g .re lsÍu ms<sn| yqjudre lr.;a w.hhka u; mokïj th Yla;su;a lsÍu flfrys Tjqkaf.a lemùu .ek kej;;a m%;s{d ÿkay¡

Wmdh ud¾. ms<sn|j w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy ckdêm;s uelafrdaka ue;s;=ud" cd;Ska fol y÷kdf.k we;s Wmdh ud¾.sl úYajdifha .eUqr ms<sìUq lrk" —j¾.SlrKh lrk ,o fyda wdrlaIs; f;dr;=re yqjudre lr .ekSu iy yria wdrlaIdj iy;sl lsÍu iïnkaOfhka bka§h ckrch iy m%xY ckrch

w;r .súiqu˜g kj È,a,sfha § w;aika ;enQy¡ Tjqka fofok úfYaIfhka bkaÈhka id.r l,dmfha iduqøsl lafIa;%fha iyfhda.s;dfõ jeo.;alu wjOdrKh l<y¡ Tjqyq" wka;¾cd;sl kS;shg wkqj wka;¾cd;sl uqyqÿ ud¾.j, wdrlaIdj" ndOd rys; jdkscHh iy ikaksfõokh" uqyqÿ fld,a,lEu iy ;%ia;jdohg tfrysj jev lsÍu" l,dmfha § —l,dmSh$wka;¾cd;sl m%cdj w;r úYsIag iïnkaëlrKh˜ kxjd ;nñka wdrlaIdj kv;a;= lsÍu i|yd fuh w;HjYH jk nj m%ldY l<y¡ ks;sm;d taldnoaO yuqod wNHdi meje;aùu wjOdrKh flreKq w;r w.%dud;Hjreka fofok jreK kdjql wNHdih iy Yla;s mdn, yuqod

w.%dud;H fudaä ue;s;=ud ckdêm;s uelafrdaka ue;s;=ud úfYaIfhka bkaÈhka id.r l,dmfha iduqøsl lafIa;%fha iyfhda.s;dfõ jeo.;alu wjOdrKh l<y

ckdêm;s uelafrdaka ue;s;=ud iy tu Nd¾hdj" bka§h ckdêm;s rdï kd;a fldaúkaoa ue;s;=ud iy tu wd¾hdj iy w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud rdIag%m;s Njka ys§

wm%f s h,a - cqks 2018 | 31 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

wNHdih ms<sfj,ska 2017 wm%sfh,a iy 2018 ckjdß udij, § m%xYfha § mej;s w;r tajdfha id¾:l;ajh kdhlhka fofok úiska ms<s.kq ,eîh¡ taldnoaO m%ldYhg wkqj" —wkd.;fha § fuu wNHdij, fufyhqï .=Kd;au uÜgfï kv;a;=j˜ i|yd fomd¾Yajhu tlÕ úh¡

iemhSu lmamdÿ lrñka wka;¾cd;sl m%cdj úiska úYd, N+ñldjla oeßh hq;= njg tlÕ jQ w;r 2018 wm%sfh,a udifha § m%xYfha meje;aùug kshñ;j ;snQ ;%ia;jdoh uQ,Hkhg tfrysj igka lsÍu ms<sn| wka;¾cd;sl iïfï,khla ixúOdkh lsÍfï woyi ms<s.;ay¡

;%ia;jdoh ms<sn|j

wd¾Ólh iy yqjudrej

;%ia;jdoh iïnkaO ish¨‍u m%ldYùï fy<d oelSfuka" foaYiSud ;%ia;jdoh iy m%xYfha fukau bkaÈhdfõ wNHka;r ;%ia;jdoh iïnkaO isoaê we;=¿j" 2016 § forg w;r wod< lr .kq ,enQ ;%ia;jdoh ms<sn| taldnoaO m%ldYkh u.ska we;s lr .;a iïuq;sh f,dalfhka ;%ia;jdoh uq,skqmqgd oeóu fjkqfjka w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud iy m%xY ckdêm;s uelafrdaka ue;s;=ud Tjqkaf.a lemùu i|yd kej; m%;s{d ÿkay¡ Tjqyq" ;%ia;jdohg wruqo,a

wd¾Ól iyfhda.s;dj" wOHdmkh" úoHdj" ixialD;sh iy ixpdrl jiïj, bkaÈhdj iy m%xYh w;r hym;a iïnkaO;dj ms<s.ksñka" w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy ckdêm;s uelafrdka ue;s;=ud ixl%uK iy ip,;dj ms<sn| oaùmd¾Yaúl yjq,aldß;aj .súiqulg w;aika ;enQy¡ taldnoaO m%ldYkhg wkqj" fuu .súiqu" —forg w;r rgg we;=¿ùu iy È.=l,la /£ isàu i|yd fldkafoais ,sys,a lrñka m%xYh iy bkaÈhdj w;r YsIH iy jD;a;sl

bka§h úfoaY lghq;= weu;skS iqIaud iajrdÊ ue;sksh ud¾;= 10 jk Èk kj È,a,sfha § ckdêm;s uelafrdaka ue;s;=ud ms<sf.k

bkaÈhd o¾Yk

| 32 | wm%f s h,a - cqks 2018


w.%dud;H fudaä ue;s;=ud ckdêm;s uelafrdaka ue;s;=ud iuÕ ud¾;= 12 jk Èk óidmQ¾ys fu.d fjdÜ 100l iQ¾h n, moaO;sh iudrïN lsÍfï W;aijfha §

bkaÈhdkq w.%dud;H iy m%xY ckdêm;s ish cd;Ska w;r ;j;a fh!jk yqjudre jev igykaj, fhoùfï wjYH;dj wjOdrKh lr;s ip,;d .súiqulg myiqlï ie,iSu˜ i|yd fuu. ska flfrkq we;’ kdhlhka fofok ck;d - ck;d yqjudrej wLKavj lrf.k hdfï jeo.;alu iy fh!jk yqjudre jevigyka ,o yelshdjlska ie,iSfï wjYH;d i|yka lr Wmqgd oelajQy¡ Tjqkaf.a oelaug wdOdr i,ikq ms‚i" Tjqyq kqÿre wkd.;fha § fh!jk yqjudre i|yd lemlrejka ùfï b,lalh we;s m%xY uQ,drïNhla jk" m%xY - bkaÈhd jev igyk Èh;a lsÍu ms<s.;ay’ ud¾;= 10jk Èk" bkaÈhdkq úfoaY lghq;= wud;H iqIaud iajrdÊ ue;sksh fj<|du" wdfhdackh" iqrlaIs;;dj" wdrlaIdj" ixialD;sh" wOHdmkh iy ck;d ck;d ne£ï hk jiïj, bkaÈhdj iy m%xYh w;r Wmdh ud¾.sl yjq,aldß;ajh ;jÿrg;a jeäÈhqKq

lsÍu i|yd idlÉPd lsÍug ckdêm;s uelafrdaka ue;s;=udg wdrdOkd l<dh’

foaY.=Kh ms<sn| ldrKd fomd¾Yajh úiska" —foaY.=K hqla;sh" foaY.=Kh h:d ;;a;ajhg m;a lsÍug lemlrejka ùu" iy ixj¾Okfha § yß;d.dr jdhq úfudapkh wju lsÍu˜ ms<sn| uQ,O¾u u; mokïj foaY.=K úm¾hdij,g tfrysj f.da,Sh igkg kdhl;ajh oeÍu i|yd kej; kej; m¾fhaIK lsÍu i|yd fomd¾Yajh úiskau m%;s{d ÿka w;r Tjqyq meßia foaY.=K .súiqu iïmQ¾Kfhka l%shd;aul lsÍu tys b,lalhh¡’ Tjqyq" —foaY.=K úm¾hdij,g tfrysj igka lsÍu i|yd m%;Hdj¾; úh fkdyels f.da,Sh l%shdj,shl fldgila˜ f,i tfia lsÍug tlÕjQy¡ w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy ckdêm;s uelafrdaka ue;s;=ud tlaj ixpdrh w;r;=r W;a;¾ m%foaYa m%dka;fha óidmQ¾ ys moaO;shg tl;=jk fu.d fjdÜ 100l iQ¾hn, msßh;la újD; l< w;r wka;¾cd;sl iQ¾hn, ikaOdk .súiqï jHqyrduqj ms<sf.k 2018 ud¾;=fõ 11 jeks od kj È,a,sfha § ta wdh;kh iudrïN lsÍfï iu i;aldrl;ajh ms<s.ekSug u. n,d isáhy¡

wm%f s h,a - cqks 2018 | 33 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

idx.ñl;ajh ;=<

mshjrla

2018 cqks 17 od isg 23 jk od olajd hqfrdamSh ix.ufha cd;Ska y;rl M,odhS ixpdrhl kshef,ñka bka§h úfoaY lghq;= wud;H iqIaud iajrdÊ ue;sksh bkaÈhdj iy hqfrdamSh ix.uh w;r by< uÜgfï yqjudre wjia:d .Kkdjla wdrïN l<dh

bka§h úfoaY lghq;= ms<sn| weu;skS" iqIaud iajrdÊ ue;sksh ,laiïn¾.a ys fykaß we,anÜ f.aì%fh,a *S,slaia udf¾ .sf,dafï m%Odk wdÈmdo;=ud iuÕ

bkaÈhd o¾Yk

| 34 | wm%f s h,a - cqks 2018


tla ixpdrhlska cd;Ska y;rla wdjrKh lrñk" bkaÈhd úfoaY lghq;= wud;H iqIaud iajrdÊ ue;sksh 2018 cqks 17 jk od isg 23 jk od olajd b;d,sh" m%xYh" ,laiïn¾.a iy fn,aðhu hk rgj, ks, ixpdrhlg tla jQjdh¡ fuu hqfrdamSh ;djld,sl kjd;ek bkaÈhdkq úfoaY m%;sm;a;sfha me;s lsysmhlskau fndfyda fia ie,lsh hq;= nj ikd: lr ;sfnk w;r oaùmd¾Yaúl" l,dmSh iy f.da,Sh m%Yak mq¿,a mrdihla i|yd jeo.;a yqjudre iy idlÉPd ud,djla i|yd udj;a ms<sfh, lr ;sì‚‘ fuu ixpdr y;r tllaj .;a l< hqfrdamSh ix.uh iuÕ Wmdh ud¾.sl iïnkaO;d Yla;su;a lsÍu flfrys mshjrla f,i l%shd lr ;sfí¡

b;d,sh 2018 cqks udifha b;d,s w.%dud;H .shqfimafma fldkafÜ ue;s;=ud Èjqreï §fuka miqj bkaÈhdj iy b;d,sh w;r m<uq m%Odk foaYmd,ksl yqjudre i,l=Kq lrñka úfoaY wud;H iajrdÊ

ue;sksh cqks 17 jk od b;d,shg iem;a úh¡ frdau w.kqjr wehf.a kHdhm;%hg w.%dud;H fldkafÜ iy b;d,s úfoaY wud;H tkafida fudajfrda ñ,dfkiS ue;s;=ud iuÕ o yuq we;=<;a fldg ;snq‚¡ b;d,s w.%dud;Hjrhd iuÕ wehf.a yuqùu isÿjk úg weu;skS iajrdÊ b;d,sh iuÕ oaùmd¾Yaúl in|;d Yla;su;a lsÍu lrd bkaÈhdfõ lemùu kej; —iSreudre˜ l<dh¡ bka§h rcfha úfoaY lghq;= wud;HdxYh úiska ksl=;a l< udOH m‚jqvhg wkqj" weh cd;Ska fol w;r jev wLKavj lr f.k hdu iy —nyqmd¾Yaúl ixioj, ks,;, iïnkaëlrKh˜ wjYH nj m%ldYh u.ska fy,sorõ lr we;¡ kdhlhka fofok iyfhda.s;dfõ kj lafIa;%" úfYaIfhka wd¾Ól lghq;=j, § kj lafIa;% y÷kd .ekSug tlÕ;dj m< l<y¡ b;d,s úfoaY lghq;= wud;Hjrhd iuÕ wehf.a idlÉPdj, §" úfoaY weu;skS iajrdÊ ue;sksh fj<| iy jd‚c" ixialD;sl" úoHd;aul iy ;dlaIK" mqoa., mqoa., yqjudre jeks lafIa;%j, § yjq,aldß;ajh mq¿,a mrdihla flfrys

úfoaY lghq;= weu;skS iajrdÊ ue;sksh b;d,s w.%dud;H .shqfimafma fldkafÜ yuqfjhs

wm%f s h,a - cqks 2018 | 35 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

f.dvke.Sfï wjYH;dj Woa§ma; l<dh’ bkaÈhdj iy b;d,sh w;r jir 70l rdcH ;dka;%sl ne£ï i,l=Kq lrñka ieureï meje;aùu i|yd wud;Hjreka fofok ms<s.;ay¡

m%xYh 2018 ud¾;= ui m%xY ckdêm;s tïudkqfj,a uelafrdaka ue;s;=udf.a bkaÈhdkq ks, ixpdrhg wkqj hñka bka§h úfoaY lghq;= wud;Hjßh 2018 cqks 18 - 19 foÈk m%xYfha ks, ixpdrhl ksr; jQjdh’ wehf.a m%xY iu ks,h" Ôka hqjia f,a v%hka" yuqfjñka" cd;Ska fol oYl foll Wmdh ud¾.sl i,l=Kq lsÍu o igyka lrñka wfkHdkH iy wka;¾cd;sl ,eÈhdfõ úIhh m:h ms<sn| wehf.a oelau bÈßm;a l<dh¡ weh bka§h ckm;s rdï kd;a fldaúkaoa ue;s;=udf.a iy w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=udf.a mqoa.,sl iqndYsxik ckdêm;s uelafrdaka fj; m< l<dh¡ m%xY ixpdrh w;r;=r wehf.a ;j;a ksr;ùï w;r bkaÈhdkq ixialD;sl flakaøh iajdñ úfõldkkao kñka kï lsÍfï W;aijhg m%Odk wuq;a;d f,i iyNd.s ùu iy meßia kqjr

wka;¾cd;sl úYajúoHd,fha bkaÈhdkq YsIHhka i|yd jQ fkajdisld.drhl" fïika ä f,d’bkafoa ys ixpdrh lsÍu iy b;d,sfha bkaÈhdkq ;dkdm;s ld¾hd,fha § bkaÈhdkq m%cdj úiska ixúê; ms<s.ekSfï W;aijhlg iyNd.s ùu o we;=<;a ù ;sì‚¡

,laiïn¾.a bkaÈhdkq úfoaY weu;skS iajrdÊ ue;sksh weu;sjßh f,i trg ixpdrhlg tlaùu tfia ixpdrhla i|yd bkaÈhdkq md¾Yajfhka iyNd.s jk m<uqjekakd ùu ie,lsh hq;= ldrKhla úh¡ 19-20 foÈk wehf.a ixpdrfha kHdhm;%h ;=< fykaß we,anÜ f.aì%fh,a *s,slaia udf¾ .sf,dafï m%Odk wdÈmdojrhd iuÕ yuqj iy ,laiïn¾.a w.%dud;H fIaúh¾ fnÜ,a ue;s;=ud iuÕ yuqj we;=<;aj mej;s‚¡ weh trg úfoaY wud;H Ôka wei,afndaka ue;s;=ud iy uqo,a wud;H mshf¾ .%efï{d iu.;a yuqj,g iyNd.s jQjdh¡ bkaÈhdj iy ,laiïn¾.a w;r rdcH ;dka;%sl iïnkaO;d Yla;su;a lrñka tys moku f,i wdfhdack iy fj<| lghq;= ms<s.ekSu iy 2018 jk úg j¾I 70la iïmQ¾K ùu ksñ;af;ka úfoaY

ol=fKa isg jug( úfoaY lghq;= weu;skS iajrdÊ ue;sksh fïika ä f,dbkafoa ys§ meßia kqjr wka;¾cd;sl úYajúoHd,fha bka§h isiqkaf.a fkajdisld.drhl¦ úfoaY lghq;= weu;sksh m%xY ckdêm;s tïudkqfj,a uelafrdaka yuqfjhs

bkaÈhd o¾Yk

| 36 | wm%f s h,a - cqks 2018


ol=fKa isg jug( úfoaY lghq;= weu;skS iajrdÊ ue;sksh ,laiïn¾.a úfoaY lghq;= wud;H Ôka wei,afndaka ue;s;=udg w;g w; foñka¦ úfoaY lghq;= weu;skS iajrdÊ ue;sksh hqfrdamSh fldñifï iNdm;s Ôka laf,daâ ckal¾ ue;s;=ud yuqfjhs

