India perspectives Pashto July-September 2017 by Indian Diplomacy

CONSULAR GRIEVANCES MONITORING SYSTEM

02 Step

Click on “Activation” link sent in email (or OTP sent in SMS to Indian Mobile Holders) to activate the account.

03 Step

Click on “Register Grievances” link to fill details of your grievances.

01 Step

05 Step

Click on “Register (New User)” and fill required details

Click on “Track Grievances Status” link to View latest status and processing done on your grievance.

MADAD Because You Are Us

mymea.in/madad PASHTO

04 Step

‫پرمختګ‬

‫مالیه د ښېګڼې لپاره‬

‫د هندوستان حکومت لخوا د محصوالتو او خدماتو د مالیې وضع کولو په ترڅ کې‪ ،‬مونږ د‬ ‫دغې انقاليب مايل اصالحاتو بنسټ په اړه توضیحات وړاندي کوو‬

‫له تېرو کلونو راهیسې‪ ،‬هندوستان له اقتصادي اړخه‬ ‫د پانګونې په یوځای باندې بدل شوی دی‪ ،‬چې د‬ ‫دې ترڅنګ په دې هېواد کې د سوداګرۍ په برخه‬ ‫کې د اسانتیاوو رامنځته کولو لپاره ډېر ګامونه هم‬ ‫پورته شوي دي‪ .‬د دغو پنځوونکو اقداماتو څخه یو‬ ‫هم د اجناسو او خدمتونو پر رس مالیه ده چې سږ‬ ‫کال د جوالی په لومړۍ باندې پلی شو‪ .‬د اجناسو او‬ ‫خدمتونو پر رس د مالیې اړتیا له دې حقیقت څخه‬ ‫رسچینه اخيل چې هندوستان دوه بېلې ادارې لري‬ ‫چې پر اجناسو او خدمتونو باندې مستقیمه مالیه‬ ‫وضع کوي‪ .‬دا ادارې عبارت دي له مرکزي دولت‬ ‫او ایالتي دولت څخه عبارت دي‪ .‬په دواړو کچو‬ ‫رسه د مالیو د څوګونې کېدو رسه‪ ،‬دا مهمه وګڼل‬ ‫شوه تر څو یواځنۍ داسې مالیه منځته رايش چې په‬ ‫یو وخت کې د دواړو ادارو له لوري په یوشان رسه‬ ‫وضع يش‪ .‬د اجناسو او خدمتونو پر رس د مالیې‬ ‫په اړه نږدې لس کاله خربې اترې روانې وې‪ ،‬او د‬ ‫دغو خدمتونو لومړنۍ وړاندې کول د هندوستان د‬ ‫اقتصاد لپاره یوې نوې دورې الرښوونه کړېده‪.‬‬

‫مالیې‬

‫نږدې ټولې غیرمستقیمې مالیې د اجناسو او‬ ‫خدمتونو مالیو تر چرت الندې اخیستل کیږي‪ .‬هغه‬ ‫ځینې مالیې چې پر هغو باندې د راجسرتیشن‬ ‫لګښت او په غیرمنقوله ملکیتونو باندې مالیايت‬ ‫ټاپه لګېدل‪ ،‬د ښاروالۍ مالیه (پر خلکو باندې) چې‬ ‫پر سیمه ییزو ادارو باندې لګول کیږي ‪ ،‬پر برېښنا‬ ‫محصول‪/‬مالیه‪ ،‬په انتقالېدونکو الکويل موادو او‬ ‫پنځو پټرولیم پر تولیداتو باندې – لکه پټرول‪،‬‬ ‫ډیزل‪ ،‬د هوایي چلند سون توکي‪ ،‬طبیعي ګاز او خام‬ ‫تیل ‪ -‬غیر مستقیمه مالیه چې وضع کیږي‪ ،‬پکې‬ ‫ندی شامل‪.‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪90‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫ډول د یوې سوداګریزې عالمې الندې خرڅالو ته‬ ‫وړاندې کیږي‪.‬‬

‫د مالیاتو له پرېکړې معافیت او‬ ‫ترکیبي پالنونه‬

‫ایالتونو ته به د ‪ GST‬په عملي‬ ‫کېدو سره‪ ،‬د مالیو لګولو د غوره‬ ‫مراعات په ګډون اسانتیا رامنځته‬ ‫کړي‪ ،‬ځکه چې هر څه کمپیوټري‬ ‫شوي دي او سیستمونه اسانۍ‬ ‫سره په خپله توګه تنظیمیږي‬ ‫هسموک عادیا‬ ‫د عوایدو وزیر‬

‫نرخونه‬

‫د اجناسو او خدمتونو د مالیې تر قانون الندې‪،‬‬ ‫د شورا له لوري څلور لوی مالیايت نرخونه‬ ‫ټاکل شوي دي چې له ‪ 5‬سلنې‪ 12 ،‬سلني‪18 ،‬‬ ‫سلني‪ ،‬او ‪ 28‬سلني څخه عبارت دي‪ .‬تر ټولو‬ ‫ټیټ نرخ‪ ،‬چې پنځه سلنه دی‪ ،‬پر هغو لومړنیو‬ ‫اړتیاوو باندې لګول کیږي چې د ورځنۍ کارونې‬ ‫اسايس توکي لکه د خوړو غوړي‪ ،‬بوره‪ ،‬چای او‬ ‫قهوه پکې ګډون لري‪ .‬ډېر شمېر اسايس توکي‪،‬‬ ‫لکه وریجې‪ ،‬دال‪ ،‬او غنم له مالیې څخه بهر‬ ‫دي‪ ،‬پرته له هغه حالته چې دا توکي په راجسرت‬

‫په ټولیزه توګه د ‪ 20‬لکه معاماليت حجم لرونکي‬ ‫مالیه ورکوونکي د اجناسو او خدمتونو د مالیې‬ ‫د قانون پر بنسټ له مالیې ورکولو معاف دي‪.‬‬ ‫د هندوستان په اسايس قانون د تعریف شوي‬ ‫قانون له مخې په ځانګړې کټګورۍ کې ‪ 11‬داسې‬ ‫ایالتونه دي د معافیت کچه یې ‪ 10‬لکه هندۍ‬ ‫روپۍ ټاکل شوي دي‪ .‬په دغې کټګورۍ کې‬ ‫شامل ختیځ او د هیل آیالتونه دي‪ .‬په ټولیزه کچه‬ ‫د ‪ 75‬لکه هندي روپیو معاماليت حجم لرونکي‬ ‫سوداګرو‪ ،‬صنعتکارانو‪ ،‬او رسټورانټونو په پام کې‬ ‫نیولو رسه‪ ،‬د سوداګرو له لوري باید یواځې ‪ ۱‬سلنه‬ ‫د هغوی د ټولو معاماليت حجم‪/‬پانګې مالیه‪ ،‬دوه‬ ‫سلنه مالیه د صنعتکارانو له لوري‪ ،‬او ‪ 5‬سلنه د‬ ‫رسټورانټونو له لوري باید پرې يش‪ .‬د ځانګړې‬ ‫کټګورۍ لرونکي ایالتونو لپاره د ترکیبي پالن حد‬ ‫‪ 50‬لکه هندي روپۍ ټاکل شوی دی‪.‬‬

‫د ایالتونو منافع‬

‫د هندوستان د عایداتو وزیر‪ ،‬هسموک عادیا‬ ‫تاییدوي‪“ ،‬ایالتونو ته به د ‪ GST‬په عميل کېدو‬ ‫رسه‪ ،‬د مالیو لګولو د غوره مراعات په ګډون‬ ‫اسانتیا رامنځته کړي‪ ،‬ځکه چې هر څه کمپیوټري‬ ‫شوي دي او سیستمونه اسانۍ رسه په خپله توګه‬ ‫تنظیمیږي‪ ”.‬په پای کې به د ‪/GST‬یا د اجناسو‬ ‫او خدمتونو د مالیې قانون تر چرت الندې له دې‬ ‫څخه چې له مالیو څخه په تیښته کې به د پام وړ‬ ‫کموالی رايش ډاډ ترالسه يش‪.‬‬

‫کتریکای رسام‪ ،‬یو مساله داره او ترش رسام د‬ ‫تمیل نادو د کونګوندا په ټولنه کې‪ ،‬یوه ډیره ښه‬ ‫بیلګه ده چې څرنګه خواړه کیدای شي دواړه درمل‬ ‫او د خواړو خوند ولري‬ ‫یې په ‪ 51‬پیړۍ کې شوی کله چې رسه بانجان او‬ ‫مرچ د چوال امپراتوری په وخت کې هندوستان‬ ‫ته راورسیدل‪ ،‬او دا یوه بیلګه چې څرنګه رسام‬ ‫د نسلونو په ترڅ کې بدلون موندلی‪ .‬د رسام یو‬ ‫شمیر ډولونه چې نن شتون لري‪ ،‬له یوه نوي يش‬ ‫څخه خوند اخیستلو رسه جوړ شوي‪ .‬د بیلګې په‬ ‫توګه په پنیر رسام کې د ګالبو له ګالنو او د مڼې‬ ‫رسام کې له شنو مڼو څخه کار اخیستل کیږي‬ ‫څو د اشتها وړ نری سوپ تیار يش‪ .‬هغه څه چې‬ ‫د کلونو په ترڅ کې بدل شوي ندي‪ ،‬پدايس حال‬ ‫کې چې د رسام هر یو ډول ډیر خوند ور دي‪،‬‬ ‫ځینې وختونه یو خواړه لکه پاروپو اورنداو رسام‪،‬‬ ‫اوس هم هغه خواړه دي چې د لوږې لپاره تر‬ ‫ډالۍ ډیر څه وړاندي کوي‪.‬‬

‫ویپامپو (د نیم ګل) رسام‬

‫د بارانونو په موسم کې‪ ،‬د متیل نادو دغه دودیز رسام چې باید خوند یې‬ ‫ولیدل يش‪:‬‬

‫اجزاوي‪ 1.5 :‬پیاله د ایميل اوبه‪ 2 ،‬د نیم ګالن چې په زیړو غوړو کې رسه‬ ‫شوي‪ 4 ،‬رسه وچ مرچ‪ ،‬یو څه هینجه او شارشم‪ 1 ،‬د ډودی خوړلو کاشوغه تور‬ ‫دال‪ ،‬د قورمې پاڼې‪ ½ ،‬د ډوډی خوړلو کاشوغه د ګني بوره‪ ،‬مالګه‪ ،‬ژیړ غوړي‬ ‫او شارشم تخم د خوند لپاره‪.‬‬ ‫طریقه‪ :‬د ایميل اوبه‪ ،‬تور دال‪ ،‬کورکمن‪ ،‬د هینجې مالګه او د قورمې پاڼې‬ ‫په یوه هرکاره کې وایشوی‪ 2 .‬پیالې اوبه‪ ،‬د ګني بوره اضافه کړی ترڅو پررس‬ ‫رايش‪ .‬هرکاره له منقله لرې کړئ‪ .‬په بل لوښې کې‪ ،‬رسه مرچ په غوړو کې رسه‬ ‫کړئ‪ ،‬او د شارشمو تخمونه او د قورمې پاڼې ورواچوئ‪ .‬دا له رسام رسه یوځای‬ ‫کړئ او د ګشنیزو په شنو پاڼو رسه یې تزییین کړئ‪.‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪89‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫خواړه‬

‫کېڼ او پورته خوا ته‪ :‬له سبزیو پرته په ډولونو کې (کېڼ خوا ته) د مرچ‬ ‫اساس لرونکې ډولونه پوري (پورته خوا ته)‪ ،‬رسام یو ډیر هر اړخیز خواړه دي‬ ‫مخامخ پاڼه‪ :‬د رسام ډولونو کې له رسو بانجانو څخه د ترشوايل خوند لپاره‬ ‫کار اخیستل کیږي‬

‫کیږي‪ ،‬چې د اینګار ټولنې خاص خواړه دي‪.‬‬ ‫یوه ښه بیلګه چې څومره دغه خواړه کېدای‬ ‫يش بدلون ومومي‪ ،‬له ږدن څخه جوړ شوي‬ ‫کولو رسام او بسارو دي‪ ،‬چې د بزګرانو لخوا د‬ ‫شنو سبزیو او دالونو سوپ کار اخیستنې رسه‬ ‫جوړیږي‪.‬‬ ‫ویتايل رسام‪ ،‬چې د بیتل بوټي له پاڼو څخه‬ ‫جوړیږي‪ ،‬د پان خوند لري خو اغیز یې چټک‬ ‫دی‪ .‬په دودیزه توګه ویتايل رسام د غرمې له‬ ‫ډیرو خواړو وړاندي کیږي‪ ،‬چې نه یووازې له‬ ‫حاضمې رسه مرسته وکړي‪ ،‬خو دايس مرسته‬ ‫وکړي چې قبضیت هم کم کړي‪ .‬که د ګرموايل‬ ‫او خوږوايل اندازه یې برابر يش‪ ،‬کېدای يش د‬ ‫زکام و ټوخي لپاره هم ډیر ښه درمل جوړ يش‪.‬‬ ‫د ویپامپو رسم د خپلو درملیزو ظرفیتونو په لرلو‬ ‫رسه د چینجیو د له منځه وړلو له اړخه مشهور‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪88‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫ګڼل کیږي او دا خواړه په تامیل نادو سیمه کې‬ ‫د نوي کال د ملانځلو لپاره جوړيږي‪ .‬د ویپامپو‬ ‫رسم څخه په کمه کچه مشهور د مور رسم‬ ‫(‪ )mor rasam‬چې د ماجګا پولوسو په نوم هم‬ ‫یاديږي د اندرا پردیش ساده رسم دی او په کمو‬ ‫داسې کورنیو کې جوړیږي چې د خوړو جوړولو د‬ ‫الرښود له مخې د وریجو اوړه کاروي‪.‬‬ ‫د کلونو په ترڅ کې‪ ،‬له وضعیت رسه‬ ‫برابروايل رسام د هندوستان په سویل کې په یوه‬ ‫مشهور خواړه بدل کړي‪ ،‬او ډیره پزړه پوری اړخ‬ ‫یې هم ورکړئ‪ :‬دا خواړه لږترلږه ‪ 300‬ډولونه‬ ‫لري‪ .‬په کیراال کې‪ ،‬رسامونه تل د ایميل اساس‬ ‫لري؛ په کرناټکا کې‪ ،‬خوند یې یو څه خوږ دی؛ په‬ ‫اندهرا پردیش او متیل نادو کې‪ ،‬په منځنی کچې‬ ‫مساله لري او عموماً له رسو بانجانو څخه کار‬ ‫اخیستل کیږي‪ .‬د رسو بانجانو رسام‪ ،‬چې پيل‬

‫ځای‪ ،‬او الرسيس ته په کتو رسه دا عام دود‬ ‫وو چې خواړو ته به یې ځانګړي بوټي ورګډول‪.‬‬ ‫خواړه به یوې ځانګړې موخې ته د رسېدو لپاره‬ ‫جوړېدل او خوند به یې ډېر نازک وو‪ .‬ډېر ښه‬ ‫فرصت شتون لري چې د کاندن تیپیيل رسم به‪،‬‬ ‫چې یو له تر ټولو زوړ او کارېدونکی رسم دی‪،‬‬ ‫د داسې یو دود او رواج پایله وي‪ .‬دغه رسم د‬ ‫خوړو پوډر لکه انګایا پوډي چې نوو میندو ته د‬ ‫زېږون تررسه کولو وروسته د هغوی له رغېدو‪/‬‬ ‫له ځایه پورته کېدو رسه د مرستې لپاره ورکول‬

‫ایملي‪ ،‬چې د رسام اجزاو یوه‬ ‫اړینه برخه ده‪ ،‬په کالیانا رسام‬ ‫کې نه لیدل کیږي‬

‫کیږي رامنځته کړل ‪ .‬دا د رسام خپله ځانګړتیا‬ ‫وه چې د کوراکن کايل (تور ګرم شیربرنج‪ ،‬چې‬ ‫د ځوانو انجونو دورې آسانتیا لپاره ورته ورکړل‬ ‫کیږي) په لیکه کې راوړی‪.‬‬ ‫ډیر وخت تیر نشو څو رسام د خوند وړ‬ ‫فرعي خواړو په توګه خپل لومړنی شهرت له‬ ‫السه ورکړي‪ ،‬او د کورين درملو په توګه د زکام‪،‬‬ ‫تبې او هاضمې خرابتیا د معالجې لپاره په درمل‬ ‫بدل شو‪ .‬موالګا رسام‪ ،‬چې ډیری باور لري چې‬ ‫د اوس مشهور بانجان رسام پالر دی‪ ،‬پدغه‬ ‫برخه کې ډیر ګټور و‪ .‬لکه د سامرب په څیر‪ ،‬چې‬ ‫د سویل هندوستان د ایميل او دال مینې یو بل‬ ‫شعر دی‪ ،‬رسام د اجزاو ترکیب په اساس نه‬ ‫بلکه د کلتور په اساس دی‪ .‬د موخې په اساس‬ ‫کېدای يش د ترکیب اجزاوي اضافه يش یا بدلې‬ ‫يش‪ .‬ایميل د رسام اجزاو مهمه برخه ده‪ ،‬خو‬ ‫د کالیانا په رسام یا پوریچه رسام کې نه لیدل‬

‫ښی خواته‪ :‬رسام‬ ‫عموماً د قورمې د پاڼو‪،‬‬ ‫د شارشمو تخونو او یو‬ ‫ډول دال ترکیب لري‬ ‫مخامخ پاڼه‪ :‬په رسام‬ ‫کې د سبزیو اضافه‬ ‫کول پدغه خواړو کې د‬ ‫روغتیا اندازه ډیروي‬ ‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪87‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫خواړه‬

‫رسم هم د ویسل (‪ )vessel‬لوښي له کبله چې‬ ‫اوسمهال په ایام (‪ )eyam‬او یا هم کال چیټي‬ ‫(‪ )kall chetty‬لوښي کې چمتو کیږي‪ ،‬د حيس‬ ‫غړو په پام کې نیولو رسه په زړه پور خواړه‬ ‫جوړوي‪ .‬ایام (‪ )eyam‬یو ميس دیګی دی چې‬ ‫پر رسپو باندې پوښل شوی دی او کال چیټي‬ ‫(‪ )kall chetty‬له ډبرې څخه جوړی شوی لوښی‬ ‫دی‪ .‬د ویسل د لوښي غوراوی دا باور رامنځته‬ ‫کوي چې یو ځانګړی رسم به څنګه بوی‪ ،‬خوند‬ ‫ولري او بدين رغونه وکړي‪.‬‬ ‫د درمل په توګه رسام څومره ښه کار کړئ‪،‬‬ ‫هغه خواړه چې په حقیقت کې په دودیزه توګه‬ ‫د کاریکادا کانجي‪ ،‬د کیراال ځانګړی درميل‬ ‫شیربرنج رسه وړاندي شوي‪ ،‬چې د بارانونو‬ ‫په موسوم کې پخیږي‪ .‬د دغه ځانګړي خواړو‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪86‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫کیسه څرنګه پیل شوې؟ پدايس حال کې چې‬ ‫ځینې وايی دغه خواړه ‪ 400‬کال تر میالده‬ ‫وړاندي موندل شوي څو هڅه ويش او له ایميل‬ ‫څخه جوړ شوي ماروندو کوزامبو غلیظ خو‬ ‫اغیزمن ترکیب نری کړي‪ ،‬نور پدې باور دي‬ ‫چې کېدای يش دا خواړه د هغه وخت د خواړو‬ ‫طبیعت یو طبیعي پرمختګ و‪ .‬د کال فصل‪،‬‬

‫ځینې داسي نظر ورکوي چې رسام‬ ‫د دې لپاره جوړ شوی څو د ایملي په‬ ‫اساس د مروندو کوزامبو ترکیب ته‬ ‫نری والی ورکړي‬

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

2017 ‫جوالی – سپتمرب‬

‫خواړه‬

‫اړین رسام‬ ‫دا ډیر خوندور دي‪ ،‬آراموونکي او څو پیړۍ کیږي چې شتون لري‪.‬‬ ‫ځکه نو دا لرغوين خواړه څرنګه بشپړ خواړه کېدای ښي؟‬ ‫لیکواله‪ :‬مدهولیکا داش‬

‫د هرې جنويب هندي کورنۍ ډوډۍ کې تل تناسب په‬ ‫پام کې ساتل کیږي یعنې هم د درملو ارزښت لري او هم‬ ‫د وريجو رسه مطابقت لري‪ :‬راس‪ .‬دا هغه اړین خواړه‬ ‫دي چې د هرې مېلې لپاره په ځانګړې توګه جوړیږي‪،‬‬ ‫چې د ځوانو مورګانو لپاره د کور مغذي خواړه او درملنه‬ ‫هم جوړیدای يش‪ .‬د سادیا مشهور خواړه چې د کیراال په‬ ‫ټولنو کې وړاندي کیږي پرته لدغه لرغوين خواړو بشپړ‬ ‫ندي‪ ،‬چې د خلکو د خوښې وړ خواړه هم دي‪ .‬رسام په‬ ‫حقیقت کې د هندوستان لومړين خواړه و چې د بهرنیانو‬ ‫خوند رسه برابر و‪ ،‬په ‪ 71‬پیړۍ کې د مولیګتواين رسام د‬ ‫انګریزانو د خوښې وړ خواړو په توګه ورته جوړ شوي و‪.‬‬ ‫رسام چې په ایورویدیا کې هم یادونه شوې‪ ،‬او په‬ ‫یوه وخت کې دايس یوه په زړه پوری نوښت و چې‬ ‫فرانسویانو هم په نړۍ کې د ښو خواړو په توګه پیژنديل‪.‬‬ ‫د دغه خواړو راز یووازې د تیارولو په تخنیک کې نه بلکه‬ ‫په ترکیب کې هم پروت دی‪ .‬په ډیري ابتدايي بڼه کې‬ ‫رسام له دال‪ ،‬او مسالو رسه د اميل خوند قورمه ده‪ .‬د‬ ‫آیورویدیا په نظر‪ ،‬دغه خواړه د سیدها د فلسفې “اوناو‬ ‫مرونتوو‪ ،‬مرونتي اونا” (عموماً خواړه د درمل په توګه‪ ،‬او‬ ‫درمل د خواړو په توګه) په اساس جوړ شوي‪ .‬پر خوند‬ ‫باندې د یخ او ګرم مالومولو په زړه پورې لوبې ترڅنګ‪،‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪84‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫ښی‪ :‬د ستنې پیچلی‬ ‫او کړکیچن کار د ټولو‬ ‫عنعنوې ګلدوزیانو یو مهم‬ ‫اړخ دی‬ ‫د مخ پاڼه‪ :‬هندي عنعنوي‬ ‫ګلدوزیانو ته د ریټو کومار‬ ‫(‪ )Ritu Kumar‬په څیر‬ ‫معارصو ډیزایرنانو لخوا‬ ‫عرصي بڼه ورکول کیږي‬

‫شیمې المې(‪ )shamilami‬ګلدوزې د‬ ‫اوبدلو او ګلدوزۍ یو مدغم ډول دی چې‬ ‫ریښه یې د شمال ختیځ هندوستان کې د‬ ‫مانیپور ایالت د تاریخ سره تړاو لري‬ ‫شیمې المې‬

‫دا بې ساری ډول چې د مانیپور څخه یې رسچینه‬ ‫اخیستې او د هغوی د تاریخ رسه تړاو لري د‬ ‫اوبدلو او ګلدوزۍ یو مدغم ډول دی‪ .‬د شیمې‬ ‫المې (‪ )Shamilami‬کلمه په مانیپور کې په‬ ‫پراخ ډول د یو وحشې ځناور په څیر د یو مبارز‬ ‫سړي د جامو لپاره استعاملیږي‪ .‬په دې ګلدوزۍ‬ ‫کې د روښانه او جسور رنګونه‪ ،‬او د ژوو شکلونه‬ ‫کارول کیږي‪ .‬حتا نن هم شیمې المې د مانیپور په‬ ‫پخوانیو او اصيل ټولنو کې شهرت لري‪ ،‬او بیالبیل‬ ‫د سیمې خلک په دې صنعت کې بوخت دې‪.‬‬ ‫ډیزایرنه ریټو کومار هغه څوک چې د عنعنوي‬

‫ګلدوزۍ کارونه کوي داسې وایې‪ :‬دا ډول کلیوالې‬ ‫ګلدوزۍ به د شخصې ګټې اخیستنې لپاره‬ ‫کیدلې‪ ،‬نو له دې کبله به په کورنیو کې ځینې‬ ‫غړي په دې پوهیدل چې څنګه پر خپلو شخصې‬ ‫کالیو دا ډول ګلدوزي وکړې”‪.‬‬

‫کاسوټي‬

‫دا ډول ګلدوزې په هندوستان کې یوه له پخوانیو‬ ‫ډولونو څخه شمیرل کیږې چې د ‪7‬مې پیړۍ څخه‬ ‫راپه دیخوا په دې هیواد کې تررسه کیږې‪ ،‬چې دا‬ ‫ډول (ګلدوزیانې) به په اصل کې ښځینه وو د واده‬ ‫په شان د خوښیو د مراسمو لپاره تررسه کیدلې‪.‬‬ ‫کومار وایې‪“ :‬ډیری عنعنوي ګلدوزیانې د خپلو‬ ‫ټولنو د انسان پیژندنې متثیل (استازیتوب) کوي‪.‬‬ ‫د کومې مودې څخه چې ښځینه په دې کار کې‬ ‫ښکیلې شوي‪ ،‬دا د هغوی د ژوند ښکارندوینه‬ ‫کوې”‪ .‬د کارناټاکا (‪ )Karnataka‬په ایالت کې‬ ‫په دا ډول ګلدوزۍ کې ډیری خلګ بوخت دي‪،‬‬ ‫چې ددې ډول (ګلدوزۍ) د کولو لپاره د اوبدلو د‬ ‫یوې ځانګړې ستنې او رنګارنګ تارونو څخه چې د‬ ‫زړو وریښمې ساریو (په هندوستان کې د ښځینوو‬ ‫جامې) څخه اخیستل شوی کار اخیستل کیږې‪.‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪83‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫فیشن‬

‫ددې ګلدوزۍ څخه په لویې کچې ستاینه وشوه‬ ‫او ډیر ژر پر نورو څرمینزو تولیداتو هم وکارول‬ ‫شوه او وروسته پر جامو باندې هم د دې څخه‬ ‫کار اخیستل پیل شول‪ .‬ددې ګلدوزۍ په کولو‬ ‫کې د یوې ځانګړي ستنې څخه چې د اري‬ ‫(‪ )ari‬یا کدرنای (‪ )katharni‬په نامه یادیږي‪،‬‬ ‫د موچیانو د ښه او ځانکړي درمکښ (هغه‬ ‫ستنه چې موچيان یې د شیانو د سوري کولو‬ ‫لپاره کاروي) او د پنبي د تارونو یا د وریښمو د‬ ‫تارونو څخه چې د پټ (‪ )pat‬په نامه یادیږي‪،‬‬ ‫ګټه اخیستل کیږي‪ .‬هندی ډیزایرن راهول‬ ‫میرشا‪ ،‬هغه څوک چې په پراخه کچه د هندې‬ ‫عنعنوي ګلدوزیو رسه بوخت دی یادونه کوي‬ ‫چې د اوسنۍ زمانې ډیزایرنانو لپاره په الس‬ ‫باندې تر ټولو ستونزمن کار‪ ،‬دې ګلدزیو ته یوه‬ ‫نوې بڼه ورکول دي‪ .‬هغه وایي‪“ :‬ددې لپاره چې‬ ‫ژوندي پاتې شو باید جوړجاړی او بدلون وکړو”‪.‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪82‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫کیڼ‪ :‬په ډیری هندې‬ ‫عنعنوې ګلدوزیانو کې د‬ ‫ګلداره نقشونو څخه کار‬ ‫اخیستل کیږې‬ ‫ښی‪ :‬د راهول‬ ‫میرشا(‪ )Rahul Mishra‬په‬ ‫الس جوړه شوې ساري چې‬ ‫په پارسې ګرا(‪)Parsi gara‬‬ ‫ګلدوزۍ باندې تزئین‬ ‫شوې ده‬

‫ورکوي‪ .‬اللیټا وکیل‪ ،‬چا چې په ‪ 1993‬کال کې‬ ‫په اليس صنایع کې د کار کولو له کبله یو ملې‬ ‫مډال ترالسه کړ داسې وایې‪“ :‬د ستنې کار باید‬ ‫بې عیبه وي چې پر یوي کوچنۍ ټوټې باندې‬ ‫دا کار اونۍ او حتا میاشتي وخت نیسې‪ .‬په‬ ‫دې کار کې د دوه مخه ټک یا بخۍ څخه کار‬ ‫اخیستل کیږي چې دا یو ډیر کړکیچن کار دی‬ ‫او کوالی شو چې د محصول (ګنډل شوي توکي)‬ ‫د دواړو مخونو څخه کار واخلو‪”.‬‬

