India perspectives Sinhalese October-December 2017

Page 1

bkaÈhd o¾Yk

31 jk fj¿u n ksl=;=j 5 & 6 n Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

wkqiaurK iuq¿j 2018

bkaÈhdj-ms,smSkh( jvd Yla;su;a ne£ï IP_SINH_Book.indb 1

uOH m%foaYa mßmQ¾K isisr .uk

tïiS fïß fldï b;sydih kej; ;kñka

ieuÍu k¿ úfkdaoa Lkakd 22/01/18 2:57 pm


fmdÜmqß bka È hdfõ meje;a ù ug ks h ñ; W;a i j uqlaf;aiaj¾ k¾;k W;aijh ft;sydisl uqlaf;aiaj¾ fldaú, ;=< iEu jirlu ixúOdkh lrk fuu W;aijh Täisfha bka§h iïNdjH k¾;kh ieuÍula jk w;r tys§ jD;a;Shu Täis k¾;k Ys,amSka úiska tal mqoa.,˜ oaú;aj iy lKavdhï k¾;khka iys; fjhs’

ljodo( 2018 ckjdß 14 isg 16 olajd fld;eko( uqlaf;aiaj¾" TãIh

iqrdÊlkaoa cd;Hka;r w;alï fï,dj

fmdx.,a ysre foúhkag lem flfrk fuu wiajkq W;aijh ol=Kq bkaÈhdj mqrd ieuf¾' wiajekafka kj iy,a iy lsß Ndú;d lr j¾Kj;a ueá uqÜáj, fmdx.,a n;a msiskq ,efí' me‚ri iy ¨‍Kq ri foj¾.fhkau msiskq ,nk m%Œ; wdydrmdkdÈh fuu W;aijfha fldgila f,i N=la;s ú¢kq ,efí'

ixialD;sh" ix.S;h iy úfkdaodiajdoh leáfldg.;a W;aijhla jk fuh k¾;khka iy w;alï ixo¾Ykhka iy ;j;a foa we;s bka§h ck iïm%odh iy ixialD;sl Wreuh jd¾Islj ieuÍuls’

ljodo( 2018 fmnrjdß 2 isg 18 olajd fld;eko( *Ívdndoa" y¾hdkd

ljodo( 2018 ckjdß 13$14 fld;eko( ol=Kq bkaÈhdj

ckrc Èkh bkaÈhdfõ 69 jk ckrc Èkh wdl¾IŒh fm<md,shla iu. rdÊmq;a ys§ ieufrkq we;s w;r thg ish¨‍u bka§h m%dka;j, ixialD;sh iy iïm%odh úoyd mdk úÑ;%;ajhka wvx.= fjkq we;’

ljodo( 2018 ckjdß 26 fld;eko( kj È,a,sh

ìlfk¾ Tgq W;aijh

gdÊ ufyda;aiõ

ldka;drfha fk!ldj fj; lem flfrñka iurk jd¾Isl W;aijhla jk ìlfk¾ Tgq W;aijh" Tgq f¾ia" Tgq lrKï muKla fkdj Tgq rEm iqkaor ;rÕo mj;ajkq ,efíæ fuys wfkl=;a úfYaIdx.hka jkafka È.= idh ye¢ ck kegqï Ys,amSka”.sks kegqï Ys,amSka iy .sksfl<s ixo¾Ykhs’

gÊ uyf,a kef.kysr fodrgqj wi< Ys,ama.%dïys meje;afjk gdÊ ufyda;aiõ" bkaÈhdfõ fmdfydi;a l,d;aul" ixialD;sl yd iQm fõ§ Wremh úoydmduñka Èk 10 la mqrd meje;afjk ieKfl<shls'

ljodo( 2018 fmnrjdß 18 isg 27 olajd fld;eko( w.%d" W;a;¾ m%foaYa

ljodo( 2018 ckjdß 13 isg 14 olajd fld;eko( ìlfk¾" rdcia:dkh

IP_SINH_Book.indb 2

22/01/18 2:58 pm


fmrjok miq.sh udi lsysmh ;=<‚ b;d jeo.;a oaúmd¾Yaúl fukau nyq md¾Yaúl lghq;= fndfyduhla ksid bkaÈhdfõ rdcH ;dka;%sl Èk o¾Ykh b;d ld¾hnyq, úh' fuu bkaÈhd o¾Yk úfYaI l,dmh ;=< wms‚ 2018 ckjdß ui m<uq jrg bkaÈhdfõ meje;aùug kshñ; wdishdkabka§h wkqiaurK iuq¿j ms<sn|j idlÉPd lrkafkuq' wdishdka iu. jk bkaÈhdfõ iïnkaO;djfha jeo.;alu ;yjqre lrñka tys m%Odk wjia:djg fmr wdishdka idudðl rgj,a iu. bkaÈhdfõ iïnkaO;djh ;yjqre flfrk lghq;= .Kkdjla isÿ flfrhs' fuu l,dmh ;=<ska 2017 fkdjeïn¾ ui§ bka§h w.ue;s kf¾kaø fudaÈ jir 36 lg miq bka§h kdhlfhl= úiska isÿ l< m<uqfjks ms,smSk ixpdrh b;d id¾:lj ksu l< whqreo wdjrKh flf¾' wdrlaIdj‚ l¾udka; iy udkqISh iyfhda.h jeks jQ úúO lafIa;% .Kkdjl .súiqïj,g w;aika ;eì‚' b;d,s w.ue;s iy we*a>ksia:dk ckdêm;sjrhdf.a bka§h ixpdrhkao fuys we;=<;a fõ' 2017 jif¾§ bkaÈhdj rdclSh ixpdr ;=klg i;aldrl;ajh ,nd§ we;s w;r ta iEu wjia:djl§u kdhlhka w;r oaúmd¾Yaúl iyfhda.h yd fjk;a wkafhdakH wNs,dYhka Tiafia woyia yqõudre lr.kakd ,§' wmf.a ixpdr fldgi ;=< wms Tnj úúO N+ñ,laIKhkaf.ka hq;=j iEu ixpdrfhl=u wdl¾IKh lr.kakd uOH m%foaYays iqkaor N+ñ m%foaYhka Tiafia f.k hkafkuq' hqfkiaflda f,dal Wreu N+ñfha NsïfNÜld YsLrhkaf.a isg ukialdka; fldá ixrlaIs;hka iy jkaokd uOHia:dk olajd iajNdj O¾u fõ§ka‚ wdOHd;añl;ajh fidhkakka‚ úfõlh fidhkakka hk ish¨‍ fokdg iqjh f.k fohs' .=crdgfha jd¾Islj ieufrk rdka W;aiõ ishjia .Kkla mer‚ iïm%odhls' wms tys ck;dj‚ ixialD;sh iy wdOHd;auh foi fukau ixlS¾K jQy' iy wk¾> w;alï foi ne¨‍ï fy,kafkuq' tfukau Bidk È. bkaÈhdfõ .;sl jQ fudaia;r l¾udka;h iy tys we;s idïm%odhsl ;dlaIK Ys,am iy øjH ms<sn|jo f.k tkafkuq' bka§h fndlaisx Y+ßhlajk tïiS fïß fldï wdishdkq ldka;d fndlaisx Y+r;djh ;=< rka molalula Èkd .ksñka kej;;a b;sydihg tla jQjdh' wms wehf.a ;drld msß .uka uf.a wisßu;a wjia:djka fukau t;=< weh ch.;a wNsfhda.hka foio fk;a fhduuq' 31 jk

fj¿u

d

o¾Yk

n ksl

=;=j 5

&6

n Tl f a ;dn a ¾ -f oieï n¾ 20 17

Cover map not to scale

wjika jYfhka‚ ;u Wreuhka mfil,d olaI;djh fukau úYajdih iy wjxlNdjh ;=<skao ñksiqkaf.a Ôú;h iam¾Y l< wmf.a keiS .sh k¿ úfkdaoa Lkakdg wmf.a wdpdrh mqo lrkafkuq'

bkaÈh

rùIa l=ud¾

bkaÈ jvd Yhdj-ms,smSk la;su h ;a ne£ ( ï

wkqi aurK iuq¿ j 201 8 uOH mßmQ¾ m%foaYa K is isr .u k

tïiS b;sy fïß fl dih kej;dï ;kñk

a

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 3 |

IP_SINH_Book.indb 3

ieuÍ u k¿ úf kdaoa

Lkak

d

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:58 pm


bkaÈhd o¾Yk

31 jk fj¿u n ksl=;=j 5 & 6 n Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

ixialdrl( rùIa l=ud¾ iydh ixialdrl( tï’t,a’fla rdcd úfoaY lghq;= wud;HdxYh ldur wxl 152, ta - wka;h, Ydia;%S Njka kj È,a,sh, 110001 bkaÈhdj ÿrl:k( 91'11'23388949, 23381719 *elaia( 91'11'23384663 fjí wvúh( http://www.indiandiplomacy.in Tnf.a m%;spdr( osdpd2@mea.gov.in

uelaiafmdaIqj¾ óähd .DDma bkaähd mqoa.,sl iud.u m%’ú’ks’ yd l<ukdldr wOHlaI( m%ldIa fcdydß wOHlaI( úldiaa fcdydß ixialdrl wOHlaI( chSgd nkaèfhdamdOHdh m%Odk ld¾hd,h uelaiafmdaIqj¾ óähd .DDma bkaähd mqoa.,sl iud.u #TheAddress, 62, jkf.dvke.s,a,, ´la,d - 3 wÈhr, kjÈ,a,sh110020" bkaÈhdj ÿrl:k( +91.11.43011111, Fax: +91.11.43011199 CIN No: U22229DL2006PTC152087 úuiSï i|yd( indiaperspectives@maxposuremedia.com

úuiSï | MMGIPL i`oyd ÿrl:k( +91.11.43011111 *elaia( +91.11.43011199 www.maxposuremedia.com

bkaÈhd o¾Yk wrdì" nydid bkaÿkSishd" bx.%Sis" m%xY" c¾uka" yskaÈ" b;d,shdkq" meIafgda" m¾ishka" mD;=.Sis" reishdkq" isxy," iamd[a[" fou< iy Ök NdIdj,ska m%ldYkh flf¾' bka§h o¾Yk m%ldYhg m;a lsÍu rùIa l=ud¾” iu f,alï ^XP& yd ks, udOH m%ldYl, úfoaY lghq;= wud;HdxYh ^MEA&, ldur wxl 152 'ta˜ fldgi, Ydia;S% Njka, kj È,a,h s -110001 f.a m%ldYkhla jk w;r úfoaY lghq;= wud;HdxYh fjkqfjka m%ldYkh lrkq ,nkafka uelaif a mdaIj q ¾ óähd .Dma bkaähd m%hf s jÜ ,sñgâ, (MMGIPL) #TheAddress, 62, jkf. dvke.s,, a , ´la,d - 3 wÈhr, kjÈ,a,h s 110020, bkaÈhdj - úisk¡s bkaÈhd o¾Yk jirlg 6 jrla m%ldYhg m;a fõ¡ ish¿u ysñlï weúßKs¡ fuys m<jk ,sm”s ie,iqï yd $ fyda PdhdrEm bkaÈhd o¾Yk ys wkque;sh we;sj Ndú;d l< fyda kej; ks¾udKh l< yelsh¡ MEA yd MMGIPL, úfYaI b,a,u S la fkdue;sj imhk ,o ksIm a dok, w;a msgm;a, PdhdrEm, ie,iqï úksúoNdjh yd fjk;a oE j,g isÿjk ydks fyda mdvq ms<n s |j j.lshkq fkd,efí¡ iÕrdj ;=, we;s woyia w;HjYHfhkau MEA fyda MMGIPL ys woyia fkdjk nj i,lkak¡

tkak wm yd( http://www.facebook.com/MEA http://www.twitter.com/MEA http://www.youtube.com/MEA —bkaÈhd o¾Yk˜ msgm;a i|yd wdikak;u bka§h ;dkdm;s ld¾hd,h wu;kak¡

IP_SINH_Book.indb 4

44

22/01/18 2:58 pm


we;=<;

54

84 36

yjq,aldÍ;ajh ieuÍfï iuq¿j..............................................06 jeä iyfhda.S;djhla lrd ...........................12 m%jdis Ndr;Sh §jdia 2018...............................18 kjuq jQ ñ;%;ajhla a.......................................20 rdcjxYh iu. yuqj..................................... 24 iyh §ug lemfjñka................................... 28

ix.S;h iïm%odh W;al¾Ihg kxjk l,ays.............60 k¾;kh ukfudayk;ajfha kdgHh............................64 fõÈldj fõÈld ixialD;sh.......................................... 70 ú,dis;d

ch.%yKh Èk 165 lska f,dj jgd................................. 32

ifydaor;ajfha fudaia;rh.............................74

id¾:l;ajh Bidk foiska wd kSld fojÕk................... 36

iskudj

Wreuh h<s ksuejQ ùrhd foaõodia.............................40

wdOHd;añl yd iskud Ôú;h...................... 78

bjqï msyqï

Pdhd rE rdka ys uqyqKq.................................................. 44

m%Œ; bka§h isisrhla................................... 84

ixpdrh bkaÈhdfõ yoj; ;=, ießirkak.............. 54

kjfHda;amdok nqoaêuh yuqj...................................................90

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 5 |

IP_SINH_Book.indb 5

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:58 pm


yjq,aldÍ;ajh

ieuÍfï

iuq¿j 2018 ckjdß 25 jk Èk kjÈ,a,sfha§ meje;aùug kshñ; wdishdka -bka§h wkqiaurK iuq¿j‚ bkaÈhdj iy idudðl rgj,a 10 w;r iïnkaO;d jeä ÈhqKq ùu fj; jk jeo.;a mshjrla iksgqyka lrkq we; joka uksIa pdkaoa

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 6

| 6 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:58 pm


bk a Èhdfõ iy wdi sh dk a rgj, a 10 l ;reK ;re‚hk a 200 l a muK fokd 2017 wf.d a i a ; = ui uOH m%fo a Yfh a fNd a m d, a y s§ tl a / i a jQfh a bk a Èhd-wdi sh dk a yjq, a l dÍ; a jh m s< sn| iduqy Sl o¾Ykhl a we; s lr.ek Su m s‚i idlÉPd l sÍug‚ iïnk a O ùug iy nqo a ê l,ïNkh i|ydh' —wji a :djk a f. a id.rh˜ kï f; a udfjk a Ñ;% 20 l a k s¾udKh l sÍu Wfoid 2017 iem a ;eïn¾ ui§ rdci a :dkfh a Wfoh sm Q¾ kï uki a l dk a ; k.rh ; < = bk a Èhdj yd wdi sh dk a rgj, l,dlrefjd a m<uq wdi sh dk -a bk a Èhd l,d l|jqrg tl a /i a jQy' Tl a f;d a n¾ ui§‚ i sh ¨‍u wdi sh dk a rgj, ix. ; S {fhd ‚a bk a Èhdj yd wdi sh dk a rgj, a tlg ne| ;nk ixi a lD; sl iïnk a O;d fj; m%Kduh ol a jñk a kjÈ, a , sfh a úN ; + su; a jQ mqrdK l s, d mi qìï lrf.k m%i x.hl k sr; jQy' ix. ; S m%i x.j, iy l,d Wf<,j, a i sg frÈ m s< S m%o¾Yk iy úúO jQ f; a udj,

iïuk a ; K % ol a jd bk a Èhdj iy w. a k s È. wdi sh dk q cd; sk a f. a ixúOdkfh a idudðlhk a 10 fokdf. a i sák ì, shk 1'8 l a muK jQ ck;djf. a t a l d; a ul i sy sk iy wfm a l a Idjk a iurñk a úúO lgh q; = ixúOdkh jQ w;r ty s uqÿk a M,h jk qfh a 2018 ckjdß 25 jkod meje; a ùug k shñ; wdi sh dk -a bk a Èhd wk qi a urK iuq¿jh 's bk a Èhdj iy wdi sh dk a ixúOdkh — fnodyod.; a jákdlï‚ fmdÿ brKu˜ hk a k

wdishdka-bka§h wkqiaurK iuq¿j ;=< iajdëk iy nyq ia:ruh kHdh m;%hla we;s w;r jd‚cHh‚ iïnkaO;djh iy ixialD;sh hk wl=re ;%s;ajh u; mokï fjkq we; ^Commerce, Connectivity, Culture&

ju( bkaÈhdfõ kjÈ,a,s kqjr 2017 7. fmnrjdß ui meje;ajQ fg,sfldï bkaÈhd m%o¾Ykh ^wdishdka ys úfYaI ieish& wNsuqL msgqj( wdishdka bkaÈhd ixialD;sl iy YsIagdpdruh in|;d ms<sn| 2 jk cd;Hka;r iuq¿j 2017 ckjdß ui bkaÿkSishdfõ cl¾;d kqjr§ meje;aú‚

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 7 |

Partnership_ASEAN-India_SINH.indd 7

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:50 pm


yjq,aldÍ;ajh

meñfKk iuq¿fjy s f; a udj f,i f;d a rdf.k we;' wdi sh dk q i sh jil a yd wk a fhd a kH mqk ¾Ôjkh m s< sn|j jk mq¿, a oel a u; a iu. bk a Èhdj yd wdi sh dk a ixúOdkh w;r jk ixjdouh yjq, a l dÍ; a jfh a 25 jk jir; ‚a iuq¿ uÜgfï wk a ; ¾iïnk a O;djfh a 15 jk jir; a Wml%ñl yjq, a l dÍ; a jfh a mi a jir; a iurk q we;' fuu u;lfh a /|k fudfydf; a § i sh ¨‍u wdi sh dk a rgj, a 10 kdhlhk a wk qi a urK iuq¿jg iyNd. s jkjd muKl a fkdj 2018 ckjdß 26 jkod bk a §h ck rc Èk fm<md, sfh a wdrdê; wuq; a ;k a o fjk q we;' wdi sh dk a bk a Èhd wk qi a urK iuq¿j‚ wdi sh dk a lgh q; = ; < = bk a Èhdfõ ke. S tk ;; a ; a jh ukdj úoyd ol a jk a kl a o jk a fk ‚a rgj, a 10 l tl; j = l a jk fuu lK a v dhu fjk; a rgl a iu. úfY a I iuq¿jl a mj; a jk fojk jr fuh

ju ^by< isg my<g&( 2017 uehs ui uef,aishdfõ lajd,d ,ïmQ¾ fyd§ wdishdka bkaÈhd jHdmdr ;dlaIK iuq¿j meje;aú‚ ‘ bkaÈhdfõ kjÈ,a,sfha§ 2017 cQ,s ui È,a,s ixjdoh IX meje;aú‚ wNsuqL msgqj( 2017 wf.daia;= ui§ bkaÈhdwdishdka ;reK iuq¿j bkaÈhdfõ uOH m%foaYfha fNdamd,a ys meje;aú‚‘

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 8

| 8 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:58 pm


ùfuk 's 2012 jif¾§ wdi sh dk a ixúOdkh iy bk a Èhdj ixjdouh yjq, a l dÍ; a jfh a 20 jk jir; ‚a wdi sh dk a iu. jk iuq¿ uÜgfï 10 jk jir; a kjÈ, a , sfh a § iurk ,* a y w;r bk a Èhdk q wdi sh dk q iïnk a O;d Wml%ñl yjq, a l dÍ; a j uÜgulg f.k tk ,§'

2017 jif¾§ miq.sh udi lsysmh ;=< mej;s jHdmdr iïnkaO W;aijhka bkaÈhd-wdishdka wd¾Ól iïnkaO;djhka i|yd kj udj;a újr lr we;

nqo a êuh iïnk a O;djh

wd¾Ól Wml%uh

wdi sh dk -a bk a §h wk qi a urK iuq¿j ; < = i a jdëk iy nyq i a :ruh kHdh m;%hl a we; s w;r jd‚cHh‚ iïnk a O;djh iy ixi a lD; sh hk C wl r= e ;% s; a jh u; mokï fjk q we; ^Commerce, Connectivity Culture&' bk a Èhd-wdi sh dk a iïnk a O;djfh a nqo a êuh ieli qu 2017 cQ, s ui mej; s È, a , s ixjdoh IX ; < = sk a kej; Yl a ; su; a jQ w;r jeo.; a jQ yjq, a l dÍ; a jfh a .uk a u. ieli Sug úYdro Ñk a ; lhk a iy úfY a I{hk a tl a fõÈldjlg f.k tk q ,eì‚

2017 jif¾ mi qj Q udi l sy sm h ; < = nexfldl a y s meje; a j qK q wdi sh dk -a bk a Èhd fjf<| m%o¾Ykh‚ I sf,dxy s mej; s wel a Ü Bi a Ü m%o¾Ykh‚ l a jd,d ,ïmQ¾j, mej; s wdi sh dk a bk a Èhd jHdmdr iïuk a ; %h iy . c = rdgfh a .dk a êmQ¾j, mej; s frÈ m s< S m%o¾Ykfh a wdi sh dk a ixrplh we; =¿ bk a Èhd-wdi sh dk q wd¾Ól iïnk a O;djhg jeo.; a jQ jHdmdr iïnk a O wji a :djk a .Kkdjl a meje; a ú‚ ‘ fuu j¾Okh jk wd¾Ól iïnk a O;d‚ jHdmdr yd wdfhd a ck yuqj iy m%o¾Ykh

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 9 |

IP_SINH_Book.indb 9

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:58 pm


yjq,aldÍ;ajh

^2018 ckjdß 22- 23&‚ jHdmdr idlÉPdj yd wdi sh dk -a bk a Èhd jHdmdr ljqk a i s, yuqj ^2018 ckjdß 23& jek s kj È, a , sfh a meje; a fjk q we; s l,dmfh a jHdmdr kdhlh sk a f. a úYd, yuq ; < = jeã j¾Okh jk q we;' fkdjeïnrfh a § uek s, dy ÈS jHdmdr jHdmdr yd wdfhd a ck yuqj iy m%o¾Ykh m s< sn|j k sfõokh lrñk a w.ue; s kf¾k a ø fud a È fufi a meji qfõh( —fuh bk a Èhdj u. sk a fuf;l a ixúOdkh lr we; s úYd,;u wdi sh dk -a fl a k a ø.; jHdmdßl yuqj fjk q we;' Tnf. a ixj¾Ok l; sl djg iyNd. s ùug bk a Èhdj wfm a l a Id lrk w;r wfm a l; sl dj yd iyNd. s ùug wm s Tng wdrdOkd lrk a fkuq'˜ 018 ckjdß 23 Èk kj È, a , sfh a § meje; a ùug k shñ; wdi sh dk a bk a Èhd frÈ m s< S W; a ijh ; < = frÈ m s< S m s< sn|j wjOdkh fhduq flfrk q we;'

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 10

iïnk a O;djhk a m s< sn|j 2017 foieïn¾ 11-12 Èk meje; a j Q wdi sh dk a bk a Èhd iïnk a O;d iuq¿j —21 jk i sh ji ;< = wdi sh dj i|yd äðg, a iy fN!; sl in|;djhk a n,.ek a ùu˜ hk f; a udj hgf; a meje; a fjk q we; s w;r f.dvìu‚ uqy qo‚ wyi iy wNHjldYh hk l a fI a ; %hk a Ti a fi a th úy sfok q we;' Ökh yd cmdkhg mi q wdi sh dk a iïnk a O;djh m s< sn| m%Odk ie,i qu ^MPAC& fj; bk a Èhdfõ ine¢h ;r l sÍu i|yd jk wdi sh dk a iïnk a O;d iïnk a ëlrK lñgqj -bk a Èhd yuqj wdrïN l sÍug uQ, sl; a jh .k a k d f;jk ixjdo yjq, a l rejd bk a Èhdj njg m; a j we;' bk a Èhdj-ñhek a udrh-;dh s,k a ; h iïnk a O lrk ff;%m d¾Y a úl uyd ud¾.h iy l,vk a nyq udÈ, s ixl%u‚l m%jdyk jHdmD; sh ^KMMTTP& hkd§ iïnk a O;d jHdmD; s

| 10 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:58 pm


by<( 2017 Tlaf;dan¾ ui bkaÈhdfõ kjÈ,a,sfha§ wdishdka bka§h ix.S; W;aijh ixúOdkh flß‚ wNsuqL msgqj( 2017 fkdjeïnrfha§ úhÜkdïfha kd g%dka.a ys§ ks,a wd¾Ólh ms<sn| wdishdka-bkaÈhd iuq¿j meje;aú‚