úfoaY lghq;= weu;skS iajrdÊ ue;sksh bkaÈhdj iy ,laiïn¾.a forg rdcH ;dka;%sl ne£ïj, moku f,i wdfhdackh iy fj<|du ms<s.ks;s weu;skS iajrdÊ ue;sksh trg w.%dud;H fnf;,a ue;s;=ud iuÕ bkaÈhdj iy hqfrdamSh ix.uh w;r jdksc ne£ï jeäÈhqKq lsÍfï jeo.;alu .ek idlÉPd lrkq ,enQ w;r äðg,a iy wjldY iyfhda.s;dj .ek woyia o Bg we;=<;aj mej;s‚¡

fn,aðhu ixpdr ud,dj ksudjg m;a lrñka" bka§h úfoaY lghq;= wud;H iajrdÊ ue;sksh cqks 20 Èk hqfrdamSh ix.ufha uQ,ia:dkh msysá n%i,aia kqjrg iem;a

jQjdh¡ cqks 22 Èk olajd wehf.a kHdhm;%hg fn,aðhï Wm w.ue;s iy úfoaY wud;H ääh¾ f¾kav¾ia" iy hqfrdamSh fldñifï iNdm;s Ôka laf,daâ ckal¾" hqfrdamSh md¾,sfïka;=fõ iNdm;s wekafgdakshd gcdks iy hqfrdamSh fldñifï iu ks, úfoaY lghq;= iy wdrlaIl m%;sm;a;s iy hqfrdamSh fldñifï ksfhdacH iNdm;s f*%âßld fudaf.ßkS hk iïNdjkShhka iuÕ yuqùï wka;¾.; fldg ;snq‚¡ wehf.a fjk;a ksr;ùï w;rg —foaY.=Kh" iduh iy wdrlaIdj( l%shd;aulùug ld,hhs˜ hkqfjka kï lr ;snQ hqfrdamSh úfoaY l%shdud¾. fiajdj u.ska ixúOdkh l< biõjl m%Odk foaYkh meje;aùu iy hqfrdamSh md¾,sfïka;=fõ § cqks 21 Èkg fh§ ;snqKq fhda. ms<sn| wka;¾cd;sl Èkfha y;rjeks ieureu flf¾ kdhl;ajh oeÍu we;=<;a úh¡ hqfrdamSh md¾,sfïka;=fõ uka;%Sjreka lsysm fofkl=" hqfrdamSh fldñiu iy fn,aðhfï isák bkaÈhdkqjka we;=¿ mqoa.,hska 200lg jeä msßila Bg iyNd.s úh¡

wm%f s h,a - cqks 2018 | 37 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

fmrg wefok .eUqre

ñ;%;ajhla lrd w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=udf.a fkamd, ks, ixpdrh ^2018 uehs 11 - 12& wi,ajeis forg w;r we;s Yla;su;a ñ;%YS,S oaùmd¾Yaúl iïnkaO;djla fjkqfjka idlaIs imhñka ke.S isáhs

fkamd, w.%dud;H Ldoa.d m%idoa I¾ud ´,s ue;s;=ud l;aukavq ys ks,Odß uÜgfï idlÉPdj,g fmrd;=j w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=udj ms<s.ksñka

bkaÈhd o¾Yk

| 38 | wm%f s h,a - cqks 2018


uehs 11jk od l;aukavq ys§ w.%dud;H fudaä ue;s;=udj ms<s.ekSfï W;aijh

fkamd,h w¿;a rchla ia:dmkh lsÍfuka miq" bkaÈhdfjka trg hk m<uq Wiia fmf<a ixpdrh i,l=Kq lrñka w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud 2018 uehs 11-12 foÈk tys .; lf<ah¡ —ug fkamd,h iuÕ b;d mer‚ iïnkaO;djla ;snqKq kuq;a" bkaÈhdfõ w.%dud;Hjrhd f,i fkamd,hg meñ‚ f;jeks wjia:djhs fï’ fkamd,h iy bkaÿ - fkamd, iïnkaO;d fjkqfjka bka§h rcfha lemùu fld;rï .eUqre o hkak fuhska meyeÈ,sj ms<sìUq fjkjd˜ uehs 11jk od l;aukavq kqjr § udOH m%ldYhla w;r w.%dud;H fudaä ue;s;=ud mejiSh" ;jo" —fkamd,h iuÕ bkaÈhdfõ iïnkaO;d yqremqreÿhs" ñ;%YS,Shs" ck;dj w;r wfkHdkH iy .eUqre iïnkaO;dj, Yla;su;a moku f,i ke.S isákjd"˜ hkqfjka mejiSh¡ fuu ixpdrh wi,ajeis cd;Ska fol w;r ks;sm;d flfrk by< uÜgfï yqjudre yd iuÕ tfl,sj mej;s‚¡ fkamd, w.%dud;H Ldoa.d m%idoa I¾ud ´,s ue;s;=ud

o fï jif¾ wm%sfh,a udifha § bkaÈhdjg meñK ;sì‚‘ w.%dud;H fudaä iy w.%dud;H ´,s ue;s;=uka,d ixpdrfha m<uq Èkfha § iqyo iy WKqiqï jd;djrKhla hgf;a ks,Odß uÜgfï idlÉPd wkqu; l<y’ kj È,a,sfha Tjqkaf.a l,ska yuqj kej; isysm;a lrñka" fkamd, w.%dud;Hjrhdf.a bka§h ixpdrh w;r;=r ish¨‍ .súiqï l%shd;aul lsÍu fukau lDIsl¾uh" ÿïßh cd,h" iy wNHka;r c, ud¾. ixj¾Okh hk lafIa;%j, § ish¨‍u oaùmd¾Yaúl uQ,drïN l%shdjg kexùu i|yd iM,odhS m%;sl¾u lrf.k hdfï § Tjqkaf.a lemùu ms<sn|j kej; m%;s{d ÿkay¡ —wNHka;r c,ud¾. iïnkaOfhka wmf.a iyfhda.s;dj úfYaI jeo.;alulska hq;=hhs uu i,ld n,kjd¡ fkamd,h N+ñfhka fldgqù fkdisáh hq;=hs" kuq;a N+ñfhka o c, iïm;ska o iïnkaO;d nyq,j isáh hq;=hs"˜ w.%dud;H fudaä ue;s;=ud udOH yuqfõ § m%;s{d ÿkafkah¡ —wmf.a lDIsl¾u wud;Hjreka b;d blaukska

wm%f s h,a - cqks 2018 | 39 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

w.%dud;H fudaä ue;s;=ud ish udOH wd¾Ól iyfhda.s;dj kdhlhka fofok wfkHdkH úYajdih iy m%ldYh ;=<ska —fkamd,h N+ñfhka m%;s,dN" iudkd;au;dj iy f.!rjh hk uQ,O¾u u; mokïj forfgysu iudc-wd¾Ól ixj¾Okh fldgqù fkdisáh hq;=hs" kuq;a i|yd Tjqkaf.a yjq,aldß;ajh úysod,Sfï idlÉPd N+ñfhka o c,ud¾.j,skao ine¢j o l<y’ bkaÈhdj iy fkamd,h w;r fj<| iy isáh hq;=hs"˜ m%;s{d ÿkafkah wd¾Ól ne£ï ms<sn|j idlÉPd lrñka" bka§h yuq ù lDIsld¾ñl m¾fhaIK" lDIsld¾ñl wOHdmkh iy lDIsld¾ñl ixj¾Okh hk lafIa;% ;=fkys iyfhda.s;dj i|yd ud¾. is;shula iQodkï lsÍfï ,d jev lrkq we;¡ / lafIda,a iy l;aukavq w;r ÿïßh iïnkaO;djla i|yd jk iólaIKhla läkñka wdrïN flfrkq we;¡ fj<|du iy wdfhdackj,§ wmf.a iïnkaO;dj ;jÿrg;a Yla;su;a lsÍug" wms fj<| iïuq;sh wjfndaOd;aul iudf,dapkhla u.ska hdj;ald, lsÍug blaukska lghq;= lrkjd"˜ Tyq ;j;a l;d lrh¡’ bka§h w.%dud;Hjrhd fkamd, ckm;s ìoHd foaù NkaOdß ue;sksh iuÕ;a idlÉPd lf<ah¡

rcfha úfoaY lghq;= wud;HdxYh u.ska ksl=;a lrk ,o ksfõokh" w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy w.%dud;H ´,s ue;s;=ud" —wkjir fj<|du md,kh lsÍug fj<|du" yqjudrej iy iyfhda.s;dj ms<sn| uE;l § meje;ajqKq wka;¾rdcH lñgq / iaùfï m%;sM,h ms<s.;a nj;a" bkaÈhdkq fj<|m<g fkamd,hg we;s m%fõYH;dj i|yd ;jÿrg;a myiqlï iemhSu" iuia; oaùmd¾Yaúl fj<|du jeäÈhqKq lsÍu" iy fkamd, yqjudre fj<|dug myiqlï iemhSfï woyi we;sj" oaùmd¾Yaúl fj<| iïuq;sh" iy yqjudre fj<|dfï iïuq;sh iy iïnkaê; .súiqï ixfYdaOkh lsÍu i|yd i,ld ne,Sug wjfndaOd;aulj iudf,dapkh lsÍfï taldnoaO uQ,drïNhla .ekSu ms<sn|j o bkaÈhdj mejiqjdh’¡˜

w.%dud;H fudaä ue;s;=ud fkamd, ckdêm;s ìoHd foaú NkaOdß ue;sksh yuqfjñka

bkaÈhd o¾Yk

| 40 | wm%f s h,a - cqks 2018


w.%dud;H fudaä ue;s;=ud uehs 12jk Èk l;aukavq kqjr mY=m;skd;a fldaú,g iem;aj

kdhlhka fofok ñ;%YS,S oaùmd¾Yaúl ne£ï kv;a;= lsÍfï iy jeä j¾Okh lsÍfï ck;d - ck;d in|;dj, jeo.;alu ms<s.;ay

ue;s;=ud iy w.%dud;H ´,s ue;s;=ud isú,a .=jka fiajd wxYfha iyfhda.s;dj úysod,Sug ks,OdÍka fufyhjQy¡ Tjqyq fofok —cd;Ska foflau ;dlaIK lKavdhï úiska fkamd,hg .=jkska we;=,ajk w;sf¾l ud¾. ms<sn|j mQ¾j ;dlaI‚l idlÉPdjla i|yd o tlajQy¡˜

ixialD;sl uKav,h ck;dj jeo.;a kdhlhska fofok —wd¾Ól j¾Okh W;afma%rKh lsÍfï iïnkaOkfha W;afma%rl N+ñldj˜ fukau wi,ajeis cd;Ska w;r ck;d jHdmdr m%j¾Okh lsÍu .ek o Woa§ma; l<y¡ ñ;%YS,S oaùmd¾Yaúl ne£ï kv;a;= lsÍu iy jeä j¾Okh lsÍfï ck;d - ck;d in|;dj, jeo.;alu Tjqyq ms<s.;ay¡ .=jfka" N+ñfha iy id.rfha wd¾Ól iy fN!;sl iïnkaOkh j¾Okh lsÍu i|yd ;jÿrg;a mshjr .ekSu˜ ksrdlrKh lrñka" w.%dud;H fudaä

bkaÈhdj iy fkamd,h w;r ixialD;sl ne£ï Yla;su;a lsÍfï woyi we;sj" w.%dud;Hjreka fofok ixpdrh w;r;=r § fkamd,-bkaÈhd rdudhK uKav, nia fiajdj Èh;a l<y¡ uKav,h u.ska iS;dj Wmka ia:dkh fia ie,flk fkamd,fha cklamQ¾ iy bkaÈhdfõ wfhdaOHd yryd;a tfukau bka§h rdudhK mqrdjD;a;fha i|yka wfkl=;a wvú yryd;a iïnkaOkhla flfrh¡’ w.%dud;H fudaä ue;s;=ud iy w.%dud;H ´,s ue;s;=ud uehs 11jk Èk cklamQ¾ iy wfhdaOHd w;r Rcq nia fiajdj iudrïN l<y¡

wm%f s h,a - cqks 2018 | 41 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

fmrÈ.

il%Sh;dj w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=udf.a bkaÿkSishd ^2018 uehs 29 isg 31& iy isx.mamQre ^2018 uehs 31 isg cqks 2& ks, ixpdrh fmrÈ. il%Sh;dj m%;sm;a;sh Yla;su;a lsÍfï mshjrla i,l=Kq lf<ah

bkaÈhdfõ fmrÈ. il%Sh;dj m%;sm;a;sh Yla;su;a lsÍfï m%d:ñl mrud¾:h wdishd Ydka;slr l,dmfha rgj,a iuÕ oaùmd¾Yaúl" l,dmSh iy nyqmd¾Yaúl ;Sridr kshe,Sula ud¾.fhka wd¾Ól" ixialD;sl iy Wmdh ud¾.sl ne£ï jeäÈhqKq lsÍuh¡’ fuu mrud¾:h wkqu; lrñka" w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud l,dmfha rgj,a ;=kl - bkaÿkSishdj" uef,aishdj iy isx.mamQrej - ixpdrfha kshe,s w;r fï wdishdka l,dmfha rgj,a tl tlla iuÕ bkaÈhdfõ Wmdh ud¾.sl iïnkaO;d Yla;su;a lsÍu ms<sn| ;SrKd;aul mshjrla i,l=Kq lf<ah¡ w.%dud;H fudaä ue;s;=udf.a bkaÿkSishd iy isx. mamQre ixpdr i|yd ta foráka i;aldr iemhqKq w;r .uk w;ru. § lajd,d,ïmQ¾ kqjr ;djld,sl kej;=u m%fhdackhg .ksñka tys uE;l§ m;ajqKq wdpd¾h uy;S¾ fudfyduâ ue;s;=ud iuÕ yuqj flá kuq;a fmdfydi;a woyia /ila ,enQ tlla úh’

2018 uehs 30jk Èk bkaÿkSishdfõ meje;ajqKq m%cd biõjl § bka§h w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=udj ms<s.ksñka’ Tyq idïm%odhsl bkaÿkSishdkq uqøKhla iys; lñihla ye|f.k isà

bkaÈhd o¾Yk

| 42 | wm%f s h,a - cqks 2018


by<( w.%dud;H fudaä ue;s;=ud bkaÿkSishdkq ckdêm;s fcdaflda úfvdavq ue;s;=ud iuÕ¦ jfï ^uqÿfka isg my<g&( w.%dud;H fudaä iy ckdêm;s úfvdavq ue;s;quka,d 2018 uehs 30jk Èk cdl¾;d ys bia;dkd u¾foald ys ks,Odß uÜgfï idlÉPdj,g iyNd.S fjñka¦ bka§h w.%dud;H;=ud cdl¾;d ys bia;dkd u¾foald ys bkaÿkSishdkq orejka úiska ms<s.ksñka

bkaÿkSishdj bkaÿkSishdkq w.%dud;H fcdaflda úfvdavQ ue;s;=udf.a wdrdOkhlg wkqj w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud uehs 29jk od m<uqjrg trgg ks, ixpdrhla i|yd iem;a úh¡ t;=udf.a ixpdrfha kHdhm;%hg bkaÿkSishdkq ckm;s;=ud iuÕ oaùmd¾Yaúl yuqjla iy forg w;r Bg miqj isÿjqKq ks,Odß uÜgfï yuqjla o wvx.= úh’ ckdêm;s úfvdavQ ue;s;=ud iuÕ oaùmd¾Yaúl yuqj iqyo miqìul isÿjqKq w;r kdhlhka fofok wfkHdkH jYfhka jeo.;a oaùmd¾Yaúl" l,dmSh iy f.da,Sh m%Yak /ila wduka;%Kh lrkq ms‚i §¾> idlÉPd miqìulg wj;S¾K jQy" th bkaÈhdj iy bkaÿkSishdj w;r Wmdh ud¾.sl ne£ï jeäÈhqKq lrkq ms‚i bÈß udj; ;SrKh lsÍfï m%h;akhla úh’ nyqmd¾Yaúl isoaêj, m¾hka; fldgia ms<sn| wka;¾l%shdldß;ajh we;=¿j" jd¾Islj ks;sm;d

iuq¿ yuq meje;aùug tlÕ;djla úh¡ bka§h rcfha úfoaY lghq;= wud;HdxYh u.ska ksl=;a l< taldnoaO m%ldYkhg wkqj" bkaÿkSishdkq ckdêm;s;=ud iy bka§h w.%dud;H;=ud —bkaÈhdj iy bkaÿkSishdj w;r bkaÿ - Ydka;slr l,dmfha iduqøsl iyfhda.s;dj ms<sn| fmdÿ yjq,a oelaula˜ wod< lr .ekSu ms<s.kq ,en ;sfí’ Tjqyq forg w;r iduqøsl wxYh ;jÿrg;a jeäÈhqKq lsÍug iyfhda.s;dj j¾Okh l< yels nj;a tfukau l,dmfha ia:dhS;dj úYd, uÜgul ;nk uQ,dOdrhla f,iska fiajfha

w.%dud;H fudaä iy ckdêm;s úfvdavq wdrlaIl lafIa;%fha ;sridr iyfhda.s;dj i|yd Tjqkaf.a lemùu Woa§ma; lrhs