‫موچې بهارت‬

‫داسې ویل کیږي چې ددې ګلدوزۍ څخه‬ ‫د ‪71‬مې پیړۍ په لومړیو کې د راجستان او‬ ‫ګجرات په ځینو برخو کې څمیارانو(موچیانو)‬ ‫ګټه اخیستله‪ .‬کوم بوټونه چې به هغوی د‬ ‫څرمنې (چمړي) څخه جوړول د هغوی د تزئین‬ ‫لپاره یې د ځنځیري بخۍ څخه کار اخیسته‪.‬‬ ‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪81‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫فیشن‬

‫اليس جوړو شوو پارسې ګارا ګلدوزیو کار کوي‬ ‫په دې اړه داسې وايي‪“ :‬اصلې ګلدوزې به پر‬ ‫سارې (په هندوستان کې د ښځینوو مروج‬ ‫لباس) باندي په ښه کار او ډیرې پاملرنې رسه‬ ‫په الس تر رسه کیدله چې د هغې د مخ او د شا‬ ‫تر مینځ توپیر او پیژندنه ستونزمن کار وو”‪ .‬د‬ ‫ګارا ګلدوزۍ ساریو ته به ډیر اهمیت ورکول‬ ‫کیده او همدساي نوو نسلونو ته انتقالیدو‪ .‬نن‬ ‫ورځ پارسې ګرا ګلدوزۍ پر هر ډول سارۍ او‬

‫په چمبا رومال (‪)Chamba rumal‬‬ ‫ګلدوزۍ کې پر جامو باندې د پهاډې‬ ‫(‪ )pahadi‬دیوالې نقشونو او رساميو‬ ‫څخه کار اخیستل کیږې‪.‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪80‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫لویدیځو ښځینه جامو چې د شیروانۍ او بند په‬ ‫مراسمو او ځینو نورو خوښیو کې اغوستل کیږې‬ ‫پیدا کولی شو‪ ،‬او ښځینه او نارینه یې یو شان‬ ‫اغوستلی يش‪.‬‬

‫‪ ‬چمبا رومل‬

‫داسې ویل کیږې چې چمبا رومال چې د‬ ‫‪51‬مې پیړۍ څخه را په دیخوا استعاملیږې‪،‬‬ ‫په دې ګلدوزۍ کې پر جامو باندې د پهاډې‬ ‫(‪ )pahadi‬دیوايل نقشونو او رساميو څخه‬ ‫کار اخیستل شوی دی‪ .‬دغه ګلدوزي چې‬ ‫په پخوانۍ زمانه کې د هیامچل پرادیش په‬ ‫یوې شاهي کورنۍ پورې ځانګړې وه‪ ،‬د غرين‬ ‫والیت له چمبا ولسوالۍ څخه رسچینه اخيل‪.‬‬ ‫دا ګلدوزې به د منوين په ډول پر مستطیل‬ ‫یا مربع شکله دساملونو باندې کیدله‪ ،‬نو له‬ ‫دې کبله ددې (ګلدوزۍ) د نوم دویمه برخه‬ ‫رومال په نامه یادیږې چې د دسامل معنی‬

‫په وخت کې ټک‪/‬بخۍ‬ ‫دغه پنځه هندۍ عنعنوي ګلدوزۍ چې د یوه داسې بدلونیدونکی هندوستان څرګندونه‬ ‫پ نړیوالو پيژندلی دی‬ ‫کوي چې میرايث ریښې لري په خپله یې ځان ّ‬ ‫لیکواله‪ :‬همرا افروز‬

‫کله چې نامتو ډیزایرنې‪ ،‬ایزابیل مارانټ‬ ‫(‪ )Isabel Marant‬په ‪ 2016‬کال کې په فرانسه‬ ‫کې د خپل پرسلنۍ ټولګې څخه پرده پورته کړه‪،‬‬ ‫نو د راجستان اغیزه پکې نه شو هیرولی‪ .‬د هغه‬ ‫څخه یو کال مخکې هندې ډیزایرن سیبایاسچې‬ ‫میکړجي (‪ )Sabyasachi Mukherjee‬د‬ ‫کریسټیان لوبوټین (‪)Christian Louboutin‬‬ ‫رسه د هغه په مني‪/‬ژمنۍ ټولګه کې د امازونې‬ ‫هندوستان د ښځینه خیاطانو په اونۍ کې برخه‬ ‫واخیسته او د نارینوو او ښځینوو لپاره یې ‪80‬‬ ‫جوړې بوټونه چې عنعنوې هندې ګلدوزۍ چې‬ ‫د عرصي ښایست پیژندنې رسه سمون خوري‪،‬‬ ‫جوړې کړې‪ .‬د کلتور‪ ،‬رسم او تاریخ یو ویلوونکی‬ ‫لوښی‪ ،‬د ګلدوزۍ فن د یو داسې بدلیدونکی‬

‫د پارسې ګرا ګلدوزۍ په اړه داسې‬ ‫ګومان کیږې چې په ‪ 1800‬کلونو کې‬ ‫د پارسې ټولنې لخوا هندوستان ته‬ ‫راوړل شوي ده‪.‬‬

‫هندوستان څرګندونه کوي چې د میراث ریښه‬ ‫لري‪ .‬په داسې حال کې چې اوس مهال د یو څه‬ ‫مودې راهیسې د زردوزۍ او ګوټه پټۍ په شان‬ ‫ګلدوزۍ د فیشن په ډګر کې ښه مقام لري‪ ،‬خو‬ ‫په هندوستان کې د بیالبیلو سیمو څخه لږې‬ ‫پیژندل شوې ګلدوزۍ د ودې په حال کې دې‪.‬‬ ‫موږ ددوی له جملې څخه د هغو پنځو ډولونو په‬ ‫اړه پلټنه کوو چې اوس مهال د نړۍ په کچه ځای‬ ‫لري‪.‬‬

‫‪ ‬پارسې ګارا‬

‫د دې ګلدوزۍ په اړه داسې ګومان کیږې چې په‬ ‫‪ 1800‬کلونو کې د پارسې ټولنې لخوا هندوستان‬ ‫ته راوړل شوي ده‪ .‬د ممبی اوسیدونکی ډیزایرن‬ ‫زینوبیا ډاور (‪ )Zenobia Davar‬وایې “په پارسې‬ ‫ګارا ګلدوزۍ کې اصال د طبیعې نقشونه لکه‬ ‫د ګالنو‪ ،‬الوتونکو‪ ،‬پتنګانو‪ ،‬ژوو‪ ،‬اوبو او حتا د‬ ‫فونجیانو د شکلونه څخه ګټه اخیستل کیږې”‪.‬‬ ‫همدارنګه هر نقش یو سمبولیک اهمیت لري‬ ‫یعني دوی هر یو د ښې روغتیا‪ ،‬داودي ګل‪ ،‬او‬ ‫اوږد ژوند او داسې نورو څرګندونه کوي‪ .‬داور‪،‬‬ ‫څوک چې د یوې نیمې لسیزې راهیسې په کره‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪79‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫فیشن‬

‫د چمبا رومال او‬ ‫کاسوټې په ډول‬ ‫ګلدوزیانې په‬ ‫عنعنوي توګه د‬ ‫ښځینوو لخوا تررسه‬ ‫کیدلې‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪78‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫د هالوی د نظرې انځور ګری بڼه د اوبو‬ ‫شاوخوا کې د هغه لویدلو لمړنیو یادونو‬ ‫څخه اخیستل شوې‬ ‫راغئ څو د هرن په کالج کې د ښوونکي په توګه کار‬ ‫وکړي‪ ،‬هغه ته دا احساس پیدا شو څو یوه نوې ژبه‬ ‫او د لیدو وړ نوې منظره جوړه کړي‪ .‬په پایله کې‬ ‫د اجانتا د ډبرو مخ او د سهایدری غونډیو هنديس‬ ‫شکلونو د هغه کارونو ته الر پیدا کړه‪ .‬هغه وايي‪،‬‬ ‫“وروسته بیا په په ‪ 1967‬کې د انګلستان مجسمو‬ ‫نندارتون څخه په تصاديف لیدنې ماته ځیني د‬ ‫لیدو وړ معلومات راکړل‪ .‬د کینیت آرمتیج‪ ،‬رابرت‬ ‫ادمس او برنارد میدوز کارونو چې ټول ځوان مجسمه‬ ‫جوړونکي و ما ته ډیر خوند راکړ‪ .‬له زیږو سطحو‬ ‫څخه د هغوی کار اخیستنه کې د احساس یو بهیر و‬

‫او دا سبب شو څو له خپلې ژبې رسه مخامخ شم‪”.‬‬ ‫بیالبیل هنديس شکلونه‪ ،‬ټکي او خطونه‪ ،‬کاږه‬ ‫خطونه او لوړې او ژورو د هغه طبیعي منظرې‬ ‫خړوبه کړه‪ ،‬او کېدای يش د دواړو طبیعت او فکر‬ ‫شتمینو په ډول تعریف يش‪ .‬د اجانتا له مغارو رسه‬ ‫پیژندنې او د هندوستان میناتورۍ دود هالوی‬ ‫زمونږ د میراث ژور احساس وړی دی‪ ،‬او دا سبب‬ ‫شوی څو د هغه په کار کې استازیتوب پیدا کړي‪،‬‬ ‫که د کښته ګانجیتیک دیلتا معبد حکاکی شکل و‬ ‫یا د جټاکا کیسې چې هغه په هلکتوب کې لوستلې‬ ‫وې‪.‬‬ ‫د هرن منتقده نتاشا ګینواال‪ ،‬هغه د‬ ‫داکیومینتا لپاره د هالوی کار په غوراوي کې فعاله‬ ‫وه‪ ،‬توضیح ورکوي‪“ ،‬د هالیو کارونه مترینونه‬ ‫دي څو د طبیعي منظرو انځورګری ته د بیالبیلو‬ ‫سمبولیک بڼو له الرې ژوند ورکړي‪ .‬د هغه د کار‬ ‫په ترڅ کې‪ ،‬د طبیعت رسه او له طبیعت پرته کوم‬ ‫بیالوالۍ نه لیدل کیږي‪”.‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪77‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫هرن‬ ‫د حقیقت سند‬

‫هالوی په ‪ 1956‬کې د کلکتې د‬ ‫انځورګری او هرن له دولتي کالج‬ ‫څخه فراغ شوی‪.‬‬ ‫هغه اوه کاله د اجانتا په مغارو‬ ‫کې تیر کړل‪ ،‬او د هندوستان د‬ ‫لرغونپوهنې رسوې لپاره دیوايل‬ ‫انځور ګری بیرته تولید کړي‪.‬‬ ‫هغه د انځور ګری او هرن په دولتي‬ ‫کالج کې له ‪ 1963‬څخه تر تقاعد‬ ‫پورې درس ورکړئ‪.‬‬ ‫له ‪ 1971‬څخه‪ ،‬هغه د عرصي‬ ‫انځورګرانو د ټولنې غړی دی‪.‬‬

‫داکیومینتا ‪ ،14‬کسیل‪،‬‬ ‫آملان‬

‫په هرو پنځو کلونو کې یوځل تررسه‬ ‫کیږي‪ ،‬داکیومینتا په ‪ 1955‬کې د‬ ‫آرنولد بود لخوا د یوه ځای په توګه‬ ‫تاسیس شوی څو له دویمې نړیوايل‬ ‫جګړې وروسته آملان بیرته له نورې‬ ‫نړۍ رسه په خربو وصل کړي‪.‬‬ ‫سږکال به د هالوی اوه ویشت‬ ‫کارونه نندارې ته وړاندي يش‪.‬‬ ‫پورته‪ :‬بې نومه‪ ،‬بې نومه‪ ،‬ګاوچ په‬ ‫تخته باندې‪ ،2016 ،‬د هالوی کار‬ ‫کښته‪ :‬ترکیب‪ ،‬د ژړو فلز‪2015 ،‬‬

‫مخامخ پاڼه‪ :‬بې نومه‪ ،‬ګاوچ په‬ ‫تخته باندې‪ ،2016 ،‬د هالوی کار‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪76‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫هغه د انځورګري ژوند ته یې بڼه ورکړې‪ .‬هغه‬ ‫وايي کله چې زده کوونکی و په بودها جایانتي کې‬ ‫هغه له بودها ګایان څخه لیدنه وکړه‪“ .‬پدغه ځای‬ ‫کې ما پریکړه وکړه چې زه باید اجانتا ته والړ شم‪.‬‬ ‫هغه پا یاد راوړي او وايي‪ ،‬کله چې زه بیرته کالج‬ ‫ته راغلم‪ ،‬په یوې اطالعیه کې اعالن شوی و چې د‬ ‫اجانتا د دیوالونو انځورونو بیرته انځور کولو لپاره‬ ‫څلورو انځورګرانو ته اړتیا ده‪ .‬کله چې زه اجانتا‬ ‫ته والړم‪ ،‬ډیری انځورګرانو د اوبو په رنګونو باندې‬ ‫کار کاو او زه هم دغه موخې ته ورجلب شوم‪ .‬ما‬ ‫د اوبو رنګونو په اړه ډیر زده نګړل‪ ،‬خو ما د اوبو‬ ‫له رنګونو رسه د سپین رنګ په ګډولو پیل وکړ‪ .‬او‬ ‫دې کار زه د ګاوچ انځور ګری تخنیک ته وروړم‪،‬‬ ‫چې خاورین ټینګ رنګ دی‪ .‬د ګاوچ جوړول ډیر‬ ‫شخيص طرزالعمل دی‪ ،‬تايس باید په غويل‪ ،‬یا میز‬ ‫باندي کښینئ‪ ،‬ځکه نو دا هرن ستايس شخيص‬ ‫ساحې ته راځي‪”.‬‬ ‫کله چې هالوی په ‪ 1963‬کې بیرته کلکته ته‬

‫له ګنیش هالوی رسه خربي کول لکه د ژور‬ ‫فکر کولو مترین په څیر دی‪ .‬او دا ځکه مته‬ ‫کېدونکی دی چې د کولکته دې سپین ږیري‬ ‫دا غوره ګڼلې څو د رسنیو له رڼا څخه ځان لرې‬ ‫وسايت‪ ،‬که څه هم هغه یووازې هغه هندوستاين‬ ‫انځور ګر دی چې ‪ 14‬داکیومنتا ته غوره شوی‪،‬‬ ‫دغه نندارتون اوس د آملان په کیسل کې د‬ ‫سږکال د سپتمرب تر ‪ 17‬پوري پرانیستی دی‪.‬‬ ‫دغه نندارتون چې ډیر مشهور دی په هرو پنځو‬ ‫کلونو کې یوځل ښودل کیږي‪.‬‬ ‫هغه څه چې هغه ته حرکت ورکوي د هغه د‬ ‫کوچینوايل ژوند دی‪ ،‬چې د براهامپوترا د لوی‬ ‫دریاب په څنډو کې تیر شوی‪ ،‬او بیا د خپلې‬ ‫زیږندې ځای د بنګله دیش له جامل پور څخه‪،‬‬ ‫کله چې دا هېواد بیل شو‪ ،‬کولکته ته د کډه کولو‬ ‫او بیا وروسته یو څه وخت د اجانتا مغارې په‬

‫دیوالونو باندې د انځورونو ایستلو په سختیو تیر‬ ‫شو‪ ،‬د مهارشرتا دغه مغاره د یونیسکو د نړۍ‬ ‫مېراثونو کې ثبت ده‪ .‬د هالوی نظرې انځورګری‬ ‫غوروالۍ د هغه د کوچنيوايل د وخت نظر دی‬ ‫کله چې هغه د اوبو په شاوخوا لوی شوئ‪“ .‬ما‬ ‫لکه ډب ډب‪ ،‬سن سن آوازونه اوریدل او حیرانه‬ ‫وم چې له کومه ځایه راتلل‪ .‬کېدای يش دغه‬ ‫سبب شوی وي چې زه د نظرې انځورګری خوا‬ ‫ته ورغلم‪ .‬نظرې انځور ګری دايس ساده نده لکه‬ ‫یووازې د بورس‪ ،‬سطحو او رنګونو کارول‪ .‬دا کار‬ ‫د فکر کولو او ډیرو تجربو رسه د تررسه کېدلو‬ ‫وړ دی‪ .‬نظري انځور ګری د لیدونکو له فکر رسه‬ ‫لوبه کوي‪”.‬‬ ‫د هالوی فکر د نړۍ له کړکیچ څخه ډیر‬ ‫پاک دی ځکه نو کوالی يش چې هغه د خپل‬ ‫ژوند هغه وړې برخې هم په یاد راوړي چې د‬

‫مخامخ پاڼه‪ :‬انځورګر‬ ‫ګنیش هالوی په خپل‬ ‫ورکشاپ کې‬ ‫ښې خوا ته‪ :‬بې نومه‪ ،‬ګاوچ‬ ‫په تخته باندې‪ ،2016 ،‬د‬ ‫هالوی کار‬ ‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪75‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫هرن‬

‫یوه نظري غونډه‬

‫له یو شمیر کمو هندوستاين انځورګرانو څخه چې د آملان په ‪ 14‬داکیومینتا کې چې په نړۍ‬ ‫کې د انځورونو مشهور نندارتون دی‪ ،‬انځورونه نندارې ته وړاندي کوي‪ ،‬تجربه لرونکی ګنیش‬ ‫هالوی د هڅونې او بیلوايل په اړه خربي کوي‬ ‫لیکواله‪ :‬پونم ګویل عکسونه‪ :‬د اکار پرکار هرني نندارتون‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪74‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

2017 ‫جوالی – سپتمرب‬

‫انځورونه‬

‫د پخوانیو کیسو په بنسټ‪،‬‬ ‫ماهیشاسورا د رمبا زوی دی‪ ،‬د‬ ‫آسوراس پاچا‪ ،‬چې نیمی انسان او‬ ‫نیمی ګامېښ دی‪ .‬او هغه څوک دی‬ ‫چې الهه دورګا یې وژين‪ ،‬او پرځمکه د‬ ‫شیطان راتګ پای ته رسوي‪.‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪72‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫د دورګاه پوجا پیل کې چې مهالیه ورته وايي د‬ ‫مجسمې تقدس ته ځانګړی شوی او د فیسټوال په‬ ‫وروستۍ ورځ په بیجویا دشامي ورته وايي‪ ،‬په اوبو‬ ‫کې ملبول کېږي‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪71‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫انځورونه‬

‫د مجسمو کالبوت اول جوړېږي‪ ،‬بیا‬ ‫رس‪ ،‬السونه او پښې جال جال جوړېږي او‬ ‫وروسته مجسمې رسه نښلول کېږي‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪70‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫دا وايي‪ ،‬هغه شېبه چې یو‬ ‫انځورګر د خدای سرتګې‬ ‫نقايش کوي‪ ،‬داسې ده لکه‬ ‫الهې ته روح وربخښي‪ .‬د‬ ‫مجسمې جوړولو سپېڅلی‬ ‫شکل په پخه شپه کې‬ ‫حکاکي کېږي چې هیڅ‬ ‫نندارچي ونه اويس‬ ‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪69‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫انځورونه‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪68‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫د الهې د مجسمې سټه له بڼس لښتو او بوسو جوړه ده‬ ‫چې بیا په کاليل خاوره کې پټ شوي دي او دا د ډروګا‬ ‫پوجا لپاره په ځانګړي ډول تیار شوي دي‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪67‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫انځورونه‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪66‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫د ملانځلو هرن‬ ‫د دورګا پوجا فیسټیوال په شیبو کې موږ تاسو ته په دې لنډه رڼا اچوو‬ ‫چې د کلکتې په کومارټويل کې هرنمندانو دورګاه الهې په څومره مینه‬ ‫او ظرافت رسه جوړې کړې دي‬ ‫انځورګر‪ :‬سوبینوی داس‬

‫پر بدو د ښو بري نړیوال متل دی‪ ،‬چې د نړۍ‬ ‫په کلتورونو‪ ،‬باورونو او کیسو کې انعکاس‬ ‫لري‪ .‬د هند په بنګال ایالت کې د اشوان‬ ‫کریشنا پکسا میاشت د داسې فیسټیوال د‬ ‫راتللو نښه ده چې دورګاه پوجا ( یا د خوړو‬ ‫ټاکونکې) په لوړه کچه ملانځي‪ .‬دا افسانه‬ ‫چې وايي‪ ،‬دورګاه الهې د وحيش دېو (مهي‬ ‫شاسورا) پرضد د جګړې مرشي کوله او ناڅاپي‬ ‫یې د هغه رس پرې کړ‪ ،‬دا اټکلوي چې د یوې‬ ‫مېرمنې په السونو به د هغه ژوند پای ته‬ ‫رسېدلی وي‪ .‬دورګاه پوجا د خپل بري له امله‬ ‫ملانځل کېږي‪ .‬په څلور ورځني نندارتون کې د‬ ‫الهې له مجسمو رسه مینه کېږي چې د کلکتې‬ ‫په کیومارټیويل کې د ایالت ځینې خورا ښو‬ ‫بوت تراشوس په ډېر ظرافت رسه جوړې کړې‬ ‫دي‪ .‬موږ تاسو ته د هرن او عبادت پر اتصال‬ ‫لږ رڼا اچوو چې د پنځونو عمل پاروي‪.‬‬ ‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪65‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫انځورونه‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪64‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫د یوې رسونکې وسیلې په توګه‪،‬‬ ‫خلکو ته د یوه مهم پیغام رسولو‬ ‫لپاره سینام یو ځانګړی ځای لري‬ ‫څه رسه‪ ،‬د داسې څه په اړه چې تاسو یې په اړه خربو کولو‬ ‫کې مرتدد یاست څنګه بدلون راوستالی شئ؟ کله چې یو‬ ‫داسې فلم چې داسې سناریو ته رسیدګي کوي‪ ،‬ستاسو نظر‬ ‫د بدلون حالت ته راوړي‪ .‬کله چې یو هیرو د یو څه په اړه‬ ‫خربې کوي او په هغه عمل کوي‪ ،‬د هغه لیدل به تاسو اړه‬ ‫کړي تر څو هغه څه تررسه کړئ چې هغه یې کوي‪ .‬سینام په‬ ‫هندوستان کې یوه پیاوړې وسیله ده‪" .‬‬

‫د کرکټر جوړول‬

‫د هندوستان فلم صنعت کې له ‪ 26‬کلونو وروسته‪ ،‬کومار‬ ‫ډیري لوړې او ژورې لیديل دي‪ .‬هغه څه چې بدلون ندی‬ ‫کړئ‪ ،‬د مهمو موضوعګانو د کرکټرونو متثیل ژمنتیا ده‪" .‬زما‬

‫خوشيږي څو هغه متثیلونه تررسه کړم چې ژور او څو پوړیزه‬ ‫وي‪ ،‬خو مهمه داده چې دا کرکټرونه وکوالی يش خلکو‬ ‫باندې اغیز وکړي او د نړۍ لپاره ښه کار تررسه کړي‪".‬‬ ‫په داسې حال کې چې د هغه خربې حقیقت منعکسوي‪،‬‬ ‫هغه په همدې توګه حقیقت بیانوونکی پاتې کیږي او وایي‬ ‫چې په داسې حال کې چې هغه له خپلو محدودیتونو څخه‬ ‫په ښکاره ډول خرب دی‪ ،‬خو دغو محدودیتونو هغه هیڅکله‬ ‫هم خپلو مستمعینو رسه د مخامخ کېدو څځه ندی منع‬ ‫کړی‪ .‬په خپلو خربو کې اکشې کامر وايي‪" ،‬زه ښایي تر ټولو‬ ‫غوره فلمي ستوری نه اوسم‪ ،‬خو ما تل د خلکو له ښکېلولو‬ ‫رسه مینه کړې ده – حتا که چېرته هغه زما د پراخې‬ ‫کورنۍ او ملګرو پورې محدوده وي‪ .‬ما تل له کیسو ویلو‪،‬‬ ‫د ماشوم په څېر د ضمني پېښو په اړه مبالغې کولو‪ ،‬او د‬ ‫امکان تر حده د خندا پارولو رسه مینه کړېده‪ .‬د عمر په‬ ‫ډېرېدو رسه ما د اکرب او بیربال له کیسو څخه ډېر څه زده‬ ‫کړل‪ .‬هغوی ما ته د هر ډول حالت قابولو او په یو مثبت‬ ‫يش باندې د داسې حالت بدلولو مهارت راکړ‪ .‬په همدې‬ ‫دلیل زه هڅه کووم چې دا کار په خپل مجازي او حقیقي‬ ‫ژوند کې تررسه کړم‪".‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪63‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫سینام‬

‫ټولنیزه اوږده‬ ‫کیسه‬ ‫او ام جي – او زما‬ ‫خدایه‬

‫په ‪ 2012‬کې وړاندي شوی‪ ،‬دغه‬ ‫فلم چې ستوری یې اکشی کومار‬ ‫دی‪ ،‬د ایامنداری او ړانده ایامن‬ ‫ترمنځ د توپیر متثیل په اړه د‬ ‫راجکامر هیراين پي کې تر سورې‬ ‫الندې راوړي‪ .‬دا فلم د کانجي‬ ‫ویرود کانجي تر عنوان الندې‬ ‫د یوې ګوجراتې کیسې پراساس‬ ‫دی او د هغه سړي کیسه ده‬ ‫چې د خدای پر وړاندې یې دعوا‬ ‫پرانیستې ده‪.‬‬

‫جايل ایل ایل يب ‪2‬‬

‫د حقوقي سیستم رسه مبارزه لکه‬ ‫پخوانی فلم‪ ،‬دې فلم په خپله‬ ‫کیسه کې یو شمیر مسلې پشمول‬ ‫د بې وزلو خلکو حقونو مسلې‬ ‫راپورته کړي‪ .‬دې فلم د مېرمنو‬ ‫کرکټرونو لپاره په ځانګړې توګه د‬ ‫پوشپا میرشا کرکټر‪ ،‬چې نقش یې‬ ‫هام قریيش تررسه کړئ‪ ،‬هر اړخیز‬ ‫ستاینه هم السته راوړې‪.‬‬

‫پدمان‬

‫دا فلم به په ‪ 2018‬کې وړاندي‬ ‫يش‪ ،‬پدغه فلم کې اکشی کومار د‬ ‫حیيض نظافت موضوع راسپړي‪.‬‬ ‫دا کیسه فريض شوې او د‬ ‫اروناچلم موروګنتام‪ ،‬د هغه ټولنیز‬ ‫فعال کیسه چې د هندوستان په‬ ‫کلیو کې د کمې بیې د نظافت‬ ‫دسامل ماشین جوړی کړئ‪ ،‬کیسه‬ ‫بیرته بیانوي‪.‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪62‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫مخامخ پاڼه‪ :‬کومار‬ ‫په هوا کې پورته شوی‬ ‫دریدلې حالت کې‬ ‫کېن لورې ته‪ :‬کومار له‬ ‫جايل ایل ایل يب ‪ 2‬څخه‬ ‫په دریدلې حالت کې‬

‫مخامخ پاڼه‪ :‬کومار د ممبای پولیس نندارې کې برخه اخيل‪ ،‬اومانګ؛ کېڼ لورې ته‪ :‬د تشناب فلم ستوري‪ :‬ایک پریم کاتا د تبلیغ غونډه‬

‫تشناب‪ :‬ایک پریم کاتا په اوترا‬ ‫پردیش کې د مینې کیسې له الرې‬ ‫په آزاد هوا کې د حاجت رفع کولو‬ ‫موضوع راسپړي‬ ‫د کیسو ویلو هرن‬

‫کله چې یو کس د یوې موضوع په اړه فلم جوړوي چې د‬ ‫یوې ټولنې په اړه دی‪ ،‬یو خطر شتون لري چې کېدای يش‬ ‫یو کس له کیسو ویلو تبلیغ کولو ته وښویږي‪ .‬له هرنمند‬ ‫څخه وپوښتئ چې آیا د تشناب فلم جوړولو په وخت کې‬ ‫دغه موضوع په پام کې نیول شوې وه‪ :‬ایک پریم کاتا او‬ ‫هغه ځواب ورکوي‪" ،‬په بشپړه توګه‪ .‬تايس باید د کیسو‬

‫ویلو او احصایې ترمنځ په توپیر پوه شئ‪ .‬دا فلم تر ډیري‬ ‫کچې د مینې یوه کیسه وه چې خلک ورباندې پوهیدل‪.‬‬ ‫نظر دا و څو د ساعتیری وسیلې له الرې لیدونکو ته‬ ‫ښوونه وړاندي يش‪ ،‬چې یو ننګونکی کار دی‪ .‬د ښه‬ ‫هندوستان جوړول د ټولو هڅو ته اړتیا لري او سینام هم‬ ‫کوالی يش پدغه کې یوڅه برخه واخيل‪".‬‬

