Słowo na warsztacie: tytuły dzieł sztuki i narracja wystawy działanie skierowane do seniorów Można pokusić się o stwierdzenie, że tekst – w formie tytułu pracy artystycznej lub jako element narracji wystawy – w znacznym stopniu decyduje o przekazie ekspozycji i jest równorzędny z obiektem odbieranym na poziomie zmysłowym. Wielokrotnie zdarza się, że tytuł dopowiada sensy niewynikające bezpośrednio z struktury dzieła, jednak może także zakłócić proces subiektywnego odbioru. Uczestnicy / uczestniczki zajęć mieli szansę zetknąć się z obrazami prezentowanymi w Galerii Sztuki Wozownia w Toruniu. Podczas zwiedzania wystawy tworzyli własne tytuły do kilku prac. Dyskusja na temat różnorodnych interpretacji dzieł stanowiła podsumowanie pierwszej części warsztatów. Drugą część zdominowało zagadnienie czytania ekspozycji jako narracji / historii. Uczestnicy / uczestniczki wykonywali ćwiczenia pobudzające wyobraźnię i sprawdzali, jak na odbiór wystawy wpłynęłaby np.
zmiana
kolejności
wystawianych
prac.
Technika: wykład / spotkanie, wizyta w galerii sztuki, ćwiczenia kreatywne
scenariusz warsztatów: Natalia Cieślak grupa docelowa: dorośli 60+ ilość uczestników: max. 20 osób czas trwania: 2 h metody: wizyta z galerii sztuki, wykład, ćwiczenia praktyczne pomoce dydaktyczne i materiały: tablet z reprodukcjami stanowiących odniesienie dla prac prezentowanych na wystawie; kartki i podkładki do notowania; długopisy
t
1. Ćwiczenie wstępne: Uczestnicy / uczestniczki zostają podzieleni na dwie grupy. Po wejściu w przestrzeń ekspozycji jedna z grup zaczyna zwiedzać wystawę, poruszając się w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara, druga – w przeciwnym. Swoją uwagę koncentrują tylko na trzech pierwszych pracach, jakie widzą. Uczestnicy / uczestniczki zostają poproszeni o to, by zwrócić szczególną uwagę m.in. na to: co przedstawiają obrazy, jakie noszą tytuły, jaka jest relacja między tym, co na obrazie, a jego tytułem (np. czy tytuł odzwierciedla to, co jest przedstawione), jaki nastrój panuje w dziele, czy detale i szczegóły obrazu wpływają w jakiś sposób na jego narrację itp. Zadaniem uczestników / uczestniczek jest to, by na podstawie obserwacji dokonanych na tym niewielkim zbiorze prac, określili ogólną tematykę wystawy. Kolejnym etapem działań jest dyskusja, w czasie której skonfrontowane zostają obserwacje członków obu grup. Czy ich spostrzeżenia są zbliżone / pokrywają się, a może są rozbieżne?
2. Analiza relacji obrazu i jego tytułu: – w jaki sposób tytuł koreluje z treścią obrazu? Czy ułatwia on jego interpretację, a może wprowadza „zamieszanie”? – czy w obrazach można dopatrzeć się jakichś nawiązań do tradycji literackich?
t – jaką rolę pełnią umieszczone na obrazach napisy? Co oznaczają? Skąd zostały zaczerpnięte? Jak wygląda ich relacja z tym, co przedstawione na obrazie? Czy napisy wnoszą coś do tego, jak interpretujemy dany obraz? – Jakie znaczenie dla interpretacji pracy ma wieloznaczny tytuł? Równolegle – dyskusje i tworzenie alternatywnych wariantów tytułów obrazów.
3. Tytuł wystawy i tok jej narracji: – zapoznanie uczestników z tytułem wystawy – punkt wyjścia do dyskusji. Wymiana „na gorąco” pierwszych skojarzeń, jakie budzi tytuł. Skonfrontowanie tytułu z wystawą jako całością: na ile tytuł ją „spina” i jest dla niej adekwatny? Czy znajomość / nieznajomość tytułu wpływa na odbiór wystawy? Czy tytuł zwraca uwagę na nowe, wcześniej niedostrzegane przez uczestników aspekty prac? – prezentacja toku narracji, będącego pierwotnym zamierzeniem artysty / kuratora i podkreślenie zaznaczenia głównych punktów ekspozycji – obraz wprowadzający, wątki wyakcentowane w toku narracji, praca zamykająca ekspozycję.
4. Podsumowanie: – nawiązanie do ćwiczenia wstępnego i dyskusja nad znaczeniem kierunku prowadzania narracji wystawy i słów, które „dopowiadają” obrazy; – burza mózgów – próba stworzenia alternatywnych wariantów tytułu ekspozycji.