wm%f s h,a - cqks 2018 | 43 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

w.%dud;H fudaä iy ckdêm;s úfvdavq bia;sla,d,a m,a,sh krUñka" th bkaÿkSishdfõ cd;sl m,a,sh jk w;r .sksfldkÈ. wdishdfõ úYd,;u m,a,sho fõ

bkaÈhd o¾Yk

| 44 | wm%f s h,a - cqks 2018


uef,aishdkq ixpdrfhka miqj w.%dud;H fudaä ue;s;=udg iuqfoñka uef,aishd ksfhdacH w.%dud;H jEka wiSid jEka biauhs,a ^ol=fKa& lajd,d,ïmq¾ kqjr §

w.%dud;H fudaä iy w.%dud;H ¨‍ka.a jd¾Isl irU ;sridr lsÍu fjkqfjka ish m%Yxidj m< lf<dah fhdojd.; yels nj;a ms<sn|j úYajdih m< l<y¡ Tjqyq foaYmd,kh" wdrlaIdj" iqrlaIs;;dj iy wd¾Ólh jeks lafIa;%j, § bkaÈhdj iy bkaÿkSishdj w;r Wmdh ud¾.sl ne£ï j¾Okh fjñka mj;sk nj ms<s.kq ,enQ w;r —bkaÈhdj iy bkaÿkSishdj w;r oaùmd¾Yaúl iïnkaO;d kj hq.hla lrd f.k hd yels kj wjfndaOd;aul Wmdh ud¾.sl yjq,aldß;ajhla iEu lafIa;%hla mqrdu ia:dmkh lsÍu u.ska iyfhda.s;dj Yla;su;a lsÍug tlÕ;dj˜ m< l<y¡ bkaÈhdj iy bkaÿkSishdj w;r wdrlaIl iyfhda.s;d .súiqula w;aika lsÍu;a iuÕu

ckdêm;s úfvdavQ iy w.%dud;H fudaä ue;s;=uka ,d wdrlaIl lafIa;%fha iyfhda.s;dj ;Sridr lsÍu i|yd ish lemùu ;yjqre l<y¡ 2018 wf.daia;=fõ meje;aùug kshñ; yhjk taldnoaO wdrlaIl iyfhda.s;d lñgq /iaùu <x fjñka mj;soa§ Tjqyq —ks;sm;d mj;ajk /iaùï iy forg w;r mdn, yuqod" kdjql yuqod iy .=jka yuqod j, udKav,sl idlÉPd u.ska wkHkH úYajdih˜ f.dvke.Sug o tlÕ jQy úfYaIfhka wd¾Ól jgdmsgdj ;=<" kdhlhka fofok l,dmSh wjfndaOd;aul wd¾Ól yjq,aldß;ajh l,ska mjdrKh lsÍug;a rgj,a fol w;r wkHkH m%;s,dNS fj<| iïnkaO;d ia:dmkh lsÍu i|yd bkaÈhdj iy taishdka rgj,a w;r iyfhda.s;dj Yla;su;a lsÍu flfrys ÈYd.; ùug wod< ks,OdÍka yg fhda.H Wmfoia iemhSu i|yd wjYH;dj wjOdrKh l<y¡ há;, myiqlï ixj¾Okh lsÍfï jeo.;alu Woa§ma; lrñka ckdêm;s úfvdavQ bkaÿkSishdfõ wd¾Ólh flfrys bkaÈhdfõ odhl;ajh ms<s.kakd ,§¡

wm%f s h,a - cqks 2018 | 45 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

bkaÈhdkq w.%dud;H iy isx.mamqre w.%dud;H ,S yaisheka ¨‍ka.a 2018 cqks 1 jk od bia;dkd ys§ yuqjla w;r;=r

isx.mamQrej bkaÈhdkq w.%dud;H;=ud iy isx.mamQre w.%dud;H ,S yaishEka Æka.a ue;s;=ud cqks 1jk od oaùmd¾Yaúl /iaùula meje;ajQy¡ yuqfõ wdrïNfha §u" 2015 fkdjeïnrfha w.%dud;H fudaä ue;s;=udf.a l,ska isx.mamQre ks, ixpdrfha § w;aika lrkakg fhÿKq Wmdh ud¾.sl yjq,aldß;ajh ms<sn| taldnoaO m%ldYkfha isg bkaÈhdj iy bkaÿkSishdj w;r oaùmd¾Yaúl iïnkaO;dj, ksfrda.S m%.;sh iïnkaOfhka Tjqkaf.a ;Dma;su;aNdjh m%ldY lr isáhy¡ Tjqyq rgj,a foflys ikakoaO fiajd j,ska bgq flreKq jd¾Isl irU" lS¾;skdu ixpdr iy jD;a;slhka yqjudre lr .ekSu" isïfnlaia ys 25jk iïfï,kh ms<sn| fmru. n,d isàu" oaúmd¾Yaúl jd¾Isl fk!ld irU fjkqfjka m%Yxidj m< lsÍu wdÈh .ek

bkaÈhd o¾Yk

| 46 | wm%f s h,a - cqks 2018

idlÉPd lf<dah¡ l,dmSh fukau wka;¾cd;sl ;,fhys bkaÿ isx.mamQre iyfhda.s;dj ms<s. ksñka kdhlhka fofok f,dal fj<| ixúOdkh" tlai;a cd;Ska" bkaÈhka id.r Íï ix.uh" fkdne¢ cd;Skaf.a jHdmdrh" fmdÿrdcH uKav,h" iy iïnkaê; ixio" iy wfkl=;a l,dmSh iyfhda.s;d hdka;%K wdÈfhys iyfhda.s;dj Yla;su;a lsÍu i|yd Tjqka fofokdf.a lemùu i|yd kej; m%;s{d ÿkay¡ w.%dud;H fudaä ue;s;=udf.a isx. mamQre ks, ixpdrfhys m%d:ñl kHdhm;%fha tla biõjla jQfha 2018 cqks 1 od Ydka.aß ,d vhf,d.a ys m%Odk foaYkhh¡’ Tyqf.a foaYkh w;r;=r" bka§h úfoaY m%;sm;a;sh ;=< isx. mamQrejg ysñjk ia:dkfhys jeo.;alu Woa§ma; l< w;r —taishdka lrd msúiSfï § isx.mamQrej wfma wdOdrl mqjrejh" th


w.%dud;H fudaä ue;s;=udf.a m%Odk foaYkfha úfYaI lreKq( • bkaÿ - Ydka;slr l,dmSh ixj¾Okfha wka;¾.;h u.ska f,dalfha brKu .eUqßka n,mEug ,lafjkjd’’ • cmdkh iuÕ wmf.a ne£ï - wd¾Ólfha isg Wmdh ud¾.sl olajd - iïmQ¾Kfhkau mßj¾;khlg ,la fj,d’ th úYsIag úoHudkd;aul oEj, iy bkaÈhdfõ fmrÈ. il%Sh;dj m%;sm;a;sfha uq,a.,la jk fia ;enQ wruqfKys yjq,aldß;ajhl’’ • wms blaukskau isx.mamQrej iuÕ kj ;%Smd¾Yaúl irU wdrïN lrk w;r th taishdka rgj,a lrd §¾> lsÍug wfmalaId lrkjd’’ • taishdka rgj,a f,dalfha fjk;a ljr fyda lKavdhï j,g ke;s úYsIag;u úúO;ajhla ixialD;sl" wd.ñl" NdIduh" md,kuh iy iuDoaêu;a uÜgula ksfhdackh lrkjd’’ • wfma uõrg" wfma m%Odk fufyjr iajdëk bkaÈhdj 75 jirl ,dnd, jhila iïmQ¾K lrk 2022 jk úg w¨‍;a bkaÈhdjla njg mßj¾;kh lsÍug udk ne,Suh’

w.%dud;H fudaä ue;s;=ud 2018 cqks 1 jk od Ydka.aÍ ,d vhf,d.a ys m%Odk foaYkh mj;ajñka

w.%dud;H fudaä iy w.%dud;H ¨‍ka.a wfkHdkH m%;s,dNS fj<| iïnkaO;d ia:dmkh lsÍu i|yd bkaÈhdj iy taishdka rgj,a w;r iyfhda.s;dj Woa§mkh lr olaj;s ishjia .Kkdjla uq¿,af,a fmrÈ.g m%fõYh .ekSfï § bkaÈhdfõ oajdrh úh¡˜ hkqfjka mejiSh’ bkaÈhka id.r Íï ix.uh ud¾. fhka l,dmSh iyfhda.s;djl wjfndaOd;aul kHdhm;%hla ms<sn| l;d lrñka Tyq fufiao mejiSh" —f.da,Sh ixl%uK udj;a iduldój iy yefuldgu újD; nj ;yjqre lrkq ms‚i bkaÈhka id.r l,dmhg tmsáka isák yjq,alrejka iuÕ o wms jev lrkafkuq¡˜ bkaÈhdfõ fmrÈ. il%Sh;dj m%;sm;a;sfha yojf;ys je;sr ;sfnk wd;aóh iyfhda.s;dj yd tfl,sj" bka§h w.%dud;H;=ud l,dmSh

jYfhka .eUqre wd¾Ól iy wdrlaIl iyfhda.s;dj ms<sn| mrud¾:h u.ska WOD; w.aksÈ. rgj,a iuÕ ksr;h j¾OkSh wjêhla jkq we;s njg m%;s{d ÿkafkah¡ —fï id¾:l;ajh iy wid¾:l;ajh wka;¾hemqï iys; f,dalhl¡’ kej;;a" th ;ukagu yqre wdldrhlska yeisrùug yev.iajd .ekSug lsisÿ cd;shla iu;a jkafka keye¡˜ Tyq Tmamq lrhs" fmrÈ. ;ks tallhla f,i f.k úYd, b,lalhla f,i iduh iy ia:dhS;dj kv;a;= lsÍfï jeo.;alu Woa§mkh lrñka" Tyq ;jÿrg;a" —bkaÿ-Ydka;slr l,dmh iajNdúl fmfoila" th úYd, f.da,Sh wjia:d iy wNsfhda. cd,hlg ksjykla jeksh¡’ .;jk yeu Èkhla mdidu l,dmh ;=< Ôj;ajk wfma whf.a brKu ne£ mj;sk nj uu jeä jeäfhka ta;a;= .;a;d¡ wo" fn§hdug iy ;rÕhg by<ska ke.S isákakg wmj le|jd ;sfnkjd¡’ iukaú; nj" újD; nj" iy taishdka uOH.; iy tald;añl;dj" tuksid" kj bkaÿ - Ydka;slr l,dmhl yoj; ;=< mj;skjd¡˜ hs mejiSh¡

wm%f s h,a - cqks 2018 | 47 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


yjq,aldÍ;ajh

M,odhS

idlÉPdjla bka§h úfoaY lghq;= wud;H iqIaud iajrdÊ ue;sksh 2018 cqks 3 od isg 7 od olajd ol=Kq wm%sldfõ ixpdrhl ksr; jqKq w;r forg w;r rdcH ;dka;%sl ne£ïj, 25jk jir iksgqyka l<dh

bka§h úfoaY lghq;= wud;H iqIaud iajrdÊ ue;sksh ol=Kq wm%sldkq mia Èk ixpdrh wjidkfha ol=Kq wm%sldfjka kslau hk fudfyd;

2018 cqks 3 od miajrefõ bka§h úfoaY lghq;= wud;H iqIaud iajrdÊ ue;sksh ol=Kq wm%sldfõ fcdyekakian¾.a lrd iïm%dma; jQjdh¡ wef.a miaÈk ixpdrfha mrud¾:h jQfha m%sfgdaßhd ys meje;aùug kshñ;j ;snQ ì%laia úfoaY wud;Hjrekaf.a yuqjg iyNd.sùu;a whsîtiata úfoaY lghq;= wud;Hjrekaf.a yuqfõ uq,iqk fynùu;a h’ ol=Kq wm%sldfõ wka;¾cd;sl iïnkaO;d iy iyfhda.s;d wud;H" ¨‍fj,ska ,ekav¾ia ue;s;=ud fj;ska wehg WKqiqï ms<s. ekSula ysñúh’ 2018 bkaÈhd - ol=Kq wm%sld fomd¾Yajhgu jeo.;a jirla jQfha th cd;Ska fol w;r rdcH ;dka;%sl ne£ï ixia:dmkh fldg 25jk jir i,l=Kq flreKq neúk¡’

oaùmd¾Yaúl idlÉPd wef.a ixpdrfha m<uq Èkfha §" úfoaY lghq;= wud;H iajrdÊ ue;skshg ol=Kq wm%sld ckdêm;s isßs,a rdufmdaid ue;s;=ud fj;ska le|jqula ,eì‚¡ fmdÿrdcH uKav, iïfï,kfha § bka§h w.%dud;H kf¾kaø fudaä ue;s;=ud iuÕ f<ka.;= yuqjg miqj ,enqKq fuh Tyqg b;d jeo.;a

bkaÈhd o¾Yk

| 48 | wm%f s h,a - cqks 2018

úh¡ bka§h rcfha úfoaY lghq;= wud;HdxYh úiska ksl=;a l< m%ldYhlg wkqj úfoaY lghq;= wud;H iajrdÊ ue;sksh ol=Kq wm%sldkq mqfrda. dó ckdêm;s fk,aika uekafv,d ue;s;=udf.a 100jk Wm;a ixj;airh .ek fukau ÿïßhl m<uq mka;sfha ueÈßhlska uy;aud .dkaê;=udj fodÜg weo oeófï mSg¾ußian¾.a isoaêfha 125jk jir fuh nj m%ldYfha i|yka fldg ;sì‚¡ Tjqkaf.a yuqj ;=< l=i,;d ixj¾Okh" lDIsl¾udka;h iy f;dr;=re ld;aIKh jeks oaùmd¾Yaúl iyfhda.s;dj lafIa;%fha me;s lsysmhlau wduka;%Kh fldg we;¡

ì%laia wud;H yuqj wef.a fojk Èkfha §" úfoaY lghq;= wud;H iajrdÊ ue;sksh m%sfgdaßhdys § ì%laia úfoaY wud;Hjrekaf.a fojk yuqjg iyNd.s jQ w;r tys § wehg iuq¿fõ uq,iqk oerE ol=Kq wm%sldfõ wka;¾cd;sl iïnkaO;d iy iyfhda.s;d wud;H ,skaÈfõ isiq¨‍ ue;s;=ud" reishdkq úfoaY wud;H i¾f.a ,eõfrdõ ue;s;=ud" Ök úfoaY wud;H jeka.a hS ue;s;=ud iy n%iS, úfoaY wud;H


úfoaY lghq;= wud;H iajrdÊ ue;sksh mSg¾ußian¾.a ÿïßh ia:dkfha ft;sydisl isoaêfha 125jk ixj;airh i|yd wkqiaurK rd;%S fNdack ix.%yh wjia:dfõ iïNdjkShhka wu;ñka

ud¾fldaia fnird wefndaÜ.e,ajdfjda ue;s;=ud yuqúh¡ úfoaY wud;HdxY m%ldYhg wkqj" weu;sjreka" —foaYmd,ksl" wdrlaIl" wd¾Ól" uQ,H iy ;sridr ixj¾Ok jd;djrKh fukau ì%laia wka;#ia: iyfhda.s;dj hk lafIa;%j, f.da,Sh jeo.;alu jeks j¾;udk m%Yak ms<sn|j woyia yqjudre lr .;a;dh¡˜ ish¨‍u wud;Hjre iy iïNdjkShfhda j¾;udkfha n,mj;ajk f.da,Sh wd¾Ól N+oiqfka jvd;a M,odhS iy ms<sìUqj lrkq we;s f.da,Sh wd¾Ól md,k ks¾udK Ys,amhla i|yd lemlrejka fjñka ;u úi÷ï fok njg kej; m%;s{d ÿkay" tu.ska ke.Stk fj<|m< iy ixj¾Okh jk wd¾Ól jgdmsgdj ksfhdackh lrk ksfhdað;;ajfha y~ jeäÈhqKq lsÍu .ek o l;sld lr .;ay¡ yuqj újD; lrk wjia:dfõ weh l< m%ldYfhys" úfoaY lghq;= wud;H iajrdÊ ue;sksh" —wo isg udi follg wvq ld,hl § 10jk ì%laia iuq¿jg wmf.a kdhlhka fcdyekakian¾.a kqjrg tlajkq we;¡ wo ojfia wmf.a mÍlaIdldÍj fidhd

ne,Su id¾:l fcdyakakian¾.a ì%laia iuq¿jla i|yd N+ñh ilia lsÍfï jeo.;alu ms<sn|jhs˜ hkqfjka mejiQjdh¡

whsîtiata úfoaY wud;Hjrekaf.a yuqj tÈku úfoaY lghq;= wud;Hjßh" iajrdÊ ue;s;sh" whsîtiata úfoaY wud;Hjreka iuÕ wúêu;a idlÉPdjlg iyNd.s jQjdh’ Bg ol=Kq wm%sldkq úfoaY wud;H isiqÆ iy n%iS, úfoaY wud;H .e,ajd´ ue;s;=ud o tlaj isáhy¡ fï yuqfõ §" ks, iïNdjkShhka ixj¾Ok iyfhda.s;dj iy ol=Kq - ol=Kq iyfhda.s;dj ms<sn|j woyia yqjudre lr .;ay’ úfoaY wud;HdxY ksfõokhg wkqj" —fmdÿ f.da,Sh olaIsKdxYsl Wkkaÿjla i|yd ixj¾Ok iyfhda.s;dfõ úYd, wjfndaOhl odhl;ajh i|yd ol=Kq - ol=Kq iyfhda.s;dj ms<sn| whsîtiata m%ldYkh wud;Hjreka úiska ms<sf.k taldnoaOj ksl=;a l<y¡˜

wm%f s h,a - cqks 2018 | 49 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


l%Svd

iqyo;ajfha

;K;s,a,la me;a;lska m%o¾YkSh" is;an|k iq¿ yd wdiajdoh f.fkñka" bkaÈhka m%sñh¾ ,S.a fjkia ixialD;s iy weoys,s l%u" iy l%Svdj i|yd lemldß;ajfha WfoHda.h tla ;eklg f.k tau i|ydu Èh;a lrk ,oaols joka fm< yßncka isx f.ks

bkaÈhd o¾Yk

| 50 | wm%f s h,a - cqks 2018


fld,algd kqjr whsmSt,a ;rÕhl § fld,algd khsÜ rhsv¾ia lKavdhu lvq,a,la ojd .ekSu fjkqfjka mkaÿ hejQ l%Svl celaia l,siag iqnme;=ï msßkuk wjia:djla