‫د سینام وړتیا‬

‫د یوې رسونکې وسیلې په توګه‪ ،‬خلکو ته د یوه مهم‬ ‫پیغام رسولو لپاره سینام یو ځانګړې رسونکې وسیله ده‪.‬‬ ‫کومار وايی‪" ،‬ځینې وخت د ټولنې رسم ماتول او داسې‬ ‫موضوعګانې لکه مدفوع حالت له حاشیو څخه یو عادي‬ ‫حالت ته راګرځول یو زړور غږ ته اړتیا لري‪ .‬هر څومره‬ ‫ډېر ډیالوګونه‪/‬مکاملې چې تولید يش‪ ،‬په هامغه کچې‬ ‫رسه تحرکات او خوځښتونه رامنځته کیږي‪ .‬له دې هر‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪61‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫سینام‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪60‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫اکشی کومار د‬ ‫تشناب لپاره د تبلیغ‬ ‫په غونډه کې‪ :‬ایک‬ ‫پریم کاتا‬ ‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪59‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫سینام‬

‫سینام یوه‬

‫ځواکمنهوسیله‬ ‫د هرنمند اکشې کامر لپاره‪ ،‬د لیدونکو ښوونه پدايس کال کې چې د هغوی‬ ‫وخت هم ښه تیر يش د فلم جوړونې له سرتو ننګونه څخه ده‬ ‫لیکواله‪ :‬ناندیني ډي ترایپايت‬

‫یو فلم‪ ،‬پدايس حال کې چې د یوه کرکټر کیسې باندي‬ ‫پیل شوی‪ ،‬خپله هم یو کرکټر دی‪ .‬په حقیقت کې فلم‬ ‫یو شمیر ډیر کرکټرونه دي او کیدای يش ډیرې نقشونه‬ ‫ولوبوي‪ :‬یو خوب لیدونکی ستايس رسه مرسته کوي څو‬ ‫د ورځني ژوند هردم خیايل له یاده وباسئ‪ ،‬یو حقیقت‬ ‫پلوی له تايس رسه په حقیقت خربي کوي یا یو فیلسوف‬ ‫تايس ته د ژوند لوستلونه رسوي‪ .‬د هرنمند آکشی کامر‬ ‫لپار‪ ،‬یو شی چې فلم باید تررسه نکړي‪ ،‬هغه تبلیغ دی‪.‬‬ ‫"تايس نشئ کوالی یوه هېواد ته تبلیغ وکړئ‪ ،‬تايس باید‬ ‫فلم پزړه پورې کړئ او معلومات دايس وړاندي کړئ‬ ‫څو خلک وهڅوئ او یو بدلون راوړئ پرته لدې چې‬ ‫یوه ستونزه بل کس ته وروړئ‪ "،‬هغه وايی‪ ،‬تشناب د‬ ‫بیلګې په توګه وړاندي کوي‪ :‬ایک پریم کاتا‪ ،‬پدې نږدې‬ ‫وختونو کې د هغه د بریا کار له پالستیک رسه چې د‬ ‫صدراعظم نریندرا مودي د سواش بهارت ابهیان یا د‬ ‫هندوستان پاک وساتئ ماموریت پیغام ورباندي لیکل‬ ‫شوی و‪ .‬د فلم ستوری‪ ،‬په یوه پرانسته مرکه کې خپل‬ ‫صنعت په اړه خپل احساسات او همدارنګه هغه موخه‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪58‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫بیانوي چې دا ډول صنعت یې د نړۍ د سوله ییزه کېدو‬ ‫لپاره تررسه کوي‪.‬‬

‫د هندوستان پاک وساتئ ماموریت‬

‫زه په هندوستان کې په آزاده هوا کې د حاجت رفع کولو‬ ‫په اړه هغه وخت خرب شوم کله چې نیراج پانډې ماته‬ ‫له یوې لیکنې رسه راغئ چې د هندوستان په کيل کې‬ ‫د یوې ځوانې مېرمن په اړه و‪ ،‬دغې مېرمن لدې کبله‬ ‫له خپل خاوند څخه طالق اخيل چې په خپل کور کې‬ ‫تشناب نلري‪ "،‬کومار وايي‪ :‬ایک پریم کاتا هغه د یوه‬ ‫هرنمند او د یوه هندوستاين وګړي په توګه جلب کړ‪.‬‬ ‫"کله چې مونږ فلم جوړاو‪ ،‬مونږ پدې فکر کې شو چې د‬ ‫دې فلم د تبلیغ لپاره د هندوستان پاک وساتئ ماموریت‬ ‫رسه تړل یې کومه بله ښه الر نشته‪ .‬دغه فلم چې‬ ‫دایرکرت یې رشي نرایان سینګ دی‪ ،‬فلم د اوترا پردیش‬ ‫د ماتورا دوو کلیو ته نږدې د مینې کیسې له الرې د‬ ‫هندوستان په کلیو کې په آزاده هوا کې د حاجت رفع‬ ‫کولو ستونزې مسله راسپړې‪.‬‬

‫مخامخ پاڼه‪ :‬انویسا‬ ‫مهانتا د ساترییا نڅا‬ ‫په یوه حرکت کې‬ ‫کېن لورې ته‪:‬‬ ‫رسودي سایکیا د نڅا‬ ‫له خپل ملګري رسه‬ ‫نڅا تررسه کوي‬

‫له نسلونه نورو ته پاته شوې‪ ،‬د سانسکریت‬ ‫ډیری اصطالح ګانې د سیمې ژبې له کلمو رسه‬ ‫بدل شوي‪ .‬د بیلګې په توګه‪ ،‬هستاس د پاټاکا‬ ‫(بېرغ) په نوم پېژندل کیږي‪ ،‬چې پدغه کې‬ ‫ورغوی هوار نیول کیږي‪ ،‬څلور ګوتې یوبل ته‬ ‫نږدې ساتل کیږي او بټه ګوته په ملړين بند‬ ‫کې قات کیږي‪ ،‬چې دهواج ورته ویل کیږي‪.‬‬ ‫ساترییا د سنګیت ناټک اکادمي لخوا د‬ ‫هندوستان د لرغوين نڅا په بڼه پېژندل شوی‪،‬‬ ‫دغه اکادمي د هېواد د یوه ډیر لوړ کلتوري‬ ‫بنسټ په توګه پېژندل کیږي چې په ‪ 2000‬کې‬ ‫د نڅا‪ ،‬موسیقی او ډرامو اړوندو موضوعګانو په‬ ‫اړه کار کوي‪.‬‬

‫د ساترییا د جوړولو ویاړ د ‪ 15‬پېړۍ‬ ‫مذهبي اصالح غوښتونکی سانکارادیوا‬ ‫لري چې په ټول آسام کې د پیر په توګه‬ ‫پېژندلکیږي‬

‫په زړه پورې خربه دا ده چې ایندیریا بورا‪،‬‬ ‫هغه کس چې د ملړي ځل لپاره یې ساترییا د‬ ‫هېواد لیدونکو پاملرنې ته راوړه‪ ،‬د روکمیني‬ ‫دیوي اروندایل مرشه مریده وه‪ ،‬روکمیني یوه‬ ‫مخکښه مېرمن وه چې عامو خلکو ته یې د‬ ‫بهاراتانتیام په راوړلو کې مرسته کړې‪ ،‬چې په‬ ‫تیر کې یووازې په معبد پورې ځانګړې وه‪ .‬له‬ ‫ساترییا رسه د بورا هڅه ورته وه‪ ،‬چې معبدګاو‬ ‫او تاالرونه ته یې راوړه‪ .‬د بهاراتانتیام یوه بله‬ ‫نڅا کوونکې پراتیش سوریش ده چې په منظمه‬ ‫توګه یې له خپل اصيل ټاټويب آسام څخه‬ ‫ساترییا تعقیب کړې‪ .‬رشودي سایکیا ساترییا‬ ‫د هندوستان ډیریو برخو ته وړې‪ ،‬پدايس حال‬ ‫کې چې انویسا مهانت د ساترییا یوه بله ځوانه‬ ‫نڅا کوونکي اوعامله ده‪.‬‬ ‫ساترییا له هغه وخته چې د آسام په‬ ‫معبدګاوو پورې ځانګړې وه‪ ،‬ډیر مزل وهلئ‪.‬‬ ‫پر بدلونونو برسیره‪ ،‬کېدای يش هغه دایمي‬ ‫ځانګړتیا چې اوس هم شتون لري هغه د‬ ‫پرهیزګارۍ احرتام دی چې د ساترییا نڅا‬ ‫کوونکي کې یې اوس هم ښيي‪.‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪57‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫نڅا‬

‫نور ډولونه‬

‫بیهو‬

‫بیهو چې د الس چټک حرکتونو او‬ ‫تیز قدمونه لري‪ ،‬د ځوانو هلکانو او‬ ‫انجونو لخوا د بیهو مېلو په وخت‬ ‫کې تررسه کیږي‪.‬‬

‫جهومور‬

‫له یوې پېړې څخه زیات وخت‬ ‫په ترڅ کې‪ ،‬د آسام د چایو قبایلو‪،‬‬ ‫د نڅا یوه کوچنی بڼه جوړه کړې‬ ‫چې نوم یې چا بګنور جومور ناچ‬ ‫دی‪ .‬دغه نڅا یووازې د انجونو‪،‬‬ ‫یا د انجونو او هلکانو لخوا یوځای‬ ‫تررسه کیږي‪.‬‬

‫باګورومبا‬

‫د باګورومبا نڅا‪ ،‬چې د بویساګو‬ ‫مېلې په وخت کې د بودو ټولنې‬ ‫لخوا تررسه کیږي‪ ،‬د نڅا هغه بڼه‬ ‫ده چې په کراره قدمونه رسه تررسه‬ ‫کیږي‪ .‬دغه نڅا د “پتنګ د نڅا”‬ ‫په نوم هم پېژندل کیږي‪.‬‬

‫دیودهاين‬

‫د دیودهاين نڅا د مار الهې ماناسا‬ ‫عبادت کولو رسه تړاو لري‪ .‬د‬ ‫دیودهاين انجلی‪ ،‬د الهام په حالت‬ ‫کې ده‪ ،‬او د خام (ډهل) او د‬ ‫سیپوهنګ (سیپوهنګ طولې) رسه‬ ‫یوځای نڅا کوي‪.‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪56‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫اشارې د دې نڅا د ښځینه ښایست رسه تړاو‬ ‫لري‪ .‬له بل پلوه‪ ،‬د دغې نڅا د پښو ځواکمن‬ ‫حرکتونو‪ ،‬د بدن ژوندي دورې او د عضالتو‬ ‫ټوپونو عنرصونه هم لري‪ ،‬چې ټول له تنداوا د‬ ‫نڅا د عضالتو برخې رسه تړاو لري‪.‬‬ ‫دا د نڅا یوه بڼه ده چې د پرهیزګاری‬ ‫موخې لپاره ورته وده ورکړ شوې‪ .‬دغه نڅا د‬ ‫آوازونو له الرې د کېسو ویلو‪ ،‬ډولې متثیلونو‬ ‫او تزییني خوځښتونو او د پښو چټکو‬ ‫حرکتونو رسه لیدونکي بوختوي‪ .‬سندرې د‬ ‫هغو سندر غاړو لخوا ویل کیږي چې له ډهل‬ ‫وهونکو او د موسیقي وسایلو غږونکو رسه د‬ ‫ستیج څنګ ته ناست وي‪.‬‬ ‫د ساتیرییا ویاړ د ‪15‬پېړۍ مذهبي اصالح‬ ‫غوښتونکي سانکرادیوا لري چې په ټول آسام‬ ‫کې د سپېڅلې کس په سرتګه ورته کتل‬

‫کیږي‪ .‬سانکارادیوا د نڅا د هغو ډولونو‬ ‫عنارص چې پدغه والیت کې ډیر شتون لري‬ ‫رسه یوځای کړل او د هرن یوه بڼه یې جوړه‬ ‫کړه چې د پرهیزګارۍ یوه وسیله وه‪.‬‬ ‫د ساترییا ډويل متثیلونه د هغه کود‬ ‫پراساس دي چې د نڅاکونکي د څېرې‬ ‫څرګندونې‪ ،‬د بدن خوځښتونه او د الس‬ ‫اشارې یا هستاس رسه یوځای کوي‪ .‬د‬ ‫لرغوين نڅا په اړه د سانسکریت دوه ښه‬ ‫پېژندل شوي‪ ،‬د ناتیا شاسرتا او ابهینایا‬ ‫دارپنا کې د یوه الس او دوو السونو اشارې‬ ‫شامل دي‪ .‬د ساترییا د الس اشارې کېدای‬ ‫يش په دواړو کې وموندل يش‪ .‬خو ټول‬ ‫ژوندې دودونه یوه عميل برخه لري چې‬ ‫ځینې وختونه تر نظرې برخې اوړي‪ .‬ځکه‬ ‫نو‪ ،‬لکه څرنګه چې ساترییا په آسام کې‬

‫د پرهیزګاری لپاره یو‬

‫لرغونی شعر‬ ‫ساترییا‪ ،‬د آسام سیمې د نڅا یوه بڼه ده‪ ،‬دغه نڅا د هندوستان یو لرغونی مترین‬ ‫دی چې اصيل موخه یې د عبادت کولو لپاره ورته وده ورکړ شوې وه‪.‬‬ ‫لیکواله‪ :‬رانجانه راجان‬

‫د ساترییا مالتړ‬ ‫کوونکې‪ ،‬مدهوسمیتا‬ ‫بورا (کېڼ لورې ته او‬ ‫پیرونا بهویان)‬

‫له نڅا رسه مینه بې تیروتنې ده‪ .‬که څه هم‬ ‫کلتورونه توپیرونه لري خو له نڅا رسه احساس‬ ‫تل پاته وي‪ ،‬او هیڅ یو رسحد نه يش کوالی رسه‬ ‫بیل یې کړي‪ .‬که دا نڅا وي‪ ،‬د لیدنې انځورونه‬ ‫یا موسیقی وي‪ ،‬د هندوستان هره برخه د هرن‬ ‫خپله ځانګړې بڼه لري‪ .‬ډیری وختونه دايس شوي‬ ‫چې یو دودیز هرن چې په یوه سیمه کې عام دی‬ ‫تر ډیري کچې د بلې سیمې وګړو لخوا نه پیژندل‬ ‫کیږي تر هغه وخته چې هرنمندان او پوهان‬ ‫یې په اړه پوهاوی خپور نه کړي‪ .‬لدغو بیلګو‬ ‫څخه یوه هم د شامل ختیځ هندوستان د آسام د‬ ‫ساترییا په نوم د اصيل نڅا یوه بڼه ده‪.‬‬ ‫د ساترییا اصلیت له معبدګاو څخه پیل شوی‬ ‫چې د ساتراس په نوم پیژندل کیږي‪ ،‬چېرته چې‬ ‫د ویشوناویت مریدانو د خدای ویشنو لپاره د‬ ‫دویزې پرهیزګارۍ مترین کاو‪ .‬پدايس حال کې‬

‫چې د آسام خلک وررسه آشنا دي‪ ،‬د هېواد‬ ‫د نورو برخو لیدونکي تر ‪ 1990‬پوري لدغې‬ ‫پیچلې نڅا رسه آشنا نه و‪ .‬پدغه وخت کې‬ ‫یو شمیر لرغونو نڅا کوونکو وروسته لدې‬ ‫چې له ساتراس رسه تړلو ځینو پیرانو هغوی‬ ‫وروزل‪ ،‬پدغه نڅا پیل وکړ‪ .‬ورو ورو دغه نڅا د‬ ‫هندوستان په مهمو ښارونو لکه نوی ډیيل کې‬ ‫د مخ ستیج د هرن په بڼه وپیژندل شوه‪.‬‬ ‫د ساترییا نرم خوځښتونه د الس نازکې‬

‫د ساترییا له اجرااتو څخه په ځانګړې‬ ‫توګه په ژمي کې په دیسپور ګوواهټي‬ ‫کې خوند اخیستلئ شئ‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪55‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫نڅا‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪54‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫نارايل پورنیام‪ ،‬مهاراشرتا‬

‫نارالی پورنیام یا د کوپرې جشن په رشاون پورنیام کې‪،‬‬ ‫چې د هندو میاشتې رشاون پر مهال له لومړۍ سپوږمۍ‬ ‫څخه عبارت ده‪ ،‬د مونسون موسم پای په ګوته کوي‪.‬‬ ‫دا جشن‪ ،‬چې د رشاواين پورنیام‪ ،‬راخي پورنیام‪ ،‬او رکشا‬ ‫بندن په نومونو هم یادیږي‪ ،‬د ماهي نیولو د یو نوی‬ ‫موسم پیل هم په ګوته کوي‪ .‬په همدې دلیل د دغه‬ ‫ایالت د ماهي نیولو ټولنه‪ ،‬چې د کويل په نوم مشهوره‬ ‫ده‪ ،‬نارايل پورنیام هر کال په ځانګړي خوند رسه د‬ ‫سمندر د خدای په رايض کولو رسه ملانځي‪ ،‬مخکې له‬ ‫دې چې خپلې کښتۍ په لوړې کچې رسه رنګ او سینګار‬ ‫کړي‪ .‬د کوپرو وړاندې کول تررسه کیږي او د پرېامنه‬ ‫کبانو د پیداکېدلو او همدارنګه له طبیعي مصیبتونو‬ ‫څخه د خوندیتوب لپاره دعاګانې لوستل کیږي‪.‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫په مهاراشرتا کې نور‬ ‫ډېر څه تررسه کړئ‬

‫بندردارا د مونسون پر مهال‪،‬‬ ‫د غړمبېدونکي ځړويب‪،‬‬ ‫لوړو غونډیو‪ ،‬او هره خوا د‬ ‫خوشبویه ځایونو په لرلو رسه‬ ‫د چکروهونکو لپاره جنت‬ ‫دی‪ .‬د ال ډېرو مالوماتو لپاره‬ ‫له لینک څخه لیدنه وکړئ‪:‬‬ ‫‪maharashtratourism.gov.in‬‬

‫‪n‬‬

‫‪53‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫سفر‬

‫په کیراال کې نور ډېر څه تررسه‬ ‫کړئ‬

‫مونسون د دې ایالت د زړه راښکونکو ځړوبونو‬ ‫د لیدلو لپاره تر ټولو ښه وخت دی‪ .‬دا ځړوبونه‬ ‫له اتوکاد څخه چې په مونار کې او چیتاالیم‬ ‫ځړوب څخه چې په وایاناد کې شتون لري‬ ‫عبارت دي‪ .‬د نورو مالوماتو لپاره له الندې‬ ‫لینک څخه لیدنه وکړئ‪keralatourism.org :‬‬

‫اونم‪ ،‬کیراال‬

‫په هند کې د تر ټولو مشورو مونسوين جشنونو په منځ کې‪،‬‬ ‫دا لس ورځنی فرهنګي خیايل ننداره افسانوي او دودیز‬ ‫کرهڼیز دودونه رسه یوځای کوي‪ .‬د کرهڼیزو محصوالتو‬ ‫او پرېامنۍ ملانځلو ترڅنګ‪ ،‬دا جشن د ماهابيل پاچا راتګ‬ ‫ته تر څو له خپلې پراجا رسه وویني هم کتنه کوي‪ .‬په دې‬ ‫افسانه کې راځي چې هر کال‪ ،‬د درنښت وړ پاچا له کښته‬ ‫نړۍ څخه له ځمکې څخه د لیدنې لپاره راځي او د ټولو‬ ‫اقتصادي او ټولنیزو بېالبېلو طبقو لرونکي خلک د هغه د‬ ‫هرکيل لپاره په مېلمستیاوو او جشنونو کې رسه راټولیږي‪.‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪52‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫په دغو لسو ورځو کې د کورونو‪ ،‬دفرتونو‪ ،‬او نورو‬ ‫عامه ځایونو هویلۍ په ترتیب رسه په ګالونو باندې‬ ‫چې د اتاپوکامل په نوم یاديږي ښکيل او سینګاریږي‪.‬‬ ‫د تیروونم په ورځ باندې‪ ،‬چې د جشن یو له نیکمرغو‬ ‫ورځو څخه ګڼل کیږي‪ ،‬د اوناکودي په نوم نوې جامې‬ ‫ویشل کیږي او د دودیزې موسیقۍ او نڅا د نندارې‬ ‫تر څنګ دودیزې لوبې لوبول کیږي‪ .‬اونم جشن په‬ ‫ارامنوال کې د زړه راښکونکو کښتیو سیالیو رسه ملانځل‬ ‫کیږي چې وررسه راشپیل وهونکي کسان د پمبا په‬ ‫سیند کې د مار ډوله ښایسته کښتیو پاروګان وهي‪.‬‬

‫ادیپیروکو ویژا‪ ،‬تامیل نادو‬

‫لکه څنګه چې د عادي پیروکو او یا پادینیتم پیروکو په نومونو هم مشور دی‪ ،‬له دې جشن څخه‬ ‫موخه دا ده تر څو د کاویري سیند او مرستیاالنو ته یې درناوی وړاندې يش‪ .‬لکه څنګه چې دا‬ ‫جشن هر کال د تامیل جنرتۍ عادي میاشت په ‪18‬مه ورځ نیول کیږي‪ ،‬دا جشن په ځانګړې‬ ‫لېوالتیا رسه په هوجیناکل‪ ،‬بهواين او تریچي کې ملانځل کیږي‪ .‬د اوبو ژوندبخښونکو ځانګړتیاوو‬ ‫د هرکيل تر څنګ‪ ،‬خلک په ټول ایالت کې په یوځایي ډول رسه د ملانځنې لپاره راووځي‪.‬‬

‫په تامیل نادو کې نور‬ ‫ډېر څه تررسه کړئ‬

‫د نیلګیري غره ته په‬ ‫رېلګاډي کې سفر وکړئ‪ .‬دا‬ ‫سیمه د یونیسکو په نړیوالو‬ ‫میراثونو کې شمېرل کیږي‬ ‫چې اوګادمنامل او میتوپاالیم‬ ‫له یو بل رسه نښلوي‪ .‬د نورو‬ ‫مالوماتو لپاره له الندې لینک‬ ‫څخه لیدنه وکړئ‪:‬‬ ‫‪tamilnadutourism.org,‬‬ ‫‪nilgiris.nic.in,‬‬ ‫‪irctctourism.com‬‬

‫مینجار فیر‪ ،‬هیامچیل پرادیش‬

‫لکه څنګه چې د هیامچیل پرادیش خلک د مینجار فیر پر مهال‬ ‫د طبیعت ورکړه‪/‬بسپنه ملانځي‪ ،‬لویدیځ هیاملیا غرونه د باران د‬ ‫سندرو انګازې ورکوي‪ .‬دا جشن چې د چمبا په ولسوالۍ کې نیول‬ ‫کیږي‪ ،‬د پراخو پرانستونکو مراسمو رسه پیلیږي او داسې باور‬ ‫شتون لري چې دا تر ټولو بختور وخت ګڼل کیږي‪ .‬د ملانځنې د‬ ‫یوې برخې په توګه‪ ،‬خلک په دودیزو لوبو او فرهنګي فعالیتونو کې‬ ‫چې په رنګارنګ دودونو سنبال وي ډوب او ښکېل وي‪.‬‬

‫په هامچیل پرادیش کې نور ډېر‬ ‫څه تررسه کړئ‬

‫په چمبا کې د شتون پر مهال له مشهورو‬ ‫عبادتځایونو څخه هم لیدنه وکړئ چې په دغو‬ ‫کې د ‪11‬مي پېړۍ د هاري رای عبادتځای‪/‬‬ ‫معبد هم ګډون لري‪ .‬د رنګمهل زړه ماڼۍ‬ ‫چې د استعامري او سیمه ییزې معامرۍ نښې‬ ‫په شتون لري هم د لیدلو وړ ګڼل کیږي‪ .‬د‬ ‫ډېرو مالوماتو لپاره‪ hptdc.in :‬وګورئ‪.‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪51‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫سفر‬

‫په راجستان کې نور ډېر‬ ‫څه تررسه کړئ‬

‫په جیسلمیر‪ ،‬بیکانیر او‬ ‫ماندوا کې په اوښ سواره شئ‬ ‫تر څو د راجستان د کلیوايل‬ ‫ژوند تر څنګ له دښتو څخه‬ ‫تجربې ترالسه کړئ‪ .‬د ډېرو‬ ‫مالوماتو لپاره له الندې انټرنټی‬ ‫لینک څخه لیدنه وکړئ‪:‬‬ ‫‪tourism.rajasthan.gov.in‬‬

‫تیج راجستان‬

‫په راجستان کې د بارانونو د رارسېدنې‬ ‫په ملانځلو رسه‪ ،‬تیج د مونسوين جشنونو‬ ‫ټولیزې بڼې ته راجع کیږي چې په لویدیځ‬ ‫او شاميل هندوستان کې ملانځل کیږي او‬ ‫د هېواد په ډېرو سیمو کې د الهې پرويت ته‬ ‫چې د تیج ماتا په نوم هم مشهوره ده ډالۍ‬ ‫ورکول کیږي‪ .‬طبیعت‪ ،‬سبزیجاتو او مرغانو‬ ‫ته په دودیزو ټولنیزو فعالیتونو او مراسمو‬ ‫تررسه کولو له الرې د درناوي وړاندې کولو‬ ‫رسه‪ ،‬دا جشن په اصل کې د ښځو لپاره‬ ‫دی او نڅاګانې‪ ،‬سندرې‪ ،‬د کیسو ویل‪ ،‬په‬ ‫السونو او پښو باندې نکریزې اېښودل‪ ،‬او د‬ ‫جشن په میلمستیا کې د لیهاریا ځاللرونکو‬ ‫ساړیو او جامو اغوستل په کې تررسه کیږي‪.‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪50‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫په چاتیسګړ کې نور‬ ‫ډېر څه تررسه کړئ‬

‫له باسټر مینې څخه د پړانګانو‪،‬‬ ‫تورو هوسیو‪ ،‬هوسیو‪ ،‬سپینو‬ ‫پړانګانو‪ ،‬چینکارا او نورو ژوو‬ ‫د کتنې لپاره لیدنه وکړئ‪.‬‬ ‫دا موقتي ځنګل د مونسوين‬ ‫موسم پر مهال تر ټولو ښایسته‬ ‫وي‪ .‬د ال ډېرو مالوماتو لپاره له‬ ‫الندې لینک څخه لیدنه وکړئ‪:‬‬ ‫‪cgtourism.choice.gov.in‬‬

‫هاریل‪ ،‬ګاتیسګړ‬

‫لکه څنګه چې له نوم څخه څرګندیږي‪ ،‬هاریيل جشن د طبیعت قصیده‪/‬غزل ګڼل کیږي‪ .‬په‬ ‫هندوستان کې د بې سارې جشنونو په منځ کې‪ ،‬دا جشن د مونسوين موسم پر مهال چې بارانونه‬ ‫د ځمکې تنده ماتوي د طبیعت د مور پلټلو په مانا ده‪ .‬د خوښیو د یوې برخې په توګه‪ ،‬بزګران د‬ ‫غواګانو او کرهڼیزو وسایلو عبادت کوي او د پرېامنه محصوالتو السته راوړلو لپاره دعاګانې کوي‪.‬‬

‫بیهدینخلم‪ ،‬میغالیا‬

‫دا رنګین جشن په جووایی کې د دریو ورځو لپاره ملانځل کیږي او لیدل کیږي‬ ‫چې نارینه په کوڅو او سړکونو کې د دودیزو ډولونو او بین باجو په وهلو رسه‬ ‫نڅاګانې کوي‪ .‬که څه هم ښځینه په دې نڅاګانو کې برخه نه اخيل‪ ،‬هغوی د‬ ‫خپلو نیکونو د روح لپاره قربانۍ کوي او خوراکي توکي ویيش‪ .‬د برج په څیر‬ ‫ساختامن چې د رات په نوم یادیږي جوړیږي او د سیمه ییزو خلکو له لوري په‬ ‫ټول ایالت کې ښکلی او سینګاریږي چې وروسته د ‪ 30‬تر ‪ 40‬کسانو له لوري‬ ‫په ایتنار سیمه کې په یو کوچني جهیل کې د ډویبېدو لپاره وړل کیږي‪.‬‬

‫په میګاالیا کې نور ډیر څه‬ ‫تررسه کړئ‬

‫د خايس غونډۍ په دې ایالت کې د ځینو‬ ‫ښکلو او زړه وړونکو سمڅو‪/‬غارونو کور‬ ‫ګڼل کیږي چې په سمڅو کې د اوسېدنې‬ ‫منونې دي‪ .‬دا سمڅې د کریم ماوخیرداپ‬ ‫او کرین دام په نومونو یادیږي‪ .‬د ډېر‬ ‫مالوماتو لپاره الندې لینک څخه لیدنه‬ ‫وکړئ‪megtourism.gov.in :‬‬ ‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪49‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫سفر‬

‫ګووا‪ ،‬سوا جوا‬

‫په ګووا کې نور ډېر څه‬ ‫تررسه کړئ‬

‫د ګووا ایالت په زړه وړونکې منظره‬ ‫کې د بې سارې سفر لپاره له مارګوا‬ ‫څخه تر ممبیی پورې د کونکان‬ ‫چټک رېلګاډی ونیسئ‪ .‬د ال ډېرو‬ ‫مالوماتو لپاره الندې لینک پرانیزئ‪:‬‬ ‫‪goatourism.gov.in/by-rail‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪48‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫خپل مونسوين چکر له ګووا څخه‬ ‫پیل کړئ‪ .‬په دې ایالت کې د‬ ‫موسم لومړي بارانونه په سوا او جووا‬ ‫رسه پیلیږي‪ .‬دا جشن به‪ ،‬چې د‬ ‫جون تر پایه پورې دوام کوي‪ ،‬تاسو‬ ‫ته په اصل کې د ډېرو هیلو باور‬ ‫درپه برخه کړي‪ .‬د زړه له کومې د‬ ‫رسجینټ جان دي بپټیسټ جشن‬ ‫کې د ایالت په ټولو سیمو کې خلک‬ ‫سندرې وایي‪ ،‬نڅاګانې تررسه کوي‪،‬‬ ‫میلمستیاوې کوي‪ ،‬په چینو‪ ،‬لویو‬ ‫ویالو‪ ،‬او د پاکو اوبو په ډنډونو‪/‬‬ ‫حوضونو کې المبو وهي‪.‬‬

Ah my heart dances like a peacock, the rain patters on the new leaves of summer, the tremor of the crickets’ chirp troubles the shade of the tree, the river overflows its bank washing the village meadows. My heart dances. — Rabindranath Tagore

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

2017 ‫جوالی – سپتمرب‬

‫سفر‬

‫د هندوستان تېز‬

‫مونسوين‬

‫په موسیقۍ‪ ،‬نڅا‪ ،‬او دودیزو مراسمو باندې د باران خدایانو ته په ښه راغالست ویلو رسه‪،‬‬ ‫هندوستان د خپلو بېالبېلو مونسوين جشنونو له الرې په منندوینې رسه د موسم‪/‬فصل‬ ‫ملانځنه کوي‪ .‬مونږ له ستاسو لپاره اته جشنونه درپېژنو چې په راتلونکې کې یې لیدنه‬ ‫تجربه کولی شئ‪.‬‬ ‫لیکواله‪ :‬د ناندیني ډي تریپايت‬

‫د بیاښېرازئ او پرېامنۍ کوربه مونسوين موسم د‬ ‫هندوستان په زړه کې د ملانځنې د موسم په توګه‬ ‫یو ځانګړی ځای لري‪ .‬په شامل کې له هیامچیل‬ ‫پرادیش څخه په سهیل کې تر کیراال پورې‪ ،‬او‬ ‫په ختیځ کې له میغاالیا څخه په لویدیځ کې تر‬ ‫مهاراشرتا پورې د هېواد ټولې سیمې د باران د‬ ‫خدایانو ښه راغالست ویلو خپلې ځانګړې طریقې‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪46‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫لري‪ .‬د دغه موسم په رارسېدو رسه‪ ،‬له بېالبېلو‬ ‫دودونو رسه خوندورې سندرې او نڅاګانې ملې‬ ‫وي او په یوشان او شوکت رسه یې ښودنه او‬ ‫ملانځنه تررسه کیږي‪ .‬د هندوستان د اتو تر ټولو‬ ‫انګازو لرونکو مونسوين جشنونو ته ښکالو ووهئ‪،‬‬ ‫او د باراين وریځو د تعقیبولو په موخه د خپل‬ ‫یون الر وټاکئ‪.‬‬

‫د حقایقو دوسیه‬

‫اورګاډی به په نوي ډېيل کې له رسای‬ ‫روهیله متځي د هاریانا په فروخ نګر‬ ‫کې ګرهي هرسه رو مرکز ته ځي‬ ‫په اورګاډي کې ټوټل‪ 16‬ملري تختې‬ ‫لګول شوې دي‪ ،‬چې هره یوه تر‪300‬‬ ‫واټو پورې برېښنا تولیدوي او دا د هند‬ ‫جوړ نوښت له مخې تولید شوې دي‬

‫‪ ‬اورګاډی د بټرۍ په مټ داسې د‬ ‫انرژۍ جوړ مالتړی سیستم هم لري‬ ‫چې تر‪ 72‬ساعتونو له ملري برېښنا‬ ‫پرته چلېدلی يش‬ ‫په یوه ډبه کې‪ 89‬مساپر ځایېدلی يش‬ ‫په هره ډبه کې به رسروېږدي لرونکي‬ ‫سېټونه‪ ،‬د وسایلو اېښودلو املارۍ او‬ ‫تلوېزونونه هم وي‬ ‫مته ده چې د اورګاډي هره ډبه به په‬ ‫کال کې د نهو ټنو په اندازه د کاربون‬ ‫ډای اکسایډ خپرېدل کم کړي‬ ‫د اورګاډي ټوټل بیه یو سل پنځه‬ ‫دېریش میلیونه یا‪ 13.54‬کروړه دی‪،‬‬ ‫د اتو ډبو له جملې د هرې یوې بیه یو‬ ‫(‪ )1‬کروړ یا لس میلیونه ده او د دوو‬ ‫انجن لرونکو ډبو بیه ‪ 50‬میلیونه چې د‬ ‫یوې ډبې‪ 2.5‬کروړه کېږي‬

‫د مخ پاڼه‪ :‬نوی اورګاډی به‬ ‫له پالزمېنې پیلېږي‬ ‫پورته‪ :‬د لومړين ملري تختو‬ ‫اورګاډی (‪ )DEMU‬پیل‬ ‫ښکته‪ :‬د ریلو پخوانی وزیر‪،‬‬ ‫رسش پروبو په نوي ډېيل کې‬ ‫د اورګاډي پرانیسته کوي‬

‫له ډبو او د اتو مساپري ډبو رسه – په یو نیم‬ ‫ساعت کې له ډېيل تر هاریانا سفر کوي چې‬ ‫له‪ 500‬د ډېر مساپرو د لېږدولو وړتیا لري‪.‬‬ ‫د مساپرو شپږ ډبو کې ټولټال‪ 16‬ملري‬ ‫تختې لګول شوې چې د هند جوړ نوښت تیارې‬ ‫کړې او پاتې دوه ډبې په ډېزلو رسه چلېږي‪.‬‬ ‫د ملري یا سولري ډبو د تختو اټکيل عمر ‪25‬‬ ‫کاله ښودل شوی دی او په منظم ډول به څارل‬ ‫کېږي‪ .‬د نیمګړې ملري برېښنا پر مهال به‬ ‫اورګاډي د برېښنا بټرۍ مالتړی سیستم لري‬ ‫چې تر ‪ 72‬ساعتونو پورې به د اورګاډي چلولو‬ ‫لپاره بس وي‪.‬‬ ‫دا په پټلۍ کې یو مهم ګام دی چې په‬ ‫نوې کېدونکې انرژۍ متمرکز دی او خورا‬ ‫ډېره ګټه لري‪ ،‬چې له مخې یې د کال په یوه‬ ‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫ډبه کې د ‪ 2‬سوه زرو په ارزښت ډېزل بچت‬ ‫کېدلی يش او دا ټوټل په کال کې‪ 672‬کروړه‬ ‫میلیونه کېږي‪ .‬دا په ښکاره د ‪ 2016‬کال د‬ ‫پټلۍ بودیجې له اعالنولو رسه مناسب دی‬ ‫چې وايي‪ ،‬پټلۍ به په راتلونکو پنځو کلونو کې‬ ‫زر میګاواټه(‪ )1,000 MW‬ملري انرژي تولید‬ ‫کړي‪.‬‬ ‫داسې مته کیږي چې د دې اورګاډي‬ ‫بریا به د هند پټلۍ وهڅوي چې دا ډول‬ ‫نور نوښتنونه وکړي‪ ،‬ځکه نوموړې اداره د‬ ‫خپلو عملیاتو لپاره د سونتوکو په توګه د‬ ‫ملري انرژۍ د کارولو غوراویو پسې ګرځي‪.‬‬ ‫مخکې پر ‪ 2016‬کال هندۍ پټلۍ په شاميل‬ ‫پټلیو کې د ریواري‪ -‬روتک څانګې ته لومړنی‬ ‫(‪ )CNG DEMU‬اورګاډی معريف کړ‪.‬‬ ‫‪n‬‬

‫‪45‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫نوښت‬

‫ملري یا سولر‬

‫اورګاډي‬

‫د هند پټلۍ (د اورګاډي سړک یا رېل وې) لومړۍ ملري‬ ‫برېښنا چې برېښنايي‪ -‬ډيزيل اورګاډي ته ور زیاته شوې د‬ ‫پاکې انرژۍ په لور لومړنۍ هڅه ده‬

‫لیکواله‪ :‬ګورف نیګپال‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪44‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫د اورګاډي ټرانسپورټ په هند کې یو لوی او‬ ‫اوږدمهالی تاریخ لري‪ ،‬چې ‪ 19‬پېړۍ ته یې‬ ‫رېښه رسېږي او پر‪ 1837‬کال د بړاس ماشین‬ ‫رېډ هېل پټلۍ د هېواد لومړنی اورګاډی دی‪.‬‬ ‫دا مهال د هند پټلۍ په هېواد کې د انرژۍ‬ ‫موثریت او د چاپېریال ملګرتیا د زیاتولو لپاره‬ ‫په پراخو چارو کې د هند له حکومت رسه مهمه‬ ‫ونډه اخیستې ده‪ .‬د اورګاډي پټلۍ په وروستیو‬ ‫کې د ملري برېښنا په لور ګام اوچتولو رسه یو‬ ‫مهم پړاو ته ځان ورساوه‪ .‬په ډېيل کې د هند د‬ ‫پټلیو ادارې له خوا د بدیل سونتوکي (‪)IROAF‬‬ ‫لپاره د ملري انرژۍ ډېزيل برېښنا د څوګوين‬ ‫یونټ (‪ )DEMU‬اورګاډی په سېفډراجنګ پټلۍ‬ ‫کې عميل شو‪ .‬د ریلو پخوانی وزیر‪ ،‬رسش پرابو‬ ‫په دغو مراسمو کې وویل‪ :‬پټلۍ هڅه کوي چې‬ ‫د انرژۍ د نادودیزو رسچینېو کارول زیات‬ ‫کړي‪ .‬د ‪ 10‬ډبو اورګاډی به ‪ -‬د دوو انجنونو‬

‫مانې بهاون‪ ،‬ممبی‬

‫دا موزیم په مانې بهاون ماڼۍ کې د مهامتا ګاندې اوسیدل ثبتوې او د هغه‬ ‫د بیالبیلو شخصې څیزونو څخه ساتنه کوي‪ .‬دغه ځای د ‪ 1917‬کال څخه تر‬ ‫‪ 1934‬کلونو پورې د ګاندې د فعالیت یو ډیر مهم مرکز وو‪ .‬هغه خپل ځینې‬ ‫ارزښتناکه حرکتونه (تحریکونه) لکه د ناهمغږۍ تحریک‪ ،‬د سواډیشۍ تحریک‪،‬‬ ‫د خادې او خالفت تحریکونه له همدې ځایه پیل کړل‪ .‬د چرخې رسه د ګاندې‬ ‫اړیکه په ‪ 1917‬کال کې‪ ،‬هغه وخت چې دی په مانې بهاون کې اوسیده پیل شوه‪.‬‬

‫‪HIGHLIGHTS‬‬ ‫‪Founded in‬‬

‫‪1955‬‬ ‫‪Centre of Gandhi’s‬‬ ‫‪activity for‬‬

‫‪17‬‬

‫‪years‬‬

‫‪Trivia‬‬

‫‪1917‬‬

‫‪Gandhi’s‬‬ ‫‪association with‬‬ ‫‪charkha began here‬‬

‫د ملې ارشیفونو موزیم‪،‬‬ ‫نوې ډهلې‬

‫‪HIGHLIGHTS‬‬

‫په دې موزیم کې ریکارډونه (ثبت شوي‬ ‫څیزونه) په څلویښت کیلو مرته ساحه کې‬ ‫ځای پر ځای شوي او د ‪ 1748‬کال څخه‬ ‫مخ په لوړه په منظمو ټولګو کې ترتیب‬ ‫شوي دي‪ .‬دا ټولګې په انګلیسې‪ ،‬عربې‪،‬‬ ‫هندې‪ ،‬سانسکریټ او اردو ژبو کې دې‪.‬‬ ‫ځینې ریکارډونه د خرما پر پاڼو‪ ،‬د فان د‬ ‫ونو پر پوستکو او نورو توکو لیکل شوې‪،‬‬ ‫چې په عمومې ډول په څلورو کټګوریو‬ ‫ویشل شوې دې‪ :‬عامه ریکارډونه‪ ،‬رشقې‬ ‫ریکارډونه‪ ،‬خطي نسخې او شخيص پاڼې‪.‬‬

‫‪Built in‬‬

‫‪1926‬‬ ‫‪Transfer of‬‬ ‫‪records‬‬

‫‪1937‬‬ ‫‪Must-see‬‬

‫‪7,500‬‬ ‫‪microfilm rolls‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪43‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫میراث‬

‫نور موزیمونه‬

‫نهرو یادګارې موزیم او‬ ‫کتابتون‪ ،‬نوی ډهلې‬ ‫دا موزیم د برصې رسنیو له الرې‬ ‫د جواهر الل نهرو ژوند او کارونه‬ ‫انځوروي‪ .‬ځینې خونې څنګه چې‬ ‫دده د مرګ په وخت کې وې‬ ‫هامغه ډول ساتل شوې دې‪.‬‬

‫د ویکټوریا د يادګارۍ تاالر‪ ،‬کلکته‬

‫د ویکټوریا میموریال تاالر د برتانیوي معامرۍ څرګندونه کوي چې په‬ ‫هندوستان کې د برتانيوې نایب السلطنه الرډ کړزن لخوا د یو یادګار په‬ ‫توګه مرحومې ملیکې ویکټوریا لپاره په پام کې نیول شوی وو‪ .‬دلته خلګو‬ ‫کوالی شول چې د هغو کسانو انځورونه او مجسمې وګوري چې د هیواد په‬ ‫تاریخ کې یې په څرګند ډول برخه اخیستې وه‪ .‬په ‪ 1921‬کال کې یوه مجلله‬ ‫سپینه ودانۍ په عام ډول د خلګو پر مخ پرانیستل شوه او په دې ماڼۍ کې د‬ ‫استعامر د وخت رسامۍ او د هندوستان نایابه انځورونه چې د بریتانویانو لخوا‬ ‫د دې هیواد د مستند کولو لپاره اخیستل شوي وه‪ ،‬نندارې ته وړاندې شول‪.‬‬

‫د نیتاجې د څیړنې د‬ ‫دفرت موزیم‪ ،‬کلکته‬

‫دا د شبهاش چندرا بوس د ژوند په‬ ‫اړه یو سوانحي موزیم دی چې په‬ ‫کال ‪ 1961‬کې یې بنسټ کیښودل‬ ‫شو‪ .‬د دې موزیم په ټولګو کې‬ ‫سامانونه‪ ،‬جامې‪ ،‬د هغه د اوسیدلو‬ ‫د خونې توکې او وسایل‪ ،‬لیکونه او‬ ‫نور شیان شامل دي‪.‬‬

‫سواټنټرا سنګرام‬ ‫سنګراالیا‪ ،‬ډهلې‬

‫دا موزیم په (مجسمه یې) رسې‬ ‫قلعه کې موقعیت لري او د‬ ‫خپلواکۍ لپاره د هندوستان د‬ ‫هلوځلو پر لویو دورو باندې نظر‬ ‫اچولو ته وړاندې شوی دی‪.‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪42‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪beautiful gardens it‬‬ ‫‪is surrounded by‬‬

‫‪21‬‬

‫‪Number of artefacts‬‬ ‫‪Must-see‬‬

‫‪28,394‬‬

‫‪Founded in‬‬

‫‪1906‬‬

‫‪HIGHLIGHTS‬‬

‫نور موزیمونه‬

‫رسدار واالبهبای پتیل‬ ‫ملې یادګار‪ ،‬احمد آباد‪،‬‬ ‫ګجرات‬ ‫دا موزیم په شاهې باج ماڼۍ کې‬ ‫میشت دی چې د رسدار واالبهبای‬ ‫پتیل شخصې توکي نندارې ته‬ ‫پکښې وړاندې شوي دي‪.‬‬

‫جایوتیسانګ ویکاس‬ ‫یاترا موزیم‪ ،‬احمد آباد‪،‬‬ ‫ګجرات‬ ‫دا موزیم د ښځو د خپلواکۍ‬ ‫پروسه د هندوستان د خپلواکۍ‬ ‫د تحریک د لومړیو کلونو څخه په‬ ‫‪ 1934‬کال د جایوتیسانګ تر پیله‬ ‫نندارې ته وړاندې کوې‪.‬‬

‫‪from the Delhi‬‬‫‪Haryana border‬‬

‫‪Located‬‬

‫‪2 KM‬‬

‫‪2000‬‬

‫‪Inaugurated by‬‬ ‫‪Sheila Dixit in‬‬

‫‪Built in‬‬

‫‪HIGHLIGHTS‬‬

‫‪1998‬‬

‫آزاد هند ګرام‪ ،‬دهيل‪ -‬این يس آر‬

‫د دهيل‪-‬هاریانا پولې ته نژدې په روټک سړک‪ ،‬ټیکری کالن کې د ازاد هند ګرام‬ ‫ټوریسټ کمپلیکس هغه پروژه ده چې نیتاجې شبهاس چندرا بوس ته د احرتام‬ ‫لپاره د دهيل د ګرځندوینې (سیاحت) د ادارې لخوا په الره اچول شوې ده‪ .‬هلته‬ ‫په موزیم کې بیالبیلې تابلوګانې پراتې دي چې د هندوستان د ملې اردو د ژوند‬ ‫څرګندونه کوي‪ .‬د هغو کسانو میډالونه او نښانونه چې په ‪ INA‬کې یې خدمت‬ ‫کړی دی‪ ،‬د خربپاڼو مقالې او د هغو پیښو انځورونه چې په هندوستان کې د‬ ‫خپلواکۍ په هلوځلو پورې اړه لري په لوړه کچه په نندارو کې د نندارچیانو او‬ ‫لیدونکو د خوښۍ وړ ګړځي‪ .‬پیچلې تصویرې‪ ،‬ګنبدې چې د موزیم پر شاوخوا‬ ‫پريت دې کمپلکس یې نور هم په زړه پوری کړی دی‪ ،‬او همدارنګه په دې موزیم‬ ‫کې بیضوي شکله سټیدیوم يا تیاتر او د خوړو د خرڅالو ځایونه هم شته‪.‬‬ ‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪41‬‬

‫د ګاندې ملې موزیم‪،‬‬ ‫نوی ډهلې‬

‫دا موزیم نندارچیان د مهامتا‬ ‫ګاندې د ژوند څخه خربوې او‬ ‫هغه شپږ السې ټیلیفونونه چې په‬ ‫هغو کې په هندي ژبه د ګاندې‬ ‫خربې ثبت شوې دي نندارې ته‬ ‫وړاندې کوي‪.‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫میراث‬

‫د خپلواکۍ کورونه‬

‫هندوستان ګڼ شمیر داسې میوزیمونه لري چې د خپلواکۍ پخاطر د ملت تررسه‬ ‫شوو هلوځلو ته ځانګړي شو‪‎‬ي دي‪ .‬موږ دلته د یو څو میوزیمونو څخه یادونه کوو چې‬ ‫تاسو باید ورڅخه لیدنه وکړئ‬ ‫لیکواله‪ :‬نیتاشا پنډا‬

‫د یو ملت د کلتور مخزن‪ ،‬سیايس او تاریخي میراث‪ ،‬او یو میوزیم‬ ‫په خپل شان کې یوه هڅه یا تجربه ده‪ .‬او کله چې هغه د هیواد‬ ‫د خپلواکۍ په څیر یوه د ارزښتناکه پیښه را په یادوې‪ ،‬نو یو‬ ‫ځانګړی ارزښت خپلوي‪ .‬هندوستان په زرګونو موزیمونه لري چې د‬ ‫خپلواکۍ د هلوځلو یادیزې‪ ،‬ریکارډونه‪ ،‬توکې او وسایل پکښې ساتل‬ ‫کیږې‪ .‬د ځینو څخه لنډه لیدنه وکړئ او د هغوی هغه کیسې‬ ‫واورئ چې په هر ځل لیدو انسان ته حیرانتیا او روح وربخښي‪.‬‬

‫د ګاندې د یادګارۍ موزیم‪ ،‬احمد آباد‪،‬‬ ‫ګجرات‬

‫د ګاندې د یادګارۍ موزیم او سابارماټې ارشام‪ ،‬د هغو شخيص‬

‫‪6,000‬‬ ‫‪Photographs‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪40‬‬

‫‪n‬‬

‫‪letters written by‬‬ ‫‪Mahatma Gandhi‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪Must-see‬‬

‫وسایلو د نندارې ته ایښودلو له الرې چې مهامتا‬ ‫ګاندې په احمد آباد کې د اوسیدلو پر وخت د‬ ‫هغو څخه ګټه اخیستل‪ ،‬لیدونکو(نندارچیانو) ته‬ ‫د هغه د ژوند په اړه یو لنډ او اجاميل نظر ورکوي‪.‬‬ ‫نوی موزیم چې په ‪ 1963‬کال کې د چارلس کوریا‬ ‫لخوا جوړ شوی دی‪ ،‬چې د ګاندې په الس ‪34,177‬‬ ‫لیکل شوي لیکونو‪ ،‬د ګاندې د خطي نسخو د‬ ‫‪ 8,718‬پاڼو‪ ،‬د ‪ 6,000‬په شاوخوا کې انځورونو‪334 ،‬‬ ‫فلمونو‪ 509 ،‬غږیز کیسټو‪ 121 ،‬ریکارډونو‪ 63 ،‬د‬ ‫ویډیو کیسټو‪ 155 ،‬جایزو او داسې نورو شیانو څخه‬ ‫ساتنه کوې‪.‬‬

‫‪Number of exhibits‬‬

‫‪Built in‬‬

‫‪1963 40,000 34,177‬‬

‫‪HIGHLIGHTS‬‬

‫ارشیف په ساحه کې په الره اچول واچول شو‪.‬‬ ‫یو نایابه سند چې نندارې ته وړاندې شوی وو‬ ‫هغه د ‪ 1942‬کال د اګسټ د میاشتې په ‪8‬مه‬ ‫نیټه د مهامتاګاندې په الس یو لیکل شوی لیک‬ ‫وو‪ ،‬چیري چې هغه د (‪)karenge ya marenge‬‬ ‫«وکړه یا مړ شه» شعار رامینځ ته کړ‪.‬‬ ‫لومړې وزیر د هندوستان پر وګړو غږ وکړ‬ ‫چې پخپله دې پریکړه کې به چې د هیواد‬ ‫د ګټو لپاره کار کوي‪ ،‬رسه یوځای شې‪ .‬هغه‬ ‫وویل‪ :‬د ‪ 1942‬څخه تر ‪ 1947‬کلونو پورې په‬

‫ټول هیواد کې د هیواد د وګړو جمعې پریکړه‬ ‫تر سرتګو کیده‪ ،‬چې پر برتانیا یې فشار راوړ‬ ‫تر څو د پنځو کلونو په ترڅ کې د هندوستان‬ ‫څخه ووزي‪ .‬زموږ د خپلواکۍ تر ‪ 75‬کلنۍ‬ ‫پورې پنځه ‪ 5‬کلونه پاتې دې‪ .‬د سخت کار‬ ‫کولو لپاره زموږ یو موټی پریکړه‪ ،‬ځواکمنتیا‪،‬‬ ‫او زموږ د لویو هیواد پاالنو د یادیزو (خاطرو)‬ ‫را په یادول به زموږ رسه مرسته وکړي چې تر‬ ‫‪ 2022‬کال پورې د دوی د خوبونو هندوستان‬ ‫جوړ کړو‪.‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪39‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫میراث‬ ‫پرمختلونکی ډیجیټل‬ ‫د تورزنۍ (شجاعت)‬ ‫جایزي‬

‫د خپلواکۍ د ‪71‬مې کلیزې په‬ ‫شپه لومړې وزیر نریندرا مودې‬ ‫یوه ځانګړې انالین دخولې‬ ‫ویب پاڼه خالصه کړه او په‬ ‫هندوستان کې یې د تورزنۍ د‬ ‫جایزو ګټونکو ته ځانګړې کړه‪:‬‬ ‫‪.gallantryawards.gov.in‬په‬ ‫دي ویب پاڼه کې د ‪ 1950‬څخه‬ ‫تر ‪ 2017‬کلونو پورې د جایزو‬ ‫د ګټونکو تفصیلې ډیټابیس‬ ‫موجود دی‪.‬‬

‫‪BHIM‬ـ اودهار‬

‫د خپلواکۍ د ورځې د وینا‬ ‫پر مهال لومړې وزیر نریندرا‬ ‫مودې خلګ وهڅول “د‬ ‫راکړې ورکړې لپاره د ‪BHIM‬‬ ‫اپلیکیشن څخه کار واخلئ او‬ ‫دا زموږ د اقتصادې کړنو یو‬ ‫برخه وګړځوئ”‪ .‬د ‪BHIM‬ـ‬ ‫اودهار ‪ Aadhaar‬مرامنامه د‬ ‫بایومیټریک پر اساس د اداینې‬ ‫سیسټم دی‪.‬‬

‫‪ NaMo‬اپلیکیشن‬

‫دا د نریندرا مودې د موبایل‬ ‫پروګرام دی چې د ‪ 2015‬کال‬ ‫د جون په میاشت کې پیل‬ ‫شو چې د لومړي وزیر او د‬ ‫هندوستان د وګړو تر مینځ‬ ‫مستقیم اړیکې نیولو ته الره‬ ‫هواروي‪ .‬ددې پروګرام له الرې‬ ‫ګټه اخیستونکي کوالی يش چې‬ ‫د لومړي وزیر څخه په مستقیم‬ ‫ډول پیغامونه او برښنالیکونه تر‬ ‫السه کړي‪.‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪38‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫ښی لوری‪ :‬راشرتاپتې بهاون‬ ‫د هندوستان د ولسمرش‬ ‫کور د خپلواکۍ د ورځې‬ ‫په موده کې په روښانه ډول‬ ‫مزین شوی وو‬ ‫الندې‪ :‬د هندوستان لومړی‬ ‫وزیر ناریندرا مودې د رسي‬ ‫قلعه (‪ )Red Fort‬څخه ملت‬ ‫ته وینا کوي‬

‫خلکو ته داسې وویل‪“ :‬یو لنډ طلسم دی چې‬ ‫زه یې تاسو ته وایم‪ .‬تاسو به یې په زړه کې‬ ‫ساتئ او خپل هر نفس پریږدئ تر څو هغه‬ ‫ته یو تعبیر ورکړِ‪ .‬هغه طلسم دی”وکړه یا‬ ‫مړ شه”‪.‬‬ ‫د کویټ انډیا تحریک د پیښې څخه‬ ‫ور اخوا‪ 2017 ،‬کال د سبهاش چندرا بوس‬ ‫په الس د ازاد هند فوج (همدارنګه د‬ ‫هندوستان د ميل اردو په نامه هم پیژندل‬ ‫کیږي) د جوړیدو څخه د ‪ 75‬کلونو تیریدل‬ ‫هم په نښه کوي‪ .‬د دې دواړو پیښو له‬ ‫کبله د هندوستان دولت او د کلتور وزات‬ ‫د هندوستان د وګړو د ښه څیړنې لپاره‬ ‫د دې دواړو پیښو پوري اړونده سندونو‬ ‫یو نندارتون جوړ کړ‪ .‬د نندارتون عنوان‬ ‫(‪)Karenge Ya Marenge 75 Chalo Dilli‬‬ ‫وو او په نوې ډهلې کې د هندوستان د ملې‬

‫د ریګو یوه مجسمه د‬ ‫هندوستان د خپلواګۍ‬ ‫د ورځې د ‪71‬مې‬ ‫کلیزې یاد ملانځې‬

‫زموږ یو موټې پریکړه‪ ،‬ځواکمنتیا‪،‬‬ ‫او ټینګ عزم موږ ته زموږ د لویو‬ ‫هیواد پاالنو یادیزې (خاطرې)‬ ‫را په یادوې چې دا به زموږ سره‬ ‫مرسته وکړي تر څو د ‪2022‬‬ ‫کال پورې د دوی د خوبونو‬ ‫هندوستانجوړ کړو‬