.Kkdjl a o fõ.j; a m%.; shl a lrd <Õd fjñk a i sà' ff;%m d¾Y a úl uyd ud¾.h 2019 i sg l% sh d; a ul fjk q we; s w;r bk a Èhdj iy wdi sh dk a w;r jk fjf<| iy mqo a ., iïnk a O;d by< kexùu i|yd bjy, a fjk q we; s njg wfm a l a Id flf¾'

kj i sy sk‚ kj l a I s; schk a wk a fhd a kH mqk ¾Ôjkh iy Èß.ek a ùu iy s; fuu .uk ; < = ;reKhk a g b;d ; SrKd; a ul ld¾hhl a i sÿ l sÍug we;' 2017 wf.d a i a ; = ui fNd a m d,fh a mej; s bk a Èhd wdi sh dk a ;reK W; a ijfh a § fuu ; SrKd; a ul iïnk a O;d ;j ;j; a by< ;,hlg f.k t a ug wfm a l a Id flf¾' fuu wji a :dfõ§ l:d lrñk a úfo a Y lgh q; = wud;H i qY a ud i a jrdÊ wdi sh dk a bk a §h ;reK m%l dYkh j¾Kkd l< w;r —wmf. a wo Èk kdhl; a jfh a kHdh m;%h ; < = fyg Èk kdhlhk a f. a y~ wjÈ l sÍug wmg

bkaÈhd-wdishdka wkqiaurK iuq¿j jQ l,S miq.sh udi lsysmh ;=< isÿjQ l%shdldrlï .Kkdjl wjika M,hhs yel s jk q we;˜ hk qfjk a mjid i sáhdh' wN s i dß wN s, dYhk a iy j¾Okh jk iy l% sh dldrlï iu. bk a §h wdi sh dk a wk qi a urK iuq¿j‚ mi q. sh udi l sy sm h ; < = i sÿl< l% sh dldrlï .Kfk a wjik a M,h jk w;r ty s bk a Èhdj wdi sh dk a ixúOdkh iu. ol a jk iïnk a O;djh l =¿ .k a jk a kl 's udh sï Ti a fi a úoyd hk iïnk a O;djhk a f. a kj mßÉfþohl a újr lrjk iuq¿j‚ iudc idOdrK; a jh‚ ixj¾Okh iy hd;%Kfh a k soyi iy iduldó l,dm Sh iyfhd a . ; S djhl a i|yd u. újr lrh 's

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 11 |

IP_SINH_Book.indb 11

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:58 pm


yjq,aldÍ;ajh

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 12

| 12 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:58 pm


jeä iyfhda.S;djhla

lrd

2017 fkdjeïn¾ ui§ w.ue;s kf¾kaø fudaÈ‚ ms,smSkh fj; ;u ux., rdcH ixpdrh isÿ l< w;r th ol=Kq wdishdkq forg w;r oaúmd¾Yaúl iïnkaO;d flfrys jQ jeo.;a mshjrla jQfhah' joka fjkalÜ kdrdhka

m s , s m Sk h fj; w.ue; s kf¾k a ø fud a Èf. a m%: u o a ú md¾Y a úl ixpdrh ^2017 fkdjeïn¾ 12-14& bk a §h rdcH kdhlfhl = jir 36 lg mi q l< m%: u ixpdrho jQf h a h ' fuu rdcH ixpdrh‚ w. a k s È. wdi s h dfõ f;jk úYd,;u wd¾Ólh iu. bk a Èhdjg l,l a ; s i a f i a wjYHj mej; s iïnk a O;djhk a ;< = kj m s ì §ul a ik s g q yk a lf< a h ' uek s , d

k q j r§ w.ue; s fud a È m s , s m Sk ckdêm; s frdv% s f .d a v qg ¾Ü yuq úh' mi q. s h jif¾ ,d´ifh a § wdi s h dk a iuq¿j w;r; r= Tjqk ';r flá yuq jl a i s ÿ jq j o‚ fuu ixpdrh‚ §¾> iy .eUqre idlÉPdjk a i|yd Tjqk a g ,en qK q m<uq wji a : dj úh' k s ,OdÍk a meji Q mßÈ th —b;d WK qi qï yd ñ;%Y , S S mßirhl meje; s wk¾> yuq jl a ˜ úh' bk a §h w.ue; s j rhd

ju( bka§h w.ue;s kf¾kaø fudaÈ uydù¾ ms,smSka moku krUñka wNsuqL msgqj( w.ue;s fudaÈ‚ ueks,d kqjr§ ms,smSk ckdêm;s frdv%sf.d vqg¾Ü yuqfjñka

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 13 |

IP_SINH_Book.indb 13

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:58 pm


yjq,aldÍ;ajh

fï jif¾§ ms,smSkh fj; w.ue;s kf¾kaø fudaÈ isÿ l< m%:u rdcH ixpdrh bka§h rdcH kdhlfhl= jir 36 lg miq l< m%:u ixpdrho jQfhah fujr wdi s h dk a iuq¿j id¾:lj meje; a ù u iïnk a Oj ckdêm; s v qg ¾Ü fj; Y N = dY xs ik oel a j Qf õh' tfuk a u 2018 ckjdß ui kj È, a , s f h a § meje; a ù ug kHñ; i a u rK iuq¨‍ jg iyNd. S jk f,io m s , s m Sk ckdêm; s g wdrdOkd lf< a h ' ckdêm; s v qg ¾Ü‚ wfkl a wdi s h dk a kdhlhk a fuk a u werh qu m s < s . ; a f; a h ' w.ue; s fud a È m s < s .k s ñk ‚a ckdêm; s v qg ¾Ü meji qf õ bk a Èhdj iuÕ b;d fyd|

iïnk a O;d meje; a ù ug yd t; < = s k a bÈßhg hdug wjYH njh 's forfÜu wd¾Ól‚ fjf<| iy wdfhd a ck iïnk a O;d i|yd by< úNjhl a mj; s k nj; ‚a tlg tl a j m%. ; s h lrd tlu u.l .uk a l< yel s nj; a forfÜu kdhlfhd a m% l dY l<y' m qk ¾ckk Sh n,Yl a ; s h m s < s n | l a f I a ; %h ; < = iyfhd a . ; S djhk a we; s lr.ek Sug ckdêm; s v qg ¾Ü leue; a ; m, l< w;r cd;Hk a ; r i Q¾ h ñ;%i ïuq ; s h (ISA) iu. tl a ùug w.ue; s l< werh quo m s < s . ; a f; a h ' ckdêm; s v qg ¾Ü m s , s m Sk fh a fi!LH mo a O; s h Èh qK q l sÍfï ,d lem ù l% s h d lrk w;r w. a k s È. wdi s h dfõ ck;djg . K = d; a ul núk a by< T!IO we; s njg l ¾ S ; s h l a ork bk a Èhdfõ T!IO flfry s m s úi Sug myi q fjk f,i ;u rfÜ T!IO l a fI a ; %h ; < = jeä bk a §h wdfhd a ckhl a l sÍu iïnk a Oj l:d lf< a h ' tfuk a u ckdêm; s v qg ¾Ü úi s k a wdrïN

ju( w.ue;s fudaÈ ,amaia ndfkdia ys cd;Hka;r iy,a m¾fhaIK wdh;kh krUñka wNsuqL msgqj( wdishdka bkaÈhd iy kef.kysr wdishdkq iuq¿õ,g iyNd.s ùu i|yd ueks,d kqjrg meñ‚ w.ue;s fudaÈ ms<s.ksñka

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 14

| 14 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:58 pm


lr we; s zf.dv k.k a k‚ f.dv k.k a k‚ f.dv k.k a k Z jevigyfk a fldgil a f,i m s , s m Sk fh a há;, myi q l ï ixj¾Okh l sÍu i|yd jk Wkk a ÿ jo Ty q úi s k a ol a jk ,§' fuu l a fI a ; %h ; < = g bk a §h há;, myi q l ï iud.ïj,g b;d M,odh S f,i iïnk a O úh yel s h ' bk a §h w.ue; s j rhdf. a ixpdrh ; < = § kdhlhk a fofokd . s úi qï y;rlg w; aik a ;enQy ( buy; a úNjhl a mj; s k wdrl a Il iyfhd a . ; S djh iy l%u iïmdokh¦ udk qI s l wdOdr iy wdmod wjodku wv q l sÍu (HDR) ¦ l a I q ø‚ l v = d iy uOHu jHjidhk a ; < = iyfhd a . ; S djh¦ f,d a l lgh q ; = i|yd jk bk a §h ljqk ai s , h ^ICWA& iy m s , s m Sk úfo a Y fi a j d wdh;kh w;r jk iyfhd a . ; S djh tu l a fI a ; %hk a úh' fuhg wu;rj‚ m s , s m Sk úY a j úoHd,h ; < = ixi a l D; s l iïnk a O;d

m s < s n | bk a §h ljqk ai s , h ^ICCR& m s y s g q ù ugo k s h ñ;h' w.ue; s fud a È‚ uek s , d k q j r i s g l s ó 65 lg tm s ák a we; s kd.ßl m%f o a Y hl a jk f,di a ndfkdi a y s cd;Hk a ; r iy, a m¾fh a IK wdh;kh ^IRRI& keröug . s h w;r úYd, ixLHdjl s k a ty s fi a j h lrk bk a §h úoHd{hk a o yuq ù h' IRRI úi s k a .xj; r= g Tfrd; a ; = fok iy, a úfY a I ixj¾Okh lr we; s w;r t a j dg Èfhk a hgù Èk 14-18 l a hkf;l a fkdkei S mej; Sug yel s h ' bk a §h w.ue; s j rhd IRRI y s cdk nexl j = g bk a §h iy, a úfY a I foll a bÈßm; a l< w;r Y% S kf¾k a ø fud a È m%;Hi a : iy, a ridhkd.drho iudrïN lf< a h ' fuy s wruqK jQf h a .xj; r= ;¾ckh mj; s k m%f o a Y j, f.dú wdodhu fo. K = l sÍuh 's fï jif¾ c Q, s udifh a §‚ jdrdKdi s f h a § IRRI y s ol K = q wdi s h dk q l,dm Sh uOHi a : dkh i a : dm s ; l sÍug jQ

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 15 |

IP_SINH_Book.indb 15

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:58 pm


yjq,aldÍ;ajh

ju( w.ue;s fudaÈ 9. IRRI ys§ my<( w.ue;s fudaÈ ueks,d kqjr zms,smSkfha bka§h m%cdj ms<s. ekSfïZ§ wNsuqL msgqj( w.ue;s fudaÈ‚ uydù¾ ms,smSka mokfï§

fhd a ckdj bk a §h rch úi s k a wk qu; lrk q ,en qf õh' fuh ty s m%O dk uOHi a : dkfhk a m s g bÈ flfrk m<uq m¾fh a IK uOHi a : dkh fjk q we;' ;u ixpdrfh a fldgil a f,i‚ w.ue; s fud a È‚ cdh s m Q¾ y s we; s N. a j dk a uydù¾ úl a , dx. a iydh; iñ; s f h a wk q n o a O uOHi a : dkhl a jk uydù¾ m s , s m Sk moku fj;o ixpdrh lf< a h ' th ,dN fkd,nk mry s ; ldó ixúOdkhl a jk w;r l ¾ S ; s u; a m s , s m Sk cd; s l h s k a iy bk a §h m%j di s l hk a úi s k a m s y s g qjk q ,enQjl 's 1989 § th m s y s g jQ od i s g rn¾ j, s k a ilik ,o lD; Su mdohl a jk cdh s m Q¾ *QÜ ,ndfoñk a wjhj wy s ñjQ 15‚000 lg wêl a m s ßil a m qk re; a ; dmkh lr we;' bk a Èhdj iy m s , s m Sk h w;r mj; s k ixi a l D; s l iïnk a O;d m s < s n |j hful = i,lk a fk a kï fojk i s h jfi a i s g 14 jk i s h jfi a w.Nd.h ol a j d oeä bk a §h ixi a l D; s l n,mEug ,l a j Q uef, a

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 16

| 16 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:58 pm


w¾Oo a ù mh iy bk a ÿk S i s h dk q ¥m; a iuQy h w;rjk l,dmhk a ; < = ixj¾Okhk a m s < s n |j wjOdkh fhduq l sÍfuk a m s , s m Sk hg fl;rï bk a Èhdfõ ixi a l D; s l n,mEu we; s o hk a k f; a reï .ek Sug yel s h ' m s , s m Sk fh a ¥m; a .Kkdjlu bk a §h iïNjhl a we; s fuj,ï fidhdf.k we;' m s , s m Sk NdIdjk a l s y s m h ;< = ixi a l D; jpk oekgu; a mj; s k w;r Tjqk a g ixi a l D; idy s ;Hh y÷k a j d § we; a f; a 10 jk iy 12 jk i s h ji ;rï wE; ld,fh a §h' wek a . a f ,d-i a m d[ a [ h q o a O l s y s m hl a w;ru ^1763-1764& bk a §h yuq od lK a v dhï kef.ky s r bk a §h iud. a f ï h qO .ufk a fldgi a f,i m s , s m Sk hg meñK we;' ì%; dkH h qO yuq odjk a mi q nei . s h úg fndfyd a bk a §h fid, a odÿjk a ler, s .ei Q w;r m s g ùu m%; s l a fI a m lf< a h ' bk a m i q Tjq y q oek a lh s k a g d yd ßid, a f,i y÷k a jk m%f o a Y j, mÈxÑ jQy' lh s k a g d wi< iy ; < = m%f o a Y h ;ju; a Tjqk a f .k a mej;

tk a kk a f . a k s jyk a fjh 's 18 jk i s h jfi a §‚ uek s , d k q j r iy fnx.d,fh a fldruek a v , a fjr< w;r Yl a ; s u; a fjf<| iïn|;djhl a ; s n qK q w;r thg m s , s m Sk k s ¾ hd;hk a jk ÿïfld<‚ fi a o‚ lm q‚ bk a ä f.d ‚a Wl a iy fld a m s wh; a úh' bk a Èhdj iy m s , s m Sk h w;r jk wd¾Ól iïnk a O;d 1976 § by< ;,hlg meñ‚fh a w. a k s È. wdi s h dfõ t a l dno a O jHdmdrhk a i a : dm s ; l sÍug we; s yel s h djk a .fõIKh l sÍu i|yd wdÈ;H ì¾,d m s , s m Sk ckdêm; s *¾äkk a â udfld ai a yuq ù u; a iu.h' fuy s m%; sM,hl a f,i‚ tjlg rfÜ úYd,;u bk a §h wdfhd a ckh jQ bk a ÿ m s , s m Sk fgl ai a g h s , a ñ, ai a bk a l 'a ^bk a ÿ-m s , s & i a : dm s ; flß‚ ‘ bk a ÿ- m s , s fï jk úg 2‚000 l fi a jl ixLHdjl a fi a j h lrk w;r rfÜ fo a Y Sh frÈm s < S b, a ¨‍ fuk a iHhg 40 l m%udKhl a im qrk q ,nh 's

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 17 |

IP_SINH_Book.indb 17

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:58 pm


yjq,aldÍ;ajh

m%jdis Ndr;Sh §jdia 2018

isx.mamQrefõ weu;=uæ wdishdka bkaÈhd m%jdis Ndr;Sh §jdia 2018‚ m<uq jrg bkaÈhdfjka msg; meje;aùug lghq;= fhdod we;s w;r bka§h vhiafmdardj iu. M,odhS iïnkaO;djhla we;s lr.ekSfï ud¾.hla njg m;a fjkq we;' tys§ wfmalaId l< yelsfoa wms Tn fj; f.k tkafkuq joka tka î rd´

m%jdiS Ndr;Sh §jdia ^PBD&‚ 2003 jif¾ isg bkaÈhdj ;=< ieufrkakls' fuh ieufrkafka‚ bka§h ksoyia wr.,hg kdhl;ajh §u i|yd uy;aud .dkaê‚ tkï —fY%aIaG;u m%jdishd˜ ol=Kq wm%sldfõ isg bkaÈhdjg meñ‚ Èkh jk ckjdß 9 jk odh' meñfKk wdishdka bkaÈhd m%jdis Ndr;Sh §jdia 2018 ckjd¾ 6 iy 7 Èkj, isx.mamQrefõ ußkd

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 18

fí iEkaâia ys§ meje;aùug kshñ; w;r‚ fuh bkaÈhdfjka msg; PBD meje;afjk m<uq wjia:djhs' isx.mamQrej f;dard.ekSu‚ rfÜ úfoaY m%;sm;a;s uQ,drïNhka ;=< w.aksÈ. wdishdfõ jeo.;alu wjOdrKh lrk bkaÈhdfõ welaÜ BiaÜ m%;sm;a;sh fj; Wml%ñl tlÕ ùuls' fuu.ska bka§h vhiafmdardj iu. bka§h iïnkaO;d ;r lsÍug wfmalaId flfrk w;r bkaÈhdj yd

| 18 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:58 pm


by<( ysgmq bka§h ckdêm;s m%kdí uql¾Ô PBD 2017 § m%jdis Ndr;Sh iïudk ,ndfoñka ol=K( m%jdis Ndr;Sh §jdia 2017 § myk oe,aùu

wdishdka w;r jvd ióm iïnkaO;djhlgo m%Odk fjkq we;' bka§h m%cdj w.aksÈ. wdishdfõ úúO;ajfha úfYaI ia:dkhla .kakd w;r bkaÈhdj yd wdishdka w;r m%n, iïnkaO;djhlao f.dv k.d .kq ,nhs' isx.mamQrEfõ W;aijh ;=< ieis 15 la we;=<;a fjkq we;s w;r ^mQ¾K yd iu.dó& tu.ska há;,myiqlï‚ uQ,H‚ wOHdmkh‚ ;dlaIKh iy udOH we;=¿ m%Odk wxY wdjrKh jk ud;Dld hgf;a rcfha ks,OdÍka‚ jHdmdr kdhlhska iy wOHmk{hka fuys§ wu;kq we;' mQ¾K ieisjdrh iukaú; jkq we;af;a( • wdishdka -bkaÈhd wd¾Ól yjq,aldÍ;ajh • wdishdka bkaÈhd äðg,a f,dj ;=< • Bidk È. bkaÈhdj bkaÈhdfõ wdishdkq fodrgqj f,i • kj f,dal l%uh ;=< wdishdka bka§h yjq,aldÍ;ajh

bka§h rch 2015 § PBD wdlD;sh fjkia l< w;r ;srir yd jvd iajdëk wka;¾ l%shdldÍ;ajhka we;s lsÍu i|yd bka§h vhiafmdardj iu. we;s iïnkaOhg kj n,hla ,ndfok ,§' iudf,dapkfhka miqj ;SrKh jQfha jir follg jrla PBD kj È,a,sfhka msg; k.rhl mj;ajk njhs' w;rueo jif¾§ bka§h vhiafmdardfõ .eg¿ iïnkaOj m%;sM, mokï jvd l=vd PBD iïfï,khla kjÈ,a,sfha§ meje;afjkq we;' bka§h ¥; fufyhka yd fldkaishq,¾j,o jd¾Islj PBD ieußh hq;= njg ;SrKh úh' 2016 jif¾ fmnrjdß ui wdrïN jQ PBD iuq¿fõ m<uq ud,dfõ isg bka§h rch .eg¿ mokï ixjdohla yryd úfoaY.; bka§hhka iu. il%Shj iïnkaO fõ' fuu W;aijh ;=<ska wkafhdakH m%;s,dNS ld¾hhka i|yd rch iy m%cdjka iu. wka;¾.; meje;aùug úfoaY.; bka§h m%cdjg fõÈldjla fjkq we;' w;s úYsIag mqoa.,hkag lS¾;su;a m%jdis Ndr;Sh iïudkhla ,nd§fuka iqúfYaIS ,l=Kq we;s mqoa.,hkag .re flf¾' bka§h rcfha úfoaY lghq;= wud;HdxYh úiska bkaÈhdfõ PBD fj; iyNd.S ùug fkdyels jQ úfoaY.; bka§hhkag iyNd.S ùu i|yd fjk;a rgj, m%dfoaYSh m%jdis Ndr;Sh §jdia ^RPBD& W;aijhlo ixúOdkh lrkq ,nhs' fmr§‚ isx.mamQrej‚ ksõfhdala‚ fya.a‚ v¾nka‚ fgdfrdkafgda‚ fudÍIia‚ isâks yd f,dia wekac,Siaj, RPBD mj;ajd we;'

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 19 |

IP_SINH_Book.indb 19

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:58 pm


yjq,aldÍ;ajh

kjuq jQ

ñ;%;ajhla

bkaÈhdj yd b;d,sh w;r jir 70 l rdcH;dka;%sl iïnkaO;d i,l=Kq lrñka‚ b;d,s w.ue;s mefjdaf,da f.kaáf,daks‚ 2017 Tlaf;dan¾ 30 jkod ;u m<uq bka§h ixpdrh isÿ l< w;r‚ oYlhl ld,hla ;=< tfia meñ‚ m<uq b;d,s w.ue;sjrhd úh

b;d,s w.ue;s mefjdaf,da f.kaáf,daks yd Tyqf.a ìß| tuekqfj,d fudafrda f.kaáf,daks 2017 Tlaf;dan¾ 30 jkod bkaÈhdj fj; rdcH ixpdrhl ksr; jQy' fuh‚ oYlhl ld,hla ;=< b;d,s w.ue;sjrfhla bkaÈhdjg meñ‚ m<uq ixpdrh iksgqyka lf<ah' wjika tjka ixpdrhla isÿ jQfha 2007 fmnrjdß ui§h' cd;Ska fol w;r foaYmd,k iy wd¾Ól iïnkaO;d