2008 § whsmSt,a y÷kajd§fï isg fï olajd bkaÈhdkq l%slÜ l%Svdj mßj¾;kSh udj;lg .;a fihl¡’ fï olajd l%Svd lrk ,o ;rÕdj,s 11ka tl tll m%;s,dN .ek ug fkdkj;ajdu l;d lr; yelsh¡ kuq;a ug Tng mjikakg bvfokak" uu lvbula f,i olsk" úYajdi lrk 2011 ixialrKfha l;djl¡’ ta wjqreoafoa § uqïndhs bkaÈhkaia ms, Y+r;dj Èkd fkd.;af;a jqjo" Tiafg%,shdkq l%Svl - wekavDD isukaia iuÕ uf.a iïnkaO;dj j¾Okh lrñka ;rÕdj,sh ÿr u.lska bÈßhg weÈ‚¡ isïfuda ^Tyqg wdorhg wu;k kduh& iy ud w;r fndfyda l%slÜ rif,da,Ska oek .kq we;s b;sydihla ;sfí¡ 2008 isâks fgiaÜ ;rÕh w;r;=r wm fofokd w;r u;fNaohla we;súh¡ th fnfyúka wixjr jerÈ úYajdi u; mokï jQ f,dl= l;djla úh¡ 2011 §" uqïndhs bkaÈhkaia ms,g isïfudaj n|jd.;a w;r wmg tlu ieryqï ldurh yjqf,a mßyrKh lrkakg isÿúh¡ wm flfia fuh lrkq we;aoehs wkqudkhg .; yels woyia /ila we;súh¡ yefuldu i;=gq lrñka" ta foaj,a b;d iqug f,iska úi¢‚¡ ta isoaêfhka b;sß jQ ish¨‍ foa w;ayer oukakg wmg yelshdj ;snqKq w;r fmdÿ wruqKla i|yd l%Svd lrkakg - wfma lKavdhug ;rÕ Èkd

bkaÈhka l%slÜ i|yd whsmSt,a úiska l< jvd;au ie,lsh hq;a;la kï th rislhka fkdoek isá l%Svlhkag bkaÈhka l%slÜ lKavdhug ;rÕ lsÍug wjia:djla ,nd§uhs úf¾kao¾ fYjd.a bkaÈhka l%slÜ l%Svl

whsmSt,a wka;¾cd;sl l%slÜ ;rugu wiSre o ;rÕldÍ o fõ’ th bkaÈhdkq l%slÜ l%Svlhkag Wmldr lrkjd muKla fkdj" f,dalfha úúO rgj, l%slg l%Svlhkag Wmldr lrkjd o fõ iÑka f;kavq,ald¾ bkaÈhka l%slÜ l%Svl

wm%f s h,a - cqks 2018 | 51 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


l%Svd

whsmSt,a wkkH njg m;a lrk tla fohla kï ta l%slÜ f,da,Skag ;rÕhl ish¨‍u me;slv fõ.j;a bÈßhg we§hdula f,i w;aoelSï ,nd .ekSug ie,iSuhs iqks,a .jiald¾ ysgmq bkaÈhdkq l%slÜ l%Svl

Tn iEu wjqreoafoau whsmSt,a meje;afjk i;s y;la ;=< fjkia ixialD;s" NdId" wdydr mqreÿ" ukdm fkdukdm foa .ek bf.k .kakjd we;’ Tn l%Svd lrkafka ´j¾ 40ls" kuq;a f.dvkef.k ñ;%;ajh Èúh mqrdjguh yßncka isx bkaÈhdkq l%slÜ l%Svl

bkaÈhd o¾Yk

| 52 | wm%f s h,a - cqks 2018

§ug - isÿù ;sìK’ wms ? lEuj,g msg;g .sh w;r iqyo ms<si|r lsysmhla o we;s úh¡ th hym;a whqßka udj;lg jeà wm fofokdu tlsfkldf.a iud.uh jvd;a myiqodhl ;;a;ajhla ckkh úh¡ ug kï" whsmSt,a hkq fuhu nj yeÕs‚ wka;¾cd;sl l%Svlhka iuÕ md,ï ;ekSu iy iïnkaO;d Yla;su;a lsÍu thh¡’ msgia;r wfhl=g" whsmSt,a hkq m%o¾YkSh" is;an|k iq¿" yd uqo,a ùug yels kuq;a ug kï ud n,k wkaoug th f,dalfha úúO fldgiaj,ska tk l%slÜ ;re tlu wruqKla i|yd tluq;= lrk jpkfha mßiudma;s wre;skau øùlrK n÷kl¡’ Tn iEu wjqreoafoau whsmSt,a meje;afjk i;s y;la ;=< fjkia ixialD;s" NdId" wdydr mqreÿ" ukdm fkdukdm foa .ek bf.k .kakjd we;’ Tn l%Svd lrkafka ´j¾ 40ls" kuq;a f.dvkef.k ñ;%;ajh Èúh mqrdjguh¡ fgiaÜ ;rÕhl § bkaÈhdjg tfrysj mkaÿjg myr§u i|yd msáhg msúfik úg m%fndaOu;a ms;slre ta î ä ú,sh¾ia ms<s.ekSug fnx.dÆre Ñkakiajdñ l%Svdx.Kh taîã’’taîã’’yçka .s.=ï fok whqre meyeÈ,s l< yels fjk;a wdldrhla ;sfío@ fuh we;s jkafka frdah,a pef,kac¾ia nex.f,da¾ ms,g j¾I .Kkdjla l%Svd lr Tyq Èkd.;a

cdhsmQ¾ ys rdcia:dka frdah,aia iy È,a,s fvhdfvú,aia w;r whsmSt,a ;rÕhl § rislhka úiska l%Svlhka Èßu;a lrhs


jfï isg ol=Kg( whsmSt,a mqyqKq ieishla w;r;=r È,a,s fvhdfvú,aia mqyqKqlre ßlS fmdkaáka iuÕ l%Svl fudfyduâ idñ¦ fvlEka pd¾c¾ia ^oeka ikarhsi¾ia yhsødndoa& iy È,a,s fvhdfvú,aia w;r whsmSt,a ;rÕhl § ta î ä ú,sh¾ia l%Svl wñ;a ñY%d iuÕ ieuÍul

ckm%sh;ajfha m%udKfhka ke.S tkakl¡’ È,a,s fvhdfvú,aiays oe,arduq we;=f,a bkaÈhdfõ 19ka my< lKavdhfï kdhl m%S;aù ‍fIdag ms;slrK ryia ÿka Tiafg%,shdkq ;rej ßlS fmdkaáka fidhd.; yels tlu fõÈldj whsmSt,a nj m%ldYhla jYfhka ksjerÈ nj Tng yuqfjkq we;¡ bx.%Sis cd;sl ;reKfhl= jQ iEï ì,skaia fpkakdhs iqm¾ lsx.aia ys oe,arduq we;=f,a ufyakaø isx fodaksf.a oekqu j¾Okh lsÍug W;aidy lrkq uu oel ;sfí¡ 20jk Y; j¾Ih ;=< tlai;a rdcOdksfha uy;ajreka ^jxYj;a mka;sh& iy l%Svlhka ^Y%uh imhk mka;sh& jeks j¾.SlrK mej;s ld,fha § Tjqkag iSudjqKq l%Svdjla f,i l%slÜ ye¢kafjkq oel we;sjd úh yelsh’ whs mS t,a ys§" ;%Sfrdao r: ßheÿfrl=f.a mqf;l= ^yhsødndoays fudfyduâ isrdÊ& iy øj .Eia m%jdyk ßheÿfrl=f.a mqf;l= ^w,s.d¾ys ßkal= isx& yqÿ m%ùK;dj" mqyqKqj iy l=i,;dj ksidu /hla myka jk úg ñ,shkm;shka ùfï mßj¾;kh Tn olskq we;¡’ fuh we*a>ksia;dkh iy fkamd,h jeks wmf.a wi,ajdiS rgj,a iuÕ jvd;a Yla;su;a ne£ï f.dvk.d .ekSug WmldÍ jQ ;rÕdj,shla o fõ’ bkaÈhdj yeuúgu we*a>ksia;dkh iuÕ fyd| iïnkaO;djla ;ndf.k lghq;= lrk w;r whsmSt,a we*a>ka l%slÜ l%Svlhkaf.a l=i,;d flfrys iam¾Y

lsÍug fyd| udj;la ù we;’ rdYsâ Ldka oeka oeka Tyqf.a whsmSt,a olaI;d ksid bkaÈhdfõ f.j,a we;=<; u;lfha ysá kula njg m;aù ;sfí¡ fï j¾Ifha ixialrKfha §" 17 yeúßÈ uqÔí idødka" jr ÈkQjdf.a l=i,;d ixj¾Ok wka;fha ;u ia:dkh Èkd.;af;a bkaÈhdkq rislhka w;r ;u olaI;dj m%o¾Ykh lrñk¡’ ish,a,gu miqj" whsmSt,a hkq l%slÜ fyda wdiajdoh muKla fkdfõ’ th l%slgdiajdohla - fol w;r újdyhl¡’ whsmSt,a u.ska id¾:lj ksu l< ;j;a tla fohla jkafka" l%Svdfõ wdiajdoh iu. ne£ isák l%Svd.drfha bÈß fl,jrj, isákakg ukdm kj rislhka ìyslsÍug Wmia;ïNl ùuh¡’ Tjqkg" idïm%odhsl fgiaÜ ;rÕj,g jvd by<ska wefok yfha myrj,a iy .e,ùhk úlÜ l+re jvd;a ukdmh ÈkQ oE fõ¡ uf.a tl;=j ;=< we;s fgiaÜ ;rÕ 100lg jvd jeäfhka" uu yoj;skau msßis÷ l%slÜ w.hk kuq;a B<Õ mrïmrdjg fjkia wdldrhl úfkdaodiajdohla wjYHh hk idOlh fkdi,ld yeÍug mq¿jkalula ke;¡ Tjqkg ;uka w.h lrk l%Svd ;re meh ;=kla mqrd il%Shj isákq o wiSre ojfia jevj,g miqj ,efnk mú;% úfkdaodiajdoh o wjYH ù we;’ whsmSt,a u.ska ta wjYH;dj yßhgu ,nd fohs" Tjqka meñ‚,s lrkafka ke;¡ th i;a;lskau fuys kej;=ul¡’

wm%f s h,a - cqks 2018 | 53 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


Pdhd rE

mdßY=oaO;ajhg jvd

jeä hula

rduodka Y=oaO udih Boa W,a mS;¾ j,ska ksudj olS" wms Tng bkaÈhdfõ jvd;au w,xldr m,a,s lsysmhlska i;=g" hdÉ[dj iy fmaù isàu .ek ksfïI lsysmhla f.k tkafkuq

bkaÈhd o¾Yk

| 54 | wm%f s h,a - cqks 2018


wm%f s h,a - cqks 2018 | 55 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


Pdhd rE

^by<& flar<fha ;srejdkkaomqrï kqjr úiskacEï m,a,sh( fldaj,ï isg lsf,daóg¾ 2la muK wE;ska ëjr .ïudkhlg ueÈj msysá fuu m,a,sh pu;aldr nfõ;a §ma;sfha;a mßmQ¾K ixfhda.hla jekakl¡’ ^ol=fKa& W;a;¾ m%foaYa ys ,lakõ kqjr wid*s m,a,sh( ndrd buïnrd ksrEmKh wkqj ieliqKq ixlS¾Khla we;=<; msysá wid*s m,a,sh tys uysudkaú; Ndjh ish¨ ne;su;=ka by<g f.k hk m%p,s; iaudrlhl¡’

bkaÈhd o¾Yk

| 56 | wm%f s h,a - cqks 2018


wm%f s h,a - cqks 2018 | 57 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


Pdhd rE

bkaÈhd o¾Yk

| 58 | wm%f s h,a - cqks 2018


^by<& f;<Õkd ys yhsødndoa kqjr fuld uiaðoh( pdñkd¾ wi, foaYSh l¿.,ska ksujQ fuu m,a,sh bkaÈhdfõ fï wdldr f.dvke.s,s w;r úYd,;u tll¡’ ^jfï iy ol=fKa& cïuq yd ldYaó¾ ys Y%S k.¾ kqjr yiard;and,a( fuu mú;% Oj, j¾K m,a,sh" kì kdhl;=udf.a Wreulaldrfhl= fia ie,flk wfhl=f.a ksjyk f,i od,a jefõ bjqf¾ ieÿï ,nñka wo fufia ke.S isáhs’ fï wkqrEmfhys" .¾Nh we;=f<a jkaokd udk lrk ldka;djka olakg mq¿jk¡ wm%f s h,a - cqks 2018 | 59 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


Pdhd rE

bkaÈhd o¾Yk

| 60 | wm%f s h,a - cqks 2018


kj È,a,s kqjr cdud uiaðoh( bkaÈhdfõ úYd,;u m,a,sh f,i ie,flk fuys WoHdk wx.Kfha muKla 25000l ckldhlg myiqlï ie,ish yelshæ ls;=jiska 1644 § fuh f.dvke.Su wdrïN l< fuda.,a wêrdcH Id cydkaf.a wjidk úN+;su;a ks¾udKh f,ig ie,fla’ .Dyks¾udK Ys,amfha by<skau jecfUk fuys b;d Wiia ieriqï ú,dih i;=j msúiqï oajdr ;=kla" l=¿Kq y;rla iy fld;a follska ieÿï ,nd we;" ta ish,a, r;= je,s.,ska o iqÿ ;srejdkd j,skao ksuù w;Hd,xldr fjhs’ fuu PdhdrEmj, wx.Kfha msysá ;gdlfhys ne;su;=ka hdÉ[djg fmr mú;% ù fmafjk whqre olakg yelsh’ Tjqk;ßka we;efula" ;u w;a md fidaod yßhs" th hdÉ[djg fmr flfrk pdß;%hl¡’

wm%f s h,a - cqks 2018 | 61 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


ixpdrh

ld,sx. foaYh

uOHfha

fm!rd‚l isoaOia:dk yd úÑ;% l,dlrejkaf.a .ïudkj, mgka lgg fl< Wkk uqyqÿ wdydr TãId Tfí B<Õ ksjdvq .ukdka;h úh hq;af;a wehs@ joka fm< uOq,sld odia f.ks