‫د ‪ 1947‬کال د اګسټ د میاشتې د ‪15‬مې نیټه‬ ‫په نیمه شپه هندوستان د بریتانیې حکومت‬ ‫څخه ترالسه شوې خپلواکې وملانځله‪ .‬له هامغې‬ ‫مودې راهیسې زموږ بیرغ رپاند دی او د‬ ‫خپلواکۍ ورځ د هیوادوالو لپاره سرت ارزښت‬ ‫لري‪ .‬د تیرو کلونو په شان لومړي وزیر په نوي‬ ‫ډهلې کې د رسي قلعه یا ریډ فورټ څخه ملت‬ ‫ته یوه ځواکمنه‪ ،‬د هیلو ډکه او د هیوادپالنې‬ ‫بیانیه ورکړه‪ .‬د ‪ 2015‬کال په څیر د خپلې‬ ‫بیانیې د ځواکمنولو لپاره هغه د هندوستان پر‬ ‫وګړو غږ وکړ تر څو ده ته نظر ورکړي چې پخپله‬ ‫په بیانیه کې په کومو موضوعاتو خربې وکړي‪.‬‬ ‫نوموړي ته د خلکو لخوا د ‪ Namo App‬له الرې‬ ‫شاوخوا ‪ 6,000‬او د ‪ MyGov.in portal‬له الرې‬ ‫‪ 2,216‬نظریې واستول شوي‪.‬‬ ‫لومړي وزیر مودي د هغه حقیقت په اړه‬ ‫چې دا کال همدارنګه د هند د پریښودو (‪India‬‬ ‫‪ )Quit‬تحریک د مهامتا ګاندي هغه اواز چې‬ ‫له بریتانویانو څخه یې وغوښتل چې هندوستان‬ ‫او زموږ د هیواد په تاریخ کې وروستۍ مرحله‬ ‫پریږدې ‪ 75‬کلني په نښه کوي‪ ،‬خربي وکړي‪.‬‬ ‫د ‪ 1942‬کال د اګسټ د میاشتې په ‪8‬مه نیټه‬ ‫د غونډ هندوستان د کانګرس کمیټې (‪)AICC‬‬ ‫په مببی اوسنې ممبی کې یوه غونډه ونیوله‬ ‫او د دې موضوع په اړه چې یو داسې حرکت‬ ‫په الره واچوي چې برتانویان دېته وهڅوي تر‬ ‫څو هندوستان پریږدې‪ ،‬خربي وکړې‪ .‬نوموړی‬ ‫حرکت د اګسټ د میاشتې په ‪9‬مه نیټه د ممبی‬ ‫په ګووالې ټانک (‪ )Gowalia Tank‬کې په الره‬ ‫واچول شو‪ ،‬او وروسته د اګسټ کرانټې میدان‬ ‫(‪ )August Kranti Maidan‬په نوم ونومول شو‪.‬‬ ‫په هغه ځای کې مهامتا ګاندې پخپله وینا کې‬ ‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫نرییندرامودې‬ ‫د هندوستان لومړی وزیر‬

‫نوی هندوستان باید سم انسان‬ ‫پاله اجزا ولري هغه څه چې‬ ‫زمونږ په ‪ DNA‬کې دې او زموږ‬ ‫هیواد او تمدن یې تعریف‪/‬تعین‬ ‫کړی دی‬ ‫رام نات کووینډ‬ ‫د هندوستان ولسمشر‬

‫‪n‬‬

‫‪37‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫میراث‬

‫یو اویا کلن‬

‫د ‪ 2017‬کال د اګسټ په میاشت کې هندوستان د خپلواکۍ ‪71‬مه کلیزه وملانځله‪.‬‬ ‫پدې ملانځې رسه د ارزښت وړ ملانځنې بیاځلې راژوندۍ شوي تر څو پدې کار رسه‬ ‫د خلکو تر منځ وطنپالنه زیاته يش!‬ ‫لیکواله‪ :‬ګارف ناګپال‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪36‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫د مخ پاڼه‪ :‬د ‪ INS‬کلواري په‬ ‫بېړۍ کې سواره ځواکونه د‬ ‫تیارسئ په حال کې‬ ‫ښي لور ته‪ ،‬له پورته‬ ‫څخه ښکته‪ :‬د المبو څخه‬ ‫وړاندې د بیړۍ د اوبو پر رس‪.‬‬ ‫‪ INS‬چکرا بیړۍ ځان المبو ته‬ ‫برابروي‬

‫هېواد د سمندري ګټو ساتلو یوه لویه دنده پر غاړه لري‬ ‫چې دا ګټې ډېرې پراخې او پېچلې ګڼل کیږي‪ .‬ډېر‬ ‫باور شتون لري چې د سمندري بېړیو ځواکونه به پر‬ ‫ټولو ستونزو براليس يش او د هېواد د دفاع لپاره به د‬ ‫بشپړ سمندري رول لوبولو ټولې دندې او ماموریتونه‬ ‫تررسه کړي‪ .‬د هېواد لپاره د ‪ 50‬کلونو پرمتینو او‬ ‫ویاړمنو خدمتونو یادګار ته د بېشانه درناوي په توګه‪،‬‬ ‫د سمندري ځواکونو د ارکانو رییس‪ ،‬امیر البحر‬ ‫سونیل لنبا‪ ،PVSM,AVSM,ADC ،‬په ‪2016‬زېږدیز‬ ‫کې د سمندري ځواکونو پر ورځ ملانځنه کې ‪ 2017‬د‬ ‫سمندري بېړیو کال اعالن کړ‪.‬‬ ‫د سمندري ځواکونو مرستیال مرش‪ ،‬د اتومي‬ ‫خوندیتوب رسمفتش او په سمندري ځواکونو کې تر‬

‫ټولو ډېر خدمت کوونکی‪ ،‬رسیکانت‪ ،AVSM ،‬په ښکاره‬ ‫توګه څرګنده کړه چې ‪2017‬زېږدیز کال به د هندوستان‬ ‫د سمندري ځواکونو په جنرتۍ کې د یادګار په توګه‬ ‫وکاږل يش‪ .‬هغه په خوښۍ رسه زیاتوي چې د افق پر‬ ‫لوري زمونږ د سرتګو ګنډلو رسه‪ ،‬د ‪ 50‬کلونو سفر‪/‬یون‬ ‫له زړورتیا‪ ،‬قربانۍ‪ ،‬او ژمنو ډک وو او په ټوله کې د‬ ‫هیلو‪ ،‬دوه اړخیزو‪ ،‬او دوامدارې وفادارۍ سفر وو‪.‬‬ ‫د هندوستان ولسمرش به په ویساخ پتنم کې د‬ ‫دسمرب په ‪8‬مه د هند د سمندري ځواکونو تحت‬ ‫البحري بېړیو ته له ویاړ څخه ډک د “ولسمرش رنگونه”‬ ‫وړاندې کوي‪ .‬دا پروګرام به د هندي تحت البحري‬ ‫ځواکونو باتجربه افرسانو او لوړپوړو میلمنو د کوربتوب‬ ‫شاهد وي‪.‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪35‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫بریالیتوب‬

‫د ګزمې په حال کې‬

‫د هندوستان د بحري نظامي ځواک‬ ‫تاریخ د هند خپلواکۍ ترالسه کولو‬ ‫وروستیو کلونو څخه پیل شو‪ .‬د یوې‬ ‫لسیزې دوامداره هڅو له الرې د‬ ‫افرسانو ټیم د ‪ 1962‬کال په ‪HMS‬‬ ‫ډففین کې روزنې رسه ددغه ځواک‬ ‫د رامنځته کولو یو معمويل پیل وو‪.‬‬ ‫د هند بحري ځواک لومړنۍ کمیټه‬ ‫په جوړولو رسه‪ INS ،‬شلکي د ‪1992‬‬ ‫کال د فربورۍ په ‪7‬مه‪ ،‬د هندي‬ ‫بحري ځواک د جوړیدلو ظرفیت‬ ‫څرګند کړ‪ .‬په ‪ 1988‬کال کې د‬ ‫اټومي اټکل شوي چاکرا‪ 1-‬او وروسته‬ ‫په ‪ 2012‬کې د چاکرا‪ 2-‬عملیاتو په‬ ‫تررسه کولو د هند بحري ځواک د‬ ‫اتومي عملیايت ځواکونو په غوره ډلې‬ ‫کې وټاکل شو‪.‬‬

‫د تازه ځواک په لرلو رسبېره‪ ،‬د سمندري بېړیو‪،‬‬ ‫څنګه چې د جګړې ورېځو د نیمې وچې پر رس‬ ‫وزرې وهلې‪ ،‬خپل ځانونه چمتو کړل‪ .‬کله چې‬ ‫جګړه پیل شوه‪ ،‬زمونږ سمندري ځواکونو خپلې‬ ‫بېړۍ وړاندې بوتلې‪ ،‬او په دواړو جبهو کې یې‬ ‫خپل ځواکونه اعزام کړل چې یوه جبهه د بنګال‬ ‫خلیج او بله یې د عرب سمندر وو‪ .‬ځینو ځواکونو‬ ‫خپل ژوند د دښمن ځواکونو د اوبو الندې په اوبو‬ ‫کې په خطر کې واچاوه‪ ،‬چې د جګړې پر پایلو یې‬ ‫پرېکنده اغېزه درلوده‪ .‬له کلونو راهیسې‪ ،‬د هند‬ ‫سمندري ځواکونو د شخړو د ډېرو حاالتو – لکه‬ ‫د‪ 1999‬زيږدیز کال د کارګیل شخړه او په ‪2001‬‬ ‫کال د دسمرب ‪13‬مې پر پارملان باندې د برید‬ ‫پر مهال تحت البحري کښتیو ته سرتګې اوښتې‬ ‫وې‪ .‬د تحت البحري کښتیو ځواکونو په دغو‬ ‫دواړو مبارزو کې د احضاراتو لوړه کچه له خپله‬ ‫ځانه ښوولې‪.‬‬ ‫د ځواکونو ‪ 50‬کلن یون له سختو تش نه وو‪،‬‬ ‫خو لومړیو سمندري بېړیو پرلپسې رسښندنو دا‬ ‫ډاډمنه کړه چې د هندوستان سمندري ځواکونه‬ ‫په نړۍ کې له هغو سمندري ځواکونو رسه یوځای‬ ‫رس خوځوي چې له اوبو الندې جنګي بېړۍ په‬ ‫بشپړ قوت رسه تر فعالیت الندې راويل‪ .‬ډېرو‬

‫کمو سمندري ځواکونو په درې کلونو کې څلور‬ ‫سمندري بېړۍ ترالسه کړې ده او وروسته یې د‬ ‫څلورمې هغې په ترالسه کولو رسه سومبنه شخړه‬ ‫کې برخه اخیستې؛ ډېرو کمو هغو یې له ځمکې‬ ‫او اوبو الندې ته او وروسته یې له غیراتومي‬ ‫څخه اتومي ځواک ته الر ومونده چې دا ټول‬ ‫پرمختګونه په درې لسیزو کې ترالسه شوي‬ ‫دي‪ .‬ځینو یې د سمندري بېړیو له جمع نظام‬ ‫څخه ‪ 20‬کاله وروسته د خپلو سمندري بېړیو د‬ ‫جوړولو ډاروونکې دنده په غاړه واخیسته‪.‬‬ ‫نن ورځ د هندوستان د سمندري ځواکونو‬ ‫بېړۍ د بشپړ بدلون په درشل کې شتون لري‪.‬‬ ‫پداسې حال کې چې مونږ د سیندوغوش ټولګي‬ ‫او شیشومار ټولګي د پیاوړو‪ ،‬غښتلو‪ ،‬باوري‪،‬‬ ‫او غیراتومي جنګي بېړیو لرونکي یو‪ ،‬مونږ د‬ ‫هندوستان سمندري جنګي اریهانټ بېړۍ هم‬ ‫د منایش پرانسته هم کوو چې د هند له لوري‬ ‫لومړۍ کورنۍ اتومي جنګي بېړۍ ګڼل کیږي‪.‬‬ ‫په هېواد دننه کې د غیراتومي جوړو شوو جنګي‬ ‫‪ INS‬کلواري بېړیو او د دغو بېړیو راتلونکو‬ ‫لړیو فعالول به د دولت د “میک این انډیا”‬ ‫لیدلوری څاري‪.‬‬ ‫د هند سمندري ځواکونه په داسې مرحله‬ ‫کې شتون لري چېرته چې د کلونو پالن نیول‬ ‫او سخت کار یې اوسمهال په رښتونې رسمایې‬ ‫چې پراخ الرسسی‪ ،‬نامحدوده زغم‪ ،‬او امنیت‬ ‫چمتو کوي اووښتې‪ .‬لکه څنګه چې سمندري‬ ‫ځواکونه په پراخو سمندري اوبو کې سمندري‬ ‫اتومي ټکنالوژۍ لرونکو بېړیو بادوانونه وهي‪،‬‬ ‫هغه ننګونې چې د دغې انرژۍ د چمتو کولو پر‬ ‫وړاندې پرتې وي ډېرې وي‪.‬‬ ‫د هندوستان سمندري ځواکونه زمونږ د‬

‫د هند سمندري ځواکونه په‬ ‫داسې مرحله کې شتون لري‬ ‫چېرته چې د کلونو پالن نیول‬ ‫او سخت کار یې اوسمهال‬ ‫په رښتونې رسمایې اوښتې‪.‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪34‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫پورته‪ :‬سمندري بېړۍ‬ ‫د هندوستان د دفاعي‬ ‫سرتاتیژۍ لپاره مهمې‬ ‫ګڼل کیږي‪.‬‬ ‫پورته ښي لور ته‪ :‬د‬ ‫سیندهوګوهش طبقې‬ ‫بیړۍ د اوبو پر رس‬

‫له کلونو راهیسې نامالوم ژوروايل د انسانانو لېوالتیا رازېږولې ده‪.‬‬ ‫د سمندري تیارو ژورتیاوې د یو څو ټاکلو کسانو پر وړاندې چې‬ ‫د څپو الندې د خپل ژوند په خطر کې اچولو لپاره خپله زړورتیا‬ ‫ښيي د یوې ننګونې په توګه والړې دي‪ .‬د کښتۍ له سینې الندې‬ ‫الس پښې وهل او په سمندر کې کښته پورته ګرځېدلو رسه‪ ،‬په‬ ‫تحت البحري کښتۍ کې هره شیبه تېرول له برېښنایي کرنټ‪ ،‬د‬ ‫اوبو څپو‪ ،‬ماشین آالتو‪ ،‬او تر ټولو مهم د خپلو پرېکړو له بدلونونو‬ ‫رسه د خوښې جنګ دی‪ .‬له نن څخه کلونه وړاندې‪ ،‬په ټوله‬ ‫نړۍ کې سمندري ځواکونه پر دغې ننګونې په غوڅه زړورتیا‬ ‫او پرېکړې رسه براليس شول‪ .‬د هندوستان سمندري قواوو کې‬ ‫سمندري ځواکونه په اغېزمنو وړتیاوو کې ډېروالی د خوښې وړ‬ ‫ګڼل کیږي چې زمونږ په پراخو اوبو کې ګزمې تررسه کوي او زمونږ‬ ‫د سمندري ګټو په ساتنه کې د تر ټولو مهم اوزارو په توګه دندې‬ ‫تررسه کوي‪ .‬د سمندري ځواکونو د پرسونل غیرت او تجربې نن‬ ‫ورځ د ویاړمن سمندري دود او دستور نښې نښانې دي‪.‬‬ ‫سمندري ځواکونه سږ کال د خپلو له سمندر الندې ځواکونو‬ ‫د پیل پنځوسم طالیي پنځوسم تلین ملانځي‪ .‬پنځوس کال‬ ‫وړاندې‪ ،‬د لتویا په ریګا کې‪ ،‬د ‪1967‬زېږدیز کال د دسمرب په ‪۸‬مه‪،‬‬ ‫د هندوستان د سمندري ځواکونو بیرغ په مخکني ‪ INS‬کلواري‬ ‫باندې هسک کړل شو او د اوبتل ځواکونو رسه د هندوستان د‬ ‫ځواکونو د ژمنو پیل تررسه شو‪ .‬د ‪1971‬زېږدیز کال په لومړیو‬ ‫کې‪ ،‬سمندري بېړیو ته ‪ ،‬د نورو سمندري ځواکونو ترڅنګ‪،‬‬ ‫دنده وروسپارل شوه تر څو د هندوستان ميل امنیت پر وړاندې‬ ‫پېښېدونکي ګواښ ته خپل ځانونه چمتو کړي‪ .‬په هغه وخت کې‬ ‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪33‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫بریالیتوب‬

‫د هندوستان پیاوړی‬

‫سمندري ځواک‬

‫لکه څنګه چې د هندوستان له سمندر الندې سمندري ځواکونه په ‪ 2017‬زېږدیز کال کې د‬ ‫عملیاتو ‪50‬مه کلیزه ملانځي‪ ،‬مونږ هغو سمندري ځواکونو ته سالمي کوو چې په ډېره لېوالتیا‬ ‫رسه د هندوستان ميل امنیت لپاره کار کوي‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪32‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫د بریکس نهمه غونډه‪،‬‬ ‫چې د چین په ژیامین په‬ ‫سیمه کې نیول شوې وه‪،‬‬ ‫د “پیاوړې همکاري د‬ ‫روښانه راتلونکې لپاره” پر‬ ‫موضوع باندې څرخېدله‪.‬‬

‫سوداګریزې اړیکې‬

‫د بریکس ‪9‬مه غونډه کې ولیدل شول چې غړو هېوادونو د‬ ‫اقتصادي او سوداګریزې همکارۍ په ګډون څلور سندونه‬ ‫السلیک کړل او پرېکړه یې وکړه چې سوداګریزې اړیکې‬ ‫به له یو بل رسه پیاوړې کوي‪ .‬په دغو سندونو کې‪ :‬د‬ ‫اقتصادي او سوداګریزې همکارۍ کړنالره‪ ،‬د پنځوونکې‬ ‫همکارۍ لپاره کاري پالن (‪ ،)2020-2017‬د بریکس د‬ ‫ګمرکاتو د همکاریو سرتاتیژیک چارچوکاټ او د بریکس‬ ‫هېوادونو سوداګریزې شورا او د سرتاتیژیکې همکارۍ لپاره‬ ‫د نوي پرمختیایي بانک تر منځ تفاهمنامه شامل دي‪.‬‬

‫لس ټکیزه حل الره‬

‫د هندوستان لومړي وزیر په غونډه کې د خربو پر مهال‬ ‫د هغو لسو ژمنو لپاره وړاندیز وکړ چې د بریکس ټول‬ ‫هېوادونه یې باید وکړي تر څو په نړیوال بدلون کې خپل‬ ‫تر ټولو مهم رول ولوبوي‪ .‬په غو ژمنو کې د ترهګرۍ پر‬ ‫وړاندې مبارزه‪ ،‬د ښېرازې نړۍ لپاره د چاپېریال ساتنه‪ ،‬او‬ ‫پیاوړي ډیجیټل کېدنې او مساواتو پر لوري یوځای کار کول‬ ‫شامل وو‪.‬‬

‫لویه همکاري‬

‫لومړي وزیر مودي‪ ،‬د بریکس د غونډې د ټولو غړو مرشانو‬

‫په غونډه کې‪ ،‬په یوه بیانیه کې د کرهڼې‪ ،‬انرژۍ‪،‬‬ ‫چاپېریال‪ ،‬اقلیم بدلون‪ ،‬ورزشونو‪ ،‬او فرهنګي چارو په‬ ‫مهمو برخو کې د الډېرې همکارۍ لپاره د اړتیا یادونه‬ ‫هم وکړه‪ .‬د دې ترڅنګ‪ ،‬هغه د بېوزلۍ د له منځه‬ ‫وړولو‪ ،‬د غوره روغتیایي پاملرنو‪ ،‬خوراکي خوندیتوب‪،‬‬ ‫حفظ الصحې‪ ،‬او پوهنې د ډاډمنولو لپاره د هندوستان‬ ‫د دوامدارو هڅو په اړه جزیات رشیک کړل‪.‬‬

‫د ژیامین اعالمیه‬

‫په غونډه کې د ټولو هېوادونو مرشانو په یوځایي توګه‬ ‫په خپله یوه اعالمیه کې په پاکستان کې میشتې‬ ‫ترهګرې ډلې لکه لشکر طیبه‪ ،‬جیش محمدي او د‬ ‫حقاين شبکې وغندلې‪ .‬له نړیوالو ترهګریزو ډلو‪ ،‬اسالمي‬ ‫دولت او القاعدې رسه د دغو پاکستاين ترهګرو ډلو‬ ‫ګډولو رسه‪ ،‬دا د پولو دواړو لوریو ته د ترهګرۍ پر‬ ‫وړاندې مبارزه کې د هندوستان په هڅو کې د یوه‬ ‫مهمه ډیپلوماتیکه بریا په ګوته کوي‪ .‬د تېرې لسیزې‬ ‫په اوږدو کې‪ ،‬بریکس د پرمختلونکو هېوادونو کې د‬ ‫همکارۍ لپاره د یو مهم ګام په توګه رابرسېره شو‪ .‬په‬ ‫مثبتو سندونو رسه پای ته رسېدونکې سږنۍ غونډه‬ ‫کې بنسټیزه السته راوړنه په رښتیا رسه د یوې غوره‬ ‫راتلونکې ژمنه ده‪.‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪31‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫همکاري‬

‫رسلیک – بریکس د روښانه‬

‫راتلونکې لپاره‬

‫پېژندګلوی – د بریکس ‪۹‬مې غونډې د بریکس پنځه هېوادونه د چین په ژیامین آیالت کې‬ ‫رسه راټول کړل‪ .‬مونږ تاسو په دې اړه چې دا غونډه په څه باندې راټوله وه کتنه کوو‪.‬‬ ‫لیکواله‪ :‬این يب راو‬

‫د بریکس نړیواله ټولنه چې پنځه مخکښ هېوادونه یې‬ ‫غړیتوب لري له برازیل‪ ،‬روسیې‪ ،‬هندوستان‪ ،‬چین او‬ ‫سهیيل افریقا څخه عبارت دي چې سږنۍ ‪9‬مه غونډه‬ ‫یې د چین د فیوجیان والیت په ژیامین سیمه کې د‬ ‫سپتمرب له ‪3‬مي تر ‪5‬مې پورې ونیول شوه‪ .‬د “بریکس‪:‬‬ ‫د روښانه راتلونکې لپاره پیاوړې همکاري” د موضوع په‬ ‫توګه‪ ،‬دا درې ورځنۍ غونډه د دې سازمان د دویمې‬ ‫لسیزې وروستۍ غونډه وه‪ .‬د چین ولسمرش يش‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪30‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫جنینپینګ د دغې غونډي مرشي کوله‪ .‬په دې غونډه‬ ‫کې د سهیيل افریقا ولسمرش جاکوب زوما‪ ،‬د برازیل‬ ‫ولسمرش مایکل تیمر‪ ،‬د روسیې ولسمرش ویالدیمیر‬ ‫پوتین‪ ،‬او د هند لومړي وزیر نرندرا مودي ګډون‬ ‫کړی وو‪ .‬د دغو هېوادونو د مرشانو په راټولېدو رسه‬ ‫د تروریزم‪ ،‬نړیوالې سوداګرۍ او همکارۍ په ګډون‬ ‫ډېر شمېر نړیوالې مهمې موضوعګانې تر بحث الندې‬ ‫ونیول شوې‪.‬‬

‫پورته خوا ته‪ :‬د هامبورګ لومړۍ ښاروال اوالف شولز د جي ‪ 20‬هېوادونو د غونډې په ترڅ کې د هېوادونو ملګرو او بلل شوي مېلمنو استازو رسه د عکس اخیستلو په وخت کې‪.‬‬ ‫مخامخ پاڼه‪ :‬د هندوستان صدراعظم نریندرا مودي او د جاپان صدراعظم شینزو آبې په غونډه کې خربې کوي‬

‫صدراعظمې مرکيل وویل چې د مرشانو‬ ‫د اعالمیې د کارونو موخه په نړیوال‬ ‫مايل سیستم کې ثبات راوستل و‬ ‫له دودیزو کارونو څخه بیل‪ ،‬د پاریس موافقې او د‬ ‫فوسیيل تیلو په اړه د امریکا د دریدنې په اړه یو جال‬ ‫بند هم په موافقه کې اضافه شو‪ .‬ولسمرش ټرمپ‬ ‫د سږکال په پیل کې اعالن کړی و چې هغه به له‬ ‫موافقې څخه وځي‪.‬‬

‫د همکارۍ په لور‬

‫د آملان صدراعظمې آنګیال مرکیل د سږکال د‬ ‫جي ‪ 20‬هېوادونو د غونډې په اړه خپله خوښې‬ ‫څرګنده کړه‪ .‬هغې پدې اړه هم خوښي څرګنده‬

‫کړه چې پدې اړه هم موافقه وشوه چې مارکیټونه‬ ‫باید پرانیستي وي‪ .‬صدراعظمې مرکیل د غونډې‬ ‫لدې حقیقت څخه هم مننه وکړه چې مهمو‬ ‫صنعتي هېوادونو او د ودې په حال کې اقتصادونو‬ ‫موافقه وکړه څو د محافظه کارۍ او د غیرعادالنه‬ ‫سوداګرۍ محدودیتونو رسه مبارزه وکړي‪.‬‬ ‫هغې داهم وویل چې د مقرراتو پراساس د‬ ‫نړیوايل سوداګرۍ سیستم‪ ،‬لکه څرنګه چې د‬ ‫سوداګرۍ نړیوال سازمان (‪ )WTO‬لخوا څرګند‬ ‫شوی‪ ،‬پدغه اړه ډیره مهمه ونډه درلودالی يش‪.‬‬ ‫صدراعظمې مرکیل دا هم وویل چې د مرشانو د‬ ‫اعالمیې یو مهم ټکی د نړیوال مايل سیستم باثباته‬ ‫کول هم و‪ .‬هغې چې د هامبورګ عميل پالن ته‬ ‫اشاره کوله‪ ،‬چې په غونډه کې تصویب شوی و‪ ،‬ویيل‬ ‫چې د مرشانو اعالمیه دا واضح کوي‪“ :‬چې مونږ به‬ ‫اقتصادي ودې او کارونو پیدا کولو په لټه کې په‬ ‫عموم وايل‪ ،‬عادالنه وايل او برابری باندي کار وکړو‪”.‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪29‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫همکاري‬ ‫د یوې منظمې تګالرې وړاندیز وکړ‪ .‬هغه د نړیوالو‬ ‫هېوادونو د یوه ایتالف وړاندیز هم وکړ چې وکوالی‬ ‫يش تیکنالوژی وپیژين‪ ،‬سیستمونو ته پراختیا ورکړي او‬ ‫ظرفیتونه جوړ کړي‪ ،‬او اضافه یې کړه چې هندوستان‬ ‫د مرشۍ لپاره چمتو دی‪ .‬هغه د تیکنالوژۍ آسانتیاو‪،‬‬ ‫د رسمي پراختیا مرستې (‪ )ODA‬ژمنو‪ ،‬د کارګرانو‬ ‫خوځښت او روغتیا په اړه هراړخیزي خربې وکړې‪ .‬د‬ ‫هندوستان صدراعظم وویل چې د جي ‪ 20‬هېوادونه‬ ‫باید په دغو برخو کې مهمه ونډه ادا کړي‪.‬‬

‫د اقلیم بدلون‬

‫د اقلیم بدلون په موضوع باندي د ټینګار په اړه‪،‬‬

‫د انګلستان صدراعظمې تریزا مې‪،‬‬ ‫ټینګار وکړ چې انګلستان به د‬ ‫دهشتګردۍ او عرصي غالمي پروړاندې‬ ‫له نړیوايل مبارزې څخه مالتړ وکړي‬

‫صدراعظم مودي وویل چې د پرمختګ په حال کې‬ ‫هېوادونه د ودې لپاره باید پراخ ځای ولري‪ .‬هغه د‬ ‫محافظه کارۍ سیاست په وړاندي هم له ګډ آواز‬ ‫څخه‪ ،‬په ځانګړې توګه د سوداګرۍ د پوهې خوځښت‬ ‫او مسلکونو په برخو کې خپل مالتړ څرګند کړ‪ .‬هغه د‬ ‫پاریس موافقې په اړه د هندوستان په ژمنې هم ټینګار‬ ‫وکړ‪ ،‬دا موافقه چې د اقلیم بدلون د ملګرو ملتونو د‬ ‫کنوانسیون په چوکاټ کې ده د شین کوریزو غازونو‬ ‫خارجولو له کموايل رسه هم په عميل او نظري توګه‬ ‫کار کوي‪ ،‬او په نړیواله کچه یې د دغې موافقې پلې‬ ‫کول د اقلیم بدلون رسه د مبارزې لپاره اړین وګڼل‪.‬‬ ‫هغه وویل چې نن ورځ‪ ،‬دا رضوري ده څو د چاپیریال‬ ‫خوندي کولو لپاره د پاریس موافقه پلې يش‪.‬‬ ‫هغه د بریکس درجې ورکولو یوې ادارې چټک‬ ‫تاسیس غوښتنه هم وکړه او ویې ویل چې د افریقايي‬ ‫هېوادونو پراختیا لپاره همکاري باید لومړیتوب ولري‪.‬‬ ‫له ‪ 20‬مرشانو څخه‪ 19 ،‬د ګډې اعالمیې په ټولو ټکو‬ ‫باندي موافقه وکړه (چې د رسمي اعالمیې په توګه‬ ‫هم پیژندل کیږي)‪ ،‬یووازې د امریکا ولسمرش دونالد‬ ‫ټرمپ‪ ،‬د اقلیم بدلون موضوع په اړه موافقه ونکړه‪.‬‬