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 20

jeä ÈhqKq lsÍfï wruqK we;sj isÿ jQ fuu ixpdrh‚ forfÜ oaúmd¾Yaúl iïnkaO;d h<s ia:dms; lr.ekSfï ,d jQ ms<s.ekSula fuka úh' b;d,s w.ue;sjrhd kj È,a,sfha§ bka§h w.ue;s kf¾kaø fudaÈ yuqjQ w;r forfÜ kdhlfhda wkafhdkH jeo.;alulska hq;= jQ .eg¿ lsysmhla ms<sn|j idlÉPd l<y' Tjqkaf.a idlÉPdj w;r‚ wjOdrKh flreKq lreKq jQfha

| 20 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:58 pm


wxY lsysmhla Tiafia bkaÿ b;d,s iyfhda.S;djh w¨‍;a l%Su iy uE;ld,fha§ miql< ÿIalr wjêh mrhd bÈßhg hdu ms<sn|jhs' yuqfjka wk;=rej woyia m%ldY l< w.ue;s fudaÈ mjid isáfha kdhlhka fofoku —oaúmd¾Yaúl iïnkaO;d kj ;,hlg f.k hdug˜ tlÕ jQ njhs' w.ue;s f.kaáf,daks mejiqfõ —iïnkaO;d ndOd úrys;j h<s Èh;a lsÍu˜ u.ska bkaÈhdj yd b;d,shg jvd hym;a iyfhda.S;djhla i|yd mqk¾ckkSh n,Yla;sh ixj¾Okh yd lDIsl¾uh jeks lafIa;%j, kj udj;a újr l< njhs' b;d,s w.ue;sf.a rdcH ixpdrfhka miq ksl=;a l< taldnoaO m%ldYh ;=< forfÜ kdhlhka oaúmd¾Yaúl iyfhda.S;djh yd wkafhdakH wjfndaOh jeä ÈhqKq lr.ekSu i|yd ksrka;r by< uÜgfï iïnkaO;djh yd yqjudrefõ jeo.;alï wjOdrKh lr ;sì‚‘ forfÜ kdhlhka —m%cd;ka;%jdoh‚ ksoyi‚ kS;sfha wdêm;Hh yd udkj whs;Ska iy rdcHhkaf.a fN!ñl wLKav;djhg .re lsÍu hk m%;sm;a;s

yd jákdlï u; mokïj bkaÈhdj yd b;d,sh w;r ióm yjq,aldÍ;ajhl wjYH;djh˜ iïnkaOj tlÕ ù we;' tfukau‚ cd;Hka;r O¾u;djka u; r|d mj;sk iy ;srir j¾Okh yd ixj¾Okh Èßu;a lrk —Í;s u; mokï cd;Hka;r l%uhla˜ i|yd iyh oelaùug jk lemùu iïnkaOjo tlÕ;djhg t<UqKy'

wd¾Ól iyfhda.S;djh Tjqkaf.a idlÉPdfõ fldgila f,i‚ w.ue;sjreka fofok bkaÈhdj yd b;d,sh w;r jk wd¾Ól iïnkaO;d w.h l< w;r th jeä ÈhqKq lsÍu i|yd wkafhdakH jYfhka m%;s,dN ,efnk wdldrfhka lghq;= lsÍug tlÕ fjkq ,eì‚‘ bkaÈhdj ;=< wdydr ieliSu‚ há;, myiqlï‚ mqk¾ckkSh n,Yla;sh iy by< ;dlaI‚l ksIamdokhka jeks lafIa;%j, jHdmdr wjia:djka .fõIKh lsÍfï ,d b;d,sh fh§u ms<sn|j w.ue;s fudaÈ ;u leue;a; wjOdrKh l< w;r w.ue;s f.kaáf,daks jdyk‚ frÈ ms<S‚

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 21 |

IP_SINH_Book.indb 21

my< ^jfï isg ol=Kg&( b;d,s w.ue;s mefjdaf,da f.kaáf,daks bka§h úfoaY lghq;= wud;H iqYaud iajrdÊ yuqfjñka' w.ue;s f.kaáf,daks bka§h w.ue;s kf¾kaø fudaÈ iu. wNsuqL msgqj( w.ue;s fudaÈ‚ w.ue;s f.kaáf,daks yd Tyqf.a ìß| tuekqfj,d fudafrd f.kaáf,daks ms<s. ksñka

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:58 pm


yjq,aldÍ;ajh

ùfuka fjf<o fYaIh bkaÈhdjg jdisodhl f,i fvd,¾ ì,shk 1 la f,i mj;S' 2017-18 *sial,a jif¾ m<uq udi y;r ;=< oaúmd¾Yaúl fjf<|du fvd,¾ ì,shk 3'22 olajd <Õd ùug iu;aj we;'

;%ia;jdohg tfrysùu

iï‚ hka;%iQ;% yd ridhk øjH jeks wxY ;=< ;u rg ;=< mj;sk jHdmdr wjia:djka i,ld ne,Sug bkaÈhdjg wdrdOkd lf<ah' b;d,sh‚ hqfrdamd ix.uh ;=< isák bkaÈhdfõ 5 jk úYd,;u fjf<o yjq,alrejd jk w;r 201617 § oaúmd¾Yaúl fjf<|du fvd,¾ ì,shk 8'79 la úh' b;d,sh fj; bkaÈhdfõ ks¾hd; lsÍïj, w.h fvd,¾ ì,shk 4'90 la jk w;r‚ wdhd; lsÍï fvd,¾ ì,shk 3'89 la

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 22

m%pKav wka;jdofha yd ;%ia;jdofha ´kEu uqyqKqjrlg tfrysj igka lsÍug wêIaGdk lr.;a kdhlhka fom< hqfrdamh bkaÈhdj yd wfkla ia:dkj, uE;ld,fha§ isÿjQ ;%ia; m%ydrhka oeä fia fy,d ÿgq w;r fuu úm;ska .e,ùu i|yd f.da,Sh m%cdj úiska laI‚l l%shdud¾. .ekSfï wjYH;djh wjOdrKh l<y' taldnoaO m%ldYh ;=< mejfik mßÈ w.ue;s fudaÈ yd w.ue;s f.kaáf,daks —2016 fkdjeïn¾10 jkod cd;Hka;r ;%ia;jdohg tfrysj igka lsÍu ms<sn| bkaÈhd b;d,s taldnoaO ld¾h lKavdhu iïnkaOj i;=gq jQ w;r ksrka;r we.hSï yd f;dr;=re‚ mqyqKqj yd Odß;d ixj¾Ok jevigyka hkdÈh ;=<ska ;%ia;jdohg tfrys ùu iïnkaOj WmfoaYk hdka;%Kh Yla;su;a lsÍug tlÕ jQy'˜

| 22 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:58 pm


ju( w.ue;s f.kaáf,daks bka§h Wm ckdêm;s fjkalhshd kdhsÿ yuqfjñka wNsuqL msgqj ^by< isg my<g&( w.ue;s f.kaáf,daks kjÈ,a,sfha mej;s ms<s.ekSfï W;aijfha iïudk msßkeófï fm<md,sh mÍlaId lrk w.ue;s f.kaáf,dks w.ue;s f.kaáf,daks bka§h ckdêm;s rdï kd;a fldaúkaoa yuqù

ld,.=Kh yd n,Yla;sh

ixialD;sl iïnkaO;djh

fuu rdcH kdhlhka fofokd meßia iïuq;sh iu. wkql+,j jev lsÍug;a tys m%;sm;a;sh jk —fjkia cdhsl ;;a;ajhka u; iu yd fmdÿ tfy;a fjkia jQ j.lSï yd wod< yelshdjka — Tiafia ud¾f.damfoaYh ,eîug;a jk ;u lem ùu h<s ;yjqre lr isáhy' tfukau Tjqka b;d,s ckrcfha mßir wud;HdxYh iy bka§h ckrcfha kj yd mqk¾ckkSh n,Yla;s wud;HdxYh w;r jk wjfndaO;d .súiqu ms<s.;a w;r idïm%odhsl n,Yla;s uQ,dY%hka fjkqjg mqk¾ckkSh n,Yla;sh wdfoaY lsÍfï W;aidyhka ms<s.ksñka th ld,.=K úm¾hdihg ukd ms<s;=rla jkq we;s nj m%ldY l<y'

ck;dj w;r iïnkaOh wjOdrKh lrñka‚ w.ue;s f.kaáf,daks b;d,sh ;=< bka§h vhiafmdardj isàu iy b;d,s wd¾Ólhg Tjqkaf.a jeo.;alu wjOdrKh lf<ah' b;d,s iudchg id¾:lj wkql,kh ùu i|yd bkaÈhdkqjkag b;d,sh ;=< mÈxÑ ùug bv ,nd§fï l%shdud¾. hka ms<sn|j w.ue;s fudaÈ w.h lf<ah' kdhlhka fofokd —mqrd úoHd yd ixialD;sl Wreuh w.h lsÍfï˜ jeo.;alu wjOdrKh l< w;r tjka ixrlaIK lghq;= i|yd M,odhS mßphka yd úoHd;aul Ys,aml%u yqjudrej ms<s. kakd ,§' w.ue;s f.kaáf,daks‚ 2017 cd;Hka;r fhda. Èkfha id¾:l;ajh iïnkaOj w.ue;s fudaÈgt;+ w;r b;d,sfha mdi,a úIhud,dfõ YdÍßl wOHdmkhg fhda. we;=<;a lsÍfï yelshdjka iïnkaOj l:d lf<ah' b;d,sh yd bkaÈhdj w;r jir 70 la mqrd mj;sk rdcH ;dka;%sl iïnkaO;d i,l=Kq lrñka lrk ,o fuu rdcH ixpdrh forfÜ oaúmd¾Yaúl iïnkaO;d ;rùfï mQ¾jksñ;a;la úh'

forfÜu kdhlfhda meßia .súiqu yd tys m%;sm;a;sj,g wkql+,j jev lsÍug ;u lemùu ;yjqre lr isáhy

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 23 |

IP_SINH_Book.indb 23

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:58 pm


yjq,aldÍ;ajh

rdcjxYh

iu. yuqj 2017 jif¾ fkdjeïn¾ ui§ bkaÈhdj rdclSh wuq;a;ka ;sfofkl=g i;aldrlhd jQfhah( N+;dkfha rcq‚ /ðK iy l=ure‚ fõ,aifha l=ure iy fldakafj,ays wdÈmdojßh yd fn,aðhfï rcq iy /ð‚h ta rdclSh wuq;a;ka úh

2017 jir ; < = i s ÿ jQ fuu rdcl Sh yuq ;% s ; a jhu WK qi qï yd ñ;%Y , S S núk a wkQk úh' ð. a f ï fÄid¾ kdï. a f h a , a jek a . a p q l a rc q‚ fcÜi qk a fm a ud jek a . a p q l a /ð‚h iy Tjqk a f . a m q ; = jQ ð. a f ï kdï. a f h a , a jek a . a p q l a l u = re hk ; sfokdud . j = k a f;dgqfmdf, a § WK qi qï f,i m s < s.k q ,enQ w;r Tjqk a f . a ixpdrh ; < = § wi, a jei s rdcHhk a fol w;r mj; s k fuu wk¾> o a úmd¾Y a úl iïnk a O;d m s < sn |j ;u w; suy; a ;Dm a ; s h m% l dY lr i s á fh a h' úúO wxYj, iyfhd a . ; S djhk a Ti a fi a fuu wdo¾Yu; a iïnk a O;d ;r lr.ek Su i|yd ;uk a Wmßu iyh ,ndfok nj jek a . a p q l a rc q wjOdrKh lr i s á fh a h' fn, a ð hfï * s , s m a rc q iy ue; s , a fv /ð‚h Èk y;l a m qr d bk a Èhdfõ

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 24

i qúi, a iy úúO jQ N ñ + o¾Ykhk a ; < = l< ixpdrh m qr do fujek su woyi a u; = l<y' bk a §h w.ue; s kf¾k a ø fud a È iu. ;%i a ; jdohg tfry sj igk a l sÍu‚ fjf<|du iy wdfhd a ckh‚ bk a Èhdj iy h qf rd a m d ix.uh w;r iïnk a O;d‚ ld,. =K úm¾hdihg tfry s wr.,h jek s jQ ;j; a m q¿, a o a úmd¾Y a úl iy ny qm d¾Y a úl ud;Dldjk a Ti a fi a idlÉPdo mj; a jk ,§' pd, a i a lu = re iy leñ,d wdÈmdojßh meñ‚ wji a : dfõ§ w.ue; s fud a È Tjqk a m s < sf .k f.!rj f,i mj; a jk úfYI rd;% s wdydrhlg Tjqk a le|jdf.k hk ,o w;r ld,. =K úm¾hdih‚ ; s rir ixj¾Okh iy wd¾Ól iyfhd a . ; S djh jek s .eg¿ iïnk a Oj idlÉPd mj; a jk ,§'

| 24 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:58 pm


bka§h w.ue;s kf¾kaø fudaÈ‚ N+;dkfha ð.afï fÄi¾ kdï.afha,a jeka.apqla rcq iu.

N+;DK RCQ IY /ЂH 2017 Tlaf;dan¾ 31 isg fkdjeïn¾ 3 olajd jk Èk y;rl ld,hla i|yd N+;dk rcq ð.afu fÄi¾ kï.afha,a jeka.apqla rcq‚ ;u ìß| jk fcÜika fmaud jeka.apqla /ð‚h iy Tjqkaf.a mq;= jk ð.afï kï.afha,a jeka.apqla l=urd iu. bkaÈhdjg imeñ‚fhah' bka§h ckdêm;s rdï kd;a fldaúkaoa iy w.ue;s kf¾kaø fudaÈ fjdWkag f.!rj f,i rd;%S wdydrhla iQodkï lr ;snqKq w;r úfoaY wud;H iqYaud iajrdÊ‚ Wm iNdm;s tï fjkalhshd kdhsvq iy ;j;a fcHIaG wud;Hjre jeka.apqla rcq neyeoelSug meñ‚hy'

kdhlhk a wk a f hd a kH wN s , dYhk a iy s ; .eg¿ .Kkdjl a m s < sn |j woyi a y qjudre lr.k a k d ,§' 2018 j¾Ih ; < = § forg w;r k s , rdcH;dk a ; % s l iïnk a O;d i a : dm s ; l sÍfï i a j¾Kuh ixj; a i rh ieuÍug fomd¾Y a jhu tlÕ jQy' i a j¾Kuh ixj; a i rh mj; a jk jir ; < = §; a bk a Èhdj fj; ixpdrh lrk f,i bk a §h ckdêm; sjrhd N ; + dk rc qg iy /ð‚hg werh qul a o lf< a h' jek a . a p q l a rc q b;d m%i dofhk a tu werh qu m s< s.; a f; a h'

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 25 |

IP_SINH_Book.indb 25

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:58 pm


yjq,aldÍ;ajh

FÕ,AIFHA L=URD fõ,aifha l=urd jk pd,aia *s,sma wd;¾ fcdaÊ‚ ;u ìß| jk fldakafj,ays wdÈmdojßh iu. 2017 fkdjeïn¾ 8 - 10 olajd bkaÈhdfõ Èk folla ixpdrhl kshe¿fKah' forg w;r oaúmd¾Yaúl iyfhda.S;djh jeä ÈhqKq lsÍu wruqKq lr.;a fuu rdcH ixpdrfha§ pd,aia l=urd bka§h w.ue;s kf¾kaø fudaÈ yuqù bÈßfhaÈ tkï 2018 wfma%,a ui tlai;a rdcOdksfha meje;aùug kshñ; fmdÿ rdcH uKav,Sh rdcH kdhlhkaf.a iuq¿j we;=¿ ud;Dld .Kkdjla Tiafia idlÉPd meje;aùh' fmdÿ rdcH uKav,Sh rgj,a ;=< iqúi,a ld¾h Ndrhla isÿ lsÍfï,d bkaÈhdj i;= yelshdj ms<sn|j forgu tlÕ;djhlg m;a úh' ì%;dkH uy flduidßia ld¾hd,fha§ wuq;a;ka weu;+ pd,aia l=udrhd‚ ì%;dkHh iy bkaÈhdj w;r we;s ne£u ms<sn|j i|yka l<

w;r fmdÿrdcH uKav,Sh rgj,a ;=< mj;sk — úúO;ajh˜ g .re lrk fuka b,a,d isáfhah' —fuu úúO;ajh wdrlaId l< hq;af;a tajd wfma wkkH;djhkag iy wm wh;a foa ms<sn| yeÕSug m%Odk jk ksid muKla fkdfõ‚ th wo ld,fha mj;sk wNsfhda.hka .Kkdjlg ms<s;=re fiùfï ,d jk wfmalaIdjo jk nj˜‚ Tyq mejiqfõh' pd, a i a l u = re iy leñ,d wdÈmdojßh tl a /hl a kjÈ, a , sfh a i sá w;r È, a , s i a udrlh wi< fudfyd;l k sY a Yío;djhl sk a mi qj bk a §h fodrgqj keröug . sh y' Tjqk a mdi, a orejk a f. a W; a ijj,g iïnk a O ùu‚ jHdmdr kdhlhk a iu. fuk a u ldk a ; d gel a i s ßhÿrk a iu.o woyi a fnod.ek Su i sÿ l< w;r w.ue; s fud a È úi sk a ixúOdkh l< úfY a I rd;% S idohlgo iyNd. S jQy'

w.ue;s fudaÈ pd,aia l=ure yd leñ,d wdÈmdojßh iu.

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 26

| 26 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:58 pm


ju( fn,aðhfï *s,sma rcq iy ue;s,afâ /ðK kjÈ,a,sfha§ Tjqka fj; l< W;aijdldr ms<s. ekSfï§ my<( *s,sma rcq kjÈ,a,sfha bka§h fodrgqfõ wud¾ cjka Êfhda;s fj; u,a ud,hla m<|jñka

FN,AÐHFÏ RCQ IY /ЂH fn, a ð hfï * s , s m a rc q iy ue; s , a fâ /ðK‚ bk a §h ckdêm; s rdï kd; a fld a úk a o a f . a werh qul a u; 2017 fkdjeïn¾ 5 i s g 11 ol a j d bk a Èhdfõ Èk y;l ixpdrhl k s h¿Ky' Tjqk a iu. wud;Hjrek a yh fofkl a iy fn, a ð hfï iud.ï 90 l m%Odk úOdhl k s ,OdÍk ‚a wOHdmk wdh;k 13 l m%Odk Sk a iy idudðlhk a 30 lf.k a h q ; a udOH lK a v dhul a meñ‚hy' 2017 jir forg w;r rdcH;dk a ; % s l iïnk a O;dj, 70 fjk s jir i,l =K q l sÍu k sñ; a f;k a i s ÿ flreK q fuu ixpdrfh a wruqK jQf h a bk a Èhdj yd fn, a ð hu w;r fo a Ymd,k s l iy wd¾Ól iyfhd a . ; S djh ;jÿrg; a j¾Okh l sÍuh 's rdcl Sh h qj ,f. a bk a §h ixpdrh werUqfK a w.%d fj; i s ÿ l< .ukl s k a fjk w;r fkdjeïn¾ 7 jkod rc qg f.!rj jYfhk a rdY a g %m ; s Njk a y s § t< suyk a W; a i jhl a mj; a jk ,§' bk a §h úfo a Y

lgh q ; = wud;H i qY a ud i a jrdÊ iy Wm iNdm; s tï fjk a l h s h d kdh s ÿ rc q yd /ð‚h k.rh ; < = i s ák l, Tjqk a yuqj Q w;r yh s øndo a k sjfi a w.ue; s fud a È iu. yuqjl a o meje; a ú‚ ‘ thg iu.dój Tjqk a g f.!rj f,i bk a §h ckdêm; s rdï kd; a fld a úk a o a fNd a ck ix.%y hl a o mj; a jk ,§'

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 27 |

IP_SINH_Book.indb 27

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:58 pm


yjq,aldÍ;ajh

iyh §ug

lemfjñka

2017 Tlaf;dan¾ 24 jkod we*a>ksia:dk ckdêm;s wI%*a >dks bkaÈhdj fj; l< ixpdrfha§ Tyq iy bka§h w.ue;s kf¾kaø fudaÈ forfÜ oaúmd¾Yaúl iïnkaO;d i|yd Yla;su;a mokula oukq ,enQy joka ¨‍;skka fckr,a lu,a odjd¾

we* a >k s i a :dkh jir .Kkl a ; s i a fi a bk a Èhdj iu. ñ;%Y S, S o a úmd¾Y a úl in|;djl a mj; a jdf.k f.di a we;' mi q. sh oYl l sy sm h ; s i a fi a úúO uÜgfï ÿI a l r;djhk a g m; a j Q wji a :dfõ§ we* a . k s i a :dkfh a ñ; f = rl = f,i bk a Èhdj yel s iEu wdldrhl sk a u iyh ,nd§ug lem ù

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 28

i sáfh a h' tc iy cd;Hk a ; r wdrl a Il n,ldh ^ISAF& úi sk a we* a .k s i a :dkh ;%i a ; jd§k a f.k a k soyi a lr.ek Su i|y —k soyi ,nd.ek Sfï fufyh qu ˜ Èh; a l sÍfuk a mi qj‚ bk a Èhdj t a fj; wjxl ndOd fkdl sÍfï m%; sm; a ; shl a mj; a jdf.k . sfh a h' forg w;r mj; sk

| 28 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:58 pm


Wml%uhka ixj¾Okh

fuu ixpdrh w;¾ ckdêm;s >dks iy w.ue;s fudaÈ w;r tlsfkld w;r Rcqj isÿ flfrk wdldrfha idlÉPdjla meje;aú‚

ksia:dk ckdêm;s fudfyduâ wI%*a >dks 2017 Tlaf;dan¾ ui kjÈ,a,sh fj; Èkl ixpdrhla isÿ lf<ah' ckdêm;s >dks iy w.ue;s fudaÈ w;r tlsfkld w;r Rcqj isÿ flfrk wdldrfha idlÉPdjla meje;aú‚‘ forfÜ kdhlfhda forg w;r Wml%ñl yjq,aldÍ;ajhla i|yd jk lemùu ;yjqre l< w;r uE; ld,Sk oaúmd¾Yaúl yqjudre ms<sn|j iy 2017 iema;eïn¾ ui§ we*a>ksia:dk m%Odk úOdhl wdpd¾h wíÿ,a,d wíÿ,a,d iy úfoaY weu;s ríndks isÿ l< ixpdrh ms<sn|jo 2017 Tlaf;dan¾ ui we*a>ksia:dkfha bka§h

wdrlaIl WmfoaYlf.a ixpdrh ms<sn|jo idlÉPd l<y' 2017 iem a ;eïn¾ ui Wml%ñl yjq, a l dÍ; a j ljqk a i s,fh a yuqj ; < = § Èh; a l< kj ixj¾Ok yjq, a l dÍ; a jh bk a Èhdj yd we* a >k s i a :dkh w;r iyfhd a . ; S djh jeä j¾Okh lrk m sh jrl a njg kdhlfhd a m s< s.; a y' lDI sl ¾uh‚ fi!LHh‚ wOHdmkh‚ há;, myi ql ï yd yel sh d ixj¾Okh hk wxY Ti a fi a we* a >k s i a :dkh ; < = l% sh d; a ul jk bk a §h iyh ,; a jHdmD; s

fuu ñ;%Y S, S iïnk a O;d l,dmfh a oeä fjki a ùï iy s; N f + o a Ymd,k sl ;; a ; a jhk a hgf; a fkdie, S mej; s w;r wk a fhd a kH jYfhk a m%; s, dN ,nk iy iduh we; s lrk ix{djk a o, a jh 's

ju( we*a>ksia:dk ckdêm;s wI%*a >dks bka§h úfoaY lghq;= wud;H iqIaud iajrdÊ yuqfjhs wNsuqL msgqj( ckdêm;s >dks bka§h w.ue;s kf¾kaø fudaÈ iu.