úoajf;l= yd ixpdrlfhl= jk yshqx Idx jrla" ˜‍fla,ska.dhs ^ld,sx.h" TãId tjlg oek isá mßÈ& .ek lsj yelafla" Tn l,ska ixpdrh lr ;snqK o" iEu ;ks udj;l §u Tng kj;djh oelsh yelsh’˜‍ hkqfjka mejiSh¡ ishjia .Kkdjlg miq" Idx jekakkaf.a ft;sydisl jd¾;dj,ska m%uqÈ; jQ ì%;dkH ks,Odßfhl= jk fcdaka îïia" m%dka;fha ixpdrh lf<ah¡ TãIdj, ksoka jia;= .ek .fõIKh lrñka udi lsysmhla .; lsÍfuka wk;=rej" th 'uyd bkaÈhdkq foaYfha w;sYhskau wdl¾IŒh ieÕjqKq ryi˜‍ f,i kï lsÍug yels nj Tyq úYajdi lr ;sfí¡ j¾;udkfha TãId Wmßufhkau kQ;k;ajh je<| .ksñka isáh;a fkdb÷,a iajNdúl w,xldrfhka yd fm!rd‚l .+Vjdo‍fhka msß N+ñhla f,i mj;¡’ 2015 § wdrïN lrk ,o w.%dud;Hjrhdf.a iqmsß k.r fufyjrg iu.dój w.kqjr jk N=nfkaiaj¾ oeka iqmsß mqrjrhl¡’ l,d;aul yd ixialD;sl isß;a úß;a" rfgys we;s b;du w,xldr mQckShia:dk lsysmhla iy iEu fohlu olakg ,efnk mer‚ f,dalfha §ma;su;a ,d,s;Hfhka hq;= m%dka;h ;=< Tng k.rfha ck iuQyhdf.ka .e,eù m,d hdfï wjia:d fndfyda fihska we;s w;r i;H jYfhkau kejqïj .; l< yelsh’ tfia jqj;a" wdishdfõ úYd,;u lsjq,a Èh msß ú, ^Ñ,sld ú,&" fkdls,sá uqyqÿ fjr< iuQyhla" wdl¾IŒh WKq Èh W,am;a ^;ma;mdks&" jk Ôùka ^isï,smd,a" Nsgd¾ldksld" kkaoka lkka& iy mqrdK fn!oaO wdrduhla o ^ìiajdkd;a ys,a& o Tng oel .; yelshæ

bkaÈhd o¾Yk

| 62 | wm%f s h,a - cqks 2018

m%isoaO iQßh fofjd," fldkd¾la


wm%f s h,a - cqks 2018 | 63 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


ixpdrh

Tn jdikdjka; kï" iïudkkSh je,s l,d Ys,amS iqo¾Yka meÜkdhsla pkaøNd. fjr< ;Srfha § yuqùfï wjia:djla Tng ,efnkq we; iajrKuh ;%s;ajh m%dka;fha w.k.rh tys .efyk yoj;g we;s tlu msúiqu fkdjk kuq;a N=ndfkiajd¾ o fndfyda fihska mqxÑ TãIdjl¡’ —bkaÈhdfõ fldaú,a k.rh˜ f,i o ye¢kafjk tys" isoaOia:dk ish .Kkla msysgd we;s w;r iEu ixpdrlfhl= ;=<u is;a .kakd iq¿ wiïu; h:d¾;hla we;s lrhs( w¿; ie,iqï l< iqmsß k.rfha tla me;a;lska ft;sydisl mer‚ k.rh f.dv kef.kafka N+nfkaIajd¾ l%shdYS,S Ôj.=Kh iu. lÈug wkqfhdackh fjñk¡’ tla me;a;l ke.S isák odjq,s yd wks;a me;af;ka Täiaidys úYd,;u fn!oaO ixlS¾Kh jk Wfoa.sß o msysgd we;s w;r Bg wdikakju" 2009 § f,dal i;afjdaoHdk yd ñka ueÿre iïfï,khg we;=<;a

jQ bkaÈhdfõ m<uq i;aj yd WoaNso WoHdkh jk kkaoka lkdka msysgd we;’ ixpdrlfhl= jYfhka Tn Wkkaÿ jk oE w;r b;sydih o fõ kï" w;alï" f.da;%Sh ixialD;sh yd uOHld,Sk hq.h olajd Èfjk ;,a fld< fmd;a i|yd fjka jQ Ñ;a;dl¾IŒh fl!;=ld.dr .Kkdjla o k.rfha msysgd we;¡ N+nfkiajd¾ isg Tng iqm%lg iQ¾h fofjd, keröug yels fldkdla olajd hdug we;af;a meh foll ßh .ukl¡’ TãIdj, wdrdu .Dy ks¾udK Ys,amfhys úYsIag;u ksrEmKhla f,i i,lkq ,enQ th" jrla .;a l;=jrfhl= yd lúfhl= jk rìkaøkd;a ;df.da¾ úiska úia;r lrk ,oafoa fuf,isks( '‍fuys Ys,d NdIdj ñksia NdIdj blaujd hh¡’˜‍ fu;ekska wdrdu k.rhla jk mQß fj; f.dv jkak" tkuq;a Bg fmr" ksYap," fkdls,sá iQ¾h yd jd¨‍ld ÈjH f,dalhla n÷" m%dka;fha wfkl=;a fndfyda fjr<j,aj,g jvd ixpdrlhka wvq pkaødNd.d fjr< ;Srh Tiafia jrla weúo hkak¡ Tn Bg t;rï fkdfm<fò kï" Tn jdikdjka; kï" iïudkkSh je,s l,d Ys,amsfhl= jk iqo¾Yka meÜkdhsla l< is;=ú,s wjqiaik uyd

ju( je,s l,d Ys,amS iqo¾Yka meÜkdhsla Tyqf.a wk¾> l,d lD;s iu. ol=K( <uhska fofofkl= fmdaksfhl= msg ke.S mQß fjrf<a úfkdao fjhs

bkaÈhd o¾Yk

| 64 | wm%f s h,a - cqks 2018


l< hq;=u oE

fjrf<a uqyqÿ wdydr mQß fjr< ;Srfha” Tgqjkaf.a mgka fmdakshka msg hdu olajd fndfyda l%shdldrlï mj;sk kuq;a Tn fjr< ;Srfha ´kEu lvhlska uqyqÿ wdydr ri ne,Sug wu;l fkdl< hq;=h

Ñ,sld jefõ oelsh yels jk Ôùka Ñ,sld jej jgd msysá l÷ iy je,s;,d u; Ögd” l¿ uqjka” j÷rka” î,S ndk n<¨‍ka” uq.áhka” b;a;Ejka yd uyd rdcd,shka oel .kakg yelsh

lgdlays .mapma Tn f.d,a .mdiaj,g leu;s kï” bkaÈhdfõ m%sh;u yd m%Œ; jQ TysIdj, fyd|u ùÓ wdydr je<£ug wu;l fkdlrkak( rij;a” ier” yd uq¿ukskau ;Dma;slrhæ

wm%f s h,a - cqks 2018 | 65 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


ixpdrh

TäId Èk ;=klska t;rï flá ld,hla ;=< iuia; m%dka;hu wdjrKh lsÍug wmyiq jqj o" Tng ksielju u;l igyka lsysmhla ;nd .; yelshæ

1 Èk Wfoa N+nfkiajd¾ fj; meñK ,ska.rdÊ fldaú,g .uka lrkak¡ laI‚l WoEik lEula f,i ndrd ^meiQ weg neÿï&" fpdma ^msá ñY%Kdf,ams; w¾;dm,a fnda,& yd .=.=ks ^ri l< weg& wdydrhg f.k" mQckShia:dk krUd wk;=rej OQjd,s.sß iy Lkao.sß fj; hkak’ fuhg uq¿ ojiu .; fõ¡

2 Èk Wfoa mdkaor" pkaøNd. fjr< lrd hk w;r" fpkakd ^.Dy Öia& ri leú,s ri ú£ug my,dys kj;skak’ lÈu" iqj myiq weú§ulska miqj fldkd¾la iQ¾h fofjd, fj; .uka lrkak’ Èjd wdydrh i|yd mQß n,d hkak¡ ojfia b;sß ld,h foafjd,a k.rh .fõIKh lsÍfuka fyda tys meh lSmhla .; lr" r>qrdÊmQ¾ l,dlrejka iuÕ .; lsÍug tys hdug Tng mq¿jk¡ Tn jdikdjka; kï¡

r>qrdÊmQ¾ys Ys,amsfhl= mÜgÑ;%hla is;=jï lrñka

3 Èk Tng Ñ,sld jefõ w;sYhska ukyr iajNdj fi!kao¾hh fukau f;,a yd l=¿ nvq wju jYfhka Ndú;hg f.k msiQ iuyr uqyqÿ wdydr rih o n,ñka m%S;su;a Èkhla .; l< yelsh’ jeä úia;r i|yd( odishatourism.gov.in fj; msúfikak’

bkaÈhd o¾Yk

| 66 | wm%f s h,a - cqks 2018

ks¾udKj,ska tlla .ek fjfyiSug Tng mq¿jk¡ mQßj, wju jYfhka Èkla j;a .; fkdfldg TäId ixpdrhla iïmQ¾K fkdfõ¡ fuys we;s iajdñ c.kd;af.a uydkqNdjiïmkak wdrduh .fõIKh lrkak" wê.Dys; foaj;djkag Tfí f.!rjh mqo lrkak" tu mßY%fhka neyerj kqÿßka we;s Ldcd /<s iys;" msáfhka ;ekQ ix.%yh l=i mqrd j<|kak" me‚ ri lEfï wdYdjla we;s ´kEu wfhl=f.a ukfod< mqrjhsæ Tn N+nfkaIajd¾ fyda fldkd¾la isg .uka lrkafka kï mQß ixpdrh jvd;a jeo.;a jkafka hñka .uka yuqjk .ukdka; ksidh¡ iqúfYaIS ueyqï ieris,s i|yd m%lg l=vd .ïudkhla jk msma,s ksoiqkla jYfhka .; yelsh¡ mQßhg iómj" m%dka;fha w;sYhskau W;alDIaG l,d yd Ys,amSh ks¾udK ixrlaIKh iy m%j¾Okh lrk ks¾udK Ys,amSka ish .Kklska ckdjdi jQ r>qrdÊmQ¾ msysgd we;’ .ïudkh úfYaIfhkau frÈ mska;dre u.ska woyia m%ldY lrk mÜgÑ;% i|yd m%isoaOh¡ m%ùk l,dlrejka úiska gid¾ is,ala jeks frÈ u; §ma;su;a j¾Kfhka lrk ,o iEu l,d lD;shlskau ñ:Hd l:dx. u; mokï jQ iajdñ c>kd;a" iajdñ nd,Nød iy iqyød fojÕk jeks pß; ksrEms;h’ hñka .uka ;j;a u. yeßh fkdyels WKqiqï ia:dkhla kï n%yau.sßhh¡’ mer‚


Ñ,sld jej wi, uyd rdcd,sfhla ^ixl%u‚l mlaIsfhls&

r>qrdÊmQ¾ hkq m%dka;fha w;sYhskau W;alDIaG l,d wdlD;s ixrlaIKh lrk ks¾udK Ys,amSka ish .Kklf.a jdiia:dkhhs l=vd .ïudkhla jk fuys n,sydrdpdkaÈf.a isoaOia:dkh msysgd we;’ ckm%jdohg wkqj" isoaOia:dkfha W;al¾Ij;a wjêfha § rK iQrhka yd kdúlhka wdrlaIs;j kej; meñŒu Wfoid fuys hdÉ[d mj;ajd we;¡

wdjrKh ù we;¡ nrndá l%Svdx.kh msysá" yßhgu bka msg; msysá lÈu ùÈlEu fndcqka y,a fm<lska iukaú; pqgdla hkq m%dka;fha by<u ùÈlEu ñysr ,nd fok k.rh o fõ( odys ndrd-wÆ vï hkq ri l< w¾;dm,a iïñY%Khla iu. msßkuk" msáj,ska ;kd .eUqre f;f,a neo fhda.Ü ;ejrE lÜ,Üh¡ Tn hï iq¿ .=relulg leu;s kï" úis;=re ߧ fj<| fmd<g meñK" ukdj ks¾udKh l< ߧ wdNrK b;d idOdrK ñ,lg ,nd .kak¡

jk Wmydr .S;h

l,a ueÍu TãIdj, foaYSh wdl¾IKh w;aú£fï fyd|u l%uh jkqfha l=gdla ùÈj, meh lsysmhla ksoe,af,a weú§uh¡’ .Kkska wvq jeä fyda iudk jQ ihsl,a ßlafIda" fudag¾ r: iy fudag¾ ßlafIdaj,ska l,n,ldÍ jQ ùÈ iy m%S;su;a ñksiqka Tjqkaf.a Èkm;d .uka ìuka hk w;=re ud¾. iys; ld¾hnyq, mqrjrh" mer‚ k.rh kue;s i¿fjka

fndfyda fihska fkdb÷,a jk.yKhg ia;=;s jkakg" ixl%u‚l mlaISka" brjâä fvd,a*ska ^Ñ,sld& fukau T,sõ ßâ,s uqyqÿ leianEjka mjd ^.ys¾u;d leianE wNhN+ñh& wdl¾IKh lrk" rfÜ fyd|u jkÔù rlaIs; TäIdj, msysgd we;’ iEu jirlu isï,smd,a cd;sl jfkdaoHdkh úiska r;= uq.áhka" mshdUk o~q f,akqka" l¿ leianEjqka iy fudksgr lgqiaika idorfhka ms<s.kq ,nhsæ iÜfldaishd fldá rlaIs;h" uydk§ .xÕdj by<ska msysá ukyr ÿ¾.h Èf.a úys§ hhs" th o kerôh hq;=u ;ekl¡’

wm%f s h,a - cqks 2018 | 67 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


ix.S;h

f.ahmo

wkkH;dj úfkdaockl ydiHuh ßoauj, isg wiSre iuld,Sk lù;ajfha lD;s lrd" bkaÈhdkq /ma l,dj È.= udj;l hñka ;sfí joka fm< wd¾;S lmQ¾ isx f.ks

bkaÈhd o¾Yk

| 68 | wm%f s h,a - cqks 2018


th fkdjeïnrfha iS;, /hls" uu pkaÈ. d¾ys úYajúoHd,hl ìfuys isáfha /*agd¾ ljqoehs keröug meñ‚ úYd, ckldhla ueo ta iuld,Sk bkaÈhd /ma l,dfõ mqfrda.dó kula ÈkQ /*agd¾ ljqoehs keröu i|ydh¡ uu flar<fha Wmka È,a,sfha ke.S isá ksle<e,a mkacdì /ma l,dlrejdf.a .S; krUk úg" Tyqf.a yeu W;aidyhlau l=,au;a w;afmd<ika yçka ksud fjoa§" foaYSh /ma l,dj ish .uka uf.ys wkkH;djla Èkd we;s nj wjfndaO lr .;sñ¡ wms wfma rEmjdyskS hka;% l%shd;aul lr ndnd fYa.,a ;dkavd ;dkavd mdks .dhkd lrk úg" lsisfjl=" iuyr úg Tyq mjd" Tyq /ma lrk nj fkdoek isákakg we;’ —uu uOHu mka;sfha mjq,lska ,lakõ isg uqïndhs lrd wd flfkla’ uf.a ;d;a;d ug uf.a isysk ienE lr .kakg udi yhla § ;snqKd’ uu whsia whsia fíì kï .S;h wik úg" ta ;kqj uf.a is;g w¿;a m‚jqvhla f.kdjd" uu th uf.au l;djlg kej; ks¾udKh l<d’ ;eá f,an,fha i|yka ù ;snqfKa lsisodl fkdúl=Kk f,i kuq;a uu Tjqkg lsõjd ug mekaihla j;a ke;sj tal uqodyßkak lsh,d"˜ l,a fkdhjdu fmdma ixialD;sfha ;rejla njg m;ajQ fYa.,a u;lh wjÈ lrh¡’ iaghsf,andhs" íf,aia iy foajdka.a mdf;,a jeks ;j;a iuyreka th wkq.ukh l<d¡ ta ffY,shg jvd;a mD:q, m%jdyhla f,i yef`. kakg yßñka" tlai;a rdcOdksfha mÈxÑ bkaÈhdkq /ma ;rej" 1990 .Kkaj,§ .S; mka;shla tlg ;nd ne| ÿkafkah¡ ckm%sh;dj me;a;l ;nd ne¨‍j;a flfiafj;;a" /ma lsÍu ;ju;a fmfkkafka f,dl= wjodkula f,isks" l¾udka;h ;=< ta wjodku .kakd wh iq,n fkdfõ¡ th ta jk úg;a ngysr rgj, mq¿,aj w.ehSug m;a ffY,shla njg m;aj ;=nQ w;r bka§h ;re f,dalfha kï th mej;sfha wiïu; fohla yeáhgh¡ l,d wdlD;shla f,i" /ma ix.S;h uq,skau m%lg jqfKa wm%sldkq rgj, iy tlai;a ckmofha iudc widOdrKhg úfrdaOh mEfï udOHhla

f,i iudcfha wka;ia; fldgiaj,g y~la ,nd §ula jYfhk¡’ kuq;a wo /ma hkqfjka kshu f,iska oelsh yelafla l=ulao@ th wog;a úfrdaOh mEfï lù;ajhlao@ /*agd¾ mjikafka" —/ma l,dfõ iuia; wdlD;sh" -ßoauh iy .S; idys;Hhhs-’ Tn¡ iïmQ¾K l;dju ñks;a;= foll ;Srejla u; .<mk flfkl¡’ ta Tn wjáka olsk Tng jgmsáka wefik foa ms<sn| l;djls"˜ hkqfjk¡’ 90 .Kkaj, ke.S wd /ma /,a, oeka fmfkkafka mkacdì /ma ix.S;fha kej; ke.S isàula th m%Odk oyrdj njg m;a lrk fihlsks’ fuys f.!rjh fndfyduhla ÿrg we§ hkafka fndySñhd jeks l,dlrejkagh"

wm%f s h,a - cqks 2018 | 69 |

îîiS .=jkaúÿ,sfha uqÿka .S; 10 w;rg .efKñka .S; o¾Ylfha jecUqKq m<uq mkacdì / ma ix.S;{hd fndySñhd fõ