‫مسلو باندي‌خربې وشوې‬ ‫په کومو ٔ‬

‫• د هغو هېوادونو پر وړاندې د مخنیوی ګام چې‬ ‫له دهشتګردۍ څخه مالتړ کوي‬ ‫• د جي ‪ 20‬هېوادونه باید د شکمنو دهشتګردو په‬ ‫اړه لست رشیک کړي‬ ‫• د دهشتګردو پر وړاندي حقوقي طرزالعمونه باید‬ ‫چټک يش‬ ‫• د نړیوايل دهشتګردۍ پر وړاندې د هراړخیز‬ ‫کنوانسیون وضع کول‬ ‫• د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د نړیوالو مصوبو‬ ‫پلې کول‬ ‫• د جي ‪ 20‬هېوادونه باید د بنسټ پالنې له منځه‬ ‫وړلو باندي کار وکړي‬ ‫• د مايل عمل کاري ځواکونه جوړ يش څو د‬ ‫دهشتګردۍ متویل مخه ونیيس‬ ‫• کمپیوتري امنیت او د دهشتګردو پر وړاندي‬ ‫جګړه کې همکاري وکړي‬ ‫• د دهشتګردو مخنیوی لپاره د ميل امنیت‬ ‫سالکارن په دندو وګامري‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪28‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫او د ټولو لپاره وده ده‪ .‬د سږکال د دوو ورځو غونډې‬ ‫موضوع “یو بل رسه تړلې دنیا ته بڼه ورکول” و‪ .‬غونډه‬ ‫د هامبورګ عميل پالن څو د مهمو نړیوالو ننګونو ته‬ ‫لکه د اقلیم بدلون‪ ،‬دیجتيل کولو پراختیا‪ ،‬او په فعاله‬ ‫توګه په نړۍ کې په نیکمرغي او سالمتي کې برخه‬ ‫اخیستنې رسه پای ته ورسیده‪.‬‬

‫صدراعظم نریندرا مودي د پاریس‬ ‫موافقې پلې کولو په اړه د هندوستان‬ ‫ژمنې باندې ټینګار وکړ‬

‫د هشتګردۍ پر وړاندي مبارزه‬

‫اقتصادي اصالحات‬

‫د هندوستان صدراعظم نریندرا مودي‪ ،‬چې پدغه‬ ‫نړیواله غونډه کې یو مهم ویاند و‪ ،‬ټینګار وکړ چې‬ ‫جي ‪ 20‬باید په ګډه رسه د دهشتګردۍ متویل‪ ،‬د‬ ‫سوداګرۍ څانګو‪ ،‬پټن ځایونو‪ ،‬او هغوی چې د دغو‬ ‫عملونو مالتړ کوي او متویلوي مخالفت وکړي‪ .‬هغه‬ ‫وویل‪ ،‬دهشتګردي د برشیت پر وړاندي لوی ګواښ‬ ‫دی‪ ،‬پدايس حال کې چې د مخنیوی لپاره یې د جي ‪20‬‬ ‫عميل پالن څخه هم مننه وکړه‪ .‬صدراعظم مودي خپله‬ ‫هم یوه عميل اجندا وړاندي کړه څو د دهشتګردۍ‬ ‫ګواښ رسه مبارزه ويش‪.‬‬ ‫د انګلستان صدراعظمې‪ ،‬تیریزا مې وویل چې‬ ‫انګلستان هم د دهشتګردۍ او عرصي غالمي رسه د‬ ‫مبارزه ځواکمن کولو مالتړ کوي‪.‬‬

‫صدراعظم په هندوستان کې پر مهمو اقتصادي‬ ‫اصالحاتو‪ ،‬پشمول د جي اس ټي پیلولو باندي هم خربې‬ ‫وکړې‪ ،‬او پردې یې ټینګار وکړ چې ټول هېوادونه اړتیا‬ ‫لري څو د دوامدارې اقتصادي بېرته ودې لپاره ټول‬ ‫هېوادونه باید یوځای کار وکړي‪.‬‬ ‫د دوامدارې پراختیا موخو (‪ )SDGs‬چې د ملګرو‬ ‫ملتونو پراخیتايي پروګرام لخوا جوړ شوي په اشارې‬ ‫رسه‪ ،‬صدراعظم مودي د هندوستان د مهارت طریقې‪،‬‬ ‫دیجیتيل هندوستان او مايل بوختیا طریقو ته اشاره‬ ‫وکړه‪ ،‬چې له ‪ SDGs‬رسه په همغږي کې د هندوستان‬ ‫نوښتونه و‪.‬‬ ‫هغه د ميل ارزونو او ملګرو ملتونو د الرښوونو‬ ‫پراساس د دوامدارې پراختیا موخو پلې کولو لپاره‬

‫کېڼ لورې ته‪ :‬د‬ ‫هندوستان صدراعظم‬ ‫نریندار مودي د جي‬ ‫‪ 20‬غونډې څنګ ته د‬ ‫انګلستان له صدراعظمې‬ ‫تیریزا مې رسه لیدنه کوي‬ ‫مخامخ پاڼه‪ :‬د جي ‪20‬‬ ‫هېوادونو مرشان د ‪2017‬‬ ‫د جوالی په ‪ 7‬د آملان‬ ‫په هامبورګ کې د جي‬ ‫‪ 20‬غونډې په ترڅ کې‬ ‫د عکس اخیستلو په‬ ‫وخت کې‬ ‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪27‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫همکاري‬

‫د پرمختګ په‬

‫لور یو خوځښت‬ ‫پېژندنه – سږکال د آملان په هامبورګ کې د جي ‪ 20‬په غونډه کې د جي‬ ‫‪ 20‬هېوادونو د مهمو نړیوالو مسایلو په اړه د زیايت همکارۍ ژمنه وکړه‬ ‫لیکواله‪ :‬این يب راو‬

‫په آملان کې د جي ‪ 20‬په مقدمايت غونډه کې د جي ‪20‬‬ ‫هېوادونو مرشانو لخوا وضع شوې اعالمیه وايي‪“ :‬مونږ ژمن‬ ‫یو څو د نړیوايل ټولنې پر وړاندې له ګډو ننګونو‪ ،‬پشمول‬ ‫د دهشتګردۍ‪ ،‬بې ځایه شوي‪ ،‬بې وزيل‪ ،‬لوږه او روغتیايي‬ ‫ګواښونو‪ ،‬کار موندلو‪ ،‬اقلیمي بدلون‪ ،‬د انرژي امنیت‪،‬‬ ‫او نابرابري‪ ،‬پشمول د جندر نابرابري رسه د دوامدارې‬ ‫پراختیا او ثبات اساس په توګه مبارزه وکړو‪ .‬مونږ له نورو‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪26‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫رسه‪ ،‬پشمول د پرمختګ په حال کې هېوادونو رسه ګډ کار‬ ‫کولو ته دوام ورکوو‪ ،‬ترڅو دغو ننګونو ته د حل الر پیدا‬ ‫کړو‪ ،‬او د نړیوال نظم پر اساس مقرراتو ته نوره هم وده‬ ‫ورکړو‪ ”.‬د جي ‪( 20‬د شل هېوادونو ډله) مرشانو چې د‬ ‫‪ 2017‬د جون په ‪ 7‬او ‪ 8‬یې په کلنۍ غونډه کې په هامبورګ‬ ‫کې لیدنه وکړه‪ ،‬هغوی ټینګار وکړ چې د هغوی لوړ‬ ‫لومړیتوب د هغوی ګډه موخه‪ ،‬ځواکمنه‪ ،‬دوامداره‪ ،‬برابره‬

‫له لومړي وزیر مودي ته په هوایي ډګر کې ښه‬ ‫راغالست وویل‪ ،‬او دایې په ډاګه کړه چې د هند او‬ ‫ارساییلو تر منځ اړیکې په اسامن کې جوړې شوي خو‬ ‫عميل کول یې په ځمکه کې تررسه کیږي‪ .‬همدارنګه‪،‬‬ ‫لومړي وزیر مودي د ارساییلو له ولسمرش‪ ،‬روین‬ ‫رووي ریولین رسه ولیدل‪ ،‬او په ټویټ کې یې ولیکل‬ ‫چې‪“ ،‬د ارساییلو ولسمرش مې ډېر تود هرکلی وکړ‪،‬‬ ‫هغه ترشیفات مات کړل‪ .‬دا د هند د وګړو لپاره د‬ ‫درنښت یوه نښه ده‪”.‬‬ ‫د هندي تیت پرکو یهودانو ستونزو ته د‬ ‫رسیدګۍ په موخه د هند لومړي وزیر مودي د دواړو‬ ‫هېوادونو د خلکو تر منځ د اړیکو د ډېروايل د هڅو‬ ‫د برخې په توګه په ارساییلو کې د هندي فرهنګي‬ ‫مرکز جوړولو اعالن وکړ‪ .‬هند او ارساییلو اووه هوکړه‬ ‫لیکونه السلیک کړل تر څو په فضایي‪ ،‬کرهڼه او د‬ ‫اوبو ساتنه په کلیدي سکتورونو کې همکاري رامنځته‬ ‫کړي‪ .‬د هند او ارساییلو تر منځ د صنعتي څېړنې او‬ ‫پراختیا (‪ )R&D‬او د تخنیکي پنځونې وجهي صندوق‬

‫هند او ارساییلو اووه هوکړه لیکونه‬ ‫السلیک کړل تر څو په فضایي‪ ،‬کرهڼه او‬ ‫د اوبو ساتنه په کلیدي سکتورونو کې‬ ‫همکاري رامنځته کړي‪.‬‬ ‫د رامنځته کولو لپاره چې ارزښت یې ‪ 40‬ملیونه ډالره‬ ‫وو د هند د ساینس او ټکنالوژۍ د ادارې او د ارساییلو‬ ‫د ميل ټکنالوژۍ د پروګرام ادارې تر منځ تفاهمنامه‬ ‫السلیک شوه‪.‬‬ ‫د دیپلوماتیک پروګرام په توګه‪ ،‬په جون کې له‬ ‫امریکا متحده ایالتونو څخه د هند لومړي وزیر نرندرا‬ ‫مودي لیدنه په ځانګړې توګه مهمه وه‪ ،‬په ځانګړې‬ ‫توګه د امریکا متحده ایالتونو د بدلیدونکې پالیسۍ او‬ ‫سرتاتیژیکو همکاریو په پام کې نیولو رسه چې د میک‬ ‫انډیا پروګرام له چرت الندې رامنځته شوېدي‪.‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪25‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫همکاري‬

‫د هند لومړي وزیر مودي د دواړو‬ ‫هېوادونو د خلکو تر منځ د اړیکو د‬ ‫ډېروايل د هڅو د برخې په توګه په‬ ‫ارساییلو کې د هندي فرهنګي مرکز‬ ‫جوړولو اعالن وکړ‪.‬‬ ‫چې د ‪ 2012‬او ‪ 2016‬کلونو تر منځ یې د ‪ 7.2‬سلنې‬ ‫تر کچې صادرايت ونډه درلوده‪ ،‬چې دا کچه د‬ ‫امریکا متحده ایالتونو له ‪ 14‬سلنې او د روسیې له‬ ‫‪ 68‬سلنې ته نږدې ښودل شوې‪.‬‬ ‫د هند – ارساییلو تر منځ دا همکاري هغه‬ ‫مهال رامنځته شوه چې کله ارساییلو له هند رسه د‬ ‫سینو – هند په شخړه کې له هند رسه نظامي مرسته‬ ‫وکړه‪ .‬هند د ‪1967‬زيږدیز کال په شپږ ورځنۍ‬ ‫شخړې پر مهال د ارساییلو له لوري د فرانسوي‬ ‫ساخت مایسټر او اوریګن الوتکو او همدارنګه د‬

‫ښی اړخ‪ :‬لومړی وزیر مودي‬ ‫له ارساییيل لومړي وزیر‬ ‫نتنیاهو رسه په بیت املقدس‬ ‫کې د یاد وشوم د قتل عام له‬ ‫یادګار څخه لیدنه کوي‬ ‫د مخ پاڼه‪ :‬لومړی وزیر‬ ‫مودي او لومړی وزیر نتنیاهو‬ ‫په ارساییلو کې د اولګا په‬ ‫سواحلو کې‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪24‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪ AX-13‬ټانکونو (چې دا هم د فرانسویانو له لوري جوړ‬ ‫شوي وو) په چمتو کولو رسه مخکې شاته کېدل‪ .‬دغې‬ ‫همکارۍ هغه وخت رنګ وموند چې کله ارساییلو‬ ‫په ‪ 1999‬زېږدیز کال کې د کرګیل په شخړه کې د‬ ‫توپخانې مرمۍ هند ته اکامل کړې‪.‬‬ ‫په کال ‪ 1992‬کې د هند لومړي وزیر پي وي‬ ‫نراشیام راو له ارساییلو رسه بشپړې ډیپلوماټیکې اړیکې‬ ‫جوړې کړې‪ .‬د ‪ 1993‬زېږدیز کال په می میاشت کې‬ ‫د ارساییلو د بهرنیو چارو وروستی وزیر لومړنی یهودي‬ ‫لوړپوړی چارواکی وو چې له هند څخه یې لیدنه وکړه‪.‬‬ ‫د ‪ 2003‬زيږدیز کال په سپتمرب کې د اتل بهاري‬ ‫واجپایي د صدراعظمۍ پر مهال د ارساییلو وروستي‬ ‫لومړي وزیر ایرول شارون له هند څخه لیدنه وکړه‪.‬‬ ‫خو هیڅ یو هندي لومړي وزیر له ارساییلو څخه لیدنه‬ ‫نه وه تررسه کړې‪ ،‬چې په پای کې په کال ‪ 2017‬کې‬ ‫لومړي وزیر له لوري د لومړي ځل لپاره له ارساییلو‬ ‫څخه لیدنه تررسه شوه‪ .‬دا کتنه به د هغې رښتینې‬ ‫ملګرتیا او خواخوږۍ یو یادګار وګرځي چې په دې‬ ‫لیدنه کتنه کې رامنځته شوه‪ .‬لومړي وزیر نتنیاهو‬

‫چپ‪ :‬د هند لومړی‬ ‫وزیر نریندرا مودي او‬ ‫د ارساییلو لومړی وزیر‬ ‫بینجمن نتنیاهو د هایفا‬ ‫پر لوري ځي تر څو په‬ ‫هایفا کې هندي رستیرو ته‬ ‫درناوی وړاندې کړي‬ ‫مخامخ پاڼه‪ :‬لومړی‬ ‫وزیر مودي او لومړی‬ ‫وزیر نتنیاهو په ټولنیزه‬ ‫پذیرایي پروګرام کې‪ ،‬په‬ ‫تل ابیب کې‬

‫ترالسه کړي راستون شو‪ .‬د ‪ 2014‬زيږدیز کال په‬ ‫سپتمرب کې‪ ،‬د هند لومړی وزیر نرندرا مودي د‬ ‫ارساییلو له لومړي وزیر بینجامین نتنیاهو رسه په‬ ‫نیویارک کې د ملګرو ملتونو د عمومي اسامبلۍ‬ ‫د غونډې په اډانه کې وکتل‪ .‬په دې لیدنه کې د‬ ‫ارساییلو لومړي وزیر نریندرا مودي ته بلنه ورکړه‬ ‫تر څو له ارساییلو څخه لیدنه وکړي‪ .‬نتنیاهو په دې‬ ‫لیدنه کې وویل‪“ :‬مونږ له هند رسه د تر ټولو پراخو‬ ‫اړیکو له لیدلوري څخه ډېر خوښ یو‪ .‬مونږ فکر‬ ‫کوو چې د دې اړیکو حد تر اسامنه رسیږي‪ .‬دا د‬ ‫ارساییلو او هند لپاره یو فرصت دی تر څو له یو بل‬ ‫رسه اړیکې پراخې کړي‪”.‬‬ ‫خلیج د هند لپاره یو مهم فرصت دی‪ .‬د هېواد‬ ‫د تیلو او ګازو د اړتیاوو پوره کولو لپاره‪ ،‬دا د هند‬ ‫د انرژۍ اصيل رسچینه ده‪ .‬دا هېواد د هند لوی‬ ‫اقتصادي رشیک دی‪ ،‬همدارنګه په ټولیزه توګه د‬ ‫خلیج د همکارۍ شورا (‪ )GCC‬په سازمان کې د‬ ‫هند په دریو لویو سوداګریزو رشیکانو کې راځي‪ ،‬د‬ ‫هند د مهم صادرايت موقعیت په توګه ګڼل کیږي‪،‬‬ ‫او همدارنګه د هند د پانګونې لوی رشیک دی‪ .‬د‬ ‫خلیج د همکارۍ شورا ‪ GCC‬اوسمهال د اتو ملیونو‬

‫خلیج د هند لپاره یو مهم فرصت‬ ‫دی‪ .‬د هېواد د تیلو او ګازو د‬ ‫اړتیاوو پوره کولو لپاره‪ ،‬دا د هند د‬ ‫انرژۍ اصيل رسچینه ده‬ ‫هندیانو کور دی‪ ،‬چې د سیمې په پراختیا کې‬ ‫یې د پام وړ مرسته کړېده‪ ،‬او په کال کې ‪40‬‬ ‫میلیارده ډالر هېواد ته رالېږدوي‪.‬‬ ‫هند غواړي په منځني ختیځ کې له اسالمي‬ ‫هېوادونو او همدارنګه ارساییلو رسه ښې اړیکې‬ ‫وسايت‪ .‬نږدې ‪ 85000‬هندي یهودان د ارساییلو‬ ‫له رامنځته کېدو راهیسې دغه هېواد ته کډوال‬ ‫شوي دي‪ .‬هند د ارساییلو د وسلو تر ټولو لوړ‬ ‫صادرايت موقعیت دی چې د سټاکهومل نړیوالې‬ ‫سولې د څېړنو انسټیټیوټ (‪ )SIPRI‬له نظره هند‬ ‫د ‪ 2012‬او ‪ 2016‬کلونو په منځ کې ‪ 41‬سلنه‬ ‫ارساییيل وسلې صادر کړی دي‪ .‬ارساییل د وسلو‬ ‫له اړخه د هند دریمه لویه رسچینه ګڼل کیږي‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪23‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫همکاري‬

‫د نوي پړاو پیل‬

‫پېژندګلوی – له ارساییلو څخه د هند لومړي وزیر نریندرا مودي لیدنه د دواړو هېوادونو‬ ‫تر منځ د دوه اړخیزو اړیکو په جوړښت کې یو تر ټولو مهم پړاو دی‬

‫د جوالی له ‪ 6-4‬پورې له ارساییلو څخه د هند د‬ ‫لومړي وزیر نریندرا مودي لیدنه د ډېرو دلیلونو‬ ‫لپاره یوه تاریخي هغه وه‪ .‬یو تر ټولو څرګند دلیل دا‬ ‫دی چې دا د هند د برحاله لومړي وزیر له لوري د‬ ‫ارساییلو له هېواد څخه د دولت په کچه لومړۍ لیدنه‬ ‫وه‪ .‬له ارساییلو او فلسطین رسه د هند د اړیکو په‬ ‫جوړولو کې یو لوی ګام وو او همدارنګه د هغه متدين‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪22‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫اړیکې ملانځنه وه چې هند ته د پناه غوښتنې لپاره د یو‬ ‫شمېر یهودي ټولنې له راتګ رسه ‪ 2000‬کاله وړاندې‬ ‫رامنځته شوی وو‪.‬‬ ‫په ‪ 2006‬زېږدیز کال کې له ارساییلو څخه د مودي‬ ‫لومړۍ لیدنه کله چې هغه د ګجرات د ایالت وزیر‬ ‫اعلی وو‪ ،‬او له ارساییلو څخه له ډېرو داسې پرمختګونو‬ ‫رسه چې هېواد یې د کرهڼې او د اوبو په مدیریت کې‬

‫کېڼ خوا ته‪ :‬د‬ ‫هندوستان صدراعظم‬ ‫نریندرا مودي د‬ ‫میامنار په نای پی تاو‬ ‫کې د ولسمرشۍ په‬ ‫ماڼۍ کې له ولسمرش‬ ‫یوهتین کیاو رسه‬ ‫لیدنه کوي‬ ‫مخامخ پاڼه‪:‬‬ ‫صدراعظم مودي په‬ ‫باګان کې د آنندا په‬ ‫معبد کې د لیدونکو‬ ‫کتاب السلیک کوي‬

‫د لیدنې د پای ورځ کې‪ ،‬صدراعظم‬ ‫مودي په یانګون کې د شیوداګون‬ ‫معبد څخه لیدنه وکړه‬ ‫اړخیزو روانو‪ ،‬اقتصادي‪ ،‬سوداګریزو او کلتوري اړیکو‬ ‫باندي بیاکتنه وکړه‪ ،‬او پدغه کتنه کې د خلکو ترمنځ‬ ‫د اړیکو تبادلې بیاکتنه هم وشوه‪ ،‬چې د میامنار د‬ ‫خپلواکې‪ ،‬فعالې او بې انسالکې بهرنۍ تګالرې او ختیخ‬ ‫ته د هندوستان عميل عمل او د ګاونډیو لومړۍ تګالرو‬ ‫ښکارندوی ده‪”.‬‬ ‫پدې هېواد کې د ریو ورځو په ترڅ کې د رسمي‬ ‫لیدونو او بوختیاو ترڅنګ‪ ،‬صدراعظم مودي په باګان‬ ‫او یانګون کې له مهمو تاریخي ځایونو څخه هم لیدنه‬ ‫وکړه‪ .‬په باګان کې‪ ،‬هغه د آنندا له معبد څخه لیدنه‬ ‫وکړه‪ ،‬دغه معبد د بودایانو یو پخوانی معبد دی چې‬ ‫په ‪ 12‬پیړۍ کې جوړ شوئ او د باګان په ټوله سیمه‬ ‫کې دویم لوی معبد دی‪ .‬د تیرکال له زلزلې وروسته د‬ ‫هندوستان او میامنار لرغون پیژندونکو د هندوستان د‬ ‫لروغون پیژندنې د رسوې (‪ )ASI‬تر مسلکي الرښوونې‬ ‫الندې پدغه معبد کې د بیارغونې کارونه تررسه کوي‪.‬‬

‫پدايس حال کې چې د اې اس آی استازو د بیارغونې‬ ‫کارونو په اړه هغه ته توضیحات ورکول‪ ،‬د هندوستان‬ ‫صدراعظم خپل احرتام وړاندي کړ او پاریکراما یې‬ ‫تررسه کړ‪.‬‬ ‫د لیدنې د پای ورځ کې‪ ،‬صدراعظم مودي په‬ ‫یانګون کې د شویداګون له معبد څخه لیدنه وکړه‪ .‬د‬ ‫‪ 2500‬کلونو دغه ودانۍ‪ ،‬چې د رایل جهیل په لویدیځ‬ ‫کې پرته ده‪ ،‬په میامنار کې له مقدسه ځایونو څخه‬ ‫شمیرل کیږي او د برمیز بودیزم لپاره یو روحاين مرکز‬ ‫ګڼل کیږي‪ .‬د هندوستان صدراعظم د شهیدانو له‬ ‫یادګار څخه هم لیدنه وکړه او د کالیباري په معبد کې‬ ‫یې پوجا وکړه‪ .‬هغه د بوګویوک آنګ سان موزیم څخه‬ ‫هم لیدنه وکړه‪ ،‬پدغه لیدنه کې صدراعظمه سوکي‬ ‫هم وررسه وه‪ .‬دغه موزیم د هغې د پالر‪ ،‬جرنال آنګ‬ ‫سن په ویاړ جوړ شوئ‪ ،‬چې د هغه د ژوند یادګارونه او‬ ‫یوشمیر شخيص توکي نندارې ته کېښودل شوي‪.‬‬ ‫د دغه رسمي لیدنې په پای کې‪ ،‬صدراعظم مودي‬ ‫هندوستان ته تر سفر وړاندي په ټویټر کې ولیکل‪،‬‬ ‫“میامنار ته زما سفر ډیري ساحې تر پوښښ الندې‬ ‫راوړې او د هندوستان – میامنار اړیکو ته یې ډیر اړین‬ ‫خوځښت ورکړ او زمونږ دوه اړخیزه همکارۍ یې نوره‬ ‫هم ځواکمنه کړه‪”.‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪21‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫همکاري‬

‫په میامنار کې د‬

‫مېراثونوستاینه‬ ‫د هندوستان صدراعظم نریندرا مودي د ‪ 2017‬د سپتمرب په ‪ 5‬له میامنار‬ ‫څخه خپله لومړنۍ رسمي لیدنه وکړه‬

‫لکه څرنګه چې د ‪ 2017‬د سپتمرب په ‪ 5‬د خپل لومړين دوه‬ ‫اړخیز سفر لپاره میامنار ته راغئ‪ ،‬د میامنار د نای پي تاو‬ ‫د ولسمرشۍ په ماڼۍ کې‪ ،‬صدراعظم نریندرا مودي ته په‬ ‫رسمي توګه ښه راغالست وویل شو‪ .‬صدراعظم مودي د‬ ‫میامنار له ولسمرش یوهتین کیاو رسه تعاريف لیدنه وکړه‪،‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪20‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫د میامنار ولسمرش د صدراعظم مودي په ویاړ د رسمي‬ ‫میلمستیا کوربه و‪ .‬د لیدنې په دویمه ورځ صدراعظم‬ ‫مودي او د میامنار صدراعظمې داو آنګ سان سو کي په یو‬ ‫شمیر موضوعګانو باندي دوه اړخیزي خربي وکړې‪ .‬د سفر‬ ‫په ترڅ کې په ګډه اعالمیه کې راغيل چې دوو مرشانو “دوه‬

‫پراختیا لپاره د هندوستان د شامل ختیځې سیمې‬ ‫(‪ )NER‬او “ځیرک ټاپوګانو” لپاره د هند – جاپان‬ ‫همکاریو ستاینه هم وکړه‪.‬‬

‫دوو صدراعظامنو په هندوستان کې‬ ‫جوړ شوي نوښت ودې په لور په خپلو‬ ‫ژمنو یوځل بیا ټینګار وکړ‬ ‫نیکمرغي او ملګرتیا‬ ‫یو نښلېدلې نړۍ‬

‫دوو مرشانو په هندوستان او د هند – اوقیانوسیې‬ ‫د نورو هېوادونو په سیمه کې د اړیکو پراخولو ژمنې‬ ‫په اړه خربې وکړې‪ .‬دوو صدراعظامنو “د هغو هڅو‬ ‫ستاینه هم وکړه چې په آسیا او افریقا کې د صنعتي‬ ‫دهلیز او صنعتي شبکې ودې لپاره کار کوي‪ ،‬چې د‬ ‫هند – اوقیانوسیې په سیمه کې به د بیالبیلو همکارانو‬ ‫لپاره ګټور متام يش‪ ”.‬په ګډې اعالمیه کې راغيل‪،‬‬ ‫“هغوی پردې هم ټینکار وکړ چې ټول هېوادونه باید‬ ‫د اړیکو نیولو زیربنا په پراختیا او کار اخیستنه کې‬ ‫په پرانیستې‪ ،‬شفافه او عامه توګه کار وکړي‪ ،‬چې د‬ ‫مسوالنه کارونو په‬ ‫نړیوالو معیارونو او مايل پورونو ٔ‬ ‫اساس وي‪ ،‬پدايس حال کې چې د خپلواکي او اريض‬ ‫متامیت‪ ،‬د قانون حاکمیت او چاپیرال احرتام وکړي‪”.‬‬ ‫صدراعظم مودي او صدراعظم آبې د سیمه ایزو اړیکو‬