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 29 |

IP_SINH_Book.indb 29

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:58 pm


yjq,aldÍ;ajh

m%.;sh yd l,a mj;akd iduh fjkqfjka m%pKav;ajh iy ;%ia;jdoh m%;slafIam lsÍu w;HjYH nj forfÜu kdhlfhda wjOdrKh l<y m%.;sh iy iduh i|yd myiqluz ie,iSu we* a >k s i a :dkfh a wd¾Ól ixj¾Okhg yd M,odh S md,khg bjy, a jk nj fmfkk a k g ; sfí'

;%ia;jdohg tfrysj ke.S isàu kjÈ, a , sfh a § l:djl a lrñk a ckdêm; s >dk ‚s bk a Èhdfõ ngy sr wi, a jei sh dg mjid i sáfh a ;, sn dk a jek s ;%i a ; jd§ lK a v dhïj,g iyh ,nd §u k;r lrk f,i mejiQ w;r ;%i a ; jdohg rdcH wk q. %y h ,nd§u keje; a ùu fyd a wdk a ; sl m%pK a v; a jfh a

m%; sM, N l = a ; s ú£u hk fol sk a tll a f;d a rd .k a k d f,io m%l dYh lf< a h' we* a >k s i a :dk ckdêm; sjrhd mjid i sáfh a bk a Èhdj yd we* a >k s i a :dkh w;r jk iïnk a Ol ud¾.h i|yd ml a i a :dkh wjir fkdÿkfyd; a CPEC ^Ök-ml s i a :dk wd¾Ól mrdih& i|ydo ;uk a iyh fkdfok njh 's ckdêm; s >dk s fufi a o m%l dY lf< a h‚ —wNHk a ; r iduh fj; wmf. a t<Uqu jk a fk a we* a >k s i a :dk rch u. sk a flfrk l% sh dj, shl a ; < = h 's ˜ bk a §h kdhl; a jh fuu m%l dYhg iy ty s wre;g ;u mQ¾K iyh ,ndÿk a w;r we* a >k s i a :dkh ; < = u ìy sfjk tu. sk a u md,kh jk fo a Ymd,k úi÷ul a flfry s jk tlÕ;djh ;yjqre lrk q ,eîh' forfÜu kdhlhk a wjOdrKh lf< a rchk a u. sk a ;%i a ; jdoh i|yd wdrl a Idj iemh Su k;r l sÍu iy fmdÿfõ i sh ¨‍ wdldrfh a m%pK a v yd ;%i a ; l% sh d m%; sl a fI a m l sÍu l, a mj; sk d iduhl a iy ie,l sh h q; = m%.; shl a i|yd w;HjYH jk njh 's

ju yd wNsuqL msgqj( we*a>ksia:dk ckdêm;s ;u tla Èk ks, ixpdrh i|yd bkaÈhdfõ kj È,a,shg meñfKñka

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 30

| 30 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:58 pm


iïnkaOl ud¾.h

wLKav iyfhda.S;djh

we* a >k s i a :dk f.dùk a g bk a §h fjf<|fmd< fj; Rc q m%fõYh ,nd§u i|yd forg w;r . j = k a .uk a ud¾.hl a i a :dm s; l sÍu m s< sn|j forfÜ kdhlfhd a ;yjqre l<y' bk a §h rcfh a úfo a Y lgh q; = m s< sn| wud;HdxYh úi sk a k sl ; = a l< k sfõokhl i|yk a jk a fk ‚a py a nyd¾ f;dfgy s fufyh qï lgh q; = bl a u‚k a weröu we* a >k s i a :dkfh a —kj fjf<| iy ixl%u‚l wji a :djk a ˜ j¾Okfh a ,d jeo.; a m sh jrl a f,i w.h l< h q; = njh 's tfuk a u —bk a Èhdfõ i sg yd t a fj; NdK a v /f.k hk we>k s i a :dk g%l a r: m s< s. ek Sfï ,d wÜgdß y s we; s bk a §h wk ql , sl uqr lfmd, a , iQodkï nj; a ˜ bk a §h rch m%l dY lf< a h'

iem a ;eïnrfh a § bk a §h w.ue; s fud a È m%l dY lf< a bk a Èhdj we* a >k s i a :dkh iu. we; s iïnk a O;d by<u m%u qL; a jfh a ,d i,lk nj; a ty s rch yd ck;djg wLK a v iyh ,nd§ug fmdfrdk a ÿ jk nj; a h' ckdêm; s >dk sf. a rdcH ixpdrh w;r w.ue; s fud a È fuu m%l dYh flfry s ;u lemùu kej; jrl a wjOdrKh l< w;r forfÜu kdhlfhd a —we* a >k s i a :dkh i a :djr‚ iduldó‚ tl a i; ‚a m%.; sl drl‚ iuDo a êu; a yd nyqúO cd; shl a f,i ke. S tk q oel Sfï wruq‚k a h q; j = l,dm Sh iy cd;Hk a ; r yjq, a l rejk a iu. iómj jev lgh q; = l sÍug¦ úúO cd;Hk a ; r yuq ; < = Wmfo a Ykh‚ iïnk a ëlrKh yd iyfhd a . ; S djh ,nd §ug˜ tlÕ jQ nj úfo a Y lgh q; = wud;HdxYh m%l dY lrh 's

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 31 |

IP_SINH_Book.indb 31

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:58 pm


ch.%yKh

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 32

| 32 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:58 pm


Èk 165 lska f,dj jgd

kdúl id.¾ mßl%u hkq bkaÈhdfõ kdúl yuqodfõ ldka;d idudðlhka yh fofkl= úiska f,dj jgd hd;%d lsÍug fuf;la ork ,o m<uq W;aidyhhs

INSV gßks

bÈka wms oeka, úYajdifha ;j;a msïula .ksñka fkdokakd f,dj fj; yd ñksia jdifhka f;drjQ fmfoig jk wmf.a .ufka fojk wÈhr wdrïN lrkafkuq' wm wh;a fjk f,dj fj; kej; hkafkuq'''˜ íf,d.a wvúhl fufia igyka ;enqfõ bka§h yuqodfõ ¨‍;skkajßhl yd kdúl yuqodfõ ldka;d idudðlhka yh fofkl= úiska f,dj jgd hd;%d lsÍug fuf;la ork ,o m<uq W;aidyh jk kdúl id.¾ mßl%u W;aidyfha iudðldjl jQ whsYajrHd fndoaom;s h’ bka§h rcfha wdrlaIl wud;H ks¾u,d iS;drduka, 2017 iema;eïn¾ 10 jkod f.dafõ isg INSV ^bka§h kdúl hd;%dj& gßks i|yd msg;aùfï ix{dj ,ndÿkakdh' fkdjeïn¾ 10, tkï kjiS,ka;fha l¾hsiaÜp¾É wi< ,sfg,aÜka f;dg ;=< kex.=rï ,Eug i;s follg fmr, kdúl ks,Odßksh ;u pdßldj ms<sn|j wef.a íf,d.a wvúfha igykla ;enqjdh’ —wmf.ka ieuodu fufia wikq ,efí(fu;rï l,la uqyqfoa isàu Tng oefkkafka flfiao˜ weh ,Sjdh' —ud úYajdi lrkak' ud jgd c,h oelSu ;rï iduHhla yd Ydka;shla ug wka ljrlska fyda ,efnkafka ke;' ysre ke. tau" uqyqo iy wyi w;r laIs;sch ;=< ysre nei hdu oelSu' we;af;kau miq.sh jir fol ;=< wm fl;rï fuhg mqreÿ jQfhao h;a wms WNhÔúka njg m;aj we;s fihls' Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 33 |

IP_SINH_Book.indb 33

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:58 pm


ch.%yKh

lreKq f.dkqj fï jQ l,S ldka;djkaf.ka muKla ieÿï,;a lKavdhula f,dj mqrd hd;%d lrk m<uq wjia:djhs' fuu ixpdrfha wruqK jkafka ldka;djkaf.a Ôjfkdamdh m%Yia; lsÍu i|yd Yla;sh iemhSuhs' tfukau fuu.ska foaYShj ksmojk ,o INSV gßks hd;%d lsÍfuka f,djg fïla bka bkaähd uQ,drïNh f.k yer mEulao isÿfõ' bka§h m%Njhla iys; fmfois ckhd iu. iïnkaO;djh( fuu .uk u.ska iuqø hd;%Kh yd ùr m%hdK Ôj .=Kh m%j¾Okh lsÍu jk neúka Tjqka kej;=ï .kakd úúO f;dgqfmd,j,ays§ bka§h m%Njhla iys; ckhd iu. iïnkaO;d mj;ajkq we;' fuu pdßldfõ kj mqj;a i|yd n,kak( parikrama123.blogspot.in

wms kej;;a uqyqo foig hdug leue;af;uq-i;H jYfhkau, wmf.a .e,jqïlrejd jk gßks iu. wms uqyqog k;= jkafkuq'˜ —f.da,Sh jYfhka .;a úg, wmf.a ldka;djka fï isÿ lrkakg hkafka f,dj lsisÿ kdúl yuqodjla fkdis;+ hula lsÍughs,˜ hd;%djg ix{dj ,nd§fuka miqj iS;drduka fï nj mejiqjdh' —fï ks¾NS; yd ffO¾hu;a ldka;djkag wNsfma%rKh ,ndÈ mqyqKqj ,ndÿka bka§h kdúl yuqodjg uf.a lD;{;dj ysñ fjkjd'˜ fuu .uk wÈhr mylska iukaú; jk w;r jrdhka y;rl kj;ajkq we; -*aßuekaÜ,a, Tiag%,shdj¦ ,sÜ,agka, kjiS,ka;h, iageka,s jrdh, f*da,ala,ka;h¦ yd flamagjqka, ol=Kq ol=Kq wm%sldj

kdúl id.¾ mßl%u jQ l,S ldka;djkaf.a mQ¾K yelshdjka iy Yla;Ska Ndú;d lsÍug Tjqka Èß.ekaùfï cd;sl m%;sm;a;sh iu. iumd; fjhs bkaÈhd o¾Yk

fuu lKavdhu 2018 wfma%,a ui§ o< jYfhka Èk 165 lg miq f.dafõ tu jrdhgu meñŒug wfmalaId lrhs' INSV árks ys fk!m;s f,i lghq;= lrkafka ¨;skka ludkav¾ j¾áld fcdaIs úiska jk w;r lKavdhug ¨‍;skka ludkav¾ m%;sNd cïjd,a yd mS iajd;s iy ¨;skka tia úch foaú, î whsYaj¾hd yd mhd,a .=ma;d wh;a fõ' fuu ;%dickl .ufkys fh§ug wu;rj" fuu lKavdhu úiska bka§h ld,.=K fomd¾;fïka;=j (IMD) yg ksjerÈ ld,.=K wkdjels ,nd§u i|yd ld,.=K úoHd;aul" iuqø yd r< o;a; ii|ñka hdj;a lsÍu isÿ lrkq ,nhs' tfukau Tjqka .eUqre uqyqfoa iuqø ¥IKh wëlaIKh lrk w;r kej;=ï jrdhkaj, ckhd iu. wka;¾iïnkaO;d mj;ajñka iuqø hd;%Kh m%j¾Okh lrkq ,nhs' rcfha uQ,dY% wkQj" kdúl id.¾ mßl%u jQ l,S ldka;djkaf.a mQ¾K yelshdjka iy Yla;Ska Ndú;d lsÍug Tjqka Èß.ekaùfï cd;sl m%;sm;a;sh iu. iumd; fjhs' tfukau th —kdß Yla;s˜ ^ldka;djf.a n,h& f,dal fõÈldj ;=< f.k yer olajk w;r bkaÈhdfõ ldka;djka ms<sn|j iudchSh wdl,amhka

| 34 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

Achievement_Navika Sagar_SINH.indd 34

22/01/18 3:49 pm


by< jfï isg olaIsKdj¾;j( ¨;skka ludkav¾ j¾áld fcdaIs úiska kdhl;ajh ork gßks lKavdhug ¨‍;skka ludkav¾ m%;sNd cïjd,a yd mS iajd;s iy ¨;skka tia úch foaú" î whsYaj¾hd yd mhd,a .=ma;d wh;a fõ' gßks lKavdhu kjiS,ka;fha ,sÜ,agka ys§ wNsuqL msgqj( wdrlaIl wud;H ks¾u,d iS;drduka kdúl id.¾ mßl%u Èh;a lsÍug ix{dj ,ndfoñka

úma,jhlg n÷ka lsÍug Wmldr fjkq we;' INSV gßks hkq bka§h kdúl yuqodfõ fojk uqyqÿ hd;%dj jk w;r f.dafõ §j¾ ys§ bÈ lrk ,§' fuu hd;%dj" thg jir wglg fmr ;kk ,o úÑ;% ïyfohs hd;%dj iu. fndfyda ÿrg iudk fõ' tu hd;%dj f,dj jgd hd;%d lsÍfï m<uq bka§h hd;drj jQ w;r lms;dka È,sma fvdkaâ ^úY%dñl& úiska 2009 § fufyhjk ,o w;r th 2013 jif¾§ fldfudfodare wNs,dYa fgdañ úiska l< m<uq ;ks" fkdjkj;ska yd Wmldr fkd,;a f,dj jgd hd;%d lsÍu úh' foaYShj ;kk ,o wä 56 lska iukaú; INSV gßks" 2017 uq,a Nd.fha§ fïla bka bkaähd uQ,drïNfha fldgila f,i bka§h kdúl yuqodj úiska ks,drïN lrk ,§' bka§h kdúl yuqodj újD; iuqø Èh;a lsÍï

l< yels hd;%djka y;rla fufyhjkq ,nhs' fuhg ;rka.sks" iqo¾YskS" ïyfohs yd gßks wh;a jk w;r fï ish,a, ;kkq ,enQfha f.dafõ keõ wx.kh ;=<hs' tfukau kdúl yuqodj újD; iuqø hd;%Kh kùlrKh lsÍugo W;aiy ork w;ru wä 40 la È. b;d kùk ;r. hd;%d fndaÜgq ks,drïN lrkq we;' ¨‍;skka whsYajrHd fndoaodm;s wef.a íf,d.a wvúfha fuh b;d ukrïj úia;rj lrhs' —bÈka wms hd;%d lrkafkuq" wmf.a udj; fj; iuqÿr tjkq we;s ´kEu igklg iQodkïj wms wefokafkuq'''wms fkdksod iQodkñka isákafkuq' —n,df.khss˜ hkqfjka wmg mjik ÿrg fmdfrdakhla fuka fmfkk wyi mqrd me;sr .sh w÷re j,dl=¿ iu. wms .uka lrkafkuq'˜

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 35 |

IP_SINH_Book.indb 35

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:59 pm


id¾:l;ajh

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 36

| 36 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:59 pm


Bidk foiska wd

kSld fojÕk

wehf.a wNs,dYfha n,h weh lS¾;su;a ch.%yKh fj; le|jdf.k hhs‚ bka§h fndlaisx l%Säld tïiS fïß fldï 2017 wdishdkq ldka;d fndlaisx Y+r;djh ;=< ;u miajk rka molalu Èkd.ksñka kej;;a b;sydi.; jQjdh joka m%shkdYa

bka§h fndlaisx l%Säld tïiS fïß fldï úiska ish¨‍ ndOl mrhd Èkd.;a yd Èkd.kq ,nk foa ,nd we;af;a f,dj l%Svlhka lsysm fofkls' tjeks úYsIag jQ ld¾h idOk jd¾;djla mj;ajd .ekSug hful=g iqúi,a udkisl yd ldhsl Yla;shla wjYH jk w;r fldï kej; kej;;a b;sydih ks¾udKh lrñka isákakSh' fuu jif¾ fkdjeïn¾ udifha§‚ fuu fndlaisx l%Säldj‚

2017 wdishdkq ldka;d fndlaisx Y+r;djh ;=< ;u miajk rka molaluo Èkd .;a;dh' wef.a B<Õ b,lalh jkafka TiafÜ%,shdfõ f.da,aâ fldaiaÜ ys meje;afjk 2018 fmdÿrdcH uKav, l%Svd ;=< iy 2020 fgdalsfhda T,sïmsla ;=< rka molalï Èkd .ekSuhs' mia jrla f,dal Y+ßh jQ fldï jQ l,S f,dal Y+r;d yh ;=<u molalï Èkd.kq ,enQ tlu

ju( 2011 ,kavkays§ mej;s T,sïmsla fndlaisx mÍlaIK wjia:dfõ§ tïiS fïß fldï‚ wdckaákdfõ mefu,d fmda,d fnkúfâiag myrla t,a, lrñka wNsuqL msgqj( fldï‚ mqyqKq ieishl§

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 37 |

IP_SINH_Book.indb 37

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:59 pm


id¾:l;ajh

ASBC wdishdkq ldka;d fndlaisx Y+r;djh ;=<§ rka molalu Èkd.;a fïß lsï" Tng iqn me;=ï' Tnf.a ch.%yKfhka bkaÈhdj wukaodkkaohg m;aj ;sfnkjd kf¾kaø fudaÈ bka§h w.ue;s

ldka;d fndlaisx l%Säldj jk w;r T,sïmsla molalula ÈkQ bkaÈhdfõ tlu ldka;d fndlaisx l%Säldjo fjhs' ;udju mrhd ke.Su i|yd jk wêIaGdkh weh iqúfYaIS lrjhs' —fndlaisx l%Svlfhl= WmdhYS,S úh hq;=hs' fndlaisx l%Svlfhl= Yla;su;a úh hq;=hs' tfy;a m%Odku foh jkafka wêIaGdkhhs‚˜ weh 1843 iÕrdjg ,ndÿka iïuqL idlÉPdjl§ mjihs' ;u fkdief,k yd Yla;su;a wêIaGdkh iu. weh úhÜkdufha fydaÑ ñx k.rfha meje;ajQ ls.%E 48 wdishdkq ldka;d fndlaisx Y+r;d ;r.fha§ 5-0 lg W;=re fldßhdfõ lsï yHdka.a merojQ w;r cd;sh fjkqfjka wehg iqn me;+ w.ue;s kf¾kaø fudaÈ fufia mejiqfõh( “ASBC wdishdkq ldka;d fndlaisx Y+r;djh ;=<§ rka molalu Èkd.;a fïß lsï‚ Tng iqn me;=ï' Tnf.a ch.%yKfhka bkaÈhdj wukaodkkaohg m;aj ;sfnkjd'˜ ;u yelshdjka iy l=i,;djhka ms<sn|j iel my, l< fndfyduhla fokd w;r;a ;ud fjkqfjka fmkS isá wh fj; weh fuu ch.%yKh mqo l<dh' weh fufia mjihs‚ —ud lemùfuka mqyqKq lrk ;dla iy uf.a YÍrh iqjfhka ;sfnk ;dla‚ ug ´kEu flfkla meroúh yelshs' bÈßhgu hd hq;=hs'˜ fï ld,h mqrdjgu wef.a mjq, wehg iyh ,nd§ we;' —ud m<uq jrg fndlaisx l%Svd lsÍug wdrïN l< úg‚ th b;du wiSre jQjd‚ ug fjfyi jkakg isÿ jQjd' jir myla uu fyd| wdydrhla ke;sj igka

wNsuqL msgqj( 2014§ ol=Kq fl%dbhdfõ mej;s wdishdkq l%Svd Wf<f,a molalï m%odkh lsÍfïW tyaijh w;r fïß fldï lilia:dkfha ihSkd I¾lfnfldajd‚ úhÜkdwfha f, ;Sna taka.a iy fudkaf.da,shdfõ kkaÈkaÜfiÜf.Ü ñhe.aud¾vq,ï iu. fïß fldï my<( fldï‚ 2009 § tjlg bka§h ckdêm;s m%;sNd mfÜ,a fj;ska rÔõ .dkaê fÄ,a r;ak iïudkh ,nd.ksñka

fndlaisx l%Svlfhl= WmdhYS,S úh hq;=hs' fndlaisx l%Svlfhl= Yla;su;a úh hq;=hs' flfia fj;;a m%Odk;u foh jkafka wêIaGdkhhs tïiS fïß fldï bkaoSh fnd laisx

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 38

| 38 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:59 pm


;u iïudkj,g wu;rj fldï fjk;a f.!rjhkao ,nd we;(wehg moau N+IK fukau w¾cqk iudkho ,eî we; l<d -ì;a;r‚ w;sf¾lhka jf.au Woh wdydrho ke;sj' ud .;af;a Woh wdydrh iy rd;%S wdydrh muKhs‚ thg jQfha n;a iy t<j¿‚˜ weh mjid isà' ÿIalr;djhka yuqfõ;a weh ;udg ,eî we;s wjia:dj ms<sn|j lD;fõ§ jQjdh' weh tu wjia:dj wmf;a yeÍug iQodkï jQfha ke;' —nhfjkak tmd‚ uu Thd,g lror lrkafka keye' uu uykaisfhka jev lrkakï' wfkla .eyeKq <uhs remsh,a 10 la úhoï lrk úg uu tl remsh,la úhoï lrkak weh wef.a mshd jk fgdkamd fldï yg mejiqjdh' weh úYsIag;ajhg f.k wdfõ fuu lemlsßuhs' keye neye lshQ wh wef.a wêIaGdkfhka‚ lemùfuka yd yelshdfjka mrdchg m;a jQy' tfukau fndlaisx l%Säldjl ùu ldka;djlg l< yels yd jákd ld¾hhla nj gu mshdg ta;a;= .ekaùugo fldïg yels

úh' wehg mjqf,ka ,enqKq l%Svd iïnkaOlïo ;sì‚wef.a mshd ;reK ld,fha u,a,j fmdr l%Svfhl= jQ w;r wef.a ieñhd Tka,¾ mdmkaÿ l%Svlhla jQfõh' ;u molalïj,g wu;rj weh fjk;a iïudkhka lsysmhlau;a ,nd we;' weh moau N+IK iïudkfhka iy w¾cqk iïudkfhka msÿï ,enqjdh' tfukau wehg 2009 jif¾§ rÔõ .dkaê fÄ,a r;ak iïudkho ,eì‚' wo jk úg fldïg wjYH lrkafka bka§h fndlaisx l%Svlhkag wef.a Wreufha m%;sM, ,nd§ughs' ukSmQ¾ ys ,ekaf.d,aj, cd;sl l%Svd .ïudkfha fïß fldï l,dmSh fndlaisx moku úiska bkaÈhdfõ l%Svd wêldßfha SAI& iyh iys;j welvñhla mj;ajdf.k hkq ,nhs' wef.a kñka hq;a moku ia:dms; lrk ,oafoa weh yd wef.a ieñhd úiska jk w;r tys wruqK jkafka Bidk È. m%foaYfha fndlaisx m%j¾Okh yd wvq jrm%ido ,;a fndlaisx l%Svlhkag iyh ,nd§uhs' fuu welvñhg tk ;reK l%Svlhkag wkqm%dKhla ,nd. ekSug ÿr hdhq;= ke;‚ f,dal fndlaisx is;shu ;=< bkaÈhdj Tijd ;enQ ldka;dj-tïiS fïß fldï Tjqka bÈßfha isàæ

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 39 |

IP_SINH_Book.indb 39

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:59 pm


Wreuh

h<s ksuejQ ùrhd

foaõodia

ir;a pkaø pÜfgdamdOHdh f.a iqúfYaIS flá kjl:djg jir 100 la .;j we;s ;ek‚ fjkiafjk bkaÈhdjl .uka u. tys wjOdrKh ù we;s whqre n,uq joka kkaokS ã ;%sm;s

mSiS nrejdf.a foaõodia fmdaiagrhla ^1935&

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 40

| 40 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:59 pm


fnx.d, kjl;dlre ir; a pk a ø pÜfgd a m dOHdh 1917 § ;u mdGlhk a g fo a õodi a y÷k a jd fok úg fuu ÿl a Ldk a ; úrejd tu kjl:dfjk a tm sgg iduQy sl Ñ; a ; rEm ; < = flnÿ i a jrEmhl a .k q we; soeh s hk a k Tyq fkdol sk a k g we;' 2017 § i sh jil a .;fjk fuu l:dj jir .Kkdjl a mqrd úúO f,i wre; a .ek a ù w;r t a tl a tl a wdldrhk a fjki a fjk bk a Èhdjl m s< sìUq njg m; a j we;' th i skud k s¾udK 17 lg h< s k sueù we; s w;r ckm% sh ixi a lD; shl a ;< = ; a thg we; s i a :dkh fyd¢k a fy< sorõ lr we;'fuu iEu wdldrhl a u fmk a k qï lrk a fk a m qreI; a jh‚ i a ; % ; S a jh iy ùr; a jh m s< sn| u;hk a m s< s.k a k d‚ m%; sl a fI a m lrk iy iudc fjkfi a Wvq i q<Õg yi qfjñk a mßKduh fjk cd; shlf. a rEmhh 's pÜfgd a m dOHdhf. a flá kjl:dj ; < = mdGlhdg fo a õodi a y÷k a jd fok a fk a uqL¾Ô k sjfi a fo a õodi a f,ijk w;r tu k sji u. sk a k sfhd a ckh jk jákdlï mo a O; sh ùrhdf. a .uk a u. ; srKh lrk q ,nh 's l:dj mqrdu Tyq‚ iudc fn§ï k s i du fjk a lrk q ,en mdfrd a fyd a pk a øuqÇ iu. k ; S Hdk ql , + iïnk a O;djhl a mj; a jd .; fkdyel s wk a ; ¾ l, = yd wk a ; ¾ mx; s in|;djh m%; sl a fI a m lrk zuqL¾Ô k sjfi a Z m qo a .,hd f,i mejf;h 's Tyq jeäy sá úhg t<öu; a iu. Tyqf. a iudc