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


ix.S;h

90 .Kkaj, tieù wd /ma /,a, oeka mkacdì /ma ix.S;h m%Odk Odrdj njg m;a lrjñka ke.S tk nj olakg ,efí

uqÿfka isg my<g( ndnd fYa.,a¦ /*agd¾¦ ydâ ljQ¾

bkaÈhd o¾Yk

| 70 | wm%f s h,a - cqks 2018

fndySñhd ish m<uq we,anufhkau -úÉ md¾foaika foa ^2002&- u.ska tlai;a rdcOdksfha îîiS f¾äfhda ys uqÿka fm< .S; 10g tlafjñks ta" ud*shd uqkaã¾ f,i ye¢kajqKq md;d, f,dalfha jdol lKavdhug fijke,s w;ßka ke.S tkakg ;u wkq.%yh Bg ,nd ÿka ksid o jk neúk¡’ wo fuu jdol lKavdhfï idudðlhka - fydaks isx" noaYd" rd*agd¾" blald iy ;j;a fndfyduhla wh - foaYSh /ma l,djg wf,dalh ,nd fok whh¡’ /*agd¾ ;u u;lh wjÈ lrñka" —uu 2003 § /ma lsÍu mgka .kakd úg" ta fjkqfjka .S; rpkd lrk l,dlrejka isáfha w;f<diaila muKhs"˜ ;j ÿrg;a Tyq lshkafka" —mgka .ekafï §" áhqmela Ydl=¾ fyda tka ví,sõ ta jeks ngysr / ma Ys,amSkaf.a lD;s wid ;snqfKa iSñ; ck iudchla muKhs" wkq.%yd;aul uQ,m%Njhla ke;sj /ma l,dj ßoauh iy úfkdaoh cks; lsÍula úh’ wo" /ma lsÍu ne?reï l,djla f,i f;areï f.k ;sfí" th l;d lSu iy lù;ajh ms<sn| b,lal lrhs˜ hkqfjk¡’ 2007 §" ydâ ljq¾ bkaÈhdfõ m<uq /ma Ys,amsksh f,i ke.S tk w;r weh tlu m%ñ;sfha .S rdYshla ks¾udKh lr ;sfí¡ —uu wjqreÿ 20la ;siafia /ma .S; lrkjd¡ uQ,sl jYfhka" /ma lshkafka yqfolau ix.S;hghs" th ck;djf.a mqoa.,sl w;aoelSï ms<sn| l;djl¡’ miql,l" th iudc foaYmd,ksl m%Yak ms<sn| l;d lrkakg Ndú; lrkakg mgka .ekqKd’ ksielhs" ksire wdldrfha /ma lD;s fndfydajla o ;sfnkjd" kuq;a wka;sfï § th Tn wikakg f;dard.;a foa ñi fjk;a fohla fkdfjhs’ wjxlj /ma l,dfõ kshef,k /ma Ys,amSka fjkqfjka" Tjqkaf.au wkkH;djla r|jdf.k m%ldYkh lrkakg f;dard.;a wdlD;shh¡’˜ fndySñhd úYajdi lrk wkaoug /ma lsÍu hkq mqoa.,sl iy iudc úldikfha m%ldYkhl¡’ Tyqf.a lù;ajh" WodyrKhla f,iska" wLKavju Tyqf.a uQ, isysm;a lsÍula f,i fiajh lsÍuhs’ —*dhsia


m%ldYkhla i|yd /ma l,dj

Ldis í,âia fu>d,hd isg tk bkaÿ / ma tl;=j" Tjqkaf.a lù;ajh Ysf,dax k.rfha ;reK ck;djg n,mdk m%Yak ;=<ska ke.S wd tlls

m%Nd §ma

wyuâ *dhsia iy ñ¾id >d,sí jeks mqoa.,hska uf.a ùrjreka" uf.a .S; fndfyduhla Tjqka fj;ska ,;a n,mEfuka ieÿKq tajd¡ WodyrKhla jYfhka" uf.a .S;j,ska tll uu ;re f,dúka wE;g hk yeá l;d lrkjd" thska woyia lrkafka" t,dud bland,af.a is;frdka fia wdf.a cydka T¾ î ydhska fj;ska ,enQ tll¡’˜ iuyrúg" ckm%sh ixialD;sfha /ma l,dj h<s ke.S isàfuys fldgila f,i isÿjqKq úYd,;u tiùu" hgu ia;rfha ke.S isàuhs" iudc h:d¾:fha m%Odk Odrdfõ /ma l,dfõ me;slv —t;Su˜ bkaÿ / ma l,dj u.ska yeuúgu iam¾Y lrkafka ke;‍‘ m%Nd §ma" È,a,s kqjßka tk 23 yeúßÈ bkaÿ /ma Ys,amS iudc iú{dkd;aul ßoau i|yd wjOdkh Èkd isák w;r ffO¾hh iïmkak ;;a;aj{jrfhl= f,i ie,flk ngysr È,a,sfha mgqu.l isák ;s,la kd.¾f.a Ôú;h f,aLk.; lrhs’ Tyq /ma l,dfõ ùÈ u.ska kej; ysñlï lshk - tys o< iy i;H wdlD;shla lrd wdmiq hk - th isÿúh hq;=hhs woyia lrk udj; lrd wdmiq hk - /ma l,dj ksfhdackh lrh¡ wm%f s h,a - cqks 2018 | 71 |

wfhdala lkakvd rx.k iy /ma Ys,amS wdf,dala ndnq" ke;akï" Tyqj okakd mßoafoka" wfhdala" lkakvd ixialD;sh iy NdIdj m%j¾Okh lsÍu ms‚i /ma ix.S;h fhdod .kshs

rdcd l=udß wef.a lù;ajh iy ne,au weh ljfrlaoehs fmkajk( ixialD;Skays m%jdyhla" bkaÿ weußldkq Wreufha ixl,khla" f,i m%ldYkhla È. yßhs

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


Wreuh

wkqiaurŒh

md .ukla

Wäka m,af,ka n,kjdg jeä oelaula ,eìh hq;= w.kd ft;sydisl iy ixialD;sl ksOdk rdYshla bkaÈhdj mqrdu úisÍ ;sfí¡ tlsfklg fjkia m%dka;j, ixialD;sl Wreuh fidhd hk md.uka ixpdrlhkag y÷kajd§u flfrk w;r tajdhska fndfyduhla w¿;au jHdmdr fõ’ Tn úiska w;aoelsh hq;=u y;rla .ek flá oDYH igyka wms Tn fj; f.fkkaf joka fm< udOù lmQ¾ f.ks

bkaÈhd o¾Yk

| 72 | wm%f s h,a - cqks 2018


jfï isg ol=Kg( ldYaórfha ksjil j¾Kj;a l,dx.¦ m;a;d¾ uiaðofha isg Ldkald hs uq,a,d n,d hk w;r yuqjk uqia,sï m,a,shla¦ ldYaórfha ksjila

bkaÈhdfõ jvd;au m%o¾YkSh ia:dk iuyrla f,dalfha yeu foiskau ixpdrlhka wdl¾IKh lr .kakd úg§ mjd" tys È.= mgq udj;a Tiafia ieÕjqKq ;j;a ft;sydisl l,d ksOdk .fõIKh l< hq;=j ;sfí¡ wo ojfia fl!;=l jia;= /ln,d .kakka ?kla úiska rlaIs;" Wreuh fidhd hk md.uka rg mqrd uy;a ckm%sh;djla Èkd .ksñka mj;¡’ úúO k.rj, fkdÿgq uqyqKqjr flf¾ ck;dj y÷kajd foñka" fmdfydi;a ixialD;sl iy .Dyks¾udKd;aul Wreuh .ek mqridrï lshñka" Tjqyq ;uka wdvïnr jk tys lS¾;skduh .ek i;=gqjk uy;a jQ bkaÈhdkq lD;s /i ne,Sug Tjqkaj in, lr;¡’

ldYaórh" cïuq yd ldYaó¾ ldYaórfhys Wreuh úoyk udj;a 12la muK ;sfí’ bka tlla fÊ,ï kÈh winv ft;sydisl m;a;d¾ uiaðoh wi,ska wdrïN ù Ldkald hs uqwd,d m%;sud f.a wi,ska wjika jk w;r tys l,dj" ixialD;sh" Wreuh iy .Dyks¾udK Ys,amh leá fldg wka;¾.; ù mj;¡’ —18jk ishjfia kQ¾ fcydka úiska bÈ l<

m;a;d¾ uiaðoh wo ojfia;a n,fhys ixfla;hla f,i ke.S isákjd"˜ .uka kshuq ;dyd uQ.,a mjih¡’ Tyq wmj idhska w,a wì§ka rcq úiska bÈlrk ,o fc,ï kÈh yryd jefgk md,ï y;la w;=frka tlla jk idhskd ldo,a md,u yryd wm f.k hñka úia;r lrhs’ ta md,ï y;u w,xldr oiqka ujd mdh¡’ fc,ï >d;a hkq m%dfoaYSh .Dyks¾udK Ys,am wdlD;sh fyd¢ka yeoEßh yels fyd| ia:dkj,ska tll¡’ —fuys we;s ksjdi ldYaórfha .Dyks¾udK Ys,amh fukau wêrdcHjd§ n,mEï ms<sìUq lrk lÈu kso¾Yk fõ’ tys fldgia OdÊð foajdß l%uh wkqj f.dv k.d we;" úúO rgd Tiafia leghï l< oej rduqj,ska th iukaú;h¡’ rduq w;r ysia mria .,ska o .fvd,ska o mqrjd we;af;a idïm%odhsl nodu we;sßs,a,l we,ùfuks˜ uQ.,a mjih¡s

´Épd" uOH m%foaYa uOH m%foaYays mer‚ pu;aldr ´Épd k.rh mqrdjD;a;j,g mjd mdol jkakl¡’ th nkafo,aldkaoa rdcjxYfha fojeks w.kqjr f,i ie,l=ï

wm%f s h,a - cqks 2018 | 73 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


Wreuh

jfï isg ol=Kg( TÉpdfõ cydka.S¾ uy,a ukaÈrh" uOH m%foaYa¦ mqvqfpßys uydlú Ndr;Sh¾ wkqiaudrlh

flfrkakla fõ’ nkafo,aldkaoa rdc jxYh m%:uhd jQ reød m%;dma isx úiska wdrïN lr we;’ ks;ska l=ud¾ Ldf¾" wmf.a .uka kshuqjd" cyka.S¾ uy,a" fuda.,a wêrdcH cydka. S¾ f.a f.!rjh ms‚i f.dvk.k ,o ud,s. hla f,i ´Épdys md .ufkys ;j;a tla Woa§ma;hla f.k yer olajh¡’ wdrelal= iy isriaf.da, lsysmhlska w,xldr jk fuys w;sYh iqkaor wdlD;s /i 17jk ishjfiys hï ld,hl rc l< î¾ isx fvfhda úiska f.dvkxjd ;sfí¡ .uka kshuqjd úiska wmg fmkajk uf.ys hñka" uu" m%md;dldr jgdrï msh.eg fm< k.sñka" .=ma; uxfm;a w;ßka hñka w,xldr ,eáia cfka,j,ska ieÈ fï ukaÈrdNHka;rh n,ñka .sfhñ¡ ;j;a kerôh hq;=u tlla kï pdáßia n,d hk md .ufka § yuqjk ´Épd rcjrekaf.a f.!rjh ms‚i bÈlr we;s rdclSh fidfydka fld;a 14 h¡’ fkd.eUqre c,fhys .uka lroa§ ug isys jkafka m%dfoaYSh ck;djf.a Ôjk rgdj ms<sn| oelaul¡’ ck;dj fuys § we÷ï fia§ug mqreÿj isák w;r is; Èß .kajk úys¿ ;y¿ lr;¡’

mqvqfpßs yeu ojilau mdid mqvqfpß ys BYajrka

bkaÈhd o¾Yk

| 74 | wm%f s h,a - cqks 2018


fu>d,hdys udõm,ka Y=oaO jkfmf;ys oiqkla

O¾urdcka fldaú,a lrd o bka msg;go ish .Kkla ñksiqka hkq tkq olakg ,efí¡ kuq;a Tjqk;ßka tys jeo.;alu jgyd .kafka lsysm fofkl= mu‚¡ fuh bka§h ksoyia wr.,fha tla mqfrda.dñfhl= jQ ol=Kq bkaÈhdfõ iqn%udkshd Ndr;S wjqreÿ lsysmhla Ôj;a fjñka jev l< ùÈhh¡’ ,dgd whsh¾" .uka kshuqjd" —ud fuu Wreuh fidhkakg hk .uk ie,iqï lf<a ck;dj Ndr;S iy Ndr;Sodika .ek yqrejla ,nd .ekSu i|yd wjia:dj ie,iSugh¡’ Tjqka fofokd ol=Kq bkaÈhdfõ jeäfhkau f.!rjhg m;a jk whh¡’ fuh bkaÈhdkq ksoyia igfka fhfokq ms‚i ck;djg Tyq wduka;%Kh l< Tyqf.a fyd|u lú .Kkdjla ys¢ñka rpkd l< uOHia:dkh fuh nj fkdoek w;S;fha § Ndr;Sf.a ksjykg f.dia ;sfí¡ Tyq ;u YsIH Ndr;Sodika yg wkq.%yh ,nd ÿka" Ndr;Sodika iudc hqla;sh" iudkd;au;dj iy oßø;dj uq,skqmqgd oeóu .ek .S;dj,shla .ehQ ia:dkhh¡’˜ Ndr;S wjika jrg jdih l< mqvqfpß ukaÈrh f,i ie,l=ï ,nk fuh uydlú Ndr;shd¾ wkqiaurKh ms‚i kej; f.dv kxjd fl!;=ld. drhla f,i m%o¾Ykhg ,la l< w;r Ndr;Sf.a Ôú;h iy jev ms<sn| wdf,dalhla fy<h¡’

udõm,ka" fu>d,hd fu>d,hdys ldYs l÷lrnv iY%Sl ;=rejÿ, ishjia .Kkdjla mqrd jeishka úiska Y=oaON+ñhla f,ig i,lkq ,nk nj Tn oek ysáhdo@ udõm,ka Y=oaO jkfm; Ysf,dx isg lsf,daóg¾ 25la muK ÿßka msysgd we;" th u,a .yK jDlaI" Wvjeähd j¾." iy iuk¿kaf.a wNh N+ñhls’ kdmsndyqka ,shkafoda" Ysf,dx ys .uka kdhlhd" th Y=oaO jia;= /il ksjyk jk nj mejiSh’ —th fuu jkdka;rh Ndr wdrlaIl foúhka jQ W ßkaflõ W ndid kñka leml< ksjykla úudkhla f,i úYajdi flfrkjd˜ Tyq lshh¡’ ñks;a;= lsysmhlg miqj" yß; cd,h ;rKh fldg iduldó" iajNdúl úN+;sfhka msß" wiam¾Y jkdka;r mßirhlg uu ál fõ,djlska we;=,a jqKd¡ fldhsyeá fj;;a fuys jDlaI,;d wdÈhg ydks fkdlsÍu pdß;%hls - iajNdjO¾uh úiska ldYs ixialD;shg fkdu| jeo.;alula § ;sfí’ tys ck;djf.a w;Hka; ixrlaIKh .eUqrgu ls|d nei ;sfí¡ ud jgd msysáfha Woaoduhg m;a jk.; fmfoil¡’ ,shkafoda ug ;j;a foaj,a f.kyer mdhs" bkaÈhdj i;=j rgmqrd úisÍ mj;sk fujeks ;j;a ryia ksOdk jkdka;r lShla ;sfnkjdoehs uu Ñ;a;dmr ùñ¡

wm%f s h,a - cqks 2018 | 75 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


iskudj

bkaÈhd o¾Yk

| 76 | wm%f s h,a - cqks 2018


Èßh

m<uqfjka wka;¾cd;sl iskud Wf<,j,a lsysmhlu /<s kexjQ f,aãia *iaÜ jd¾;d Ñ;%mgfhys miqìï l;dj bka§h uqÿka fmf;ys jecfUk Okq Ys,amskS §msld l=udß ms<sn| laIK oelauls joka fm< tla;d lmQ¾ f.ks