‫دوو صدراعظامنو په هندوستان کې جوړ شوي په‬ ‫نوښت او ‪ HSR‬په پروژو کې د تیکنالوژۍ سپارلو د‬ ‫ودې په لور په خپلو ژمنو باندي یوځل بیا ټینګار وکړ‪.‬‬ ‫هغوی د دوو هېوادونو ترمنځ د تیکنالوژۍ په برخه کې‪،‬‬ ‫لکه په راتلونکې کې د بهارت درنو برېښنايي رشکت‬ ‫(‪ )BHEL‬او کاواساکي ترمنځ د ګډ کار کولو ستاینه‬ ‫وکړه‪ ،‬او د چټک اورګادي په برخه کې د خپلې ملګرتیا‬ ‫نورې ځواکمن کولو لپاره یې خپله لیوالتیا څرګنده کړه‪.‬‬ ‫لکه څرنګه چې د جاپان صدراعظم شینزو آبې د‬ ‫جاپان په لور سفر پیل کړ‪ ،‬د لیدنې په پای کې هغه د‬ ‫مېلمه پالنې لپاره د هندوستان له دولت او هېواد له‬ ‫خلکو څخه مننه وکړه او په ورته توګه یې د هندوستان‬ ‫صدراعظم نریندرا مودي ته دوستانه بلنه ورکړه ترڅو‬ ‫د راتلونکې کلنۍ غونډې لپاره له جاپان څخه لیدنه‬ ‫وکړي‪ .‬صدراعظم مودي دغه بلنه ومنله او د دواړو‬ ‫هېوادونو لپاره په یوه مناسب وخت کې به له جاپان‬ ‫څخه لیدنه وکړي‪.‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪19‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫همکاري‬

‫کېڼ خوا ته‪ :‬صدراعظم مودي‬ ‫او صدراعظم آبې له خپلې‬ ‫مېرمنې آکي رسه‪ ،‬د احمد آباد په‬ ‫سربامايت ارشم کې‬ ‫کښته‪ :‬صدراعظم مودي په‬ ‫ګاندهینګر کې صدراعظم مودي‬ ‫ته د مان کي بات‪ ،‬د راډیو په اړه‬ ‫ټولنیز انقالب کتاب وړاندي کوي‬ ‫مخامخ پاڼه‪ :‬دوه صدراعظامن په‬ ‫احمد آباد کې د چټک اورګادي‬ ‫په پرانیست غونډه کې‬

‫ميل امنیت‬

‫صدراعظم مودي او صدراعظم آبې د دوو‬ ‫هېوادونو ترمنځ پر دفاعي همکارۍ ټینګار وکړ‬ ‫څو خپلې سرتاتیژیکې ملګرتیا ته وده ورکړي‪ ،‬او‬ ‫هغوی د دفاعي وزیرانو ترمنځ کلنۍ خربې اترې‬ ‫وستایلې‪ ،‬پدې وروستیو کې د دفاعي صنعت‬ ‫لومړنۍ غونډه په توکیو کې تررسه شوی‪ ،‬چې د‬ ‫دواړو هېوادونو وزیرانو دغې غونډې ته خربې‬ ‫وکړې‪ ،‬او د دفاعي صنعت همکاریو کې د هېلې‬ ‫وړ نوښتونه په خربو کې تر پوښښ الندې ونیول‬ ‫شول‪ .‬د دوو هېوادونو مرشانو “د سمندري امنیت‬ ‫همکارۍ کې د ډیرو پرمختګونو ستاینه وکړه”‬ ‫او “د هندوستان سمندري ځواکونو او د جاپان‬ ‫سمندري دفاعي ځواکونو (‪ )JMSDF‬ترمنځ یې‬ ‫په بیالبیلو تخصيص ساحو کې د دوو اړخیزو ګټو‬ ‫لپاره له روانو نږدې همکاریو څخه یادونه وکړه‪”.‬‬ ‫هغوی پدې ورستیو کې په دفاعي تجهیزاتو او‬ ‫تیکنالوژۍ کې‪ ،‬پشمول د په راتلونکې کې د بې‬ ‫پیلوټه ځمکنیو وسایطو او روباتونو ساحو کې د‬ ‫څېړنو د دوو اړخیزو همکاریو یادونه هم وکړه‪.‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪18‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫د ممبای – احمد آباد چټک اورګادی‬ ‫(‪ )MAHSR‬د دوو مرشانو لخوا د‬ ‫احمدآباد د سبارمايت اورګادي په‬ ‫ستیشن کې پرانیستل شو‬ ‫مودي وویل‪“ ،‬اپنو امداواد او امچي ممبای (زما احمدآباد‬ ‫زمونږ ممبای) به رسه ونښلوي‪ .”،‬لکه څرنګه چې‬ ‫وړاندوینه کیږي‪ ،‬دا پروژه چې د جاپان د شینکانسین‬ ‫ډیر چټک اورګاډي تیکنالوژۍ پر اساس جوړه شوې د‬ ‫دوو ښارونو ترمنځ به د اوو ساعتونو مزل تر دریو ساعتونو‬ ‫لږ ته را ټیټ کړي‪ .‬د ‪ 508‬کیلومرتو اورګادي پټلۍ لویه‬ ‫پروژه د دوو هېوادونو ترمنځ د زیربنا پروژو د همکاریو په‬ ‫لړی کې د ستاینې وړ یوه بله زیاتیدونکي پروژه ده‪ ،‬چې د‬ ‫دواړو هېوادونو لخوا تررسه کیږي‪ ،‬او مته ده څو په ‪2022‬‬ ‫کې بشپړه يش‪ ،‬دې پروژې د هندوستان د خپلواکۍ په ‪75‬‬ ‫کلیزې کې یو نوی پړاو پرانیست‪.‬‬

‫د هند – اوقیانوسیې همکارۍ‬

‫دوو صدراعظامنو د خپلو پراخو سرتاتیژیکو اړیکو پراساس‬ ‫‪ 15‬موافقې السلیک کړې او پرخپلو ژمنو یې ټینګار وکړ‬ ‫څو “د هند – اوقیانوسیې یوه پرانیستې او نیکمرغه سیمه‬ ‫جوړه کړي‪ ،‬چیرته چې خپلواکي او نړیوال قانون ته درناوی‬ ‫کیږي‪ ”.‬مرشانو ټینګار وکړ چې هندوستان او جاپان‬ ‫کوالی يش “د مقرراتو پر اساس د دغه نظم په خوندیتوب‬ ‫او ځواکمن کولو کې مرکزي ونډه ولوبوي‪ ”،‬او پدغه برخه‬ ‫کې به هڅه وکړي څو د هندوستان د ختیځ په لور تګالره‬ ‫د جاپان د آزاده او پرانیستي هند – اوقیانوسیې سرتاتیژی‬ ‫رسه یوځای کړي‪ .‬هغوی دا ژمنه هم وکړه څو امنیت‬ ‫او دفاعي همکاریو ته پراختیا ورکړي‪ ،‬او د هندوستان‬ ‫او جاپان د پانګونې هڅولو ملګرتیا له الرې نیکمرغي‬ ‫وهڅوي‪ ،‬په وخت رسه د زیربنا پروژې پلې کړي‪ ،‬نړیوالو‬ ‫ننګونولکه دهشتګردۍ او د اقلیم بدلون رسه مبارزه‬ ‫وکړي او “له امریکا‪ ،‬آسرتالیا او نورو هېوادونو رسه درې‬ ‫اړخیزې همکارۍ ځواکمنې کړې‪ ،‬او د خلکو تر منځ “د‬ ‫ګرځندوی‪ ،‬ملکي هوانوردي‪ ،‬لوړو زده کړو‪ ،‬مېرمنو زده‬ ‫کړې‪ ،‬مسلکونو پراختیا او لوبو له الرو ګډې همکارۍ ته‬ ‫پراختیا ورکړي‪”.‬‬

‫لوړ‪ :‬د هندوستان صدراعظم نریندرا مودي او د جاپان صدراعظم شینزو آبې د لوی بدلون د ګوجرات په‬ ‫احمدآباد کې د ممبای – احمدآباد چټک اورګادي پروژې (‪ )MAHSR‬پرانیست غونډه کې برخه اخيل‬ ‫پورته‪ :‬صدراعظم مودي او صدراعظم آبې په ګاندهینګر کې د هندوستان – جاپان په ‪ 12‬مې‬ ‫کلنۍ غونډه کې‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪17‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫همکاري‬

‫د پرمختګ پر لیکه‬ ‫له هندوستان څخه د جاپان صدراعظم شینزو آبې لیدنه په مهمو برخو لکه تیکنالوژۍ او‬ ‫دفاعي چارو کې د هندوستان او جاپان د اړیکو د همکارۍ ځواکمن کېدو نښه وه‪.‬‬

‫لکه څرنګه چې د هندوستان صدراعظم نریندرا مودي او د‬ ‫جاپان صدراعظم شینزو آبې یوځای د ګوجرات په احمدآباد‬ ‫کې د هندوستان د چټک اورګادي لومړنۍ پروژې بنسټ‬ ‫ډبره کېښوده‪ ،‬هغوی د دوو اړخیزو اړیکو او د دوو هېوادونو‬ ‫ترمنځ یې د نورو همکاریو لپاره هم بنسټ کېښود‪.‬‬ ‫صدراعظم آبې په هندوستان کې د سپتمرب له ‪ 13‬تر ‪14‬‬ ‫پوري د دوو ورځو لپاره پاته شو څو د هندوستان او جاپان‬ ‫په ‪ 21‬مې کلنۍ غونډه کې برخه واخيل‪ .‬د دغې لیدنې په‬ ‫ګډې اعالمیه کې راغيل چې “دوو مرشانو د دوو هېوادونو‬ ‫ترمنځ د ځانګړي سرتاتیژیکو او نړیوايل ملګرتیا پر اساس‬ ‫په یو شمیر ډیرو موضوعګانو باندي خربي وکړې او په تیرو‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪16‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫دریو کلونو کې د دوو اړخیزو اړیکو او په سیايس‪ ،‬اقتصادي‬ ‫او سرتاتیژیکو ګټو زیاتوايل کې چې د دوو اړخیزو ګډو‬ ‫ارزښتونو او دودونو بنسټ په اساس دي‪ ،‬او د نن ورځې د‬ ‫رامنځ ته کېدونکې سولې‪ ،‬امنیت او پرمختګ موافقې په‬ ‫اساس هم دي‪ ،‬ستاینه وکړه‪”.‬‬

‫د مرمۍ اورګاډی‬

‫له ممبای څخه تر احمدآباده د چټک اورګاډی (‪)MAHSR‬‬ ‫چې دوو مرشانو یې د احمدآباد د سبارمايت اورګادي په‬ ‫ستیشن کې د بنسټ ډبره کېښودله‪ ،‬د هندوستان د مرمۍ‬ ‫لومړنۍ اروګاډی دی‪ .‬له پرانیستلو وروسته صدراعظم‬

‫مرشانو په څه باندي خربي وکړې‬ ‫په هند ‪ -‬اوقیانوسیه سیمه کې سوله‬

‫نږدې متحدینو رسه برابر وي‪ .‬ملګرتیا ته په کتو رسه‪،‬‬ ‫امریکا هندوستان ته وړاندیز کړئ څو د سمندري‬ ‫خوندیتوب د بې پیلوټه هوايي سیستمونو اخیستلو‬ ‫باندي غور وکړي‪ ،‬چې د هندوستان ځواکمنتیاوي به‬ ‫زیايت کړي او د ګډو امنیتي ګټو لپاره به ګټور متام‬ ‫يش‪ .‬پدايس حال کې چې هغوی غواړي سمندري‬ ‫امنیتي همکارۍ ته پراختیا ورکړي‪ ،‬مرشانو د خپل‬ ‫نیت په اړه خربي وکړي څو د “وایټ شیپینګ” یا‬ ‫سپین سمندري ترانسپورت معلوماتو رشیکولو کارونو‬ ‫پلې کېدلو په اړه نور کارونه تررسه کړي‪ ،‬دا ګډه‬ ‫همکارۍ به په سمندري سیمه کې آګاهۍ ته پراختیا‬ ‫ورکړي‪.‬‬

‫د هند ‪ -‬اوقیانوسیې په سیمه کې د مسؤلو ساتونکو‬ ‫په توګه‪ ،‬ولسمرش ټرمپ او نریندرا مودي پدې‬ ‫موافقه وکړه چې د امریکا او هندوستان ترمنځ‬ ‫نږدې اړیکي پدغه سیمه کې د سولې او ثبات لپاره‬ ‫مهم دي‪ .‬پدغو برخو کې د مهمو هڅو السته راوړنو‬ ‫پیژندنې ته په پام رسه‪ ،‬دواړو مرشانو پدې موافقه‬ ‫وکړه څو د خپلې ملګرتیا ځواکمن کولو لپاره نور‬ ‫ګامونه واخيل‪ .‬د ملګرو ملتونو د منشور اصولو‬ ‫په اساس‪ ،‬هغوی دسیمې لپاره د یو شمیر ګډو‬ ‫اصولو لپاره ژمن دي‪ .‬ولسمرش ټرمپ د افغانستان‬ ‫دیموکراسۍ‪ ،‬ثبات‪ ،‬نیکمرغي او امنیت کې د‬ ‫هندوستان برخې اخیستنې څخه مننه وکړه‪.‬‬

‫آزاده او عادالنه سوداگري‬

‫د دهشتګردۍ پر وړاندې درېدنه‬

‫مرشانو وویل چې امریکا او هندوستان د نړۍ د‬ ‫اقتصاد ودې لپاره مخکښ ماشینونه دي‪ ،‬ځکه نو‬ ‫هغوی باید خپلې سوداګريزه همکارۍ زیاته کړي‬ ‫څو خپل هېوادونه ځواکمن او خپل وګړي نور هم‬ ‫نیکمرغه کړي‪ .‬د هغوی اړوند هېوادونو کې اقتصادي‬ ‫او مالیايت اصالحاتو راوړلو ته په پام رسه‪ ،‬دا کارونه‬ ‫کوالی يش په دواړو هېوادونو کې ډیر اقتصادي‬ ‫فرصتونه پرانیزي‪ ،‬مرشانو ژمنه وکړه څو د سوداګرۍ‬ ‫برابروايل باندي نور کار وکړي او د ودې او کارونو‬ ‫پیدا کولو پر وړاندي خنډونه لرې کړي‪.‬هغوی دا‬ ‫هم وویل څو د سوداګرۍ په اړه دايس ګډ کار وکړي‬ ‫چې د آزاده او عادالنه سوداګرۍ اصولو ته پرمختګ‬ ‫ورکوي‪ .‬ځکه نو‪ ،‬امریکا او هندوستان پالن لري څو‬ ‫د سوداګرۍ اړیکو په اړه هراړخیزه بیا کتنه تررسه‬ ‫کړي او موخه به دا وي څو مقررايت طرزالعلونه چټک‬ ‫کړي؛ وګوري چې د تیکنالوژۍ او نوښتي کارونه په‬ ‫مناسبه توګه وده وکړي‪ ،‬ارزښت ورکړي‪ ،‬او خوندي‬ ‫یې کړي؛ او د کرنې‪ ،‬معلومايت تیکنالوژۍ او تولید‬ ‫شوي محصوالتو په برخو کې مارکېټ ته الرسسۍ‬ ‫زیات کړي‪.‬‬

‫مرشانو ټینګار وکړ چې دهشتګردۍ یو نړیوال آفت‬ ‫دی چې باید وررسه جګړه ويش او د نړۍ په هره برخه‬ ‫کې باید د دهشتګردو خوندي ځایونه له منځه یوړل‬ ‫يش‪ .‬هغوی ژمنه وکړه چې هندوستان او امریکا به‬ ‫یوځای د برشیت پر وړاندې لدې ننګونې رسه یوځای‬ ‫جګړه وکړي‪ .‬دغو ټکو ته په پام رسه‪ ،‬مرشانو د کورنیو‬ ‫او نړیوالو دهشتګردو لست جوړولو وړاندیز په اړه د‬ ‫نوي خربو اترو میکانیزم یو ښه ګام وګاڼه‪ .‬هغوی د‬ ‫استخباراتو رشیکولو او د دهشتګردۍ ضد همکارۍ‬ ‫عملیايت کچه کې د زیاتوايل په اړه هم خربې وکړې‪.‬‬

‫سرتاتیژیک ګډون‬

‫ولسمرش ټرمپ او صدراعظم مودي ژمنه وکړه څو‬ ‫دفاعي او امنیتي همکارۍ زیايت کړي‪ ،‬او د امریکا‬ ‫لخوا د دفاعي رشیک په توګه د هندوستان پیژندنې‬ ‫باندې نور کار تررسه يش‪ .‬امریکا او هندوستان لیواله‬ ‫دي څو د پرمختليل د فاعي تجهیزاتو او تیکنالوژۍ‬ ‫په اړه په هغه کچه ګډ وکاړي چې د امریکا له ډیرو‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪15‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫همکاري‬

‫ولسمرش ټرمپ او صدراعظم‬ ‫نریندار مودي وویل چې هغوی‬ ‫به ګامونه واخيل څو د هندوستان‬ ‫ اوقیانوسیې په سیمه کې خپله‬‫ملګرتیا ځواکمنه کړې‬ ‫ملتونو د امنیت شورا د دایمي اصالح شوي غړو کې‬ ‫د هندوستان د ژر غړیتوب په اړه هم خپل قوي مالتړ‬ ‫څرګند کړ‪.‬‬

‫په مترکز کې بدلون‬

‫ولسمرش ټرمپ او صدراعظم نریندرا مودي وویل چې‬ ‫هغوی به ګامونه واخيل څو د هند او اوقیانوسیې په‬ ‫سیمه کې ملګرتیا ځواکمنه کړي‪ .‬هغوی بیا په ټوله‬ ‫سیمه کې پر هوايي او سمندري آزاده تګ راتګ او‬ ‫سوداګري ټیینګار وکړ‪ .‬هغوی پر ټولو هېوادونو باندي‬ ‫غږ وکړ څو رسحدي او سمندري شخړې د نړیوالو‬ ‫قوانینو پراساس په سوله اییزه توګه حل کړي‪.‬‬

‫رسمي بلنه‬

‫ایوانکا ټرمپ‪ ،‬د ولسمرش ټرمپ لور‪ ،‬د نړیوالې‬ ‫پانګونې غونډې (‪ )GES‬ته به د امریکايي هیٔت مرشي‬ ‫وکړي‪ ،‬دا غونډه به سږکال په هندوستان کې تررسه‬ ‫يش‪ .‬دا غونډه د بهرين سیاست یو مهم نوښت دی‬ ‫چې نړیوال پانګوال او نوښتګران رسه یوځای کوي‪ ،‬او‬ ‫هندوستان به د راتلونکې غونډې کوربه وي‪ .‬ولسمرش‬ ‫مودي کله چې له ولسمرش ټرمپ رسه رسنیو ته‬ ‫خربي کويل وویل‪“ ،‬ما ایوانکا ټرمپ ته بلنه ورکړې‬ ‫ده څو د امریکايي ه ٔیت مرشي وکړي‪ ”.‬د هندوستان‬ ‫صدراعظم‪ ،‬چې ولسمرش ټرمپ او دهغه کورنۍ ته یې‬ ‫هم بلنه ورکړې څو له هندوستان څخه لیدنه وکړي‪،‬‬ ‫وویل چې ایوانکا ټرمپ بلنه منلې ده‪ .‬ایوانکا وروسته‬ ‫په ټویټر کې ویيل‪ ،‬مننه صدراعظم مودي‪ ،‬چې ماته‬ ‫مو بلنه راکړې څو د سږکال په مني کې په هندوستان‬ ‫کې د نړۍ پانګونې په غونډه کې د امریکايي هیٔت‬ ‫مرشي وکړم‪.‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪14‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫پورته‪ :‬صدراعظم نریندار‬ ‫مودي او ولسمرش ټرمپ‬ ‫په سپینه ماڼۍ کې یوبل ته‬ ‫الس ورکوي‬ ‫کېڼ لورې ته‪ :‬صدراعظم‬ ‫مودي او ولسمرش ټرمپ‬ ‫په بیضوي دفرت کې د یوې‬ ‫غونډې په مهال‬

‫چټک کړي؛ او وبه ګوري چې تیکنالوژی او نوښتې‬ ‫کارونو ته مناسبه وده ورکړي‪ ،‬ارزښت ورکړي او خوندي‬ ‫يش؛ او د کرنې‪ ،‬معلومايت تیکنالوژۍ‪ ،‬تولید شوي‬ ‫محصوالتو او خدماتو مارکیټونو ته الرسسی زیات يش‪”.‬‬

‫دفاعي یاداشت‬

‫د دوو هېوادونو مرشانو پر خپلو ژمنو یوځل بیا ټینګار‬ ‫وکړ څو د پرمختليل دفاعي تجهیزاتو او تیکنالوژۍ په‬ ‫برخو کې گډ کار وکړي‪“ ،‬په هغه کچه چې د امریکا‬ ‫د ملګرو او نږدې متحدینو رسه برابر وي‪ ”.‬تر غونډې‬ ‫وړاندي‪ ،‬امریکا د ‪ ۲۲‬ګارډین بې پیلوټه الوتکو پلور ته‬

‫دواړو مرشانو یوځل بیا پرخپلو ژمنو‬ ‫ټینکار کړئ څو پردفاعي تجهیزاتو او‬ ‫تیکنالوژۍ باندې ګډ کار وکړي‬

‫الر پرانیسته‪ ”،‬او دغه معامله چې نږدې له ‪۳ – ۲‬‬ ‫میلیاردو ډالرو ارزښت لري‪“ ،‬د لوبې بدلونکې” په‬ ‫توګه پیژندل شوې‪ .‬د سمندري امنیت پراختیا خربو‬ ‫په وخت کې‪ ،‬صدراعظم مودي او ولسمرش ټرمپ د‬ ‫“وایټ شیپینګ” یا د بېړیو سپین ترانسپورت په اړه‬ ‫د معلوماتو رشیکولو کارونو د نیت په اړه هم خربې‬ ‫وکړې‪ .‬دغه کار به هېوادونه ته اجازه ورکړي څو د‬ ‫سمندري ترانسپورت تګ راتګ په اړه معلومات یوبل‬ ‫رسه رشیک کړي او په سمندري ساحه کې د آګاهۍ په‬ ‫اړه خپله همکاري ډیره کړي‪.‬‬ ‫په لېدنه کې د راتلونکې ماالبار سمندري مترین‬ ‫په اړه هم خربي وشوي‪ .‬په ګډه اعالمیه کې راغيل‪:‬‬ ‫“د راتلونکې ماالبار سمندري مترین ته په کتو رسه‪،‬‬ ‫مرشانو ژمنه وکړه څو د سمندري ګډو مخو په اړه‬ ‫خپلو ګډو کارونو ته پراختیا ورکړي او د نوي مترینونو‬ ‫په لټه کې يش‪”.‬‬ ‫ولسمرش ټرمپ د امتي انرژۍ برابروونکو په‬ ‫ډله‪ ،‬د واسینار تنظیم او د آسرتالیا ډلې‪ ،‬او د ملګرو‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪13‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫همکاري‬

‫بې پیلوټه الوتکو یا ډرون پلور‪ ،‬تر سمندري امنیت او‬ ‫د ټرمپ کورنۍ ته بلنه څو له هندوستان څخه لیدنه‬ ‫وکړي موضوعګانې شاملې وې‪.‬‬

‫د دهشتګردۍ پر وړاندي جګړه‬

‫هغوی پر خپلو ژمنو ټینګار وکړ څو د نړیوايل‬ ‫دهشتګردۍ پر وړاندې جګړې کې همکاري وکړي‪،‬‬ ‫صدراعظم نریندرا مودي او ولشمر ټرمپ وویل‪،‬‬ ‫“دهشتګردي یو نړیوال آفت دی چې باید پر وړاندې‬ ‫یې جګړه ويش او په ټوله نړۍ کې باید د دهشتګردو‬ ‫پناځایونه له منځ یووړل يش‪ .‬هغوی دا تایید کړه‬ ‫چې هغوی ژمن دي څو د القاعدې‪ ،‬داعش‪ ،‬جیش‬ ‫محمد‪ ،‬لشکر طیبه‪ ،‬ډي کمپنی او د هغوی اړوندو‬ ‫ملګرو د دهشتګردۍ ګواښونو پر وړاندي همکاري‬ ‫ځواکمنه کړي‪”.‬‬

‫نړیواله سوداګرۍ‬

‫ولسمرش ټرمپ‪ ،‬له صدراعظم نریندرا مودي څخه‬ ‫غوښتنه وکړه څو د امریکايي رشکتونو پر وړاندي د‬ ‫سوداګرۍ خنډونه له منځه یويس‪ .‬هغه وویل چې مونږ‬

‫له هندوستان رسه دايس سوداګري غواړو چې “عادالنه‬ ‫او دوه اړخیزه” وي‪ .‬صدراعظم مودي وویل چې امریکا‬ ‫او هندوستان د نړۍ په اقتصاد کې د “ودې مخکښ‬ ‫ماشینونه” دي او زیاته یې کړه‪“ ،‬زه ډاډه یم چې د “نوي‬ ‫هندوستان” لپاره زما لید او دا چې ولسمرش ټرمپ‬ ‫غواړي امریکا یوځل بیا سرت هېواد جوړ کړي زمونږ په‬ ‫همکارۍ کې به نوي بعدونو ته الر پرانیزي‪”.‬‬ ‫د دغې موضوع په اړه د دوو هېوادونو د مرشانو په‬ ‫ګډه اعالمیه کې راغيل چې‪“ ،‬امریکا او هندوستان په‬ ‫پالن کې لري څو د سوداګرۍ اړیکو هره اړخیزه بیاکتنه‬ ‫تررسه کړي‪ ،‬او موخه به دا وي څو مقررايت طرزالعملونه‬

‫د لیدنې په وخت کې ټرمپ وویل‪،‬‬ ‫“د هندوستان او امریکا ترمنځ‬ ‫اړیکي کله هم دومره ځواکمنې نه‬ ‫وې‪ ،‬او کله هم دومره ښې نه وې‪”.‬‬

‫کېڼ لورې ته‪ :‬د‬ ‫هندوستان صدراعظم‬ ‫نریندرا مودي‪ ،‬د امریکا‬ ‫ولسمرش دونالد ټرمپ‬ ‫او ملړۍ مېرمن میالين‬ ‫ټرمپ د سپینې ماڼۍ په‬ ‫بیضوي دفرت کې د یوې‬ ‫غونډې پرمهال‬ ‫مخامخ پاڼه‪ :‬صدراعظم‬ ‫نریندرا مودي او ولسمرش‬ ‫ټرمپ د سپینې ماڼۍ‬ ‫د ګالبو په بڼ کې ګډه‬ ‫اعالمیه وړاندي کوي‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪12‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫د نوي سرتاتیژیو په لور‬

‫همکاري‬

‫د سږکال په جون کې امریکا ته د پنځم سفر په ترڅ کې‪ ،‬صدراعظم نریندرا مودي د‬ ‫هندوستان او امریکا اړیکي نوري هم ځواکمنې کړې او د دوو هېوادونو ترمنځ یې دوه اړخیزه‬ ‫ملګرتیا کې نوي بعدونه اضافه کړل‬ ‫لیکواله‪ :‬معروف رضا‬

‫د هندوستان صدراعظم نریندرا مودي او د امریکا ولسمرش دونالد ټرمپ په واشنګټن ډي يس کې په سپینه ماڼۍ کې السونه ورکوي لکه څرنګه چې هغوی ګډه اعالمیه خپروي‬

‫د سږکال په جون کې په واشنګنت ډي يس کې د امریکا‬ ‫ولسمرش دونالد ټرمپ په سپینه ماڼی کې له صدراعظم‬ ‫نریندار مودي رسه له لومړنۍ غونډې وروسته رسنیو‬ ‫ته وویل‪“ ،‬د امریکا او هندوستان ترمنځ ملګرتیا کله هم‬ ‫دومره ځواکمنه‪ ،‬او ښه نه وه‪ ”.‬امریکا ته د صدراعظم‬ ‫مودي د لېدنې هڅې مهمه برخه دا وه څو په نړۍ‬ ‫کې د دوو لویو دیموکراسیو د دولتي مرشانو د فکرونو‬

‫ترمنځ همغږي منځ ته راوړي‪ ،‬او دايس ښکاري چې هغه‬ ‫د دوو سفرونه په ترڅ کې پدې کار بریالی شوی دی‬ ‫ځکه چې یو شمیر مهمې پایلې یې منځ ته راوړي‪ .‬دغه‬ ‫لېدنه د نړیوايل رسنیو لخوا د یوې مهمې تاریخي لېدنې‬ ‫په توګه وپیژندل شوه‪ ،‬ځکه چې د هندوستان او امریکا‬ ‫ترمنځ ډیر واټن تر پوښښ الندې راغلئ‪ ،‬او پدغو کې د‬ ‫دهشتګردۍ ضد موضوع او هندوستان ته د ‪ 22‬ګارډین‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪11‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫السته راوړنه‬

‫په انګلنډ کې د نړیوالې کریکټ شورا په نړیوال جام کې د هندوستان کریکټ ټیم ښه وځلیده‬