;; a jh iy mdfrd a flfry s mj; sk leue; a ; w;r jk .egqu fy a ; f = jk a Tyqf. a ÿl a Ldk a ; h flfry s ud¾.h jefÜ' tl a b;d m%i so a O fldgil‚ uyd rd;% sfh a mdfrd a fo a õodi a yuqjg f.di a ;ud újdy lr.k a k d f,i b, a , d i sák q oel a fõ' Tyq ukd jgyd .ek a ul sk a fufi a m%; s pdr ol a jh (s z,eÊcd ke; sjo' fyg Thd wk s; a whg uqy qK fok a fk a fldfyduo@˜ meh l sy sm hlg mi q Tyq wehj k sjig /f.k hk w;r l:dj ; < = Tyq ne£ i sák zf.!rjhZ m s< sn| k sh duhk a wN sfhd a . hlg ,l a l sÍug Tyq W; a i y lrk wji a :d fol sk a tll a ty s§ k srEmKh fõ' zljqre yß wm sj ÿgqfjd; ‚a lgl:djl a yeÿfKd; ‚a th sk a .e,fjk a k wm sg u.l a ; sfh a úZ hk qfjk a Tyq mjih ‚s 1955 § ìu, a frd a h s úi sk a l< i skud mod jpkdk qi drfhk a oel a fõ‚ Ñ;%mgh ; < = ‚ mjqf, a idudðlhk a f. a whym; a m%; s pdr ueo k sy ~j i sák‚ È, sm a lu = d¾ úi sk a rÕk fo a õodi a pß;h wk ql ñ % l rE fm<l a u. sk a ol a jh 's flá kjl:dj ; < = Tyqj oel a fjk a fk a ;u m sh d th m%; s l a fI a m lrk wh qre zk sy ~j iy ìhi q¿j jdä ùZ wid i sák wdldrhl sk 's tjlg iodpdrd; a ul nj ; < = i sáñk a k s¾ñ; flá kjl:dj ; < = wN sfhd a . l sÍfï yeÕ Su iïmQ¾Kfhk a fy<d oel we;' bk a mi q fo a õodi ‚a mdfrd a yeroud l, a l gdj fj; hk w;r pk a øuqÇ yuqfõ'

frdahsf.a 1955 l:dj ;=< jk ÿlaiy.; yeÕSu úiska foaõodia hkq bka§h kQ;kjd§ ùrfhlsh hk lshùu fj;g wm /f.k hk w;r" Tyqf.a fÄodka;h mokï jkafka iïm%odh iy kQ;kj;ajh iunr lsÍug Tyqf.a jk fkdyelshdj u;hs Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 41 |

Heritage_Devdas_SINH.indd 41

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:49 pm


Wreuh

iskud ks¾udK 17 la mqrd foaõodia l:dj h<s ksrEmKh ùu ;=< tys l,a mj;akd iajNdjh úoHdudk fjhs 1955 § frd a h s úi sk a l< k s¾udKh ; < = fo a õodi a bk a §h kQ;k ùrfhl a f,i l sh úh yel s kuq; a Tyqf. a fÄodk a ; h /£ we; a f; a iïm%odh iy kQ;k; a jh w;r tlÕ;djhlg tk q fkdyel s nj k s i dh' fuu fo a õodi a o kQ;k wOHdmkhg iy k.rhg k srdjrKh ùu úi sk a zuqL¾ð mjqf, a Z jákdlï mo a O; sh iy thg tÈßj hdfï Wjukdj w;r i srj i sáh 's fndïfí i skudj( k.rfh a ixrl a I s; hk a kï lD; sh ; < = l;D rk a ck S ui qïod¾ mjik a fk a 1950 bk a §h i skud ik a o¾Nh ; < = zk.rh iy .u w;r jk m%; súfrd a Oh bk a Èhdj tjlg cd; shl a f,i uqy qK ÿk a m%Odk;u wdldrfh a úhjq, jk nj; a ty s m%; sM,hl a f,i pß; j¾;udkh iu. iïnk a O ùu j,l a jk nj; a h' Ñ;%mg úYdro mQcd rx.k ‚a k.rfh a wrdðl nj fyd a fõjd .fï tl ;ek m, a ùu fyd a fõjd zkQ;kZ h:dj wjfnd a O lr.ek Sug tfry s k s¾úk a olhl a f,iZ fo a õodi a f. a u; a øjH weíney sùu ol sñk a fuu u;hu bi a u; = lrk q ,nh 's ó<Õ oYl l sy sm h ; < = u 1950 .Kk a j, È, sm a l u = d¾ úi sk a f.k wd uDÿ ùr pß;h mej; s w;r bk a mi q zYl a ; su; a Z frduEk a ál ùrhd fyj; a Yïñ lmQ¾o bk a mi q wñ;dí NÉpk a f. a zfld a m .k a k d ;reKhdZ iy Ldk a jrek a ; sfokdf. a rx.h ol a jd fuu ùr pß;h f.k wd w;r ùrhk a jQ l, S úúO i a jNdjhk a f.k a yevhk a f.k a h q; = jk nj; a ñk sfil = fyd a .eye‚hl úh yel s nj; a t a iïnk a O tlu rEmhl a fkdue; s nj; a m s< s. ek Sug ,l a úh' fuu ik a o¾Nh ; < = h wk qrd. a ldYHm a f. a fo a õodi a kj wdldrh jk fo a õ ã ^2009& ìy sjk qfh 'a 20 jk i sh jfi a fuu l:dj 21 jk i sh jfi a kd.ßl mßirhl a ; < = bÈßm; a flfrk w;r m%n , kj w¾: k srEmKhl a fj; .uk a lrh 's ldYHm a f. a fo a õodi a hk q Tyqf. a fmr i a jNdjhk a g jvd fjki a jQ fmdfydi; ‚a

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 42

ir;a pkaø pÜfgdamdOHdhf.a flá kjl;dj 1917 § m<uq jrg m%ldYhg m;a lrk ,§' t;eka mgka th iskudlrejka .Kkdjlf.a iskud is;a;ï ;=<ska wre;a .ekaú‚“ mSiS nrejd ^foaõodia‚ 1935&‚ ìu,a frdahs ^foaõodia‚ 1955&‚ ikafÊ ,S,d Nkaid,s ^foaõodia‚ 2002& iy wkqrd.a ldYHma ^foaõ ã‚ 2009&

| 42 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:59 pm


wruqKl a ke; s krl a jQ bk a §h ;reKfhl 's mqreIdêm; s iudcfh a Ldokh‚ i a ; % S m qreI Nñ + ldjk a f. a fjki a ùu yd f,d a l h flfry s jQ fjki a u jQ oel a u fu; < = meyeÈ, sj fmfkk w;r th zuqL¾Ôf. a k sjiZg jvd úYd, fjkil a iy s; mßirhl 's fuu fo a õo m%; súfrd a O;djk a ueog i srjQ pß;hl 's iudc wdpdr O¾uhk a fj; jk ne£ug; a jvd Tyqf.k a k srEmKh jk a fk a f.d a , ShlrKh jQ f,d a l h ; < = ;k s m qo a .,fhl f = . a Ôú;fh a w¾:h fidhd .ek Su i|yd jk jHdhduhh 's ldYHm a f. a mdfrd a iy pk a øuqÇo i a ; % ; S a jfh a fjki a jQ k srEmKhk a ol a jh 's ;u mQ¾j pß;j, sk a fjki a jk fuu mdfrd a ;u wdorh wy sñ ùu m s< sn|j je,m Sfuk a bj; a j t a fjk qjg kj m% ; S su; a mjq,l a f.dv k.d.k 'S fmr mej; s ùrhd m s< sn| uQ, dlD; sh iy Tyqf. a zm qreIZ wkkH;djh iïmQ¾Kfhk a fjki a ùulg ,l a j we;' mdfrd a yd pk a ødf. pß;‚ fmr§ m qrefId a ; a ; u bvlv ; < = my; a ;; a ; a jhlg m; a j ; n = qKo kj wk qjdoh ; < = § fo a õ fuk a u ;ry iy wdfõ.h oel a úh yel ‚s tf,iu wk; r= g ,l a úh yel s pß; njg; a jvd jeä wd; a u oukhl sk a h q; = iy meyeÈ, s f,iu cd;Hk a ; r wOHdmkh ,; a fo a õg; a jvd idOdrK; a jhl sk a h q; a ldk a ; djk a njg k srEmKh ù we;' 21 jk i sh jfi a fo a õodi ‚a Tyqf. a fmr i a jNdjhg iudk jk a k d fi a u fjki a o fjh (s Tyq l% sh d úry s; h‚ tfuk a u iodpdr; a ulj úY a I a g jQ fÄodk a ; ùrhd fkdfõ‚ Tyqf. a pß;h kj iudc rduqjl a fj; .uk a lrh 's Tyqf. a ud¾.h fjki a jk qfh a urKdik a k wji a :djl sk a iy ;u uqy qK wd.k a ; l = fhl = uqy qKl a f,i oel Sul sk a wk; r= ejh' Tyqf. a fmr pß; k srEmKhk a ffojh iy ;u md,kfhk a f;drjQ ;; a ; a jhk a f. a n,mEug hg; a j i sh y ^flá kjl:dj ; < = i|yk a jk a fk a fo a õodi a jek s ñk s i qk a g zjdikdj fkdmeñ‚hfyd; ‚a Tjqk a ÿl a Å; nfõ m; , = gu l s|d ni 'S '' ;u ;; a ; a jhk a f.k a ñ§ ke. sàug Tjqk a g fkdyel sh'''Z hk qfjk s& tfy; a fo a õ ã y s fo a õ ;u fÄodk a ; fkdjk wjidkh ; < = i¾j YN = jdoh lrd .uk a lrh 's fï fo a õodi a ;j; a Èkl a oel Sug Ôj; a fjh 's Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 43 |

IP_SINH_Book.indb 43

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:59 pm


Pdhd rE

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 44

| 44 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:59 pm


rdka ys uqyqKq .==crdÜj, l+É ys jd¾Islj mj;ajkq ,nk rdka W;aijh” l+É j, rdka iqÿ je,a, iEu YS; iD;=jlau W;aij cjfhka lïmkh lrjhs’ fï jif¾ wms Tng f.k tkafka fmdfydi;a fi!kao¾h iïm%odhka Tijd ;nk tïfn%dhsvß iy ueá jevo iajNdj O¾ufha mß;Hd.YS,S wLkav;djh ì¢ïka meñfKk ixl%uKsl l=re,a,ka iy jkÔùkao ñksiqkaf.ao tiek oiqka o fõ’

ol=K( l+É ys fydâld .fuys ia;%shlaa uq,a msgqj( l+É j, N+Ê wi, .ul Ôj;a jk 60 yeúßÈ lñIa rndß Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 45 |

IP_SINH_Book.indb 45

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:59 pm


Pdhd rE

l+É f,dalfha m%isoaOj we;af;a o¾mK we,a¨ tïfn%dhsvß iy ia;%Skaf.a idïm%odhsl ueyqï j,sks’

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 46

| 46 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:59 pm


ju( l=É tïífrdhsvß hkq” ;u Tgqjka iy neg¿jkag ;K W,dlEug yels ìïfidhd .uka lrk” .=crdgfha jvd;au fkdaueäl f.da;arh jk rndÍ jrekaf.a úldYkh jk w;alï yd frÈms<S iïmarodhhs’ fuu rgdjka fndfyda úg f.dâ kef.kafka cHddñ;sl yev;, wkQjh’ my;( l=É ys mqxÑ rdka nkacdrd f.da;%sl idudðlhkaf.a fukau fndfyda rdìs¾ f.da;%sl lKaavdhïj, ksjiak fõ

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 47 |

Snapshots_Rann_SINH.indd 47

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:47 pm


Pdhd rE

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 48

| 48 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:59 pm


by<( l+É ys rdka l+vdrul j¾Kj;a jy,h' N+ñfha wjqreoao mqrd /£ mj;sk fkdls,sá iqo w;f¾ ;ekska ;ek jQ rdïjreka Ôj;a jk f.j,a iy we÷ï bÈß msgqj( .ul ueá jevj, fh§ bkakd .eyeKqka' ueá w;alï .=crdÜjrekaf.a jeo.;a fm!rdKsl iuqm%odhla fõ' l=vd o¾mk iys;j idok ukrï ì;a;s ieris,s l+É iy flfyavd Èia;%slal j, ksmojkq ,nhs’

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 49 |

IP_SINH_Book.indb 49

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:59 pm


Pdhd rE

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 50

| 50 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 2:59 pm


by<( ll=,a fomig oud irik ,o Tgqjka msg hk bkÈhdkq BSF fldiaa;dm,ajre wNsuqL msgqj( l+É ys mqxÑ rdka j, wdydr .kakd wfußldkq f*f,ñxf. daia rxpqjla ‘ bkaÈhdfõ úYd, f*f,ñxf.daia l+vq idokafka rdkaj, muKs’f*f,ñxf.daia l+vq idokafka rdkaj, muKs

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 51 |

IP_SINH_Book.indb 51

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 2:59 pm


Pdhd rE

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 52

| 52 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:00 pm


rdka W;aijh Y; j¾I .Kkla merKs iïm%odhka iu. tl;=ù j¾Kj;a i,ams,a‚ Tgq ijdß‚ .eñ kegqï iy ;j;a foaj,ska hq;= m%S;su;a W;aijhls’ fï jdrfha fkdjeïn¾ j, mgka .kakd W;aijh ud¾;= 4‚ 2018 olajd mj;shs’ jeä úia;r i|yd www.gujarattourism. com/ fairs-festivals/ cultural-festivals/rannutsav mssúfikak

l+É ys fldfyavd .fuys ksjdi' idïm%odhl .eñ f.j,a nqyqka.dia hkqfjka ye¢kafõ' rdï W;aij iufhys fvdyd¾fvdaj,g meñfKk ixpdrlhskag mÈxÑh i|yd úfYaI l=vdrï ksmojhs' l+É ys fldfyavd .fuys ksjdi’idïm%odhl .eñ f.j,a nqyqka.dia hkqfjka ye¢kafõ’ rdï W;aij iufhys fvdyd¾fvdaj,g meñfKk ixpdrlhskag mÈxÑh i|yd úfYaI l=vdrï ksmojhs l+É ys fldfyavd .fuys ksjdi’idïm%odhl .eñ f.j,a nqyqka.dia hkqfjka ye¢kafõ’ rdï W;aij iufhys fvdyd¾fvdaj,g meñfKk ixpdrlhskag mÈxÑh i|yd úfYaI l=vdrï ksmojhs' www.rannutsav.com/packagetour.php fj;ska fjka lrjd .; yel Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 53 |

Snapshots_Rann_SINH.indd 53

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:46 pm


ixpdrh

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 54

| 54 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:00 pm


bkaÈhdfõ

yoj; ;=,

ießirkak

Tn fidhkafka iajNdj fi!kao¾hh‚ rij;a wdydr‚ wdOHd;añl ksoyi yd ;j;a fndfyduhla foa ßis fia N=la;s ú¢h yels ;ekla kï ft;sydisl ìïfnÜld .,a l=¿Kq j, isg ukialdka; ÿjkao¾ Èh we,a, olajd Èfjk uOH m%foaYa kï jQ m%foaYh isisr R;=fõ pdßldjlg b;du;a fhda.H ia:dkhla f,i kï l< yelsh joka YIS m%shd

m¾j; N ñ + m%fo a Yfh a i ; S ld,h l%u l%ufhk a wvq jk úg keÕ tk §m a ; su; a y sre l sr‚k a h q; = WoEik sk a m s< sô nq jk a fk a fï R; j = k sl refK a ld,h .; lrñk a kdi a ; s fkdl< h q; = njh 's we;eïúg fï R; f = õ idudkH oE j, sk a bj;g Tfí ne, a u fhduq l< h q; = jk a fk a b; sy di{fhl ‚a i a jNdj úoHd{fhl ‚a wdOHd; a ñl .fõIlfhl ‚a úfõlh we¨‍ï lrk a fkl a wd§ ixpdrlfhl a f,i fyd a Tfí leue; a ; l u = l a jqj; a w; s ruŒh N + ,l a IKhk a f.k a iuk a ú; bk a Èhdfõ fuu m%fo a Yh Tfí m sm dih ixi s÷jd,k k s i h 's

w; ; S hg pdßldjl a m%;dmj;a .aje,sh¾ n,fldgqj

Tn ld,h yryd wdmi a ig /f.k hEfï yel sh djl a uOH m%fo a Yhg ; sfí' h qfki a fld a ixúOdkh úi sk a f,d a l Wreuhl a f,i kï l< Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 55 |

IP_SINH_Book.indb 55

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:00 pm


ixpdrh

., a leghï j, sk a h ql a ; újD; jkdk a ; r m%o¾Ykd.drhl a jQ ìïfnÜldy s ., a l =¿Kq jir 30‚000l a mer‚ hæ th keröfuk a mi qj mÉudß j, i a jNdúl . y = d iy ú§Ydy s Woh. sß . y = d jgd .ukl a hd yel sh' bk sl a ì; s f,dj fyd|u Ñ;% j, sk a iuk a ú; lc qrdfyd a y s fm!rd‚l i so a Oi a :dk krUñk a ke. S tk y sref. a r; a meyeh; a nei hk y sref. a rk a jk a meyeh; a w; a ú¢h yel sh' fuu i so a Oi a :dk w; s úY sI a g leghï j, sk a iuk a ú; w;r t a jd ;, = sk a jpkfhk a úi a ; r l< fkdyel s Ndjkdj‚ wdOHd; a ñl;dj‚ {d; ; S a jh‚ u,, l% Sv dj‚ rdcl Sh; a jh yd b;d w¾:dk a ú; wk qrd. S l,dlD; s wd§ m%n , oE úoydmdh 's ó<Õg idxÑfh a we; s mqrd;k

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 56

| 56 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:00 pm


ljrfha PdhdrEmh ^by< isg my<g&( uOH m%foaYays ìïfnÜld .,a l=¿Kq' idxÑfha m%;sud¦ by; ^jfï isg ol=Kg&( fndamd,ays f.dkaâ ksjdihla' chska ;ska;dkalriaf.a leghï fyda wdrlaIlhka‚ .aje,sh¾ n,fldgqj wi,

k sY a p, m%; sud keröu i sÿ l< yel sh' Tn i sák a fk a fuu ckmofh a w.k qjr jQ fnd a m d, a y s kï t a wi,u m sy sá fkdk sñ w.% lD; shk a f.k a h q; = fnd a ÊmQ¾ keröu wk sjd¾hfhk a u l< h q; h = ' wiïmQ¾K fnd a fcY a jd¾ fld a ú, ;k s l¿., sk a k sujQ i sú, sul sk a ^wä 18l a Wi a jQ yd wä 7'5l mßêhl a iy s;& h ql a ; h' fuu ckmofh a mqrd;k k.rhk a jQ . a je, sh ¾ yd ´Épd k.r úi a ñ; .Dy k s¾udK Y s, a m hk a f.k a iuk a ú; fõ'

fidndoyfï ; s< sKh

jkÔùk a we¨‍ï lrk a kk a g b;d m% sh ckl jQ f;d a ;ek a kl a fjh 's Tng nk a odjQ.¾ k.rfhk a wdrïN fldg jir fooyil wE; w; ; S hlg .uk a l< yel sh' th uyÕ =‍ ñ;Hd yd l, a m s; mqrdjD; a ; j, sk a iuk a ú; jQ w;r ñk s i d úi sk a k s¾udKh lrk ,o ., a .y = d yd ., u; we¢ i s; j = ï j,g k scìul a úh' bk a mi q .uk a l< yel a fl a nrdi xs y kï jQ ú, a ¨‍o jk a wx ;Ügqjl a we; s ld,j¾K yd rk a jk a meye uqjk a g k sc N ñ + hl a njg m; a jQ lkd k.rh fj;h 's fmk a Éy s§ Tng f.dk a â keue; s f.d a ; % sl hk a iuÕ tlg yei sfrñk a Tjqk a f. a mdrïmßl l,dlD; Sk a

tl sfklg meh l sy sm hl a ÿßk a m sy sá lkd‚ fmk a É yd nk a odjQ.¾ hk k.r bk a Èhdfõ fldá ixrl a IK j, sk ‚a nyq,j ol a k g ,efnk i, a yd Wk .i a j, sk ‚a Èúhk ‚a j,i qk ‚a uqjk ‚a Wr.h sk a yd ml a I Sk a wd§ ÿ¾,N .Kfh a Ydl yd i; a j úfY a Ihk a f.k a iuk a ú; fõ' i ; S R; j = i*dß hk ld,h njg m; a jk w;r fuu k.rhk a ; k = i a jNdj úoHd{hk a g yd

nkaodjQ.¾ hkq bkaÈhdfõ b;d o¾YkSh cd;sl jfkdaoHdk j,ska tlla jk w;r uyÕ=‍ ñ;Hd yd l,ams; mqrdjD;a; j,g jeo.;alula Wiq,k ia:dkhls

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 57 |

IP_SINH_Book.indb 57

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:00 pm


ixpdrh

.aje,sfhda¾ isg nkaodjQ.¾ olajd Èk y;rl pdßldj m<uq Èkh .aje,sfhda¾ fj; meñŒu iy .aje,sfhda¾ n,fldgqj‚ cdhs ú,dia ud,s.h yd Wiagdâ y*Sia Ldka yg f.!rj lsÍu i|yd msysgQjd we;s ifrdaoa .¾ keue;s ix.S; fl!;=ld.drh keröu'

fojk Èkh .aje,sfhda¾ys úiQ ialskaähdkq rc mrmqf¾ mqrd;k .sïydk w.kqjr jQ YsõmqÍ kï jQ ia:dkh peÜßia ^rdclSh ia;ïN& i|yd m%isoaêhla Wiq,hs' iekaoE jk úg T¾Épd j,g meñ‚h hq;af;a fnÜjd kÈfha bjqr u; ieoE ld,h .; lsÍughs'

f;jk Èkh lcqrdfyda fj; ysñÈß WoEikska msg;a ù mdhk ysre lsrK isoaOia:dk u;g jeàu keröu' jeä úia;r i|yd álÜm;a ljqkagrh wi, we;s ÿrl;k l+vqjlska Y%jH ud¾. úia;rhla l=,shg .ekSu'

isõjk Èkh fnod.Üys msysá ÿjkao¾ kï ia:dkfha ld,h .; lsÍu' iekaoE ld,fha § nkaodjQ.¾ fj; f.dia ckmofha jkÔùka ms<sn| mqoa.,sl l;sldj;l fh§u' jeäÿr f;dr;=re i|yd wmf.a fjí wvúhg msúfikak( mptourism.com

w.h l sÍug wji a :dj ; sfí' ì; a ; s yd fodrj, a ;u lek a jih f,i fhdod .k sñk a f.dk a â Ñ;% Y s, a m Sk a ;u uqød fud a i a ; r ly yd l¿ ueáfhk a lrk q ,nh 's jkdk a ; rh yd f.d a ; % sl ixi a lD; sh keröfuk a wk; r= ej Tng uOH m%fo a Y a úi sk a mqridrï fodvjk i a jNdúl c, W, a m; a j, sk a kd m sßi sÿ ù .uk a fjfyi k sjd .; yel sh' cn, a m Q¾ k.rfh a i sg l sf,d a óg¾ 25l a muK ÿßk a bk a Èhdfõ kh.rd we, a , f,i ye¢k a fjk wY a j ,dvï yeve; s m%; dmj; a we, a ,l a m sy sgd we;' fnod.Üy s m sy sá ÿjk a o¾ kï jQ fmfoi fnd, sj qâ i skudfõ o¾Yk ;,hl a f,i mdrïmßlj fhdod .; a tll a úhæ

by;( lkd cd;sl jfkdaoHdkfha fldáfhla ljrfha PdhdrEmh ^jfï isg ol=Kg&( inqodkd lsÉß‚ olaI w;alï ks¾udK Ys,amskshl jk Ysjdks v¾ úiska uOH m%foaYays rcfha l¾udka; Yd,djla ;+< ;snQ yEkaâÆï hka;%hl l%shdldÍ;ajh fmkajñka

jk a okdlrejk a f. a wN sjDo a êh úk a OHd iy i; a m qr l÷ jeáfhk a i Sud jQ wu¾ldk a ; l a kï jQ /i a ùï Yd,dj