fï wjqreoafoa ldka;d Èkfha §" f,djmqrd wdrdê; krUkakka bÈßmsg ;srhg f.kd mqÿu Wmojk l;=ka .ek ;sr l;d w;rg fjkia wdldrhl —Èßh l;la˜ .ek iskud mghla oel .kakg yels úh¡ oDYH m%fhda.j,ska wdOdrhla fkdue;sj" ÿmam;alfï ndOd wjysr;d fukau wef.a ia;%S Ndjh iy Wm; ksid we;sjqKq wjysr;d uÕ yer f,dal l%Svd fõÈldjg weh iqmsß udkj YlH;djla f.k wdjdh¡ wmf.a l;d kdhsldj §msld l=udß h" fmdÿrdcH uKav,Sh l%Svd ;rÕdj,sfhys § ÿkqú§u biõfõ rka molalï ,dNS weh w¾cqk iïudkh o moau Y%S iïudkh o Èkd .ekSug fmryqre ld,fhys bka§h l%Svd b;sydihfhys kula Èkd .ekSug w;Hka;fhka wiSre;dj,g;a iy wNsfhda.j,g;a tfrysj igka l<dh" ta ish Wmka ìu jQ cdlkaoa ys rdkaÑ ys§h’ ñks;a;= 39l jd¾;d Ñ;%máh f,aãia *iaÜ hkqfjka kï ,;a tlls’ §msldf. pß;hg mK fmdjñka wef.au Ñ;%máh ;=< rÕmE hqj;sm;s

fom< Wrdia nd,a iy Ydkd f,ù nd,a kï cd;Hka;r ksrEmK Ys,amSka fofokl¡’ l%Svd rislfhl= jQ Wrdia 2012 T,sïmsla krUk w;r uq,a jrg §msld l=udß kduh isys ;nd .;af;ah¡ —§msld fkdÈkqj ksid weh .ek udOH wdjrKh ie,lsh hq;= ;rñka ,enqfKa kE˜ Tyq isysm;a lrh¡’ —kuq;a 2016 ßfhda T,sïmsla jdrh <x <x j;au ug wef.a l=i,;dj u;la jqKq ksid weh .ek is; fhdukakg isÿ jqKd¡˜ ÿkq Ys,amskshf.a wd;au úiajdifhka msß .uk .ek Tyq fidhd .;a fõ,dj thhs - 16 jeks úfha § rka molalula Èkkakg mdr lmd f.k bÈßhg wefok flfuka flfuka weh f,dalfha wxl tlg m;ajkakg jqKdæ —uu oek ysáhd ug wef.a l;dj lshkakg isÿ fjk nj"˜ Tyq mjihs’ Tyq Ydkd iuÕ woyia yqjudre lr .;a;d( —uu jydu f;areï .;a;d fuh ÿkq Ys,amh .ek tlla fyda Èkqu merÿu .ek tlla fkdjk nj" fuh Bg jvd fnfyúkau úYd, hula jqKd¡ wef.a l;dj bkaÈhdkq ìfuys

wm%f s h,a - cqks 2018 | 77 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


iskudj

isgk l;=ka iy l%Svlhska /ilg uyÕ=‍ wkq.%yhla jkakg mq¿jk¡’˜ bkslaì;sj fï fom< §msld ßfhda T,sïmsla i|yd mqyqKq fjñka isá cdlakdoa ys gdgd ÿkq welvñfha wh iuÕ iïnkaO;d mj;ajd .kakg úh¡ ÿkq Ys,amsksh udOHh iïnkaOj hï hï RKd;aul isoaê lsysmhlg uqyqK § isá ksid;a wehf.a jev f,aLkh wjq,a lr fkd.kakg wjYH l< ksid;a uq,ska ieluqiqj n,kakg úh¡ —kuq;a wmg yqfolau wef.a Ôú;h iy mqyqKqùï" t<ô ndOl wdÈh .ek jd¾;d Ñ;%máhla lrkakg wjYH j ;sfnk nj f;areï .;a w;r wms;a tlal ióm ne£ula we;s jkakg tal fya;= jqKd"˜ Wrdia ;j;a È.g lshh¡’ Ñ;%mg ks¾udmlhka l%Säldjf.a .ukska wjqreÿ ;=kla wdjrKh lr wk;=rej wehg mqyqKqj i|yd bv § läka lv rEm.; lrkakg úh¡ —wmg wjYH jqfKa weh ie,lsh hq;= Èkqula lrd hkjd n,kakg’ wmg wjidk jYfhka ´kE jqfKa th leurdj bÈßfha ;nkjd olskakg˜ hs mjik Ydkd f,dalh mqrd jeä krUkakka .Kkla bÈßfha ;u lD;sh ;nkakg Tjqkg wjYHj ;snqK ksid yßhdldr ksl=;=jla f,ig th yev

.iajkakg f;dard .;a nj i|yka lrh¡’ m<uqjrg wOHlaIjrfhl= f,i" Wrdia n,iïmkak ienE Ôú; w;aoelSula ks¾udKh lrkakg ;ukaf.au wNsfhda. ,ehsia;=jlg uqyqK fokakg;a l%shdj,sh w;r;=r Tyq idlaIs imhk widOdrKlï .ek l;d lrkakg ùu ksid ;ukau ujd.;a ìh ckl jgdmsgdjlg uqyqK fokakg;a isÿúh¡ —§msld jeks l%Svlhskag uqyqK fokakg isÿù ;snqKq ndOdjka l,ska oel uu we;a;gu flaka;sfhka isáhd"˜ Tyq mjih¡’ fuu Ñ;%máh ;=<ska wehf.a l%Svd mqyqKqùï yereKq fldg" cdlkaoays .%dóh mßirh iy iudc lghq;= .ek;a l;d lrh¡’ —oeka" f,aãia *iaÜ ks¾udKh l<dg miqj" uf.a isyskh jqfKa bka§h l%SvdN+ñfha l=i,;d msß ;rÕlrejka / ilg f.da,Sh uÜgfï fõÈldjla ;kd fokakg wjYH udOH fufyjr i|yd odhl;ajh ,nd fokakghs"˜ Tyq im: lrh¡’ —f,dl= yoj;la iuÕ mqxÑ Ñ;%máhla˜ kï f;aud jHdmD;sh bkaÈhdkq fukau wka;¾cd;sl ;,fha udOHh ;=< f,aãia *iaÜ ,enQ m%;spdr iu. Tyq fnfyúka i;=gg m;aj isáh¡’ Ñ;%máh ksl=;a l<dg miqj" 23 yeúßÈ ÿkq Ys,amsksh Ieka.dhs lrd .sh .ufka

§msld l=udß ^ueo& wehf.a rka molalu me<| tx.,ka;fha we,sika ú,shïika ^jfï& iy bkaÈhdfõ fvda,d nek¾ð ^ol=fKa& iuÕ 2010 È,a,s fmdÿrdcH uKav, l%Svd Wf<f,a§

bkaÈhd o¾Yk

| 78 | wm%f s h,a - cqks 2018


f,aãia *iaÜ uf.a Ôú;h ÿkq Ys,amskshla f,i f.k l;d lrk kuq;a bka uf.a Ôú;fha ;j;a me;s .Kkdjlau ms<sn|j fmkajkjd’ th wm w;alr .kakg jer ork foaj,a lsysmhla Èkd .ekSug lrk wr.,h ms<sn| l;djla §msld l=udß ÿkq Ys,amskS

§msld l=udß 2010 fmdÿrdcH uKav, l%Svd Wf<f,a§ tal, ldka;d ÿkqú§u biõfj rka molalu Èkd .ekSfuka miqj ish idrh l%Svdj flfrys fhdojhs

§ Ñ;%máfhka Tjqkg fl;rï wkq.%yhla ,eì‚oehs mqyqKqlrejka fukau l%Svlhska f.kd iqnme;=ïj,ska oel weh fnfyúka Woaoduhg m;ajQjdh’ weh oekg;a ;udg yEu i;shlu l;d lrk Wrdia iuÕ iómj isákakSh¡ Ñ;%mgh ks¾udKh fjkqfjka uõjreka wehg ia;=;s lrk isoaê Ydkd o isysm;a lrhs( —Ñ;%máh keröfuka miqj" tf;la wjir fkd§ isá uõjreka ;u Èh‚jrekag msyskqï mka;sj,g iyNd.s jkakg wjir fokakg tlÕ jqKd¡ iuyre Èh‚jreka leu;s l%Svdj,g fhduqjkakg wjir ,enqjdæ thska úiauh ckl fuj,ula f,i;a fjkila i|yd jk W;af;aclhla f,i;a l;d mqj;a /.;a n,h f.dkq lrkq ,enqjd"˜ ksIamdoljßh mjihs” ;reK .eyeKq <uqkaf.a myiqfjka ydkshg ksrdjrKh jk .;sh wju lsÍu i|yd Ôú; ixl%uK .ek l;dnia lr .ekSug wjYH l=i,;d iy wjia:d j¾Okh lr .ekSug bv i,id §u l%Svdjg l< yels hhs weh úiajdi lrh¡’ —§msldf.a iqmsß ;;a;ajh iy l;dj f,dalhd yuqfõ fnodyod .kakg yelshdj ,eîu .ek ug uy;a wdvïnrhla ;sfnkjd¡˜ wm%f s h,a - cqks 2018 | 79 |

Ñ;%máhg ,enqKq m%;spdr ieneúkau úiauh ckl fuj,ula f,i;a fjkilg wjeis W;af;aclhla f,i;a f.k l;d mejiSfï n,h kej; oelaùula .ek l;d lrkjd Ydkd f,ù Nd,a ksIamdol

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


bjqï msyqï

bkaÈhd o¾Yk

| 80 | wm%f s h,a - cqks 2018


l=¿ rih bkaÈhdkq l=¿nvq w;r m<uq fmf<a y;r - ÿre" fld;a;u,a,s" ly iy ñßia - tajdgu ysñ úiauh okjk ri ksmehqï f,iska bÈßhg ths’ tajd WmÈkafka fld;eklskao hkak .ek lror fkdù bkaÈhdfõ mruidrh foi tìlï lrkakg wms Tng wjia:djla i,id fokafkuq joka fm< fïßhï tÉ f¾Ys úisks

bkaÈhdkq l=¿nvq rifha l;dj bkaÈhdkq bjqï msyqï rgdj ;rugu mer‚ fyda ta ld,h wdikakhgu hk tlls" tys .Kka l< fkdyels ndyq,Hh" tla m%dka;hl isg ;j tllg hk úg" tla m%cdjl isg ;j;a m%cdjlg hk úg úúO;ajh ;=< noaOùu olskakg ,efí¡ fjk;a rgj,ska iïNjh ,en bkaÈhdkq l=¿nvq taldnoaOhg meñK we;s iuyr l=¿ øjH fndfyda bka§h N+ l,dm fmfoiaj, wdydr jÜfgdare iu. taldnoaO ù cd;sfha Èÿ,k bjqï msyqï úhukg tla jk iaÓr ksjykla fidhd .;a fia fmfk¡’ iEu l=gqïNhlu uq¿;ekaf.hs rdlalj, bvlv tajdg fjkaù ;sfnk w;r bka iuyrla øjH wdhQ¾fõo m%;sldr l%u iuÕ noaOj o;a lelal=u" udxYfmaYS fõokdj" fiïm%;sYHdj" leiai" wÔ¾Kh iy ;j;a fndfyduhlu Ndú;hg m;aj ;sfí’ bkaÈhdfõ nyq, f,iu Ndú;hg meñ‚ we;s l=¿ p;=¾:hg ÿre" fld;a;u,a,s" ly iy

wm%f s h,a - cqks 2018 | 81 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


bjqï msyqï

by< ^jfï isg ol=Kg&( iQÿre" r;= ñßia l=vq

ñßia j¾. wvx.= fõ¡ tajd ;ksju f.k Ndú; l< yels kuq;a" fï y;ru tlg f.k Ndú; lsÍu ksrka;rfhka mdfya flfrk w;r iuyr jHxck ms<sfh, lsÍfï § fukau neÿï me,yqï wdÈh i|yd o mdúÉÑ l< yelsh¡

ÿre b;sydih mqrd igyka ù we;s tla mer‚ l=¿ øjHhla" ÿre" Bðma;=fõ Wm; ,en wjqreÿ 5000lg fmr isg;a f,dalfhys fndfyda fmfoiaj, ,e.=ï .;sæ wo" bkaÈhdfõ fmfoia mqrdu th Ndú; jkjd muKla fkdj" kuq;a fulaisfldafõ iy W;=re wm%sldkq l,dmfhys lemS fmfkk ri Wmojkakla ù ;sfí’ bkaÈhdfõ §" ÿre fyda Ôrd" úh<s l,dmj, fyd¢ka jefjk w;r bka jeä fldgy meñfKkafka rdcia:dka yd .=crd;a m%dka;j,sk¡’ iïmd;h f,iska olskakg

bkaÈhd o¾Yk

| 82 | wm%f s h,a - cqks 2018

,efnkafka fï m%dka; fol" ffck iy udjdßia we;=<;aj ks¾udxY mqoa.,hskaf.a jeä fldgi o ork w;r fyd¢ka neo.;a iQÿre fldgi wvx.= lr .ekSfï kï ks¾udxY wkql+,;djla fidhd .; fkdyels njh¡’ rg mqrdu iEu ksjilu mdfya Ôrd Ndú; lrk w;r ks¾udxY mqoa.,hska tajd mdúÉÑ lsÍfï yevh w;ska ie,lsh hq;= fjkila olakg mq¿jk¡ msßis÷ .sf;,a ì|la fhdod iqj| w÷re ÿUqre meye tk;=re uo .skafka neo.;a iQÿre lÈu l=vla f,i .nvd lrkakg yelsh¡ fï l=¿ rih úúO bkaÈhdkq t<j¿ iy mßmamq jHxck ieliSfï § f;ïmrdÿ wvqjeäh f,i Ndú; flf¾¡

fld;a;u,a,s fï;s ^W¿yd,a& iuÕ fld;a;u,a,s o iïNjh ,enQfha .%Sisfha njg úYajdi flf¾’ ms<sfh,


w,xldr È.eá yevhla we;s rfÜu ;sfnk úYd,;u weg iys; fld;a;u,a,s ,efnkafka bkafodaß fmfofiks

l< wdydr §ishl wmQ¾j moku ks¾udKh lsÍu i|yd hï l=¿ øjHhla mdúÉÑ l< yels kï" ta fld;a;u,a,s h’ iïmQ¾K fld;a;u,a,s me<Eáhu" uq,aj, isg weg olajd" iy kgqj, isg fld< olajd wdydrhg .; yels kuqÿ l=¿ øjHhla f,i .efkkafka fld;a;u,a,s weg mu‚¡ me<Eáfhys fiiq fldgia Tiqjla f,ig ms<s. efk¡’ rfgys úYd,;u fld;a;u,a,s wiajekak tkafka uOH m%foaYa m%dka;fhk¡’ flfiafj;;a" fndamd,a wdikakfha fld;a;u,a,s fld< i|yd j.d flfrk w;r bkafodaß wdikakfha th jefjkafka weg .ekSugh¡’ wdl¾IKh okjk lreK kï" bkafodaß fld;a;u,a,s rfgys úYd,;u weg ksmhk njhs" th fjk;a fmfoiaj,ska ,nk l=vd weg iys; f.da,dldr weg fjkqjg È.á yeve;s b;d w,xldr fld;a;u,a,s wegh ksmfhkafka bkafodaß

by< ^jfï isg ol=Kg&( ly" fld;a;u,a,s weg

l,dmfhk¡’ wdhQ¾fõoh wmg mjikafka" tys wegfhka fjka lr fld<h ye¢kaùug Ndú; lrk ku jk is,dkaf;%da iu. wdydr msiSfuka j;=frys we;s oDV n,mEï wvqlr .; yels njh¡’ ks;sm;d oDV c,h iemhqï ,nk m%dka;j, bjqï msyqï Èkm;d wdydr jYfhka is,dkaf;%da jeä fldgyla tla lr .efkh¡’

ly yd,aÈ hk fmfois kdufhka y÷kajk" ly bkaÈhdfjys iïNjh ,enQ l=¿ øjHhla jk wm%f s h,a - cqks 2018 | 83 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


bjqï msyqï

w;r ;ñ,akdvqfõ ly j.dj irejg flfrh¡’ jvd;a iqug f,iska lshkafka kï" l=kal=kdoa Èia;%slalfha ly ksmhqfï jeä fldgig j. lshk njh¡’ ld,h Tiafia bkaÈhdkq bjqï msyqïj, ffki¾.sl fldgila f,i ly .efkkjd muKla fkdj bkaÈhdkq ixialD;sfha o th wvx.= ldrKhla ù ;sfí¡ WodyrK ú,iska" ;ñ,akdvqfõ újdy m%dma;shg fmr hqj;sm;Ska mú;%;ajh i|yd ;u ux., we÷ï ly fhdod j¾K .kajkq ,nhs" ngysr fnx.d,fha újdyhg fmr W;aijfha § ly wdf,amhla iy ly

mef;dafhda fudaiï ld,j, ly fld< follg ueÈjk fia yd,a ;nd yqud,fhka msisk n; f.daj fmfoig wdfõ‚lh

f.daj fj<|mf<a l=¿ øjH wf,ú lrk ldka;djla

bkaÈhd o¾Yk

| 84 | wm%f s h,a - cqks 2018

Èhr Ndú; lrkq ,nh¡’ rfgys iEu fldklu yd,aÈ jefjk njg lsisÿ újdohla ke;s w;r BidkÈ. m%dka;j, th l=¿ nvqjla f,ig;a fiao frÈ j¾K .ekaùu i|yd;a Ndú; fõ¡ f.dafõ" ly me<Eáfha fld< follg ueÈjk fia ;nd yqud,fhka msisk n; fudaiï ld, wdydrhla rij;a lrh¡’ mdf;f,da f,i y÷kajk wdydrfhys fkdfïrE lyj, iqj| úksúo hh¡’

