TOMASZ RAKOWSKI
Humanistyka i dominacja: wprowadzenie
Punktem wyjścia niniejszej pracy jest spostrzeżenie, że nawet najbardziej własne, najbardziej podmiotowe doświadczenia społeczne pozostają często prawie zupełnie bezgłośne. To wolne miejsce zapełniają natomiast, niemal natychmiast, zewnętrzne interpretacje, pochodzące na ogół z silnych centralnych ośrodków humanistycznych, akademickich czy publicystycznych. Czy to jest coś, z czym powinniśmy się godzić? Czy rozpoznania humanistów, ludzi „uprawnionych do interpretacji”, mogą być czymś niepokojącym? Właśnie temu poświęcony jest niniejszy tom: zastanawiamy się, do jakiego stopnia za oczywistość można przyjmować, iż wytwarzane wewnątrz społeczeństw sensy doświadczeń włączane są w obieg bardzo sprawnych dyskursów akademii, świata uniwersytetów, instytucji, publicystyki? Jakie formy wiedzy o doświadczeniach społecznych docierają w miejsca, gdzie realizowane są mniej lub bardziej bezpośrednie polityki? Jaką drogą przebiegają obiegi rozpoznań i interpretacji w świecie akademii czy w polu sztuki? Już w pierwszym przybliżeniu widać, że o odbiór tego typu interpretacji w świecie szeroko pojętej humanistyki nietrudno: zwykle trafiają one dokładnie tam, skąd wyszły – do świata zaawansowanego i skodyfikowanego języka interpretacyjnego. Obieg taki wydaje się chwilami samowystarczalny, autarkiczny. Bardzo sugestywna jest tu charakterystyka takiej sytuacji w polu sztuki, która może być też pewną analogią dla pola humanistycznych interpretacji doświadczeń społecznych. Marcin Śliwa (2010) w rozmowie z Arturem Żmijewskim, Igorem Stokfiszewskim i Pawłem Althamerem powiedział kiedyś, że jest to sytuacja, w której „sztuka się sama wyżywi”, czyli że środowisko sztuki współczesnej (artworld) nie potrzebuje tak naprawdę szerokiego grona