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 58

| 58 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:00 pm


fm!rd‚l y sk a ÿ jk a okdlrejk a tl a / i a jk i a :dkhl a úh' k¾uod‚ fid a k s yd fcdy s, d hk .x.d ; k = mgk a .k a k d i a :dkh jk a fk a o thh 's fuy s§ w, a m jYfhk a fyd a ienE w; a oel Sul a ,nd .ek Su i|yd Tn MPTDC ßfid a Üy s l|jqre j, kjd;ek a f.k .x bjqr wi, ld,h .; l sÍug lgh q; = fhdod .; h q; h = ' k¾uod kÈfh a bjqr u; bk a Èhdfõ ´ïlf¾Y a jd¾y s Y o= a O jQ fcd a á¾, xs .d i so a Oi a :dk fod<yl a o m%; sI a Gdmkh lr we;' y sk a ÿ wd.ñlh sk f. a mQck Sh k.r yf;k a tll a jQ WÉfÉkh k¾uod kÈfh a bjqr u; m sy sgd ; sfí' jir fod<ylg jrl a meje; a fjk lï = n fï,d kï jQ f,dj úYd,;u wd.ñl iuq¿j i|yd l% 's mQ 600g fmr i sgu fhdod .; a i a :dkh jk a fk a fuhh 's

wdydr mdk wdÈh i|yd fuys§ .; lrk Èkhla wdrïN lsÍug fyd|u wdldrh jkafka msreKq fmdayd-c,ì msÕdkla fõ

úfõlh we¨‍ï lrk a kk a fm!rd‚l k.rhk a jQ ufy a I a jd¾ yd pk a fo a ß w; sk a úhk ,o idß i|yd buy; a m%i so a ê hl a Wi q,h 's fuu k.r keröug yel s fyd|u wdldrh ty s idm a m q ijdßhl fh§u jk w;r úùu‚ vh s oeóu yd yEk a âÆï hk a ; %h l% sh d lrk wdldrh kerôh h q; u = fo a j, a fõ' fuhg k qÿßk a m%Œ; wdydr mdk wdÈhg m%i so a O bk a fvd a ¾ keue; s k.rh m sy sgd we;' wdydr mdk wdÈh i|yd fuy s§ .; lrk Èkhl a wdrïN l sÍug fyd|u wdldrh jk a fk a m sreKq fmd a y d-c,ì m sÕdkl sk a jk w;r bk a mi q wfk a l úO kïl Sk a yd .cí ri n,d wjidk jYfhk a ir*d nid¾ kï jQ k.rfh a m%i so a O wdydr fjf<|fmd, sk a k sud l< yel sh' uOH m%fo a Y a y s ;djld, sl mÈxÑh iudm a ; l sÍug mßmQ¾K wdydr fõ,l a úkd fjk; a fyd| l%uhl a fkdue;æ

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 59 |

IP_SINH_Book.indb 59

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:00 pm


ix.S;h

iïm%odh W;al¾Ihg

kxjk l,ays bkaÈhdfõ iïNdjH ix.S; W;aij ld,h i,l=Kq lrñka‚ cd;sfha ix.S;uh Wreuh úÑ;% f,i iurk jd¾Isl W;aijhka w;=ßka y;rla ms<sn|j wms Tng f.k tkafkuq joka Ys,ams ta isx

bkaÈhdfõ ix.S;uh Wreuh iurñka‚ rg mqrd iEu j¾Ihlu iïNdjH ix.S; W;aij mj;ajkq ,efí' tajdhska iuyrla fjk;a W;aij wjia:djka iu. uqyqjk w;r wfklajd l,dj fjkqfjkau mj;ajk W;aij fõ' flar<fha ;srejdkkaomqrï isg mkacdnfha c,kaOd¾ olajd;a‚ .=crdgfha wyuodndoa isg fnx.d,fha l,algdj olajd;a rg ;=< iEu l,dmhlau lS¾;su;a ix.S; ksmqKhka tla fõÈldjlg f.k tfudka iy iajr udOQ¾hfhkaa Tma ke.=Kq ix.S; ikaOHdjka iu.ska bka§h iïNdjH ix.S;fha fmdfydi;a Wreuh jkaokh lrkq ,nhs' <.kakd iq¿‚ lïmkh flfrk yd idïm%odhsl jk fuu ix.s; W;aij mqrdjD;a;uh ix.S;fõ§ka iaurKh lrñka‚ mqrd;k iïm%odhkag wdpdr lrñka mejef;k w;r bkaÈhdfõ m%idx.sl l,d Wreuh bÈßhgu mj;ajdf.k hkq ,nhs' bkaÈhdfõ ix.S;

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 60

W;aij ld,h iksgqyka lrñka mejf;k tjka W;aij y;rla foi wfma fk;a fhduq lruq'

È,a,s iïNdjH ix.S; W;aijh‚ kjÈ,a,sh È,a,s iïNdjH ix.S; W;aijfha wgjk jdrh Tlaf;dan¾ ui§ lu‚ Y%jKd.drfha§ meje;aú‚‘ fuu W;aijh bkaÈhdfõ jvd;au iquOqr .dhlhka yd jdolhka fukau olaI ;reK l,dlrejka i|yd fõÈldjla ;kfohs' fï jif¾§‚ idys;H l,d m%sYdoa iy bka§h rcfha l,d‚ ixialD;sl yd NdId fomd¾;fïka;=j úiska Èk myla mqrd fuu W;aijh meje;aùug ixúOdkh lr ;sì‚‘ iudrïNl Èkfha§ ksmqK iïNdjH .dhsld .sßcd foaú isys .ekaùu i|yd fudfyd;l ksy~;djhla meje;ajQ w;r bkamiq moau Y%S m¾ùka iq,a;dkd‚ wmamdð f,i wdorfhka

| 60 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:00 pm


Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 61 |

IP_SINH_Book.indb 61

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:00 pm


ix.S;h

yßj,a,Na ix.S;a iïfï,ka bkaÈhdfõ mer‚;u iïNdjH ix.S; W;aijh njg úYajdi flf¾ weu;=Kq .sácd foaù fj; ix.S;uh m%Kduhla mqo lrkq ,eì‚‘ mKaä;a wfcdahs pl%fnda¾;s‚ k,d jdol wfÊ m%ikak yd ika;+¾ ix.S;{hka jk wfNa fidfmdß iy Ncka fidfmdß jeks whf.a .dhk yd jdokhkaf.ka W;aijh w,xldr úh'

mQckSh mqIal¾‚ rdcia:dkh mQckSh mqIal¾‚ iEu jirlu foieïn¾ ui§ meje;afjkq ,efí' àïj¾la wd¾Üia ys ixl,amhla jk fuu W;aijh ix.S; f,da,Skag mßmQ¾K ia:dkhla imhk w;r .dhkh‚ fhda. jevuq¿‚ ud¾f.damfoaYs; Ndjkdj‚ k.rh ;=< ie,iqï lrk Wreu pdßld hkdÈfhka msfrhs'

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 62

iEu jirlu‚ fuu W;aijhg úúO ix.S; iïm%odhkaf.a cd;sl yd cd;Hka;r ;,fha l,dlrejka - iq*S‚ f.diam,a‚ lefm,d‚ ck.S iy iNdjH hkd§- b;sydih iy wdOHd;añl Ôj.=Kfhka msß fuu k.rh fj; tl%eia fõ' 2017 jif¾§‚ .%eó iudk,dNS iud>d; jdolfhl= jk úlal= úkhlrï yd rYañ w.%jd,a iy lú;d fi;a jeks l,dlrejkaf. ka fuu W;aijh w,xldr úh' idïm%odhsl iy ix.S;h iïnkaOj m%isoaO ,efndf¾fgdaßhï msfhiaks kï jQ ldka;d lefm,d .dhl lKavdhu iy ysud,fha ix.S;h iy k¾;kh ixrlaIKh iy m%j¾Okh lsÍu Wfoid lemjQ fkamd, ixúOdkhla jk Yska.sks m¾fhaIK uOHia:dkh o fma%laIlhka mskùug iïnkaO úh' m%didx.sl lghq;= ieu fokdgu újD;h‚ tfy;a Wreu ixpdr i|yd mQ¾j ,shdmÈxÑ lsÍula wjYH fõ'

yßj,a,Na ix.S;a iïfï,ka bkaÈhdfõ mer‚;u ix.S; W;aijh f,i

| 62 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:00 pm


ie,flk fuh 1875 § yskaÿia:dks iïNdjH ix.S;fha ksmqKfhl= yd Ydka;=jrfhl= jQ ndnd yßj,a,Na úiska Tyqf.a .=refoajhka jk iajdñ ;=,acd .sß isys ùu ms‚i wdrïN lrk ,oaols' fuu jif¾§ 142 jk jrg mkacdnfha c,kaOd¾ys meje;afjk fuu W;aijh‚ .sßcd foaú yd lsfYda¾ wfudkald¾ yg lem lr we;' iEu jirlu rg mqrdu isák iy ráka msg isák ix.S; f,da,Ska úYsIag l,dlrejkaf.a .dhk jdok riú£ug fuys meñfKa' ke.S tk l,dlrejka yg Èß §ug yd Tjqka we.hSug‚ W;aijfha fldgila f,iu Y%S ndnd y¾j,a,Na ix.S;a m%;sfhda.s;d ixúOdkh flf¾' ;r.fhka ch.%yKh lrkakkag W;aijfha ó<Õ jr m%Odk fõÈldfõ rÕ oelaùug wjia:dj ysñ fõ' by< isg olaIsKdj¾;j( yßj,a,Na ix.S;a iïfï,ka ys wjia:djla’ ;ñ,akdvqfõ uÿfrhs ys óKdlaIs fldaúf,a iïNdjH ix.S; m%ix.hla’ mQckSh mqIal¾ ys kd.v jevuq¿jla’ yßj,a,Na ix.S;a iïfï,kays wjia:djla wNsuqL msgqj ^jfï isg ol=Kg&( mQckSh mqIal¾ ys fnda,a bÈßm;a lsÍula' fuu W;aijhg Wreu ixpdro wh;a fõ

ima;la ix.S; W;aijh .=crdgfha wyuodndoays 2018 ckjdß 1 isg 13 jkod olajd 38 jk jrg ima;la jd¾Isl ix.S; W;aijh meje;afjkq we;' m<uq jrg fuu ix.S; W;aijh iudrïN lrk ,oafoa 1980 § is;d¾ m%ùK mKaä;a rú Yxl¾ iu.sks' uyck mqKH wruqo,la u.ska ixúOdkh lrk ,o fuu W;aijh ieis 50 lska muK iukaú; jk w;r thg oDmoa iy Lhd,a isg ;=ïß olajd jk bka§h iïNdjH ix.S;fha ish¨‍u wxY wdjrKh lrñka yd úúO >rK yd ffY,Ska ksfhdackh lrñka l,dlrejka 200 la yd YsIHhka 40 la muK iïnkaO fõ'

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 63 |

IP_SINH_Book.indb 63

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:00 pm


k¾;kh

ukfudayk;ajfha

kdgHh

,d,s;Hh‚ kdgHuh nj yd f;aud;aul .eUqr tlg leálr.;a fudayskShÜgï kï iïNdjH k¾;kh flar,hg iajfoaYsl jQ m%idx.sl l,djka w;r tlls joka wkackd rdcka

bk a Èhdfõ k sß; È.g fjk a k g m sy sgd we; s m%dk a ; hl a jk fl a r<h fjr< ; Srh Ti a fi a we§ hk mgq ; Srhl a fuk a lv = d njl a fmk qk o‚ ty s fmk qu t; < = we; s i qúi, a jQ l,d ffY, Sk a iÕjd ;nh 's fl a r<hg wh; a m%i dx. sl l,djk a fndfyduhl a w;r jk fud a y sk shÜgï‚ kï kfuy s f; a reu jk a fk a —uk n¢k a k sh f. a k¾;kh hk a k h s˜' k¾;kfh a fhfok a k shf. a ,d, s;Huh p,khk ‚a l% Sï yd rk a meye weÕ¿ï‚ ÈjHuh wm a i rdjk a i sy s.k a jk f,i ilik uqy qK‚ y s i mfilg lr ne¢ i qÿ ul a .eji s fldK a v h iy fï i sh , a , iu. tk ukyr ix. ; S h oDYH yd Y%jH fi!k a o¾hjd§k a g i qúfY a I S w; a oel Sul a f.k th 's fud a y sk sh dÜgï y s meo a fok p,khk a fl a r<h iïnk a O rEmhk a wm i sf;y s w¢h (s j<dfjk a ieri qK q wyi mi qìï lrf.k meo a fok fmd, a .i ‚a t a jdfh a yeve; s l| iy m;%¦ wrdì uqy qfo a k. sk ni sk a r<¦ m<; r= e .i ‚a u[ a f [dl a l d fyd a rn¾ .i a j, sk a ieÈ ìï fmfoi a yd l÷ mx; s hkd§ i sh , a , fuy s§ i sy s .k a jk q ,efí' fl a r<h yd

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 64

iïnk a O l skï fyd a kef.k nefik rejl a hful f = . a i sf;y s we; a kï‚ th k¾;k Y s, a m sk sh f. a bÕ fmfofiy s p,kh‚ wef. a bßhõ j, iuñ; sl i qk a or; a jh iy tl a bßhõjl i sg ;j; a bßhõjlg udrefjk úg wf;y s iy mfhy s ßo a uh hkdÈhg iïnk a O l< yel sh' tfy; a fud a y sk sh dÜgï hk q yqÿ i qk a or; a jh yd ,d, s;Hh iïnk a O fohl a muKl a u fkdfõ' bk a Èhdfõ wfkl ; = a iïNdjH k¾;k ffY, Sk a fuk a u th udkj yeÕ Sï .fõIKfh a ,d jk udOHhl a fi a u kdgHuh l:d l Sfï l,djl a o fjh 's k¾;k Y s, a m sk sh mi qìñk a .dhk Y s, a m sfhl = úi sk a .dhkd lrk . ; S fh a moje, a oekùug p,k jdxud,dj‚ uqy qfK a yeÕ Sï iy w; a m d p,khk a fuk a u bßhõo fhdod .k 'S fud a y sk sh dÜgïy s ix. ; S h ty s wdl¾IŒh njg uyÕ =‍ m sájy,l a imhk q ,nh 's fud a y sk sh dÜgï jdoH jDk a oh idudkHfhk a .dhlfhl = iy i a jr iy iud>d; jdoH NdK a vj, sk a iuk a ú; fjh 's ßo a uh imhk q ,nk a fk a uDox.h yd uo a o,h iu. sk 's ßo a uh ik sg qyk a

wNsuqL msgqj( fudayskshdÜgï idïm%odhslj rÕ olajkafka ldka;djka úisks

| 64 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:00 pm


Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 65 |

IP_SINH_Book.indb 65

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:00 pm


k¾;kh

l sÍug ;d,ïmgo Ndú;d flf¾' i a jr udOQrHh meñfKk a fk a ngk,dj fyd a ùkdj fyd a t a folu fj; sk 's fuy s§ Ndú;d fjk ;j; a jeo.; a ix. ; S NdK a v hl a jk a fk a oK a vl sk a jdokh lrk mE;eáhl yevh .; a fnrhl a jk t a vl a l dh' fl a r<fh a iïNdjH ix. ; S h y÷k a jk a fk a fid a m dk ix. ; S ï hk qfjk 's ‘fid a m dkï' hk qfjk a y÷k a jk a fk a mqoìulg .uk a lrk m sh .egfm<h 's fuu ne; su; a .dhk ffY, sh mi qmi we; s o¾Ykh ; < = mqo ìul a fj; m sh .eg k. sk ne; suf;l f = .a rEmlhl a Ndú;d lrk w;r tu. sk a ÈjHuh

fudayskshdÜgï ms<sn|j wdpd¾h Wmdêhla ,enQ tlu msßñ ksmqKhd jkafka flatï wnq h bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 66

wruqK flfry s m sh jfrk a m sh jr <Õd ùug ;e; a l rk a k df. a ke. S tk m%y ¾Ih k sfhd a ckh lrh 's fud a y sk sh dÜgï iEu úgu mdfy a fid a m dk ix. ; S ï iu. bÈßm; a flfrk w;r iuyr k¾;k Y s, a m sk shk a ckm% sh l¾Kdgl ix. ; S hgo k¾;kfh a fhfok q ,efí' bk a Èhdfõ wfkl ; = a iïNdjH k¾;k iy fõÈld ffY, Sk a fuk a u fud a y sk sh dÜgïy s uq, we; a f; a l% sm Q 2 jk i sh jfi a iy l% sj 2 jk i sh ji ol a jd jk ld,h ; < = ìy sj Q fY a I a G ixi a lD; ‍m%i x. l,d idrix.%y h jk kdgH Ydi a ; % ; < = h' fuu .%k a :h ; < = wm úúO ufkd a Ndjhk a oekùug yel s úúO p,khk a l sh jk úg‚ fud a y sk sh dÜgï j¾. Sl rKh l< yel a fl a l skï ffY, sh hgf; a o hk a k wmg meyeÈ, s fõ - uDÿ‚ ,d, s;Huh iy i qu qÿ fuu l,dj wdorh iy i qk a or; a jh k sfhd a ckh l sÍug Ndú; flf¾' kdgH Ydi a ; %fh a m<uq

| 66 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:00 pm


by<( flar<fha ;srejkdkaomqrï ys fudayskshdÜgï k¾;k Ys,amskshka ol=K ^by< iy my<&( fudayskshdÜgï ksmqK m,a,ú l%sIaKka' fudayskshdÜgï ksmqK chm%Nd fukka

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 67 |

IP_SINH_Book.indb 67

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:00 pm


k¾;kh

ju( flar<fha ;%siQ¾ ys flar< l,duKav,ï ;=< mqyqKqfjk YsIHhka my< yd wNsuqL msgqj( fudayskshdÜgïys iqúfYaIS ,laIKhla jkafka uqyqfKa yeÕSï h

mßÉfþoh ; < = ‚ fuy s ckm%jdouh pß;h jk Ndr; mjik a fk a m sßñ YÍrj,g fujk a j¾.fh a k¾;k p,khk a i sÿ l< fkdyel s k s i d Tyq k¾;k Y s, a m sk shk a f.k a fïjd i sÿ l sÍug b, a , d i sá njh 's wo jk úg‚ ,d, s;Huh f,i YÍrh mqy qK q l sÍu w¾;k Y s, a m sh df. a i a ; % S mqreI Ndjh u; ; SrKh fkdjk nj mjiñk a fuh újdohg ,l a úh yel sh' tneúk ‚a i sh ji a .Kkdjl a fud a y sk sh dÜgï k¾;kfh a fhÿfK a ldk a ; djk a jqjo m sßñ k¾;k Y s, a m Sk a l sy sm fofkl a fuu t a llD; sh g wN sfhd a . lr we;' t a w; ß= k a úfY a I jk a fk a fl a tï wnqh- jd¾;d jk wk a oug fud a y sk sh dÜgï m s< sn| wdpd¾h Wmdêhl a ,enQ ^2015 jif¾§& m<uqfjk s mqreIhd muKl a fkdj m<uq uqi a , sï cd; sl hdo Tyqh' fud a y sk sh dÜgï yg we; a f; a ixl ¾ S K b; sy dihl ‚s tfuk a u ty s m%Njh m s< sn|j meyeÈ, s tlÕ;djhl a o ke;' fuu l,dj fuu kñk a i|yk a l< mer‚;u mdG k s¾fo a Ykhk a 16 jk i sh jfi a lD; s ; < = we; s w;r 18 jk yd 19 jk i sh ji ; < = fud a y sk sh dÜgï i|yd úfY a I fm<Uqul a we; s jQ njg m s< s.efk 'a ì%; dkH bk a Èhdj

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 68

| 68 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:01 pm


wo jkúg fudayskshdÜgï k¾;k Ys,amSka foúhka yd foaj;dúhkaf.a idïm%odhsl l:d muKla fkdj udkj .eg¿ iys; f;audo f;dard .kS foaj;djshka fkdj usksia mrsudK fjz ;< = g%ejk a fld a ¾ f,i ye¢k a j Q rdcHfh a md,lhd jQ uyrdcd i a jd; s ; srek, a ^1813-1846& ix. ; S iïmdolfhl ‚= lúfhl = iy wxY l sy sm hl l,dlrefjl = úh' fud a y sk sh dÜgï nen< Sug wdrïN jQfh a tu md,k ld,h ; < = h 's 1878 i sg 1958 ol a jd Ôj; a j Q cd; sl jdÈfhl = iy m%; s i xi a l rKjdÈfhl = jQ j, a ,f;d a , a kdrdhk fukk a kï lúhd‚ l;l, s jek s kdgH k¾;k we; =¿ fl a r<fh a l,d ffY, Sk a

l sy sm hlu kj fcHI a G;u i s i qfjl = jQ l,duK a v ,ï l,HdKl Ü = á wïud‚ 20 jk i shji ;< = fud a y sk sh dÜgï mqk reofh ‚a rx.kfh a yd b.ek a ùfï mqrdjD; a ; hl 's wo jk úg fud a y sk sh dÜgï hk q yqfol a ‘ukfud a y sk shlf. a k¾;khl 'a muKl a fkdfõ' ty s fhfok a fkd a oek a foúhk a yd fo a j;dúhk a f. a idïm%odh sl l:d muKl a fkdj úhm; a ùu‚ ldk a ; djf. a wh s; sk a yd h qo a Oh yd iduh m s< sn| .eg¿j hkd§ udkj Ôjkhg iy ckm% sh l sÍug fuk a u fud a y sk sh dÜgï me; srùu i|ydo lgh q; = lf< a h' tfuk a u l,d uOHi a :dkhl a f,i fl a r<fh a ;% s i Q¾ y s fl a r< l,duK a v ,ïo wdrïN lf< a h' l,duK a v ,ïy s ixl ¾ S K;d m s< sn| f; a udjk a o Ndú;d lr; 's fud a y sk sh dÜgï k¾;k Y s, a m Sk a w;r m%i so a O; a jh ,nk a kk a w;r Ndr; S Y sjdÔ‚ §m a ; s ´ïfpß N, a , d‚ chm%Nd fukk ‚a i qkk a o kdh¾‚ m, a ,ú l% sI a Kk ‚a f.d a m sl d j¾ud iy fu; s, a fo a úld hkd§k a i qúfY a I S fjh 's

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 69 |

IP_SINH_Book.indb 69

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:01 pm


FÕÈLDJ

fõÈld ixialD;sh bkaÈhdj mqrd úisr we;s úúO wdldrfha ck rx.hka wm rfgys l,d Wreuhka ms<sno ukrï f.;a;ula f.d;d olajk w;r‚ rfÜ iEu l,dmhlau thgu wdfõ‚l jQ úhukla thg tla lrhs joka Y%nia;s u,sla

ud m<uqjrg c;% md,d rx.khla ÿgqfõ jir .Kkdjlg tmsg foieïn¾ ui Èfkl rd;%shl fnx.d,fha miaÑï fuÈksmQ¾ kï uf.a Wmka .u fj; l< m<uq ixpdrfha§h' tjlg‚ ud oek isá tlu foh jQfha th jQ l,S újD; fõÈldjla u; wêl Yíofhka hq;a ix.S;h iy w;sN+Is; we÷ï we|.;a k¿jka rÕk rx.hla njhs' uf.a mshdf.a Wrysia u; jdäùf.k isá‚ k.rfha ye§ jevqKq uf.a ukig fï Woafhda.h l=ulaoehs jegyqfKa ke;' fma%laIlhkaf.a uy;a f>daIdj k;r jQfha‚ rfcl= fuka ye| me<| .;a