‫پدې وروستیو کې‪ ،‬دغه ټیم د آسترالیا‬ ‫پر وړاندې د ټی ‪ 20‬لړی په لمړنیو لوبو‬ ‫تاریخجوړونکی شوی‬ ‫د نړیوالې درجې استعداد‬

‫نن ورځ‪ ،‬د هندوستان د کریکټ لوبډله په نړیوالو‬ ‫تورمننتونو کې یوه مهمه سیاله ده‪ .‬د آرامې او په‬ ‫ځان ډاده توپ وهلو پرانیستونکې پونم راوت‪ ،‬آرامې‬ ‫کپتان میټايل راج‪ ،‬د چټکې منډه وهونکې جهولن‬ ‫ګوسوامي‪ ،‬ځوانې او استعداد لرونکې دیپتي رشما‪،‬‬ ‫ویدا کریشنا موريت او هرمانپرییت کاور‪ ،‬په نړیوالې‬ ‫کچې بې سارې لوبغاړي دي‪.‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪10‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫مته کېدونکې بدلون‬

‫وروسته لدې چې لوبډلې ډیر مالتړ السته راوړ‪،‬‬ ‫په پایله کې اوس کېدای يش د هندوستان د‬ ‫مېرمنو کریکټ ته د لیاقت وړ پاملرنه ويش‪.‬‬ ‫خو د دې هر څه رسبېره د هند د نجونو‬ ‫کرکټ لوبغاړو وضعیت د ښه وايل لپاره به‬ ‫د هغوی د معاشونو لوړول او ورڅخه مالتړ‬ ‫تررسه کول بسنه ونکړي‪ .‬خو حقیقي معلومات‬ ‫پدې کې دي چې د ستاینې او مننې څراغ روڼ‬ ‫وساتل يش‪ ،‬او د دغو استعداد لرونکو لوبغاړو‬ ‫پېژندنه د هغوی بریا لپاره ډیره مهمه ده‪ .‬د‬ ‫هندوستان کریکټ مېرمنې لوبغاړې د لوبو هغه‬ ‫شخصیتونه دي چې د نارینو پدغه لوبه کې یې‬ ‫خپل ځای موندلی دی‪.‬‬

‫او ویلز کریکټ بورډ دی‪ ،‬او هلته به د ساري له‬ ‫ستارز رسه لوبه وکړي‪.‬‬

‫تنهامبارزه‬

‫هندوستان ته د کاور او لوبډلې نورو لوبغاړو تر راتګ‬ ‫وړاندي‪ ،‬له سچېن رسه د هغې پرتله کېدل د خربو‬ ‫رسلیک و‪ .‬مستعار نومونه لکه “مېرمن تندولکار”‬ ‫او “د مېرمنو کریکټ تندولکار” آوازې خپریدلې‪.‬‬ ‫د دغو دواړو د کریکټ اوږده لوبه یوبل ته ورته‬ ‫ده‪ ،‬سچېن تندولکار د کریکټ د نارینو له ټیم رسه‬ ‫مرسته وکړه څو په ‪ 90‬لسیزو کې له ستونزو تیر يش‬ ‫او راج د نوي زرمې په ملړی لسیزه کې د مېرمنو د‬ ‫لوبډلې تنها مبارزه ده‪ .‬په حقیقت کې دواړه سچېن‬ ‫تندولکار او سونیل ګاوسکار دواړو له خلکو غوښتنه‬

‫سچین تندولکار او سونیل ګاوسکار‬ ‫له خلکو څخه غوښتنه کړې څو راج ته‬ ‫“مېرمن تندولکار” و نه وايي ځکه چې هغه‬ ‫پخپل حق سره بې سارې ده‬

‫کړې څو هغې ته د “مېرمن تندولکار” خطاب‬ ‫ونکړي‪ ،‬ځکه چې هغه خپله په خپل حق رسه بې‬ ‫سارې ده و د نه بدلولو شتمني ده‪.‬‬ ‫هغې د خپل هېواد لپاره په بشپړې پیاوړتیا رسه‬ ‫لوبې تررسه کړيدي او داسې ریکارډونه یې جوړ کړي‬ ‫چې سچن یې هم د هغو په السته راوړو لپار لېواله‬ ‫کړی‪ .‬د یوې ښځینه لوبغاړې له لوري تر ټولو ډېرې‬ ‫منډې چې تررسه شوي‪ ،‬د مېرمنو په یوه ورځنۍ‬ ‫نړیواله لوبه کې داسې کمې لوبغاړې پیدا کیږي چې‬ ‫سلیزه ووهي او په ‪ 47‬اننګونو‪/‬نوبتونو کې پرته له‬ ‫دې چې ویکټ یې واخیستل يش په لوبه کې برخه‬ ‫اخیستې وي‪.‬‬

‫د خوب په څیر سفر‬

‫پدې نږدې تیر کې‪ ،‬په شنو کالیو کې مېرمنو د دریو‬ ‫ځلو لپاره د نړیوال جام وړونکي آسرتالیا پر وړاندې‬ ‫د ټي ‪ 20‬لړی له ګټلو وروسته تاریخ جوړ کړ‪ ،‬د‬ ‫‪ 2016‬په جنورۍ کې آسرتالیا ته په خپل کور کې‬ ‫ماته ورکړه‪ .‬ورسته یې بیا په فربورۍ کې رسیالنکا‬ ‫ته د او ډي آی ټي ‪ 20‬لړی لوبو کې ماته ورکړه‪ ،‬او د‬ ‫‪ 2016‬د او ډی آی په لړی کې نړیوال اتل نوي زیالند‬ ‫ته هم ماته ورکړه‪.‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪9‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫السته راوړنه‬

‫استعدادونو کې پونم راوټ‪ ،‬ډیپټي رشما‪ ،‬او هرمنپریت‬ ‫کاور ګډون لري‪.‬‬

‫دا یوه ډیره نږدې لوبه وه‪.‬‬ ‫هغوی د ستاینې وړ دي‪.‬‬ ‫خوشاله یم چې هغوی ډیره‬ ‫ښه لوبه کړې (ډیره ښه) په‬ ‫ټول تورنمنت کې‬ ‫سونیل ګاواسکار‬ ‫د هندوستان پخوانی کریکټ لوبغاړی‬

‫په انجونو ډیر ویاړم‪ .‬نن‬ ‫یوه ښه ورځ نه وه خو‬ ‫د هندوستان د مېرمنو‬ ‫کریکټ په رښتیا سره راغلی‬ ‫دی‪ .‬مننه کوم انجونو‪.‬‬ ‫ستاسو غیرت ته سالم‪.‬‬ ‫‪ #‬د ‪ WWC17‬پایلوبه‬ ‫ویریندر سیهواګ‬ ‫د هندوستان کریکټ پخوانی لوبغاړی‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪8‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫یوه لوبه چې په یاد پاته کیږي‬

‫د هندوستان کریکټ لوبغاړو د ګوتو په شمیر سل منرې‬ ‫جوړي کړي چې زمونږ په یاد دي او لوبې ته یې بدلون‬ ‫ورکړی‪ .‬د ‪ 1983‬کال د پرودینشل نړیوال جام په ترڅ‬ ‫کې د کپیل دیو ‪ 175‬منډې کېدای يش تر ټولو ډیري‬ ‫منډې وې ترهغه وخته چې د سږکال په نیاميي پایلوبه‬ ‫کې هرمان پرییت کاور د آسرتالیا پر وړاندې ‪ 171‬ډیري‬ ‫چټکې منډې له ماته پرته جوړي کړي‪ .‬د پنجاب د‬ ‫موکا له کوچني ښارګويت څخه دغه استعداد لرونکی‬ ‫لوبغاړې اوس د نړیوال کریکټ تر پاملرنې الندې ده‪.‬‬ ‫دغه لوبغاړې د هندوستان لومړنی لوبغاړې ده چې د‬ ‫مېرمنو لوی لیګ ته بلل شوې‪ ،‬چې کوربه یې د آسرتالیا‬ ‫هېواد دی‪ ،‬او هلته به د سېدين تندر رسه لوبه وکړي‪.‬‬ ‫کاور هغه لومړنی لوبغاړې ده چې د کیا سوپر لیګ ته هم‬ ‫غوره شوې‪ ،‬د ټي ‪ 20‬یو تورمننت چې کوربه یې د انګلنډ‬

‫مخامخ پاڼه‪ ،‬له کیڼ څخه ښي خوا‬ ‫ته‪ :‬د کریکټ لوبغاړې سوشام ویرما‬ ‫د ټیم له ملګرو رسه یو سلفي عکس‬ ‫اخيل‪ .‬هرمانپرییت کاور د کریکټ‬ ‫نړیوالې شورا د مېرمنو په نړیوال جام‬ ‫کې له ‪ 171‬منډو رسه ځلیږي‬ ‫الندې‪ :‬میټايل راج‪ ،‬د هندوستان‬ ‫مېرمنو کریکټ ټیم کپتانه‪ ،‬او‬ ‫هرمانپرییت کاور په نوي ډیيل کې د‬ ‫ستاینې په غونډه کې‬

‫زه ډیره خوشاله یم چې‬ ‫په هندوستان کې مونږ د‬ ‫مېرمنو لوبې تعریف کړې او‬ ‫زه غواړم څو د مېرمنو ډیری‬ ‫نور د لوبو ټیمونه وګورم څو‬ ‫مېدان ته راووځي‬ ‫میټايل راج‬ ‫د هندوستان د مېرمنو کریکټ ټیم کپتانه‬

‫د هند ټیم د انګلستان د‬ ‫فران ویلسن ګوښه کول‬ ‫وملانځل‬

‫د هندوستان د مېرمنو کرېکټ لوبډله کېدای‬ ‫يش د نړیوال کرېکټ شورا نړیوال جام پایلوبه‬ ‫بایللې وي‪ ،‬خو هغوی یوه بریا السته راوړې‪ .‬دا‬ ‫یو حقیقت دی کله چې یوه لوبډله د نړیوال جام‬ ‫پایلوبه بایيل‪ ،‬او هغه هم د نهو په کمو منډو رسه‪،‬‬ ‫دا ډیره ستونزمنه متامیږي‪ .‬خو د چا عکس ونه‬ ‫سوځول شو او هیچا هم د دغو لوبغاړو کورونه په‬ ‫ډبرو ونه ویشتل‪ .‬دا کېدا ی يش لدې کبله وي چې‬ ‫چې مونږ د یوه هېواد په توګه پدې حقیقت پوه‬ ‫شو چې یوه نامنظمه لوبډله زمونږ له کمې مرستې‬ ‫رسه پایلوبې ته رسیدلې‪ ،‬ځکه نو هغوی ستاینې‬ ‫او درڼاوې ته اړتیا لري‪ .‬پایلوبې ته په شنو کالیو‬ ‫کې د ژمنو مېرمنو سفر حیرانونکی و‪ ،‬او په ملړیو‬ ‫پړاونو کې د آسرتالیا په څیر د شپږو نړیوالو جامونو‬ ‫وړونکې لوبډلې‪ ،‬مهم سیال پاکستان‪ ،‬رسیالنکا‪،‬‬ ‫نوي زیالند‪ ،‬انګلنډ او ویست اینډیز ته ماته ورکړه‪.‬‬ ‫د کرکټ ټیم هم د وتلو لوبغاړو له قحطۍ رسه‬ ‫مخ ندی‪ .‬کله چې د دغو وتلو لوبغاړو د شمېر‬ ‫په اړه خرب رامنځته کیږي‪ ،‬د میتايل راج او وتلې‬ ‫مبارزه جوالن ګوسوامي په شان چې په لومړي‬ ‫رس کې ځای لري افسانې شتون لري‪ ،‬او په ځوانو‬ ‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫یو خوب په حقیقت بدل شوی‬ ‫دی‪ ،‬دا یو خوب دی چې د‬ ‫کریکټ ښه لوبه وکړې‪ .‬ویاړم‬ ‫چې د خپل هېواد بیرغ مو‬ ‫لور رپیږي‪ .‬هېواد د مېرمنو‬ ‫کریکټ ته را ویښ شوی‬ ‫هرمانپرییت کاور‬ ‫د هندوستان کریکټ لوبغاړې‬

‫‪n‬‬

‫‪7‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫السته راوړنه‬

‫په شنو کالیو‬

‫کې اتالن‬

‫د نړیوال کرېکټ شورا د ‪ 2017‬کال په نړیوال جام کې په شنو کالیو کې د مېرمنو فعالیت‬ ‫رسه مونږ د کرېکټ لوبې یو شمیر نوي لوبغاړې لرو څو هغوی تعقیب کړو‬ ‫لیکواله‪ :‬شیباجي روی چوهدري‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪6‬‬

‫‪n‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫محتویات‬

‫‪06‬‬

‫‪58‬‬ ‫‪36‬‬

‫السته راوړنه‬

‫سفر‬

‫په شنو کالیو کې اتالن‪06..............................‬‬

‫د هندوستان تېز مونسوين ‪46.........................‬‬

‫همکاري‬

‫نڅا‬

‫د نوي سرتاتیژیو په لور‪11.............................‬‬

‫د پرمختګ پر لیکه ‪16.................................‬‬

‫په میامنار کې د مېراثونو ستاینه ‪20...................‬‬ ‫د نوي پړاو پیل ‪22.....................................‬‬

‫د پرمختګ په لور یو خوځښت ‪26.....................‬‬

‫رسلیک – بریکس د روښانه راتلونکې لپاره‪30..........‬‬

‫بریالیتوب‬

‫د هندوستان پیاوړی سمندري ځواک ‪32..............‬‬ ‫الرتاث‬

‫یو اویا کلن ‪36.........................................‬‬

‫د خپلواکۍ کورونه ‪40.................................‬‬ ‫نوښت‬

‫ملري یا سولر اورګاډي ‪44.............................‬‬

‫د پرهیزګاری لپاره یو لرغونی شعر ‪54................‬‬

‫سینام‬

‫سینام یوه ځواکمنه وسیله‪58..........................‬‬

‫انځورونه‬

‫د ملانځلو هرن ‪64......................................‬‬ ‫هرن‬

‫یوه نظري غونډه‪74....................................‬‬

‫فیشن‬

‫په وخت کې ټک‪/‬بخۍ ‪78.............................‬‬ ‫خواړه‬

‫اړین رسام ‪84..........................................‬‬ ‫پرمختګ‬

‫مالیه د ښېګڼې لپاره‪90................................‬‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪5‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪ 31‬ټوک ■ ‪ 4‬ګڼه ■ جوالی – سپتمبر ‪2017‬‬

‫ایډیټر‪ :‬راویش کامر‬

‫ایډیټر مرستیال‪ :‬ایم ایل کی راجا‬

‫د بهرنیو چارو وزارت‬ ‫‪ 152‬شمیره خوند‪ ’A‘ ،‬برخه‪ ،‬شاسرتي باون‬ ‫نوی دهيل – ‪110001-India‬‬ ‫فکس‪+91.11.23388949, 23381719 :‬‬ ‫ټیلیفون‪+91.11.23384663 :‬‬ ‫ځوابونو لپاره‪www.indiaperspectives.in :‬‬ ‫ویب پاڼه‪osdpd2@mea.gov.in :‬‬

‫خپرونکي او علمیاتو افرس‪ :‬ویکاس جوهري‬ ‫د اجرایي رییس او اداري ډایرکټر‪ :‬پرکاش جوهري‬ ‫مدیر مسؤل‪ :‬جییتا بندیوپدهیایی‬ ‫مرکزي دفرت‬ ‫د ماکس پوژر رسنیو ګروپ هندوستان رشکت ملیټد‬ ‫‪ 62, #TheAddress‬کور‪ ،‬اوخال فاز‪3-‬‬ ‫نوی دهيل‪ ،110020 -‬انډیا‬ ‫ټلیفون‪+91.11.43011111 :‬‬ ‫فکس‪+91.11.43011199 :‬‬ ‫‪CIN No: U22229DL2006PTC152087‬‬

‫دپوښتنو ‪indiaperspectives@maxposure.in :‬‬

‫د ماکس پوژر ګروپ څخه د پوښتنو لپاره‪:‬‬ ‫ټیلفون‪+91.11.43011111 :‬‬ ‫فکس‪+91.11.43011199 :‬‬ ‫انټرنټی پاڼه‪www.maxposure.in :‬‬

‫د هند لید مجله په عريب‪ ،‬نهاسا انډونیزیايي‪ ،‬انګلیيس‪ ،‬فرانسوي‪،‬‬ ‫آملاين‪ ،‬هندي‪ ،‬ایټالیوي‪ ،‬پښتو‪ ،‬فاريس‪ ،‬پرتګايل‪ ،‬رويس‪ ،‬سینهايل‪،‬‬ ‫اسپانیوي‪ ،‬تامیيل‪ ،‬چینايي او جاپاين ژبو چاپیږي‪.‬‬ ‫هند لید مجله د بهرنیو چارو وزارت (‪ )MEA‬د اضايف منيش‬ ‫(‪ )XP‬او رسمي ویاند راویش کامر‪ ،‬لخوا نرشیږي چې پته یې ده‪،‬‬ ‫‪ 152‬شمیره اطاق‪ ،‬وینګ‪ ،‬شاسرتي بهاون‪ ،‬نوی دهيل – ‪110001‬‬ ‫او د مکسپوژر میدیا ګروپ انډیا پرایویټ ملټد لخوا د ‪MEA‬‬ ‫په استازیتوب چاپ کیږي‪ .‬د مکس پوژر رسنیو ګروپ پته ده‬ ‫‪ 62, #TheAddress‬کور‪ ،‬اوخال فاز‪ ،3-‬نوی ده�لي‪،110020-‬‬ ‫انډیا‪ .‬د هند لید مجله په کال کې شپږ ځله چاپ کیږي‪ .‬ټول‬ ‫حقوق یې خوندي دي‪ .‬پدې ګڼه کې شته لیکنې‪ ،‬هرني کارونه‬ ‫او یا انځورونه باید د هند لید مجلې په تصدیق رسه استعامل او‬ ‫بیا تولید يش‪ MEA .‬او ‪ MMGIPL‬د نه غوښتل شوو تولیداتو‪،‬‬ ‫لیکنو‪ ،‬انځورونو‪ ،‬هرني کارونو‪ ،‬شفافیت یا نورو موادو د ورکیدو‬ ‫یا خرابیدو مسؤلیت په غاړه نه لري‪ .‬په مجله کې څرګند شوي‬ ‫نظریات لزوماً د ‪ MEA‬یا ‪ MMGIPL‬نظریات نه دي‪.‬‬ ‫تاسو کولی شی مجله د الندې ځایونو څخه ترالسه کړی‪:‬‬ ‫‪http://www.facebook.com/MEA‬‬ ‫‪http://www.twitter.com/MEA‬‬ ‫‪http://www.youtube.com/MEA‬‬ ‫د هندوستان د مجلو د السته راوړل��و لپاره‪ ،‬د هندوستان د نزدې‬ ‫ډیپلوماتیک دفرت رسه اړیکه ټینګه کړي‪.‬‬

‫‪54‬‬

‫رسیزه‬

‫پدې وروستیو میاشتو کې د هندوستان لپاره کلیزه له دیپلوماتکي ګڼه ګونې ډکه وه‪ ،‬پدغو کې یو شمیر‬ ‫مهمې لوړ پوړي دوه اړخیزي لیدين شامل وې‪ .‬په دوو اړخیزو کارونو کې‪ ،‬د اینډیا پرسپیکتیو پدې ګڼه کې‬ ‫مونږ د جون په میاشت کې امریکا ته او وروسته بیا ارساییل ته د صدراعظم نریندار مودي له بریا ډک تاریخي‬ ‫سفرونه تر پوښښ الندې راوړو‪ .‬پدې نږدې وروستیو کې‪ ،‬صدراعظم له میامنار څخه لیدنه وکړه‪ ،‬دغه دوه‬ ‫اړخیزه لیدنه ختیخ ته د هندوستان عمل د تګالرې یوه برخه وه‪.‬‬

‫د مجلې دغه ګڼه د هندوستان – جاپان کلنۍ غونډې لپاره هندوستان ته د جاپان صدراعظم شینزو آبې د‬ ‫نږدې پای ته رسیدلی سفر هم تر پوښښ الندي راوړي‪ .‬په څو اړخیزو برخه کې‪ ،‬دوې مهمې بوختیاوي‪ ،‬یوه‬ ‫د جي ‪ 20‬او بله د بریکس غونډي هم پدغه ګڼه کې راغيل‪ .‬په نورو موضوعګانو کې‪ ،‬مونږ د هندوستان د‬ ‫سمندري ځواکونو د اوبتل برخې د پنځوس کلنې جشن منانځو‪ ،‬دغې برخې له خپلواکۍ څخه زمونږ په نړیوالو‬ ‫اوبو کې په مېړانې رسه زمونږ ساتنه کړې‪ .‬سږکال د سمندري ځواکونو “اوبتل کال” په توګه پیژندل شوی‬ ‫دی‪ ،‬او مونږ تايس ته در وښيو چې د یو اوبتل کارکوونکي ژوند څه کارونه ځانګړی کوي‪.‬‬ ‫مونږ د هند د لوی مونسوين موسم پر سفر پل اخلو چې د هېواد په رسارس کې د مختلفو ایالتونو له لوري یې‬ ‫په اړه جشنونه جوړیږي‪ .‬په دغو جشنونو کې د باران د خدایانو ملانځنه او په ټول درنښت رسه د خپل فرهنګ‬ ‫او دودونو ښوونه کیږي‪ .‬په هیامچیل پرادیش کې له مینجار فیر او چاتیسګړ کې له هیرايل څخه په راجستان‬ ‫کې تر تیج او په کیرال کې تر اونم جشنونو پورې‪ ،‬مونږ تاسو درښیو چې هره سیمه د پرېامنۍ او ښېرازۍ موسم‬ ‫څنګه تر خپلې غېږې الندې نیيس‪ .‬په همدې توګه‪ ،‬مونږ له هغو موزیمونو څخه په لیدنې رسه چې د آزادۍ‬ ‫د هڅو او د آزادۍ د جنګیالیو د ژوند کیسې په کې پرتې دي د هندوستان د خپلواکۍ ورځ هم ملانځو‪.‬‬ ‫د دورګا پوجا به د سپتمرب په میاشت کې په پوره شور او ذوق رسه وملانځل يش‪ .‬په دې جشن کې د الهې‪،‬‬ ‫دورګا‪ ،‬د بوت ملانځنه کیږي چې د هند په ختیځه برخه کې به په کورونو او ښکلو پنډالونو کې د ویاړ ځای‬ ‫پیدا کوي‪.‬‬ ‫د هند د نجونو کرکټ ټیم په دې وروستیو کې د کرکټ د نړیوالې کمېټې له لوري د ښځو وروستي نړیوال‬ ‫کپ له پای ته رسېدو رسه خپل ستوری وځالوه‪ .‬مونږ دا هم څېړو چې د هند په ساره او اوږدو کې لیدونکي‬ ‫د هغو ښځو د لیدنې لپاره لېواله وي چې بیټ په مهارت رسه کاروي او توپ د ګیالسو‬ ‫د مېوې په څېر ګوزاروي‪ .‬په پای کې‪ ،‬مونږ له فلمي ستوري اکشې کامر رسه خربې‬ ‫کوو‪ .‬هغه د فلم په هغه قدرت باندې باور لري چې د فلم د نندارچیانو د ساتیرۍ‬ ‫تر څنګ د هغوی په پوهنه کې د یوې وسیلې په توګه ګڼل کیږي چې دا کار ټولنیز‬ ‫بدلون په مثبت ډول تر اغېز الندې راويل‪.‬‬

‫ه‬ ‫‪ 31‬ټوک‬

‫ند ليد‬

‫■‪4‬ګ‬

‫ڼه ■ ج‬

‫والی –‬

‫سپتمبر‬

‫‪2017‬‬

‫راویش کامر‬ ‫هن‬ ‫په لدوستان‬ ‫– امری‬ ‫ور نوي سرتات کا‪ :‬د پ‬ ‫یژی‬

‫رمختګ‬

‫د‬ ‫مانسون‬ ‫د باران لپاره په لټه‬ ‫د‬

‫هندوس‬

‫کې‬

‫تان شعر‬

‫د‬ ‫خپلواک‬ ‫د آزادی موزیمۍ ورځ‬

‫خربي‬

‫له اک‬ ‫شې کو‬ ‫مار رسه‬

‫جوالی – سپتمرب ‪2017‬‬

‫‪n‬‬

‫‪3‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫پوټپواري‬

‫په هند کې راتلونکي پیښې‬ ‫عیدالضحی‬ ‫دغه مراسم چې د بکرید په نوم هم پیژندل کیږي‬ ‫په ټوله نړی کې ملانځل کیږي‪ .‬اسالمي ټولنه چې‬ ‫نامې کايل یې اغوستې وي دغه مراسم د ملانځه‬ ‫په تررسه کولو او یو او بل ته د مبارکیو په ورکولو‬ ‫رسه ملانځي‪.‬‬ ‫کله‪ :‬سپتمرب ‪2‬مه‪2017 ،‬‬ ‫چیرته‪ :‬په ټول هند او په ټوله نړۍ کې‬ ‫جنمشتامي‬ ‫جنمشتامي چې د څښنت کرشنا د زوی ملانځنه‬ ‫ده د هغه وخت راهیسې په ځانګړی پمپ رسه‬ ‫په ویرنداون کې ملانځل کیږي کله چې دا باور‬ ‫رامنځته شو چې ویراندوان د هغه د زیږون ځای‬ ‫دی‪ .‬د هندوانو د جنرتۍ له مخې‪ ،‬نوموړی د‬ ‫کرشنا پاچا په امته ورځ راڅرګند شوی دی‪.‬‬

‫د الداخ فیستیوال‬ ‫دغه فیستیوال چې هر کال د آیالتي حکومت او‬ ‫سیمه ایزو ټولنو لخوا لخوا په تنظیمیږي په الداخ‬ ‫کې د شتمن کلتور‪ ،‬دودونو او د خلکو د میراث‬ ‫څرګندونه کوي‪ .‬په رسمی جامو کې د خلکو‬ ‫ګرځیدل یوه الزمي نښه ده چې په دغو مراسمو‬ ‫کې یې لیدلی شی‪.‬‬

‫کله‪ :‬د اګست ‪ 15‬مه‪2017 ،‬‬ ‫چیرته‪ :‬په ټول هند کې‪ ،‬مګر په ځانګړې توګه په‬ ‫ورینداون‪ ،‬اترپردیش کې‬

‫کله‪ :‬د سپتمرب ‪2017 ،23-20‬‬ ‫چیرته‪ :‬لیه‪،‬جمو او کشمیر‬

‫تیرووانم‬ ‫تیرووانم چې د اونام په فستیول کې د یوې خورا‬ ‫نیکمرغې ورځې په توګه ګڼل کیږي‪ ،‬د اوناسادیا په‬ ‫نامه د مجللو دوديزو خواړو په تیارولو رسه ملانځل‬ ‫کیږي‪ ،‬چې لږترلږه ‪ 11‬ډوله خواړه پکې شامل دي‪.‬‬ ‫کله‪ :‬د سپتمرب ‪4‬مه‪2017 ،‬‬ ‫چیرته‪ :‬کیرال‬ ‫ګنیش چهتوريت‬ ‫دغه مراسم چې د ونایکا چهتورتی په نوم ھم‬ ‫یادیږي په ټول هیواد کې او په مهاراشرتا کې په‬ ‫ځانګړې توګه ملانځل کیږي‪ .‬په مراسمو کې د ګنن‬ ‫گنسا لپاره د موډک دعا او منانځل شامل دي‪.‬‬

‫نوراتری‬ ‫نوراتري هغه نهه ورځنی فستیوال دی چې‬ ‫روژه او خوشحالۍ رسه یوځای کوي‪ .‬د‬ ‫هیواد په کچه خلک الهه دورګا څخه دعا‬ ‫غواړي او یو او بل ته ډالۍ ورکوي‪.‬‬

‫کله‪ :‬د ‪ 2017‬کال د اګست ‪ 25‬مې څخه د سپتمرب‬ ‫تر ‪5‬مې پورې‬ ‫چیرته‪ :‬په ټول هند کې‪ ،‬خو په ځانګړې توګه په‬ ‫مهارشرتا کې‬

‫کله‪ :‬د سپتمرب ‪2017 ،29-21‬‬ ‫چیرته‪ :‬په ټول هندوستان کې‬

‫هند ليد‬ ‫‪ 31‬ټوک ■ ‪ 4‬ګڼه ■ جوالی – سپتمبر ‪2017‬‬

‫هندوستان – امریکا‪ :‬د پرمختګ‬ ‫په لور نوي سرتاتیژی‬

‫د مانسون په لټه کې‬

‫د باران لپاره د هندوستان شعر‬

‫د خپلواکۍ ورځ‬

‫د آزادی موزیم‬

‫خربي‬

‫له اکشې کومار رسه‬