ñßia ñßia ;rï uE;l bkaÈhdkq fjr< ;rKh l< fjk;a l=¿ øjHhla ke;s fiah’ fï ;rï Wkkaÿfjka wmf.a wdydr rgdjg ls|d neis fjk;a l=¿jla o ke;s ;rïh¡ bmer‚ jd¾;d ks;ru mdfya u; .egqï olajk kuq;a b;sydi{hska wvqfjka fyda jeäfhka mD;=.%SiSka úiska iuyr úg n%iS,fhka f.daj yryd bkaÈhdjg ñßia y÷kajd§u .ek tlÕ fjh¡’


;j;a l=¿ øjH bkaÈhdkq l=¿ p;=¾:h yereKq fldg" ;j;a wdfõ‚l wkkH l=¿ úfYaI y;rla fukak(

l,amdis

yeu ñßia j¾.hlau bfok úg r;= meyeh .kakd ;=re fld< mdáka Èia fõ¡ flfiafj;;a" jH;sf¾l lsysmhla o ;sfí¡ wdkaød m%foaYa rdcduqkaøs ys f.d,a,mdÿ kï .ïudkfhys ñßia flÈklj;a r;= jkakg yßkafka ke;’ ta wÉpdre msiskakkag wjYH ;rug meiqKq fld< meye;s lr,a fk<k neúk¡’ fiiai kï" l¾Kdglfha ñßia —ldYaóߘys j.d fouqyqï úfYaI ksmojk w;r thska ta tl tllg úfYaI jQ;a wkkH jQ;a Ndú; ;sfí¡ ñßia úfYaI oyia .Kkla i|ydu wm lS lreK idOdrK fõ" tkï" ta tla tla úfYaIhg wkkH jk wdydr Ndú;hla ;sfí¡ ol=Kq bka§h m%dka;j," jvd;a ier úfYaI f;dard .efka" idudkH Í;shla f,i" W;=re bkaÈhdfõ rih jvd;au w.hg Ndckh fõ¡ ol=fKa §" wÉpdrej,g j¾Kh ,d r;= úfYaI j,g jeä b,a¨‍ula we;" W;=f¾ § isÿjkafka tys wks;a me;a;h’ wdydr f;ïmrdÿ lsÍu i|yd brE ñßsia lr,a Ndú; lrk m%cdjka lrf,a iu >k úfYaI f;dard .kakd w;r ñßia l=vq ksmojd .kakg ukdmh olajkakka lr,aj, iu ;=kS ñßia j¾. fhdod .k¡’

od.¾ ld mQ,a f,i o y÷kajk" fuh ;ñ,akdvqfõ fpÜákdoa bjqï msyqï j, fhdod .kakd mdis j¾.hls iQÿre" r;= ñßia" ly" iy fld;a;u,a,s úúO bkaÈhdkq ri wdydrj, ke;sju neß wuqøjH fõ

wm%f s h,a - cqks 2018 | 85 |

fldl=ï uex.=iaàka mjq,g wh;a m,;=rla jk fuh fldkalka l,dmh( f.daj iy uydrdIag% m%dka;j, fnfyúka Ndú; lrhs

.=kagQ¾ wdkaød m%foaYa hkqfjka y÷kajk l,dmhg wdfõ‚l fuh wÉpdrej,g ukdj .e<fmk m%dfoaYShj ksIamdokh lrk ñßia j¾.hls

uqrex.d uqrex.d Ydlfha fld< pQ¾K lr idod .kakd fuh f;a j,g w;sf¾lhla f,i" mßmamq jÜfgdarej,g fhdod fyda mrd;dj,g mjd fhdod riú¢h yelsh

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


m%.;sh

bkaÈhd o¾Yk

| 86 | wm%f s h,a - cqks 2018


uki i|yd

fhda.

2018 cQks 21 jk Èk isõjk cd;Hka;r fhda. Èkh ieuÍu;a iuÕ fhda. u.ska Tng fi!LH iïmkak isrerla muKla fkdj" ikaiqka" Okd;aul ukila o ,nd fok nj ikd: lrk fhda.dik yhla wms bÈßm;a lrkafkuq joka fm< Ys,amS ta isx f.k

bka§h w.%dud;H kf¾kaø fudaä W;a;¾Ldkaoa ys" foyardÿka" jk m¾fhaIK wdh;kfha meje;s y;rjk cd;Hka;r fhda. Èk uyck fhda. ieishl §

ñÑ.ka ;dlaIK úYaj úoHd,h ^tïàhQ& u.ska uE;l § l< wOHhkhlska iyNd.s jkakkaf.a l=vd lKavdhulg ^fndfyda úg fhda.j, fldgila f,i mqyqKq jk& i;smÜGdk Ndjkdfõ we;s n,mEu uek ne,Sug W;aidy lrk ,§¡ thska ldxidfõ uÜgu wvq jQjd muKla fkdj tys n,mEu Èk lsysmhlg mej;sh yels nj o fidhd .eks‚æ 2018 cQks 21 jk Èk wm isõjk cd;Hka;r fhda. Èkhg m%fõY ùu;a iu. wmf.a ffoksl Ôú;fha fldgila f,i fhda.j, b;du jeo.;a wx.j,ska tlla fmrg jvd fndfyda fihska meyeÈ,sj wmg oel .ekSug mq¿jka úh( tkï" wmf.a uki ikaiqka lsÍfï yelshdjh¡’ kQ;k f,dalh ;=< wmf.a Èkm;d jev lghq;= lrk w;r" l,n,ldÍ fõ.j;a kd.ßl Ôjk rgdjlg id¾:lj uqyqK §u i|yd wmf.a Wmßu Yla;sfhka lghq;= lrk w;f¾ lsishï fhda.dik mqyqKqjla Wfoid ñks;a;= lSmhla .; lsÍu" ´kEu T!IOhlg jvd fyd¢ka udkisl mSvkh md,kh lsÍu yd ksoyia lsÍu i|yd wmg WmldÍ jk w;r" iunrj yd Okd;aulj isàfï yelshdj we;s lrh¡’ Tfí ffoksl p¾hdj ;=<g we;=<;a l< yels

wm%f s h,a - cqks 2018 | 87 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


m%.;sh

f,dalh ;=< fndfyda n,fõ. wm fNaoNskak lrk úg" fhda. úiska wm tluq;= lrkq ,nhs’ th iEu mqoa.,fhl=gu iduh ,nd fohs’ ;j ;j;a ffjrh fjkqjg" th iudk;ajh we;s lrh’ kf¾kaø fudaä

w¾O uqL iajkdikh mqyqKqjkafkla

bka§h w.ue;s

tjeks fhda.dik yhla fufiah’ ks;sm;d mqyqKqj u.ska Tng ;sridr m%;sM, oelsh yelsh¡

w¾O uqL iajkdikh

iajikh fhda.j, § h;=rlg iudkhs’ Tn Tfí wdiajdih .ek is; tlÕ lrk ;rug" Tfí ukfia ;rx. md,kh lsÍfï yelshdj ,efnkq we; ërdÊ jYsIaG fhda. wdpd¾h

bkaÈhd o¾Yk

| 88 | wm%f s h,a - cqks 2018

fuu wdikfha ku ixialD; jpk jk wfOda ^w¾O&" uqL ^uqyqK& iy iajdka ^n,a,d& hkafkka ,eî we;’ m,i u; oK .ikak" bÈßhg keó Tfí fow;a, Tn bÈßmsg ;nkak’ fmd<jg úreoaOj ;o fjñka" Tn yqiau .kakd w;f¾ je,ñá yd oK ysia Yla;sula lrñka Tfí Wl=, fiñka Tijkak" Tfí fomdj, m;=,a m,i u; yels ;dla iïmQ¾Kfhka msysgd ;sìh hq;= w;r" Tfí msgq mi Rcqj ;sìh hq;=h’ bßhõj ;;amr lsysmhla mj;ajd bka wk;=rej oK ysia m,i u;g f.k tkak’ Tfí Wrysia" w;a yd mdo úys§u yereKq úg fuu wdikh u.ska Tfí ysig reêrh .,d hdu jeä lsÍfuka uki ikaiqka lr wd;;sh wvq lsÍu yd uDÿ udkisl mSvkh ,sys,a lsÍu isÿ fõ’ th fld÷ weg fmf<ka wd;;sh uqod yͦ ysiroh" kskao fkdhEu yd úvdj iukh lrh¡’

m%idß; mdo WÜGdikh m%idß; ^mq¿,a bßhõj&" mdo ^mh&" WÜGdk ^;SjD úys§u& fihshdj hkq ikaiqkaj bÈßhg keóul¡’ wdrïN lrkqfha Rcqj isg f.kh¦ wdYajdi lrñka" Tfí tla me;a;lska msg;g mshjrla ;nd" wä ;=k isg y;r olajd fomd wE;a lr ;nd .kak¡ Tfí ysi


msgqmi fl<ska ;nkak¦ m%dYajdi lrñka yd je,ñá kjñka Tfí fow;a, mdoj,g B<Õska ;nkak¡ Tfí k<, m,i foig weo ;nd .ekSug Tfí fow;a Ndú; lrkak¡ .eUqßka yd fiñka yqiau .ksñka" ñks;a;=jla muK tu fihshdj ;nd .kak’ uqod yeÍu i|yd" Tfí oE;a fome;a;g yrjk w;r wdYajdi lrñka msgq miq Rcq lrkak¡ fuu wdikh mqyqKq l< hq;af;a l=i ysiaj ;nd .ksñks¦ wju jYfhka wdydr fõ,la f.k meh 10-12lg miqjh¡

j%slaIdikh fuu wdikh my<g yerjQ jDlaIhl bßhõjg iudkh’ iDcqj ke.S isg Tfí oE;a fome;af;ka my<g oukak’ Tfí ol=Kq oK kjd ol=Kq m;=, Tfí jï l,jd we;=<; ;nkak’ Tn fuu msysàu wdfrdamKh lr .;a jydu" Tfí .=re;ajdl¾IK flakaøh flfrys wjOdkh fhduq lrk w;r .eUqrg yqiau .kak’ kej; wdYajdi lroa§" Tfí oE;a ysig by<ska Tijd Tfí fow;a, kuialdr bßhõfjka tla lrkak¡ iunr;djh mj;ajd .ekSug ÿria: jia;=jla u; Tfí ne,au fhduq lr ;nd .kak¡ Tfí msgfldkao iïmQ¾Kfhkau Rcqj ;sìh hq;= w;r” .eUqßka yqiau .; hq;=h¡

uqod yeÍu i|yd" m<uqj Tfí w;a my<g f.k" miqj ll=, my<g .kak¡ Tfí jï ll=, i|yd o fuu bßhõj mj;ajkak¡ mqyqKqjg fyd|u fõ,dj WoEikh¡’ fuu wdikh" Tfí tald.%;djh j¾Okhg WmldÍ fjñka Tfí uOH iakdhq moaO;sh ,sys,a lrh¡’

ima; noaO fldaKdikh ima; ^we< ùu&" noaO ^ne£u& yd fldaK ^fldaKh& hk jpkj,ska tys ku ,eî we;’ fuu wdikh m%;sia:dmk bßhõjls’ Tfí msgq mi m,i u; ;nd È.d ù" Tfí fom;=,a tl lsÜgqfjka o" ú¿U yels ;dla Wl=<g iómj ;nd .ksñka fooK ;rula kjkak’ Tfí fow;a, Tfí bK fomi ;nd"

w¾O uqL iajkdikh Tfí ysig reêrh .,d hdu jeä lr uki ikais÷jd" wd;;sh wvq lsÍu iy uDÿ udkisl mSvkhla jqj iukh lsÍu i|yd WmldÍ fõ

jfï isg ol=Kg( j%slaIdikh yd m%idß; mdo WÜGdikh mqyqKqjk ldka;djka

wm%f s h,a - cqks 2018 | 89 |

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n


Image: liveyoganow.com

m%.;sh

olaIsKdj¾;j by< ju isg( id¾jdx.dikh mqyqKq jk lKavdhula¦ ima; noaO fldaKdikh mqyqKq jk ldka;djla¦ n,ldikh mqyqKq jk .eyeKq <ufhla

m%dYajdi lr" Tfí wkq;%sldiaÓh Tfí Wl=,a wiaÓhg <x jk úg Tfí Worfha udxY fmaYs ixfldapkh jk njg iy;sl jkak¡ Tfí fooK nod .ksñka yd me;af;ka me;a;g meoafoñka" fiñka uqod yßkak¡ fuh jvd;a myiq yd iqjmyiq lr .ekSu i|yd Tfí msgq mig háka È. uDÿ fldÜghla Ndú; l< yelsh¡ Tng fooK" Wl=,a" Wrysia fyda msfÜ .eg¿jla ^wdndOhla& ;sfí kï fuu wdikh mqyqKq ùfuka j<lskak¡ oji uq¿,af,au meje;s wd;;sh uqod yeÍu i|yd ijia ld,fha fuu wdikh mqyqKq jkak¡

n,ldikh fuu wdikh úfõlS bßhõjl¡’ Tfí mdodxÕ=‍,s kud ú¿U hg ;nñka m,i u; Rcqj oK .ikak¡

bkaÈhd o¾Yk

| 90 | wm%f s h,a - cqks 2018

Tfí fooK m<,a lr" wdYajdi lr" wk;=rej Tn bÈßhg kefuk úg m%Yajdi lrñka Tfí Wvq lh l,jd w;r ;nkak¡ Tfí fow;a Tfí fome;af;a ;nkak" ke;s kï ysig by<ska isák mßÈ bÈßhg È.= lrkak¡ Tng úkdä lsysmhla fuu bßhõj ;nd .; yels w;r" Tfí Wvq lh wdmiq Rcq bßhõjg f.k taug Tijk w;r fiñka wdYajdi lrkak¡ ojfia ´kEu lEu fõ,lska meh lSmhlg miq Tng fuu wdikh mqyqKq ùug mq¿jk’ w;Sidr ^mdpk& frda.Ska iy .¾NŒ ldka;djka fuu mqyqKqfjka je<lS isáh hq;=h¡ ks;sm;d n,ldik mqyqKqj ksid n,j;a fjfyi iukh ù reêr ixirKh l%uj;a j jeäÈhqKq fõ¡

i¾jdx.dikh fuu wdikh ish¿u wdikj, /ðk f,i iuyr úg y÷kajkq ,nkafka Bg Tfí isref¾ ish¨‍u wjhj tlu úg Wmfhda.S jk ksidh’ th w;HjYHfhkau Wrysia mj;ajd .ekSuls - Tfí isref¾ uq¿ nr Tfí Wrysia u; ;nd .ekSul¡’ Tfí miq mi m,i u; ;nd fomd tla lr" fow;a fomig ;nd È.d jkak¡ Tfí je,ñá kud" Tfí fow;a Tfí msgq mig iydh jk f,i fmd<j u; ;nd" tla jru Tfí mdo" Wl=, yd msgq mi Tijkak¡ Tfí fld÷ weg fm< iïmQ¾Kfhkau Rcqj we;s njg;a" Tfí nr Tfí ysi fyda f., u; fkdj" Tfí by< w; u; r|d we;s njg;a iy;sl jkak¡ Tfí msgq mi m,i u; me;e,sj isák ;=re fiñka ksoyia jkak¡ Tn ysiroh fyda wê reêr mSvkfhka fmf<kafka kï fuu wdik mqyqKqfjka j<lskak¡



Consular Grievances Monitoring System

02 Step

Click on “Activation” link sent in email (or OTP sent in SMS to Indian Mobile Holders) to activate the account.

03 Step

Log in to the Consular Grievances Monitoring System (MADAD).

Click on “Register Grievances” link to fill details of your grievances.

01 Step

05 Step

Click on “Register (New User)” and fill required details

Click on “Track Grievances Status” link to View latest status and processing done on your grievance.

MADAD Because You Are Us

mymea.in/madad Sinhala

04 Step


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.