ñksfila fõÈldjg ms<smka úghs‚ t;eka mgka È. yereKq kdgHh wo jk f;la uf.a u;lhka ;=< kskakdo fjhs' bkaÈhdfõ iqúi,a N+ñh‚ úúO jQ wdydrhka‚ NdIdj yd ixialD;sl mßphka úYd, m%udKhlg ksjykla jkakd fiau rg mqrd jk ck rx. l,djkao tlsfklg fjkia jQ l,d iïm%odhkaf.a úÑ;% jQ f.;a;ula úhuka lrhs' iuyrla rx.hka ckm%jdouh ùr ldjHhkaf.a fldgia rÕ olajk w;r ;j;a iuyrla tÈfkod .eñ Ôú;fha isoaëka f.k ths' wo Tn fj;g f.k tkafka tfia w;aoelsh hq;=u jQ okjkakl'’

c;% c;% hk q 16 jk i sh jfi a i sg mej; tk nex.d, ck rx. l,d ffY, shl 's c;% md,d f,i y÷k a jk fuu kdgH‚ . ; S ‚ jdoH ix. ; S h‚ixjdo yd wd; a u.;NdIK jek s fo a fhdod.k sñk a bk a §h mqrdK l:d‚ b; sy diuh l:d fyd a iuld, Sk iudc .eg¿ u; mokïj kdgH k s¾udKh lrh 's —c;%˜ kï fnx.d, jpkfh a wre; jk a fk a .uk hk a k jk w;r c;% uq, a l d, Sk j rÕ ol a jk q ,enQfh a ix. ; S uh kdgl f,i jqj; a oek a th .oH‚ l a IK k s¾ñ; ixjdo iy úy s¿ iu. sk a k s¾udKh fjh 's

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 70

| 70 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:01 pm


;j;a wdldrhka

kjqgkals ìydrfha W;a;¾ m%foaYa uq,aìu jQ kjqgkals‚ ixlS¾K ix.S; wdldrhkaf.ka iukaú; fõ‚ foday ^fomo&‚ pjqfnda,d ^isjqmo& yd ;j;a tjeks l%uhka thg wh;a fõ' tys úfYaI;ajhka jkafka kdgHdkqidÍ fonia iy Woafhda.S k¾;kdxlhka h'

Nkaoa md;¾ cïuq iy ldYaórfha idïm%odhsl rx. ffY,shla jk Nkaoa md;¾ ;=< k¾;k muKla fkdj fma%laIlhka ukfudaykh lrk fonia yd rx.khkao we;' fuys l:djka mokï jkafka tÈfkod Ôú;h yd ck;djf.a idudkH Ôú;h iy iuld,Sk .eg¿h'

hl a I.K l¾Kdglfh a rÕ ol a jk ckm% sh k¾;k kdgHhl a jk hl a I.K‚ fl a r<fh a W; r= e fmfofi a Èi a ; % sl a l hl a jk lirf.d a o a y so mj; 'S fl a r<fh a § mk a i , a l,djl a f,i mejf;k fuh tu l,dmfh a mQcHi a :dk W; a ijhk a y s§ i sÿ flfrk ixi a lD; sl jevigyk a j, ;ju; a jeo.; a wx.hl 's idïm%odh sl j hl a I.K k¿jk a úÑ;% wx.df, a m hk a f.k ‚a úYd, y s i a m<|kdjk a iy j¾Kj; a we÷ï iy wdh s; a ; ï m<¢k w;r th pß; jgd Wii a jQ yeÕ Sul a ck s; lrjh 's fjk; a fndfyd a rx. ffY, Sk a fuk a u fuy s f; a udjk a o meñfKk a fk a mqrdjD; a ; uh ùr ldjH fj; sk -s úfY a Ifhk a u rdudhKh yd uyd Ndr;fhk 's hl a I.K kdgHhl tk jdoH NdK a vj,g fpx. s, d ^lh s; d,u& yd t,;d,ï ^;d,ïmg& wh; a fõ'

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 71 |

IP_SINH_Book.indb 71

ld¾hd, ysudpd,a m%foaYfhka mejf;k ld¾hd, fndfyda ‍m%dfoaYSh wx.hka iu.ska ks¾udKh flf¾' ld¾hd, rx.kh fnr jdokh m%yik yd k¾;kfhka iukaú; jk w;r we÷ï iy miq;,hka wju uÜgfuka Ndú; flf¾'

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:01 pm


FÕÈLDJ

;j;a wdldrhka wk a l shd N´kd

l+ähdÜgï flar<fha ck rx. l,djl jk l+ähdÜgï jir 2‚000 la mer‚ ixialD; kdgH ffY,sh mj;ajdf.k hk tlu kdgH j¾.h fõ' bkaÈhdfõ mer‚;u iÔj kdgH iïm%odhka w;=ßka tlla jk fuh hqfkiafldaj u.ska udkj iudcfha wiamDYH ixialD;sl Wreuhla f,io kï flß‚'

weiEufh a idïm%odh s l kdgH ffY, s h l a jk wk a l s h d N´kd meñfKk a fk a m% dk a ; fh a ffjY a jkj wdY%u fyd a Ydi a ; % fj; s k a jk w;r . ; S yd ixjdo we; ¿ = j k¾;k kdgHuh wdldrhl a .k 'S wdOHd; a ñl . r= ejrfhl = yd iudc m%; s i xi a l rKjdÈfhl = jQ ixLrfo a j ^1449-1568& úi s k a k s ¾udKh lrk ,o fuh ixi a l D; rx. iïm%odfh a fY a I hk a wdrl a Id lrh 's j¾K .Kkdjl úÑ;% we÷ï‚ .eUqre yd uOqr y~j, s k a .efhk . ; S ‚ fnr‚ lh s ; d,ï iy ngk,d Ndú;fhk a flfrk ;d,hk a iy i a j rhk a fuk a u i qk uHj .,dhk rx. ld¾hh fuu ck rx. l,dfõ úfY a I ,l a IKhl 's

rïudka hqfkiafldaj u.ska udkj iudcfha wiamDYH ixialD;sl Wreuhla f,i kï treKq rïudka W;aijh yd tys pdß;%uh rx.kh‚ ixialD;sl wx.hla f,i W;a;¾lkaoa fyda iƾ vqka.%d hk ksjqka .ïudkj, meje;afõ'

rdï,S,d bkaÈhdfõ m%isoaO;u ck kdgH l,dj jk rdï,S,d rg mqrd fndfyda m%dka;j, rÕ olajkq ,efí' idïm%odhslj‚ rdï,S,d rx.hg kjrd;%S W;aijh w;r mj;ajk rdudhdk rx.hka we;=<;a fõ'

bkaÈhd o¾Yk

Theatre_Folk_SINH.indd 72

| 72 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:45 pm


gudYd uydrdI a g %f h a ck l,d ffY, s h l a jk gudYd jir 300 lg jvd mer‚ nj úY a j di flf¾' fuu ix. ; S uh l,d ffY, s h g .dhk yd k¾;k fndfyduhl a we; < = ; a fõ' idïm%odh s l gudYd rx.khl a hk q ngjk S ^ix. ; S uh wdldrfhk a flfrk m%Y a k yd m s < s ; r= e wdlD; s h&‚ .K yjkkd ^ix. ; S h ;< = s k a .dhkd flfrk m qr dK l:d& j. ^rx.& yd ,jk s ^k¾;kh& hkd§ idïm%odh s l l,d s f fY, Sk a .Kkdjl tl; j = l 's gudYd lK a v dhul idudkHfhk a l,dlrejk ‚a lïlrejk ‚a wdydr imhk a kk ‚a ßheÿrk a yd wfkl a ld¾h uK a v ,h we; ¿ = j 100 l muK m s ßil a i s ák w;r jirlg udi y;l a wgl a muK m% dk a ; h m qr d rx.khk a ixúOdkh lrñk a .uk a lrh 's gudYd rx.khl a meh yfh a i s g wg ol a j d ld,hl a flfrk w;r ty ‚s ldk a ; djk ‚a ;reKh s k ‚a hkd§ jQ úúO fm a % l a Il j¾.hk a g fjki a jQ wx.hk a we; < = ; a fjh 's tfuk a u ty s wk a ; ¾.;hk a l,dmfhk a l,dmhg fjki a fjh 's

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 73 |

IP_SINH_Book.indb 73

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:01 pm


ú,dis;d

ju( ks¾udK Ys,ams wkqmud vhd,af.a Bidk È. n,mEu ,;a ‘Fight & Feast’ tl;=j wNsuqL msgqj( ks¾udK Ys,amsks hdkd kaf.dand North East India Fashion Week Week (NEIFW) 2017 ks¾udK

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 74

| 74 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:01 pm


ifydaor;ajfha

fudaia;rh

by,ska /£ isák bkaÈhdfõ ;reK wdl¾YkSh fudaia;r ks¾udK lrejka lKavdhu .sKsfldk bkaÈhdkq l,dmfha fi!kao¾hd;aul iy ixialD;sl wkkH;djh by<gu f.k tñka isá joka Ydñ wêldß

kd.,ka; ixpdrfha fhoS miq.sh jif¾ meñKs fudaia;r ks¾udK Ys,ams wkQmud vhd,a úiska lrk ,o flá úis;=re rpkh ;=,ska wmg mejiqfõ hsïpqka.%E f.da;%fha f.da;%sl kdhlhd ,S fnrj, ßoauh wkqj l< mdo ;enqug iudk jk wkaoñka weh md ;enQ wkaouh' m%ldYhka yryd wef.a w;a±lSï úia;r lroaÈ Tn mgka .; hq;af;a wef.a is;g wiqjqkq ixl,am rEm ‘Fight & Feast’ tl;=fõ jQ fï jif¾ mej;s Amazon India Fashion Week ys úoyd ±lajQ whqreh' WodyrKhla f,i f.da;%s; kdhlhdf.a id¨fõ jQ fldgq fudaia;rh hdr yfha idßhlg kj wre;la foñka wjOdrKhg fhduq

úh' tys we;s ixialD;sl úÑ;%;ajh‚ biqreu;a Wreuhka iy bia;rï N+o¾Ykhka ks¾udKd;aul woyia ys lgdrula jQ .sksfldk bkaÈhdjg rg yryd meñK th moku lr .;a fndfyda ke. tk ks¾udK lrefjda ;ukag ,enqkq m%fhdackj;a wjia:dj ms<sn|j mqridrï lsh;s' -} ;reK cj iïmkak kss¾udKlrefjda ;u ksc N+ñfha fi!kao¾hd;aul NdIdj f,dalhg f.k h;s' fkdfndaod bgdkd.d¾ j, ;=kajk jrg;a mej;s North East India Fashion Week (NEIFW) m%dka;Sh ikao¾Ykh yryd ks¾udk lrefjda Tjqkaf.a uõ ìsfï fyd|u tl;=jka bÈßm;a l<y'

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 75 |

IP_SINH_Book.indb 75

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:01 pm


ú,dis;d

57. kd.,ka; l,dlrejka ;o ks,a" r;= iy ly jeks j¾K iy iajNdúl vhs m%fhdackhg .kS' fudaia;r f¾Çh yd cHdñ;sl yevhka .ks wkQmud vhd,a bkaÈhdkq fudaia;r ks¾udK Ys,ams

f,f,k j¾Khka‚ ixlS¾k Ys,amS l%u;a tl;=lr lrk ,o ueyqï l%u Woa§ma;sh m%o¾Ykh f.k wdfõ .sKsfldk Ôú;h l,n,ldß u;=msglgh' b;d §ma;su;a ks¾udkhlg fy,k blauka ne,au mjd wkdjrKh lr .;af;a m,df;a ish oyia ixLHd; m%ldYhkah' } WodyrKhla f,i kd.,ka;fha iEu f.da;%hlu we;af;a fjkia frÈms<s‚ úfYaI j¾K ;eá‚ wdlD;sl fudaia;r wx. iy wkkH fudaia;rfha me<£ïh' vhd,a mjikaafka zzkd.,ka;fha frÈms<s j¾K .ekaùfï ud¾.h frÈ ms<s ksmoùfï fldgfia wjYHu yrh njh' ;o ks,a‚ r;= iy ly jeks j¾K f.k tajd iajNdúl vhs j,g w,jkq ,nhs' f¾Çh iy ;rula cHdñ;sl fudaia;r j,ska wdlD;slh' id¨jla jeks froaola f.k th fjkia lr idhlg yrjd iïmQ¾K we÷ulg th jyd yrjd .ks'ZZ wreKpd,a m%foaYa ys ldka;fjda idïm%odhl l%uj,ska b;d olaI f,i úùï lr;s' ta olaI;djh úoyd olajkafka Tjqkaf.a f.da;%sl wkkH;djh ;jÿrg;a wdrlaId lrk njh' m%dka; rdcHfhka meñKs ks¾udK Ys,amskshl jk hd kaf.dand wef.a ks¾udK NEIFW ys m%o¾Ykh lrk ,§' ks¾udkh lrk ,o we÷ï wef.a uõ ìfï iïm%odhka .eUqrg wOHhkh lr tajdg kùk fÊ;a;=ldr f.;a;ula ,nd § ;sìK' j¾Kj;a yd úys¿ taldnoaO Wmdx.hka iy frÈms<s m%dka; rdcHfha fjkia me;sj,ska meñKs uQ,dY%hkaf.ka hq;= úh' zzuu ks;ru jev lrkafka .fï úhkakka iu.hs' we÷ï ks¾udkh lrkq ,nkafka

uq,a msgqj ^ju iy ol=K&( ks¾udK Ys,amsks hkd kaf.dand úiska lrk ,o ks¾udk my;^jfï isg ol=Kg&( kss¾udK Ys,ams fckavqï cdä úiska l< msßñ we÷u ks¾udk Ys,ams Oys¾rdÊ fvld úiska l< ldka;d we÷ï

ud .ïudkj, isák úhkakka iu. jev lr Tjqkaf.a idïm%odhsl úhuka m%fhdackhg .kakjd' isks÷ rgdjka iy ì;= is;=jï iu.‚ Tjqkaf.a ks¾udK iy m%ùK;ajh wiuiu nj mejish yelshs hdkd kaf.dand bka§h fudaia;r ks¾udK Ys,amS

bkaÈhd o¾Yk

Fashion_Northeast_SINH.indd 76

| 76 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:04 pm


olaI;djfhka hq;= Tjqkaf.a idïm%odhsl úhuka m%fhdackhg .ksñka' udye`.s fudaia;r yd ì;= is;=jï‚ Tjqkaf.a ks¾udkd;aul yd olaI;djhka iu lrkakg nE' taldldr p,khka ;=< ks¾udKlre fckacï .däf.a ks¾udkfha m%Odk fldgfia l,jïj we;af;a idïm%odhsl woyia yd iulld,Sk fudaia;rh' Tyqf.a lemqï ;shqkq yd YsIag jk w;r Tyqf.a ks¾udK kd.ßl ;reKhd m%;skdo lrjhs' wreKdpd,a m%foaYa ys g¾ìka .fï Wm; ,o Tyq yeÿfka jevqfka f.da;%sl l,dj‚ úhqï‚j¾K iu.h' Tyq l=vd fld¨jl=j isá ld,fha Tyqf.a mqoa.,sl w;a±lSï f.dv.eiqfka Tyqf.a uj ;udf.au we÷ï me<÷ï idïm%odhsl frÈ lák hka;%fhka úhkjd n,d isàfuks' w;alï Ys,amh iy ks¾udKYS,s;ajh Wmfhda.s jkjd wreu isyska ;=vq iys; fudaia;r ks¾udk lsÍug' jDlaI,;d yd i;aj j¾. j, wdlD;shka lsis úfglj;a hka;%hlg l< fkdyelshs‚Tyq mjihs' weieï rdcHh tys is,ala j,g m%isoaOh' tfukau fndfyda ks¾udk lrefjda bÈßm;a fõ' weiEï is,ala tl;= lsÍfï .sc qnjla olajk idß ú ri úfYa{hska w;f¾

OysrdÊ fâls iy fu.akd rdhs fïê jeks ks¾udK Ys,amSka idïm%odhsl w;a hka;% flfrys m%Kduh olajkafka udf.au l%shd ud¾. ;=<h' weiEufha l=vd k.rhla j, áyQ isg meñKs fvld Tyqf.a ish¿u ks¾udKhka i|yd .kq ,nkaafka weiEufha w;ahka;% ms<sh' m%dka;fha wNHka;arhgu ixpdrh lr fndfyda is,ala j¾. ms<sn|j m¾fhaIk lr neÆ ks¾udklrejd úfYaI m%sh;djhla oljkafka uq.d‚ tß iy meÜ hk is,ala j¾.j,gh' fïê wwef.a me;af;ka mjikafka weiEï ys w;ahka;% l¾udka;h nyq,j we;af;a úÑ;% úhuka yd kQ,a w,xldr ks¾udk j,ska m%dka;hkaf.a fndfyda uqyqKqjrhka ksrEmkh l< yels fyhsks' wef.a fndfyda iuld,Skhka fuka weho jev lrkq ,nkafka tÍ‚ uQ.d iy fndfvda ms<sn| úfYaI{jQ m%dfoaYSh l¾udka;lrejka iu.h' ixlS¾K wf;a úhq fïld,d pdfvda¾ia ldisrka.d cd;sl WoHdkfha jk Ôùka ksrEmkh lrk w;r fjk;a we÷ï taldnoaO jkafka fïia;rh idïm%odhsl cdms ^nïnq fyjke,a,& mj;sk ú,dis;djkag wkqj kfjda;amdok fudai;r f,ih' uf.a W;aidyh jkafka is;al¨ nfõ iqkaor;ajh /lf.k .sksfldk wre;a .ekaùu hhs weh mjihs' Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 77 |

IP_SINH_Book.indb 77

idïm%odhsl w;a hka;% frÈ mgl ksoyia b¢lgq rgd ;ekSug wjYH jk Ys,amSh;ajh hka;% u.ska lsisod wdfoaY l< fkdyelsh fckacqï .dÈ bka§h fudaia;r ks¾udK Ys,amS

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:01 pm


iskudj

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 78

| 78 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:01 pm


wdOHd;añl yd

iskud Ôú;h

ÿIagfhl= f,i iskudjg wj;S¾K ù k¿fjl= f,i ms<sf.k ñ,shk .Kkl fma%laIl yoj;a ;=< /õ ms<s/õ fok uQ¾;shla f,iska isysm;a lrkq ,nkakd jQ úfkdaoa Lkakd kï jQ l,dlrejd fnd,sjqâ iskudj ;=< ;ukagu wdfõ‚l jQ ud¾.hla Tiafia iskudrEmS Wreuhka /ila b;sß lr f.dia ;sfí joka .=¾isïrka flda¾

úfkdaoa Lkakd

wdrïNfha isgu úfkdaoa Lkakdf.a rx.kh wiïu; .Kfha ,d ie,ls‚‘ we;a;jYfhkau 1970 oYlfha isá ÿIag k¿jka lS fofkla Tnj jiÕ lr .;a;d o@ tfy;a furd .fhdaka furd foaYa ^1971& iy m;a;¾ ´¾ mdh,a ^1974& hk yskaÈ Ñ;%mg ;=<ska Tyq th isÿ lf<a h' th ;=< Tyqg wdfõ‚l jQ ffY,shla ;snQ w;r Tyqf.a ish¨ wNskhska fjkia whqßka ;srfha ksrEmKh ùu yd Tyqf.a iEu ne,aula ;=<u wdl¾IKhla .eí ù ;sîu thg fya;= úh' bkaÈhdkq iskud lafIa;%h ;=<g Tyq ÿIagfhl= f,i y÷kajd § k¿fjl= f,i ms<s.ekSfuka wk;=rej iqÿiqlï iys; ;dmifhla ^úfkdaoa Ndr;S iajdñ;=ud kñka weußld tlai;a ckmofha wdY%uhl WoHdk md,lfhl= f,i lghq; lf<ah& f,i;a foaYmd,{fhl= f,i;a lghq;= lrk ,§' fmaYdj¾ys mkacdí l=,fha jHdmdßl mjq,lg odj Wmka Lkakd uqïndhg meñ‚fha 1947 jif¾ §h' jd‚c wxYfhka Wmdêh ,nd .;a Tyq fkajdisl mdi, ;=,§ fla' wdis*af.a uQ.,a ta wdiï keue;s fYaIaG lD;sh keröfuka miqj ;u iajmakh fmdaIKh lrñka fi,shqf,dhsâ pdßldjl ksr;j isg we;'

Lk a k df. a fyd|u ñ; f = rl = jQ ufy a I a Nd; a g Tjqk a f. a m%:u yuqj u;l ; sn Qfh a fuf,i sk' —úfkd a o a Lk a k d m s< sn| uf. a m%:u u;lh Èjhk a fk a rdÊ fld a i a , df. a furd .fhd a k a furd fo a Y a y s o¾Yk ;,h fj;gh ‚s ty s ud f;jk iydhlhd ù i sáh§ Tyq cín¾ i xs keue; s ÿI a g k¿jd úh' k¿jl f = .a wjYH;djhk a bgq l sÍu ;yjqre l sÍu i|yd wdrïNfh a i sgu Tyq ,Õ sk a u wdY%h l sÍug ud yg bvlv ,enqK; a Tyq ke. S tk k¿jl = ù i sáh§ ud yqfol a udf. a wruqK i|yd fjfyi jk a fkl a úh'˜ Nd; a tlÕ jk wdldrhg udk a ld óÜ ^1968& i skud mgfh a m%Odk ÿI a g k¿jd f,i sk a fnd, sj qv hg m%úI a g ùu tl, i sá m%Odk fmf< a k¿jk a yg widudkH fohl a úh' —RKd; a ul pß; rÕmEfuk a i skudj wdrïN fldg j¾;udk fnd, sj qv h ch .; a m%:u ùrhd úfkd a o a úh' Tyqf. a ÿI a glu keue; s ik a ku uÕ sk a fm a%l a Ild.drh ; < = tjk a yeÕ Sul a we; s lrk ,o a fo a Tyqf. a lvjiï fmk qu yd oeßh fkdyel s i s; a jiÕ lrjk i q¿ nj hk lreKq fofly su w; s m%n , ixl,khl a ; , = sk 's ˜ hk qfjk a Tyq ;rfh a l sh d i sáh 's

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 79 |

IP_SINH_Book.indb 79

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:01 pm


iskudj

u;l udj; wdka ñf,da iÊkd ^1970& tu wjêfha § rdfÊIa Lkakd fnd,sjqâ iskudfõ lsre¿ ord isá w;r fuu Ñ;%mgh m%o¾Ykh lsÍfuka wk;=rej tys m%Odk ÿIag k¿jd f,i ie,lsh hq;= wjOdkhla yd chf>daIdjla úfkdaoa Lkakd yg ysñ úh'

fuf¾ wdmafka ^1971& .=,sid¾ úiska Tyq ux., wOHlaIKfha fhÿkq Ñ;%mgfha m%pKav;ajh yd Nhdkl nj leáfldg Tyqg fjkia bÈßm;a lsÍula lsÍug uÕ mE§h'

wpdkla ^1973& .=,aid¾f.a fuu Ñ;%mgh Lkakd o¾Ykh jQfha ;u ìß| >d;kh lr ishÈú kid .kakd yuqod ks,Odßfhl= f,ihs' fuys§ Tyqf.a mßK; yd iDKd;aul rx.kh b;d mq¿,a f,i f.!rj iïm%hqla; ms<s.ekSug ,la úh'

bï;sydka ^1974& fuh Lkakdf.a w;s úYsIag bÈßm;a lsÍula iys; Ñ;%mg j,ska tlla jQ w;r mrudo¾YS uydpd¾h jrfhla f,i fkdyslauqKq YsIHhka msßila mqkqre;a:dmkh lsÍu i|yd lghq;= lsÍfï ksrEmKhla jQ fuh u;lfha /÷kq Ñ;%mghla úh'

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 80

fndl a i a T* s i a jd¾;d yuqfõ w.%.KH k¿jk a jQ O¾fïk a ø yd wñ;dí nÉpk a yg wN sfhd a . l< yel sj ; sn Q tlu k¿jd f,i Tyqj m s< s.ek qfk a tl S ixl,kh k s i dfjk 's —y sk a È Ñ;%mg ; < = O¾fïk a øf. a yeäoeä fo a y ú,dih; a wñ;dí nÉpk a f. a fld a m dúI a g b,k a odß fmk qug; a ; sh qK q ;rÕhl a Èh yel sj ; sn Q tlu k¿jd jQfh a Tyqh' Lk a k d ;udf. a u ffY, shlg Wreulï l Sfõh' uerjr fmk qul a ; sn Q f*frdi a Ldk a g jqjo Tyqf. a rY a ñh yd ffY, sh ìo fy, Sug fkdyel s úh'˜ hk qfjk a Tyq iuÕ sk a wu¾ wl a n d¾ wek a ;k S yd pdk a ok S wd§ Ñ;%mg l sy sm hl a

bkaÈhdkq iskudj ;=< Lkakdf.a pdßldj ÿIalr;dfõ isg ÿIaglu olajd;a ljglfï isg fma%udkaú; nj olajd;a jQ mq¿,a mrdihl úys§ wfkalúO pß; .Kkdjlska iukaú; úh

| 80 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:01 pm


;< = rÕmE k¿ ßI S lmQ¾ m%l dY lr i sáh 's furd .fhd a k a furd fo a Y a Ñ;%mgfh a rx.kfh a k shef,ñk a i sáh§ Lk a k d ;u rx.kh ; < = ;d; a úl njl a tl a l sÍu Wfoid ienE reêrh fyÆ nj ty s iyh k¿jl = f,i rx.kfh a fhÿk q O¾fïk a ø mjid i sáfh a h' Tyq ;u ;%dickl N ñ + ldjk a i|yd wdfo a Yl k¿jk a fhoùu m%; sl a fI a m l< w;r tjek s N ñ + ldjk a i|yd Tyq rx.kfhk a odhl úh' furd .fhd a k a furd fo a Y a Ñ;%mgfh a jevlgh q; = i|yd ffjoHjrfhl = tu i a :dkfh a u fi a jfh a k sh ql a ; j i sáfh a h'˜ hk qfjk a Tyq ;u u;lhk a wjÈ lrh 's

mQrí ´¾ mi a Ñï yd wdk a ñf,d a iÊkd hk Ñ;%mg j, iyh N ñ + ldjk a y s Lk a k df. a w; s úY sI a g bÈßm; a l sÍï j, sk a wk; r= ej wOHl a I yd . ; S rpl . , = a i d¾ úi sk a Tyqf. a Yl a ; s iïmk a k Ndjh y÷kd f.k fuf¾ wdm a fk a ^1971& yd wpdkl a ^1973& hk Ñ;%mg j, m%u qL N ñ + ldjk a ; < = sk a Tyqf. a pß; j, m%pK a v; a jh Ndjd; a ul wk a ; rdodhl nj iuÕ sk a fhoùug ; SrKh lf< a h' —m%; sNdmQ¾K k¿jl = f,i Tyq rx.kfh a fhÿk q m<uq Ñ;%mgh fuf¾ wdm a fk a jQ w;r th k sI a m dokh lrk w;r; r= wm fyd|u ñ; r= k a njg m; a úh' mßpdh ^1972& Ñ;%mgfh a

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 81 |

IP_SINH_Book.indb 81

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:01 pm


iskudj

ud wOHlaIljrfhla ùug wfmalaId l< ld,fha Tyq uf.a Ôú;hg ld jeÿKq mqoa.,fhla úh' ud fï ;dla ÿr /f.k wdfõ udf.a olaI;dj ms<sn| Tyq ;=< ;snQ úYajdihhs ufyaIa Nd;a Ñ;%mg wOHlaIl

Tyq b;d úYsIag‚ ks¾f,daNS ñksfil= jQ w;r Tyq Tyqf.a w.%.KH - lvjiï‚ ys;j;a yd ldre‚l iajrEmfhka ieuod udf.a u;lfha / f|aú Yndkd wiañ kZMjd

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 82

by; PdhdrEm yd ljrfha PdhdrEmh ^jfï isg ol=Kg&( Lkakd Tyqf.a ìß| lù;d Lkakd iuÕ wïßÜid¾ys rka fofjd, (Golden Temple) bÈßmsg' rx.k Ys,amshd w¾cqka NdÊjd‚ O¾fïkaø yd Ydrela Ldka iuÕ Ñ;%mghl .S; ksl=;=jl§' Lkakd Tyqf.a ìß| iy mq;a rdyq,a Lkakd iuÕ W;aij wjia:djl§

ðf; a k a øf. a ñ; r= d f,i Tyq k srEmK l< Nñ + ldj k s i d wm fofokdg tlu rx. ;,fh a lgh q; = l sÍug yel sú‚ ‘ wpdkl a rE.; l sÍï w;r; r= wm s tl sfkld wu;k ,o a fo a ˜ ^uh s äh¾& hk flá kdufhk 's wm myi q wh qßk a tl sfkld wduk a ; K % h l sÍug È. sk a È.gu fhdod .; a wdldrh thh 's . j = k a f;dgqm f, a § fyd a hï W; a ij wji a :d j,§ hful a m sg qmi i sg ztï ãz f,i ud wduk a ; K % h lf< a kï t a úfkd a o a nj iEu úgl§u uu oek a i sáfhñ'˜ tl, . ; S hl a weiQ mu‚k a ljqre; a ok a k d ÿ¾,N .Kfh a Ñ;%mghl a f,i i,lk ,o wpdkl a ^1973& Ñ;%mgh kdkj; S ñk Suereï kvqj jgd f.; =Kq l;djl a jQ w;r fuy s rx.kh fjk qfjk a Lk a k d úfY a I we.h Sulg ,l a flß‚ ‘ th sk a fkdkej; =Kq Tyq wreKúldi a Yel a ^1976& kue; s Ñ;%mgfh a iel lgh q; = ñk Surejl = f,i l< mßK; yd ixl ¾ S K bÈßm; a l sÍu úpdrd; a ul f.!rjhg md;% jQ wjodkï yd wm.; jQ pß;hl a úh' Tyqf. a ifyd a or k¿jl = jQ Yndkd wi a ñ ;u woyi a ol a jñk a fufi a meji Sh' —Yel a Ñ;%mgfhk a wdrïN fldg fld a k a l S mql d¾ ^1978& hk Ñ;%mgh ol a jd Ñ;%mg y;l muK ud Tyq iuÕ rx.kfhk a odhl jQ w;r Tyq

| 82 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:01 pm


RKd;aul pß; rÕmEfuka iskudj wdrïN fldg j¾;udk fnd,sjqvh ch .;a m%:u ùrhd úfkdaoa úh iuÕ m¾jdßI a ^1977& Ñ;%mgfh a i sÿ l< k srEmKh m s< sn| úfY a Ifhk a m% ; S su; a fjñ'˜ 1971 yd 1982 w;r ld,h ; < = Lk a k d t a l a ´¾ t a l a ðhrd‚ fyrd fm a ß‚ ió¾ yd uql o a o¾ ld i slk a o¾ wd§ Ñ;%mg 47l úúO pß; k srEmKh lf< a h' Lk a k d iuÕ órd ^1979& yd m; a ; ¾ ´¾ mdh, a hk Ñ;%mgj, rx.kfhk a odhl jQ k s< s fy a udud, sk S fy< s lr i sáfh a Tyqf. a yeäoeä i srer mi qmi we; a f; a uDÿ ixfõ§ uk qIHfhl = njh 's —ug u;lh s órd Ñ;%mgfh a rE.; l sÍï w;r; r= úfkd a o a . , = a i d¾ uy;d yd ud iuÕ tlg y s|f.k wdOHd; a ñl;dj m s< sn| l; sl dj;l fhfok wh qre' ug u;lh s Tyq tl a jrl a fufi a mjid i sáhd( —uu m%d ¾:kd lrkjd ug órd rÕoel a ùug yel s jQjd kï l sh d‚ fudlo ux t;rïu wehj y÷kkjd'˜ weh tf,i sk a ;u u;lhk a wjÈ lrh 's

,dyQ fl a fod a rx. a ^1979& Ñ;%mgh wOHl a IKh l< nd; a mjid i sák a fk a ;u Èúh ; < = § úfkd a o a Lk a k d uqK. ei Su z m s< sn| ;ud lD;{ jk njh 's — ud wOHl a Iljrfhl a ùug wfm a l a Id l< ld,fh a Tyq uf. a Ôú;hg ld jeÿKq mqo a .,fhl a úh' ud fï ;dl a ÿr /f.k wdfõ udf. a ol a I;dj m s< sn| Tyq ; < = ; sn Q úY a jdihh 's ˜ bk a §h Ñ;%mg l¾udk a ; fh a ifyd a or m sßfik a fndfyd a fofkl g = Tyq Èÿ,k ;rejlg jvd jeä mqo a .,fhl = úh' Yndkd wi a ñ th fufi a w,xlD;j tlg f.dk q lrh (s —Tyq b;d úY sI a g‚ k s¾f,d a N S ñk sfil = jQ w;r Tyq Tyqf. a w.%.KH lvjiï‚ y s; j; a yd ldre‚l i a jrEmfhk a ieuod udf. a u;lfh a /f| a ú'˜

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 83 |

IP_SINH_Book.indb 83

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:01 pm


bjqï msyqï

m%Œ; bka§h

isisrhla

W;=re bkaÈhdfõ id¾ika vd id.a yd ulals ä frdá isg ngysr bkaÈhdfõ mjqkala yd y,Sï olajd;a‚ rg mqrd me;sr .sh m%Œ; isisr wdydrhka fj; .ukla hkak joka ikaÔõ lmQ¾

bk a Èhdj ;u i qúi, a Or‚ ;,h ; < = úúO jQ wdldrfh a i s i sr w; a oel Sï we; a f; a jqj; ‚a th jQ l, S WKq WKq wdydr nk a fo a i shl a iu. WKqi qï lúÉÑhl . , = sù i sàug ;rï wk a l s i sjl a wjYH fkdlrk a k d jQ R; j = l 's fuu R; j = uq¿, a f, a u Tnj WKqi qï lr ;nk m%Œ; ri uijq¿ rgd mqrd fldf;l ; = a we;- W; f = ¾ i sg ol =Kg; a kef.ky sr i sg ngy srg; a Tng idïm%odh sl bk a §h wdydr fm<l a u yuqfõ' fï ol a jd we; a f; a uf. a m% sh;uhk a f.k a iuyrl 's

id¾ik a vd id. a yd ul a l s ä frdá fï mk a cdnfh a wdvïnrhh 's je. sÍfuk a .e,ùug h; a k ork ng¾ m sÍ . sh WKq WKq id¾ik a vd id. a n÷k a j, sk a uf. a <ud úh m s< sn| u;lhk a m sÍ we;' úúO l =¿nvq fyd¢k a ;ejreKq kejqï wn fld<‚t<Õ s f;, a ì|l a ;ejrE ul a l s ä frdà iy we; a o< meye; s lr lr .d iefmk rdnq iu. tl a j Q úg''' fuu wdydrh yoj; m skk ;Dm a ; sh tï ’ ã ˜' fuy s fld< j¾. b;d kejqï jk w;ru ty s m%Œ;

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 84

ulals ä frdá iu. fmdaIKfhka msß WKq WKq i¾ika vd id.a n÷kla

| 84 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:01 pm


Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 85 |

IP_SINH_Book.indb 85

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:01 pm


bjqï msyqï

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 86

| 86 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:01 pm


rihg wu;rj b; . =Kodhlo fõ' t<Õ s f;, a le,ß m%udKhl a tl a lrk a fk a jqjo‚ fuh fmd a IH . =Kh b;d fyd¢k a wdrl a Id jQ wdydrhl 's

mdhd i qm a fuu m%Œ; i s i sr Woh wdydrh m s i sk q ,nk a fk a neg¿ md f;d a rd.; a l =¿ nvq yd t<. s f;, a j, oud m s i Sfuk 's ui a j, fïoh iïmQ¾Kfhk a u Èhj hk; r= m s i sk úg ty s ñh qre ri mdhd iQm hg tl a fõ' fuh idok wdldrh l,dmfhk a l,dmhg fjki a jqj; ‚a ty s m%Odk rih iy fuu lgq le| ;< = mj; sk rih iïNdjH bk a §h i s i sr ri uijq¿j, by<u i a :dkhl a .k 'S idïm%odh sl mdhd iQm h le, a i shï‚ L‚c ,jK yd úgñk a wvx. = fjk w;r i a jNdúl f,iu YÍrh WKqi qï l sÍu i|yd ilik a kl 's fyd|u mdhd i qm a y sñÈß Wofh a Ld´ ., Si a ^wdydr ùÈ& j, mgq w; r= e udj; a j,§ ri ú¢h yel sh'

idïm%ohsl yhsøndo y,Sï hkq ySkshg lmk ,o uia‚ idudkHfhka Ndú;d lrkafka t¿ uiah‚ levQ ;sßÕ=‍ mßmamq yd l=¿nvq t,.sf;,a fndfyduhla iu. msisk ,nk wdydrhls mjqk a l a fuu i s i sr wdydrh . c = rdgfhk a mejf;k w;r fcd a jd¾ fyj; a fid a .ï fNd a . h fk< Sug l,lg fmr fk<d.; a ,má fid a .ï OdkHj, sk a idok wdydrhl 's t a jdfh a kgq wÕ r=‍ e u; ;nd frd a i a Ü lrk w;r uDÿ fmd; a f;k a OdkH jefgk f;l a ;,k q ,efí' fuu uDÿ fÊâ meye; s OdkH kejqï f,i wdydrhg .k a k d úgo ñh qre rihl a f.k fok kuq; a fndfyd a úg wdydrhg .k a fk a .ïñßi ‚a

ol=K( y,Sï wNsuqL msgqj ^by< isg my<g&( mjqkala‚ mdhd iQmh

Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 87 |

Cuisine_Winter_SINH.indd 87

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:43 pm


bjqï msyqï

i qÿ <QK q fyd a f,uk a fiõ iu.h' øjHhl a jYfhk a mjqk a l a b;d WI a K wdydrhl a jk w;r tk s i du YÍrhg iykhl a f.k t a ug wdydrhg .k a fk a pdi a ^l sßfud a re& ùÿrejl a iu.h'

fkdf,k a . ¾= m%Œ;‚ øj rk a fuk a fmfkk fkdf,k a . ¾+ l, a l gdfjk a meñfKk rg b¢ yl r= eh' fuh kj wdydrhl a fkdjk kuq; ‚a fnx.d,fh a me‚ ri wdydr idok a kk a jir .Kkdjl a ; s i a fi a fuh ilik wh qre thg úfY a Ihl a

m%Œ;‚ øj rka fuka fmfkk fkdf,ka .+¾ l,algdfjka meñfKk rg b¢ yl=reh

tl a lr we;' ik a fo a Y ‚a frdI a . , = a , d yd fjk; a fnx.d, me‚ri wdydr iu. fyd a wh s i a l% Sï u; bi sk ,o fkdf,k a . ¾+ fnx.d, wdydr ri ú¢k a kk a f. a wdvïnrhl a ù we;' th ieli Sfï l% sh dj, sh fjfyilr lgh q; a ; l a jk w;r i sÿ flfrk a fk a i s i srfh a § mu‚ ‘ R; j = wdrïN ùu; a iu.‚ m sßi sÿ ueá n÷k a rg b¢ .i a j, ne| idrh tl a /i a lrk w;r bk a mi q th hlv n÷k a j, ;nd W; r= ejk q ,efí' t a ielfik a fk a fkdf,k a . ¾+ h' flfi a fj;; ‚a oek a jir mqrdu fuu m%Œ; i s i sr wdydrh fnd a ;, a lr ; sfnk wh qre oel sh yel shæ

y, Sï fuu tl a n÷k a wdydrh Y ; S , Èkhlg .e,fmk mßmQ¾K WKqi qï wdydrhl a fõ' idïm%oh sl yh søndo y, Sï hk q y Sk sh g lmk ,o ui ‚a idudkHfhk a Ndú;d lrk a fk a

fnx.d, me‚ ri lEula jk ikafoaYa iE§ug fkdf,ka .+¾ ks;ru fhdod .efka

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 88

| 88 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:02 pm


ju( f.dkaâ ,âvq n÷kla my<( bkaÈhdj ;=< úúO jQ j¾.fha ñ;shd fyda me‚ri wdydr we;s w;r isisrfha§ jvd;a fyd¢ka ri .ekafõ

t¿ ui a h‚ levQ ; sßÕ =‍ mßm a m q yd l =¿nvq t,. sf;, a fndfyduhl a iu. m s i sk ,nk wdydrhl 's fuu ñY%Kh tlg tl a ù ñy sß rihl a ckkh jk f;l a meh .Kkl a u| . sk a fk a m s i sk q ,nh 's nÈk ,o <QK q yd f,uk a fm; sj, sk a irid WKq WKqfõu y, Sï m s< s.k a jk q ,nh 's

ñ;dh s ueðl a i s i sr ld,fh a § È, a , sfh a i sák úg ud ieuúgu .uk a lrk a fk ‚a wegj¾. yd l =¿nvq iy s; l a I Sr me‚ri iy s; fyd|u fod a Od iy s; fuu me‚ ri wdydr iy s; lvhgh 's th fpdl a ,Ü fuk a fmfkk w;r ;Dm a ; sfhk a h q; j = iem sh yel s wyrl 's È, a , sh yd mk a cdnfhk a m sg we; s ;j; a i s i sr ñ;dh s j¾.hl a jk a fk a m sk a k sh' fuho mßm a m ‚q f¾i sk a yd wegj¾. fhdod idok Y ; S , udi ;< = WKqi qu f.k fok me‚ri lEul 's uydrdI a g %fh a f.dk a â fyj; a wdydrhg .; yel s ue, shï ,âvqo ckm% sh i s i sr wdydrhl a jk w;r weglgq i|yd fmd a IKh f.k tk a kl a fjh 's wdydrhg .; yel s ue, shï leg .eUqre f;f, a nÈk q ,nd‚ frd a i a Ü lrk ,o ; sßÕ =‍ m sá‚ l v = q l< i Sk s yd lrouqx . = lv = q iu. tl a lr‚ i s i s, a fjk a k g ;nd‚ ,âvq yevhg ilid .k q ,nh 's Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017 | 89 |

IP_SINH_Book.indb 89

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

22/01/18 3:02 pm


kjfHda;amdok

nqoaêuh yuqj bjkald g%ïmaf.a iyNd.S;ajfhka yhsødndoays mej;s f.da,Sh jHjidhl;aj iuq¿j 2017‚ bkaÈhdj mqrd úisß kõfhda;amdolhkag ;u W;aiyhka fjkqfjka bka§h rch u.ska iemfhk iyh iy Èßh mila lr fokq ,eì‚

bk a §h rch há;, myi q l ï fõjd‚ fi!LHdrl a IK‚ jdyk fyd a fjk; a hul a fõjd iEu l a fI a ; %h l a ; < = u kj woyi a yd kõfhd a ; a m dok i|yd iyh ,nd§ug lemù i s à' yh s ødndo a y s f;,k a .kd m%f o a Y fh a mj; a j d uE;l§ wjik a jQ 2017 f.d a , Sh jHjidhl; a j iuq¿j ; < = § w; s ol a I bk a Èhdk qjk a fj; s k a kj woyi a bÈßhg meñ‚k' fuy s ol a j d we; a f; a ty s § jeä wjOdkhg ,l a jQ woyi a ;% s ; a j hl 's

i a udÜ i a l g + rh wd;¾ tk¾ð y s iu wdrïNlhd jk fnx.d¨‍rey s grek a fï;d u. s k a ixj¾Okh lrk ,o bk a Èhdfõ m<uq úo a h q ; a i a ud¾Ü i a l g + rh 2018 jif¾ ueo Nd.fh a § fjf<|fmd<g meñfKk q we;' , s ; s h ï whk negß

wïnqfmdâ m Qfk a i s g mejf;k‚ fmr . j = ka yuq od ffjoH k s ,Odßfhl f = .a woyil a wk Qj k s uefjk wïn qf mdâ jQ l, S i Q¾ h n,Yl a ; s f hk a l% s h dlrk frd a o ; k = l s k a iuk a ú; lv = d . s ,k a r:hl 's fuu wv q úhoï jdykh uQ, s l yÈi s m%; s l dr i|yd wjYH fo a iy s ; jk w;r jrl§ tl a frd a . s f hl = f.k hd yel s h ' wõ jei s j , s k a wdrl a I d jk f,i k s ujd we; s fu; < = yÈi s ore Wm;l§ wjYH úh yel s jk l v + drï lÜg,hl s k a o iuk a ú; fjh 's fuh h; r= e meÈhlg fyd a fud a g ¾ r:hlg iïnk a O lr fikÕ m s reK q ud¾.j,o myi qf jk a f.k hd yel s h '

bkaÈhd o¾Yk

IP_SINH_Book.indb 90

bkaÈhdfõ ixj¾Okh l:dkaorfha yjq,alrefjl= ùug Tn ish,a,kagu uu wdrdOkd lr isáñ’’Tng yomsß iyh ,nd fokafkñ kf¾kaø fudaÈ bka§h w.ue;s

k s uejqul s k a n,.ek a f jk fuh i a m ¾Yl ; s r vEI a f nd a v hl a iy s ; jk w;r ; s <e, s GPS o iy s ; fjh 's mehlg l s ó 72 l fõ.fhk a .uk a l< yel s h '

ÈjHuh m%Nd uK a v ,h fnx.d¨‍rey s Ethereal Machines y s ixl, a m hl a wk Qj k s u flreK q fuh f,dj m<uq mdßfNd a . s l hk a fj; ÈYdk; jQ wl a I 5 3D uq øK hk a ; rhl a yd wl a I 5 CNC rjqg rhl 's ir,j mjik a fk a kï‚ uq øK hk a ; % y s f i a p,hk Ti a f i a hk wl a I myl a we; s w;r idudkH 3D uq øK hk a ; %h l jH q y hg jvd ixl ¾ S K wdlD; Sk a uq øKfh a ,d yel s h dj ,ndfoh ‚s tfuk a u th jvd m%n , bÈl s ßul a o i s ÿ lrh 's bl a uk a m%; s rEmK iy k sI a m dok yel s h djl a iy s ; fjk fuu oeßh yel s WmlrKh meñfKk a fk a i s r ùï ry s ; Wii a uÜgfï fkdi,hl a iu. jk w;r i qu q ÿ i Q; % s l djl a o iy s ; fjh 's øjH iy fuj,ï .Kkdjlg iyh ol a jk fuh l%udxl s ; fnd a , bi a l r= em a m q iy f¾Çh k s r dmo m , S sj, sk a ;< = s k a by< k s r joH;djhl a w; a lrf.k we;'

| 90 | Tlaf;dan¾ -foieïn¾ 2017

22/01/18 3:02 pm


IP_SINH_Book.indb 91

22/01/18 3:02 pm


CONSULAR GRIEVANCES MONITORING SYSTEM

02 Step

Click on “Activation” link sent in email (or OTP sent in SMS to Indian Mobile Holders) to activate the account.

03 Step

Log in to the Consular Grievances Monitoring System (MADAD).

04 Step

Click on “Register Grievances” link to fill details of your grievances.

01 Step

05 Step

Click on “Register (New User)” and fill required details

Click on “Track Grievances Status” link to View latest status and processing done on your grievance.

MADAD Because You Are Us

mymea.in/madad SINHALA IP_SINH_Book.indb 92

22/01/18 3:02 pm


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.